rood #53

#53

Belgie-Belgique P.B. 1/9352 afgiftbureau brussel 7 P006555 aug-sept 2012

pt 2012

ar 44 |aug-se

| ja prijs 1,50 euro

inhoudstafel

#53

prijs 1,50 euro | jaar 44 aug-sept 2012

3 edito door Bruno De Wit 4 Vrouwen tegen de krisis door Femke Urbain en France Arets 6 Dreigende besparingen in Antwerpen door Peter Veltmans

18 Touwtrekken rond hulp aan Spaanse banken door Frank Slegers

Werkten mee aan dit nummer: Tariq Ali, France Arets, Freddy De Pauw, Bruno De Wit, Peter Drucker, Sarah Ensor, Paolo Girardi, Dimitris Hilaris, Bert Inwoud, Manuel Kellner, Little Shiva, Herman Michiel, Yorgos Mitralias, Frank Slegers, Stephanie Staïesse, Luke Stobart, Daniel Tanuro, Mark L. Thomas, Femke Urbain, William van den Heuvel, Guy Van Sinoy, Peter Veltmans, Thomas Weyts.

19 Spanje: mijnwerkers vormen vonk militant arbeidersprotest door Luke Stobart

Rood is het tijdschrift van de SAP, Socialistische Arbeiderspartij, Belgische afdeling van de Vierde Internationale.

2 1 Die Linke in crisis? door Manuel Kellner

Contactadres: Plantinstraat 20 1070 Brussel, info@sap-rood.be

8 Sap op Rood! in Antwerpen door SAP-Antwerpen 9 Tegen de aanvallen op de index door Guy Van Sinoy 12 Witte Woede zoekt tweede adem door Bert Inwoud 14 De Europese top van 28 en 29 juni door Herman Michiel 16 EU: verontwaardiging, verzet en reflectie door Herman Michiel

22 Syriza maakt reuzesprong voorwaarts door Paolo Girardi en Dimitris Hilaris 23 Syriza triomfeert... en verliest de verkiezingen.

Maar misschien is uitstel geen afstel? door Yorgos Mitralias 25 Nederland: coalitievorming en de SP door William van den Heuvel 26 Gewoon niet doen! door Peter Drucker 27 Vooruit met de relance door Daniel Tanuro 29 De rol van vrouwen in de Arabische opstanden door Laleh Khalili

Abonnement: 1,5€ per nummer, 8€ voor 6 nummers (per jaar) Gelieve te storten op het rek.nummer 001-0728451-57 van de Vorming Leon Lesoil Plantinstraat 20, 1070 Brussel IBAN BE09 0010 7284 5157 BIC BNP Paribas Fortis: GEBABEBB mention “Rood”

Rood wordt uitgegeven door de Vorming Leon Lesoil v.u. A. Henry

back cover foto: Little Shiva

afdrukken: Idecopy Liège

www.sap-rood.be 2 rood #53 aug-sept 2012

image credit

cover foto: http://www.httpinsider.com/massive-protests-in-spainagainst-austerity-cuts.html

edito

Na de flop van Rio+: “business as usual”

http://blog.gessato.com/2012/06/25/massive -rec ycled-plastic-bottle -fish-sculptures/

✒ door Bruno De Wit De basistekst die op tafel lag op de milieutop in Rio De Janeiro werd door milieuorganisaties een kolossaal falen genoemd. Na afloop waren deze organisaties zo verbolgen dat ze onderhandelde tekst gewoonweg in stukken scheurden voor het oog van de camera’s.

UNEP-woordvoerder Nick Nutall stelt dat er niet meer verdragen en conventies nodig zijn, maar dat het er nu vooral op aankomt om alle verdragen om bedreigde diersoorten, het klimaat, de bossen, waterbronnen en visserij toe te passen.

De wetenschap is er, de toepassing laat op zich wachten.

De resultaten in de rapporten van het IPCC (Intergouvernementele Werkgroep inzake klimaatverandering) zijn alom gekend: om een kans op twee te hebben dat de temperatuur op aarde met niet meer dan 2°C zou stijgen moet er – een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen met 50 tot 85% tegen 2050; – een aanvang van deze vermindering zich vanaf 2015 inzetten; -in vergelijking met 1990 de absolute uitstoot van broeikasgassen met 80 tot 95% verminderen door de ontwikkelde landen, en intussen tegen 2020 deze uitstoot

verminderen met 25 tot 40%; -de relatieve uitstoot met 15 tot 30% verminderen door de ontwikkelingslanden.

Ondertussen gaat de “business as usual” gewoon door. In aanloop naar de top in Rio verklaarde de NASA-wetenschapper en klimaatwetenschapper James Hansen dat ondanks deze verpletterende gegevens de overheden en bedrijven massaal fossiele brandstoffen blijven ontginnen. Daarom pleit hij dat jongeren tegen hun regeringen een groepsgeding inspannen omdat die, aldus Hansen niets ondernemen om de toekomstige generaties te beschermen tegen de effecten van de opwarming van de aarde.

Twee dagen voor de Rio+ top vond in het Mexicaanse Los Cabos de G-20 top plaats waar allerlei regeringsleiders voornamelijk over de Europese schuldencrisis hebben gepalaverd. De reden waarom geen enkele staatsleider het nodig vond om naar de milieutop af te zakken.

Ze houden mordicus vast aan competitiviteit. En dat in een concurrentiecontext waardoor de relance van de kapitalistische groei enkel drastische verhoging van het neoliberaal besparingsoffensief met zich meebrengt, een hiermee gepaard gaande aantasting van democratische rechten,

maar vooral een ecologische en sociale catastrofe waarvan we de omvang bijna niet kunnen bevatten.

Gezien de slechte socio-economische toestand heeft links de neiging de ecologische crisis een beetje te onderschatten.

Het Europees Vakverbond heeft al enkele jaren ‘groei’ op de agenda staan. François Hollande maakte er een van zijn belangrijkste verkiezingsthema’s van.

Echter, een groen kapitalisme is even illusoir als een sociaal kapitalisme, en een combinatie van de twee is pure wishful thinking. Deze combinatie van enerzijds een ecologische crisis en anderzijds een sociale crisis geeft aan de crisis van het kapitalisme vandaag een systemische dimensie, een “beschavingsdimensie” die we nooit eerder zo hebben gezien. We moeten naar een andere economie: een die produceert in functie van de noden van de mensen en rekening houdt met de limieten van het ecosysteem en de hernieuwingsritmen van de ecologische hulpbronnen. En niet langer enkel met de winsten van privé-bedrijven.

Dit kan enkel door een confrontatie met het kapitaal, niet door de “relance” van het bestaande systeem. ■ rood #53 aug-sept 2012

3

FeMiNiSmE-YeAh!

Vrouwen tegen de krisis, vroeger en nu! ✒ door Femke Urbain In België ontstond in de jaren ’80 een heel breed feministisch collectief, genaamd “Vrouwen tegen de krisis”.

Vandaag zijn nog steeds flink wat eisen van dit collectief brandend actueel. Vormen ze nog een inspiratiebron voor toekomstige bewegingen? Fermke Urbain interviewde France Arets, militante van de LCR-SAP en destijds actief in "Vrouwen tegen de krisis" en andere feministische groepen in Luik.

"Vive la crise! “Leve de crisis", was de titel van een berucht televisieprogramma in de jaren ‘80 (met Yves Montand). Het is inderdaad vanaf eind jaren ‘70 dat het wereldkapitalisme in crisis kwam en dat de structurele, massale werkloosheid opnieuw zijn opwachting maakte in de westerse landen. Neoliberale regeringen kwamen aan de macht, met als boegbeelden de republikein Ronald Reagan in de Verenigde Staten en de conservatieve Margareth Thatcher in Groot-Brittannië, maar ook een François Mitterand van de Franse PS na 1983 en zijn ‘tournant de la rigueur’ (een soberheidskuur en privatiseringen). Bij ons was het de periode van de regeringen Martens-Gol, de coalities van liberalen en christendemocraten, die de eerste antisociale maatregelen doorvoerden tegen de werknemers, werklozen, vrouwen, openbare diensten en immigranten.

Keiharde besparingsplannen die natuurlijk de werkloosheid niet oplosten, of de overheidsschuld of wat dan ook. Het echte doel van deze soberheid was eigenlijk de sociale verworvenheden van de eerste helft van de 20ste eeuw frontaal aanvallen.

In 1980 was de volledige werkloosheid (jaarlijks gemiddelde) verdubbeld in vergelijking met 1975. Dat kwam toen neer op 360.000 mensen. Er was een structurele tewerkstellingscrisis. Roger De Wulf, minister van arbeid (SP), nam een aantal maatregelen die de werkloosheidsreglementering drastisch wijzigden. Hij introduceerde zaken zoals het statuut van samenwonende, waardoor vooral vrouwen werden getroffen, of de derde werkloosheidsperiode, die de uitkeringen van veel

4 rood #53 aug-sept 2012

alleenstaanden en samenwonenden verminderde.

Het is tegen deze achtergrond dat “Vrouwen tegen de krisis” werd opgericht, een coördinatie van verschillende feministische groepen, waaronder de feministisch-socialistische stroming die stelt dat er geen feminisme kan zijn zonder socialisme en geen socialisme zonder feminisme; de vrouwencommissies van zowel ACV als ABVV; de Socialistische Vooruitziende Vrouwen (SVV); collectieven voor abortus uit het strafrecht, en nog andere organisaties en partijen, zoals de SAP. Het collectief werd in 1981 opgericht, op initiatief van enkele vrouwengroepen. Destijds bestonden er feministische structuren in elke Belgische stad: vrouwengroepen, Vrouwenhuizen, collectieven… Het waren er meer dan 70…

Huismoeders, arbeidsters, werklozen: allen samen voor koopkracht

Hoofdidee van “vrouwen tegen de krisis” om een band te creëren tussen de feministische beweging en de arbeidersbeweging; aantonen dat de aanvallen tegen de vrouwen het geheel van de arbeidersbeweging bedreigen en strijden tegen de verdeeldheid. Het was met dit doel dat het collectief acties voerde voor de indexering van de lonen. In 1982 was er namelijk gedurende 10 maanden een tijdelijke opschorting van de index! Een aanval tegen de index die me doet denken aan wat sommigen vandaag van plan zijn…

De eerste actie van “Vrouwen tegen de krisis” was de manifestatie van 7 maart 1981 waarbij een aantal eisen naar voor werden geschoven, met speciale nadruk op

collage (links) en fotos (rechts): Little Shiva

Het 29e Internationale Jongerenkamp van de 4e Internationale vond plaats in Besalú, Catalonië. Enkele foto's.

internationaal jongerenkamp

2 ervan. Ten eerste: verzet tegen de aanvallen op werkloze vrouwen. Want de regering had een aantal maatregelen genomen die alsgevolg hadden dat de werkloosheidsuitkeringen naar omlaag gingen voor samenwonenden en alleenstaanden, veelal vrouwen. De tweede centrale eis van “Vrouwen tegen de krisis” was de arbeidsduurvermindering met behoud van loon en bijkomende aanwervingen, zonder een toename van het werkritme. Deze eis zette zich af tegen de veralgemening van deeltijdse arbeid, waarbij voornamelijk vrouwen werden geraakt (dit is nog altijd het geval).

De invoering van deeltijdse arbeid was één van de eerste belangrijke maatregelen die de flexibiliteit en bestaansonzekerheid organiseerden die de dag van vandaag heel wat werknemers treffen. De manifestatie verdedigde eveneens gelijk loon voor gelijk werk, abortus uit het strafrecht, de weigering van elke vorm van loon voor huishoudelijk werk…

Deze betoging was een succes, met ongeveer 10.000 mensen in de straten van Brussel. “Vrouwen tegen de krisis” organiseerde zich op lokaal vlak, met comités die hun eigen acties en debatten voerden, publicaties uitbrachten en regelmatig samenkwamen. Een nationale coördinatie bracht dit allemaal samen en organiseerde nationale manifestaties. Na die van 7 maart 1981 waren er jaarlijks tot 1984, met telkens heel veel volk. In 1985 werd de manifestatie vervangen door een studiedag over de ongelijkheden waar vrouwen het slachtoffer van zijn, met conferenties en werkgroepen. Solidariteitsacties namen toe, soms op international niveau: “Vrouwen tegen de krisis” mobiliseerde mee ter ondersteuning van de vrouwen van Britse mijnwerkers die staakten tijdens de winter van 1985-1986, door geld in te zamelen.

Doorheen de jaren waarin het collectief actief was, tekende zich een centrale eis af: “voor de economische onafhankelijkheid van vrouwen”, of het nu op het vlak van inkomen, werk, werkloosheidsuitkeringen of koopkracht is. Vandaag bestaat het collectief niet meer, maar de eisen die het naar voor bracht zijn nog steeds actueel: vrouwen behoren nog altijd tot de eerste slachtoffers van de crisis, en worden bijzonder hard geviseerd door de maatregelen van het nieuwe regeringsakkoord. Ervaringen uit het verleden zoals die van “Vrouwen tegen de krisis” kunnen ons dus zeker nog inspireren om ons vandaag te organiseren en samen te strijden tegen de aanvallen op vrouwen! ■

rood #53 aug-sept 2012

5

Antwerpen

Dreigende besparingen in Antwerpen ✒ door Peter Veltmans In oktober 2011 keurde de Antwerpse gemeenteraad de begroting goed voor het jaar 2012 (zie tabel elders op deze pagina). Die begroting vertoont een overschot van 40 miljoen €. Toch doemen er donkere wolken op aan de Antwerpse financiële hemel.

Stijgende uitgaven

In deze begroting werd geen rekening gehouden met het tekort van het OCMW, geraamd op 10 à 20 miljoen € (die OCMW-

Dit is een gevolg van de neerwaartse druk op de inkomens door de algemene besparingspolitiek. Daardoor daalt de opbrengst van de lokale belastingen. Verder is er nog de enorme last van de financiering der pensioenen. Die bedraagt in 2012 maar even 115,5 miljoen € of 79% van alle bestemde gelden samen! De komende jaren zal dat bedrag nog toenemen. Ook de uitkeringen aan Antwerpen van het Stedenfonds (16,8 miljoen €) en het Gemeentefonds (550 miljoen €) staan onder druk.

van Dexia. In totaal bezat Antwerpen 2.179.576 aandelen ofwel zo'n 6,5 % van de Gemeentelijke Holding.

In 2008 leverden deze aandelen nog een dividend op van 8.563.344 €.

De financiële crisis deed na 2008 de waarde van die aandelen echter in rook opgaan. Doorheen de verschillende 'reddingsoperaties' (kapitaalsverhoging, verlies aan dividenden en tenslotte ook vereffening) kijkt Antwerpen aan tegen een minwaarde van 130 miljoen €.

De stad nam ook deel aan een aantal projecten die ervoor moesten zorgen dat de risico's voor de Gemeentelijke Holding gespreid werden. Achteraf bekeken was dit een slag in het water.

Zo ging de investering van 25,7 miljoen € in het ASTRID-systeem voor de verbetering van de communicatie tussen de veiligheidsdiensten volledig verloren. De terugbetaling zou immers pas 15 jaar later aanvatten en in tussentijd zou er geen rente of dividend betaald worden. Ondertussen is de Gemeentelijke Holding echter opgedoekt, zodat er geen terugbetaling meer komt!

De bomen van de De Keyserlei waren de eerste die werden geveld... begroting werd overigens geschorst door het provinciebestuur...). Ook zonder dat OCMW-tekort zal het begrotingsoverschot in 2014 reeds geslonken zijn tot 24,8 miljoen €.

De financiële crisis zorgt voor stijgende uitgaven (gemiddeld +3,6 % op jaarbasis) en voor een groeivertraging bij de inkomsten (gemiddeld -1,7 %).

6 rood #53 aug-sept 2012

Gemeentelijke Holding

Daarnaast zijn er ook een aantal inkomsten weggevallen. Zo kon het stadsbestuur in het verleden rekenen op een forse opbrengst voor haar aandeel in de ondertussen opgedoekte Gemeentelijke Holding. Antwerpen was de grootste aandeelhouder van die holding, die op haar beurt mede-eigenaar was

De goed-nieuws-show van het stadsbestuur is dan ook misplaatst. De voorziene aangroei van de bevolking in Antwerpen zal enorme noden doen ontstaan op het vlak van huisvesting, onderwijs, werkgelegenheid en mobiliteit.

Tegen 2025 zullen er naar verwachting niet minder dan 23.500 leerlingen bijkomen, terwijl er vandaag al schoolgebouwen tekort zijn. Nu al staan er 20.000 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning. De werkloosheid stijgt in Antwerpen sneller dan elders, waardoor er momenteel 33.000 Antwerpenaren werkloos zijn. Een op de vier jongeren zijn in Antwerpen werkloos, terwijl de verstrengde regelgeving rond de activering van jonge werklozen ervoor dreigt te zorgen dat deze meer en meer een beroep zullen moeten doen op het nu al armlastige OCMW. Tegelijk voorziet het stadsbestuur slechts in bescheiden investeringen, à rato van 22,9 miljoen €. Door deze eerder

foto: Elke – peaches and mondays

Enorme sociale noden

Historische schulden

Het stadsbestuur heeft steeds beweerd dat de stad haar historische schuldenlast mét intresten uiterlijk tot 2018 verder moest afbetalen.Die schuld bedroeg in 1993 1,54 miljard €, waarop toen elk jaar 186 miljoen € aan intresten betaald moesten worden (hetzij bijna een kwart van de toenmalige begroting). Die toestand werd onhoudbaar vanaf 1983. De Stad dreigde haar kredietwaardigheid te verliezen.

De Vlaamse regering kwam tussen met een staatswaarborg, maar daar werden voorwaarden aan gesteld.

Die voorwaarden vertaalden zich in een opgelegd saneringsplan, dat voornamelijk neerkwam op het beperken van de personeelsenveloppe. Enkele duizenden personeelsleden werden verplicht vervroegd op pensioen gestuurd (waarvoor men nu de rekening gepresenteerd krijgt!) en er kwamen beperkingen op nieuwe aanwervingen. Ondertussen is duidelijk geworden dat de afbetaling van deze historische schuld verder gezet dient te worden tot... 2024! De oorzaak daarvan is gelegen in de toevoeging bij de historische schuld (in 2003) van een tekort van 300 miljoen € bij de OCMW-ziekenhuizen.

fotomontage: Little Shiva

Haven en fusie

Volgens begrotingsschepen Bungeneers werd de historische schuld vooral veroorzaakt door een te grote tewerkstelling bij de stad (12.000 personeelsleden in 1983).

Hij vergeet er wel bij te zeggen dat de historische schuld gemaakt werd door de (veel kleinere) oude kernstad Antwerpen, terwijl het personeelsaantal waar hij op wijst, het aantal is voor de (veel grotere) fusiestad. De randgemeenten die – uiteraard samen met hun personeel – bij de kernstad gevoegd werden, hebben echter slechts een gering aandeel in de historische schuld.

In werkelijkheid werden de historische schulden vooral gemaakt om de haven in de jaren '60 en '70 verder uit te bouwen. Die haven draagt momenteel evenwel niet bij tot het afbetalen van de leningen.

Bovendien is Antwerpen de énige stad die haar historische schuld volledig moet afbetalen. Bij alle andere gemeenten werden de historische schulden kwijtgescholden bij het doorvoeren van de fusies der gemeenten in 1976. Antwerpen fusioneerde iets later (1982), maar verkreeg haar kwijtschelding niet, ook toen al om wille van besparingen.

Nieuwe schulden

Als de afbetaling in 2024 van de historische schuld lukt (wat nog maar de vraag is), dan zou Antwerpen vanaf dan haar kredietwaardigheid herwonnen hebben en daardoor ook verlost kunnen worden van het permanent financieel toezicht dat de Vlaamse regering nog uitoefent. Kortom, Antwerpen zou vanaf dan weer baas in eigen stad kunnen zijn.

Het stadsbestuur zegt dat het daarvoor op schema zit. Misschien is dat zo, maar... ondertussen werden er nieuwe schulden gemaakt. Een deel van die nieuwe schuld komt door het intekenen op de kapitaalsverhoging in 2009 van de Gemeentelijke Holding. Die intekening gebeurde voor een bedrag van iets meer dan 20 miljoen €, met geleend geld. Dat geld is men nu kwijt, maar de lening moet wel verder worden afbetaald! Van goed bestuur gesproken…

In 2011 bedroeg de Antwerpse (historische én nieuwe) schuld in totaal 1,12 miljard €, hetzij een slordige 2.623 € per inwoner. Daarop dienen jaarlijks 52 miljoen € aan intresten betaald te worden,

ofwel zo'n 26 % van alle uitgaven in het liquiditeitenbudget (het budget voor leningen en investeringen).

Extreem beperkte marges

Antwerpen geniet gelukkig van de historisch lage intresten. Wat echter als die intresten weer de hoogte ingaan? Dat valt gezien de wereldwijde financiële onzekerheid zeker niet uit te sluiten. Diverse experts waarschuwen ervoor dat dit gevaar reëel is en dat de beleidsmarges gevoelig zullen inkrimpen, terwijl de groei van de uitgaven, samen met het krimpen van de inkomsten, de huidige – beperkte! – buffers zullen doen wegsmelten. Allicht zullen de Vlaamse en federale regeringen van de stad ook een bijdrage vragen in de sanering van de algemene overheidsfinanciën.

Antwerpen

zwakke investeringsgraad neemt de totale balanswaarde van het stadspatrimonium op termijn echter ook af. De kostprijs voor de ontwarring van de verkeersknoop zal dan weer toenemen.

Komende besparingen

De manier waarop men dit probleem wil aanpakken is door besparingen (d.w.z. door minder te doen – terwijl de sociale noden precies vereisen dat er meer gebeurt) en anderzijds door de inkomsten te verhogen (misschien door het optrekken van belastingen maar vooral door het verhogen van inkomgelden voor zwembaden, musea, culturele centra, bibliotheken, enz.). De neoliberale partijen van allerlei slag – blauw, geel, roze, groen, oranje of bruin – zijn het daar roerend over eens.

Alleen zul je hen er weinig over horen zeggen tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen. After all: the good news show must go on!

Overzichtstabel begroting 2012 OMSCHRIJVING INKOMSTEN UITGAVEN

Exploitatiebudget (dagelijkse werking)

1.221.944.883,00 €

1.116.608.257,00 €

Investeringsbudget (aanschaf en gebruik van duurzame middelen)

42.029.517,00 €

103.234.489,00 €

Liquiditeitenbudget (leningen en toegestane investeringssubsidies)

173.156.200,00 €

196.344.851,00 €

Totalen

1.437.130.600,00 €

1.416.187.597,00 €

Budgettair resultaat (saldo)

20.943.003,00 €

Resultaat op kasbasis 40.999.610,00 € (geraamd budgettair resultaat op het einde van het boekjaar, verminderd met de reeds bestemde gelden) Bestemde gelden (gelden gereserveerd voor specifieke bestemmingen) - Exploitatie - Investeringen - Pensioenen Autofinancieringsmarge in 2014 (financieel draagvlak)

146.506.866,00 € 8.096.357,00 € 22.893.837,00 € 115.516.672,00 €

1.184.606,00 €

rood #53 aug-sept 2012

7

Deze neoliberale politiek presenteert de rekening van de crisis aan de gewone bevolking. Het kan nochtans anders, want eigenlijk is er Antwerpen meer dan genoeg geld te vinden. Denk maar aan de succesvolle haven, de frauderende diamantsector, de superwinsten van de chemiereuzen op de Scheldelaan en natuurlijk ook aan de intrestbetalingen op de schuld.

Waarom de diamantsector haar 'steentje' niet laten bijdragen? Waarom geen stukje van de superwinsten der chemiesector afromen? Waarom huiseigenaars vanaf een derde woning niet zwaarder belasten? En zo kunnen we nog wel even doorgaan.

Verder is er een schuldkwijtschelding nodig, zoals alle andere gefusioneerde gemeenten verkregen. In afwachting daarvan kan de betaling van intresten bevroren worden. De geldschieters hebben hun initiële belegging immers reeds meermaals ’terugverdiend’. Een doorlichting of audit van de schuld zou dit probleemloos kunnen uitwijzen.

Een moratorium of bevriezing van de intrestbetalingen zou jaarlijks 52 miljoen euro opleveren of over zes jaar (een legislatuur) 312 miljoen €. Daarmee kan er alvast een begin gemaakt worden met het wegwerken van het tekort aan scholen, huizen en jobs!

Het Antwerpse stadsbestuur dient verder alle opgelegde besparingen te verwerpen om een beleid te voeren dat vertrekt van de noden van de bevolking. De middelen daartoe moeten voorzien worden door de hogere overheden, aangevuld met lokale inkomstenbronnen.

De Antwerpse bevolking heeft jarenlang betaald voor de haven. Het wordt tijd dat die bevolking mee kan beslissen over de haven en de opbrengsten ervan. Dat kan door die haven opnieuw volledig in publieke handen te nemen.

Om het geld te halen waar het zit, is er nood aan een socialistisch stadsbestuur.

De enorme noden inzake huisvesting, onderwijs, jobs, infrastructuur,… tonen aan dat zo'n socialistische politiek dringend noodzakelijk is. ■ Dit artikel verscheen eerder in de Volksgazet, uitgave van Rood! www.roodlinks.be

8 rood #53 aug-sept 2012

SAP op Rood! in Antwerpen ✒ door SAP-Antwerpen Zoals jullie weten, ondersteunt de SAP de nieuwe linkse beweging Rood! (opgericht onder impuls van Erik De Bruyn). Rood! streeft naar de vorming van een nieuwe politieke partij van en voor de werkende bevolking, een idee waar ook de SAP voor gewonnen is.

autonoom deel te nemen aan de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen.

De SAP stond eerder terughoudend tegenover dat voorstel. Onze wens was en is eerst en vooral het verder nastreven van linkse eenheid, terwijl we ook beducht zijn voor de weerslag van een eventueel weinig enthousiasmerende verkiezingsuitslag.

We vreesden vooral dat dit het project zou

Peter Veltmans Rood! wil in verschillende gemeenten opkomen bij de komende gemeenteraadsverkiezingen. In verschillende gemeenten werd ook gepleit voor kartellijsten of bredere lijsten.

Helaas werden de talrijke pogingen om zo'n eenheidsformule te vinden niet met succes bekroond.

De PVDA blijft blijkbaar liever vasthouden aan haar gekende aanpak, waarbij wel kandidaten van andere organisaties op een PVDA+-lijst konden staan, maar waar van een echt kartel tussen gelijkwaardige partners geen sprake was (en waarbij de aanwezigheid van Rood!-kandidaten eerder onzichtbaar zou zijn). Ook de Antwerpse Groen-afdeling bleek niet bereid echte openingen te maken voor eenheid met Rood!.

In die omstandigheden diende Rood! in Antwerpen dan ook te beslissen al dan niet

kunnen bemoeilijken voor de opbouw van een nieuwe linkse politieke partij van en voor de werkende bevolking.

Tegelijk is het echter ook zo dat de SAP niet kan noch wil dicteren wat Rood! zou moeten doen. We stellen ons dan ook loyaal op tegenover elke beslissing van Rood!-Antwerpen hierover (net zoals over mogelijke andere kwesties).

Op 24 mei 2012 besliste de algemene ledenvergadering van de Antwerpse afdeling van Rood! met een grote meerderheid om in Antwerpen een autonome lijst van Rood! in te dienen, zowel voor de gemeente- als voor de provincieraad (mogelijk komen er ook her en der districtsraadslijsten van Rood!). Loyaal als we zijn, schakelt de Antwerpse SAP-afdeling zich dan ook in in de verkiezingscampagne van Rood!. We doen dit onder meer met Peter Veltmans als kandidaat op de lijst namens de SAP. ■

w w w.dewereldmorgen.be/foto/2010/03/13/mensenketting-van-solidariteit-met- opel-werknemers

Antwerpen

Het kan anders!

✒ door Guy Van Sinoy Sinds de Spaanse voetbalploeg Euro 2012 heeft gewonnen, leeft mijn Spaanse buurman op een wolkje. Niet alleen doet hij zijn rood-gouden sjaal niet meer af, meer nog, hij bekijkt de actualiteit doorheen een Spaanse voetbalploegbril. Deze morgen bladerde hij door zijn krant terwijl hij aan zijn café con leche slurpte op het terras van de bar hier om de hoek, en wierp hij mij toe: “Dus als de vakbonden over de index gaan onderhandelen doen ze er goed aan enkele Iniesta’s en enkele Fabregas in hun ploeg te hebben, zo niet gaan de vakbonden 4 doelpunten incasseren zoals de Italiaanse ploeg!”

Een defensieve taktiek leidt tot nederlagen

fotomontage: Little Shiva

Helemaal gelijk heeft mijn Spaanse buur niet. Want in vakbondsonderhandelingen is het niet van belang vedetten te hebben. Maar hij heeft ook niet helemaal ongelijk. Want zowel in voetbal als in

vakbondsonderhandelingen, moet men een aanvallende taktiek hebbenals men wil winnen. Als je defensief speelt, of het nu in voetbal of in onderhandelingen is, dan stel je je enkel tot doel de schade zoveel mogelijk te beperken. Niet om te winnen.

Je gaat dan naar huis, verslagen met een score van 1-0 of 2-0, en zegt “dat je erger hebt vermeden”, m.a.w., je hebt niet met 4-0 of 5-0 verloren.

Dat is wat gebeurde met het laatste interprofessioneel akkoord (IPA) van 2011-2012, waar de patroons naar de onderhandelingen zijn gekomen met hun eigen eisenbundel, en waar de vakbonden verslagen zijn door zich terug te trekken in een poging “de schade te beperken”. Het resultaat: het ontwerpakkoord resulteerde in een loonsverhoging van 0,3% (op 2 jaar!), oftewel: bijna niets. Kortom, het was 4-0. Het ACV heeft getekend (ondanks verzet van de bediendencentrales CNE en LBC) terwijl het ABVV en het ACLVB het IPA verwierpen. Maar ondertussen wordt het akkoord in zijn geheel opgelegd aan de werknemers in de privésector.

De loonnorm: vuil spel!

Laten we van deze kleine herinnering aan het lamentabele IPA 2011-2012 profiteren om een lans te breken tegen deze fameuze loonnorm.

De huidige procedure die moet uitmonden op de vastlegging van de loonnorm voorziet dat de Centrale Raad voor het bedrijfsleven elke twee jaar in de herfst, voor het begin van de onderhandelingen met het oog op een nieuw IPA, een technisch rapport opstelt over de maximale beschikbare marges i.v.m. de evolutie van de loonkost in nominale begrippen, en dit op basis van de verwachte evolutie in de referentiebuurlanden, dus Duitsland, Frankrijk en Nederland. Op basis van dit technisch rapport komen de sociale onderhandelaars een loonnorm overeen, in het kader van het IPA, die de maximale marges vastlegt voor de evolutie van de loonkost.

De marge omvat altijd op zijn minst de index en de baremieke verhogingen.

De som van de indexatie, de baremieke verhogingen en de onderhandelde loonsverhogingen op verschillende niveaus, mag de maximale marge voor de “gemiddelde” loonkost niet overschrijden in nominale termen per uitbetaalde werknemer in fulltime equivalent, in overeenstemming met de evolutie van conventionele arbeidsduur.

De eerbiediging voor de marge komt op die manier tot stand op basis van een berekening van de loonkost per gepresteerd uur.

Wat dus meetelt is het bruto loon.

sociaal

Tegen de aanvallen op de index, nood aan een nieuwe koers!

Maar verdorie: het is enkel het bruto loon dat meetelt voor de loonkost.

Daarnaast is er ook de patronale sociale bijdrage! Daarom dat wanneer een werkgever een loontrekkende aanneemt, hij steeds het volgende stelt: “Dat kost me zoveel: bruto loon + sociale lasten”.

Maar al jaren stopt de Belgische regering niet met de patronale sociale bijdragen te verlagen (meer dan 10 miljard € per jaar!).

Deze patronale bijdrageverminderingen aan de sociale zekerheid (in patronale taal “sociale lasten” genoemd) zijn niet enkel pure diefstal, maar zij tellen ook niet mee in de berekening van de loonnorm en betekenen dus gewoonweg een kunstgreep van deze norm!

Di Rupo wil de syndikale leiding paaien

Op dit moment consulteert Di Rupo de sociale partners om een “relanceplan” voor te bereiden. Hij wil in ruil voor het in de economie pompen van enkele honderden miljoenen euro's het engagement van de syndikale leidingen zich een low profile aan te meten tijdens de onderhandelingen voor een volgend IPA. Onderhandelingen die van start gaan op het einde van de herfst 2012. Voor alle syndicale afgevaardigden en militanten die een beetje nadenken, gaat nu een oranje knipperlicht aan.

Te meer daar de eerste stellingnames van het ABVV en het ACV eerder lauw zijn. Eigenlijk stellen de twee grote vakbonden dat het plan van de regering zich zou moeten baseren op de volgende krachtlijnen: ”versterking van de koopkracht (automatische loonsindexering, welzijnskoppeling van de sociale uitkeringen, een striktere controle van de evolutie van de prijzen); een rechtvaardiger fiscaliteit; een echte werkgelegenheidspolitiek, met kwaliteitsjobs en betere jobkansen, meer bepaald voor oudere werknemers; werkervaringsgarantie en vorming voor niet gekwalificeerde jongeren, met het perspectief op een duurzame job in het vooruitzicht; geen verlenging of flexibilisering van de arbeidstijd; strategische openbare investeringen (hernieuwbare energie, mobiliteit, rood #53 aug-sept 2012

9

sociaal

diensten); beter bestemming van openbare middelen; structurele verbetering van de competitiviteit (innovatie, onderzoek & ontwikkeling, vorming)”.

Dit is een defensieve houding want men stelt zich tevreden met te stellen dat de aanvallen tegen de loontrekkenden niet verder mogen gaan, maar er is niet de minste eis om wat verloren ging, terug te nemen.

De liberale vakbond denkt wat haar betreft, “dat men beter een klimaat van vertrouwen zou scheppen en jobs zou creëren, met een echte sociale visie”. Zij zeggen dit zonder te lachen! Voor het ACLVB zijn de twee prioriteiten:”de binnenlandse vraag stimuleren (behoud van de index, verhoging van het minimumloon, energiebesparing) en het herstel van de competitiviteit van de bedrijven (door vorming en innovatie te stimuleren)”.

Bemerk goed dat geen enkele van de drie vakbonden de verhoging van de lonen eist (wat logisch zou zijn als men de koopkracht wil verhogen). Het ACV en het ABVV beperken zich er toe om een opwaardering van de sociale uitkeringen te vragen (“welzijnskoppeling”).

Het ACLVB beperkt zich tot de vraag het minimumloon te verhogen. Terwijl de onderhandelingen nog niet zijn begonnen, hebben de syndikale leidingen al een laag profiel aangenomen. Eerlijk gezegd, als men zich beperkt tot een opwaardering van de sociale uitkeringen en het minimumloon, dan zullen de lage inkomens zeker iets verbeteren: ze zullen van de Lidl naar de Aldi kunnen gaan (of omgekeerd!). Maar dit staat mijlenver af van het ambitieuze project voor “economische relance”.

Een nieuw offensief tegen de index

H e t Ve r b o n d v a n B e l g i s c h e Ondernemingen (VBO) heeft van zijn kant kleur bekend: “de concurrentiepositie van de ondernemingen versterken (de loonkost en de energiekost beteugelen, modernisering van het recht op arbeid, vermindering van administratieve formaliteiten) en inovatiecapaciteit, competenties en internationaal ondernemerschap verhogen.” Vertaald in gewone mensentaal: de lonen blokkeren, bekomen van nieuwe sociale bijdrageverminderingen, nog meer ontmantelen van de arbeidsreglementering om de flexibiliteit te laten toenemen, nieuwe fiscale geschenken aan de patroons.

10 rood #53 aug-sept 2012

En net dit moment kiest Luc Coene, gouverneur van de Nationale Bank (oudmedewerker van het IMF en liberaal ex-senator, en kabinetschef onder Guy Verhofstadt) uit om een nieuwe “studie” te presenteren over een hervorming van de index met meerdere mogelijke scenario's: berekening van de index in centen in plaats va, procenten, afschaffing van de indexering voor de hoogste lonen, een aantal levensnoodzakelijke producten uit de indexkorf lichten (stookolie, gas, electriciteit).

We herinneren er aan dat de huidige index al onderhevig is geweest aan een reeks schandalige prutserijen. In de jaren '80, onder de regering Martens-Gol (CVPPVV), hebben we twee indexsprongen gehad (die we vandaag nog steeds betalen).

In 1994 werd de gezondheidsindex ingevoerd (neutralisering van de prijs van alcohol, tabak, benzine, diesel), alsook de afgevlakte index (het gemiddelde van de gezondheidsindex van de vier afgelopen maanden) om op die manier de aanpassing van de lonen en de uitkeringen aan de levensduurte uit te stellen.

Men moet er rekening mee houden dat in de huidige sociale omstandigheden (een bijna volledige blokkering van de lonen door het laatste IPA, flexibiliteit en groeiende onzekerheid van de verloningsvoor waarden, massale werkloosheid, toenemende achteruitgang van de werkloosheidsvergoedingen, te lage wettelijke pensioenen), in het geval van een nieuwe aantasting van de index de meeste zwakke uitkeringen deze keer van de Lidl of de Aldi bijna rechtstreeks naar de voedselbank zullen moeten gaan!

In de schoot van de regering Di Rupo zijn de meningen over de index op dit moment verdeeld. Het meest agressief is Open VLD. De partij die het meest er tegen gekant is, in woorden toch, dat men aan de index raakt is de PS. Zij weet immers zeer goed dat de index een sociale verworvenheid is waar een belangrijk deel van haar electoraat aan gehecht blijft. De omvang van de verkiezingsnederlaag van PASOK in Griekenland heeft wel degelijk indruk gemaakt op de hoofdkwartieren van de sociaaldemokraten in Europa...

Maar de burgerij houdt zich niet bezig met de electorale geestestoestand van de PS. Zij is vastbesloten om een einde te stellen aan de index, die ze als een Belgische anomalie beschouwt in vergelijking met andere Europese landen (Luxemburg terzijde gelaten waar de index ook nog bestaat).

Gerichte vergelijkingen

Merken we op dat de burgerij zeer nauwgezet de thema's uitkiest alvorens zij de bestaande situatie in België vergelijkt met die van andere landen. Zij wijst de index met de vinger, maar zwijgt in alle talen over andere materies die trouwens ten zeerste aan te bevelen zijn om te vergelijken.

De wettelijk pensioenleeftijd bijvoorbeeld ligt in België op 65 jaar voor mannen en vrouwen (vroeger lag die op 60 jaar voor de vrouwen), terwijl de pensioenleeftijd in Frankrijk op 60 jaar lag en stelselmatig verhoogd zal worden tot 62 jaar als gevolg van de contra-hervormingen die door Sarkozy werden ingevoerd.

Een vermogensbelasting bestaat niet in België, terwijl die wel wordt toegepast bij onze Franse buren. De belastingscontrole in België botst vaak op het bankgeheim, terwijl in Frankrijk de belastingscontroleurs toegang hebben tot bankgegevens van de belastingsplichtigen.

Noteer ook dat in België, bij een ten onrechte ontslagen vakbondsafgevaardigde, de rechtbanken nooit de herintegratie opleggen, terwijl dit in Frankrijk wel de regel is.

Ve r g e l i j k b a r e z a k e n s e l e c t i e f uitkiezen om de publieke opinie te beïnvloeden en te manipuleren is blijkbaar een systematisch gebruikte methode door de patronale studiebureaus.

ACV: voorstander van een daling van de patronale sociale bijdragen

Op 26 juni verspreidde het ACV, als reactie op de verklaringen van Luc Coene, een verklaring waarin zij zeer terecht stelt tegen elke aantasting van de indexering van lonen en sociale uitkeringen te zijn.

Maar men wordt stil als men de volgende argumentatie leest: “Er bestaat een zeer goede oplossing om de competitiviteit van gevoelige sectoren te verbeteren tov de concurrentie: op een doeltreffende en billijke de sociale lasten verminderen, door het verlies aan inkomsten te compenseren door meer rechtvaardige bijdrage op de andere groepen van inkomens. Eigenlijk zijn het niet de lonen die te hoog zijn maar het zijn de loonlasten en dat komt omdat andere inkomsten niet op een correcte manier bijdragen. Het ACV pleit dus niet voor een verhoging maar wel voor een meer rechtvaardige verdeling van de fiscale lasten. Het ACV verwijst opnieuw naar de relancevoorstellen die het begin van de week heeft geformuleerd.”

fotomontage: Little Shiva

ABVV: “Hoe de competitiviteit verbeteren?”

Gelukkig heeft het ABVV niet dezelfde positie ingenomen als het ACV wat betreft de sociale bijdrageverminderingen aan de sociale zekerheid. Maar net zoals het ACV zinkt het ABVV weg in het moerassige terrein van de competitiviteit. Het is een moerassig terrein omdat de competitiviteit verdedigen, de dood betekent van de collectieve verdediging van de werknemers en van de arbeidswetgeving.

Heel de strijd van de arbeidersbeweging, sinds het begin van het kapitalisme, bestaat uit een strijd voor de onttrekking van de verkoop van de arbeidskracht (de lonen) aan de wetten van de kapitalistische jungle, en aan de marktwetten die er er voor zorgen dat de werknemers tegen elkaar worden opgezet, door de concurrentie tussen de loontrekkenden te laten spelen en zo de lonen naar beneden te trekken.

Proberen de “kapitalistische economie te herlanceren” door “de competitiviteit te verbeteren” komt voor een vakbondsorganisatie neer kwakzalver te spelen om te proberen een ziek kapitalisme weer vlot te trekken. Dit is een zelfmoordpoging op het vlak van syndicale strategie.

De aanvaarding van de loonnorm tijdens de voorbije interprofessionele akkoorden heeft dit voldoende aangetoond.

In plaats van een springplank te zijn voor sociale vooruitgang, is het IPA omgevormd in een keurslijf voor de sterke syndicale sectoren.

De vinger in het raderwerk van de competitiviteit steken is op termijn aanvaarden dat de lonen en arbeidsomstandigheden op de minst voordelige situatie worden gelijkgesteld. Het is niet onmogelijk dat het VBO een dezer de competitiviteit inroept om het einde van het interprofessioneel minimumloon te bepleiten want dit bestaat niet in Duitsland b.v.

Nood aan een nieuwe koers!

De grote zwakheid vandaag van de syndicale beweging in België komt niet door een gebrek aan gekwalificeerde technici (economisten, statistici, juristen, enz.). Haat grote zwakte is dat zij geen ideologisch kompas heeft en haar karretje aanhaakt aan de burgerlijke economische parameters.

Na de Eerste Wereldoorlog, toen de Belgische bourgeoisie instemde met de achturendag zonder loonsverlies op weekvlak, stelde niemand in de vakbonden zich de vraag te weten of dit “competitief” was. Geconfronteerd met de omverwerping van het kapitalistisch regime in Rusland en de onstuimige opgang van de revolutie in Duitsland, wou de burgerij het belangrijkste redden: haar politieke hegemonie in West Europa behouden, zelfs ten koste van (in haar ogen) buitensporige toegevingen: achturendag, algemeen stemrecht, schrapping van artikels in het strafwetboek die stakingen criminaliseerden, indexering van lonen en uitkeringen.

In juni 1936, toen de arbeiders in Frankrijk en België , door staking, het recht op betaalde veakntie afdwongen, was er niemand die zich de vraag stelde of dit “competitief” was. Uiteraard konden de patroons toen zich niet inbeelden dat men werknemers moest gaan betalen die niet werkten, zelfs gedurende een week. Maar tijdens al deze grote gevechten, waarin de vakbeweging belangrijke overwinningen behaalde, was de krachtsverhouding tussen de sociale klassen beslissend. Niet de “competitiviteit” noch de “relance van de economie”, noch eender welk ander kapitalistisch lokmiddel.

“Ja maar, dit gaat de patroons niet behagen”, gaan sommigen zeggen, “ en trouwens zij zijn er niet mee akkoord”.

Natuurlijk, geen enkele baas zal met plezier antikapitalistische maatregelen aanvaarden, enkel een doortastende strijd met concrete doelstellingen die beantwoorden aan de onmiddellijke objectieve noden van de werkenden, zal de bourgeoisie dwingen tot toegevingen. Bijvoorbeeld rond de eis van arbeidsduurvermindering

tot 32 uur zonder loonverlies en met verplichte compenserende aanwervingen om zo de werkloosheid aan te pakken...

De wereld van de arbeid heeft vandaag nood aan een kompas, een programma met antikapitalistische hervormingen zoals dat door het ABVV werd aangenomen in de jaren '50.

Een actueel programma, aangevuld met ecologische, democratische, feministische en antiracistische eisen.

Dit is niet enkel nodig voor de werkende bevolking, de loontrekkenden, maar eveneens voor het behoud van de planeet.

sociaal

Anders gezegd, het ACV spreekt zich uit voor een vermindering van de patronale sociale bijdragen aan de sociale zekerheid, en dit door de verwarring tussen belastingen en sociale uitkeringen volledig te behouden. Maar de bijdragen aan de sociale zekerheid zijn indirect loon.

Trouwens, het beheer van de kassen van de sociale zekerheid zouxclusief in de handen moeten zijn van de werknemers en hun organisaties (vakbonden, mutualiteiten) en niet het voorwerp uitmaken van een tripartite beheer (werkgevers, regeringen, vakbonden).

De houding van het ACV is onaanvaardbaar: ze leidt immers regelrecht naar het leegmaken van de kassen van de sociale zekerheid en verschuift het indirect loon naar de belastingbetalers, t.t.z. naar de werkende klasse. De inkomsten van loontrekkenden worden belast tot de laatste cent, terwijl zelfstandigen en bedrijven enkel belast worden op hun aangegeven inkomsten.

Wat dit betreft illustreren de woedende reacties van Electrabel op de sluiting van de kerncentrales de actualiteit van bepaalde eisen uit het programma van het ABVV van de jaren '50: de nationalisering zonder schadeloosstelling van de productie en distributie van energie.

Op dit moment zijn we zover nog niet, en de agentschappen van de burgerij die de index verwensen “zetten banderilla's” (de pinnen van de toreador) zoals mijn Spaanse vriend zegt als hij niet over voetbal spreekt.

Maar de ideologische herbewapening rond een antikapitalistisch programma is onontbeerlijk. Zonder dit programma riskeert de vakbeweging, die in ons land nog steeds heel wat leden heeft, en die nog steeds een dam opwerpt tegen de kapitalistische barbarij, af te glijden tot louter dienstbetoon , nog juist goed om pleisters te verdelen om de slachtoffers van de winsthonger te verzorgen.■ rood #53 aug-sept 2012

11

syndicaal

Witte Woede zoekt tweede adem Nadat de werknemers van de “Witte woede” het vuur aan de lont staken met een betoging in de Wetstraat op donderdag 26 april, kwamen ze nadien nog twee maal manifesteren. Op 24 mei aan het kabinet van Monica De Coninck en op 31 mei aan het kabinet van Laurette Onkelinx.

Resultaat: 0 op 3. Is de “Witte Woede” opgebrand? De eisen zijn zeker legitiem, maar zit de klad erin?

Alles gaat over de (non-)onderhandelingen over een meerjarenakkoord 2010-2015 dat nog steeds niet is ondertekend. U leest het goed: al 2 jaar zitten de werknemers uit de federale sectoren van de zorgsectoren (ziekenhuizen, psychiatrie, rusthuizen, thuisverpleging, revalidatie, gezondheidsdiensten,…) te wachten.

Voor 2011 had de toenmalige regering in “lopende” zaken nog wat kruimels over voor een zogenaamd “mini-akkoord” als antwoord op de actie die in februari 2010 van start ging. Erger is het gesteld dit jaar, want hiervoor had de regering 0 (nul!) euro voorzien en voor het komende jaar een schamele 40 miljoen. Voor de LBC is het duidelijk dat hiermee zelfs geen halftijdse extra baan zal bij gecreëerd worden in elke instelling. Voor 2014 en 2015 is er wederom geen eurocent voorzien!

Jan-Piet Bauwens, federaal secretaris voor BBTK zegt hierop: “banken redden, dat gaat snel, maar een sector in nood daar wil men geen extra inspanningen voor doen”.

Het overleg met Di Rupo op 26 april in de Wetstraat 16 ging door in aanwezigheid van de minister van Volksgezondheid Onkelinx en minister van Werk Monica De Coninck. Dit leverde alvast niks op. Er werden dan ook twee volgende acties gepland op 24 en 31 mei.

Enkele maanden voordien had De Coninck de bonden nog geschoffeerd door hen tijdens een gesprek belachelijk te maken en zich een hautaine houding aan te meten die je niet voor mogelijk kon houden. Nadien hebben de Franstalige bediendenbonden CNE en SETCA, hier

12 rood #53 aug-sept 2012

nog actie tegen gevoerd. De Vlaamstalige bonden vonden dit niet direct nodig en spitsten zich toe op de onderhandelingen die nu zouden doorgaan.

Insiders verklaren deze arrogante houding van De Coninck door haar aversie t.o.v. de social profit omdat die een stokje voor haar plannen stak binnen ZNA toen zij nog actief was als voorzitster van het Antwerpse OCMW. De actie van 24 mei was dan wel luidruchtig, een slag in het water kan je die wel noemen: De Coninck gaf gewoonweg niet thuis! Zij was naar Tunis ondanks dat zij wist dat er een belangrijke manifestatie zat aan te komen. Misschien hadden de manifestanten beter die dag haar kabinet bezet tot zij terug was!

Vervolgens was het de beurt aan Onkelinx de week erna. Haar enig belofte was dat ze een begin wil maken met de onderhandelingen. Fijn, maar dit moet ze eerst nog wel aftoetsen met haar mederegeringsleden. Kortom, weinig op de boterham voor het personeel.

De acties op 24 mei en 31 mei werden door de militanten van LBC en BBTK gevoerd. Dit was echter geen groot succes.

Op 24 mei kwamen slechts 650 militanten afgezakt om te dalen op 31 mei tot zo’n 500. Het heeft weinig zin om deze cijfers op te blazen. Jan Piet Bauwens “ Dit is de zoveelste actie. Onze eisenbundel ligt al meer dan twee jaar op tafel. Dus minister De Coninck weet perfect waarover het gaat…”(De Wereld Morgen.be).

Datzelfde gevoel van gelatenheid treft meer en meer syndikale militanten, om

nog maar te zwijgen van de tienduizenden werknemers. En hier zit de “Witte Woede” met een reuzengroot probleem. Als de militanten het beginnen laten afweten, hoe dan nog de collega- werknemers massaal op de been brengen? De grote “optochten” in Brussel zijn dan wel ludiek, vrolijk en kleurrijk (met allerhande gekleurde pruiken), gekoppeld aan een “Sfinksfestivalsfeertje” met frietkoten en al, de regering ligt van onze sector hoegenaamd niet meer wakker.

Jef Maes haalde in zijn boek “Uw sociale zekerheid in gevaar” de Witte Woede aan als toonvoorbeeld van een alternatieve syndikale aanpak (massaal, ludiek, band met de bevolking). De behaalde resultaten van de vorige sociale akkoorden waren het resultaat van de slagkracht van deze beweging. De impasse van dit moment tonen haar limieten en de limieten van de stelling van Jef Maes aan.

De acties op het terrein waar de politiek zich afspeelt zijn een positieve stap.

De militanten die zich uit de naad werken (vaak met loonverlies!) om deze acties tot een goed einde te brengen verdienen alle steun. De syndicale delegaties op de werkvloer moeten nu in gemeenschappelijk vakbondsfront vergaderingen organiseren om de mensen in de diepte te informeren en te mobiliseren. Enkel de militanten nog laten opdraven, laat zich gevoelen.

Benieuwd wat er nog uit de hoed van de regering zal komen de komende weken. Intussen wachten de werknemers in de sector op de rest van het akkoord 2010-2015. ■

http://4nieuws.be

✒ door Bert Inwoud

✒ door Herman Michiel “De Partij van de Europese Socialisten (PES) verwelkomt het veelbelovende resultaat van de Europese Top en de toezegging om concrete maatregelen te treffen om de crisis aan te pakken. Het is een overweldigende overwinning voor de progressieve agenda zoals hij in de voorbije jaren door de socialistische en sociaaldemocratische familie werd opgesteld.”

Dat waren woorden van Sergei Stanishev, voorzitter van de Partij van de Europese Socialisten (PES) na afloop van de top.

Zou er dan eindelijk een positieve wending zijn in de hoogste EU-regionen, meer zelfs, een overweldigende overwinning voor de progressieve agenda?

Laat ons eerst overlopen wat er aanleiding zou kunnen geven tot dergelijke euforie. Dat zal ons enthousiasme al ettelijke graden doen dalen; maar als we het daarna zullen hebben over de echte “innovatie” op deze top, het weinig gemediatiseerde “plan Van Rompuy”, pas dan krijgen we het echt koud. Een blauwdruk voor de sociale en democratische winter ligt op de Europese tekentafels, en zij die ons politiek moeten vertegenwoordigen vinden dit nog veelbelovend ook!

Wat houdt dit Groeipact, deze pasmunt voor het Begrotingspact en de vele andere punten van de neoliberale agenda nu precies in?

Er zou een enveloppe komen van 130 miljard euro voor investeringen in “toekomstgerichte sectoren” en om bedrijven gemakkelijker aan krediet te helpen. Een bedrag van 130 miljard euro is weliswaar slechts 1% van het Europees bruto binnenlands product (BBP), en slechts een peulschil in vergelijking met wat reeds door overheden en de Europese Centrale Bank naar de bankensector werd toegeschoven, maar het zijn miljarden die niet moeten bespaard, maar die geïnvesteerd worden! Toch noemt Daniel

EIB. Als het kapitaal ervan met 10 miljard verhoogd wordt, kan, zoals het een bank betaamt, de befaamde hefboom in werking treden. Dan kan vier jaar lang jaarlijks 15 miljard euro uitgeleend worden. Men hoopt zelfs de hefboom nog heel wat langer te maken door te investeren via publiekprivate samenwerkingscontracten (PPS), waarbij de private sector zelf met geld over de brug komt (wishful thinking, zegt Gros).

En om de 130 miljard rond te maken is er een derde truc, projectobligaties genoemd (project bonds). Ook hier wordt gerekend op de wonderbaarlijke vermenigvuldiging der miljarden. Door één miljard in een waarborgfonds te stoppen, zouden private investeerders

Gros, directeur van het Centre for European Policy Studies (CEPSCEPSCEPS ) dit niet méér dan “oude wijn in nieuwe zakken”.

Waarom? Vooreerst is de kleine helft van dit bedrag (55 miljard) geen extra geld, maar het voorziene budget van 2013 van de Europese structuurfondsen. De operatie bestaat er dan in dat de bestemming van dit geld geheroriënteerd wordt naar de “toekomstgerichte sectoren”. De tweede truc verloopt via de Europese investeringsbank

goedkoper kunnen lenen en hierdoor aangezet worden tot nieuwe investeringen.

Men ziet, het cadeau waarmee Hollande terug naar Parijs kon vertrekken is meer klatergoud dan harde munt.

dossier: EU in crisis

De Europese top van 28 en 29 juni: de “stille revolutie” in een stroomversnelling

http://finance.groups.yahoo.com/group/newsbox/message/22474

“Groeipact”

Als we het zouden geloven, dan waait er een nieuwe wind door Europa sinds de verkiezing van François Hollande als president van Frankrijk. Daardoor zou er een einde komen aan de eenzijdige soberheidspolitiek en komt de economische groei terug op de agenda. En zie, op de top van eind juni werd er een “Groeipact” goedgekeurd. Leg dit Groeipact in de ene schaal, en het Begrotingspact Begrotingspact Begrotingspact in de andere, en de balans is weer in evenwicht, zo luidt de boodschap. Of zoals SPD-voorzitter Sigmar Gabriel het stelde: het gaat niet over een verandering van het begrotingspact, maar om de vervollediging ervan, initiatieven voor groei en tewerkstelling.

“De nacht dat Merkel bakzeil haalde”

De tweede zege voor de progressieve agenda zou een “draai van 180 graden” van bondskanselier Angela Merkel zijn. Sinds

rood #53 aug-sept 2012

13

dossier: EU in crisis

twee jaar lijkt de EU verdeeld tussen vooren tegenstanders van gemeenschappelijk schuldbeheer, meer bepaald van euroobligaties (het uitschrijven van Europese in plaats van nationale leningen om staatsschulden te delgen, wat de woekerrentes zou moeten vermijden bij landen als Griekenland, Portugal… maar hogere rentes zou meebrengen voor landen als Duitsland). Verzet ertegen komt vooral van de regeringen in Duitsland, Finland, Nederland en Oostenrijk. De voorstanders vindt men zowel bij groenen, liberalen, sociaal-democraten (maar SPD-voorzitter Gabriel noemde Hollandes aandringen op eurobonds “potsierlijk”); de Europese christen-democraten (EVP, waartoe Merkels CDU behoort) zien het maar wenselijk op

(o.l.v. ex-eurocommissaris Mario Monti) en Spanje (Rajoy) de dictatuur van de geldmarkten ondergaan en aandringen op Europese steun, zonder evenwel aan de schandpaal genageld te moeten worden zoals de Griekse, Portugese en Ierse confraters. Monti en Rajoy haalden op de top ook een wapen boven: geen groeipact zolang onze banken niet via de Europese fondsen (EFSF, ESM) kunnen gespijsd worden, en dat zonder trojka-delegaties in Rome of Madrid.

Monti en Rajoy hebben uiteindelijk op enige tegemoetkoming kunnen rekenen, maar het gaat absoluut niet om eurobonds, en de toezeggingen zijn nog verre van concreet. Pas als er een bankentoezichtsmechanisme (zie verder)

toeschietelijkheid effectief beroep doen; het feit alleen dat een dergelijke procedure bestaat kan de rente op staatsleningen naar omlaag halen (de rente op Spaans en Italiaans schuldpapier daalde met een half procent na de bekendmaking van het principeakkoord). Men kan zich voorstellen dat er in Athene, Lissabon en Dublin met de tanden geknarst wordt…

De ” toegevingen” van Merkel zijn dus al bij al bescheiden, maar bepaalde reacties bewijzen in welk soort Europa we beland zijn. Zo eiste SPD-er Carsten Schneider, voorzitter van de begrotingscommissie van de Bundestag, een uitleg van Merkel over haar ”draai van 180 graden”; hij had het ook over Italië dat aan cash geraakt zonder voorwaarden.

heel lange termijn. We hebben het in deze bijdrage niet over het pro en contra van eurobonds (1) maar over de wending die aan dit politieke steekspel gegeven werd op de voorbije top.

Merkel was naar de top gegaan met de belofte dat er geen gemeenschappelijk schuldbeheer zou zijn “solange ich lebe”. Haar liberale coalitiepartner FDP had het nog eens duidelijk gemaakt: eurobonds toestaan is zowat hetzelfde als aan een alcoholicus een kist whisky schenken… Nochtans werd de druk op de neen-zeggers groter, nu niet alleen het Europees perifeer uitschot , maar ook bonafide rechtse regeringen in Italië

14 rood #53 aug-sept 2012

ingesteld is, verwacht tegen eind 2012, zou er beroep kunnen op gedaan worden.

Eurolanden die zich strikt aan alle EU-regels houden zouden dan “op een flexibele manier” beroep kunnen doen op het EFSF of zijn opvolger ESM, zonder dat dit tot verhoogde staatsschuld en dus nieuwe soberheidseisen leidt. Ook zou het ESM eventueel kunnen overwegen in bepaalde gevallen af te stappen van zijn status van bevoorrechte crediteur (d.w.z. in geval van staatsbankroet de eerste aan de kassa te kunnen passeren), waardoor de private geldschieters iets minder rente zouden vragen. Het is niet eens nodig dat Spanje of Italië op deze Europese

Vier jaar na het uitbreken van de wereldwijde bankencrisis, twee jaar na het uitbreken van de eurocrisis en na jaren steeds draconischer ingrijpen op de begrotingen en de sociale politiek van de lidstaten, is er nu het begin van een initiatief in de richting van meer toezicht op de banken!

Een “bankenunie” is het eerste onderdeel van het “plan Van Rompuy” waar we het verder nog over hebben.

En bankenunie houdt in een Europees toezicht op de banken (door de Europese Centrale Bank), een Europese depositogarantie (spaarders krijgen een deel van hun spaargeld terug bij bankroet van hun bank) en een Europees optreden waar een bank dreigt op de fles te gaan.

Blijkbaar zijn de Europese leiders tot het inzicht gekomen dat het afstraffen van de arbeidersklasse toch niet bijdraagt tot een verantwoorder gedrag van de banken.

Of de voorgenomen Europese bankenunie daar zal in slagen valt te bezien, en het onwankelbaar vertrouwen van de EU in de vrije markt plaatst daar heel wat vraagtekens bij. Zoals reeds vermeld, is het Europees bankentoezicht ook een voorwaarde opdat banken rechtstreeks zouden kunnen gefinancierd worden door de Europese hulpfondsen EFSF/ESM.

Met “rustige vastheid” [2] naar een reactionaire machtsgreep

Tot hier de overweldigende overwinningen voor de progressieve agenda. Nu komen we bij de prijs die daarvoor zou moeten betaald worden.

De bankenunie is slechts het eerste en minst verontrustende onderdeel van het “plan Van Rompuy” [3] dat slechts twee dagen voor het begin van de

http://finance.groups.yahoo.com/group/newsbox/message/22474

Bankenunie

zijn dat een niet-duurzaam beleid de stabiliteit van de Europese muntunie niet in gevaar brengt.”

Volgens sommige commentaren zou het plan Van Rompuy niet naar de zin zijn van de Duitse regering, wegens te veel vermelding van gemeenschappelijk schuldbeheer. Maar gaat het hier om meer dan wat vertoon voor binnenlands gebruik? In een interview met Der Spiegel net voor de top zei Schäuble nog: zolang er geen begrotingsunie is, is er geen sprake van gemeenschappelijk schuldbeheer.

Maar eenmaal de begrotingen in Brussel opgesteld worden…

"Publieke steun is essentieel"

De auteurs van dit reactionaire document zijn zich ervan bewust dat ze zelfs de burgerlijke democratie hier met voeten treden. “Beslissingen over het Nationaal budget vormen de kern van de Europese parlementaire democratie”, zo staat er, ”en daarom is publieke steun voor Europese beslissingen met sterke impact op het dagelijks leven van de burgers essentieel.”

Daarom is de organisatie van een grootscheeps verzet van die burgers van levensbelang, is onze conclusie. Het gaat hier niet louter meer om een ingreep in de indexkoppeling van de lonen, de pensioenregeling of het afsluiten van collectieve overeenkomsten; het gaat hier om een regelrechte overname van de politieke beslissingsmacht door een onverkozen en niet afzetbare kliek die handelt in opdracht van de banken en de multinationals.

Het gaat voor de arbeidersbeweging dus om een gevecht tegen een levensgroot gevaar, en we moeten ons realiseren dat het ook om een race tegen de tijd gaat.

Van Rompuy & Co zetten hun informele consultaties met de lidstaten voort, en ze willen half oktober 2012 met een interimrapport komen om tegen de top van december met een afgerond plan op de proppen te komen.

Over mogelijke politieke medestanders moet men zich weinig illusies maken. De Belgische minister van overheidsbedrijven Paul Magnette (PS) uitte wat voorzichtige kritiek op het plan Van Rompuy. Hij vond het te onevenwichtig en te rechts, “het zou kunnen geschreven zijn door de Europese Centrale Bank”. Niet alleen de liberalen namen hem onmiddellijk op de korrel en vonden dat hij dan maar ontslag moest nemen uit de regering (liberaal eurocommissaris en belastingsontduiker De Gucht waarschuwde zelfs dat Magnette

een “voormalig marxistisch politicoloog” is); maar ook sociaal-democratisch Europarlementslid Kathleen Van Brempt vond het “onverstandig het hele plan van tafel te vegen” en Groen parlementslid Van Hecke vroeg zich af “wie eigenlijk de woordvoerder is van ons land”.

Het plan Van Rompuy doordrukken zal ongetwijfeld nog heel wat voeten in de aarde hebben; het lijkt onmogelijk het tot stand te brengen zonder wijziging in de Europese verdragen en het is nog niet duidelijk welke juridische spitstechnologie men daartoe kan aanwenden. GrootBrittannië bijvoorbeeld zal het plan nooit aanvaarden, ook al is Cameron geen voormalig marxistisch politicoloog, en ook Tsjechië deed afwijzend. Maar de Europese leiders staan met hun mislukt euroexperiment met de rug tegen de muur, en in die omstandigheden zullen ze tot het uiterste gaan.

Het meest dringende is de Europese arbeidersbeweging te overtuigen dat ze zelf ook met de rug tegen de muur staat, en dat nu het ogenblik is aangebroken om ook tot het uiterste te gaan.■

dossier: EU in crisis

eurotop publiek werd gemaakt. Dit plan, getiteld “Naar een echte economische en monetaire unie”“Naar een echte economische en monetaire unie” omvat vier punten, of beter gezegd: drie, want het vierde heet “versterking van de democratische legitimiteit”, en dat ontbreekt volledig in het plan. De twee andere punten luiden: “naar een geïntegreerd begrotingskader” en “naar een geïntegreerd kader voor economische politiek“.

Onder het hoofdstuk “geïntegreerd begrotingskader” wordt niets minder voorgesteld dan het onteigenen van de lidstaten van hun recht om hun eigen begrotingspolitiek te voeren. Staatsleningen zouden slechts kunnen worden aangegaan in zoverre ze door de andere lidstaten worden goedgekeurd. De autoriteiten van de eurozone zouden het recht hebben de begroting van een lidstaat te wijzigen.

Onder die voorwaarden zouden eurobonds mogelijk worden, maar dit recht zou onder de Europese begrotingsdictatuur volledig uitgehold zijn.

Deze ideeën liggen in het verlengde van de economic governance die de voorbije twee jaar werd doorgedrukt, en zouden er de trieste bekroning van vormen.

Door het Europees SemesterEuropees Semester Semester moeten de lidstaten hun begrotingsplannen in april bekendmaken; door het Begrotingspact (zodra geratificeerd) moet het begrotingsontwerp half oktober door de Europese Commissie worden goedgekeurd nog voor het aan het nationale parlement wordt voorgelegd; met het "2-pack" moet dat reeds begin oktober gebeuren en kan de Europese Commissie wijzigingen opleggen. Met het plan Van Rompuy worden de nationale begrotingen eenvoudigweg een beslissing van “Brussel”.

De Olli Rehn [4] van dienst kan dan beslissen wat er kan uitgegeven worden en in welke sociale uitgaven geknipt moet worden. We zitten dan met een ”Europese minister van financiën”, de expliciete wens van de Franse werkgeversorganisatie MEDEF en het “optimaal scenario” in de ogen van Merkels minister van financiën Schäuble. En Barroso zal dan in 2014 zijn tweede ambtstermijn kunnen beëindigen, met voldoening en ongeloof terugblikkend op de “stille revolutie” [5] waaraan hij zijn beste krachten wijdde…

Het “geïntegreerd kader voor een economische politiek” verwijst uitdrukkelijk naar het Europees Semester en het Europluspact, maar wil deze nog meer afdwingbaar maken “om zeker te

(1) Zie de uitgebreide studie “Geruststellende euro-obligaties?Geruststellende euro-obligaties?” van de hand van Henri Houben in Marxistische studies, beschikbaar op De Wereld Morgen.

(2) “Met rustige vastheid” is de lijfspreuk van Herman Van Rompuy. Sinds 2009 is hij voorzitter van de Europese Raad (de raad van staats- en regeringsleiders die de topbijeenkomsten belegt) , wat hem de misplaatste titel van “president van Europa” opleverde. Indertijd werd nogal smalend gedaan over zijn persoon, omdat hij niet de nodige “uitstraling” had; een figuur als Tony Blair zou beter gestaan hebben op de internationale podia, zo dachten sommigen bij de Europese elites. Maar ondertussen is gebleken dat haikudichter Van Rompuy een zeer nuttige nar is in het Europees gebeuren. Discreet, wendbaar, inzetbaar, wat kun je méér van een marionet verwachten?

(3) Het “plan Van Rompuy” ontstond onder de auspiciën van vier (onverkozen) figuren: Van Rompuy zelf, “president van Europa”; Barroso, voorzitter van de Europese commissie; Draghi, voorzitter van de Europese Centrale Bank en Jean-Claude Juncker, voorzitter van de eurogroep.

(4) Olli Rehn is momenteel de Europese commissaris bevoegd voor economie en financiën.

Hij heeft reeds aanzienlijke bevoegdheden in het opleggen van aanbevelingen en het uitspreken van financiële sancties voor de lidstaten.

(5)Commissievoorzitter Barroso was in juni 2010 zo aangenaam verrast door het gemak waarmee de lidstaten zich het Europees Semester lieten opleggen, dat hij sprak van een “stille revolutie”.

rood #53 aug-sept 2012

15

dossier: EU in crisis

EU: verontwaardiging, verzet en reflectie ✒ door Herman Michiel Men moet niet alle Europese verordeningen, aanbevelingen of pacten van de voorbije twee jaar gelezen hebben om te weten dat de Europese Unie (EU) met haar neoliberale politiek in een hogere versnelling is gekomen. Europese leiders proberen in een koortsachtig tempo – 13 crisistoppen in twee jaar - het onheil dat ze met hun monetaire unie aanrichtten te bezweren … door het af te wentelen op de werkende klasse. Veeleer dan het hele arsenaal aan antisociale maatregelen nog eens onder de loep te nemen, wil deze bijdrage het hebben over het inzetten van een tegenoffensief.

Verontwaardiging

Mensen kunnen hun onvrede met de Europese Unie op diverse wijzen gestalte geven. Emotionele verontwaardiging is er één van, en een belangrijke, want ze motiveert ons om iets te doen. Aan redenen tot verontwaardiging geen gebrek, de tweespalt tussen de propaganda over het ‘Europa met zijn unieke waarden’ en de politiek gevoerd op het terrein is wraakroepend.

Om maar één recent voorbeeld te noemen: het akkoord dat op 17 januari jl. getekend werd in Portugal tussen regering, patronaat en de vakbond UGT. Om aan de wensen van de geldschieters tegemoet te komen werd de arbeidsreglementering aangepast. De jaarlijkse vakantie wordt van 25 naar 22 dagen teruggebracht, er sneuvelen 4 officiële feestdagen, de ontslagvergoedingen worden verminderd van 20 naar 12 (of zelfs 8) dagen per gewerkt jaar, de werkloosheidsvergoeding wordt nog méér beperkt. Overuren bestaan niet meer, want bedrijven beschikken over een 'krediet' van 150 uren (zelfs 200 mits een akkoord) per werknemer en per jaar waarin ze zonder extra's de werknemers kunnen opeisen… De grootste vakbond, de CGTP, heeft het akkoord niet ondertekend en bestempelde het als een terugkeer naar het feodalisme.

Toch wordt dit akkoord in de busineswereld als een halve mislukking

16 rood #53 aug-sept 2012

beschouwd, want het oorspronkelijk vlaggenschip van het regeringsvoorstel hield in dat elke werknemer in de privé dagelijks een half uur extra zou werken, zonder enige vergoeding. Het was door het schrappen van deze maatregel dat de conservatieve regering Pedro Passos Coelho de UGT over de streep kreeg om te tekenen…

De CGTP roept samen met andere sociale organisaties op tot een grote betoging op 11 februari.

De ‘hervorming’ van de arbeidswetgeving in Portugal is natuurlijk maar één facet van het Europese neoliberale offensief.

De Griekse arbeidersklasse is ongetwijfeld het zwaarst getroffen, in die mate dat de gezondheid en zelfs het leven van de Grieken erdoor in het gedrang komen.

Maar over de levensomstandigheden van een werkloze Spaanse jongere, een Ierse of een Hongaarse arbeider of zelfs een Duitse ‘ein Euro-Arbeiter’ weten we nauwelijks iets, en het zijn niet de (openbare of private) media die ons met informatie daarover overstelpen. Vooral over de leefomstandigheden in de nieuwe lidstaten in Oost-Europa horen we uiterst weinig, want die behoren ‘niet eens’ tot de eurozone.

Verzet

Als velen verontwaardigd zijn, kan dit leiden tot sociale actie en verzet. Daarvoor moet dan wel een organisatorisch kader bestaan of gecreëerd worden, en een zeker perspectief om op de ontwikkelingen te kunnen wegen. Als dit binnen nationale grenzen al een probleem is, lijkt het op Europees vlak een bijna onoverkomelijke horde. Alle grote politieke stromingen in Europa belijden een linksere of rechtsere variant van het neoliberalisme, de linksere (groenen en sociaal-democraten) met meer nadruk op relance en regulering, de rechtsere meer op orthodoxie in de begrotingspolitiek, maar alle verenigd door het geloof in de markt en de concurrentie waaraan de werkende klasse zich moet onderwerpen zoals een steen aan de zwaartekracht. Dat is ook de analyse die men kan maken van de stemming van het ‘wettelijk pakket’ (sixpack) in september.

Was er in de commissievoorstellen wat

meer sprake geweest van groeistimulerende maatregelen (wat tot niet veel verbindt in een Unie waarvan het totale budget maar 1% van het BBP bedraagt) dan had het sixpack over de ganse lijn op een overweldigende meerderheid kunnen rekenen. Een linkse strategie die gericht is op een institutioneel-politieke overwinning is dus niet realistisch. Er is trouwens geen institutionele weg om de Raad van ministers, partij bij elke goedkeuring van een Europese wet, af te zetten of via verkiezingen te verwijderen, of het zou moeten een wonderlijk getimede gelijktijdige kampanje in tien of twintig lidstaten zijn…

Het lijkt realistischer om op de syndicale beweging te rekenen om krachten te verzamelen tegen het neoliberaal Europa.

Het is voor iedereen zonneklaar dat de georganiseerde arbeidersbeweging het mikpunt is van de Europese ‘economic governance’, dat haar bestaansgrond zelf – de collectieve verdediging van de arbeidersbelangen – op het spel staat.

In haar ‘aandachtspunten’ voor 2012 vermeldt de Commissie bv. expliciet “De wetgeving inzake arbeidsbescherming hervormen in overleg met de sociale partners, buitensporig rigide bepalingen van overeenkomsten voor onbepaalde tijd aan banden leggen” en “herziening van de mechanismen van loonvorming”.

Allemaal goede redenen dus om in de georganiseerde arbeidersbeweging een belangrijke kracht te zien om de EU te bekampen; we kunnen er nog aan toevoegen dat een syndicale bureaucratie niet de mogelijkheid heeft om van ‘vakbondspubliek’ te veranderen zoals een partijbureaucratie haar beoogd kiezerspubliek verlegt. In werkelijkheid echter is er van een Europees georganiseerde arbeidersbeweging weinig te bespeuren.

Het Europees Vakverbond (EVV) speelt officieel die rol, maar lijkt er ook van uit te gaan dat de kortste weg naar het ‘sociaal Europa’ de bestaande EU is. Het beperkt zijn rol tot ‘Europese sociale partner’ voor de Europese Commissie, lobbying in de instellingen, en speelt niet eens een beduidende rol als Europese informatiebron

foto: Ioanna Gimnopoulou – http://w w w.world- chronicles.com/special-repor ts/esther-vivas-and-the -%E2%80%98european-spring%E2%80%99- economic- crisis-turns-into-popular-uprising

Reflectie

De Europese Unie, haar monetaire politiek en ‘economisch bestuur’ doen ook vanuit theoretisch standpunt heel wat vragen rijzen. We spreken bv. van het ‘neoliberaal beleid’ van de EU, en het lijdt geen twijfel dat de hele ‘eenmaking’ sinds Delors en de Eenheidsacte (1986) zich inschrijft in de wereldwijde overgang van het beheer van het kapitalisme van het fordistisch naar het neoliberaal model. Men kan de politieke constructie EU beschouwen als het ‘lokale agentschap’ van deze transformatie, met als belangrijke kenmerken de overdracht van ongeveer een tiende van het BBP uit de post ‘lonen’ naar de post ‘winsten’, de afbouw van de fiscaliteit op deze winsten, en de ombouw van de staat van een (overdreven gesteld) herverdelingsinstrument naar een bewaker van het contractrecht, dit alles met de bedoeling de winstvoet te herstellen.

De Europese soberheidspolitiek, bewerkstelligd via het ‘Europees economisch bestuur’, is ongetwijfeld een facet van deze poging tot herstel van de winstvoet, waarbij de eurocrisis te baat genomen wordt voor het toedienen aan de werkende klasse van een shocktherapie [3]. Maar kan men daarom werkelijk spreken van het veiligstellen van de winstvoet als de meeste economisten, het IMF incluis, hieruit alleen maar een zware en langdurige recessie zien voortkomen? Bovenop de inconsistenties van het neoliberalisme als dusdanig, zorgt de EU en vooral haar muntunie voor een blijvende patstelling.

De zeer succesvolle Europese aanslag op de werkersbelangen mag ons daarom nog niet uit het oog doen verliezen dat het burgerlijk kamp zelf in een impasse zit. De Europese politieke elites volgen noodgedwongen de Duitse, omdat die nu eenmaal de toon aangeeft, maar hoeveel tandengeknars zou er niet zijn in de Europese hoofdsteden bij de monetaire orthodoxie van Berlijn (een kentrek van het Duitse ‘ordoliberalisme’) die recht op de afgrond afstevent? En wat is de positie van de Europese economische elites hierbij? Zijn zij dermate gemondialiseerd dat de ineenstorting van de eurozone voor hen een lokaal incident is, een Europees Fukushima dat men een tijdje links laat liggen? Maar de burgerlijke elites wereldwijd maken zich zorgen om ‘zieke man Europa’, die het kapitalisme wereldwijd in een zware crisis kan meeslepen…

dossier: EU in crisis

voor de bonden in de lidstaten [1] .

Maar uiteindelijk is het EVV zo sterk en zo zwak als de nationale bonden het willen; fundamenteel kan het niet veranderen zolang niet een aantal beduidende nationale bonden de noodzaak van een Europees syndicalisme ingezien hebben. Initiatieven in die richting moeten zeker niet wachten tot alle neuzen in dezelfde richting staan.

Niets belet Belgische, Franse, Spaanse, … syndicalisten eenheidsinitiatieven te nemen, een solidariteitsfeest te organiseren met de Grieken, symposia te beleggen die militanten uit diverse landen bijeen brengen om elkaar te informeren, enz.

Maar opdat het zover zou komen, zijn eerst ‘grassroots’-initiatieven nodig die zich kunnen onttrekken aan de bureaucratische routine en inspiratie bieden aan andere ‘verontwaardigden’. Een dergelijk initiatief bestaat sinds ongeveer een jaar in het Brusselse: de Comités Action Europe/ Actiecomités Europa [2]. Het verenigt vakbondsmilitanten van CSC-ACV en FGTB-ABVV, politieke en andersglobalistische militanten, en staat open voor iedereen die het Europees antisociaal beleid wil bestrijden; dat betekent natuurlijk ook en vooral: de Belgische versie van het soberheidsbeleid. Hoe bescheiden ook , hoe groot ook het contrast tussen de ambities (“de EU bestrijden!”) en de krachten, het is door een vermenigvuldiging van dergelijke initiatieven dat grotere delen van de vakbondsapparaten kunnen in beweging komen. Misschien kunnen ze zelfs de weg tonen naar gecoördineerde actie over de grenzen heen.

Tot besluit

Voor redenen tot verontwaardiging zal het andere kamp wel blijven zorgen, voor het verzet zullen we echter zelf moeten instaan. Een scherpe marxistische analyse kan ons daarbij van veel nut zijn.■

[1] In een afscheidsinterview als ACV-voorzitter zei de altijd zeer voorzichtige Luc Cortebeeck onlangs: “Tegenmacht in Europa krijg je alleen maar door sterke vakbonden. In de bedrijven en lokaal. Dat blijft de basis. Het gaat traag, het gaat moeizaam. Ik vind de manier waarop het gebeurt ook veel te administratief. Het Europees Vakverbond is geen vakbond van leiders. Bij de wereldvakbond IVV zie ik dat vreemd genoeg veel meer. Het EVV is een vakbond van technocraten, mensen die gewerkt hebben in internationale diensten, maar het zijn geen leiders." ( De Wereld Morgen, 13 januari 2012) [2] Zie www.comitesactioneurope [3] Deze term is zelfs nog te zwak als men het heeft over de Belgische pensioenhervorming, die er ’s nachts werd doorgesleurd zoals bandieten een bankkluis leeghalen.

rood #53 aug-sept 2012

17

Na de recente Europese top werd het nog voorgesteld als een nederlaag voor de Duitse bondskanselier Angela Merkel: 100 miljard euro uit de Europese noodfondsen zou worden vrijgemaakt voor de noodlijdende Spaanse banken,

daarom nog wel even duren, en zolang kon Spanje niet wachten! Dus kregen de Spaanse banken nu al 100 miljard toegezegd als ‘voorschot’ op de nieuwe regeling. Merkel plooide omdat de Spaanse banksector op het punt stond te kapseizen.

Aan het Duitse parlement dat moest instemmen met het Duitse aandeel in deze

zonder dit geld te voegen bij de Spaanse overheidsschuld en zonder de Spaanse regering te onderwerpen aan hetzelfde soort voorwaarden als haar Griekse of Portugese collega’s. De Spaanse regering zou zich enkel moeten verbinden binnen een bepaalde tijd te voldoen aan de Europese begrotingsnormen.

Rechtsreekse hulp uit de Europese noodfondsen aan noodlijdende banken in de lidstaten – dus zonder deze hulp te laten lopen via de nationale overheden – werd op de Europese top wel gekoppeld aan het invoeren van een strikter Europees toezicht op de banken in de eurozone, onder leiding van de Europese Centrale Bank. Maar het is sneller gezegd dan gedaan om de Europese Centrale Bank daadwerkelijke macht te geven over bijvoorbeeld de Franse banken!

De invoering van dit nieuwe toezicht zal

100 miljard werd gisteren donderdag 19 juli echter een ander verhaal verteld: de Spaanse regering is in laatste instantie wel degelijk verantwoordelijk voor de terugbetaling aan Europa van de noodleningen aan de Spaanse banken.

Op een Europese vergadering enkele dagen geleden had de Duitse minister van Financiën Wolfgang Schäuble een spitsvondige uitleg: de Spaanse regering was in laatste instantie wel verantwoordelijk voor de terugbetaling, maar de aan de Spaanse banken geleende bedragen worden niet gevoegd bij de Spaanse overheidsschuld. Hier wringt inderdaad het schoentje: als de Spaanse overheidsschuld verhoogt, verlaagt haar kredietwaardigheid, moet ze hogere rente betalen op nieuwe leningen, en daalt de waarde van uitstaande

✒ door Frank Slegers

18 rood #53 aug-sept 2012

Spaanse overheidsobligaties. De Spaanse banken hebben echter veel Spaanse overheidsobligaties in portefeuille (en steeds meer, omdat de grote internationale banken niet echt geïnteresseerd meer zijn in Spaanse overheidspapier). Dus dan verslechtert alweer de balans van de Spaanse banken. Door Europese hulp rechtstreeks aan de banken in de lidstaten mogelijk te maken moest de dodelijke omhelzing van overheid en banksector in de lidstaten doorbroken worden: de penibele overheidsfinanciën wegen op de waarde van de overheidsobligaties die de banken in portefeuille hebben, en de penibele situatie van de banken weegt op de kredietwaardigheid van de overheid.

Maar het Duitse parlement eist dus dat de Spaanse overheid verantwoordelijk blijft voor de geleende bedragen, en de spitsvondige uitleg van Schäuble hierover maakt op de financiële markten weinig indruk.

Nu blijkt bovendien dat de Spaanse regering in ruil voor de hulp aan de Spaanse banken zich wel degelijk moet verbinden tot allerlei voorwaarden die veel verder gaan dan kontrole op de overheidsbegroting. Zo zou Europa ook het belastingbeleid en de hervormingen van de arbeidsmarkt monitoren, volgens een ontwerp van akkoord waar de Europese minister van financiën vandaag over beraadslagen (per telefoon).

Dus na de Europese top waar de Spaanse regering een “overwinning” behaalde is er nog veel geschaafd aan de teksten met als eindresultaat een gans ander verhaal. Opmerkelijk is dat deze voor Spanje ingrijpende beslissingen niet alleen achter de schermen worden genomen, maar meer in Berlijn en Brussel dan in Madrid. En dan maar lessen in democratie geven aan Roemenië!

Geen wonder dat de Spaanse regering haar krediet in Spanje enkele maanden na de verkiezingen is kwijtgespeeld, en dat de Spanjaarden massaal in verzet komen. ■ Dit artikel verscheen eerder op de website van Ander Europa

foto: Paul White – AP

Dossier: EU in crisis

Touwtrekken rond hulp aan Spaanse banken

foto: Emilio Morenatti – AP

✒ door Luke Stobart Spanje werd afgelopen weken opgeschud door een golf van verzet.

Arbeiders en werklozen protesteren tegen 65 miljard euro aan bezuinigingsplannen van de rechtse premier Mariano Rajoy.

In de nacht van dinsdag op woensdag verwelkomden meer dan 150.000 mensen in Madrid de ‘zwarte mars’ van stakende mijnwerkers. Ze trokken triomfantelijk de hoofdstad binnen nadat ze half Spanje door hadden gemarcheerd.

Om half twaalf ’s avonds liepen de mijnwerkers langs het presidentiële paleis in Moncloa terwijl de lampen op hun helmen de weg verlichten. Ze werden begroet door de menigte met omhelzingen en tranen van vreugde. ‘Lang leve de strijd van de arbeidersklasse!’ werd er gescandeerd, en coupletten van de Internationale klonken door de hele stad.

Veel sympathisanten waren naar Madrid gereisd om hen te begroeten, onder wie linkse parlementsleden uit Baskenland en Andalusië.

Ondanks de enorme menigte, vond geen enkel groot tv-station het gepast om de aankomst van de mijnwerkers uit te zenden. Maar woensdagmiddag 18 juli wordt een nóg groter solidariteitsprotest verwacht in Madrid.

De stakende mijnwerkers begonnen hun marsen eind juni, vanaf hun eigen woonplaatsen. Overal waar ze kwamen, werden ze toegejuicht door menigtes arbeiders. Toen ze Madrid naderden, zwollen de menigtes aan tot in de duizenden. Mensen begrijpen heel goed dat de strijd van de mijnwerkers tegen de bezuiniging op de kolensubsidies een strijd is van iedereen.

De regering biedt de mijnwerkers niets, en heeft oproerpolitie naar de mijndorpen gestuurd om ze te terroriseren. De burgemeester van Madrid is Ana Botella, de vrouw van oud-premier Jose María Aznar, beiden van de conservatieve regeringspartij Partido Popular. Zij weigerde een zaal ter beschikking te stellen aan de mijnwerkers om in te slapen.

Impuls

De strijd van de mijnwerkers volgt op de woede op de Spaanse pleinen vorig jaar, en een algemene staking. Hun strijdlust en solidariteit hebben een nieuwe impuls gegeven aan de vastberadenheid van de bevolking om bezuinigingen te bestrijden.

Ook zijn mensen woedend over de keiharde repressie die de politie heeft gebruikt.

‘Madrid heeft het kookpunt bereikt’, vertelt activiste Laura Fraile. ‘Met hun moed en kracht hebben de mijnwerkers iedereen in Spanje geïnspireerd.’

Afgelopen woensdag bezetten ongeveer 400 zorgwerkers de ingang van het Ramon y Cajal-ziekenhuis in Madrid om te protesteren tegen de bezuinigingen en de privatiseringen in de gezondheidszorg.

Donderdag blokkeerden honderden docenten en ambtenaren de straten in Madrid, terwijl de spoorarbeiders de spoorlijnen blokkeerden. Een grote groep trok naar het Puerta del Sol-plein, waar ze het demonstratieverbod trotseerden.

Vrijdagnacht vulden tienduizenden vooral jonge demonstranten het plein.

Ook in andere grote steden zoals Valencia, Valladolid en Barcelona werd massaal geprotesteerd. Arbeiders blokkeerden wegen in Zaragoza. In de provincie Andalusië hebben ze de hele dag ‘gewerkt met de armen over elkaar’.

Werknemers in de publieke sector staat een loonsverlaging van 7 procent te wachten, bovenop de bezuiniging van 5 procent die de vorige regering twee jaar terug doorvoerde. De golf van volkswoede volgt op de politieaanval van vorige week maandag, gericht tegen de demonstratie van honderdduizenden mensen in Madrid die werd geleid door de stakende mijnwerkers.

Het politiegeweld is na die dag niet meer opgehouden. De oproerpolitie arresteerde en mishandelde een oudere vrouw. Daarvan zijn foto’s gepubliceerd.

‘Geweld tegen demonstranten is niet het enige’, zegt Laura. ‘Ze hebben ook willekeurig groepen mensen aangevallen, onder andere mensen die het metrostation uit liepen en een groep skaters die in de rij stonden voor de bioscoop.’

Spanje

Spanje: mijnwerkers vormen vonk militant arbeidersprotest In het hele land richten protesten zich tegen de kantoren van de Partido Popular.

Het is tegenwoordig een mainstream conservatieve partij, maar haar wortels liggen in de dictatuur van generaal Franco en veel van haar parlementsleden hebben extreemrechtse opvattingen. De slogan van de demonstranten luidde: ‘Que se jodan! Ze kunnen de klere krijgen!’ Dit zijn precies de woorden die Andrea Fabra, vertegenwoordiger van de PP, afgelopen woensdag tegen werklozen gebruikte terwijl premier Rajoy zijn bezuinigingen op de werkloosheidsuitkeringen aangekondigde.

Rajoy’s lange lijst van bezuinigingen zijn de zwaarste maatregelen in Spanje sinds het einde van de dictatuur, eind jaren ’70. De protesten sluiten aan op de wijdverspreide woede tegen de PP. Tot nu toe is het grootste deel van de protesten georganiseerd door vakbondsactivisten en de 15-meibeweging.

Tegelijk zetten de mijnwerkers hun staking door, inmiddels bijna 50 dagen. Afgelopen donderdag zijn bij een mijninstorting drie mijnwerkers bijna omgekomen die noodonderhoud pleegden.

De UGT en CCOO, de twee grootste vakbondsfederaties van Spanje, hebben voor aanstaande donderdag (19 juli) een dag van protest aangekondigd. Ze hebben ook aangegeven dat ze denken aan een algemene staking in het najaar. ■ rood #53 aug-sept 2012

19

Spanje

de staking vanonbepaalde duur van de 8.000 Asturische mijnwerkers. Dave Sewell tekende zijn verhaal op.

“Ik werk al 31 jaar in de mijnen. Het leven is hard, het is gevaarlijk. Maar ik zou geen andere baan willen. De gevaarlijke momenten zorgen dat je het leven nog bewuster waardeert. Het werk zorgt voor eenheid in onze gemeenschap, wat zorgt voor solidariteit.

Niet zo lang geleden brandde mijn huis af en de hele gemeenschap heeft zich ingezet om me te helpen. Mijn collega’s draaiden extra lange diensten om geld te sparen voor het herstel.

Iedereen is afhankelijk van de mijn. De helft van de lokale bevolking werkt er.

De werkgelegenheid van de andere helft hangt daar ook van af.

We staken tegen de kabinetsplannen om de subsidie voor de mijnbouw met 63 procent te verlagen. Zij beweerden: ‘in een tijd dat het economisch moeilijk gaat, moeten offers gebracht worden.’ Ze zullen nog steeds kolen gebruiken, maar voortaan zullen die worden geïmporteerd, vrijwel zeker tegen hogere kosten.

Alle mijnen in de regio hielden bijeenkomsten om te discussiëren over ons antwoord. We hebben gestemd voor een staking van onbepaalde duur. Nu staken er 8.000 mijnwerkers. Vrouwen in de gemeenschap spelen een belangrijke rol. Ze hebben helemaal zichzelf georganiseerd.

Mijnwerkers hebben een aantal mijnen bezet, het stadhuis van Cangas

20 rood #53 aug-sept 2012

Benauwd De politie zei dat ze op onze methodes zijn voorbereid. Maar ze zijn bang. Ze publiceerden een persbericht waarin ze de regering opriepen om te onderhandelen, want het wordt hun veel te benauwd.

De regering en de politie hebben ons aangevallen met grof geweld. We zullen op dezelfde manier moeten reageren.

We hebben maar één optie: we moeten gebruiken wat we hebben. We kopen vuurpijlen, in plaats van het dynamiet voor de mijnbouw dat achter slot en grendel wordt bewaard. Alles wordt beïnvloed door de strijd. We hebben een algemene staking gehad. Op die dag ging alles dicht: apotheken, winkels, scholen, hogescholen, supermarkten, café’s. Ziekenhuizen draaiden alleen nooddiensten.

In elke stad zijn er grote demonstraties geweest. Op de dag van de algemene staking protesteerden 50.000 mensen in La Felguera. Dat zijn enorme aantallen. De toekomst van elk individu wordt beïnvloed door keuzes die de regering maakt – het is dus niet moeilijk om mensen te motiveren.

Voor de bouwvakker, de kastelein, de schoenmaker geldt: als de mijn vergaat, dan vergaat de stad.

We hebben altijd steun gegeven aan strijd in andere sectoren. Nu hebben wij solidariteit nodig. Wij zijn een belangrijk doelwit voor de overheid vanwege onze kracht en onze geschiedenis. Het is een strijd waarbij veel op het spel staat. Als de mijnwerkers worden verslagen, dan kan de regering doorgaan en iedereen breken.

Maar als de mijnwerkers winnen, dan kan de regering niks meer.” ■

http://moldeandolaluz.com/photo/huelga-minera-pozu- candin-16-07-2012?commentId=5164038:Comment:1118940&xg_source=activity

Ooggetuige: ‘Als de mijnwerkers winnen, dan kan de regering niks meer’ Segundo Menendez Collar sprak over

en het provinciale regeringsgebouw in Leon. Degenen die de bezetting uitvoeren, hebben een gedisciplineerd dagschema – rusttijden, bezoekuren, roosters voor de taken die gedaan moeten worden, enzovoorts. Maar we hebben de meeste mensen nodig voor de barricades. We zijn begonnen met kleine blokkades op de wegen. De intensiteit neemt toe met de dag.

http://w w w.flickr.com/photos/die_linke

✒ door Manuel Kellner* Opgericht in 2007 door een fusie van de Linkspartei/PDS, met diepe wortels in de Länder van de vroegere DDR, met de WASG, een nieuwe organisatie links van de SPD en de Grünen , die hoofdzakelijk in het Westen van het land ingeplant was, kende Die Linke de jaren daarna een electorale opgang. Ze kwam in 2009 met bijna 12% van de stemmen in de Bundestag terecht. Dit succes volgde op een protestgolf tegen de antisociale politiek van de SPD, de Grünen, het CDU en de FDP met stevige mobilisaties in 2003 en 2004, die uitmondden in het idee ook weerwerk te bieden op het politieke niveau.

Een week voor de parlementsverkiezingen in Rijnland Noord-Westfalen (RWF), viel Die Linke van meer dan 6% terug op 2,2% in Sleeswijk-Holstein. Die Linke viel op het landelijk niveau, flink dooreengeschud door interne tegenstellingen met betrekking tot hun leidinggevend personeel, terug op 7% van de kiesintenties net voor de verkiezingen van 13 mei in RWF zouden plaatsvinden, een deelstaat met meer dan 13 miljoen kiezers. Hier kwam Die Linke bij de vorige verkiezingen in mei 2010 in het parlement met 5,6% van de stemmen, wat overeenkomt met 435.627 stemmen. In mei 2012, kreeg Die Linke in RWF nog 2,5% of 194.539 stemmen. Dit is een verpletterende nederlaag... In nationale peilingen valt zij intussen terug op 6% en volgens sommige instituten zelfs op 5%.

De crisis van de partij vertaalt zich ook in een verlies aan leden, ze zakte onder de 70.000 geregistreerde leden.

In RWF verloor Die Linke in mei 2012 90.000 stemmen aan de SPD, 80.000 aan de Piratenpartij, 30.000 aan de Grünen en zelfs 10.000 aan het liberale FDP. 20.000 van diegenen die voor Die Linke stemden in 2010 hebben zich in mei 2012 onthouden.

De meerderheid van Die Linke in RWF ondersteunt een antikapitalistische of links-reformistische tendens binnen de partij. In Sleeswijk-Holstein is het de vleugel die wil meebesturen die dominant is. Binnen de linkerzijde van de partij hebben we steeds de verantwoordelijkheid onderstreept van het meeregeren met de SPD en De Grünen, zoals bijvoorbeeld in Berlijn en in de Länder van het oosten van

het land gebeurde, voor de zware electorale nederlagen, voornamelijk in Berlijn. Nu moeten we echt nadenken waarom Die Linke in RWF niet is kunnen ontsnappen aan de neerwaartse tendens, vooral omdat in Thüringen, in het oosten van Duitsland, Die Linke wel een aanzienlijk resultaat heeft behaald bij de recente gemeenteraadsverkiezingen.

CDU over het budget voor de scholen.

In het algemeen mikte de begroting op «budgetaire consolidatie». De groenen en sociaaldemocraten verwierpen volledig de centrale eisen van Die Linke, waarop de parlementsfractie van Die Linke dan ook tegen het begrotingsvoorstel voor 2012 stemde. De parlementsleden van Die Linke deden dit in het volle besef dat ze wel eens hun mandaat konden verliezen, omdat de peilingen behoorlijk slecht waren voor Die Linke.

dossier: links in Europa

Die Linke in crisis?

Zwaktes van Die Linke

Gedoogsteun

Die Linke in RWF kon, tegenover een minderheidsregering van SPD en Grünen (steunend op 90 van de 181 zetels), door druk uit te oefenen op deze regering, een bijdrage leveren aan sociale, democratische en ecologische hervormingen en dit in de positieve zin van het woord. Door de onthouding van Die Linke bij de stemming in het parlement kon de regering van SPD-en Grünen indertijd een toevoeging aan de begroting voor 2010 doorvoeren, en vonden ze ook voldoende steun voor de begroting voor 2011. Het ging hier immers niet om neoliberale besparingspakketten, met privatiseringen en sociale afbraak.

Maar in 2012 lag de situatie anders: SPD en Grünen wilden 1 miljard € geven aan WestLB, de failliete bank van RWF, een bank die had meegespeeld in het casino van de financiële markten, en had verloren. Ze voorzagen ook een zogezegd compromis met de christendemocratische

De zwakte bij uitstek van Die Linke in RWF, dat erg slecht wordt behandelt door de media, en organisatorisch zwak staat, is dat ze er niet in slaagt haar politiek in het parlement te verbinden met politieke bewustwording buiten het parlement. In feite heeft ze tragisch genoeg vooral de SPD geholpen om uit haar crisis te geraken, want de massa van de mensen en de vakbonden gaan er vooral van uit dat alle positieve maatregelen door de SPD en de sociaaldemocratischgroene minderheidsregering werden afgedwongen. Verder steunen zelfs binnen het potentiële kiespubliek van Die Linke volgens een aantal peilingen heel wat mensen de noodzaak van een grote begrotingsdiscipline...

Daar komt nog eens bovenop dat er na de succesvolle beweging tegen kernenergie eigenlijk heel weinig massale bewegingen en strijd meer is geweest in Duitsland. Er zijn waarschuwingsstakingen geweest van de vakbonden ver.di en IG Metall rond looneisen, die zelfs tamelijk succesvol waren, maar dat werd totaal niet verbonden aan bredere eisen tegen het besparingsbeleid. De protestacties tegen de financiële markten, de banken, het begrotingspact van de EU, enz. zijn tot nu toe eerder zwak gebleven.

We moeten er voor knokken om Die Linke weer op de sporen te krijgen, en om banden tussen de antikapitalistische krachten binnen en buiten de partij te versterken. Geen makkelijke opdracht, want initiatieven in die richting steunen vandaag vooral op kleine en politiek marginale organisaties... ■

* Manuel Kellner is actief bij onze Duitse zusterorganisatie ISL en bij Die Linke in RWF.

rood #53 aug-sept 2012

21

✒ door Paolo Girardi en Dimitris Hilaris De toestand in Griekenland blijft voor heel wat debat zorgen ter linkerzijde: massaal en langdurig volksverzet tegen een draconisch besparingsbeleid, een radicale linkse partij die enorm in de lift zit, ...

Even leek zelfs de vorming van een linkse regering mogelijk die zou breken met het neoliberale beleid. Het moge duidelijk zijn: er valt heel wat te leren uit wat in Griekenland gebeurt. Daarnaast is het ook

Alexis Tsipras

broodnodig een actieve solidariteitsbeweging op te bouwen. Wat de Grieken vandaag treft, kan ons morgen elders in Europa overkomen! Hieronder alvast een reeks bijdragen van Griekse activisten.

Griekenland: een pyrrusoverwinning voor rechts?

“Het is niet op angst, maar op hoop dat wij onze toekomst zullen vestigen”. Zo verwoordde Alexis Tsipras de verkiezingsnederlaag van Syriza, de links-

22 rood #53 aug-sept 2012

radicale coalitie waarvan hij de leider is.

Want ondanks de overwinning van rechts is niets opgelost voor het Griekse volk. Het zal nu nog minder gemakkelijk zijn voor de partijen die gevraagd zijn mee te regeren in het kader van een kabinet van nationale eenheid. Meer nog, paradoxaal genoeg blijkt de nederlaag van Syriza geen factor van ontmoediging te zijn maar net een van hoop.

Paolo Girardi interviewde Dimitris Hilaris, lid van de leiding van OKDESpartakos (Griekse afdeling van de 4e Internationale).

En Dimitris, niet te erg ontgoocheld door de overwinning van rechts?

Het is een pyrrusoverwinning. De media hebben tijdens de verkiezingskampanje ingespeeld op de angst, voor de uittreding uit de Euro, de gevolgen van het niet respecteren van de memoranda die ondertekend zijn met de EU, de instabiliteit op regeringsniveau. Rechts is er ook in geslaagd stemmen naar zich toe te trekken van sociale lagen die echt een panische angst hebben voor deze instabiliteit. Terwijl Syriza vooral stemmen haalde bij werknemers en jongeren, heeft rechts stemmen gehaald bij de middenklasse en een deel van de oudere generatie. Maar noch Nea Democratia (ND), de overwinnaar met 29,66%, noch Syriza met 26,89%, zijn er in geslaagd om de 35% die zich onthield, te mobiliseren. Syriza haalde haar 10% extra stemmen (in vergelijking met de verkiezingen in mei) bij de andere linkse krachten. De ND deed hetzelfde langs de rechtse kant.

En nu?

Men zal snel merken dat het een pyrrusoverwinning is. Een regering van nationale eenheid met ND, PASOK en DIMAR (Democratisch Links, een rechtse afsplitsing van Syriza) gaat zich geconfronteerd zien met dezelfde tegenstellingen

waarmee de Griekse maatschappij al de hele tijd kampt. Des te meer omdat we nog nooit, op een korte periode na, een regering van nationale eenheid in Griekenland hebben gekend. En die regering zal verder de wondermiddelen van de troika (EU, Wereldbank en IMF) moeten toepassen.

En dit, voor de eerste maal, met een sterke oppositie in het parlement én de straat.

Inderdaad, de straatmobilisaties…

Het resultaat van Syriza heeft vertrouwen geschonken. Vertrouwen en een sociale dynamiek die al aanwezig was, zoals de mobilisaties van de laatste drie jaar al toonden, maar ook vertrouwen in de mogelijkheid om een massale radicaal-linkse formatie te laten bestaan, wat de onduidelijkheden van Syriza ook mogen zijn.

Deze situatie helpt ook de discussie vooruit over de alternatieven. In de protesten zal de eis voor de dag komen alternatieven voor te stellen. Dit stimuleert de politisering, en dat is niet goed voor de regering. Er is een sociale en politieke dynamiek bezig. En die is op dit moment belangrijker dan de verleiding die er bestaat zich tevreden te stellen met een sterke parlementaire vertegenwoordiging van radicaal-links. We moeten oppassen voor een arbeidsdeling tussen de sociale bewegingen, die geacht worden te protesteren, en linkse partijen die aan politiek doen.

Syriza staat als electorale vertolking van de strijd model in Europa.

Zoals hun leiding stelt, is Syriza “een partij van een normale democratische toestand”. Maar als Syriza de burgerlijke wettelijkheid respecteert, zal deze laatste Syriza van geen kanten respecteren. En het is in deze dynamiek dat de dingen zich kunnen voordoen. Het volstaat niet te wijzen op de onduidelijkheden van Syriza

http://politi-size.com/2012/07/08/sex y-alexi-would- offer- greece -more -than-just- good-looks-6/

dossier: links in Europa

Syriza maakt reuzesprong voorwaarts, ND wint nipt verkiezingen

Wat wil dat zeggen?

Dat willen zeggen dat de memoranda worden geannuleerd, er gebroken wordt met de euro en de Europese Unie. Niet om terug te keren naar de drachme, maar om de troika het middel te ontnemen om te bedreigen en te chanteren, wat de euro nu is. Immers, hoe kan je praten over de nationalisering van de banken, of zelfs simpelweg de openbare controle erop zoals Syriza voorstelt- als we geen meester zijn over de geldcreatie? Het is aan ons om de bedreiging om te keren: als jullie verder gaan met jullie dictaten dan kunnen wij uit de euro stappen. En daarom moeten we de massa’s overtuigen dat er leven is buiten de Euro, maar niet in nationalistische termen.

Inderdaad, daarover gesproken: extreemrechts bevestigt haar aanwezigheid...

Het is daarom dat we hen in de straten moeten bekampen, door het conflict op het sociale terrein te verplaatsen, niet op het nationale.

Sommige schattingen spreken van 560 miljard € aan kapitaalvlucht alleen al in het jaar 2010. Wat kunnen we in Europa doen om het Griekse volk te steunen?

De internationale solidariteit is ons dierbaar. We voelen ons minder alleen op een moment dat men ons doet geloven dat we een geval apart zijn in Europa. En daarom zou het goed zijn als jullie de banken onder druk zouden kunnen zetten om de grootte van de geldplaatsingen door Griekse rijken bekend te maken…■ * Dit interview verscheen oorspronkelijk in l'Anticapitaliste, de krant van het Zwitserse Gauche Anticapitaliste.

Syriza triomfeert ... en verliest de verkiezingen.

Maar misschien is uitstel geen afstel? ✒ door Yorgos Mitralias * Het scheelde haast niets, slechts 2,77% van de stemmen, en de Coalitie van Radicaal Links (SYRIZA) zou de Griekse verkiezingen gewonnen hebben. Dat zou de kroon geweest zijn op zijn spectaculaire electorale vooruitgang die van 4.5% naar bijna 27% evolueerde in minder dan drie jaar! Maar verenigd rechts van Neo Demokratia en zijn acolieten uit alle windstreken (de oude sociaal-liberalen van PASOK en de leerling sociaaldemocraten van Democratisch Links) hebben alle recht om een zucht van verlichting te slaken: de dreiging van de vorming van een linkse regering die de soberheidsmaatregelen ongedaan maakt verdwijnt uit het zicht, tenminste voor het ogenblik…

De opluchting is trouwens algemeen bij diegenen van boven die ons regeren en ons uithongeren. De euro veert op, de markten herademen, mevrouw Merkel jubelt en de zogezegd “socialistische” Internationale van de Papandreous en de Hollande prijst zich gelukkig met de “nederlaag” van spelbedervers zoals Tsipras & Co. Is dit dan het einde van de nachtmerrie waarin de Griekse proefkonijnen in opstand kwamen en “laboratorium Griekenland” bezet hielden? Het antwoord is een categoriek neen. De nachtmerrie is hier om hier te blijven

dossier: links in Europa

–hun programma is gematigder dan hun slogans - wij moeten het debat dat aan de oppervlakte komt binnen links over een alternatieve politiek stimuleren. Wij, als krachten van Antarsya, de antikapitalistische coalitie, moeten lessen trekken uit deze ervaring. Wij moeten de initiatiefnemers zijn van een sociale dynamiek en politiek die verandering wil. Dit moet uitmonden in een eenheidsfront met Syriza en de Communistische Partij, de KKE, rond de idee van een linkse regering, die geen regering van mee beheren zal zijn, maar een van een breuk met het systeem.

en alles wijst erop dat de nieuwe Griekse regering fragiel en zwak zal zijn, ondermijnd door haar interne tegenstellingen, door de crisis die ze niet beheerst en vooral door de groeiende weerstand van het Griekse volk.

Een iets grondiger analyse van de verkiezingsresultaten van SYRIZA is niet zo rooskleurig voor de aanhangers van de soberheidspolitiek. SYRIZA slaat aan in de leeftijdsklasse van 18-45 jaar en triomfeert in de grote stadscentra zoals groot-Athene, Piraeus of Patras waar meer dan de helft van de Griekse bevolking leeft en werkt. Kortom, SYRIZA kan rekenen op de steun van de actieve en jonge bevolking, terwijl de aanhangers van de trojka trojka en van de soberheidspolitiek (Neo Demokratia en Pasok) overleven dankzij de steun van de grote meerderheid van de bejaarden (+65 jaar) en het Griekse platteland. Een sociaal-politieke realiteit die weinig goeds belooft voor de Griekse reactionairen en hun internationale opdrachtgevers als men bedenkt dat het net de jonge leeftijdsklassen en de stadsbevolkingen zijn die traditioneel de geschiedenis maken in de landen van het Noorden.

Als er dus een les moet getrokken worden uit deze Griekse verkiezingen, dan is het dat SYRIZA voortaan de bovenhand haalt bij de arbeiders en de werklozen, bij de jeugd en in de volkswijken, in de historische bastions van communistisch

rood #53 aug-sept 2012

23

dossier: links in Europa

links, daar waar de Griekse KP (KKE) tot voor kort onbetwist aanwezig was. Dat is een belangrijke wending, historisch zelfs, gezien dat deze KKE die tot voor 2 of 3 maanden nog SYRIZA voorbijstak, nu herleid is tot een marginale electorale kracht (4,5%), en dit na een werkelijke aderlating van militanten en sympathisanten ten voordele van de Coalitie van Radicaal Links.

In werkelijkheid is de herschikking van het links politiek landschap zo goed als volledig, aangezien er nog een andere en grotere aderlating plaats had bij de coalitie van de organisaties van extreem-links ANTARSYA ten voordele van SYRIZA. ANTARSYA werd herleid tot een veelzeggende 0,33% van de stemmen; de organisatie moet er alles aan doen om te vermijden dat haar crisis zou leiden tot een dramatische verspilling van duizenden revolutionaire militanten op een ogenblik dat heel radicaal links die net zo nodig heeft…

Het zou nochtans totaal verkeerd zijn te denken dat SYRIZA voortaan een gemakkelijk leventje kan leiden, dat ze zomaar kan rekenen op de permanente trouw van haar 2 miljoen kiezers. Bij de minste foute stap van haar leiding riskeert SYRIZA in recordtempo alles te verliezen, want de verpletterende meerderheid van haar kiezers heeft haar gesteund niet omwille

24 rood #53 aug-sept 2012

van “ideologische” redenen, maar opdat ze radicale oplossingen zou geven aan vitale problemen, en die ook in de praktijk brengen. Dat is trouwens de reden waarom SYRIZA een versnelde opgang gekend heeft vanaf het ogenblik dat ze als doelstelling van haar campagne stelde de verkiezingen te winnen en een linkse regering te vormen die onmiddellijk de soberheidsmaatregelen zou opheffen. En omgekeerd, de reden waarom SYRIZA gedurende de laatste drie dagen van de campagne haar voorsprong verloren heeft – en daarmee ook de verkiezingen – is dat haar leiding geprobeerd heeft de tegenstanders te paaien door het programma en het discours te verzachten.

Men moet dus op zijn hoede zijn voor verkeerde stappen, want de gevolgen daarvan zouden nu catastrofaal zijn: zij die ervan zouden profiteren zouden niet de traditionele gewezen grote partijen zijn, maar de neonazistische moordenaars “die er zijn om er te blijven”. Niet alleen in de stembusresultaten, maar ook in de straten waar ze nu reeds hun moordaanslagen tegen immigranten en linkse militanten opdrijven. Helaas, de Griekse linkerzijde was onvoorbereid op die bruine pest, en het neonazistisch monster is goed en wel uit het ei. Het is nog niet te laat als de Griekse linkerzijde zo rap mogelijk beslist dit pasgeboren

monster de kop in te drukken; zelfs om redenen van zelfbehoud is dit nodig.

Dit gezegd zijnde moeten er twee of drie grote lessen getrokken worden uit de ervaring van SYRIZA. Deze organisatie werd bijna negen jaar geleden gevormd uit een samenwerking, of eerder een “huwelijk”, van een linkse reformistische partij (Synaspismos) met een twaalftal organisaties en stromingen van extreem- links. De eerste les is dat eenheid mogelijk is.

De tweede is dat eenheid opbrengt. En de derde dat eenheid mogelijk is en opbrengt op voorwaarde dat het een eenheid is gesteund op radicaliteit! In tijden als deze verdient een ervaring zoals die van SYRIZA onze volledige aandacht en – natuurlijk – onze actieve internationalistische solidariteit. Want in Griekenland kan radicaal links nog winnen: mogelijks is de overwinning enkel maar uitgesteld! ■ —Athene 19 juni 2012 (*) Yorgos Mitralias is mede-stichter van het Grieks comité voor de opheffing van de schuld, aangesloten bij het internationaal netwerk CADTMCADTM . Dit artikel verscheen oorspronkelijk op de website van CADTMGriekenland CADTM-Griekenland ; Nederlandse vertaling door Ander EuropaAnder Europa .

✒ door William van den Heuvel* Na een aantal jaren wat lager te hebben gestaan, scoort de SP hoog in de peilingen. Op sommige momenten komt de SP zelfs als de populairste partij van Nederland uit de peilingen. De vraag naar een mogelijke regeringsdeelname van de SP wordt daardoor weer actueel. Emile Roemer heeft aangegeven dat de SP er klaar voor is en dat hij geen enkele coalitie bij voorbaat uitsluit. Veel mensen hopen dat een regering met de SP een begin kan maken met een sociaal herstel van Nederland. Dat zal niet eenvoudig worden.

w w w.rosalux.de/publication/38483/griechenland- europa-streitet-wieder-ueber-alternativen.html

Lokale ervaringen

De SP heeft de nodige ervaring als bestuurspartij. Sinds 1996 heeft de SP in diverse gemeenten deelgenomen aan het college. Sinds vorig jaar neemt de partij ook deel aan het bestuur van Noord-Brabant en Zuid-Holland. De ervaringen zijn sterk wisselend, maar een aantal algemene lessen zijn er wel te trekken. Allereerst is het belangrijk dat er naast de fractie een krachtige afdeling staat die de politieke richting aangeeft. De afdeling moet, net als wanneer de SP in de oppositie zit, volop actief zijn op straat. Denk bijvoorbeeld aan het ondersteunen van huurders- en vakbondsacties of aan acties voor het behoud van voorzieningen als de bibliotheek en het ziekenhuis. Een sterke afdeling is ook belangrijk om te voorkomen dat de fractie zich te veel gaat richten op informatie en voorstellen die vanuit het bestuurlijk apparaat worden aangereikt en mee gaat draaien in de gevestigde routines. In plaats daarvan moet de SP zelf voorstellen inbrengen en misstanden aan de kaak stellen. Dit alles geeft geen garantie voor succes maar het zijn voorwaarden om te voorkomen dat de SP zich ontwikkelt tot een onzichtbare bestuurderspartij die vervreemd raakt van haar achterban.

In Hengelo, waar de SP sinds 2010 deel neemt aan een links college, is de

afdeling steeds actief gebleven, bijvoorbeeld door volop steun te gegeven aan de acties tegen een dreigende sluiting van een bibliotheekfiliaal en door samen met huurders actie te voeren tegen achterstallig onderhoud door de woningbouwcorporatie.

Ook de SP Hulpdienst is een goede manier om problemen te signaleren. Samen met een college dat nadrukkelijk inzet op het overeind houden van het sociale beleid in Hengelo vormt dit een goede basis voor een succesvolle deelname aan het bestuur.

Relatie met de crisis Toen in 2008 de financiële crisis tot Nederland doordrong zag de SP haar kritiek op het neoliberalisme bevestigd. Dit gelijk vertaalde zich echter niet meteen in een versterking van de SP of van links in het algemeen. Na een periode van onzekerheid over de te volgen koers startte in de loop van 2009 een rechts ideologisch offensief en werd er in Europa een strikt neoliberaal bezuinigingsbeleid ingezet. Terwijl in Nederland de meest rechtse regering sinds de Tweede Wereldoorlog aan de macht kwam bleven grote delen van de vakbonden in de greep van een onderlinge verdeeldheid.

Ook buiten de vakbonden bleef de sociale strijd in Nederland zwak. De deelname aan de Occupy beweging was in Nederland bijvoorbeeld beperkt vergeleken met veel andere landen. De SP zag zich zelfs geconfronteerd met een daling van het aantal leden en het actieve kader.

Nu de gevolgen van het bezuinigingsbeleid zichtbaar worden en steeds meer mensen zich zorgen maken over hun persoonlijke financiële situatie schiet de SP omhoog in de peilingen. Opvallend hierbij is dat de SP nu ook bij de middeninkomens het hoogste scoort en zelfs stemmen wint van rechtse partijen. Steeds meer mensen beseffen dat de rechtse agenda voor de meeste mensen nog meer ellende betekent en bezuinigingen geen oplossing zijn voor de crisis.

Als er onder de huidige omstandigheden verkiezingen zouden worden gehouden zou de situatie kunnen ontstaan waarin de SP de grootste partij wordt terwijl de vakbonden en de sociale strijd zwak zijn. Daarnaast zijn er nieuwe Europese verdragen gesloten waarmee een nog strenger neoliberaal bezuinigingsbeleid wordt opgelegd aan de lidstaten.

Dit neoliberale bezuinigingsbeleid wordt door alle mogelijk coalitiepartners ondersteund en zou volgens de peilingen nog steeds op een meerderheid in de Tweede Kamer kunnen rekenen. Ook de PvdA, die nu zegt tegen het neoliberalisme te zijn, steunt tot nu toe in de praktijk het Europese beleid. Van groot belang is verder dat binnen het huidige Eurosysteem een regering voor haar financiering afhankelijk is van het vertrouwen van de financiële markten die worden beheerst door een handvol grote banken en hedgefunds. Ervaringen elders in Europa hebben laten zien dat regeringen die niet precies doen wat deze organisaties willen al snel in grote problemen komen.

Een linkse regering die onder deze omstandigheden toch probeert om een linkse koers te varen zou direct in botsing komen met de neoliberale EU verdragen en de eisen van de financiële markten. Zolang er geen sterke sociale bewegingen zijn waarop een linkse regering zou kunnen steunen zou ze een dergelijke confrontatie waarschijnlijk verliezen. Het is daarom niet reëel om te verwachten dat er op korte termijn een regering gevormd kan worden die op essentiële onderdelen breekt met het neoliberale bezuinigingsbeleid. Dit komt pas in beeld als er op Europees niveau grote politieke veranderingen plaatsvinden of als er op grote schaal verzet tegen de bezuinigingen ontstaat.

Het vasthouden van de SP aan haar verzet tegen de neoliberale agenda zou betekenen dat regeringsdeelname op dit moment nog niet mogelijk is. Met het huidige niveau van sociale strijd en politieke discussie in Nederland zal het voor de SP echter zeer moeilijk zijn om aan haar kiezers uit te leggen waarom ze als misschien wel de grootste partij buiten de regering blijft. Zo’n positie zal ongetwijfeld leiden tot verlies aan geloofwaardigheid en marginalisering. Het is de SP bijvoorbeeld jarenlang nagedragen dat de overwinning van 2006 niet tot regeringsdeelname heeft geleid. (In reactie hierop doet de SP veel moeite om te bewijzen dat ze met iedereen

dossier: links in Europa

Nederland: coalitievorming en de SP

Lastige positie SP

rood #53 aug-sept 2012

25

Perspectief

Om het beschreven dilemma te doorbreken zijn een versterking van de sociale strijd en een koerswijziging op Europees niveau noodzakelijk. Met de scherpe bezuinigingen die eraan zitten te komen is er voor het eerst in jaren weer perspectief op, en noodzaak van, een herleving van de actiebereidheid. De SP zal daarom hoge prioriteit moeten blijven toekennen aan het ondersteunen van de sociale strijd en coalities moeten sluiten met iedereen die daaraan wil bijdragen.

Van groot belang is ook om het verzet tegen het neoliberale beleid op Europees niveau te versterken. Hiervoor moet een coalitie worden opgebouwd van linkse partijen en andere organisaties die strijden tegen de neoliberale koers van Europa.

26 rood #53 aug-sept 2012

Naast een gezamenlijk verzet tegen de bezuinigingsmaatregelen zou deze coalitie met concrete voorstellen moeten komen om de greep van de financiële markten op de financiering van de Eurolanden te doorbreken. Pas nadat op deze punten successen zijn behaald zou een mogelijke regeringscoalitie met de SP daadwerkelijk kunnen breken met neoliberaal beleid. ■ * William van den Heuvel is SP-raadslid in Hengelo.

William van den Heuvel

Gewoon niet doen! ✒ door Peter Drucker Met heel veel in het stuk van William van den Heuvel ben ik het zonder meer eens. Ook ik vind dat de SP bij een grote overwinning in de volgende Kamerverkiezingen voor een duivels dilemma staat. Een regering die echt met het neoliberale beleid breekt is in de huidige krachtsverhoudingen onmogelijk.

Als de partij toch in een kabinet plaatsneemt, knapt ze het vuile werk op

voor de rechtse partijen en wordt ze bij de volgende verkiezingen afgestraft. Als ze van regeringsdeelname afziet, verliest ze aan geloofwaardigheid onder haar kiezers.

Ook over de oplossing voor dit dilemma ben ik het met William eens: de SP moet hoge prioriteit geven aan de versterking van de sociale strijd, die alleen een echte breuk met het neoliberalisme mogelijk kan maken.

Daarbovenop, vind ik het essentieel om ook een glasheldere conclusie te trekken over wat de SP in de huidige krachtsverhoudingen moet doen bij een verkiezingsoverwinning: niet aan een regering deelnemen. Niet alleen omdat dit slecht zou zijn voor de SP. Ook, en vooral, omdat deelname het verzet tegen nog meer afbrak, marktwerking en privatiseringen ernstig zou verzwakken.

De ervaring laat overal zien dat deelname aan een neoliberale of sociaalliberale regering onmogelijk gecombineerd kan worden met een effectieve bijdrage aan de strijd tegen neoliberale maatregelen.

Bij de deelname van bv. Rifondazione in Italië aan zo’n regering zagen we niet alleen dat die partij van het parlement verdween bij de eerstvolgende verkiezingen, maar ook dat de vakbonden en andersglobaliseringsbeweging ernstig aan strijdbaarheid inboette door de terughoudendheid van de activisten van Rifondazione in hun gelederen.

(Ervaringen in Portugal en Denemarken – en in negatieve zin van de PVV in Nederland – laten overigens zien dat gedoogsteun aan een regering, onder strenge voorwaarden en op een beperkt aantal terreinen, niet tot zo’n funeste uitkomst hoeft te leiden.).

Om dezelfde redenen, vind ik dat de SP ook terughoudender moet zijn over collegedeelname op provinciaal en lokaal niveau. Ik ben het met William eens dat een sterke afdeling en actiegerichtheid minimumvereisten zijn voor collegedeelname. Maar volgens mij is dat niet genoeg. In deze crisistijd, als de middelen van decentrale bestuurders steeds kariger worden, staan SP’ers bij collegedeelname voor een moeilijke keuzen: of hun eigen wethouders of gedeputeerden afvallen, of de rug keren naar hun medeactivisten in buurt en beweging. In deze omstandigheden is het bijna, zo niet altijd beter om de strijd tegen bezuinigingen te blijven voeren van buiten de colleges. ■* Peter Drucker is lid van de redactie van Grenzeloos, tijdschrift van onze Nederlandse zusterorganisatie.

image credit

dossier: links in Europa

kan besturen en dat haar critici ongelijk hebben. Een goed voorbeeld vormt de deelname aan rechtse coalities in NoordBrabant en Zuid-Holland.

Zou het voor de SP dan mogelijk zijn om binnen de marges van het neoliberale beleid tot een socialere invulling van dit beleid te komen, bijvoorbeeld om de marktwerking in de zorg te beperken? In het verleden was het voor een zeer rijk land als Nederland mogelijk om binnen de marges van het systeem een sociaal beleid te voeren. Het probleem is dat die marges nu veel kleiner zijn en ze naarmate de crisis zich verdiept en er op Europees niveau steeds meer neoliberale verdragen worden aangenomen nog kleiner worden.

Er blijft dan enkel het argument over dat het beter zou zijn als de “noodzakelijke” bezuinigingen door een linkse regering worden uitgevoerd zodat ze nog iets van het sociale beleid overeind kan houden.

Een SP-regering zou dan onder het motto “verantwoordelijkheid nemen” in feite het vuile werk opknappen voor de rechtse partijen door als linkse partij (noodgedwongen) rechts beleid uit te voeren. De ervaring leert dat linkse partijen die het bezuinigingsbeleid uitvoeren bij verkiezingen genadeloos worden afgestraft.

Voorbeelden zijn de nederlaag van de Spaanse sociaaldemocraten of de afkalving van de steun voor het Griekse PASOK. Na zo’n verkiezingsnederlaag kan een rechtse regering eenvoudig afrekenen met die paar zaken die de vorige regering met veel pijn en moeite overeind heeft kunnen houden.

Op de lange termijn is een implosie van de SP zeer nadelig. Er zou dan geen grote linkse partij meer zijn om de strijd aan te binden tegen het neoliberalisme.

✒ door Daniel Tanuro De groei komt weer op de proppen in het politieke discours. Het Europees Vakverbond (EVV) heeft er het al een paar jaar over. François Hollande heeft er een belangrijk thema van van gemaakt in zijn verkiezingscampagne. De sociaaldemokraten vragen het in alle landen, meer bepaald in Duitsland. Rechts schaart zich er ook achter, meer bepaald bij monde van Mario Draghi- de voorzitter van de Europese Centrale Bank- en van Herman Van Rompuy- voorzitter van de Raad. Zelfs Angela Merkel bewijst er lippendienst aan door te stellen dat besparingen alleen niet volstaan, en dat de groei moet geherlanceerd worden.

image credit­

“In een context van hervormingen”

Het EVV doet er verkeerd aan zich te verblijden met deze ontwikkelingen: het is een relance in het kader van neoliberale besparingen waarover het gaat. Beperkt door de omvang van de tekorten en onderworpen aan de wet van de winst, zal deze zeer hypothetische relance de massale werkloosheid niet doen verdwijnen. Ze zal als voorwendsel dienen voor nieuwe antisociale en antidemocratische aanvallen, en zal de ecologische crisis nog doen verergeren.

In plaats van zich illusies te maken in de aangekondigde effecten van deze (miniscule) verandering in de continuiteit, moet men er eerder een aanmoediging in zien om de strijd te verhevigen en krachtsverhoudingen op te bouwen met het oog op een alternatief die naam waardig: een ander sociaal en ecologisch ontwikkelingsmodel dat niet gebaseerd is op de groei maar op de verdeling van de arbeid en de rijkdom, met respect voor de limieten van het milieu.

“Er bestaat vandaag meer en meer een duidelijke concensus over het feit dat men meer moet doen om groei te creëren en jobs bij te creëren, in de context van budgettaire en structurele hervormingen die men in Europa aanhangt”. Deze verklaring van President Obama op de recente top van

de G8 toont duidelijk de beperkingen aan van het schimmenspel rond de relance.

De kern van het probleem is eigenlijk de diepe impasse waarin het kapitalistische wereldsysteem voortploetert. Deze impasse kan schematisch voorgesteld worden door een eenvoudige formule: enerzijds is het onmogelijk om terug te keren naar het keynesiaanse model van de Dertig Gouden jaren (gezien de massale schulden zou dit een radikale verdeling van de rijkdommen noodzakelijk maken); anderzijds kan ook het neoliberale model, dat zijn kans schoon zag de winsten spectaculair te herstellen en in 2008 ontspoorde, niet terug op het spoor gezet worden (omdat de hoogte van de schuldengraad niet langer toestaat om op kunstmatige markten aan kapitaal te geraken).

Er moet dus een derde model zijn, maar er is er geen, omdat het kapitalisme enkel maar kan bestaan onder deze twee varianten: ofwel de regulering, ofwel wat Michel Husson zeer treffend het “pure kapitalisme” heeft genoemd.

Daarom hebben de heersende klassen, en zeker de Europese, geen enkel andere oplossing dan de neoliberale vlucht vooruit: de onverbiddelijke afbraak van wat er rest van de “verzorgingsstaat”, wat op zijn beurt, gezien het sociale verzet, op zijn beurt een snelle verglijding noodzakelijk maakt naar een semidespotisch politiek regime.

Enkel in de mate dat dit omvangrijk offensief van sociale en democratische achteruitgang de gehoopte resultaten oplevert dat zal er budgettaire ruimte komen voor de zogenaamde “groeipolitiek”.

Dat wil Obama zeggen als hij benadrukt dat deze politiek gevoerd moet worden “in een context van budgettaire en structurele hervormingen”. De uitspraken van Mario Draghi maken duidelijker waarom het gaat : hervorming van de arbeidsmarkt, vermindering van de “loonkost”, toenemende flexibiliteit en onzekerheid, verlenging van de beroepscarrière...

Marges? Welke marges?

Het zou misdadig zijn zich hierin te vergissen: het is een oorlog die verder wordt

gezet. Een meedogenloze klassenoorlog, zoals de Amerikaanse miljardair Warren Buffet hem omschreef. En hij is nog niet gedaan. Gezien de enorme privéschulden die omgezet werden in openbare schulden, gezien het geweld waarmee de wereld van de arbeid in het nauw wordt gedreven en gezien de diepe crises van het politiek regime die in het ene land na het andere verschijnen, kunnen de beschikbare budgettaire marges voor de relance enkel maar zeer beperkt zijn.

In de veronderstelling dat Duitsland akkoord zou gaan (wat zeer verbazend zou zijn) om de schulden onderling te spreiden door het mechanisme van euro-obligaties, zouden deze euro-obligaties nog niet veel manoeuvreerruimte met zich meebrengen.

Zij zouden immers de financieringskosten van de “gezonde” landen van NoordEuropa de hoogte in jagen terwijl zij die van de “zieke” landen in het zuiden van het continent zouden verlichten. Nog een poging? De tekorten uit de pan laten swingen? De inflatie laten oplopen? De “markten” verzetten zich hiertegen, en ze hebben de middelen om hun wil op te dringen. En het “obligatieproject” waarmee de Europese Commissie transeuropese projecten wil financieren in transport, energie en innovatie? Het bedrag zal maar 230 miljard euro's bedragen. De herkapitalisering van de Europese Investeringsbank (EIB)? Dat zal niet meer dan 10 miljard € bedragen...

Bedragen van die orde volstaan totaal niet om een uitgebreid openbaar investeringsplan te financieren dat eraan zou kunnen bijdragen de massale structurele werkloosheid ten gronde aan te pakken.

ecosocialisme

Vooruit met de relance… van de sociale en ecologische afbraak!

Vergeet die andere crisis niet!

In deze context heeft links de neiging de ecologische crisis een beetje te vergeten.

Gezien de sociale noodwendigheid is dit wel te verstaan, maar toch is het een ernstige vergissing. Het gaat er eigenlijk om om de ecologische dwang niet uit het oog te verliezen die een belangrijke en radikaal nieuwe factor in de sociale situatie schept.

Een factor waar we niet omheen kunnen: een sociale en economische strategie die ter zelfdertijd geen uitweg biedt voor de rood #53 aug-sept 2012

27

28 rood #53 aug-sept 2012

Relance...van de ecologische afbraak

Conclusie: het groene kapitalisme is even illusoir als het sociale kapitalisme, en de combinatie van de twee is gewoonweg wishful thinking. Gezien het gebod van de competitiviteit, in een context van concurrentie, houdt de relance van de groei niet alleen een drastische klemtoon in op het neoliberaal besparingsoffensief en een hiermee samengaande achteruitgang van de democratische rechten, maar ook een heuse ecologische en sociale catastrofe van zulk een omvang dat het moeilijk is er de contouren ervan te schetsen.

Het komt er op aan om de impact van de projecties, opgesteld op basis van klimatologische modellen, ernstig te nemen. Er moet benadrukt worden dat ze niet steeds met de realiteit van de waargenomen fenomenen overeenkomen. De realiteit blijkt dikwijls nog erger...

Op basis van de actuele verbintenissen door de regeringen (maar zijn die nageleefd?), kan men een temperatuursverhoging met 3,5 tot 4°C vooropstellen in de twintig jaren die voor ons liggen, en dit in vergelijking met het pre-industriële tijdperk. Dat doet vrezen voor een stijging van het niveau van de oceanen met een meter of meer zal stijgen op het einde van de eeuw, voor een drastische achteruitgang van de toegang tot zoet water komt(wat nu al ongeveer één miljard mensen treft), voor meer extreme weerfenomenen, een groot verlies aan landbouwproductie op wereldschaal en een stijgende afname aan biodiversiteit.

Meer dan een miljard mensen zullen geconfronteerd worden met een verharding van hun levensomstandigheden, vele miljoenen worden bedreigd in hun bestaan zelf. De overgrote meerderheid van deze slachtoffers zijn armen in arme landen... die geen of weinig verantwoordelijkheid dragen voor de klimaatsverandering.

Een ander ontwikkelingsmodel

De idee dat zelfs een gedeeltelijke oplossing van de sociale en ecologische problemen zou resulteren in een heropleving van de groei moet dus opgegeven worden.

Het tegenovergestelde is waar. Meer bepaald, de plaag van de permanente massawerkloosheid -24 miljoen zonder werk in de EU! -is op geen enkel vlak het resultaat van een gebrek aan economische groei: zij is het resultaat van de neoliberale politiek die wil dat de opbrengsten van de productiviteit worden gebruikt om de winst van de

aandeelhouders aan te dikken , en niet om de arbeidsduur te verkorten.

Wat de energetische omschakeling betreft, zal deze niet voortvloeien uit de groene kapitalistische mythe – noodzakelijkerwijs neoliberaal – maar enkel door een voluntaristisch openbaar investeringsplan in energie-efficiëntie en in hernieuwbare bronnen.

Maar, in de door het IPCC voorgeschreven tijdslimieten, is zulk plan niet op een serieuze manier voor te stellen zonder een opheffing van de onrechtmatige schuld en het in openbare handen brengen van de financiële sector en de energiesector, door nationalisaties zonder schadeloosstelling van de grote aandeelhouders.

We moeten dus breken met het neoliberalisme... het enige werkelijk bestaande kapitalisme vandaag. Wat vandaag op de dagorde staat, en een perspectief kan bieden aan de strijd, is de uitwerking van een totaal verschillend ontwikkelingsmodel op Europese schaal.

Een ecosocialistisch model. Dat houdt in, om het bij voorbeeld van de strijd tegen de werkloosheid te blijven, dat we als vertrekpunt durven stellen dat het scheppen van werk moet gebeuren via een radikale inkomensherverdeling, en niet door de groei. Dus door een confrontatie met het kapitaal, niet via haar “relance”.

Op het milieuvlak zal dit ontwikkelingsmodel moeten bestaan uit de herverdeling van de rijkdom, niet door haar toename, tenminste in de ontwikkelde landen . We moeten zelfs verder gaan en het woord “ontgroeien” in de mond durven nemen. Uiteraard niet op een politiek-filosofische manier, zoals sommigen doen, maar in de letterlijk zin van het woord. Eigenlijk, met de redenen die hierboven zijn aangehaald, is de “phasing out” van fossiele brandstoffen in twee generaties niet realiseerbaar in onze landen zonder een vermindering van de materiële productie en van het transport. Wat zeker meebrengt dat we politieke keuzes moeten maken zoals de opheffing van de productie van nutteloze en schadelijke producten, een ruime herlocalisatie van de economie, de overgang naar een meer lokale biologische landbouw, enz.

Het is de combinatie van de ecologische en de sociale crisis die aan de crisis van het kapitalisme vandaag een dimensie van een algehele systeem- en beschavingscrisis geeft die historisch totaal zonder weerga is. Links moet , in de uitwerking van alternatieven, aan de kop staan in deze uitdaging. ■

image credit

ecosocialisme

milieuvernietiging zal de uitgebuitenen zonder meer met bijkomende problemen en lijden confronteren.

Waar gaat het over? In de eerste plaats de zeer nauwe band tussen klimaat en energie. We herhalen hier kort de gegevens uit de rapporten van de Intergouvernementele Expertengroep over de Evolutie van het Klimaat (IPCC).

Om 50% kans te hebben om niet te ver boven 2°C temperatuursverhoging van de aarde te komen, komt het er op neer om gelijktijdig aan de volgende voorwaarden te voldoen: • De uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 met 50 tot 85% verminderen; • Deze vermindering ten laatste tegen 2015 aanvatten; • In vergelijking met 1990 de absolute uitstoot van broeikasgassen van de ontwikkelde landen met 80 tot 95% verminderen, met een tussenstap van 25 tot 40% tegen 2020; • De relatieve uitstoot van de ontwikkelingslanden met 15 tot 30% verminderen (in vergelijking met “business as usual” projecties).

Om de kijken wat dit betekent moeten drie elementen in rekening gebracht worden: 1) koolzuurgas (CO2) is het belangrijkste broeikasgas; 2) dit CO2 is het onvermijdelijke product van het verbranden van koolstofbrandstoffen, meer bepaald fossiele brandstoffen; 3) deze koolstofbrandstoffen dekken 80% van de energiebehoeften van de mensheid.

Daarom, als we een onomkeerbare klimaatsverandering willen vermijden, kan dit enkel door een versnelde “phasing out” van steenkool, aardgas en petroleum.

Dit vereist niet enkel een formidabele omschakeling op wereldvlak in de richting van hernieuwbare energie, maar ook de omschakeling van de petrochemische industrie, want die is gebaseerd op petroleum als basisgrondstof. Het technisch potentieel van hernieuwbare energie is ruim voldoende om deze energetische omslag te lukken, maar hun economisch potentieel (hun competitiviteit in vergelijking met fossiele energiebronnen) is en blijft blijkbaar onvoldoende gedurende twee tot drie decennia. Komt daar nog bij dat deze overgang gigantische investeringen vereist in een nieuw gedecentraliseerd energiesysteem, deze investeringen ook energie vereisen, en deze energie, in het begin van de overschakelinghoofdzakelijk uit fossiele energie bestaat , dus een bron van bijkomende uitstoot van broeikasgassen...

✒ door Laleh Khalili Vrouwen zijn op een cruciale manier deel van de Arabische opstanden. Op Tahrir in Caïro, het Parelplein in Manama, het Veranderingsplein in San’a, en elders.

Laleh Khalili, hoofddocent aan the School of Oriental and African Studies in London, analyseerde in haar recente Sadighi-lezing de positie van deze vrouwen in de context van revolutie.

Vrouwen staan op verschillende manieren in de frontlinie van de Arabische opstanden. Ze zijn bloggers en filmmakers, en zeer zichtbaar in Twitter- en Facebookcampagnes. Maar deze nieuwe media waren zeker niet de belangrijkste plek waar vrouwen actief werden. Het internetgebruik in deze landen loopt erg uiteen: in Bahrein heeft 50% van de bevolking toegang tot het web, in Libië is dat slechts 6% en in Egypte 35%. Het gebruik van internet hangt ook af van klasse en geslacht.

Vrouwen zijn actief in de arbeidersbeweging. In Egypte vonden veel demonstraties plaats in Mahalla, waar de arbeiders al eerder georganiseerd waren.

Die netwerken werden toen gebruikt voor de opstand. In deze fabrieksopstand waren vrouwen cruciale organisatoren. De textielstaking in 2008 werd vooral beroemd doordat het vrouwen waren die rondgingen om hun collega’s erbij te betrekken.

In Bahrein waren de lerarenstakingen heel belangrijk voor de opstand. Tawakkul Karman uit Jemen leerde het activisme net zoveel in de journalistenorganisatie als in de Islahpartij. Naast vakbondsactivisme waren vrouwen politiek betrokken in partijen en NGO’s. In Tunesië werkten vrouwelijke vakbondsactivisten samen met andere organisaties die zich speciaal richtten op vrouwenrechten.

image credit­

“Staatsfeminisme”

Vrouwen waren echter ook betrokken bij het versterken van de dictaturen. De feministische academica Mervat Hatem noemt dit “staatsfeminisme”. In het geval van Egypte hadden hervormingen vrouwen niet alleen rechten in het werk en onderwijs gegeven, maar legden die aan

de andere kant ook de bestaande sekseverhoudingen vast.

De Tunesische wetgeving was een van de eerste die de rechten van vrouwen in het huwelijk en op de werkplek regelde.

Hij werd in 1956 ingevoerd als onderdeel van een nationalistische en antikoloniale agenda en werd gesteund door een regime dat vrouwen nodig had als machtsbasis.

Maar hoewel de juridische bescherming welkom was, had de cynische en instrumentele toepassing van dit conservatieve feminisme door de staat, net als in Egypte, een aantal gevolgen.

Het terrein van feministische politiek verschoof naar een spoor waarin alle strijd werd overheerst door de angst voor de staat.

Het effect hiervan was vaak dat de klassenverschillen groeiden, zodat vrouwen uit de hogere en middenklasse veel meer rechten kregen terwijl de ongelijkheid van de lagere klassen alleen maar werd versterkt.

Ook werd de politieke mobilisatie minder en werd feministische politiek gedepolitiseerd en gejuridiseerd.

In Bahrein kregen vrouwen in 2002 stemrecht door een soort koninklijk paternalisme. Maar meer dan een kwart eeuw lang daarvoor kon er helemaal niemand stemmen, man of vrouw, omdat het parlement ontbonden was. Ondertussen verhinderden vrouwenrechtenorganisaties van de staat de registratie en de activiteiten van onafhankelijke vrouwenorganisaties.

In Libië voerde het regime van Kadhafi een aantal wettelijke rechten in, zoals het recht om nationaliteit aan de kinderen over te dragen en echtscheiding op gelijke voet. Toch bleef het land een van de conservatiefste van Noord-Afrika. Over de vrouwenrechten in Saoedi-Arabië hoeven we het nauwelijks te hebben: het regime en de religieuze autoriteiten hebben een strafstelsel geperfectioneerd waardoor zelfs volwassen vrouwen effectief de status van kinderen hebben.

mensenrechtenkader, “rights talk”, zoals het vaak genoemd wordt. De overwinning van het institutionele kader van de mensenrechten valt samen met desillusie in antikoloniaal nationalisme.

Veel van dit institutionele kader is goed gefinancierd, groot, en schijnbaar universeel. Ook is veel vrouwenstrijd, net als andere strijd, verschoven van massamobilisatie rond politieke doelen naar NGO’s die zich met sociale rechten bezighouden.

Maar ook is het zwaartepunt van actie in ‘rights talk’ verschoven naar inmenging van buiten: ofwel via druk van buitenaf op de staat, om zich te gedragen, of zelfs door militaire interventie.

In de Arabische opstanden wordt “rights talk” op verschillende manieren opgepakt. Vaak wordt het aangevuld met verhalen over sociale rechtvaardigheid, zowel voor grotere groepen activisten als vrouwen, vooral in Egypte en Jemen. De NAVO-interventie in Libië bracht “rights talk” op hardhandige wijze in de praktijk

Midden-Oosten

De rol van vrouwen in de Arabische opstanden

Mensenrechten

De manier waarop vrouwen behandeld worden is niet los te zien van de behandeling van de hele bevolking door de regimes.

Veel van de meest prominente vrouwen gebruiken voor hun politieke doelen een rood #53 aug-sept 2012

29

Strijdperken

De lichamen van vrouwen zijn, letterlijk en figuurlijk, strijdperken. Nationalisten op elk continent gebruiken vrouwenlichamen al lang als symbool voor het vaderland. We weten dat Islamisten willen terugkeren naar een soort gefantaseerde morele zuiverheid, door vrouwen lichamelijk te disciplineren.

Staten en hun legers oefenen macht uit door vrouwenlichamen als fysieke en symbolische belichaming van de vijand te zien. Imperialisten gebruiken al te vaak de omstandigheden van vrouwen als excuus voor koloniale uitbreiding en machtspolitiek. Maar vrouwen zijn in landen als Algerije en Iran ook in de steek gelaten door linksige bondgenoten.

Tijdens de Arabische opstanden beschuldigden de regimes vrouwen van onzedelijk gedrag. Omdat zo veel vrouwen tijd doorbrachten op de pleinen, konden figuren uit het regime beweren dat zij hun rol verloochenden als moeders en

30 rood #53 aug-sept 2012

dochters, en als voorbeeld van onzedelijkheid, omdat zij sliepen in protestkampen waar ook mannen sliepen. In Egypte gebruikten mannelijke militaire artsen “maagdelijkheidstests” om deze vrouwen te intimideren, te vernederen en als juridische dekmantel voor seksueel misbruik.

Er zijn echter verschillen in de mate van dwang die staten uitoefenen. In Tunesië vormden vrouwen de voorste linies bij vakbondsdemonstraties, omdat de politie niet geneigd was hen aan te raken. In Egypte echter, waar de demonstraties de macht van de Militaire Raad direct uitdaagden, werden vrouwen bewust doelwit van geweld, zie de beruchte beelden van de vrouw met de blauwe bh. In Libië werd verkrachting toegepast en werd polygamie weer ingevoerd – terwijl mensen demonstreerden voor brood en respect.

In Egypte beloofde de nieuwe president Morsi om vrouwenrechten te respecteren, doordat vrouwen zo actief waren geweest.

Maar vrouwen waren ook medeplichtig aan het versterken van het patriarchaat.

Een vrouwelijk parlementslid van de Moslimbroederschap riep op tot een einde aan het verbod op vrouwenbesnijdenis.

En in december 2011 sprak zij zich uit tegen vrouwen die demonstreerden tegen staatsgeweld: “Als een vrouw demonstreert voor haar rechten, doet dit afbreuk aan haar eer. Heeft zij geen man, broer of zoon om haar te verdedigen?”

Deze kleinerende taal wordt niet alleen gebruikt door dit soort islamistische vrouwen. Het wordt ook gebruikt door mensen als Asma Mahfouz. Haar oproep tot mobilisatie in januari 2011 was gericht aan “stoere mannen”. Dit versterkt de

traditionele sekserollen.

Voorbij sekse

Om te kunnen begrijpen hoe ingewikkeld de strijd van vrouwen is, moeten we niet alleen rekening houden met hun sekse, maar ook de wisselwerking met mannen, klasse, locatie, politieke economie en geopolitiek. Sommigen zien zichzelf als anti-feministisch, anderen als keiharde feministen.

Hun feministische politiek kan echter totaal onbekend voor ons zijn. Om solidair met hen te zijn moeten we onze ideeën loslaten over wat feministische politiek is, en naar hen luisteren. Om een bekend citaat van Marx te parafraseren: “Vrouwen maken hun eigen geschiedenis. Zij maken die echter niet onder omstandigheden die zelfgekozen zijn, maar die aangetroffen, gegeven en overgeleverd zijn.” Vrouwelijkheid is overgeërfd en wordt constant opnieuw gevormd als een manier van zijn, als disciplinaire techniek.

Maar het citaat laat ook zien welke beperkingen de geschiedenis, via structuren en instellingen, stelt aan de mogelijkheid iets te doen. Een veel voorkomend idee binnen het feminisme is dat vrouwen autonome personen zijn met eindeloze mogelijkheden, en vrouwelijkheid hun enige relevante eigenschap is. Maar het is een onmogelijke fantasie, dat een vrouw alleen handelt als vrouw. Alle verschillende gevechten zijn onderling verbonden.

Er zijn veel feministen die de islam zien als een achterlijk geloof, waarvan vrouwen bevrijd moeten worden. Als je kijkt naar islamitische

http://hereandnow.wbur.org/2012/01/25/egypt-revolution-women

Midden-Oosten

met een “verantwoordelijkheid om te beschermen”.

Waar deze “rights talk” een pleidooi bevat voor sociale rechtvaardigheid en mensen mobiliseert om rechten te verwerven, terwijl tegelijkertijd het publiek om solidariteit wordt gevraagd, is dat erg effectief. Maar waar een verhaal over universele rechten wordt gehouden zonder plaatselijke onrechtvaardigheden aan te vechten, en waar het afhangt van staten om rechten toe te kennen, leidt “rights talk” vooral tot klassenongelijkheid, fragmentatie van mobilisatie en het afsterven van lokale netwerken. Dit verschijnsel is zeker niet beperkt tot vrouwen, of het hier en nu.

http://adonis49.wordpress.com/2012/01/03/walls-and- graffiti-tahrir-square -liberation- egypt/

Ik wil verschil maken tussen drie soorten islamitische vrouwen: ten eerste de gelovige vrouwen, die zichzelf moslim noemen maar geen islamist zijn. Zij zijn gelovig maar stemmen bijvoorbeeld voor een linkse kandidaat, of willen niet dat religieuze instellingen zich met andere dingen bemoeien. Ten tweede zijn er islamistische feministen, die zichzelf als feminist zien, hoewel hun feminisme niet hetzelfde is als hier, en die een islamistisch regime willen. In hun feminisme moet er gelijkheid zijn tussen mannen en vrouwen, maar binnen een set van vrome regels. En tenslotte zijn er islamistische vrouwen die geen feminist zijn, die zelfs geloven in ongelijkheid en ondergeschiktheid.

We moeten duidelijk onderscheid maken tussen deze drie groepen.

Verder denk ik dat het belangrijk is om de islam niet als één uniform geheel te zien, ook al doen sommige moslims dat zelf wel. Het is een verzameling verschillende elementen: vroomheid, spiritualiteit, esthetiek, sociologie, rechtvaardigheid, enzovoort. Ik ken vrouwen die vroom zijn, die een bijdrage doen in de moskee om aan de armen te geven, die soms bidden. Maar zij dragen geen hoofddoek, drinken wijn, en demonstreerden tegen het verplicht dragen van de hoofddoek in Iran, en heel duidelijke ideeën over gelijkheid hebben.

De elementen van de islam die deze vrouwen aanhangen, hebben niets te maken met een set sociale relaties, ongelijkheid tussen man en vrouw bijvoorbeeld.

Aan de andere kant zijn er andere ele-

menten van de islam, bijvoorbeeld de delen van de wet die gaan over het vastleggen van ongelijkheid tussen man en vrouw. Dit zijn bepaalde sociale regels die ook aan verandering onderhevig zijn. Ze verschillen van tijd tot tijd en van plaats tot plaats, omdat sharia niet één vaststaande set regels is. De interpretaties verschillen tussen verschillende scholen binnen de islam, tussen eeuwen en zelfs tussen verschillende shariadeskundigen. Het is erg belangrijk om te beseffen dat sharia onderhandelbaar is, dat je de tekst op verschillende manieren kan uitleggen.

De vraagstukken van moraliteit die ontstaan, zijn dingen die in de loop van de tijd veranderen, er zit rek in. Bepaalde dingen veranderen nooit, zoals het taboe op incest. Maar andere dingen veranderen wel en ik denk dat het erg belangrijk is om te zien dat over sommige dingen te praten valt. Alle religies hebben deze typische elementen en je moet erg strategisch zijn in de manier hoe je binnen een religie met ongelijkheid omgaat. Zowel ongelijkheid tussen man en vrouw als tussen verschillende soorten van geloof.

Je hebt het over het patriarchaat. Wat betekent dat? Moeten er meer vrouwen op machtsposities komen?

Vrouwelijke soldaten in Irak begingen dezelfde misdaden als mannen. En onze eigen koningin bezocht de sultan van Oman terwijl de opstand daar onderdrukt werd met Nederlandse wapens. Wat betekent dat voor de agenda

voor vrouwenbevrijding?

Het antwoord op beide vragen is politieke mobilisatie. Dat de Scandinavische landen relatief goed zijn voor vrouwen komt niet doordat er veel vrouwen in het parlement zitten. Dat laatste is een symptoom, een gevolg van het feit dat er een grote beweging voor vrouwenrechten is in die landen. Quota zouden kunnen helpen, zoals we zien bij het aantal vrouwen op de lijst van de Moslimbroederschap. Maar sommigen daarvan willen nu wel vrouwenrechten terugdringen.

Lyndie England en Sabrina Harman, die betrokken waren bij de martelingen in Abu Ghraib, zijn niet de enige voorbeelden van vrouwen met macht die deze misbruiken. Een van de meest schokkende voorbeelden is dat regelmatig vrouwelijke ondervragers gebruikt werden die deden alsof ze menstruatiebloed op de ondervraagden smeerden, waarmee ze hun religieuze eer aantastten. Vrouwen worden zo in wapens veranderd. Het instituut van het leger verandert de mens.

Het is te vroeg om te zeggen of vrouwen erin zijn geslaagd om meer rechten te krijgen in de Arabische opstanden. Maar we moeten bedenken dat, hoewel wettelijke rechten er zeker toe doen, het nog belangrijker is dat er een constant tegenwicht moet zijn tegen de staat van feministische organisaties. Zij moeten zich organiseren als feministen, samen met andere politiekideologische groeperingen. Rechten worden nooit gegeven, je moet ervoor vechten. ■

Midden-Oosten

vrouwen binnen de Arabische bewegingen, klopt dat dan?

De complete tekst van de lezing zal worden gepubliceerd door het Sadighi Research Fund.

Dit artikel verscheen eerder op socialisme.nu (http://socialisme.nu/blog/)

rood #53 aug-sept 2012

31