SPA & Πρώτες βοήθειες

SPA & Πρώτες βοήθειες Είναι πολύ σημαντικό μέσα σε ένα χώρο SPA να υπάρχει προσωπικό που θα γνωρίζει τα πάντα για την παροχή πρώτων βοηθειών στον πελάτη κι αυτό γιατί ο χώρος αυτός περιλαμβάνει εγκαταστάσεις υδροθεραπείας με σάουνα και πισίνες, καμπίνες θεραπειών μασάζ, που αποτελούν κλειστούς χώρους και ενδεχομένως και κάποια μηχανήματα ηλεκτροθεραπείας. Θα αναφέρουμε λοιπόν τα βασικά σημεία που πρέπει

να γνωρίζει ένας εργαζόμενος σε SPA για την παροχή των Πρώτων Βοηθειών σε 3 κύριες κατηγορίες περιπτώσεων έκτακτης ανάγκης.

1) Λιποθυμία 2) Πνιγμός 3) Ηλεκτροπληξία

ΛΙΠΟΘΥΜΙΑ  Ορισμός Ως λιποθυμία ορίζεται η παροδική απώλεια των αισθήσεων λόγω μειωμένης αιμάτωσης του εγκεφάλου. Ο ασθενής δεν επικοινωνεί με το περιβάλλον έχει όμως δική του αναπνοή και καρδιακή λειτουργία και αντιδράει στα επώδυνα ερεθίσματα. Τα συνηθέστερα αίτια της λιποθυμίας είναι τα εξής: 1. ΚΟΙΝΗ ΛΙΠΟΘΥΜΙΑ (ΠΑΡΑΣΥΜΠΑΘΟΤΟΝΙΚΗ) Είναι συχνή μετά από ισχυρό πόνο ή συναισθηματική φόρτιση (φόβος,

θέα αίματος) και συχνότερη κατά την εγκυμοσύνη ή την εμμηνορρυσία.

2. ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΑΙΤΙΑ Από μειωμένη παροχή αίματος, λόγω κάποιου καρδιαγγειακού νοσήματος (στένωση αορτής, διάφορες αρρυθμίες). Είναι το μόνο αίτιο που μπορεί να προκαλέσει απώλεια αισθήσεων σε κατακεκλιμένο ασθενή.

3. ΟΡΘΟΣΤΑΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΣΗ Οφείλεται σε σημαντική πτώση της αρτηριακής πίεσης. Ο ασθενής είναι σε όρθια ή καθιστή θέση και συνήθως δεν παρουσιάζει πρόδρομα συμπτώματα.

4. ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΥΡΗΣΗ Η κένωση της ουροδόχου κύστεως, ειδικά όταν είναι υπερπλήρης, προκαλεί αγγειοδιαστολή που μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική πτώση της αρτηριακής πίεσης.

5. ΥΠΟΓΛΥΚΑΙΜΙΑ

Συνήθως προηγείται διέγερση ή παράδοξη συμπεριφορά. Ενώ η κρίση λιποθυμίας κρατάει ορισμένα δευτερόλεπτα, η υπογλυκαιμική απώλεια αισθήσεων μπορεί να έχει πολύ μεγαλύτερη διάρκεια και αν δεν αναγνωρισθεί και αντιμετωπισθεί άμεσα μπορεί να οδηγήσει σε κώμα ή και σε θάνατο.

6. ΥΣΤΕΡΙΚΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ Συνήθης σε νεαρές γυναίκες και γίνεται πάντα παρουσία «θεατών». Ένα χαρακτηριστικό διαφοροδιαγνωστικό σημείο είναι η αντίσταση στο άνοιγμα των οφθαλμών, που παρατηρείται στην υστερική λιποθυμία,

καθώς επίσης και η απουσία των άλλων χαρακτηριστικών συμπτωμάτων και σημείων της λιποθυμίας. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της υστερίας είναι ένας τυπικός σπασμός των άνω άκρων, γνωστός ως «χέρι μαιευτήρος».

7. ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΚΑΡΩΤΙΔΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ. Συμβαίνει κατά τη στροφή της κεφαλής, όταν ο ασθενής κοιτάει ψηλά και όταν φοράει πουκάμισο με σφιχτό κολάρο.

8. ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ Συχνά παρά τη λεπτομερή διερεύνηση, δεν βρίσκεται κάποιο αίτιο. Επίσης λιποθυμία μπορεί να προκαλέσει και η ελάττωση της συγκέντρωσης του οξυγόνου στον αναπνεόμενο αέρα, κάτι που συμβαίνει σχετικά συχνά σε κλειστούς χώρους με συνάθροιση πλήθους και αστικές συγκοινωνίες.

 Σημεία και συμπτώματα Τα συμπτώματα και σημεία της λιποθυμίας είναι τα εξής:  Ωχρότητα στο πρόσωπο.  Ιδρώτας  .Ζαλάδα - ναυτία.  Έμετος.  Απώλεια αισθήσεων.  Αδύνατος σφυγμός.  Επιπόλαιες αναπνευστικές κινήσεις.  Τρόποι αντιμετώπισης  Ξαπλώνουμε τον πελάτη σε ύπτια θέση και ποτέ δεν τον βάζουμε να καθίσει.  Χαλαρώνουμε τα ρούχα γύρω από το λαιμό, το στήθος και τη μέση.  Βάζουμε τα πόδια σε ψηλότερη από το κεφάλι θέση.  Υποβοηθούμε την αναπνοή.  Σε δημόσιους χώρους φροντίζουμε για τον καλό αερισμό του χώρου.

 Χορηγούμε οξυγόνο. Στην κοινή λιποθυμία αυτά τα μέτρα αρκούν για να ανακτήσει ο πελάτης τις αισθήσεις του. Αν υπάρχει καρδιαγγειακό αίτιο, υπογλυκαιμία ή άλλο παθολογικό αίτιο για την απώλεια των αισθήσεων, τότε θα πρέπει να αντιμετωπισθεί και αυτό. Σημειώνουμε ότι απώλεια των αισθήσεων παρατηρείται και σε άλλες καταστάσεις, κυρίως νευρολογικής αιτιολογίας (επιληψία, τραυματισμοί κ.α), που δεν αναφέρονται όμως γιατί σε αυτή την περίπτωση το αίτιο δεν είναι η μειωμένη αιμάτωση του εγκεφάλου αλλά άλλης μορφής βλάβη.

 Έλεγχος πριν τις πρώτες βοήθειες  Ο άρρωστος αντιδρά από μόνος του, στις φωνές ή στο τσίμπημα;  Υπάρχει στο περιβάλλον κίνδυνος για σένα, τον άρρωστο, ή για άλλους;

 Είναι οι ανώτεροι αναπνευστικοί αγωγοί ανοικτοί για να μπορεί ο αέρας να περνά στα πνευμόνια;

 Έλεγχος ζωτικών σημείων

1) Έλεγχος αναπνοής

Κοίταξε να δεις αν ο θώρακας ανυψώνεται, βάλε το αυτί σου κοντά στο στόμα του και άκουσε τον ήχο της αναπνοής.

2) Έλεγχος κυκλοφορίας

Ψηλάφισε τον καρωτιδικό σφυγμό στα πλάγια του λαιμού.

 Ενέργειες ανάλογα με τα ανωτέρω ευρήματα 1) Ο πελάτης αντιδρά και έχει αναπνοή και σφυγμό.  Προστάτεψε τον, και τηλεφώνησε στο 166.

2) Ο πελάτης δεν αντιδρά αλλά έχει αναπνοή και σφυγμό.  Προστάτεψε τον άρρωστο, και τηλεφώνησε στο 166.  Καθάρισε τις ανώτερες αναπνευστικές οδούς.

3) Ο πελάτης δεν αντιδρά, δεν έχει αναπνοή αλλά έχει σφυγμό.

 Προστάτεψε τον άρρωστο, και τηλεφώνησε στο 166.  Καθάρισε τις ανώτερες αναπνευστικές οδούς.  Κάνε τεχνική αναπνοή (όχι θωρακικές συμπιέσεις).  Κάθε τόσο έλεγχε τον σφυγμό του, και τις αναπνοές του.

4) Ο άρρωστος δεν αντιδρά και δεν έχει ούτε αναπνοή ούτε σφυγμό.  Προστάτεψε τον άρρωστο, και τηλεφώνησε στο 166.  Κάνε τεχνική αναπνοή και θωρακικές συμπιέσεις

 Τεχνητή αναπνοή

 Καθάρισε τις ανώτερες αναπνευστικές οδούς.  Κλείσε την μύτη του αρρώστου.  Πάρε βαθιά αναπνοή, τοποθέτησε το στόμα σου, στο στόμα του αρρώστου αεροστεγώς και φύσηξε δυνατά μέσα στο στόμα του.

 Θωρακικές συμπιέσεις

 Γονάτισε στο πλευρό του πάσχοντα, εντόπισε το κατώτερο μέρος του στέρνου.  Βάλε τις παλάμες στο σημείο αυτό, πλέξε τα δάκτυλά σου, κράτησε τα χέρια ίσια (χωρίς να κάμπτονται οι αγκώνες)  Άρχισε τις συμπιέσεις, με συχνότητα 80- 100 κάθε λεπτό, μέχρι να αισθανθείς αντίσταση (Η συμπίεση πρέπει να έχει βάθος 5-6 εκατοστά.

 Με ποια συχνότητα γίνονται η τεχνητή αναπνοή και οι θωρακικές συμπιέσεις 1) Εάν ο πελάτης χρειάζεται μόνο τεχνητή αναπνοή  Δίνεις 10-12 αναπνοές κάθε λεπτό 2) Εάν ο πελάτης χρειάζεται τεχνητή αναπνοή και θωρακικές συμπιέσεις  Εάν είσαι μόνος σου δίνεις 2 αναπνοές και εν συνεχεία κάνεις 15 θωρακικές συμπιέσεις. Εν συνεχεία ο ανωτέρω κύκλος επαναλαμβάνεται.  Εάν είναι δύο άτομα, ο ένας δίδει 1 αναπνοή, σταματά και συνεχίζει ο δεύτερος με 5 θωρακικές συμπιέσεις. Εν

συνεχεία ο κύκλος επαναλαμβάνεται.

ΠΝΙΓΜΟΣ  Ορισμός Πνιγμός είναι όλα τα ασφυκτικά φαινόμενα και οι πολύπλοκες βιοχημικές μεταβολές και διαταραχές που ακολουθούν την απόφραξη των αεροφόρων οδών από βύθιση του σώματος στο νερό. Υπάρχει διαφορά μεταξύ του πνιγμού σε γλυκό νερό και του πνιγμού σε θαλασσινό νερό. Στην πρώτη περίπτωση το νερό από τις κυψελίδες λόγω διαφοράς

οσμωτικής πίεσης μετακινείται γρήγορα προς τα πνευμονικά τριχοειδή και την κυκλοφορία του αίματος με όλα τα επακόλουθα:  Αραίωση των ηλεκτρολυτών  Καταστροφή ερυθρών αιμοσφαιρίων  Υπέρμετρη αύξηση του όγκου του αίματος που κυκλοφορεί  Kαρδιακή ανεπάρκεια  Kοιλιακή μαρμαρυγή Αντίθετα, όταν το υπέρτονο θαλασσινό νερό που περιέχει 3% χλωριούχο νάτριο μπει στις κυψελίδες, τότε θα τραβήξει κυριολεκτικά το νερό από τα

κύτταρα και την κυκλοφορία του αίματος μέσα σε αυτές και θα προκαλέσει μεγάλη αιμοσυμπύκνωση, ελάττωση του όγκου του αίματος, οξύ πνευμονικό οίδημα, υποξία και θάνατο. Η εισπνοή μικρής ποσότητας νερού, γλυκού ή αλμυρού, προκαλεί έντονο ερεθισμό του λάρυγγα, που θα οδηγήσει σε λαρυγγόσπασμο, ο οποίος θα εμποδίσει μεν την είσοδο νερού στους πνεύμονες, αλλά θα σταματήσει και τον πνευμονικό αερισμό. Έτσι προκαλούνται προοδευτικά υποξία, απώλεια της συνείδησης και λύση του λαρυγγόσπασμου, οπότε ελεύθερα πια το νερό μπαίνει στους πνεύμονες. Αυτό το γεγονός εξηγεί και τα διάφορα στάδια του πνιγμού:  Αρχικά το θύμα βυθίζεται κρατώντας την αναπνοή του, ξαναγυρίζει στην επιφάνεια κάνοντας άτακτες και απεγνωσμένες κινήσεις και βυθίζεται ξανά.  Στο δεύτερο στάδιο, σε μία εισπνοή μέσα στο νερό εισροφά μια μικρή ποσότητα νερού, η οποία προκαλεί λαρυγγόσπασμο και το θύμα χάνει τις αισθήσεις του.

 Στο τρίτο στάδιο, μετά τη λύση του σπασμού, οι πνεύμονες γεμίζουν ενεργητικά νερό, το σώμα γίνεται πιο βαρύ και βυθίζεται. Στο 15% περίπου των θανατηφόρων περιπτώσεων πνιγμού τα άτομα δεν εισροφούν μεγάλη ποσότητα νερού, αλλά πεθαίνουν από ασφυξία λόγω του λαρυγγόσπασμου. Αυτό το γεγονός πολλές φορές σώζει το θύμα, όταν στη φάση του λαρυγγόσπασμου, και πριν ακόμη εισροφήσει μεγάλη ποσότητα νερού, ανασυρθεί και έγκαιρα εφαρμοστεί τεχνητή αναπνοή.  Το άτομο τις περισσότερες φορές είναι αναίσθητο, και ψυχρό μυϊκά, ενώ δεν υπάρχει μυϊκός τόνος.

 Ο σφυγμός δύσκολα ψηλαφίζεται και η αναπνοή έχει σταματήσει, ενώ υπάρχουν αφρώδεις εκκρίσεις από το στόμα και τη μύτη και σημεία οξέος πνευμονικού οιδήματος.  Αν το θύμα έχει καταπιεί μεγάλη ποσότητα νερού, παρατηρείται διάταση της κοιλιάς και είναι αναμενόμενος ο εμετός που μπορεί στη φάση της ανάνηψης να προκαλέσει νέα εισρόφηση.

 Παροχή πρώτων βοηθειών

 Τεχνητή αναπνοή, που αρχίζει με δέκα δυνατές εμφυσήσεις για να περάσει ο αέρας μέσα από τους γεμάτους με νερό αεραγωγούς.  Αν το στομάχι του θύματος είναι γεμάτο με νερό και εφόσον δεν υπάρχουν ενδείξεις κάκωσης της σπονδυλικής στήλης, μόλις ο πελάτης μεταφερθεί εκτός νερού, στρέφετε το κεφάλι του στο πλάι και πιέζετε ελαφρά το επιγάστριο. Το νερό που συχνά βγαίνει από το στόμα του πάσχοντος, προέρχεται μάλλον από το στομάχι παρά από τους πνεύμονες του και θα πρέπει να το αφήνουμε να αδειάζει κανονικά χωρίς πίεση.  Οι προσπάθειες να βγάζουμε δια της βίας το νερό από το στομάχι μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την εισπνοή του περιέχομένου του.  Μπορείτε επίσης να τοποθετήσετε το θύμα χωρίς χρονοτριβή πρηνηδόν και να τον ανασηκώσετε βάζοντας τα χέρια κάτω από την κοιλιά του.

 Εφόσον υπάρχει δυνατότητα, αντιμετωπίζεται το σοκ, χορηγείται οξυγόνο 100% και με πίεση διασωληνώνεται η τραχεία στο θύμα που είναι ακόμη αναίσθητο και μεταφέρεται γρήγορα στο νοσοκομείο.  Όταν υπάρχει υποψία κάκωσης σπονδυλικής στήλης, και μάλιστα της αυχενικής μοίρας, ταυτόχρονα με την τεχνητή αναπνοή τοποθετείτε το θύμα σε μια στερεή επιφάνεια που επιπλέει, όπως μια σανίδα ξύλου.  Αν το θύμα επιπλέει με το πρόσωπο προς το νερό, προσπαθείτε να το φέρετε σε ύπτια θέση με τις λιγότερες δυνατές κινήσεις.

Ευθειάζετε το κεφάλι με το σώμα του θύματος. Τοποθετείτε το ένα χέρι σας κάτω από το άνω άκρο στη μασχάλη του. Στρέφετε το σώμα του σπρώχνοντας τον ώμο του και ενώ διατηρείτε το κεφάλι του στην ίδια ευθεία με το σώμα του. Η προσπάθεια ανάνηψης σε ένα άτομο που πνίγεται χρειάζεται περισσότερο χρόνο από ό,τι σε άλλες περιπτώσεις.  Γενικά  Βγάλτε το θύμα γρήγορα από το νερό και τοποθετήστε τον σε

στάση (ΚΑΑ)  Καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση  Κρατήστε το κεφάλι του χαμηλότερα από το σώμα του για να μειώσετε τον κίνδυνο να εισπνεύσει νερό  Ελευθερώστε την τραχεία, ελέγξτε το σφυγμό και την αναπνοή  Φροντίστε για την υποθερμία, αντικαταστήστε τα βρεγμένα ρούχα του προστατέψτε τον από το νερό και δώστε του ζεστά υγρά  Στείλτε τον πάσχοντα σε νοσοκομεία ακόμα και αν δείχνει να έχει συνέλθει  Ασθενείς με κανονικό επίπεδο συνείδησης χωρίς ενδείξεις

αναπνευστικής καταστολής παραμένουν στο νοσοκομεία για 24 με 48 h.  Πιθανόν να χρειαστεί εισαγωγή σε ΜΕΘ  Υπάρχει το φαινόμενο του ολικού πνιγμού με επιπτώσεις περίπου 5% όπου τα συμπτώματα του ασθενή ξεκινούν λίγες ώρες αργότερα.

ΗΛΕΚΤΡΟΠΛΗΞΙΑ

 Ορισμός Ηλεκτροπληξία είναι η προσβολή του ανθρώπινου σώματος από την διέλευση ηλεκτρικού ρεύματος. Ποιο συγκεκριμένα ο συνδυασμός ηλεκτρικής τάσης και ρεύματος είναι ικανός να επιφέρει τον θάνατο, γι' αυτό το λόγο είναι απαραίτητο όλοι μας να γνωρίζουμε κάποιους

βασικούς κανόνες ασφαλείας για την προστασία μας, ιδιαίτερα οι τεχνικοί οι οποίοι ασχολούνται καθημερινά με ηλεκτρικές διατάξεις. Η αιτία της ηλεκτροπληξίας είναι η διαφορά δυναμικού που αναπτύσσετε ανάμεσα σε δύο σημεία του ανθρώπινου σώματος. Αυτό που την καθιστά όμως ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η ένταση και η χρονική διάρκεια που προκαλείται, ιδιαίτερα στην περιοχή της καρδιάς. Στο ανθρώπινο σώμα ρεύματα μέχρι 10mA δεν είναι ικανά να δημιουργήσουν μεγάλα προβλήματα εκτός από σύσπαση των μυών όταν φυσικά η τάση είναι πολύ χαμηλή! Τάσεις μεγαλύτερες από 30V είναι

επικίνδυνες για τον άνθρωπο και υπό προϋποθέσεις μπορεί να δημιουργήσουν σοβαρό πρόβλημα. Ρεύματα από 25mA έως 75mA εάν διαρρέουν το ανθρώπινο σώμα για περισσότερο από μισό λεπτό μπορεί να προκαλέσουν ανακοπή της καρδιάς! Ρεύματα από 75mA και πάνω μπορούν να προκαλέσουν το θάνατο σε κλάσματα δευτερολέπτου. Οι βλάβες που μπορεί να προκαλέσει στο ανθρώπινο σώμα η διέλευση του ρεύματος μέσα από αυτό εξαρτάται από την έντασή του και από την φύση του ρεύματος. Το εναλλασσόμενο ρεύμα προκαλεί ηλεκτρικά σοκ και συσπάσεις των μυών, ενώ το συνεχές ρεύμα προκαλεί ηλεκτρολυτική διάσπαση των υγρών του σώματος. Το ανθρώπινο σώμα έχει μια αντίσταση που κυμαίνεται από 5ΚΩ έως 100ΚΩ περίπου. Η αντίσταση αυτή μειώνεται σε περίπτωση που είμαστε ιδρωμένοι ή έχουμε βρεγμένα χέρια, κτλ. Αυτό σημαίνει ότι αν υποθέσουμε ότι μέχρι 10mA είναι το όριο της διέλευσης του ρεύματος μέσα από το σώμα μας, τάσεις μέχρι 30V μπορεί να προκαλέσουν ένα

μικρό σοκ αλλά μεγαλύτερες μπορεί να επιφέρουν ακόμα και τον θάνατο κάτω από προϋποθέσεις, όπως αναφέραμε παραπάνω.

 Το ηλεκτρικό ρεύμα προκαλεί τις εξής βλάβες:

 Καρδιακή ή/και αναπνευστική ανακοπή. Σοβαρές καρδιακές αρρυθμίες καθώς και κοιλιακή μαρμαρυγή (άμεσα ΚΑΡΠΑ !). Από την δίοδο του ρεύματος στο αναπνευστικό κέντρο του εγκεφάλου

(στον προμήκη) , μπορεί να επέλθει αναπνευστική παύση.  Μαζική μυϊκή καταστροφή από την δίοδο του ρεύματος στο σώμα αλλά και από τους σπασμούς που επέρχονται (όταν το ρεύμα είναι εναλλασσόμενο).  Η μυική καταστροφή μπορεί να οδηγήσει σε οξεία νεφρική ανεπάρκεια (λόγω απόφραξης των νεφρικών σωληναρίων από τη μυοσφαιρίνη που απελευθερώνεται).  Ηλεκτρικά εγκαύματα τριών ειδών: 1) Θερμικά εγκαύματα από τα ρούχα του θύματος που μπορεί να αρπάξουν φωτιά.

2) Εγκαύματα από το σπινθήρα άμεσα.

3) Εγκαύματα από τη βαθιά δίοδο του ρεύματος στο σώμα. Το ανθρώπινο σώμα υποδύεται το ρόλο ηλεκτρικής αντίστασης και το ρεύμα περνώντας μέσα του παράγει θερμότητα. Είναι πολύ σοβαρά και μπορεί με την πρώτη ματιά να υποτιμηθούν ως προς το βάθος τους.

 Παροχή πρώτων βοηθειών

 Απομόνωση του ρεύματος. Κλείνουμε την παροχή.  Καλούμε για βοήθεια.  Ακολουθούμε διαδικασία καρπα αφού είμαστε σίγουροι ότι το θύμα δεν είναι σε επαφή με την πηγή.  Αν ο πελάτης δεν δείχνει σημεία ανακοπής αλλά είναι αναίσθητο το βάζουμε σε θέση ανάνηψης. Ελέγχουμε συνέχεια αν έχει

αλλάξει τίποτε στην κατάστασή του. Αν υπάρχουν μεγάλα εγκαύματα του τα περιποιούμαστε κατάλληλα.  Μένουμε με τον πελάτη μέχρι να έρθει το ΕΚΑΒ.

Έχοντας ολοκληρώσει την αναφορά στις βασικές αρχές παροχής πρώτων βοηθειών, δίνουμε μια επαρκή εικόνα των καταστάσεων έκτακτης

ανάγκης που μπορεί να δημιουργηθούν μέσα σε έναν χώρο SPA. Κύριο μέλημα είναι ο θεραπευτής να είναι σε θέση να προσφέρει τις πρώτες βοήθειες με σκοπό να αποφευχθούν τυχόν δυσάρεστες επιπλοκές στον πελάτη, ωστόσο είναι πολύ σημαντική η επέμβαση ενός ιατρού ή η όσο το δυνατόν συντομότερη μεταφορά του πελάτη σε κάποιο νοσοκομείο, αν αυτό κριθεί απαραίτητο.

Καραμήτρος Δημήτρης Φυσικοθεραπευτής Υπεύθυνος εκπαίδευσης Release & Relax Motion www.rrmotion.gr