RUUD COUWENHOVEN
LOIRE
FRANKRIJK BINNENDOOR
Colofon
Tekst Ruud Couwenhoven
Fotografie Ruud Couwenhoven, Adobe Stock, Shutterstock, auteursfoto: Guus Janssen
Redactie Marian Couwenhoven
Eindredactie en correctie Simone Lier-Timmermans, Renske Berckmoes
Vormgeving Oranje Vormgevers, Eindhoven
Illustratie cover Brigitte Waelpoel-Vogten, atelierdebee.nl
Druk Wilco B.V. Amersfoort
1e druk, maart 2021
2e druk, mei 2025 (herziene uitgave)
LOIRE is een uitgave van Frankrijk Binnendoor, Grasgrae en 25, 6171 SH Stein (NL). frankrijkbinnendoor.nl
Copyright Frankrijk Binnendoor, Ruud Couwenhoven © 2025
ISBN 9789083010694
NUR 512
Deze uitgave is samengesteld met de grootst mogelijke zorg. Voor eventuele onjuistheden in de tekst van dit boek zijn Frankrijk Binnendoor en de auteur niet aansprakelijk. Eventuele onvolledigheden, op- en aanmerkingen kunnen naar bovenstaand adres worden gestuurd of naar informatie@frankrijkbinnendoor.nl
Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen worden in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar worden gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of op enige andere manier zonder de schri elijke toestemming van de uitgever.
Waarom dit boek over de vallei van de Loire?
Het idee voor LOIRE ontstond na een vraag via social media: “Hoi Ruud, ik ga in augustus vijf nachtjes naar de Loire. Heb jij een tip voor een paar leuke plaatsjes die héél gezellig zijn en waar je lekker kan eten en drinken? Een leuk rondje, niet te ver. Groetjes, Jennifer”.
Na de vraag van Jennifer volgden er een paar e-mails heen en weer. Zij bleek vinoloog te zijn en wilde een paar leuke dagen hebben en daarnaast relaxed genieten bij de Loire. De wijnen uit de vallei van de Loire waren nog een beetje een blinde vlek in haar wijnkennis en dus was een van haar wensen om bij goede wijnboeren te kunnen proeven. Haar vraag hield mij bezig en ik besloot een Wijn Roadtrip Loire te maken en die op frankrijkbinnendoor.nl te plaatsen.
Om aan Jennifers vraag naar goede wijndomeinen te voldoen, kon ik terugvallen op kennis en kunde in de familie. Marian en ik zijn vaak te vinden in de wijnwinkel van onze zoon Jordi.
Hij runt in het hartje van Parijs, niet ver van de Bastille, de wijnwinkel Le Sourire au pied de l’échelle. In deze wijnwinkel worden wijnen verkocht van kleinschalige Franse wijnboeren die rechtstreeks bij hen worden ingekocht.
Jordi is zelf betrokken bij de inkoop, het proeven en keuren van de wijn die in de winkel verkocht wordt, en als caviste, dat is een wijn- en drankadviseur, weet Jordi zijn klanten altijd te verrassen met een goede fles wijn. Hij behoort al meer dan tien jaar tot de beste cavistes van Frankrijk. Sinds oktober 2024 is hij zelfs doorgedrongen tot het selecte gezelschap van de acht beste cavistes van Frankrijk die in Cognac streden om de titel Meilleur Caviste de France. Dit is een tweejaarlijks evenement waar meer dan driehonderd wijnadviseurs uit heel Frankrijk
aan meedoen. Ik bedacht dus een route langs de rivier de Loire die Jennifer kon volgen en Jordi zocht er goede wijndomeinen bij. Deze Wijn Roadtrip Loire staat als extra bonus achter in het boek en helpt je bijzondere adressen te vinden om de lekkerste wijnen uit de vallei van de Loire te proeven. De route is ook een aanrader als je niet veel om wijn gee en is een mooi alternatief om Parijs rechtsom te passeren.
Jordi is vooral een sportieve wijnkenner: hij hee eens vanuit Parijs op zijn racefiets een vierdaagse tocht langs de Loire gemaakt, die eindigde in de gezellige stad Angers. Zijn ervaringen met een meerdaagse fietstocht langs de Loire vind je terug in het hoofdstuk Fietsen bij de Loire. Om een meerdaagse fietstocht langs de Loire te maken, hoef je echter absoluut geen wielrenner te zijn. De prachtige fietsroute La Loire à Vélo is ideaal om te fietsen of te e-biken over rustige en soms zelfs autovrije wegen, en een echte aanrader. Waarom? Dat ontdek je in de loop van dit boek.
EEN VAN DE MOOISTE RIVIERVALLEIEN VAN EUROPA
De Loirevallei is meer dan wijngaarden, wijndorpen en goede wijndomeinen. Wil je met de auto (met of zonder caravan), motor of camper een van de mooiste riviervalleien van Europa
Handig om te weten als je naar de Loire gaat
Voor je alles over mijn ervaringen bij de Loire leest, is het goed om eerst stil te staan bij wat praktische zaken. Maar je kunt dit hoofdstuk nu ook met een gerust hart overslaan en het later lezen.
In alle jaren dat ik op reis ben geweest door Frankrijk heb ik op veel plaatsen geslapen. Met de kinderen was dat meestal op een camping in een gehuurde tent, en sinds zij niet meer meegaan, wordt het voor Marian en mij een luxe stacaravan, een hotelkamer of chambre d’hôte met bloemetjesbehang, een sobere maar functioneel ingerichte gîte op het platteland of een luxe vakantiehuis. Vaak regel ik een paar weken van tevoren een accommodatie om er zeker van te zijn dat er een overnachtingsplek is bij een gekozen bestemming. Heb jij een caravan of een camper? Dan ben je natuurlijk een stuk flexibeler en is het goed om te weten dat je op duizenden campings in Frankrijk terechtkunt. Over het hele land verspreid zijn er immers meer dan 900.000 plaatsen voor tenten, caravans en campers.
OP DE BONNEFOOI
NAAR DE LOIREVALLEI
Heb je niet je eigen huisje bij je, dan kun je ook op veel plekken in Frankrijk terecht. Dat geldt zeker ook voor de Loirevallei. Vooral in het vooren naseizoen zul je weinig problemen tegenkomen bij het regelen van een overnachting. En mocht het eens niet lukken in de accommodatie die je op het oog had, vraag dan of ze je kunnen helpen aan een alternatief. De ervaring leert dat een eigenaar van een gîte, een chambre d’hôte of een medewerker van een hotel je meestal wel
naar een bekende stuurt waar wel plaats is.
Je kunt ook altijd aankloppen bij een office du tourisme, want daar hebben ze een lijst met lokale accommodaties en kunnen ze vaak zelfs de boeking regelen. Ik heb het al een paar keer meegemaakt dat er voor een paar nachten kon worden afgerekend en dat de sleutel van een gîte of appartement direct werd overhandigd. Als je de maanden juli en augustus vermijdt, zal het zelden een probleem zijn om op de bonnefooi op het laatste moment iets te regelen. Overigens zijn de weken van de meivakantie in sommige streken de laatste jaren ook druk. Maar gelukkig is de Loirevallei minder druk dan de kustgebieden in het westen en zuiden van Frankrijk. In een van de volgende hoofdstukken vind je nog meer informatie met betrekking tot overnachten bij de Loire.
DE REIS NAAR DE LOIRE
De Loirevallei is prima bereikbaar vanuit Nederland en België. In een volgend hoofdstuk kom je alles te weten over relaxed links om Parijs naar de Loire rijden. Maar heb je geen tijd, of geen zin om drie dagen voor de reis uit te trekken, dan zijn de Franse autoroutes een praktische en snelle oplossing. Het hangt er wel van af waar je in de vallei van de Loire naartoe wilt. Ga je richting Orléans en Tours, dan loopt de voor de hand liggende route via de A1 richting Parijs en de A10 naar Orléans (richting
“Omdat je door de vallei rijdt, is het eigenlijk heel makkelijk en relaxed.”
In welke plaatsen bij de Loire heb je overnacht?
“De eerste overnachting was dus voor Orléans, in Châteauneuf-sur-Loire. De volgende dag ben ik door de vallei van de rivier naar Chaumont-sur-Loire gefietst. Ik heb toen trouwens niet de loop van de Loire gevolgd, omdat deze daar een flinke bocht naar het noorden maakt, richting Orléans. Ik heb daar de fietsroute van La Loire à Vélo dus links laten liggen, heb een stuk afgesneden en ben ten zuiden van de rivier gaan fietsen. Ik kwam zo dwars door de prachtige regio Sologne.
De tweede nacht heb ik in Chaumont-sur-Loire doorgebracht, vlak bij het bekende kasteel. Ik heb het wel gezien, maar het was die dag heel slecht weer met veel regen, dus ik ben snel doorgereden naar het adres voor de overnachting. Het kasteel is hoe dan ook heel mooi. Overigens was de afstand die dag ongeveer 105 kilometer.
De volgende dag vertrok ik voor de derde etappe naar Saumur. Hier heb ik een flink stuk van La Loire à Vélo gevolgd, tot Langeais, waar ik ben overgestoken omdat ik via de wijngaarden van Bourgueil wilde fietsen. Daar ben ik opnieuw de Loire overgestoken, om de aangegeven fietsroute naar Saumur te volgen, die jij al vaker hebt gereden. De afstand was ongeveer 115 kilometer. De laatste dag heb ik de routebordjes van La Loire à Vélo gevolgd tot in het centrum van Angers. Dat was nog een kilometer of vij ig.”
Hoe was het om op deze manier langs de Loire te fietsen?
“Omdat je door de vallei rijdt, is het eigenlijk heel makkelijk en relaxed. Hoe intensief het is, is natuurlijk wel a ankelijk van je tempo en het weer dat je onderweg hebt. Ik heb in juni best wel veel regen gehad. De route van La Loire à Vélo is over het algemeen behoorlijk vlak. Wijk je, zoals ik gedaan heb, af en toe van deze route af, dan kun je wel een helling of klim tegenkomen. Vooral richting Saumur zijn er een paar pittige klimmetjes, maar die kun je dus vermijden door langs de rivier te blijven rijden. Overigens was het qua verkeer heel rustig. Hele stukken over de dijk langs de Loire zijn afgezet, zodat alleen fietsers, skaters en wandelaars er toegang toe hebben. Als ik afweek van de fietsroute, zocht ik wel bewust rustige wegen. Die werden goed aangegeven door de routeapp op mijn fietscomputer. Alleen bij Tours ging het even fout en kwam ik op een drukke weg terecht met veel winkels en supermarchés.”
Je bent op je racefiets geweest en die heeft smalle bandjes.
Hoe ging dat?
“Grotendeels hartstikke goed. Op een paar plekken kom je op een onverhard fietspad met kleine steentjes, maar die mogen geen naam hebben, en bij de Loire kwam ik op een stuk terecht met kasseien, maar dat was maar een kilometertje. Over het algemeen waren het gewoon prima onderhouden wegen en fietspaden waar normaal gesproken veel fietsers gebruik van maken. Ik vertrok meestal ’s morgens om een uur of negen en zorgde ervoor dat ik tegen het eind van de middag rond vijf uur op de eindbestemming was.
Overnachten bij de Loire
In de hele vallei van de Loire zijn er ontelbare manieren om te overnachten en het hangt helemaal van jou af wat je wilt. In de meeste steden en bij bekende hotspots zoals de kastelen zijn goede hotels en campings te boeken. Je kunt natuurlijk ook een vakantiehuis huren als je wat langer op één plek wilt blijven. Heb je een camper? Naast de vele campings zijn er ook behoorlijk wat leuke camperplaatsen te vinden en op veel campings kun je ook luxe mobilhomes en comfortabele houten chalets met overkapping boeken.
Hierna vind je per accommodatietype informatie die je kunt gebruiken om je overnachtingen zelf te regelen.
VAKANTIEHUIZEN EN GÎTES
Wat wij in Nederland en Vlaanderen normaal gesproken een vakantiehuis noemen, wordt in Frankrijk meestal een gîte genoemd. Een gîte is dus eigenlijk gewoon een vakantiehuis, niet meer en niet minder. Gîtes waren vroeger vooral te vinden op het Franse platteland, waar eenvoudige huisjes werden opgeknapt en door een boerenfamilie werden verhuurd. Nog steeds kom je veel gîtes tegen bij agrarische bedrijven. Tegenwoordig zijn er ook bijzondere appartementen in de steden langs de Loire te vinden, maar ik geef meestal de voorkeur aan een gîte die bij het domein van een wijnboer of ergens midden in de wijngaarden ligt.
In Frankrijk heb je een organisatie die, zeer toepasselijk, Gîtes de France heet en via hun website kun je inmiddels meer dan 55.000 vakantiehuizen boeken. Je moet dan wel Frans, Engels of Duits begrijpen, want de website is (nog) niet in het Nederlands beschikbaar.
Zelf heb ik in de loop der jaren mooie vakantiehuizen geboekt via gites-de-france.com waar wij prachtige herinneringen aan hebben overgehouden.
De betaling kan meestal per overboeking worden voldaan of direct met een creditcard. Een vakantiehuis via deze website boeken houdt wel in dat je over het algemeen met Fransen te maken krijgt, dus als je een probleem hebt met de taal zijn er misschien betere alternatieven te bedenken, zoals de Nederlandse website gites.nl, waarop vooral Nederlands sprekende eigenaren hun accommodatie aanbieden. Verder kun je online mooie vakantiehuizen boeken via verhuurorganisaties als Belvilla, Interhome en NOVASOL. Je boeking gaat dan gewoon in het Nederlands en je hebt bij eventuele problemen de zekerheid dat je in je eigen taal kunt worden geholpen. Tegenwoordig kun je ook mooie vakantiehuizen boeken via platforms zoals: Booking.com en Airbnb. Dankzij talloze beoordelingen van eerdere huurders is het niet lastig om een goede accommodatie te vinden. Bij Airbnb staat ook een oordeel over de verhuurder die overigens dan host wordt genoemd.
Ik heb een selectie gemaakt uit de leukste markten van de vallei van de Loire. Dit overzicht is absoluut niet compleet; over de markten bij de Loire kun je al een boek op zich schrijven. Wel zijn het markten in leuke plaatsen en op bijzondere plekken. Net als de reis door de Loirestreek, die aan het begin van dit boek startte in Orléans, begint ook dit overzicht in de stad die ooit door Jeanne d’Arc werd bevrijd. Wie weet deed zij er ook wel wat inkopen, want veel markten in Frankrijk hebben tradities die vele honderden jaren teruggaan.
Markten in de vallei van de Loire
De vallei van de Loire wordt al eeuwenlang ‘de tuin van Frankrijk’ genoemd en waarom dat zo is kun je zelf ervaren als je naar een markt gaat. In de meeste grotere dorpen met een regionale functie kun je de lokale weekmarkt bezoeken, waar je de heerlijkste verse waren uit de streek kunt aantreffen. Maar ook in de steden langs de Loire vind je prachtige markten en in sommige plaatsen worden ze zelfs meerdere dagen per week gehouden.
Orléans
Zaterdag is dé marktdag van deze stad. Langs de Loire staan dan op de Quai du Roi meer dan 125 marktkramen waar je veel streekproducten kunt aanschaffen. Op vrijdagavond is er een gezellige markt in het centrum op de Place du Martroi.
Beaugency
Elke zaterdag is er van 8.00 tot 18.00 uur een heel leuke markt in het centrum.
Bracieux
Donderdagmorgen is het markt in en rondom de oude markthal op de Place de la Halle en bij de Place de l’Hôtel-de-Ville.
Blois
Op zaterdagochtend is er een levendige markt in het centrum en de oude straatjes vlak bij het kasteel. De markt begint om 8.30 uur en duurt tot 13.00 uur; daarna is het natuurlijk lunchtijd in Blois. Elke eerste zondag van de maand is er een boekenmarkt in het centrum van 8.30 tot 13.00 uur.
Amboise
Op zondagmorgen wordt in Amboise, aan de oever van de Loire, een van de grootste markten van de Touraine gehouden. De markt begint om 8.00 uur en duurt tot 13.00 uur. Zorg dat je op tijd bent als je er met de auto naartoe gaat, zodat je nog ergens een plekje kunt vinden.
Maastricht
Links om Parijs naar de Loire
Vouziers
Parijs
Fontainebleau
Provins
Épernay
De vallei van de Loire is een heerlijke plek voor een vakantie in Frankrijk. Het leuke is dat deze streek in Frankrijk voor elk type vakantieganger geschikt is. Toen ik besloot om dit boek over de Loirestreek te gaan schrijven, had ik al voor mezelf bedacht dat er natuurlijk kastelen in moesten voorkomen, maar ook leuke dorpen en plekjes die je beslist moet gaan zien. De omgeving van de rivier leent zich ook voortreffelijk voor ongekend mooie fietstochten. En hou je van wijn en lekker eten? Dan is de vallei van de Loire dé plek waar je kunt genieten; de koningen en edelen van Frankrijk zochten deze streek niet voor niets uit voor hun kastelen en majestueuze buitenverblijven.
In 1152 werd in het kasteel het huwelijk ontbonden van de toenmalige koning Lodewijk VII. Zijn ex-echtgenote, Eleonora van Aquitanië, trouwde anderhalf jaar later met Hendrik II, die later koning van Engeland werd. Als ik in Beaugency ben, kan ik het nooit laten om even weg te dromen en me in te beelden dat ik een heldha ige ridder ben in de tijd van Eleonora. Tegenover de Notre-Dame staat trouwens een prachtig pand, het Château Dunois. Dit is een vij iende-eeuws slot dat werd gebouwd door de toenmalige heer van Beaugency, Dunois.
Als je hier in de buurt bent moet je Beaugency zeker eens bezoeken. Je kunt dan zelf constateren of de inwoners gelijk hebben.
ROADTRIP VAN
BEAUGENCY NAAR TRÔO
Het is natuurlijk hartstikke leuk om zo’n oud stadje als Beaugency te bezoeken, maar ik ben ook vaak nieuwsgierig naar het achterland. Als je in deze streek bent zullen je daar ongetwijfeld een paar dingen aan opvallen. Ten zuiden van de Loire is de natuur erg indrukwekkend, met uitgestrekte bossen, terwijl het ten noorden vooral vlak en agrarisch is. Toch is het de moeite waard om eens een dag uit te trekken voor een tripje naar een noordelijker gelegen rivier. Door de streek ten noorden van de Loire slingert bijvoorbeeld le Loir – het broertje van de koninklijke la Loire, zou je kunnen zeggen. Ik maakte eens een roadtrip van Beaugency naar het dorpje Trôo, dat aan de rivier de Loir ligt. Lijkt het je een leuk idee om dat ook eens te doen? Hierna volgt een beschrijving van de route. Rijd over de D917 richting de Loir. Je komt dwars door uitgebreide landerijen met gerst, graan, haricots verts enzovoorts – een heel
agrarisch en dunbevolkt gebied. Na 47 kilometer bereik je het stadje Vendôme. Vendôme kun je historisch noemen, want na de Kelten, Romeinen, Merovingen, de graven van Anjou, Hendrik IV etcetera, streken ook de Couwenhovens er tijdelijk neer. In 1940 werd de stad overigens deels verwoest, maar na de oorlog is Vendôme zo authentiek mogelijk herbouwd. Er zijn nog genoeg oude gebouwen, maar ik vond deze plek na het bezoek aan Beaugency wel wat tegenvallen, al kun je er gezellig winkelen en zijn er zat restaurants en leuke terrasjes. Opvallend is het mooie plantsoen voor het Hôtel de Ville. Bij het gemeentehuis staan altijd planten in bakken die de datum vormen. Elke dag worden de planten opnieuw gerangschikt zodat ze weer de juiste datum laten zien.
Na het bezoek aan Vendôme kun je de rivier de Loir stroomafwaarts blijven volgen door over de D917 te blijven rijden. Je komt dan onder meer bij Les Roches-l'Évêque. In dit dorpje ligt een oude steengroeve waarin grot woningen zijn uitgehakt. Een kilometer of vijf verderop kom je bij het interessante stadje
Montoire-sur-le-Loir, waar in de middeleeuwen een leprakolonie was. Je vindt hier onder andere de Chapelle Saint-Gilles uit de elfde eeuw, met een aantal heel fraaie Romaanse muurschilderingen. Verder ligt
Montoire-sur-le-Loir aan de pelgrimsroute naar Santiago de Compostella. Het stadje is dus wellicht een bezoekje waard, maar ik ben er nooit geweest. Tijdens mijn roadtrip had ik namelijk een andere tussenstop voor ogen:
Trôo
Beaugency
4.
Roadtrip langs beroemde kastelen
De Loire staat natuurlijk bekend om haar talloze kastelen en tussen Blois en Saumur vind je er zoveel dat je aan een week nog niet genoeg hebt als je die allemaal wilt gaan bekijken. Als je de rivier verder stroomafwaarts volgt, kun je met een mooie roadtrip vijf van de bekendste kastelen zien: Chambord, Cheverny, Chenonceau, Amboise en Villandry. Of je ze vanbinnen wilt bekijken moet je uiteraard zelf beslissen, maar ik zou er zeker naartoe gaan, want vanbuiten zijn deze châteaux heel bezienswaardig.
Villandry
Blois
Chambord
Cheverny
Pontlevoy
Chenonceaux
Amboise
STAP BIJ VILLANDRY
EENS OP DE FIETS
Vanaf het Château de Villandry kun je via verschillende routes in Bourgueil komen, maar het is het leukst om bijna tegenover het kasteel de D16 te volgen. Je komt dan eerst bij de rivier de Cher terecht. Volg deze tot de prachtige plek waar hij in de Loire uitkomt. De samenvloeiing van de twee rivieren is trouwens ook een van de mooiste stukken van de fietsroute La Loire à Vélo, die je kunt volgen tot het bijzondere Château d’Ussé. Dus heb je fietsen bij je, parkeer dan bij Villandry en volg de bordjes Loire à Vélo richting Rigny-Ussé. Het is de tweede etappe van het traject tussen Tours en Saumur en je rijdt over de rustige D16, die pal langs de Loire loopt. Ik vind het altijd weer een genot om hier te fietsen. De afstand is ongeveer 20 kilometer en zo’n beetje halverwege kom je bij Bréhémont, een klein dorp met een mooie kade en een terras aan de Loire waar je met lekker weer fantastisch zit. Het is een wereldplek voor een hapje en een drankje, maar als je hier wilt lunchen adviseer ik je wel om op tijd te zijn. Zorg dat je rond twaalf uur aanwezig bent.
Als je de D16 met de auto wilt volgen, hou er dan rekening mee dat je hier in het seizoen veel fietsers zult tegenkomen. Met een caravan of een flinke camper moet je deze weg trouwens niet nemen, dan kun je beter de D7 kiezen.
SAUMUR OF BOURGUEIL?
Om de Loire verder stroomafwaarts te volgen met de auto, motor of camper, kun je verdergaan tot je bij de volgende grote stad komt en dat is Saumur. In de omgeving van Saumur valt genoeg te beleven en er zijn zat mooie plekjes te vinden voor een overnachting. Later zal ik nog uitgebreid op deze leuke stad terugkomen; eerst wil ik je kennis laten maken met het wijndorp Bourgueil. Dat ligt vanuit Villandry gezien aan de andere kant van de Loire. Je kunt na het kasteel van Rigny-Ussé doorrijden tot Avoine, waar je bij de kerncentrale kunt oversteken naar Bourgueil. Niet echt de mooiste plek om naar de andere kant van de rivier te gaan. Voor een beter uitzicht neem je de brug bij Langeais.
CHÂTEAU DE LANGEAIS
Als je vanaf Villandry komt en de Loire bent overgestoken, dan ben je ook op een steenworp afstand van Château de Langeais, dat volgens kenners tot een van de interessantste kastelen van de Loirevallei behoort. Het ziet er niet zo sierlijk uit als bijvoorbeeld Villandry of Chenonceau, maar het is een kasteel waarvan ik vind dat het de naam ‘kasteel’ ook echt verdient, evenals de titel ‘burcht’. Het hee grote zware torens, een ophaalbrug en een hoge, schier onneembare vestingmuur. De opdracht om dit kasteel te bouwen werd in 1465 door Lodewijk XI gegeven en wat het uniek maakt is dat het nadien volgens de overlevering nooit verbouwd is. Het is ook de plek waar
Anna van Bretagne trouwde met Karel VIII. Anna was toen een tienermeisje, maar ze was vanwege haar positie een van de meest begeerde vrouwen in Europa, en zo werd Bretagne op een slimme manier ingelijfd bij Frankrijk. Ze bedachten werkelijk van alles in die tijd om een land uit te breiden: volgens de huwelijksakte moest Anna bij het overlijden van Karel met zijn opvolger trouwen als er geen
erfgenaam was, en dat deed ze dan ook. Als je van oude meubels en wandtapijten houdt is dit kasteel een aanrader, want het interieur is tot in het kleinste detail in de oorspronkelijke staat hersteld. Als je wilt weten hoe Anna en haar koningen hier geleefd en gegeten hebben, dan kan dat. Zelf kun je eten bij restaurant Pont Levis, bijna tegenover de ophaalbrug. Ik heb er meermaals samen met Marian geluncht als we onderweg naar Bourgueil waren. Het is een typisch Frans restaurant waar de meningen over verschillen, maar ik heb er zeker geen slechte herinneringen aan. Integendeel, wij werden er heel vriendelijk geholpen en het eten was ook gewoon goed. Spreek je geen woord Frans, dan kan ik me wel een beetje voorstellen dat je je hier niet 100% gelukkig voelt, maar dan zijn er in Langeais gelukkig nog wat andere plekjes te vinden.
“De opdracht om dit kasteel te bouwen werd in 1465 door Lodewijk XI gegeven.”
JEROEN SWEIJEN
OVER DE LOIRE EN KASTELEN
Ik wilde voor dit boek iemand spreken die alles weet over de Loire. Na wat telefoontjes en tips wist ik wie ik moest zien te strikken voor een interview. Jeroen Sweijen is een Brabander die samen met zijn Franse vrouw en kinderen al meer dan twintig jaar in Bretagne woont, hemelsbreed ongeveer 150 kilometer van de Loire. Hij schrij voor verschillende bladen over Frankrijk en hee een paar fraaie boeken op zijn naam staan, zoals het unieke Waarom Lyon geen Dijon heet, dat over de herkomst van Franse plaatsnamen gaat, en Vorstelijke Loire. Het gesprek met Jeroen was heel geanimeerd en hij deelde ontzettend veel tips en wetenswaardigheden met me.
Je hebt het boek Vorstelijke
Loire geschreven. Wat bevalt je zo aan de Loirevallei?
“Ik woon in Bretagne en de Loire is lekker dicht bij mijn woonplaats. Als ik wil zit ik in anderhalf uur op een terrasje aan de rivier. Maar het is niet alleen de afstand, het is ook de gevarieerdheid van het landschap. Ik ben sowieso een man van rivieren. De Loire is dan natuurlijk een van de mooiste voorbeelden die we hier in de buurt hebben. Het landschap rond de Loire is heel gevarieerd. Je hebt er veel cultuur. Niet alleen in de vorm van kastelen; er zijn ook heel veel verschillende soorten bouwstijlen in de dorpen te vinden. Het is gewoon een heerlijke streek.”
Wat spreekt je het meest aan
tussen Orléans en Blois?
“Wist je dat er tussen Orléans en Blois heel lang geen brug was? De rivier was hier te grillig om er een brug overheen te kunnen bouwen. In Beaugency wilden ze ook graag een brug over de Loire. Toen hee de burgemeester een pact gesloten met de duivel. De duivel zei: ‘Jij wil een brug, oké, dat regel ik, maar dat kost je wel wat. De eerste ziel die over de brug heen loopt, die is van mij. De burgemeester zei: ‘Oké, bouw die brug voor ons en bij de opening krijg jij de eerste ziel.' Toen de brug klaar was, zette de burgemeester vroeg in de ochtend een zwarte kat op de brug, en hij gooide een emmer water over het dier heen. Het schoot toen de brug over. Zo was de burgemeester de duivel te slim af.
Beaugency is een heerlijke stad om lekker doorheen te slenteren, zeker op zaterdag, als het markt is. Het is er ook veel minder
toeristisch dan in bijvoorbeeld Amboise, wat ik ook een schitterende stad vind, maar waar je echt buiten het seizoen moet komen. Beaugency is gewoon een leuke en gezellige stad aan de Loire.
In de reeks onbekende dorpjes aan de Loire zou ik zeker aanraden een keer naar SaintDyé-sur-Loire gaan. In de naam van het dorp lee de herinnering aan de kluizenaar die er woonde en is begraven in de schitterende dorpskerk. Er is ook een bijzondere holle weg die dwars door het dorp loopt. De stenen voor het kasteel van Chambord werden met bootjes naar Saint-Dyé gebracht en vandaar met een paardenkar over die holle weg vervoerd, helemaal naar de moerassen waar het kasteel van Chambord werd gebouwd.”
Chambord ligt natuurlijk in de streek met beroemde kastelen. Heb je nog wat leuke tips voor wie die streek gaat bezoeken? Ook voor wie een minder bekend kasteel wil zien?
“Als je Chambord wilt bezoeken, ga dan óf tussen de middag, óf echt aan het eind van de dag. Dan heb je al die touringcars niet en heb je nog kans om Chambord op een redelijk rustige manier te bezoeken. Het is wel mooi, en het is het grootste en het meest overdreven kasteel van de Loire. Andere kastelen? Die zijn er genoeg en het is dus lastig kiezen. Het kasteel van Beauregard hee naast een heel mooi park ook nog iets heel bijzonders. Er is een lange zaal vol met houten panelen. Op elk paneel staat een persoon geschilderd die in die tijd beroemd was in Europa. Dus het is een soort
gebouwen is het altijd lekker koel en het klooster hee ook een heel fraaie kruisgang. Neem bij warm weer dus zeker de tijd om te genieten van de binnentuin en de koelte van een van de mooiste kloostergangen van Frankrijk die ik ooit gezien heb. Overigens zijn er in de gebouwen van de abdij nu een hotel, restaurants en een winebar gevestigd. Het Fontevraud Le Restaurant hee met Thibaut Ruggeri een creatieve, veelbelovende kok. In 2013 won hij de prestigieuze internationale gastronomische wedstrijd Bocuse d’or Hier geniet je op sterrenniveau!
LA TOURAINE À VÉLO
“Hier geniet je op sterrenniveau!”
Bij het office du tourisme van de meeste plaatsen in deze streek kun je een mapje kopen met de beschrijving van mooie fietsroutes van La Touraine à Vélo, die meestal aansluiten op de fietsroute van La Loire à Vélo. Ook rondom Bourgueil lopen een aantal routes van La Touraine à Vélo die onderweg te herkennen zijn aan het wit-groene richtingsbord van La Loire à Vélo, met daarop een gekleurde cirkel en een nummer. Een aanrader is de route Grands crus et belles demeures, die je door de dorpen Bourgueil, Saint-Nicolas-de-Bourgueil, Benais en Ingrandes-de-Touraine voert. Het is een ideale fietstocht voor wie de mooie omgeving wil verkennen. Je herkent deze route aan de oranje stip met nummer 23. Je rijdt via rustige wegen dwars door de wijngaarden en als je begint in het centrum van Bourgueil en het hele
rondje maakt, fiets je 34 kilometer. Vertrek je op dinsdagochtend, dan kun je de gezellige markt van Bourgueil bezoeken. Deze markt wordt al sinds de vij iende eeuw gehouden en is een van de grootste in de omgeving. Als je na wijndorp Saint-Nicolas-de-Bourgueil via de wijngaarden richting Benais fietst, kun je links van je op een heuvel Le Moulin Bleu zien liggen, het icoon van de wijngaarden bij Bourgueil, maar ook een prima restaurant – waarover later meer. Bij Benais fiets je op een gegeven moment hoog boven de wijngaarden, met een fraai uitzicht op de wijde omgeving. Het is leuk om te weten dat hier onder de grond grotten en kelders liggen van mooie wijnbedrijven zoals Domaine de la Chevalerie bij Restigné.
Uiteindelijk kun je via Ingrandes-de-Touraine terugfietsen naar Bourgueil, maar wat ik meestal samen met Marian doe is vlak voor
Restigné links afslaan, naar La Chapelle-surLoire. Je volgt dan een stukje van de blauwe route 23. Na een tijdje kom je bij de Loire en als je daar de weg oversteekt zie je een heel mooie plek met picknickbanken. Je hebt hier een fantastisch uitzicht op de rivier en wij hebben hier al mening stokbroodje met Franse kaas opgepeuzeld. Ga ook eens het leuke kerkje van La Chapelle in voor je via route 23 terug gaat naar Bourgueil. Het is een rondje van een kilometer of veertig en een absolute aanrader voor een dagje buiten.
HET KASTEEL VAN GIZEUX EN HET LAC DE RILLÉ
Houd je van natuur en wil je de wijngaarden voorlopig even voor gezien houden, dan raad ik je aan om vanaf Bourgueil richting het noorden te fietsen. Volg vanuit het dorp eerst de oranje
Als je aankomt bij het Château de Brézé zie je een kasteel dat qua bouw op de andere kastelen lijkt die je bij de Loire kunt vinden. Wel opvallend is de enorme duiventoren die vlak bij de ingang staat. Ga er maar eens naar binnen en probeer te tellen voor hoeveel duivennesten hier plek is. Ik ben ermee gestopt, maar het schijnen er 3700 te zijn. Als je eenmaal een entreekaart gekocht hebt, kan je verrassende ontdekkingsreis onder de grond beginnen. Aangezien je onder de grond gaat en de vloeren zijn uitgehakt is het wel raadzaam om, net als in andere grotten, goede schoenen aan te hebben met een zool die niet glad is. Onder de grond staat je een waar spektakel te wachten. Er zijn complete woonvertrekken die in de rotsen zijn uitgehouwen, maar ook enorme opslagruimtes waar vroeger de oogst werd bewaard. Om het ondergrondse kasteel te beschermen was er een slotgracht. Aan het einde van je bezoek loop je hier doorheen, en als je dan omhoogkijkt, zie je pas hoe enorm diep hij vroeger was. Maar voor het zover is kom je eerst nog door ruimtes waar ooit een leger van honderden mannen verbleef. Je komt
ook door een kelder waar zijderupsen werden gekweekt en een ondergrondse bakkerij. Deze ondergrondse bakkerij is de grootste van Frankrijk en in de immense schoorsteen zitten drie ovens, waarin vroeger in één keer wel honderd kilo brood kon worden gebakken. Daarna kom je in de perskamer en de kelder met wijnvaten. De witte wijn van Brézé wordt al sinds de middeleeuwen geprezen en verscheen bij tal van Europese koningen op tafel. De wijn wordt nog steeds gemaakt, maar niet meer in de wijnkelder van het kasteel. De productie stopte in 1981. De vaten die ze daarvoor gebruikten, met een inhoud van 2200 liter, kun je echter nog zien liggen. Als je ondergronds verder de rondleiding volgt, kom je in de Cave Saint-Vincent, waarin een wijnmuseum met oude materialen van het kasteel is ingericht. Het kasteel van Brézé is overigens privéeigendom van de familie Colbert en is boven de grond nog steeds bewoond. De familie besloot jaren geleden om de ondergrondse delen van het kasteel te restaureren en open te stellen voor het publiek. Hoewel je nu al ruim een kilometer door de ondergrondse gangen en
kamers van het kasteel kunt lopen, is dat wat je te zien krijgt nog maar een gedeelte van het totaal; de familie doet nog steeds nieuwe ontdekkingen. Vraag bij de entree trouwens even naar een beschrijving, dan krijg je een mapje met de route en teksten met uitleg. Er staan ook leuke wetenswaardigheden in over alle ruimtes waar je komt. Een bijkomend voordeel is dat het mapje ook in het Nederlands beschikbaar is.
VIA SAUMUR LANGS EEN
MOOI STUK VAN DE LOIRE
De streek waar je de ondergrondse schatten van de Loire kunt zien maakt deel uit van het 250.000 hectare grote Parc naturel régional Loire-Anjou-Touraine, dat zich tussen Tours en Angers uitstrekt over de vallei van de Loire. Als je de moeite neemt af te dalen naar de rivier, kun je nog een mooi stuk langs de Loire meepakken. Vooral op de fiets is dat een aanrader, maar het kan ook met de auto. Dan kun je vanaf het Château de Brézé het best door de wijngaarden richting Saumur gaan.
Wil je het op de fiets doen? Kies dan de rustige
weg links of rechts van de D93. De D93 kan je ook wel met de fiets volgen en een flink stuk hee zelfs fietsstroken, maar het is een weg die best druk kan zijn en dan is fietsen door de wijngaarden veel leuker. Wil je de D93 inderdaad vermijden, fiets dan door het wijndorp Saint-Cyr-en-Bourg, of ga er links omheen. Je kunt natuurlijk ook een pauze inlassen voor een wijnproeverij, bijvoorbeeld bij Cave Robert et Marcel, waar je in een prachtige kelder wijnen kunt proeven van meer dan 150 wijnbouwers uit Saumur en Bourgueil. Alleen al de locatie maakt dit de moeite waard.
Als je eenmaal in Saumur bent, kun je beslissen of je nog even deze gezellige stad in gaat of dat je toch nieuwsgieriger bent naar een van de mooiste stukken van de rivier. Ik koos er deze keer voor om met de auto mijn weg te vervolgen langs de Loire. Ben je op de fiets, dan volg je stroomafwaarts de bordjes van La Loire à Vélo. Met de auto ga je richting Gennes. Fietsers kunnen onder de brug over de Loire door een tunneltje en komen meteen op een fraai stuk terecht dat alleen voor fietsers en wandelaars
Muscadet en Nantes 9.
Je kunt de Loire vanaf Savennières nog verder stroomafwaarts volgen. De volgende grote stad die je dan tegenkomt is Nantes. Vanaf Angers is het ongeveer 100 kilometer naar deze zogenaamde Hertogenstad, a ankelijk van de route die je neemt. Wil je nog een tussenstop maken? Het wijngebied van de muscadet, gelegen bij het plaatsje Ancenis, is hier zeer geschikt voor. Vanaf Savennières is het ongeveer 40 kilometer rijden. Ook in dit geval heb ik voorkeur voor de rustige wegen ten zuiden van de Loire, vooral omdat je daar de meeste muscadetwijngaarden vindt. Tot aan de monding van de rivier bij Saint-Nazaire kun je ze tegenkomen. De lokale
Route des Vins laat je trouwens 110 kilometer dwars door de wijngaarden rijden en de leukste wijndorpen bezoeken.
Deze route door de Muscadetstreek tussen Ancenis en Nantes wordt aangegeven met routeborden en is een echte aanrader. Ben je sportief? Dan is het misschien een leuk idee om hem fietsend af te leggen.
Ancenis
Nantes
Paimbœuf
SaintNazaire
Angers
Montjeansur-Loire
Rechtsom naar Parijs
Helemaal aan het begin van dit boek gaf ik je de tip om Parijs eens rechts te laten liggen, links om Parijs te gaan en op je gemak binnendoor naar de Loire te reizen. Maar ik had ook beloofd dat ik een alternatief zou geven; een manier om rechts om Parijs naar de Loirestreek te gaan. Volg je deze route, dan kun je in tegenovergestelde richting naar de fraaie vallei van de Loire reizen.
Dit wordt een verhaal over wijngaarden, wijndomeinen en tips om lekker te eten en te drinken als rode draad om te genieten bij de mooiste rivier van Europa!
1.
Wijnroadtrip langs de Loire
Jordi koopt voor de winkel in Parijs zelf in bij Franse wijnboeren, en dat doet hij ook voor wijn uit de Loire. Hij bezoekt de boeren, proe hun wijnen en beoordeelt of ze de test doorstaan om verkocht te worden in Parijs. Het lag dus voor de hand dat ik deze caviste (wijnverkoper) inschakelde om samen met mij een mooie rondreis langs de Loire uit te stippelen. Ik heb Jordi natuurlijk gevraagd welke wijndomeinen hij aanraadt, en of hij fijne winebars en restaurants kent die op de route liggen. Jordi hee gebruikgemaakt van zijn netwerk, waardoor je veel tips van locals krijgt over de plekken waar zij graag een hapje eten of een heerlijk glas wijn gaan drinken.
Het resultaat is een fantastische wijnroadtrip waarin de ‘lekkere kant’ van de Loire centraal staat. De trip gaat via Lille naar Angers, en vervolgens langs de Loire naar Saumur, Tours en Orléans, om in Parijs te eindigen. Je krijgt adressen van de wijndomeinen, winebars en restaurants langs de route die ik samen met Jordi heb uitgestippeld. Op de speciale website die bij het boek hoort, vind je ook links naar leuke plekjes om te overnachten. Het enige wat je dus zelf nog moet doen, is kiezen waar je naartoe wilt gaan en waar je wilt overnachten.
DE START IN LILLE
Trouwens: Jennifer, die mij het zetje gaf om deze route uit te werken, hee de hele roadtrip in augustus 2020 gemaakt. Dit was wat ze mij schreef toen ze weer thuis was:
“Normaal gesproken plan ik mijn trips altijd zelf, maar van de Loire wist ik eigenlijk niets. Ik had zin in een trip vol wijn, lekker eten, leuke pleintjes en hier en daar een fietstochtje. Vandaar dat ik de Wijn Roadtrip Loire heb gevolgd. Ik moet zeggen, beter had het niet kunnen worden. Geen algemeenheden, maar alsof je tips krijgt van een goede vriend. Precies wat ik zocht: de mooiste plaatsjes van de streek, het gezelligste plein om een heerlijk glas wijn te drinken, een goed lokaal restaurant, die leuke wijnboer die trots is op zijn wijnen en ze graag laat proeven en de mooiste stille routes langs de Loire, weg van de massa. Je komt niet op de bekendste plekken terecht, maar wel op de leukste!”
Hoewel Jennifer aangaf dat ze eerst naar het Belgische Antwerpen wilde, was ik zo eigenwijs om deze stad over te slaan. Rijd je een uurtje verder, dan kom je namelijk in het Franse Lille en zit je meteen al in Franse sferen. Lille is een fantastische stad, een mix van Antwerpen en Parijs; een verrukkelijke combinatie. Het is niet voor niets dat ik voor het boek Frankrijk Binnendoor, ontdek het andere Frankrijk de eerste dag van mijn rondreis in Lille doorbracht. Deze stad hee alles wat je in een stad zoekt: sfeer, leuke en vooral veel ‘lekkere’ winkeltjes en een enorme keuze aan café's, restaurants en winebars. Een goede keus is bijvoorbeeld Les Frères Pinard, een unieke winebar in het oude centrum. In het centrum vind je geen eenheidsworst maar juist veel leuke speciaalzaken die het de jury van een wedstrijd wie de leukste gevel hee , heel lastig zouden maken. Natuurlijk duik je tijdens je ontdekkingstocht in Lille even een café of een brasserie in voor een kop koffie, of, nog beter, een lokaal biertje. Dat wordt lastig kiezen! Liever een goed glas wijn? Wacht even tot etenstijd, want dan gaat Bar à vin La Part des Anges open, en daar hebben ze een enorme keus. Er komen veel locals, de sfeer is altijd heel gezellig en in de eetzaal achter de bar zit je midden tussen de wijnflessen. Het is wel verstandig om vooraf te reserveren. Dat kan telefonisch, maar je kunt ook tussen de middag even langsgaan om een tafeltje te regelen voor ’s avonds. In het weekend kun je het beste een of twee dagen van tevoren reserveren.
OVER DE LOIRE EN WIJN JENNIFER JERNBERG
Jennifer kende ik tot eind juli 2020 niet. Of nou ja, we volgden elkaar op Instagram, en daardoor wist ik dat zij vinoloog was en wist zij dat ik over Frankrijk schreef. Zoals je al eerder in dit boek hebt kunnen lezen hee zij de aanzet gegeven tot het schrijven van de Wijn Roadtrip Loire. Jennifer besloot deze roadtrip als inspiratiebron te gebruiken en volgde de route die ik bedacht had. Ik was natuurlijk heel benieuwd hoe zij dat ervaren hee en stelde haar daar een paar vragen over. Haar antwoorden vind je in dit interview.
Wie ben je en wat doe je precies?
“Ik ben iemand die avontuurlijk is en heel erg van wijn en lekker eten houdt. Daarom ben ik de vinologenopleiding gaan doen aan de Wijnacademie. Ik werkte al 18 jaar in de human resources, maar na het behalen van het vinologendiploma heb ik de stoute schoenen aangetrokken en mijn baan opgezegd, en ben ik gestart met een eigen bedrijf: Jen Proeft Wijn. Ik organiseer nu wijnproeverijen voor particulieren en bedrijven, én ik geef wijncursussen. Af en toe organiseer ik ook wijnreizen naar Italië en ik schrijf over wijn voor mijn eigen blog, maar ook voor anderen.”
Dat is leuk, van je passie je beroep maken!
“Ik heb er natuurlijk wel lang over getwijfeld of ik mijn goede baan moest opzeggen, maar ik heb nooit spijt gehad van deze keuze. Ongemerkt heb ik veel mensen leren kennen in de wijnwereld, ook via de proefgroepen waar ik in zit. En ik geniet er elke dag van.”
Je organiseert dus wijnproeverijen bij particulieren en bij bedrijven?
“Ik vind het leuk om aan mensen te laten zien wat bijvoorbeeld een koud of een warm klimaat met wijn doet. Ik vertel hoe ze goed kunnen proeven en waar ze op moeten letten, en ik neem ze een beetje mee op een reis over de wereld. We gaan van klassieke landen zoals Frankrijk, Italië en Spanje naar bijvoorbeeld Australië, Chili en Nieuw-Zeeland. Ik geef dus eigenlijk altijd een workshop wijn aan mijn klanten.”
En toen benaderde je mij over wijn proeven in de Loire. Waarom?
“Onze vakantie naar Mexico ging niet door, dus bedachten we dat we dan een kort uitstapje met de auto konden maken. Omdat de kinderen niet mee wilden, was dit dé kans voor ons om een wijnreis te maken. We hadden eerst de Elzas in gedachten, maar toen zeiden mensen uit mijn proefgroep: je moet naar de Loire gaan. Dat is ook dichtbij, maar het is veel hipper en leuker en je hebt er heerlijke wijn. Toen zat ik ermee dat ik eigenlijk helemaal niks over de Loire wist. Ik wist nog net waar de lekkere wijn te vinden was, maar wat waren nou leuke plekken om te verblijven? En ik dacht: ik kan het zelf natuurlijk allemaal wel gaan uitzoeken, want ik ben altijd heel fanatiek als het om vakanties gaat; ik wil dat het gewoon perfect is. Omdat ik jou volg op Instagram dacht ik: hé, ik ken dé expert, ik ga eens om wat tips vragen, dan kan ik straks een leuke reis uitstippelen.”
Toen stond de Wijn Roadtrip Loire online. Wat verwachtte je ervan?
“Nou, ik had natuurlijk gezegd: ik wil leuke pleintjes bezoeken, lekker eten, fijne wijnproeverijen meemaken en een beetje rondwandelen en fietsen. Dus toen ik je Wijn Roadtrip gelezen had dacht ik: dit is helemaal wat ik zoek. Maar ja, je weet natuurlijk nooit wat je te wachten staat als je in de auto stapt.”