Inspiratie boek Ideeën voor uw buitenruimte.
Inhoudsopgave
Landschap en natuur
Ouddorp-Bad
tracé Borssele-Terneuzen
randzone Waterdunen - Breskens
Moerdijk
kreek - Veere
Openbare ruimte
Haven - Colijnsplaat
Quackelaarstraat - Vlissingen
Nieuwe Haven Zierikzee
Noordgouwe
Dorpscentrum en plein - Kwadendamme
Woonwijk Zuidhoek Kapelle
Watermolenpark en Waterland Roosendaal
Stadspark De Veste - Goes
Beplanting stationsomgeving - Goes
Groenplan woonwijk Claverveld - Vlissingen
Otheense kreek - Terneuzen
Omgeving sportcentrum - Zierikzee
Boulevard Waterdunen Breskens
Park ‘de Vaete’ Mannee – Goes
- Zierikzee
Troje Borssele
Sluis
Linies - Zeeuws Vlaanderen
- Veere
Berchem - Terhofstede / Retranchement
Maelstede en Pronkenberg - Kapelle
Wemeldinge
Groese Polders Groede
Bedrijfsomgeving
Recreatiepark NRCB
69 Hotspots kust
Vlaanderen 70 Glamping Groeneveld - Sommelsdijk 73 Hotel Zeeuws Licht - Dishoek 74 Stelhoeve Wemeldinge 77 Water resort Oosterschelde Wemeldinge 78 Onderwijs
Zorgcentrum Ter Weel Goes 83 Atrium Pattispark Terneuzen 84 Rehobothschool - Barneveld 87 MFC ’t Saamdeel - Kapelle 88 Brede School Noorderpolder - Zierikzee 91 Gomarus SG - Gorinchem en Zaltbommel 92 Goese Lyceum - Goes 95 ZRTI - Vlissingen 96
Roompot Cadzand-Bad
Zeeuws
en zorgomgeving
Museumpark Bevrijdingsmuseum Zeeland - Nieuwdorp 101 Bedrijfsomgeving
102 Bedrijfstuin Adri &
-
105 NIOO Yerseke 106 Tuin
Particuliere tuin - Veere 111 Boerderijtuin - Biezelinge 112 Landgoed de Moer Yerseke 115 Daktuin Vestetuin Tholen 116
Omoda - Zierikzee
Zoon
Yerseke
en Landgoed
Kustzone
6 Westerscheldetunnel
9 Infra
10 Appelzak-Zuid
13 Veerse
14
Oude
18 Verkuijl
20 Kade
23 Begraafplaats
24
26
29
30
33
34
37
38
41
42
45
46 Erfgoed Kasteelterrein
51 Stadwallen
52
55 Mauritsbolwerk
56 Fort
59
60 Recreatie Camperpark
65 Recreatienatuur
66
Maltaplein
Staats-Spaanse
Kasteelterreinen
Contact gegevens
Plein 19, 4454 AS Borssele 0113-354074
info@ruimte-groen.nl
www.ruimte-groen.nl
Foto: distributie centrum Omoda Zierikzee
Inleiding
Dit boek wordt u aangeboden ter gelegenheid van het 25 jarige bestaan van Buro Ruimte & Groen.
Een 25-jarige is niet piepjong meer, maar zeker ook niet oud. Heeft de nodige levenservaring opgebouwd, maar is ook nog fris en vol ideeën. Bij Ruimte & Groen is dit zeker ook van toepassing! Wij hebben ons bestaansrecht bewezen en zijn een begrip geworden in het Zeeuwse, met veel ervaring in het vormgeven van buitenruimten in de breedste zin des woords.
Dit kijkboek is bedoeld als nadere kennismaking met ons buro en dient tevens als inspiratiebron. De getoonde projecten vertellen iets over ruim 25 jaar werk. De projecten zijn verschillend van grootte, aard en schaal en laten iets zien van de grote diversiteit van ons werk.
Belangrijk in ons werk is de Genius loci, de eigenheid of het karakter van de plek. Deze wordt als uitgangspunt gebruikt bij de planvorming. Karakteristieke landschapskenmerken en cultuurhistorische waarden zijn van belang. Daarbij kijken we verder dan de plek zelf. Wij leggen verbanden met ondergrond en omgeving en denken na over de gewenste ontwikkeling, ook samen met bewoners en betrokken.
Buro Ruimte & Groen verloochent daarbij haar Zeeuwse afkomst niet. Het Zeeuwse landschap dient niet alleen als werkomgeving, maar is ook een belangrijke inspiratiebron!
Veel kijkplezier!
Hartelijke groet, Marieke de Bree, Willem-Jan Joosse, Lea van Liere, Floris Bin, Miriam Maljaars, Martijn Sanderse, José Simonse, Kees van den Berge (v.l.n.r.)
Landschap en natuur
Landschap en natuur
natuurgebieden, inpassing en verevening, infrastructuur
natuurgebieden, inpassing en verevening, infrastructuur
Kustzone Ouddorp-Bad Kustzone Ouddorp-Bad
Het kustgebied tussen de badplaats Ouddorp en het strand heeft een ingrijpende metamorfose ondergaan. Het sterk dichtgegroeide en verruigde duingebied is weer open gemaakt en beter toegankelijk door fiets- wandel- en ruiterroutes. Vanaf de Vrijheidsweg is weer zicht op de duinen en is het kustlandschap weer voelbaar aanwezig. Duinovergangen zijn verbeterd en verduidelijkt. Meubilair is aangepast en meer passend in de sfeer van het duingebied. Op diverse plaatsen zijn spelaanleidingen gecreëerd en zijn zit- en rustplekken aangebracht. De samenwerking tussen gemeente Goeree-Overflakkee, Natuurmonumenten en recreatieondernemers heeft hier tot zichtbare resultaten geleid voor natuur, landschap en recreatie.
9
Westerscheldetunnel tracé
Voor de landschappelijke inpassing van de wegen van en naar de Westerscheldetunnel zijn landschaps- en inrichtingsplannen ontwikkeld. Door zorgvuldige inpassing van de weg blijft het karakter van het landschap behouden, en wordt dit waar mogelijk versterkt. Een ander uitgangspunt bij het wegontwerp was een rustig en herkenbaar wegbeeld voor de weggebruiker. Om dat te realiseren is het ontwerpthema geïnspireerd op de vernieuwende manier waarop de tunnel gebouwd wordt: als geboorde, ronde tunnel door de bodem van de Westerschelde. Om een rustig en herkenbaar wegbeeld te creëren is in de vormgeving van lichtmasten, viaducten, geluidsschermen en andere technische elementen langs het tracé een centraal thema terug te vinden wat geïnspireerd is op de tunnel: ronde vormen en zeegroene kleuren.
10
Randzone Waterdunen Breskens
Zeeland is een provincie van land en water. In Waterdunen komt dit samenspel tot uitdrukking. Waterdunen is een icoon voor Zeeland en het bewijs dat Zeeland vandaag de dag anders met water omgaat. Waterdunen is een deltawerk. Maar wel anders dan de deltawerken die we kennen als grote werken die Zeeland beschermen tegen het water. Dit project combineert natuur, recreatie en getijdenwerking in een innovatieve kustversterking met veiligheid als randvoorwaarde. Met dit project probeert de Provincie Zeeland de regio West-Zeeuws-Vlaanderen een economische impuls te geven door o.a. de aanleg van 250 ha. getijdennatuur en hieraan gekoppelde recreatieve ontwikkelingen. Op basis van het totaalplan is een landschaps- en inrichtingsplan uitgewerkt voor de randzone. Hierin komen veel aspecten op het gebied van ontsluiting, recreatief medegebruik, natuurlijke overgangszones, etc. samen.
13
Appelzak-Zuid Moerdijk
Park ‘Appelzak-Zuid’, is een uniek natuur- en recreatiegebied ten zuidwesten van het dorp Moerdijk, ontworpen in opdracht van Havenbedrijf Moerdijk. In het inrichtingsplan, wat middels een interactief proces met bewoners en betrokkenen tot stand is gekomen, is gekozen voor een landschappelijke indeling waarbij het historische Nieuwe Vlietje met naastgelegen dijkje het uitgangspunt is geweest. De laag gelegen gronden aan de Vliet zijn zo open mogelijk ingericht en vernat door het vergraven van de bestaande sloot en het graven van enkele poelen. Op het hogere deel is bos gesitueerd. Tegenaan het dorp heeft het gebied een wat parkachtiger karakter met meer openheid, een hoogstamboomgaard, verspreide bomen en bosjes en een centrale (zit- en speel)plek
14
© Fotos: Port of Moerdijk |Beeldwerkt.com
Veerse kreek Veere
In het project ‘Veerse Vest en Kreken’ van Waterschap Scheldestromen is gewerkt aan herstel van kreken, oevers, vesten en vestingwallen. Daarbij is meer zicht ontstaan op het water van de kreek en zijn maatregelen genomen ter verbetering van de waterkwaliteit. Ook is er veel aandacht geweest voor de toevoeging van recreatieve elementen.
Op diverse plaatsen zijn vissteigers aangelegd en zijn zit- en speelvoorzieningen toegevoegd. In de oeverzone zijn ruiter- en wandelpaden opnieuw aangelegd en is een struinroute dwars door het riet gemaakt. Aan de noordzijde is een groots uitzichtpunt tegenaan de dijk gemaakt waarvandaan een prachtig zicht op de omgeving mogelijk is.
17
Openbare ruimte
parken, pleinen, begraafplaatsen en straten
Oude Haven Colijnsplaat
In het Noord-Bevelandse Colijnsplaat is de voorheen gedempte Oude Haven weer open gegraven en zichtbaar gemaakt. De kade die ontstaan is heeft een passende maritieme inrichting met meerpalen, bolders, en kasseien gekregen. De sfeer van voorheen herleeft in het gebied. Historische elementen als de schotbalken en het monument Ramp 1953 zijn zorgvuldig ingepast in de nieuwe inrichting. Door het opener maken wordt de historische relatie tussen dorp (Voorstraat) en water (Oude Haven) versterkt. Trappenpartijen aan de noord- en westzijde maken een verbinding met de buitenhaven en Nehalenniatempel mogelijk. Zowel voor bewoners als recreanten ontstaan fraaie looproutes.
21
Verkuijl Quackelaarstraat Vlissingen
In het centrum van Vlissingen ligt de Verkuijl Quackelaarstraat. De bomen die hier stonden gaven veel overlast en moesten helaas wijken. Om weer een groen en boomrijk karakter terug te krijgen is in overleg met bewoners een plan opgesteld waarin nieuwe bomen (Liquidambar) weer een hoofdrol vervullen en samen met de onderliggende haagblokken van liguster weer een groen karakter geven.
De roodbruine baksteenverharding sluit aan bij het karakter van de bebouwing van deze zogenoemde ‘Rode Buurt’.
23
Nieuwe Haven Zierikzee
Met de herinrichting van de Nieuwe Haven komt de stad aan het water te liggen. Het historische, kleinschalige en besloten karakter van Zierikzee ontmoet hier de grote maat, het open karakter van de waterkant. Een belangrijke karakteristiek is het ritme. De opeenvolging van huizen, bolders, meerpalen en afzetpalen geeft een steeds terugkerende cadans langs de hele kade. Het eigen karakter van de Nieuwe Haven komt uit in de eenheid van het materiaalgebruik: baksteen van gevel tot waterkant. Deze bijzondere verharding, waarin het Oosterscheldewater als het ware weerspiegelt, markeert de bijzondere functie en het gebruik als verblijfsgebied.
24
Begraafplaats Noordgouwe
Een voorgenomen ruiming en het teruglopen van de kwaliteit van de beplanting, zijn aanleiding geweest om de begraafplaats te Noordgouwe in zijn geheel een kwaliteitsimpuls te geven. Hiertoe is een herinrichtingsplan opgesteld. Uitgangspunt was om deze plek zo in te richten dat deze als laatste rustplaats in een natuurlijke, groene omgeving ervaren wordt. Vervangen van slechte beplantingen, herstel van aanwezige, en toevoeging van nieuwe beplantingsstructuren vormen de hoofdelementen in de herinrichting. De huidige hoofdstructuur (bomen/hagen) is versterkt door toevoeging van hagen en het gedeeltelijk aanbrengen van een nieuwe boomstructuur.
27
Dorpscentrum Kwadendamme
Samen met een delegatie van de bewoners en gemeente is gewerkt aan een ontwerp waarbij veel ruimte is gereserveerd voor de jaarlijkse activiteiten als kermis en carnaval. Voor de inrichting betekende dit een vrij grote, bestrate open ruimte.
Een doorlopende pleinvloer (bak- en natuursteen) van gevel tot gevel geeft mogelijkheden voor activiteiten, parkeren en terrassen.
Gekozen is voor een natuurlijk kleurenpalet van baksteen waarbij de omgevingskleuren terugkomen in de stenenmix. Natuurstenen banen geven richting en zorgen voor een gewenste indeling van het plein. De parkeervakken zijn hierbij subtiel weergegeven met een natuursteentegel. Gekozen is voor lijnvormige afwateringselementen voor een strak effect.
29
Woonwijk Zuidhoek Kapelle
Voor de Kapelse wijk Zuidhoek is een totaalplan opgesteld voor de inrichting van de openbare ruimte. Hierbij is als overkoepelend thema ‘dorps wonen in de Kapelse bloesem’ gehanteerd. Dit item komt in geheel de wijk terug en verankert dit dorpsdeel in de omgeving. Bloeiende prunussen, sierperen, kersen, etc. bepalen het beeld. Naast het bloesemthema spelen ‘Jip en Janneke’ en andere figuren uit de verhalen van de Kapelse schrijfster Annie M.G. Schmidt een belangrijke rol in de wijk. Niet alleen in de straatnaamborden maar ook in meubilair en speelelementen in de kinderrijke wijk is dit herkenbaar.
30
Watermolenpark en Waterland Roosendaal
Dwars door Roosendaal stroomt de Molenbeek. De beek is aangewezen als ecologische verbindingszone (EVZ). In opdracht van de gemeente Roosendaal is een inrichtingsplan opgesteld voor het noordelijk deel van de Molenbeek over een lengte van ca 1,8 km.
Door het herinrichten van de oevers (verflauwen) en het meer laten meanderen van de beek krijgt deze weer een natuurlijker karakter. Ook de beplantingen in de omringende parkzone zijn omgevormd van een cultuurlijk sortiment en strakke rangschikking naar meer natuurlijke soorten in een los beplantingspatroon.
De maatregelen versterken de ecologische kwaliteiten van de Molenbeek. Ook de visuele aantrekkelijkheid neemt toe. Door het creëren van halfverharde paden in de oeverzone wordt de omgeving van de beek toegankelijk en beleefbaar.
33
Stadspark De Veste Goes
‘Bij ’t inkomen der stad, zal menigeen een blik slaan op de weelderige beplanting van den stadswal…’. Zo begon landschapsarchitect L.A. Springer in 1919 zijn ‘Memorie van toelichting’ bij het plan tot reorganisatie van de Oostwal te Goes. Nu, bijna een eeuw later geldt deze constatering nog steeds. De stadswallen- en vesten van Goes zijn bij velen bekend en geliefd. De gemeente Goes is hiervan ook doordrongen.
Om de oorspronkelijke groenstructuur van de stadswallen en de totale samenhang van het stadswallengebied te versterken is een visie opgesteld om inrichting en beheer van dit unieke gebied ter hand te kunnen nemen. Op basis van dit plan zijn maatregelen genomen en ook biedt het plan een toetsingskader voor allerlei ontwikkelingen. Het oorspronkelijk ontwerp van Leonard Springer vormde hierbij de leidraad.
34
Beplanting stationsomgeving Goes
Het stationsgebied en de spooronderdoorgang vormen de spil in de infrastructuur van de stad Goes. De recente herinrichting is aangegrepen voor een sterke vergroening met bomen en bloemrijke beplanting. De centrale as, de van Hertumweg, is voorzien van tweezijdige boomstructuren. De rotondes vormen met het kleurrijke vasteplantentapijt op de middeneilanden ware eyecatchers langs de route. Het stationsplein is omgevormd tot een aangename verblijfsplek met verhoogde bakken en geïntegreerde zitranden. Meerstammige bomen in een blauw-paars bloeiende bodembedekking vormen jaarrond kleurrijke accenten.
37
Groenplan Claverveld Vlissingen
In de Vlissingse wijk Claverveld staan groen en natuurlijkheid centraal. De wijk grenst aan het Walcherse polderlandschap. Elementen van de omgeving keren terug in de groenopzet van de wijk met veel streekeigen beplantingen, Zeeuwse hagen, etc. De centrale wijkontsluiting genaamd Kershage doet de naam eer aan. Hier is een divers sortiment sierkersen aangebracht in verschillende groottes, soorten en zowel hoogstammig als meerstammig. Dit geeft een natuurlijk beeld en een feest aan bloemen in het voorjaar. Langs de groen-blauwe randen van de wijk zijn soorten toegepast als wilg en (meerstammige) els, veldesdoorn en iep. In de wijk zelf zijn meer gecultiveerde soorten toegevoegd. Verhardingen zijn deels als groene (half)verharding uitgevoerd.
38
Otheense kreek Terneuzen
Het afkalven van de kreekoevers was voor Waterschap Scheldestromen de aanleiding om oeverherstel uit te voeren. Daarbij rees de gedachte om recreatieve kwaliteiten toe te voegen . Middels een aantal spelaanleidingen in en aan het water is een avontuurlijk speelgebiedje ontstaan. Ook ecologisch is gekeken naar kwaliteitsverbetering. De luwe inhammen die zijn ontstaan zijn een paaiplaats voor vissen. Zo kan een van origine technisch project met als insteek oeverherstel met wat eenvoudige aanpassingen en toevoegingen ook landschappelijk, ecologisch en recreatief een meerwaarde krijgen. De Terneuzense jeugd heeft dat inmiddels ook ontdekt.
41
Sportcentrum Zierikzee
Het sportcomplex aan de Lange Blokweg te Zierikzee kenmerkt zich door een open buitenruimte met een centrale as geflankeerd door bomen en zitelementen, groene parkeervakken en in de omgeving van de entree kleurrijke beplantingsvakken met grassen en vaste planten. Op diverse plaatsen zijn zitmogelijkheden gecreëerd in schanskorven en op randen van plantenbakken. Een grote waterpartij aan de wegzijde dient als wateropvang en functioneert met de oprijzende schanskorvenwand als eyecatcher. De strooksgewijze opzet van verhardingen en beplantingsvakken matcht goed met de banen die ook in het gebouw aanwezig zijn. Parkeerplaatsen zijn met grastegels uitgevoerd wat een groen beeld geeft.
42
Boulevard
Waterdunen Breskens
Als onderdeel van het project Waterdunen te Breskens is een uitwerking gemaakt van de boulevard langs de inlaatkreek die zout water in het gebied brengt. De boulevard is middels een brede trappenpartij verbonden met de Westerscheldedijk. De zone is ingericht met een verharde (wandel)strook die geflankeerd wordt door kustbeplanting bestaande uit duindoorn, veldesdoorn en diverse grassoorten. Voor de verharding van de boulevard is gekozen voor zandkleurig asfalt en met schelpen ingestrooide doorgroeitegels. Grote zwerfkeien bieden zitmogelijkheden. Het geheel gaat naadloos op in de natuurlijke omgeving van het duingebied.
45
Park ‘de Vaete’ wijk Mannee Goes
Centraal element in de nieuwe wijk Mannee te Goes is ‘de Vaete’. Dit ‘groene plein’ is de spil waar de wijk om draait en dient als hoofdontmoetingsruimte. Gekozen is voor een kwalitatief hoogwaardige inrichting. Deze bestaat uit een grote waterpartij met traptreden, een halfverharde ruimte met speciaal door ons ontworpen zitelementen en een omringend groen kader wat gevormd wordt door bomenrijen, hagen en kleurrijke beplantingselementen. De met hout beklede zitelementen hebben een golvend verloop en vormen bijzondere elementen in de omgeving.
46
Maltaplein Zierikzee
Als centraal scharnierpunt in de Zierikzeese wijk Malta is een groot plein aangelegd. De ruimte kan gebruikt worden voor evenementen en biedt veel zit- en speelmogelijkheden. Een verhoogd bomenvak met Gleditsia’s in zandkleurige halfverharding geeft samen met de gelige straatbaksteen een zuidelijk tintje en verwijst daarmee subtiel naar het eiland Malta!
49
linies en forten, objecten en terreinen Erfgoed
Kasteelterrein Troje Borssele
In het kader van het 400-jarig bestaan van het dorp Borssele en de Borsselepolder in 2016, is het terrein rondom de historische Berg van Troje meer toegankelijk en herkenbaar gemaakt. In het plan wordt de voorburcht weer zichtbaar gemaakt door accentuering van de voormalige muurcontouren met cortenstalen elementen. De historische verbinding van de voorburcht met de donjon (de berg) is weer te zien in de vlonder die hier over de voormalige gracht aangebracht is. Op de top van de berg ‘wappert’ het vaandel van cortenstaal. Het gebied heeft naast een cultuurhistorische en landschaps-ecologische functie ook een functie als waterberging. In natte perioden vult de gracht zich meer en meer met water en wordt de historie voelbaar.
52
Stadwallen Sluis
Rondom het historische stadje Sluis bevindt zich een dubbele omwalling. Voor de buitenwallen is een accentuering- en reconstructieplan opgesteld. Het weer zichtbaar maken van deze wallen was een uitdaging.
Een historische kaart uit 1727 vormde de basis voor de landschappelijke accentuering.
Hierbij zijn de hoge delen hoger gemaakt en de lage delen, de voormalige grachten, lager. Daardoor zijn de wallen weer zichtbaar in het landschap. Dit reliëf zorgt tevens voor afwisseling in droge en natte gebieden wat voor flora en fauna een meerwaarde heeft.
Ook recreatief is waarde toegevoegd. Wandel- en fietspaden volgen de historische lijnen van de omwalling. Op diverse plaatsen zijn rustpunten en informatiepanelen voorzien.
55
Staats-Spaanse Linies Zeeuws-Vlaanderen
De Staats-Spaanse Linies (SSL) zijn de restanten van zestiende- en zeventiende-eeuwse militaire verdedigingswerken in Zeeuws-Vlaanderen die werden aangelegd in de periode van de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648) tot aan de Franse Tijd (1794). Door heel Zeeuws-Vlaanderen verspreidt zijn wij betrokken geweest bij plannen om deze unieke relicten uit het verleden weer zichtbaar te maken: de Linie van Communicatie tussen Sas van Gent en Hulst (forten Axel), de Passageule Linie tussen IJzendijke en Oostburg en de Linie van Oostburg, en diverse losse fortificaties als Fort Berchem, Marolleput en Hans Vriezeschans.
56
Mauritsbolwerk Veere
Aan de zuidoostzijde van het historische stadje Veere zijn bij reconstructiewerkzaamheden restanten gevonden van het voormalige Mauritsbolwerk. Deze zijn weer zichtbaar gemaakt door het opmetselen van een deel van de muur inclusief waterspuwers. Naar de nieuwe parkeerplaats toe brokkelt de muur als het ware af. Komend vanuit deze zijde vormt het gereconstrueerde muurdeel een eerste kennismaking met historisch Veere.
59
Fort Berchem Terhofstede
Fort Berchem vormt onderdeel van de Staats-Spaanse linies uit de 80-jarige oorlog. Tot voorkort resteerde niet veel meer dan een lichte ophoging in het landschap. Met de reconstructie is het fort weer in ere hersteld en goed zichtbaar vanuit de omgeving door de hoge omwalling met de omringende gracht. Een ophaalbrug geeft toegang tot het hart van het fort waar een oude drinkput op het binnenplein weer opgemetseld is. Door de plaatsing van bankjes en informatiedragers is het een geliefd rustpunt voor fietsers en wandelaars geworden
60
Kasteelterrein Pronkenburg Kapelle
Aan de rand van Kapelle is een park aangelegd wat als speel-en uitloopgebied van het dorp fungeert. Op deze plek stond vroeger het verdwenen kasteel Pronkenburg.
Bij de inrichting van het gebied is hierop ingespeeld. Schuin weglopende, ‘verzakkende’ schanskorfmuurtjes refereren aan de vergane glorie. Verder heeft het gebied een open inrichting met gras en kruidenrijke vegetaties, enkele hoogstamfruitbomen en een slingerend wandelpad. Een cortenstalen lessenaar geeft informatie over het gebied. Kapelle was rijk aan Kastelen die op een steenworp afstand van elkaar waren gelegen. Ook voor de kasteelterreinen Maelstede en Poucques is vanuit een totaalvisie gewerkt aan inrichtingsplannen die de basis vormen voor de herinrichting en het daarmee weer zichtbaar maken van de rijke historie.
63
Recreatie
campings, recreatieparken, recreatieve objecten, speelnatuur
Camperpark Wemeldinge
Dit kleinschalige camperpark te Wemeldinge is ingepast in het omringende fruitlandschap. Natuurlijke verhardingen met schelpen en gras/ doorgroeitegels ontsluiten de ruime standplaatsen in het groen. Ligusterhagen, streekeigen Zeeuwse hagen en verspreide (hoogstam) fruitbomen bepalen het beeld en de sfeer.
In de voormalige boomgaarden achter het fruitteeltbedrijf is een kleinschalig camperpark ontwikkeld wat de sfeer van de omgeving ademt. Streekeigen Zeeuwse hagen en hoogstamfruitbomen geven sfeer en privacy. Natuurlijke verhardingen maken het park toegankelijk.
66
Recreatienatuur
Groese Polders Groede
Voor de Groese polders is een landschapsplan opgesteld ten behoeve van de ontwikkeling van (recreatie)natuur langs de kust in West Zeeuws-Vlaanderen tussen de dorpen Nieuwvliet en Groede. In een open planproces met de streek, is stapje voor stapje toegewerkt naar een concreet inrichtingsplan. De dialoog met de streek is in samenspraak met een externe communicatiedeskundige gevoerd. Het resultaat is een afwisselend gebied met open water, graslanden, bosjes en streekeigen beplantingselementen (knotbomen, meidoornhagen) en kreekrestanten.
Een deel van het gebied, aansluitend op camping Groede en recreatiegebied Groede Podium, is ingericht als recreatienatuur met boomstammen over het water, toegankelijke bunkers uit WOII, uitkijktoren, wilgenhutten, struinpaden, etc. Diverse wandel- fiets- en ruiterpaden doorkruisen het gebied. De karakteristieke openheid is zoveel mogelijk gehandhaafd.
69
Recreatiepark Cadzand-Bad
In de planontwikkelingsfase is in projectgroep verband (met oa Wissing stedebouw) in opdracht van Arcus projectontwikkeling gewerkt aan het landschaps- en inrichtingsplan voor wat toen nog ‘plan Cavelot’ heette: een groot recreatiepark aan de West-Zeeuws Vlaamse kust ten zuiden van het dorp Cadzand-Bad. De unieke ligging aan de kust is terug te zien in dit ‘duinpark’ met reliëf, specifieke, streekeigen beplantingen en een centrale waterpartij in de vorm van een kreek.
Na aanleg zijn wij gevraagd door de commissie ‘beeld en kwaliteit’ in samenwerking met Roompot om een beeldkwaliteitsplan op te stellen voor het beheer van de algemene parkruimte. Hierin zijn streefbeelden weergegeven voor de diverse beheergroepen en is een beeldkwaliteitsniveau vastgesteld aan de hand van de beeldmeetlatten van de CROW.
70
Hotspots kust
Zeeuws Vlaanderen
In het duingebied tussen Breskens en Cadzand zijn vier opvallende recreatiepunten aangelegd. Alle vier zijn ze qua inrichting gelinkt aan de daar geldende kustthema’s: stijlvol –Cadzand, familiair – Nieuwvliet-Bad, cultureel – Groede en maritiem – Breskens. De hotspots zijn uitgevoerd in robuuste materialen die zich goed voegen in het duingebied. Een terugkerend herkenningselement is de houten mast met witte vlag. De hotspots leggen een kroon op de afgeronde kustversterking en vormen een schakel tussen land en zee. Er is sprake van een intensief recreatief gebruik.
73
Glamping Groeneveld Sommelsdijk
De luxe van een huisje maar de sfeer van een tent. Dat is het idee achter de landschappelijk gelegen glamping in het buitengebied van Overflakkee. De standplaatsen zijn daarbij natuurlijk vormgegeven en ingericht met streekeigen beplanting waarbij de tenten groepsgewijs in een compound-achtige setting staan. Een kleinschalige recreatievoorziening optimaal geïntegreerd in het landschap.
74
Hotel Zeeuws Licht Dishoek
Hotel het ‘Zeeuws licht’ is gelegen in de binnenduinrand van de kustzone bij Dishoek. De kenmerkende sfeer van deze unieke plek is als uitgangspunt genomen bij de vormgeving van de buitenruimte. De sfeer en beleving die hoort bij de kust en het duinlandschap, is doorgetrokken op het gehele terrein, waardoor het goed wordt ingebed in zijn omgeving.
Door een natuurlijk reliëf toe te voegen in de vorm van lichte glooiingen en kleine heuveltjes die beplant zijn met helmachtig uitziende vegetatie, is een echte duinsfeer ontstaan.
Materialisering en beplantingskeuze is hierop afgestemd. Door de glooiingen ontstaat meer intimiteit en privacy in de binnenruimte tussen de gebouwen en op de terrassen en tevens minder zicht op de geparkeerde auto’s.
77
Stelhoeve
Onderaan de Oosterscheldedijk bevindt zich recreatieboerderij de Stelhoeve met recreatieve accomodaties in de voormalige boerenschuur en recreatieve lodges in een kleinschalig parkje met als belangrijkste doelgroep duikers. Landschappelijke inpassing met streekeigen beplanting en verspreide bomen vormen belangrijke onderdelen in dit plan waarin de recreatieve elementen als het ware los gestrooid zijn in de groene, natuurlijke omgeving. De relatie met de kust wordt o.a. zichtbaar in de toegepaste schelpenverhardingen. Herstel van de karakteristieke erfbeplanting en een grote waterput vormden ook onderdeel van het plan.
78
Wemeldinge
Waterresort
Oosterschelde Wemeldinge
Dicht bij de Oosterschelde is een waterrijk recreatiegebied gecreëerd met recreatiewoningen die deels aan het water en deels aan het bos en het polderlandschap grenzen.
De sferen van de omliggende landschappen komen samen op deze plek en vormen het decor voor de recreatieve activiteiten. Het geheel is met groen dooraderd waarbij landschappelijke, streekeigen beplantingen zijn gebruikt.
De centrale plas is beeldbepalend en geeft aan de einder zicht op de Oosterscheldedijk.
81
Onderwijs en zorgomgeving
Zorgcentrum
Ter Weel Goes
Voor de buitenruimte rondom de gebouwen van Zorggroep ter Weel te Goes is een masterplan voor de buitenruimte ontwikkeld. In 3 fases is de uitwerking en aanleg ter hand genomen. Diverse terreindelen zijn herkenbaar: een representatieve voortuin aan de Kloetingeseweg, een parkachtig middengebied tussen de gebouwen en een besloten tuin bij het gebouw Sint Maarten in Groe. Het middengebied vormt een schakel tussen de langzaamverkeersverbindingen in de omgeving en is openbaar toegankelijk. Hiermee is de zorginstelling van een vrij gesloten bolwerk open en transparant geworden en logisch onderdeel van de omgeving.
84
Atrium Pattispark
Terneuzen
Aan de Westerscheldedijk ligt het complex ‘Maxima’, seniorenappartementen gegroepeerd rondom een centraal atrium. Door toepassing van beplanting in bakken, klimplanten tegen de gevel en een aantal grotere bomen is een groene sfeer gecreëerd. De baksteenverharding vormt één doorlopende vloer waarop de ovale bakken strooisgewijs zijn aangebracht. Een visueel spel wat ook van bovenaf interessant is. De cortenstalen bakken lopen door naar buiten zodat binnentuin en voorplein één geheel vormen. Door de hoge groene wanden waan je je in een groene wereld in plaats van in een groot wooncomplex in de stad.
87
Rehobothschool
Nieuwbouw van de school op deze locatie, ingebed in een gebied met diverse scholen en voorzieningen, vormde de aanleiding voor een inrichtingsplan. Voor de gehele buitenruimte is, in afstemming met de omgeving, een inrichtingsplan opgesteld.
De diverse speel- parkeer- en entreepleinen zijn met groen van hagen en bomen dooraderd. Het veilig kunnen spelen Was een belangrijk item bij de planvorming. Waar nodig zijn valdempende ondergronden toegepast, ingebed in de totaalstructuur. Rondingen met cirkels en ovalen zijn een terugkerend thema op de pleinen. Ze zijn terug te zien in de speleilanden en bijvoorbeeld ook in de cirkels die de route naar de entree markeren.
88
Barneveld
MFA ’t Saamdeel Kapelle
Voor de totale buitenruimte rondom de Multifunctionele Accommodatie (MFA) ’t Saamdeel aan de Vroonlandseweg, naast het sportcentrum Groenewoud, is een masterplan ontwikkeld wat uitgewerkt is in een concreet inrichtings- en beplantingsplan. Het oorspronkelijke boomgaardkarakter van deze plek is nog zichtbaar in fruitbomen die gespaard zijn gebleven en de toepassing van bloesembomen verspreid door het parkachtige gebied. Rondom het MFA-gebouw is in samenspraak met architect, gemeente en gebruikers een inrichtingsplan uitgewerkt voor de (school)pleinen.
91
Brede School
Noorderpolder Zierikzee
Dit project combineert een openbare basisschool, een kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang, een peuterspeelzaal, een sportzaal en appartementen voor ouderen in een drietal gebouwen die rondom een centraal plein zijn gerangschikt. Voor zowel de centrale binnenruimte (pleinen) als voor de buitenruimte rondom de gebouwen is een inrichtingsplan gemaakt.
De binnenruimte met de verschillende pleinen is voor een groot deel verhard met betontegels in diverse formaten waarbij gewerkt is met verhoogde en verdiepte pleindelen waarbij de hoogteverschillen opgevangen worden met brede betonbanden. Groene hagen vormen de afscheidingen van de pleinen en passen de hekwerken in.
92
Gomarus SG
Gorinchem en Zaltbommel
Zowel voor de locatie Gorinchem als Zaltbommel van de Gomarus SG zijn inrichtingsplannen gemaakt voor de buitenruimte. In Gorinchem was in de oude situatie sprake van een stenige opzet met veel verharding, weinig groen, weinig spanning en beleving op het plein en een diversiteit van (zit)elementen, etc. In de nieuwe opzet is een groen plein gecreëerd met bomen, hagen en beplantingen die het decor vormen voor de activiteiten die op het plein plaats vinden. Een aantal (meerstammige) bomen geeft sfeer en vormt een groene vitrage voor het forse schoolgebouw.
95
Goese Lyceum Goes
Streven van architect en landschapsarchitect was om het gebouw zoveel mogelijk te integreren in de natuurlijke parkomgeving. Daarbij zijn huidige groene structuren zoveel mogelijk behouden en zijn nieuwe boomstructuren aangebracht. De ‘recreatieve’ beleving van het achterliggende parkgebied is versterkt door het aanbrengen van banken/rustplekken, doorkijkjes en het met groen afschermen van storende elementen. De waterpartij direct achter het schoolplein heeft niet alleen een functie als waterberging maar heeft ook een visuele meerwaarde. De overgang van plein naar water is vormgegeven met een grote trappenpartij die dienstdoet als tribune en zitplek. Vorm en kleurgebruik van dit schoolgebouw komt terug in de buitenruimte. Groene taluds aan de voorzijde spelen een spel met de aflopende lijnen in het gebouw. Door te werken met hoogteverschillen is een spannend geheel ontstaan en wordt een relatie gelegd tussen plein en omringend park met een waterpartij, groene ruimten en boomrijke beplantingen.
96
ZRTI Vlissingen
Rondom het bestralingscentrum Zuidwest Radio Therapeutisch Instituut (ZRTI) te Vlissingen is een buitenruimte ontworpen met een knipoog naar de kust. Schelpenverharding, zandkleurige stenen, grassen en een golvende lijnvoering die ook terugkomt in het centrale zitelement bepalen in sterke mate het beeld. De oorspronkelijk koude en kale buitenruimte is omgetoverd tot een fraaie entree en aangename verblijfsplek. De buitenruimte heeft een representatief karakter en dient ook als wachtruimte voor mensen die een behandeling moeten ondergaan. Door een sobere inrichting en gebruik te maken van natuurlijke materialen en kleuren en toepassing van veel groen ontstaat de broodnodige rust.
99
Bedrijfsomgeving
bedrijven, landschappelijke inpassing bedrijven
Museumpark Bevrijdingsmuseum
Zeeland Nieuwdorp
Het park bij het Bevrijdingsmuseum Zeeland te Nieuwdorp staat in teken van de ‘Slag om de Schelde’ in 1944, die van cruciaal belang is geweest voor de bevrijding van Nederland. Typisch Zeeuwse landschapselementen zoals een polder, dijk, kreek en kust vormen de basis van het park en dienen als tentoonstellingsdecor voor een scala aan militaire objecten uit de 2e Wereldoorlog zoals bunkers, versperringen, een noodkerk, Bailybrug en tal van voertuigen waaronder tanks. Een in het oog springend project waar veel mensen vanuit Zeeland en ver daar buiten een kijkje komen nemen.
102
Bedrijfsomgeving Omoda Zierikzee
Het distributiecentrum van schoenenretailer Omoda is gevestigd aan de rand van Zierikzee. Deze zichtlocatie eiste een passende landschappelijke inpassing van het gebouw in de omgeving. Het gebied gelegen tussen de weg richting Zeelandbrug en het bedrijf is landschappelijk ingericht en fungeert tevens als waterberging (wadi’s). In dit overgangsgebied zijn grondlichamen aangelegd, zogenaamde schollen. De vorm, hoogte en steilte van de schollen varieert. Door de wisselende hoogten en taluds ontstaat een gevarieerd beeld waarbij de gebouwen af en toe opdoemen tussen de groene taluds. De schollen zijn ingezaaid met een speciaal bloemenmengsel
105
Bedrijfstuin
Adri & Zoon Yerseke
Rondom dit vis- en schelpdierverwerkende bedrijf is een strakke, bij het pand passende tuin ontstaan waarbij gewerkt is met lijnvormige hagen, grote beplantingsvakken met grassen en kleurrijke vaste planten en hardsteenkleurige tegels. Tegen het gebouw aan is een grote waterpartij gerealiseerd waarin waterplanten en kleine spuiters het beeld bepalen. Een brede loper verbindt de straat met de entree en voert over het water heen naar binnen.
Ook op dit schaalniveau kan rekening gehouden worden met natuur en biodiversiteit. Zo is natuur geïntegreerd op het terrein en zijn maatregelen genomen om de biodiversiteit te bevorderen. Naast specifieke insectenaantrekkende beplanting, bloemrijke bermen zijn diverse faunavoorzieningen aangebracht. In het kader van de Breeam-certificering op het gebied van duurzaamheid heeft het bedrijf hiervoor vier sterren in de wacht gesleept.
106
NIOO Yerseke
De buitenruimte van dit kantoorpand aan de Oosterschelde sluit naadloos aan bij het Oosterscheldelandschap. Golvend blauw van het water loopt door in de beplanting. Ook het halfverhardingsmateriaal sluit aan bij de omgeving en bestaat uit gewassen schelpen. Enkele bomen geven hoogte en diepte in het beeld. Met eenvoudige middelen is hier een groots en fraai effect ontstaan.
Een prachtige plek om te verblijven in de beschutting van het gebouw met zicht op de Oosterschelde.
109
Tuin en landgoed
landgoederen, landschappelijke tuinen, tuinen, daktuinen
Particuliere tuin Veere
Direct aan de stadswal van Veere ligt deze karakteristieke tuin. De sfeer van de omgeving is zoveel mogelijk beleefbaar gemaakt door het creëren van zichtlijnen naar de wallen, molen en veste. De boerderijsfeer met grind, baksteen, natuursteen en ligusterhagen is rondom de woning doorgezet. Hoe dichter bij de woning, hoe gecultiveerder de tuin is. Hoe verder weg, hoe natuurlijker: extensief beheerde weiden met knot- en hoogstambomen die aansluiten op het vestinglandschap van de omgeving.
112
Boerderijtuin Biezelinge
In het ontwerp zijn de oorspronkelijke hoofdindeling en afmetingen van het boerenerf gehandhaafd. Qua vormgeving is aansluiting gezocht bij het strakke, rechtlijnige karakter van de Zeeuwse boerenschuur. Lange lijnen van hagen, leibomen, beplantingsvakken en populieren. Het ontwerp speelt in op de schuurindeling door bij de mendeuren openheid te creëren. Als contrast met het strakke lijnenspel zijn enkele los gestrooide (hoogstam)bomen aangebracht.
De materiaal- en beplantingskeuze is zeer sober en bestaat uit streekeigen soorten: ligusterhagen, notenbomen, hoogstamfruit (appels/peren), leilinden en Italiaanse populieren (in omgeving aangeplant als windscherm rond fruitboomgaarden). Daarnaast is veel gras (zoals oorspronkelijk) gebruikt: gazon in het intensieve deel bij de gebouwen en extensief gras/weide verder weg. Als enige bloeiende toevoeging is gebruik gemaakt van witbloeiende boerenhortensia’s.
115
Landgoed
‘‘De Moer’’ Yerseke
Temidden van het natuurgebied Yerseke Moer ligt, omringd door de natuur, een landgoed van in totaal ca 6 ha. Een deel is openbaar toegankelijk, rond de landhuizen zijn privéruimten/tuinen gerealiseerd. Het hoofdgebouw, wat aan de westelijk zijde is gesitueerd, doet denken aan het Catshuis te Den Haag. Bestaande beplantingsstructuren van het oorspronkelijke boerenbedrijf zijn gehandhaafd. Om samenhang te creëren zijn bestaande laanstructuren uitgebreid en doorgezet over het hele landgoed. Deze vormen de kapstok van het landschapsplan. Zij verankeren de diverse gebouwen en bieden lange zichtlijnen over het landgoed.
116
Daktuin Vestetuin Tholen
Bovenop de winkels in de Thoolse nieuwbouwwijk VesteTuin is een appartementencomplex met bijbehorende daktuin gesitueerd. De daktuin is bedoeld als zichttuin en buitenruimte voor de bewoners. Een centraal gelegen terras lokt mensen naar buiten. Bloeiende beplanting met gemengde vaste planten en siergrassen geven de ruimte kleur en sfeer en zorgen dat het een fijne plek is om te vertoeven. Paden van Oud-Hollandse tegels maken het geheel toegankelijk. Het niet van echt gras te onderscheiden kunstgras geeft jaarrond een groen beeld.
119