Deltaprogramma
Het Deltaprogramma
Zonder waterkeringen is bijna zestig procent van ons land kwetsbaar voor overstromingen. In dat gebied wonen circa 9 miljoen mensen en komt twee derde van ons Bruto Nationaal Product tot stand. Nederland heeft daarom besloten alles in het werk te stellen om een volgende watersnoodramp voor te blijven met de instelling van een Deltaprogramma, een deltacommissaris en een Deltafonds, verankerd in de Deltawet.
1. Feiten over de Delta Nederland ligt in de delta van vier rivieren: • Rijn(takken) • Schelde • Maas • Eems Nederland is voor 59% overstroombaar: • Onder zeeniveau: 26% • Boven zeeniveau: 29% • Buitendijks: 3% • Buitendijkse Maas: 1% Nederland is de best beschermde delta in de wereld. Dit is het resultaat van een eeuwenlange traditie van samenwerken met en strijden tegen het water. De twintigste eeuw kende drie (bijna) rampen die leidden tot grote werkzaamheden in ons land: • 1916 overstroming in Noord Nederland - Leidde tot de Afsluitdijk (en daarmee tot het IJsselmeer) in 1932 • 1953 overstroming in Zuidwest Nederland - Eerste Delta Commissie; leidde tot de Deltawerken (ruim 40 jaar gebouwd)
• 1993/1995 hoogwater in de rivieren (grootschalige evacuatie) - Leidde tot veiligheid mede door ruimtelijke oplossingen: Ruimte voor de Rivier/Maaswerken Het Deltaprogramma heeft twee doelen en drie waarden: • Veilig nu en in de toekomst [2050-2100] • Waarborgen van zoetwater ook in tijden van droogte • solidariteit • flexibiliteit • duurzaamheid
2. Stand van zaken Deltaprogramma: • Dutch Delta Approach wordt gekenmerkt door de 5 D’s: - Deltawet - Deltaprogramma - Deltafonds - Deltacommissaris - Deltabeslissingen Het Deltaprogramma heeft als doel ons land nu en in de toekomst te beschermen tegen hoog water en de zoetwatervoorziening op orde te houden. Daarbij spelen veel aspecten een rol, zowel op het gebied van ruimtelijke, stedelijke inrichting en economie als op het vlak van land- en tuinbouw, natuur en recreatie. • Lopende uitvoeringsprogramma’s zijn: - Hoogwaterbeschermingsprogramma-2 (inclusief Zwakke Schakels kust)
- Ruimte voor de Rivier - Maaswerken - Herstel steenbekledingen Oosterschelde en Westerschelde - Afsluitdijk - Zandsuppleties (beheer- en onderhoud)
Deze uitvoeringsprogramma’s zijn gericht op het op orde brengen van de waterveiligheid nu. Ze zijn klaar tussen 2015 en 2020. Daarnaast is het eerste uitvoeringsprogramma nieuwe stijl binnen het Deltaprogramma, het nieuwe Hoogwaterbeschermingsprogramma, van start gegaan. Naast deze uitvoeringsprogramma’s bereiden we ons in het Deltaprogramma voor op de verdere toekomst. Dat doen we in 9 deelprogramma’s waarin we deltabeslissingen en voorkeursstrategieën voorbereiden. De deltabeslissingen zijn structurerend en kaderstellend voor de uitvoering van toekomstige waterveiligheids- en zoetwatermaatregelen. Deze maatregelen worden regionaal uitgewerkt in voorkeursstrategieën. De deltacommissaris legt in zijn voorstel voor het Deltaprogramma 2015 deltabeslissingen, voorkeursstrategieën en uit te voeren maatregelen voor aan het kabinet. • De deltabeslissingen zijn: 1. Waterveiligheid - Nieuwe normen, leidend tot gerichte investeringen in ons dijk- en riviersysteem - Bij ‘slimme combinaties’ afspraken over realiseren benodigde veiligheid, door preventie, ruimtelijke inrichting en rampenbestrijding 2. Ruimtelijke adaptatie - Afwegingskader waterrobuust inrichten: stedelijke (her) ontwikkeling en vitaal & kwetsbaar (bescherming van vitale objecten) - Instrumentarium voor klimaatbestendige stad 3. Zoetwater - Voorzieningenniveau: nationaal afsprakenkader en governance - Investeringen in hoofd- en regionaal watersysteem 4. IJsselmeergebied - Afvoer Afsluitdijk (pompen) - Flexibel peilbeheer/inrichting randen gebied - Zoetwaterstrategie 5. Rijn-Maasdelta - Afsluitbaar open stormvloedkering Nieuwe Waterweg - Afvoerverdeling Rijntakken - Berging Grevelingenmeer/Volkerak Zoommeer - Dijkringen Centraal Holland (herconfiguratie) Strategische keuzes zandig systeem - Adaptatieagenda zand (veiligheid en economie kustplaatsen) • De Deltabeslissingen, de voorkeursstrategieën en de bijbehorende maatregelen worden voorbereid en uitgewerkt in deelpro-
gramma’s. De drie generieke, voor heel Nederland geldende deelprogramma’s ‘Veiligheid’, ‘Zoetwater’ en ‘Nieuwbouw en Herstructurering’ geven landelijke doelen en strategieën voor veiligheid, watervoorziening en de rol die ruimtelijke inrichting daarbij kan spelen. Deze kaders worden gebiedsspecifiek uitgewerkt en waar mogelijk gecombineerd met regionale plannen en projecten (synergie) in de zes regionale deelprogramma’s ‘Rijnmond-Drechtsteden’, ‘Zuidwestelijke Delta’, ‘IJsselmeergebied’, ‘Rivieren’, ‘Kust’ en ‘Waddengebied’. • De Minister van Infrastructuur en Milieu biedt de Tweede Kamer jaarlijks op Prinsjesdag het Deltaprogramma aan, in vervolg op het voorstel van de deltacommissaris. - In het eerste Deltaprogramma, het DP2011, zijn de plannen van aanpak van de deelprogramma’s bepaald. - Het DP2012, bevatte de analyses van de opgaven voor veiligheid en zoetwater voor de korte, middellange en lange termijn. - In het DP2013 stond het verkennen van mogelijke oplossingsrichtingen centraal. - In het DP2014 zijn deze oplossingsrichtingen uitgewerkt in concept deltabeslissingen en kansrijke strategieën, die in het - DP2015 leiden tot voorstellen van de deltacommissaris voor de deltabeslissingen, voorkeursstrategieën en uit te voeren maatregelen. • De juridische grondslag voor het Deltaprogramma is beschreven in de met de Deltawet waterveiligheid en zoetwater gewijzigde Waterwet. Hierin staan ook de taken en bevoegdheden van de deltacommissaris en de instelling van het Deltafonds beschreven. Deze wettelijke verankering is essentieel voor een koersvaste aanpak van de opgaven voor waterveiligheid en zoetwatervoorziening waar Nederland voor staat. Zowel de Tweede- als de Eerste Kamer heeft in 2011 unaniem ingestemd met het wetsvoorstel voor de Deltawet, die sinds 1 januari 2012 van kracht is. • Met de oprichting van het Deltafonds en de financiele voeding daarvan, is voorzien in structurele middelen om huidige en toekomstige generaties in ons land te beschermen tegen water en om te zorgen voor een adequate zoetwatervoorziening. Vanuit het Deltafonds worden waterveiligheid en zoetwatermaatregelen van nationaal belang bekostigd. • Het Deltaprogramma is ook een platform voor de kennis en de innovatiekracht, die aanwezig is bij bedrijfsleven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties en benut die zo vroeg mogelijk om te komen tot betere oplossingen en kostenbesparing. • Wim Kuijken is sinds 1 februari 2010 de door het kabinet benoemde deltacommissaris.