Waterstand 15

01

juli 2011 | Ruimte voor de Rivier

waterstand 15 04 Ruimte voor de Rivier, natuur en recreatie zijn nauw met elkaar verbonden. In deze Waterstand lichten we recreatie uit.

06 Het Nederlandse rivierengebied is uitermate geschikt voor recreatie op en aan de rivier. Hier enkele zomerse recreatietips en lezersfoto’s.

Halverwege de rit 08

We zijn halverwege. Nog 4,5 jaar te gaan en dan voldoet ons rivierengebied aan de waterveiligheidsnormen die wettelijk zijn vastgesteld. Toch zien we in veel projectgebieden nog geen graafmachines en bulldozers. Hoe zit het met die deadline van eind 2015 en de voortgang? We vroegen het programmadirecteur Ruimte voor de Rivier Ingwer de Boer.

‘Z

oals het er nu naar uitziet gaan we die deadline, op drie projecten na, halen’ vertelt Ingwer de Boer vol vertrouwen. “Die laatste drie, de hoogwatergeul Veessen-Wapenveld en de dijkterugleggingen bij Lent, Cortenoever en Voorsterklei zijn vertraagd omdat in deze gebieden relatief veel mensen wonen die moeten wijken. Dat vergt een zorgvuldige aanpak en kost tijd. Deze drie volgen snel

na 2015. We hebben al veel bereikt.

Zo is er draagvlak in de omgeving en de samen­werking met de andere partijen gaat goed. Meer dan de helft van onze projecten wordt uitgevoerd door decentrale overheden.

Die doen dat toch maar mooi even.”

Stand van zaken “We hebben tot dusver dertien projectbesluiten genomen en dit jaar volgen er nog eens

Je bent nooit te jong om te leren.

Op verschillende scholen en universiteiten geven ze een lesje Ruimte voor de Rivier.

zestien. Voor zeven projecten zijn samen­ werkingsovereenkomsten gesloten en voor tien zijn zelfs al realisatieovereenkomsten ondertekend. Dertien projecten zijn op de markt gebracht en drie daarvan zijn gegund.

Dit jaar volgen er nog twaalf.” Ingwer is er trots op dat eind dit jaar de helft van de projecten, in geld uitgedrukt, is aanbesteed.

“Ons tempo ligt hoog, in vergelijking tot veel andere grote infrastructurele projecten.” vervolg op pagina 2

Wat je ziet is tijdelijk

W

aar wijzen deze agrariërs in de Overdiepse Polder naar?

Fotografiestudent aan de Kunstacademie, Tobias Suir, werd getroffen door de weidsheid van de polder. Het viel hem op dat de boeren tijdens hun gesprekken, vaak hun armen en handen gebruikten om de weidsheid, de hoogte en de specifieke plekken in de polder aan te duiden. In de lege polder worden de boer en zijn gebaar extra zichtbaar, zij vormen een ‘sculptuur in het landschap’. De boeren wijzen naar de veranderingen die nu plaatsvinden in de polder, de plekken waar de dijken gaan zakken en de bomen gaan verdwijnen. Hij legde de Overdiepse Polder vast zoals het er uitzag, nog voor de graafwerkzaamheden. ~

www.bartfotografie.eu

Oeverzwaluwen in Hondsbroek­sche Pleij De natuur in de Hondsbroeksche Pleij bij Westervoort is volop in ontwikkeling. Dat is niet onopgemerkt gebleven bij deze kolonie oeverzwaluwen die zich heeft genesteld in de steile wanden van de Veerdam. Ze zitten er sinds begin mei. Vermoedelijk vliegen ze eind juli weer uit. ~

02

juli 2011 | Ruimte voor de Rivier

vervolg van pagina 1

Tijdslijn Ruimte voor de Rivier 2007 - Start Programma Ruimte voor de Rivier

2008

2009

- Planstudiefase: - Afronding tekentafel, keuken- planstudiefase tafelgesprekken, meeste projecten klankbordgroepen

Snel en zorgvuldig Toch is het werk aan Ruimte voor de Rivier nog niet op veel plaatsen zichtbaar. Waar blijven toch die graafmachines en bulldozers? De Boer: “Het duurt lang voordat je echt iets in het gebied ziet omdat we eerst veel werk achter de schermen doen.

2010 - Start realisatiefase: voorbereiding werkzaamheden

2011

2012

2013

2014

2015

- Overige aanbestedingen en gunningen - Staatssecretaris neemt projectbesluit over betreffende projecten - Voorbereiding werkzaamheden: vergunningen aanvragen, regelen grondvervoer, aanpassen bestemmingsplannen, aanbesteden uitvoering werkzaamheden - Ter inzagelegging nieuwe bestemmingsplannen en goedkeuring door gemeenten - Start aanbestedingstrajecten - Start daadwerkelijke uitvoering: ‘schop in de grond’

We voeren planstudies uit, hebben te maken met lokale belangen, boeren, tuinders, bewoners, natuur en recreatie.

We moeten vergunningen aanvragen, bestemmingsplannen wijzigen en mogelijkheden bieden voor inspraak en beroep bij de Raad van State. Ruimte voor de Rivier is heel erg ingrijpend. Tweehonderd gezinnen en vijftig boeren moeten verhuizen, dat vraagt aandacht en zorgvuldigheid. Je kunt niet zomaar zeggen: ‘Sorry maar hier hebben we ruimte nodig voor de rivier, kunt u even aan de kant?’”

Samenwerken aan veiligheid Ingwer: “Per project gaan we zorgvuldig en vaak op een innovatieve manier te werk.

We betrekken de bewoners in een vroeg stadium en ze kunnen meedenken en eigen initiatieven en alternatieven inbrengen in de planvorming. Daarvoor hebben we overal klankbordgroepen in het leven geroepen.

En organiseren we informatie- en startbijeenkomsten met de aannemer en bewoners.

‘Ons tempo ligt hoog, in vergelijking tot veel andere grote infra­ structurele projecten.’

De bewoners krijgen niet alleen het mobiele nummer van de aannemer, maar kennen ook zijn gezicht. Bovendien is ‘minder hinder’ een gunningscriterium bij al onze aanbestedingen. Als aannemers hier een goed doortimmerd plan voor overleggen, scoren ze punten in de aanbesteding.”

Geen onnodig werk doen “Gaandeweg komen we ook tot voort­ schrijdende inzichten”, vervolgt De Boer.

“Zo heeft de Staatssecretaris recent besloten enkele projecten niet uit te voeren. Bijvoorbeeld de dijkversterking bij de Nederrijn en Lek, die in de Planologische Kern Beslissing

Oplevering van de meeste projecten

(PKB) stonden, bleken na nader onderzoek niet nodig. Hetzelfde geldt voor de Gendtse Waard. Door de robuustere uitvoering van Nijmegen/Lent, wordt de benodigde waterstanddaling in dit gebied al behaald.

Het project Nijmegen/Lent is wat duurder, maar levert relatief meer op. Het vervallen van project Gendtse Waard bespaart de omwonenden veel overlast en scheelt veel werk.”

Veiligheid boven alles “Ook bij dit soort beslissingen gaan we niet over één nacht ijs. We wegen altijd de alternatieven zorgvuldig tegen elkaar af. Dat is niet eenvoudig, want we hebben met veel verschillende partijen te maken. Ruimte voor de Rivier lijkt soms dus traag te gaan, maar zorgvuldigheid kost nu eenmaal tijd. Ruimte voor de Rivier is een groot en ingrijpend programma en we willen het goed doen.

Het gaat om de veiligheid van vier miljoen mensen in het rivierengebied. En die gaat boven alles.”

Ruimte voor de Rivier in het kort In de afgelopen eeuwen hebben de rivieren steeds minder ruimte gekregen. De rivieren liggen ingeklemd tussen steeds hogere dijken en achter die dijken wonen steeds meer mensen. Tegelijk is door bodemdaling het land achter de dijken lager komen te liggen. Bovendien regent het vaker en harder waardoor rivieren steeds meer water moeten verwerken. De regering neemt daarom maatregelen om in de toekomst het rivierengebied beter te beschermen tegen over­ stromingen. De rivier krijgt op meer dan 30 plaatsen meer ruimte. Deze projecten vormen samen het Programma Ruimte voor de Rivier. Een rijksprogramma dat samen met regionale overheden zorgt voor de veiligheid van circa vier miljoen Nederlanders. Naast veiliger wordt het rivierengebied ook mooier en aantrekkelijker gemaakt en biedt het meer ruimte aan natuur en recreatie.

03

juli 2011 | Ruimte voor de Rivier

up-todate

Kort nieuws Afghaanse delegatie op bezoek Nederland is wereldwijd een voorbeeld op het gebied van waterveiligheid. Onlangs brachten twaalf topbestuurders uit Afghanistan een bezoek aan een aantal Ruimte voor de Rivierprojecten. Op het programma stonden de dijkverlegging en de regelkraan bij Hondsbroeksche Pleij, de uiterwaardvergraving Meinerswijk bij Arnhem, de stuw bij Driel en de rivier­ verruiming Lexkesveer bij Wageningen. Het bezoek van de Afghanen had als doel kennisoverdracht en werd begeleid door de Universiteit Wageningen en Euroconsult MottMacDonald. ~

Resie Robbers

Platbodem opgevist Op 13 mei is uit de plas van Bruil in Meinerswijk een 800 jaar oude boot opgevist. Het gaat om de restanten van een dertiende-eeuwse platbodem van circa 8,50 meter lang en 1,80 meter breed. Waarvoor het schip heeft gediend is nog onduidelijk. “In Nederland is nooit eerder een schip uit de dertiende eeuw aangetroffen”, aldus Benno van Tilburg van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. “Deze vondst in Meinerswijk is van nationaal belang.” Het is de bedoeling dat het bootje zal worden behandeld, gereconstrueerd en tentoongesteld. ~

De uil zit in de wilgen

Boskalis verruimt Nederrijn Boskalis heeft de opdracht gekregen om de Nederrijn op vier plaatsen meer ruimte te geven. Een belangrijke mijlpaal binnen het Programma Ruimte voor de Rivier. Dit project is namelijk op een nieuwe manier aanbesteed. Planstudie, ontwerp en realisatie zijn geïntegreerd in één opdracht. Bij de keuze van de juiste samenwerkingspartner is niet alleen gekeken naar de prijs maar ook, naar de kwaliteiten die de aannemer heeft: Begrijpt en beheerst hij de risico’s? Levert hij op tijd? Communiceert hij goed met bewoners en belanghebbenden en minimaliseert hij eventuele hinder? Boskalis krijgt relatief veel ruimte bij het uitvoeren van de opdracht en werkt daarbij nauw samen met ingenieursbureau Grontmij. Opvallend is dat Boskalis niet alleen op kwaliteit maar ook op prijs het beste scoorde.

De bouw­activiteiten starten eind 2012 en het werk moet in 2014 klaar zijn. De bewoners in het projectgebied zijn in juni hierover geïnformeerd tijdens informatieavonden.

Zie ook www.ruimtevoorderivier.nl ~

Laagwater

Gerie Sandmann

Stond de vorige Waterstand nog in het teken van hoogwater, nu kampen we op veel plaatsen in Nederland met laagwater.

Scheepswerf opgegraven Voordat men met de werkzaamheden in een projectgebied kan beginnen, wordt vaak eerst onderzocht of er mogelijk nog historisch belangrijke vondsten in de bodem zitten.

Zo ook in Deventer. Tijdens recent archeologisch onderzoek, in de uiterwaarden tegenover de stad, zijn de resten van een kleine 18de en 19de eeuwse scheepswerf aangetroffen.

Hier werden onder andere de scheepjes van de Deventer Schipbrug onderhouden. Omdat de werf vroeger regelmatig onder water stond, is er weinig permanente bebouwing.

Op een bakstenen scheepshelling na, waarlangs de schepen op het droge werden getrokken, bevinden zich twee een­ voudige bakstenen gebouwtjes en enkele stookplaatsen. ~

Europees Jongeren Parlement voor Water Nederland was dit jaar gastland voor het tiende European Youth Water Parlement (EYWP). Een honderdtal jongeren voer met een cruiseschip door het Nederlandse rivierengebied. Ze deden verschillende Ruimte voor de Rivier-projecten aan. Doel van het EYWP is dat jongeren elkaar laten zien welke watergerelateerde problemen en projecten er in de verschillende landen zijn. Ook moet het jongeren meer bewust maken van de problemen die water in de nabije toekomst in Europa kan veroorzaken. Samen gingen ze op zoek naar oplossingen die op meerdere plaatsen toepasbaar zijn. Zie ook het filmpje op www.ruimtevoorderivier.nl ~

Negentig knotwilgen verhuizen in Westenholte om ruimte te maken voor de rivier. De bomen staan in een gebied dat door de dijkverlegging buitendijks wordt en in de toekomst onder water kan komen te staan. De eerste vijftig wilgen werden begin april verplant. Dit gebeurde met grote machines met een speciale bak waarmee de bomen uit de grond werden ‘gehapt’. De overige veertig knotwilgen volgen dit najaar, na het broedseizoen van de steenuil. De Roofvogelen uilenwerkgroep Zwolle neemt, naast het herplanten van de knotwilgen, verschillende andere maatregelen om de leef­omgeving en voedselvoorraad voor de steenuil in stand te houden. Zo zijn diverse nestkasten opgehangen, is een takkenril aangelegd en zijn nieuwe fruitbomen geplant.

Tevens worden drie muizenpiramides geplaatst. ~

Startschot ‘Ruimte Film over de IJssel wint prijs voor de Waal’ Staatssecretaris Atsma heeft op 21 februari het projectbesluit ondertekend voor de dijkteruglegging bij Lent. Nu kan de uitvoering verder worden voorbereid, te beginnen met het bestemmingsplan. Bij Lent maakt de rivier een smalle bocht waardoor het water in Nijmegen snel hoog komt te staan. Om deze ‘flessenhals’ te verruimen, wordt de dijk een stuk verplaatst. Ook wordt in de uiterwaarden een geul van 200 meter breed gegraven. Door de geul ontstaat bij Lent een nieuw eiland in de Waal. Het project moet in 2015 gereed zijn. Met het project ‘Ruimte voor de Waal’ is 351 miljoen euro gemoeid. De inrichting en bebouwing van het eiland ‘Veur-Lent’ vindt daarna plaats. Voor de uitvoer van het project moeten veertig woningen en zeven bedrijven wijken. www.nijmegen.nl/ruimtevoordewaal ~

Met de korte film: ‘Wat gaan ze doen met de IJssel’ won van Paul van Agten de prijs voor ‘Beste Nieuwkomer’ tijdens het AVO Filmfestival 2011. De film gaat over het Ruimte voor de Rivier-project bij Deventer en is gemaakt in opdracht van de waterschappen Groot Salland en Veluwe. Paul van Agten legt uit hoe hij te werk gaat: ”Ik verzamel als ‘huisfilmer’ van het project voortdurend beelden en interviews. Daar maak ik twee keer per jaar een zogeheten ‘IJsselclip’ van.” De jury was onder de indruk van de originele manier waarop de film verhaalt over de plannen die men heeft om in de uiterwaarden van de IJssel extra geulen te graven. “De film begint als een speelfilm, maar ontwikkelt zich tot een informatief geheel. De plannen en bedoelingen van het project komen duidelijk naar voren. Ook komen verschillende inwoners aan het woord.” Bekijk de film op www.lechapeau.nl ~

04

juli 2011 | Ruimte voor de Rivier

Het Q-team houdt een vinger aan de pols Ruimte voor de Rivier moet ons rivierengebied niet alleen veiliger maken maar ook mooier. Maar wat is mooier? Yttje Feddes, lid van het Q-team Ruimte voor de Rivier, bekijkt alle projecten die een duidelijke impact hebben op het landschap zeer zorgvuldig met haar kwaliteitsbril.

Y

ttje Feddes legt uit: “Niet iedereen houdt van hetzelfde type landschap. De één geeft nu eenmaal de voorkeur aan een weelderig wilgenbos in de uiterwaarden, de ander heeft liever een uitgestrekte polder met

koeien. Feit is dat door Ruimte voor de Rivier gebieden ingrijpend veranderen.

Dijken worden verlegd, er worden geulen gegraven of obstakels verwijderd. Het Q-team, ook wel kwaliteitsteam genoemd, houdt daarbij een vinger aan de pols.”

Yttje Feddes

Dynamiek van de rivier Het Q-team houdt zich bezig met de inrichting van het Nederlandse rivierengebied rond de projecten van Ruimte voor de Rivier. Yttje: “Wij kijken of de plannen passen bij de dynamiek van een bepaalde rivier. De Rijn en IJssel zijn veel rustiger rivieren dan onze grootste en drukst bevaren rivier de Waal. Dat vereist dus een andere vormgeving van de projecten.

Bij de één passen geulen in de uiterwaarden, ergens anders is zomerbedverlaging of obstakelverwijdering een betere oplossing.

Wij willen de natuurlijke kwaliteit van de rivieren meer benutten. De rivieren hun oude glorie teruggeven. Daarbij gaan we voor afwisseling in het landschap. Wij kijken tevens naar de toegankelijkheid van de nieuwe gebieden, de mogelijkheden voor natuurontwikkeling en recreatie. Kun je er wandelen, struinen of misschien zelfs fietsen? Zijn daar paden voor?

‘De meeste gebieden zijn zeer geschikt voor avontuurlijke recreatie’ Zijn schiereilanden toegankelijk? En als er een brug moet komen, dan liever een mooie.”

Geen Vondelpark Volgens Feddes zijn de meeste projectgebieden na afronding van de rivierverruiming zeer geschikt voor avontuurlijke recreatie.

“Verwacht dus geen picknicktafels en andere voorzieningen. Houd je van strak gemaaid gras, fonteinen en bestrate wandelpaden?

I Oase van rust

n deze ‘on-Nederlandse tuin’ met mediterrane sfeer kun je heerlijk uitrusten na een wandeling of fietstocht. Eigenaren Floor Oskam en Coen van den Boogaard maken zich zorgen over de bereikbaarheid van hun oase van rust door het Ruimte voor de Rivier-project Millingerwaard.

De Millingerwaard krijgt de komende jaren een ander gezicht. In een van de vele halfverscholen prieeltjes van de Theetuin praten we onder het genot van pittige Pakistaanse tomatensoep over Ruimte voor de Rivier en de gevolgen voor de Theetuin. Coen legt uit: “Ze gaan hier delen van de uiterwaard afgraven en nieuwe geulen aanleggen.

Op zich is dat nog niet zo´n ramp maar onze belangrijkste toegangsweg wordt straks doorsneden door een brede rivierarm.”

Gevolgen project

Coen van den Boogaard (links) en Floor Oskam (rechts)

Midden in het prachtige natuur­gebied Millingerwaard, waar Schotse Galloway runderen grazen en kuddes Konikpaarden vrij rond­lopen, vind je vrijwel direct aan de rivier de Millinger Theetuin.

Floor: “Het project heeft behoorlijke gevolgen voor ons, de bewoners van Klaverland, (een klustertje huizen op het terrein van een voormalige steenfabriek, red.) en voor de natuur. We hebben samen geprobeerd de plannen tegen te gaan. Via de gebruikelijke democratische hoorzittingen en informatieavonden. Helaas heeft dat weinig opgeleverd.”

“De grootste verandering? Nu brengt een prachtige wandeling van een kleine twee kilometer onze gasten van het kerkje in Kekerdom dwars door de Millingerwaard naar de Theetuin. Het voert ze langs zanderige rivierduinen, oude rivierstrangen, ooibossen en ander natuurschoon”, vertelt Coen. “Straks moeten ze bij hoogwater bijna twee keer zo ver lopen. Dat is voor velen net te ver. Bovendien ligt de weg minder mooi.

Dan raad ik je aan om naar het Vondelpark of een ander stadspark te gaan. De meeste projectgebieden hebben namelijk een ruiger uiterlijk, waarin water een belangrijke rol speelt. Zeker bij hoogwater. Je kunt er prima picknicken of pootje baden. Of bijvoorbeeld kanoën door het in ere herstelde oude kreekpatroon in de Noordwaard. En wat dacht je van de Ooijpolder? In de Bisonbaai, in de uiterwaarden van de Waal, kun je voortreffelijk wandelen en fietsen. Je ziet daar loslopende Galloway runderen, Konikpaarden en bijzondere vogels. En op het terras van Hotel Oortjesrekken kun je lekker bijkomen van al dat natuurgeweld. Nederland biedt mogelijkheden te over om te genieten van de schoonheid en de dynamiek van ons prachtige rivierenlandschap.” Kijk op pagina 7/8 voor nog meer recreatietips. ~

En de werkzaamheden nemen wel een jaar of twee in beslag. Het zal wel wennen worden voor de natuurliefhebbers, in plaats van tussen runderen en Konikpaarden lopen ze tussen vrachtwagens en graafwerktuigen.”

‘Hopelijk weet men ons straks ook gewoon te vinden’ Hopelijk hebben we ongelijk Floor: “Ook voor fietsers wordt het gebied in de nieuwe situatie minder aantrekkelijk.

Ze kunnen bij hoogwater niet meer een rondje Millingerwaard fietsen. Kortom we maken ons zorgen over de bereikbaarheid en bezoekersaantallen van onze Theetuin.

We hebben toch 17 jaar van ons leven geïnvesteerd om van dit plekje iets bijzonders te maken.” “Voor de duidelijkheid”, vervolgt Floor “we hebben wel bereikt dat een beperkt verhoogde dam in de rivierarm komt. Maar we verwachten dat die bij hoogwater onderloopt. Het recreatiegebied wordt straks wel groter met een afwisselender landschap. Wie weet trekt dat extra recreanten. En natuurlijk hopen we van harte dat men ons ook na de uitvoer van de project nog gewoon weet te vinden. Want dit is een uniek plekje in een prachtige omgeving.” ~ Kijk voor meer informatie en openingstijden van de Theetuin op: www.millingertheetuin.nl

05

juli 2011 | Ruimte voor de Rivier

uitgelich t

recreatie

Volop recreatiemogelijkheden Watersportcentrum ’t Oude Maasje ligt midden in de Overdiepse Polder. Om de rivier meer de ruimte te geven gaat dit gebied op de schop en verhuist een aantal bewoners naar een terp.

E

igenaar van het Watersportcentrum John Rekkers zoekt het niet hoger op. Hij is de zoon van polderpionier Han Rekkers en is niet bang voor natte voeten.

“Mijn vader was een van de eerste bewoners van dit gebied”, vertelt John. “Hij was veerman en zette mensen en dieren over met een pontje. Ik ben hier opgegroeid en houd van het weidse karakter van de polder.” Aan het einde van de jaren zeventig is het Oude Maasje afgesloten en is een keersluis gebouwd waardoor de polder watervrij werd.

“Vanaf 1978 vestigden de eerste boeren zich hier pas en veranderde het in het gebied dat wij nu kennen. Ik heb de zaak van mijn vader overgenomen en heb het Watersportcentrum wat uitgebreid. ’t Oude Maasje heeft nu 320 ligplaatsen, een winterberging en een werf.

Daar bouw ik nieuwe boten en voer ik onderhouds- en reparatiewerkzaamheden uit. Ook hebben we een kleine camping.”

Water tot aan de voordeur De noodzaak van Ruimte voor de Rivier is overduidelijk voor John. “Vroeger hebben we een paar keer het water tot aan de voordeur gehad.” Wel vindt hij het jammer dat de overheid beperkt aandacht heeft voor de recreatiemogelijkheden in het nieuwe gebied. “De nadruk ligt duidelijk op wat achter de dijk gebeurt, de agrarische activiteiten. Helaas, want er had nog meer in gezeten op het gebied van recreatie.

Een paar extra standplaatsen voor mijn mini-camping zouden zeer welkom zijn.”

Borden met informatie over de dieren die in de rietkragen leven, kunnen de bezoekers betrekken bij de natuur. Het laarzenpad en het nieuwe fietspad zorgen er straks voor dat nog meer recreanten van het mooie open karakter van de Overdiepse Polder kunnen genieten.” ~ Wilt u meer weten over Watersportcentrum ’t Oude Maasje, mail dan naar: jachthavenoudemaasje@hetnet.nl

‘Er had nog meer ingezeten op het gebied van recreatie.’

Ecologische zone Als natuurliefhebber verheugt John zich op de ecologische zone. “Er komen drie natuurgebieden in de polder. Die worden met elkaar verbonden door een ecologische verbindingszone. Dat is een soort ‘groene

Natuurlijk buitenspelen Hutten bouwen in de bosjes, met takken slepen, kuilen graven, voetballen: laat je creativiteit de vrije loop op het natuurspeelterrein in Deventer.

Op de voormalige ijsbaan kun je spelen met wat de natuur je biedt.

Marcel Ellen (Cambio) en Elske Oost-Mulder (OBB)

weg’ waarlangs dieren van het ene naar het andere natuurgebied kunnen trekken. Hier achter komen getijdengeulen. Het ziet er op de tekeningen veelbelovend uit. Mijn bedrijf ligt straks middenin de ecologische zone.”

Het wordt niet makkelijker met al dat riet voor de deur, maar John heeft ideeën genoeg. “Als we een brug bouwen over de ecologische verbindingszone en een drijvende steiger aanleggen, dan past de jachthaven prima in het natuurgebied.

Gerda en John Rekkers

“H

et terrein van de oude ijsbaan, langs de IJssel, lag braak sinds 1994”, legt Elske Oost-Mulder van het advies­bureau voor buitenspelen OBB uit. “Het was bedoeld voor woningbouw. De economische crisis zette echter een streep door de ambitieuze plannen van de gemeente. Nu krijgt het terrein tijdelijk een groene en sociale functie, tot de woningmarkt weer aantrekt. Samen met Transition Town Deventer, Cambio en de omwonenden toveren we het gebied om tot een speellandschap. De gemeente is erg enthousiast over de invulling en heeft ons het terrein voor vier jaar toegewezen met een beperkt budget.”

‘Kinderen hebben geen speeltoestellen nodig om zich te vermaken’ Wat kan je allemaal doen?

“Ons idee is dat je geen speeltoestellen nodig hebt om je te vermaken. Hier kun je spelen met wat de natuur je biedt. Wij helpen de natuur een handje door allerlei (natuurlijke) materialen in het gebied aan te bieden. Dat kan een stapel takken zijn maar ook een berg zand. Of we recyclen materiaal zoals autobanden. Recent hebben een aantal jongeren samen met vrijwilligers hiervan een toren gebouwd. Verder hebben we wat zithoekjes gecreëerd zodat ouders en verzorgers hun spelende kroost in de gaten kunnen

houden. De mensen van Cambio houden de boel netjes en doen het beheer. Ook Transition Town Deventer ontplooit hier allerlei initiatieven. Zo zijn ze bezig met de bouw van een proefhuis van gerecycled materiaal.

En ze leggen moestuinen aan. De omwonenden zijn tot nu toe super enthousiast. We krijgen van alles aangeboden waar we ons terrein verder mee kunnen aankleden. Echt hartverwarmend.”

Kijkje nemen in projectgebied “Ruimte voor de Rivier zijn onze buren.

Nu merken we er nog niet veel van. Maar als je straks hier de dijk op klimt, komen op 30 meter de graafmachines voorbij. Spannend om te zien voor kinderen. We overleggen momenteel hoe we kunnen samenwerken om het gebied nog interessanter te maken.

Wij willen bijvoorbeeld graag een uitkijktoren bouwen van waaruit je kilometers ver over de uiterwaarden kunt kijken en voor een groot deel het projectgebied kunt overzien.

Ruimte voor de Rivier wil graag een informatiecentrum in het gebied. Wie weet kunnen we wat voor elkaar betekenen. De combinatie van natuur en lichte recreatie maken dit gebied tot een aantrekkelijk geheel. Straks ligt de Natuurderij (een uniek, innovatief project waarin natuur, landbouw, ecologie, economie en recreatie worden verenigd) op een steenworp afstand en krijgen ook de roeivereniging en de Waterscouts vlakbij hun eigen plekje. Je kunt zeggen dat Ruimte voor de Rivier Deventer de kans biedt om het gebied rondom de stad meer bij de stad te betrekken. Dat vind ik pure winst.” ~ Meer informatie op: www.deoudeijsbaan.nl

06

juli 2011 | Ruimte voor de Rivier

Recreatie op en langs de rivier

d

d er

rijn bij Wagening

Ar nh e

dag e

ni

n

me

Kad e

en,

Em

m a

g lin

Ro eie r

op

e eN

m

in

Stuur ons ier op foto’s van plez vi r a twitter en aan de rivie ar r of mail ze na #ruimtevdrivie l. r.n ie riv de or info@ruimtevo foto’s onte st be jf vi De uke vangen een le . attentie

u Te

Arnhem

s

De zomervakantie is in aantocht. Tijd om er op uit te trekken en het water op te zoeken.

Het Nederlandse rivierengebied is ‘the place to be’ voor recreatie. En er komen steeds weer nieuwe mogelijkheden bij, mede dankzij Ruimte voor de Rivier. Hier enkele recreatietips.

ie otograf Tif F , 1 01 i2

! e TIP uw leukst

Nederlands Watermuseum Ben jij tussen zes en twaalf jaar oud en een echte speurneus? Kom dan in de zomervakantie (van 2 juli t/m 4 september) naar het Watermuseum voor een spannende buitenactiviteit. Natuurlijk kan je er ook gewoon proefjes doen en meer te weten komen over water en Ruimte voor de Rivier. www.watermuseum.nl

IJsselliniewandelroute in Meinerswijk Op www.ontdekdeijssellinie.nl vindt u een wandelroute van 6 km langs de IJssellinieelementen in Meinerswijk bij Arnhem. De wandeltocht is ook als GPS-route beschikbaar.

Ka

o

Millingerwaard

Pa

Verken de Ooijpolder, wandelend, fietsend of struinend door de Millingerwaard.

Wie weet komt u de Konikpaarden of de Galloway runderen tegen. Rust na uw tocht lekker uit op een van de strandjes langs de Waal of in de Millinger Theetuin. Lees meer over de Theetuin in Uitgelicht. Wilt u samen met een gids door het gebied struinen of wilt u een fotoworkshop volgen? www.millingerwaard.info nd va ul

en B

e rg

Hanzesteden

Nijmegen

De Hanzesteden Kampen, Zwolle, Hattem, Deventer, Zutphen en Doesburg liggen als fraaie parels aan een glinsterende rivier, de IJssel. Een prachtig gebied om te voet of met de fiets te verkennen. www.ijssel.info en www.hanzesteden.info

Nijmeegse Vierdaagsefeesten Van dinsdag 19 juli t/m vrijdag 22 juli Dit jaar vindt de 95ste editie plaats van de Nijmeegse Vierdaagse. Tijdens de eerste wandeldag leidt de route van de Vierdaagse over de dijk. Op het Waalstrand is Nico N tijdens de Vierdaagsefeesten ije nh een week lang van alles te doen. Met spetterende optredens en leuke terrasjes. www.vierdaagse.nl en www.vierdaagsefeesten.nl

s ui

Michael

Zwolle

Lentse Oeverspelen

To n Houk

Zondag 4 september Neem deel aan de fotowedstrijd met als thema ‘Lentse gewoontes’, volg een van de creatieve workshops en geniet van de acts op het open podium. De kunstmarkt ‘Kunst aan de Waal’, met haar lint van stalletjes op de Oosterhoutsedijk en Veerdam is ook zeker een bezoekje waard of ga lekker luieren aan het Lentse Waalstrand. www.oeverspelen.nl

Met de veerpont In de buurt van Zwolle kunt u heerlijk wandelen in de Vreugderijkerwaard (in het projectgebied Dijkverlegging Westenholte).

U vindt er een weelderige vegetatie en een stromende nevengeul. Wat is leuker dan na een stuk fietsen of wandelen met een pontje de rivier over te steken. www.ijsselinbeeld.nl

Expositie in de natuur Mei 2011 tot mei 2012 Een jaar lang kunt u in de open lucht tussen Zwolle, Kampen en Hasselt genieten van een bijzondere expositie van landschapsfotograaf Jan Koster. Een speciale fietsroute leidt u langs vijf bijzondere locaties waar de foto’s op grote billboards worden tentoon­ gesteld. De folder met de route is gratis op te halen bij alle VVV-winkels in het gebied. www.vvvijsseldelta.nl en www.nlijsseldelta.nl.

es

juli 2011 | Ruimte voor de Rivier

em ,E ste rD

Gorinchem

e Ve

ol

Ko

St u

Wilt u de nieuwste aanwinst van Nationaal park de Biesbosch beleven? In het unieke zoetwatergetijdennatuurgebied de Zuiderklip is een wandelroute uitgestippeld over de dijken en zijn extra aanlegsteigers aan­gelegd.

Vanaf de uitkijktoren kunt u het gebied goed overzien. Kijk vogels vanachter het vogelkijkscherm of bezoek de Amaliahoeve in het hart van het gebied. www.dezuiderklip.nl

e

Bi

es

bo

sch

bij

Ko p

van ‘t Land, Martin

De Blauwe Kamer De Blauwe Kamer is een rivieroeverreservaat langs de Nederrijn en leent zich uitstekend voor natuurwandelingen (laarzen aan­ geraden) en vogelspotten. In het infor­matie­centrum vindt u een wisselende tentoon­stelling. Kinderen kunnen met het opdrachten­boekje ‘Op avontuur in de Blauwe Kamer’ het gebied verkennen.

Bezoek het Panorama­restaurant De Blauwe kamer, de vogelkijkhut of maak een tochtje met de safariboot. www.utrechtslandschap.nl

Zutphen Boekenmarkt Zutphen 31 juli De boekenmarkt aan de kade langs de IJssel in het pittoreske Zutphen biedt met rond de 55 kramen een kwalitatief hoogstaand aanbod aan tweedehands en antiquarische boeken. www.boekenvreugd.nl

Kunstmarkt Zutphen 28 augustus Tijdens het Zutphense ‘Kunst aan de IJssel’ presenteren kunstenaars in ruim honderd kramen hun werk. Van schilderkunst tot textielkunst en van keramiek tot beeld­ houwwerk. www.kunstmarktzutphen.nl

Veluwe IJssel Boemel Een unieke combinatie van stoomtrein en salonboot. Bekijk de Veluwe vanuit de stoomtrein van de VSM, nostalgisch reizend van Apeldoorn naar Dieren. Daarna vaart u met een salonboot over de kronkelende IJssel van Dieren naar Zutphen. U maakt dit prachtige ‘rondje’ compleet met een ritje per NS-boemeltrein van Zutphen naar Apeldoorn. www.fluisterboot-zutphen.nl

Deventer Deventer Op Stelten Vrijdag 1 tot en met zondag 3 juli Begin juli staat Deventer in het teken van het spraakmakende internationale theaterfestival ‘Deventer Op Stelten’. Ruim 140 gratis toegankelijke voorstellingen zetten voor het vijftiende jaar on op rij de historische binnenstad van Deventer en het Worpplantsoen letterlijk en figuurlijk op stelten. www.deventeropstelten.nl J ef R ab ill

9 en 10 september Op een ponton in de Lingehaven vinden begin september klassieke muziekconcerten plaats van amateurs en professionals.

Je kunt hier genieten van speciale orinchem Zo G schoolconcerten, het internaZ ie o di tionale concert ‘Gorinchem meets Korea’, een Amateurkunstpodium en de Carmina Burana van Carl Orff. Tijdens de optredens wordt een spectaculaire lasershow getoond. www.lingehavenconcert.nl

De Zuiderklip

td

n

Ar

Lingehavenconcert

Bezoek eens het Biesboschmuseum en leer alles over de rijke historie van dit gebied of maak een tochtje met de fluisterboot. www.biesboschmuseum.nl, www.np-debiesbosch.nl. Wilt u deelnemen aan een bevertocht kijk dan op www.biesbosch.nu. Je kunt de Biesbosch ook uitstekend verkennen per kano. www.kanoweb.nl. Voor het ultieme vakantiegevoel kampeert u een nachtje bij de boer www.biesboschhoeve.nl of www.groenecampingindepolder.nl

ns

ie

ja

rd

Utrecht

Hippiefestival

Biesbosch

rs

Jetsk

Houdt u van fietsen, wandelen of varen en van historie en cultuur? In de Vesting3hoek is altijd wat te doen. Breng een bezoek aan het middeleeuwse Slot Loevestein, struin door de uiterwaarden, ga lekker ravotten op Fort Vuren of bezoek de vestingstad Gorinchem, Zaltbommel of het oude vissersstadje Woudrichem. De locaties zijn verbonden door fiets- en voetveren, een belevenis op zich. Op één dag brengt u een bezoek aan drie provincies, beleeft u 600 jaar geschiedenis en kunt u maar liefst drie rivieren bevaren. www.vesting3hoek.nl en www.slotloevestein.nl

1 tot 3 juli 2011 Het Gorcums Hippiefestival is een evenement voor en door de bezoekers. Niets moet, (bijna) alles mag.

Op het podium staan, naast de meer gevestigde namen zoals de Bintangs, lokale bands en muzikanten. Ook is er een kleurrijke bazar en hippiebusjes mogen op het festivalterrein bivakkeren. www.hippiefestival.nl

me am

i bij Gorinch

Vesting3hoek

recreatie TIPS

Kunstlab tentoonstelling ‘De stad - de rivier’ Vanaf 30 juni In Deventer komt er een speciale monu­ mentale wand langs de Verlaagde Welle (de IJsselkade) die bestaat uit beeldend kunstobjecten van tien kunstenaars met als thema: ‘De stad - de rivier’. Over verleden, heden en toekomst van hun verbondenheid.

De originele kunstwerken zijn de hele zomer in het Kunstenlab te bewonderen.

De tentoonstelling wordt st hor geopend op 30 juni. www. ink r B kunstenlab.nl/tentoonstelling Er ic

07

Deventer Boekenmarkt Zondag 7 augustus 2011 Met 878 boekenkramen langs de IJsselkade en in de historische binnenstad is de Deventer Boekenmarkt uitgegroeid tot de grootste van Europa. Tevens is er een programma met muziek, kunst en speciale exposities. www.deventerboekenmarkt.nl

Gee

ra r

s

08

juli 2011 | Ruimte voor de Rivier

4kids

-as

Hoi, River hier!

pl = k

De zomervakantie begint bijna. Op en langs de rivier kun je heel veel leuke dingen doen. Het maakt niet uit of de zon schijnt of het regent dat het giet.

Trek je wandelschoenen of laarzen aan en pak je zwemspullen in. Dan kun je de natuur verkennen. En als je moe bent van het wandelen, struinen of fietsen rust je uit op een van de vele strandjes aan de rivier.

Wist je dat het rivierzand het beste zand is om mooie zandsculpturen (beelden, kastelen of taartjes van zand) van te maken? Wil je liever een dagje op het water doorbrengen? Huur dan eens een kano en verken de Biesbosch of Zuiderklip.

Wie weet zie je een beverburcht of mooie watervogels. Om het

ak = o

avontuur compleet te maken kun je een nachtje kamperen bij de boer.

Breng de volgende dag een bezoekje aan het Biesbosch museum. Daar leer je alles over de geschiedenis van dit prachtige gebied. Kijk voor meer uitjes op pagina 7 en 8.

Wat je ook gaat doen deze zomer ik wens je een super leuke vakantie en alvast heel veel succes op school het komende jaar!

-em

-m -r

Rebus!

Denk je nog aan het maken van de rebus?

Stuur het antwoord naar info@ruimtevoorderivier.nl met je naam, adres en leeftijd erbij. Onder de juiste inzendingen verloten we weer een leuke prijs.

De uitkomst van de vorige rebus was: ‘Overdiepse Polder’. Mika Palm uit Dieren heeft vier kaartjes gewonnen voor het Watermuseum in Arnhem!

TIgPm!ooie of

Groetjes,

Heb je no n de rivier? leuke foto’s va naar Mail die dan rivier.nl. de or vo te info@ruim je ze terug Wie weet zie of op in Waterstand e! sit eb w de

Lesje Ruimte voor de Rivier Op de lagere en middelbare school en op de universiteit is Ruimte voor de Rivier steeds vaker onderdeel van de lesstof.

Gastcollege Cor Beekmans, van de Ruimte voor de Rivier gaf onlangs een gastcollege Ruimte voor de Rivier op Universiteit Twente. “Ik vond het erg interessant”, aldus student Civiele Techniek Jesse Mom. “Het gaf een goed inzicht in de organisatie van zo’n groot programma, en van de beleids­ structuren. Beekmans ging in op de manier van werken en communiceren met belanghebbenden en de inhoud van een aantal projecten.”

Girlsday Op Girlsday was het de beurt aan de meisjes. Dit Europese initiatief moet jonge meiden van 10 tot 15 jaar enthousiast maken voor techniek, bètavakken en ict. Op gemaal Wortman ontving waterschap Zuiderzeeland 18 enthousiaste meisjes van basisschool De Duizenpoot uit Almere.

De meisjes maakten kennis met het gemaal en mochten in de werkplaats een werkstuk maken. Een groep meiden uit HAVO-2 van het Arentheem College maakte op deze dag door middel van video’s, een quiz en een presentatie kennis met Rijkswaterstaat, programmadirectie Ruimte voor de Rivier en een aantal vrouwen dat werkzaam is bij Rijks­ waterstaat. De dag werd afgesloten met een bezoek aan het project Hondsbroeksche Pleij.

Nieuwsbrief en Schooltv Brugklasleerlingen van Het Stormink College in Deventer gingen eveneens aan de slag met Ruimte voor de Rivier.

Op verzoek van het Waterschap Groot Salland en Waterschap Veluwe, die samen het project bij Deventer uitvoeren, maakten ze de Ruimte voor de Rivier nieuwsbrief voor Deventer. Ze werden daarin bijgestaan door een professioneel tekstschrijver, een fotografe en een vormgevingsbureau.

Ook ging de schooltelevisie, in een programma voor VMBOleerlingen, in op de verschillende projecten van Ruimte voor de Rivier en het tvprogramma Andere Tijden besteedde eveneens aandacht aan dit onderwerp.

Colofon Waterstand is een kwartaaluitgave van de Programmadirectie Ruimte voor de Rivier (PDR). Met deze nieuwsbrief informeert PDR de bewoners, gebruikers en bestuurders van het Nederlandse rivierengebied over de voortgang van het Programma Ruimte voor de Rivier.

Voor meer informatie Programmadirectie Ruimte voor de Rivier Antwoordnummer 52528 3502 VH Utrecht Tel.: 088 - 797 29 00 info@ruimtevoorderivier.nl Hoofdredactie PDR Ruimte voor de Rivier

GeoWeek Ook tijdens de aardrijkskundelessen op de basisschool wordt aandacht besteed aan Ruimte voor de Rivier. Tijdens de GeoWeek bezochten de groepen 7 en 8 van OBS ’t Montferland uit ‘s Heerenberg het project Hondsbroeksche Pleij. De leerlingen waren erg enthousiast. GeoWeek is een initiatief van het Koninklijk Nederlands Aardrijkskundig Genootschap.

Meer weten?

Wil jij ook meer weten en leren over Ruimte voor de Rivier?

Kijk dan op: www.ruimtevoorderivier.nl en op www.droppiewater.nl

Tekst Juliette Rieff - den Boer Realisatie en vormgeving VormVijf

In het programma Ruimte voor de Rivier werken regionale overheden en Rijk samen om het rivierengebied beter te beschermen tegen overstromingen. De rivier krijgt meer ruimte. Tegelijkertijd wordt gewerkt aan het verbeteren van de ruimtelijke kwaliteit: het rivierengebied moet er in economisch, ecologisch en landschappelijk opzicht beter van worden. Meer weten? www.ruimtevoorderivier.nl ISSN nummer: 1876 - 1984