GP003-A
DRAF
23 MAC 2011
Kawasan Perdagangan
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia KEMENTERIAN PERUMAHAN DAN KERAJAAN TEMPATAN 23 MAC 2011
Cetakan Pertama 2010 Š Hakcipta Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan Malaysia
Hakcipta terpelihara Sebarang bahagian dalam laporan ini tidak boleh diterbitkan semula, disimpan dalam cara yang boleh dipergunakan lagi, ataupun dipindahkan dalam sebarang bentuk cara, sama ada dengan cara elektronik, gambar rakaman dan sebagainya tanpa kebenaran bertulis daripada Penerbit terlebih dahulu
ISBN 978-983-41729-8-5
Diterbitkan di Malaysia oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan Malaysia Tel: 03–2698 9211 Faks: 03–2692 9994
Pemberitahuan Garis panduan ini menggabung dan menggantikan Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Kawasan Perdagangan bil. JPBD 11/97, Garis Panduan dan Piawaian Perancangan Hypermarket bil. JPBD 6/2003 dan Garis Panduan Perancangan Pembangunan Cafe Terbuka bil. JPBD 1/2002 yang disediakan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia. Garis panduan ini hendaklah dibaca bersama dengan peruntukan undangundang sedia ada khususnya Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172), Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974 (Akta 133) dan Undang-Undang Kecil Bangunan Seragam 1984. Garis panduan ini tidak mengatasi mana-mana garis panduan lain, sama ada dari segi subjek atau pun pertapakan, yang disediakan di bawah peruntukan perundangan oleh mana-mana pihak. Ia perlu dibaca bersama dengan garis panduan/piawaian lain yang berkaitan yang disediakan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia dan juga agensi teknikal serta kementerian lain. Pelaksanaan dan penguatkuasaan kepada garis panduan umum dan garis panduan khusus yang terkandung di dalam garis panduan ini perlu diselaras dengan rancangan pemajuan sama ada, rancangan tempatan atau rancangan kawasan khas.
23 MAC 2011
i
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
1. TUJUAN
1
2. LATARBELAKANG
1
3. SKOP 3.1 3.2 3.3
GARIS PANDUAN Definisi Klasifikasi Kawasan Perdagangan Peraturan dan Keperluan-Keperluan Lain
2 2 2 3
4. PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN 4.1 Pematuhan Kepada Perancangan Setempat 4.2 Pembangunan Perdagangan Mengikut Hierarki dan Menjadi Pemangkin Pembangunan 4.3 Kepelbagaian Aktiviti Dan Peluang Penyertaan 4.4 Kemudahsampaian yang Tinggi 4.5 Berkomponen dan Berkualiti 4.6 Kebersihan, Keselamatan, Keselesaan dan Harmoni 4.7 Inovatif, Estetika dan Beridentiti
3 3
5. GARIS 5.1 5.2 5.3
PANDUAN PERANCANGAN UMUM Perancangan Tapak Susun Atur dan Reka Bentuk Keperluan-Keperluan Lain
5 5 6 11
6. GARIS 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8
PANDUAN PERANCANGAN KHUSUS Hypermarket Superstore Departmental Store Pasaraya/Supermarket Kompleks/Mall Perniagaan Hotel, Pejabat dan Restoran Gudang Kedai, Kedai Mampu Milik, Rumah Kedai, Kedai Pejabat Arked/Bazar Bangunan Bersepadu Cafe Terbuka Gerai : Statik Gerai : Sementara Pasar Borong, Pasar Basah dan Kering Stesen Minyak
12 12 18 19 21 23 26 29
6.9 6.10 6.11 6.12 6.13 6.14 6.15
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
3 3 4 4 4 4
30 33 35 37 51 56 59 61
1.
TUJUAN
Garis panduan ini bertujuan membantu Pihak Berkuasa Negeri dan Pihak Berkuasa Tempatan serta semua pihak yang terlibat dalam merancang, mengawal dan membangunkan kawasan serta premis perdagangan. Ia juga digunapakai dalam pembentukan pelan-pelan pembangunan dan membangunkan projek-projek perdagangan. Selain itu, objektif-objektif panduan ini adalah untuk:
garis
menggalakkan pembangunan kawasan perdagangan baru di lokasi yang bersesuaian, strategik dan berharmoni serta tidak menjejaskan aktiviti perniagaan runcit tempatan; menentukan penyediaan susun atur kawasan perdagangan yang lengkap, efektif dan menarik;
memperbaiki reka bentuk dan rupabentuk bangunan-bangunan perdagangan sediada di dalam kawasan bandar dan pusat-pusat kejiranan;
memperbaiki penampilan kawasan perdagangan (appearance) dan laluan awam (public right-of-way);
memperbaiki imej dan kawasan perdagangan; dan
menggalakkan pembangunan yang mengambil kira keperluan pejalan kaki dan kenderaan tidak bermotor,
identiti
pada masa sama memenuhi keperluan lalu lintas kenderaan bermotor dan kenderaan berat. 2.
LATARBELAKANG
Aktiviti perdagangan perlu dirancang kerana ia merupakan komponen kegunaan tanah yang terpenting di kawasan bandar. Dengan pertumbuhan ekonomi semasa dan perubahan cara hidup memberi perspektif baru dalam penyediaan aktiviti perdagangan untuk memenuhi keperluan pelanggan. Perdagangan kini dilihat bukan sahaja sebagai satu aktiviti sokongan sahaja malah dilihat sebagai pemangkin kepada pembangunan setempat. Pembangunan perdagangan berskala besar seperti hypermarket atau kompleks/mall perniagaan boleh memberi kesan besar kepada aktiviti perniagaan runcit tempatan. Beberapa kriteria perancangan perlu diambilkira dalam merancang pembangunan aktiviti perdagangan supaya teratur, sesuai dan saling lengkap melengkapi mengikut fungsi dan khidmatnya.
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
3.
SKOP GARIS PANDUAN
Garis panduan perancangan ini terbahagi kepada: Garis panduan umum yang meliputi
perancangan dan perletakan tapak, susunatur dan reka bentuk kawasan dan dalaman bangunan; dan
Garis
panduan khusus yang merangkumi keperluan minimum bagi pembangunan kawasan perdagangan. Perincian mengenai aspek perletakan, struktur binaan, saiz minimum, zon penampan dan lain-lain diberikan.
Garis panduan ini terpakai untuk:
Perancangan pembangunan kawasan perdagangan baru; Pembangunan sediada yang merangkumi pembangunan infill, pembangunan semula kawasan perdagangan, tukar guna jenis perniagaan.
3.1
Definisi
Perdagangan membawa maksud apaapa aktiviti penawaran, pertukaran, perkhidmatan dan penyimpanan barangan untuk tujuan perniagaan. Premis Perdagangan bermaksud bangunan dan perkarangannya yang menempatkan aktiviti perdagangan.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
1
Kawasan Perdagangan adalah kawasan yang menempatkan premis dan aktiviti perdagangan. 3.2
Klasifikasi Kawasan Perdagangan
Premis dan kawasan perdagangan diklasifikasikan seperti berikut: i.
Hypermarket;
ii.
Superstore;
iii.
Departmental Store;
iv.
Pasaraya/Supermarket
v.
Kompleks/Mall Perniagaan
vi.
Hotel, Pejabat, Restoran
vii.
Gudang
viii.
Kedai, Kedai Mampu Milik, Rumah Kedai, Kedai Pejabat
ix.
Arked/Bazar
x.
Bangunan Bersepadu
xi.
Cafe Terbuka
xii.
Gerai : Statik
xiii.
Gerai : Sementara
xiv.
Pasar Borong, Pasar Basah dan Kering; dan
xv.
Stesen Minyak
Sila rujuk definisi bagi setiap klasifikasi perdagangan di atas di bahagian 6 garis panduan ini.
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
3.3
Peraturan dan KeperluanKeperluan Lain
Pembangunan kawasan perdagangan hendaklah mematuhi peraturanperaturan dan keperluan-keperluan berikut:
Kanun Tanah Negara 1960 (Akta 56);
Akta Kerajaan Tempatan 1976 (Akta 171);
Akta Perancangan Bandar dan Desa 1976 (Akta 172);
Akta Jalan, Parit dan Bangunan 1974 (Akta 133);
Undang-Undang Kecil Seragam 1984 (UBBL);
Bangunan
Guidelines on Foreign Participation in the Distributive Trade Services Malaysia, Kementerian Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan (KPDNKK), 2010;
4.
PRINSIP-PRINSIP PERANCANGAN
4.1
Pematuhan Kepada Perancangan Setempat
2
Pembangunan premis dan kawasan perdagangan mestilah mengikut keperluan setempat dan berasaskan dasar-dasar rancangan struktur, rancangan tempatan dan rancangan kawasan khas. 4.2
Pembangunan Perdagangan Mengikut Hierarki dan Menjadi Pemangkin Pembangunan
Perancangan kawasan perdagangan mengikut hierarki pusat perdagangan. Ini boleh mencerminkan jenis dan skala pembangunan yang akan dibenarkan.
Manual Saliran Mesra Alam (MASMA), Jabatan Pengairan dan Saliran; dan
Pembangunan hypermarket boleh menjadi pemangkin kepada pembangunan setempat dan pada masa yang sama ianya hendaklah tidak menjejaskan aktiviti perniagaan setempat sediada.
Garis panduan lain yang berkaitan.
4.3
Kepelbagaian Aktiviti Perdagangan dan Peluang Penyertaan
Memberi perhatian untuk mempelbagaikan premis dan aktiviti perdagangan yang mampu menempatkan semua golongan peniaga. Penyediaan ruang niaga sokongan digalakkan bagi merancakkan aktiviti Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
3
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
perniagaan di kawasan atau bangunan hypermarket kompleks/mall perniagaan. 4.4
dalam dan
Kemudahsampaian Yang Tinggi
Kawasan perdagangan hendaklah mudah sampai kepada semua golongan masyarakat dan boleh dihubungi oleh pelbagai mod pengangkutan bagi memudahkan pergerakan pengunjung. 4.5
4.7
Kebersihan, Keselamatan, Keselesaan dan Harmoni
Reka bentuk dan susun atur kawasan perdagangan hendaklah mengutamakan aspek-aspek keselamatan, kebersihan, mesra alam dan harmoni dengan kawasan sekitar serta dapat meningkatkan interaksi pengguna.
Susun atur, bahan dan kualiti perabot yang digunapakai hendaklah sesuai dengan iklim negara ini dan
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
keselesaan
kepada
Inovatif, Estetika dan Beridentiti Reka bentuk yang universal dengan mengambilkira keperluan semua golongan masyarakat terutamanya Orang Kelainan Upaya (OKU).
Reka bentuk dan susun atur premis perniagaan hendaklah inovatif dan memberi keutamaan kepada pemeliharaan peninggalan warisan, nilai estetika bagi melambangkan imej, identiti dan sosio-budaya tempatan disamping dapat mempertingkatkan suasana persekitaran yang menarik dan indah.
Penyediaan struktur landskap lembut dan landskap kejur/hardscape yang unik dan ceria digalakkan.
Berkomponen dan Berkualiti
Premis dan kawasan perdagangan hendaklah dilengkapi dengan kemudahan sokongan seperti tempat pembuangan sampah, bilik solat, tandas dan tempat letak kenderaan. Segala kemudahan sokongan yang disediakan hendaklah disediakan dengan berkualiti dan mematuhi piawaian yang ditetapkan. 4.6
memberi pengguna.
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
5.
GARIS PANDUAN PERANCANGAN UMUM
5.1
Perancangan Tapak
dan
Jalan susur (15 meter) hendaklah disediakan antara jalan utama dengan kawasan perdagangan.
Jalan susur ini hendaklah mempunyai sirkulasi laluan yang berterusan dan bersambung ke jalan utama.
Jalan susur ini perlu mempunyai sekurang-kurangnya dua akses ke premis perdagangan supaya laluan jalan utama lancar.
Kawasan perdagangan tidak dibenarkan berkongsi lorong belakang dengan kawasan kediaman.
Laluan pejalan kaki yang bersambung, sistematik, selamat dan selesa hendaklah disediakan bagi meningkatkan kesampaian pejalan kaki ke pusat tumpuan awam. Rujuk Foto 1.
Perletakan
Dirancang di lokasi yang strategik di jalan utama (terutamanya aktiviti perdagangan berdensiti tinggi) dan hendaklah mudahsampai terutamanya dengan sistem pengangkutan awam.
4
Rajah 5.1: Contoh perletakan kawasan perdagangan selari dengan jalan utama.
Menggalakkan ciri-ciri pemuliharaan, kesinambungan dan bestari melalui komponen guna tanah dan aktiviti yang bersesuaian, serasi dengan aktiviti pembangunan di kawasan sekitar.
Laluan keluar/masuk tidak boleh menghadap terus ke jalan utama yang mempunyai rizab 20 meter ke atas.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Foto 1: Contoh laluan pejalan kaki yang selamat dan selesa.
Pembangunan secara infill hendaklah mengambilkira faktor-faktor
5
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
perletakan, kawasan persekitaran, jenis aktiviti, ketinggian bangunan dan nisbah plot seperti yang ditentukan oleh pihak berkuasa tempatan.
Aktiviti perdagangan ringan dan perkhidmatan yang beroperasi di rumah kedai dan bangunan bersepadu serta tidak mencemarkan boleh diletakkan berhampiran dengan kawasan perumahan. Zon penampan (buffer) selebar minimum 20 meter (66 kaki) hendaklah disediakan untuk melindungi pandangan dan menampan bunyi bising dari kawasan perdagangan dengan kawasan sekitarnya. Zon ini boleh diintegrasikan dengan ruang pejalan kaki, penanaman pokok serta ruang menunggu dan rehat di kawasan perdagangan tersebut. Kajian impak ke atas peniaga tempatan hendaklah dijalankan bagi semua jenis perniagaan/perdagangan yang dibangunkan secara berasingan (standalone) atau jika ruang lantai perniagaan adalah melebihi 5,000 meter persegi dan lebih.
5.2
Susun Atur dan Reka Bentuk
Perlu mengambilkira keadaan topografi asal tapak dan disesuaikan dengan elemen-elemen buatan tanpa menjejaskan keadaan dan keunikan alam semulajadi untuk mengurangkan tanah runtuh dan banjir kilat di samping mewujudkan
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
pemandangan harmoni.
persekitaran
yang
Ketinggian bangunan hendaklah dikawal bagi menjamin kesinambungan reka bentuk dan keseragaman garis latar langit. Faktor bagi menentukan kawalan ketinggian adalah: a. Pertimbangan pengekalan mercu tanda, landskap bandar (townscape) dan bangunan/ kawasan berkepentingan sejarah, senibina dan warisan; Ketinggian bangunan perlu dikawal untuk mengekalkan serta menyesuaikannya dengan pemandangan dan ciri-ciri mercu tanda yang berprestij dan menonjol atau zon-zon pengekalan. b. Keperluan functional perdagangan;
aktiviti
Ini bertujuan untuk memenuhi keperluan pengudaraan dan cahaya siang hari (day lighting), aktiviti pemunggahan dengan selesa, keselamatan persekitaran dan lain-lain. c. Keperluan kawasan khusus; Bangunan-bangunan yang akan dibangunkan di sekitar dan dalam kawasan yang dikhaskan untuk laluan penerbangan dan komunikasi gelombang mikro perlu mempunyai had ketinggian tertentu dengan merujuk kepada
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
Jabatan Penerbangan Awam dan Rancangan Pemajuan. d.
Reka bentuk, susun atur dan tempat pintu masuk utama bangunan atau kawasan perdagangan hendaklah jelas dan highly visible serta mempunyai elemen-elemen reka bentuk yang memberi pengunjung sense of welcome di samping menambah baik keindahan identiti bangunan. Rujuk Foto 2.
Menyediakan tanda arah yang jelas menuju ke pintu masuk bangunan atau kawasan perdagangan.
Kapasiti kemudahan infrastruktur; Ketinggian bangunan/ruang lantai perniagaan perlu dioptimumkan dengan keupayaan untuk menampung pertambahan isipadu lalu lintas supaya aliran lalu lintas lancar.
6
Ketinggian bangunan/ruang lantai perniagaan juga hendaklah dikawal supaya kapasiti kemudahan infrastruktur dan awam sediada dapat menampung aktiviti yang dijalankan. Ketinggian bangunan juga hendaklah mengambilkira kemudahan mencegah kebakaran serta keupayaan asas bangunan (building foundation).
Mengutamakan ciri-ciri senibina, budaya dan warisan yang melambangkan sosio-budaya dan sejarah tempatan untuk meningkatkan sense of place, suasana tempat yang harmoni, unik dan bermakna.
Bersifat anjal dan berdaya tahan kepada keperluan pelbagai aktiviti (robustness) untuk mencerminkan suasana persekitaran bandar yang ceria dan pelbagai (variety).
Mewujudkan suasana perdagangan berasaskan konsep market place untuk memudahkan dan menarik perhatian orang ramai berkunjung.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Foto 2: Pintu gerbang yang bercirikan sense of welcome.
Sirkulasi Dalaman a. Menyediakan hierarki jalan/lorong mengikut fungsi. Ia hendaklah berterusan, mempunyai reka bentuk yang selamat, mesra kanak-kanak, warga emas dan golongan kelainan upaya serta dihubungkan ke tempat-tempat tumpuan awam. b. Jalan susur dalaman tidak kurang daripada 12 meter lebar (kecuali bagi bangunan hypermarket). Rujuk Lampiran 1.
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
c. Menyediakan kemudahan tempat letak kereta yang mencukupi dan mengambilkira keperluan pelanggan OKU dan pelanggan berkeluarga (kanak-kanak dan bayi) serta pemandu wanita berseorangan (single woman driver). d. Dilengkapi dengan kemudahan tempat letak kereta off-street parking dan on-street parking mengikut piawaian perancangan semasa. Rujuk Foto 3.
7
o
Di persimpangan jalan, laluan lintasan pejalan kaki, perhentian bas dan teksi.
o
On-Street parking dibenarkan pada tepian jalan sahaja.
o
Tidak dibenarkan di lorong tepi atau pemisah (fire-break) antara deretan rumah kedai.
hanya sebelah
f. Menyediakan kawasan untuk kemudahan perkhidmatan pengangkutan awam (teksi) dan persendirian menurunkan dan mengambil penumpang. g. Tempat perhentian bas dan teksi hendaklah terletak di luar premis perdagangan dan tidak menghalang aliran kecekapan lalu lintas. Rujuk Foto 4.
Foto 3: Contoh tempat letak kenderan di dalam kawasan perdagangan.
e. On-Street diletakkan berikut:
Parking tidak boleh di tempat-tempat
o
Laluan bangunan.
keluar
masuk
o
Kawasan memunggah barang.
o
Kawasan laluan perkhidmatan seliaan.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Foto 4: Perhentian bas dan teksi yang ditempatkan di luar premis perdagangan.
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
h. Laluan bagi kenderaan memunggah hendaklah diasingkan dari jalan susur ke tempat letak kenderaan bagi pengunjung, pelanggan, pekerja dan penyewa. i. Perlu ada jalan keluar/masuk yang strategik, mudah dan selamat. j. Perlu menyediakan sistem laluan siarkaki yang berterusan, berbumbung dan mesra kanakkanak serta OKU dari tempat letak kereta ke bangunan perdagangan. Rujuk Foto 5.
8
Papan Iklan Perniagaan Menggunakan Bahasa Malaysia, susunan seragam dan mengikut ukuran yang dibenarkan – Rujuk Garis Panduan Perancangan Papan Iklan Luar (GP021).
Landskap a. Menyediakan plaza, pedestrian mall berkonsepkan street shopping, courtyard dan pelbagai bentuk ruang lapang berlandskap bagi mewujudkan persekitaran bandar yang selesa, ceria, sihat, serta menyediakan ruang untuk berinteraksi dan berehat. b. Mempunyai rangkaian badan air/dataran/taman awam untuk mewujudkan persekitaran bandar yang beridentiti, berbudaya dan mampan melalui elemen landskap.
Foto 5: Laluan pejalan kaki yang berbumbung dan selesa di dalam kawasan Hypermarket
k. Cul-De-Sac tidak dibenarkan di kawasan perniagaan.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Foto 6: Contoh badan air dalam kawasan perdagangan – Alamanda Putrajaya.
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
c. Mereka bentuk elemen-elemen landskap kejur seperti lampu dan permukaan berturap sesuai dengan landskap lembut. d. Menyediakan break sama ada dalam bentuk tanah lapang, landskap, courtyard, jalan atau penampan hijau. e. Mewujudkan persekitaran hijau seperti taman atas bumbung dan sebagainya. (Sila Rujuk Garis Panduan Perancangan Taman Atas Bumbung GP014-A). f. Menggalakkan penanaman pokok utama yang mempunyai ciri-ciri rendang, akar tidak merebak, tidak berbuah, dahan tidak rapuh, tidak mempunyai daun yang kerap gugur serta mudah diselenggarakan. g. Pokok renek dan penutup bumi digalakkan ditanam di kawasan jalan masuk utama, di pembahagi lot dan pinggiran tempat letak kereta. h. Penanaman pokok utama dan renek hendaklah tidak mengganggu kualiti pandangan dari aspek pencahayaan, fungsi sistem CCTV dan keselamatan jalan raya.

9
Pencahayaan dan Keselamatan Bagi tujuan memaksimumkan pengawasan dan mengurangkan ancaman keselamatan dari perbuatan jenayah (fear of crime), sistem pencahayaan yang mencukupi dan bersesuaian adalah perlu khususnya pada waktu malam. a. Pendawaian dan peralatan pencahayaan hendaklah diletakkan di tempat yang sukar dicapai oleh orang awam bagi tujuan keselamatan dan mengelak vandalisma. b. Lampu yang terang hendaklah disediakan di tempat yang terlindung atau terasing (remote or isolated areas) bagi menghindarkan perkumpulan dan aktiviti jenayah. c. Secara amnya, pencahayaan hendaklah ditekankan di kawasankawasan berikut: o o o o o
Laluan sirkulasi utama; Tempat letak kenderaan; Pintu masuk keluar ke kawasan dan bangunan perdagangan; Di sekeliling (perimeter) bangunan; dan Ruang-ruang kosong di antara garisan bangunan.
d. Sistem pengawasan keselamatan menggunakan CCTV digalakkan di kawasan dan bangunan perdagangan.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
5.3 KEPERLUAN-KEPERLUAN LAIN Sebarang kelulusan kemajuan kawasan perdagangan (permohonan kebenaran merancang) terutamanya bagi kawasan perdagangan berskala besar seperti hypermarket, superstore, departmental store dan kompleks/ mall perniagaan perlu mempertimbangkan atau mengambilkira keperluan-keperluan lain seperti berikut:
Arahan-arahan yang diberikan oleh Jawatankuasa Perancang Negeri (JPN) bagi setiap negeri.
Menyedia Laporan Cadangan Pemajuan (LCP) (Seksyen 21A, Akta 172).
Menyedia Laporan Penilaian Kesan Trafik (TIA) atau Laporan Penilaian Trafik (TA) bagi saiz atau intensiti pembangunan tertentu.
Kajian Impak Cadangan Pembangunan terhadap perniagaan runcit setempat, lalu lintas, prasarana dan sosio ekonomi sediada hendaklah dijalankan untuk pertimbangan PBT.
Kajian persepsi pengguna digalakkan bagi memudahkan penterjemahan reka bentuk kawasan dan bangunan mengikut aspirasi penduduk tempatan.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
10
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
6.
11
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KHUSUS
6.1 Hypermarket Hypermarket adalah perniagaan gedung perniagaan layandiri dalam bangunan tunggal dengan keluasan ruang lantai perniagaan tidak kurang daripada 5,000 meter persegi yang menjual pelbagai jenis barangan pengguna, merangkumi barangan makanan dan bukan makanan, dalam pelbagai saiz, kuantiti dan bentuk pembungkusan. (KPDNKK,2010) (Hypermarket – a standalone self-service distribution store with sales floor area of 5,000 square meters or more, selling a verywide variety of mainly consumer goods, comprising a mix of food and non-food products, in a range of transaction sizes or quantities and in different forms of packaging)
PERKARA Perletakan/ Perancangan Tapak
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Tidak digalakkan di kawasan perumahan, pusat kejiranan dan di kawasan perniagaan sediada.
Tidak dibenarkan beroperasi dalam lingkungan jejari (radius) 3.5 kilometer daripada kawasan-kawasan perumahan dan pusat bandar sediada (Rujuk Rajah 6.1).
Perletakan dan ruang hendaklah dirancang dari awal reka bentuk bangunan (hindarkan incidental spaces atau basement).
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
12
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN 
Perlu diletakkan dan dintegrasikan dengan hierarki jalan pengagihan utama dengan kelebaran jalan minimum 60 meter (200 kaki) untuk menampung lalu lintas yang tinggi dan pelbagai jenis kenderaan.
Rajah 6.1: Konsep perletakan hypermarket

Perletakan hypermarket hendaklah mengikut hierarki petempatan dan berhampiran jalan utama. Jalan susur ke hypermarket perlu disediakan.
Rajah 6.2: Perletakan hypermarket selari dengan jalan utama
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
13
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Jenis Bangunan
Hanya dibenarkan beroperasi di dalam bangunan tunggal (free standing building) dan digalakkan di pinggir bandar.
Keluasan Minimum
Tidak kurang daripada 1.8 hektar.
Penentuan keluasan minimum kawasan hypermarket hendaklah berdasarkan keupayaan untuk menampung perkara berikut: a) Luas ruang lantai niaga minimum hypermarket ≥ 5,000 meter persegi. b) Luas ruang lantai niaga perniagaan sokongan adalah di antara minimum 40 peratus hingga maksimum 80 peratus daripada keluasan ruang lantai minimum hypermarket. c) 10 peratus kawasan lapang berfungsi. d) Bilangan tempat letak kereta pengguna, pekerja dan kenderaan pengangkut. e) Penyediaan ruang lantai kemudahan sokongan yang lain. f) Sirkulasi dalaman g) Luas ruang lantai untuk gudang dan stor adalah bergantung kepada saiz stok dan kekerapan keluar-masuk stok. h) Nisbah ruang minimum untuk gudang dan stor adalah 10 peratus dari keluasan keseluruhan ruang lantai perniagaan.
Nisbah Plot
Tertakluk kepada kelulusan PBT berkenaan
Kawasan Plinth
Tidak melebihi 60 peratus daripada keluasan tapak
Bangunan Hypermarket
Bangunan hypermarket merujuk kepada bangunan di mana hypermarket beroperasi. Ia mengandungi ruang niaga Hypermarket, ruang niaga bagi perniagaan sokongan, gerai, restoran, ruang pejabat, gudang, stor, kawasan simpanan troli dan ruang legar.
Kawalan ketinggian – digalakkan satu setengah tingkat, maksimum 4 tingkat.
Bangunan 2 tingkat atau lebih – sediakan escalator/ walkalator.
Bangunan 3 dan 4 tingkat – sediakan lif untuk pelanggan dan lif pengangkut.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
14
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Keluasan ruang lantai niaga minimum hypermarket – 5,000 meter persegi.
Keluasan ruang lantai niaga perniagaan sokongan – minimum 40 peratus hingga maksimum 80 peratus daripada luas ruang lantai niaga hypermarket.
Tadahan Penduduk
Sekurang-kurangnya 250,000 orang penduduk per hypermarket.
Jalan Keluar Masuk
Sekurang-kurangnya dua jalan keluar masuk dengan kelebaran tidak kurang daripada 30 meter.
Jalan Susur dari Jalan Utama
Lebar 15 meter.
Jalan Susur Dalaman
Lebar jalan tidak kurang daripada 12 meter (40‟)
Zon Penampan
Tidak kurang daripada 20 meter – boleh diintegrasikan dengan sirkulasi dalaman, laluan pejalan kaki, tempat pengindahan dan penanaman pokok, serta taman atau tempat berehat.
Penanaman pokok di sekeliling kawasan hypermarket digalakkan.
Tempat Letak Kereta
Tempat letak kereta untuk pengunjung hypermarket boleh disediakan di bahagian hadapan atau di dalam bangunan sama ada di basement atau rooftop parking.
Foto 7: Penyediaan tempat letak kenderaan di hadapan Bangunan
hypermarket
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
15
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Nisbah minimum tempat letak kereta dengan saiz ruang lantai perniagaan ialah 50 unit ruang letak kereta bagi setiap 1,000 meter persegi ruang lantai niaga atau mengikut peraturanperaturan mengenai peruntukan tempat letak kereta di kawasan perniagaan yang ditentukan oleh PBT masing-masing atau mana yang lebih tinggi.
Minimum 30 unit tempat letak kereta bagi pekerja hypermarket. 3 unit tempat letak kereta bagi setiap 2 unit premis ruang niaga sokongan dengan bilangan minimum 15 petak. 1 unit tempat letak kereta bagi setiap unit gerai dengan bilangan minimum 15 petak.
Bilangan tempat letak motosikal berbumbung dan berkunci adalah 10 peratus dari jumlah keseluruhan bilangan tempat letak kereta.
Minimum 10 petak tempat letak kenderaan penghantar atau pengangkut (treler, lori panjang dan kontena) disediakan secara berasingan daripada tempat letak kereta pengunjung, pelanggan dan pekerja. Lebar jalan antara tempat letak kereta 4.9 meter. KEMUDAHAN SOKONGAN
Bilik Solat
Disediakan secara bersepadu dengan tempat berwuduk tetapi berasingan untuk lelaki dan perempuan dan tidak bersebelahan dengan tandas awam.
Keluasan minimum – 24 meter persegi untuk bilik solat lelaki dan 25 meter persegi untuk bilik solat perempuan.
Penyediaan surau hendaklah berorientasikan ke arah kiblat.
Tempat Pelupusan Sampah Sementara
Diletakkan di kawasan yang terlindung dari pandangan awam. Dilandskapkan bagi menghindari bau.
Laluan Kemudahan Utiliti
Disediakan mengikut konsep bestari
Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran.
Perletakan pili bomba hendaklah memenuhi keperluan Jabatan Bomba dan Penyelamat Malaysia.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
16
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN KEMUDAHAN SOKONGAN
Tempat Menunggu Bas/Teksi
Disediakan lay-by yang bersesuaian dan ditempatkan di luar premis Hypermarket samada di jalan susur atau jalan utama.
Laluan Pejalan Kaki dan Siar Kaki Berbumbung
Laluan pejalan kaki atau siar kaki berbumbung hendaklah disediakan secara terancang dengan mengambilkira „connectivity‟ antara komponen dalam premis perdagangan.
Kawasan Lapang dan Ruang Legar dalam Bangunan
Boleh digunakan sebagai kawasan pameran berjangka.
Sediakan tempat duduk yang bersesuaian.
Dihiasi dengan landskap kejur dan lembut yang bersesuaian.
Ruang untuk telefon awam dan mesin perbankan ATM.
Ruang Memunggah
Keluasan ruang minimum dapat memuatkan sekurang-kurangnya dua kenderaan pengangkut dalam satu masa.
Tempat Penyimpanan Troli
Disediakan di dalam bangunan dan di kawasan tempat letak kereta.
Tandas Awam
Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita dan orang kelainan upaya (OKU).
Tandas OKU hendaklah sentiasa dibuka untuk digunakan.
Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas.
Menyediakan bilik menyusu/menyalin lampin bayi.
Keperluan Manual Saliran Mesra Alam (MASMA)
Disediakan sistem perparitan yang berkeupayaan menerima storm water yang maksimum selaras dengan keperluan dan syaratsyarat MASMA.
Tadahan Air Hujan
Menggalakkan pemaju menakung air hujan untuk digunakan dalam operasi selain penggunaan air bersih. Rujuk Buku Teknologi Penuaian Air Hujan (Rainwater Harvesting Technology Book), 2007.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
17
6.2 Superstore Superstore adalah perniagaan layandiri dengan ruang lantai perniagaan 3,000 hingga 4,999 meter persegi yang menjual pelbagai barangan pengguna merangkumi barangan makanan dan bukan makanan. Hanya syarikat yang mengendalikan hypermarket boleh memohon untuk menjalankan perniagaan dalam format superstore (KPDNKK,2010). (Superstore – A self-service distribution store with sales floor area of 3,000 square meters to less than 4,999 square meters retailing a very wide variety of mainly consumer goods, comprising a mix of food and non-food products. Only companies operating a hypermarket may apply to operate in a superstore format)
Contoh superstore Giant dan Carrefour di dalam kompleks/ mall perniagaan. PERKARA
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Perletakan
Superstore tidak boleh dibangunkan dikawasan pihak berkuasa tempatan yang mempunyai kurang daripada 200,000 penduduk (KPDNKK, 2010).
Tadahan Penduduk
Hanya satu superstore dibenarkan bagi setiap 200,000 penduduk (KPDNKK, 2010).
Keluasan Minimum
Tidak kurang daripada 1.0 hektar.
Jenis Bangunan
Boleh beroperasi di dalam bangunan kompleks/ mall perniagaan*
*
Perincian garis panduan / piawaian lain rujuk di para 6.5
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
18
6.3 Departmental Store Departmental Store adalah gedung dengan pelbagai saiz ruang lantai perniagaan yang menjual pelbagai jenis barangan pengguna yang dibahagikan mengikut jantina, umur dan barangan keperluan rumah, melalui layan diri atau dengan jurujual, secara amnya dibawah satu pengurusan. Departmental Store boleh menyediakan ruang untuk pasaraya tidak lebih daripada 2,000 meter persegi (KPDNKK,2010). (Departmental Store – A distribution store with sales floor area of varying sizes, usually engaged in retailing an extensive assortment of consumer goods that are departmentalised by gender, age or lifestyle, through self-service or with sales assistance, generally under one common store management. A departmental store may include a supermarket of not more than 2,000 square meters)
SURIA KLCC
Contoh departmental store Sogo di bangunan tunggal.
PAVILLION Contoh departmental store Isetan di dalam kompleks perniagaan.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
19
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Perletakan
Dibenarkan beberapa departmental store beroperasi di dalam satu kompleks/ mall perniagaan di bawah pengurusan yang sama.
Jenis Bangunan
Boleh beroperasi di bangunan tunggal (standalone building) atau di dalam kompleks/ mall perniagaan*
Tempat Letak Kereta
Bagi Bangunan Tunggal
Nisbah minimum tempat letak kereta dengan saiz ruang lantai perniagaan ialah 50 unit ruang letak kereta bagi setiap 1,000 meter persegi ruang lantai niaga atau mengikut peraturanperaturan mengenai peruntukan tempat letak kereta di kawasan perniagaan yang ditentukan oleh PBT masing-masing atau mana yang lebih tinggi.
Minimum 30 unit tempat letak kereta bagi pekerja hypermarket. 3 unit tempat letak kereta bagi setiap 2 unit premis ruang niaga sokongan dengan bilangan minimum 15 petak. 1 unit tempat letak kereta bagi setiap unit gerai dengan bilangan minimum 15 petak.
Bilangan tempat letak motosikal berbumbung dan berkunci adalah 10 peratus dari jumlah keseluruhan bilangan tempat letak kereta.
Minimum 10 petak tempat letak kenderaan penghantar atau pengangkut (treler, lori panjang dan kontena) disediakan secara berasingan daripada tempat letak kereta pengunjung, pelanggan dan pekerja.
Lebar jalan antara tempat letak kereta 4.9 meter.
Bagi Bangunan Bersambung/Rumah Kedai
*
1 unit bagi setiap 46 meter persegi ruang lantai niaga
1 petak motosikal bagi setiap 84 meter persegi ruang lantai niaga.
Perincian garis panduan / piawaian lain rujuk di para 6.5
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
20
6.4 Pasaraya/ Supermarket Pasaraya adalah perniagaan runcit bersaiz sederhana besar yang menjual pelbagai jenis barangan yang beroperasi dalam premis perniagaan dan ruang niaga. PERKARA
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Perletakan
Ditumpukan di sepanjang jalan utama dan diintegrasikan dengan jalan pengagihan daerah dan jalan pengagihan tempatan
Jalan Keluar Masuk
30 meter
Jalan Susur dari Jalan Utama
15 meter
Jenis Bangunan
Bangunan berasingan atau bersambungan dengan bangunan lain
Ketinggian
Tertakluk kepada kelulusan pihak berkuasa tempatan
Keluasan Minimum
Boleh menampung tempat letak kereta seperti mana yang telah ditetapkan oleh PBT, kawasan Plinth dan sirkulasi dalaman dengan kelebaran tidak kurang daripada 12 meter (40‟)
Nisbah Plot
Tertakluk kepada kelulusan PBT berkenaan
Kawasan Plinth
Tidak melebihi 60 peratus daripada keluasan tapak
Anjakan Bangunan
Hadapan
Tidak kurang daripada 2 kali lebar jalan masuk
Belakang
Tidak kurang daripada 30 meter
Sisi
Tidak kurang daripada 30 meter
Zon Penampan
Tidak kurang daripada 20 meter – boleh diintegrasikan dengan sirkulasi dalaman, laluan pejalan kaki, tempat pengindahan dan penanaman pokok, serta taman atau tempat berehat.
Tempat Letak Kereta
1 unit bagi setiap 46 meter persegi ruang lantai niaga
1 petak motosikal bagi setiap 84 meterpersegi ruang lantai niaga.
Bangunan
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
21
KEMUDAHAN SOKONGAN Bilik Solat
Disediakan secara bersepadu dengan tempat berwuduk tetapi berasingan untuk lelaki dan perempuan
Tempat Pembuangan Sampah Sementara
Sesuai diletakkan di belakang bangunan atau tempat yang terlindung daripada pandangan awam
Dilandskap bagi menghadang pemandangan yang tidak menarik
Kemudahan Bagi Golongan Kelainan Upaya
Menyediakan kemudahan untuk golongan kelainan upaya mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat GP015-A yang disediakan oleh JPBD SM
Laluan Kemudahan Utiliti
Disediakan mengikut konsep bestari
Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran.
Disediakan di tempat bersesuaian
Tempat Menunggu Bas/Teksi
Disediakan lay-by yang bersesuaian dan ditempatkan di luar premis pasaraya samada di jalan susur atau jalan utama
Laluan Pejalan Kaki dan Siar Kaki Berbumbung
Laluan pejalan kaki atau siar kaki berbumbung hendaklah disediakan secara terancang dengan mengambilkira connectivity antara komponen dalam premis perdagangan
Kawasan Taman atau Rekreasi
Boleh disediakan dalam bentuk laman luaran dataran/plaza atau laman dataran/courtyard
Menyediakan tempat permainan kanak-kanak, tempat berteduh dan berehat
Ruang Memunggah
Sesuai diletakkan di belakang bangunan
Tandas Awam
Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita dan orang kelainan upaya (OKU) dan sentiasa dibuka untuk digunakan.
Sediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas.
Menyediakan bilik menyusu/menyalin lampin bayi.
Disediakan di dalam bangunan dan di kawasan tempat letak kereta
Tempat Penyimpanan Troli
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
22
6.5 Kompleks/Mall Perniagaan Kompleks/mall perniagaan adalah merupakan satu pusat pembangunan perniagaan yang dibangunkan secara komprehensif di mana ianya merangkumi pelbagai jenis ruang perniagaan seperti pusat membeli-belah, butik, arked, bazar, studio fesyen, restoran, pejabat, hotel dan sebagainya.
Kompleks membeli-belah The Mall memiliki ciri-ciri kompleks/mall perniagaan.
PERKARA Perletakan
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Di pusat bandar, kejiranan dan tempat tumpuan orang ramai
Sesuai diletakkan di sepanjang jalan utama dan diintegrasikan dengan jalan pengagihan daerah dan jalan pengagihan tempatan
Jalan Keluar Masuk
30 meter
Jalan Susur dari Jalan Utama
15 meter
Jenis Bangunan
Bangunan berasingan atau bersambung dengan kompleks atau bangunan lain
Merupakan satu gedung besar tertutup dan dihubungi oleh laluan siarkaki dalaman.
Tertakluk kepada kelulusan pihak berkuasa tempatan berkenaan
Ketinggian Bangunan dan Nisbah Plot
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
23
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Keluasan Minimum
Boleh menampung tempat letak kereta seperti mana yang telah ditetapkan oleh PBT, kawasan Plinth dan sirkulasi dalaman
Kawasan Plinth
Tidak melebihi 60 peratus daripada keluasan tapak
Anjakan Bangunan –Hadapan, Belakang dan Sisi
Tidak kurang daripada 20 meter
Kawasan Lapang
10 peratus daripada keseluruhan kawasan pembangunan hendaklah diperuntukkan untuk kawasan lapang dan dilandskap serta dilengkapi dengan kemudahan-kemudahan rekreasi dan sosial seperti courtyard, dataran dan plaza.
Tempat Letak Kereta
1 petak kenderaan bagi setiap 46 meter persegi ruang lantai niaga
Tambahan 1 petak motosikal bagi setiap 84 meter persegi ruang lantai niaga. KEMUDAHAN SOKONGAN
Bilik Solat
Disediakan secara bersepadu dengan tempat berwuduk tetapi berasingan untuk lelaki dan perempuan
Tempat Pembuangan Sampah Sementara
Sesuai diletakkan di belakang bangunan atau tempat yang terlindung daripada pandangan awam
Dilandskap bagi menghadang pemandangan yang tidak menarik
Kemudahan Bagi Golongan Kelainan Upaya
Menyediakan kemudahan untuk golongan kelainan upaya dan golongan istimewa dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat GP015-A yang disediakan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Laluan Kemudahan Utiliti
Disediakan mengikut konsep bestari
Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran.
Disediakan di tempat bersesuaian
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
24
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN KEMUDAHAN SOKONGAN
Tempat Menunggu Bas/Teksi
Disediakan lay-by bersesuaian dan ditempatkan di luar kawasan kompleks/mall samada di jalan susur atau jalan utama
Laluan Pejalan Kaki dan Siar Kaki Berbumbung
Laluan pejalan kaki atau siar kaki berbumbung hendaklah disediakan secara terancang dengan mengambilkira connectivity antara komponen dalam premis perdagangan
Kawasan Taman atau Rekreasi
Boleh disediakan dalam bentuk laman luaran dataran/plaza atau laman dataran/courtyard
Menyediakan tempat permainan kanak-kanak, tempat berteduh dan berehat
Merupakan sebahagian daripada kawasan lapang
Ruang Memunggah
Sesuai diletakkan di belakang bangunan
Tandas Awam
Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita dan orang kelainan upaya (OKU).
Tandas OKU hendaklah sentiasa dibuka untuk digunakan.
Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas.
Menyediakan bilik menyusu/menyalin lampin bayi.
Disediakan di dalam bangunan dan di kawasan tempat letak kereta
Tempat Penyimpanan Troli
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
25
6.6 Hotel, Pejabat dan Restoran
Hotel merupakan aktiviti perdagangan yang menyediakan kemudahan penginapan.
Pejabat adalah bangunan yang menempatkan aktiviti perkhidmatan seperti bank, insurans dan perkhidmatan-perkhidmatan lain.
Terdapat restoran yang dibina sebagai bangunan berasingan seperti Mc Donald, KFC, Pizza Hut dan sebagainya.
PERKARA
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Perletakan
Di kawasan pusat perkhidmatan, pusat bandar atau di kawasan pinggiran bandar
Jalan Keluar Masuk
30 meter
Jalan Susur dari Jalan Utama
15 meter
Jenis Bangunan
Bangunan berasingan
Ketinggian Bangunan
Ketinggian maksimum bangunan hotel dan pejabat hendaklah menepati nisbah plot yang ditetapkan oleh pihak berkuasa tempatan
Ketinggian bangunan restoran hendaklah tidak melebihi 2 tingkat.
Tidak melebihi 60 peratus daripada keluasan tapak
Kawasan Plinth
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
26
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Anjakan Bangunan –Hadapan, Belakang dan Sisi
Tidak kurang daripada 20 meter
Zon Penampan
Tidak kurang daripada 20 meter – boleh diintegrasikan dengan sirkulasi dalaman, laluan pejalan kaki dan tempat pengindahan dan penanaman pokok, serta taman atau tempat berehat
Tempat Letak Kereta
1 petak kenderaan bagi setiap 46 meter persegi ruang lantai niaga
Tambahan 1 petak motosikal bagi setiap 84 meter persegi ruang lantai niaga.
1 petak kenderaan bagi setiap 3 bilik (Hotel) KEMUDAHAN SOKONGAN
Bilik Solat
Disediakan secara bersepadu dengan tempat berwuduk tetapi berasingan untuk lelaki dan perempuan
Tempat Pembuangan Sampah Sementara
Sesuai diletakkan di belakang bangunan atau tempat yang terlindung daripada pandangan awam
Dilandskap bagi menghadang pemandangan yang tidak menarik
Kemudahan Bagi Golongan Kelainan Upaya
Menyediakan kemudahan untuk golongan kelainan upaya dan golongan istimewa dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat GP015-A yang disediakan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran.
Disediakan di tempat bersesuaian
Kawasan Taman atau Rekreasi
Boleh disediakan dalam bentuk laman luaran dataran/plaza atau laman dataran/courtyard
Sediakan tempat permainan kanak-kanak, tempat berteduh dan berehat
Merupakan sebahagian daripada 10 peratus kawasan pembangunan untuk kawasan lapang
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
27
KEMUDAHAN SOKONGAN Tandas Awam
Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita dan orang kelainan upaya (OKU).
Tandas OKU hendaklah sentiasa dibuka untuk digunakan.
Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas.
Menyediakan bilik menyusu/menyalin lampin bayi.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
28
6.7 Gudang Gudang merupakan satu bangunan perniagaan untuk penyimpanan barangan dan digunakan untuk pengusaha, pengimport, pengeksport, pemborong dan kastam. (Wholesale trade – the sale or resale of new/or used goods and services to other distributors who purchase for the purpose of conducting their organisation’s business) PERKARA
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Perletakan
Di kawasan perindustrian, di kawasan pelabuhan atau di kawasan berhampiran lapangan terbang.
Jenis Bangunan
Bangunan berasingan
Ketinggian Bangunan
Mengikut tujuan kegunaan gudang
Tempat Letak Kereta
1 petak kereta bagi setiap 150 meter persegi ruang lantai perniagaan
1 petak motosikal bagi setiap 100 meter persegi ruang lantai perniagaan
Tempat pemunggahan barangan, bilik solat, tempat pembuangan sampah sementara, pili bomba dan alat pemadam kebakaran dan tandas.
Kemudahan Sokongan
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
29
6.8 Kedai, Kedai Mampu Milik, Rumah Kedai, Kedai Pejabat Kedai adalah sebuah tempat tertutup yang menjalankan kegiatan perniagaan dan
perkhidmatan yang khusus seperti kedai buku, kedai runcit, kedai makan, bakeri, dobi dan sebagainya.
Kedai mampu milik adalah sebuah tempat tertutup yang menjalankan kegiatan
perniagaan dan perkhidmatan berskala/modal kecil. Rumah Kedai adalah premis perniagaan yang mempunyai dua fungsi berbeza iaitu untuk
kediaman dan perniagaan di dalam satu bangunan pada dua aras yang berbeza.
Kedai pejabat merupakan premis yang mempunyai dua fungsi berbeza iaitu untuk
perniagaan dan pejabat.
PERKARA Perletakan
Jenis Bangunan
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Ditempatkan di jalan-jalan utama, pusat bandar dan pusat tumpuan orang ramai.
Kedai mampu milik boleh juga diintegrasikan bersama dengan bangunan rumah kedai, kedai pejabat dan bangunan bersepadu.
Bangunan teres dan setiap deretan tidak boleh melebihi 15 unit kedai.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Ketinggian Bangunan
Keluasan / Saiz Lot Minimum
30
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Kedai
tidak melebihi 4 tingkat
Kedai Mampu Milik
tidak melebihi 4 tingkat.
Rumah Kedai
tidak melebihi 3 tingkat.
Kedai Pejabat
tidak melebihi 4 tingkat.
Kedai
6 meter x 20 meter (20”x65”).
Kedai Mampu Milik
Saiz lot minimum ialah 6m x 20m (20‟x65‟) (Kedai Mampu Milik 1 atau 2 tingkat)
10‟x65‟ bagi kedai mampu milik yang diintegrasikan dalam kedai satu tingkat
20‟x35‟ bagi rumah kedai mampu milik yang diintegrasikan dengan kedai/kedai pejabat dua tingkat (rujuk lampiran 2 bagi contoh susunatur kedai mampu bilik)
Rumah Kedai
6 meter x 20 meter (20”x65”).
Kedai Pejabat
6 meter x 20 meter (20”x65”).
Nisbah Plot
Tertakluk kepada pihak berkuasa tempatan
Tempat Letak Kereta
1 petak kenderaan bagi setiap 46 meter persegi ruang lantai niaga
Tambahan 1 petak motosikal bagi setiap 84 meter persegi ruang lantai niaga.
Disediakan samada on-street parking atau off-street-parking KEMUDAHAN SOKONGAN
Bilik Solat
Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan oleh pemaju atau PBT secara berpusat mengikut keperluan pekerja, pengunjung dan pemilik kedai .
Tempat Pembuangan Sampah Sementara
Perlu disediakan oleh pihak berkuasa tempatan dan ditempatkan di kawasan yang tidak mengganggu aliran lalu lintas di dalam kawasan perniagaan.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
Tandas Awam
PERKARA
31
Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan GARIS PANDUAN/PIAWAIAN KEMUDAHAN SOKONGAN
Kemudahan Bagi Golongan Kelainan Upaya
Menyediakan kemudahan untuk golongan kelainan upaya dan golongan istimewa dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat GP015-A yang disediakan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran
Ditempatkan di tempat bersesuaian dan bebas daripada aktiviti vandalisma.
Tempat Menunggu Bas/Teksi
Disediakan lay-by yang bersesuaian dan ditempatkan di luar kawasan perniagaan samada di jalan susur atau jalan utama
Laluan Pejalan Kaki dan Siar Kaki
Laluan pejalan kaki hendaklah disediakan bagi kemudahan pelanggan.
Saiz minimum adalah 2.5 meter (8‟) bagi kawasan perdagangan luar bandar dan 3 meter (10‟) bagi kawasan pusat perdagangan di bandar dan pusat bandar
Lorong belakang berukuran minimum 6 meter (20‟) untuk tujuan pemunggahan barang-barang.
Ruang Memunggah
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
32
6.9 Arked/Bazar Arked/Bazar merupakan premis pernigaan yang ditempatkan di dalam lorong berbumbung atau di dalam bangunan yang menempatkan aktiviti perniagaan kecil-kecilan dan berbentuk tidak formal.
PERKARA
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Perletakan
Ditempatkan di pusat-pusat tumpuan awam dan pusat bandar.
Jenis Bangunan
Kedai
Ketinggian Bangunan
tidak melebihi 4 tingkat.
Saiz lot
Saiz lot minimum ialah 12 meter persegi
Nisbah Plot
Tertakluk kepada pihak berkuasa tempatan
Tempat Letak Kereta
1 petak kenderaan bagi setiap 46 meter persegi ruang lantai niaga
Tambahan 1 petak motosikal bagi setiap 84 meter persegi ruang lantai niaga. KEMUDAHAN SOKONGAN
Bilik Solat
Disediakan mengikut keperluan pekerja, pengunjung dan pemilik kedai.
Bilik solat lelaki dan wanita hendaklah diasingkan dan disediakan tempat mengambil wuduk di dalamnya.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
33
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Tempat Pembuangan Sampah Sementara
Perlu disediakan oleh pihak berkuasa tempatan dan ditempatkan di kawasan yang tidak mengganggu aliran lalu lintas di dalam kawasan perniagaan.
Kemudahan Bagi Golongan Kelainan Upaya
Menyediakan kemudahan untuk golongan kelainan upaya dan golongan istimewa dan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat GP015-A yang disediakan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Laluan Kemudahan Utiliti
Disediakan mengikut konsep bestari. Setiap kemudahan infrastruktur dan utiliti ditempatkan di bawah tanah seperti talian telefon, laluan kabel elektrik dan sebagainya.
Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran.
Ditempatkan di tempat bersesuaian dan bebas daripada aktiviti vandalisma.
Tempat Menunggu Bas/Teksi
Disediakan lay-by bersesuaian dan ditempatkan di luar kawasan perniagaan samada di jalan susur atau jalan utama
Laluan Pejalan Kaki dan Siar Kaki.
Laluan pejalan kaki hendaklah disediakan secara berbumbung dan bersambung diantara satu bangunan dengan bangunan yang lain bagi keselesaan pelanggan.
Saiz minimum adalah 2.1 meter (7‟)
Boleh disediakan dalam bentuk laman luaran dataran/plaza atau laman dataran/courtyard
Sediakan tempat permainan kanak-kanak, tempat berteduh dan berehat
Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita dan orang kelainan upaya (OKU).
Tandas OKU hendaklah sentiasa dibuka untuk digunakan.
Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas.
Menyediakan bilik menyusu/menyalin lampin bayi.
Kawasan Taman atau Rekreasi
Tandas Awam
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
34
6.10 Bangunan Bersepadu Bangunan Bersepadu adalah merupakan premis yang mempunyai kepelbagaian fungsi yang berbeza iaitu untuk kediaman, perniagaan dan pejabat di dalam satu bangunan dalam aras yang berbeza. PERKARA Perletakan
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Ditempatkan di jalan-jalan utama, kawasan perumahan dan pusat tumpuan orang ramai.
Bangunan bersepadu boleh juga diintegrasikan bersama dengan kedai mampu milik, bangunan rumah kedai dan kedai pejabat.
Jenis Bangunan
Bangunan teres dan setiap deretan tidak boleh melebihi 15 unit kedai.
Ketinggian Bangunan
Tertakluk kepada pihak berkuasa tempatan
Saiz Lot Minimum
Kedai
6 meter x 20 meter (20‟x65‟).
Nisbah Plot
Tertakluk kepada pihak berkuasa tempatan
Tempat Letak Kereta
1 petak kenderaan bagi setiap 46 meter persegi ruang lantai niaga
Tambahan 1 petak motosikal bagi setiap 84 meter persegi ruang lantai niaga. KEMUDAHAN SOKONGAN
Bilik Solat
Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan oleh pemaju atau PBT secara berpusat mengikut keperluan pekerja, pengunjung dan pemilik kedai.
Tempat Pembuangan Sampah Sementara
Perlu disediakan oleh pihak berkuasa tempatan dan ditempatkan di kawasan yang tidak mengganggu aliran lalu lintas di dalam kawasan perniagaan.
Kemudahan Bagi Golongan Kelainan Upaya
Menyediakan kemudahan untuk golongan kelainan upaya dan golongan istimewa dan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat GP015-A yang disediakan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
35
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN KEMUDAHAN SOKONGAN
Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran.
Ditempatkan di tempat bersesuaian dan bebas daripada aktiviti vandalisma.
Tempat Menunggu Bas/Teksi
Disediakan lay-by bersesuaian dan ditempatkan di luar kawasan perniagaan samada di jalan susur atau jalan utama
Laluan Pejalan Kaki dan Siar Kaki.
Laluan pejalan kaki hendaklah disediakan bagi kemudahan pelanggan.
Saiz minimum adalah 2.5 meter (8‟) bagi kawasan perdagangan luar bandar dan 3 meter (10‟) bagi kawasan pusat perdagangan di bandar dan pusat bandar
Ruang Memunggah
Lorong belakang berukuran minimum 6m (20‟)untuk tujuan pemunggahan barang-barang.
Tandas Awam
Disediakan berasingan untuk lelaki, wanita dan orang kelainan upaya (OKU).
Tandas OKU hendaklah sentiasa dibuka untuk digunakan.
Menyediakan ruang penyimpanan alat-alat dan bahan cucian tandas serta ruang rehat untuk pekerja pencuci tandas.
Menyediakan bilik menyusu/menyalin lampin bayi.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
36
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
6.11 Cafe Terbuka Cafe terbuka ditakrifkan sebagai restoran yang mengambil sebahagian ruang pejalan kaki, balkoni bangunan, sebahagian rizab jalan PBT, tapak awam atau kawasan terbuka persendirian untuk tujuan tempat berehat dan menyediakan kemudahan makanan dan minuman (Garis Panduan Perancangan Cafe Terbuka JPBD 1/2002, 2002). Jenis-jenis cafe terbuka ialah: Cafe Sudut
Café Koridor
Cafe Beraras (Terraced Cafe)
PERKARA Jenis Cafe
Definisi
Cafe Pesisir Air
GARIS PANDUAN/ Cafe Sudut
Dibina di bahagian sudut bangunan asal.
Cafe Koridor
Terbahagi
kepada tiga: - Ruang koridor di bawah satu bumbung kompleks/ mall perniagaan. - Ruang koridor laluan pejalan kaki lima kedai. - Ruang cafe di atas koridor pejalan kaki.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Cafe Beraras (Terraced Cafe)
Dibina di luar bangunan komersil dengan pembinaan beberapa unit cafe di aras yang berlainan.
Cafe Pesisiran Air
Cafe pesisiran air menjadikan elemen air sebagai tarikan utama. Dibina di atas rizab sungai atau pantai seperti promenade dan pelantar.
37
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
Konsep cafe terbuka memberi gambaran mengenai suasana bersifat santai, moden, formal dan berkualiti. Ciri-ciri inilah yang membezakan antara kemudahan cafe terbuka dan gerai.
Cafe Taman
Cafe Nodal
Cafe Atas Bumbung
Cafe Lorong
PIAWAIAN Cafe Nodal
Terletak di tengah titik tumpuan awam seperti taman awam, courtyard bangunan atau di ruang terbuka yang dikelilingi oleh bangunan.
Cafe Taman
Terletak di dalam taman-taman contohnya taman yang berhadapan hotel, kawasan terbuka atau tempattempat eksklusif seperti padang golf.
Cafe Lorong
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Dibina di antara dua bangunan iaitu di lorong sisi tetapi tidak termasuk lorong belakang.
Cafe Atas Bumbung
Dibina di bahagian bumbung bangunan termasuk podium.
38
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
GARIS PANDUAN/
Jenis Cafe
Perancangan Tapak
Saiz Minimum
Cafe Sudut
Cafe Koridor
Cafe Beraras (Terraced Cafe)
Cafe Pesisiran Air
Lokasi yang dibenarkan: i. Zon-zon perniagaan termasuk kompleks membeli-belah, shopping ii. Kompleks pejabat; iii. Hotel; iv. Terminal pengangkutan awam termasuk stesen LRT dan lapangan v. Pusat kejiranan; vi. Kawasan pelancongan; vii. Pesisir pantai/sungai; viii. Bangunan bersepadu; dan ix. Rizab jalan yang diselenggara oleh PBT.
Lokasi yang tidak dibenarkan: i. Di bawah rentis elektrik; ii. Di lorong belakang;iii. Berdekatan dengan tempat pembuangan/pelupusan sampah; dan iv. Laluan jalan raya utama.
Jalan masuk hendaklah melalui laluan pejalan kaki dan tidak boleh
90 meter persegi (1,000 kaki persegi)
36.0 meter persegi (400 kaki persegi)
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
90.0 meter persegi (1,000 kaki persegi)
90 meter persegi (1,000 kaki persegi)
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
39
PIAWAIAN Cafe Nodal
Cafe Taman
Cafe Lorong
Cafe Atas Bumbung
street, kawasan perbankan; terbang;
dihubungkan terus ke laluan utama kenderaan.
90 meter persegi (1,000 kaki persegi)
Antara 2.8-3.8 meter persegi (9.5-12.6 kaki persegi).
36.0 meter persegi (400 kaki persegi)
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
90.0 meter persegi (1,000 kaki persegi)
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Jenis Cafe
Struktur Binaan
40 GARIS PANDUAN/
Cafe Sudut
Cafe Koridor
Menggunakan kanopi dan lainlain struktur teduhan.
Ruang cafe boleh dibesarkan dan dikekalkan 1.5 2.3 meter (5‟7.5‟).
Sistem perparitan sediada hendaklah bertutup dengan syarat tidak menjejaskan saliran sediada. Mengambilkira keperluan dan kemudahan mesra pengguna dengan reka bentuk bersesuaian Zon pemisah antara cafe dengan kemudahan tempat letak kereta atau laluan trafik utama perlu disediakan bagi tujuan keselamatan dan keselesaan pengunjung.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Cafe Beraras (Terraced Cafe) Keluasan minimum ruang penyediaan adalah 4.5 meter x 4.5 meter (15‟ x 15‟) Beberapa cafe dibina secara berjajar untuk menunjukkan sifat berulang bersesuaian dengan ciri semulajadi berbukit. Susunan ruang sajian disesuaikan dengan teres bukit tersebut dengan saiz minimum 3.0 meter x 4.5 meter.
Cafe Pesisiran Air Keluasan ≥ 4.5 meter x 4.5 meter bagi ruang penyediaan. Ruang sajian secara memanjang ≥4.5 meter x 7.6 meter sejajar dengan sungai. Promenade tanaman pokok pada jarak 6.0 meter sepanjang pesisiran air. Susur tangga setinggi 1 meter dibina di pesisiran air sebagai ciri keselamatan. Menggunakan bahan-bahan tahan karat, kukuh dan bersesuaian dengan cuaca serta persekitaran persisiran air seperti tiupan angin kencang.
41
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PIAWAIAN Cafe Nodal
Binaan cafe
hendaklah berhadapan dengan kawasan tumpuan (focal point) seperti air pancuran dan arca.
Binaan
bergantung kepada keluasan ruang awam (public space) di bangunan komersil. ditentukan oleh plot rationya.
Binaan cafe
terbuka seluas ≥7.5 meter x 7.5 meter termasuk ruang sajian dan minimum 4.5 meter x 4.5 meter bagi ruang penyediaan.
Cafe Taman
1.5-2.25 meter lebar
jarak antara meja.
Cafe Lorong
Lorong Rumah Kedai 6.0 meter (20’) Luas cafe adalah 3.0
meter x 6.0 meter boleh dibina. Lorong 12 meter (40’) Luas cafe adalah 6.0
meter x 6.0 meter.
3.0 meter laluan
pejalan kaki dan jalan dihadang dengan bollards. Lorong rumah kedai 15 meter (50’) Keluasan cafe lebih fleksible dalam lingkungan 4.5 meter x 4.5 meter hingga 9.0 meter x 12 meter. Binaan cafe seluas 4.57 meter x A (panjang rumah kedai).
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Cafe Atas Bumbung Ruang
dibahagikan kepada ruang landskap dan ruang cafe terbuka.
Ruang cafe
terbuka boleh dibina ≥7.5 meter x 7.5 meter.
Ruang sajian
dirapatkan pada dinding koridor dengan menyediakan rizab 2.25 meter pejalan kaki.
Ruang selebar
1.5–2.25 meter untuk pengunjung menikmati pemandangan.
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Jenis Cafe
Kelebaran Ruang Terbuka/ Jarak Antara Cafe
42 GARIS PANDUAN/
Cafe Sudut
Cafe Koridor
6.0 – 9.1 meter (20‟–30‟). Laluan pejalan kaki pada koridor panjangnya sekurangkurang 6 meter.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Cafe Beraras (Terraced Cafe) Minimum 3 meter atau mengikut kelebaran teres bukit.
Cafe Pesisiran Air
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
43
PIAWAIAN Cafe Nodal
Cafe Taman
Cafe Lorong
Lorong Rumah Kedai 6.0 meter (20’) Anjakan selebar 3
meter binaan cafe terbuka.
3 meter bagi rizab
pejalan kaki dan jalan perlu ditutup. Lorong 12 meter (40’) Anjakan bangunan
sebanyak 3 meter bagi penggunaan cafe terbuka pada sebahagian deretan kedai sahaja Rizab jalan raya
selebar 6 meter untuk laluan kenderaan sehala.
Lorong Rumah Kedai 15 meter (50’) Lebar laluan pejalan
kaki 1.5 meter
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Cafe Atas Bumbung Minimum 3
meter dari hujung bangunan
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Jenis Cafe
Hak Laluan Pejalan Kaki
44 GARIS PANDUAN/
Cafe Sudut
Cafe Koridor
Laluan pejalan Kelebaran kaki antara 2.3 minimum antara 3.0 meter. 1.5 - 2.3 meter di sepanjang Menyediakan koridor. ramp bagi keperluan golongan OKU.
Laluan pejalan kaki dengan bangunan lain hendaklah bersambung. Memastikan aktiviti cafe tidak mengambil ruang laluan pejalan kaki.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Cafe Beraras (Terraced Cafe) Kelebaran ruang pejalan kaki selebar 3.0 meter dan tangga dengan kelebaran yang sama untuk sirkulasi sekeliling bangunan.
Cafe Pesisiran Air Rizab pejalan kaki selebar 6 meter. Terletak di sepanjang sungai, laut dan tasik dengan saiz 3 meter.
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
45
KHUSUS Cafe Nodal
Laluan pejalan kaki bersaiz di antara 2.3 – 3.0 meter lebar.
Cafe Taman
Cafe Lorong
Laluan pejalan kaki bersaiz 3 meter di dalam lingkungan cafe.
Lorong Rumah Kedai 6.0 meter (20’) Laluan pejalan kaki
1.5 meter serta laluan pada koridor bangunan. Lorong 12 meter (40’)
3 meter lebar ruang
pejalan kaki termasuk ruang tanaman pokok.
Lorong rumah kedai 15 meter (50’) Rizab pejalan kaki
dan rizab landskap sekurang-kurangnya 3 meter.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Cafe Atas Bumbung
46
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Jenis Cafe
Landskap/ Lingkaran Hijau/ Zon Penampan
GARIS PANDUAN/ Cafe Sudut
Cafe Koridor
Cafe Beraras (Terraced Cafe)
Cafe Pesisiran Air
Menggunakan kotak tanaman (planter box) sebagai salah satu elemen pemisah antara ruang makan dan ruang tempat meletak kenderaan atau laluan trafik utama. Ketinggian kotak tanaman hendaklah bersesuaian supaya tidak melindungi pandangan trafik/pengunjung. Kotak tanaman mestilah mudah alih dan mudah diselenggarakan. Kotak tanaman diperbuat daripada bahan yang selamat, tahan dan menarik seperti kayu dan besi.
Menggalakkan pokok yang berbunga di sepanjang masa.
Pokok bunga hiasan dan pokok teduhan berpasu sesuai digunakan.
Pokok berbunga tropika seperti Helicornia. Pokok palma.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Kotak tanaman gabungan pokok berbunga seperti bunga kertas serta pokok daun berwarna (Ophiopogon) digalakkan.
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
47
PIAWAIAN Cafe Nodal
Cafe Taman
Cafe Lorong
Cafe Atas Bumbung
Jenis pokok perlu bersesuaian dengan tema dan perletakan cafe. Penggunaan pokok teduhan adalah digalakkan untuk memberikan keselesaan kepada pengunjung. Kawasan premis cafe terbuka hendaklah dihias dengan landskap lembut dan landskap kejur seperti bangku dan lampu hiasan untuk kemudahan pengunjung/pejalan kaki, arca, elemen air seperti air pancuran Menyediakan sekurang-kurangnya 1.5 meter untuk jaringan hijau sebagai zon penampan di sepanjang bahu jalan dan memisahkan ruang cafe dengan laluan trafik utama.
Susun atur landskap dibahagikan kepada gerbang taman, ruang sajian, ruang penyediaan, dan ruang sajian utama.
Jenis pokok perlu bersesuaian dengan tema cafe, contohnya pokok berpasu yang berwarna seperti Ixora coccinea sunkist, pokok teduhan dan tapak kuda.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Susun atur landskap kejur dan landskap lembut dibuat berpandukan perletakan cafe dan kesesuaian reka bentuk ruang dan konsep cafe.
48
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Jenis Cafe
Perabot cafe
GARIS PANDUAN/ Cafe Sudut
Cafe Koridor
Cafe Beraras (Terraced Cafe)
Kerusi dan Meja Tidak menghalang jalan dan utiliti awam seperti tiang lampu, road signage dan pili bomba. Bersih dan tersusun. Bersesuaian dengan tema cafe. Diperbuat daripada bahan yang tahan lama, selamat, bahan tahan karat, kukuh dan sesuai dengan persekitaran cafe seperti kayu jati, besi/wrought iron dan cast aluminium. diperbuat daripada Mudah alih. Kipas Wap Air Sesuai disediakan untuk keselesaan pengunjung. Sebagai perabot sokongan. Pagar dan Penghadang Sebagai elemen pengasingan antara ruang cafe dengan ruang awam. Mudah alih. Skrin kaca penghalang habuk dan asap kenderaan
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Cafe Pesisiran Air
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
49
PIAWAIAN Cafe Nodal
Cafe Taman
Cafe Lorong
Payung/Awning Payung dan flexible awning dicadangkan adalah jenis kanvas atau non-vinyl. Flexible awning sesuai digunakan di ruang terbuka. Perletakan payung, kelebaran dan ketinggian flexible awning hendaklah tidak menghalang laluan pejalan kaki dan papan tanda. Sentiasa bersih, selamat dan menarik. Papan Tanda dan Pengiklanan Penyediaan papan tanda perlu mematuhi syarat-syarat PBT dan selaras dengan Garis Panduan Perancangan Papan Iklan Luar JPBD SM (GPP 021). Pencahayaan Meningkatkan keceriaan kawasan cafe terbuka. Mengutamakan aspek keselamatan pengunjung. Menempatkan lampu yang sesuai di tempat-tempat yang strategik. Meningkatkan kualiti visual.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Cafe Atas Bumbung
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
50
6.12 Gerai : Statik Gerai adalah aktiviti perniagaan informal yang wujud di pusat bandar, pusat kejiranan, kawasan perumahan, kawasan perindustrian dan kawasan institusi yang menjual pelbagai barangan, minuman dan makanan dalam ruang yang disediakan secara tetap atau sementara dan lebih kecil daripada kedai. 
Gerai statik adalah gerai/kelompok gerai yang dibina diluar dari medan selera. Tapak yang terhad terutama sekali di pusat bandar atau dibina bersekali dengan perhentian bas atau di atas lot persendirian.

Medan selera dalam bangunan adalah kelompok gerai-gerai di dalam bangunan yang dilengkapi dengan semua kemudahan sokongan dan sampingan.

Medan selera luar bangunan adalah gabungan beberapa buah gerai statik dan dilengkapi dengan pelbagai kemudahan sokongan. Pembinaannya tertumpu di pusat perniagaan, kawasan perumahan, perindustrian, institusi dan taman awam. Ianya menggunakan bahan binaan konkrit dengan reka bentuk moden.

Kiosk adalah gerai statik yang dibina dalam pelbagai jenis dan bentuk berupa replika seperti botol, buah-buahan dan sebagainya. Ianya bersesuaian dengan lokasi dan fungsinya bagi memenuhi keperluan orang ramai membeli makanan dan minuman sementara menunggu bas, teksi atau untuk menghilangkan keletihan dan kehausan selepas bersiar-siar.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
51
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Jenis Gerai Perletakan
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN Medan Selera Dalam Bangunan
Medan Selera Luar Bangunan
Kiosk
Di pusat perniagaan,
Boleh diletakkan di
Pusat-pusat bandar,
kompleks pejabat, perindustrian atau institusi.
Ditempatkan di
kawasan yang tidak berhadapan dengan deretan kawasan perumahan dan bukan jalan-jalan utama yang sibuk dengan aliran lalu lintas. Tidak dibenarkan di
kawasan pelupusan bahan buangan yang terdedah dengan bau busuk, asap, habuk, sisa toksik dan bahan pencemaran lain.
kawasan pusat perniagaan, kawasan pasar, kawasan terminal bas, kompleks membeli-belah dan taman-taman awam.
Tidak mengganggu
laluan pejalan kaki,aktiviti sekitarnya dan kedudukan pili bomba. Tidak dibenarkan
berdekatan kawasan pelupusan bahan buangan yang terdedah dengan bau busuk, asap, habuk, sisa toksik dan bahan pencemaran lain.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
rangkaian laluan pejalan kaki, tempat tumpuan orang ramai, perhentian bas dan pengangkutan awam, pocket park di bandar, dataran atau plaza.
52
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Jenis Gerai Keluasan Minimum Ruang Lantai Tapak
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN Medan Selera Dalam Bangunan 500 meter persegi. – Ruang Gerai :
202.5 meter persegi
– Ruang Makan :
202.5 meter persegi
Medan Selera Luar Bangunan 1,305.6 meter persegi. – Ruang Gerai : 135
Kiosk 64 meter
persegi.
meter persegi
– Ruang Makan : 135
meter persegi
– Ruang Legar : 95.0
meter persegi.
Keluasan Gerai
4.5 meter x 4.5
4.5 meter x 3.0 meter
meter
2 meter x 2
meter
Nisbah keperluan a) Perumahan
Melebihi 50 ekar @
800 unit rumah : 1 medan selera.
80 unit rumah : 1
gerai.
b) Perindustrian/ Perniagaan/ Institusi
30 unit kedai setingkat
@ 15 unit kedai 2 tingkat @ 50,000 kaki persegi (4,645 meter persegi) @ 1,000 pekerja : 1 medan selera.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
10 unit kedai
setingkat @ 30,000 kaki persegi(2,787 meter persegi) : 1 kiosk.
53
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Jenis Gerai Ruang Reka Bentuk Bangunan
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN Medan Selera Dalam Bangunan
Medan Selera Luar Bangunan
Reka bentuk, saiz
Reka bentuk, saiz
dan warna perlu menarik dan sesuai mengikut konsep gerai.
dan warna payung perlu menarik dan sesuai mengikut konsep gerai.
Kiosk Reka bentuk, saiz
dan warna perlu menarik dan sesuai mengikut konsep gerai.
Reka bentuk yang
unik (sculptural) Reka bentuk mesra
pengguna dan mesra alam.
Melambangkan imej
bandar / kawasan setempat. Diintegrasi dengan
kemudahan awam telefon Ketinggian Bangunan
1 – 2 tingkat
Anjakan Bangunan
Minimum 6 meter
Laluan Pejalan Kaki
1.8 meter lebar
Laluan Belakang
6 meter lebar
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
54
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Jenis Gerai Tempat Letak Kereta1`1
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN Medan Selera Dalam Bangunan Mengikut
keperluan tempat letak kereta bangunan.
Medan Selera Luar Bangunan
Kiosk
24 meter persegi @ 1 petak
kereta 24 meter persegi @ 1 petak
motorsikal
Ditempatkan samada on-
street-parking atau off-streetparking dan tidak mengganggu lalu lintas di dalam kawasan perniagaan.
Diintegrasi dengan landskap
KEMUDAHAN SOKONGAN Tempat Pembuangan Sampah Sementara
Perlu disediakan oleh pihak berkuasa tempatan dan ditempatkan di
Tandas Awam
Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan samada dalam
Bilik Solat
Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan oleh pemaju
Kemudahan Bagi Golongan Kelainan Upaya
Menyediakan kemudahan untuk golongan kelainan upaya dan
Pili Bomba dan Alat Pemadam Kebakaran.
Ditempatkan di tempat bersesuaian dan bebas daripada aktiviti
Tempat Menunggu Bas/Teksi
Disediakan “lay-by” bersesuaian dan ditempatkan di luar kawasan
kawasan yang tidak mengganggu aliran lalu lintas dan pandangan awam di dalam kawasan perniagaan. bentuk bergerak atau binaan tetap.
atau PBT secara berpusat mengikut keperluan pekerja, pengunjung dan pemilik gerai bagi. golongan istimewa dan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat GP015-A yang disediakan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia vandalisma.
perniagaan samada di jalan susur atau jalan utama
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
55
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
6.13 Gerai : Sementara Penjaja bergerak adalah penjajaan yang bergerak dari satu kawasan ke kawasan yang
lain menggunakan troli, kereta tolak yang boleh ubah alih dengan mudah. Pasar malam, pasar minggu dan pasar tani adalah satu kawasan menjaja berkelompok
dalam satu jumlah yang besar. Pasar perayaan adalah aktiviti perniagaan yang mengikut pada musim-musim tertentu
pasar ramadhan.
PERKARA Jenis Gerai
Perletakan
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN Penjaja Bergerak
Kawasan lapang
Pasar Malam, Pasar Minggu dan Pasar Tani Jalan yang
Tempat letak
menghadap jalan utama.
Taman awam
Jalan yang boleh
kenderaan
Tapak-tapak yang
dirancang dan menjadi tumpuan orang ramai.
ditutup sementara dan tidak mengganggu lalu kenderaan lain.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
Pasar Perayaan
Medan tempat letak
kereta. Jalan raya yang
ditutup sementara.
Lorong belakang
perkedaian.
56
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Jenis Gerai
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN Penjaja Bergerak
Pasar Malam, Pasar Minggu dan Pasar Tani
Pasar Perayaan
Kawasan tempat
letak kereta berpusat (central parking area).
Jenis penjaja
Penjaja Roda tiga Basikal Motorsikal Van Kereta tolak
Keluasan tapak
Tidak perlu
ditetapkan.
Kawasan
minimum 22 meter persegi.
Saiz ruang gerai :
2.1 meter x 4.8 meter
4.5 meter persegi
untuk 10 gerai.
Saiz ruang gerai
minimum : 3 meter x 1.5 meter
Saiz ruang gerai
maksimum : 6 meter x 4.5 meter Nisbah Penyediaan
Disediakan
Disediakan berasas
Tempat letak kereta penjaja
2.5 meter x 4.8
Kemudahan sediada
berasas kepada ruang yang ada serta permohonan penduduk setempat. meter.
Kemudahan
sediada atau sementara disediakan.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
kepada ruang yang ada serta permohonan penduduk setempat.
atau sementara disediakan.
57
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA Jenis Gerai
Kemudahan lain
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN Penjaja Bergerak
Pasar Malam, Pasar Minggu dan Pasar Tani Tong sampah
disediakan disepanjang pasar malam pada jarak 50 meter setiap satu untuk kemudahan pengunjung pasar.
Sediakan lampu
jalan yang memudahkan urusan jual-beli.
Pasar Perayaan
Boleh sediakan ruang
makan kepada pelanggan.
Perlu sediakan
tandas. Ruang legar
pengunjung selebar 3 meter minimum (jarak antara gerai bertentangan) dan jarak antara gerai bersebelahan adalah 1.5 meter lebar. Disediakan tong
sampah, kerusi, meja.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
58
6.14 Pasar Borong, Pasar Basah dan Kering. Pasar basah dan kering menempatkan aktiviti penjualan barangan makanan harian
seperti ikan, sayuran, buah-buahan dan sebagainya.
Pasar borong menempatkan aktiviti jual beli barangan secara pukal. Ia menawarkan
perkhidmatan untuk tadahan penduduk yang ramai dan kawasan yang lebih luas.
PERKARA Perletakan
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN Ditempatkan di kawasan tumpuan awam atau kawasan perniagaan
yang menghubungkan beberapa kawasan kejiranan.
Di kawasan yang dihubungkan oleh jalan utama di pinggir bandar. Di kawasan yang tidak mengganggu lalu lintas dan ketenteraman
penduduk yang difikirkan sesuai oleh PBT.
Jenis Bangunan
Kawasan perniagaan
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
59
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Tempat Letak Kereta
Disediakan mengikut piawaian perancangan tempat letak kenderaan
Keluasan/Saiz Lot Minimum
Pasar basah
Keluasan minimum 1.2 ekar
Pasar borong
Keluasan minimum 1.2 ekar
semasa dan ditempatkan samada on-street-parking i off-streetparking serta tidak menggangu lalu lintas di dalam kawasan perniagaan. dan kering
KEMUDAHAN SOKONGAN Bilik Solat
Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan oleh pemaju
Tempat Pembuangan Sampah Sementara
Perlu disediakan oleh pihak berkuasa tempatan dan ditempatkan di
Kemudahan Bagi Golongan Kelainan Upaya
Menyediakan kemudahan untuk golongan kelainan upaya dan
Pili Bomba Dan Alat Pemadam Kebakaran.
Ditempatkan di tempat bersesuaian dan bebas daripada aktiviti
Laluan Pejalan Kaki Dan Siar Kaki.
Laluan pejalan kaki hendaklah disediakan bagi kemudahan
atau pihak berkuasa tempatan secara berpusat mengikut keperluan peniaga dan pengunjung. kawasan yang tidak mengganggu aliran lalu lintas di dalam.
golongan istimewa dengan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat GP015-A yang disediakan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia vandalisma.
pelanggan.
Saiz minimum adalah 2.5 meter (8‟)
Tandas Awam
Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan samada dalam
bentuk bergerak atau binaan tetap.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
60
6.15 Stesen Minyak Stesen minyak merupakan premis khas yang menyediakan kemudahan mengisi bahan api iaitu petrol, diesel dan NGV untuk kenderaan bermotor.
PERKARA
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN
Perletakan
Di jalan-jalan utama samada di pusat bandar dan pinggir bandar.
Jenis Bangunan
Bangunan berasingan
Keluasan/Saiz lot minimum
Saiz lot minimum ialah 0.5 ekar
Tempat Letak Kereta
Disediakan mengikut piawaian perancangan tempat letak kenderaan
semasa.
KEMUDAHAN SOKONGAN Kedai Serbaneka
Di dalam bangunan stesen minyak
Restoran
Di dalam bangunan stesen minyak
Bengkel Servis Kereta
Bersebelahan dengan bangunan stesen minyak.
Bilik solat
Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan secara
Tempat pembuangan sampah sementara
Perlu disediakan di kawasan yang tidak mengganggu aliran lalu
bersepadu dengan tempat mengambil wuduk
lintas dan terlindung daripada pandangan awam
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
PERKARA
61
GARIS PANDUAN/PIAWAIAN KEMUDAHAN SOKONGAN
Kemudahan bagi golongan kelainan upaya
Menyediakan kemudahan untuk golongan kelainan upaya, golongan
Pili bomba dan alat pemadam kebakaran
Ditempatkan di tempat bersesuaian dan bebas daripada aktiviti
Tandas awam
Disediakan berasingan untuk lelaki dan perempuan.
Tembok Penghadang
Ketinggian 2.4 meter di bahagian belakang dan sisi stesen minyak.
istimewa dan mematuhi Garis Panduan Reka Bentuk Sejagat GP015-A yang disediakan oleh Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia vandalisma.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
62
Lampiran 1: Jadual Rangkaian Jalan untuk Pembangunan Sirkulasi Kawasan Perdagangan KATEGORI JALAN
PIAWAIAN JALAN
1.
Jalan Tempatan (Arterial)
40-50 meter – Jalan tempatan yang utama di kawasankawasan perniagaan
2.
Collector Road
30-40 meter – Collector road memungut dan membawa masuk dan keluar dari kawasan perniagaan
3.
Jalan Perkhidmatan (Service Road)
20 meter bagi jalan biasa dan 15 meter bagi jalan perkhidmatan yang kecil. Jalan perkhidmatan ini disediakan jika bangunan-bangunan menghadap jalan-jalan utama.
4.
Jalan Belakang
a. Rumah kedai 1-3 tingkat memerlukan jalan belakang 6 meter (20‟) b. Rumah kedai lebih daripada 4 tingkat memerlukan jalan belakang 20 meter (66‟)
5.
Jalan Tepi
6.
Jalan Buntu (Cul-De-Sac
a. Rumah kedai 1-3 tingkat memerlukan jalan tepi 6 meter (20‟) b. Rumah kedai lebih daripada 4 tingkat memerlukan jalan tepi 20 meter (66‟) Jalan cul-de-sac tidak dibenarkan di kawasan perniagaan.
7.
“Urban Path” dan Laluan Laluan pejalan kaki berbeza-beza mengikut jenis kawasan Pejalan Kaki perniagaan. a. 3 meter (10 kaki) bagi kawasan pusat perniagaan dan pusat bandar. b. 2.5 meter (8 kaki) bagi kawasan perniagaan luar bandar dan pusat petempatan.
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
GARIS PANDUAN PERANCANGAN KAWASAN PERDAGANGAN
Lampiran 2: Susunatur Kawasan Perdagangan bagi Kedai Mampu Milik
Contoh: Susunatur Kedai Mampu Milik 1
Contoh: Susunatur Kedai Mampu Milik 3
Contoh: Susunatur Kedai Mampu Milik 2
Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia
63
Rujukan : 1. Kementerian Perdagangan Dalam Negeri, Koperasi dan Kepenggunaan, (dahulu dikenali sebagai Kementerian Perdagangan Dalam Negeri dan Hal Ehwal Pengguna) (2010), Guidelines on Foreign Participation in the Distributive Trade Services Malaysia.
Sebarang pertanyaan sila hubungi: Pengarah Bahagian Penyelidikan dan Pembangunan Jabatan Perancangan Bandar dan Desa Semenanjung Malaysia Tel: 03-2698 9211 Faks: 03-2692 9994 e-mel: bpp@townplan.gov.my Laman sesawang: http://www.townplan.gov.my