Adoptiehuis|
De bouw van een woning
Sam Eerdman
Inhoudsopgave Onderwerp
Pagina
Inhoudsopgave 1. Bouwtekeningen 2. 3. Gevelaanzichten 4. Inleiding 5. Uitgraven 6. Fundering 7. 8. Funderingen alg. 9. Beganegrondvloer 10. 11. Metselwerk 12. 13. Muuropbouw 14. Verdiepingsvloer 15. Vloeren 16. Kapconstructie 17. 18. 19. Afwerkingen exterieur 20 Afwerking interieur 21. Vloerverwarming 22. Stucwerk/Overige werkzaamheden 23. Eindresultaat 24.
1.
Bouwtekeningen
Begane grond Situatie
lengtedoorsnede
1e verdieping
2.
Bouwtekeningen
Dwarsdoorsnede
Perspectief dakconstructie
Dwarsdoorsnede 3.
Gevelaanzichten
4.
Inleiding Het adoptiehuis dat ik, in overleg met het bouwbedrijf heb mogen volgen betreft een royale gezinswoning dat gerealiseerd is in Geesteren(ov).Een klein dorp in Noord-Oost Twente. De bouwkavel ligt in een bosrijk gebied aan de rand van het dorp. De opdrachtgever, familie Brugging, heeft deze kavel opgekocht en de woning wat er nog stond laten slopen. Dit betrof een erg klein en vervallen wit huisje. Rondom het huis bevonden zich tal van schuurtjes die samen met het huis allen verwijdert zijn. Na deze sloopwerken zijn er nog tal van bomen verwijderd om ruimte rondom de bouwkavel te creĂŤren. De bouw van de woning is in handen van bouwbedrijf Oude Moleman uit Rossum en het ontwerp is gerealiseerd door InPerspectief Architectuur. Deze opdrachtgever kwam aan bij Oude Moleman met een zelf uitgetekend ontwerp. Hierna is het bouwbedrijf in contact gekomen met architect Rob Velthuis van InPerspectief Architectuur die na vele gesprekken het eindontwerp heeft vastgelegd. Naast de bouw van de woning zal de opdrachtgever zelf een schuur, carport en paardenstal bouwen. Deze nevengebouwen zullen in dezelfde stijl als de woning worden gerealiseerd. In overleg met het bouwbedrijf zal de opdrachtgever zelf ook tijd besteden aan de nieuwbouw van de woning. 5.
Uitgraven Na alle sloopwerkzaamheden en verschillende grondonderzoeken is men begonnen met het uitgraven. Bij het grondonderzoek is er onderzoek gedaan naar het evenwicht tussen de belasting van de bodem en de maximaal toelaatbare spanning in de bodem. Om de bouwkavel verder vrij te maken zijn er tal van bomen verwijderd. Daarnaast was het uitgraven van de bouwput al afgerond en gevuld met wit zand. Dit witte zand is vervolgens aangetrild met een trilplaat. Deze bouwvoorbereidingen vragen de nodige aandacht doordat het draagvermogen van de grond erg belangrijk is. Bouwactiviteiten hebben namelijk invloed op de bodem, de naastgelegen constructies en de te bouwen woning. Door het uitgraven werd de omvang, de vorm en de situering van het woning al snel duidelijk. Na het uitgraven is de bouwput afgezet met houten palen en steigerplanken.
6.
Fundering 1/2 De fundering die gekozen wordt is afhankelijk van de aard van het bouwwerk, de grond, het grondwater en natuurlijk ook van de kosten. De fundering zorgt ervoor dat het gewicht van de woning wordt overgedragen op de grond. Bij deze bouw is er gekozen voor een strokenfundering. Deze manier wordt vaak toegepast bij hogere belastingen zoals een woningbouw. Voor het aanleggen van de mallen is eerst de aanlegbreedte berekend door de constructeur. Deze wordt bepaald aan de hand van het grond onderzoek. De mallen voor de stroken zijn opgebouwd uit steigerplanken die zijn vastgezet met stalen pinnen. De stroken zijn voorzien van een vochtafwerende folie en een wapening die de trekspanning van het beton opneemt.
7.
Fundering 2/2 De houten strook mallen zijn vervolgens gevuld met eerst 50mm schrale beton. Dit schrale beton vormt de werkvloer die ervoor zorgt om de rest van het werk gescheiden te houden van de grond en om de wapening met voldoende dekking te kunnen aanbrengen. Bovenop de werkvloer is beton gestort tot aan de randen van de steigerplanken. Na het uitharden van het beton zijn de planken verwijderd en is er een begin gemaakt met het opmetselen van de fundering. Het opmetselen is gedaan met kalkzandsteenblokken. Naast betonsteen, cellenbeton en gipsblokken is dit tevens een niet-gebakken steensoort. Het heeft een groot en licht formaat waardoor het werk snel uittevoeren is. Ook is het goedkoper dan een gebakken steen en heeft het een strak uiterlijk waarbij weinig specie nodig is.
8.
Ieder type fundering moet altijd voldoen aan een aantal belangrijke eisen zoals het bestand zijn tegen invloeden van buitenaf; grond, grondwater, dieren, planten enzovoorts. Naast de strokenfundering die bij deze woning is toegepast zijn er nog een tal van andere opties waarvan er 3 zijn uitgelicht.
Funderingen
Hoe het ook zou kunnen..
1. Gemetselde fundering De gemetselde fundering is de oudste van de tot nu toe bij renovatie en restauratie toegepaste methode. De constructie is erg arbeids intensief waardoor het bij nieuwbouw niet meer voorkomt. De opbouw bestaat uit gemetselde waalformaatstenen waarbij de onderste laag los op het zand ligt. De muur verspringt steeds met een blok, dat bestaat uit twee lagen en twee zijden. 2. Stampbetonfundering De eenvoudige methode is de trapeziumvormige stampbetonfundering. Hier wordt geen wapening toegepast en wordt vaak toegepast bij zeer lage belastingen. De fundering wordt gemaakt d.m.v. een houten of stalen bekisting. 3. Strokenfundering met verstijvingsrib Naast de algemene strokenfundering bestaat er ook nog de mogelijkheid om een verstijvingsrib aan te brengen. Dit wordt vaak gedaan bij een combinatie van onregelmatige belastingen wat veroorzaakt wordt door bijvoorbeeld de vele raampartijen in het opgaande werk. Zowel aan de boven en onderzijde van de fundering wordt hoofdwapening aangebracht waardoor de krachten over de lengterichting van de muur wordt verdeeld. 9.
Beganegrondvloer 1/2 Na het opmetselen van de fundering zijn de leidingen aangebracht. De riolering is met stalen beugels aan de opgemetselde fundering bevestigd. Verder zijn alle warm en koud water leidingen getrokken. De ruimte voor de aanleg van deze leidingen wordt gecreĂŤerd door de kruipruimte. Dit is de ruimte tussen de fundering en de beganegrondvloer. Bij de voordeur en de achterdeur zijn twee kruipluiken aangebracht om deze ruimte te kunnen bereiken. Naast al het leidingwerk zijn er ventilatieroosters aangebracht die ervoor moeten zorgen dat de kruimpruimte geventileerd wordt met buitenlucht. De ventilatie wordt verzorgd door de zwarte PE kunststof ventilatiekokers. Voor de begane grond is er gebruik gemaakt van een combinatievloer. Deze vloer bestaat uit dragende balkjes die voorzien zijn van een wapening. Tussen de balkjes zijn er vulelementen aangebracht die uit piepschuim bestaan en dienen als vloerisolatie. De balkjes zijn op de kalkzandsteenmuren gelegd met een opleglengte van 100mm.
10.
Beganegrondvloer 2/2 De randisolatie bestaat net als de vulelementen uit piepschuim. De isolatie is aangebracht met ijzeren beugels die de elementen tegen de balken aandrukt. De afwerking van de beganegrondvloer bestaat uit een 40mm dikke betonlaag. Dit is een dag later gedaan. Uiteraard zijn hierbij de kruipluiken vrijgehouden door middel van een houten bekisting. De gehele vloer is met alleen mankracht aangelegd.
11.
Metselwerk 1/2 Na het voltooien van de beganegrondvloer is er begonnen met de profilering van het metselwerk. De timmerlieden hebben deze metselprofielen geschoord met panlatten die vervolgens met een klamp (klein plankje) zijn bevestigd aan de betonnen vloer. De metselaar gebruikt deze profielen voor de maatvoering van het metselwerk. Op de houten profielen wordt de lagenverdeling afgetekend. Om de hoogte van de bovenkant van de steen aan te geven wordt er gebruikt gemaakt van een gespannen draad van profiel naar profiel. Naast de metselprofielen zijn ook de binnendeur kozijnen en de raam kozijnen gesteld, beide bestaande uit hout. De kozijnen bestaan uit standaard afmetingen afkomstig van Hebo. Beide kozijnsoorten zijn ook gesteld met panlatten en klampen. Bij elk binnendeurkozijn zijn verankerd met 3 kozijnankers per stijl. De kozijnankers komen in de voeg te liggen. De keuze van de steensoort is gevallen op de Porothem metselblokken. Deze kermisch geperforeerde binnenmuurstenen zijn bestemd voor dragende en niet dragende binnenmuren. Dankzij de tand/groefverbinding is vermetselen van de lintvoeg voldoende. De porothem steensoort is licht van gewicht en dus gemakkelijk te verwerken. 12.
Metselwerk 2/2
De binnenmuren worden ook wel halfsteensmuren genoemd. Hierbij is de dikte van de kopbreedte gelijk aan de dikte van de muur. In dit geval 100mm. Bij muuropeningen van 1000mm en breder zijn er lateiten toegepast. Bij de kleinere ramen bestaan deze uit een prefabbetonlatei en bij de grotere glaspartijen is er gebruik gemaakt van staal. De lateiten zorger ervoor dat de draagkracht van de muur blijft behouden. Direkt na het aanbrengen kan er verder worden gemetseld. Er is tijdens de metselwerken gebruik gemaakt van prefabmortel die kant en klaar is aangeleverd en is opgeslagen in een silo. Na het opmetselen van de beganegrond vloer tot 2600mm is men gaan isoleren. Dit is gedaan met 100mm dikke schuimblokken. Dit materiaal is door middel van kunsstof rozetten(blauw), die om de spouwankers zitten tegen de binnenmuur gedrukt. Met purschuim zijn de keren en naden afgedicht. De buitenmuur is met een luchtspouw van 3 centimer van de isolatie geplaatst. Hierbij is er gemetseld met een halfsteensverband gewerkt . Dit geeft weinig afval en makkelijke hoekoplossingen. De stenen verschuiven steeds een halve steenlengte van elkaar. Uiteindelijk zal de buitenmuur afgewerkt worden met horizontale houten planken. (zie elders dit verslag) 13.
Naast de behandelde baksteen muuropbouw zijn er nog andere opties die zowel voor niet dragende- als dragende binnen- en buitenmuren kunnen worden toegepast. Naast de bekende bakstenen zijn er ook niet-gebakken stenen. 1. Cellenbeton Dit lichte bouwmateriaal werd vroeger ook wel gasbeton genoemd doordat het is samengesteld uit gemalen zand, water, kalk, cement en vermengd met aluminiumpoeder dat voor de gasvorming zorgt. De blokken worden met een staaldraad op maat gezaagd en zijn toepasbaar voor zowel dragende en niet-dragende binnen en buitenmuren. Cellenbeton komt in verschillende vormen voor (blokken, lateiten, wand-, vloer-, en dakplaten) en is brandwerend. 2. Kalkzandsteenelementen Kalkzandsteenelementen zijn bedoeld voor wanden die worden voorzien van een dunne afwerklaag zoals dunpleister van 2mm. Door de grote afmetingen en de dunne lijmvoegen kan een zeer vlakke wand worden verkregen. Een wand wordt samengesteld uit hele elementen en op maat geleverde passtukken. De elementen worden verwerkt met een kleine kraantjes. 3. Vellingblokken Een alternatief voor metsel- en lijmblokken vormen de vellingblokken. Dit wordt in verband gestapeld en wordt in een- of tweezijdig schoonwerk toegepast. De blokken zijn voorzien van een schuine veilingkant en worden verlijmd waardoor ze niet gevoegd hoeven te worden. 3.
Muuropbouw
Hoe het ook zou kunnen..
1.
2. 14.
Verdiepingsvloer Voor de verdiepingsvloer is er gekozen voor een breedplaatvloer. voor het aanbrengen hiervan is er eerst een onderstempeling uitgezet met houten balken en stalen dragers. De ‘onderplaat’ bestaat uit grindbeton en is voorzien van wapening. De onderplaat kan gezien worden als de bekisting van de eigen vloer. Na het aanbrengen van de platen met een constructiekraan. zijn de leidingen geleged. Op de binnenmuren zijn er stroken grijfolie aangebracht omdat de platen nogal glad en strak zijn afgewerkt. De leidingen gaan door de tralieliggers heen waarna de bovenwapening erop is gelegd. Uiteraard is het trapgat vrijgehouden. De verdiepingsvloer is afgerond met een afwerklaag van beton. De onderstempeling is weer verwijderd nadat het beton voldoende is uitgehard.
15.
Er zijn tal van mogelijkheden op het gebied van vloeren. De beganegrond vloer bestaat in dit geval uit een combinatievloer van betonbalkjes en vulelementen. De verdiepingsvloer is de zogeheten bekistingsplaat/breedplaatvloer. Hieronder enkele andere opties.
Vloeren
Hoe het ook zou kunnen..
1. Betoncassettevloer Bij deze vloersoort wordt het grote gewicht beperkt door het toepassen van cassettes. Deze cassettes geven een besparing op beton, dus ook op gewicht. Op de bekisting worden dozen van kunststof of metaal aangebracht waardoor een veld ontstaat van langs- en dwarsribben met daartussen een vloerveld. De vloer wordt tijdens het storten van een tijdelijke ondersteuning voorzien. Een betoncassettevloer wordt vooral toegepast voor overspanningen van meer dan 7 meter. 2. Kokervloer Een kokervloer wordt plaatselijk gestort en niet geisoleerd. De holten in de vloer worden niet opgevuld. De kartonnen kokers worden voordat het beton wordt gestort aan de onderwapening vastgezet. Voor de woningbouw is deze vloerkeuze minder geschikt, maar in bijvoorbeeld kantoorgebouwen is het geschikt voor overspanningen van 7 tot 10 meter. 3. Gewapende betonvloer Deze in het werk gestorte gewapende betonvloer heeft een breed toepassingsgebied. in gietbouwprojecten worden deze vloeren toegepast van beangegrond- tot dakvloer. De vloer wordt op een bekisting gestort. In de vloer kunnen leidingen onder andere voor elktriciteit en doorvoerpijpen worden opgenomen. 16.
Kapconstructie 1/3
Na het aanbrengen van de verdiepingsvloer is er begonnen met de kapconconstructie. Allereerst die van de veranda. Deze is opgebouwd uit houten balken en bevindt zich aan de achterzijde van het huis. Op de bagande grond is de dakconstrucie (nok) al deels in elkaar gezet. Dit is het dragende gedeelte en zal de vliering vormen.Deze ruimte zal niet vaak betreden worden is daarom te bereiken met een zogenaamde vlieringtrap. Deze trap kan opgeborgen worden door hem omhoog te schuiven.
Na het stellen van de binnendeurkozijnen voor bad- en slaapkamers zijn de binnenmuren opgemetseld met hetzelfde princiepe als bij de baganegrond. Ook de ‘kopse kanten’ van de verdieping zijn vervolgens geisoleerd. De woning zal overkapt worden met een samengesteld zadeldak. Twee dakvlakken (schilden) die vanaf twee tegenliggende gevels schuin tegen elkaar opstaan vormen het dak waarbij het dak van de veranda in zal haken op de het dak van de verdieping.
17.
Kapconstructie 2/3 De kapconstructie bestaat uit een gordingkap. Gordingen zijn balken die evenwijdig lopen met de goot. De gordingen worden in dit geval ondersteund door de tussenmuren. Het dragende gedeelte is op de binnenmuren geplaatst en bestaat uit 2 stalen gordingen en ĂŠĂŠn houten in de nok. De master slaapkamer beschikt tot de totale hoogte tot de nok. Hier zijn 2 houten gordingen aangebracht naast de nokgording. Om de dakvoet aan de muren te verankeren en het dak te bevestigen zijn er muurplaten toegepast. Deze muurplaten zijn met ankers vastgezet. Deze ankers zijn tijdens het metselen aangebracht. Met een plaatje en een moer wordt de muurplaat op de muur vastgezet.
Gording Muurplaat
Na het aanbrengen van de gordingen en muurplaten zijn de dakelementen aangebracht. Deze schilden bepalen de vorm van het dak. Er is hierbij gebruik gemaakt vanzelfdragende, geĂŻsoleerde dakelementen.
18.
Kapconstructie 3/3 De dakelementen zijn vervolgens voorzien van panlatten. De afstand tussen de panlatten kan eenvoudig worden bepaald door 10 pannen getrokken uit te leggen, bij elkaar op te tellen en door twintig te delen. De dak bedekking voor dit hellende dak bestaan uit keramische dakpannen van het merk Narvik OVH. Deze gebakken pannen hebben de kleur rood naturel. De pansoort is eigelijk een geprofileerde plaat van gebakken klei. Doordat kermische pannen vervaardigd zijn van gebakken klei, kan er als gevolg van het drogen en bakken enige vervorming optreden. Dit kan betekenen dat de maatvastheid en sluiting minder goed zijn dan bij betonnen dakpannen. Bij de holle pan is het zo dat de sluiting aan de bovenkant meeloopt met het holle profiel van de pan. Voor een compleet dak zijn ook hulpstukken ontwikkeld. De nokvorst bijvoorbeeld, waarbij gebruik wordt gemaakt van een halfronde cilindrische doorsnede die ervoor moet zorgen dat de opening tussen het panprofiel en de vorst worden dichtgezet. De technische bestek tekening van de nokgeefthier duidelijk aaan hoe de pannen bevestigd zijn.
19.
Afwerking exterieur Het buitenblad van de spouwmuur is afgewerkt met vurenhout planken. Deze planken zijn 25mm dik en bestaan uit duurzaam gekeurd PCEF hout. De afwerking bestaat uit 1 laag Akzo Nobel aqua primer en 1 laag watergedragen Sikkens Rubbol Daarnaast zijn alle planken geimpregneerd en dus brandveilig. Op de buitenmuur is een regelwerk van panlatten bevestigd met schroeven. Tegen dit regelwerk zijn de panken bevestigd volgens het potdeksel-princiepe. Dit princiepe is een erg bekende verbinding die veel voor buitenwerk wordt toegepast. Door de overlapping van de planken is de bevestig van de planken niet zichtbaar. De kozijn zijn rondom voorzien van planken die ervoor zorgen dat het raam in een soort ‘kader’ komt te staan.
Doordat de beëindiging van de dak elementen buiten de gevel plaatsvindt is er een gootbeugelplank toegepast waarop de gootbeugel is vastgeschroefd. Deze dient als ondersteuning van de bakgoot. 20.
Afwerking interieur Op de eerste verdieping zijn is alle ruimtes plafonds aangebracht. Dit houten plafond is direct onder de bovenliggende bouwkundige constructie aangebracht. Dit is gedaan met een tengel- en rachelwerk. Om kanalen en leidingen aan het oog te onttrekken is ervoor gekozen om dit boven het rachelwerk langs te liggen. De afwerking van het plafond bestaat uit gipsplaat dat aan het rachelwerk is bevestigd en een stucwerk laag van 10mm. De lichtschakelaars,wandcontactdozen en waterleidingen zijn aangebracht in de binnenmuren. Met een hamer en een beitel zijn er stukken steen uitgehakt waardoor de PVC buizen en contactdozen gelijk komen te liggen met het wandoppervlak. Om er voor te zorgen dat de contactdozen goed op hun plek worden gehouden worden de naden dichtgesmeerd met rotband. Dit is een poeder dat met water vermengd wordt en een stropige massa vormt. Om extra daglicht te creeĂŤren in een van de slaapkamers is er een dakraam aangebracht. Ook boven het trappengat is er een gat in het dakelement gemaakt waarna dit Velux tuimelvenster (met tripple glas) is aangebracht. De naden zijn vervolgens afgedicht met purschuim en het dakelement is afgewerkt met plaatmateriaal en stucwerk.
21.
Vloerverwarming De vloerverwarming op zowel de begane grond als de bovenverdieping dient als hoofdverwarming. Dit wil zeggen dat er geen overige radiotoren in het woonhuis aanwezig zijn. Doordat de gestorte ondervloer geheel glad is, is er gebruik gemaakt van zogenaamde noppenplaten. Dit zijn rubbergen matten waar de waterleidingen in wordoen gedrukt. De slagen zijn op basis van het slakkenhuis princiepe in de noppenplaten gedrukt. Het gebruik van deze noppenplaten heeft vele voordelen. Het is namelijk erg snel en eenvoudig aan te brengen. Het beschikt over een goede isolatie en warmt redelijk snel op. De randisolatie die is aangebracht (blauw schuim) zorgt ervoor dat de uitzetting van de vloer wordt opgevangen. De vloerverdeler is in de bijkeuken gemonteerd en zal achter de pantry worden weggewerkt. De afwerking van de vloerverwarming bestaat uit een zwevende zandcement vloer van ongeveer 50mm.
22.
Stucwerk De afwerking van de wanden bestaat uit stucwerk. Deze stuclaag is 10mm dik en is uitgestreken over de snelbouwstenen. Op de plekken waar het plafond verlaagd is is het stucwerk aangebracht op gipsplaten. Daar waar het stukwerk een hoek van 90 graden maakt of bij begrenzingen is een stucstopprofiel aangebracht. Deze zijn precies waterpas aangebracht. Na al het stucwerk is men begonnen met het sausen.
Overige werkzaamheden
De afgewerkte betonvloer is voorzien van een lichtgrijse vinyllaag(op rol) en de keuken beschikt over een wand met opbergkasten, drukschanieren en inbouwapparatuur. De trap is geplaatst en afgewerkt met een fineerlaag. Ook het meubilair heeft het huis aangekleed en de eerste nachten zijn inmiddels doorgebracht. Rondom het huis worden er grote granieten terrastegels geplaatst om gebruik te kunnen maken van de veranda en het terras.
23.
Eindresultaat Doordat de bewoners de woning zelf hebben afgewerkt liet het uiteindelijke resultaat wat langer opzich wachten dan verwacht. Dit doordat alles in vrije tijd gebeurde nadat het bouwbedrijf alles lucht en waterdicht had afgeleverd. Tijdens dit project heb ik gemerkt dat de afstemming van architect en bouwbedrijf optimaal moet zijn om tot het juiste resultaat te komen. Wanneer een detail niet geheel duidelijk op papier is gezet wordt het improvisatievermogen van de bouwvakker op de proef gesteld en dit gaat vaak tenkoste van het eindresultaat. Achteraf gezien heb ik geleerd dat de bouw van een woonhuis een erg logische en makkelijke opbouw heeft. Het lijkt moeilijker dan dat het er in werkelijkheid uitziet. Achter de afwerking kan een chaos van bouwmaterialen zitten maar voor het oog ziet het er strak en netjes uit. De vele raampartijen in het huis zorgen voor een mooie verbinding met de natuurlijke omgeving en het houtwerk rondom straalt een bepaalde plattelandsfeer uit dat past bij de omgeving. De open keuken met grote openslaande deuren naar de veranda beschikt over een mooie relatie met de omliggende natuur. De warme hout uitstraling (trap, badkamer, wc) in combinatie met het gladde stucwerk spreekt mij in het interieur erg aan. Door te praten met bouwvakkers en veel te zien en te ontdekken heb ik veel mogen leren van dit woningbouw project. In mijn ogen een zeer leerzame opdracht voor ons als (interieur)architecten in opleiding.
24.