teux_32 by SAN PUBLICATIONS

ÏÊÔÙÂÑÉÏÓ-ÍÏÅÌÂÑÉÏÓ-ÄÅÊÅÌÂÑÉÏÓ 2005

ÔÅÕ×ÏÓ 32ï (64ï)

Áñéèìüò ¢äåéáò 451/91

Ôá÷. Ãñáöåßï Ê. Ä. Áèçíþí

ÐËÇÑÙÌÅÍÏ ÔÅËÏÓ

ÊÙÄ. 4288

ÄéáâçôïëïãéêÜ ÍÝá

ÅËËÇÍÉÊÇ ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÇ ÅÔÁÉÑÅÉÁ ÌáéÜíäñïõ 9, 115 28 ÁèÞíá http// www.mednet.gr/greek/soc/ede

ÔÅÕXÏÓ 32

ÅËËÇÍÉÊÇ ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÇ ÅÔÁÉÑÅÉÁ Ôï ðåñéïäéêü áõôü áðåõèýíåôáé óå Üôïìá ìå äéáâÞôç êáé óå åðáããÝëìáôá õãåßáò ðïõ Ý÷ïõí ó÷Ýóç ìå ôï äéáâÞôç Åêäßäåôáé áðü ôçí ÅëëçíéêÞ ÄéáâçôïëïãéêÞ Åôáéñåßá ÄéáíÝìåôáé ÄùñåÜí Ôá êåßìåíá ôùí äéáöçìßóåùí åßíáé õðü ôçí åõèýíç ôùí äéáöçìéæïìÝíùí êáé ü÷é ôçò ÅëëçíéêÞò ÄéáâçôïëïãéêÞò Åôáéñåßáò

Äéïéêçôéêü Óõìâïýëéï ÅëëçíéêÞò ÄéáâçôïëïãéêÞò Åôáéñåßáò Ðñüåäñïò Áíôéðñüåäñïò Ãåíéêüò Ãñáììáôåýò Ôáìßáò ÌÝëç

Ìåëéäþíçò ÁíäñÝáò Éùáííßäçò ÉùÜííçò Ðáíáãéþôïõ ÈåìéóôïêëÞò ÌáêñõëÜêçò Êùíóôáíôßíïò Âáóéëüðïõëïò ×Üñçò ÄéäÜããåëïò ÔñéáíôÜöõëëïò Ìðïýóìðïõëáò Óôáýñïò ÐáðÜò Óôáýñïò Öéëéððßäçò Ößëéððïò

ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ "ÄéáâçôïëïãéêÜ ÍÝá": Åðßôéìïò Ðñüåäñïò: ÁëéâéæÜôïò ÉùÜííçò Õðåýèõíïò Óýíôáîçò: Âáæáßïõ ÁíäñéáíÞ Ãñáììáôåýò: Äçìïóèåíüðïõëïò ×Üñçò ÌÝëç: ÁëáâÝñáò Áíôþíçò Êïößíçò ÁèáíÜóéïò Áíáóôáóßïõ ÅëÝíç ÌçôñÜêïõ Áóçìßíá Âáóéëüðïõëïò ×Üñçò ÌáêñõëÜêçò Êùíóôáíôßíïò Éùáííßäçò ÉùÜííçò ÌðåíñïõìðÞ ÌáñéÜííá Çñáêëåéáíïý ÓôõëéáíÞ Ôåíôïëïýñçò Íéêüëáïò ÈõìÝëëç ÉùÜííá ÔïõñíÞò Óõìåþí ÊåöáëÜò Íßêïò

Ôá÷. Äéåýèõíóç: ÅëëçíéêÞ ÄéáâçôïëïãéêÞ Åôáéñåßá ÌáéÜíäñïõ 9 - ÁèÞíá 11528 http://www.ede.gr ÉäéïêôÞôçò: ÅËËÇÍÉÊH ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊH ÅÔÁÉÑÅIÁ - Åêäüôçò: ÅØÉËÏÍ

ÔÅÕXÏÓ 32

ÄéáâçôïëïãéêÜ ÍÝá

ÅËËÇÍÉÊÇ ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÇ ÅÔÁÉÑÅÉÁ

ÐÅÑÉÅ×ÏÌÅÍÁ ÊáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò êáé êßíäõíïò õðïãëõêáéìßáò óôá Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç ..................................................................................................... 9 Óôáýñïò ËéÜôçò ÄéáâÞôçò åãêõìïóýíçò & äéóêßá ......................................................................................................... 14 Kïößíçò ÁèáíÜóéïò ÍÝá áðü ôç ÄéåèíÞ Âéâëéïãñáößá ........................................................................................................ 16 AíäñéáíÞ Âáæáßïõ Åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç. ¸÷åé èÝóç óôçí èåñáðåõôéêÞ áãùãÞ áôüìùí ìå äéáâÞôç ôýðïõ 1 êáé 2; ....................................................................................................................... 18 Ìåëéäþíçò ÁíäñÝáò, ÐñùôïøÜëôçò ÃéÜííçò Ôï FDA åãêñßíåé ôçí Åîåíáôßäç óôéò ÇÐÁ ........................................................................................ 23 Íéêüëáïò ÊåöáëÜò Ç áîßá ôçò ãëõêïæõëéþìåíçò áéìïóöáéñßíçò ............................................................................... 27 Ðáíáãéþôçò Êùíóôáíôéíüðïõëïò, ÓôÝëëá Çñáêëåéáíïý KïéëéïêÜêç êáé óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò .............................................................................................31 AíäñéáíÞ Âáæáßïõ

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

ÊÁÔÁËÏÃÏÓ ÓÕÍÅÑÃÁÔÙÍ

ÁíäñéáíÞ Âáæáßïõ

ÔÅÕ×ÏÓ 32ï

Ðáéäßáôñïò, ÅðéìåëÞôñéá Á´, Á´ ÐáéäéáôñéêÞ ÊëéíéêÞ, Õðåýèõíç Äéáâçôïëïãéêïý ÊÝíôñïõ, Íïóïêïìåßï Ðáßäùí “Ð & Á Êõñéáêïý”

ÓôÝëëá Çñáêëåéáíïý

Ðáèïëüãïò, Áíáðëçñþôñéá Äéåõèýíôñéá, Äéáâçôïëïãéêü ÊÝíôñï - Ã´ ÐáèïëïãéêÞ ÊëéíéêÞ, Ãåíéêü Íïóïêïìåßï ÐåéñáéÜ - ÔæÜíåéï

Íéêüëáïò ÊåöáëÜò

Ðáéäßáôñïò - Åíäïêñéíïëüãïò

ÁèáíÜóéïò Kïößíçò

Ðáèïëüãïò, ÁíáðëçñùôÞò ÄéåõèõíôÞò, Â´ ÐáíåðéóôçìéáêÞ ÊëéíéêÞ - Äéáâçôïëïãéêü ÊÝíôñï, ÉððïêñÜôåéï Íïóïêïìåßï

Ðáíáãéþôçò Êùíóôáíôéíüðïõëïò

Åéäéêåõüìåíïò Éáôñüò, Ã´ ÐáèïëïãéêÞ ÊëéíéêÞ, Ãåíéêü Íïóïêïìåßï ÐåéñáéÜ - ÔæÜíåéï

Óôáýñïò ËéÜôçò

Ðáèïëüãïò, ÅðéìåëçôÞò Â´, Á´ ÐáíåðéóôçìéáêÞ ÐáèïëïãéêÞ ÊëéíéêÞ, Ëáéêü Íïóïêïìåßï

ÁíäñÝáò Måëéäþíçò

Ðáèïëüãïò, Õðåýèõíïò Äéáâçôïëïãéêïý ÊÝíôñïõ, Ãåíéêü Íïóïêïìåßï ÐåéñáéÜ - ÔæÜíåéï

ÃéÜííçò ÐñùôïøÜëôçò

Ðáèïëüãïò ÅðéìåëçôÞò Á´, Äéáâçôïëïãéêü ÊÝíôñï Â´ ÐáèïëïãéêÞ ÊëéíéêÞ, Ãåíéêü Íïóïêïìåßï ÐåéñáéÜ - ÔæÜíåéï

Ôï Äéïéêçôéêü Óõìâïýëéï ôçò ÅëëçíéêÞò ÄéáâçôïëïãéêÞò Åôáéñåßáò êáé ç ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ ôùí Äéáâçôïëïãéêþí ÍÝùí óáò åý÷ïíôáé åõôõ÷éóìÝíïò ï Êáéíïýñãéïò ×ñüíïò 6

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

Áðü ôç Óýíôáîç

H óõíôáêôéêÞ åðéôñïðÞ ôùí "Äéáâçôïëïãéêþí ÍÝùí" óôçí ðñïóðÜèåéá âåëôßùóçò ôçò áéóèçôéêÞò ôïõ ðåñéïäéêïý áðïöÜóéóå íá äþóåé ìéá åéêáóôéêÞ íüôá ó'áõôü ðñïâÜëëïíôáò ôáõôü÷ñïíá ôï Ýñãï ôùí óýã÷ñïíùí ÅëëÞíùí æùãñÜöùí. Ó'áõôü ôï ôåý÷ïò óôï åîþöõëëï öéëïîåíåßôáé Ýíá Ýñãï ôçò ê. Ïðõò Æïýíç. Èá èÝëáìå íá åõ÷áñéóôÞóïõìå èåñìÜ ôçí êáëéôÝ÷íéäá ãéá ôçí áöéëïêåñäÞ ðñïóöïñÜ ôïõ Ýñãïõ ôçò ãéá ôç öéëïôÝ÷íçóç ôïõ ðåñéïäéêïý êáé ôç èåñìÞ ôçò áíôáðüêñéóç. Ôá Ýñãá ôçò ê. Ïðõò Æïýíç ðñüôåéíå óôçí óõíôáêôéêÞ åðéôñïðÞ ç äéïñãáíþôñéá åéêáóôéêþí åêèÝóåùí ê.Ãùãþ ÊïëõâÞñá ôçí ïðïßá éäéáßôåñá åõ÷áñéóôïýìå ãéá ôç âïÞèåéÜ ôçò.

Ç Ïðõ ÓáñðÜêç Æïýíç ãåííÞèçêå ôï 1941 óôï ÊÜúñï êáé áðü ôï 1963 æåé êáé åñãÜæåôáé óôçí ÁèÞíá. Óðïýäáóå æùãñáöéêÞ óôï ÊÜúñï (1959-62) êáé óôçí Áíþôáôç Ó÷ïëÞ Êáëþí Ôå÷íþí óôçí ÁèÞíá (1963-68). ¸÷åé ðñáãìáôïðïéÞóåé 67 áôïìéêÝò åêèÝóåéò -49 óôçí ÅëëÜäá êáé 18 óôï åîùôåñéêü-: Äåóìüò (73) • Áßèïõóá ÔÝ÷íçò Áèçíþí (75, 78, 90, 92) • ÊÝíôñï M.-L. Jeanneret - Boissano (80) • Ìïõóåßï Êáëþí Ôå÷íþí - ËùæÜíç (80) • Jeanneret - Ãåíåýç (82) • ÁèÞíá ìå ôïí ÁëÝîáíäñï Éüëá (82) • Samy Kinge ìå ôïí Á. Éüëá - Ðáñßóé (84) • Ãêáëåñß 3 ìå ôïí Á. Éüëá (84) • Peter Noser - Æõñß÷ç (85) • I.C.C. - ÁìâÝñóá (86) • Ìïõóåßï Â. & Å. ÃïõëáíäñÞ - Áíäñïò (87) • Áíåìïò - ÊçöéóéÜ (88, 98, 00, 04) • Kara - Ãåíåýç (89, 91) • Ãáëëéêü Éíóôéôïýôï Áèçíþí (92) • Ìýëïò - Èåóóáëïíßêç (93) • Donguy - Ðáñßóé (94) • Êñåùíßäçò - ÁèÞíá (96) • Art Forum - Èåóóáëïíßêç (96) • ÄçìïôéêÞ ÐéíáêïèÞêç ÐÜôñáò (98) • Éäñõìá Åëëçíéêïý Ðïëéôéóìïý - Âåñïëßíï (99) • Ìïõóåßï ÊõêëáäéêÞò ÔÝ÷íçò - ÁèÞíá (99) • Art Forum - Èåóóáëïíßêç (00) • MiArt - Áíåìïò - ÌéëÜíï (01) • Galerie d'Art - Chamalieres (01) • ÐéíáêïèÞêç ÊõêëÜäùí - Óýñïò (02) • ÐéíáêïèÞêç Óýã÷ñïíçò ÔÝ÷íçò - Ëåõêùóßá (02) • ÓêïõöÜ - ÁèÞíá (03) • ÊÝíôñï Óýã÷ñïíçò ÔÝ÷íçò - ËÜñéóá (03) • Galerie d'Art du Conseil General - Aix-en-Provence (04) • Art Athina 12 - ÐáñáôçñçôÞò (04) • Ìïõóåßï Pully - ËùæÜíç (04) • Fine Arts Êáðüðïõëïò - Áëéìïò (05) • Áñãþ - ÁèÞíá (05). ¸÷åé óõììåôÜó÷åé óå 250 ïìáäéêÝò åêèÝóåéò: Biennales: ÁëåîÜíäñåéáò (70) • ÓÜï ÐÜïëï (79) • ËéïõìðëéÜíá (79, 83, 85, 87) • ÖñåíôñéêóôÜô (80, 82, 84, 86, 90, 92, 95) • ÌðÜíôåí ÌðÜíôåí (83) • ÃêñÝí÷åí (85, 88), äéåèíåßò åêèÝóåéò: Ðáñßóé (73, 74, 75, 77, 78, 90, 93, 94, 95, 96) • Áìóôåñíôáì (73, 81) • ÓôïõôãÜñäç (71) • ÂñõîÝëåò (88, 89, 94) • Ãêñåíüìðë (89) ê.Ü., óôçí ÅëëÜäá: "Áéþí ðáéò åóôß …", ÄçìïôéêÝò ÐéíáêïèÞêåò ÁèÞíáò, … êÜ. Äéåèíåßò óõíáíôÞóåéò: 12ï I.S.C., San Francisco (82) • Éäñõìá Gulbenkian, Lisboa (87) • 3rd I.S.C., ISIS-Symmetry, Washington (95) • 4th I.S.C., ISIS-Symmetry, ×Üúöá (98) ê.Ü. Åêäüóåéò: Âéâëßá: Ìïíïãñáößá (Åêä. ÁäÜì, ÁèÞíá 1997), ìïíïãñáößá (Åêä. ÐáñáôçñçôÞò, Èåóóáëïíßêç 2003) êáé êáôÜëïãïé. ¢ñèñá ôçò óôá: "Leonardo" (18/2, 1985) • "Symmetry 2" (Pergamon Press, 1989) • "Arte e Tecnologia" (Ýêä. Éäñ. C. Gulbenkian, Lisboa, 1993), ê.Ü. * Åîþöõëëï: Ïðõ Æïýíç “Ïñßæïíôáò - Áíïßãìáôá”, Áêñõëéêü óå êáìâÜ 70x150 cm 2004

ÔÅÕXÏÓ 32

¢ñèñï ãéá ôá åðáããÝëìáôá õãåßáò ÊáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò êáé êßíäõíïò õðïãëõêáéìßáò óôá Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç ÅéóáãùãÞ Ç êáôáíÜëùóç ïéíïðíåõìáôùäþí ðïôþí áðïôåëåß äéáäåäïìÝíç óõíÞèåéá ôçò êáèçìåñéíÞò æùÞò. Ç õðïãëõêáéìßá áðïôåëåß óõ÷íÞ êáé äõíçôéêÜ óïâáñÞ åðéðëïêÞ ôçò èåñáðåßáò ôïõ óáê÷áñþäç äéáâÞôç. Ç ðñüêëçóç Þ ç åðßôáóç õðïãëõêáéìßáò áðïôåëåß ôç óçìáíôéêüôåñç ìåôáâïëéêÞ åðßäñáóç ôïõ ïéíïðíåýìáôïò óôá Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç. ¸÷åé áíáöåñèåß üôé ç êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò åõèýíåôáé ãéá ôï 20% ôùí óïâáñþí åðåéóïäßùí õðïãëõêáéìßáò ðïõ óõìâáßíïõí óå Üôïìá ìå äéáâÞôç ôýðïõ 1. Ïé ãéáôñïß ïöåßëïõí íá ãíùñßæïõí ôéò åðéðôþóåéò ôïõ ïéíïðíåýìáôïò óôï ìåôáâïëéóìü ôçò ãëõêüæçò, þóôå íá ðáñÝ÷ïõí óôïõò áóèåíåßò ôïõò ìå äéáâÞôç ïñèÝò ïäçãßåò ó÷åôéêÜ ìå ôçí êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò, ôçí ðáñáêïëïýèçóç ôùí ôéìþí ãëõêüæçò óôï áßìá êáé ôéò áíáãêáßåò ñõèìßóåéò óôç ëáìâáíüìåíç èåñáðåßá ôïõò.

ÅðéäñÜóåéò ôçò áéèáíüëçò óôï ìåôáâïëéóìü ôçò ãëõêüæçò Ðåñßðïõ 80% ôïõ áðïññïöïýìåíïõ áðü ôï ãáóôñåíôåñéêü óùëÞíá ïéíïðíåýìáôïò ìåôáâïëßæåôáé óôï Þðáñ, êáôÜ êýñéï ëüãï ìÝóù ôïõ åíæýìïõ áöõäñïãïíÜóç ôçò áéèáíüëçò. Ç ïîåßäùóç ôçò áéèáíüëçò ïäçãåß óå áýîçóç ôïõ ëüãïõ NADH:NAD, ðïõ ìå ôç óåéñÜ ôïõ ðñïêáëåß ìåßùóç ôçò åéóüäïõ ôùí ðñïäñüìùí ôçò ãëõêïíåïãÝíåóçò ïõóéþí (ãëõêåñüëç, ãáëáêôéêü, áëáíßíç êáé Üëëá áìéíïîÝá) óôï çðáôïêýôôáñï, ìå áðïôÝëåóìá óçìáíôé-

êÞ êáôáóôïëÞ ôçò ãëõêïíåïãÝíåóçò áêüìá êáé ìå ÷áìçëÝò äüóåéò ïéíïðíåýìáôïò. Ç çðáôéêÞ ãëõêïíåïãÝíåóç óõììåôÝ÷åé óå ìåãÜëï âáèìü (ìáæß ìå ôç ãëõêïãïíüëõóç) óôçí çðáôéêÞ ðáñáãùãÞ ãëõêüæçò, ç ïðïßá ìå ôç óåéñÜ ôçò åßíáé õðåýèõíç ãéá ôç äéáôÞñçóç öõóéïëïãéêþí åðéðÝäùí ôçò óõãêÝíôñùóçò ãëõêüæçò óôï áßìá êáôÜ ôç íçóôåßá. ÐáñÜëëçëá, äéáäñáìáôßæåé óçìáíôéêü ñüëï êáôÜ ôç äéüñèùóç ôõ÷üí õðïãëõêáéìßáò, åíåñãïðïéïýìåíç áðü ôçí Ýêêñéóç áíôéññïðéóôéêþí ïñìïíþí (êáôå÷ïëáìßíåò, ãëõêáãüíç, êïñôéæüëç, áõîçôéêÞ ïñìüíç). Åêôüò áðü ôçí áíáóôïëÞ ôçò ãëõêïíåïãÝíåóçò, ôï ïéíüðíåõìá ðñïêáëåß ìéêñÞ áýîçóç ôçò Ýêêñéóçò éíóïõëßíçò áëëÜ êáé, óå ìÝôñéá äüóç, (30-50g), ìåßùóç ôçò éíóïõëéíïáíôßóôáóçò. Áíôßèåôá, ìåãÜëç äüóç Þ óõíå÷Þò êáôáíÜëùóç ìÝôñéùí äüóåùí, öáßíåôáé üôé ïäçãåß óå áýîçóç ôçò éíóïõëéíïáíôßóôáóçò. Óýìöùíá ìå ôá ðáñáðÜíù, ç êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò åðß íçóôåßáò, éäßùò äå åðß ðá9

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

ñáôåôáìÝíçò íçóôåßáò, ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé õðïãëõêáéìßá áêüìç êáé óå öõóéïëïãéêÜ Üôïìá, éäßùò åêåßíá ìå õðïèñåøßá. Óôá Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç ðïõ ëáìâÜíïõí éíóïõëßíç Þ áíôéäéáâçôéêÜ äéóêßá, ç äüóç ôùí ïðïßùí Ý÷åé êáèïñéóèåß þóôå íá äéáôçñåßôáé åõãëõêáéìßá, ç õðïãëõêáéìéêÞ äñÜóç ôùí áíùôÝñù öáñìÜêùí åðéôåßíåôáé áðü ôçí ðáñÜëëçëç ëÞøç ïéíïðíåýìáôïò, ìå áðïôÝëåóìá ôçí áõîçìÝíç ðéèáíüôçôá õðïãëõêáéìßáò. ÌåôáãåõìáôéêÜ, ïé áðïèÞêåò ãëõêïãüíïõ åßíáé ãåìÜôåò êáé ç çðáôéêÞ ðáñáãùãÞ ãëõêüæçò êáèïñßæåôáé óå ìåãÜëï âáèìü áðü ôç ãëõêïãïíüëõóç, ìå áðïôÝëåóìá ç åðßäñáóç ôïõ ïéíïðíåýìáôïò íá åßíáé ðïëý ìéêñüôåñç. Ç ôåëéêÞ åðßäñáóç ôïõ ïéíïðíåýìáôïò óôç óõãêÝíôñùóç ôçò ãëõêüæçò óôï áßìá óôá Üôïìá ìå äéáâÞôç åîáñôÜôáé áðü ðïëëïýò ðáñÜãïíôåò. Óå áõôïýò ðåñéëáìâÜíïíôáé ç ðïóüôçôá, ôï åßäïò ôïõ ðïôïý (ðåñéåêôéêüôçôá óå ïéíüðíåõìá áëëÜ êáé óå õäáôÜíèñáêåò), ï ñõèìüò ìå ôïí ïðïßï ðßíåé ôï Üôïìï, ç èñÝøç ôïõ áôüìïõ, ç ÷ñïíéêÞ óõó÷Ýôéóç ôçò ëÞøçò ôïõ ïéíïðíåýìáôïò ìå ôá ãåýìáôá êáé ìå ôçí Ýíåóç éíóïõëßíçò Þ ìå ôá áíôéäéáâçôéêÜ äéóêßá, ôï åßäïò ôçò áíôéäéáâçôéêÞò èåñáðåßáò (óõìâáôéêÞ Þ åíôáôéêïðïéçìÝíç éíóïõëéíïèåñáðåßá, åßäïò êáé äïóïëïãßá áíôéäéáâçôéêþí äéóêßùí), ç öõóéêÞ Üóêçóç êáé ôÝëïò, ôõ÷üí åèéóìüò óôá ïéíïðíåõìáôþäç ðïôÜ Þ áëêïïëéóìüò. Óå ãåíéêÝò ãñáììÝò ç ìðýñá êáé ôá áðïóôáãìÝíá ðïôÜ áðïññïöþíôáé ôá÷ýôåñá áðü ôï êñáóß êáé ïäçãïýí óå ðéï ïîåßá áýîçóç ôïõ ïéíïðíåýìáôïò óôï áßìá. ¼ôáí ôï ïéíüðíåõìá êáôáíáëùèåß ìáæß ìå öáãçôü, ï ñõèìüò áðïññüöçóÞò ôïõ åðéâñáäýíåôáé êáé ç ìÝãéóôç óõãêÝíôñùóÞ ôïõ óôï áßìá ìåéþíå10

ôáé. ¸÷åé âñåèåß óå ðïëëÝò ìåëÝôåò üôé åÜí ìéá ìéêñÞ Ýùò ìÝôñéá ðïóüôçôá ïéíïðíåýìáôïò (<50g) êáôáíáëùèåß áìÝóùò ðñéí, êáôÜ ôç äéÜñêåéá Þ ìåôÜ áðü ãåýìá, äåí åðçñåÜæåé ôç ãëõêáéìéêÞ ñýèìéóç áóèåíþí ìå ôýðïõ 1 Þ ôýðïõ 2 äéáâÞôç. ÐñÝðåé íá óçìåéùèåß ùóôüóï, üôé óå Üëëåò ìåëÝôåò ðáñáôçñÞèçêå ìåßùóç ôçò ãëõêüæçò ôïõ áßìáôïò áñêåôÝò þñåò ìåôÜ áðü ìåôáãåõìáôéêÞ êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò (Ýùò êáé 14 þñåò). Ï ìç÷áíéóìüò ôçò üøéìçò áõôÞò õðïãëõêáéìßáò äåí Ý÷åé åñìçíåõèåß éêáíïðïéçôéêÜ.

¸ììåóåò åðéäñÜóåéò ôïõ ïéíïðíåýìáôïò óôç ãëõêáéìéêÞ ñýèìéóç Ç ëÞøç ïéíïðíåýìáôïò ìðïñåß íá åðçñåÜóåé ôç äéáíïçôéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ áôüìïõ êáé ôçí êñßóç ôïõ. Ôï ãåãïíüò áõôü åßíáé éäéáßôåñá óçìáíôéêü óôá Üôïìá ìå äéáâÞôç ðïõ ëáìâÜíïõí éíóïõëßíç. Ôõ÷üí ðáñÜëåéøç Ýíåóçò Þ ãåýìáôïò, ëáíèáóìÝíç åêôßìçóç ôçò äüóçò Þ ëáíèáóìÝíç ôå÷íéêÞ Ýíåóçò õðü ôçí åðÞñåéá ôïõ ïéíïðíåýìáôïò, ìðïñåß íá ïäçãÞóïõí óå óïâáñÞ õðïãëõêáéìßá. ¸÷åé åðßóçò äåé÷èåß üôé ìåôÜ áðü êáôáíÜëùóç ïéíï-

ÔÅÕXÏÓ 32

ðíåýìáôïò ðáñáâëÜðôåôáé ç åðßãíùóç ôçò õðïãëõêáéìßáò, ôüóï óå öõóéïëïãéêÜ Üôïìá üóï êáé óå Üôïìá ìå äéáâÞôç. Áõôü ïöåßëåôáé ôüóï óôçí øõ÷éêÞ åõöïñßá êáé õðåñåêôßìçóç äõíáôïôÞôùí ðïõ ðñïêáëåß ôï ïéíüðíåõìá üóï êáé, óýìöùíá ìå ïñéóìÝíåò ìåëÝôåò, óå äéáôáñá÷Þ ôçò Ýêêñéóçò áíôéññïðéóôéêþí ôçò õðïãëõêáéìßáò ïñìïíþí. Óôo ôåëåõôáßï áõôü óçìåßï, ùóôüóï, äåí õðÜñ÷åé óõìöùíßá ìåôáîý üëùí ôùí ìåëåôþí.

Ðßíáêáò 1. Êßíäõíïé áðü ôçí êáôáíÜëùóç ìåãÜëùí ðïóïôÞôùí ïéíïðíåýìáôïò (>1g/Kg âÜñïõò) óôá äéáâçôéêÜ Üôïìá. ÓïâáñÞ õðïãëõêáéìßá Áýîçóç áíôßóôáóçò óôçí éíóïõëßíç Õðåñãëõêáéìßá ÃáëáêôéêÞ ïîÝùóç (éäéáßôåñá óå áóèåíåßò ðïõ ëáìâÜíïõí äéãïõáíßäéá) Õðåñôñéãëõêåñéäáéìßá

ÓõóôÜóåéò ãéá ôçí êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò óôá äéáâçôéêÜ Üôïìá Ïé ìåëÝôåò ðïõ Ý÷ïõí ãßíåé ó÷åôéêÜ ìå ôçí åðßäñáóç ôïõ ïéíïðíåýìáôïò óôç ãëõêáéìéêÞ ñýèìéóç ôùí áôüìùí ìå äéáâÞôç åßíáé ó÷åôéêÜ ëéãïóôÝò, ìå ìéêñü áñéèìü áôüìùí êáé âñá÷åßá ÷ñïíéêÞ äéÜñêåéá, åíþ ìåëåôÞèçêå ç åðßäñáóç ìüíï ìéêñþí Þ ìÝôñéùí äüóåùí (< 50g) = 3 ðïôÞñéá êñáóß (ôùí 150 ml). ÐñáêôéêÜ, áõôÞò ôçò ôÜîåùò ç êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò ìáæß ìå ãåýìá, áðü êáëÜ ñõèìéæüìåíïõò êáé óå êáëÞ êáôÜóôáóç èñÝøçò áóèåíåßò, äåí öáßíåôáé íá åãêõìïíåß êéíäýíïõò õðïãëõêáéìßáò. ÊáôáíÜëùóç ìåãáëýôåñùí ðïóïôÞôùí ùóôüóï, åéäéêÜ åÜí ãßíåôáé óõóôçìáôéêÜ, ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé, ðëçí ôçò õðïãëõêáéìßáò, êáé Üëëåò óïâáñÝò åðéðëïêÝò. Ïé ðáñáêÜôù ðñáêôéêÝò ïäçãßåò ó÷åôéêÜ ìå ôçí êáôáíÜëùóç ïéíïðíåýìáôïò áðü ôá äéáâçôéêÜ Üôïìá

Ðáãêñåáôßôéäá Áýîçóç ôïõ êéíäýíïõ ãéá íåõñïðÜèåéá ÅìöÜíéóç Þ åðéäåßíùóç õðåñôÜóåùò Áëêïïëéóìüò

ðñÝðåé íá ëáìâÜíïíôáé óôáèåñÜ õð’ üøéí (ÓõíïðôéêÜ: Ðßíáêáò 1): · Ç óõíéóôþìåíç çìåñÞóéá ðïóüôçôá ëÞøåùò ïéíïðíåýìáôïò åßíáé 2 ðïôÞñéá êñáóß ãéá ôïõò Üíäñåò êáé Ýíá ðïôÞñé êñáóß ãéá ôéò ãõíáßêåò. ÊÜèå «ðïôü» ðåñéÝ÷åé 15 ãñáììÜñéá ïéíïðíåýìáôïò êáé áíôéóôïé÷åß óå 1 êïõôß ìðýñá (330 ml), 1 ðïôÞñé êñáóß (150 ml) êáé 1 ìåæïýñá (40 ml) äõíáôïý ðïôïý (ïõßóêõ, âüôêá, ïýæï, ôæéí êëð). · Ç ïäÞãçóç ðñÝðåé íá áðïöåýãåôáé ìåôÜ áðü ëÞøç ïéíïðíåýìáôïò (áêüìç êáé ìéêñÞò ðïóüôçôáò). · Ôï ïéíüðíåõìá íá êáôáíáëþíåôáé ðÜíôïôå ìå öáãçôü êáé ü÷é ìå Üäåéï óôïìÜ÷é. Ç êáôáíÜëùóç ðñÝðåé íá ãßíåôáé êáôÜ ðñïôßìçóç ìå áñãü ñõèìü. Áõôü éó÷ýåé áðïëýôùò ãéá Üôïìá õðü èåñáðåßá ìå éíóïõëßíç, óïõëöïíõëïõñßåò Þ ìåãëéôéíßäåò. · Äåí ðñÝðåé íá ãßíåôáé áíôéêáôÜóôáóç ãåõìÜôùí Þ ãåõìáôéäßùí (óíáêò) ìå ïéíïðíåõìáôþäç ðïôÜ, áêüìç êáé åÜí ôá ôåëåõôáßá ðåñéÝ÷ïõí õäáôÜíèñáêåò. · Áóèåíåßò ðïõ õðïëïãßæïõí ôç äüóç ôçò éíóïõëßíçò áíÜëïãá ìå ôçí ðïóüôçôá õäáôáíèñÜêùí ôïõ ãåýìáôïò, äåí ðñÝðåé íá ðñïóìåôñïýí ôïõò õäáôÜíèñáêåò ôïõ ïéíïðíåõìáôþäïõò ðïôïý ðïõ ðñüêåéôáé íá êáôáíáëþóïõí. 11

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

ìÝôñéá êáôáíÜëùóç, áóêåß ðñïóôáôåõôéêÞ äñÜóç áðü êáñäéáããåéáêÜ íïóÞìáôá ôüóï óå äéáâçôéêÜ üóï êáé óå ìç äéáâçôéêÜ Üôïìá. Èá Þôáí óõíåðþò ëÜèïò íá óôåñçèïýí ôá Üôïìá ìå äéáâÞôç, êáé åéäéêüôåñá åêåßíá ìå äéáâÞôç ôýðïõ 2, ôá ïðïßá åßíáé éäéáßôåñá åðéññåðÞ óå êáñäéïáããåéáêÝò åðéðëïêÝò, ôéò äõíçôéêÜ èåôéêÝò åðéäñÜóåéò ôïõ ïéíïðíåýìáôïò êáé íá ôïõò áðáãïñåõèåß ôï áëêïüë, ëüãù ôïõ öüâïõ ìéáò õðïãëõêáéìßáò ç ïðïßá ìå ôá êáôÜëëçëá ðñïëçðôéêÜ ìÝôñá ìðïñåß íá áðïöåõ÷èåß.. Ãéá Üëëç ìéá öïñÜ, ïé êáôÜëëçëåò ïäçãßåò êáé ç åíçìÝñùóç ôùí áóèåíþí èá äþóïõí ôç ëýóç. · ÁíåîÜñôçôá áðü ôïí êßíäõíï õðïãëõêáéìßáò, ôï ïéíüðíåõìá ðåñéÝ÷åé èåñìßäåò êáé ïé õðÝñâáñïé äéáâçôéêïß ðñÝðåé íá ôï áðïöåýãïõí. Ôá çäýðïôá (ëéêÝñ) ðñÝðåé óå ãåíéêÝò ãñáììÝò íá áðïöåýãïíôáé. · Ïé ìðýñåò êáé ôá êñáóéÜ ÷ùñßò áëêïüë ìðïñïýí íá êáôáíáëùèïýí áðü ôïõò ïäçãïýò áëëÜ óõ÷íÜ ðåñéÝ÷ïõí óçìáíôéêÞ ðïóüôçôá æÜ÷áñçò (éäßùò ôá êñáóéÜ). · Ç êáôáíÜëùóç ïéíïðíåõìáôùäþí ìðïñåß íá ðñïêáëÝóåé ìç åðßãíùóç ôçò õðïãëõêáéìßáò. ÓõíéóôÜôáé ðéï ôáêôéêÞ ðáñáêïëïýèçóç ôùí ôéìþí ãëõêüæçò ìåôÜ áðü ëÞøç ïéíïðíåýìáôïò. ÐñÝðåé íá åðéóçìáíèåß üôé óôá Üôïìá ìå äéáâÞôç ìðïñåß íá åìöáíéóôåß õðïãëõêáéìßá Ýùò êáé 16 þñåò áðü ôç ëÞøç ôïõ ïéíïðíåýìáôïò, áíÜëïãá ìå ôçí ðïóüôçôá êáôáíÜëùóçò ïéíïðíåýìáôïò. Óå ïñéóìÝíá Üôïìá ðéèáíüí íá ÷ñåéáóôåß ìåßùóç ôçò äüóçò éíóïõëßíçò Þ áýîçóç ôùí ðñïóëáìâáíüìåíùí õäáôáíèñÜêùí. ÐñÝðåé íá óçìåéùèåß åðßóçò, üôé ç êáôáíÜëùóç ïéíïðíåõìáôùäþí ðïôþí åßíáé ðïëý äéáäåäïìÝíç, åéäéêÜ ìåôáîý ôçò íåïëáßáò, êáé áðïôåëåß ìÝñïò ôçò äéáóêÝäáóçò. Óõíåðþò, ï áõóôçñüò ðåñéïñéóìüò óôç ëÞøç ïéíïðíåõìáôùäþí ðïôþí áðü ôá Üôïìá ìå äéáâÞôç ôýðïõ 1 åßíáé ìç ñåáëéóôéêüò. Áíôßèåôá, ðéï ÷ñÞóéìç åßíáé ç óùóôÞ åíçìÝñùóç êáé ïé ïäçãßåò þóôå íá äéáôçñçèåß êáëÞ ç ãëõêáéìéêÞ ñýèìéóç. ÕðÜñ÷ïõí äéáñêþò üëï êáé ðåñéóóüôåñá äåäïìÝíá üôé ôï ïéíüðíåõìá, óå ìéêñÞ Ýùò 12

Âéâëéïãñáößá 1. Í . Êá ô ó é ë Ü ì ð ñ ï ò , É . É ù á í í ß ä ç ò , Í . Ôåíôïëïýñçò, Ð. Ôóáðüãáò. Ìáèáßíù íá æù ìå ôï äéáâÞôç. ÉáôñéêÝò åêäüóåéò Ëßôóáò 2000. 2. Potter J, Clarke P, Gale EA, Dave SH, Tattersall RB. Insulin-induced hypoglycaemia in an accident and emergency department: the tip of an iceberg? BMJ 1982;285:1180-1182 3. John Pickup & Gareth Williams. Textbook of 4. Alcohol with a meal has no adverse effects on postprandial glucose homeostasis in diabetic patients. Diabetes Care 1993;16:161214 5. The effect of evening alcohol consumption on next morning glucose control in type 1 diabetes. Diabetes care 2001;24:1888-93 6. Alcohol causes hypoglycaemic unawareness in healthy volunteers and patients with type 1 (insulin-dependent) diabetes. Diabetologia 1990;33:216-21 7. Evidence-Based Nutrition Principles and Recommendations for the Treatment and Prevention of Diabetes and Related Complications. Diabetes Care 2003 26:S51-S61. 8. Pitsavos C, Makrilakis K, Panagiotakos D.B, Chrysohoou C, Ioannidis I, Dimosthenopoulos C, Stefanadis C, Katsilambros N. The Jshape effect of alcohol intake on the risk of d eveloping Acute Coronary Syndromes in diabetic subjects: the CARDIO2000 II Study. Diabet Med 2005;22:243-248

Óôáýñïò ËéÜôçò, Éáôñüò

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

ÄéáâÞôçò åãêõìïóýíçò & äéóêßá The Australian Diabetes in Pregnancy Society 1998 Tá áíôéäéáâçôéêÜ äéóêßá äåí Ý÷ïõí èÝóç óôç èåñáðåßá ôïõ äéáâÞôç åãêõìïóýíçò ÓõóôÜóåéò ÁDA: Ôá áíôéäéáâçôéêÜ äéóêßá äåí óõíéóôþíôáé ÕðÜñ÷åé èÝóç óôá áðü ôïõ óôüìáôïò áíôéäéáâçôéêÜ äéóêßá óôï äéáâÞôç åãêõìïóýíçò; Áõôüò åßíáé ï ôßôëïò ðñïóöÜôïõ Üñèñïõ ðïõ äçìïóéåýôçêå óôï ðåñéïäéêü Treat Endocrinol ôïõ 2004 áðü ôïõò Homko C.J êáé óõíåñã. áðü ôï ÐáíåðéóôÞìéï ¢Añêáíóáò ÇÐÁ. Ïé óõããñáöåßò áíáóêïðþíôáò ôç âéâëéïãñáößá êáôáëÞãïõí üôé ç ãëéâåíêëáìßäç ôï ãíùóôü Daonil áðïôåëåß áóöáëÞ êáé åîßóïõ äñáóôéêÞ åíáëëáêôéêÞ èåñáðåõôéêÞ áíôéìåôþðéóç ôïõ äéáâÞôç åãêõìïóýíçò óå óýãêñéóç ìå ôçí ðáñáäïóéáêÞ èåñáðåßá ôçò ÷ïñÞãçóçò éíóïõëßíçò. Óôá ßäéá óõìðåñÜóìáôá êáôáëÞãïõí êáé Üëëïé åñåõíçôÝò áðü Üëëá êÝíôñá.

Ç ðñþôç åñãáóßá ðïõ Ýäùóå ôç âÜóç áõôïý ôïõ óõìðåñÜóìáôïò åßíáé ç åñãáóßá ôïõ Langer êáé óõíåñãáôþí ðïõ äçìïóéåýôçêå óôï ðåñéïäéêü ÍEJM ôï 2000 êáé áðïôåëåß ôçí ðñþôç åñãáóßá ðïõ óõíÝêñéíå ôçí ÷ïñÞãçóç ãëéâåíêëáìßäçò ìå ôçí áíôßóôïé÷ç ÷ïñÞãçóç éíóïõëßíçò óå äýï ïìÜäåò ãõíáéêþí ìå äéáâÞôç åãêõìïóýíçò ìåôÜ ôç óõìðëÞñùóç ôçò 11çò åâäïìÜäáò êýçóçò. ÓçìåéùôÝùí üôé êáé ïé äýï ïìÜäåò ãõíáéêþí ðÝôõ÷áí êáëÞ ñýèìéóç (ìÝóç ãëõêüæç 105 mg/dl) êáé üìïéá ðåñéãåííåôéêÞ Ýêâáóç. Ç ãëéâåíêëáìßäç äåí áíé÷íåýôçêå óå êáíÝíá äåßãìá ïñïý áðü ôïí ïìöÜëéï ëþñï ôùí íåïãíþí. ¸íá Üëëï öÜñìáêï ðïõ Ý÷åé äïêéìáóôåß óôçí åãêõìïóýíç åßíáé ç ìåôöïñìßíç êáé éäéáßôåñá óå ãõíáßêåò ìå óýíäñïìï ðïëõêõóôéêþí ùïèçêþí üðïõ

Ðßíáêáò 1. Êáôçãïñßá

ÖÜñìáêï

Áíåðéèýìçôåò ÅíÝñãåéåò

Óïõëöïíõëïõñßåò A´ ÃåíéÜò • ×ëùñïðñïðáìßäç • Ôïëâïõôáìßäç

- ÄéÝñ÷ïíôáé åõ÷åñþò ôïí ðëáêïýíôá - ÍåïãíéêÞ õðïãëõêáéìßá - ÔåñáôïãÝíåóç óå ðåéñáìáôüæùá

Óïõëöïíõëïõñßåò B´ ÃåíéÜò • Ãëéâåíêëáìßäç* • Ãëéðéæßäç

- ÅëÜ÷éóôç ðïóüôçôá ôçò ïõóßáò äéÝñ÷åôáé ôïí ðëáêïýíôá - Õðïó÷üìåíá áðïôåëÝóìáôá - ÌåëÝôåò óå ðåéñáìáôüæùá Ýäåéîáí êáèõóôåñçìÝíç ùñßìáíóç ìáêñþí ïóôþí óôá Ýìâñõá

Ìåãëéôéíßäåò • Ñåðáãëéíßäç • Íáôåãëéíßäç

- Äåí Ý÷ïõí äïêéìáóôåß óôçí åãêõìïóýíç

Â: Äåí õðÜñ÷ïõí áðïäåßîåéò áõîçìÝíïõ êéíäýíïõ áíùìáëéþí óôï Ýìâñõï óå êáëþò ôåêìçñéùìÝíåò ìåëÝôåò óôïí Üíèñùðï. Óå ðåéñáìáôüæùá ìðïñåß íá õðÜñ÷ïõí Þ ü÷é C: Ï êßíäõíïò äåí ìðïñåß íá åîáéñåèåß. Ëåßðïõí êáëþò ôåêìçñéùìÝíåò ìåëÝôåò óôïí Üíèñùðï êáé ìåëÝôåò óå ðåéñáìáôüæùá ëåßðïõí Þ Ý÷ïõí äåßîåé êßíäõíï ãéá ôï Ýìâñõï *Langer O. N Engl J Med 2000; 343: 1134-1138

ÔÅÕXÏÓ 32

Ðßíáêáò 2. Êáôçãïñßá

ÖÜñìáêï

Áíåðéèýìçôåò ÅíÝñãåéåò

Äéãïõáíßäéá • Ìåôöïñìßíç*

- ÄéÝñ÷åôáé åëåýèåñá ôïí ðëáêïýíôá, áëëÜ äåí äéåãåßñåé ôá â-êýôôáñá ôïõ ðáãêñÝáôïò ôïõ åìâñýïõ - ÖÜñìáêï åêëïãÞò ãéá ôï óýíäñïìï ôùí ðïëõêõóôéêþí ùïèçêþí - Öáßíåôáé üôé äåí ðñïêáëåß ôåñáôïãÝíåóç - ÁõîçìÝíç óõ÷íüôçôá ðñïåêëáìøßáò - ÁõîçìÝíç ðåñéãåííçôéêÞ èíçóéìüôçôá óå óýãêñéóç ìå ôçí éíóïõëßíç

Èåéáæïëéäéíåäéüíåò • Ðéïãëéôáæüíç • Ñïóéãëéôáæüíç

- Äåí Ý÷ïõí äïêéìáóôåß óôçí åãêõìïóýíç

Áíáóôïëåßò ôçò á-ãëõêïóéäÜóçò • Áêáñâüæç†

- 1 ìåëÝôç áðü ôï Ìåîéêü ìå 6 ãõíáßêåò Ýäåéîå åíôåñéêÞ äõóáíåîßá

÷ïñçãåßôáé ãéá ôç âåëôßùóç ôçò ùïññçîßáò. Ôá ìÝ÷ñé óôéãìÞò äçìïóéåõèÝíôá áðïôåëÝóìáôá åßíáé êáëÜ. Ôï öÜñìáêï åíþ äéÝñ÷åôáé åõ÷åñþò ôïõ ðëáêïýíôá åßíáé áðïäåäåéãìÝíï áðü ðïëëÝò äçìïóéåõìÝíåò ìåëÝôåò üôé äåí ðñïêáëåß ôåñáôïãÝííåóç óôïí Üíèñùðï, åíþ áíáìÝíïíôáé ôá áðïôåëÝóìáôá ìåãÜëçò óåéñÜò åãêýùí ðïõ ëáìâÜíïõí ìåôöïñìßíç áðü ôçí Áõóôñáëßá ðïõ èá èÝóåé ôéò âÜóåéò ôçò ÷ïñÞãçóçò ôçò ôüóï êáôá ôçí åãêõìïóýíç üóï êáé êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ èçëáóìïý. Ìüíï óå ìéá äçìïóéåõìÝíç óåéñÜ êáé ç ïðïßá Ý÷åé áìöéóâçôçèåß áðü ðïëëïýò Üëëïõò åñåõíçôÝò ôïõ Hellmuth êáé óõíåñãáôþí áðü ôç Äáíßá 1994, âñÝèçêå üôé óå ìéá óåéñÜ åãêýùí ãõíáéêþí, áõôÝò ðïõ Ýðáéñíáí ìåôöïñìßíç, óå ó÷Ýóç ìå áõôÝò ðïõ Ýðáéñíáí óïõëöïíõëïõñßá Þ éíóïõëßíç, ðáñáôçñÞèçêå áõîçìÝíç åðßðôùóç ðñïåêëáìøßáò êáé ðåñéãåííçôéêÞò èíçôüôçôáò. Ôá õðü-

ëïéðá áíôéäéáâçôéêÜ äéóêßá äåí Ý÷ïõí äïêéìáóôåß åðáñêþò óôçí åãêõìïóýíç êáé áíáöÝñïíôáé ìüíï óå ìåìïíïìÝíåò ðåñéãñáöÝò (case reports) óôç âéâëéïãñáößá. ÓõíïðôéêÜ ïé áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò ôùí öáñìÜêùí êáé ç áõîçìÝíç Þ ü÷é ðéèáíüôçôá ðáñåíåñãåéþí óôï Ýìâñõï öáßíïíôáé óôïõò ðßíáêåò 1 êáé 2. Ç ãíþìç ìïõ óõìðßðôåé ìå ôç ãíþìç üëùí ôùí áó÷ïëïýìåíùí ìå ôï äéáâÞôç åãêõìïóýíçò üôé ÷ñåéÜæïíôáé áêüìç ðñïäñïìéêÝò ìåëÝôåò ìå ìåãÜëï áñéèìü åãêýùí ãéá íá äþóïõí ôç äõíáôüôçôá ôçò áóöáëïýò ÷ïñÞãçóçò ôùí áíôéäéáâçôéêþí äéóêßùí óôçí åãêõìïóýíç. ÌÝ÷ñé ôüôå ç ÷ïñÞãçóç éíóïõëßíçò èá áðïôåëåß ôç ìüíç èåñáðåõôéêÞ ðáñÝìâáóç óôï äéáâÞôç åãêõìïóýíçò. Kïößíçò ÁèáíÜóéïò, Éáôñüò 15

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

ÍÝá áðü ôç ÄéåèíÞ Âéâëéïãñáößá Ìéá óåéñÜ åíÝóåùí ôïõ åîáíèñùðïðïéçìÝíïõ áíôéóþìáôïò áíôé-CD3 [antibody hOKT31(Ala-Ala)] óå íåïäéáãíùóìÝíïõò áóèåíåßò ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç ôýðïõ 1 âåëôéþíåé ôçí áíôáðüêñéóç óôçí Ýêêñéóç ôïõ C-ðåðôéäßïõ êáé ôéò êëéíéêÝò ðáñáìÝôñïõò ôïõëÜ÷éóôïí 2 ÷ñüíéá ìåôÜ ôçí Ýíáñîç ôçò íüóïõ. Ç ìåëÝôç áõôÞ åßíáé ìéá êëéíéêÞ ìåëÝôç öÜóçò É/ ÉÉ ôõ÷áéïðïéçìÝíç ìå ìÜñôõñåò ðïõ åß÷å ùò óôü÷ï ôç äéåñåýíçóç ôçò êëéíéêÞò áðïôåëåóìáôéêüôçôáò êáé áóöÜëåéáò ôçò ÷ïñÞãçóçò ôùí áíôé-CD3 áíôéóùìÜôùí óôïõò íåïäéáãíùóìÝíïõò áóèåíåßò ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç Ôï ðñüâëçìá ìå ôéò áíïóïêáôáóôáëôéêÝò èåñáðåßåò ðïõ

Ý÷ïõí ÷ñçóéìïðïéçèåß ìÝ÷ñé óÞìåñá óå íåïäéáãíùóìÝíïõò áóèåíåßò ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç ôýðïõ 1 åßíáé üôé ôï åõåñãåôéêü áðïôÝëåóìÜ ôïõò Þôáí ðáñïäéêü êáé áðáéôåßôáé åðáíÜëçøç ôçò äüóçò. ÓáñÜíôá äýï áóèåíåßò çëéêßáò 7,3-30 åôþí ôõ÷áéïðïéÞèçêáí óå äýï ïìÜäåò, óå åêåßíïõò óôïõò ïðïßïõò ÷ïñçãÞèçêå ôï íÝï åîáíèñùðïðïéçìÝíï áíôßóùìá óå 5 ìüíï åíÝóåéò ìÝóá óôéò ðñþôåò 6 åâäïìÜäåò ìåôÜ ôç äéÜãíùóç êáé óôïõò áóèåíåßò ðïõ äåí ÷ïñçãÞèçêå êáìßá èåñáðåßá. Äýï ÷ñüíéá ìåôÜ ðáñáôçñÞèçêå óçìáíôéêÜ õøçëüôåñç ôéìÞ ôïõ C-ðåðôéäßïõ, ðïõ áðïôåëåß äåßêôç ôçò åíäïãåíïýò Ýêêñéóçò éíóïõëßíçò, üðùò åðßóçò ìéêñüôåñç ôéìÞ ãëõêïæõëéùìÝíçò áéìïóöáéñßíçò êáé çìåñÞóéáò äüóçò éíóïõëßíçò óôïõò áóèåíåßò ðïõ Ýëáâáí ôï íÝï áíôßóùìá óå ó÷Ýóç ìå åêåßíïõò ðïõ äåí Ýëáâáí èåñáðåßá. Ôï åõåñãåôéêü áõôü áðïôÝëåóìá åðåôåý÷èç ÷ùñßò óçìáíôéêÝò ðáñåíÝñãåéåò ôçò èåñáðåõôéêÞò áãùãÞò. Ï ðõñåôüò, ç êåöáëáëãßá, ïé ìõáëãßåò Þ ïé áñèñáëãßåò åìöáíßæïíôáí óõíÞèùò ìåôÜ ôçí ïëïêëÞñùóç ôçò ðñþôçò ðëÞñïõò äüóçò ôïõ öáñìÜêïõ. Ôá óõìðôþìáôá Þôáí Þðéá êáé õðï÷ùñïýóáí ìå ôç ÷ïñÞãçóç áíôéöëåãìïíùäþí öáñìÜêùí. ÅðéðëÝïí ôï 90,9 % ôùí áóèåíþí åìöÜíéóáí åîÜíèçìá ìåôÜ ôçí 5ç äüóç ôïõ öáñìÜêïõ ðïõ åîáöáíßóèçêå ôñåßò åâäïìÜäåò ìåôÜ ôçí ôåëéêÞ äüóç. Ôá áðïôåëÝóìáôá ôçò èåñáðåßáò åßíáé éäéáßôåñá åíèáññõíôéêÜ ãéá åöáñìïãÞ ôçò ìåèüäïõ óå óôÜäéá ðñïäéáâÞôç ìå óôü÷ï ôçí ðñüëçøç ôçò íüóïõ. Kevan C. Herold1, et al Diabetes 54:1763-1769, 2005 AíäñéáíÞ Âáæáßïõ, Éáôñüò

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

Åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç. ¸÷åé èÝóç óôçí èåñáðåõôéêÞ áãùãÞ áôüìùí ìå äéáâÞôç ôýðïõ 1 êáé 2; Ç åðßôåõîç åõãëõêáéìßáò óå Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç, áðïôåëåß ðñùôáñ÷éêü èåñáðåõôéêü óôü÷ï, ìå óêïðü ôç ìåßùóç ôçò åðßðôùóçò ôùí ìéêñïáããåéáêþí êáé ìáêñïáããåéáêþí åðéðëïêþí áëëÜ êáé ôçò íïóçñüôçôáò êáé èíçóéìüôçôáò. Ï áõóôçñüò ãëõêáéìéêüò Ýëåã÷ïò åðéôõã÷Üíåôáé ìå èåñáðåõôéêÜ ó÷Þìáôá âáóéóìÝíá óå ðïëëáðëÝò äüóåéò éíóïõëßíçò êáé óõ÷íÝò ìåôñÞóåéò ãëõêüæçò, üìùò óõ÷íÜ ïé áóèåíåßò ðáñïõóéÜæïõí äõóáíåîßá êáé äõóêïëßá óôçí ðñïóáñìïãÞ óôéò êáèçìåñéíÝò ðïëëáðëÝò åíÝóåéò. ¸ôóé ðáñÜ ôéò öáñìáêïêéíçôéêÜ åîåëéãìÝíåò óçìåñéíÝò ìïñöÝò áíáëüãùí éíóïõëßíçò ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé óôá ó÷Þìáôá éíóïõëéíïèåñáðåßáò, ôï ðñïêýðôïí ðñüâëçìá óõììüñöùóçò áðïôåëåß ìéá áðü ôéò âáóéêÝò áéôßåò áíåðáñêïýò éêáíïðïéçôéêÞò ñýèìéóçò ôùí áôüìùí ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç. Ç åñåõíçôéêÞ ðñïóðÜèåéá åðéêåíôñþèçêå óå åíáëëáêôéêÝò ìïñöÝò ÷ïñÞãçóçò éíóïõëßíçò, äéá ôçò ñéíéêÞò, óôïìáôéêÞò êáé ðíåõìïíéêÞò ïäïý, þóôå ç èåñáðåõôéêÞ áãùãÞ íá ãßíåé ðëÝïí áðïäåêôÞ áðü ôïõò áóèåíåßò. Ôá äåäïìÝíá ôùí ôåëåõôáßùí åôþí ðñïêñßíïõí ùò éäéáßôåñá ùöÝëéìç êáé áóöáëÞ ôçí, õðü ðñïûðïèÝóåéò, ÷ïñÞãçóç éíóïõëßíçò äéá ôçò ðíåõìïíéêÞò ïäïý, ôçí ÷ïñÞãçóç äçëáäÞ åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò. Ç ðñþôç ðñùôüëëåéïò âéâëéïãñáöéêÞ áíáöïñÜ ãéá ôçí åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç, ÷ñïíïëïãåßôáé áðü ôï 1925, áëëÜ ìüëéò ôï 1970 ï Wigley êáé ïé óõíåñãÜôåò ôïõ ÷ñçóéìïðïéþíôáò êñõóôáëëéêÞ éíóïõëßíç, ðïõ ÷ïñçãÞèçêå óå êïõíÝëéá óå ìïñöÞ áåñïäéáëýìáôïò, ôåêìçñßùóáí ôçí õðïãëõêáéìéêÞ äñÜóç ôçò äéá ôçò ðíåõìïíéêÞò ïäïý. Ç ÷ïñÞãçóç éíóïõëßíçò äéá ôçò ðíåõìïíéêÞò ïäïý áîéïðïéåß ôï ðëåïíÝêôçìá ôïõ óõíäõáóìïý ôçò åîáéñåôéêÜ ìåãÜëçò êõøåëéäéêÞò-åðéèçëéáêÞò åðéöÜíåéáò áðïññüöçóçò (100 m2) ôùí ðíåõìüíùí ðïõ óõíäõÜæåôáé ìå ôï ðëïýóéï ôñé÷ïåéäéêü äßêôõï áéìÜôùóçò áõôþí. Ðñïûðüèåóç áðïññüöçóçò êÜðïéáò äñáóôéêÞò ïõóßáò äéáìÝóïõ ôçò ðíåõìïíéêÞò ïäïý åßíáé íá öèÜóïõí óùìáôßäéá áõôÞò ôçò ïõóßáò Ýùò ôéò êõøåëßäåò. Ç ðñïûðüèå18

óç áõôÞ åßíáé åöéêôÞ ìüíïí üôáí ôá óùìáôßäéá áõôÜ Ý÷ïõí Ýíá éäáíéêü ìÝãåèïò ôçò ôÜîçò ôïõ 1.5-5 ìm. H ðñüïäïò ðïõ óõíôåëÝóèçêå óÞìåñá, þóôå íá åßíáé äéáèÝóéìç áðü öáñìáêïôå÷íéêÞò ðëåõñÜò ç åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç, áöïñÜ êõñßùò óôçí åîÝëéîç ôùí óõóêåõþí ÷ïñÞãçóçò ôçò, þóôå íá äéáóöáëßæåôáé ç åðßôåõîç áõôïý ôïõ éäáíéêïý ìåãÝèïõò óùìáôéäßùí éíóïõëßíçò. Ôá óùìáôßäéá áõôÜ óôçí óõíÝ÷åéá äéÝñ÷ïíôáé ôçí êõøåëéäïôñé÷ïåéäéêÞ ìåìâñÜíç êáé áðïññïöïýìåíá ìÝóù ôïõ ðëïýóéïõ ôñé÷ïåéäéêïý äéêôýïõ öèÜíïõí óôçí óõóôçìáôéêÞ êõêëïöïñßá. ÔåëéêÜ üìùò ìüíïí ôï 610% ôçò åéóðíåõóèåßóáò éíóïõëßíçò öèÜíåé óôçí óõóôçìáôéêÞ êõêëïöïñßá, ìå óõíåðáãüìåíï áðïôÝëåóìá Ýíá áñêåôÜ ÷áìçëü ðïóïóôü âéïäéáèåóéìüôçôáò ðïõ êõìáßíåôáé ðåñßðïõ óôï 10%. Ç ÷áìçëÞ âéïäéáèåóéìüôçôá ôçò åéóðíåüìåíçò éíóïõ-

ÓõóêåõÞ åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò EXUBERA ôçò åôáéñåßáò Pfizer

ÔÅÕXÏÓ 32 ëßíçò åñìçíåýåôáé áðü «áðþëåéåò » óôçí óõóêåõÞ ÷ïñÞãçóçò ôçò (nebulizer) áëëÜ êáé áðü ôçí äßïäï ôçò áðü ôéò ìåãÜëåò áåñïöüñïõò ïäïýò. ÓõóôÞìáôá êáé óõóêåõÝò ÷ïñÞãçóçò åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò åñåõíþíôáé êáé äïêéìÜæïíôáé áðü äéÜöïñåò öáñìáêåõôéêÝò åôáéñåßåò: Pfizer (Exubera), Eli Lilly (AERx-AiR), Alkermes, Mannkind Corp, N ovoNordisk, Aradigm Corp. Óå üëá áõôÜ ôá óõóôÞìáôá ç éíóïõëßíç åßíáé óå õãñÞ ìïñöÞ Þ óå óêüíç. Åéäéêüôåñá ôï Exubera åßíáé ç öáñìáêåõôéêÞ ìïñöÞ åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò ìå ôéò ðåñéóóüôåñåò äçìïóéåõìÝíåò áíáöïñÝò. Ç åéóðíåõóôéêÞ óõóêåõÞ ôïõ Exubera ðåñéÝ÷åé ôçí êüíç éíóïõëßíçò óå áðëÝò óõóêåõáóßåò ôïõ 1 Þ ôùí 3 mg (éóïäýíáìåò ìå 3 Þ 9 ìïíÜäåò õðïäüñéáò ôá÷åßáò äñÜóåùò éíóïõëßíçò áíôßóôïé÷á). Ï èÜëáìïò ôçò óõóêåõÞò äçìéïõñãåß áðü ôçí óêüíç ðïõ äéáëýåôáé Ýíá «íÝöïò øåêáóìïý» ðïõ åéóðíÝåôáé áðü ôï Üôïìï ðïõ ëáìâÜíåé äéá ôçò åéóðíïÞò ôçí áíÜëïãá áðáéôïýìåíç äüóç éíóïõëßíçò. Ç áðïôåëåóìáôéêüôçôá êáé ç áóöÜëåéá ôïõ Exubera Ý÷åé ìåëåôçèåß óå ðåñéóóüôåñá áðü 3500 Üôïìá, óå áñêåôïýò äå åî áõôþí ãéá ðåñéóóüôåñá áðü 7 ÷ñüíéá... Ôï Exubera ôÝëïò Éáíïõáñßïõ 2006 ðÞñå Ýãêñéóç áðü ôï ÁìåñéêÜíéêï FDA êáé ôï Åõñùðáéêü Medicine Evaluation Agency ãéá ÷ïñÞãçóç êáé óôïõò äýï ôýðïõò óáê÷áñþäç äéáâÞôç.

ÓõóêåõÞ åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò ÁÅR×

ÖáñìáêïêéíçôéêÞ Ç åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç óõãêñéíüìåíç ìå ôçí õðïäüñéá ÷ïñÞãçóç êñõóôáëëéêÞò éíóïõëßíçò Þ áêüìç êáé ìå åíäïöëÝâéá ÷ïñçãïýìåíç éíóïõëßíç, ðáñïõóéÜæåé ü÷é ìüíïí ôá÷ýôåñç Ýíáñîç äñÜóçò áëëÜ êáé ôá÷ýôåñç åðßôåõîç ìÝãéóôçò óõãêÝíôñùóçò éíóïõëßíçò ïñïý. Óõãêñéíüìåíç ìå õðïäüñéá ÷ïñçãïýìåíï ôá÷ý áíÜëïãï éíóïõëßíçò (Lispro) ç åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç ðáñïõóéÜæåé ôá÷ýôåñç Ýíáñîç äñÜóçò (28min vs. 40 min), áëëÜ óçìáíôéêÜ âñáäýôåñï ÷ñüíï åðßôåõîçò ôçò ìÝãéóôçò ìåôáâïëéêÞò äñÜóçò. Ç äéÜñêåéá äñÜóçò ôçò åßíáé óõãêñßóéìç ìå åêåßíç ôçò õðïäïñßùò ÷ïñçãïýìåíçò ôá÷åßáò äñÜóçò éíóïõëßíçò êáôÜ óõíÝðåéá ìðïñåß íá ÷ïñçãçèåß ùò ðñïãåõìáôéêÞ éíóïõëßíç, êáé íá áíôéêáôáóôÞóåé ôçí õðïäüñéá ÷ïñçãïýìåíç éíóïõëßíç Þ ôï ôá÷ý áíÜëïãï éíóïõëßíçò Ý÷ïíôáò ãñÞãïñç Ýíáñîç äñÜóçò êáé äéÜñêåéá äñÜóçò Üíù ôùí 3 ùñþí. Ç ðéèáíüôçôá õðïãëõêáéìéêþí åðåéóïäßùí áðü ôçí ÷ïñÞãçóç åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò åßíáé ðáñüìïéá ìå áõôÞí ðïõ ðñïêýðôåé áðü ôçí ÷ïñÞãçóç õðïäüñéá ÷ïñçãïýìåíçò ôá÷åßáò äñÜóçò éíóïõëßíçò. Äñáóôéêüôçôá: ÐëåéÜäá ìåëåôþí Ý÷ïõí áðïäåßîåé ôçí âñá÷õðñüèåóìç êáé ìáêñïðñüèåóìç äñáóôéêüôçôá ôçò åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò êáé óôïõò äýï ôýðïõò óáê÷áñþäç äéáâÞôç. Óå áóèåíåßò ìå äéáâÞôç ôýðïõ 2, ìç áíôáðïêñéíüìåíïõò óå êëáóéêÞ áðü ôïõ óôüìáôïò áíôéäéáâçôéêÞ áãùãÞ, ç åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç ÷ïñçãïýìåíç óå óõíäõáóìü ìå áíôéäéáâçôéêÜ äéóêßá, âåëôßùóå óçìáíôéêÜ ôçí H b A1 C, óå ó÷Ýóç ìå ôçí ïìÜäá áóèåíþí ðïõ åëÜìâáíå ìüíïí áðü ôïõ óôüìáôïò áãùãÞ. Åðß19

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ óçò óõãêñßíïíôáò áóèåíåßò ìå äéáâÞôç ôýðïõ 2 ðïõ åëÜìâáíáí åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç êáé éíóïõëßíç ìáêñÜò äñÜóçò Ultralente, ìå áóèåíåßò ðïõ åëÜìâáíáí ó÷Þìáôá ðïëëáðëþí äüóåùí ìå Regular êáé NPH, äåí ðáñáôçñÞèçêå óôáôéóôéêÜ óçìáíôéêÞ äéáöïñÜ óôéò ìåéþóåéò ôçò HbA1 C óôçí 1 2ç êáé ôçí 24ç åâäïìÜäá èåñáðåßáò. ¼ìùò, ç ïìÜäá ðïõ åëÜìâáíå åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç åìöÜíéóå óå ìåãáëýôåñï ðïóïóôü HbA 1 C <7%. (47% vs 32%). Óå äéáâçôéêïýò ìå äéáâÞôç ôýðïõ 1, ðïõ åëÜìâáíáí óõíäõáóìü åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò êáé Ultralente, Þ ìåßãìá Regular êáé NPH õðïäïñßùò, ðáñáôçñÞèçêáí ðáñüìïéåò ìåéþóåéò óôç HbA1 C. ÔÝëïò, áóèåíåßò ìå äéáâÞôç çëéêßáò 12-65 åôþí ðïõ åëÜìâáíáí NPH ìå åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç Þ regular õðïäïñßùò óå åíôáôéêïðïéçìÝíï ó÷Þìá ðáñïõóßáóáí ðáñüìïéåò ìåéþóåéò ôçò HbA1 C, áëëÜ êáé ðáñüìïéï ðïóïóôü åðßôåõîçò HbA1 C<7% êáé óõãêñßóéìåò ìåéþóåéò óôéò ìåôáãåõìáôéêÝò ôéìÝò ãëõêüæçò. Áíåðéèýìçôåò åíÝñãåéåò Ôï ðáæë ôùí áíåðéèýìçôùí åíåñãåéþí ôçò åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò ðåñéëáìâÜíåé ôçí áýîçóç óùìáôéêïý âÜñïõò, ôá õðïãëõêáéìéêÜ åðåéóüäéá, ôïí âÞ÷á êáé ôçí áýîçóç ôßôëïõ áíôéúíóïõëéíéêþí áíôéóùìÜôùí. Ç åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç óõíïäåýåôáé ìå ìåãáëýôåñç áýîçóç óùìáôéêïý âÜñïõò óå ó÷Ýóç ìå åêåßíç ðïõ ðáñáôçñåßôáé óå õðïäüñéá ÷ïñÞãçóç. Ôá ðïóïóôÜ õðïãëõêáéìéêþí åðåéóïäßùí óå áóèåíåßò ìå äéáâÞôç ôýðïõ 1 êáé 2 ðïõ åëÜìâáíáí åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç, Þôáí óå äéÜöïñåò ìåëÝôåò, óõãêñßóéìá ìå åêåßíá ôùí áóèåíþí ðïõ åëÜìâáíáí õðïäïñßùò ôçí éíóïõëßíç. ¼ìùò, ï êßíäõíïò õðïãëõêáéìßáò áðü ÷ïñÞãçóç åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò åßíáé ìåãáëýôåñïò áðü ôïí áíôßóôïé÷ï áóèåíþí ðïõ ëáìâÜíïõí áðü ôïõ óôüìáôïò áíôéäéáâçôéêÜ äéóêßá. ÊáôÜ óõíÝðåéá ï êßíäõíïò õðïãëõêáéìßáò åßíáé óçìáíôéêÜ ìåãáëýôåñïò üôáí ÷ïñçãåßôáé óõíäõáóìüò åéóðíåüìåíçò êáé áðü ôïõ óôüìáôïò äé20

óêßùí. ÁõîçìÝíç óõ÷íüôçôá âÞ÷á ðáñáôçñÞèçêå óå áóèåíåßò ìå åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç, óõãêñéôéêÜ ìå ôçí õðïäüñéá ÷ïñÞãçóç ôçò (15%-20% vs 5% áíôßóôïé÷á) óå êáëÜ ôåêìçñéùìÝíåò ìåëÝôåò. ÁõîçìÝíç ðáñáãùãÞ áíôéúíóïõëéíéêþí áíôéóùìÜôùí ðáñáôçñÞèçêå óå áóèåíåßò ìå äéáâÞôç ôýðïõ 1 êáé 2 ðïõ Ýëáâáí åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç. Ç áýîçóç áõôÞ óôåñåßôáé êëéíéêÞò óçìáóßáò, üóïí áöïñÜ ôéò åðéäñÜóåéò óôçí HbA1 C, óôéò äüóåéò éíóïõëßíçò, óôçí åðßðôùóç õðïãëõêáéìéêþí åðåéóïäßùí êáé óôçí åìöÜíéóç áëëåñãéêþí áíôéäñÜóåùí. ÁóöÜëåéá Äåí Ý÷åé äéáðéóôùèåß óå áóèåíåßò ìå äéáâÞôç ôýðïõ 1Þ 2, áðü ôéò ðñïâëåðüìåíåò ëåéôïõñãéêÝò äïêéìáóßåò ôùí ðíåõìüíùí (óðéñïìÝôñçóç êáé ìÝôñçóç äéá÷õôéêÞò éêáíüôçôáò ðíåõìüíùí) äõóìåíÞò åðßäñáóç ôçò åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò. ¼ìùò, óôçí ðëåéïøçößá ôùí ìåëåôþí, äåí åìðåñéÝ÷åôáé óõíåêôßìçóç üëùí ôùí áðáñáßôçôùí äïêéìáóéþí ðñïêåéìÝíïõ åîá÷èïýí áóöáëÞ óõìðåñÜóìáôá. ÅñåõíçôéêÜ äåäïìÝíá Ý÷ïõí ôåêìçñéþóåé ôçí áóöÜëåéá ÷ïñÞãçóçò åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò ìåôÜ óõíå÷Þ ÷ïñÞãçóç 4 åôþí. ¼ìùò, óå êáìßá ìåëÝôç Ýùò óÞìåñá äåí Ý÷åé ÷ïñçãçèåß åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç óå äéáâçôéêïýò ìå óõíõðÜñ÷ïõóá ðíåõìïíéêÞ íüóï. Óõíåðþò äåí ðñïôåßíåôáé ç ÷ïñÞãçóç ôçò óå Üôïìá ìå óõíïäÜ ðíåõìïíéêÜ íïóÞìáôá. Áí êáé ç åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç äåí Ý÷åé ìåëåôçèåß óå äéáâçôéêïýò ìå Üóèìá, áóèåíåßò ÷ùñßò äéáâÞôç êáé ìå Þðéáò Ýùò ìÝôñéáò âáñýôçôáò Üóèìá ðáñïõóßáóáí ìåéùìÝíç áðïññüöçóç éíóïõëßíçò êáé ÷áìçëüôåñåò ìåéþóåéò åðéðÝäùí ãëõêüæçò áßìáôïò. Åðß ôïõ ðáñüíôïò êáé ìÝ÷ñéò üôïõ õðÜñîïõí åêôåíÝóôåñåò áíáöïñÝò áðü ó÷åôéêÝò ìåëÝôåò äåí åßíáé áðïäåêôÞ ç ÷ïñÞãçóç ôïõ öáñìÜêïõ óå äéáâçôéêïýò ìå Üóèìá. Åðßóçò äåí õðÜñ÷ïõí äåäïìÝíá ðïõ íá áöïñïýí óå áëëçëåðéäñÜóåéò åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò ìå áëâïõôåñüëç ç êïñôéêïóôåñïåéäÞ. Ç ó÷Ýóç ôïõ êáðíßóìáôïò ìå

ÔÅÕXÏÓ 32 ôçí áðïññüöçóç ôçò åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò áðïôåëÝé ðåäéï åêôåôáìÝíçò Ýñåõíáò áëëÜ êáé åðéóôçìïíéêÞò óõæÞôçóçò. ÌåëÝôåò óå ðåéñáìáôüæùá áëëÜ êáé óå áíèñþðïõò Ý÷ïõí äåßîåé üôé ï êáðíüò ôïõ ôóéãÜñïõ áõîÜíåé ôçí Ìå ôï ðñÜóéíï ÷ñþìá áðåéäéáðåñáôüôçôá ôïõ êõêïíßæåôáé ç åíáðüèåóç óùìáôéäßùí óôïí ðíåýìïíá øåëéäïôñé÷ïåéäéêïý ìåôÜ ôçí åéóðíïÞ óêüíçò éí- öñáãìïý, ìå áðïôÝëåóïõëßíçò AIR óå óðéíèçñï- óìá ïé áðáéôïýìåíåò ãñÜöçìá ðíåõìüíùí äüóåéò åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò ðéèáíüí íá åßíáé óçìáíôéêÜ ìéêñüôåñåò. ÐñáãìáôéêÜ, ìåëÝôåò óå êáðíéóôÝò ìç äéáâçôéêïýò Ýäåéîáí ïôé, ç ìÝãéóôç óõãêÝíôñùóç éíóïõëßíçò ü÷é ìüíïí Þôáí ìåãáëýôåñç (Ýùò êáé 5 öïñÝò) åêåßíçò ôùí ìç êáðíéóôþí, áëëÜ åðéóõìâáßíåé êáé ôá÷ýôåñá (31 vs 53min). Áíáðüöåõêôá Ýôóé äåí ðñïôåßíåôáé ç ÷ïñÞãçóç åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò óå êáðíéóôÝò äéáâçôéêïýò áöïý äåí åßíáé ðñïâëÝøéìåò ïé ìåôáâïëÝò óôçí áðïññüöçóç ôçò óôçí óõóôçìáôéêÞ êõêëïöïñßá. ÊáôÜ óõíÝðåéá ïé äéáâçôéêïß ðñï ôçò ÷ïñÞãçóçò åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò åíèáññýíïíôáé ãéá äéáêïðÞ êáðíßóìáôïò. Äåí ðñïôåßíåôáé åðßóçò ç ÷ïñÞãçóç ôçò ÅÉ åðß ôïõ ðáñüíôïò óôá ðáéäéÜ êáé óôéò êõïöïñïýóåò äéáâçôéêÝò ëüãù Ýëëåéøçò ó÷åôéêþí ìåëåôþí. ÔÝëïò, Ýíá åñùôçìáôéêü õðÜñ÷åé, ãéá ôéò åíäå÷üìåíåò ðáñåíÝñãåéåò óå âÜèïò ÷ñüíïõ ôçò ÷ïñÞãçóçò ó÷åäüí 7 öïñÝò ðåñéóóüôåñçò éíóïõëßíçò ìå ôçí åéóðíåõóôéêÞ óõãêñéôéêÜ ìå ôçí åíÝóéìç ìÝèïäï. Ôá ìÝ÷ñéò óôéãìÞò äåäïìÝíá äåí åìðíÝïõí áíçóõ÷ßá, üìùò, ç éäéáßôåñá ìáêñü÷ñïíç ðáñáêïëïýèçóç èá äþóåé ïñéóôéêÝò áðáíôÞóåéò. ÓõìðåñáóìáôéêÜ, ç åéóðíåüìåíç éíóïõëßíç ìðïñåß íá áðïôåëÝóåé åíáëëáêôéêÞ ëýóç óôçí ôá÷åßáò äñÜóçò éíóïõëßíç ìå éóÜîéá äñáóôéêüôçôá êáé áóöÜëåéá, óõã÷ïñçãïýìåíç ìå åíäéÜìåóçò äñÜóçò éíóïõëßíç Þ óå óõíäõáóìü ìå áíôéäéáâçôéêÜ äéóêßá. Äåí öáßíåôáé íá åðçñåÜæåé ôçí ðíåõìïíéêÞ ëåéôïõñãßá, áëëÜ äåí óõóôÞíåôáé óå äéáâçôéêïýò ìå ÷ñüíéá áðïöñáêôéêÞ ðíåõìïíïðÜèåéá, Üóèìá óå ðáéäéÜ êáé óå êáðíéóôÝò. Ç áðïäï÷Þ

ôçò êáé ç éêáíïðïßçóç ôùí äéáâçôéêþí áðü ôçí ÷ïñÞãçóç ôçò, (ãåãïíüò ðïõ äéáðéóôþèçêå óå üëåò ôéò ìåëÝôåò), ìðïñåß íá áðïôåëÝóåé Ýíáõóìá ãéá ôçí ÷ïñÞãçóç ôçò óôá Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç. ÐÜíôá, üìùò, èá ðñÝðåé íá óõíåêôéìþíôáé ïé ó÷åôéêÝò áíôåíäåßîåéò üðùò êáé ïé áíáãêáßåò ðñïûðïèÝóåéò þóôå ç ÷ïñÞãçóç ôçò åéóðíåüìåíçò éíóïõëßíçò íá åßíáé áðïôåëåóìáôéêÞ êáé áóöáëÞò. Ç èåñáðåõôéêÞ ìáò öáñÝôñá, åðïìÝíùò, åìðëïõôßæåôáé ìå Ýíá åõìåíþò áðïäåêôü áðü ôá Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç “üðëï” èåñáðåßáò, ðïõ ç ÷ñçóéìïðïßçóç ôïõ áðáéôåß éäéáßôåñç ðñïóï÷Þ êáé áêüìç ìåãáëýôåñç âéâëéïãñáöéêÞ ôåêìçñßùóç, þóôå ç ÷ñÞóç ôïõ íá åðéâåâáéþóåé åëðßäåò êáé íá ìçí áêõñþóåé ðñïóäïêßåò ðïõ ßóùò óå êÜðïéï õðåñâïëéêü âáèìü Ý÷ïõí áíáðôõ÷èåß. Âéâëéïãñáößá. 1. Barnett AH. Exubera inhaled insulin: a review. J Clin P 2004; 58: 394-401). 2. Skyler J, for the Exubera Phase II Study Group. Sustained long-term efficacy and safety of inhaled insulin during 4 years continuous thera py (abstract 486-P). Diabetes 2004; 53:A115. 3. Henry RR, Mudaliar SR, Howland WC 3rd, Chu N, Kim D, An B, et al. Inhaled insulin using the AERx Insulin Diabetes Management System in healthy and asthmatic subjects. Diabetes Care 2003; 26:764-9.) 4. Sha S, Becker R, Willavise Set al. The effect of smoking cessation on the absorption of inhaled insulin (Exubera). Diabetes 2002; 51 (Suppl. I): A133. [Abstract 538]. 5. B rain JD. Unlocking the opportunity of tight glycaemic control. Inhaled insulin: safety. Diabetes, Obesity and Metabolism 2005; 7(Suppl. 1):S14S18. 6. Fineberg SE, Kawabata T, Finco-Kent D, Liu C, Krasner A. Antibody Response to Inhaled Insulin in Patients with Type 1 or Type 2 Diabetes. An Analysis of Initial Phase II and III Inhaled Insulin (Exubera) Trials and a Two-Year Extension Trial. Endocrinol Metab 2005; 90: 3287–3294.

Ìåëéäþíçò ÁíäñÝáò, ÐñùôïøÜëôçò ÃéÜííçò Éáôñïß 21

ÔÅÕXÏÓ 32

Ôï FDA åãêñßíåé ôçí Åîåíáôßäç óôéò ÇÐÁ ÖÜñìáêï 1çò ãñáììÞò ãéá ôïí Ýëåã÷ï ôïõ ôýðïõ 2 äéáâÞôç ÷ùñßò áýîçóç óùìáôéêïý âÜñïõò Óôï ôÝëïò Áðñéëßïõ 2005 ç FDA åíÝêñéíå ôï öÜñìáêï Exanetide. Åßíáé ôï ðñþôï ìéáò íÝáò ôÜîçò öáñìÜêùí ðïõ ïíïìÜæïíôáé "éíêñåôéíï-ìéìçôéêÜ" ðïõ áíáðôý÷èçêáí ãéá ôç èåñáðåßá ôïõ ôýðïõ 2 äéáâÞôç. ÐñïÝñ÷åôáé áðü ôï óÜëéï ìéáò óáýñáò. Ôï FDA åíÝêñéíå ôçí Åîåíáôßäç (Exanetide) ùò äõï öïñÝò ôçí çìÝñá åíÝóéìç, åðéðëÝïí, èåñáðåßá, ãéá ôïõò áóèåíåßò ðïõ äåí åëÝã÷ïõí éêáíïðïéçôéêÜ ôï óÜê÷áñï áßìáôïò ìå ìåôöïñìßíç êáé/Þ óïõëöïíõëïõñßá. Áêüìç äåí Ý÷åé äïèåß Ýãêñéóç ùò ìïíïèåñáðåßá. Ç óõíå÷éæüìåíç Ýñåõíá ìå ôéò åíôåñéêÝò ïñìüíåò, ôáõôïðïßçóå áñêåôÝò ïõóßåò, ðïõ ðñïêáëïýí Ýêêñéóç éíóïõëßíçò, óå áðÜíôçóç ôùí åðéðÝäùí ãëõêüæçò óôï áßìá. Ìéá áðü áõôÝò åßíáé ôï ðåðôßäéï ìå äñÜóç ãëõêáãüíçò - 1 (glucagons-like peptide 1, GLP-1, ìéá éíêñåôßíç ðïõ åêêñßíåôáé áðü ôï Ýíôåñï ìåôÜ ôçí ðñüóëçøç ôçò ôñïöÞò êáé ðïõ êÜíåé öõóéïëïãéêÞ ôç ãëõêüæç áßìáôïò íçóôåßáò êáé áíáóôÝëëåé ôçí Ýêêñéóç ãëõêáãüíçò. Åðßóçò, êáèõóôåñåß ôçí êÝíùóç ôïõ óôïìÜ÷ïõ, åëáôôþíïíôáò ôçí üñåîç.

Ç åîáéñåôéêÜ ìéêñÞ çìéæùÞ ôïõ GLP-1 ðåñéïñßæåé ôç öáñìáêåõôéêÞ ÷ñÞóç ôïõ ãéá èåñáðåßá óôïí ôýðïõ 2 äéáâÞôç. ¸ôóé ç Ýñåõíá åðéêåíôñþèçêå óôç äçìéïõñãßá GLP-1 áíáëüãùí, ðïõ èá ìéìïýíôáí ôç äñÜóç ôçò êáé èá åß÷áí ìåãáëýôåñç çìéæùÞ. Ç Åîåíáôßäç åßíáé ìéá áðü áõôÝò ôéò ïõóßåò. ÕðÜñ÷åé óôçí öáñìáêåõôéêÞ âéïìç÷áíßá åäþ êáé 15 ÷ñüíéá. ÐñïÝñ÷åôáé áðü ôçí ïõóßá exendin4, ìéá ðñùôåÀíç ðïõ âñßóêåôáé óôïõò óéåëïãüíïõò áäÝíåò ìéáò äçëçôçñéþäïõò óáýñáò, ôçò Gila monster, ðïõ æåé óôéò íïôéïäõôéêÝò åñÞìïõò ôùí ÇÐÁ. Ïõóßåò ìå äñÜóç GLP-1 üðùò ð÷ ç Åîåíáôßäç, åßíáé ðïëý åíäéáöÝñïõóåò, óýìöùíá ìå ôïõò åñåõíçôÝò. Ç GLP-1 öáßíåôáé íá Ý÷åé éêáíüôçôåò ãéá åëÜôôùóç ôïõ óáê÷Üñïõ áßìáôïò êáé ìåßùóç ôïõ óùìáôéêïý âÜñïõò, áíôßèåôá áðü ôá ðåñéóóüôåñá áíôéäéáâçôéêÜ öÜñìáêá ðïõ ôåßíïõí íá ôï áõîÜíïõí. ¸ôóé ç Åîåíáôßäç èá ìðïñïýóå íá ÷ñçóéìïðïéçèåß ãéá ôç èåñáðåßá ôïõ ôýðïõ 2 äéáâÞôç, ÷ùñßò íá áõîÜíåôáé ôï óùìáôéêü âÜñïò. ¸íá ðéèáíü åìðüäéï ìðïñåß íá áðïôåëÝóåé ôï ãåãïíüò üôé åßíáé åíÝóéìï öÜñìáêï: äéò çìåñçóßùò óå äüóç 5 Þ 10 ìg. Óå êëéíéêÝò ìåëÝôåò (öÜóç ÉÉÉ) ç Åîåíáôßäç äïêéìÜóôçêå ùò åðéðëÝïí èåñáðåßá óå áóèåíåßò ìå ôýðïõ 2 äéáâÞôç, ðïõ äåí Ýðáéñíáí áêüìç éí23

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

óïõëßíç, êáé óôïõò ïðïßïõò ç èåñáðåßá ìå Ýíá Þ äýï áíôéäéáâçôéêÜ öÜñìáêá áðü ôï óôüìá åß÷å áðïôý÷åé. Ìéá ìåëÝôç Ýäåéîå üôé áóèåíåßò ðïõ äåí ùöåëÞèçêáí áðü ôç ìÝãéóôç äüóç ôçò óïõëöïíõëïõñßáò, ç äéò çìåñçóßùò äüóç ôçò Åîåíáôßäçò, åß÷å ù ò áðïôÝëåóìá óçìáíôéêÞ âåëôßùóç óôç HbA1c, óõãêñéíüìåíç ìå åéêïíéêü öÜñìáêï. ÄïêéìÜóôçêå óå äýï äüóçò 5 êáé 10 ìg. Áðü ôïõò 237 áóèåíåßò ìå HbA1c >7% óôçí Ýíáñîç ôçò ìåëÝôçò (ìÝóïò üñïò 8,6%), ôï 33% ðïõ Ýðáéñíå 5 ìg Åîåíáôßäçò êáé ôï 41% áõôþí ðïõ Ýðáéñíå 10 ìg ðÝôõ÷å HbA1c<7%, óõãêñéíüìåíá ìå ôï 9% ôçò ïìÜäáò åéêïíéêïý öáñìÜêïõ. ÅðéðëÝïí, ç åðßäñáóç ôçò Åîåíáôßäçò öáßíåôáé íá äéáôçñåßôáé ãéá áñêåôü êáéñü. Ìéá Üëëç ìåëÝôç Ýãéíå óå 336 áóèåíåßò ðïõ Ýðáéñíáí ìåôöïñìßíç êáé Åîåíáôßäç Þ åéêïíéêü öÜñìáêï ãéá 30 åâäïìÜäåò. Áðü áõôïýò ðïõ åß÷áí HbA1c >7% óôçí Ýíáñîç ôçò ìåëÝôçò (ìÝóïò üñïò 8,2%), 32% óôçí ïìÜäá ôùí 5 ìg ôçò Åîåíáôßäçò êáé 46% óôçí ïìÜäá ôùí 10 ìg ðÝôõ÷å HbA1c <7%, óõãêñéíüìåíï ìå 13% óôçí ïìÜäá åéêïíéêïý öáñìÜêïõ. Ïé áóèåíåßò ðïõ Ýðáéñíáí Åîåíáôßäç åß÷áí êáé áðþëåéá âÜñïõò, ðïõ öÜíçêå íá åîáñôÜôáé áðü ôç äüóç. Ïé åñåõíçôÝò åßäáí åðßóçò Þðéá Ýùò ìÝôñéá õðïãëõêáéìßá, ðïõ Þôáí ßäéá óôéò äéáöïñåôéêÝò äüóåéò ôçò Åîåíáôßäçò. 24

Ìéá Üëëç ìåëÝôç åîÝôáóå 733 áóèåíåßò ðïõ Ýðáéñíáí ôçí ßäéá äüóç Åîåíáôßäçò ãéá 30 åâäïìÜäåò ìáæß ìå ìåôöïñìßíç êáé óïõëöïíõëïõñßá. Ôá áðïôåëÝóìáôá Ýäåéîáí üôé 27% ôçò ïìÜäáò ðïõ Ýðáéñíå 5 ìg êáé 34% ôçò ïìÜäáò ðïõ Ýðáéñíå 10 ìg Åîåíáôßäçò ðÝôõ÷áí HbA1c <7%, óõãêñéíüìåíá ìå 9% óôçí ïìÜäá åéêïíéêïý öáñìÜêïõ. Åðßóçò, ðáñáôçñÞèçêå óçìáíôéêÞ áðþëåéá âÜñïõò (-1,6 +/-0,2 kg) êáé óôéò äýï ïìÜäåò ôçò Åîåíáôßäçò. ¼óïí áöïñÜ óôéò ðáñåíÝñãåéåò, ïé åñåõíçôÝò ðáñáôÞñçóáí Þðéá Ýùò ìÝôñéá õðïãëõêáéìßá óôï 19% áõôþí ðïõ Ýðáéñíáí 5ìg Åîåíáôßäç, 28% áõôþí ðïõ Ýðáéñíáí 10 ìg êáé 13% áõôþí ðïõ Ýðáéñíáí åéêïíéêü öÜñìáêï. Ç óõ÷íüôçôá ôçò õðïãëõêáéìßáò Þôáí ìéêñüôåñç óå áõôïýò ðïõ Ýðáéñíáí ìéêñüôåñç äüóç óïõëöïíõëïõñßáò. Áñêåôïß áóèåíåßò åß÷áí åðßóçò ìéá ðáñïäéêÞ Þðéá Ýùò ìÝôñéá íáõôßá, ðïõ õðï÷þñçóå. Áóèåíåßò ðïõ ôïõò ÷ïñçãÞèçêå Åîåíáôßäç áíÝðôõîáí ÷áìçëü ôßôëï áíôéóùìÜôùí, ÷ùñßò êáìßá êëéíéêÞ óçìáóßá Ïé åñåõíçôÝò öáßíåôáé íá Ý÷ïõí åíèïõóéáóôåß ìå ôçí ðñïïðôéêÞ áõôïý ôïõ öáñìÜêïõ ãéá êáëýôåñï Ýëåã÷ï óôïí ôýðïõ 2 äéáâÞôç. ÁðïìÝíåé íá äïýìå áí ïé áóèåíåßò èá óõìâéâáóôïýí ìå ôéò åíÝóåéò. Íéêüëáïò ÊåöáëÜò, Ðáéäßáôñïò - Åíäïêñéíïëüãïò

ÔÅÕXÏÓ 32

Ç áîßá ôçò ãëõêïæõëéþìåíçò áéìïóöáéñßíçò 1. Ôé åßíáé ç ãëõêïæõëéùìÝíç áéìïóöáéñßíç; Ðñüêåéôáé ãéá ìéá ðáñÜìåôñï, ç ïðïßá ðñïêýðôåé áðü åñãáóôçñéáêÞ áíÜëõóç áßìáôïò åßôå ìåôÜ áðü ìéá áðëÞ áéìïëçøßá,åßôå êáé ìå ôç ÷ñÞóç ôñé÷ïåéäéêïý áßìáôïò, ðïõ ÷ñçóéìïðïéåßôáé ùò áíáíôéêáôÜóôáóôïò äåßêôçò åëÝã÷ïõ ôçò ñýèìéóçò ôïõ óáê÷áñþäïõò äéáâÞôïõ. Ç ôéìÞ ôçò áíôéêáôïðôñßæåé ôçí ìÝóç ôéìÞ ôùí ìåôñÞóåùí óáê÷Üñïõ áßìáôïò ôï ôåëåõôáßï ôñßìçíï. Áðü ÷çìéêÞò áðüøåùò ðñïêýðôåé ùò ôï ôåëéêü ðñïúüí ôçò ìç åíæõìáôéêÞò ãëõêïæõëßùóçò ôçò áéìïóöáéñßíçò êáé óõãêåêñéìÝíá ôçò â’ áëýóïõ áõôÞò, óôç èÝóç ôïõ ôåëéêïý õðïëåßììáôïò ôïõ áìéíïîÝïò âáëßíç.

áöïñÜ ìÝóç ôéìÞ óáê÷Üñïõ, ïé áêñáßåò ôéìÝò äåí áðïôõðþíïíôáé óå áõôÞ êáé óõíåðþò äåí åßíáé ôüóï ÷ñÞóéìç óôç äéÜãíùóç ôïõ äéáâÞôç, ç ïðïßá èá èÝëáìå íá Þôáí êáé üóï ôï äõíáôü ðñùúìüôåñç ãéá ðéï Ýãêáéñç áíôéìåôþðéóç ôïõ . Ãéá áõôü ôï ëüãï, õðÜñ÷ïõí Üëëåò êáôáãñáöÝò üðùò ç êáìðýëç áíï÷Þò ãëõêüæçò (ÏGTT) êáé äéáôáñá÷Þ óáê÷Üñïõ íçóôåßáò (IFG) ðïõ ôåêìçñéþíïõí ôçí ýðáñîç äéáâÞôç Þ ðñïäéáâÞôç, ìå ïéêïíïìéêüôåñï êáé ðéï óßãïõñï ôñüðï. ¸ôóé, ç ôéìÞ ôçò ÷ñçóéìïðïéåßôáé êõñßùò ùò äåßêôçò ôïõ ãëõêáéìéêïý öïñôßïõ ãéá ôï ôåëåõôáßï ôñßìçíï, ðáñÝ÷ïíôáò ôç âÜóç ãéá ôïí Ýëåã÷ï ôçò åðéôõ÷ßáò ôçò ñýèìéóçò êáé ü÷é ôçò äéÜãíùóçò ôïõ óáê÷áñþäç äéáâÞôç.

2. Ãéáôß ç ìÝóç ôéìÞ óáê÷Üñïõ ôïõ áßìáôïò ôïõ ôåëåõôáßïõ ôñéìÞíïõ áíôéðñïóùðåýåôáé áðü 4. Ãéáôß äåí áñêïýí ïé áðëÝò ìåôñÞóåéò óá÷Üñïõ ôçí ôéìÞ ôçò ãëõêïæõëéùìÝíçò áéìïóöáéñßíçò; íçóôåßáò Þ ìåôáãåõìáôéêÝò ãéá íá áíôéëçöèïýÏ ñõèìüò ó÷çìáôéóìïý ôçò åßíáé áíÜëïãïò ìå ðüóï êáëÜ ñõèìßæåôáé ï äéáâÞôçò; ôçò óõãêÝíôñùóçò ôçò ãëõêüæçò ðïõ åêôßèåÏ áõôïÝëåã÷ïò åßíáé ÷ñÞóéìï åñãáëåßï ðïõ íôáé ôá åñõèñÜ áéìïóöáßñéá. ÊáôÜ óõíÝðåéá,âïçèÜ óôçí êáèçìåñéíÞ áíôßëçøç ôùí äéáêõìå âÜóç ôï ãåãïíüò üôé ç óõíÞèçò åðéâßùóç ìÜíóåùí ôïõ óáê÷Üñïõ êáèþò êáé ôçí åðéëïôùí åñõèñþí åßíáé 90- 120 ìÝñåò, ç ìÝôñçóç ôçò ðñïóöÝñåé ðëçñïöïñßåò ãéá ôç óõêÝíôñùóç ôçò ãëõêüæçò óôï áßìá ãéá ôïõò ôåëåõôáßïõò 3 ìÞíåò. (ó÷Þìá 1). Ó÷Ýóç ìåôáîý ôçò ìÝóçò ãëõêüæçò ðëÜóìáôïò

êáé ôçò HbA1c

HbA1c %

3. Ç ãëõêïæõëéùìÝíç áéìïóöáéñßíç åßíáé ôï åñãáóôçñéáêü êñéôÞñéï, ìÝóù ôïõ ïðïßïõ èá èÝóïõìå ôç äéÜãíùóç ôïõ äéáâÞôç; Áí õðïëïãßóïõìå üôé ç ãëõêïæõëéùìÝíç áéìïóöáéñßíç áíôéêáôïðôñßæåé ôéìÝò óá÷Üñïõ áßìáôïò ôïõ ôåëåõôáßïõ ôñéìÞíïõ, èá ìðïñïýóå íá éó÷õñéóôåß êÜðïéïò üôé åßíáé Ýíá áîéüðéóôï êñéôÞñéï äéÜãíùóçò ôïõ äéáâÞôç. ÅðåéäÞ, üìùò, ï ðñïóäéïñéóìüò ôçò

MÝóç ãëõêüæç ðëÜóìáôïò (mg/dL)

Ó÷Þìá 1 27

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

ãÞ Þ ôñïðïðïßçóç ôçò áãùãÞò, áëëÜ ï ìÝóïò üñïò ðïõ ðñïóöÝñåé ç ãëõêïæõëéùìÝíç áéìïóöáéñßíç âïçèÜ íá ðñïóäéïñßóïõìå ôçí åéêüíá ôçò ñýèìéóçò ìáò ðéï ïëïêëçñùìÝíá. Åêôüò áõôïý, ïé ðéï Ýãêõñåò ìåëÝôåò ðïõ áöïñïýí óôï äéáâÞôç áðÝäåéîáí üôé ç ìåßùóç ôçò åëá÷éóôïðïéåß êáé ôéò åðéðëïêÝò ôïõ, Üñá äåí åßíáé ìüíï äåßêôçò ñýèìéóçò, áëëÜ êáé áîéüðéóôïò äåßêôçò åìöÜíéóçò åðéðëïêþí. Ãéá ðáñÜäåéãìá ç ìåßùóç ôçò êáôÜ 10% ìåéþíåé êáé ôçí åðßðôùóç ôçò äéáâçôéêÞò áìöéâëçóôñïåéäïðÜèåéáò êáôÜ 45 %. (ó÷Þìá 2).

HbA1c êáé ó÷åôéêüò êßíäõíïò ãéá ìéêñïáããåéïðÜèåéá: ìåëÝôç DCCT

5. ¼ôáí, ðáñÜ ôéò áëëáãÝò óôéò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò, ôçí Ýíáñîç ôçò öáñìáêåõôéêÞò áãùãÞò Þ/êáé ôçí ðñïóèÞêç Þ áýîçóç ôçò äüóçò ôùí áíôéäéáâçôéêþí äéóêßùí ç ãëõêïæõëéùìÝíç áéìïóöáéñßíç ðáñáìÝíåé õøçëÞ, óçìáßíåé êÜôé áõôü; Ç ãëõêïæõëéùìÝíç áéìïóöáéñßíç åßíáé äåßêôçò ôçò åðéôõ÷çìÝíçò Þ áðïôõ÷çìÝíçò ñýèìéóçò. ¸ôóé ðñïóöÝñåé Ýíá áíôéêåéìåíéêü êñéôÞñéï ãéá ôçí áíáãêáéüôçôá ôçò åíôáôéêïðïéçìÝíçò áíôéäéáâçôéêÞò áãùãÞò ìå äéóêßá, éíóïõëßíç Þ óõíäõáóìü äéóêßùí êáé éíóïõëßíçò. Ðñüóöáôá äüèçêå ç ïäçãßá Ýíáñîçò éíóïõëéíïèåñáðåßáò óå ôéìÞ ôçò HbA1c åßíáé ìåãáëýôåñç ôïõ 7%, üôáí óõíäõáóìïß óå ìÝãéóôåò äüóåéò áíôéäéáâçôéêþí äéóêßùí Ý÷ïõí áðïôý÷åé. 6. ¼ôáí, ïé ìåôñÞóåéò ôçò HbA1c óå äõï äéáöïñåôéêÜ êÝíôñá ðáñïõóéÜæïõí óçìáíôéêÞ äéáöïñÜ óôá áðïôåëÝóìáôá, åßíáé áîéüðéóôç ç ìÝôñçóç áõôÞò Þ ü÷é; ÐÝñá áðü ôç ðéèáíüôçôá áëëÜãÞò ôñüðïõ æùÞò – äéáôñïöÞò Þ öáñìáêåõôéêÞò áãùãÞò ðïõ ìðïñåß íá åðéöÝñåé äéáêõìÜíóåéò, ðñÝðåé

HbA1c %

Ó÷Þìá 2

ðÜíôá íá Ý÷ïõìå õðüøéí ôéò äéáöïñÝò ôùí åñãáóôçñßùí, áëëÜ êáé ôï ôé áêñéâþò ìåôñÜ ôï êÜèå åñãáóôÞñéï. Áõôü ðïõ áîéïëïãåßôáé áðü ôïõò äéáâçôïëüãïõò åßíáé ôï êëÜóìá HbA1c ôçò ãëõêïæõëéùìÝíçò áéìïóöáéñßíçò êáé ü÷é ç ïëéêÞ ãëõêïæõëéùìÝíç áéìïóöáéñßíç. Ìéá áéôßá áíáíôéóôïé÷ßáò ëïéðüí åßíáé üôé êÜðïéï åñãáóôÞñéï ìðïñåß íá ìåôñÞóåé ôçí ïëéêÞ ôéìÞ ôçò ãëõêïæõëéùìÝíçò. ¢Áëëï ðñáêôéêü ðñüâëçìá åßíáé üôé õðÜñ÷ïõí ðïéêßëëïé ôñüðïé ìÝôñçóçò ôçò ãëõêïæõëéùìÝíçò áéìïóöáéñßíçò, âáóéóìÝíïé ìÜëéóôá êáé óå äéáöïñåôéêÝò âéï÷çìéêÝò ìåèüäïõò, Ýôóé þóôå íá ðáñáôçñïýìå äéáöïñÝò ôùí 2 ìïíÜäùí áðü åñãáóôÞñéï óå åñãáóôÞñéï. Êáëü èá åßíáé ëïéðüí íá õðÜñ÷åé óôáèåñÞ ìÝèïäïò áíÜëõóçò ôçò ãëõêïæõëéùìÝíçò áéìïóöáéñßíçò, þóôå íá ìç äçìéïõñãïýíôáé ëáíèáóìÝíåò åíôõðþóåéò êáé Üóôï÷åò, êáôÜ óõíÝðåéá, åðéëïãÝò óôç ñýèìéóç ôïõ äéáâÞôç. 7. Ðüôå Ý÷ïõìå øåõäåßò ôéìÝò êáé ðüôå ç ìÝôñçóç ôçò äåí Ý÷åé êëéíéêÞ áîßá? ÅðåéäÞ ç ìÝôñçóç áöïñÜ ôçí áéìïóöáéñßíç, êáôÜ óõíÝðåéá ïé ðáñÜãïíôåò ðïõ åðçñåÜæïõí ôá åñõèñÜ áéìïóöáßñéá ôñïðïðïéïýí ôç

ÔÅÕXÏÓ 32

ôéìÞ ôçò HbA1c. Ãéá ðáñÜäåéãìá áíáéìßá, áéìüëõóç, â-ìåóïãåéêÞ áíáéìßá áëëÜ êáé óðáíéüôåñåò áéìïóöáéñéíïðÜèåéåò äßíïõí øåõäþò ÷áìçëÝò ôéìÝò, üðùò óôçí Ýíáñîç èåñáðåßáò óéäçñïðåíéêÞò Þ ìåãáëïâëáóôéêÞò áíáéìßáò. Ðáñüìïéåò êáôáóôÜóåéò áöïñïýí ôçí åãêõìïóýíç êáé ôçí êáôáíÜëùóç ìåãÜëùí ðïóïôÞôùí âéôáìßíçò C êáé Å. Øåõäþò õøçëÝò ôéìÝò ðñïêáëïýíôáé áðü õðåôñéãëéêåñéäáéìßá, õðåñ÷ïëåñõèñéíáéìßá, ïõñáéìßá, ÷ñüíéï áëêïïëéóìü, ÷ñüíéá ëÞøç óáëéêõëéêþí êáé ÷ñÞóç ïðéïåéäþí.

Ç ìåôáãåõìáôéêÞ õðåñãëõêáéìßá ó÷åôßæåôáé éó÷õñüôåñá ìå ôçí HbA1c

Ãëõêüæç ðëÜóìáôïò mg/dL ÌåôáãåõìáôéêÞ ôéìÞ ãëõêüæçò

8. Ðùò åîçãåßôáé üôé óôéò ôåëåõôáßåò ìåôñÞóåéò óá÷Üñïõ ðïõ Ýãéíáí, Ý÷ù åðéôý÷åé/áðïôý÷åé óôéò ôéìÝò óôü÷ïõò ðïõ Ý÷ïõí ôåèåß, åíþ ç ôéìÞ ôçò ãëõêïæõëéùìÝíçò åßíáé áõîçìÝíç- öõóéïëïãéêÞ; ¼ðùò Þäç Ý÷åé áíáöåñèåß ç ìÝôñçóç ôçò áöïñÜ óå ôéìÝò óá÷Üñïõ ôï ôåëåõôáßï ôñßìçíï,áëëÜ ìå äéáöïñåôéêü óõíôåëåóôÞ óõììåôï÷Þò ôùí äéáöüñùí ÷ñïíéêþí ðåñéüäùí óå áõôÞ. ¸ôóé ôï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ôùí 7-30 çìåñþí ðñï ôçò ìÝôñçóçò óõìâÜëëåé óôï 50% ôçò ôéìÞò ôçò, åíþ ôï áíôßóôïé÷ï ôùí 90- 120 çìåñþí, ìüíï ôï 10%. Ìéá Üëëç ðáñÜìåôñïò ðïõ ðñÝðåé íá ëçöèåß õðüøéí åßíáé üôé äåí åðçñåÜæåôáé ìå ôïí ßäéï ôñüðï ç ôéìÞ ôçò HbA1c áðü ôá ìåôáãåõìáôéêÜ óÜê÷áñá êáé ôá óÜê÷áñá íçóôåßáò, êáèþò ôåëåõôáßåò ìåëÝôåò Ý÷ïõí äåßîåé üôé ãéá áõîçìÝíåò ôéìÝò ôçò ãëõêïæõëéùìÝíçò áéìïóöáéñßíçò ðÜíù áðï ôï üñéï ôçò áðïäåêôÞò ñýèìéóçò óõììåôÝ÷åé êõñßùò ôï ìåôáãåõìáôéêü ãëõêáéìéêü öïñôßï, åíþ ãéá ôéìÝò ãëõêïæõëéùìÝíçò áðü ôïõ 10% êáé ðÜíù êõñßùò åõèýíïíôáé

HbA1c %

Ó÷Þìá 3

õøçëÜ ðñïãåõìáôéêÜ óÜê÷áñá. Ç ìåôÜöñáóÞ ôçò óå åðéìÝñïõò ôéìÝò óáê÷Üñïõ åßíáé ìéá ðïëýðëïêç ëïéðüí äéáäéêáóßá, ç ïðïßá ÷Üíåé ôï íüçìÜ ôçò óôï Üôïìï ìå äéáâÞôç ðïõ åëÝã÷åé ôáêôéêÜ ôçí ãëõêüæç áßìáôïò áðü ôá äÜêôõëá. (ó÷Þìá 3) 9. ÊÜèå ðüôå ðñÝðåé íá ãßíåôáé ìÝôñçóç ôçò HbA1c Ìéá ìÝôñçóç ôçò áíÜ ôñßìçíï åßíáé ôï ðñïôåéíüìåíï ÷ñïíéêü äéÜóôçìá ìå âÜóç ôï ìÝóï üñï æùÞò ôùí åñõèñþí. ÐñÝðåé íá åðéôý÷ïõìå ôïí ðñïôåéíüìåíï óôü÷ï ôçò ãëõêïæõëéùìÝíçò áéìïóöáéñßíçò <7% ãéá íá ìåéùèïýí, óýìöùíá ìåëÝôåò üðùò ç DCCT êáé ç UKPDS, ïé ìéêñïáããåéáêÝò êáé ïé ìáêñïáããåéáêÝò åðéðëïêÝò êáé áõôü åðéôõã÷Üíåôáé ìå ôçí åíôáôéêïðïéçìÝíç èåñáðåßá. Ç åðßôåõîç óôü÷ïõ ìåéþíåé ôïí êßíäõíï ôùí åðéðëïêþí áëëÜ êáé ôïí ó÷åôéæüìåíï ìå áõôÝò ïéêïíïìéêü êüóôïò. Ðáíáãéþôçò Êùíóôáíôéíüðïõëïò, ÓôÝëëá Çñáêëåéáíïý, Éáôñïß 29

ÔÅÕXÏÓ 32

KïéëéïêÜêç êáé óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò Ôé åßíáé ç êïéëéïêÜêç; Åßíáé ìéá ðÜèçóç ôïõ ðåðôéêïý ðïõ ïöåßëåôáé óôç äõóáíåîßá óôç ãëïõôÝíç ðïõ åßíáé ìéá ðñùôåúíç ðïõ âñßóêåôáé óôá óéôçñÜ. ÄçëáäÞ ôï Ýíôåñï óõìðåñéöÝñåôáé óáí íá õðÜñ÷åé áëëåñãßá óôçí ðñùôåúíç áõôÞ, ìå áðïôÝëåóìá íá ìçí áíÝ÷åôáé ôñïöÝò ðïõ Ý÷ïõí ùò âÜóç ôá óéôçñÜ. Ï ñüëïò ôçò ãëïõôÝíçò óôçí áéôéïðáèïãÝíåóç ôçò íüóïõ Ýãéíå ãíùóôüò áðü ôç äåêôáåôßá ôïõ ’50. Ç ãëéáäßíç åßíáé ðáñÜãùãï ôçò ãëïõôÝíçò ðïõ ðñïÝñ÷åôáé ìåôÜ áðü åê÷ýëéóç ôçò ãëïõôÝíçò. Áõôü åßíáé ôï ðáñÜãùãï ðïõ èåùñåßôáé ôïîéêü ãéá ôïí åíôåñéêü âëåíïãüíï ôùí áôüìùí ðïõ ðÜó÷ïõí áðü êïéëéïêÜêç. Ðïõ âñßóêåôáé ç ãëïõôÝíç; Ç ãëïõôÝíç âñßóêåôáé óå üëá ôá óéôçñÜ áëëÜ åðßóçò êáé óå Üëëïõò óðüñïõò üðùò ôç óßêáëç êáé ôï êñéèÜñé. Ôï ðåñéå÷üìåíï ôùí ôñïöþí óå ãëïõôÝíç ôáîéíïìåßôáé âÜóåé ôùí ãëéáäéíþí (Üëöá, âÞôá, ãÜììá êáé ùìÝãá) êáé âÜóåé ôçò ãëïõôåíßíçò (÷áìçëïý êáé õøçëïý ìïñéáêïý âÜïñõò), ç äå óõãêÝíôñùóç ðïéêßëëåé óôá äéÜöïñá öõôÜ. Ïé ãëéáäßíåò åßíáé ïé ïõóßåò (äçëáäÞ áíôéãüíá) ðïõ ðñïêáëïýí ôçí éó÷õñüôåñç áðüêñéóç ôïõ áíïóïðïéçôéêïý óõóôÞìáôïò óôá åõáßóèçôá Üôïìá. Áí êáé ôï ñýæé, ôï áñáâïóßôé, ç âñüìç, êáé Üëëïé óðüñïé ðåñéÝ÷ïõí ãëïõôÝíç, äåí åßíáé åéäéêÜ ãéá ôçí êïéëéïêÜêç, áëëÜ óõíåéóöÝñïõí óôçí Ýíôáóç ôùí óõìðôùìÜôùí óå åõáéóèçôïðïéçìÝíá Üôïìá ðáñáôåßíïíôáò ôç öëåãìïíÞ. ÁíÞêåé ç êïéëéïêÜêç óôï áõôïÜíïóá íïóÞìáôá; Ç êïéëéïêÜêç åßíáé áõôïÜíïóï íüóçìá, äçëáäÞ õðÜñ÷åé äéáôáñá÷Þ ôïõ áíïóïëïãéêïý óõóôÞ-

ìáôïò ðïõ ÷áñáêôçñßæåôáé áðü ôçí ðáñïõóßá áíôéóùìÜôùí. Ç Ýíôïíç áíôáðüêñéóç ôïõ áíïóïëïãéêïý óõóôÞìáôïò êáôÜ ôùí ôñïöþí ðïõ ðåñéÝ÷ïõí ãëïõôÝíç Ý÷åé ùò áðïôÝëåóìá ôçí áðåëåõèÝñùóç ðáñáãüíôùí öëåãìïíÞò ðïõ ïäçãïýí ôåëéêÜ óôçí êáôáóôñïöÞ ôùí êõôôÜñùí ðïõ åßíáé óôïí åíôåñéêü öñáãìü êáé ìÝóù ôùí ïðïßùí ãßíåôáé ç áðïññüöçóç ôùí ôñïöþí. Ôá ÷áñáêôçñéóôéêÜ áíôéóþìáôá ðïõ åìöáíßæïíôáé óôçí êïéëéïêÜêç åßíáé ôá áíôéãëéáäéíéêÜ, (ðïõ äéáêñßíïíôáé óå ÉgG êáé ÉgA), ôá áíôéóþìáôá êáôÜ ôïõ åíäïìõúïõ êáé ôá áíôéóþìáôá (ÉgG êáé IgA) êáôÜ åíüò åíæýìïõ ôùí åíôåñïêõôôÜñùí ðïõ ëÝãåôáé éóôéêÞ ôñáíóãëïõôáìéíÜóç (TG2) êáé ôï ïðïßï ðáßæåé óçìáíôéêü ñüëï óôçí ðÝøç ôçò ãëïõôÝíçò. Ôá ôåëåõôáßá èåùñïýíôáé üôé åßíáé ôá ðéï åéäéêÜ ãéá ôçí áíáãíþñéóç ôçò íüóïõ äåäïìÝíïõ üôé ç ðáñïõóßá ôïõò åßíáé åíäåéêôéêÞ êáôáóôñïöÞò ôùí åíôåñïêõôôÜñùí. Müíï èåôéêÜ áíôéãëéáäéíéêÜ áíôéóþìáôá äåí åðéâåâáéþíïõí ôç íüóï. Áîßæåé íá óçìåéùèåß üôé áõîçìÝíåò ôéìÝò áíôéãëéáäéíéêþí áíôéóùìÜôùí áðáíôþíôáé óå 10-15% ôùí áôüìùí ÷ùñßò êïéëéïêÜêç. Áíôßèåôá, ç õðïøßá íüóïõ åßíáé éó÷õñüôåñç üôáí õðÜñ÷ïõí èåôéêÜ áíôéãëéáäéíéêÜ áíôéóþìáôá (ÉgA) êáé èåôéêÜ áíôéóþìáôá IgA êáôÜ ôçò éóôéêÞò ôñáíóãëïõôáìéíÜóçò Þ èåôéêÜ áíôéãëéáäéíéêÜ áíôéóþìáôá (IgA) êáé áíôéóþìáôá êáôÜ ôïõ åíäïìõÀïõ. Ðñïóï÷Þ ÷ñåéÜæåôáé óôéò ðåñéðôþóåéò ðïõ õðÜñ÷åé Ýëëåéøç áíïóïóöáéñßíçò IgA ãéáôß ìðïñåß íá ïäçãÞóåé óå øåõäþò áñíçôéêÜ áíôéóþìáôá. Ìåôáîý áôüìùí ìå êïéëéïêÜêç ç Ýëëåéøç ôçò IgA åßíáé 10-15 öïñÝò ðéï óõ÷íÞ óå ó÷Ýóç ìå Üôïìá ôïõ ãåíéêïý ðëçèõóìïý. Ôá áíôéãëéáäéíéêÜ áíôéóþìáôá ùóôüóï, åßíáé ï êáëýôåñïò äåßêôçò ôçò íüóïõ ãéá ðáéäéÜ çëéêßáò ìéêñüôåñçò ôùí äýï 31

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

åôþí äéüôé äåí Ý÷ïõí ðñïëÜâåé íá åìöáíéóèïýí ôá õðüëïéðá áíôéóþìáôá. Åßíáé ç êïéëéïêÜêç êëçñïíïìéêü íüóçìá; Ç êïéëéïêÜêç åßíáé íüóçìá óôçí áéôéïðáèïãÝíåóç ôïõ ïðïßïõ åìðëÝêïíôáé åêôüò áðü åðéäçìéïëïãéêïß êáé ãåíåôéêïß ðáñÜãïíôåò. Áõôü ðïõ ùóôüóï êëçñïíïìåß êÜðïéïò ðïõ ðÜó÷åé áðü ôç íüóï åßíáé ç ãåíåôéêÞ ðñïäéÜèåóç. Ìå Üëëá ëüãéá êëçñïíïìåß êÜðïéá ãïíßäéá ðïõ åõíïïýí ôçí åìöÜíéóç ôçò íüóïõ (ãïíüôõðïé DQ2 Þ DQ8 ôïõ ìåßæïíïò óõóôÞìáôïò éóôïóõìâáôüçôáò HLA). Ìðïñåß, ùóôüóï, Ýíá Üôïìï íá Ý÷åé ôá ãïíßäéá áõôÜ êáé íá ìçí ðáñïõóéÜóåé ðïôÝ êïéëéïêÜêç. Ç äéáôáñá÷Þ ôïõ áíïóïëïãéêïý óõóôÞìáôïò ç ïðïßá åõèýíåôáé ãéá ôçí åìöÜíéóç ôçò íüóïõ åêäçëþíåôáé, åðïìÝíùò, óå Ýíá Üôïìï ðïõ Ý÷åé ôï ãåíåôéêü õðüóôñùìá ðïõ åõíïåß ôçí åìöÜíéóç ôçò íüóïõ. ¸÷åé äåé÷èåß üôé ïé óõããåíåßò 1ïõ âáèìïý áôüìùí ìå êïéëéïêÜêç Ý÷ïõí 2-5% êßíäõíï íá åìöáíßóïõí ôç íüóï, åíþ ìåëÝôåò ìå âéïøßåò åíôÝñïõ áíåâÜæïõí ôï ðïóïóôü áõôü óå 10%. Ç ðéèáíüôçôá åìöÜíéóçò ôçò íüóïõ óå Üôïìá ðïõ Ý÷ïõí ðáíïìïéüôõðï ãåíåôéêü õëéêü üðùò åßíáé ïé ìïíïùãåíåßò äßäõìïé åßíáé 70%. Ç äéÜãíùóç ôçò êïéëéïêÜêçò ãßíåôáé ðÜíôá óôçí ðáéäéêÞ çëéêßá; Ç äéÜãíùóç ôçò êïéëéïêÜêçò äåí ãßíåôáé ìüíïí óôçí ðáéäéêÞ çëéêßá. ÅÜí äåí õðÜñ÷åé óõìðôùìáôïëïãßá Þ ôá óõìðôþìáôá åßíáé ðïëý Þðéá åßíáé äõíáôüí ç äéÜãíùóç íá êáèõóôåñÞóåé êáé íá ãßíåé üôáí ôï Üôïìï åßíáé åíÞëéêáò Ðùò ãßíåôáé ç äéÜãíùóç ôçò êïéëéïêÜêçò; Ìå ôçí áíß÷íåõóç ôùí áíôéóùìÜôùí, ôç âéïøßá ôïõ åíôÝñïõ êáé ôçí áíáêïýöéóç ôùí óõìðôùìÜôùí ìåôÜ ôçí áöáßñåóç ôçò ãëïõôÝíçò áðü ôéò ôñïöÝò. 32

Áñêïýí ôá áíôéóþìáôá ãéá ôç äéÜãíùóç ôçò êïéëéïêÜêçò; ¼÷é. Èá ðñÝðåé íá ãßíåé âéïøßá åíôÝñïõ ðïõ èá åðéâåâáéþóåé ôéò âëÜâåò ôïõ åíôÝñïõ. Ç âéïøßá åßíáé áðáñáßôçôç, ãéáôß ðñïêåéìÝíïõ íá èåñáðåõèåß ôï Üôïìï èá ðñÝðåé ôï íá áðïöåýãåé ôá óéôçñÜ åöüñïõ æùÞò êáé äåí åßíáé äõíáôüí ìéá ôüóï óïâáñÞ áðüöáóç íá âáóéóèåß óôïí ðñïóäéïñéóìü ôùí áíôéóùìÜôùí ìüíïí. Ðïéá åßíáé ç áêñéâÞò âëÜâç ôïõ åíôÝñïõ óôçí êïéëéïêÜêç; ÊáôáóôñÝöïíôáé ïé ëÜ÷íåò ôïõ åíôÝñïõ, ðïõ åßíáé ç åðéöÜíåéá ôïõ åíôÝñïõ ìÝóù ôçò ïðïßáò ãßíåôáé ç áðïññüöçóç ôùí ôñïöþí, ãéáõôü êáé ç ÷áñáêôçñéóôéêÞ âëÜâç ðïõ ðåñéãñÜöåôáé óôçí âéïøßá ôïõ åíôÝñïõ åßíáé ç áðüðôùóç ôùí ëá÷íþí. Ç äõóáðïññüöçóç ðïõ ðáñáôçñåßôáé óôçí êïéëéïêÜêç äåí åßíáé, üìùò, ìüíï áðïôÝëåóìá ôçò ìåßùóçò ôçò åðéöÜíåéáò áðïññüöçóçò áëëÜ êáé ôçò ëåéôïñãéêÞò áíùñéìüôçôáò ôùí õðïëïßðùí êõôôÜñùí ôïõ åíôåñéêïý åðéèçëßïõ. Ðïéá åßíáé ôá óõìðôþìáôá ôçò êïéëéïêÜêçò; Ç óïâáñüôçôá ôùí óõìðôùìÜôùí ðïéêßëëåé êáé áíôáíáêëÜ ôï ìÝãåèïò ôçò âëÜâçò ôïõ åíôåñéêïý âëåííïãüíïõ. Ôá óõìðôþìáôá ìðïñåß íá åßíáé ðéï áìâëç÷ñÜ óôéò ìåãáëýôåñåò çëéêßåò. Áí êáé ïñéóìÝíá Üôïìá Ý÷ïõí åìöáíÞ óõìðôþìáôá êõñßùò áðü ôï ãáóôñåíôåñéêü óýóôçìá, üðùò äéÜññïéá, ïãêþäç êáé ëéðáñÜ êüðñáíá, êïéëéáêü Üëãïò, ìåôåùñéóìü (öïýóêùìá) ôçò êïéëéÜò Þ óôçí ðëÞñç åêäÞëùóç ôçò íüóïõ Ý÷ïõí, åðßóçò, ù÷ñüôçôá, õðïôïíéêïôçôá, åõåñåèéóôüôçôá êáé áðÜèåéá, óå Üëëá ç íüóïò ìðïñåß íá åêäçëùèåß ìüíï ìå áíåîÞãçôç áíáéìßá. Ðñþúìá óçìåßá åãêåöáëéêÞò áôñïößáò êáé Üíïéáò ðñéí áðü ôçí çëéêßá ôùí 60 åôþí Ý÷ïõí ðáñáôçñçèåß óå Üôïìá ðïõ äåí äéáãíþóèçêå Ýãêáéñá ç íüóïò, üðùò

ÔÅÕXÏÓ 32

åðßóçò äéáôáñá÷Ýò âÜäéóçò êáé ðåñéöåñéêÞ íåõñïðÜèåéá. Ïé áóèåíåßò ìå êïéëéïêÜêç Ý÷ïõí ðÜíôá óõìðôþìáôá; ¼÷é ðÜíôá. ÕðÜñ÷åé êáé ç ëåãüìåíç óéùðçëÞ ìïñöÞ ç ïðïßá äåí äßíåé óõìðôþìáôá áëëÜ âñßóêåôáé ìåôÜ áðü åéäéêÝò åîåôÜóåéò (Ýëåã÷ïò áíôéóùìÜôùí) êáé âéïøßá åíôÝñïõ. ¸÷åé óçìáóßá ç ãëïõôÝíç ãéá Üëëá óõóôÞìáôá åêôüò áðü ôï ðåðôéêü; Öáßíåôáé üôé ï ñüëïò ôçò ãëïõôÝíçò åßíáé ðéï åõñýò áðü üóï ðéóôåýåôáé. ÄéÜöïñåò åíäïêñéíéêÝò ðáèÞóåéò Þ ðáèÞóåéò ôïõ êåíôñéêïý íåõñéêïý óõóôÞìáôïò ó÷åôßæïíôáé ìå ôç äõóáíåîßá óôç ãëïõôÝíç, üðùò åðßóçò êáé áõôïÜíïóá íïóÞìáôá üðùò ç èõñåïåéäßôéäá Þ ôï óýíäñïìï Sjogren. Eðßóçò, ôï åñåéóôéêü, ôï íåõñéêü óýóôçìá üðùò êáé ôï äÝñìá ìðïñïýí íá åðçñåÜæïíôáé áðü ôç äõóáíåîßá óôç ãëïõôÝíç ãé áõôü êáé óõìðôþìáôá üðùò áñèñßôéäá, áôáîßá, êáôÜèëéøç, íåõñïðÜèåéá, êáé åñðçôïåéäÞò äåñìáôßôéäá ìðïñåß íá óõíïäåýïõí êáôáóôÜóåéò ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå ôç äõóáíåîßá óôç ãëïõôÝíç, üðùò åðßóçò êáé ïóôåïðüñùóç. Ðïéá åßíáé ç ó÷Ýóç êïéëéïêÜêçò êáé óáê÷áñþäç äéáâÞôç Ï óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò ôýðïõ 1 åßíáé áõôïÜíïóï íüóçìá, äçëáäÞ ï ïñãáíéóìüò áíáãíùñßæåé ùò îÝíá ôá äéêÜ ôïõ â-êýôôáñá êáé åðéôßèåôáé êáé ôá êáôáóôñÝöåé ìÝ÷ñé åó÷Üôùí. ¸÷åé áðïäåé÷èåß üôé ï óáê÷áñþäçò äéáâÞôçò ôýðïõ 1 óõíõðÜñ÷åé ìå Üëëá áõôüíïóá íïóÞìáôá üðùò ôç èõñåïåéäßôéäá Hashimato, ôç óêëÞñõíóç êáôÜ ðëÜêáò ôçí êáêïÞèç áíáéìßá, ôçí êïéëéïêÜêç êëð. Ãéá ôïí ëüãï áõôü ôá Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç ôýðïõ 1 åîåôÜæïíôáé áíÜ Ýôïò, ìåôáîý ôùí Üëëùí (ëéðéäáéìéêü ðñïößë, ðáñïõóßá ìéêñïëåõêù-

ìáôéíïõñßáò, Ýëåã÷ïò íåöñéêÞò ëåéôïõñãßáò, âõèïóêüðçóç ) êáé ãéá ôçí ðáñïõóßá áíôéóùìÜôùí êáôÜ ôïõ èõñåïåéäïýò êáé ôçò êïéëéïêÜêçò. Ðüóï óõ÷íÜ áðáíôÜôáé êïéëéïêÜêç óå Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç ôýðïõ 1; Ç êïéëéïêÜêç áðáíôÜôáé óõíÞèùò óå ðïóïóôü 5,4 - 7,4% óå Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç ôýðïõ 1. Ç äéÜãíùóÞ ôçò ìðïñåß íá ðñïçãçèåß ôçò äéÜãíùóçò ôïõ óáê÷áñþäç äéáâÞôç áëëÜ ìðïñåß íá åìöáíéóèåß êáé ìåôÜ áðü áõôÞ. ¸ãêáéñç, ùóôüóï, äéÜãíùóç ôçò êïéëéïêÜêçò óå Üôïìá ìå óáê÷áñþäç äéáâÞôç âåëôéþíåé ôï ãëõêáéìéêü Ýëåã÷ï êáé ôï ñõèìü áíÜðôõîçò (ðñïêåéìÝíïõ ãéá ðáéäéÜ êáé åöÞâïõò). Ðñüóöáôåò ìåëÝôåò õðïäçëþíïõí üôé ç ðñþúìç Ýêèåóç (ðñéí áðü ôçí çëéêßá ôùí 3 ìçíþí) ôùí âñåöþí óå ôñïöÝò ðïõ ðåñéÝ÷ïõí ãëïõôÝíç óõó÷åôßæåôáé åíäå÷ïìÝíùò ìå ìåãáëýôåñç áýîçóç ôçò óõ÷íüôçôáò ôïõ äéáâÞôç ôýðïõ 1. Ðùò áíôéìåôùðßæåôáé ç êïéëéïêÜêç; Èá ðñÝðåé íá åöáñìïóèåß åéäéêÞ äßáéôá ðïõ Ý÷åé ùò áðïôÝëåóìá ôçí áöáßñåóç áðü ôçí ôñïöÞ üëùí ôùí ðáñáãüíôùí åêåßíùí ðïõ åõèýíïíôáé ãéá ôçí ðÜèçóç, üðùò üëïé ïé ôýðïé ôïõ óéôáñéïý, ôï êñéèÜñé êáé ç óßêáëç. ¼ðùò áíáöÝñèçêå ðáñáðÜíù, õðÜñ÷ïõí êáé Üëëïé óðüñïé ðïõ ðåñéÝ÷ïõí ãëïõôÝíç, üìùò äåí ðñïêáëïýí óçìáíôéêÞ áíïóïëïãéêÞ áíôßäñáóç êáé ùò åê ôïýôïõ äåí áðïãïñåýïíôáé. ÔñïöÝò üðùò ôï áñáâïóßôé, ç âñüìç, ï êÝ÷ñïò (Ýíá åßäïò ÷üñôïõ) êáé ôï óá÷áñü÷ïñôï, ùóôüóï, ìðïñåß íá ðñïêáëÝóïõí êÜðïéá áíôßäñáóç, áíÜëïãá ìå ôïõò áóèåíåßò, ãéáõôü êáé ç ÷ñÞóç ôïõò ÷ñåéÜæåôáé ðñïóï÷Þ ôïõò ðñþôïõò 6 ìÞíåò. ÊáëÜ ó÷åäéáóìÝíåò ìåëÝôåò ðÜíôùò Ý÷ïõí äåßîåé üôé ç ðëåéïíüôçôá ôùí áôüìùí ìå êïéëéïêÜêç áíÝ÷åôáé êáëÜ ôç âñüìç. ¢Áëëåò 33

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

ôñïöÝò üðùò ôï ñýæé ìðïñïýí íá êáôáíáëùèïýí åëåýèåñá. ×ñåéÜæåôáé ðñïóï÷Þ ãéá ôçí êñõììÝíç ãëïõôÝíç óå ôñïöÝò. Ôá Üôïìá ìå êïéëéïêÜêç èá ðñÝðåé íá óõìâïõëåýïíôáé ôïí ãáóôñåíôåñïëüãï ôïõò ãéá ôá äéÜöïñá ðñïúüíôá ðïõ õðÜñ÷ïõí óôçí áãïñÜ êáé íá åëÝã÷ïõí ôéò åôéêÝôåò ôùí ôñïößìùí. Åßíáé áðáñáßôçôï íá êÜíïõìå áíôéóþìáôá ìåôÜ ôçí åöáñìïãÞ ôçò äßáéôáò ãéá ôçí êïéëéïêÜêç; Ç äßáéôá åëåýèåñç ãëïõôÝíçò ðñïêáëåß ðôþóç ôïõ ôßôëïõ ôùí áíôéóùìÜôùí. Ôá áíôéãëéáäéíéêÜ áíôéóþìáôá áñ÷ßæïõí íá ðÝöôïõí óå Ýíá ìÞíá êáé åðéóôñÝöïõí óôá öõóéïëïãéêÜ åðßðåäá óå Ýíá ÷ñüíï. Ç ðáñáêïëïýèçóç, åðïìÝíùò, ôùí áíôéóùìÜôùí åßíáé ìéá ìÝèïäïò ãéá íá åëÝã÷åôáé ç óõììüñöùóç ôïõ áóèåíïýò óôç äßáéôá. ÕðÜñ÷ïõí äéåèíåßò êáíïíéóìïß ãéá ôçí ðåñéåêôéêüôçôá ôùí ôñïößìùí óå ãëïõôÝíç; ¸íáò ïñãáíéóìüò, ï CODEX Alimentarius, ðïõ Ý÷åé äçìéïõñãçèåß óôá ðëáßóéá ôùí ÇíùìÝíùí Åèíþí ìå óôü÷ï ôç äçìéïõñãßá äéåèíþí óôÜíôáñôò ôñïößìùí êáé ôçí Ýêäïóç äéáôñïöéêþí ïäçãéþí ãéá ôï åìðüñéï, èåùñåß üôé ùò ôñïöÝò «åëåýèåñåò ãëïõôÝíçò» ÷áñáêôçñßæïíôáé åêåßíåò ðïõ ðåñéÝ÷ïõí ãëïõôÝíç ëéãüôåñï áðü 200 ppm. ¸÷åé âñåèåß üôé óôçí Âüñåéï ÁìåñéêÞ 6% ôùí ôñïößìùí ðïõ êõêëïöïñïýí êáé ÷áñáêôçñßæïíôáé åëåýèåñá ãëïõôÝíçò, Ý÷ïõí ãëïõôÝíç ðÜíù áðü 300 ppm. Öáßíåôáé ùóôüóï, üôé áêüìá êáé ôÝôïéá ðåñéïñéóìÝíç Ýêèåóç óôç ãëïõôÝíç äåí åðçñåÜæåé ôçí ðëåéïíüôçôá ôùí áôüìùí ðïõ ðÜó÷ïõí áðü êïéëéïêÜêç. ÕðÜñ÷ïõí äéáöïñÝò áðü ÷þñá óå ÷þñá êáé áðáéôåßôáé éäéáßôåñç ðñïóï÷Þ. Ïé êáíïíéóìïß ôïõ CODEX Ý÷ïõí õéïèåôçèåß áðü ôéò ðåñéóóüôåñåò ÅñùðáúêÝò ÷þñåò. Óôç óõíÝ÷åéá ôïõ Üñèñïõ 34

ðáñáôåßèåíôáé ðñïúüíôá ôá ïðïßá ìðïñïýí ìå áóöÜëåéá íá êáôáíáëùèïýí áðü Üôïìá ìå êïéëéïêÜêç. Åðßóçò, êáôáãñÜöåôáé ç ðåñéåêôéêüôçôá óå èñåðôéêÜ óõóôáôéêÜ, éäßùò óå õäáôÜíèñáêåò, ðëçñïöïñßåò ðïõ åßíáé ðïëýôéìåò óå Üôïìá ìå äéáâÞôç ôýðïõ 1 ðïõ Ý÷ïõí ôáõôü÷ñïíá êáé êïéëéïêÜêç. Åõ÷áñéóôïýìå ôçí åôáéñåßá ãéá ôçí åõãåíéêÞ ðñïóöïñÜ ôùí ðëçñïöïñéþí ðïõ áöïñïýí óôçí èñåðôéêÞ óýóôáóç ôùí ðñïúüíôùí. Óõììïñöþíïíôáé üëïé ïé áóèåíåßò ìå êïéëéïêÜêç ìå ôç äßáéôá; Ç óõììüñöùóç ôùí áóèåíþí ðïéêßëëåé áðü 33-50% óôïõò åíÞëéêåò êáé 16-65% óôïõò åöÞâïõò. Ç ìåñéêÞ óõììüñöùóç áðïêáèéóôÜ ìåñéêþò ôçí ðáèïëïãïáíáôïìéêÞ âëÜâç, ùóôüóï äåí óôáìáôÜ ôçí åíåñãïðïßçóç ôïõ áíïóïëïãéêïý óõóôÞìáôïò ïýôå êáé áíáêïõößæåé áðü ôá óõìðôþìáôá. ¸÷åé âñåèåß üôé áóèåíåßò ðïõ ëáìâÜíïõí 2,55 ãñáììÜñéá ãëïõôÝíçò ôçí çìÝñá åðß 6 óõíå÷åßò ìÞíåò äåí ðáñïõóéÜæïõí óçìáíôéêÝò ìïñöïëïãéêÝò áëëïéþóåéò ôïõ åíôåñéêïý âëåííïãüíïõ áëëÜ åìöáíßæïõí óõãêÝíôñùóç ëåìöïêõôôÜñùí óôï ôïß÷ùìá ôïõ åíôÝñïõ ðïõ õðïäçëþíåé áíïóïëïãéêÞ áðüêñéóç. H ìç óõììüñöùóç áõîÜíåé ôïí êßíäõíï ãéá áíáéìßá, óôåßñùóç, ëÝìöùìá åíôÝñïõ êáé áäåíïêáñêéíþìáôá íÞóôéäïò (ðïõ åßíáé ôìÞìá ôïõ ëåðôïý åíôÝñïõ). Ç Ýãêáéñç èåñáðåßá ðñïóôáôåýåé áðü ôéò êáôáóôÜóåéò áõôÝò. ÕðÜñ÷ïõí óðïñáäéêÜ êÜðïéïé áóèåíåßò ðïõ ìðïñåß ìåôÜ 6 ìÞíåò Þ 1 ÷ñüíï íá åðáíåéóÜãïõí óôçí ôñïöÞ ôïõò ôç ãëïõôÝíç ìå åðéôõ÷ßá. ÊÜôé ôÝôïéï ùóôüóï, åßíáé ç åîáßñåóç êáé ü÷é ï êáíüíáò. Óôï ìåëëïí åíäÝ÷åôáé ç ÷ñÞóç åíæýìùí íá åßíáé áðïôåëåóìáôéêÞ óôçí áíôéìåôþðéóç ôçò íüóïõ üðùò óõìâáßíåé êáé óå Üôïìá ðïõ Ý÷ïõí äõóáíåîßá óôç ëáêôüæç.

ÔÅÕXÏÓ 32 Loprofin ÌÝóç áíÜëõóç (áíÜ 100 ãñ) Brekfast äçìçôñéáêÜ

Aëåýñé

ÃåìéóôÜ ìðéóêüôá

ÃêïöñÝôåò ìå ãåýóç âáíßëéá

ÃêïöñÝôåò ìå ãåýóç óïêïëÜôá

ÌÝóç áíÜëõóç (áíÜ 100 ãñ)

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç - åê ôùí ïðïßùí öáéíõëáëáíßíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç

Kj/ kcal g

1628/383 0,5

mg g

7 94,2

g g

38,3 0,5

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç - åê ôùí ïðïßùí öáéíõëáëáíßíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï

Kj/ kcal g

1512/356 0,3

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç - åê ôùí ïðïßùí öáéíõëáëáíßíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï ÊÜëéï

Kj/ kcal g

2149/513 0,4

mg g

6 71,6

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç - åê ôùí ïðïßùí öáéíõëáëáíßíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò

Kj/ kcal g

ÐñùôåÀíç - åê ôùí ïðïßùí öáéíõëáëáíßíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá

mg g

4,5 0,3

g g g

0,15 1,9 0,2

g g g g

mg g

33 25 9 0,5 0,02 0,005

Kïöôü ìáêáñüíé

Óôñéöôü ìáêáñüíé

5 65 26,9 33

g g

6 0,5

Kj/ kcal g

2328/557 0,1

Ìðéóêüôá

2328/557 0,1

g g

mg g

Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò

10 88

g g

ÃêïöñÝôåò ìå ãåýóç óïêïëÜôá

5 65

ÕðïêáôÜóôáôï ãÜëáêôïò

g g

6 0,5

Kj/ kcal g

1975/471 0,22

mg g

<8 71,8

g g

20,7 20,3

g g

9,1 nil added

Kj/ kcal g

1530/360 0,4

mg g

10 87,4

g g

º÷íç 1,0

g g g

0,3 1,0 <0,1

Kj/ kcal g

1530/360 0,4

mg g

10 87,4

g g

º÷íç 1,0

g g g

0,3 1,0 <0,1

ÅíÝñãåéá Kj/ kcal ÐñùôåÀíç g - åê ôùí ïðïßùí öáéíõëáëáíßíç mg ÕäáôÜíèñáêåò g - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá g Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí g êïñåóìÝíá g ÖõôéêÝò ºíåò g

166/40 0,4 10 5 4 2 1,3 0,2

26,9

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ Loprofin ÌÝóç áíÜëõóç (áíÜ 100 ãñ) õðïêáôÜóôáôï áõãïý

ÌÝóç áíÜëõóç (áíÜ 100 ãñ)

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç ¢æùôï öáéíõëáëáíßíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò

Kj/ kcal g g mg g

1477/354 0,2 0,03 <10 88

g g

0,4 0,1

g g

º÷íç 6

Øùìß óå öÝôåò ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç - åê ôùí ïðïßùí öáéíõëáëáíßíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá

Kj/ kcal g

992/234 0,5

mg g

12,0 53,5

3,0

Øùìß óå öÝôåò Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï LP RINGLETS - ÄçìçôñéáêÜ

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç - åê ôùí ïðïßùí öáéíõëáëáíßíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç Iíåò

2,0

g g g

1,0 0,1 0,2

Kj/ kcal g

1641/387 1

mg g

31 91,4

38,3

1,9

2,2

Glutafin ÌÝóç áíÜëõóç (áíÜ 100 ãñ) Áëåýñé ÷ùñßò ãëïõôÝíç

Aëåýñé ÷ùñßò óéôÜñé

ÁëìõñÜ Ìðéóêüôá

ÌÝóç áíÜëõóç (áíÜ 100 ãñ)

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï

Kj/ kcal g g

1500/353 2,5 84,0

g g

5,0 0,8

g g g

0,4 0,7 0,2

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï

Kj/ kcal g g

1363/321 7,0 71,0

g g

10,0 1,0

g g g

0,3 10,0 0,3

ÅíÝñãåéá Ðñùôåúíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï

Kj/ kcal g g

2187/524 9 50

g g

8 32

g g g

14 0,5 0,7

ÂÜóåéò ãéá ðßôóá

ÅíÝñãåéá Ðñùôåúíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï

Kj/ kcal g g

1329/314 3 63

g g

0,1 6

g g

3 4 0,5

ÃåìéóôÜ ìðéóêüôá óïêïëÜôáò

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç ÕäáôÜíèñáêåò Ëßðç

Kj/ kcal g g g

2115/506 4,5 64,5 25,5

ÊÝéê óïêïëÜôáò

ÅíÝñãåéá Ðñùôåúíç ÕäáôÜíèñáêåò Ëßðç

Kj/ kcal g g g

1780/420 4,0 50,5 23,0

Êïöôü ìáêáñüíé

ÅíÝñãåéá Ðñùôåúíç ÕäáôÜíèñáêåò Ëßðç

Kj/ kcal g g g

1530/360 7,9 78,9 1,6

ÔÅÕXÏÓ 32 Glutafin ÌÝóç áíÜëõóç (áíÜ 100 ãñ) ÊñÜêåñò

ÌÝóç áíÜëõóç (áíÜ 100 ãñ)

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï

Kj/ kcal g g

1940/435 3,0 72,0

g g

2,5 17,0

g g g

3,5 2,0 1,0

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï

Kj/ kcal g g

1485/350 8 75

g g

2 2

g g g

1,5 2 0,02

ÅíÝñãåéá Ðñùôåúíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï ÊÜëéï

Kj/ kcal g g

824/195 3,7 41

g g

3,5 2,4

g g

1,1 2,8 398 101

Ìðéóêüôá ìå åðéêÜëõøç óïêïëÜôáò

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç ÕäáôÜíèñáêåò Ëßðç

Kj/ kcal g g g

2107/503 8,0 61,5 25,0

Ìðéóêüôá ìå êïììÜôéá óïêïëÜôáò

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï

Kj/ kcal g g

2078/496 4 66

ÊñéèáñÜêé

ÌðáãêÝôá

g g

23 24

g g g

12 2 0,2

Ìðéóêüôá

ÅíÝñãåéá Ðñùôåúíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï

Kj/ kcal g g

1939/461 2,5 80,0

g g

21,0 14,5

g g g

6,0 1,0 0,3

ÓðáããÝôé

ÅíÝñãåéá Ðñùôåúíç ÕäáôÜíèñáêåò Ëßðç

Kj/ kcal g g g

1530/360 7,9 78,9 1,6

ÔáëéáôÝëåò

ÅíÝñãåéá Ðñùôåúíç ÕäáôÜíèñáêåò Ëßðç

Kj/ kcal g g g

1530/360 7,9 78,9 1,6

Øùìß óå öÝôåò

ÅíÝñãåéá ÐñùôåÀíç ÕäáôÜíèñáêåò - åê ôùí ïðïßùí ÓÜê÷áñá Ëßðç - åê ôùí ïðïßùí êïñåóìÝíá ÖõôéêÝò ºíåò ÍÜôñéï

Kj/ kcal g g

927/219 3,0 49,5

g g

4,5 1

g g g

0,5 1,0 0,5

ÁíäñéáíÞ Âáæáßïõ Éáôñüò

ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ

ÅÃÃÑÁÖÇ ÓÔÁ ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÁ ÍÅÁ ÅÐÙÍÕÌÏ: .................................................................................................................................................. .......................................................................................................................................................................... ÏÍÏÌÁ: ........................................................................................................................................................ .......................................................................................................................................................................... Ç äéåýèõíóç ðïõ èÝëù íá ëáìâÜíù ôï ðåñéïäéêü “ÄéáâçôïëïãéêÜ ÍÝá” åßíáé: ......................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................... Ïäüò: .................................................................................................... Áñéè. ................................................ Ðüëç: .................................................................................................... Ôá÷. Êùä. : ..................................... Ôá÷õäñïìéêÞ Äéåýèõíóç: ÅëëçíéêÞ ÄéáâçôïëïãéêÞ Åôáéñåßá ÌáéÜíäñïõ 23 ÁèÞíá 11528

ÕÐÏÃÑÁÖÇ

Ôï ðåñéïäéêü ðñïóöÝñåôáé ÄÙÑÅÁÍ

ÏÄÇÃÉÅÓ ÃÉÁ ÔÏÕÓ ÓÕÃÃÑÁÖÅÉÓ ÄÉÁÂÇÔÏËÏÃÉÊÙÍ ÍÅÙÍ (ãé' áõôïýò ðïõ áó÷ïëïýíôáé ìå ôï äéáâÞôç êáé èÝëïõí íá åíçìåñþóïõí) 1. ¢ñèñï 2-3 äáêôõëïãñáöçìÝíùí óåëßäùí. Ìéêñüôåñï Üñèñï, ìå ðñáêôéêÝò óõóôÜóåéò, ïäçãßåò Þ ìå óçìåßá õðåíèýìéóçò. 2. Óôï êýñéï Üñèñï, íá õðÜñ÷ïõí 1 Ýùò 2 óçìåßá, ôá ïðïßá èÝëåé ï óõããñáöÝáò íá ôïíßóåé óáí êýñéá ìçíýìáôá. ÁõôÜ èá ôõðùèïýí óå Üëëï öýëëï (èá åêôõðùèåß ìÝóá óôï Üñèñï óå åéäéêü ðåñéèþñéï). 3. Óå êÜèå Üñèñï íá õðÜñ÷ïõí 2 ìå 3 êýñéåò âéâëéïãñáöéêÝò ðáñáðïìðÝò. 4. Íá ðåñéêëåßïõí ìÝóá óôï Üñèñï, 1 Ýùò 2 óêßôóá áí õðÜñ÷ïõí, óå ó÷Ýóç ìå ôï èÝìá.. 5. ÅÜí åßíáé åöéêôü, ôï êåßìåíï íá åßíáé óå äéóêÝôá, óôï óýóôçìá word, version Windows 1995, ãéá PC ìå ìÝãåèïò ãñáììÜôùí 12. 6. Ôï Üñèñï íá óõíïäåýåôáé ìå ôï üíïìá ôïõ óõããñáöÝá, äéåýèõíóç êáé ôçëÝöùíï ôßôëï (ãéáôñüò, íïóçëåõôÞò ê.ëð.) êáé ôüðï åñãáóßáò, ìå çìåñïìçíßá áðïóôïëÞò. 7. Ôï Üñèñï íá óôáëåß: ÓõíôáêôéêÞ ÅðéôñïðÞ Ðåñéïäéêïý ÄéáâçôïëïãéêÜ ÍÝá ÌáéÜíäñïõ 23, 115 28 ÁèÞíá 38