België/Belgique PB
© J a k e Wa r g a / c o r b i s
9000 Gent X 3/453 P-206233
nr.2
nummer 2 / jaargang 33 / juli – augustus – september 2013 driemaandelijks tijdschrift / afgiftekantoor 9000 Gent X / P206233 Afzendadres en V.U. N. Decoodt, K. Astridlaan 155, 9000 Gent
IN DEZE EDITIE
2
|
04 |
Nele Decoodt, Sue en Chris, Katrien Van Hooydonk, Philippe D’Aout, Lize Smets, Boris Firman, Tine Sturtewagen
teksten
foto’s
Boris Firman, Lize Smets, Sue en Chris, Raphael Bick, istockphoto, Corbis
eindredactie
Tine Sturtewagen
verantwoordelijke uitgever lay-out
Sander Belmans
Nele Decoodt
14 |
|3
04 |
de camino de santiago
14 |
Ze hebben hun reputatie niet mee
10 |
Korte reizen in het voorjaar 2014
18 |
Quote
Te voet in groep
Politiek instabiele landen
Een voorsmaakje
IN DEZE EDITIE
20 |
Waterverbruik op reis
22 |
Community based tourism
28 |
Bedelende kinderen
30 |
Quote
32 |
Expert ter plaatse: Wales
34 |
Pootje baden met Protos
38 |
U Bein
40 |
Eigenzinnig Florida
20 |
22 |
40 |
Minder douchen
Bij de mensen thuis
Een visie van KrisKras
The old school hostel
Een lange brug in Birma
The sunshine state
de camino de santiago
In het voorjaar 2014 plant KrisKras voor de eerste keer een wandelreis langs een deel van het traject van de Sint-Jacobsroute naar Santiago de Compostela. Eeuwenlang trokken pelgrims langs deze route naar het graf van de apostel Jacobus in Santiago. We laten twee KrisKrassers aan het woord die een speciale band hebben met deze tocht.
4
|
|5
de camino de santiago
de camino de santiago
6
|
Van Rome naar Santiago T e k s t: b o r i s f i r m a n FO T O ' s: b o r i s f i r m a n & i s t o c k p h o t o
Boris Firman stapte eind vorig jaar vier maanden de camino Voor vertrek verwoordde hij het op deze manier: Het afgelopen (academisch) jaar is mijn thesis prominent aanwezig geweest. Hiervoor heb ik heel wat jongeren geïnterviewd. Jongeren waarvoor het leven niet altijd even draaglijk was. Toch vertelden ze allen over hun ‘onthemingstocht’ als de beste, mooiste, gelukkigste periode uit hun leven. Ik wil mezelf nu de tijd geven om stil te staan bij de evolutie die onze wereld maakt. Hoe gaan we om met de kloof tussen geluksgevoel en de toenemende welvaart? Doorheen mijn 4 maand durende wandeltocht wil ik op zoek gaan naar welzijn op alle mogelijke manieren. Welzijn bereik je met elkaar en ik hoop dat er doorheen mijn tocht mensen passeren waarmee ik mooie en rijke ervaringen mag delen. Hopend dat de toenemende individualisering en het pad der hedonisme mij hiervan niet weerhouden. Het adagium “deze tijd is slecht, vroeger was het beter” gaat vreemd genoeg al eeuwen mee. Dit cultuurpessimisme daagt mij uit om antwoorden te zoeken voor een persoonlijk rooskleurige toekomst, maar ook voor diegene die binnen een korte tijd voor mij op de schoolbanken zullen zitten. Mensen worden meer en meer geleefd door ‘dringende dingen’ dat er geen plaats of tijd meer is voor de belangrijke dingen. Wel; ik koop mezelf tijd en wil op zoek gaan naar antwoorden en een bewuste visie voor de toekomst.
Boris legde zich twee projecten op gedurende zijn tocht: • Hoe moeilijk is het om in onze veeleisende samenleving als jongere boven water te blijven. De verleidingen die de jongeren op dit moment moeten weerstaan zijn enorm. Wij als maatschappij tonen ook geen alternatief… De snelste weg naar geluk is CONSUMEREN. Een duurzame educatieve ontwikkeling, daar is voor velen geen tijd meer voor! Doorheen mijn tocht doe ik afstand van mijn luxe leventje en leg ik mezelf een budget beperking van 15 euro per dag op! • Buiten het lezen van boeken hoop ik mensen te ontmoeten. Om de herinnering van deze ontmoeting levend te houden, en de inhoud hiervan later door te kunnen geven aan mijn leerlingen heb ik postkaartjes ontwikkeld samen met mijn grote broer. Deze deel ik uit aan interessante mensen die ik ontmoet in de hoop dat ze de vraag op het kaartje beantwoorden en het naar mijn thuis adres terug sturen. De vraagjes die ik aan iedereen stelde bleken uiteindelijk een start van boeiende, inspirerende en vooral genegen babbels. Uiteindelijk heb ik meer dan 50 postkaartjes terug gekregen met pakkende, fascinerende en leerrijke antwoorden. Vooral op de vraag "Things Young people should never forget".
Tijdens de reis waren er een aantal momenten die voor Boris memorabel waren: • Rome – Spaanse grens: Fysieke training, omgaan met de eenzaamheid, afzien, jezelf echt tegenkomen. Vooral de eenzaamheid was in deze periode sterk aanwezig. Overdag is het vaak enkel jezelf en de omgeving. Gastvrijheid en naastenliefde van de plaatselijke bevolking waren enorm. Had dit gehoopt, maar in deze mate nooit verwacht. • Spaanse grens – Santiago: Je komt in een gemeenschap terecht, een groep waar iedereen elkaar respecteert en belangstelling toont. Iedereen zorgt voor elkaar. (Gastvrijheid en naastenliefde minder van plaatselijke bevolking, maar eens zoveel van medestappers). Fysiek was ik zeer sterk, de contacten met de andere pelgrims nemen de bovenhand. Prachtig sluitstuk om na lange eenzaamheid dit groepsgevoel te krijgen.
|7
de camino de santiago
de camino de santiago
8
|
WANDELEN LANGS DE camino 7 vragen aan Lize Smets
1.
Hoe kwam je op het idee om een stukje van de camino als KK-reis uit te werken? Dit jaar zal ik voor de vierde maal de eindejaarsreis naar Santiago de Compostela begeleiden voor onze school. Telkens opnieuw kan ik ervaren hoe deze tocht zijn sporen nalaat bij iedere leerling, bij iedere pelgrim die we ontmoeten, bij mezelf. De sporen zijn dieper dan die van een gewone “trektocht”. Je zou bijna kunnen stellen dat er iets “magisch” bij komt kijken. Het is moeilijk te beschrijven maar ik zou graag meerdere mensen dit gevoel laten ervaren. Jaar na jaar zie je ook de populariteit van het traject toenemen. Weinig verwonderlijk met programma’s als “Weg naar compostela” van Arnout
f o t o ’s: Lize S m et s & i s t o c k p h o t o
Hauben op TV. Ik had bij KrisKras dan ook vernomen dat er wel interesse was voor een Caminoreis en besloot om deze mooi uit te werken!
2.
Waarom kies je voor dat bepaalde traject? We wandelen ongeveer de laatste 260KM van de Camino Francés door Léon en Galicië. Aangezien het het meest bewandelde traject is, kunnen we hier ook makkelijk onder als groep. Bovendien passeren we op deze route de historische steden Astorga en Ponferrada en het befaamde Cruz de Ferro. Het pelgrimsritueel wil dat we hier een steen afgooien om zo een last achter ons te kunnen laten. Kortom: Spaanse natuur, cultuur én gastronomie op haar best!
3.
Is de camino niet iets wat je helemaal alleen moet doen? Wat kan je dan extra bieden om het met een klein groepje te doen? In tegenstelling tot vroeger zijn de meeste jonge pelgrims niet meer op zoek naar “wedergeboorte”. Vaak willen ze gewoon even ontsnappen aan het drukke leven én genieten van de eenvoud. De behoefte om alleen aan deze tocht te beginnen is dan ook niet meer zo voorhanden als vroeger, zeker niet voor de korte trajecten. Bovendien is de camino ook een ontmoetingsplaats: zowel met jezelf als met anderen. Want een contact, hoe vluchtig het ook mag zijn, is hier steeds oprecht. Ondanks het feit dat wij ervoor opteren om deze tocht in kleine
|9
groepjes af te leggen, zal je toch nog genoeg stilstaan bij jezelf, maar het is niet de essentie van onze reis. We genieten in groep van al het moois én lekkers én de uitdagingen die dit stukje Spanje ons te bieden heeft. Kortom het wordt een reis met een diepgaande dimensie, waarbij we even onze vertrouwde paden verlaten en samen genieten van eenvoud, fysieke inspanningen en groepsgevoel ten top!
4.
Wat maakt de camino zo bijzonder en verschillend tegenover andere meerdaagse trekkings? De geschiedenis die de camino met zich meedraagt, ervaar je nu nog steeds. Het zal dan ook weinig verbazen dat het gelukzalig gevoel op het einde van deze tocht net dat beetje meer is dan bij een ‘gewone’ meerdaagse trekking. Bovendien is de camino, in tegenstelling tot vele meerdaagse trekkings, ook vlot toegankelijk. Je moet geen tenten en voedsel
meezeulen want onderweg zijn er bedden en eetgelegenheden genoeg om je in te nestelen. Het is een zeer geürbaniseerde tocht.
6.
Hoe doen jullie het met eten en slapen tijdens het wandelen? Elke avond overnachten we in een refugio of pension. Dit zijn herbergen, waarbij de refugios veel mensen kunnen herbergen, maar met maar een beperkt comfort. Pensions aan de andere kant, zijn veelal goedkope hotelkamers van 2 personen met een eigen toilet en douche. Ons menu stellen we altijd zelf samen. De avond op voorhand doen we onze inkopen voor het ontbijt en ons lunchpakket. ’s Avonds zullen we meestal afzakken naar een plaatselijk restaurant voor een drie-gangen-pelgrimsmenu.
5.
Moet iedereen een heel goede conditie hebben om aan de camino deel te nemen? Om mee te kunnen moet je geen topatleet zijn, maar een goede conditie en een gezonde portie doorzettingsvermogen en groepsgeest zijn onontbeerlijk. Uiteraard is het een actieve reis, maar ’s avonds kunnen we beroep doen op een bed in een herberg en eten vanuit het plaatselijke restaurant. Indien nodig kan er tijdens de tochten ook altijd beroep gedaan worden op het georganiseerde bagagetransport. Gemiddeld wandelen we 21,5km per dag en dit 12 dagen lang. We wandelen tussen de 4 en 8 uur per dag en trotseren hoogteverschillen van vlak tot 1100m.
de camino de santiago
7.
Geef in een aantal trefwoorden weer waarom iedereen dit eens moet meemaken? Compostela • Hemelaflaat • Groepsgevoel • Natuur • Cultuur • Avontuur • Ontmoetingen met anderen en jezelf • Eenvoud • Wandelen • Natuur • GENIETEN • Geschiedenis • Pelgrim
kort op reis: indrukwekkende steden
10
|
1 1
indrukwekkende
steden Parijs, Londen, Berlijn, Amsterdam, Valencia, Athene, Stockholm... citytrippen is hot & hip! Terecht, want in een beperkte tijd krijg je toch een echt vakantiegevoel. Sommigen zeggen zelfs dat je evenveel positieve energie opdoet als op een langere vakantie. De vele nieuwe indrukken die je verwerkt op korte tijd zorgen voor een echte vakantiestemming. Je kan een ideale combinatie maken tussen het bezoeken van bezienswaardigheden, lekker eten & misschien eens uitgaan. In steden is er ook een groot aanbod aan verblijfplaatsen en accommodaties. Je vindt voor elk wat wils.
3 2
2
3
4
4
5
5
| 11
6
kort op reis: indrukwekkende steden
6
Steeds meer en steeds verder op reis!
Steeds meer mensen gaan steeds vaker op reis. Terwijl we vroeger met z’n allen eenmaal per jaar op reis trokken, is dit al even verleden tijd. Bovendien is er een trend om steeds verder op reis te gaan. 6
In 2010 legden 997 miljoen mensen 19,6 biljoen (19.600.000.000.000) kilometer af.
6
7
8
7
Ter vergelijking: dit is 490 miljoen x de wereld rond (omtrekt wereldbol = 40.000 km) of 50 miljoen x naar de maan (afstand naar de maan = 385.000 km) Dat wil dus zeggen dat elke toerist in 2010 gemiddeld 19 659 km aflegde (heen en terug). Enkel betekent dat 9829,5 km. Deze afstand zal blijven groeien. De trend is ook om steeds meer op reis te gaan. We gaan dus met z’n allen steeds verder en steeds meer op reis. (Deze cijfers komen van de United Nations World Tourism Organization (UNWTO), ook wel kortweg World Tourism Organization genoemd. De Wereld Toerisme Barometer toont aan dat het toerisme wereldwijd stijgt en zal blijven stijgen met een gemiddelde van 4% per jaar.) KrisKras trekt voorjaar 2014 naar Parijs1, Granada-CordobaSevilla2, Londen3, New York4, Dublin-Belfast5 , Berlijn6, Istanbul7 en Kopenhagen8. Neem een kijkje op kriskras.be.
7
8
kort op reis: hoge veluwe
12
|
De Hoge Veluwe in the picture! T e k s t: ne l e dec o o dt
Het Natuurpark ‘De Hoge Veluwe’ is met zijn 5.500 hectare één van de grootste nationale parken van Nederland. Met de fiets kan je dit unieke stukje fauna en flora verkennen. En middenin het park vind je het Kröller-Müller museum, een ontwerp van Henry van de Velde, waar de prachtige kunstverzameling van het echtpaar Kröller-Müller getoond wordt. Een unieke combinatie van natuur vol edelherten en reeën & cultuur met ronkende namen zoals Mondriaan, Van Gogh en Cézanne. Al fietsend kan je de omliggende streek het best ontdekken. Tussen de prachtige natuur – je waant je soms op de Afrikaanse steppe – staan de getuigen uit het verleden. Een kerkje, een watermolen en de voor de streek kenmerkende langwerpige boerderijen doen soms denken aan Bokrijk. Midden in het Nationaal Park kan je ook Radio Kootwijk bezoeken. Een voormalig radiozendstation dat in de eerste helft van de 20ste eeuw de belangrijke communicatie tussen Nederland en zijn toenmalige koloniën verzorgde. Het prachtige hoofdgebouw in art déco-stijl kan je bezoeken. Uitleg over korte en lange golven in een prachtig kader. En dit is nog maar een deeltje toegelicht van wat je op 4 dagen kan doen in de Hoge Veluwe. Je verschiet op onze korte trips elke keer opnieuw hoe veel mooie plaatsen er zo dichtbij ons te vinden zijn. Een aanrader. In het Hemelvaartweekend 2014 reist KrisKras naar de Hoge Veluwe. Kijk dus zeker op kriskras.be als je geïnteresseerd bent.
| 13
kort op reis: hoge veluwe
slecht imago
14
|
? T e k s t: t i n e St u r t e wa g e n • f o to ’s: R a p h a e l Bi c k , N at V ec c h i , E l i D u k e
Iran, Palestina, Algerije, Rwanda, Colombia, Filippijnen, Bangladesh, Ivoorkust... Wat hebben deze bestemmingen gemeen? Ze klinken gevaarlijk, hebben een zwaar verleden en daardoor een slechte reputatie, zeker als het over toerisme gaat. Toch zijn ze niet zo onveilig als iedereen denkt en zijn ze perfect bereisbaar. Sommige van die bestemmingen zijn zelfs een stuk veiliger dan andere veel bekendere oorden. Bovendien verbergen ze prachtige zaken die nog door iedereen ontdekt mogen worden.
| 15
slecht imago
slecht imago
16
|
Eigenlijk hadden veel van deze landen vroeger een bloeiend toerismeverleden. Als we denken aan Afghanistan vandaag kunnen we ons niet inbeelden dat in de jaren ’70 van de vorige eeuw hier massa’s mensen stopten op de hippietrail. Om van een extreem voorbeeld te spreken. Ook Iran, de Filippijnen, Algerije en Congo mochten in het verleden massa’s toeristen ontvangen. Eens de politieke stabiliteit terugkeert in sommige landen is het van het grootste belang om dat negatieve imago kwijt te geraken. We geven enkele geslaagde voorbeelden:
Rwanda
, in Centraal-Afrika, is vooral bekend van de genocide van 1994. Dat mag écht geen reden zijn om dit prachtige land niet te bezoeken. Het land van de duizend heuvels is groen en vruchtbaar, heeft de prachtige Virunga-bergen, een uitstekend Nationaal museum in Butare, het Kivu-meer en de
met uitsterven bedreigde berggorilla’s. De bevolking draagt nog altijd, letterlijk en figuurlijk de littekens van de genocide. Maar de bezoeker zal merken dat Rwanda een opmerkelijk goed functionerend Afrikaans land is met weinig bureaucratie. Een ander voorbeeld van een land dat enorm aan zijn toeristische opmars bezig is, is . Na jaren van interne militaire conflicten tussen het regeringsleger en de guerilla is er een bestand gekomen waardoor er meer interne stabiliteit kwam en het land al zijn troeven weer kon openstellen voor toeristen. Tussen 2002 en 2009 verdubbelde het aantal toeristen dat dit zuidamerikaanse land bezocht. De Wereldtoerismeorganisatie beschouwt Colombia als een voorbeeld voor andere landen die een bewogen periode uit hun geschiedenis van zich moeten afschudden om meer toeristen te lokken. De slogan van de Colombiaanse dienst voor toerisme is dan ook: “Colombia: the only risk is wanting to stay.”
Colombia
| 17
Dichter bij huis maar eenzelfde soort verhaal kunnen we vertellen over , de hoofdstad van Bosnië-Herzegovina. ‘Mission impossible’ is de naam van de vijf uur durende toeristische rondleiding door de stad. De wandeling, die passeert langs 19 plaatsen die vertellen over de drieëneenhalf jaar durende bezetting van de stad, trekt jaarlijks duizenden toeristen. Het oude centrum van de stad is intact gebleven en alle bezienswaardigheden liggen op wandelafstand van elkaar. Een belangrijke bron van informatie is de site van het ministerie van buitenlandse zaken van België www.diplomatie.belgium.be waar van elk land ter wereld reisadvies te vinden is. Het ministerie deelt de reis- en veiligheidsadviezen onder in algemene veiligheid, zeepiraterij, terrorisme en natuurrampen. Houd er rekening mee dat je zelfs in populaire Europese vakantiebestemmingen in de problemen kan geraken, denk maar aan de metroaanslagen in Madrid of Londen. Verder van huis lijken vergelijkbare situaties soms gewoon veel erger.
Sarajevo
slecht imago
VISIE VAN KRISKRAS
Alle reizen die KrisKras opneemt in de programmering worden gecheckt met de veiligheidsadviezen van het moment en met de ervaringen van onze eigen mensen. Van zodra een situatie in een bepaalde bestemming verandert, wat soms heel plots kan gebeuren, wordt ofwel de route aangepast of een alternatieve reis voorgesteld aan al ingeschreven deelnemers. Deze laatsten kunnen dit alternatief aanvaarden of ze kunnen kiezen om te annuleren.
Bronnen: www.mo.be www.fairtourism.nl www.diplomatie.belgium.be www.lonelyplanet.com VAN DE VEEN (Hans), Reizen met respect, Uitgeverij J.H. Gottmer, Haarlem, 2008, 193p.
reisquote
18
|
| 19
reisquote
to travel is to discover that everyone is wrong about other countries. Aldous Huxle y
waterverbruik op reis
20
|
T e k s t: ne l e dec o o dt
100 toeristen verbruiken evenveel water gedurende 50 dagen als 100 plattelandsgezinnen gebruiken gedurende drie jaar.
We hebben het allemaal ooit geleerd op school. De gemiddelde gebruikte hoeveelheid water van een Belg bedraagt 100 liter per dag. Uit onderzoek blijkt dat mensen tijdens vakanties meer water gebruiken dan thuis. Het waterverbruik van een toerist op een zon- en strandbestemming is met 440 liter per persoon ruim twee maal zo hoog als thuis. In dit cijfer zit het totale waterverbruik. Water dat gebruikt wordt in accommodaties, voedselbereiding en activiteiten (bijvoorbeeld het zwembad). Toeristen die verblijven in luxe hotels en resorts
verbruiken zelfs tot 800 liter water per dag per persoon. Hoe kan dit? Als toerist zullen we ons vaak meerdere keren per dag douchen, vinden we een zwembad aan het hotel een must, worden handdoeken en lakens dagelijks gewassen en vragen de groenvoorzieningen rond een hotel vaak handenvol water. En dat terwijl het plaatselijke natuurgebied of dorp uitdroogt wegens te weinig grondwater? Water is in veel vakantiebestemmingen kostbaar en schaars en wordt vaak ten koste van het milieu onttrokken.
| 21
Stel je voor dat we met alle KrisKras-deelnemers één jaar actie ondernemen gedurende één zomer. Van juli tot september organiseerde KrisKras in 2012 98 reizen. Daar zitten natuurlijk wel een heel aantal kampeerreizen in, die in ieder geval iets minder water verbruiken. Maar toch, stel dat we theoretisch in plaats van elke dag, slechts om de 2 dagen een douche namen. Wat zou dan het verschil geweest zijn in 2012? In 2012 waren in juli, augustus en september 774 deelnemers en 98 begeleiders samen 1624 dagen op reis. Stel dat alle KrisKras-deelnemers
waterverbruik op reis
elke dag een douche namen, dan namen ze samen in die drie maanden 1.416.128 keer een douche of verbruikten 84.967.680 liter water! Hadden we slechts om de twee dagen een douche genomen dan vermindert dit met de helft. En spaarden we maar liefst 42.483.840 liter water uit. En dan hadden we het enkel over een douche nemen. Misschien een ideetje voor deze zomer?
communit y based toerisme
22
|
T e k s t: T ine St u r te wa g en , Fa i r to u r i s m . n l F o to ’s: i s to c k p h o to, K r i s K r a s
Community Ba
| 23
communit y based toerisme
Community-based toerisme, ook wel ‘village tourism' of ‘homestays' genoemd, is reizen dicht bij kleine gemeenschappen in het land van bestemming.
Based Toerisme De beste manier om de winsten uit toerisme terug te laten vloeien naar de lokale gemeenschap is die laatste te betrekken in de ontwikkeling en het management van het project. Dit wordt community-based toerisme genoemd. In feite zouden alle vormen van duurzaam toerisme de lokale bevolking moeten betrekken, aangezien lokale betrokkenheid een van de voorwaarden voor duurzaam toerisme is. Helaas is dit in de praktijk niet altijd het geval.
Community-based toerisme kan ontstaan uit twee situaties: een externe organisatie, bijv. een NGO, komt met het idee om een toerisme project op te zetten, of de lokale gemeenschap initieert zelf een project. Als de gemeenschap zelf het idee voor een project oppert, is er vaak het probleem dat kennis en expertise ontbreekt. Hulp vragen aan ervaren organisaties kan hier een oplossing voor zijn. Toerisme dat van buitenaf opgelegd wordt kan juist het gevolg hebben dat er een gebrek aan verantwoordelijkheidsgevoel binnen de lokale gemeenschap bestaat. In de praktijk wordt community-based toerisme echter wel beheerd door een externe organisatie, in ieder geval in de beginfase. Waar bestaat community-based toerisme uit? Een lokale gemeenschap is idealiter niet alleen betrokken in het beheer en de besluitvorming van een project, maar meer nog in de uitvoering van het idee. Lokale mensen zijn uitermate geschikt als gids, accommodatiebeheerders of vervoerders. Juist doordat ze de regio goed kennen en er al lang wonen zijn ze experts op het gebied van hun toeristisch product. Toerisme heeft niet alleen direct effect op de lokale gemeenschap door de banen die worden gecreëerd in bijv. souvenirverkoop en rondleidingen, maar toerisme brengt ook gasten naar hotels, restaurants en taxi's. Zelfs een persoon die niet direct is betrokken bij de reisindustrie kan profiteren van een project in zijn dorp. Bij kleinschalige projecten betaalt de toerist namelijk vaak een
vast bedrag dat in de gemeenschappelijke pot wordt gestort en waar een project van algemeen nut van wordt betaald. Zo kunnen bijvoorbeeld scholen, sanitatiesystemen of veebaden worden gefinancierd uit een toerisme project en van nut zijn voor de hele bevolking rond een project.
Andere positieve effecten van toerisme op een lokale gemeenschap kunnen zijn dat traditionele waarden en cultuur worden herontdekt en herwaardeerd, en dat jongeren minder snel geneigd zijn hun dorp te verlaten voor de grote stad, waar de werkgelegenheid lonkt. Uiteraard is toerisme ook een goede kans om de positie van vrouwen in de gemeenschap te versterken. Vrouwen zijn goede restaurant houdsters en verkoopsters van souvenirs; dit geeft ze een kans om hun eigen inkomen te verdienen. Minder wenselijke effecten zijn de toename van afval dat toeristen achterlaten en de verwesterlijking van de lokale cultuur. Het aantal toeristen dat een gemeenschap kan bezoeken zonder schadelijk te zijn zou het beste kunnen worden bepaald door de gemeenschap zelf. Marketing is belangrijk in community-based toerisme. Kleine dorpen zijn vaak niet makkelijk te vinden en hebben dus publiciteit nodig. Dit soort toerisme is gebaat bij georganiseerde reizen; een op zichzelf staand project in een dorp heeft minder kans op bezoekers dan een aantal dorpen of projecten groeperen die in een reis opgenomen zijn. Om een georganiseerde reis interessant te maken is het van belang dat elk project een kenmerkende eigenschap heeft om zich te onderscheiden van andere projecten. Hierdoor ontstaat een aantrekkelijk, gevarieerd product dat meer toeristen zal trekken dan een project op zichzelf. We stellen kort 2 regio’s voor waar het community based toerisme een goed draaiend initiatief is: de Casamance in het zuiden van en de Maya-dorpjes in het zuiden van .
Senegal Belize
communit y based toerisme
24
|
BELIZE De ‘Toledo Ecotourism Association’ (TEA) werd opgericht in 1990. Bijna zonder budget bouwden de dorpelingen vrijwillig vijf guesthouses in Maya- en Garifuna-dorpjes1. In 1995 werd er extra budget vrijgemaakt door de Maya Forest Foundation waardoor materiaal kon aangekocht worden voor nog eens vijf guesthouses. Opnieuw werkten de lokale mensen vrijwillig mee aan de bouw ervan. De uiteindelijke bedoeling van de ganse organisatie is om de inkomsten uit het toerisme zo ver mogelijk te laten terugvloeien naar de lokale gemeenschap. De voorzitter, secretaris en penningmeester worden telkens verkozen voor een periode van twee jaar. Dit rotatiesysteem wordt op alle niveaus van de organisatie doorgevoerd: van de gidsen over de voedselvoorzieners tot de families die in alle dorpen betrokken zijn. Per dorp worden telkens 8 families ingeschakeld. Zo eet je bijvoorbeeld ontbijt bij familie X, ga je wandelen met gidsen uit familie Y en ga je lunchen in de keuken van familie Z. Bronnen: www.teabelize.org
In april 2014 plant KrisKras opnieuw de reis naar Belize. Snel inschrijven zal de boodschap zijn!
| 25
communit y based toerisme
1 D e G a r i f u n a o f G a r Ă f u n a z i j n e e n e t n i s c h e g r o e p i n h e t C a r i b i s c h G e b i e d, a f s ta m m e n d v a n e e n v e r m e n g i n g v a n I n d i a n e n e n Af r i k a n e n . Z i j w o r d e n s o m s o o k B l a c k C a r i b s g e n o e m d. E r z i j n n a a r s c h at t i n g zo ' n 2 0 0 . 0 0 0 G a r i f u n a i n M i dd e n - A m e r i k a ( H o n d u r a s , N i c a r a g u a , B e l i z e , G u at e m a l a ) e n d e V e r e n i g d e S tat e n .
communit y based toerisme
26
|
SENEGAL, DE CASAMANCE-REGIO2 In de jaren ’70 van de vorige eeuw, lang voor duurzaam toerisme een modewoord werd, kwamen twee mannen op het idee om via toerisme mee te werken aan de ontwikkeling van kleine dorpjes. De campements villageois ontstonden, guesthouses gebouwd in traditionele stijl, van waaruit toeristen het leven op het platteland leerden kennen. Het uitbaten van de campements gebeurde en gebeurt nog steeds door de dorpelingen. Gedurende 10 jaar kende deze vorm van toerisme een hoogtepunt. Door het dan toenemende conflict in de Casamance is bijna alle toerisme stilgevallen en moesten veel campements sluiten. Vandaag zijn bijna alle campements in hun volle glorie gerestaureerd en heropend. De grootste erfenis van dit gedachtengoed echter is de verandering in mentaliteit die deze manier van werken met zich heeft meegebracht. Dorpelingen, overheid en lokale privé-hoteluitbaters experimenteren volop met dit samengaan van toerisme en ontwikkeling. Los van de prachtige officiële campements villageois zijn er tal van andere accommodaties waar de inkomsten van de toeristen rechtstreeks terugvloeien naar de gemeenschap. Bronnen: www.casamance-tourisme.sn
In de Paasvakantie 2014 plant KrisKras een nieuwe reis naar de Casamance-regio in Senegal. Houd dus zeker onze website in de gaten.
| 27
communit y based toerisme
2 D e C a s a m a n c e i s e e n h e e l v r u c h t b a r e , g r o e n e s t r e e k i n h e t zu i d e n v a n S e n eg a l , d o o r a d e r d m e t wat e r w eg e n . G e d u r e n d e l a n g e t i jd l e e fd e e r e e n o n a fh a n k e l i j k h e i d s s t r i jd t eg e n d e c e n t r a l e r eg e r i n g i n D a k a r . N u d e r u s t s i n d s e e n a a n ta l j a r e n i s t e r u g g e k e e r d s ta a n d e t r o p i s c h e n at u u r , p r a c h t i g e s t r a n d e n e n g e z e l l i g e d o r pj e s v o l o p o p e n v o o r d e t o e r i s t e n .
bedelen
28
|
Bijna vakantie, we dromen van verre einders, misschien wel naar de andere kant van de wereld. Azië, Afrika, Amerika. Prachtige dingen zullen we zien, natuur, cultuur en ook veel mensen. We zullen geconfronteerd worden met armoede, en dat vinden we niet leuk. Hoe ga je daarmee om? Geven of niet geven?
i'm sorry but ls het van de Bengaalse Nobelprijswinnaar Mohammed Yunus, de vader van de microkredieten, afhangt geef je best nooit aan bedelaars. ‘Als ik geef doe ik dat alleen voor mijn gemoedsrust’, zegt hij, terwijl hij het voor zichzelf belangrijker vindt om na te denken over een structurele oplossing voor het armoedeprobleem. Het is een feit dat je door te geven aan bedelaars het ganse systeem en de criminaliteit errond in stand houdt. Misschien is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen bedelen dat gerelateerd is aan de cultuur of de godsdienst en de andere groepen bedelaars. In het eerste geval denken we bijvoorbeeld aan de bedelende boeddhistische monniken die langs de huizen
van de mensen passeren om eten op te halen of de bedelende leerlingen (talibé) van de koranschooltjes in West-Afrika, hoewel ook bij deze laatste veel misbruik bestaat. Maraboets sturen de jongetjes de straat op en van onderwijs is helemaal geen sprake. De tweede, en grootste, groep bedelaars waar we meestal mee geconfronteerd worden zijn de straatkinderen en kreupelen die dikwijls gestuurd worden door criminele bendes of zelfs hun eigen ouders. Soms worden kinderen van bij de geboorte verminkt en zijn dan fysiek voor de rest van hun leven afhankelijk van de bedelstaf. Anderen moeten ’s avonds hun ‘verdiende’ geld afgeven aan een bendebaas die hen dan een minimum aan eten en onderdak voorziet. Het is dikwijls verwar-
| 29
no.... . . T e k s t: T ine St u r te wa g en , Fa i r t o u r i s m . n l F o to ’s: i s to c k p h o to, K r i s K r a s
rend om in te schatten omdat wat je ziet een zielig kindje is, terwijl er een georganiseerde bende achter zit. Enkele tips: • Probeer je te informeren over de rol van bedelen op je bestemming en maak een onderscheid tussen cultuur gerelateerd bedelen en algemeen bedelende kinderen • Wanneer het cultuurgebonden is: aalmoezen geven is mooi maar iedereen beslist voor zichzelf of hij dat doet of niet. Geef dan wat vaker een klein bedrag dan één keer veel. Kies een alternatief voor het geven van geld. • Algemeen bedelende mensen: wees alert op extreme vormen van uitbuiting van kinderen, geef nooit geld aan straatkinderen; er bestaat een groot risico dat ze daar drugs of lijm van kopen
bedelen
. • Geef iets eetbaars, liefst gezond, zodat de bedelaar er iets aan heeft. Weigert hij/zij, dan weet je dat er niet uit honger wordt gebedeld. Ten slotte: Echte ontwikkelingshulp gaat heel traag vooruit en je kan er veel kritiek op hebben. Het zullen vooral de mensen/lokale overheden zelf zijn die de situatie zullen moeten verbeteren. Blijft dan natuurlijk de vraag of de bedelende moeder dan al niet lang gestorven is van de honger… Bronnen: GEELS (Jolijn), Duurzaam reizen in de praktijk, Uitgeverij Informatie verre reizen, Nijmegen, 2007, 128p www.indianet.nl • www.childright.nl
.
quote
30
|
| 31
quote
There are no foreign lands. It is the traveler only who is foreign. R o b e r t L o u i s Steven s o n
e xpert a an het woord
32
|
- the Old School Hostel
Sinds een aantal jaren logeren onze groepen in Wales tijdens de 3-daagse trekking langs het Pembrokeshire coast Path, in het mooie en heel aangename Old School Hostel. De eigenaars van dit hostel, Sue en Chris, doen er alles aan om het hostel op een zo ecologisch verantwoord mogelijke manier te runnen.
Een aantal kleine voorbeelden zijn de spaarlampen, gerecycleerd toiletpapier, biologisch afbreekbare kuisproducten, composteren en recycleren. Ze steunen de lokale middenstand waar hun aankopen worden gedaan en bij het ontbijt worden zoveel mogelijk fairtrade of bioproducten geserveerd. Reizigers die te voet, per kajak of per fiets arriveren in het hostel krijgen een ecokorting, elektriciteit wordt geleverd door Ecotricity die uitsluitend uit hernieuwbare energie wordt gehaald. Hieronder beschrijven Chris en Sue hoe ze op het idee kwamen om te starten met hun hostel:
“W
e are both very keen to live as sustainably as possible. In 2006 Chris and I took a year off to travel around the UK to see how other people were living sustainable lifestyles. We spent most of our time volunteering as ‘WWOOFERs’ (this stands for World Wide Opportunities on Organic Farms) where we met some lovely people living very interesting lives and learnt a lot from them.
T e k s t: S u e en C h r i s F o to ’s: S u e en C h r i s , i s to c k p h o to
During the year we also volunteered as hostel managers for the Youth Hostel Associations (YHA/ SYHA) of England and Wales and Scotland. It was when volunteering in Trefin that we heard of the imminent closure of the hostel and asked if we could take it on. We were successful and so we had a change of life to become independent hostel managers. Running the hostel has offered us the opportunity to showcase to our guests how easy it is to live a sustainable lifestyle. There are lots of examples of what you can do, from buying electricity from a renewable energy source and heating our own hot water from the sun via solar hot water panels, to recycling our waste materials. There is information in the hostel about what we do, and also magazines from other environmental charities about what they do, plus books about environmental issues. However we understand that not everyone who stays wants to hear about environmental issues, so the hostel is also well equipped, comfortable, and has some fun and quirky features. We are offering breakfasts and packed lunches and for these we make our own bread with organic ingredients, and try
to source as much of the produce organically and locally. We are lucky to have a profession where we can teach others about living sustainable lifestyles in a subtle way. We believe that everyone should do their bit because the impact that we humans are now having on the Earth (due to climate change and population pressures) will affect future generations of humans and the other creatures with which we share this beautiful planet. We hope that everyone will be able to enjoy the world around us for as long as possible. Meer info over dit mooie hostel? Chris and Sue, The Old School Hostel, Ffordd yr Afon, Trefin, Haverfordwest, Pembrokeshire, Wales, SA62 5AU Tel: 01348 831 800 oldschoolhostel@btconnect.com www.theoldschoolhostel.co.uk Van 20 tot 30 juli 2013 reist KrisKras naar Wales. Meer info hierover vind je op kriskras.be
| 33
e xpert a an het woord
Pootje baden met PROTOS!
34
|
In november 2012 ontving het regionaal bureau PROTOS Grote Meren in Kigali, Rwanda, een ‘zending' vanuit hun hoofdkantoor in België: enkele collega’s die in Gent werkzaam zijn. De bedoeling was om samen strategische reflecties op gang te trekken over de PROTOS-missie en -programma’s in Rwanda, Burundi, Oeganda en DRCongo. PROTOS engageert zich voor een beter waterbeheer, een rechtvaardige toegang tot water wat betreft kwantiteit en kwaliteit. Het spreekt dan ook voor zich dat PROTOS zichzelf promoot als een NGO die aanstuurt op een participatief, rechtvaardig en duurzaam waterbeheer. T e k s t: K at r ien Va n H o o y d o n k , P h i l i p p e D ’A o u t F o to ’s: Je s s i c a E l l i s , A c n u r l a s a m é r i c a s , R a iz a Mi r z a
Protos
| 35
Pootje baden met PROTOS!
Pootje baden met PROTOS!
36
|
PROTOS maakt gebruik van Integraal Water Beheer (IWB) als referentiekader. Zo worden mogelijke ingrepen in het watersysteem niet enkel vanuit fysisch-geografische of economische hoek onderzocht, maar ook in een organisatorisch-sociale dimensie geplaatst en waar mogelijk ook geprojecteerd in de toekomst. Het water aanwezig in een stroombekken moet zo verdeeld en gebruikt worden dat het tegemoetkomt aan de verschillende noden van alle watergebruikers in het stroombekken – en dit met respect voor de natuur, nu en later. Integraal Waterbeheer wil zo de concrete toepassing zijn van het begrip ‘duurzame ontwikkeling’ in relatie tot water. Zo moeten mensen van watergebruikers en watervervuilers uitgroeien tot waterbewakers, inzake kwantiteit én kwaliteit. De verdeling en toewijzing van water in een regio via IWB moet een afdoend en duurzaam antwoord geven op de economische, recreatieve en sociaalculturele functies met respect voor de omgeving en de waterloop. Na vele vergaderingen zijn we met alle collega’s naar het terrein gegaan waar we onze ideeën hebben getoetst aan de concrete context. Wat is er beter voor een vallei dan een organisatie die actief is in het domein water? Gesitueerd in het district Muhanga (Zuidelijke provincie), tussen de sectoren Kiyumba en Rongi in, strekt de vallei van Ruterana zich uit over een oppervlakte van 105 ha en maakt deel uit van het rivierbekken van 350 ha. PROTOS en zijn partners richten de vallei in met verbeterde irrigatie, binden de strijd aan tegen de erosie door de aanleg van terrassen en infiltratie-greppels en werken aan de verbetering van de drinkwatervoorziening en de toegang tot sanitaire voorzieningen; dit met veel aandacht voor de versterking van de lokale capaci-
teiten waardoor de ingrepen lokaal worden gedragen. Dit project wordt getrokken door de lokale partners van Protos. Voor PROTOS is dit een integraal project dat verschillende thema’s samenbrengt in een wel afgelijnd gebied met verschillende actoren en waarbinnen de lokale overheden hun regelgevende rol volledig opnemen. Voordien werkten de lokale organisaties niet samen, maar door dit programma erkennen ze elkaar en zijn nu overtuigd dat 1+1+1 meer is dan 3. De IWB aanpak (Integraal Waterbeheer) onderlijnt het belang dat PROTOS schenkt aan sociale aspecten en aan het leefmilieu. Het vertaalt zich, naast de al aangehaalde activiteiten, in de steun aan de structurering van de landbouw (via coöperatieve vennootschap met 2.301 leden) en aan gemeenschappen in het algemeen. Deze aanpak laat toe om samen met de overheden en de gemeenschappen aan tafel te zitten om haalbare duurzame oplossingen te zoeken voor de problemen die men ervaart. Of het nu gaat om bescherming van de bodem, de verbetering van de infiltratie waardoor de ondiepe grondwatertafel stijgt, het optimaal gebruik van land- en bosbouwproducten en toegepaste cultuur technieken, deze activiteiten verhogen ook de veerkracht van de lokale gemeenschappen waardoor ze beter gewapend zijn tegen de (negatieve) effecten van de klimaatverandering. De collega’s konden eveneens de waaier van uitgevoerde activiteiten in de zone bekijken en kennis maken met de begunstigden, maar erkenden ook de weg die nog moet afgelegd worden. Aangemoedigd door al de mooie resultaten, keerden de collega’s huiswaarts klaar voor nieuwe avonturen.
| 37
Pootje baden met PROTOS!
Zo moeten mensen van watergebruikers en watervervuilers uitgroeien tot waterbewakers.
de u-bein brug
38
|
| 39
de u-bein brug
De U-Bein brug in Birma is de langste teakhouten brug ter wereld. Ze is 1,2 km. lang en wordt druk gebruikt door de lokale bevolking die op ĂŠĂŠn van de twee oevers woont langs het Taughtmanmeer. In oktober-november 2013 reist voor het eerst een KrisKras-groep naar Birma.
eigenzinnig florida
Kom naar Florida voor Mickey Mouse en de moerassen, voor art dĂŠco en de Everglades, voor de space shuttle en de alligators.
40
|
T e k s t: T ine St u r te wa g en F o to ’s: K r i s K r a s , i s to c k p h o t o
The Sunshine state
| 41
D
eze zuidelijke staat van de VS heeft gans het jaar door een subtropisch klimaat, een azuurblauwe zee aan de Florida keys en de latino sfeer in little Havana door de grote instroom van Cubanen. Deze staat is bekend voor zijn uitersten, vooral dan op het fascinerende vlak. Er zijn de Amerikaanse bejaarden die komen genieten van hun oude dag, de escapistische hippies die een ‘ander’ leven zoeken, de hippe skaters, de beau monde… Er is de prachtige natuur in de nationale parken, de azuurblauwe zee met witte stranden en palmbomen, een enorm aanbod aan pretparken, Cape Canaveral… en ga zo maar door. Een paar hoogtepunten? DE MANATEE OF ZEEKOE Een van de meest geliefde dieren in Florida is de manatee of zeekoe. Deze imposante dieren leven in refuges of beschermde gebieden. Het klimaat en de kwaliteit van het water maken van Florida een ideale woonplaats. Je kan een natuurreservaat bezoeken en tijdens een snorkeltocht van dichtbij kennismaken met de manatee.
eigenzinnig florida
EILANDHOPPEN De Keys zijn een wereld op zich: 400 eilanden, waarvan er 30 met elkaar verbonden zijn door de spectaculaire Overseas Highway. Key West is het meest zuidelijke stadje van NoordAmerika. Ooit was dit een toevluchtsoord voor piraten en wreckers, die op schatten jaagden in de scheepswrakken. Vandaag is het een populaire plaats, en de thuishaven voor een smeltkroes van culturen. Tot de trekpleisters behoren Duval Street en de pier, waar je kan genieten van een geweldige zonsondergang. Van eiland naar eiland rijden geeft een spectaculair zicht op deze stukjes land in de oceaan.
Twee KrisKras-groepen trekken naar deze staat tijdens de kerstvakantie van 2013. Zalig weer en een heel relaxte sfeer om het nieuwe jaar in te luiden! Meer info over deze reis die doorgaat van 17 december 2013 tot 4 januari 2014 vind je op kriskras.be
eigenzinnig florida
42
|
ENKELE LEUKE WEETJES OVER FLORIDA? Key West is drager van het record ‘hoogste gemiddelde temperatuur in de VS’: 25°C Florida, een naam gegeven door de Spaanse conquistador Juan Ponce de León, betekent ‘vol bloemen’.
Florida is niet de meeste zuidelijke staat van de VS, Hawaï wel. Flamingo’s krijgen hun rode kleur mede door de garnalen die ze eten. Ook uit andere voedseldeeltjes met rood pigment wordt de kleur in de veren opgenomen.
| 43
eigenzinnig florida
Florida beschikt over 1066 km. stranden.
Jaarlijks worden 700 miljoen sigaren geproduceerd in Ybor City.
Tien winnaars van de Pulitzer Prize (waaronder ook Ernest Hemingway) hebben in Key West gewoond.
De hoofdstad van Florida is Tallahassee.
Meewerken aan dit tijdschrift? Contacteer tine@kriskras.be!
KrisKras biedt eigenzinnige reizen, te gekke weekends, verrassende dagtrips en korte activiteiten aan voor jongeren van 18 tot 30 jaar. We serveren steeds een originele mix van natuur, cultuur, actie en... genieten. Je gezelschap bestaat uit een groepje leeftijdsgenoten en een reisbegeleider die samen met je op verkenning gaan. Bij KrisKras reis je niet zomaar om te reizen. We proberen op een bewuste en verantwoorde manier op bezoek te gaan bij andere mensen, andere streken, andere culturen...
Koningin Astridlaan 155 • 9000 Gent tel. 09 221 08 05 • fax 09 221 49 29 rek. nr. 001-1960122-22 e-mail: info@kriskras.be kriskras.be