Mια ιστορία για τους υγρότοπους της Σάνης
Mια ιστορία για τους υγρότοπους της Σάνης
Όλη τη νύχτα, οι καλαμοκανάδες πετούσαν πάνω από τα κύματα. Είχαν πια κουραστεί.
«Κουράγιο, βλέπω στεριά! Πλησιάζουμε στη λίμνη μας», φώναξε αυτός που πετούσε μπροστά. Αλλά ο Ερμής, που ήταν μικρός και έκανε το μεγάλο αυτό ταξίδι για πρώτη φορά, δεν είχε δύναμη να τους ακολουθήσει...
... και έπεσε κουρασμένος δίπλα στον βυζαντινό πύργο.
Ο Ερμής δεν μπορούσε πια να πετάξει. Άρχισε, λοιπόν, να περπατάει για να ξαναβρεί τους συντρόφους του. Στην άκρη του δάσους, συνάντησε μια αλεπού.
«Έλα κοντά, παλικάρι μου, να σου πω -μιαμ, μιαμ- ένα μυστικό», Ο Ερμής έτρεξε, έτρεξε, έτρεξε, με τα μακριά του πόδια και ανέβηκε σ’ ένα δέντρο.
Εκεί κάθισε, ανάμεσα στα κοιμισμένα πουλιά του δάσους.
Ξημέρωσε και τα πουλιά ξύπνησαν. Ο Ερμής πεινούσε, αλλά προς τη μεριά της παραλίας είδε μόνο αμμόλοφους και κύματα. Έτσι, στράφηκε προς το δάσος. «Τι φαΐ έχετε εδώ;», ρώτησε τα πουλιά. «Δοκίμασε τα μυγάκια που κρύβονται στα φύλλα», τιτίβισε πρόθυμα η γαλαζοπαπαδίτσα. «Όχι, φάε τους σπόρους που πέφτουν στο έδαφος», είπε μασουλώντας ο φλώρος.
Αλλά τα μυγάκια ήταν πολύ μικρά και οι σπόροι πολύ σκληροί για το ράμφος του καλαμοκανά. Τι να κάνει, συνέχισε νηστικός τον δρόμο του.
Στην άκρη του δάσους, ήταν μια λίμνη με γλυκό νερό. Για να φτάσει σ’αυτήν, έπρεπε να περάσει ανάμεσα στα πυκνά καλάμια της όχθης. «Δεν έχεις τα σωστά πόδια», κακάρισε η νερόκοτα. «Για τα καλάμια, χρειάζεσαι μακριά δάχτυλα σαν τα δικά μου». «Σσσστ, μην κάνετε φασαρία! Δε βλέπετε ότι κυνηγάω;», ψιθύρισε από ψηλά ο πορφυροτσικνιάς. Ο Ερμής δεν τον είχε δει, αφού είχε το ίδιο χρώμα με τα καλάμια.
Εκεί που τελείωναν τα καλάμια, άρχιζε το νερό. Ήταν βαθύ και γεμάτο νεροπούλια. «Έλα, πατώνεις», του έδωσε θάρρος ο σταχτοτσικνιάς. «Βούτα και κολύμπα», είπε η πρασινοκέφαλη πάπια. «Κάνε μακροβούτι», φώναξε η φαλαρίδα. Ο κορμοράνος δεν μίλησε, μόνο κούνησε το κεφάλι.
Ο Ερμής βούτηξ
…την πρασινο
ε μόν
ο το
κέφαλη
κεφ
άλι
…τα μ πάπι
του
ακρι
α να
στο
άπ
βόσκ
νερ
όδια
όκ
του
αι ε
στα
ίδε
…
χτο ει στ τσικ με την α ρηχά νιά , ουρά έξω από …τη φαλαρίδα να βουτά για να βοσκήσει βα θύτερα το νερ , ό
,
…τον κορμοράνο να κάνει μακροβούτι για να κυνηγήσει ψάρια στα βαθιά,
…και κατάλαβε ότι το νερό ήταν πολύ βαθύ γι’ αυτόν.
Ξαφνικά, η πρασινοκέφαλη πάπια πέταξε τρομαγμένη. Πέταξε και η φαλαρίδα, τρέχοντας πάνω στο νερό. Είχαν δει τον καλαμόκιρκο να περνάει αργά στον ουρανό, κοιτάζοντας αριστερά – δεξιά μήπως και αρπάξει κάποιο απρόσεκτο πουλάκι.
Ο Ερμής κρύφτηκε στα καλάμια μέχρι να περάσει ο κίνδυνος. Μετά, συνέχισε τον δρόμο του.
Πέρα από τη λίμνη με το γλυκό νερό, άρχιζε ο ελαιώνας. «Μου θυμίζει το δάσος. Έχει δέντρα, αλλά δεν έχει νερό. Χωρίς νερό, δεν έχει φαΐ για μένα», σκέφτηκε ο Ερμής. «Κακομοίρη μου, κρύψε τα κόκκινα πόδια σου, μη σε δει το γεράκι», ακούστηκε ένας ψίθυρος. Ο Ερμής κοίταξε τριγύρω και είδε το τρυγόνι να κάθεται ακίνητο στη φωλιά του, ανάμεσα στα φύλλα της ελιάς. «Έλα στ’ αγκάθια», φώναξαν χαρούμενα οι καρδερίνες, «είναι λίγο άγουρα, αλλά εδώ πάνω δε σε πιάνει κανένας! Έλα να κουβεντιάσουμε».
Αλλά ο Ερμής πεινούσε και συνέχισε να περπατάει.
Πέρα από τον ελαιώνα, είχαν φυτρώσει πυκνοί θάμνοι. Μια κουκουβάγια ξεπετάχτηκε, κρατώντας στα νύχια της ένα μεγάλο σκαθάρι. «Χάου, χάου, παραξενεύεσαι που δεν κοιμάμαι τη μέρα; Εμείς οι κουκουβάγιες κυνηγάμε νύχτα-μέρα. Έλα, πάρε έναν μεζέ».
Μόνο που το σκαθάρι πρόλαβε να δαγκώσει πρώτο τον καλαμοκανά.
Από τον διπλανό θάμνο, ο αετομάχος γέλασε «Άλλη φορά να φας ακρίδα, που δεν δαγκώνει».
Πέρα στα χωράφια, κελαηδούσε ένας αμπελουργός. «Εσύ που είσαι ψηλά, μήπως βλέπεις πουθενά νερό;», ρώτησε ο Ερμής. «Εκεί έχει νερό, αλλά τι να το κάνεις; Υπάρχει καλύτερο μέρος από τα χωράφια;», απάντησε ο αμπελουργός.
«Αν δεν έχουν πολλά χόρτα, είναι ακόμα πιο καλά», πρόσθεσε ο κατσουλιέρης. Αλλά ο Ερμής δεν τους άκουγε, γιατί έτρεχε προς το νερό.
Και έτσι, έφτασε στον αλμυρόβαλτο, που είχε ρηχό νερό και καθόλου καλάμια στην όχθη. «Μήπως είδατε τους συντρόφους μου;», ρώτησε ο Ερμής τα πουλιά. Εκείνα συνέχισαν να τσιμπολογούν στην άκρη του νερού και δεν απάντησαν. Λίγο πιο πέρα ήταν δύο παιδιά που παρατηρούσαν τα πουλιά με τα κιάλια τους. «Κοίτα, ένας καλαμοκανάς μόνος του», είπαν, «έλα, μικρούλη, να σου δείξουμε τον δρόμο για τους δικούς σου». Κι όλοι μαζί, ακολούθησαν το μονοπάτι που ήταν σημαδεμένο με πινακίδες για τους παρατηρητές πουλιών.
Ο Ερμής ξαναβρήκε την παρέα του και χόρτασε νόστιμα ζουζούνια, πλατσουρίζοντας στα ρηχά. Σ’ ένα αμμουδερό νησάκι έφτιαξε τη φωλιά του, ανάμεσα στους καλαμοκανάδες και τα ποταμογλάρονα, χωρίς να φοβάται πως θα του κλέψει τα αυγά η αλεπού. Σαν έρθει το φθινόπωρο, ο Ερμής με τους φίλους του θα φύγουν για τη ζεστή Αφρική. Θα μας ξανάρθουν την επόμενη άνοιξη…
Περπατώ στη Σάνη Πού;
Στη διαδρομή του Ερμή, ξεκινώντας από το ξενοδοχείο και ακολουθώντας το μονοπάτι του δάσους.
1
1
κοινό πεύκο
πουρνάρι σχίνος
1
Πόσο μακριά;
15 λεπτά ως το πευκοδάσος και τις θίνες, 30 λεπτά ως τη Λίμνη Σταυρονικήτα, 40 λεπτά ως τους ελαιώνες και τα χωράφια, 1 ώρα ως τη Λίμνη Γεράνι (και άλλος τόσος χρόνος για την επιστροφή)
2 2
καλάμι ψαθί 3 Θίνες
1 Πευκοδάσος και θαμνώνας
2
Λίμνη Σταυρονικήτα (γλυκό νερό)
5
4
παλιούρι
3
αγκάθι της θάλασσας
βούρλο
5 5
4
4
2
αρμυρήθρα
γκορτσιά αρμυρίκι
κρίνος της άμμου
γαϊδουράγκαθο
4
Λίμνη Γεράνι (αλμυρόβαλτος) 5
Χωράφια
Αναζητώ τα πουλιά
Ποιες ώρες; Όσο πιο πρωί, τόσο πιο καλά.
Με τι ρούχα; Όχι ζωηρά χρώματα, ούτε νάιλον υφάσματα που κάνουν θόρυβο.
Με τι καιρό; Ποτέ με δυνατό άνεμο ή δυνατή βροχή (γιατί τα πουλιά κρύβονται).
Με τι κιάλια; Τα μικρά μεταφέρονται πιο εύκολα, αλλά τα μεγάλα έχουν πιο καθαρή και φωτεινή εικόνα.
Πώς να κινηθώ; Αργά, με συχνές στάσεις. Προβάλλω αργά το κεφάλι για να κοιτάξω πίσω από φράχτες και θάμνους. Προσέχω ιδιαίτερα όταν πλησιάζω σε ξέφωτα και όχθες.
Τι να προσέξω; Ήχους (κελαηδήματα και φωνές), γρήγορες κινήσεις (πουλιά που πηδούν από κλαδί σε κλαδί, που περπατούν στην όχθη, που πετάνε από δέντρο σε δέντρο).
Τι να μελετήσω; Αναζητώ φωτογραφίες των πουλιών στο διαδίκτυο (θα βρω πιο πολλές αν γράψω το επιστημονικό όνομα αντί για το ελληνικό). Επισκέπτομαι τον ιστότοπο της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας (www.ornithologiki.gr). Έχω μαζί μου το βιβλίο «Τα Πουλιά της Ελλάδας, της Κύπρου και της Ευρώπης».
Αναγνωρίζω τα πουλιά
Μικρός οδηγός
Αν δω ένα πουλί, προσέχω…
Αυτός ο μικρός οδηγός βοηθά να αναγνωρίσουμε τα πουλιά του βιβλίου...
Τι κάνει; Κολυμπάει, πλατσουρίζει στα ρηχά, περπατάει στο έδαφος, σκαρφαλώνει στα κλαδιά; Πόσο μεγάλο είναι; Είναι μικρό σαν σπουργίτι, μεσαίο σαν περιστέρι ή μεγάλο σαν αετός;
Καλαμοκανάς
Τι σχήμα έχει; Έχει μακρύ ή κοντό λαιμό-ουρά-πόδια; Τι ράμφος έχει; Μακρύ σαν του ερωδιού, χοντρό όπως του σπουργίτη, λεπτό όπως του μαυροτσιροβάκου;
Σταχτοτσικνιάς
Κορμοράνος Λευκοτσικνιάς
Πώς φωνάζει; Επαναλαμβάνω τη φωνή του με δικά μου λόγια, για να τη θυμάμαι.
Πορφυροτσικνιάς
Καλαμόκιρκος
Πρασινοκέφαλη πάπια
Ποταμογλάρονο
Βαρβάρα
Κοκκινοσκέλης
Φαλαρίδα
Νερόκοτα
Κουκουβάγια
Τρυγόνι
Ποταμοσφυριχτής Μαυροτσιροβάκος Γαλαζοπαπαδίτσα Κατσουλιέρης Τσιχλοποταμίδα
Αετομάχος
Αμπελουργός
Φλώρος
Καρδερίνα
Τσιφτάς
Ερμής, ο καλαμοκανάς που περπατούσε Πρώτη έκδοση Φεβρουάριος 2013 Κείμενο & εικονογράφηση: Βασίλης Χατζηρβασάνης Επιμέλεια έκδοσης: Ρούλα Τρίγκου, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Γραφιστική επιμέλεια: Αλεξάνδρα Ηλιάδου, Octavo Design Εκτύπωση: Σκορδόπουλος Εκδότης: ΣΑΝΗ Α.Ε. Ν. Πλαστήρα 55, 542 50 Θεσσαλονίκη Τ: 2310 317.327, F: 2310 317.881
www.saniresor t.gr © ΣΑΝΗ Α.Ε. ISBN 978-960-9678-02-5
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία Θεμιστοκλέους 80, 106 81 Αθήνα Τ&F: 210 8227937, 210 8228704 e-mail: info@ornithologiki.gr Κομνηνών 23, 546 24 Θεσσαλονίκη Τ&F: 2310 244245 e-mail: thess@ornithologiki.gr www.ornithologiki.gr
Η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία σε συνεργασία με το Sani Resort, υλοποιεί το Πρόγραμμα Προστασίας και Ανάδειξης των Υγροτόπων της Σάνης με σκοπό την προστασία της φύσης της περιοχής των υγροτόπων της Σάνης. Περιλαμβάνει δράσεις παρακολούθησης και καταγραφής της ορνιθοπανίδας των υγροτόπων, διαχειριστικές δράσεις για την διατήρηση της βιοποικιλότητας και των ειδών προτεραιότητας, όπως και δράσεις περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης του τοπικού πληθυσμού και των επισκεπτών. Το παραμύθι τυπώθηκε σε φιλικό προς το περιβάλλον χαρτί. Αυτό σημαίνει πως το χαρτί που χρησιμοποιούμε εχει πιστοποιηθεί από το Διεθνές Συμβούλιο Δασικής Διαχείρισης (FSC), εξασφαλίζοντας έτσιπως ο πολτός και οι ίνες που χρησιμοποιούνται για τη παραγωγή του χαρτιού προέρχονται από ελεγχόμενες, ανανεώσιμες πηγές. Επίσης, πάνω από το 70% της ενέργειας που απαιτείται για την παραγωγη του χαρτιού παράγεται «εν οίκω» από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, με αποκλειστική χρήση τεχνολογίας που ως σκοπό έχει την ελαχιστοποίηση της χρήσης υδάτων και της δημιουργίας μη-ανακυλώσιμων αποβλήτων. Eάν επιθυμείτε να μάθετε περισσότερα για το πρόγραμμα Sani Green, παρακαλώ απευθυνθείτε στο τμήμα των δημοσιών σχέσεων των ξενοδοχείων μας ή επικοινωνήστε μαζί μας μέσω email: info@saniresort.gr. Εναλλακτικά μπορείτε να επισκεφθείτε το www.sanigreen.gr.
Ο Ερμής, ένας νεαρός καλαμοκανάς, χάνει τον δρόμο του και περιπλανιέται γύρω στους υγρότοπους της Σάνης, σε αναζήτηση των συντρόφων του και ενός κατάλληλου μέρους για να ζήσει. Στη διαδρομή του, γνωρίζει διάφορα είδη πουλιών με διαφορετικούς τρόπους ζωής από τον δικό του.
Όλα τα έσοδα από την έκδοση του παραμυθιού «Ερμής, ο καλαμοκανάς που περπατούσε» θα διατεθούν στην Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία για την προστασία των υγροτόπων της Σάνης, που φιλοξενούν κάθε χρόνο τον Ερμή και χιλιάδες άλλα πουλιά. ISBN 9 78-960-9678 -02- 5