Utopia by Sanne Van Oudendijck

Utopia

by Sanne Van Oudendijck

[dromend van een wereld vol linkshandigheid]

procesfolio Sanne Van Oudendijck voor Sint-Lucas Antwerpen 2010-2011

[jaaropdracht] 7-49 [experimentele typografie] 51-99 [procesfolio] 101-108

Utopia

Hi Hi This is me speaking. ‘Me’ is momenteel studente grafische vormgeving aan Sint Lucas Antwerpen en in dit boek neem ik jullie graag mee doorheen de marteling avonturen van het laatste bachelorjaar. Je kan mijn persoonlijke vorderingen omtrent de jaaropdracht ‘Utopia’ volgen. Zowel eindresultaat als tussenoplossingen en onderzoek worden weergegeven. Ik hoop dat jullie genieten van dit boek en er met plezier in kijken. Sanne Van Oudendijck

[intro]

uitwerking. - A3 werk/ontwerpboek waar je dagelijks je bevindingen, bedenkingen, schetsen in bijhoudt. - Opzetten blog en procesfolio (zie aparte opdrachtformulering). - Conceptuele toelichting, 2 pagina’s staand. Formaat A4, kleur, (naam + foto bovenaan). Leren onderzoek te organiseren vanuit de complexiteit van een groep en een gestelde begrip/thematiek. In staat zijn om via een onderzoeksmethode (mind-map, matrix, etc) doelgericht te documenteren. In staat zijn om het uitgevoerde onderzoek zichtbaar en begrijpbaar te maken aan derden d.m.v. een relevant gekozen medium. In staat zijn om vanuit het globale groepsonderzoek een individueel interessant onderwerp of subproject af te bakenen. In staat zijn om het individueel project te ontwerpen vanuit een traject, een ontwerpproces. Nadenken over en in staat zijn om het geschikte medium te kiezen/ontwikkelen voor het eigen project. In staat zijn om een kwalitatief hoogstaand individueel project/product af te leveren (inhoudelijk, technisch, grafisch, typografisch, etc.).

[jaaropdracht] Analyseer, documenteer en onderzoek in groep het begrip ‘utopia’. Bedenk en ontwikkel een individueel project vanuit eigen interesse uit dit onderzoek. Je ontwerpt m.a.w. een concrete toepassing en je kiest hiervoor een relevant medium dat duidelijk communiceert. D.m.v. meerdere ‘brainstorms’ in groep wordt het begrip in al zijn mogelijke facetten ontrafeld. Er wordt een matrix/ mind-map opgesteld om mogelijke relaties en verbanden op te zoeken en te verduidelijken. Iedereen onderzoekt – zowel individueel als in team – de diverse geselecteerde deeldomeinen en/of begrippen en verzamelt hierover de nodige documentatie. Elke student buigt zich over zijn/haar individuele keuze dat moet leiden tot een individueel uitvoerbaar project. Dit project kan alle mogelijke vormen hebben. Het kan een product zijn, een grafisch systeem, een campagne, een publicatie, een web- site, een technologische toepassing, een identiteit (corporate of brand identity), een animatie, een generiek etc. De nadruk ligt niet uitsluitend op het eindproduct maar toont tevens het proces/onderzoek hoe dit tot stand is gekomen. Beide zijn even belangrijk. - Multi en vrij i.f.v. het gekozen begrip en

perfectie Uit de vele aspecten van het begrip Utopia haalde ik de menselijke drang naar perfectie en hoe de reclame daar gebruik van maakt. We stellen ons zelf allemaal een soort van ideale toestand voor. Hoe jij bijvoorbeeld de beste topsporter van dat moment zou zijn of hoe jij het perfecte moeder van een even perfect gezin zou zijn. Deze gedachten zijn echter een grote illusie hoewel de reclame ons doet geloven dat ze echt bereikbaar zijn.

[jaaropdracht]

verkoopstechnieken

reclame

appropriation art

= gebreken

simulacrumtheorie

= menselijkheid

Surrogates

Baudrillard

= werkelijkheid

second life

= fouten

utopia

perfectie

illusie

depressies

onbereikbaar

anorexia

ideaalbeeld

modellen

make-up

miss- of mister verkiezingen

photoshop

masker

missverkiezingen voor kinderen

Barbie

perfect gezin

huis ďŹ lm job

de toekomst

sterren

mode

rages

trends

auto

Oliver Curry

status

vitruvian man

mensverbeteraars

bodybuilding

plastische chirurgie

gulden sneden

stemmingsverbeteraars

symmetrie

Picture of Dorian Gray

conditieverbeteraars

breinpepers

anti-verouderings technologie

genetische doping

[jaaropdracht]

â&#x20AC;&#x2DC;Je hoeft niet bang te zijn voor perfectie, dat bereik je toch nooitâ&#x20AC;&#x2122; Salvador Dali / surrealistisch kunstenaar

< Oliver curry:

< de ideale partner:

Volgens evolutie expert Oliver Curry wordt het toekomstbeeld wat eerder geschapen is door H.G. Wells in 1895 in zijn boek “The Time Machine”, in de niet zo verre toekomst werkelijkheid. In dat boek splitst de mensheid zich uiteindelijk in twee rassen, de Eloi en de Morlocks. Het ene ras mooi en intelligent, en het tweede ras dom, lelijk en levend ondergronds. Oliver Curry meent dat de mensheid rond het jaar 3000 haar hoogtepunt bereikt, waarna door toenemende afhankelijkheid van technologie, de aftakeling begint. Vooral door het selectiever kiezen van partners om zo “meer perfecte nakomelingen” te verkrijgen, zal de splitsing niet te voorkomen zijn. Aan de ene kant van de splitsing zal een genetisch supermens staan: Lang, intelligent, gezond en vooral aantrekkelijk. Aan de andere kant ontstaat een dwergachtige soort die vooral dom, onbenullig en lelijk is.

Mensen hebben een beeld van hun ideale partner. Dit ideaalbeeld is hen opgedrongen door hun omgeving, hun ouders en vrienden maar vooral ook door beelden in de media, film en reclame. Als er iemand voorbijloopt die toevallig op hun ideaalbeeld lijkt, dan projecteren mensen dit beeld zo groot over deze persoon heen, dat zij de echte persoon niet meer kunnen zien. Zij zien alleen hun eigen ideaalbeeld, dat kan lopen en praten en vrijen, en worden daar verliefd op. Vervolgens gaan zij een relatie aan met hun ideaalbeeld en daar kunnen ideaalbeelden slecht tegen. Ideaalbeelden vervagen onder de invloed van tijd. Het vergrootglas van een gemeenschappelijk gevoerd huishouden doet de rest: de echte partner komt tevoorschijn. Sommige mensen hebben geluk, die kunnen het goed vinden met deze pesoon. Andere mensen zijn minder fortuinlijk: hun partner blijkt een onmens, een gek, een oninteressante figuur. De reactie van de meeste ongelukkigen op deze situatie is even begrijpelijk als tragisch: zij gaan proberen hun partner te veranderen. Dit is tot mislukken gedoemd. Het is moeilijk, zo niet onmogelijk om mensen te veranderen. Het is nog drie keer onmogelijker om mensen te veranderen in een ideaalbeeld. Het einde van dit liedje is meestal, dat mensen ongelukkig worden. Vroeger werden ze samen ongelukkig, nu gaan ze uit elkaar en zijn ze ongelukkig. Dick Barelds promoveerde in Groningen op onderzoek naar de invloed van karakter op intieme relaties. Zijn conclusie: mensen die een relatie aangaan, hebben geen idee wie ze voor zich hebben. Pogingen om de partner te veranderen zijn zinloos. Als de liefde voorbij is, heeft repareren geen zin. Als de liefde er wel is, moeten mensen leren aangeven wat ze willen en vechten voor hun belangen. Dat is iets heel anders dan toegeven voor de lieve vrede. Gaat dus heen, mensen, en maak ruzie.

[jaaropdracht]

tendensen in de kunst van de jaren tachtig. De naam pictures generation is ontleend aan een titel van een tentoonstelling waar zij voor het eerst tezamen zijn gepresenteerd: Pictures, in 1977 in New York georganiseerd door de criticus D. Crimp. Van appropriation spreekt men wanneer een kunstenaar zich andermans werk toe-eigent door het te reproduceren. Door deze reproductie wordt aangetoond dat het, meestal overbekende, oorspronkelijke werk geen authentieke status meer heeft, maar deel is geworden van de algemeen verspreide beeldclichés. In hoeverre is iets of ben jij nog origineel? Het kopiëren van stijlen, levensvisies, ideeën en dergelijke doen we tegenwoordig allemaal wel. We bundelen het samen en maken het ons eigen. In de kunstwereld heet dit met een mooi woord: (stijl)citaten. Met (stijl)citaten wordt bedoeld: het toe-eigenen van andere culturen of begrippen uit die culturen. Het gebruik van (stijl)citaten vindt zijn oorsprong in de Appropriation Art. Dus in de Appropriation Art wil men niets nieuw vertellen, de kunstenaars nemen geen standpunt in. Ze willen de mens enkel dingen tonen en kritisch doen kijken naar de media. Waar zoals Baudrillards zegt veel vragen rond te stelen zijn. De beelden die we op tv en in reclame te zien krijgen worden als waar en natuurlijk beschouwd. Nochtans zitten de natuurlijk ogende presentators onder de make-up en wordt er in die modieuze huizen helemaal niet geleefd en is het dus ook niet moeilijk dat er nooit rommel ligt.

< Baudrillard: Baudrillards simulacrumtheorie gaat over de echtheid en werkelijkheid van beelden die wij denken te kennen. In deze theorie wordt gesteld dat de mens het contact met de echte wereld is verloren, doordat hij een beeld van de wereld creëert aan de hand van wat hij in de media ziet. Baudrillard zei dat er steeds minder waarheid is, omdat we al onze werkelijkheid baseren op iets wat we zelf (de mensheid) hebben bedacht (in film en media). Een voorbeeld van een ‘simulacrum’ is dat iedereen weet hoe een neerstortend vliegtuig eruit ziet. Maar wij weten dit doordat we dit op televisie hebben gezien. Het ‘kennen’ van dit beeld is dus niet gebaseerd op onze eigen waarheid, maar op de waarheid die gecreëerd is op tv. Zijn simulacrumtheorie plaatst de realiteit lijnrecht tegenover de door de beeldcultuur gecreëerde illusie van werkelijkheid.

< Appropriation Art: Aanduiding voor het werk van jonge Amerikaanse kunstenaars uit de jaren zeventig en tachtig als o.a. Jeff Koons, Sherrie Levine, Cindy Sherman, Barbara Kruger en Richard Prince. Zij ontlenen afbeeldingen, beeldelementen, voorwerpen en illustraties aan het dagelijkse, Amerikaanse leven. Vooral de werelden van de massacommunicatie, de consumptiecultuur en de reclame spelen hierin een belangrijke rol. Hierbij grijpen ze terug op de aanpak van de Poptical-art uit de jaren ’60, met name op het werk en de methoden van Andy Warhol. Hoewel ze niet als groep functioneren, worden ze door een gemeenschappelijke strategie van toe-eigening (appropriation) en reproductie van bestaande film-, reclame- en mediabeelden, wel als zodanig beschouwd. Hun antioriginele en anti-exclusieve kunstpraktijk, die dient ter analyse van codes in de massamedia en de kunst, is van grote invloed geweest op neoconceptuele

Richard Prince

Cindy Sherman

Richard Prince

Barbara Kruger

Cindy Sherman

Jeff Koons

[jaaropdracht]

acties tegen reclame

grote. Nano is nog minusculer dan micro: nanoproducten en -materialen worden gefabriceerd op het kleinst manipuleer- bare niveau; dat van atomen en moleculen. Nummer drie is de cognitiewetenschap. Die gaat over de manier waarop de mens denkt, begrijpt, onthoudt, vergeet, oordeelt en beslist. Neuronen ofwel zenuwcellen zijn haar basiseenheden. En ten slotte is er de biotechnologie. Vanwege genetische modificatie nog steeds niet onomstreden, vooral in Europa. Maar biotechnologie doet veel meer dan genetische modificatie, zeker sinds het menselijk genoom is ontrafeld. Genen zijn hier de elementaire deeltjes. Het samenkomen van dit viertal wordt wel NBIC-convergentie genoemd, naar de beginletters van de vier vakgebieden. Maar een creatievere geest heeft hun tastbare basismateriaal én hun effect op onze wereld pakkender weten samen te vatten: BANG. De afkorting van bits, atomen, neuronen en genen en Engels voor knal of boem. ‘NBIC-explosie’ vat de twee namen handig samen. De kruisbestuiving tussen deze vier technologieën zal het mogelijk maken dat we individuen ingrijpend veranderen, en uiteindelijk de mensheid als soort. Homo homini faber: de mens als ambachtelijk bouwer van de mens.

< Mensverbeteraars: Een nieuwe generatie middelen klopt op de deur: die van de mensverbeteraars. Dit zijn technologieën die er niet op zijn gericht om zieke mensen beter te maken, maar om gezonde mensen nog beter te maken: sterker, fitter, slimmer, mooier. De opkomst van deze mensverbeteraars brengt vragen en dilemma’s met zich mee die om een politiek antwoord vragen. Slechts een enkeling maakt er een punt van. De meesten mensen zijn er al helemaal aan gewend dat de filmsterren, presentatoren en celebrities die op tv voorbij trekken, er door de opkomst van botox steeds gladgestrekener en eenvormiger uit zijn gaan zien. Het is een voorbeeld van een ’mensverbetertechniek’ die zich sluipenderwijs een plek in de samenleving heeft veroverd. Er zijn nog veel meer van dit soort technieken op komst. ’Breinpeppers’ (medicijnen die de de concentratie en het geheugen versterken), anti-verouderingstechnologie, spierversterkers, conditieverbeteraars, stemmingsverbeteraars, genetische doping: nu al of zeer binnenkort komen ze binnen het bereik van gewone consumenten. En sommigen ervan zullen veel meer impact hebben dan botox, omdat ze niet alleen maar het uiterlijk veranderen, maar ingrijpen op het – als veel wezenlijker beschouwde– innerlijk. < De NBIC bang: Er komt een toekomst op ons af die net een slag onvoorstelbaarder is dan we van de toekomst toch al gewend zijn. Vier sleuteltechnologieën zullen daarvoor zorgen. Met de eerste zijn we al aardig vertrouwd: de informatie- technologie (IT). De digitalisering van de wereld om ons heen zal gestaag doorgaan en telkens nieuwe terreinen betreden. De bit is straks overal. Dan de nanotechnologie – dat wordt ook een hele

[jaaropdracht]

ontwerpen over menselijkheid

menselijkheid Perfect willen zijn betekent dat je niet jezelf mag zijn. Perfect zijn betekent dat je moet voldoen aan een norm of die norm nu opgelegd wordt of door jezelf wordt bepaald. De behoefte om alles perfect te willen doen is wel een vreemde ontwikkeling. Want we worden er vaak geen betere mensen van. De behoefte om perfect te zijn leidt juist vaak tot het uitsluiten van delen van ons menselijk zijn. Ik kan alleen de perfecte huisvrouw zijn, als mijn huis er altijd schoon en verzorgt uitziet. Maar dat betekent dat je in een steriel huis woont, waar eigenlijk niet in geleefd kan worden. De perfecte werknemer zijn betekent dat je eigenlijk altijd op je werk bent of altijd met je werk bezig bent. Maar dat betekent dat je niets anders kunt doen naast je werk. Perfectie zoeken lijkt wel te betekenen dat je geen mens meer kunt en mag zijn. Je kunt alleen nog maar dat ene zijn waarin je perfect wilt zijn.

[jaaropdracht]

Zelf stelde ik de vraag ‘is er plaats voor menselijkheid’. Door handschrift en schrijfouten wou ik de imperfectie van de mens weergeven

< De dag der dagen: De dag der dagen, (Engelse titel This Perfect Day), is een boek geschreven door de Amerikaanse schrijver Ira Levin. Het boek is net als “Brave New World” van Aldous Huxley een futuristische distopie. In de verre toekomst zijn alle verschillen tussen de mensen opgeheven. Iedereen spreekt één taal. Er zijn maar vier namen voor jongens (Li, Bob, Jezus en Karl) en vier namen voor meisjes (Yin, Peace, Mary, Anna). Door genetische manipulatie ziet iedereen er hetzelfde uit en door maandelijkse injecties (behandelingen) is iedereen volgzaam en vriendelijk. De “behandelingen” zijn verplicht voor iedereen en bevatten onder andere kalmeringsmiddelen, medicijnen, lustonderdrukkende middelen, hormonen die de haargroei, menstruatie en borstengroei onderdrukken en zorgen dat vrouwen geen kinderen krijgen. Hierdoor is men gevrijwaard van geslachtsziekten en is vrije seks heel normaal. In het dagelijks taalgebruik is “neuken” dan ook geen vies woord, maar “vechten” wel. Deze gemeenschap wordt geregeerd door een centrale computer, UniComp. UniComp staat in het hart van EUR (Europa) in de stad EUR00001 (ergens in Zwitserland). UniComp regelt het weer, bepaalt wat er gebouwd wordt, regelt alle behandelingen, bepaalt wie zich met wie mogen voortplanten, bepaalt welk beroep men krijgt. Via armbanden en scanners wordt iedereen in de gaten gehouden. Iedereen overlijdt op zijn 62e, wat doodnormaal wordt gevonden. Later blijkt dit hoogstwaarschijnlijk opzettelijk te gebeuren via de behandelingen, omdat men na zijn 62e voor de gemeenschap (de Familie) niet meer productief is. Geweld, haat en rassenscheiding komen niet meer voor, maar ook geen liefde, vriendschap en emoties.

enkele voorbeeden van dystopiën: utopiën waar geen liefde of menselijkheid meer bestaat < Brave New world: De sciencefiction-roman van Aldous Huxlley uit 1932 beschrijft een toekomstige wereld die geheel beheerst wordt door technologie en rationalisme. De mensen zijn gezond en gelukkig, oorlog en armoede kennen ze niet. In die zin lijkt het werk eerder een utopie dan een dystopie, zij het op ironische wijze, want traditionele waarden als liefde, trouw, gezinsleven, kunst en godsdienst bestaan niet langer, evenmin als de vrije keuze voor een individueel bestaan. De maatschappij is gebaseerd op consumentisme, onmiddellijke behoeftebevrediging en massaproductie. Mensen worden geacht voortdurend in contact te zijn met anderen, alleen-zijn hoort niet tot de mores. De vrij verkrijgbare drug soma geeft een gevoel van gelukzaligheid. Mensen die geen soma willen gebruiken, worden daarom niet begrepen. Voor verstrooiing zijn er televisie, elektronische sporten en spelletjes, en ‘feelies’, doorgaans erotisch getinte films die ook de gevoelszintuigen prikkelen. In het voorwoord dat Huxley in 1946 toevoegde, omschrijft hij het thema als “the advancement of science as it affects human individuals”. Het thema is dus niet de vooruitgang van de wetenschap als zodanig; het is de vooruitgang van de wetenschap voor zover deze menselijke individuen raakt.

een redmiddel tegen de perfectie: liefde Friedrich Wilhelm Nietzsche / Duits filosoof en filoloog

The Island

[jaaropdracht]

Amandine Alessandra

Thijs Verbeek

Letman

Voorbeelden van menselijk ogende typografie ter inspiratie

Habitat

Billabong

Sara De Bondt

Handmade font

[jaaropdracht]

ontwerpen over complimentjes

complimentjes Ik wilde voor mijn jaaropdracht terug meer aandacht vragen voor die menselijkheid waaraan we vaak voorbij gaan. In onze maatschappij is nooit iets goed genoeg. Het lijkt wel alsof je een honderd meter hardloopwedstrijd rent, die als je de finish bijna hebt bereikt een tweehonderd meter wedstrijd is geworden. Waarna als je de tweehonderd meter hebt gehaald, de finish is verlegt naar vierhonderd meter, enzovoort, enzovoort. We streven steeds naar perfectie, dat wat onbereikbaar is. Bovendien maakt de reclame hier gunstig gebruik van en doet ons geloven dat we perfect ‘moeten’ zijn. Vele mensen worden hier ongelukkig van. Maar daarbij gaan we ook voorbij aan het gene we al bereikt hebben en wat we wel kunnen. Dit wordt in onze samenleving te weinig aanbod gebracht. Wanneer we elkaar wat meer zouden complimenteren zouden we al een pak gelukkiger door het leven gaan. En is geluk niet een van de grote utopieën?

[jaaropdracht]

<geef

say good things, not always the bad

Is er plaats voor menselijkheid

GEEF ER EENTJE EN MAAK VAN DE WERELD EEN BETERE PLAATS

Woow wat kan jij goed zingen

Ik hou van jou

Jij hebt talent

Op jou kan ik rekenen

Wat zie jij er goed uit

Jij bent altijd zo lief

Wat loop jij toch elegant

Jij bent mooi..

Jij doet me glimlachen

Bedankt

Wat zie jij er goed uit

Jij bent de beste papa ooit

Jou ogen zijn zo perfect Jij kookt als de beste

Zonder jou had ik het nooit gekund

Dat heb je goed gedaan

Mijn idee was nu een poster te maken om meer menselijkheid in ons straatbeeld te brengen. De poster zou bestaan uit kaartjes met complimentjes die de mensen zouden kunnen afscheuren en aan elkaar geven.

[jaaropdracht]

De diepste menselijke behoefte is de behoefte om gewaardeerd te worden William James / Amerikaans psycholoog

< cijfertjes:

< complimentjes:

(Naar onderzoek van Maurice de Hond, in opdracht van DA) Nederlanders willen vaker spontane complimenten krijgen. Uit het onderzoek blijkt dat één op de drie Nederlanders van mening is dat hij of zij niet genoeg complimenten krijgt. Maar liefst 80% van de Nederlanders vindt dat mensen elkaar vaker zomaar een compliment moeten maken.

Het is wetenschappelijk bewezen: één compliment per dag kan ons een stuk gelukkiger maken! Moet ook jij diep in je geheugen graven om je te herinneren wanneer je voor het laatst een compliment kreeg? Jammer, want een pluim op tijden stond doet je relatie, je prestaties op het werk en je gezinsleven niets dan goeds.

Complimenten krijgt men het liefst van de partner (41%), maar op de vraag van wie men vaker een compliment zou willen krijgen, scoort de baas het hoogst met 35%, gevolgd door familie met 30%. Partner en vrienden/vriendinnen delen een derde plaats met elk 23%. Ook toont het onderzoek aan dat complimenten lang niet altijd geloofwaardig overkomen. Een ruime meerderheid van 64% van de respondenten gelooft niet altijd elk compliment. Dit is een opvallende uitkomst, omdat hetzelfde onderzoek uitwijst dat de meeste complimenten wel gemeend zijn: 80% van de Nederlanders blijkt altijd eerlijk te zijn bij het geven van een compliment.

< Nationale complimentendag: Nederland heeft er al negen edities opzitten, maar dit jaar introduceerden ook België en Noorwegen ‘De nationale complimentendag’. Dinsdag 1 maart was het zover.

Na het gevoel dat iemand van je houdt, zelf van iemand te houden, een goed gesprek en een oprecht contact met iemand, staat het krijgen van een compliment op de vijfde plaats in de top tien van dingen die ons gelukkig maken. Toch blijkt het geven en ontvangen van complimenten ons erg te verwarren. We worden graag geprezen maar vinden het ook belangrijk om te allen tijde bescheiden te blijven. Volgens Frank VanMarwijk, communicatiedeskundige en expert in lichaamstaal, heeft het alles te maken met onze cultuur. ‘Amerikanen nemen woorden als ‘geweldig’ en ‘fantastisch’ gemakkelijk in de mond, wat wij al snel als onecht ervaren. Complimenten moeten in onze samenleving aan een aantal voorwaarden voldoen. Ze moeten oprecht en duidelijk zijn, en stroken met de realiteit. Iemand die goed is in het geven van complimenten heeft daarmee een belangrijke troef in handen. Een compliment heeft iets van manipuleren. Hoewel manipulatie eerder een negatieve connotatie heeft, gaat het hier absoluut om een positieve vorm van manipulatie: complimenten werken als lijm voor onderlinge relaties.’

In de Belgische volksaard zit geen drang om een compliment te geven. We noemen vaker wat er niet goed is gegaan. En dat terwijl een complimentje ons juist zo goed doet. De nationale complimentendag is dus een goed initiatief om ons landje wat vrolijker door het leven te laten gaan.

[jaaropdracht]

De zoektocht naar een menselijke typografie. Ik viel terug op mijn eerste slogan, maar in combinatie met complimentjes

[jaaropdracht]

tray-out met graffiti letters

[jaaropdracht]

stempelen met een DIN

[jaaropdracht]

afdrukken met thinner van een gestempelde DIN

[jaaropdracht]

stempelen met random uitgeknipte letters gecombineerd met handschrift fluo wordt in reclame gebruikt om op te vallen

combinatie fluo stempelletters met kortingssterren

Kortingssterren zijn een leuk grafisch ellement uit de reclame en misschien wel bruikbaar voor de achterkant van de poster.

[jaaropdracht]

Echte kotingsstickertjes

proces van een poster: Naar gelang mensen complimentjes schrijven verdwijnt de vraag

[jaaropdracht]

onontgonnen terrein.

[experimentele typografie]

Afhankelijk van het concept wordt het digitale lettertype een afgeleide van het experimentele lettertype. 0: Ontwerpvoorstellen voor font met als thema: utopia. 1: Een zwart-wit voorstelling op A3 formaat, staand, waarop alle ontworpen tekens voorkomen. (Papier + PDF). 2: Een zwart-wit voorstelling op A3 formaat, staand: vrij ontwerp. (Papier + PDF). 3: Een digitale FontLab versie van het lettertype in vfb-formaat. 4: Een vrije voorstelling van het lettertype. Alle media zijn mogelijk om het lettertype te presenteren. Het medium wordt gekozen in functie van het ontwerp. Analoog en/of digitaal. 5: Conceptuele toelichting bij het ontwerp. Formaat A4, staand. (Papier + PDF). 6: Procesvoorstelling binnen procesboek en blog

Ontwerp een experimenteel lettertype met als thema ‘utopia’. Maak een analyse van wat een experimenteel lettertype is of kan zijn. Gebruik het onderzoek naar ‘utopia’ als inspiratiebron. Maak 3 ontwerpvoorstellen. (0) Kies een van de drie ontwerpvoorstellen om verder uit te werken. (1)(2) Maak een digitale versie in FontLab Studio van het experimentele lettertype. Afhankelijk van het gekozen concept kan deze digitale versie een vertaling zijn van het concept binnen de mogelijkheden van FontLab Studio. (3) Zoek een gepaste manier om het experimentele lettertype te presenteren. (4) Voeg een kleine tekst toe waarin het concept toegelicht wordt. Formaat A4.(5) Zoek naar referenties. Stel vast hoe deze opdracht evolueerde over een tijdsperiode van meer dan 10 jaar. Formele, vormelijke oplossingen zijn gedateerd en een reeds ontgonnen terrein. Zoek een

Craig Ward - ADC Young Guns

Charissa Rais - Creo

Soy cultura de Diseno - Trampantojo 2010

Andrew Byrom - Venetian

Andrew Byrom - Interiors

Voorbeelden van bestaande experimentele typografie

Apirat Infahsaeng - Seven board of cunning Angela Detanico en Rafael Lain - Utopia

Manuel Kiem - Cube

Karina Petersen - 3D typeface

[experimentele typografie]

Eric Ku

Felix Vorreiter

Mauro De Donatis

Wireless

Sofya Ozbozkurt

Masha Razumova

Lee Stokes

[experimentele typografie]

< de waterval van Escher:

< Escher:

De Nederlandse graficus Maurits Cornelis Escher heeft de penrose-driehoek vaak toegepast in zijn werk. Zoals op de volgende pagina te zien is in zijn Waterval. Als je dit werk op het eerste zicht bekijkt, lijkt het alsof er niets aan de hand is. Eenmaal je de tekening van dichterbij bekijkt, merk je dat Escher weer mooi gebruik heeft gemaakt van optische illusie. Als we de weg met de bakstenen waar het water in stroomt volgen, zien we iets merkwaardigs. We starten onderaan bij het rad. Als we het water volgen moeten we telkens een trapje dalen. Eenmaal aan het einde gekomen, merken we dat we niet gedaald zijn, maar we zijn juist gestegen. We staan nu bovenaan het rad waar de waterval begint.

Maurits Cornelis Escher (Leeuwarden, 17 juni 1898 - Hilversum, 27 maart 1972) was een Nederlandse kunstenaar, die bekend is om zijn houtsneden, houtgravures en lithografieën, waarin hij vaak speelde met wiskundige principes.

De waterval zet zo het rad in werking. Deze manier van werken noemt men ook wel ‘een perpetuum mobile’. Dit wil zeggen dat het voorwerp zichzelf draaiende kan houden. De waterval en het rad werken op elkaar in, zodat het water blijft doorstromen. Het enige wat er nog gedaan moet worden is zo nu en dan het water bijvullen. (dit komt door verdamping) ‘De waterval’ van Maurits Cornelis Escher is eigenlijk onmogelijk, maar je kunt het wel op papier zetten en tekenen. Als we de tekening nog eens van dichtbij bekijken kun je merken dat het systeem gebaseerd is op een samengang van drie onmogelijke driehoeken. Door drie Penrose-driehoeken aan elkaar te kleven, maakt Escher onmogelijke dingen mogelijk op papier. Maurits Cornelis Escher heeft in zijn tekening deze driehoeken knap verwerkt. Door de vele bakstenen en zuiltjes zijn de driehoeken moeilijk zichtbaar.

Zijn gravures verbeelden vaak onmogelijke constructies, studies van oneindigheid en in elkaar passende meetkundige patronen (vlakverdelingen) die geleidelijk in volstrekt verschillende vormen veranderen. Veel van de werelden die hij tekende zijn ontworpen rond onmogelijke objecten zoals de Necker-kubus en de Penrose-driehoek. Pas in de jaren vijftig van de vorige eeuw kreeg hij in bredere kring erkenning als kunstenaar, vooral in de VS. Kristallografen en wiskundigen ontdekten in zijn werk symmetrieën en thema’s uit hun vakgebieden. Vanaf 1960 wordt Eschers grafische werk zelfs gebruikt in wetenschappelijke (leer) boeken. < De driehoek van Penrose: De penrose-driehoek is een onmogelijk figuur, genoemd naar de Britse wiskundige Roger Penrose, die deze figuur bedacht en in 1958 publiceerde. De Zweedse kunstenaar Oscar Reutersvärd had dezelfde driehoek reeds in 1934 getekend. De driehoek bestaat uit drie balken die alle drie loodrecht op de andere twee lijken te staan, maar tezamen toch een driehoek vormen. Het is een optische illusie en een onmogelijke figuur, wat wil zeggen dat door middel van bedrieglijke schaduw- en perspectiefwerking een ruimtelijke figuur wordt gesuggereerd die niet realiseerbaar is. Weliswaar is er een ruimtelijk bouwsel mogelijk dat dezelfde figuur suggereert, maar dat is niet de constructie die men “ziet”.

penrose Voor het experimentele font moest ik opzoek naar een drietal valabele oplossingen / drie verschillende concepten. Voor de eerste experimenten inspireerde ik me op het werk van Escher, De optische illusies, foute perspectieven en in het bijzonder de penrose-driehoek. Deze ben ik zo gaan uitzuiveren in sommige ontwerpen dat de verwijzing er naar verdween.

[experimentele typografie]

<Leren lezen:

<taal:

Er zijn verschillende methodes die binnen de basisschool worden gebruikt voor het aanvankelijk lezen en spellen. Deze methodes maken meestal onderscheid tussen de klankzuivere en niet-klankzuivere periode.

Spraak is het geheel aan talige klanken die door het menselijk lichaam met behulp van lucht uit de longen en het spraakkanaal worden voortgebracht. Gesproken taal is een belangrijk communicatiemiddel tussen mensen.

Er worden 34 klankzuivere klanken onderscheiden. Deze klanken zijn te verdelen in: medeklinkers (b, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, r, s, t, v, w, z) en klinkers. Die klinkers zijn weer onderverdeeld in: korte klanken (a, e, u, i, o), lange klanken (aa, ee, uu, oo) en tweetekenklanken (ui, ie, ei, ij, ou, au, oe, eu). De letters c, q, x, y worden hier niet genoemd. Met behulp van de 34 klankenzuivere klanken zijn al vele klankzuivere woorden te maken. Wanneer enkele woorden gelezen kunnen worden is het zaak om deze zo snel mogelijk in betekenisvolle zinnen te laten gebruiken. Alleen dan wordt het nut van het lees- schrijfproces zichtbaar. Woorden die nog niet aan de orde zijn geweest kunnen vervangen worden door zogenaamde picto’s (kleine simpele afbeeldingen).

Spraak is een van de manieren waarop taal kan worden gebruikt. Taalgebruik is namelijk gebaseerd op het vermogen geschreven of gesproken taal te begrijpen of te produceren. Bij spraak gaat het zowel om het produceren van gesproken woorden en zinnen (spraakproductie) als het begrijpen van gesproken woorden en zinnen (spraakperceptie).

Wanneer vlot klankzuivere zinnen en teksten gelezen kunnen worden kan begonnen worden met het introduceren van niet-klankzuivere woorden. Er kan niet meer worden uitgegaan van klanken. Er wordt juist gewezen op het feit dat woorden er anders uitzien dan ze klinken, of anders geschreven worden dan je ze hoort (‘strand’ klinkt als /strant/).

Basiselementen van spraak zijn woorden met een bepaalde klank en betekenis. Spraakproductie impliceert vanuit de spreker gezien het vertalen van gedachten in zinnen en woorden en uiteindelijk in een reeks klankpatronen die door het vocale apparaat worden voorgebracht. Het begrijpen van gesproken taal staat bekend als spraakperceptie. Gesproken taal produceert in het gehoororgaan van de luisteraar mechanische trillingen die uiteindelijk in het brein worden vertaald tot woorden en zinnen met een bepaalde betekenis. Spraak is uniek voor de mens. Hoewel er voorbeelden zijn van associatief spraakgebruik bij dieren valt het te bewijfelen of daarbij ook sprake is van inzicht in de structuur van taal.

klanken Letters worden gebruikt om te schrijven, ons uit te drukken in een taal. In ons Nederlands alfabet zitten er echter veel moeilijkheden. Woorden worden anders geschreven dan uitgesproken. Dit zorgt voor verwarring en moeilijkheden, vooral bij personen met dyslexie zoals ik. Een klanken alfabet (een alfabet waar klank en schrijfwijze gelijk zijn) is voor mij dan ook een utopische gedachte. De letters (klanken) die we volgens mij nodig hebben om onze Nederlandse taal te hanteren zijn: b, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, r, s, t, v, w, z a, e, u, i, o aa, ee, uu, oo ui, ie, ei of ij, ou of au, oe, eu Ik besloot die klanken als uitgangspunt voor een nieuw font te gebruiken. Makkelijker gezegd dan gedaan natuurlijk, want maak van klanken eens iets visueel. Het kwam in me op dat we vaak voorwerpen klanken geven. Zoals we van iets lekkers ‘m’ zeggen en ‘ij’ tegen iets heel vies. ‘r’ klinkt als sexy en ‘oo’ is een verrassing. Hier dus een probeersel in verband met klanken.

[experimentele typografie]

eerste asociaties

ij of ei

leesplankjes zorgde voor inspiratie

[experimentele typografie]

Veel verhalen uit de Bijbel zijn in de tijd van Nebukadnessar II door het Joodse volk opgeschreven. De bouw van de hoge tempel in de wereldstad Babylon is toen als ‘Toren van Babel’ in de Bijbel terechtgekomen. De Joden vonden deze toren het beste voorbeeld van de hoogmoed van de mens. De echte Toren van Babel was een ziggurat, of anders gezegd: een tempeltoren. Ziggurat is het Babylonische werkwoord voor ‘hoog oprijzen’, en dat is precies wat de ziggurats deden. De eerste ziggurats werden al voor 3000 voor Christus gebouwd. De Toren van Babel was dus geen uniek bouwwerk. Een ziggurat was meestal terrasvormig. Dat wil zeggen dat er verschillende verdiepingen waren die naar boven toe steeds kleiner werden. Op de top van de ziggurat stond het allerheiligste: de tempel die alleen de koning en zijn priesters mochten betreden. De opgravingen leveren ons zoveel nieuwe informatie dat we de Toren van Babel kunnen herbouwen. Nou ja, in ieder geval op papier. De archeologische gegevens kunnen we combineren met andere bronnen. Een belangrijke vondst was de kleitablet van Esagila, waarop informatie staat over de afmetingen van de toren. De Toren van Babel was 91,5 meter lang, maar ook 91,5 meter breed en hoog. Veel onderzoekers hebben geprobeerd om een reconstructie te maken van de toren. < Ruigoord: Op een zandvlakte bij het alternatieve, krakers- en kunstenaarsdorp Ruigoord bij Amsterdam stond in de jaren ‘90 een bijzondere Toren van Babel. Van afgedankte houten pallets uit het Amsterdamse havengebied bouwde de kunstenaarsgemeenschap een houten spiraalvormige Toren van Babel. Toen de gemeente Amsterdam op een gegeven moment de alternatieve krakersgemeenschap dreigde te verdrijven en hun alternatieve behuizingen wilde platwalsen hebben de Babelbouwers bij wijze van protest hun Toren in brand gestoken.

< De toren van Babel: Het verhaal van de toren van Babel is ontleend aan de Bijbel. Het is te lezen in Genesis 11:1-9. Van gebakken tichelen (een soort bakstenen) en leem werd in het land Sinear een stad en een toren gebouwd. De bouwers hadden het ideaalbeeld voor ogen om de toren zo hoog te maken dat deze tot in de hemel zou moeten reiken. God veroordeelde deze ambitieuze ijdele plannen en verstoorde de bouw. Wat één volk met één taal was geweest veranderde door Gods toedoen in talrijke volkeren die zich over de wereld verspreidden en hun eigen talen gingen spreken. Vanaf die tijd leven de verschillende volkeren in een Babylonische spraakverwarring met elkaar. Door de hele geschiedenis heen hebben kunstenaars schilderijen en tekeningen gemaakt van de Toren van Babel. Ze vonder het verhaal zo mooi dat ze het wel moesten afbeelden. Het is achteraf leuk om te zien dat kunstenaars in elke periode anders naar het verhaal van de toren keken. < De echte toren: De Toren van Babel heeft echt bestaan! Rond 600 voor Christus was Babylon (het tegenwoordige Irak) een wereldstad waar allerlei talen werden gesproken. De toenmalige koning van het Nieuw-Babylonische rijk, Nebukadnessar II, liet veel nieuwe grote gebouwen neerzetten, waaronder een grote tempel voor de Babylonische god Marduk. In die tijd leefde er veel Joden in Babylon, die gevangenen waren van de koning. Waarschijnlijk moesten zij meehelpen bij het bouwen van de tempel.

bouwen De mens heeft altijd al de drang gehad tot bouwen. Grootse gebouwen die macht en perfectie moeten uitstralen het is iets van alle tijden en ook nu nog is het een utopia van vele mensen, landen en maatschappijen. Het leek me een leuk thema voor het experimentele font, men kan tenslotte ook zinnen bouwen. Wanneer ik letters in de vorm van een kubus zou maken zou ik er huizen, woorden, steden, zinnen of mijn utopia met kunnen bouwen. Toch hoeven de letters niet percĂŠ kubusen te zijn. Er zijn ook andere bouwsystemen mogelijk. Hier dus ook een experiment met platte letters die door middel van insnijdingen hoeken vormen.

[experimentele typografie]

Om met de letters zelf te kunnen bouwen maakte ik kubus letters

Bij de eerste experimenten ging ik opzoek naar letters in bestaande gebouwen

[experimentele typografie]

1998 - Petronas Twin towers (MaleisiĂŤ) - 452m

2000 - World Financial Center (Shanghai) - 492m

2003 - Taipei (Taiwan) - 509m

2010 - Burj Dubai - 818m

1889 - Eifeltoren (Parijs) - 300m

1929 - Chrysler building (New York) - 319m

1931 - Empire State Building (New York) - 381m

1972 - World Trade Center (New York) - 417m

1973 - Wallis toren (Chicago) - 443m

Grootse bouwwerken doorheen de tijd

[experimentele typografie]

Waarom bouwen wij zoveel muren en zo weinig bruggen Paul van den Bergh / dichter en filosoof

Bouwsysteem waar door insnijdingen gebouwd kan worden

[experimentele typografie]

houten bouwpaketten

houtbouw

babel-font Ik besloot verder te gaan op het bouwen met letters, maar doopte het font, Babel-font. Een verwijzing naar het Babel verhaal maar eveneens naar ‘babbelen’ - praten, dat waar letters een visuele vorm van zijn. Ik besloot tevens het font in hout te vervaardigen omdat dit een echt bouwmateriaal is en omdat in de houtbouw op dezelfde wijze wordt gewerkt. Ook besloot ik er een bouwplan bij te voegen met de juiste maten en verhoudingen. Dit maakt het bijmaken van letters mogelijk. Samen vormt dit een bouwpakket, Babel-werk zodat de gebruiker zich waant als een echte ‘bouwer’.

[experimentele typografie]

spelletje uit mijn kindertijd dat inspiratie gaf voor mijn bouwfont

[experimentele typografie]

Met deze versie is het moeilijk bouwen, daarom viel ik terug op mijn eerste font.

try-out waar de insnijdingen zelf de letter vormen

[experimentele typografie]

definitief font

zoektocht naar de juiste vormen

[experimentele typografie]

Het font in fontlab zetten.

[experimentele typografie]

Test om de letters op hout te zetten

[experimentele typografie]

uitgezaagde letters

Babel werk

Ik ging opzoek naar een logo voor mijn bouwpakket en kwam terecht bij jawel â&#x20AC;&#x2DC;mijn eigen fontâ&#x20AC;&#x2122;.

babel font

Babel Font

Babel font

babel font Babel font

Babel font

BABEL FONT [experimentele typografie]

84 mm

15 mm

21 mm

10,5 mm

84 mm

42 mm

x mm

21 mm 20 mm

20 mm

5 mm

35 mm

20 mm

49 mm

20 mm

21 mm

35 mm

35 mm 84 mm

35 m

20 mm

84 mm

31,5 mm 21 mm

31,5 mm 35 mm

35 mm

15 mm

20 mm 20 mm

20 mm

20 mm 35 mm

21 mm 21 mm

21 mm

10,5 mm

15 mm

35 mm

31,5 mm

20 mm 20 mm

20 mm

49 mm

21 mm

10,5 mm

21 mm

31,5 mm

21 mm

20 mm 20 mm

20 mm 35 mm

35 mm

31,5 mm

21 mm

31,5 mm

21 mm

15 mm

20 mm

mm 20 mm

15 mm

20 mm

35 mm

21 mm 10,5 mm

31,5 mm 35 mm

35 mm

21 mm

OPDRACHT: Het bouwen van een utopia in woord en beeld.

21 mm

15 mm

21 mm

31,5 mm

20 mm

OPDRACHTGEVER

ARCHITECT

Sint Lucas Antwerpen Sint-Jozefstraat 35 B-2018 Antwerpen info.sintlucas@kdg.be

Sanne Van Oudendijck Nieuwstraat 16 2280 Grobbendonk +32472 849938 sanne.van.oudendijck@hotmail.be http://sannevanoudendijck.blogspot.com/

MATERIAAL vrij te kiezen

dikte materiaal snijlijn hulplijn afstand aanduiding

Schaal: 1/1

Datum: 27-03-2011

Ik maakte een bouwplan bij mijn font zodat het kan gemaakt worden in verschillende groten en materialen

het gevouwen plan

[experimentele typografie]

Ik probeerde het ook ‘bigger’

Omdat het met de hand uitzagen van de letters geen nauwkeurig resultaat had besloot ik iets nieuws te proberen < lasersnijden: Lasersnijden is een industriĂŤle bewerkingstechniek. Een laser is een elektromagnetische stralingsbron die licht uitzendt in een bijna evenwijdige bundel. Om met de laserstraal te kunnen snijden, moet die worden gefocusseerd tot een lichtcirkel waarvan de diameter slechts fracties van een millimeter bedraagt. Hierdoor wordt de intensiteit van de straal zo groot, dat door smelten en verdampen van het materiaal zeer smalle en nauwkeurige gleuven kunnen worden gemaakt. Met de scherpe laserstraal kan men een groot aantal metalen en niet-metalen zoals kunststoffen, glas, hout en textiel snijden. Lasersnijden kan vanaf een vermogen van 100Â watt. De snijsnelheid die bij het lasersnijden gehaald kan worden is afhankelijk van een aantal variabelen, zoals het materiaal, de dikte, het type laser en het vermogen. De snelheid varieert ruwweg tussen de 0,5 (bij staal) en 12 (bij kunststof ) meter per minuut. Het lasersnijden zorgt voor een zeer fijne snede en weinig materiaalverlies. De warmte beĂŻnvloede zone is daardoor erg klein. Met het lasersnijden kunnen zonder problemen complexe contouren gesneden worden. Lasersnijden biedt een grote vormvrijheid. Het is een interessante optie bij het snijden van ingewikkelde vormen uit producten die met conventionele bewerkingen zoals stansen minder gemakkelijk mogelijk zijn. Behalve voor het lasersnijden worden lasers in de industrie ook voor andere bewerkingen gebruikt. Lasers worden ook gebruikt voor het graveren en lassen van onderdelen en voor oppervlaktebehandelingen zoals harden.

[experimentele typografie]

- typografisch onderzoek naar geschikte letterfamilies/typografische hierarchie (verklarende teksten/bijschriften/credits etc) - relevante en verfrissende opmaak - (druk)technische kwaliteit van het gebruikte beeldmateriaal - inhoudelijke relevantie en taalkundige correctheid van de tekst - aandacht voor de gekozen vorm/papier/ materiaal/bindwijze Uitwerking techniek/medium: - formaat A4 (portrait) - oplage: in laser- of digitale print op minimum 2 exemplaren. - 120 paginaâ&#x20AC;&#x2122;s (= 24 reguliere atelierweken x 5 werkdagen) - lowres + hires PDF - publicatie op ISSUU

[procesfolio] De procesfolio dien je te zien als een publicatie van je proces/onderzoek van al je opdrachten van 3BA GV en jouw daaraan gerelateerde persoonlijke voorkeuren/interesses. Dit houdt in dat je ook onderzoek doet naar wat een procesfolio en de publicatie ervan kan inhouden. Daar deze procesfolio in printvorm zal worden uitgegeven, dien je ook de relevantie van print t.o.v. web te bekijken. Een blog is niet hetzelfde als een procesfolio in print en omgekeerd. In de procesfolio dien je aandacht te besteden aan: - chronologie - narrativiteit van beeld en tekst - juiste bronvermelding en credits bij referenties

â&#x20AC;&#x2DC;sommigen zijn linkshandig, andere rechtshandig, ik onhandigâ&#x20AC;&#x2122; Johan Anthierens / Vlaams journalist, satiricus en schrijver

105

overwinning behaald: het schrijven. Tot zo’n dertig jaar geleden moesten linkshandigen op de lagere school met hun onhandige hand leren schrijven. Voor velen een traumatische en vernederende ervaring. Tegenwoordig is het schrijfonderwijs veel toleranter; linkshandig schrijven is vrijwel geheel geaccepteerd. Toch is linkshandigheid nog steeds omgeven met een waas van inferioriteit en stunteligheid. Voor een deel is dat te verklaren door de voortdurende confrontatie met een op rechtshandigheid ingestelde wereld, voor een ander deel speelt allerlei bijgeloof de linkshandige parten. De pers van de linkshandige werd nog een stuk slechter toen de psycholoog Coren twee jaar geleden de aandacht trok met zijn bewering dat linkshandigen ook een aanmerkelijk kortere levensverwachting hebben: ze zouden bijna negen jaar korter leven dan rechtshandigen. De taalkundige Rik Smits schreef over de ‘feiten en verzinsels’ van linkshandigheid het boek: De linkshandige picador. Vorig jaar was Coren hem al voorgegaan met The left-hander syndrome. In veel opzichten zijn de boeken met elkaar te vergelijken. Beide auteurs hebben zich er op toegelegd een populair-wetenschappelijk boek over linkshandigheid te schrijven, en beide auteurs zijn daar ook in geslaagd. Zowel Smits als Coren kan ingewikkelde zaken in eenvoudige zinnen uitleggen en beide auteurs houden de aandacht gevangen. Verder wordt in beide boeken uitgebreid stilgestaan bij traditionele opvattingen over links en rechts en komt in beide boeken de nog steeds vrij duistere biologische achtergrond van linkshandigheid aan de orde.

< Eiland der linkshandige: Het eiland der linkshandige geschreven door Alexandre Jardin gaat over het Franse eilandje Helena, dat met haar twee satelliet-eilandjes gelegen is in de Stille Oceaan. Het is een utopia, gesticht door linkshandigen die er een doorwrochte liefdesgrammatica hebben ontwikkeld en zo hun streven naar duurzaam geluk kunnen waarmaken. Een door en door Engelse lord ziet hier een uitgelezen kans het doodbloedende huwelijk van hem en Emily nieuw leven in te blazen en vestigt zich met gezin en butler in 1933 te Port-Espérance, enige stad op Helena. Lord Cigogne, zoals hij zich nu noemt, en zijn vrouw doorlopen nu de lange leerschool van de ware liefde en geraken, al naar gelang de kalender ter plaatse, van de ene verwarrende in de andere exalterende situatie. De hedonistische samenleving die zij er leren kennen, staat in schril contrast met de rechtshandige cultuur van nemen en niet-geven. De tijd verstrijkt, de wederzijdse beleving is nagenoeg volmaakt, wanneer de dood van Emily de laatste fase van de leerschool inluidt. Dan blijkt het rouwproces de ultieme stap nodig voor de duurzame liefde. In deze parabel behandelt de auteur (1965) evenals in zijn vorige drie romans fantasierijk en geestig het hem geliefde thema van de liefdevolle hartstocht. < Is links handig: Ze vormen een minderheid, ze lopen allerlei risico’s en ze worden vaak gediscrimineerd. Toch heeft de tien procent van de mensheid die linkshandig is zich nog steeds niet in pressiegroepen georganiseerd en wordt in de inrichting van de samenleving nog steeds weinig rekening met hen gehouden. Bij scharen, kurketrekkers, blikopeners, linialen, spiraalblokken, koffiezetapparaten, wapens, auto’s, en alle andere attributen is rechtshandigheid de norm. Een aantal van die spullen is weliswaar ook voor linkshandigen verkrijgbaar, maar voor de echt belangrijke dingen - auto’s, geweren, snijmachines - is dat niet het geval. Slechts op één punt hebben linkshandigen een belangrijke

[procesfolio]

104

Eerste probeersels voor het linkshandig boek

107

stramien Bij het zoeken naar een gepast stramien kwam ik tot de constatatie dat ik boeken steeds van achter naar voor doorbladerde. Zelf ben ik linkshandig in een op rechtshandigheid ingestelde wereld. Een boek dat van achter naar voor leest leek dan ook een utopische gedachte voor mij. Dit vormde het basis idee van mijn stramien. Verder deelde ik het op in drie hoofdstukken: jaaropdracht, experimentele typografie en procesfolio. Om deze hoofdstukken duidelijk te onderscheiden en makkelijk te hanteren besloot ik de opdrachtformulering op gekleurde bladen te drukken die uit het witte boek uitsteken. De witte bladen die daarop volgen hebben onderaan in de zelfde kleur een verwijzing naar het hoofdstuk waarin je je bevind. Omdat het boek op een ongebruikelijke manier van rechts naar links leest zijn er pijlen aangebracht om de leesrichting te verduidelijken, maar dat alles heb jij vast zelf al ontdekt.

[procesfolio]

106

109

tegenwoordig hier in Europa doen. Hiërogliefen konden op allerlei manieren geschreven worden, van links naar rechts, van rechts naar links en zelfs van boven naar beneden. De Egyptenaren vermelden echter nooit hoe de tekens gelezen moeten worden, dat kun je namelijk uit de tekst zelf opmaken. Bij een tekst van hiërogliefen moet je kijken naar de richting waarin figuren geplaatst zijn. Denk hierbij aan de gezichten van mensen of dieren die in de tekst afgebeeld worden. Als een persoon in de tekst afgebeeld is met het gezicht naar links gericht, dan betekent dit dat je de tekst van links naar rechts moet lezen. Zo ook omgekeerd; is een persoon met zijn gezicht naar rechts gericht dan moet je van rechts naar links lezen, dit doen de Arabische landen nu nog steeds. Arabisch is een Semitische taal, net zoals het Hebreeuws. Beide talen schrijft en leest men van rechts naar links en beide zijn afstammelingen van het Foenicisch schrift. Dit Foenicisch schrift was het eerste fonetisch schrift. Boeken in het Arabisch worden (naar ons idee) van achteren naar voren gelezen. Chinezen schrijven van boven naar bedenen en van rechts naar links, en ook Japans lees je van achter naar voor. < palindroom: Een palindroom (ook keerwoord of spiegelwoord) is een symmetrische sequentie, zoals een woord of een getal. Voorbeelden van palindroomgetallen zijn 1001 en 12345678987654321: van links naar rechts gelezen zijn ze hetzelfde als van rechts naar links gelezen. Voorbeelden van palindromische woorden in de Nederlandse taal zijn kok, pap, lepel, droomoord, legerregel enz. Battus heeft veel palindromische zinnen bedacht, verzameld en opgeschreven in zijn boeken Opperlandse taal- & letterkunde en symmys. In het Engels en Frans worden zelfs complete palindromische verhalen geschreven. Adams woorden toen hij Eva voor het eerst ontmoette: “Madam, I’m Adam”. Haar antwoord: “Sir, I’m Iris.” of “Eve.” Een ander palindroom is “Do geese see God?” Nog langer is “Did I draw Della too tall, Edward? I did?”

< linkshandigen hebben andere hersenen: Hersenonderzoek met links- en rechtshandigen laat zien dat er veel grotere verschillen zijn in de inrichting van de hersenen dan eerder gedacht. De verdeling van functies over de hersenhelften is bij linkshandigen minder sterk dan bij rechtshandigen. Het onderzoek laat zien dat dit ook geldt voor het visuele systeem voor het herkennen van gezichten. Linkshandigen gebruiken hiervoor beide hersenhelften, in tegenstelling tot rechtshandigen. Ook laat onderzoek met links- en rechtshandigen zien dat woordbetekenissen niet als abstractie zijn opgeslagen in het brein, maar als persoonlijke, belichaamde representatie. Het is voor het eerst dat dit experimenteel is aangetoond. Dat het taalgebied en het motorische gebied vooral links in het brein zitten bij rechtshandigen en meer verdeeld zijn over de twee hersenhelften bij linkshandigen is een bekend weetje. Gezichtsherkenning is volgens de leerboeken juist een actie van de rechterhersenhelft. Dat is minder bekend en dat is maar goed ook, want het is niet waar! Tenminste: niet voor die 10 tot 15 procent van de mensen die linkshandig is. Zij gebruiken hun linker- en rechterhersenhelft evenveel als zij een gezicht bekijken. Net als het taal- en het motorische systeem blijkt het visuele systeem bij linkshandigen meer over de twee hersenhelften verdeeld. Het verschil is zo opvallend dat Roel Willems, een van de auteurs van een kortgeleden verschenen paper in Cerebral Cortex, zegt te vermoeden dat de hersenen van linkshandigen wezenlijk anders in elkaar zitten. ‘De inrichting van de hersenhelften is flexibeler dan we dachten,’ schrijven Willems en zijn co-auteurs Marius Peelen en Peter Hagoort van het Donders Institute for Brain, Cognition and Behaviour van de Radboud Universiteit Nijmegen. < andere talen: Het lezen van Egyptische hiërogliefen is niet standaard van links naar rechts zoals wij

[procesfolio]

108

the cube In het geheim werkte ik dit jaar nog een extra utopia uit, meer bepaald het utopia van mij en mijn vriend. Beide zitten we graag buiten en toen de zon zijn eerste stralen liet blijken besloten we dat het kleine haast onbruikbare koertje, bruikbaar moest worden gemaakt. We voegden de oude stenen, schilderden de muren en tegelden de vloer, maar wat miste was een gezellig tafeltje met stoelen. We liepen meerdere winkels af, maar onze eisen bleken te duur voor ons budget. We besloten dan maar zelf ons perfecte tuinstel te creëren. Wat we wilden was de openheid bewaren en de kleine plaats optimaal benutten. ‘The cube’ is hiervan het resultaat.

111

[extra]

110

schilderen

113

basis voor de tafel

misrekening: stoel te hoog

eerste etentje aan de cube

basis voor de stoel

gesloten cube

[extra]

112

eindresultaat

115

119

< jaaropdracht: http://nl.wikipedia.org/wiki/Jean_Baudrillard http://www.kunstbus.net/kunst/appropriation-art.html http://www.vpro.nl/programma/detoekomst/dossiers/28175211/ http://www.hartenziel.nl/artikel/ideaalbeeld/ http://www.geenflauwekul.nl/content/view/212/117/ http://www.nrcboeken.nl/nieuws/mensverbetering http://www.leerkracht.nl/show?id=67300 Rathenau Instituut (2009): Van Beterschap naar Mensverbetering - Zoeken naar een nieuwe menselijke maat, eerste druk, Rathenau Instituut, Den Haag, ISBN: 978-90-77564-32-1 Rathenau Instituut (2009): Mens van de Toekomst - Mens zonder Toekomst, eerste druk, Rathenau Instituut, Den Haag, ISBN: 978-90-77364-31-4 < experimentele typografie: Viction:ary (2007): Type Addicted, Index Book, Barcelona, ISBN: 978-84-96774-29-2 http://illusion.scene360.com/ http://www.typographyserved.com/ http://www.mcescher.com/indexnl.htm http://www.escherinhetpaleis.nl/index.php?objectID=362 http://www.scholieren.com/werkstukken/25187 http://nl.wikipedia.org/wiki/Penrose-driehoek http://kunstencultuur.pbworks.com/w/page/9340410/Maurits-Cornelis-Escher-Waterval http://www.cultuurwijs.nl/nwc.museumboijmansvanbeuningen/cultuurwijs.nl/i000129.html http://www.laverbe.nl/sites/babel/flash.html http://www.pluspost.nl/de-nieuwe-toren-van-babel-is-klaar-wordt-het-een-financieelfiasco/26474 http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=61 http://nl.wikipedia.org/wiki/Spraakklank http://nl.wikipedia.org/wiki/Aanvankelijk_lezen_en_spellen http://www.veiliglerenlezen.be/ http://www.ikhebeenvraag.be/vraag/6537 < procesfolio: http://www.dizzie.nl/b_35672_Het-Eiland-der-linkshandigen.php http://www.nrcboeken.nl/recensie/is-links-handig http://nl.wikipedia.org/wiki/Palindroom http://www.iselinge.nl/Scholenplein/pabolessen/01022eegypte/het.htm

[bibliografie]

118

STOP LOOKING AT MY BACK