santigrat kapak 14.conv 10/18/11 1:10 PM Page 1 C
M
Y
CM
MY
CY CMY
K
Untitled-1 10/19/11 5:18 PM Page 1 C
M
Y
CM
MY
CY CMY
K
Untitled-1 10/19/11 5:19 PM Page 1 C
M
Y
CM
MY
CY CMY
K
004_005_icindekiler
10/19/11
3:26 PM
Page 2
‹Ç‹NDEK‹LER >> ESK‹fiEH‹R, ANADOLU’NUN KURAK ‹KL‹M‹NE FARKLI B‹R RENK KATIYOR. YOLLARIN KES‹fiT‹⁄‹ BU KENT, ARTIK FARKLI B‹R YÜZE SAH‹P 18 >> OSMANLI SULTANLARI ENG‹N ASKER‹ DEHALARIYLA DÜNYAYA NAM SALMIfiLARDI. BUNU B‹L‹YORUZ AMA YA ONLARIN B‹L‹NMEYEN YANLARI? 22 >> TELEV‹ZYON DÜNYASININ MASUM YÜZÜ ÖZGE ÖZBERK, YAPTI⁄I ‹fiLER‹, O⁄LUNU VE HEDEFLER‹N‹ DERG‹M‹ZE ANLATTI. 26
12
L DÜNYA DEV‹ DAIKIN ARTIK TÜRK‹YE’DE. DAIKIN’IN KISA TAR‹HÇES‹ VE FABR‹KALARI HAKKINDA B‹LMEK ‹STED‹⁄‹N‹Z HERfiEY… 30
5 YILDIZLI CROWNE PLAZA BURSA’YA GEL‹YOR. TOPLAM 30 M‹LYON DOLAR YATIRIM MAL‹YET‹ OLAN PROJEN‹N ‹KL‹MLEND‹RMES‹ Y‹NE AIRFEL’DEN… M 35
>> SONBAHAR’IN ‹Y‹CE KEND‹N‹ H‹SSETT‹RD‹⁄‹ fiU GÜNLERDE NEH‹R CRUISE’LARIYLA DÜNYAYI YEN‹DEN KEfiFETMEK BAMBAfiKA B‹R HEYECAN… 38 >> SOSYAL MEDYA ARTIK BÜYÜK B‹R GÜÇ. FACEBOOK’TA HESAP AÇANLARIN SAYISI 750 M‹LYON. ‹NSANLAR F‹K‹RLER‹N‹ ‘TWEET’ ‹LE PAYLAfiIYOR. 42 >> DALI, JULES VERNE, EINSTEIN, BALZAC VE D‹⁄ERLER‹… HER B‹R‹ KEND‹ ALANINDA EN ÖNEML‹ ‹fiLERE ‹MZA ATMIfi BU ‹S‹MLER DEL‹ M‹ DAH‹ M‹? 46 >> EVREN‹N SUNDU⁄U GÖRSEL B‹R Z‹YAFETT‹R 'KUTUP IfiIKLARI'... BU MUHTEfiEM GÖKYÜZÜ OLAYININ NASIL GERÇEKLEfiT‹⁄‹N‹ MERAK ED‹YOR MUSUNUZ? 52 >> HER DEV‹R KEND‹ OYUNCA⁄INI YARATIYOR. B‹Z BAS‹T OYUNCAKLARIMIZLA MUTLUYDUK; fi‹MD‹K‹ ÇOCUKLAR DA MUTLU… 60 >> ÜNLÜ MARKALARIN YER ALDI⁄I ANKARA ANATOLIUM AVM’N‹N ISITMA, SO⁄UTMA VE HAVALANDIRMA S‹STEMLER‹ ‹Ç‹N AIRFEL ÜRÜNLER‹ TERC‹H ED‹LD‹. 64
L OR‹GAM‹, GELENEKSEL JAPON SANATLARI ‹Ç‹NDE EN ZORLU OLANLARDAN B‹R‹. EMEK, SABIR VE D‹KKAT ‹ST‹YOR. DOKUNAKLI B‹R DE H‹KAYES‹ VAR… 4 SANT‹GRAT
>> ESK‹ YEfi‹LÇAM F‹LMLER‹N‹N GÖNLÜMÜZDEK‹ YER‹ BAMBAfiKA. SIRADA UNUTULMAYAN F‹LM VE REPL‹KLERE KISA B‹R YOLCULUK VAR… 67 >>KALE‹Ç‹, ANTALYA’NIN EN ESK‹ YERLEfi‹M ALANI. BUGÜN S‹T ALANI OLAN BÖLGE, M‹MAR‹S‹ VE DO⁄AL GÜZELL‹KLER‹YLE D‹KKAT ÇEK‹YOR. 76
004_005_icindekiler
10/19/11
3:26 PM
Page 3
SANT‹GRAT EK‹M - KASIM - ARALIK 2011 Say›:14 Airfel Is›tma ve So¤utma Sistemleri San. Tic. A.fi. Ad›na ‹mtiyaz Sahibi: Hasan Önder Yönetim Yeri: Airfel Is›tma So¤utma Sistemleri San.Tic.A.fi Hürriyet Mahallesi E-5 Yanyol Üzeri No: 57 Kartal / ‹stanbul 0 216 453 27 00 www.santigrat.com.tr santigrat@airfel.com
De¤ifliyor ve büyüyoruz… Dört fabrikam›zda AR-GE ve üretime önem veren bir anlay›flla çal›flt›k; tek odal› evlerden dev projelere kadar her mekan için çözümler ürettik, üretiyoruz. Halen 40 ülkeye ihracat yap›yor, uluslararas› markalarla rekabette fark yarat›yoruz. Sat›fl a¤›m›z ve yetkili servislerimizle sektörün en önemli oyuncular›ndan biriyiz. ‹klimlendirme sektöründeki y›llard›r yukar›ya do¤ru ivme gösteren bu baflar›m›z, teknolojisi ve ilkleriyle sektöre yön veren dünya devi Daikin’in de dikkatini çekti. Ülkemizde yat›r›ma karar veren Daikin, bu y›l›n temmuz ay›nda Airfel’i sat›n ald›. Bu sat›n almayla Daikin sadece Türkiye pazar›n› de¤il, farkl› pazarlara da ulaflmay› planl›yor. Bu do¤rultuda 2015 y›l›na kadar inverter split klima, fancoil ve klima santralleri fabrikalar› yeni yat›r›mlarla büyüyecek. Bu yat›r›mlar ayn› zamanda Türkiye’nin üretim ve AR-GE üssü haline gelmesini sa¤layacak. Baflka bir ifadeyle Daikin, bölgeyi Türkiye üzerinden iklimlendirecek. Bu y›l Türkiye iklimlendirme sektörü yaklafl›k yüzde 10’luk bir büyüme gösterirken, Airfel olarak 2011 y›l› sonunda ciroda yüzde 50 olan büyüme hedefimizi eylül ay›nda geçtik. Bu ba¤lamda 2011 y›l›n› yaklafl›k 140 milyon Euro ciro ile kapataca¤›z. Bu cironun 120 milyon Euro’su Türkiye pazar›ndan 20 milyon Euro’su ihracattan geliyor. fiu anda Türk iklimlendirme pazar›n›n büyüklü¤ü 1 milyar Euro ve pazarda biz yüzde 12’lik paya sahibiz. 2015 y›l›nda pazar›n 1,850 milyar Euro’ya ç›kaca¤›n› tahmin ediyoruz. Bu süreçte Daikin Türkiye’nin cirosunun 375 milyon Euro iç pazar, 125 milyon Euro ihracat ile 500 milyon Euro’ya yükselece¤ini öngörüyoruz. Türkiye pazar›nda yüzde 20’lik pazar pay›yla sektör lideri olaca¤›z. Ayn› zamanda ihracat›m›z› da 4 y›l içinde 6 kat›na ç›karmay› hedefliyoruz. Bütün bu rakamlar büyük bir hedefi iflaret ediyor. Ama biliyoruz ki, Airfel’i bugünlere getiren yenilikçi vizyonumuz, inovatif düflüncemiz ve tüm ifl ortaklar›m›zla biz bu hedefe ulafl›r›z… 2011 y›l› neredeyse bitiyor. Airfel olarak 2012 y›l›na baflka bir enerji ile girece¤iz. Dergimiz arac›l›¤›yla tüm geliflmelerden siz okurlar›m›z› haberdar edece¤iz. Airfel’in yeni baflar›lar›nda buluflmak üzere… Sevgiyle kal›n... Hasan ÖNDER
Yaz› ‹flleri Müdürü (Sorumlu): fiule fientarl› Kreatif Direktör: Belma Kuyucu Editör (Kurumsal): Hülya Dinçer Editör (‹çerik): Esin Bozyel Çeviri: Erkan fienol Foto¤raf: Deniz Aç›ksöz Katk›da Bulunanlar: Seyra Faralyal› Erdalo¤lu, Nur Yalç›nkaya Akman, Bora Erdin, Begüm Özcan Murat Kurt Bask›: Özgün Ofset Tel: (90) 212 280 00 09 © Bu yay›n›n her hakk› sakl›d›r. Bu dergide legal olarak yay›mlanan yaz›, makale, foto¤raf, çizgiroman ve illustrasyonlar›n sorumluluklar› sahiplerine ait olup, copyright haklar› Airfel Is›tma ve So¤utma Sistemleri San. Tic. A.fi.’ye aittir. ‹çeri¤in, Airfel Is›tma ve So¤utma Sistemleri San. Tic. A.fi.’den yaz›l› izin almaks›z›n herhangi bir ortamda ço¤alt›lmas›, bas›lmas›, referans gösterilmesi ve yay›mlanmas› yasakt›r.
SANT‹GRAT
5
006_009_tekno
10/18/11
11:08 AM
Page 2
TEKNO
K›s›r fareler kök hücreyle tedavi edildi Japon bilima insanlar›, embriyodan ald›klar› kök hücrelerle, laboratuar ortam›nda sa¤l›kl› fare spermleri gelifltirdi. Bu yöntemin, erkeklerde k›s›rl›¤›n tedavisi için umut olabilece¤i belirtiliyor. Sonuçlar› Cell (Hücre) adl› bilim dergisinde yay›mlanan araflt›rman›n rejeneratif t›pta (yenileyici t›p) kök hücre kullan›m›nda önemli bir ad›m oluflturabilece¤i kaydediliyor. Kyoto Üniversitesi Anatomi ve Hücre Biyolojisi bölümünden Prof. Mitinori Saitou, “Spermler testisten al›narak yumurtalarla döllendirildi. Döllenmeden sonra iki grup embriyo gelifltirdik ve bunlar› tafl›y›c› annenin rahmine yerlefltirdik. Sa¤l›kl› fareler do¤du ve bunlar normal olarak üremeye devam ettiler” dedi.
Google android üretecek ‹nternet devi Google, Amerikan cep telefonu üreticisi Motorola Mobility’yi 12,5 milyar dolara sat›n alaca¤›n› aç›klayarak donan›m sektöründeki ilk büyük hamlesini gerçeklefltirdi. ‹ki flirketin ortak aç›klamas›nda yönetim kurullar›n›n bu y›l›n sonunda ya da gelecek y›l›n bafl›nda sonuçland›r›lmas› beklenen anlaflmay› oybirli¤iyle kabul ettikleri belirtildi. Resmi ifllemlerin bu y›l›n sonuna ya da en geç 2012 bafl›na dek tamamlanmas› hedefleniyor. ‹çinde bulundu¤umuz y›l›n bafl›nda, Motorola ikiye bölünmüfltü. Mobility, cep telefonu gelifltirip üretirken Motorola Solutions daha genifl bir teknoloji alan›nda büyük flirketler ve resmi kurulufllara hizmet veriyor. Ortak aç›klamaya göre, 12,5 milyar dolarl›k fiyat ya da hisse bafl›na 40 dolar, Eylül ay›nda Motorola Mobility’nin yüzde 63’üne karfl›l›k geliyordu.
‹ngiltere’nin dev rüzgâr türbinleri Bugüne dek infla edilen, dünyan›n en büyük rüzgâr türbinlerinden baz›lar› ‹ngiltere sahillerinde kurulan ‘rüzgâr çiftliklerinde’ yerlerini almaya bafll›yor. ‹statistikler, projenin devasa boyutunu ortaya koyuyor. Rüzgâr türbinlerinin pervanesinin her kanad› 60 metre uzunlu¤unda. Bu, bir Boeing 747 uça¤›n›n kanat uzunlu¤undan daha fazla. Pervanenin tamam› yere yat›r›ld›¤›nda yaklafl›k iki futbol sahas›n› kapl›yor. Pervaneleri tafl›yan kuleler Big Ben’den daha yüksek. Kulelerin boyu 100 metreyi buluyor. Alman flirketi REpower taraf›ndan infla edilen yeni türbinlerin her biri, daha önceki modellerin yaklafl›k iki kat›, 5MW elektrik üretebilecek kapasitede. Ancak aç›k denizde bu türbinleri infla etmek ve bak›m›n› yapmak oldukça masrafl›. Her bir rüzgâr çiftli¤inin maliyeti 500 milyon £ (yaklafl›k 816 milyon dolar). Bir termik santral yaklafl›k 1000 MW elektrik üretirken, bu rüzgâr çiftlikleri 150 MW üretim yapacak.
6 SANT‹GRAT
006_009_tekno
10/18/11
11:08 AM
Page 3
Yüzy›l›n siber sald›r›s› bafllad› Bilgisayar güvenli¤i flirketi McAfee, tarihin bilinen en büyük seri siber sald›r›s›nda korsanlar›n aralar›nda Amerika Birleflik Devletleri, Birleflmifl Milletler ve Uluslararas› Olimpiyat Komitesi’nin de bulundu¤u 70’den fazla ülke, örgüt ve flirketin veritabanlar›na s›zd›¤›n› aç›klad›. Washington Post gazetesine konuflan uzmanlar ise siber sald›r›lar›n›n kayna¤›n›n Çin olabilece¤ini söylediler. Ancak McAfee bunu do¤rulamad›. Korsanlar›n hedefleri aras›nda ABD, Tayvan, Hindistan, Güney Kore, Vietnam ve Kanada’n›n yan› s›ra, Güneydo¤u Asya Ülkeleri Örgütü ASEAN, Dünya Dopingle Mücadele Örgütü ve bir dizi savunma ve yüksek teknoloji flirketi de bulunuyor.
En yafll› fosil kertenkele Çin’de keflfedilen 120 milyon y›ll›k bir fosil, bugüne de¤in bulunan en yafll› hamile kertenkele olarak tarihe geçti. Fosili inceleyen ‹ngiliz araflt›rmac›lar, kertenkelenin vücudunda mükemmel biçimde muhafaza edilmifl bir düzineyi aflk›n embriyo ile karfl›laflt›klar›n› söylüyorlar. Öyle iyi muhafaza edilmifl ki, çok yak›ndan incelenince kertenkele embriyolar›n›n s›ra s›ra minik diflleri bile seçilebiliyor. Hamile kertenkelenin anne olmadan birkaç gün önce öldü¤ü tahmin ediliyor. Fosil, Çin’in Jehol bölgesinde keflfedildi.
Sol eli Mercedes ‹ngiltere'nin güney do¤usundaki Berkshire’da yaflayan ve do¤ufltan sol eli olmayan Matthew James, Mercedes’in tak›m patronu Ross Brawn’dan okullar›na yapt›¤› ziyaret sonras› yazd›¤› mektupla yeni bir el istedi. James, mektubunun hemen ard›ndan Mercedes’in fabrikas›na davet edildi. ‘Touch Bionics’ ile anlaflan Mercedes, biyonik eli yapmak için arabalarda kulland›¤› bir teknolojiye baflvurdu. Yeni biyonik eline kavuflan James, daha önceki protez elinin “pençe” gibi oldu¤unu ve her ifli yapamad›¤›n›, ancak flimdiki biyonik elindeki her bir parma¤›n› kullanabildi¤ini, kavanozlar› açmak, fincan tafl›mak gibi fleyleri rahatl›kla yapabildi¤ini söyledi.
Türklerden müthifl proje ‹TÜ bünyesinde faaliyet gösteren Rotorlu Hava Araçlar› Tasar›m ve Mükemmeliyet Merkezi (ROTAM), insans›z hava helikopteri konusundaki çal›flmalar›n› h›zland›rd›. ‹TÜ'de ilk projesini 2007 y›l›nda R‹HA-1 ad› verilen insan›z helikopterle gerçeklefltiren ROTAM, R‹HA -1 test uçufllar›nda baflar›l› olunca yeni nesil insans›z helikopter için kollar› s›vad›. R‹HA-1'i örnek gösteren ‹TÜ, tamam›yla Türk bilim insanlar› ve mühendisler taraf›ndan tasarlanan R‹HA'lar için savunma sanayinin önemli firmalar›yla bir araya geldi. Yap›lan anlaflmaya göre mevcut R‹HA-1 belirlenen özelliklere göre gelifltirilerek R‹HA-1B ad› verilen yeni nesil insans›z hava helikopterinin gelifltirilmesine baflland›.
En pahal› gezegen Avustralyal› bilim insanlar›, süper yo¤un elmastan olufltu¤una inand›klar› bir gezegen bulduklar›n› söylüyor. Gökbilimciler, Serpens yani ‘Y›lan’ tak›my›ld›z›ndaki bu küçük gezegeni telsiz teleskop yard›m›yla keflfettiklerini belirtiyor. Bugüne dek bulunan tüm gezegenden daha yo¤un bir malzemeden olufltu¤u bildiriliyor. Elmas gezegeni, günefl sisteminin en büyük gezegeni Jüpiter’den daha küçük olmas›na ra¤men, kütlesi daha büyük. Bu da bilim insanlar›n›n “muazzam” diye tan›mlad›¤› yo¤unlu¤una ba¤lan›yor. Gezegenin karbondan oluflan çekirde¤inin yüksek bas›nç alt›nda kalarak elmasa dönüfltü¤ü tahmin ediliyor.
SANT‹GRAT
7
006_009_tekno
10/18/11
11:08 AM
Page 4
TEKNO
Tümörler için mikroçip sensörü Alman bilim insanlar›n›n gelifltirdi¤i mikroçip sensörü, yak›nlar›ndaki tümörün büyüyüp büyümedi¤ini belirleyecek flekilde oksijen seviyelerini ölçmeye duyarl›. Oksijen seviyesinde azalma, tümörün büyüdü¤üne iflaret ediyor; böylece hastan›n doktoruna geliflmeyle ilgili bilgi iletiliyor. Sonuçlar doktorun bilgisayar›na kablosuz olarak aktar›labiliyor; böylece hastanede tarama yap›lmas› ihtiyac›n› da ortadan kald›r›yor. Gelecekte bu cihaz›n, vücudun tümörden etkilenen bölgesine do¤rudan ilaç iletmesini sa¤layacak modellerinin de tasarlanmas› gündemde.
‘Zihni Sinir’ projesi hayat buldu ‹nsan hareketlerinden enerji elde etmeyi baflaran Amerikal› araflt›rmac›lar sayesinde, yak›nda cep telefonunuzu yürüyerek flarj etmek mümkün olabilecek. Araflt›rmac›lar›n ayakkab›ya takt›klar› bir alet, yürümekle ortaya ç›kan enerjiyi elektrik enerjisine çevirebiliyor. Kinetik enerji ya da devinim enerjisi halen yaln›zca saat ve dedektör gibi az enerji gerektiren aletlerde kullan›labiliyor. Wisconsin Üniversitesi ekibi, araflt›rmalar›n› Nature Communications dergisinde yay›nlad›. Üniversitenin Makine Mühendisli¤i ekibinden Profesör Tom Krupenkin, “‹nsanlar genelde güçlü enerji jeneratörleridir. Koflan bir insan, bir kilovat enerji üretebilir” diyerek konuya bilimsel bir aç›klama getirdi.
Yaflayan fosil derinlerde Büyük Okyanus’taki bir sualt› ma¤aras›nda yeni keflfedilen bir y›lan bal›¤› türüne ilkel özellikleri nedeniyle “yaflayan fosil” ad› tak›ld›. Yeni keflfedilen y›lan bal›¤› o kadar farkl› ki, bilim insanlar› türün di¤er y›lan bal›klar›yla iliflkisini tan›mlamak için yeni bir cins ismi bulmak zorunda kald›. ABD, Palau ve Japonya’dan gelen bilim insanlar›ndan oluflan ekip, türün 200 milyon y›la uzanan, ba¤›ms›z bir evrim sürecinden geçti¤ine inan›yor. Araflt›rmada kullan›lan 18 santimetre uzunlu¤undaki difli y›lanbal›¤› Palau aç›klar›ndaki bir dal›flta, 35 metre derinlikte bulundu.
8 SANT‹GRAT
006_009_tekno
10/18/11
11:08 AM
Page 5
Düflünce gücüyle çal›flan televizyon
Playstation’dan 3D ata¤› 3D televizyonlar piyasaya ç›kal› yeterince uzun zaman oldu; ancak beklenilen etkiyi halen gösterebilmifl de¤il. Bu durumun önüne geçmek isteyen Sony, oyun dünyas›n›n 3D’ye sahip ç›kaca¤›n› düflünüp Playstation markal› 3D televizyonlar›n› ön siparifle açt›. Hat›rlanaca¤› gibi bu televizyonlar bu y›l E3 fuar›nda tan›t›lm›flt›. Playstation markal› 3D televizyonlar›n en büyük özelli¤i fiyat›. 24 inç boyutundaki 499 dolarl›k televizyonu alanlar, ayn› zamanda yanlar›nda bir HDMI kablo, bir çift 3D gözlük ve Motostorm Apocalypse oyununa sahip oluyor. Televizyonu ön sipariflten alanlar ise PS3’ün beklenen oyunu Resistance 3’e de sahip olacak.
Kumanda kavgas› yak›nda tarihe kar›fl›yor! Yeni televizyon düflüncenizi okuyor, kanal› ona göre de¤ifltiriyor. Almanya’n›n baflkenti Berlin’de düzenlenen Uluslararas› RadyoTV Konferans›’nda düflünce gücüyle çal›flan televizyon tan›t›ld›. Çinli Haier firmas› taraf›ndan gelifltirilen yeni teknoloji, beyin dalgalar›n› okuyor. Böylece kumandaya gerek kalmadan kanal de¤ifltirebiliyorsunuz. Televizyon ayr›ca engelliler için büyük önem tafl›yor. Bitkisel hayatta olan insanlar›n dünya ile ba¤lant›s› olup olmad›¤›n›n fark›na varmak için gelifltirilen sistemin baflka alanlarda da kullan›laca¤› tahmin ediliyor.
“Uzaya çöp dökmek yasakt›r!” Amerika Birleflik Devletleri'nde araflt›rmac›lar Amerikan Uzay ve Havac›l›k Dairesi NASA’y›, dünya yörüngesinde insanlar›n yol açt›¤› uzay çöplerinin makul s›n›r› aflma noktas›nda oldu¤u konusunda uyard›. Ulusal Araflt›rma Konseyi taraf›ndan haz›rlanan bir raporda, uzaydaki çöp y›¤›n›n›n, mekiklerde ölümcül s›zd›rmalara yol açabilece¤i ya da önemli uydulara zarar verebilece¤i de belirtiliyor. Kurulufl, uzaydaki çöp y›¤›n›n›n s›n›rlanmas› ve dev manyetik a¤lar kullan›lmas› konusunda uluslararas› düzenlemeler yap›lmas› ça¤›r›s›nda da bulunuyor. Dünyan›n yörüngesindeki çöp y›¤›n›, uzay mekiklerinin ek motorlar›, kullan›l›r durumda ve kullan›lmaz hale gelmifl olan uydulardan olufluyor.
Alt›n uzaydan geldi ‹ngiliz bilim insanlar›, yeryüzündeki tüm alt›n ve di¤er de¤erli metallerin uzaydan geldi¤ini kan›tlayabileceklerini söylüyor. ‹ngiltere’deki Bristol Üniversitesi’nin araflt›rmac›lar›, Grönland’daki 4 milyar y›ll›k kayalar› inceledi. Araflt›rmac›lar bunlar›n dünyada oluflmufl kayalardan farkl› izotoplar içerdi¤i sonucuna vard›. Onlara göre bu, de¤erli metallerin dünyaya bir meteor ya¤muruyla geldi¤i teorisini kan›tl›yor. Bu meteor ya¤muru s›ras›nda yerküre henüz 200 milyon yafl›ndayd›. Dünyan›n kendi alt›n› ve di¤er a¤›r metalleri daha gezegenin ilk dönemlerinde çökerek merkezdeki ma¤maya kar›flm›flt›. Günümüzde ziynet eflyalar›nda kullan›lan alt›n›n kayna¤› farkl›. Bu alt›n nötron y›ld›zlar›n›n çarp›flmas› s›ras›nda ortaya ç›km›fl. Bu çarp›flmalar›n ise evrenin gördü¤ü en fliddetli çarp›flmalar oldu¤u belirtiliyor.
SANT‹GRAT
9
010_011_tekno zoom
10/18/11
11:11 AM
Page 2
TEKNO ZOOM
Cep telefonlar›n›n k›sa tarihi: ERICSSON 628 M‹? APPLE iPHONE 4 MÜ? ALEXANDER GRAHAM BELL TELEFONU ‹CAT ETT‹⁄‹NDE TEK AMACI VARDI: UZAKTAK‹ ‹NSANLARI B‹RB‹R‹YLE KONUfiTURMAK. SONRA SIRA CEP TELEFONLARINA GELD‹. VAKT‹YLE TU⁄LA BÜYÜKLÜ⁄ÜNDE VE SADECE KONUfiMA ‹fiLEV‹ YER‹NE GET‹REN TELEFONLARIN YER‹N‹ ARTIK B‹NB‹R FONKS‹YONA SAH‹P, ‹NCEC‹K C‹HAZLAR ALDI…
H
ayat›m›za gerçek anlamada giren ilk cep telefonu kesinlikle Ericsson 628’di. Öylesine cazip ve güzeldi ki… ‹çinde neredeyse hiçbir fley yoktu. Oysa iPhone bizi bitirdi. Aplikasyonlar›yla cebimizde para b›rakmad›. Ücretsiz SMS imkan› veriyor diyenler ç›kacakt›r ama bir zahmet o da ücretsiz olsun. Bir konuflma süresinde enerjisini bitirme becerisine sahip olan 628 enerji olay›n› kendine göre yorumluyordu kuflkusuz. iPhone 4 ile Ericsson 628 bugüne kadar karfl›laflt›r›lmad›. Ericsson 628’de hemen hemen hiçbir fley yoktu, iPhone’da ise yok, yok. O KAD‹R ‹NANIR’DI Bilenler bilir, Ericsson 628’i o günlerin paras›yla yani 1996’da ayda 9 milyon 999 bin TL’ye tam 48 ay taksitle sat›n alabiliyorduk. Oldukça pahal›yd›; çünkü teknoloji çok ama çok yeniydi. Bugün iPhone’un fiyat› yaklafl›k 2 bin TL ise Ericcsson 628 ço¤umuza 3 bin TL’ye mal olmufltu. 1996 y›l›nda 628 hayat›m›za girdi¤inde henüz LCD icat edilmemiflti. ‹klim de¤iflikli¤inden de bahsetmiyorduk. 628 modeli 160 gram a¤›rl›¤›ndayd›. Yani girdi¤i ortamlarda a¤r›l›¤›n› hissettiriyordu. 11 adet zil tipinin içinde en sevilen flüphesiz ‘kar›fl›k’ seçene¤iydi. Telefon defteri yoktu. Numaralar› akl›n›zda tutmak zorundayd›n›z. Titreflim yoktu; sizi arayanlar› hissetmek yerine sadece duyuyordunuz. Öyle GPRS, EDGE falan gibi icatlarda henüz yerini almam›flt›. Baz istasyonlar› izin verdi¤i sürece
10 SANT‹GRAT
arayana ulaflabilen bir telefondu. Ericsson 628, size sadece söyledi¤i fleyi veriyordu; yani o sadece bir telefondu. Sizi sabah uyand›rm›yordu çünkü alarm› yoktu. Bunca yokluk içinde 628’in ön kapa¤› de¤ifliyordu. 13 cm’lik ön taraf›nda 4 cm’lik bir kapak vard› ki, sinirlenip duvara vursan›z yerinden ç›km›yordu. Zaten pek çok kifli onun ön kapa¤›n›n de¤iflti¤ini çok zaman sonra keflfedip hay›flanmam›fl m›yd›? Özetle o eski jenerasyonun Türk sinemas›yd›, Kadir ‹nan›r’d›, K›vanç Tatl›tu¤ de¤il. YALANLARIYLA HEP‹M‹Z‹ KANDIRDI Aflk-› Memnu’nun k›zlar› peflinden koflturan yak›fl›kl›s› K›vanç Tatl›tu¤, aldatan adamd›. Hem de amcas›n›n kar›s›yla birlikteydi. ‹flte iPhone biraz da bu yüzden benziyor ona. iPhone sahibi bir kiflinin, daha iyi iPhone aplikasyonlar›na sahip insanlarla karfl›laflma riski hep var. Siz hep eksik kal›rs›n›z birileri daha iyisini bulur. Sizin kendi iPhone’unuzu en iyisi zannederken bir bakm›fls›n›z yeni modeli hem de daha ucuza piyasaya sürülmüfl. Siz kendinizi çoktan bir operatörün kollar›na kontrat vesilesiyle terk etmiflken yeni modeli ma¤aza vitrinlerini süslemeye bafllam›fl. Art›k dönüflü olmayan bir yola sokmufltur sizi iPhone. Bundan sonra MacBook alman›z gerekir, iPad alman›z gerekir. O sizi kand›rd›kça siz onu daha çok seversiniz. Çinlilerin yapt›¤› çakma iPhone modelinde anten ve televizyon özelli¤inin olmas› sektörün rekabette ne kadar ac›mas›z oldu¤unun göstergesidir adeta.
DE⁄ERLEND‹RME Ericsson 628’i olan bir kiflinin tek masraf› yapt›¤› görüflme ücretiydi. iPhone 4’ün masraflar›ysa ald›ktan sonra bafll›yor. Önce bir internet paketi sat›n alacaks›n›z. Yetmeyecek yeni oyunlar indireceksiniz. iPad sat›n al›p, birbirlerine tan›tacak, sonra da her zaman senkronize olmalar›n› sa¤layacaks›n›z. Elbette bunun sürüyle faydalar› olacak ama masraf ve mesai harcaman›z gerekecek. Bir de telefonlar›n bozuldu¤unu düflünün. Basit bir telefonu kolayca baflka bir model ve markaya tercih ederken iPhone’un peflinde uzun günler koflturman›z gerekecek. Çünkü vazgeçemeyecek kadar çok kendinizi ona kapt›rm›fl olacaks›n›z. Birçok aç›k artt›rma sitesinde orijinal Ericsson 628’in fiyat› 2 bin dolarlara kadar yükseliyor. Acaba bir tane ondan edinip, telefon dünyas›n›n içinden ç›k›lamayan özelliklerinden, aplikasyonlardan, bir sürü terimden bir ç›rp›da kurtulmak ister miyiz?
010_011_tekno zoom
10/18/11
11:11 AM
Page 3
Apple iPhone 4 teknik özellikleri GSM flebeke Servis
Ericsson 628’in teknik özellikleri Genel
Network Duyurulma Ç›k›s Tarihi
GSM 900 1996 Yar›m kald›
Ölçüler
Boyutlari Agirlik
130 x 49 x 28 mm 160 g
Ekran
Tip Ölçüler
Alfanümerik 1 x 12 karakter
Zil Tipi
Tip Adet Uyarlama Titreflim
11 Hay›r Hay›r
Haf›za
Telefon defteri Arama kayd› Kart slotu
Data(Veri)
GPRS HSCSD EDGE 3G WLAN Bluetooth K›z›lötesi portu USB
Hay›r Hay›r Hay›r Hay›r Hay›r Hay›r Hay›r
Mesajlaflma Taray›c› Saat Alarm Oyunlar Renk Diller Kamera
SMS
Özellikler
Batarya Bekleme süresi Konuflma süresi
Hay›r Hay›r
Hay›r Hay›r Hay›r Hay›r Standart, 1000 mAhNiMH 83 saat 125 dakika
Bluetooth K›z›lötesi Wi-Fi(WLAN) USB Faks / Veri Ana ekran Renkli ekran Boyutlar Çözünürlük D›fl ekran Dahili bellek Harici bellek Bellek Kart› yuvalar› Bellek kart› tipleri Pil Bekleme süresi Konuflma süresi Titreflim Foto ID Melodiler Kamera Megapiksel Maks. foto¤raf çözünürlü¤ü Dijital zum Optik zum Otomatik netleme Flafl Video kay›t ‹kinci (dahili) kamera SMS MMS T9 metin girifli E-posta HTML taray›c› FM radyo çalar Java deste¤i Ses çalar Video oynatma Melodi ekleme Ajanda fonksiyonlar› Görüntülü görüflme Di¤er özellikler
A¤›rl›k Boyutlar (Y x G x D)
fiebeke EDGE, GPRS, GSM, HSDPA (3G), HSUPA 850, 900, 1800, 1900, 2100 Ba¤lant›lar v2.1 with A2DP Hay›r Evet Evet2.0 Evet Ekran Color TFT capacitivetouchscreen 16.000.000 renkler 88.9 mm. 640 x 960 piksel Hay›r Bellek 16GB/32GB Hay›r Hay›r Hay›r Temel özellikler Standardbattery, Li-Ion 300 Saat 14 Saat Arama Evet Evet MP3 Kamera Evet 5 megapiksel 2592x1944 piksel 5x Hay›r Evet Evet Evet Evet Mesaj Evet Evet Evet Evet Evet Multimedya Hay›r Hay›r Evet Evet Özellikler Evet Organiser, PushEmail, Voice command/dial Evet Apple A4 processor, iOS4, Multi-touchinput, Auto-rotate, Auto turn-off, Scratch-resistantsurface, Speakerphone, 3.5 mm headsetjack, Downloadable, Motion-basedgames, GPS, aGPS, Google Maps, TV-out, Digitalcompass Format 137 g. 115.2x58.6x9.3 mm.
SANT‹GRAT
11
012_016_daikin
10/18/11
1:31 PM
Page 2
HABER
DAIKIN’IN TAR‹H‹NDEK‹ DÖNÜM NOKTALARI…
1924 Akira Yamada, Osaka Kinzoku Kogyosho Ltd. flirketini kurdu. 1933 Florin so¤utkanlar› üzerine araflt›rmalar. 1936 Mifujirator, Japonya’n›n ilk iklimlendirme sistemi olarak trenlerde kullan›ld› 1951 Paket iklimlendirme sistemleri üretimi bafllad› 1957 ‹lk Japon döner kompresörü gelifltirildi. 1958 ‹lk paket tipi ›s›tma pompas› gelifltirildi. 1967 Malta’da Daikin Avrupa Temsilcili¤i 1969 ‹lk Multi-Split üretildi. 1973 Daikin Europe (DENV).Ostend, Belçika 1982 Japonya’n›n ilk VRV® sistemi gelifltirildi. 2003 Daikin Industries Çek Cum. (DICZ)VRV®II piyasaya sürüldü. 2006 Daikin Device Çek Cum. (DDCZ) Kompresör Fabrikas› OYL sat›n al›nd›. 2008 Rotex sat›n al›nd›. 2009 Daikin ›s›tma pompalar› için Eko-label alan ilk flirket oldu
DAIKIN’IN GÜCÜ: Müflteri merkezli bak›fl aç›s›na sahip olan Daikin’›n merkezinde ‘de¤iflim yetene¤i’ var. Geliflim için tek pozisyon: Do¤rudan geniflleme, kompresör ve so¤utkanlar üzerine kurulu. Sat›fl öncesi destek, yüksek kalite politikas›yla desteklenen birinci s›n›f ürünler güçlü sat›fl sonras› a¤› ile destekleniyor. Daikin, dünya piyasas›nda önemli bir varl›k ve teminat gücüne sahip. 12 SANT‹GRAT
DAIKIN INDUSTRIES LTD. fi‹RKET PROF‹L‹ (31 Mart 2011 itibariyle) fiirket ‹smi: Daikin Industries, Ltd. Genel Merkez: Osaka (Japonya) Baflkan & CEO: Mr. Inoue Anonimleflme: 11 fiubat 1934 ‹fl Hacmi: 10,268 milyon Euro (2010) ‹flletme Kar›: 668 milyon Euro (2010) Çal›flan say›s›: >41,000 Kompresörler, ya¤ hidrolikleri, t›bb› ekipmanlar, flor kimyasallar›, so¤utkanlar, Is›tma uygulamalar›, konut uygulamalar›, ticari uygulamalar, merkezi sistemler, so¤utma sistemleri yapan Daikin’›n R10 iflletme birimi bafl›na sat›fl› ise do¤rudan geniflleme yüzde 86.6, kimyasallar yüzde 9,9 ve di¤er yüzde 3.5 oran›nda paylafl›l›yor. R10 bölge bafl›na AC sat›fl sonuçlar› ise söyle: Japonya yüzde 36.3, EMEA yüzde 23.8, Amerika yüzde 8.9, di¤er yüzde 31.
012_016_daikin
10/18/11
1:31 PM
Page 3
KURUMSAL DE⁄ERLER‹M‹Z: ÇEVRE, KAL‹TE VE ‹NSAN… “Hepimizin içinde yeflil bir kalp var” Kurumsal sosyal sorumluluk bafll›¤› alt›nda yer alan üç temel unsur Daikin için önemli: Çevre, kalite ve insan… Do¤aya ve çevre bilincine de¤er veren flirket, küresel ›s›nma konusuna özellikle dikkat çekiyor. Sürekli geliflen bir grup olmay› grup felsefesinin önemli esaslar›ndan biri kabul eden Daikin, çevresel bilinçli eylemlerde lider flirket olmay› hedefliyor. Grup felsefesinin içinde bunu flu cümlelerle aç›kl›yor: “Çeflitli alanlarda ifl etkinli¤imizi gelifltirmeye devam ederken; misyonumuz, çevresel konularda ileriye yönelik giriflimler bafllatmakt›r. Yönetimimize çevreci giriflimleri dahil etmek bizim için bir öncelik olmal›d›r. ‹fl etkinli¤imizin her bak›m›nda, ürün gelifltirme, üretim ve sat›fl da dahil olmak üzere, do¤ay› gelifltirecek ve sürdürecek giriflimler haz›rlamal›y›z. Ayn› zamanda, çevresel olarak daha sa¤l›kl› bir dünya için yeni ürünler gelifltirmeli ve teknolojilerin yenilenmesini desteklemeliyiz. ‘Çevresel sorumluluk önemli bir yönetim kayna¤›d›r’ ilkesiyle, çevreci giriflimlerimizi flirket yönetimine entegre etmeliyiz. Çünkü böylece ifl büyümesi, ifl performans›n›n yükselmesi ve d›flar›daki güvenilirli¤imizin daha da artmas› sa¤lan›r. ‘Çevreci yönetim’ konusunda lider flirket olmaya devam etme niyetindeyiz. Böylece iyi bir dünya vatandafl› olarak daha sa¤l›kl› bir küresel çevre için katk›lar›m›z› sürdürece¤iz.” Daikin, flirketin “Hepimizin içinde yeflil bir kalp var” slogan›n› çal›flmalar›yla hayata geçiriyor. Bu amaçla flirketin en üst düzeyinde bafllat›lan ve desteklenen çevreci politika, CEO Çevreci Beyan› deklaresiyle hayat buluyor. fiirket, flu bafll›klar alt›nda çevre ve do¤aya iliflkin stratejilerini gelifltiriyor. G Çevreye odakl› yarat›c›l›¤›m›z› artt›rmak G Bütün ifl etkinliklerinde çevreye duyarl› uygulamalar gerçeklefltirmek G Dünyan›n gelece¤ini ak›lda tutarak hareket etmek Daikin, çevre konusundaki çal›flmalar›nda Avrupa Birli¤i iklim de¤iflikli¤i eylem plan›: 20-20-20 Politikas›’n› yönetmeli¤ini esas al›yor. Aç›l›m› ise yüzde 20 daha az CO2 emisyonu, Yüzde 20 yenilenebilir
enerji pay› ve yüzde 20 daha az ilkel enerji anlam›na geliyor. Bunun Daikin için etkisi ise, daha fazla inverter odakl›, daha fazla full sistem odakl›, Is›tma pompas› & küçük kapasiteli birimler ve Daikin yüksek teknoloji imaj›n›n tan›t›m›n› sa¤layacak alternatif ürün s›ralamas› gelifltirilmesi yönünde oluyor. Çevre konusunda çeflitli çal›flmalar yapan Daikin’›n uygulamalar›ndan biri de Do¤a Araflt›rmalar› Merkezi. 2006 y›l›nda kurulan Çevresel Haz›rl›k Grubu (ERS), yönetmelik ve yönelimlerin takibi yap›yor, 2007 y›l›nda kurulan Çevresel Uygulama Araflt›rma Grubu (EARS), yönelimleri yeni uygulamalara dönüfltürmenin yollar› üzerinde çal›fl›yor. Avrupa’da enerjinin yüzde 28’i endüstri, yüzde 31’i nakliye, yüzde 41’I ise binalar taraf›n-
dan tüketiliyor. Daikin’›n iflinin yüzde 5060’i olan ›s›tma, Avrupa’daki bu yüzde 41’lik dilime yöneliyor. Buras› Daikin’›n sorumluluk alan›na giriyor. Daikin’›n çevre konusunda vizyonunun temelini çevresel geliflmeleri f›rsatlara dönüfltürmek oluflturuyor. Bunun da 5 stratejik yönü var. 1- Is›tma pompalar›n› destekleyerek CO2 azalmas›na katk›da bulunmak 2- ‹fl Etkinli¤indeki Çevresel Engelleri Azaltmak 3- Yüksek verimli ürün çeflitlili¤inde 1 numara olmak 4- Enerji Çözümleri Dan›flmanl›¤›nda 1 numara 5- So¤utkan emisyonlar›n›n etkisini azaltmak
SANT‹GRAT
13
012_016_daikin
10/18/11
1:31 PM
Page 4
KAL‹TE… Kurumsal sosyal sorumluluk içinde Daikin için önemli olan ögelerden biri de Kalite. Sat›fl sonras› hizmet, sat›fl a¤›na verilen yo¤un e¤itim ve üretim sürecindeki geliflmelerin sa¤lad›¤› organizasyonel kalite ve güvenli ömür boyu kullan›m› en iyi seviyeye getirecek ürün kalitesi, bu sorumlulu¤un temelini oluflturuyor. ‹NSAN… ‹nsana önem vermek Daikin kurum kültürünün önemli bir di¤er parças›. Bunun için e¤itim ve istihdam konular›na yönelen flirket, bu alanlarda dikkat çekici projeler gelifltiriyor. Daikin Akademi arac›l›¤›yla insanlar›n yetenek ve becerilerini gelifltirmesi sa¤lan›yor. 45 yafl ve üzeri ifle alma kampanyas› ve engelliler için atölyeler, Daikin’›n çeflitli kurumlarca ödüllendirilen istihdam çal›flmalar› aras›nda yer al›yor. Bütün bunlar›n yan› s›ra sponsorluk ve kutlamalarla, toplumla iliflki kurmak ve bu iliflkileri desteklemek amaçlan›yor. Bondance, Japon Müzesi, basket ve bisiklet tak›m› gibi etkinlikler bu çal›flmalar›n bir sonucu olarak halen büyük ilgi topluyor. DAIKIN VE ÜRET‹MLER‹… Daikin ürünlerini 4 ana bafll›kta incelemek mümkün. Is›tma, iklimlendirme, merkezi sistemler, so¤utma. Bunlar ayn› zamanda Daikin’›n yükselifl dayanaklar›. Daikin altherma düflük s›cakl›k: Split ve Monoblok Daikin altherma yüksek s›cakl›k: Split Daikin altherma apartmanlar ve toplu konutlar için çeflitli ürünlerle hizmet veriyor. Bunlarla, ›s›tma uygulamalar›, ›s› pompa-
14 SANT‹GRAT
lar› montaj›, ›s›tma emitörleri, ekstra konfor önerileriyle geleneksel yöntemlere göre, uygun maliyetli düflük enerji üretimi, CO2 emisyonunda azalma, tam konfor sa¤l›yor. “DAIKIN ALTHERMA, KONFORA ULAfiMANIN AKILCI YOLU” Daikin Altherma ev ›s›tma çözümleri, sanayide bir ilke imza atarak Avrupa Ecolabel kazand›. AB Eco-label, kazanan ürünlerin Avrupa Birli¤i’nin güçlü çevresel kriterlerine uyumlu oldu¤unu garanti eder. Daikin Altherma ‘n›n Eco-label almas›n›n nedenleri ise yüksek enerji verimlili¤i ve düflük küresel ›s›nma etkisi sa¤lamas›yd›. Bu ayn› zamanda sanayide bir ilk olma özelli¤i de tafl›yor. ‹kinci dayanak olan iklimlendirmede Daikin’›n ev ve ticari uygulamalar› var. Konutlar için dünyaca ünlü ödüllere sahip split klimalar, ticari uygulamalarda ise restoran, küçük dükkanlar, küçük ofisler için tasarlanan SkyAir, otel, AVM ve ofisler için tasarlanan VRV.
Split: New pair Split R-410A modellerinin tümü A Enerji s›n›f›ndan ve inverter özellik tafl›yor. Daikin yeni modellerini gelifltirirken ‘En çevreci bulunan teknolojiler’ (BEAT) kapsam›na odaklan›yor. Pazarlar sürekli gelifliyor. Büyüyen pazar›n piyasa oda¤› sa¤l›k & zindelik, dizayn & estetik ve markan›n farkedilen de¤eri haline geliyor. Ururu Sarara teknolojisi, nem kontrolü ve havaland›rma sa¤l›yor; Ururu Sarara duvara monte & split duvara monte modellerinden olufluyor. Ururu teknolojisi ise Ururu Multi ve Ururu hava temizleyicisi olarak hizmet veriyor. Dairesel At›fll› Kaset Tipi Sky Air, VRV : Düflürülmüfl kurulum yüksekli¤i, konforlu hava ak›fl› (360°), çok çeflitli hava ak›fl› kal›plar› sa¤l›yor. hi-cop ve ince tip olarak iki modeldir. Filtrenin günlük oto-temizli¤iyle yüzde 10’a varan enerji tasarrufu sa¤l›yor. VRV KÖKTEN ÇÖZÜM ÜRETIR… Havaland›rma: Yüksek kalitede bir ev ortam› yarat›r. Düflük so¤utma ve ›s›tma
012_016_daikin
10/18/11
1:31 PM
Page 5
gereksinimleri sayesinde yüzde 40 tasarruf sa¤lar. Is›tma & so¤utma: Her türlü biçim ve boyuttaki odalara uyumlu çeflitli ev içi birimler geleneksel sistemlere oranla yüzde 15 tasarruf sa¤lar. Kullan›c› dostu kontrol sistemleri: Maksimum verimlilik için tam kontrol sa¤lar. Hava perdesi: Kap› aral›¤› iklim bölünmesine yüksek derecede etkili çözüm getirir. Bir elektrikli hava perdesine oranla yüzde 72 tasarruf sa¤lar. S›cak su: S›cak su üretmek için ›s› pompas› teknolojisini kullan›r. Kombiye k›yasla yüzde 17 tasarruf sa¤lar. VRV® – Ev içi birimlerde genifl ürün yelpazesine sahiptir. Dairesel ak›fll› kaset tipi, 4 yöne üflemeli kaset tipi, 2 yöne üflemeli kaset tipi, tavana monte köfle kaset tipi, küçük gizli tavan ünitesi, ince gizli tavan ünitesi, gizli tavan ünitesi, duvara monte ünite, tavana as›l› ünite, 4 yöne üflemeli tavana as›l› ünite, yer ünitesi, gizli yer ünitesi, sadece ›s›tmal› hydrobox, fl›k ev içi ünitelerine ba¤lant› gibi birçok modele sahiptir. VRV sistemlerinde bina d›fl› genifl bir ürün yelpazesi de mevcut. Hava so¤utmal› ve su so¤utmal› sistemler için Is› geri kazan›m, ›s› pompas› çeflitleri ve sadece ›s›tma ifllevi gören ürünleri bulunuyor.
monte Fan Coil üniteleri 1,100m?/h’dan 124,000m?/h’a hava ak›fl oran›na sahip klima santralleri Daikin ürünleri aras›nda yer al›yor. SO⁄UTMA… Ticari, Zeas, Endüstriyel tiplerindeki yo¤uflturma üniteleri, MT: 0.8kW – 400kW / LT: 0.5kW – 163kW özelli¤i tafl›yor. So¤utma, iklimlendirme, ›s› geri kazan›m› ve enerji verimlili¤i özelli¤ine sahip Conveni-Pack ise 14kW – 20kW.
DAIKIN’IN MARKA VE PATENTLER‹... Daikin markas›n› Daikin flirketi iflletiyor. Daikin Europe N.V. grubunun baflka bir markas› ise ROTEX. McQuay markas›n› da McQuay iflletiyor. VRV: 25 y›ll›k bir geçmifli olan, dünyan›n ilk dev ticari uygulamalar için inverter çoklu sistemi. DAIKIN altherma: Daikin’›n konut ›s›tma pazar›na girifli. Ururu Sarara: Dünyan›n ilk nemlendirme
MERKEZ‹ S‹STEMLER… Konut Uygulamalar› için: 5-7 kW Döner ya da spiral kompresörler Ticari Uygulamalar için: (flarap mahzenleri, bal›k çiftlikleri 10-250 kW çoklu spiral kompresörler Endüstriyel ve tar›msal uygulamalar ile havaalanlar› için: 180-2000 kW Tek Vidali kompresörler ve 300-9000 kW santrifüjlü kompresörler ihtiyaçlara yan›t veriyor. Daikin ve McQuay yelpazesi Daikin kifliye özel çözümler için de yan›n›zda. Merkezi sistemler bafll›¤› alt›nda yer alan Fan Coil üniteleri ve klima santralleri çeflitli modellerde ihtiyaçlar› karfl›l›yor. Yer tipi / esnek tip, tavana gizli, 4 yönlü üflemeli tavana monte kaset tipi, duvara
SANT‹GRAT
15
012_016_daikin
10/18/11
1:32 PM
Page 6
ve temiz hava içeren ev içi klimas›. Conveni-Pack: Dünyan›n ilk iklimlendirme ve hava perdelerini bir araya getiren so¤utma ünitesi. SkyAir: Hafif ticari uygulamalar. DAIKIN EUROPE N.V. fi‹RKET PROF‹L‹ (31 Mart 2011) fiirket Ad›: Daikin Europe N.V. Genel Merkez: Ostend (BE) Baflkan: Mr. Minaka Anonimleflme: 1973 ‹fl Hacmi: 1,809.2 milyon Euro (2010) Cons. ‹flletme kar›: 179.7 milyon Euro (2010) Çal›flan say›s›: 4,404 Tümüyle Daikin Industries Ltd. flirketine ba¤l› olan Daikin Europe N.V., iklimlendirme üretimi ve sat›fl›, so¤utma ve ›s› pompas› ekipman› üretiyor. Avrupa iklimlendirme pazar›n›n 1 numaral› oyuncusu konumunda. Avrupa, Afrika ve Ortado¤u genelinde 50’den fazla ülkede güçlü sat›fl a¤›na sahip. Belçika ve Çek Cumhuriyeti’nde fabrikalar› var. Almanya ve di¤er Avrupa fabrikalar› ise McQuay ‹talya ve McQuay ‹ngiltere. fiirket, sürekli yukar›ya do¤ru ivme kazanan bir büyüme içinde. Sat›fl miktar› ise Milenyumun bafllang›c›na k›yasla, üç kat›na ç›km›fl durumda. DAIKIN EUROPE N.V. AVRUPA’DA ÜRET‹M (Sky Air® / VRV ® Chillers / Daikin Altherma) Pazara yak›n ve katma de¤erli üretim yaparken, ürün portfolyosunu yenilemek ve piyasa taleplerini yeni ürün gelifltirmelerle ön görmeyi hedefliyor. Üretim bafllang›c›: 1973 Çal›flan say›s›: 1,412
16 SANT‹GRAT
Fabrika alan›: 26,000mÇ Toplam yerleflim alan›: 135,000mÇ ‹ç üniteler üretim miktar›: 313,975 pcs D›fl üniteler üretim miktar›: 136,148 pcs DAIKIN INDUSTRIES ÇEK CUMHUR‹YET‹ (CZ) (Split) Çek Cumhuriyeti’nde kurulan fabrika pazara yak›n ve ev içi klimalar için seri üretim alan› olarak konumland›. Üretim Bafllang›c›: 2004 ‹flçi/çal›flan say›s›: 2,000 Fabrika + ofis alan›: 43,250mÇ Toplam yerleflim alan›: 117,455 mÇ ‹ç üniteler üretim miktar›: 345,409 pcs D›fl üniteler üretim miktar›: 695,218 pcs MCQUAY MILAN (IT) (Klima Santralleri) Pazara yak›n konumu nedeniyle kurulan fabrika klima santralleri üretimi ve ›smarlama üretim yap›yor. Üretim bafllang›c›: 2008 Çal›flan say›s›: 25 Fabrika + ofis alan›: 6,750 mÇ Toplam yerleflim alan›: 12,450mÇ Üretim miktar›: 560 MCQUAY CRAMLINGTON (UK) (Klima Santralleri) Pazara yak›n, klima santralleri ve ›smarlama üretim yapan fabrika, dev klima santralleri konusunda uzman. Üretim bafllang›c›: 1966 Çal›flan say›s›: 116 Toplam yerleflim alan›:
14,214mÇ (AAF ile ortak) Üretim miktar›: 1,000 MCQUAY CECCHINA (IT) (So¤utucular) Merkezi sistemlerin üretim yeri olan fabrikada büyük oranda yüksek kapasiteli ünite üretimi gerçeklefltiriliyor. Üretim Bafllang›c›: 1969 Çal›flan say›s›: 115 ‹flçi say›s›: 90 Fabrika alan›: 21,000mÇ Ünite üretim miktar›: 1,800 pcs Kompresör üretim miktar›: 4,350 pcs ROTEX ISITMA S‹STEMLER‹ GmbH (GER) (›s›tma) Gaz/ya¤ yo¤unlaflt›r›c› kombi, günefl panelleri, yerden ›s›tma gibi ›s›tma ekipmanlar› ve ›s›tma bileflenleri üretiyor. Üretim bafllang›c›: 1973 Çal›flan say›s›: 167 ‹flçi say›s›: 145 Fabrika alan›: 14,970mÇ Toplam yerleflim alan›: 55,000mÇ Günefl paneli üretim miktar›: 19,000 pcs DAIKIN DEVICE (CZ) Çek Cumhuriyeti’ndeki bu fabrikada küçük kapasiteli üniteler için swing & scroll kompresör üretimi, Sky Air için batarya üretimi, Daikin Altherma için hydrobox & ev içi s›cak su tank› üretimi gerçeklefltiriliyor. Üretim bafllang›c›: 2006 Çal›flan say›s›: 1013 Fabrika alan›: 24,361mÇ Toplam yerleflim alan›: 127,000mÇ Üretim miktar›: 849,509 pcs
Untitled-1 10/19/11 5:20 PM Page 1 C
M
Y
CM
MY
CY CMY
K
018_021_eskisehir
10/18/11
11:17 AM
Page 2
GEZ‹
Bozk›rda açan çiçek
ESK‹fiEH‹R YOLLARIN KAVUfiMA NOKTASINDA, MODERN fiEH‹RC‹L‹K ANLAYIfiINI BEN‹MSEM‹fi B‹R Ö⁄RENC‹ KENT‹ ESK‹fiEH‹R… PORSUK ÇAYI ÜZER‹NDEK‹ KÖPRÜLER‹, HEYKELLER‹ VE ÇEVRE DÜZENLEMES‹ ‹LE ADETA B‹R AVRUPA KENT‹. B‹R fiEHR‹N, B‹L‹M, SANAT VE KÜLTÜR MERKEZ‹NE DÖNÜfiMES‹N‹N fiAHANE B‹R ÖRNE⁄‹… YAZI VE FOTO⁄RAFLAR: SEYRA FARALYALI ERDALO⁄LU
E
skiflehir… Bozk›rda açan çiçek… Gençlerin okumak, insanlar›n yaflamak için can att›¤›, her geçen y›l popülaritesi artan, geliflen, güzelleflen bir flehir. Kendi halinde gri renkli bir tar›m ve sanayi kentinden, genç, dinamik, yeflil bir turizm kentine dönüflüm… Üstelik ekonomiyi döndüren öz niteliklerini kaybetmeden… Sakinlerinin yüzde 95’inin okur-ya-
18 SANT‹GRAT
zar oldu¤u Anadolu’nun en kültürlü kenti. Çal›flkan ve vizyon sahibi bir yerel yönetimin iklim ve do¤al güzellikler aç›s›ndan s›n›rl› bir co¤rafyada flehir sakinleriyle el ele vererek neleri baflarabilece¤inin canl› örne¤i. Eskiflehir, Türkiye’deki modern flehircilik anlay›fl› için bir ‘vaka analizi’ niteli¤i tafl›yor. Ankara taraf›ndan yolculuk edenler, insan›n içini mutlulukla dolduran, ifltah›n›
açan mis gibi bisküvi kokusunu ald›klar›nda bilirler Eskiflehir’e vard›klar›n›. Her yönden gelen için de¤iflmez olan fley ise k›sa aral›klarla duyulan uçak sesleri… Pek çok kentin aksine Eskiflehir’le ilk tan›flmada görme duyusu de¤il, duyma ve koku alma duyusu harekete geçiyor. Kent çevresine öyle güzel parklar yap›l›yor ki, bir zaman sonra, sar› topraklar ortas›ndaki yemyeflil alanlar› görünce anlayaca¤›z
018_021_eskisehir
10/18/11
11:17 AM
Page 3
Eskiflehir’e geldi¤imizi. Örne¤in, Kütahya yolu üzerinde Sazova’da yap›lmakta olan Bilim Sanat ve Kültür Park› yaklafl›k 400 bin metrekarelik alan› kapl›yor ve flehrin en büyük park› olma özelli¤ini tafl›yor. Park alan› içinde çeflitli su sporlar› ve aktiviteleri de yap›lacak olan büyük bir gölet, restoranlar, 2 bin kiflilik aç›k hava konser alan›, bire bir ölçülerde korsan gemisi, masal flatosu, çocuklar›n su ile ilgili çeflitli aktiviteleri yapabilecekleri oyun alan›, engelli çocuklar için oyun alan›, içinde büyük bir gözlemevi de olan bilim ve deney merkezi bulunuyor. Bugünün Eskiflehir’ine dair anlat›lacak o kadar çok fley var ki, kentin tarihsel sürecini h›zl›ca geçmek en iyisi. Eskiflehir ve yak›n çevresi binlerce y›ld›r Anadolu topraklar› üzerine yerleflen farkl› kültürlerin önemli kesiflim noktas› olmufl. Yap›lan arkeolojik kaz›larda flehrin, geçmifli MÖ 3 bin y›l›na dayanan eski bir yerleflim yeri oldu¤u ortaya ç›km›fl. fiehir, Hitit, Frigya, Roma Bizans, Selçuklu ve Osmanl› medeniyetlerine ev sahipli¤i yapm›fl. Tarih boyunca tan›k oldu¤u istila ve savafllar sonras›nda ald›¤› harabe görüntüsünden dolay› Eskiflehir ismi verildi¤i söyleniyor. fiehrin isminin kökeniyle ilgili bir baflka anlat›m ise flöyle: Osmanl› Devleti’nin ilk kurulufl y›llar›nda büyük öneme sahip olan ve Sultanönü ismi verilen flehir zaman içinde önemini kaybetmifl ve terk edilmifl görünümü alm›fl. fiehrin eski flaflaal› günlerini özleyen halk flehre Eskiflehir demeye bafllam›fl ve zaman içinde as›l ismi olan Sultanönü unutulmufl. Eskiflehir ve çevresinde tarihin izini sürmek isteyenler, özellikle Friglerden kalma Antik Yaz›l›kaya Kenti ve çevresindeki kaya an›tlar›, an›tsal kaya mezarlar› ve kaleleri görmeli. Antik kent Eskiflehir’in Çifteler ilçesinin 39 km güneybat›s›nda bulunuyor. Dikkat çekici bir baflka Frig kenti de, Sivrihisar’›n 16 km güneyinde yer alan Ball›hisar (Pessinus). Han Antik Kenti, Sivrihisar (Justiniapolis), Eskiflehir’in kuzeyinde Bozda¤’a 12 km mesafede yer alan fiarhöyük (Dorylaion), Seyitgazi (Nacolea), Gümüflkonak (Eoudox›as) ve Eskiflehir’in 8 km güneybat›s›nda bulunan, Osmanl› Beyli¤i’nin ilk yerleflim yerlerinden Karacaflehir tarihe merakl› olan-
lar›n gezip görmesi gereken yerlerin bafl›nda geliyor. GENÇ, D‹NAM‹K, CIVIL CIVIL B‹R KENT Eskiflehir’e gitmenin türlü türlü yolu var. Demiryolu, karayolu ya da havayoluyla ulaflmak mümkün. ‹stanbul ya da Ankara yönünden geleceklere tren yolculu¤unu öneririz. Yüksek h›zl› trenin tamamlanmas›yla Ankara-Eskiflehir aras› 1.5 saate düfltü. Ayn› yol araçla 2.5-3 saat sürüyor. ‹stanbul-Eskiflehir aras› trenle ya da özel araçla yaklafl›k 4 saati buluyor. Yüksek h›zl› tren tamamland›¤›nda tren yolculu¤u 1.5 saate düflecek. Eskiflehir Anadolu
Havaalan›’na THY seferleri ise 2007 y›l›nda bafllad›. Bir kere flehre geldikten sonra kendinizi ilk ataca¤›n›z yer belli: Adalar. Adalar, Atatürk Caddesi Köprüsü ile Köprübafl› aras›nda kalan Porsuk Çay› kenar›ndaki bölgeye verilen isim. A¤açlar, türlü türlü çiçekler, yemyeflil çim örtüyle çok güzel bir düzenlemeye sahip olan Porsuk Çay›’n›n her iki yan›na s›ralanm›fl restoran ve kafeteryalar yaz k›fl c›v›l c›v›l. Buras› üniversiteli gençler kadar turistlerin ve flehir sakinlerinin de u¤rak noktas›. Eskiflehir’in en gözde al›flverifl caddesi olan ‘Doktorlar’da (‹smet ‹nönü Caddesi) al›flverifl turunu tamamlayan hemen herkes SANT‹GRAT
19
018_021_eskisehir
10/18/11
11:17 AM
Page 4
yorgunlu¤unu atmak için paraleldeki Adalar’a geçip bir çay içer. Porsuk kenar›nda 1960’l› y›llarda yazl›k sinemalar varm›fl, bunlar 1970’li y›llarda yerini gazinolara, 1980’li y›llarda ise lunaparklara b›rakm›fl. 1980’li y›llar›n sonuna do¤ru ise lunaparklar›n yerini kafeteryalar almaya bafllam›fl. Zaman›nda kay›klar›n kiraland›¤›, flimdi ise gezi botlar› ve gondollar›n sefer yapt›¤› k›vr›la k›vr›la akan Porsuk Çay› üzerindeki köprüler de manzaraya ayr› bir güzellik kat›yor. Porsuk Çay› çevresinde ‹ki Eylül, Cengiz Topel, ‹smet ‹nönü (Doktorlar), fiair Fuzuli ve Sivrihisar caddeleri yer al›yor. Bunlar›n kesiflti¤i noktaya ise Köprübafl› deniyor. En meflhur cadde de daha önce belirtti¤imiz gibi Doktorlar. Üniversite Caddesi ve Zübeyde Han›m Caddesi’nin kesiflme noktas›nda yer alan Haller Gençlik Merkezi’nin önünden kalkan faytonlarla nostaljik flehir turu yap›l›yor. 70’lere kadar kent içi tafl›mac›l›kta kullan›lan faytonlar, eski faytonlar›n yan› s›ra Viyana faytonlar› örnek al›narak yapt›r›lm›fl. KÜLTÜR VE SANAT MERKEZLER‹ Genç ve dinamik Eskiflehir Anadolu’da kültür ve sanat faaliyetlerinin en yayg›n oldu¤u flehirlerden biri. Anadolu ve Os-
20 SANT‹GRAT
mangazi üniversitelerinde ö¤renim gören genç ö¤renci nüfusunun kat›labildi¤i pek çok sosyal aktivite var. fiehirde tiyatro ve opera sahnelerinin yan› s›ra üç büyük kültür merkezi bulunuyor. Çeflitli tiyatro, seminer ve gösterilerin yap›ld›¤› Yunus Emre Kültür Merkezi, Anadolu Üniversitesi Atatürk Kültür Merkezi ve eskiden yafl sebze, meyve hali olan, sonradan kültür merkezine çevrilen, Anadolu Üniversitesi’ne yak›nl›¤›ndan dolay› ö¤renciler taraf›ndan da büyük ra¤bet gören Haller Gençlik Merkezi. Merkez, asl›ndan fazla uzaklaflt›r›lmadan, Londra’daki Covent Garden ile Hamburg’daki çiçek hali binas›ndan esinlenilerek restore edilmifl. Res-
torasyonda a¤›rl›kla ahflap, ferforje ve do¤al tafl kullan›lm›fl. Uluslararas› Eskiflehir Festivali, kentteki kültür sanat faaliyetleri içinde önemli bir yere sahip. Her y›l sonbahar aylar›nda düzenlenen festival kapsam›nda dünyan›n birçok ülkesinden sanatç›lar ve sanat topluluklar› Eskiflehir’de bulufluyor. Müzik konserlerinin verildi¤i, film gösterimlerinin yap›ld›¤› ve tiyatro oyunlar›n›n sahnelendi¤i festival kapsam›nda her y›l bir ülke, konuk ülke program›yla flehre konuk oluyor. fiehirdeki bir di¤er önemli festival yine Büyükflehir Belediyesi taraf›ndan düzenlenen Uluslararas› Çocuk Tiyatrolar› Festivali. Her y›l Mart ay›nda düzenlenen
018_021_eskisehir
10/18/11
11:17 AM
Page 5
festivalde yerli ve yabanc› birçok tiyatro toplulu¤u sahne al›yor. fiEH‹R ‹Ç‹NDE fiEH‹R: ODUNPAZARI Türk mimarisine özgü ahflap evleri, k›vr›ml› dar sokaklar›, külliye, cami, türbe, tekke ve hanlar›yla Odunpazar›, kent merkezinin güneyindeki tepede yer alan, Eskiflehir’deki ilk yerleflim alanlar›ndan biri. Eskiflehir’in tarihi özelliklerini günümüze tafl›yan tek geleneksel yerleflim alan› olan Odunpazar›, 20’nci yüzy›l›n ilk çeyre¤ine kadar varl›kl› ailelerin oturdu¤u bir yerleflimdi. Kentsel geliflimin tren istasyonu çevresindeki düz alanlara yay›lmas› ve apartman bloklar›n›n geleneksel tarzdaki evlerden daha popüler hale gelmesiyle varl›kl› kesim Odunpazar›’n› terk etmeye bafllad›. Bak›ms›z kalan evler çökmeye yüz tuttu. 2006 y›l›nda Odunpazar› Belediyesi’nin bafllatt›¤› ‘Tarihi Odunpazar› Evleri Yaflatma Projesi’ kapsam›nda bölgedeki 25 sokakta 250 ev restore edildi ve Odunpazar› Eskiflehir’in cazibe merkezlerinden biri haline geldi. fiimdi bu evler kafe, hediyelik eflya dükkan›, sanat atölyesi olarak kullan›l›yor. Proje kapsam›nda restore edilen Osmanl› Evi müze-restoran olarak hizmet veriyor. Yine bölgede yer alan Kurflunlu Camii ve Külliyesi 600 y›ll›k bir yap›. Külliye içerisinde cami, aflhane, medrese odalar›, semahane, Lületafl› Müzesi, Eskiflehir Sanatlar› Çarfl›s› ve kervansaray yer al›yor. Külliyenin kervan-
saray k›sm› Mimar Sinan taraf›ndan yap›lm›fl. Odunpazar› gezisinde görülesi bir di¤er nokta: Atl›han El Sanatlar› Çarfl›s›. 1850’li y›llarda seyyahlar için han olarak yapt›r›lan bina 675 metrekarelik bir alan› kapl›yor. Geleneksel mimari özellikler tafl›yan Atl›han’›n odalar› dükkana dönüfltürülmüfl ve bu dükkanlarda lületafl›, gümüfl, seramik, hat sanat› ve cam atölyeleri ile di¤er el sanatlar› ürünlerinin teflhir ve sat›fl› yap›l›yor. Eskiflehir deyince akla
ilk gelen el sanat› kuflkusuz lületafl› ifllemecili¤i. 1940’l› y›llarda geliflmeye bafllayan ifllemecilik 1950’li y›llarda el sanat›na dönüflür. Mükemmel bir pipo malzemesi olan lületafl›, kolye, bilezik, küpe ve biblo gibi süs eflyalar›n›n yap›m›nda da kullan›l›yor. Çok say›da müzeye ev sahipli¤i yapan kentte Havac›l›k Müzesi, Ça¤dafl Sanatlar Müzesi, Karikatür Müzesi, Ça¤dafl Cam Sanatlar› Müzesi ve TCDD Demiryollar› Müzesi gezip görülebilir.
Sakinlerinin yüzde 95’inin okur-yazar oldu¤u Anadolu’nun en kültürlü kenti. Çal›flkan ve vizyon sahibi bir yerel yönetimin iklim ve do¤al güzellikler aç›s›ndan s›n›rl› bir co¤rafyada flehir sakinleriyle el ele vererek neleri baflarabilece¤inin canl› örne¤i. Eskiflehir, Türkiye’deki modern flehircilik anlay›fl› için bir ‘vaka analizi’ niteli¤i tafl›yor.
SANT‹GRAT
21
022_024_sultanlar
10/18/11
11:19 AM
Page 2
TAR‹H
OSMANLI SULTANLARININ ARKA ODALARI FAT‹H SULTAN MEHMET, ‹STANBUL’U FETHETM‹fiT‹. YAVUZ SULTAN SEL‹M ‹SE MISIR’I… OSMAN ‘GAZ‹’ ‹LK PAD‹fiAHTI. VAHDETT‹N ‹SE SONUNCU… ‹LK SÜLEYMAN ‘MUHTEfiEM’D‹. AMA ‹LK ‹BRAH‹M ‘DEL‹’ OLARAK B‹L‹N‹RD‹. ‹fiTE BUNLAR DERS K‹TAPLARINDAN Ö⁄REND‹KLER‹M‹Z. PEK‹ YA Ö⁄RENMED‹KLER‹M‹Z? KIYIDA KÖfiEDE KALANLAR? ONLARI MERAK ETT‹N‹Z M‹ H‹Ç? HAZIRLAYAN: SELÇUK AKMAN
6
41 y›l boyunca devleti yöneten bu sultanlar›n ifli sadece devlet yönetmek miydi? Yoksa “Aman ha, ilerde iflsiz falan kal›r›m neme laz›m” diyerek bileklerine bir alt›n bilezik takm›fllar m›yd›? Cevab›m›z, hiç flüphesiz ki evet… fiaka bir yana, istisnalar› saymazsak sultanlar›m›z›n hemen hepsinin birbirinden özel meslekleri vard›. Tabii ki para kazanmazlard›, ama ifllerinin ehli, mesleklerinin erbab›yd›lar. Mesela Abdülhamit, de¤me marangozlara tafl ç›kartacak yetenekte mobilyalar yapard›. Alman Karl Jansen’den marangozluk ve oymac›l›k dersleri alm›flt› ve bu konuda tam bir sanatkard›. Y›ld›z Hamidiye Camii’nin çifte hünkar mahfillerinin kafesli cumbalar› onun eseridir. OTUZ BEfi B‹N K‹fi‹YLE AVA ÇIKAN PAD‹fiAH ‘Muhteflem’ Süleyman sadece üç k›tan›n hakimi de¤il ayn› zamanda çok iyi bir flairdi. ‘Muhibbi’ mahlas›n› kullanan Kanuni’nin üç bine yak›n fliiri bulunmaktad›r. Bu da yetmiyormufl gibi kuyumculukta da oldukça yetenekliydi. 3. Selim, büyük bir bestekard›. Suzidilara makam›n› bulmufl; bu makamda çok güzel besteler yapm›flt›. Ayn› zamanda çok iyi ney üflerdi. Sultan Abdülaziz de çok yönlü bir padiflaht›. Zaman›nda ‘Aziziye’ diye adland›r›lan bir giyim tarz›na öncülük etmiflti. O da ney üfler, lavta çalard›. Ayr›ca resim yapard›. Fetret Devri’ne son veren ‘Çelebi’ Mehmet, yay ve kirifl ustas›yd›. Rivayete göre flehzadeli¤inde onu yay kirifliyle bo¤mak istemifller, bunun üzerine o da sanat›n s›rlar›n› ö¤renmek için bir kiriflçinin yan›nda uzun süre ç›rakl›k yapm›flt›. 3. Mehmet ve 1.Ahmet
22 SANT‹GRAT
022_024_sultanlar
10/18/11
11:19 AM
Page 3
korkusunu yaflayarak geçirirlerdi. Örne¤in babas› tahttan indirilip bo¤duruldu¤unda 5 yafl›nda olan 2. Ahmet, saray›n fiimflirlik Kasr›’nda tam 43 y›l göz hapsinde tutulur. Bu süre zarf›nda d›flar› ç›kmas›na bile izin verilmez. Kafes hayat› 23 y›l süren Sultan ‹brahim’inse bu yüzden delirdi¤i rivayet edilir. Asl›nda bu rivayet pek de yanl›fl say›lmaz. Her kafas›na esti¤inde birinin idam ferman›n› ve-
VAL‹DE SULTAN, SÜLEYMAN’A N‹YE HEP “ASLANIM” D‹YOR?
retlidir ki att›¤› okla birkaç kalkan› birden delmifltir. Saraçl›k konusunda uzman olan ise sultan 2. Osman’d›. ‘Genç’ Osman saraçl›¤a o kadar düflkündü ki kendi atlar›n›n e¤erlerini bile kendi yapm›flt›. Ne yaz›k ki tahttan indirildi¤inde yeniçeriler bu bahts›z sultan› at›na e¤ersiz bindirerek ölüme göndermiflti.
kafl›k ustas›yd›lar. 4. Mehmet hastal›k derecesinde ava düflkündü. Öyle ki Filipe civar›nda yapt›¤› bir sürek av›nda 35 bin kifliye bir orman› sürdürmüfltü. Asl›nda erken dönem Osmanl› sultanlar›n›n ço¤u okçulukta ustayd›lar ama 4. Murat neredeyse ustalar›n ustas›yd›. Topkap› Saray›’ndaki demir-gümüfl alafl›m› bir kap›y› okla deldi¤i rivayet edilmektedir. Sultan Murat bu konuda o kadar maha-
43 YIL KAFES ARKASINDA YAfiAYAN PAD‹fiAH Osmanl› padiflahlar›n›n ölümle iliflkileri de s›radan insanlar›nkine pek benzemez. Do¤duklar› günden bafllayarak ölümle burun buruna yaflayan flehzadeler, tahta geçtikten sonra bu sefer de iktidardan düflürülme korkusuyla burun buruna yaflarlard›. 4. Mehmet dönemine kadar geride kalan bütün flehzadeler öldürülürken, bu dönemden sonra hanedan tükenmesin kayg›s›yla saraya kapat›l›rlar ve hayatlar›n› “ne zaman öldürülece¤im”
Muhteflem Yüzy›l dizisinde ne zaman ki Valide Sultan o¤lundan yani Sultan Süleyman’dan bahsedecek olsa ‘Aslan›m’ diye hitap ediyor. ‹stisnas› yok. Hatta yeniçeri ayaklanm›fl, ‹stanbul’u yak›p y›km›fl, saraya do¤ru gelmekte… Saray halk› s›¤›naklara inmifl, korku had safhada. Valide Sultan orada bile “Aslan›m gelecek, bizi kurtaracak” diyor. “O¤lum gelecek” demiyor, “Süleyman gelecek” demiyor… Sadece ve sadece “Aslan›m” diyor. Bunun cevab›, Lamartine’in “Osmanl› Tarihi” (Histoire de la Turquie) adl› kitab›nda sakl›. fiöyle ki; o¤ullar› tahta ç›kan sultanlar yani valide sultanlar, padiflaha yani o¤ullar›na sadece ve sadece “Aslan›m” diye hitap edebiliyorlarm›fl. Osmanl›’da kurallar net yani. Bir gün önce “Ah can›m o¤lum, bir tanem” diye sevdi¤iniz o¤lunuz bir gün sonra tahta ç›karsa, sadece padiflah olmuyor, ayn› zamanda aslan da oluyor… Bu böyle biline…
SANT‹GRAT
23
022_024_sultanlar
10/18/11
11:19 AM
Page 4
flah›n huzuruna elini kolunu sallaya sallaya girememifltir. Art›k elçiler zülüflüler taraf›ndan, kollar›ndan tutulup öyle hünkar›n karfl›s›na getirilirler. Murat Hüdavendigar, genel olarak tarihçiler taraf›ndan sevilen bir padiflah olmas›na ra¤men kendisine baflkald›ran o¤lu Savc› Bey’in önce gözlerine mil çektirmifl sonra da onu öldürtmüfltür. Asl›nda Padiflah olduktan sonra da Demokles’in k›l›c› sallanmaktad›r Sultanlar›n tepesinde. Her an her fley olabilir. Fatih Sultan Mehmet zehirlenmifl, ‘Genç’ Osman, yeniçeriler taraf›ndan tahttan indirilip trajik bir flekilde katledilmifl. 2. Bayezit de tahttan indirilmifl (ki hatta o da Anadolu yolunda giderken bir ihtimal o¤lu Yavuz Selim taraf›ndan zehirlenmifltir.) Yani Osmanl› Hanedan›’ndan olmak bafll› bafl›na bir risktir. Bütün risklere ra¤men uzun yaflayan, tahtta uzun süre hüküm süren flansl› padiflahlar da vard›r elbette. 2. Abdülhamit 75 y›ll›k ömrünün 33 senesini ülkeyi yöneterek geçirmifl. Yaklafl›k 68 y›l yaflayan Osman Gazi de 25 y›l Osmanl› Beyli¤i’ni idare etmifltir. Kanuni Sultan Süleyman ise 46 y›ll›k saltanat›n› 72 yafl›nda noktalam›flt›r.
ren 4. Murat gibi bir kardefle sahip olmak herkese nasip olmaz. Nitekim Süleyman, Kas›m ve Bayezit isimli di¤er kardefller Murat’›n h›flm›ndan kurtulamam›flt›r. O⁄LUNUN GÖZLER‹NE M‹L ÇEKT‹REN PAD‹fiAH Her ne kadar kardefl katli Fatih’le birlikte kanunlaflm›flsa da uygulamas› daha öncelere dayan›r. Bunun nedeni de Bat› hanedanlar›ndaki ‘en büyük bafla geçsin’ anlay›fl›n›n Türk boylar›nda yer almay›fl›d›r. Önemli olan büyük kardefl olmak de¤il ‘kut almakt›r’. Bu yüzden tahta geçen sultan için flehzadeler her zaman bir ayak ba¤›d›r. Onlar, ilerde ç›kacak potansiyel bir isyand›r. Bu yüzden padiflah daha bafltan önlemini al›r. Y›ld›r›m Bayezit her ne kadar lakab›n› haçl› ordusuna çabuk yetiflmesinden dolay› alm›flsa da daha babas› ölür ölmez, savaflta çarp›flan kardefli-
24 SANT‹GRAT
ni çad›ra ça¤›rt›p bo¤durmas› sayesinde bu unvan› yeterince hak etmifltir asl›nda. ‘Y›ld›r›m’ Bayezit’in babas› Murat Hüdavendigar, savaflta ölen tek Osmanl› padiflah›d›r. Ölümüne bir S›rp elçisinin yol açt›¤› söylenir. Bu suikast o kadar sars›c› olmufltur ki, ondan sonra hiçbir elçi, padi-
ÜÇ AY SALTANAT, ON YIL HAP‹S Bir de saltanat› göz aç›p kapay›ncaya kadar biten padiflahlar vard›r. Bunlar›n en ünlüsü 1. Mustafa’d›r. Üç ay süren saltanat›n› 10 y›ll›k bir hapis hayat› izlemifl daha sonra 16 ayl›k bir saltanat›n ard›ndan yine saraydaki kafesine geri dönmüfltür. 2. Osman ise sadece 4 y›l iktidar yüzü görebilmifltir. Öldürüldü¤ünde ise daha 18 yafl›nda bile de¤ildir. Sultan 5.Murat ise sade 3 ayl›k saltanat›yla en k›sa hüküm süren Osmanl› padiflah›d›r. Osmanl› sultanlar› her ne kadar yüksek yaflam standartlar›na sahip olsalar da dönemlerinin yetersiz sa¤l›k koflullar›ndan dolay› kullar›ndan daha flansl› say›lmazlard›. Dizanteri, tifüs gibi salg›n hastal›klar›n yan› s›ra özellikle gut, hanedan›n yakas›n› b›rakmayan hastal›klardan biriydi. Ayr›ca kalp yetmezli¤i ve felç de ço¤unun ölüm sebebidir. Üç k›taya yay›lm›fl devasa bir imparatorlu¤u bile yönetseler, sonuçta onlar da insand›. Ve Sultan Süleyman bu gerçe¤i gayet iyi bilmekteydi. “Halk içinde mu'teber bir nesne yok devlet gibi olmaya devlet cihânda bir nefes s›hhat gibi.”
Untitled-1 10/19/11 5:29 PM Page 1 C
M
Y
CM
MY
CY CMY
K
026_029_ozge
10/18/11
SÖYLEfi‹
11:25 AM
Page 2
026_029_ozge
10/18/11
11:25 AM
Page 3
Özge Özberk: “KOMED‹ BANA ÇOK ‹Y‹ GEL‹YOR!” BEBE⁄‹ LEO DÜNYAYA GELD‹KTEN SONRA HAYATA BAMBAfiKA GÖZLERLE BAKAN VE HER FIRSATTA BUNUN ALTINI Ç‹ZEN ÖZGE ÖZBERK YAfiAMINDAK‹ BU DE⁄‹fi‹KL‹⁄‹, TÜM ENERJ‹S‹YLE EKRANLARA YANSITIYOR. YILLARDIR DRAMA PROJELER‹NDE GÖRMEYE ALIfiIK OLDU⁄UMUZ BAfiARILI OYUNCU, BU SEZON KOMED‹YE GER‹ DÖNDÜ. ÖNCE B‹R SITCOM OLAN ‘CANIM BABAM’, ARDINDAN KOMED‹ VE DRAMI ‹Ç‹NDE ER‹TEN ‘P‹S 7’L‹’YLE SEY‹RC‹ KARfiISINA ÇIKAN ÖZBERK, “KOMED‹ KES‹NL‹KLE BANA ÇOK ‹Y‹ GEL‹YOR; AMA fiANSLIYIM K‹ ‹Y‹ OYUNCULARLA OYNUYORUM, AKS‹ HALDE EZ‹YETE DÖNÜfiECE⁄‹NDEN KUfiKUM YOK!” D‹YOR.
FOTO⁄RAFLAR: VOLKAN DO⁄AR
9
0’l› y›llar›n ortas›nda, al›fl›lagelmiflin d›fl›nda, s›ms›cak hikâyeleri hayat›m›za dâhil eden BKM, Özge Özberk’i de ayn› s›cak tatla tafl›d› hayat›m›za. O gün bugündür; içleri ›s›tan gülümseyiflini dramatik hikâyelerde sergileyen Özberk, yeni sezonda komedi projeleriyle de karfl›m›za ç›k›yor. Sitcom dizilerini daha iyi koflullar alt›nda çekildi¤i için tercih etti¤ini söyleyen baflar›l› oyuncu, komedinin kendisine çok iyi geldi¤ininde alt›n› çiziyor… fiu s›ralar ekranda fragman› dönen yeni dizisi ‘Pis 7’li’ için gayet heyecanl› görünen oyuncuyla komedi yap›mlardan tiyatro projesine, o¤lu Leo’dan aile hayat›na kadar birçok konuda konufltuk. Sizi çok uzun zamand›r komedi projelerinde görmemifltik. Ama do¤umdan sonra sitcom olarak çekilen ‘Can›m Babam’ ve hemen ard›ndan Gani Müjde’nin yazd›¤› ‘Pis 7’li’ ile komediyle geri döndünüz… Profesyonel anlamda 17 y›ld›r çal›fl›yorum ve bu süre boyunca son befl y›ld›r da yaln›zca drama yap›yordum. Drama projelerindeki zorluklar› bilirsiniz… Çal›flma saatlerinin uzunlu¤u, farkl› mekân çekimleri vs… son dönemde beni inan›lmaz yormufltu. Öyle ki, eve sadece uyumak için geliyordum ve eflimle görüflemez hâle gelmifltim. Leo do¤duktan sonra böyle bir riske girmedim. Ve aç›kças› o¤lum büyürken, özellikle de emzirme döneminde hep onun yan›nda olmak istedim. Tabii benim de dinlenmeye ihtiyac›m oldu¤u bir gerçek! SANT‹GRAT
27
026_029_ozge
10/18/11
11:25 AM
Page 4
Bu sebeplerden ötürü benim için en rahat ifl, güzel bir sitcom projesi olurdu… Çok da iyi oldu; 10 y›l BKM’de tiyatro tozu yutmufl biri olarak, önce Can›m Babam, ard›ndan Pis 7’li, bir nebze olsun tiyatro özlemimi azaltt›. Komedi zor ifl… ‹nsanlar› güldürebilmek ve inand›r›c› olabilmek gerçekten güç… Kesinlikle… Bir tiyatro oyunu ç›kar›yor gibi çal›flmal›s›n›z. Yekten ordas›n›z, elinizi kollunuzu nereye koyaca¤›n›z› bilmelisiniz. Do¤ru zamanlama çok önemli. Daha da önemlisi arkadan o gülme efektini veriyorlar ya; onu gerçekten hak etmelisiniz. Bi-
Bir çocuk oyunu yaz›yorum, müzikleri, danslar› haz›r sadece diyaloglar› kald›… Bu sene onu tamamlay›p sahneye koymak istiyorum. Kendim sahnede olamasam da çocuklar için yapaca¤›m bunu. Üstelik çok da detayl› çal›fl›yorum bu proje için. Alt yap›s›n›n iyi olmas› gerek çünkü bir çocuk oyununun, noktay› virgülü bile nereye koydu¤unuz önemli.
28 SANT‹GRAT
raz da oyunculu¤un er meydan› komedi. Gerçekten oyuncu dedi¤imiz kiflilerle yap›lacak bir ifl ve ben bu konuda flansl›y›m, hep iyi oyuncularla çal›flt›m. Ama aksi halde gerçek bir eziyete dönüfltü¤ünden kuflkum yok! Her komedi ayn› tad› b›rakm›yor insanda. Kimi yabanc› formatlar yapay duruyor. Siz ne düflünüyorsunuz bu konuda? Türk komedilerinin birço¤unda karakterler flaklabanl›k yapmaktan öteye geçemiyor. Bir bak›flla final yapabilen ve sizi kahkahalara bo¤an hikâyelere rastlamak mümkün de¤il. Bu, dizi sürelerinin uzunlu¤uyla da alakal›. Bence en büyük ve içinden ç›k›lamaz eksikli¤imiz komedi senaryosu yazabilecek kapasitede yazarlar›m›z›n olmay›fl›. Can›m Babam da bir komediydi… Onun bitme nedeni neydi? Can›m Babam, yabac› formatl›yd› ama neredeyse tamamen bize uyarlanm›flt›… Bitme nedenine gelirsek; gerçekten bu tür yap›mlar›n tutma nedeni de, bitme nedeni de pek bilinmiyor. Televizyon uzmanlar› bile bunu çözebilmifl de¤il. Hiç ummad›¤›n›z bir yap›m reyting rekorlar› k›rarken kesin tutar dedi¤iniz yap›m›n yüzüne bak›lm›yor. fiu zamanda içinde mafyan›n geçti¤i, a¤latan, yalan dolan›n hüküm sürdü¤ü çok hikâye ekranlar› dolduruyor zaten. Biz farkl› bir fley yapmaya çal›flm›flt›k; olmad›! Umar›m Pis 7’li daha uzun süreli bir proje olur… Henüz ekranlarda görmedik ama çekimler bafllad› herhalde… Biraz anlat›r m›s›n›z, nas›l gidiyor çekimler? Kamera arkas› ve metinler çok sa¤lam… Ekibin enerjisi de mükemmel. Gerçekten
026_029_ozge
10/18/11
11:25 AM
Page 5
iflinde çok iyi insanlar var kadroda. ‹nsanlar›n çocuklar›yla birlikte ailece seyredebilecekleri keyifli bir ifl bu. Okullar› yanan 7 varofl liselinin gönderildikleri zengin kolejinde yaflad›klar› anlat›l›yor. Hem komedi hem de hem dram›n bir arada bulundu¤u dizinin türüne ‘West Side Story’ diyebiliriz. Ben orada Filiz ö¤retmeni canland›r›yorum. Çekimlerse gerçekten çok nefleli geçiyor; inan›lmaz e¤leniyoruz… Umar›m bu enerji seyirciye de geçer… Televizyon, çekimler bir de do¤um derken bu arada tiyatrodan çok uzak kald›n›z… Bunu söylemeye çok utan›yorum ama diziler bafllad›ktan sonra biraz geri plana att›m. Asl›nda çok k›z›yorum kendime, y›llarca BKM’de kapal› gifle oyunlar oynad›ktan sonra, insan gerçekten vicdan azab› çekiyor. Kendimi tozlanm›fl gibi hissediyorum. Silkelenmem laz›m. Ki bunun için bir çocuk oyunu yaz›yorum. Müzikleri, danslar› haz›r sadece diyaloglar› kald›… Bu sene onu tamamlay›p sahneye koymak istiyorum. Kendim sahnede olamasam da çocuklar için yapaca¤›m bunu. Üstelik çok da detayl› çal›fl›yorum bu proje için. Alt yap›s›n›n iyi olmas› gerek çünkü bir çocuk oyununun, noktay› virgülü bile nereye koydu¤unuz önemli. Çünkü çocuklar o kadar aç›k ki; onlar› kand›rmaya çal›flt›¤›n›z› hemen anl›yorlar. Bir çocuk oyununda flahit oldum; çocuklar sahneye ç›k›p “Yalan söylüyorlar,” diyerek sahneyi gasp ettiler. Bir yalan›n fark›na var›yorlar ve o kand›r›lm›fll›k hissiyle öyle büyük bir tepki veriyorlar ki… Çok dikkatli olmak gerekiyor o nedenle… Annelik nas›l gidiyor? Gerçekten muhteflem! Anne olunca; gece 10 dakika uyumasan›z bile, gün ›fl›d›¤›nda bir gülücükle enerji topuna dönüflüveriyorsunuz. Üstelik Leo hiç zorluk yaflatmad› bana; iyi huylu bir bebekti. Neredeyse 10 ayl›k bir emzirme dönemi geçirdik. Rüya gibiydi. Bebek ve anne temas›n›n dünyadaki hiçbir fleye de¤iflmedi¤i gerçe¤ini hat›rlatmal›y›m. Henüz bana “Anne” demedi. Her fley onun için ‘bu’ ve her fleyi bu tek kelimeyle anlatabiliyor. Bir de “Anne” dese kim bilir neler yapar›m… Bulutlar› istese aya¤›na getiririm… Bebe¤iniz Leo hayat›n›z› çok de¤ifltirdi mi? Neler yap›yorsunuz birlikte? Leo hayat›m›zda olmadan önce eflim de ben de evde olmay› seven insanlard›k. Do-
En son gitti¤iniz konser? Ajda Pekkan En son izledi¤iniz film? Kaybedenler Kulübü En sevdi¤iniz cafe? ‹ster salafl olsun ister lüks, Bo¤az’a karfl› olan her yer! lay›s›yla hayat›m›z k›s›tlanmad› tam tersine daha da zevkli hale geldi. Art›k e¤lenceli ev hayat›m›za yeni bir üye kat›ld› ve bizim vizyonumuza olmayan, yeni kap›lar açt›. Leo’nun sevdi¤i her fleyi birlikte yapmaya çal›fl›yoruz. Leo, renkli kitaplara bakmay›, topla ve arabalarla oynamay› çok seviyor. Ayn› zamanda ben de çok okuyan bir anneyim, çok araflt›r›yorum. Her dakikan›n ona neler getirmesi gerekti¤inin fark›nday›m ve günümüz tabiriyle bebekle geçirilen zaman›n kalitelisinden yanay›m...
Oyuncaklar›ndan, uyku düzenine yeme¤inden giydiklerine her fleyi önemli benim için… Ayn› zamanda siz sosyal sorumluluk projesi olan ‘Ad›m Ad›m Büyüyorum’a da destek veriyorsunuz… Proje devam ediyor mu? Evet… Zihinsel engelli güzel kardefllerimiz için kurulacak olan bir rehabilitasyon merkezinin ilk ad›mlar› için bafllat›lm›flt› bu proje geçen y›l. Ancak flimdilik beklemede. Yo¤un bir kat›l›m›n ard›ndan ilk aflama de¤erlendirilip devam edilecek. Eram Derne¤i yarar›na bafllat›lan bu projede Avrupa’da belki de bir ilke imza atmak üzereyiz. ‹letiflim kurmak isteyenler www.eram.gen.tr ve www.adimadimbuyuyorum.com adresinden geliflmeleri takip edebilirler.
SANT‹GRAT
29
030_033_origami
10/18/11
11:42 AM
Page 2
SANAT
Japon kültürünün zorlu u¤rafl› OR‹GAM‹ ESK‹ B‹R JAPON EFSANES‹NE GÖRE, E⁄ER B‹R ‹NSAN GELENEKSEL JAPON OR‹GAM‹ TEKN‹⁄‹YLE B‹N TANE TURNA KUfiU YAPARSA TURNADAN B‹R D‹LEK D‹LEME HAKKI OLUR... JAPON KÜLTÜRÜNDE TURNA, TIPKI EJDERHA VE KAPLUMBA⁄A G‹B‹, G‹ZEML‹ VE KUTSAL B‹R YARATIKTIR; B‹N YIL ÖMRÜ OLDU⁄UNA ‹NANILIR. ‹LK ÖRNEKLER‹NE 6’NCI YÜZYILDA RASTLANAN KA⁄IT KATLAMA SANATI OR‹GAM‹, ZORLU VE ‹NCEL‹KL‹ B‹R ÇALIfiMA ‹ST‹YOR. ORTAYA ÇIKAN KA⁄IT ÜRÜNLER ‹SE ‹NSANI fiAfiKINA ÇEV‹REN SANATSAL N‹TEL‹KLER TAfiIYOR. HAZIRLAYAN: SEYRA FARALYALI ERDALO⁄LU
‹ 30
ncelik, zarafet, sab›r, ayr›nt› ve odaklanma… Japon kültürünün mayas› ve geleneksel Japon sanatlar›n› ortaya ç›karan öz. En basitinden, çiçek düzenleme sanat›
SANT‹GRAT
ikebanay›, bir savafl arac› olmaktan çok gerçek bir sanat eseri olarak karfl›m›za ç›kan Samuray k›l›çlar›n›, Japon kimonolar›n›, törensel sake ikram›n› düflünün… Mükemmel bir odaklanma, kusursuz bir
ayr›nt›c›l›k, içsellefltirilmifl bir sab›rla üretmek… Ve ayn› özü tafl›yan bir baflka sanat: Origami. Kuflkusuz geleneksel Japon sanatlar› içinde, dünya çap›nda en sevileni ve ilgi göreni.
030_033_origami
10/18/11
11:42 AM
Page 3
K⤛t katlama sanat› origaminin ilk olarak ne zaman ve nerede bafllad›¤› bilinmemekle birlikte, tarihçiler bu u¤rafl›n›n, ka¤›d›n ortaya ç›kmas›yla efl zamanl› olabilece¤ini düflünüyor. Bu düflünce de, gözlerin Çin’e dönmesine neden oluyor, çünkü k⤛d›n ilk olarak Çin’de, MS 105 y›l›nda Ts’ai Lun isimli bir Çinli taraf›ndan üretildi¤ine inan›l›yor. Arkeologlar birtak›m bulgulara dayanarak ka¤›d›n tarihinin çok daha eskilere uzand›¤›n› iddia etseler de, ço¤unluk bu flerefi Ts’ai Lun’a b›rak›yor. Japonya’n›n k⤛tla tan›flmas› için aradan dört as›r geçmesi gerekiyor. MS 6’nc› yüzy›lda, Japon Budist rahipler ka¤›t üretimine bafll›yor ve bu tarihten iti-
baren ka¤›t katlama sanat› örnekleri de kendini gösteriyor. Elbette o dönem ka¤›t pahall› bir malzemeydi; dolay›s›yla halk kitlelerinin k⤛da kolayca ulaflabilmesi mümkün de¤ildi. ‹lk origami modellerinin dinsel törenler için üretilmesi ve baflka formel ifllevlerinin olmas› bu nedenle flafl›rt›c› de¤il. Bu ilk modellerden ‘origami tsuki’, içine de¤erli bir hediyenin kondu¤u ve hediyeye orijinallik de¤eri de sa¤layan katlanm›fl bir ka¤›tt›. ‘Noshi’ ise içine hediyelerin kondu¤u, ayn› zamanda iyi flans simgesi kabul edilen bir katlamayd›. ‘Tsutsumi’ye ge-
lince, bu bir hediye kaplamas›yd›. Bu törensel katlamalar sadeydiler, içtenlik ve safl›¤› temsil ediyorlard›. Origaminin bu ilk dönemlerinde ka¤›t kelebekler de oldukça popülerdi. A¤›rl›kl› olarak, dü¤ün törenlerinde Japon ulusal içkisi sake fliflelerinin süslenmesinde kullan›l›yordu ve fiinto dü¤ünlerinde gelin ve damad› temsil ediyordu. Bu kelebeklere ‘mecho’ ve ‘ocho’ ad› veriliyordu. Samuray savaflç›lar›n›n noshi ile süslenmifl hediyeler de¤ifl tokufl ettikleri de biliniyor. Origami modelleri 8’inci yüzy›l›n sonundan 12’inci yüzy›l›n sonuna kadar Japon törenlerinde boy gösterdiler. ‹lerleyen zamanlarda ka¤›d›n yayg›nlaflmas›yla birlikte, halk kitlelerinin, özellikle de kad›nlar›n, yapmaktan keyif ald›¤› bir u¤rafl› oldu. Japonlar origami tasar›mlar›n›n as›rlar içindeki yolculu¤unu sözlü bir gelenekle sa¤lad›lar. K⤛t katlama daha ziyade anneden k›za aktar›lan e¤lenceli bir faaliyetti. Hiçbiri yaz›l› kay›t alt›na al›nmad›¤› için de yaln›zca en basit tasar›mlar korunabildi. Origami ile ilgili ilk yaz›l› belge 1797 y›l›nda yay›mlanan Senbazuru Orikata’yd› (Bin Turna Katlamak). 1845 y›l›nda yay›mlanan ve Japon kültürünü temel alan Kayaragusa isimli ansiklopedinin (Kan no mado ya da ‹ngilizce ismiyle “Window on Midwinter” ismiyle de bilinir) bir bölümü de geleneksel Japon figürlerinden oluflan bir origami koleksiyonu içeriyordu. Ka¤›t katlama sanat›na origami isminin verilmesi ise çok eskilere dayanm›yor. Ori (katlamak) ve kami (ka¤›t) sözcüklerinin birleflmesinden oluflan origami ismi 1880’den itibaren kullan›lmaya baflland›. Daha önce bu sanata orikata (katlanm›fl flekiller) deniyordu. OR‹GAM‹N‹N DÜNYAYA YAYILIfiI K⤛t yapma tekni¤inin Avrupa’ya ulaflmas› 12’nci yüzy›l› buldu ve hemen ard›ndan k›tada origaminin farkl› biçimleri görülmeye baflland›. Ancak Japonya’da oldu¤u gibi genifl kitlelerce benimsenmedi. Origaminin yetiflkinler aras›nda hobi olarak yayg›nlaflmas› için aradan 8 as›r geçmesi gerekti. Bunda en önemli etken, 19’uncu yüzy›l›n sonu 20’nci yüzy›l›n bafllar›nda origaminin çocuk yuvalar›nda ve ilkö¤retimde bir e¤itim arac› olarak kullan›lmas› oldu. Bu dönemde
D‹LEK ‹Ç‹N B‹N TURNA… Eski bir Japon efsanesine göre, e¤er bir insan geleneksel Japon origami tekni¤iyle bin turna kuflu yaparsa turnadan bir dilek dileme hakk› olur. Bu dilek, uzun bir yaflama sahip olmak ya da bir hastal›¤› atlat›p yeniden sa¤l›¤a kavuflmak olabilir. Japon kültüründe turna, t›pk› ejderha ve kaplumba¤a gibi, gizemli ve kutsal bir yarat›kt›r; bin y›l ömrü oldu¤una inan›l›r. Geleneksel olarak, ka¤›ttan katlanm›fl bin turna, gelin ya da damad›n babas› taraf›ndan dü¤ün hediyesi olarak yeni evli çifte bin y›l mutlu olmalar› için verilir. Ayn› zamanda, uzun ve sa¤l›kl› bir ömre sahip olmas› için yeni do¤an bir bebe¤e de hediye edilir. Senbazuru’da yazd›¤›na göre, e¤er birinin evinde ka¤›ttan bin turna kuflu bulunursa, bu evin sahibi herkesten iyilik görme flans›na erebilir. Katlanm›fl bin tane turna ayn› zamanda dünya bar›fl›n›n da simgesi haline gelmifltir. Hiroflima’ya at›lan atom bombas›n›n yayd›¤› radyasyon sonucunda 11 yafl›nda kan kanseri olan Sadako Sasaki isimli küçük k›z iyileflmeyi dilemek için k⤛ttan bin tane turna kuflu katlamaya bafllar, ancak 644’üncü turnay› bitirdi¤inde hayata veda eder. Onun an›s›na her y›l, bomban›n at›l›fl›n›n y›ldönümü olan 6 A¤ustos'ta Japonya ve dünyadan çocuklar evrensel bar›fl için ka¤›ttan turna kuflu yap›p, Sadako'nun Hiroflima'daki an›t›na gönderirler.
SANT‹GRAT
31
030_033_origami
10/18/11
11:42 AM
Page 4
geleneksel Japon origamisi de, Avrupa origamisinden yararlanarak çeflitli geometrik flekillerin katlanmas›yla gelifltirdi¤i ö¤retim tekni¤iyle tan›nan modern çocuk yuvalar›n›n babas› say›lan Friedrich Wilhelm August Fröbel’in gelifltirdi¤i tarzdan etkilendi. Origaminin Bat›’daki yolculu¤unda istisnai dura¤› ‹spanya oldu. 8’inci yüzy›lda Arap dünyas›na ulaflan k⤛t katlama sanat›n›n s›rr›, 12’inci yüzy›lda Araplar taraf›ndan ‹spanya’ya tafl›nd›. ‹slamiyet temsili flekillerin oluflturulmas›n› yasaklad›¤› için Araplar bununla bir sanat olarak ilgilenmek yerine geometrinin ka¤›t
32 SANT‹GRAT
üzerindeki yans›mas› olarak kabul ederek, origami çal›flmalar›n› bu ba¤lamda sürdürdüler. Araplar ‹spanya’dan ayr›ld›ktan sonra ‹spanyollar bu geometrik tasar›mlar üzerinden giderek papiroflexi-
a’y› gelifltirirler ki bu sanat ‹spanya ve Arjantin’de hâlâ popülerli¤ini koruyor. Origami 20’nci yüzy›lda geldi¤i yeri, üstat Akira Yoshizawa’n›n bu alandaki çabalar›na borçludur. Yüzy›llarca ayn› flekilde yap›lan geleneksel modellerden sonra Yoshizawa, 1950 y›l›ndan itibaren, tamam› yeni modellerden oluflan kitaplar yay›mlamaya bafllad›. O ve Amerikal› Sam Randlett, günümüzde de hâlâ kullan›lmakta olan ‘origami diagram sembolleri standart seti’ni gelifltirdiler. Yoshizawa’n›n çal›flmalar›n›n yer ald›¤› sergiler Japonya’da ve tüm dünyada pek çok insanla bulufltu ve in-
030_033_origami
10/18/11
11:42 AM
Page 5
sanlar›n bu sanata olan ilgisini artt›rd›. Öyle ki, bu ilgi Origami USA ve British Origami Society gibi önemli kurumlar›n aç›lmas›na kadar vard›. 2005 y›l›nda 94 yafl›nda hayata veda eden Yoshizawa origaminin büyük üstad› olarak kabul ediliyor. GELENEKSEL VE MODERN OR‹GAM‹ TEKN‹KLER‹ Günümüzde dünyan›n her yerinde origami ustalar›na rastlamak mümkün. Yeni ve gelifltirilmifl katlama tekniklerinden üretilen modeller insan› flaflk›na çevirecek nitelikte. Örne¤in bir zamanlar böcek izlenimini baflar›yla veren bir katlama baflar›l› kabul edilirken, günümüzde hedef böcek türlerini tan›nabilir flekilde katlamaya kadar vard›. Genellikle tek parça k⤛ttan yap›lan, makas, yap›flt›r›c› ve di¤er yard›mc› gereçlerin kullan›lmad›¤› klasik origaminin yerini günümüzde modüler ya da di¤er ad›yla parçal› origaminin ald›¤› söylenebilir. Geleneksel Japon origamisi olan klasik origami ile yayg›n olarak kufl, kurba¤a, kelebek gibi çeflitli hayvan ve eflya figürleriyle uçak, tekne, rüzgar gülü gibi figürler yap›l›rken parçal› origami tekni¤iyle üç boyutlu nesneler üretilebiliyor. Parçal› origami birbirinin benzeri parçalar›n birlefltirilmesiyle oluflturuluyor ve daha ziyade üç boyutlu geometrik figürlerin yap›m›nda kullan›l›yor. Ayn› parçalar kullan›larak birçok de¤iflik figür üretilebiliyor. Parçal› origamide parçalar genellikle dekoratif bir bütün oluflturacak flekilde birlefltiriliyor. Günümüzde origami stilleri ve teknikleri, karmafl›k origami, matematiksel origami, modüler origami, ›slak katlama origami, döfleme origami olarak çeflitleniyor. Bu geliflen sanat dal›nda kompozisyon ve ka¤›t seçimi de önemli bir rol oynuyor. Bu alanda da yol açan Akira Yoshizawa, backcoating (geri kaplama) olarak bilinen, katlama için tek hale getirilmifl k⤛t üretmek için washi ka¤›d›n›n (geleneksel Japon origami ka¤›d›) iki kat olarak preslendi¤i tekni¤i gelifltirmifltir. Ayr›ca ›slak katlama olarak bilinen, katlanan ürünün daha iyi flekil tutmas› için katlama s›ras›nda ka¤›d› nemlendirme tekni¤ini de bulmufltur. Modern origaminin gelifliminde Friedrich Fröbel’in rolünden söz etmifltik. Fröbel’in bu sanata bir di¤er katk›s›,
kurdu¤u anaokulu sistemi Avrupa genelinde ve dünyan›n geri kalan›nda yay›l›rken, beraberinde bugün origami ka¤›d› olarak kulland›¤›m›z küçük renkli kare k⤛tlar› da yayg›nlaflt›rmas›d›r. Karmafl›k origami modelleri, ince ama sa¤lam bir k⤛t ya da dokulu k⤛t gerektiriyor. Bu hafif malzemeler sayesinde model elveriflsiz flekilde kal›n hale gelmeden k⤛t daha fazla katlanabiliyor. Modern origaminin geçmiflin geleneksel do¤rusal yap›m tekniklerinden kurtuldu¤u aflikar; yeni nesil origami ustalar›/sanatç›lar›, buruflturma teknikleri ve düz akan tasar›mlar› kullanarak gerçekçi maskeler, hayvanlar ve di¤er geleneksel sanatsal temalar oluflturuyorlar.
SANT‹GRAT
33
034_037_proje
10/18/11
1:51 PM
Page 2
PROJE
Dev proje: CROWNE PLAZA BURSA KONFORUNU AIRFEL ‹LE YAfiAYIN KENT‹N ÖNEML‹ ‹NfiAAT PROJELER‹NE ‹MZA ATAN ÖZT‹MURLAR ‹NfiAAT A.fi, 100 ÜLKEDE 3 B‹N 600’DEN FAZLA OTEL VE 537 B‹N 500 OTEL ODASIYLA DÜNYANIN EN FAZLA YATAK SAYISINA SAH‹P OLAN INTER CONT‹NENTAL OTELLER GRUBU’NUN 5 YILDIZLI MARKASI CROWNE PLAZA’YI BURSA’YA GET‹R‹YOR. TOPLAM 30 M‹LYON DOLARLIK YATIRIMLI CROWNE PLAZA BURSA, 5 YILDIZLI ULUSLARARASI B‹R fiEH‹R OTEL‹ OLARAK, 2011 YILININ EK‹M AYINDAN ‹T‹BAREN H‹ZMET VERMEYE BAfiLAYACAK. HAZIRLAYAN: NAZLI ÇINAR-MÜHEND‹SL‹K S‹STEMLER‹ ÜRÜN SORUMLUSU
C
rowne Plaza Bursa Oteli, 5 bin 170 metrekarelik arsa üzerine 26 bin metrekare inflaat alan›na sahip, 4 kat› zemin alt›nda, 18 kat› ise zemin üzerinde olmak üzere toplam 22 katl›d›r. 5 y›ld›zl› lüks bir flehir oteli olarak hizmet verecek Crowne Plaza Bursa, toplam 200 odas›, 3 bin 500 metrekarelik termal ve spa kat›, aç›k havuzla birleflebilen 950 metrekarelik balo salonu, bin metrekare kokteyl teras›, 5 adet toplant› salonu, 3 adet restoran›, fitness salonu, 3 adet bar›, executive lounge’›, aç›k ve kapal› yüzme havuzlar›, jakuzi, sauna, Türk hamamlar›, buhar odalar›, flok ve macera dufllar›, aroma terapi, güzellik ve cilt bak›m merkezi, 6 adet masaj odas›, 6 adet VIP hama-
34 SANT‹GRAT
034_037_proje
1:51 PM
Page 3
m› ile misafirlere uluslararas› bir otelden beklenen kalitede hizmet sunacak. Otelin club ve suit oda misafirlerine hizmet verecek Club Lounge, ayr›cal›kl› yiyecek ve içecek hizmetlerinin sunuldu¤u seçkin bir mekân olarak tasarland›. Bak›m, masaj ve spor olanaklar›n›n bir arada sunuldu¤u SPA merkezi, farkl› birçok seçenekle desteklenmifl profesyonel hizmet sa¤layacak. Modern altyap›ya sahip salonlar ve aç›k mekânlarda toplant›, konferans ve davet organizasyonlar›n›n en iyi flekilde gerçeklefltirilmesi, özgün tasar›ma sahip restoran ve barlar›n tüm dünyadan özenle seçilmifl farkl› lezzetler sunmas› da otelin sunaca¤› ayr›cal›klar aras›nda yer al›yor. AIRFEL ÜRÜNLER‹ CROWNE PLAZA BURSA’DA ‘Crowne Plaza Bursa’ projesinin ›s›tma, so¤utma ve havaland›rma sistemleri için seçilen cihazlar: Otelin çeflitli mahal k›fl ve yaz aylar›ndaki ›s›tma ve so¤utma ihtiyaçlar›n›n McQuay marka 4 borulu-4 yön üflemeli kaset tipi, gizli tavan tipi, yüksek bas›nçl› gizli tavan tipi ve kasetli döfleme tipi fancoiller ile sa¤lanmas› planland›. Klima santralinin taze havay› flartland›rmas› için gerekli so¤utma suyunu karfl›lamak üzere 2 adet McQuay marka AWS INV XE 280.2 ST model hava so¤utmal› so¤utma grubu kullan›ld›. Mahallerin taze hava ihtiyac› 17 adet Airfel-Tetisan marka konfor tipi klima santraliyle sa¤lanmakta olup, bunun yan› s›ra egzoz sistemi ve davlumbaz emiflleri için toplam 7 adet hücreli fan (aspiratör) kullan›ld›. MCQUAY HAVA SO⁄UTMALI SO⁄UTMA GRUBU 1872 y›l›ndan beri dünyada faaliyet gösteren McQuay; CE, Eurovent,Gost,RoHS sertifikalar›na sahip McQuay so¤utma gruplar›; hava so¤utmal›, ›s› pompal› ha-
va so¤utmal›, su so¤utmal›, manyetik yatakl› ve santrifuj so¤utmal› olarak 5 farkl› gruptan olufluyor. Mart 2011 itibariyle, McQuay AWS INVERTER serisi hava so¤utmal› su so¤utma gruplar›, Airfel taraf›ndan sat›fla sunuldu. Bu seride yer alan cihazlar mevcut AWS XE serisi, yüksek verimli vidal› kompresörlü hava so¤utmal› so¤utma gruplar›n›n kompresörlerine frekans inverteri ilavesi yap›larak gelifltirilmifl bir seridir. Bu flekilde zaten AWS XE serisinde yüksek olan y›ll›k ortalama verim IPLV de¤erleri (4,5 civar›nda) daha da yükseltilmifl, inverter kullan›larak y›ll›k ortalama verim IPLV de¤erleri 5,85 seviyelerine kadar ulaflm›flt›r. AWS XE INVERTER serisinde 635 kW – 1800 kW aral›¤›nda toplam 13 farkl› kapasitede model sat›fla sunuldu. Ayr›ca standart ses seviyesi (81 dbA, 1 mt) olan cihazlara alternatif olarak LN (78 dbA, 1 mt) düflük ses seviyeli ve XN ( 74 dbA, 1 mt) ekstra sessiz versiyonlar da mevcut. Bu seride yer alan cihazlar, McQuay ‹talya fabrikada üretiliyor. Cihazlarda kulla-
n›lan kompresörler de her zaman oldu¤u gibi yine orijinal McQuay vidal› kompresördür. AWS XE INVERTER serisinde yer alan cihazlar 2 veya 3 vidal› kompresörlü, her bir kompresör inverterlidir. Bu seride yer alan cihazlarda 2 veya 3 ba¤›ms›z so¤utucu ak›flkan devresi bulunuyor. Böylece kompresörlerden herhangi biri ar›zaland›¤›nda di¤er devre (devreler) problemsiz olarak çal›flmaya devam eder ve so¤utma grubu durdurulmadan, tamir bak›m ve parça de¤iflim yap›lmas› mümkün olur. Projede kullan›lan AWS INV XE-ST model hava so¤utmal› so¤utma grubu, çevreye dost R 134 A so¤utucu gazl›d›r. AWS INVERTER model hava so¤utmal› so¤utma grubu, mükemmel bir tasar›m›n sonucudur. Tasar›mda enerji verimlili¤inin optimizasyonu, enerji çal›flma maliyetlerini azaltarak, cihaz kurulumunu ve ekonomi yönetimini gelifltirerek hedeflendi. AWS INVERTER XE so¤utma gruplar›nda afla¤›daki sistem elemanlar› standart olarak bulunur:
FANCOIL C‹HAZLARIN KULLANIM YERLER‹ Fancoiller
U
10/18/11
Odalar ve di¤er ortak mahaller
MCW-4 borulu gizli tavan tipi
290 adet
Personel mahalleri ve mutfak
MCK -4 borulu 4 yön üflemeli kaset tipi
48 adet
Personel ofisleri
MFU-4 borulu kasetli döfleme tipi
20 adet
Restaurantlar
MCC-4 borulu yüksek bas›nçl› gizli tavan tipi
36 adet SANT‹GRAT
35
034_037_proje
10/18/11
1:51 PM
Page 4
leri yüksek mekanik dayan›m›, ›s› performans özellikleri 40, 50, 60 mm panel kal›nl›k seçenekleriyle yüksek kalite s›n›f›, çevre dostu üretim ve sahip oldu¤u opsiyonel aksesuarlarla müflterilerin tüm beklentilerini ve ihtiyaçlar›n› karfl›layacak düzeydedir. Klima santrallerinin sahip oldu¤u modüler çift cidarl› paneller, d›fl yüzeyi boyal› galvaniz, PVC kapl› galvaniz (Standart renk RAL 5021),iç yüzeyi galvaniz veya paslanmaz sacdan mamul çift k›vr›ml› cidar aras› 50 ve 70kg/m? yo¤unlu¤unda 40,50,60 mm kal›nl›kl› standart olarak kaya yünü izolasyonlu olup, yüksek gövde filtre s›zd›rmazl›klar› sa¤lar. Santrallerimizde yüksek verimli, seyrek veya s›k kanatl› galvanizli sac ve alüminyumdan imal edilen ithal radyal tip fanlar kullan›l›yor. Statik ve dinamik olarak ba• Çift ayar de¤eri, kompresör termik röle,faz monitörü,inverter kompresör starter,evaporatör viktolik su ba¤lant› kiti,20 mm evaporatör izolasyonu, evaporatör donma korumas› (elektrikli ›s›t›c›),elektronik genleflme vanas›, kompresör ç›k›fl› kapama vanas›, emme taraf› kapama vanas›, d›fl ortam s›cakl›¤› sensoru ve su ç›k›fl s›cakl›¤› set point ayar›, iflletme zaman sayac›, ak›fl anahtar› , genel alarm rölesi, kapasite limitleme, mikro ifllemci, d›flar›dan bir alarm al›p (pompa gibi) cihaz› durdurabilme, acil stop butonu, lastik izolatör, fan devre koruma, manometre. Ayr›ca iste¤e ba¤l› opsiyon olarak: • Total ›s› geri kazan›ml›, parsiyal ›s› geri kazan›ml›, brine versiyon (antifriz kullanarak -8 °C’ye kadar su ç›k›fl s›cakl›¤› sa¤lanabilir), voltaj kontrol, amper/volt metre ak›m limitleme, evaporatör flanfl kiti, k›fl çal›flma kiti (d›fl hava s›cakl›¤› min. -18 °C’dir), kondenser korumas›, evaporatör korumas›, Cu-Cu kondenser,Cu-Cu-Sn kondenser,konteyn›r kiti, yayl› izolatör, hidronik kit gibi ilaveler de yap›labiliyor. MicroTech III cihaz kumandas› ile çevresel kontrolü kullanman›za kolayl›k sa¤lar. Kontrol mant›¤› ile maksimum verimlili¤i ve ola¤an d›fl› çal›flma flartlar›nda cihaz›n çal›flmas›n› devam ettirmeyi sa¤lamak için tasarland›. MicroTech III cihaz kumandas›n›n faydalar›ndan biri LonWorks, Bacnet, Ethernet TCP/IP veya Modbus iletiflim modülleri ile kolay ara yüz oluflturmas›d›r.
36 SANT‹GRAT
AIRFEL TET‹SAN KONFOR T‹P‹ KL‹MA SANTRAL‹ Alman TÜV SÜD belgelendirme kuruluflundan onayl› ISO 9001:2000 kalite güvence sistemi alt›nda belgeli olarak Airfel’in Sakarya Hendek’teki üretim tesislerinde üretilen Airfel Tetisan klima santralleri CE, GOST, TSE belgelerine sahip olup TÜV onayl› EN 1886 standartlar›n›n en üstün özelliklerine sahiptir. 500-120.000 m?/h hava debisi aral›¤›nda ve standart olarak 70°C’ye, özel uygulamalarda ise 120°C’ye kadar olan hava s›cakl›¤›n› sa¤layacak flekilde, standart ve iste¤e ba¤l› olarak daha yüksek debilerde üretilebilen Airfel Tetisan Klima Santral-
lansl› oldu¤u gibi titreflimin gövdeye geçmesini önlemek için ayr›ca kauçuk yal›tkanlar üzerine monte ediliyor. Fan motorlar› IP 55 koruma s›n›f›na sahip IEC 34-6’ya uygun ve TSE belgelidir. Yap›s›nda mevcut olan ›s› geri kazan›m sistemi sayesinde yap›dan egzoz edilen havan›n tafl›d›¤› enerjinin ihtiyac› olan taze hava aktar›larak cihaz verimi daha yüksek de¤erlere ulafl›r. Ortamdan dönen havan›n özellikleri, yaz ve k›fl s›cakl›klar›, iflletme durumu dikkate al›narak optimum çözümler bulunuyor. Cihaz›n verimli hale gelmesiyle enerji tasarrufu gerçekleflir, böylece ilk yat›r›m maliyetlerinde azalma meydana gelir. Konfor tipi kli-
034_037_proje
10/18/11
1:51 PM
Page 5
ma santrallerinde 3 tip çapraz ak›fll› plakal› tip, serpantin (iki bataryal›), döner tamburlu tip ›s› geri kazan›m üniteleri mevcuttur. Kullan›m yerine ve ihtiyaca ba¤l› olarak farkl› tip ve ölçülerde filtreler (zigzag, torba, HEPA, karbon gibi) kullan›l›yor. Filtre hücreleri, istenmeyen hava kaçaklar›na engel olacak flekilde ve uluslararas› standart filtre ölçülerine uygun ve optimum hava h›zlar›na dayanarak projelendirilir. MCQUAY FANCO‹L McQuay markas›na ait CE, Eurovent, TÜV, RoHS sertifikalar›na sahip McQuay fancoil ürünleri; 2 ve 4 borulu seçenekleri ile gizli tavan, kasetli ve gizli döfleme, dört yöne üflemeli kaset, duvar, yüksek bas›nçl› gizli tavan, kasetli tavan ve yüksek bas›nçl› gizli tavan tip modellerini
içeriyor. McQuay marka fancoiller sahip olduklar› genifl ›s›tma ve so¤utma kapasite seçenekleri ve minimum ses bas›nç seviyesi (dbA) de¤erleriyle otel ve konut projelerinde büyük oranda tercih ediliyor. ‘Crowne Plaza Bursa’ projesinde kullan›lan McQuay markal› fancoil cihazlar› ile mekânlar›n k›fl ve yaz aylar›nda ›s›tma ve so¤utma ihtiyac› ayn› anda karfl›lan›yor. Is›tma ve so¤utma fonksiyonlu fancoiller, sahip olduklar› genifl ›s›tma ve so¤utma kapasite seçenekleri ve minimum ses bas›nç seviyesi (dbA) de¤erleriyle otel ve konut projelerinde büyük oranda tercih ediliyor. Konfor, güven ve enerji tasarrufu bir arada sunuluyor.
Sessiz çal›flmas›, kompakt ölçüsü ve özellikle hafif olmas› sayesinde asma tavan uygulamalar› ve dar tavan boflluklar› için oldukça kullan›fll›d›r. Mevcut olan uzun drenaj tavas› yo¤uflmalara karfl› özel yal›t›m malzemesi ile yal›t›lm›fl olup, iç k›s›m ise korozyona karfl› dayan›m› artt›rmak için özel olarak boyanm›flt›r. ‘Crowne Plaza Bursa’ projesinde kullan›lan MCW, MCK, MCC ve MFU fancoil modelleri 1,2 kW’dan 17,5 kW’a kadar genifl so¤utma kapasitesine,2,3 kW’dan 19,3 kW’a varan genifl ›s›tma kapasitesine sahip. Otellerde konfor düzeyini maksimuma ulaflt›ran McQuay markal› Smart Mana-
ger kontrol ünitesiyle 256 adet fancoil birlikte kontrol edilebiliyor. Kontrol ünitesi, çal›flma zaman› ve s›cakl›¤› ayarlama, fan h›z› seçebilme,7 günlük ve tatil zaman› program› ayarlama ve alarm ayarlama özelliklerine sahip oldu¤u gibi son ayarlanan alarmlar da görülebiliyor. Cihaz›n elektrik ba¤lant›s› özel bir kutu içine al›nd›. Bu sayede elektrik kaçaklar› önleniyor. Cihaz›n emiflinde standart olarak filtre mevcuttur. Filtreler afla¤›ya ve yanlara do¤ru ç›kar›labilme özelli¤ine sahip. Bu özellik otel ve konut projelerinde yer darl›¤›ndan dolay› meydana gelebilecek filtre temizleme zorlu¤unu da tamam›yla ortadan kald›r›yor.
SANT‹GRAT
37
038_041_nehir
10/18/11
11:49 AM
Page 2
GEZ‹
Nehir Cruise’lar›:
RÜYA YOLCULUKLAR… DO⁄ANIN KEND‹N‹ YEN‹LED‹⁄‹ fiU GÜNLERDE BU DE⁄‹fi‹ME B‹R CRU‹SE GEM‹S‹NDE TANIKLIK ETMEK ‹STEMEZ M‹S‹N‹Z? MESELA P‹RAM‹TLER‹N GÖLGES‹NDE N‹L’‹ AfiMAK, KANALLARIN ARASINDA AVRUPA’YI KEfiFETMEK, HUDSON NEHR‹’NDE AMER‹KA SINIRINI TURLAMAK YA DA VOLGA’DAN MOSKOVA’YA G‹TMEK… HAZIRLAYAN: NEH‹R TEK‹N
M
›s›r’›n gizemini Nil’de keflfetmek, Hudson Nehri’nde Yenidünya’ya bambaflka bir perspektifle bakmak, Avrupa’y› kanallar ve nehirler yoluyla tam kalbinden delip geçmek... Üstelik do¤an›n, kendini k›fla haz›rlad›¤› ve renk cümbüflüyle herkesi hayran b›rakt›¤› zamanlarda… Dünyan›n en güzel nehirlerinde do¤an›n bu en sey-
38 SANT‹GRAT
redilesi hallerine tan›kl›k etmek isteyenler, flu s›ralar o denli çok ki… Bu farkl› aktivite son y›llarda, en az aç›k denizlerde yol almak kadar popüler. Suyun üstünde ama karaya her an ad›m atabilecek kadar yak›n, flehirden uzakken tam ortas›nda olma lüksü, tüm albenisiyle seyahatseverleri kendine çekiyor. Nas›l çekmesin ki, k›sa say›labilecek bir süre içinde pek çok flehri yak›ndan tan›ma olana¤› sunan
bu gezilerde 7-8 günlük turlardan 24 günlük turlara kadar farkl› pek çok seçene¤i tercih edebiliyorsunuz. Evinizdeki lüksten vazgeçmek zorunda da de¤ilsiniz; gemilerde her türlü lüks mevcut. Balkonlu süitinizde, yata¤›n›zdan bile flehirleri keflfetmeniz mümkün. Deniz cruise’lar›na göre herkesin kullan›mdaki salonlar küçük ve say›ca az olsa da bu odalara jimnastik salonu, küçük bir havuz ve
038_041_nehir
10/18/11
11:49 AM
Page 3
N‹L
aylar›nda üflümek istemeyenlerin tercih edece¤i Nil’de ilerlerken, sizi önce birbirinden farkl› manzaralar flafl›rtacak: Palmiyelerle çevrili upuzun k›y›lar, sonsuz kum tepeleri ve elbet M›s›r’›n mistik flehirleri… Ard›ndan bekledi¤iniz an gelecek ve piramitlere kavuflacaks›n›z… Eski M›s›r’›n baflkenti Thebes kenti, II. Ramses’in heykelleriyle süslü Abu Simbel tap›na¤›, Luksor’da bulunan dünyan›n en büyük piramidi Karnak’da Tutankamon dahil 60 firavunun mezar›n› bar›nd›ran Krallar Vadisi bu gezinin sürprizlerinden baz›lar›…
VOLGA
kitapl›klar eklemlenebiliyor. Baz› gemiler 300 kadar yolcu alsa da genelde 200 kifliden az say›da yolcuyla seyrediyor. Amaç, asla h›zl› bir gezi yapmak de¤il; bunlar orijinal olarak tasarlanm›fl yavafl gemiler. Konaklama, yemekler ve ziyaret edilecek k›y›lar›n önceden planland›¤› nehir gemileri, zevkli bir seyahati kolaylaflt›rmas› aç›s›ndan yoruculuktan uzak… Tam da bu nedenlerle, sonbahar›n renklerini kefl-
federken farkl› bir rota tutturmak isterseniz, size ak›llardan ç›kmayacak en gözde nehir cruise rotalar›n› sunuyoruz… HER fiEY‹N BAfiLADI⁄I NEH‹R: N‹L Nehir gemi seyahatlerinde en önemli destinasyonlardan biri Nil Nehri. Dünyan›n en uzun nehrinde ç›kaca¤›n›z yolculukta 5 bin y›ll›k tarihe sahip M›s›r’› keflfedebilirsiniz. Özellikle sonbaharda ve k›fl
BU KONUDA B‹R UZMAN: TUNA NEHR‹ Tuna, Avrupa Birli¤i’nin en uzun, Avrupa’n›n ise Volga’dan sonra en uzun ikinci nehri. Eski Dünya mimarisinin yak›n tan›¤›, bugün Avrupa nehir cruise gezilerinin de en popüler destinasyonu. Almanya’n›n Black Forest (Kara Orman) olarak bilinen bölgesinden bafllay›p toplam 10 ülkeden, yani Almanya, Avusturya, Slovakya, Macaristan, H›rvatistan, S›rbistan, Romanya, Bulgaristan, Moldova ve Ukrayna’dan geçerek Karadeniz’e süzülüyor. Gerçek bir do¤al hazine olarak nitelendirilebilecek nehrin deltas› da 1991 y›l›nda UNESCO Dünya Miras› Listesi’nde yerini alm›fl. Cruise gemilerinin sundu¤u konforla bulufltu¤unda, do¤a, tarih, sanat, kültür ve keyfin bir arada deneyimlenebilece¤i unutulmaz bir tatil vaSANT‹GRAT
39
038_041_nehir
10/18/11
11:49 AM
Page 4
TUNA
YANGZE
dediyor. Almanya, Nuremberg’de Main – Tuna Kanal›’ndan bin 800 millik ak›fl serüvenine bafllayan Tuna Nehri, Avusturya’n›n baflkenti Viyana’ya, oradan da Macaristan’›n baflkenti Budapeflte’ye do¤ru yöneliyor. Budapeflte’den sonra güneye, Macaristan ovalar›na seyreden nehir, S›rb›stan’a, yani do¤uya yöneliyor. Baflkent Belgrad’›n tarihi antik döneme uzanan caddeleri aras›ndan ve Sava Nehri’yle bulufltu¤u Kalmegdan Kalesi’nden geçip Avrupa k›rsal›n› gözler önüne seriyor. Etkileyici Iron Gate (Demir Kap›) geçidi ile Karpat ve Balkan Da¤lar› aras›ndaki Tuna Vadisi’ni ard›nda b›rak›yor ve Bulgaristan, Romanya aras›nda do¤al bir s›n›r oluflturarak serüvenini Karadeniz’de noktal›yor. Bu muhteflem rotada nehir gemisi turlar› düzenleyen seyahat flirketleri, farkl› yerlerde bafllay›p farkl› güzergâhlarda son bulan 7-8 günlük turlardan 24 günlük turlara kadar farkl› pek çok program alternatifi sunuyor. B‹LD‹⁄‹M‹Z Ç‹N’‹N ÇOK ÖTES‹NDE: YANGTZE Baflka bir harikalar diyar› ise daha Çin s›n›rlar› içerisindeki Yangtze Nehri (Çince’de anlam› uzun nehir). Bu rotada seyahatinize Victoria Cruisesstrong’un cruise gemisiyle ç›kabilirsiniz. 6 bin 300
40 SANT‹GRAT
kilometrelik bu nehir Çin’in bat›s›ndan do¤uyor ve Do¤u Çin Denizi’ne b›rak›yor kendini. Bu uzunluk da onu Asya’n›n en uzun, dünyan›n Nil ve Amazon’dan sonra en uzun üçüncü nehri yap›yor. Bu kadar uzun bir nehirde gemi seyahati yaln›zca 660 kilometrelik bir alanda geçiyor. Bu alanda geçece¤iniz rotalar aras›nda, Yichang, Chongqing, Orta Yangtze ve Shanghai aras›ndaki Do¤u Yangtze bulunuyor. Yüksek da¤lar›n, yemyeflil vadilerin efllik edece¤i yolculukta derin vadileri aralayan zengin su kaynaklar›na hayran olacaks›n›z… Seyahatin oldukça elveriflli oldu¤u ilkbahar ve sonbaharda s›ras›yla keflfedece¤iniz duraklar flunlar: Üç Ma¤aralar, kara gezileri ve Üç Ma¤aralar Baraj›. YEN‹ DÜNYA’YI NEH‹RDEN KEfiFED‹N Amerika’y› bambaflka bir perspektifle keflfetmek isterseniz mutlaka nehir yolculu¤una ç›kmal›s›n›z. ABD’nin kuzeydo¤u köflesindeki Yeni ‹ngiltere (New England)
bu konuda uzman. Pek çok seçenekle donat›lm›fl tur flirketlerinin bulundu¤u bölgede, seyahatinizi eflsiz k›lacak ilk gemi Crystal Cruise isimli dev gemi. Yeni Dünyadaki insanlar› lüksünden ay›rmamak ad›na her türlü detay›n düflünüldü¤ü 50 bin tonluk gemide 940 oda bulunuyor. ‹kinci seçenek Ed Hamilton & Co.’nun güzergâh›n› oluflturuyor ki, bu rota sizi do¤rudan Amerika’n›n ünlü Marta ba¤lar›na götürüyor. Burada muhteflem flaraplar›n tad›na bakabilir ya da (zaman›n› ayarlayabilirseniz) ba¤bozumu telafl›na efllik edebilirsiniz. Nehir üzerindeki bir baflka rotada Newfoundland, Nova Scotia, Block Adas› gibi güzergâhlar bulunuyor. Buradaki sürpriz, rehberlerinizin National Geographic uzmanlar› olmas›! Cruise ve Amerika demiflken Yeni ‹ngiltere d›fl›nda iki rotadan bahsetmeden geçmek olmaz: Hudson ve James nehirleri rotas›. Kanada s›n›r›na ulaflabilece¤iniz Hudson Nehri’ne American Canadian Carabbian Line Cruise gemisiyle aç›labilirsiniz. Bu s›ra d›fl› yolculuk s›ras›nda Eri-
038_041_nehir
10/18/11
11:49 AM
Page 5
AMAZON
yolculu¤un flartlar›n›n hayli çetin oldu¤unu da unutmay›n… Önce uçakla binlerce mil kat edeceksiniz, ard›ndan uç noktalardaki nem oran› ve sivrisineklerle mücadeleniz bafllayacak… Yine de Peru’daki Iquitos ile Brezilya topraklar›nda kalan Manaus aras›ndaki bölge, dünyan›n en büyük ya¤mur ormanlar›n› bar›nd›r›yor ve bu güzergâhta nefes kesici bir deneyim sizi bekliyor. Seyahat için en elveriflli zaman kas›m ile mart aras›…
e Kanal› ve Saint Lawrence Nehri k›y›s›ndaki kasabalar ile iki ülkenin paylaflt›¤› meflhur Bin Adalar’› görebilirsiniz. Pek çok Amerikal› için ülkenin en güzel sonbahar›n›n adresi Chesapeak Körfezi’nde ise, gerçek bir sonbahar deneyimi için yolculu¤unuza James Nehri’nin Lilliputian liman›ndan bafllayabilirsiniz. American Cruise Lines ile ç›kabilece¤iniz bu yolculukta ünlü liman kenti Baltimore'un da içinde bulundu¤u tarihi Maryland bölgesindeki eski koloni kentleri olan Jamestown ve Williamsburg’u yak›ndan görebilme flans›na sahipsiniz. GÜNEYDEN KUZEYE AVRUPA Volga, kuflkusuz nehir cruise’unda akla ilk gelen seçeneklerden biri di¤eri. 3 bin 500 kilometreyle Avrupa’n›n en uzun nehri unvan›na sahip Volga Nehri’nde yolculuklar güneyden bafll›yor, kuzeye do¤ru yap›l›yor. Son dönemde oldukça revaçta olan bu yolculuklar, 7’den 70’e hemen herkes taraf›ndan tercih ediyor. Çünkü böyle bir güzergâhta k›sa bir yolculuk s›ras›nda bir arada görme flans›n›z›n olmad›¤› Moskova, Sen Petersburg ya da Rusya’n›n di¤er güzel ketlerini görebiliyorsunuz. Bu alanda çal›flan pek çok flir-
THAMES
ketin Moskova, Sen Petersburg gibi kentlerde ekstra birkaç gün konaklamak isteyen müflterilerine özel seçenekler sundu¤unu da hemen ekleyelim. MÜTH‹fi B‹R DENEY‹M: AMAZON NEHR‹ Dünyan›n en büyük nehrinin çevresindeki balta girmemifl ormanlar sizi korkutmas›n. Ama görsel bir flölen yaflayaca¤›n›z ve farkl› uygarl›klar› keflfedece¤iniz bu
KISA AMA UNUTULMAZ: THAMES NEHR‹ ‹ngiliz topraklar›n› ve zengin tarihini teknenizin güvertesinden seyredebilirsiniz. 3 günlük ya da haftal›k cruise seçeneklerinden ve rotalar›ndan birini seçti¤inizde haz›r olun: ‹ngiltere co¤rafyas› çok flafl›rtacak… ‹nan›lmaz bir kufl çeflitlili¤i; yal›çapk›nlar›, bal›kç›llar, kral ku¤ular… Tipik ‹ngiliz köyleri, tarihi 14’üncü yüzy›la dek giden eski evleri ve yüzlerce y›ll›k ‘pub’lar›. Sinema ya da müzik aleminin ünlülerinin konutlar›. Kraliçenin ünlü ‘Windsor fiatosu’ (Kraliçe oradayken, bayrak hep dalgalan›r). Oxford – Boars’s Hill tepesine t›rmand›¤›n›zda, kasaban›n üzerinde harika bir manzara… SANT‹GRAT
41
042_045_sosyal
10/18/11
11:53 AM
Page 2
AKTÜEL
‹nternet ça¤›:
SOSYAL MEDYANIN ÇEK‹M GÜCÜ ‘B‹RKAÇ DÜfiMAN ED‹NMEDEN 500 M‹LYON ARKADAfi KAZANAMAZSINIZ’ SLOGANI FACEBOOK’UN YARATICISININ HAYATINI ANLATAN SASYAL A⁄ (SOCIAL NETWORK) F‹LM‹N‹N TEMEL‹YD‹. O F‹LM 3 OSCAR KAZANDI ANCAK BUNDAN DAHA ÖNEML‹S‹ FACEBOOK’TA KEND‹NE B‹R HESAP AÇAN ‹NSAN SAYISININ ARTIK 750 M‹LYONA ULAfiMASIYDI. ‹fiTE FACEBOOK VE D‹⁄ER SOSYAL MEDYANIN S‹H‹RL‹ ÇEK‹M GÜCÜ…
YAZI: C‹HAN DEM‹RfiEVK
42 SANT‹GRAT
042_045_sosyal
10/18/11
P
11:53 AM
Page 3
op-art ak›m›n›n öncüsü Andy Warhol “Herkes bir gün on befl dakikal›¤›na ünlü olacak,” dedi¤i zaman, sav›n›n bu kadar k›sa zamanda gerçekleflece¤ini tahmin etmemifl olsa gerek… Çünkü dünya ancak, o hayata gözlerini yumduktan sonra ‘internet’ gerçe¤iyle tan›flt›. Ça¤›m›z›n en büyük oyunca¤›n›n hayat›m›za girmesiyle birlikte de ‘interaktif’ kelimesini telaffuz eder olduk. Kullan›c›lar sistemin içine dâhil oldukça bu evrende daha fazla alan aç›ld›, aç›lan alanlar› da dolduran kullan›c›larsa çok k›sa zaman içerisinde ‘interaktif’li¤in ötesine geçmifllerdi bile. Art›k herkes birer içerik sa¤lay›c› oldu ve
bu flekilde ‘sosyal medya’ ad› verilen kavram do¤du. Do¤ufluyla birlikte kullan›c› say›s›n›n çok k›sa sürede milyonlara ulaflt›¤› sosyal medyan›n bu kadar h›zl› bir flekilde yay›lmas›ndaki en önemli neden kuflkusuz basitli¤i ve ö¤reniminin kolayl›¤› oldu. Bugün 7’den 70’e herkes Facebook, Twitter gibi sosyal medya MECRALARINI çok rahat bir flekilde kullanabiliyor. Ayn› flekilde di¤er insanlar›n hayatlar›na da kolayca ulaflabiliyor. Sisteme dahil olanlar nerede olduklar›n›, ne yapt›klar›n› ve di¤er özel bilgilerini en k›sa zamanda ‘paylaflt›klar›’, üstelik s›kl›kla durumlar›n› güncelledikleri için müthifl bir veri ak›fl› do¤uyor. ‹nsanlar› sosyal medyaya çeken önemli bir di¤er etken de kurallar›n kullan›c›lar taraf›ndan belirlenebiliyor olmas›. Sitelerin kurallar› size her türlü de¤iflkenlik seçene¤ini sundu¤u gibi, kullan›c›lar›n ihtiyaçlar›na göre k›sa sürede kendini yenileyebiliyor. Kullan›c› say›s› artt›kça, ihtiyaçlar ve güvenlik aç›klar› da art›fl gösteriyor. Sosyal paylafl›m siteleri de h›zl› çözümler üreterek sitenin dinamik ve pratik olmas›n› sa¤l›yor. Tüketicinin tercihleri kadar içinde bulunduklar› sosyo-ekonomik koflullar da ihtiyaçlar› belirliyor. Tüm dünyada özellikle de nüfusun yo¤un olarak yaflad›¤› metropollerde, insanlar sosyal hayata ay›racaklar› zaman›n ço¤unu trafikte ya da ifl yerlerinde geçiriyor. Bu da bilgisayar bafl›nda geçirilen zaman›n yükselen bir grafik izlemesine neden oluyor. Daha ekonomik daha kolay olmas› nedeniyle sosyalleflme ya bilgisayar bafl›nda ya da mobil uygulamalarla cep telefonlar›yla sosyal medyada gerçeklefliyor. Dünya devi telefon üreticileri sosyal mecralar› tüketicilerine ücretsiz ve basit hale getirmek için yar›fl›yor. Kullan›c›lar, Facebook ve Twitter’a daha kolay girebilecek cihazlar› tercih ederek sosyal medyada sürekli ‘on-line’ olmak istiyor. Bunun bir sonucu olarak özellikle son dönemde kiflisel veya grupsal tepkiler de yine bu sitelerde aktif hale gelebiliyor. Hal böyle olunca sosyal medyada toplanan insanlar›n toplumsal olaylara ani ve net tepkiler vermesi de kaç›n›lmaz oluyor. Ve bir zaman sonra, her bir sosyal medya kullan›c›s› birer muhabire ve içerik sa¤lay›c›ya dönüflüyor. Hatta baz› haber siteleri, kullan›c›lar› özellikle teflvik ediyor ve onlar›n foto¤raflar›n› ve haberlerini yay›nlamaya bafll›yor. Hatta internet üzerinden yap›lan
SOSYAL MEDYADA BUNLARA D‹KKAT!
G Arkadafllar›n›z oldu¤u gibi sizi pek sevmeyenlerin de oldu¤unu hesaba kat›n profilinizi herkesin görebilece¤i flekilde ayarlamay›n! G Ekledi¤iniz veya takip etti¤iniz topçu, popçu, siyasi kifliliklerin hatta arkadafllar›n›z›n bile do¤ru kifliler olup olmad›klar›n› mutlaka kontrol edin. fiüpheyle yaklaflmakta fayda var zira ‘fake’ (sahte) profil olabilirler. G Doland›r›c›lar her yerde doland›r›c›; kiflisel bilgilerinizi iffla etmeniz, akl›n›za gelmeyecek birçok sorunla karfl›laflman›za neden olabilir. G Sadece sosyal medya için de¤il tüm bilgisayar kullan›c›lar› için bir uyar›: Bilgisayar asla unutmaz, asla yanl›fl bilmez ve asla silinmez… Tüm yazd›klar›n›z, yorumlar›n›z, foto¤raflar›n›z makinenizde sakl› kal›r. G Sanal ortam deyip coflmay›n yasalar orda da geçerli. Unutmay›n sadece ortam sanal; karfl›n›zdaki kifli gerçek, makine de¤il…
sosyal paylafl›mlar art›k gündem bile yaratabiliyor. Ünlüler ve gazeteciler kendi blog’lar›n› kuruyor, insanlar Twitter’da yüz binlere sesleniyor, sevgilisinden ayr›ld›¤›n› bile Facebook’ta ahaliye beyan ediyor.
SANT‹GRAT
43
042_045_sosyal
10/18/11
11:53 AM
Page 4
fi‹RKETLERE ALTIN TÜYOLAR
Sosyal medya uzman› Brett Greene, flirketlerin baflar›l› olmak için 5 temel unsura dikkat etmeleri gerekti¤ini söylüyor. ‹flte o 5 unsur: 1 – D‹NLEMEK: Sosyal medya çevrimiçi sohbetlerden, yani diyaloglardan ibarettir. fiirket olarak, insanlar›n nelere önem verdi¤ini dikkatle dinlerseniz, onlara istediklerini verebilirsiniz. 2 – ETK‹LEYENLER‹ BULUN: Etkileyenler, sosyal medyadaki kanaat önderleridir. Onlar› blog’lar›nda, Facebook ve Twitter hesaplar›nda izleyenler çoktur. Etkileyenleri bulman›z stratejinize yard›mc› olacakt›r. 3 – ‹ÇER‹K EN KRALIDIR: Yazm›fl oldu¤unuz içerik, paylaflm›fl oldu¤unuz ba¤lant›lar, yaratt›¤›n›z resim ve videolar sizin kim oldu¤unuzu ve di¤er insanlar›n neden size zaman ay›rd›klar›n› yans›t›r. ‹nsanlar›n be¤endi¤i içeri¤i s›cak ve taze olarak ama düzenli sunun. 4- KATILIM MECBUR‹ (VE E⁄LENCE DE): Çevrimiçi olan insanlar›n birço¤u her zaman sessiz kalacaklard›r. Ancak sessiz kalmalar›, flirketinize yard›mc› olmaz. Bir içerik hakk›nda yorum yap›p paylaflt›¤›n›zda, ötekilere kulak verdi¤inizi göstermelisiniz. 5- KAYNAK OLUN: Uzmanl›¤›n›z› paylafl›p, baflkalar›n›n de¤er buldu¤u ba¤›ms›z kaynaklar›n›z›n tan›t›m›n› yaparken, kendinizi de de¤erli bir kaynak haline getirin.
44 SANT‹GRAT
FACEBOOK MASALLARI Emily Liebert’in kaleme ald›¤› “Facebook Masallar›” ise Facebook’un farkl› bir yönünü ele al›yor. Liebert, Facebook’un tüm dünyada yayg›nl›k kazand›¤›ndan beri insanlar›n art›k iletiflimin büyük ço¤unlu¤unu ‘feys’ üzerinden yapt›klar›n› savunuyor. Öyle ki bir zamanlar sadece ‘ilkokul arkadafl›’ arayan insanlar›n y›llard›r görmedi¤i babas›n›, kay›p çocu¤unu buldu¤unu hatta organ ba¤›fllay›p bir çocu¤u evlat bile edinebildi¤ini anlat›yor. Ve k›sacas› modern zamanlar›n dahilerinden Zuckerberg’in yaratt›¤› Facebook, art›k kendi mucizelerini de yarat›r hale geldi¤inin alt›n› çiziyor. Bugün, dünya çap›nda 750 milyon kullan›c›s› bulunan Facebook’un 2011’in ilk yar›s›nda elde etti¤i gelir 1,6 milyar dolara ulaflt›. Büyük karl›l›k oran› ve flirketin
GOOGLE PLUS: Sosyal medyadaki birtak›m at›l›mlar Google’› da harekete geçirdi. Geçti¤imiz y›l içerisinde Google Buzz ad› verilen bir sosyal a¤› hizmete açan Google, bu baflar›s›z giriflimden sonra yeni bir atak daha yapt›. fiu an hala test aflamas›nda olan ve belirli say›da üye kabul eden sitenin plus hizmeti, tüm hizmetleri birlefltiren sosyal bir a¤. Yani e-postalar›n›za bak›p, Gtalk’tan konuflup bir de üstüne Google Maps sayesinde bulundu¤unuz konumu insanlara sunabiliyorsunuz. Arama motorunun sundu¤u içerikleri, resimleri ve siteleri be¤enip bunu arkadafllar›n›zla paylaflabiliyorsunuz. Bu sosyal a¤›n en büyük art›s› ise 10 kifliye kadar çoklu sohbet özelli¤inin olmas›. Yani flirketler art›k tele konferanslar›n› Plus üzerinden yapabilecek. Plus’ta en önemli tart›flma konusu üyelerin sadece gerçek isimleri ile profil açabilecekleri iddias›.
042_045_sosyal
10/18/11
11:54 AM
Page 5
TW‹TTER: 2006 y›l›nda kurulan Twitter, sosyal a¤ ve mikroblog sitesidir. Kullan›c›lar›na tvît (tweet, ‹ng. c›v›ldama) ad› verilen 140 karakterlik metinler yazma imkân› veren Twitter, çeflitli araçlarla daha etkin kullan›labilen yeni nesil bir iletiflim arac› olarak kabul ediliyor. 2008’deki ABD seçimlerinde özellikle Barack Obama taraf›ndan s›kl›kla kullan›lan Twitter’dan Türkiye’deki seçimlerde de yararlan›ld›. Ayr›ca Twitter, sosyal medyan›n en popüler araçlar›ndan biri olarak gösteriliyor. Dünyada Twitter’› etkin kullanan ilk 10 lider aras›nda Cumhurbaflkan›m›z Abdullah Gül 4’üncü s›rada gösteriliyor.
artan de¤eri bu alanda örneklerin artmas›n› kaç›n›lmaz hale getirdi. Çok geçmeden Twitter gibi yeni mecralar ortaya ç›kt›. ‹lk ç›k›fl›nda sadece s›n›rl› say›da karakter kullan›larak ‘tweet’ at›lan sitede art›k foto¤raf galerileri ve video da paylafl›l›r oldu. Bunun yan›nda özellikle Google taraf›ndan sat›n al›nd›ktan sonra video paylafl›m sitesi Youtube da sosyal medya araçlar› aras›nda yerini ald›. Öyle ki; özellikle M›s›r, Yemen ve Cezayir gibi ülkelerde bafl gösteren iç kar›fl›kl›klar› dünya medyas› bile sosyal paylafl›m sitelerinden takip etti. Zaten bu ülkelerdeki in-
sanlar bu mecralardan beslenerek, haberleflerek büyük kalabal›klar haline dönüflmüfl, toplumsal ve siyasal bir güç oluflturmufltu. Çünkü bu tarz bir ileti trafi¤i için gerekli olan sadece kay›t yapabilen bir kamera (foto¤raf veya video) ve bir bilgisayardan ibaretti… Milyonlarca dolar yat›r›m yapan medya devlerinin giremedi¤i yerlerdeki haberleri zaten olay›n içinde olan ‘içerideki’ insanlar dünyaya aktard›. Bilginin bu kadar çabuk ve kontrolsüz dolafl›m› çok tart›fl›lsa da internetin, kiflisel özgürlü¤ün en çok hissedildi¤i alan oldu¤u su götürmez bir gerçek!
SANT‹GRAT
45
046_049_deli_dahi
10/18/11
11:56 AM
Page 2
YAfiAM
Dali, Jules Verne, Einstein ve di¤erleri
DAH‹ M‹ DEL‹ M‹? ‘KIT AKILLI’ EINSTEIN’DAN, ZAMANINDA ELEfiT‹RMENLERCE ‘EDEB‹YAT FAK‹R‹’ OLARAK DE⁄ERLEND‹R‹LEN BALZAC’A; DO⁄DU⁄U KÖYE DEV B‹R MÜZE YAPTIRACAK KADAR ÇILGIN DALI’DEN ROMANLARINDA ÇEfi‹TL‹ ‹CATLAR YAPAN VE ‘B‹L‹M FALCISI’ OLARAK ANILAN JULES VERNE’E… DAH‹LER‹N VE B‹R O KADAR DA DEL‹LER‹N G‹ZEML‹ DÜNYASINA DAVET ED‹YORUZ S‹Z‹… HAZIRLAYAN: C‹HAN DEM‹RfiEVK
D
ahilik ile delilik aras›nda ince bir çizgi vard›r derler. Bilim, sanat, edebiyat gibi deha gerektiren dallarda uzmanlaflan ve dünya kültürüne etki yapan dahilere bakt›¤›m›zda bu çizginin sürekli görmezden ge-
lindi¤ine ya da asl›nda böyle bir çizgi olmad›¤›na ve ikisinin de ayn› fley oldu¤una inanmaya bafllayabilirsiniz. Merak etmeyin bu flekilde düflünen tek kifli de¤ilsiniz. Ad› geçen bilim insanlar› ve sanatç›lar hakk›nda sizin gibi düflünen birçok insan var. Nas›l
olmas›n; dünyan›n ismini en çok bildi¤i bilim insan›, gelmifl geçmifl en zeki insan, bilim tarihini bafltan yazan gibi tan›mlar›n sahibi Einstein’›n en bilinen foto¤raf› dil ç›kard›¤› and›r. ‹flte en çok tan›nan, bilinen dahilerin bilinmeyen ç›lg›nl›klar›…
ALBERT EINSTEIN Bilim tarihini neredeyse bafltan yazan Albert Einstein’›n çocukluk y›llar› pek parlak geçmedi. Ailesi ve ö¤retmenleri taraf›ndan ‘k›t ak›ll›’ kabul edilen Einstein, 9 yafl›na kadar tam olarak konuflamam›flt›. Okula 9 yafl›nda bafllad›¤›nda ise hâlâ kekeleyerek konufluyordu. Çocuklu¤unda iletiflim sorunlar› yaflad› bolca. Ç›lg›n dahi ve dalg›n profesör tiplemelerinde, da¤›n›k saçlar› ve herkes taraf›ndan tan›nan yüzüyle Einstein, ‹kinci Dünya Savafl› öncesinde
yolda yürürken ço¤u insan taraf›ndan durdurulup ‘teorisi’ hakk›ndaki sorulara maruz kald›. Bir süre sonra ‘Pardon! Hep Einstein’e benzetilirim!’ diyerek sorulardan kurtulman›n yolunu buldu. Do¤du¤unda ‘Benign Macrocephaly’ isimli sa¤l›k sorunundan dolay› kafas› vücuduna oranla daha büyüktü. Anne ve babas› o¤ullar›n›n zekâ özürlü olmas›ndan korkuyorlard› çünkü o¤ullar›n›n bu sa¤l›k sorunu bazen zekâda gerilik olarak sonuçlan›yordu. Konuflmaya geç bafllam›fl olsa bile ‘anne’, ‘baba’ gibi basit kelimelerle bafllamak yerine mant›kl› cümleler kuran Einstein’›n, dilini ç›kartt›¤› ünlü foto¤raf›n›n 72’inci do¤um gününde arabas›ndayken “Kameralara gülümse!” diyen gazetecilere verdi¤i poz oldu¤unu biliyor muydunuz?
46 SANT‹GRAT
046_049_deli_dahi
10/18/11
11:56 AM
Page 3
LEONARDO DA VINCI 500 y›l önce yaz›lan Leonardo da Vinci’nin özel notlar› ancak bir ayna karfl›s›nda okunabildi çünkü yaz›lar› ters yazm›flt›! Ressam ve heykeltrafl olarak bilinen Leonardo da Vinci’nin bulufllar› hâlâ çok etkileyici. Leonardo’nun esas eserleri k⤛tlara ald›¤› notlar ve çizdi¤i eskizlerdir ki bunu bafllad›¤› iflleri unutmamak için yapt›¤›n› da belirtelim. Büyük usta, paraflüt, can yele¤i, su pompas›, yüzme paleti, greyder, pedall› bot, ats›z pedall› araba, zincir difllisi, buharl› silah, su tribünü, ö¤ütme makinesi, flarapnel, makineli tüfek, uçak, helikopter, denizalt› baflta olmak üzere say›s›z buluflu tasarlam›fl, planlar›n› çizmifl ve birço¤unu da yapm›flt›.
NAPOLEON BONAPARTE Nas›l öldü¤ü hâlâ muamma olan Frans›z komutan ak›llara “Para para para” sözüyle girmifl olsa da bu cümlesi, söyledi¤i özlü sözlerden sadece biri. Bu sözü söyleyip söylemedi¤i veya Türkçe’ye çevrilirken nas›l bir de¤iflime u¤rat›ld›¤› tam bilinemese de ‘özlü söz adam›d›r’ Napolyon… Okul y›llar›nda boyuyla dalga geçen arkadafllar›n›n “Sen bu boyla ata bininceye kadar savafl biter” laflar›na karfl›l›k “Ben ata binmeyece¤im, ben at›ma bindi¤imde savafl bafllayacak” fleklinde cevap verir. ‹spanya’y› ald›ktan sonra ‹spanya kral› ona “Sen para için savafl›yorsun, biz ise flerefimiz için” diye hayk›r›r. Napolyon cevap verir; “Herkes kendisinde olmayan fley için savafl›r”. Osmanl›’n›n son döneminde kurulan Nizam-› Cedit ordusunun e¤itimi için Fransa’dan istenilen ekibe kat›lmak için gönüllü olan ancak ihtilal nedeniyle ‹stanbul’a gelemeyen Napolyon’un tam bir Türk sevdal›s› oldu¤u da iddia edilir. Hatta kendisine ithaf edilen sözlerden birkaç› da Türklerle ilgilidir; “Türkler öldürülebilir ama asla yok edilemezler” demifltir. Bunun yan› s›ra “Bana Türklerden oluflan bir ordu verin tüm dünyay› fethedeyim” dedi¤i söylenir.
SANT‹GRAT
47
046_049_deli_dahi
10/18/11
11:56 AM
Page 4
BALZAC As›l ad› Honore Balssa. Ancak ismini Balzac olarak de¤ifltirdi ve soyluluk ifade eden ‘De’ öntak›s›n› ekledi. Çeflitli ifllerde çal›flt›ktan sonra çocukluk tutkusu olan edebiyata yöneldi. Cromwell isimli kitab›n› ne yay›nc›lar ne de okuyucular be¤endi. Bu hayal k›r›kl›¤› sonras› edebiyat› b›rakt›. Bas›mc›l›k, yay›nc›l›k, hatta dökümcülük yapt›. Bu iflleri de eline yüzüne bulaflt›r›nca tekrar edebiyat› denemeye karar verdi. Ve dönemin en önemli yazarlar›ndan biri oldu. Kazand›¤› paralarla lüks içinde yaflamay› seçti ve tüm paras›n› bir villaya yat›rd›. O denli devasa ve muhteflemdi ki bu villa, inflaat› bitirmeye paras› yetmedi. Yeniden fakir günlerine geri döndü. Tekrar tiyatro eserleri yazmay› denese de baflar›l› olamad›, okur üzerinde romanlar›ndaki etkiyi yaratamad›.
VINCENT VAN GOGH Kardefline yazd›¤› mektupta çocukluk y›llar›n› kasvetli, so¤uk ve k›s›r olarak betimleyen Van Gogh, farkl› pek çok alanda kendini denedi. En son Belçika’da fakir bir madenci kasabas›nda misyonerlik yaparken din adaml›¤›ndan at›ld› ve kendini resmin içinde buldu. Psikolojik durumu resimlerini oldukça etkiledi. Van Gogh’un (özellikle hayat›n›n son iki y›l›n› ciddi flekilde etkileyen) ak›l hastal›¤› için bugüne kadar 30’dan fazla teflhis konuldu veya olas› sebep ileri sürüldü. Bunlardan baz›lar›, flizofreni, bipolar bozukluk (eski ad›yla manik depresyon), frengi, boya zehirlenmesi (soluma veya yutma yoluyla), Ménière hastal›¤› ve günefl çarpmas›… Kötü beslenme, afl›r› çal›flma, uykusuzluk ve alkol düflkünlü¤ü, muhtemelen hastal›¤›n etkilerini art›rd›. Van Gogh’un özellikle son dönem eserlerinde aç›kça görülen sar› renk düflkünlü¤ünün de t›bbi bir bozukluktan kaynakland›¤›n› ileri sürenler oldu… Paul Gauguin ile birlikte sanatç›lar kooperatifi kurmay› planlam›flt› ancak aralar›nda ç›kan bir tart›flman›n sonunda Van Gogh sol kula¤›n›n bir parças›n› kesti. 1889’da bir ak›l hastanesine gitti ama resim yapmay› b›rakmad›. Yaflam›n›n son 70 gününde, her gün bir tablo yapt›. Yine, kendi kendine zarar verdi ve tabancas›ndan ç›kan bir kurflun ölümüne neden oldu...
48 SANT‹GRAT
046_049_deli_dahi
10/18/11
11:56 AM
Page 5
JULES VERNE Çocuklu¤umuzun hayal dünyas›n›n mimari olarak tan›mlayabiliriz onu. Romanlar› insanlar›n hayal gücünü gelifltiren en etkili araç oldu. Edebiyat ve bilim çevrelerinde ‘bilim falc›s›’ ad›n› ald›. Romanlar›nda, hikayelerinde icat etti¤i aletler ve makineleri, ‘Aya Yolculuk’ ‘Denizler Alt›nda 20 Bin Fersah’ gibi kitaplarda okuyan zaman›n bilim insanlar› flaflk›nl›klar›n› gizleyememifllerdi. Henüz hava tafl›t› ve pratik denizalt›lar icat edilmeden önce uzay, gökyüzü ve deniz alt› hakk›nda yazd›¤› bu yaz›lar› nas›l üretti¤i hep bir tart›flma konusu oldu.
SALVADOR DALI
FRIEDRICH NIETZSCHE Tüm derdi insan› ak›lc›l›¤›n k›skac›ndan kurtar›p kendisi üzerinden düflünmesini sa¤lamak olan Nietzsche’nin felsefe ö¤retisi, kendi ça¤›na tümden bir karfl› ç›k›fl olarak görüldü. Papaz olan babas›n›n ve kat› Alman e¤itiminin bask›s› alt›nda geçen çocuklu¤unun ard›ndan ilk eserini 13 yafl›nda, ilk fliirini de 17 yafl›nda yay›nlad›. Müzik konusundaki üstün yetene¤ine ra¤men “Müzikte s›radan olmaktansa hiç olmam,” diyerek müzik kariyerini bafllamadan bitirdi. Hayat› boyunca aflk› küçümseyen Friedrich Nietzsche, dünyan›n en büyük afl›¤›d›r ayn› zamanda. Ancak hayat›ndaki tek paradoksu da bu de¤ildi ünlü filozofun. “Merhamet aczin ifadesidir, aciz ve zay›f kimseleri yok etmek gerekir” dese de sokaktan geçerken devrilmifl at› ac›mas›zca kamç›lad›¤›n› gören arabac›ya çok sinirlendi ve sinir krizi geçirdi. Yafll› at›n boynuna sar›larak h›çk›r›klara bo¤uldu…
‹spanyol sürrealist ressam Salvador Dali eserlerindeki tuhaf ve çarp›c› imgelerle ünlendi. Dünyan›n en büyük ressamlar›ndan olan Dali, ressaml›¤›n yan› s›ra heykel, foto¤raf ve sinemayla da ilgilendi. “Deli bir adamla benim aramda tek bir fark var. Deli adam kendini akl›selim san›r. Ben ise deli oldu¤umu biliyorum” demiflti Salvador Dali… Süslü ve cafcafl› olan her fleye, lüks hayata ve do¤u k›yafetlerine olan düflkünlü¤ünü Arap kökenli oldu¤una ba¤lasa da kuflkusuz Dali, ça¤›n›n en s›ra d›fl› kifliliklerinden biri. Renkli hayat›n› bir ömür boyu devam ettiren Dali, disiplinsizlik yüzünden okuldan uzaklaflt›r›ld›, Hollywood y›ld›zlar›na film senaryosu yazd›, en ünlü eseri ‘Eriyen Saatler’i güneflte eriyen bir peynirden ilham alarak resmetti¤ini aç›klad›… Kendisiyle o kadar çok çeliflti ki yaratt›¤› ‘sürrealizm’ ak›m›n›n temsilcileriyle tart›flmaya girdi. Bu kavga ölünceye kadar devam etti. Kendisini ‘dolar heveslisi’ fleklinde suçlayan meslektafllar›na ise ‘sürrealizm benim!’ fleklinde cevap verecek kadar da egosu yüksek bir dahiydi…
SANT‹GRAT
49
050_051_rauf
10/18/11
11:58 AM
Page 2
‹fi DÜNYASI
YEN‹ DÖNEM‹N ÖRNEK G‹R‹fi‹MC‹S‹ M. RAUF ATEfi
Capital&Ekonomist&CEOLIFE&PCnet Yay›n Direktörü
H
enüz ilkokulda olmas›na ra¤men akl› hep giriflimcilikteydi. 9 yafl›nda anne ve babas›n›, satmak için solucan almaya ikna etmiflti. Evlerinden 1 saat mesafedeki kasabaya gidip içinde 100 solu-
can›n bulundu¤u bir kutuya 33.45 dolar ödemifllerdi. Hedefi, solucanlar›n yumurta b›rakmas› ve onlardan da yeni solucanlar ç›kmas›yd›. Böylece yeni solucanlar› sat›p, paras›n› ikiye katlayacakt›. Ancak, planlad›¤› gibi gitmedi ve bir süre
sonra kutudaki bütün solucanlar ortadan yok oldu. Fakat genç giriflimci y›lmad›. Bir süre sonra evden ç›kar›lan eski eflyalar›n sat›fl›n› yapmaya bafllad›. Kendi evlerindeki eflyalar bitince komflular›n›nkini ald›.
050_051_rauf
10/18/11
11:58 AM
Page 3
HER ZAMAN ‹fi PEfi‹NDE KOfiTU Bunu ortaokul y›llar›nda bisikletle gazete sat›c›l›¤› izledi. Saat bafl›na 2 dolar› az bulunca, kendi dergisini yapmaya karar verdi. ‘Baba Hindi’ adl› dergisinin ilk say›s›ndan 4 adet sat›p, 20 dolar gelir sa¤lad›. Görünüflte karl› bir iflti ama sat›fllar sonraki say›da 2’ye gerileyince onu da b›rakt›. Ortaokul ve lise y›llar›nda yeni ifllere girdi. Kap› kap› dolafl›p kart satmay›, Noel yerine, a¤ustos ay›nda yap›nca, bu iflten de vazgeçti. Sonra Free Stuff For Kids adl› yay›nda gördü¤ü ilanlardan ilham al›p, kifliye özel yaka i¤nesi üretimine girdi. Bu yay›na ilan verecek, isteyenlerin 1 dolar, pullu zarf ve resim göndermeleri halinde, onlara özel yaka i¤nelerini haz›rlay›p iletecekti. Gerçekten de bekledi¤inden iyi gitti. 100 sipariflten 100 dolar kazand›, bunun 75 dolar› kard›. HARVARD’DA CAFE ‹fiLETT‹ ‹lkokul, ortaokul ve lise… Akl› hep giriflimcilikte, para kazanmaktayd›. Anne ve babas›, her Asya kökenli aile gibi, çocuklar›n›n iyi e¤itim, baflar›l› bir meslek ve bir müzik aletini çalma hedefine kilitlenmiflti. Onun akl› giriflimcilikteydi. Liseyi bitirince Harvard’a gitti. Ö¤renimi boyunca çeflitli giriflimler denedi ya da bir yerlerde çal›flt›. S›nav sorular› üzerine ifl kurdu, cafe iflletti. Mezun oldu¤unda teknoloji flirketlerine baflvurdu, sonunda Oracle’de karar k›ld›. Bir süre sonra bakt› ki, giriflim olmadan ve zenginlik hedefine yönelmeden çal›flmak ‘mutluluk’ getirmiyor. 6 ay sonunda istifas›n› verip, arkadafllar›yla ifl kurmaya odakland›. ‹LK fi‹RKET‹N‹ 265 M‹LYON DOLARA SATTI Bafllang›çta web sayfas›, ard›ndan da yaz›l›m ifline girdiler. Bir tesadüf sonucu keflfettikleri ve banner reklamlar›n›n abonelik sistemi dahilinde web sitesinde yay›nlanmas›n› öngören Link Exchange iflini flirketlefltirdiler. ‹fller bir süre sonra çok iyi gitmeye bafllad›. Bir y›l geçmeden 1 milyon dolar, ard›ndan 2 milyon dolarl›k sat›n alma teklifini geri çevirdiler. Bir süre sonra Yahoo 20 milyon dolar önerdi, yine satmad›lar. Ancak, Microsoft’un 265 milyon dolarl›k teklifini geri çevirmeyip, satt›lar. Art›k
BAfiARI GET‹REN STRATEJ‹LER Hiesh’in bu 3 konudaki temel yaklafl›m›n› ortaya koymas› aç›s›ndan birkaç de¤erlendirmesini de paylaflmak istiyorum: 1. KOfiULSUZ MÜfiTER‹ MUTLULU⁄U Amerika Birleflik Devletleri s›n›rlar› içinde ifllemleri kolaylaflt›rmak ve müflterinin ald›¤› riski minimize etmek için tüm nakliye ücreti bize aittir. Müflterilerimizin ço¤u befl farkl› ayakkab› siparifl edip evlerinin rahat ortam›nda bunlar› de¤iflik giysilerle deneyip uygun olmayanlar› veya be¤enmediklerini ücretsiz olarak geri gönderebilmektedir. Geri gönderilen ürünlerin nakliye ücreti bize bir yük getirmektedir asl›nda, ama bunu daha ziyade bir pazarlama gideri olarak görüyoruz. 2. TELEFONUN ÖNEM‹ Pek çok flirket ça¤r› merkezlerini düflürülmesi gerek bir maliyet unsuru olarak görüyor. A¤›zdan a¤›za yay›lmadaki rolü ve daha da önemlisi müflterinin yaflam› boyunca bir firmaya sa¤layaca¤› kazanc› art›rma potansiyeli aç›s›ndan bak›ld›¤›nda, telefonun pek çok flirket için yeterince de¤erlendirilmemifl bir f›rsat yaratt›¤›n› düflünüyoruz. 3. WOW DED‹RTEN H‹ZMET Ürün veya hizmetinizin müflterilerinize sürekli WOW dedirtmesini sa¤larsan›z, sonunda medya da bunu ö¤renir. E¤er flirketinizin sundu¤u muhteflem bir ürün veya hizmetin do¤al bir uzant›s› olarak bir yandan da ilginç hikayeler ortaya ç›karsa, medya eninde sonunda bundan haberdar olacakt›r. 4. ÇALIfiANA SAYGI Otoparktan kestirme girifl ç›k›fllar olsa da çal›flanlar›m›z›n ofis binas›na ana kap›dan girip ç›kmalar›n› isteriz. Bu binan›n bizden önceki kirac›lar› bütün kap›lar› ç›k›fl kap›s› olarak kullan›yordu, ama biz hepsini acil ç›k›fl kap›s› olarak belirledik. Çal›flanlar›n birbirleri ile karfl›laflma ve etkileflim olas›l›klar›n› artt›rarak bir topluluk kurma arzusu ile binaya tafl›nd›¤›m›zda bu düzenlemeyi yapt›k. 5. ‹fiE ALIMDA FARK Biz Zappos’ta iki ayr› mülakat yap›yoruz. ‹fle al›m müdürü ve ekibi, ilk önce gerekli deneyim, teknik bilgi ve ekibe uygunluk gibi özellikleri araflt›rmak üzere standart mülakatlar› yapar. Ama daha sonra insan kaynaklar› bölümü sadece kültüre uygunluk aç›s›ndan de¤erlendirmek üzere ayr› bir mülakat yürütür. Adaylar›n ifle girmek için bu iki mülakat› da baflar›yla tamamlamas› gerekir.
hedefte yeni ifller vard›. Bu etkileyici öykü, Zappos’u ‘Shoesite.com’ ad›yla bir giriflimciden al›p, k›sa sürede örnek baflar› öyküsüne dönüfltürüp, 1.2 milyar dolara Amazon’a satan Tony Hsieh’e ait. 1.2 M‹LYAR DOLARLIK fi‹RKET YARATTI fiu s›ralar en çok satan kitaplar listesinde yer alan ‘Mutluluk Da¤›tmak’ adl› kitapta giriflimcilik serüvenini ve Zappos.com’un baflar›s›n› anlatan Hsieh’in öyküsü inan›lmaz. ‹fli mutluluk olarak gören, Thomas Edison’un “Baflar›ya gi-
den yolda çok kereler çuvallad›m” sözünü hiç unutmayan Hsieh, kitab›na ise Ghandi’nin flu sözüyle bafllam›fl: “Önce sizi görmezden gelirler, sonra size gülerler, sizinle u¤rafl›rlar ama sonunda kazanan siz olursunuz.” Her giriflimcinin bu öyküyü okumas›nda, baflar›lar›n tesadüfen olmad›¤›na bir kez daha tan›k olmas›nda yarar var. Özellikle de flu sat›rlardan sonra: “Geriye dönüp bakt›¤›mda, yaflam felsefemin ve yaklafl›mlar›m›n ço¤unun, asl›nda çocuklu¤umda bafl›mdan geçen deneyimler taraf›ndan flekillendirildi¤ini fark ettim.” SANT‹GRAT
51
052_055_kutup
10/18/11
2:00 PM
Page 2
GEZ‹
Evrenin sundu¤u görsel ziyafet
KUTUP IfiIKLARI GÜNEfi RÜZGÂRI, DÜNYA’NIN MANYET‹K ALANINI HIRPALARKEN, GÖKTE BÜYÜLÜ B‹R B‹Ç‹M VE RENK CÜMBÜfiÜ YAfiANIYOR. ‹fiTE BU CÜMBÜfi, GÖZLE GÖREB‹LD‹⁄‹M‹Z EN MUHTEfiEM GÖKYÜZÜ OLAYLARINDAN B‹R‹N‹ OLUfiTURUYOR: “KUTUP IfiIKLARI”NI. HAZIRLAYAN: C‹HAN DEM‹RfiEVK
52 SANT‹GRAT
052_055_kutup
10/18/11
12:12 PM
Page 3
H
avai fiflekler… Mutlaka hayat›n›z›n bir yerinde harika bir havai fiflek gösterisi izlemiflsinizdir. Akl›n›za, izledi¤iniz en uzun süren gösteriyi getirin ama o gösterinin fifleklerle de¤il de uzay bofllu¤undan gelen ›fl›klarla oldu¤unu düflünün: ‹flte o müthifl manzara bir Aurora’d›r… Yani bir di¤er deyiflle ‘Kutup Ifl›klar›’. Evet, insana bilimkurgu filmlerinden bir sahne gibi geldi¤i do¤ru. Asl›nda bir anlamda bilim ama kurgu de¤il. Aurora’lar (kuzey/güney kutup ›fl›klar›), özellikle kutup bölgelerinde gökyüzünde görülen, dünyan›n manyetik alan› ile güneflten gelen yüklü parçac›klar›n etkileflimi sonucu ortaya ç›kan do¤al ›fl›malard›r. Ve gezegenin yaln›zca kutup bölgelerinde yaflanan bir flölendir bu… ‹K‹ FARKLI KUTUPTA AYNI ETK‹ Dünyan›n manyetik bölgelerinde görülen ve gece ›fl›mas› olarak tan›mlayabilece¤imiz Aurora, Latince bir kelime. ‘Gün do¤umu’ veya ‘flafak vakti’ anlam›na gelen kelimenin Roma mitolojisindeki anlam› ise ‘fiafak Tanr›ças›’. Yunan mitolojisinde “Gül Parmakl› Eos” olarak da geçen görsel flölen, her iki kutup dairesinde görüldü¤ü için farkl› farkl› isimlerle an›l›yor. Kuzey Kutbu’nda görülene Aurora Borealis deniyor. Pierre Gassendi taraf›ndan 1621’de verilen isim (kökü Boreas) Yunanca’da ‘kuzey rüzgâr›’ anlam›na geliyor. Güney’deki oluflum Aurora Australis ismini al›yor. Yine Latince bir sözcük olan Australis’in anlam› ise ‘güneyin’. ‹ki farkl› isimle an›lsalar da ayn› etkiyi b›rakan ve genellikle gece net bir flekilde görülebilen Aurora’lar, s›kl›kla yay, bulut ve çizgi fleklinde olufluyor ve bazen hareket edip parlaklafl›yorlar. Aniden yan›p söndüklerine de flahit olabiliyorsunuz. Genellikle Aurora, ya da¤›n›k par›lt› olarak ya da ‘perde’ fleklinde do¤u-bat› do¤rultusunda uzanm›fl bir halde görülüyorlar. Bazen, ‘durgun ark’ meydana geliyor
ve asl›nda sürekli geliflip de¤ifliyor. Her perde, her biri manyetik alan çizgilerinin do¤rultusunda s›ralanm›fl, paralel ›fl›nlardan olufluyor. Bu durum kesinlikle, Dünya’n›n manyetik alan› taraf›ndan Aurora’n›n biçimlendirildi¤i fikrini veriyor. ELEKTROMANYET‹K ETK‹ Pek çok renge bürünen Aurora’lar›n en yayg›n görülen renkleri, mavi ve yeflil. Gezegenimizin atmosferindeki günefl rüzgârlar›n›n neden oldu¤u kutup ›fl›¤› etkinli¤i böylelikle, hem muhteflem görüntüler yarat›yor hem de bilim insanlar›n›n uzay-
A盤a kavuflturulamayan bir di¤er konu da, Aurora oluflumlar›n›n elektromanyetik sistemlere zarar vermesi. Tafl›d›klar› büyük miktardaki enerji (50 bin voltta 20 milyon amper) radyo ve haberleflme sistemleri, uzaktan kumandalar gibi elektromanyetik sistemle ve enerji flebekeleri için yok edici bir boyutta. Ancak enerjilerinden yararlan›lm›yor da de¤il: 1859 gecesi Amerika’da gerçekleflen aurora, telgraf hatlar› aras›nda enerji kayna¤› olarak kullan›ld›. Boston ve Portland aras›ndaki görüflmeler, piller olmadan tam iki saat boyunca Aurora’n›n yayd›¤› enerjiyle gerçeklefltirildi. RENKL‹ TELEV‹ZYON M‹SAL‹ Aurora’lar ayr›ca, renkli televizyonlardan gelen ›fl›¤a oldukça benzerlik gösteriyor. Televizyonda, görüntü tüpündeki elektrik ve manyetik alanlar taraf›ndan kontrol edilen elektron demetleri, ekrana çarp›yor ve ekran› kaplayan kimyasal fosforlu maddenin türüne göre onu parlat›yor. Aurora ›fl›¤›nda da ortaya ç›kan renk, yüklü parçac›klarla çarp›flan atom ve moleküllerin türüne ba¤l›. Yüksek enlemlerde, yaklafl›k 200 mil yukar›da bulunan oksijen atomlar› oldukça nadir bulunuyor ve tamamen k›rm›z› bir aurora oluflturuyorlar. 60 mil seviyelerinde bulunan oksi-
‹lk kez Eski Yunan’da co¤rafyac› Pytheas taraf›ndan gündeme getirilen kutup ›fl›klar›, 1741’de ‹sveçli fizikçi ve astronom Anders Celsius taraf›ndan ‘manyetik ak›m’ teorisi ile aç›klanm›fl ve Celsius’un gözlemleri büyük yank› uyand›rm›flt›. da gerçekleflen ve dünyadaki elektronik sistemleri altüst edebilen olaylar› kavramalar›n› sa¤l›yor. Aurora olay›n› bafllatan jeomanyetik f›rt›nalar asl›nda gece-gündüz eflitli¤i yaflanan ekinoks aylar›nda daha belirginlefliyor. Kutupsal aktivitelerle bir ilgisi olmazken, neden jeomanyetik f›rt›nalar›n dünyan›n mevsimlerine ba¤l› oldu¤u ise net olarak aç›kl›¤a kavuflturamayan bir durum…
jen atomlar› ise en yayg›n olarak görülen yeflil ve sar› renkleri oluflturuyorlar. ‹yonize atom molekülleri mavi ve tonlar›nda, notral azot molekülleri ise k›rm›z› ve mor tonlar›nda ›fl›k üretiyor. Aurora’lar, ›fl›k oluflturmak için ihtiyaçlar› olan yak›t› güneflten at›lan yüklü parçac›klar sayesinde karfl›l›yor. Günefl ne kadar aktifse, Aurora’lar da o kadar fazla ve yo¤un oluyor! SANT‹GRAT
53
052_055_kutup
10/18/11
12:12 PM
Page 4
TUR‹STLER‹N GÖZÜ KAMAfiIYOR Her iki kutup bölgesinde görülen ancak Kuzey Kutbu’nda daha güzel ve daha rahat izlenebilen Aurora’lar›n görsel flölenine kendini kapt›rmak isteyen o kadar çok insan var ki… Bu da bölgeyi önemli bir turizm bölgesi yap›yor. Kuzey Kutbu ülkeleri ekinoks dönemlerinde binlerce turisti a¤›rl›yor. Yaflayanlar›n ‘ola¤anüstü’ olarak tan›mlad›klar› bu do¤al ›fl›k flölenine tan›k olabilmek için her fleyden önce havan›n bulutsuz ve aç›k olmas› gerekiyor. Ç›plak gözle de izlenebilen Aurora’n›n hâkim rengi yeflil. Ama zaman zaman mavi, k›rm›z› ve pembe
54 SANT‹GRAT
052_055_kutup
10/18/11
12:13 PM
Page 5
olarak da görülebilen Aurora, bazen binlerce kilometre uzunlu¤unda, yatay bir ›fl›k bulutuna dönüflebiliyor. Atmosferdeki parçac›klar›n partiküllerin hareketiyle bu ›fl›k bulutlar› bazen hareket ediyor, dönüyor, sönüyor ya da yeniden parl›yor. Kuzey Kutbu’na yak›n ülkelere düzenlenen Aurora turlar›na kat›lanlar›n flans›, hava durumuna ba¤l› olsa da gezi boyunca u¤ran›lan duraklar›n hemen hepsi birbirinden ilginç tecrübe kazand›r›yor. Eskimo evlerinde yatmak, ren geyiklerinin çekti¤i k›zaklarla dolaflmak, buz alt›nda bal›k avlamak, bu deneyimlerden baz›lar›… D‹⁄ER GEZEGENLERDEK‹ DURUM Aurora yaln›zca dünyam›zdan gözükmüyor. Hatta Jüpiter ve Satürn gezegenleri dünyadakinden çok daha kuvvetli manyetik alanlara sahip olduklar› için, her ikisinde de Auroralar aç›k olarak gözlemlenebiliyor. Bilim insanlar›, özellikle Jüpiter’in ay› olan ve aktif volkanlara ve iyonesfere sahip Lo’da, çok güçlü Aurora görüldü¤ünü belirtiyor. Mars ve Venüs de aurora oluflumunun gerçekleflti¤i gezegenlerden. Venüs’ün tam bir gezegensel manyetik alan› olmad›¤› için, Auroras› de¤iflken flekil ve yo¤unlukta parça parça da¤›l›yor ve parlak gözüküyor. Hatta bazen, güneflten gelen parçac›klar gezegenin karanl›k taraf›na yöneldi¤i için, kutuplardaki Aurora tüm yüzeyi kaplayabiliyor.
S‹NEMA VE EDEB‹YATTA AURORA
G Alt›n ça¤ döneminden yazar Robert W. Service’in en ünlü fliiri Sam McGee’nin Cesedini Yakmak flöyle bafll›yor: “Garip göründü kuzey ›fl›klar›, Ama flimdiye kadar gördükleri en garibiydi, Gece Lebarge gölünün kenar›ndaki, Yakt›m Sam McGee’nin cesedini...”
Aurora’lar› Philip Pullman’n›n “Kuzey Ifl›klar›” ve “Alt›n Pusula” filmlerinde görebilirsiniz.
G
“Kutup Ay›s›” filminde ise dünyadaki de¤iflimin sebebi olarak kullan›l›yor. Filmde Aurora, yaflayan tüm canl›lar›n atalar›n›n ruhlar› olarak tasvir ediliyor.
G
Aurora Stephen King’in “Dört Geçmifl Geceyar›s›” kitab›ndan al›nan, zamanda y›rt›lma hikâyesi olan The Langoliers’de de geçiyor.
G
Aurora 2000’de çekilen film Frekans’ta da yer al›yor.
G
Bill Bryson’›n kitab›nda, “Ne Orada Ne Burada”, yazar Aurora’y› görmek için birkaç hafta Kuzey Norveç’in Hammerfest kasabas›nda kal›yor.
G
Karayip Korsanlar› 3’te de korsanlar›n boyut de¤ifltirdi¤i sahnede görülüyor.
G
SANT‹GRAT
55
056_059_oto
10/18/11
12:20 PM
Page 2
OTO-MOTO
Yollar›n yeni hakimi: ELEKTR‹KL‹ OTOMOB‹LLER BENZ‹N BÖYLE PAHALIYKEN ELEKTR‹KL‹ OTOMOB‹LLER ‹MDADA YET‹fiT‹ D‹YEB‹L‹R M‹Y‹Z? AVANTAJLARI VE DEZAVANTAJLARIYLA ELEKTR‹KL‹ ARAÇLAR SESS‹Z VE KOKUSUZ B‹R SEÇENEK SUNUYOR. TAB‹R‹ CA‹ZSE “AKARI KOKARI YOK” AMA fi‹MD‹L‹K B‹RAZ PAHALILAR. HAZIRLAYAN: BORA ERD‹N
F
osil yak›tlar yak›n zamanda bitmeyecek ama petrol fiyatlar› böyle giderse, benzin yat›r›m arac› olarak kullan›lmaya bafllanacak. Dünyan›n en pahal› benzinini kullanmak sizi çileden ç›kart›yorsa art›k elektrikli otomobillerle tan›flma zaman›n›z gelmifl demektir. 2 kurufla 100 kilometre yol gitme fikri herkese cazip geliyor. Yeni trend elektrikli araçlar, k›sa süre içerisinde h›zl› bir teknoloji de¤iflimi yakalad›. Bu süreç art›k seri üretime geçilmesine kadar geldi. Hatta Türkiye’de bile elektrikli bir otomobil üretime bafllad›. Benzine alternatif yak›t aray›fllar›n›n sonucu olarak tasarlanan elektrikli arabalar dünya çap›nda oldukça büyük ra¤bet görmeye bafllad›. En
56 SANT‹GRAT
ucuzu 60 bin TL olan otomobilleri flarj etmeyi unutmamak gerekiyor. fiu an sadece ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi’nin belirli noktalarda yer alan flarj noktalar› hizmet veriyor. Elektrikli otomobillerin 10 y›l gibi k›sa bir sürede dünyan›n her yerine yay›laca¤› öngörülüyor. Otomobiller standart bir batarya ile üretilmeye baflland›¤›nda istenilen flarj noktas›nda bataryay› de¤ifltirerek yola devam edilebilecek. Fakat henüz tam dolu bir pille uzun yola ç›kma fikrini ertelemek gerekiyor. Keza tatile flarjl› otomobille ç›kmak için önümüzde en az 5 y›l daha var. Y›lsonuna do¤ru yollarda görmeye bafllayaca¤›m›z elektrikli otomobiller için flarj noktalar› kurulumu da devam ediyor. ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi (‹BB) ‹stan-
bul’daki flarj noktalar›n› trafik yo¤unlu¤unun takip edilebildi¤i Trafik Kontrol Merkezi sayfalar›nda flimdiden göstermeye bafllad›. ‹stanbul elektrikli otomobil ça¤›na haz›rlan›yor. Baflta bu araçlar›n flarj noktalar› olmak üzere yap›lan haz›rl›klar da bütün h›z›yla devam ediyor. ‹stanbul Büyükflehir Belediyesi flirketlerinden ‹stanbul Enerji, flehrin farkl› bölgelerinde 10’a yak›n flarj noktas› için çal›flmalar›n› sürdürüyor. ELEKTR‹KL‹ DAHA MI KÂRLI? Diyelim ki benzin almaktan s›k›ld›n›z ve elektrikli bir otomobil almaya karar verdiniz ve 60 bin TL’yi verip ald›n›z. Arkadafl›n›z ise 25 bin TL’lik 1.6 litre benzinli bir otomobil ald›. ‹kiniz de hergün 50 kilometrelik
056_059_oto
10/18/11
12:20 PM
Page 3
bir elektrikli motoru birincil enerji kayna¤› olarak kullanan ilk araç olma özelli¤ine sahip. Tam dolu bir Volt ile yaln›zca elektrik enerjisi kullanarak 60 km mesafe kat edebilirsiniz ve tam bu noktada menzilin uzat›lmas›n› sa¤layan bir motor (benzin veya E85 Etanol ile çal›flan) devreye girer ve akünün flarj edilmesi için ek elektrik enerjisi üretir. Volt’u yaln›zca 230 voltluk bir güç ç›k›fl›na ba¤layarak 3 saatten daha k›sa bir sürede tamamen flarj edebilirsiniz. Günde 100 km mesafe kat eden bir Volt sürücüsü y›lda 2,100 litre benzin tasarrufu yapabilir. Tahmini fiyat› 90 bin TL.
ayn› yolu kat ediyorsunuz. Arkadafl›n›z günde 13 litre benzin yak›yor, yani bugünün rakamlar›yla kabaca 56 TL’lik yak›t harc›yor. Siz ise ayn› mesafe için sadece 4 kurufl harcam›fl olacaks›n›z. Arkadafl›n›z ayda bin TL yak›t masraf› yaparken sizinki 1,12 TL olacak. Sizin her 60 kilometrede yeniden flarj etme maliyetleriniz de dahil olmak üzere, basit hesapla arkadafl›n›z 2 y›l sonra size göre zarar etmeye bafllayacak. TESLA ROADSTER ELECTRIC (SPOR) Ne yaz›k ki Türkiye’de distribütörü yok. fiu an sadece Ali A¤ao¤lu’nda olan araç dünyan›n en h›zl› elektrikli spor otomobili. Prototip olarak haz›rlanan fakat henüz sat›fla ç›kmayan en sa¤lam rakibi ise TeslaRoadsterElectric’ten sadece saatte 10 kilometre daha h›zl› gidiyor. Üreticinin yak›n zamanda Türkiye pazar›na girece¤i tahmin ediliyor. Ferrari, Lamborghini ya da Porsche ile yar›flacak kadar h›zl›. Tesla Roadster’daki 450 kilograml›k lityum iyon piller tam 248 beygir güç üretiyor. Bu motor Tesla’y› s›f›rdan 100 kilometre h›za sadece 3.9 saniyede ç›kar›yor. Ünlü ‹ngiliz mühendislik firmas› Lotus’un tasarlad›¤› araç 210 kilometrelik maksimum h›za ulafl›yor. Daha önce 322 kilometre olarak aç›klanan menzili ise yap›lan de¤iflikliklerle 365 kilometreye ç›k-
t›. Arac›n yüksek performans›na ra¤men tüketti¤i elektrik, benzinli spor otomobillerle karfl›laflt›r›ld›¤›nda flaflk›nl›k yarat›yor. Tesla, kilometrede sadece 2,5 kuruflluk elektrik tüketiyor. Tahmini fiyat› ise 170 bin TL.
RENAULT FLUENCE Z.E Türkiye’de üretilecek ilk elektrikli otomobil unvan›n› alacak Renault Fluence Z.E bu bak›mdan di¤erlerine fiyatta fark at›yor. Fluence yeni dönemde en avantajl› model olarak ön plana ç›karken, Peugeot’nun iOn, Mitsubushi’nin ise iMiev isimli küçük elektrikli modelleri de yar›fla haz›r bekliyor. Oyak Renault, 2011’in son 4 ay›nda Türkiye’de bin adet Fluence Z.E sat›laca¤›n› tahmin ediyor. Yüzde 3’lük ÖTV dilimine girdi¤i için Türkiye fiyat›n›n yaklafl›k 26 bin Euro (60 bin TL) olmas› beklenen Fluence Z.E için flimdiden Ankara Belediyesi 100, Gaziantep Belediyesi 50, Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤› da 10 adetlik siparifl verdi. Tahmini fiyat› 60 bin TL.
CHEVROLET VOLT 2012 y›l›n›n sonlar›nda piyasaya sürülecek olan Chevrolet Volt tamamen yeni nesil bir araç. E-REV (Uzun Menzilli Elektrikli Araç) Volt dünyay› büyük bir de¤iflimin içerisine sokacak. Chevrolet tasar›mc›lar›m›z›n fedakarca çal›flmalar› ve yetenekleri sayesinde bu elektrikli araç çok önemli bir noktaya geldi. Volt, 16 kWh, ‘T’ flekilli lityum-iyon akü paketi ile otomobil sektörü tarihinde
SANT‹GRAT
57
056_059_oto
10/18/11
12:20 PM
Page 4
OPEL AMPERA Göz al›c› bir araç olan Opel Ampera ile sadece aküyü ve 60 km-1.4 litre (82 Hp) benzin yak›tl› elektrik jeneratörünü kullanarak 500 km’den daha fazla mesafe gidebilirsiniz. Akü boflald›¤›nda yolda kalmayacaks›n›z. Akünün enerjisi tükendi¤inde benzine geçip di¤er yandan aküyü flarj ediyorsunuz. Opel Ampera, birço¤u evden ifle ve iflten eve 50 km’den daha az yol yapan birçok Avrupal› sürücünün ihtiyaçlar›na çok uygun. Voltecpropülsiyon sistemi ile Opel
58 SANT‹GRAT
056_059_oto
10/18/11
12:20 PM
Page 5
fiARJ NOKTALARI Ampera, yaln›zca elektrik ile s›f›r emisyon üreterek 60 km gidebilir. fiarj etmesi de kolayd›r: Ampera 230 volt ç›k›fla sahip herhangi bir ev prizine tak›labilir. Tahmini fiyat› 80 bin TL. RENAULT KANGOO ‹flin bir de ticari boyutu var. fiu anki teknoloji sadece elektrik ile k›sa mesafelerde hareket edenlere yönelik olanaklar sa¤l›yor. Bu bak›mdan flu ana kadar hiçbir flirket ticari bir elektrikli araç için somut ad›m atmad›. Bu anlamda en somut ad›m› atan Renault, Kangoo modelini gelifltirdi. 160 km’lik bir menzil mesafesi sa¤layacak Kangoo Express’in bu elektrikli versiyonu termik versiyonuyla ayn› ifllevsel özelliklere sahip olacak. 3 - 3,5 m3 aras›nda de¤iflen ayn› yükleme hacmi, 650 kg’l›k ayn› yükleme kapasitesi ve ayn› konfor. Ayr›ca kalk›fltan itibaren yüksek tork düzeyi ile vites de¤ifltirmeksizin sessiz ve esnek bir sürüfl özelli¤i sunuyor. Üstelik düflük kullan›m maliyetli ve s›f›r sal›ml› bir arac› kullanma keyfi de cabas›. Tahmini fiyat› 70 bin TL.
AVRUPA YAKASI 1- ‹BB Sosyal Tesisler / Florya 2- ‹BB Sosyal Tesisler / Avc›lar 3- fiiflli Evlendirme Dairesi / Maçka ANADOLU YAKASI 1- Çaml›ca fiarj Noktas› / Çaml›ca 2- ‹BB Sosyal Tesisler / Çaml›ca 3- ‹çerenköy fiarj Noktas› / ‹çerenköy 4- Bostanc› fiarj Noktas› / Bostanc› 5- ‹BB Dragos Sosyal Tesisler / Kartal
otomobil flirketlerine yol gösterici cesur hamlenin bafl›n› çekiyor. Hybrid teknolojisinde, benzinli ve elektrikli olmak üzere ortak çal›flan iki farkl› motor, yolun e¤imine ve arac›n h›z›na performans› ve ekonomiyi maksimuma ç›kart›yor. Üstelik arac›n hareket enerjisini bataryas›nda depolad›¤› için, kendi yak›t›n› kendisi üretiyor. Hybrid teknolojisinin alt›nda benzinli bir motor ile elektrikli bir güç ünitesinin kombine edilmesi yat›yor. CivicHybrid’de1.3 L. 3 kademeli subap zamanlamas› özelli¤i bulunan VTEC motor ile birlikte i-DSI ve elektrik motoru (IMAIntegrated Motor Assist) senkronize olarak çal›fl›yor. Tahmini fiyat› 55 bin TL.
HONDA CIVICHBYRID Honda’n›n yeni nesil otomobili asl›nda tam olarak bir elektrikli araç de¤il. Fakat
SANT‹GRAT
59
060_063_oyuncak
10/18/11
12:24 PM
Page 2
YAfiAM
Oyuncak dünyas›: EKOLOJ‹K OYUNCAKLAR SÜPER KAHRAMANLARA KARfiI OYUNCAKLAR, F‹RAVUN DÖNEM‹ MISIR’INDAN BER‹ HEP VAR. TELLERDEN YAPILMA ATLARLA BAfiLAYAN BU RENKL‹ SERÜVEN‹N‹N BUGÜN GELD‹⁄‹ NOKTA ‹SE GERÇEKTEN fiAfiIRTICI. M‹LYAR DOLARLIK B‹R PAZARA SAH‹P OLAN OYUNCAK ENDÜSTR‹S‹, HER GÜN M‹LYONLARCA YEN‹ OYUNCAK ÜRET‹YOR. ROBOTLAR, BEBEKLER, ARABALAR, S‹LAHLAR… SON YILLARIN TREND‹ ‹SE ‘EKOLOJ‹K OYUNCAKLAR’. B‹R YANDA KÜRESEL OYUNCAK DEVLER‹N‹N ÜRETT‹⁄‹ TELEV‹ZYONLARDAN HAYATIMIZA SÜZÜLEN SÜPER KAHRAMANLAR, D‹⁄ER YANDA BAS‹T AMA SA⁄LIKLI EKOLOJ‹K OYUNCAKLAR… SEÇ‹M S‹Z‹N! YAZI: C‹HAN DEM‹RfiEVK
Ç
ocuklu¤umuzda ‘oyuncak’ denildi mi akan sular dururdu. Kimimiz bir avuç misket, kimimiz de K⤛t Bebek fiebnem için, yafll› komflumuza bakkaldan ekmek de al›rd›k, berberin ustas›n› kahvehaneden de ça¤›r›rd›k. Öncelikle her k›z›n evinde bir ‘fiebnem’ koleksiyonu mutlaka vard›… Dergi olarak sat›lan içinde fiebnem’in onlarca k›yafetinin oldu¤u 16 sayfal›k giysi koleksiyonu hiç kimseye yetmezdi tabii ki… Mutlaka kal›plardan yeni modeller kesilir, itinayla boyan›r ve yeni k›yafetler yap›l›rd›.
60 SANT‹GRAT
En heyecanl› ve en özenileni ise gece k›yafeti yapmakt›. Pulla, payetle, simlerle hatta annelerin dikifl kutusundaki art›k dantel parçalar›yla süslenen gece k›yafetlerini bir sanatç› edas›yla haz›rlar, fiebnem’e giydirirdik. Kimi zaman da plastik bir bebek elimize geçer, mini minnac›k kumafl parçalar›, dü¤meler, ç›tç›tlar ile ona k›yafetler dikerdik acemice. Annesi veya bir komflusu terzi olanlar ise bir ad›m önde olurdu hep. Erkekler sokak çocuklar›yd›. K›zlar soka¤a ç›kmad›¤› için de¤il tabii. Sokaklarda k›zlar-erkekler kar›fl›k nizamda oyunlar kuru-
060_063_oyuncak
10/18/11
12:24 PM
Page 3
lurdu. Ama yine de erkekler, baflka mahallelere gitmek gibi özgürlüklere sahipti. Afla¤› mahalleye ya da yukar› semte nedensiz de olsa gidilir, flöyle bir bak›l›rd›… Belki bir misket yar›fl› için belki bir çift kale maç için gidilir, o mahallenin çocuklar›yla oyunlar oynan›r, akflam ezan›ndan önce eve olmasa da mahalleye mutlaka dönülürdü. Geç kal›nan her gün, ezandan önce bitmeyen her oyun bu özgürlü¤ü k›s›tlayabilirdi. Oyuncak için asl›nda çok da fazla bir u¤rafla gerek yoktu o zamanlar. A¤aç dal›n›n ucuna ip takt›k m› at, sopaya iplik makaras› ya da tekerlek ba¤lad›k m› da araba olurdu. fiimdilerde geri dönüflümcülerin toplad›klar› teller bizim için bükülerek dört tekerlekli araba yapman›n en kolay yoluydu. Oyunlar›n ana mekân› hep sokaklard›. K›zlar›n evcilik oyununun, birbirlerine misafirli¤e gitme ritüellerinin bile yeri sokakt›. Eve gelen misafirlerden uzak tutmak m›, yoksa herkesin komflu, herkesin tan›d›k oldu¤u soka¤a güvenmek mi, nedeni ne olursa olsun oyun ve oyuncaklar sokakta oynan›rd›. Sokak, çocuklar›n küçük ama
içinde kaybolabilecekleri kadar büyük olan dünyalar›n›n en güzel bahçesiydi. Yoldan geçen at arabalar›, bisikletler hatta sokak kedileri-köpekleri bizim oyunca¤›m›z olurdu. Zaten evde oyuncaklarla vakit geçirmek çok da e¤lenceli de¤ildi o zamanlar. El yap›m› arabalara sokakta binilir, misketler sokakta yuvarlan›r, uçurtma aç›k havada uçurulurdu. Dört tane rulman üzerine çat›lan tahtadan yap›lan tornet yokufl afla¤› ancak bir sokakta sürülebilirdi. Misketleri bir hal›n›n üstüne dizip de karfl›dan vurmak ne kadar keyif verebilirdi ki? Att›¤›n gibi giderdi dümdüz. Ne tafla tak›larak yön de¤ifltirirdi ne de di¤erlerine çarparak savrulurdu yol boyunca. Tek bafl›na oynaman gerekirdi ki, o da oyunun do¤as›na ayk›r›. Televizyon ve radyodan oyuncak olmazd› zaten. O babalar›n, amcalar›n oyunca¤›yd›. Kimi zaman Tarkan, Karao¤lan, Mandrake, Zagor, K›z›lmaske gibi kahramanlar›n kartondan kesilmifl maskelerini bir lastik yard›m›yla takar, kofltur Allah kofltur, arfl›nlard›k sokaklar›. Terimizle yumuflayan, bir süre sonra da y›rt›lan kartonun lastikten kur-
ÇOCU⁄UN GEL‹fi‹M‹NDE OYUNCA⁄IN YER‹ Oyunlar›n vazgeçilmez ö¤eleri olan oyuncaklar, çocu¤un zihinsel, bedensel ve psiko-sosyal geliflimine yard›mc› olur. Bir yandan bebek için e¤lenceli anlar yarat›rken di¤er yandan da etkili bir e¤itsel görev üstlenir. Oyuncak, çocu¤u oyalayarak annenin rahat etmesini sa¤layacak bir nesne olarak de¤il, önemli bir e¤itim arac› olarak görülmeli…
tulmas›yla son bulan oyunun yerini ertesi gün baflkas› al›rd› ayn› heyecanla. fiEH‹RDE ÇOCUKLARA YER KALMADI Binalar›n katlar› yükseldi sokaklara inmek ve sokaklarda oynamak zorlaflt›. Binalar yükselirken kaplad›¤› alanlar da artt› ve flehirlerde çocuklara yer kalmad›. Bu art›flla birlikte oyun alanlar› olan sokaklar birden güvensizleflmeye bafllad›, tehlikeli hale geldi. Art›k sokaklar çocuklar için rahatça ç›k›p oynayacaklar› alanlar de¤il, yanlar›nda aileleri olmadan ç›kmamalar› gereken yer oldu. Hal böyle olunca, soka¤a ç›kamaSANT‹GRAT
61
060_063_oyuncak
10/18/11
12:24 PM
Page 4
yan çocuklar evde vakit geçirmeye bafllad›. Televizyonlar›n, insanlar›n hayatlar›nda daha çok söz sahibi oldu¤u y›llarda bu durum, çocuklar›n da hayat›na yans›d› tabii… Art›k oyuncaklar oynan›r de¤il izlenir olmufltu. Televizyon karakterleri çocuklar›n hayatlar›n›n bir parças› olmufltu. Beyaz camdan ç›kan kahramanlar konuflulur oldu oyunlarda. Hatta, televizyonlardan f›rlay›p ç›kan oyuncaklar bir zaman sonra ete kemi¤e büründü. Kiminin ‘Voltran’› vard› kiminin Barbi Bebe¤i… Tahta oyuncaklar›n yerini plastikten yap›lma robot oyuncaklar, ‘Voltranlar’ alm›flt›. Eyüp’te ‹stanbul’un eski oyuncakç›lar›ndan birinin de dedi¤i gibi: ‘Plastik geldi, oyuncak bitti’… Oyuncakç›larda ön saflar› alan bu oyuncaklar, çocuklar›n yeni gözdeleriydi. Biraz da pahal› gözdeler. Herkesin paras›
62 SANT‹GRAT
yetmezdi almaya… Annene babana hayran› oldu¤un oyunca¤› (ki k›zsan barbi erkeksen Voltran’d› bu ritüel) ald›rabilmiflsen ne mutlu, yoksa arkadafl›n›nkiyle ‘bir kerecik’ oynama hakk› için dil dökmek zorunda kal›rd›n. Zaman geçti oyuncaklar daha çekici bir hal ald›. Sistemin daha fazla harcatmaya yönelik çabalar›, bu alanda da baflar›l› oldu. Sonralar› daha çok ürün, daha çok marka piyasaya ç›kt›. Çocuklar bile bu h›za yetiflemedi. Büyükleri çileden ç›karan, çocuklar›n zekas›n› art›rmaya m› yok-
sa yok etmeye mi çal›flt›¤› belli olmayan Teletubbies’ler, fliddet e¤ilimli Pikachu versiyonlar› ve daha niceleriyle bugüne kadar gelindi. fiimdilerde durum farkl› de¤il. Üstelik çok daha fazla oyuncak ve oyun karakteri var art›k. Neredeyse her oyuncakç› ya da k›rtasiyede bir Caillou, Bakugan ya da Ben 10 bulabiliyorsunuz. Hatta sektör o kadar büyüdü ki, bu çizgi film kahramanlar›n› t-shirt’ten, ayakkab›ya, su mataras›ndan saate kadar her türlü nesnenin üzerinde görmeye bafllad›k. Üstelik ne oyuncaklar ne de markan›n herhangi bir ürünü es-
060_063_oyuncak
10/18/11
12:24 PM
Page 5
kisi kadar da pahal› de¤il. Çin’in tüm pazarlarda oldu¤u gibi oyuncak sektöründe de saz› eline almas›yla tüm (sahte) oyuncaklar ucuzlad›kça ucuzlad›. Gerçi orijinalleri çok da farkl› m›, elbette hay›r, maliyetlerini daha ucuza getirmeye çal›flan ve Çin’de üretimlerini gerçeklefltiren büyük markalar da, oyuncaklarda insan sa¤l›¤›n› kötü yönde etkileyecek malzemeler kullan›yor. Yani günümüzde orijinaller de ‘çakma’lar da Çin mal› ve sa¤l›k için ciddi teklikeler içeriyor. PANZEH‹R GELD‹… ‹flte tam da bu noktada sistem yine panzehirini üretti ve yaflant›m›za ‘ekolojik oyuncaklar’ diye bir kavram daha kat›ld›. Oyuncakta ucuz plastik ve alüminyumdan kurtulman›n yeni yolu yeniden ‘do¤aya’ dönmekti… Ekolojik oyuncak yap›m›nda kullan›lan ahflap malzeme; üretimi ve ifllenmesi için
M‹LATTAN ÖNCE 1400’LERDEN B‹LYE
az enerji istemesi, dönüflebilir olmas› ve üstün ›s› yal›t›m özellikleriyle birlefltirilince ça¤›m›z›n çevre ve enerji sorunlar›na en iyi cevap veren malzemesi oldu¤u kuflkusuz. Ancak di¤erlerine göre daha sade ve basit ‘puzzle’lar, flirin bloklar, trenler, arabalar ya da legolar yeni nesil çocuklar›n ilgisini ne kadar çekiyor tart›fl›l›r… Bunu yak›n gelecekte daha iyi görebilece¤iz…
Kaynaklara göre, oyunca¤›n tarihi M›s›r’a kadar uzan›yor. Örne¤in topaç, bilye ve çember MÖ 1400’lerde, tahta at MÖ 5’inci yüzy›lda M›s›r’da biliniyormufl. Firavun mezarlar›nda s›kça bulunan bebekler ise MÖ 2’nci yüzy›lda ortaya ç›km›fl. Bunun yan› s›ra eski Yunan’da, Roma’da ve Çin’de de oyuncak bebek yap›l›yormufl. Bu bebekler kilden pifliriliyor, boyan›p giydirildikten sonra hareketli kol ve bacaklar ekleniyormufl. Bizde ise oyuncakç›l›k ilk olarak Osmanl›lar döneminde ‹stanbul'un Eyüp semtinde bafllam›fl.
SANT‹GRAT
63
064_065_anatolium
10/18/11
12:32 PM
Page 2
PROJE
‘ANATOLIUM AVM ANKARA’ AIRFEL ‹LE BULUfiTU GAYR‹MENKUL VE PERAKENDE SEKTÖRLER‹NDE AKT‹F ROL ALAN ÖNEML‹ GRUP fi‹RKETLER‹NDEN MAYA HOLD‹NG BÜNYES‹NDEK‹ MAYSER ‹NfiAAT VE T‹CARET A.fi. ‹LK‹N‹ BURSA’DA GERÇEKLEfiT‹RD‹⁄‹ ANATOLIUM ALIfiVER‹fi MERKEZLER‹ Z‹NC‹R‹N‹N ‹K‹NC‹S‹N‹ ANKARA’DA HAYATA GEÇ‹RD‹. B‹RÇOK ÜNLÜ MARKANIN YER ALDI⁄I ALIfiVER‹fi MERKEZ‹N‹N ISITMA, SO⁄UTMA VE HAVALANDIRMA S‹STEMLER‹ ‹Ç‹N AIRFEL ÜRÜNLER‹ TERC‹H ED‹LD‹. HAZIRLAYAN: NAZLI ÇINAR MÜHEND‹SL‹K S‹STEMLER‹ ÜRÜN SORUMLUSU
T
oplam 155 bin metrekare kapal› alana sahip olan Anatolium AVM Ankara, 70 bin metrekare kiralanabilir alan›yla Ankara için önemli bir ticari büyüklük oluflturuyor. IKEA, Leroy Merlin, Kipa ve Electroworld gibi ünlü markalar›n yer ald›¤› yaklafl›k 80 ma¤azada 3 bin kifliye istihdam sa¤layan Anatolium Al›flverifl Merkezi’nin mimari tasar›m› dünyan›n önde gelen firmalar›ndan CPU Retail Architects taraf›ndan yap›ld›. AIRFEL ÜRÜNLER‹ ANATOLIUM AVM ANKARA’DA Anatolium Al›flverifl Merkezleri projesinin ›s›tma, so¤utma ve havaland›rma sistemleri için, pek çok önemli projede oldu¤u gibi yine Airfel ürünleri tercih edildi. AVM’deki mekânlar›n k›fl aylar›ndaki ›s›tma, yaz aylar›ndaki so¤utma ihtiyaçlar› 70 adet McQuay marka 2 borulu-4 yön üflemeli kaset tipi fancoil ile sa¤lanmas› planland›. Klima santralinin taze havay› flartland›rmas› için gerekli so¤utma suyunu karfl›lamak üzere 2 adet McQuay marka AWS XE 280.2 ST model hava so¤utmal› so¤utma grubu kullan›ld›. Mahallerin taze hava ihtiyac› ise 22 adet Airfel-Tetisan marka konfor tipi klima santrali ile sa¤lan›yor. Di¤er sistem cihazlar›n›n so¤uk su ihtiyac› ise 2 adet EWK-C model kapal› çevrim so¤utma kulesi ile karfl›lan›yor.
64 SANT‹GRAT
EWK SO⁄UTMA KULES‹ Airfel’in distribütör oldu¤u teknolojik yenilik ve yüksek kaliteyi birlikte sunan EWK marka so¤utma kuleleri, kullan›ld›¤› alanlarda ideal ses seviyesi ve minimum enerji tüketimini ile de büyük avantaj sa¤l›yor. EWK so¤utma kulesi
imalat›nda özellikle de so¤utma kulesinin gövdesinde ve su havuzunda kullan›lan CTP (cam elyaf takviyeli polyester) materyal, en zor koflullarda bile sa¤lam kalan, uzun ömürlü bir malzeme. Kule parçalar› 20 y›l sonra bile de¤ifliklik ihtiyac› olmadan kullan›labiliyor. EWK so-
064_065_anatolium
10/18/11
12:32 PM
Page 3
¤utma kulelerinde kullan›lan dolgu malzemeleri, so¤utma kulelerinde çok s›k görülen Lejyoner hastal›¤›na sebep olan Legionella bakterilerinin kule içerisinde oluflumunu ve üremesini engelliyor. Sanipacking tipi, anti-legionella sertifikal› dolgu malzemeleri ve damla tutucular›n bu özelli¤i, ‹stanbul Üniversitesi taraf›ndan yap›lan analiz ve testler sonucunda onayland›. EWK so¤utma kulelerinin dayan›kl›l›¤›n› daha da art›rmak için kule gövdesi ve havuzu tek parça olarak üretiliyor. Bu sayede kule harici destek kolonlar› kullanmadan, kendi gövdesi ile ayakta duruyor. Kompakt so¤utma kulesi modelleri tafl›y›c› bir iskeletin paneller ile kapat›lmas› yöntemiyle üretilmedi¤inden, so¤utma kulesi gövdesinde dikey birlefltirme noktalar› bulunmuyor. Kule gövdesi yatay yerlefltirilmifl 2 adet conta ile birlefltiriliyor. Bu contalar, fan›n çal›flmas› ile oluflan titreflimleri tamamen absorbe ediyor ve titreflimler so¤utma kulesi zeminine iletilmiyor. EWK-C KAPALI ÇEVR‹M SO⁄UTMA KULELER‹ ÖZELL‹KLER‹ •Korozyona dayan›kl› CTP gövde,direkt ba¤lant› özellikli (V kay›fl-kasnak sistemi yok ) •Grundfos pompa kullan›m› ile düflük enerji tüketimi •Kolay ç›kart›labilen ( kulenin tamamen sökülmesine gerek yoktur) ve temizlenebilen HCS Serpantin (yüksek iletkenlik sistemi). MCQUAY HAVA SO⁄UTMALI SO⁄UTMA GRUBU Projede yer alan çevreye dost R 134 A so¤utucu gazl› AWS XE-ST model hava so¤utmal› so¤utma grubu, mükemmel bir tasar›m›n sonucudur. Tasar›mda enerji verimlili¤ini optimizasyonu, enerji çal›flma maliyetlerini azaltarak, cihaz kurulumunu ve ekonomi yönetimini gelifltirerek hedeflendi. AWS so¤utma gruplar›nda yüksek verimli McQuay tek rotorlu vidal› kompresörü, maksimum ›s› transferi için genifl sarmal yüzey alanl› kondenseri, geliflmifl teknolojili kondenser fanlar›n›, düflük so¤utucu
gaz bas›nç düflümlü tek geçiflli ters ak›fll› shell&tube (bak›r borulu & zarf) tasar›ml› evaporatörünü kullan›l›yor. Herhangi cihaz bak›m› s›ras›nda maksimum güvenli¤i sa¤lamak amac›yla boyuta ba¤l› olarak 2 veya 3 adet birbirinden ba¤›ms›z so¤utkan devre bulunur. McQuay özel tasar›ml›, yeni yüksek verimli, son derece sessiz, servis ve bak›m› son derece kolay olan, uzun ömürlü 2 ve 3 adet (tam yük ve k›smi yükte) tek rotorlu vidal› kompresör seçenekleriyle tam yükte yüksek verim de¤erlerine (yüksek COP ve EER de¤erleri) ulafl›l›yor. Düflük so¤utucu gaz bas›nç kay›pl› tek geçiflli shell&tube evaporatörü ve konderser fanlar›yla 756 kW ile 2008 kW aras›nda genifl so¤utma kapasitesine sahip. 3,29’a varan EER (enerji verimlilik katsay›s›) de¤erleriyle SE verimli cihaz s›n›f›nda yer al›yor. Standart tipte (ST) cihaz›n ses bas›nç seviyesi 79,7-
81,0 dbA aral›¤›ndad›r. AWS hava so¤utmal› so¤utma grubunun d›fl hava s›cakl›k (so¤utma) çal›flma limitleri 50 °C – (- 18 °C) (düflük s›cakl›k kitli ) aral›¤›nda olup evaporatör su s›cakl›¤› limitleri + 15°C – ( -15°C) aras›ndad›r. MCQUAY FANCOIL Is›tma ve so¤utma fonksiyonlu fancoil’ler, sahip olduklar› genifl ›s›tma ve so¤utma kapasite seçenekleriyle otel ve konut projelerinde büyük oranda tercih ediliyor. ‘Anatolium Al›flverifl Merkezleri’ projesinde yer alan McQuay markal› 2 borulu- MCK 4 yön üflemeli kaset tipi fancoil’ler 2,6 kW ‘dan 11,9 kW’a varan genifl so¤utma kapasitesi ve 3,5 kW’dan 12,2 kW’a varan genifl ›s›tma kapasitesi seçeneklerine sahip 8 farkl› modelden olufluyor. 3 kademeli fan h›z›na ba¤l› olarak 3 farkl› hava debisi seçenekleri mevcut olup, hava debisi de¤erleri 692 m?/h ile 1550 m?/h aras›ndad›r. SANT‹GRAT
65
066_069_sinema
10/18/11
12:35 PM
Page 2
S‹NEMA
Yeflilçam:
HAYATIMIZIN ‹Ç‹NDEN GEÇEN F‹LMLER MÜTEVAZI BÜTÇELERLE ÇEK‹LM‹fi, EMEKTARLARIN OYNADI⁄I ESK‹ TÜRK F‹LMLER‹N‹ ONLARCA KEZ AYNI COfiKUYLA ‹ZLEM‹fi‹ZD‹R. EZBERLED‹⁄‹M‹Z REPL‹KLER, S‹L‹NMEYEN GÖRÜNTÜLER NA‹F VE MASUM GÜNLER‹M‹Z‹ HATIRLATIYOR BELK‹ DE. VE ESK‹YE ÖZLEM HER SEFER‹NDE A⁄IR BASIYOR, TAKILIP KALIYORUZ YEfi‹LÇAM F‹LMLER‹NE… HAZIRLAYAN: NUH KÖKLÜ
“U
zak dur evimden, uzak dur ailemden, uzak dur çocuklar›mdan. E¤er çocuklar›m›n bir tek k›l›na zarar verecek olursan, hayat› boyunca bir kar›ncay› bile incitmeyen ben Yaflar Usta, çeker vururum seni. Çeker vururum ve dönüp, arkama bile bakmam”. Bu, Münir Özkul’un emekçi bir babay› canland›rd›¤› ‘Bizim Aile’ filmindeki unutulmaz repli¤i… Yaflar Usta, namusu için yaflayan, kafan›z› kald›rd›¤›n›zda hemen görece¤iniz s›radan bir insand›r; t›pk› sizin-bizim gibi. Yaflar Usta’y› baflka bir isimle Adile Naflit’le oynad›¤› ‘Nefleli Günler’ filminde bir kez daha görürüz. Bu kez turflucudur. O, iyi turflunun limondan olaca¤›n› söyler, kar›s› der ki; “Hay›r, sirkeden”. ‹nat, aileyi da¤›t›r, çocuklar›n üçünü baba al›r, üçünü anne, bir daha görüflmezler. Üçka¤›tç› kardefl rolünde fiener fien, avc› f›kralar›na tafl ç›karan bir at›fl kabiliyetiyle hem yengesini hem a¤abeyini idare eder y›llarca. Üçka¤›tç›l›¤› bile masumluk, naiflik tafl›r. Aileyi bir araya da o getirir zaten. Zengin k›z, fakir delikanl›, tevekkül sahibi büyükler ve en önemlisi de dayan›flma duygusu. Yoksul insanlar›n adab›n› bozmadanki namusuyla yaflamakt›r bu- hayatlar›na devam etti¤i filmler burnumuzun dire¤ini s›zlat›r. Peki bu s›zlama nerden kaynaklan›r? Yeflilçam Sinemas›’nda baz› filmleri kendimize daha yak›n hissederiz. Fakirli¤i ve köylülü¤ü yüzünden zengin akrabalar› taraf›ndan hor görülmüfl onurlu k›zlar›n türlü tesadüflerle refaha ermesi çokça kullan›lan bir trüktür Yeflilçam’da. Hatta bu k›zlar
66 SANT‹GRAT
bütün güzelli¤i ve zenginlikleriyle o evlere geri dönerler. Ama evin yeni sahibi olarak. “Mazlumun ah›n› almayacaks›n” dedirten
bu klifle K›nal› Yap›ncak’ta Hülya Koçyi¤it, daha mizahi olarak da Türkan fioray’›n Güllü serisinde seyircimiz taraf›ndan çok
066_069_sinema
10/18/11
12:35 PM
Page 3
du¤u özlem ve özentiyi de an be an hissederiz. Fakir delikanl›n›n zengin olduktan sonra mahalleyi unutmay›p herkese hediyeler alarak mahalleye döndü¤ü sahneler bizim ortak hayat›m›zla o kadar yak›ndan ilgili ki… Mesele kar›fl›k, hayat›m›z›n içinden geçen filmlere bakarak konuya bir ad›m atabiliriz belki de.
sevilmifltir. Mazlumu ezenin, öksüzü dövenin ak›betini gördükçe içimizin ya¤lar› erir. Nedir bu duygu? Kibar Feyzo filminde bafll›k paras› yüzünden kente gitmek zorunda kalan Feyzo’nun köye yapt›¤› hela da, duvarlara yazd›¤› ‘Faflo A¤a’ slogan› da herkesin akl›ndad›r. Kemal Sunal’›n zamane Kelo¤lan’› olmas› nedeniyle veya bütün filmlerinde seyircinin ruhunda dinmeyen adalet duygusunu giderdi¤i için o filmleri unutam›yor olabilir miyiz? fiu bir cevap olabilir belki: Bu filmler oldukça tan›d›k, bize ait duygular› dolays›z bir flekilde ortaya koyuyor. Öksüz büyüyen çocu¤un “Size baba diyebilir miyim?” sözünü tam da babas›na etmesi, Ofsayt Osman karakterindeki Sadri Al›fl›k’›n yarg›ç karfl›s›nda “Bu da m› gol de¤il?’ diye içlenmesini unutmak mümkün müdür? Ah Müjgan Ah filminde manav ç›ra¤› Hüsnü olarak karfl›m›za ç›kan Sadri Al›fl›k, paras›zl›k yüzünden kavuflamad›¤› sevdi¤i Müjgan için öyle bir iç çeker ki, biz seyirciler bin kere ölürüz a¤lamaktan. “Yaflamak Müjgan gibi bir fleydir, ölmek Müjgan yok demektir,” repli¤i sadece dramatik bir aflk filmi olman›n ötesinde derin bir hicran de¤il midir? Film boyunca varoflun kente, alt s›n›flar›n üst s›n›flara duy-
SELV‹ BOYLUM AL YAZMALIM Yeflilçam Sinemas›’n›n genel kurallar›ndan biri de esas o¤lan›n aflkta da galip gelmesidir. Bu kurala uymayan Selvi Boylum Al Yazmal›m’› özel k›lan nedir peki? Filmin en iyi aflk filmleri aras›nda say›lmas›, al›fl›lm›fl›n d›fl›nda sevginin emek oldu¤unu söylemesi bir nebze cevap olabilir ama filmi özel k›lan bizzat oyuncula-
UNUTULMAZ KARAKTERLER Kara Murat: Malkoço¤lu serisinden sonra Fatih Sultan Mehmet’in fermanla düflmanlar› dize getiren Kara Murat (Cüneyt Ark›n) tarihi filmlerin en tan›nm›fl tipidir. 1972-78 y›llar› aras›nda çekilen filmlerde Müslüman olan Hristiyan kad›nlar, kahkahalar atan düflman komutanlar›, onlar›n cüppeli askerleri gibi klifleler kullan›ld›. Turist Ömer: Basitçe, aylakl›¤a övgüler düzülen Turist Ömer serisi 1964’de Hulki Saner taraf›ndan yarat›l›r. 10 y›l boyunca çekilen filmlerde Turist Ömer, duruma göre bazen uzaya ç›kar bazen Afrika ormanlar›na gider. Tüm saçmal›¤›na ra¤men seyirci gülmekten k›r›l›r. Küçük Han›mefendi: 1961’de Belgin Doruk’un canland›rd›¤› Küçük Han›mefendi karakteri sineman›n en sevilen kliflelerinden biri. Kendisini afla¤›layan adam› kendine afl›k ederek, ondan ‘tatl›’ bir intikam almak hikayenin ana temas›n› oluflturuyor. Muazzez Tahsin Berkant’›n yazd›¤› eser, birçok kez çekildi. Hülya Koçyi¤it’in de bu karakteri oynam›fll›¤› var. Battal Gazi: Tarihi menk›beler anlatan filmlerin en popüleri Battal Gazi serisidir. 1966’da çekilen ilk Battal Gazi filminde Atilla Gürses baflrolü oynar ama bu filmlere as›l havas›n› veren 1970’de çekilen Cüneyt Ark›n’l› filmdir. Görülen ilgi üzerine serinin devam filmleri de çekilmifltir. Tarkan: Hun kahraman› Tarkan ve en yak›n dostu, yan›ndan ay›rmad›¤›, masas›nda yeri daima haz›r olan ‘kurt’. Gözünün birini kapatan perçeminin alt›ndan düflmana öyle bir bakar ki, cümlesinin kan› donar. Kartal Tibet’in salon filmlerinde romantik jön karakterlerinden önce bolca Tarkan filmi çekmiflli¤i vard›r. SANT‹GRAT
67
066_069_sinema
10/18/11
12:35 PM
Page 4
r›ndan da kaynaklan›yor. Asya (Türkan fioray) sinemam›z›n haf›zalara kaz›nan bir karakteridir öncelikle. Türkan fioray, Sultan’da üç çocuklu bir anneyi, Dila Han›m’da kocas›n›n intikam›n› almaya çal›flan kad›n›, Vesikal› Yarim’de bar k›z› Sabiha’y› canland›r›r. Hepsinde de sinema perdesinin d›fl›na ç›kar, ruhumuza ulafl›r. Selvi Boylum Al Yazmal›m’›n son sahnesinde ölümüne sevdi¤i adama de¤il de kendisine ve çocu¤una sahip ç›kan Cemflit’le (Ahmet Mekin) giderken arkas›na
bakt›¤› sahneyi hat›rlay›n. Oradaki buruk aflk, çaresizlik ve kabullenme hangimizin akl›ndan ç›kt›? Evet, hepimiz için ‘sevgi emektir’… Ve Türkan fioray, vakur, gururlu, onurlu ve olanca güzel gözleriyle hepimizin star›d›r.
TÜRK S‹NEMASINDA FANTAST‹K F‹LMLER Turist Ömer Uzay Yolu’nda Ünlü bilim - kurgu dizisi Uzay Yolu’ndan esinlenilerek çekilen yerli versiyonda, Mr. Spak’la dalga geçen Turist Ömer, kolu çevrilerek çal›flan bilgisayardan Spor Toto sonuçlar›n› sorar. Spak’la dalga geçip, onun mant›k ‘ayar’lar›n› bozar. Dünyay› Kurtaran Adam: Cüneyt Ark›n, “‹nifle geçiyoruz” der ve öne do¤ru e¤ilerek, seyirciye afla¤› do¤ru gitti¤i izlenimini vermeye çal›fl›r. 13’üncü kabileyi tehdit eden pelufl adamlar, pelufl adamlar›n liderinin Cüneyt Ark›n’dan beyin transferi yapt›¤› sahneler unutulmazlar aras›ndad›r. Mandrake Kiling’e Karfl›: Oksal Pekmezo¤lu’nun yönetti¤i film ayn› zamanda dönemin popüler çizgi roman ve fotoroman kahramanlar›n›n bir arada kullan›ld›¤› ender filmlerden olmas› nedeniyle dikkat çekicidir. Baytekin: 1967’de fiinasi Özonuk’un yönetti¤i film be¤enilince ard›ndan Baytekin Ölümler Diyar›nda ve Baytekin Fezada Çarp›flanlar isminde devamlar› çekildi.
68 SANT‹GRAT
GURBET KUfiLARI Filmin bafl›nda denkleriyle Haydarpafla Gar›’nda gördü¤ümüz Bak›rc›o¤lu ailesinin büyük o¤lu Murat (Tanju Gürsu) “Seni fethedece¤iz ‹stanbul” diye hayk›r›r. Bafl›ndan filmin hikayesi ortaya ç›kar asl›nda ama yine de büyük kenti fethetmeye, tafl› topra¤› alt›n diye ‘Gurbet Kufllar›’ gibi yollara düflenlerin hikayesi yeni bafllam›flt›r. Tamirci Murat, araban›n ön cam›ndan dikizledi¤i sar›fl›n kad›nlar›n yolunda tükenir. Zengin masalar›n›n mezesi haline gelen evin genç k›z› intihar eder. Evin ayakta kalan› okumay› seçen Selim (Cüneyt Ark›n) olur yaln›zca. Filmin sonunda ayn› ai-
066_069_sinema
10/18/11
12:35 PM
Page 5
BUNLAR DA VARDI… Swing Yön: Tunç Baflaran Tarzan ‹stanbul’da; Yön: Orhan Atadeniz Badi (E.T’nin yerli versiyonu) Yön: Zafer Par K›z›lmaske Yön: Cavit Yürüklü 2 Sene Mektep Tatili Yön: Y›lmaz Atadeniz Sevimli Frankefltayn Yön: Nejat Saydam Alt›n Tabancal› Ajan Yön: Çetin ‹nanç Arslan Yürekli Reflat Yön: Mehmet Arslan Sefiller Yön: Zafer Davuto¤lu
leyi eksikleriyle Haydarpafla Gar›’nda görürüz. Genç k›z›n intihar› ailenin diyetidir, utanc› yaflarlar. Haybeci’nin (Hüseyin Baradan) sözleriyle biter film: “‹stanbul yer bitirir insan›…” Haybeci ayakta kal›r, sermaye s›n›f›n›n yeni üyesidir. Öte yandan Karanl›kta Uyananlar gibi ilk iflçi s›n›f› filminin, fiafak Bekçileri, Otobüs Yolcular› gibi dönemin temel meselelerini aktaran filmlerden bir fark› vard›r Gurbet Kufllar›’n›n. Türk ruhunun en derin yaras› olan ‘kendine ait yurttan kovulma’ duygusunu hissederiz bu filmde. S‹NEMAMIZIN M‹LADI: UMUT Y›lmaz Güney’in Arkadafl, Duvar gibi politik filmlerine nazaran daha az politika içermesine ra¤men Umut önemli bir filmdir. Yoksullu¤u, çaresizli¤i daha iyi anlatan Üç Arkadafl gibi filmler var ama Umut tam da umutsuz bir durumu ironik bir fleklide aktard›¤› için önemlidir. Film, tek gelir kap›s› elinden giden adam›n çaresizli¤ini, kendine bir ç›k›fl aray›fl›n› anlat›r. Politik sinemaya kap› açan görselli¤iyle seyirciyi ters köfleye yat›ran bir filmdir Umut. Bu durumun en aç›k örne¤i ise Cabbar’›n (Y›lmaz Güney) direkt kameraya bakt›¤› sahnedir. Sinemada asla kameraya bak›lmaz, kamera, olas› seyirciyi ifade eder. Umut’da ise yönetmen muhatab›na seslenir; yani klasik sinema alg›s›n›n alt üst oldu¤una tan›k oluruz bu filmde. O günlerde ö¤renmeye bafllar›z zenginle fakirin aras›ndaki as›l sorunun s›n›f fark› oldu¤unu.
olanlar›n ucundan yakalad›¤› zorlu ama naif y›llar. Dostluklar›n, dayan›flman›n, komfluluklar›n oldu¤u y›llar. Formika mobilyalar›n yerini kaplamalara b›rakt›¤›, kad›nlar matinesi, yünden örülmüfl dilimlenifl karpuz, mini etek, apartman topuk, gecekondu y›llar›. Köyden kente gelip, bir yere kenetlenmeye çal›fl›lan y›llar. Küçük insan-
lar›n, çaresizli¤ini kendince aflt›¤›, masumiyetin gizliden ölmeye bafllad›¤› y›llar. Hepsini Kemal Sunal’›n baflrolünü oynad›¤› Çöpçüler Kral›’nda, sonra da Kap›c›lar Kral›’nda görebiliriz. Bütün hayali fakirlikten y›rtmak olan temizlikçi k›zla, saf, masum kap›c›n›n hikayesini anlatan o filmin bir karesinde mutlaka bizden birileri vard›. Daha yüzlerce film var hayat›m›z› anlatan. Bunlar bizim ortak bilincimiz ve kültürümüzün ürünleri. O yüzden ki, her türlü eksiklerini görmezden gelerek onlarca kez izledik. Ömercik, öksüz gözlerini Ayflecik’e dikince biz ondan daha çok a¤lad›k. ‘Bir zamanlar fakir ama onurlu bir genç vard›’ kliflesinin vakti geldi¤inde içimizden zafer 盤l›klar› att›k. Edenin buldu¤u, mazlumun kazand›¤› dünyaya aç›lan birer kap›yd› bu filmler. Biz Türk filmlerini çok sevdik. Çünkü onlar bizim içimizden ç›kt›, bizi anlatt› bize, içimizdeki adaletin sesi oldu. O filmlerde oynamam›fl olsak da hepimiz var›z bir karesinde.
ÇÖPÇÜLER KRALI Tüp, fleker ve Sana ya¤› kuyruklar›n›n tavan yapt›¤› y›llar… Do¤um tarihi 1970
SANT‹GRAT
69
070_071_ambassador
10/18/11
12:37 PM
Page 2
PROJE
Duvar tipi yo¤uflmal› kazan: MERKEZ‹ S‹STEM ISITMA ÇÖZÜMLER‹NDE
AIRFEL AMBASSADOR 180 KW KAPAS‹TES‹YLE TÜRK‹YE’N‹N ‹LK VE TEK YÜKSEK KAPAS‹TEL‹ DUVAR T‹P‹ YO⁄UfiMALI KAZANI OLAN AIRFEL AMBASSADOR SER‹S‹, KEND‹ ÜZER‹NDEN KASKAD KONTROLÜ VE DAH‹L‹ S‹RKÜLASYON POMPASIYLA RAK‹PLER‹NE ÜSTÜNLÜK SA⁄LIYOR.
HAZIRLAYAN: CAN USTALI- ISITMA ÜRÜN SORUMLUSU
K
üresel ›s›nma sorunu, yaflanan iklimsel de¤iflimler ve enerji fiyatlar›ndaki büyük art›fllar enerji verimlili¤i ilkesini gündeme tafl›yor. Bu ba¤lamda enerji tasarrufu sa¤layan cihazlar›n önemini de gün geçtikçe art›yor. Yürürlü¤e yeni giren ‘Enerji Performans› Yönetmeli¤i (BEP)’ ile sektöre yeni bir yön çiziliyor. Yönetmelik yap›lar için enerji kimlik belgesi öngörüyor. Ayr›ca enerji tüketen cihazlara minimum verimlilik koflulu getiriyor. 2 bin metrekareden büyük alanlarda merkezi sistem ›s›tma kullan›m zorunlulu¤u öngören BEP, bireysel sistemlerin kullan›m alanlar›n› k›s›tl›yor. Merkezi ›s›tma sistemlerinin yayg›nlaflmas›yla birlikte yönetmelikte yap›lacak düzenlemelere ba¤l› olarak ülke ekonomisine her y›l 2 milyar dolara varan katk› sa¤lanmas› bekleniyor. Merkezi ›s›tma pazar›nda yaflanan bu yeni ivme sektörde ve tüketici baz›nda yeni hedefleri iflaret ediyor. Yüksek verime sahip yo¤uflma teknolojisinden faydalanabilen cihazlar›n kullan›m›n› cazip k›l›yor. Bu cihazlarla yenilenebilir enerji kaynaklar›n›n ayn› sistem içinde birlikte kullan›m› Türkiye pazar› için çok önemli bir geliflme olarak de¤erlendiriliyor. ‹leride bu ikiliyi mümkün oldu¤unca beraber kullanabilen, her proje için ayr› sistem tasarlayabilen ve tesisatta uzmanlaflm›fl bir kadroya sahip flirketler ›s›tma pazar›n› kontrol ederken, bu ivmeyi yakalayamayanlar için pazarda tutunma flans› oldukça azalaca¤a benziyor. Yo¤uflmal› ›s›tma teknolojileri ve yenilenebilir enerji kaynaklar› kavram›n›n
70
SANT‹GRAT
Türkiye pazar›nda yayg›nlaflmas› ve tüketici bilincinin günden güne artmas› Airfel olarak bizi de pazarda yenilikler yapmaya iten bir güç oldu. Airfel 2010 y›l› itibariyle gerek pazardaki rekabet gücünü artt›rmak, gerekse son kullan›c›ya daha yüksek ›s›tma konforu sunmak amac›yla yüksek kapasiteli Ambassador duvar tipi yo¤uflmal› kazanlar› ürün gam›na ekledi. Paslanmaz çelik ›s› eflanjörü, premix brülörü ve modülasyonlu fan yap›s› ile ön plana ç›kan cihazlar tek olarak çal›flt›r›labildikleri gibi kaskad olarak çal›flt›r›ld›klar›nda da yüksek kapasite de¤erlerine ulafl›yor.
TÜRK‹YE’DE ‹LK VE TEK YÜKSEK KAPAS‹TE 150 ve 180 kW kapasitelerde Türkiye’de ilk ve tek olan Ambassador duvar tipi yo¤uflmal› kazanlarlar 8’li kaskad seçene¤iyle toplamda 1440 kW’ya ulaflabiliyor. Harici olarak kullan›labilecek opsiyonel baz› kontrol cihazlar›yla 20 cihaza kadar kaskad kontrol imkan› sunulmas› da sistemin sa¤lad›¤› avantajlar aras›nda yer al›yor. Kaskad çal›flma prensibiyle birlikte cihazlar›n s›ra kontrollü çal›flmas›yla eflit yafllanma sa¤lan›yor. Yedekli çal›flabilme rahatl›¤› ise iflletme ve bak›m kolayl›¤› yarat›yor. Yine Türkiye’de bir ilk olarak kendi üzerinden 8’li kaskad› harici kontrol ünitelerine gerek kalmadan yönetebilen sistem yap›s›yla Ambassador serisi, sistem çözümü konusunda uygulamac› flirketlere büyük avantaj sa¤l›yor. Kaskad sistemin çal›flma mant›¤› olarak harici kontrol paneli kullan›lmas› yanl›flt›r. Kaskad sistem her zaman yedekli çal›flabilme olana¤›yla di¤er merkezi sistemlerden ayr›l›r. Ancak harici kontrol paneli kullan›lmas›, bu panelde oluflabilecek bir ar›zadan ötürü sistemin tamamen durmas›na sebebiyet verebilir, bu durumda kaskad sistem mant›¤›na ters bir durum oluflturur. Ambassador serisi cihazlarda ise master-ana cihazda bir ar›za durumu oluflsa dahi elektrik ba¤lant›s› kesilmedi¤i sürece sistem çal›flmaya devam edecektir. Airfel duvar tipi yo¤uflmal› cihazlar bu nedenle ‘gerçek kaskad’ sistemlerdir.
070_071_ambassador
10/18/11
12:37 PM
Page 3
Airfel duvar tipi yo¤uflmal› cihazlarda amaçlanan, kullan›m› ve montaj› kolaylaflt›rmak ad›na cihaz›n yan› s›ra tesisatta kullan›lan birçok ekipmanla birlikte sistem çözümü sunmakt›r. Bu ba¤lamda
sistemde kullan›lacak boylerler, hidrolik ara ba¤lant› setleri, denge kab›, genleflme tanklar›, hava ay›r›c›lar, tortu ve pislik tutucular Airfel ürün gam› içerisinde yer alan ürünlerdir.
AMBASSADOR’UN ÜSTÜNLÜKLER‹ Duvarda tek kazanla Türkiye’de ilk ve tek 150-180 kW G 6 farkl› kapasite ile genifl ürün gam›; 60 kW, 80 kW, 100 kW, 120 kW, 150 kW,180 kW G Cihaza entegre kaskad kontrol ünitesi ile 8 cihaza kadar kontrol olana¤› ile toplamda 1440 kw’l›k kapasite de ¤eri G Kompakt boyutlar ile 1,25metrekarede 720 kW G
G Premix
yo¤uflma teknolojisi ile yüzde 110’a varan yüksek verim G Yo¤uflma teknolojisiyle az yak›t sarfiyat› G Duo paslanmaz çelik yo¤uflmal› ›s› eflanjörü G Düflük emisyon oranlar›: S›n›f 5 (NOx:<15mg/kWh (RAL61) G Genifl modülasyon aral›¤›: 1:4 G Çal›flma fonksiyonlar›n›n tamam›n›n izlenebildi¤i
entegre LCD ekran G Entegre e-BUS özeli¤i ile di¤er cihazlarla iletiflim kurabilme özelli¤i G Entegre OpenTherm ba¤lant›s› G Tüm modellerde entegre kazan sirkülasyon pompas› G Donma korumas› G Pompa anti-blokaj korumas› G CE sertifikal› ve 2 y›l garantilidir.
TAfiYAPI ALMONDHILL SOSYAL TES‹SLER‹NDE AMBASSSADOR KONFORU Modern mimarinin eflsiz bir lokasyon ile birleflti¤i Ac›badem’in en güzel tepesinde kurulu olan Almondhill projesi sosyal tesislerinin de tercihi Ambassador oldu. 5 adet 180 kw ve 4 adet 100 kw kaskad sistem olarak kullan›lan Ambassador cihazlar ›s›tma konforunun yan› s›ra yerden ›s›tma, kullan›m s›cak suyu ve yar› olimpik havuz ›s›tmas›n› da besleyerek sistem çözümü sa¤lad›. DEV PROJEYE DEV C‹HAZLAR Esenyurt Belediyesi taraf›ndan yürütülen toplam 35 bin metrekare alan üzerine kurulu, çok amaçl› kullan›lacak spor kompleksi ve UEFA kriterlerinde stadyum projesinin tercihi de Ambassador duvar tipi yo¤uflmal› kazanlar oldu. Proje kapsam›nda ›s›tma sistemi ve s›cak su ihtiyac›n› karfl›layacak 8’li 100 kw cihazlardan oluflan kaskad sistem kullan›l›yor.
SANT‹GRAT
71
072_075_moda
10/18/11
12:39 PM
Page 2
MODA
‹kinci evimiz
OF‹SLER‹N DE MODASI VAR YAfiAM ALANIMIZ HAL‹NE GELEN OF‹SLER‹M‹ZDE HEP‹M‹Z RAHATLI⁄I VE KONFORU ARIYORUZ. BU ALANDA ÇALIfiMALAR YAPAN MARKALAR SÜREKL‹ YEN‹LENEN TASARIMLARIYLA HEM fiIK HEM DE ERGONOM‹K OF‹S MOB‹LYALARI ÜRETEREK BU TALEPLER‹M‹ZE CEVAP VERMEYE ÇALIfiIYOR. GÜNÜMÜZ OF‹SLER‹NDE KEY‹FL‹ VE RAHAT B‹R ÇALIfiMA ORTAMI SA⁄LAMAK ÇOK DAHA KOLAY! HAZIRLAYAN: BEGÜM ÖZCAN
72 SANT‹GRAT
072_075_moda
10/18/11
12:39 PM
Page 3
G
ünümüzün büyük bir bölümünü ofiste geçiriyoruz. Bilgisayar teknolojilerinin h›zla geliflmesi ve internet üzerinden iletiflimin yayg›nlaflmas›, çal›flma saatleriyle dinlenme saatleri aras›ndaki s›n›rlar› kald›rd›. Bu nedenle çal›flma yaflam›ndaki son trendlerden biri de ev-ofis’ler oldu. Öyle ki bu durum art›k bir yaflam tarz› haline geldi. Kimi evinin bir odas›n› ofis haline getirirken, evinde bu türden bir yap›lanmaya gidemeyenler de ofislerini daha keyifli hale getirmek için yenilemeyi tercih ediyor. Ofiste rahat bir ortam sa¤lamak ve keyifli bir çal›flma ortam› yaratmak asl›nda hiç de zor de¤il. Mobilya üreticileri fl›k ve ergonomik tasar›mlar›yla ofis hayat›n› kolaylaflt›racak koleksiyonlar tasarl›yor. Bu alandaki yarat›c›l›k gün geçtikçe daha da ilginç hale geliyor. Farkl›l›k ve orijinalli¤in yan› s›ra çal›flan insanlar, rahatl›¤› da beraberinde getiren tasar›mlar talep ediyorlar. Tasar›mc›lar da bofl durmuyor ve sürekli yeni tasar›mlar üretebilmek için çaba harc›yorlar. ‘YAfiAM ALANI’ ALGISINI KUVVETLEND‹R‹N! Mobilya sektörünün önde gelen markalar›n›n tasar›mc›lar›, çok uzun zamanlar›n geçirildi¤i ofislerin, tasarlan›rken iyi düflünülmesi gerekti¤ini söylüyor. Ofis dekorasyonun çal›flma psikolojimiz üzerinde olumlu ya da olumsuz etkiler b›rakt›¤› art›k herkesçe kabul görüyor. Tasar›mlar da bu do¤rultuda yap›l›yor. Metal, cam ve deri malzemeler de bu anlamda öne ç›k›yor. Önemli tasar›m markalar›n son y›llardaki büro koleksiyonlar›nda kum rengi ve krem rengi masalar, k›rm›z› ve siyah deri koltuklar, s›ralar, sandalyelerle, griye boyanm›fl has›r örgü sepet tipi aksesuarlar dikkat çekiyor. Markalar›n dikkat etti¤i bir baflka ayr›nt› da alternatif çocuk çal›flma odalar› üzerinde yo¤unlaflmak. Evofislerde de dikkat edilmesi
gereken noktalar var. Örne¤in evin dekorasyonunu bozmayacak ya da mevcut çizginin d›fl›na ç›kmayacak dengeyi yakalamak için art›k yeteri kadar alternatif bulunuyor. Ofis mobilyas› trendlerinde renkli lake ürünler bafl› çekiyor. Kullan›lan yeflil ve k›rm›z›lar ise çal›flma ortam›na enerjik bir hava veriyor. Minimalist bir anlay›flla tasarlanan ofis mobilyalar›, ifl yerlerinde sade ama modern bir dekorasyona sahip olmak isteyenler taraf›ndan tercih ediliyor. Basmakal›p tarzlar yerine ‘yaflam alan›’ alg›s›n› kuvvetlendiren ve tarz› olan ofis mobilyalar› tercih ediliyor. En çok tercih edilen ofis mobilyalar› ise yumuflak deri koltuklar, post-
modern sandalyeler ve alçak masalar... Bunun yan› s›ra lake, natürel ahflap ve canl› renklerdeki ürünler dikkat çekiyor. Yine de metal, cam ve deriden üretilen ofis mobilyalar› a¤›rl›kta… KÜÇÜK VE E⁄LENCEL‹ DETAYLAR Ofis dekorasyonu ve mobilyalar›n›n yan› s›ra ayd›nlatma, masaüstü ve çal›flma alan› aksesuarlar›yla çal›flma ortam›na renk katmak mümkün. Siyah ofis mobilyalar›n›n yan›na ekle-
necek k›rm›z› bir kalemlik ya da rengârenk, desenli bir dergi dosyas› ofisin tüm havas›n› de¤ifltirebilir. Ya da masaya konacak ufak, renkli bir masa lambas› fark yaratacak bir ayr›nt› haline dönüflebilir. Standart bir ofiste farkl›l›¤›n›z› bu ufak de¤iflikliklerle ortaya koyabilir, yaflam SANT‹GRAT
73
072_075_moda
10/18/11
12:40 PM
Page 4
alan›n›z› daha canl› ve renkli bir hale getirebilirsiniz. TASARIM MARKALAR, ÖZEL KOLEKS‹YONLAR Tasar›m a¤›rl›kl› ürünleriyle dikkat çeken Koleksiyon ma¤azalar›nda ofislere yönelik mobilyalar rahatl›kla bulunuyor. Faruk Malhan imzal› Swami ofis mobilyalar›, ça¤dafl çal›flma ortamlar›n›n ihtiyaçlar›na göre tasarlanm›fl detaylar içeren bir konsept sunuyor. ‹stikbal, Ikea ve Koçtafl ma¤azalar›nda ise farkl› fiyat seçeneklerinde, pratik ofis mobilyalar› bulmak mümkün. Ofis dekorasyonunda mobilya kadar aksesuarlar da büyük önem tafl›yor. Ayd›nlatma, masaüstü aksesuarlar› gibi detaylar› da iyi planlamak gerekiyor. Ikea ve Mudo Concept ma¤azalar›nda hem mobilya hem de aksesuar anlam›nda çok fazla seçene¤iniz olabilir. Bürotime ise rahat ve fl›k tasar›m› dikkat çeken kanepe ve bekleme grubu ile yaflam alan›n›z olan ofislerinizdeki rahatl›¤› bir ad›m öne tafl›yor. Elbette eskiden beri hayat›m›zda olan Tuna Mobilya’n›n ofisler için üretti¤i modern seçeneklerini de de¤erlendirmekte fayda var. MASALAR, KOLTUKLAR Masalar, ofisteki en önemli çal›flma alan› oldu¤u için kritik bir öneme sahip. Hem
74 SANT‹GRAT
072_075_moda
10/18/11
12:40 PM
Page 5
ad›yla sunulan tasar›m ofislerde adeta bilim-kurgu ortam› yaratacak nitelikte. Kiflinin ID’sini kaydeden bu sandalye kiflinin oturma seçeneklerini haf›zas›na kaydediyor ve kifli sandalyeye oturdu¤unda otomatik olarak o ayarlara geçiyor. Ofis ve çal›flma konforu aç›s›ndan mükemmel bir seçenek!
ergonomik olmas› hem de fl›k bir görünüm sa¤lamas› aç›s›ndan, ofislerde en çok önem verilen mobilyalar›n bafl›nda geliyor. Özellikle son y›llar›n gözde trendi olan transparan mobilyalar, flirketlerde güven duygusu yaratma aç›s›ndan da birçok ifl yeri sahibi taraf›ndan tercih ediliyor. fieffaf masalara metal ve ahflap malzemeyle kat›lan ince nüanslar hem fonksiyonellik hem de estetik aç›dan hofl bir hava yarat›yor. ‹nce alüminyum ayaklar›n modern ve teknolojik bir efekt verdi¤i de vurgulamakta fayda var. Uzun saatler boyunca masa bafl›nda oturarak çal›fl›lan ofislerin en önemli üyelerinden biri de çal›flma sandalyeleridir. Burada as›l önemli olan taraf, fl›kl›ktan daha önce rahat ve kullan›fll› olmas›n›n tafl›d›¤› büyük önem-
dir. Ergonomiyle esteti¤in birleflimi olan ürünler hem uzun çal›flma saatlerinin yükünü azalt›r hem de ofisteki motivasyonu art›rmaya destek olur. ‹flte bu noktada mobilya sektörünün öncü markalar›, rahatl›¤› ve tasar›m› bir araya getirerek fark yaratmaya çal›fl›yor. Bu konuda Vitra çok iddial› bir ürün sunuyor. ‘The ID Chair’
BEKLEME GRUPLARINI UNUTMAMAK GEREK! Ofisteki yaflam alan›n›n önemli parçalar›ndan biri de bekleme gruplar›. Kurum imaj› aç›s›ndan önemli bir gösterge olan bekleme gruplar› için de markalar çok hofl tasar›mlarla karfl›m›za ç›k›yor. Bu olgunun fark›nda olan tasar›mc›lar flirketleri memnun edecek, flirketi müflteriler önünde temsil yetene¤ine sahip ürünler tasarl›yor. Klasik birleflik metal bekleme gruplar›n›n yerine konforlu, renkli daha özgür oturma gruplar› öneriyorlar. Malzeme olarak deri önerilirken, k›rm›z› rengin insanlar›n ruh haline yans›tt›¤› pozitif etki düflünülerek a¤›rl›kl› olarak k›rm›z› kullan›l›yor. Elbette gri, siyah, mavi ve yeflil tonlar› da unutulmam›fl… SANT‹GRAT
75
076_077_mekan
10/18/11
12:41 PM
Page 2
ZAMAN / MEKAN
Binlerce y›ll›k tarihin bulufltu¤u nokta: KALE‹Ç‹ KALE‹Ç‹ ANTALYA’NIN EN ÖZEL YERLER‹NDEN B‹R‹. HENÜZ ATTALEIA ANT‹K KENT‹, YAN‹ BUGÜNKÜ ANTALYA’NIN ‹LK HAL‹ KURULMADAN ÖNCE, YAT L‹MANI’NIN BULUNDU⁄U BÖLGEDE KORYKOS ‹S‹ML‹ B‹R KORSAN L‹MANI BULUNDU⁄U ANT‹K KAYITLARDA YER ALIYOR. KORYKOS, AYNI ZAMANDA ‘KAYA KOVU⁄U’ ANLAMINA DA GEL‹YOR. FALEZLER‹N DO⁄AL YAPISI, HEM DE SI⁄INILACAK B‹R L‹MAN ÖZELL‹⁄‹ TAfiIYOR OLMASI AÇISINDAN KORYKOS ÖNEML‹ B‹R YER. FOTO⁄RAFLAR: YUSUF OKAY
A
ntalya, geçmiflten beri Anadolu’nun Akdeniz’e aç›lan kap›lar›ndan biri oldu. Onlarca uygarl›k burada geliflti, medeniyetlere yurt oldu. Muhteflem do¤as› bugün nas›l bizi etkiliyorsa, geçmiflteki kavimleri de etkiyor, yerleflime neden oluyordu. Tabii ki, do¤a denildi¤inde o ça¤larda etkili olan fley jeopolitik konumu, limana elveriflli co¤rafyas› ve verimli topraklar› akla geliyordu. Liman olmazsa ticaret zora girerdi çünkü. Ticaret yoksa zenginlik de olmazd›. Kaleiçi Antalya’n›n en özel yerlerinden biri. Henüz Attaleia antik kenti, yani bugünkü Antalya’n›n ilk hali kurulmadan önce, Yat Liman›’n›n bulundu¤u bölgede Korykos isimli bir korsan liman› bulundu¤u antik kay›tlarda yer al›yor. Korykos , ayn› zamanda ‘kaya kovu¤u’ anlam›na da geliyor. Falezlerin do¤al yap›s›, hem de s›¤›n›lacak bir liman özelli¤i tafl›yor olmas› aç›s›ndan Korykos önemli bir yer. Antalya, sonraki y›llarda yerleflim bölgesi olmaya devam ederken, kent de Kaleiçi’nin arkas›nda büyümeye devam ediyor. fiu an
76 SANT‹GRAT
Kaleiçi, büyük bölümü çoktan y›k›larak yok olmufl, at nal› biçiminde içten ve d›fltan surlarla çevrili bir bölge. Surlar, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanl› dönemlerinin tümünden bir fleyler alm›fl. 80 burcu olan bu surlar›n içindeyse kiremit çat›l› 3 bin kadar ev bulunuyor. O evler, Antalya’n›n mimari tarihi hakk›nda bilgi verdi¤i gibi, bölgedeki yaflam tarz›n›, gelenekleri ve al›flkanl›klar› da anlat›r nitelikte. 1972 y›l›ndan beri sit alan› olarak korumaya al›nan Kaleiçi, bu tarihten sonra yo¤un bir restorasyon geçirerek son halini ald›. Art›k burada butik oteller, pansiyonlar, restoranlar ve e¤lence yerleri bulunuyor. Sur içindeki dar sokaklar limandan yukar›ya, duvar boyunca uzan›r. Yivli Minare, Keyhüsrev Medresesi, Karatay Medresesi, ‹skele Camii, Tekeli Mahmut Pafla Camii, sur içindeki önemli tarihi eserlerden sadece birkaç›d›r. Yat Liman› ise, gece veya gündüz fark etmez, kentin en albenili ve renkli taraf›n› oluflturur. Enfes manzaras› flairlere ve ressamlara ilham kayna¤›d›r.
076_077_mekan
10/18/11
12:42 PM
Page 3
SANT‹GRAT
77
078_082_ajanda
10/18/11
12:45 PM
Page 2
AJANDA
Mutluluk için felsefe, Mark Vernon 42 Derin Düflünce-Hayat, Evren ve Di¤er Her fley Üzerine ve Zamane PlatonModern Bir Yaflam ‹çin Antik Bir K›lavuz’un yazar› Mark Vernon temellerinde yatan mutluluk anlay›fl›ndan dolay› her zaman çok fazla fley vaat eden ama bir o kadar da yetersiz kalan kiflisel geliflim kitaplar›n› da elefltirerek, onlar›n yapmad›¤› bir fley yap›yor: Mutlulu¤u tart›fl›yor. Yüzeysel mutluluk anlay›fl›na karfl› ç›k›yor ve bir his olarak de¤il bir anlam olarak mutlulu¤un peflinden kofluyor. Tek kullan›ml›k mutlulu¤un peflinden sürüklenmek de¤il de, filozoflarla mutlulu¤u konuflmak ve ona gerçek anlamda bir anlam yüklemek istiyorsan›z bu kitap sizin için eflsiz bir bafllang›ç noktas›.
Elvis Costello ‹stanbul’da 1977 y›l›nda “My Aim Is True” albümüyle müzik hayat›na bafllayan ve Liverpool’un Beatles’tan bu yana ç›kard›¤› en önemli müzik adamlar›ndan biri say›lan Elvis Costello, Bob Dylan’dan sonra gelmifl en iyi flark› sözü olarak kabul ediliyor. Julia Roberts’›n unutulmaz filmi Nothing Hill’›n sound track’i “She” ve filmi de soundtrack’i ile ayn› ad› tafl›yan “I WantYou” parças› gibi unutulmaz baladlara imza atan, kendine has tarz› ve efsaneleflmifl flark›lar›yla izleyicileri büyüleyen Costello, sahnede de hiç sönmeyen bir atefl gibi… Konser UNilife Organizasyonuyla 2 Kas›m 2011’de Maslak Tim Show Center’da gerçekleflecek. Biletler Biletix’te.
T‹M Show Center sunar: Harlem Swing “Ain’t Misbehavin”
Lord Of The Rings etended edition seti raflarda 6 Blu-ray ve 9 DVD’den oluflan 15 disklik bu set, sizlere içinde filmlerin geniflletiflmifl versiyonlar›n›n yan› s›ra yönetmen ve yazarlar, tasar›m ekibi, yap›m ve montaj ekipleri, oyuncularla yap›lm›fl röportajlar, kamera arkas› belgeseli bulunan 11 saatlik daha önce hiç görmedi¤iniz kadar zengin bir içerik sunuyor. ‹çinde sinema klasi¤i üçlemesinin özel efektleri ve senaryo yarat›m› hakk›nda her fleyi bulabilece¤iniz bu mükemmel set, sizlere yüksek kalitede bir ev sinemas› deneyimi sunuyor.
78 SANT‹GRAT
Amerika tarihinin efsanevi caz bestecisi ve piyanisti Fats Waller’›n müzikleri eflli¤inde sergilenen ve 1920’lerin Harlem’inde bir caz kulübünde geçen Harlem Swing (Ain’t Misbehavin’)’de iki erkek ve üç kad›n sanatç› sahnede flört ediyor, flark› söylüyor ve güneflin ilk ›fl›klar› do¤ana dek dans ediyor. 7 müzisyenden oluflan caz orkestras›n›n eflli¤inde efsanevi caz piyanisti adeta sahnede yeniden canlan›yor. Broadway tarihinin en baflar›l› müzikali olan ve flimdiye kadar sadece Broadway’de 1600 kez sergilenen gösteri, seyircileri Harlem Rönesans›’nda, Afro Amerikan ›rk›n›n ac› tatl› olaylarla dolu yaflant›s›na götürüyor. Bu muhteflem Broadway flovu 1415-16 Ekim 2011’de ‹stanbul’da T‹M Show Center’da. Biletler Biletix’te.
078_082_ajanda
10/18/11
12:45 PM
Page 3
Efes Pilsen ile Blues’un ustalar› Türkiye’yi Blues müzi¤inin devleriyle tan›flt›ran ve en uzun soluklu müzik festivali olma özelli¤ine sahip olan Efes Pilsen Blues Festival, 22’nci y›l›nda da tüm Türkiye’ye unutulmaz bir blues deneyimi yaflatacak. Bu y›l 23 Eylül 29 Ekim tarihleri aras›nda Pozitif organizasyonuyla gerçeklefltirilecek olan Efes Pilsen Blues Festival 22, her y›l oldu¤u gibi bu y›l da Blues müzi¤inin efsane isimlerini a¤›rlayacak. Festivalin bu y›lki konuklar›; Willie Dixon taraf›ndan çok genç yaflta keflfedilen, New York`un en köklü blues müzisyenlerinden olan, ilk kayd›n› sadece 5 yafl›ndayken yay›nlayan ve The Tonight Show ve The Ed Sullivan Show programlar›nda y›llarca sahne alan Lucky Peterson, San Francisco’lu armonika ustas› Rick Estrin ve grubu The Nightcats ve Blues’un Mississippi ekolünü temsil eden en önemli sanatç›lar›ndan John Mooney, 20 farkl› flehirde 24 konserle Blues f›rt›nas› estirecek. Blues Festival 21-22 Ekim tarihlerinde ‹stanbul Lütfi K›rdar Kongre ve Sergi Saray›’nda gerçekleflecek. Ayr›nt›l› bilgi ve biletler Biletix’te.
Sodex Antalya 2011
Wind Tech‹stanbul Rüzgar Enerjisi ‹htisas Fuar› (17-19 Kas›m 2011 )
Sodex Antalya Fuar›, Türk turizminin baflkenti ve Akdeniz’in gözdesi Antalya’da, beklentileri ve ihtiyaçlar› f›rsata dönüfltürüyor. 2001 y›l›ndan beri yap›lan Sodex Antalya fuar› ile hem bölgeye, hem sektöre dinamizm kazand›ran Hannover-Messe Sodeks Fuarc›l›k A.fi. bölgeden gelen büyük talebi karfl›l›yor. Makine Mühendisleri Odas› ad›na Antalya fiubesi’nin düzenledi¤i ‘‹klim 2011 Ulusal ‹klimlendirme Kongresi’ ile birlikte yap›lacak olan fuar, profesyonellerin iki büyük organizasyondan da faydalanmas›n› sa¤layacak. Fuar, 18-20 Kas›m 2011 tarihlerinde Antalya Cam Piramit Sabanc› Kongre ve Fuar Merkezi’nde düzenlenecek.
Wind Tech ‹stanbul 2011 Uluslararas› Rüzgar Enerjisi Forumu, yerel ve uluslararas› rüzgar enerji endüstrisine ev sahipli¤i yap›yor. Rüzgâr enerjisi konusunda uluslararas› profesyoneller, sanayici ve üreticileri, yat›r›mc›lar› ve servis sa¤lay›c›lar›n› buluflturan üst düzey profesyonel bir platform olan Wind Tech, konferans, fuar ve çeflitli etkinlikleri bünyesinde bar›nd›rd›r›yor.17-19 Kas›m 2011 Tarihleri aras›nda ‹stanbul Lütfi K›rdar Kongre ve Sergi Saray›, Rumeli Salonu’nda gerçekleflecek olan Fuar’a enerji sektöründen çok say›da kat›l›mc› bekleniyor. SANT‹GRAT
79
078_082_ajanda
10/18/11
12:45 PM
Page 4
AJANDA
Bir gazeteci gözüyle 50’li y›llar›n’da Berlin Orhan Karaveli, “Berlin'in Yaln›z Kad›nlar›” kitab›nda 50’li y›llarda Berlin’de tan›kl›k etti¤i olaylar›, insanlar›n sars›lm›fl ruh hallerini, Hitler olay›n› ve özellikle kentin yaln›z kad›nlar› ile genç bir gazeteci olarak yaflad›klar›n› okuyucuyla paylafl›yor. ‹kinci Dünya Savafl›’n›n ard›ndan 1945’in May›s ay› bafllar›nda imzalad›¤› teslim antlaflmas›yla yenilgiyi kabul eden Almanya, savaflta 20 milyon insan›n› yitirdi. Kentleri, ulafl›m sistemleri yerle bir edildi. Endüstrisi çöktü. Aileleri evlats›z, çocuklar› babas›z, kad›nlar› erkeksiz, fabrikalar› iflçisiz kald›. 1954 Ekim’inde Milliyet gazetesinin bafl›na getirilen Abdi ‹pekçi, okul arkadafl› ve meslektafl› Orhan Karaveli’yi, o tarihlerde neredeyse hiçbir Türk’ün yaflamad›¤› Almanya’ya, bu y›k›lm›fl ülkeyi gözlemlemesi için, Berlin muhabiri olarak gönderdi.
‘Hayal ve Hakikat’ ‹stanbul Modern, 16 Eylül’de aç›l›fl›n› yapt›¤› ve 22 Ocak tarihine kadar sürecek olan ‘Hayal ve Hakikat - Türkiye’den Modern ve Ça¤dafl Kad›n Sanatç›lar’ sergisiyle, Türkiye’nin toplumsal ve kültürel dönüflümünü kad›n sanatç›lar›n üretimleri üzerinden gündeme getirmeyi amaçl›yor. Modern ve ça¤dafl sanatta kad›n sanatç›lar›n öncü ve elefltirel pozisyonlar›n› merkez alan sergi, Türkiye’nin sosyokültürel tarihine yeni ve alternatif bir bak›fl sunuyor. Ayn› zamanda modern ve ça¤dafl Türk sanat› tarihinin özeti niteli¤ini tafl›yan sergi, neredeyse son k›rk y›ld›r ça¤dafl sanat ortam›n› düflünsel tav›r ve pratik eylemleriyle yönlendiren yaklafl›k 80 sanatç›y› birbirine ba¤l›yor. Sergi, ad›n› ilk Türk kad›n romanc› Fatma Aliye’nin Ahmet Midhat ile birlikte kaleme ald›¤› 1891 tarihli Hayal ve Hakikat adl› roman›ndan al›yor. Sergiye paralel olarak düzenlenen panel, sempozyum ve atölye gibi etkinliklerde ise görsel sanatlar, müzik, sinema, edebiyat, tasar›m kültürü gibi alanlarda üretimde bulunan kad›n sanatç›lar izleyicilerle bulufluyor.
80 SANT‹GRAT
Atölye Modern bafll›yor ‹stanbul Modern Sanat Müzesi’nin atölye ve seminer program› Atölye Modern’in Sonbahar dönemi 4 Ekim 2011’de bafll›yor. Finansbank Private Banking sponsorlu¤unda düzenlenen Atölye Modern’in sonbahar program›nda Uluslararas› Sanat Elefltirmenleri Derne¤i (AICA) Türkiye iflbirli¤iyle gerçekleflen Bat› Resim Sanat› Tarihi ve Türk Resim Sanat› Tarihi seminerleri, Mario Levi’nin Yarat›c› Yazarl›k atölyesi ve ‹stanbul Modern fief Küratörü Levent Çal›ko¤lu’nun yönetiminde bu dönem ilk kez düzenlenen Ça¤dafl Sanat Kültürü seminerleri yer al›yor. “Ça¤dafl Sanat Kültürü” seminerleri 5 Ekim – 7 Aral›k 2011 tarihleri aras›nda, Çarflamba günleri 11.00-13.00 saatleri aras›nda düzenleniyor. Bilgi ve kay›t için 0212 334 72 27 ya da atolyemodern@istanbulmodern.org adresine baflvurulabiliyor.
WTA Championships Türkiye’de Dünyan›n en önemli bayanlar tenis flampiyonas› olan WTA Championships, 3 y›l boyunca Türkiye’de düzenlenecek. TEB BNP Paribas WTA Championships ‹stanbul Tenis Turnuvas›, 25-30 Ekim 2011 tarihlerinde ‹stanbul’da gerçeklefltirilecek. Dünya genelinde gerçekleflen toplam 52 adet bayanlar tenis turnuvas› sonunda teklerde en iyi 8 ve çiftlerde en iyi 4 tak›m ‹stanbul’da mücadele edecek. En prestijli WTA organizasyonu olan TEB BNP Paribas WTA Championships ‹stanbul, bayan spor organizasyonlar›nda verilen en büyük ödül olan 4 milyon 500 bin dolar›n sahibini bulmas›yla tamamlanacak. Turnuvaya 25 Ekim-30 Ekim tarihlerinde Sinan Erdem Spor Salonu ev sahipli¤i yapacak. Biletler ve detayl› bilgiyewww.wtaistanbul2011.org web sitesinden ulafl›labilir.
078_082_ajanda
10/18/11
12:45 PM
Page 5
ET‹ Çocuk Tiyatrosu “Çizmeli Kedi” ile perdelerini aç›yor Hayata geçirdi¤i projelerde sürdürülebilirli¤e önem veren ET‹’nin, 10 y›ldan bu yana Türkiye’nin ve KKTC’nin dört bir yan›nda çocuklar ile ücretsiz olarak buluflturdu¤u ET‹ Çocuk Tiyatrosu, 2011-2012 sezonunda yeni oyunu “Çizmeli Kedi” ile perdelerini aç›yor. ET‹ Çocuk Tiyatrosu, bu sezon da 45 il/ilçede çocuklar› tiyatro sanat› ile ücretsiz buluflturacak. E¤itici oldu¤u kadar e¤lenceli bir dünya klasi¤i olan “Çizmeli Kedi” 15 Ekim’de Terakki Vakf› Kültür Merkezi’nde sergilenecek.
Efsane kuklalar geri dönüyor
Duru Tiyatro’dan ‘Sondan Sona’ Dennis Kelly’nin bu çarp›c› oyununda iki temel konu iflleniyor: Dünyada özellikle ABD’de 11 Eylül sald›r›s› ile geliflen terörizm paranoyas› ve bu olayla birlikte artan faflizan e¤ilimler güç kullanarak demokrasiye kavuflturma çabas›; ya da bir erke¤in gücünü kullan›p bir kad›n› elde etme mücadelesi... Mark (Emre K›nay) ile Louise (Ahu Türkpençe). Korkunç nükleer sald›r› sonras› s›¤›nakta hayatta kalma mücadelesi vermektedirler. Binalar çökmüfl, herkes ölmüfl, her yan› radyoaktif toz bulutu kaplam›flt›r. Mark’›n s›¤›na¤›nda yiyecek, ranza, radyo gibi k›s›tl› imkânlar› vard›r. Mark’›n konuflmalar›ndan Louise’e afl›k oldu¤u ve onu delice k›skand›¤› da anlafl›l›r. Gerçekten her fley Mark’›n anlatt›¤› gibi midir d›flar›da? Ahu Türkpençe oyundaki performans› ile Afife Tiyatro Ödülleri’nde En Baflar›l› Kad›n Oyuncu ödülüne sahip oldu. Oyun, 22 Ekim Cumartesi akflam› Duru Tiyatro’da sahnelenecek.
The Muppet Show olarak y›llarca izledi¤imiz kuklalar sinema filmi olarak vizyona ç›kacak. Jason Segel ve Amy Adams’›n baflrollerini paylaflt›¤›, James Bobin’in yönetti¤i filmde Kermit, MissPiggy gibi Muppet Show’un unutulmaz karakterleri beyaz perdeye tafl›n›yor. Jim Henson’un b›rakt›¤› miras› devam ettirme düflüncesinde olan filmin senaryo uyarlamas›n› ise Jason Segel ve Nicholas Stoller yapt›. Amerika’da 23 Kas›m 2011’de vizyonda olacak filmin Türkiye’deki vizyon tarihi ise 1 Aral›k.
Behzat Ç. “Seni Kalbime Gömdüm” Televizyon dizisiyle büyük bir hayran kitlesi yakalayan Behzat Ç. beklenen sinema filmiyle 28 Ekimde hayranlar›yla bulufluyor. Film, konusuyla da diziyi aratmayacak bir hareketlilikte geçece¤e benziyor. Film, yap›lan bir ihbar üzerine Gençlik Park›’na giden cinayet büro ekiplerinin, içinde yafll› bir kad›n cesedinin bulundu¤u gömülü bir tabut bulmas›yla bafll›yor. Yap›lan ilk incelemede kad›n›n canl› canl› gömüldü¤ü ortaya ç›kar. Behzat Ç. ilk defa böyle bir cinayet karfl›laflmaktad›r. Yafll› kad›n emekli bir polisin annesidir. Behzat Ç. emekli polisi araflt›rmaya bafllad›kça bir tak›m engellemelerle karfl›lafl›r. Araflt›rmalar›n› derinlefltirdikçe emniyet içinde yasa d›fl› yollarla faaliyet gösteren bir örgütün varl›¤›na ulafl›r. Behzat Ç. bir yandan gizemli ve zeki bir katil olan Red Kit’e ulaflmaya çal›fl›rken, di¤er yandan ise bu olaylar›n a盤a ç›kmas›n› istemeyen gizli örgütten kendisini ve ekibini korumaya çal›flacak. SANT‹GRAT
81
078_082_ajanda
10/18/11
12:45 PM
Page 6
Alt›n Portakal’da koflu bafllad› Antalya Büyükflehir Belediyesi - Antalya Kültür ve Sanat Vakf› iflbirli¤i ile organize edilen 48’inci Uluslararas› Antalya Alt›n Portakal Film Festivali, bu y›l 8-14 Ekim tarihleri aras›nda sinemaseverlerle buluflacak. Antalya Büyükflehir Belediye Baflkan›&AKSAV Yönetim Kurulu Baflkan› Prof. Dr. Mustafa Akayd›n, ulusal uzun metraj dal›nda 48’inci Alt›n Portakal’a baflvuran 45 film aras›ndan 13 filmin yar›flmaya seçildi¤ini bildirdi. Alt›n Portakal’a bu y›l baflvuran 45 filmden 30’unun, yar›flmaya hak kazanan 13 filmden 9’unun yönetmenlerinin ilk filmi oldu¤unu vurgulayan Baflkan Mustafa Akayd›n son dönem Türk sinemas›ndaki gençleflme e¤ilimine dikkat çekti. Yar›flmaya hak kazanan13 filmden 1 filmin yönetmeni kad›n. Bu y›l “Ve Kad›n Dünyaya Dokundu” ana temas› üzerine flekillenen 48’inci Uluslararas› Antalya Alt›n Portakal Film Festivali kapsam›nda yap›lacak panellerde de kad›n temas› ön plana ç›k›yor. Panellerde kad›nlar›n sinema’da yer al›fl biçimleri, kad›na yüklenen anlam, sinemada kad›n bedeni ve kad›n eme¤i gibi konular, konunun uzmanlar› taraf›ndan tart›fl›lacak.
PORTAKAL’IN BU YILK‹ YARIfiMACILARI Serdar Akar
“Behzat Ç. Seni Kalbime Gömdüm”
Erdal Rahmi Hanay
Raflit Çelikezer
“Can”
Kenan Korkmaz
“Lüks Otel” (ilk film)
Ramin Matin
“Canavarlar Sofras›” (ilk film)
Ümit Ünal
“Nar”
Hüseyin Eleman
“Fedakar” (ilk film)
Savafl Baykal
“Öngörüye A¤›t”
Çi¤dem Vitrinel Hasan Tolga Pulat’ Egemen Sancak
“Geriye Kalan” (ilk film) “Güzel Günler Görece¤iz” (ilk film) “Hangi Film” (ilk film)
Shiar Abdi
“Hicaz” (ilk film)
“Yürüyüfl” (ilk film)
M.Caner Alper Mehmet Binay
“Zenne” (ilk film)
Eski filmler gün yüzüne ç›k›yor 48’inci Uluslararas› Antalya Alt›n Portakal Film Festivali, bu y›l da tozlu raflarda kalan filmleri Alt›n Portakal izleyicileriyle buluflturmaya devam ediyor. Festivalde, Türk ve dünya sinemas›n›n arflivine gömülmüfl, kald›klar› tozlu raflardan ç›kar›l›p y›llar sonra restore edilen Lütfi Akad’›n yönetti¤i “Hudutlar›n Kanunu” ve yönetmenli¤ini Fred Von BohlenHegewald’›n yapt›¤› 1930 yap›m› “Kalabaka”, Pelikülün ‹zinde bafll›¤› alt›nda gösterilecek.
82 SANT‹GRAT
santigrat kapak_ing14.CONV 10/18/11 4:23 PM Page 1 C
M
Y
CM
MY
CY CMY
K
084_090_ozet
10/18/11
12:48 PM
Page 2
SUMMARY
TURNING POINTS OF DAIKIN 1924 Akira Yamada, Osaka Kinzoku founded Kogyosho Inc. 1933 Researchs for Florin coolers . 1936 Mifujirator was used in trains in Japan. 1951 Package systems were produced. 1957 First Japanese turning compressor was developed. 1958 .First package type heating pump was developed. 1967 Daikin European Agency in Malta 1969 First Multi-Split was produced. 1973 Daikin Europe (DENV).Ostend, Belgium 1982 First VRV® system of Japan 2003 Daikin Industries Czech Rep. (DICZ)VRV®II was marketed. 2006 Daikin Device Czech Rep.. (DDCZ) compressor Factory OYL was bought. 2008 Rotex was bought. 2009 It became the first company which took Eco-Label for the Daikin heat pumps.
84 SANT‹GRAT
THE PROFILE OF DAIKIN INDUSTRIES INC. (By March 31st 2011 ) Name: Daikin Industries, Ltd. Center: Osaka (Japan) President & CEO: Mr. Inoue Incorporate: February 1934 Volume: 10,268 million Euros (2010) Profit: 668 million Euros (2010) Employees: >41,000 Compressors , hydraulics, medication devices, flour chemicals, coolers, heating, housing applications, commercial application, central systems, cooling systems are produced. The direct expansion per unit is 86.6%, 9.9% for chemicals, 3.5% for the rest. AC sales for R10 region are 36.3% for Japan, 23.8 % forEMEA, 8.9% for America, 31% for the rest. THE POWER OF DAIKIN Daikin is focused on clients. It has renovation ability. The single position for innovation is direct expansion and compressors and coolers. First class prod-
ucts are supported after sale. The firm has assets and assurances. OUR VALUES: ENVIRONMENT, QUALITY AND HUMAN “we have all green hearts” Three things are important for Daikin under the caption of social responsibility. Environment, quality and human. The firm tackles the issues like global warming. Daikin which accepts improvement as a philosophy targets being a leader in environmental issues. It explains that while we are trying to be active, environment is a priority. We must prepare enterprises to improve nature as production and sales. We must also support innovations for better welfare. Enviromental responsibility is an important source of governing. By that, we must integrate enviromental enterprises to our governing. As a result, our reputation will be better. We will be a leader in this field. We will continue our
084_090_ozet
10/18/11
12:48 PM
Page 3
contributions. Daikin employs the motto of we have all green hearts This policy is deployed with the declaration of CEO. The strategies are increasing imagination focused on environment applications which are sensitive to environment acting with a feature responsibility The plan of EU deployed by the firm is 20-20-20 . that means 20 % less CO2 emission, 20 % renewable energy share, 20% less primitive energy consumption. More focusing on inverters, full systems, heat pumps, small units are deployed by the firm for that. One of the applications of Daikin is the center of environmental researchs. The group of ERS follows and inspects regulations since 2006. The group of EARS works on applications. Energy in Europe is spent like that 28% in industry, 31% in transportation, 41% in houses. 50-60 percent of the company is for 41% in Europe. This is the responsibility area. The basic idea is to convert enviromental events into opportunities. There are five assets for that 1- More heating pumps for less CO2 emission 2- Reducing environmental hurdles 3- Being number one in energy efficiency 4- Being number one in advising 5- Reducing the effect of cooler emissions
relations are supported by sponsorship and celebrations. Bondance, Japanese museum, basket, bicycle teams attract attention. DAIKIN AND ITS PRODUCTIONS Daikin’s productions are four captions. Heating, air-conditioning, central systems, cooling. They are the columns of the firm. Daikin altherma low temprature: Split and Monoblock Daikin altherma high temprature: Split Daikin altherma are for houses. By that, heating applications, heat pumps, montage, heating emittors supply better comfort than traditional ones. “DAIKIN ALTHERMA, LOGICAL WAY FOR COMFORT” Daikin Altherma won Avrupa Eco-label . EU Eco-label indicates the coherence of powerful environmental criterion of EU. Daikin Altherma ‘s Eco-label is won because products are causing less emission and more energy efficiency. That is the first in the field. There are commercial and house applications of air-conditioning. Split ones for houses and VRVs for restaurants, shops, offices. Split: New pair Split R-410A models
are A Energy class and inverters . when Daikin develops new models, it focuses on the most environmental technologies. The market grows rapidly. Health, fitness, design and form become assets of this focus. The technology of Urura Sarara supplies air and moisture control. They are the models of split-wall type. The technology of Ururu is an air cleansing. Circular shooting casette type sky air, VRV: low setup hight, comfortable air flowing supplies ample of blowing. They are two types as hi-cop and slim. Filter cleansing saves up to 10 % energy. VRV PRODUCES RADICAL SOLUTIONS Ventilating: It creates high quality house medium. It saves up to 40% energy. Heating and cooling: all types of house units save up to 15% energy in comparison to the traditional ones. User-friendly control systems: It creates full control for maximum efficiency. Air curtain: It brings solutions to climate division. It saves up to 72%. Hot water: heat pumps are used to heat the water. It saves up to 17%. VRV® – It has wide range choices for house needs. It has lots of models as cir-
QUALITY One of the important features is quality. Service after sale, educating the sales net, improvements are the basis. HUMAN Attaching importance for human is an asset for Daikin. For this, the firm develops education and employment projects. Daikin Academy targets this. Working places for disabled ones, employment of those over 45 and awarding are amongst them. Social
SANT‹GRAT
85
084_090_ozet
10/18/11
12:48 PM
Page 4
SUMMARY
cular flowing casette type four direction or two direction flowing, ceiling type, small ceiling type, secret ceiling type, secret type, floor type, secret floor type, hydrobox. VRV has also exterior types. There are heat pumps and heaters for several systems. CENTRAL SYSTEMS For houses: 5-7 kW spiral compressors Commercial purpose: 10-250 kW multiple spiral compressors Industrial, agriculture and airports: 180-2000 kW single secrewed compressors and 300-9000 kW cenrifuged compressors meet the needs. Daikin and McQuay are ready for you. Fancoil and handling units are ready for needs too. Floor type/ elastic type, secret, blowing in 4 direction, casette type, Fan Coil units have 1,100m?/h- 124,000m?/h air flowing. COOLING Commercial, Zeas , industrial type condensing units have MT: 0.8kWs – 400kWs / LT: 0.5kWs – 163kWs features. cooling, air-conditioning, efficient Conveni-Packs are 14kWs – 20kWs. DAIKIN’BRANDS AND PATENTS The brand of Daikin is governed by Daikin . Daikin Europe N.V. group has a brand of ROTEX. McQuay brand belongs to McQuay . VRV: multiple inverter system for 25 years. DAIKIN altherma: entring house heating. Ururu Sarara: air-conditioners for houses including fresh air and humidity Conveni-Pack: First cooling units combining air curtions and air-conditioning. SkyAir: light commercial applications. DAIKIN EUROPE N.V. profile ( March 31st 2011) Name: Daikin Europe N.V. Center: Ostend (BE) President: Mr. Minaka Incorporate: 1973
86 SANT‹GRAT
Volume: 1,809.2 million Euros (2010) Benefit: 179.7 million Euros (2010) Workers: 4,404 Daikin Europe N.V. of Daikin Industries produces air conditioners and cooling and heating pumps›t is leader in Europe. It has sales net in fifty countries in Europe, Africa and the Middle East. There are factories in Belgium and Chech Republic. Other firms are McQuay ‹taly and McQuay England. The firm is expanding. Sales tripled since 2000. DAIKIN EUROPE N.V. (Sky Air® / VRV ® / Chillers Daikin Altherma) It targets innovations and renewed portfolio Foundation: 1973 Workers: 1412 Used area: 26000mÇ Total area: 135000mÇ Interior units: 313975 pcs Exterior units: 136148 pcs DAIKIN INDUSTRIES Checz Republic (CZ) (Split) It is planned for serial production of air conditioners. Foundation: 2004 Workers: 2,000 Used area: 43,250mÇ Total area: 117,455 mÇ Interior units: 345,409 pcs Exterior units: 695,218 pcs MCQUAY MILAN (IT) (handling units) Handling units and ordered ones are produced. Foundation: 2008 Employees: 25 Used area: 6,750 mÇ Total area: 12,450mÇ Production: 560 MCQUAY CRAMLINGTON (UK) (handling units) Expert on giant handling units Foundation: 1966 Workers: 116 Total area: 14,214mÇ (AAF ile ortak) Production: 1,000
MCQUAY CECCHINA (IT) (coolers) The factory is a place for central systems. Unit production is made. Foundation: 1969 Employees: 115 Workers: 90 Area: 21,000mÇ Production: 1,800 pcs Compressor production: 4,350 pcs ROTEX ISITMA S‹STEMLER‹ GmbH (GER) (heating) Gas oil condensing combi, solar panels, heating from floor, heating devices are produced. Foundation: 1973 Employers: 167 Workers: 145 Area: 14,970mÇ Total area: 55,000mÇ Solar panel production: ±19,000 pcs DAIKIN DEVICE (CZ) Swing-scroll compressors for small units, bateries for Sky Air, hydrobox for Daikin Altherma are produced. Foundation: 2006 Employees: 1013 Factory area: 24,361mÇ Total area: 127,000mÇ Production: 849,509 pcs Experience the Crown Plaza Bursa comfort With Airfel OZTIMURLAR INSAAT IS ONE OF THE LEADING COMPANIES. IT BRINGS CROWNE PLAZA TO BURSA. CROWN PLAZA IS ONE OF THE BRANDS OF INTERCONTINENTAL HOTEL CHAIN. THE CHAIN HAS 537500 ROOMS OF 3600 HOTELS IN 100 COUNTRIES. THE PROJECT WILL BE COMPLETE IN 2012 AND IT WILL COST 30 MILLION DOLLARS. NAZLI CINAR EXECUTIVE FOR ENGINEERING SYSTEMS Crown Plaza Bursa has 5170 sqm total area and 26000 sqm construction area.
084_090_ozet
10/18/11
12:48 PM
Page 5
It has 22 storeys and 4 storeys are underground. It is going to serve as five-star-city -hotel. It has 200 rooms and 3500 sqm thermal and spa storey, 950 sqm ball saloon, 1000 sqm cocktail room openning to the open pool, 5 meeting halls,3 restaurants, three bars, an executive lounge, swimming pools, whirlpool baths, saunas, turkish baths, vapour rooms, shock and adventure showers, aroma therapy, beauty centres, massage rooms, 6 vip baths. Club lounge which will serve for club and suit room guests is designed as elite. Spa which is facility of care, massage and exercise will provide professional serve. Saloons, halls will serve for gatherings, meetings. Restaurants and bars offer delicacies from the globe. AIRFEL’S PRODUCTS IN CROWNE PLAZA BURSA The devices used in the project: the needs of heating and cooling will be supplied by McQuay brand 4 piped 4 direction blowing casette type, hidden type, high pressure hidden type and casette type fancoils. Clima centrals in order to supply cooling water for fresh air are McQuay AWS INV XE 280.2 ST air cooling groups. The need of fresh air for spaces is supplied by 17 pieces AirfelTetisan brand comfort type clima centrals.
7 cell-fans are used for exhausting and suction. MCQUAY AIR COOLING GROUP AWS INV XE-ST Cooling group has r 134 a gas. AWS INVERTER model cooling group is a product of a perfect design. For optimised and efficient energy using economic methods were deployed. MCQUAY FANCOIL MCW, MCK, MCC MFU fancoil models of the project have a range of 1.2-17.5 kW cooling capacity and 2.3-19.3 wide heating capacity. Smart manager control unit of McQuay brand can control 256 fancoils. The unit has features as time and heat adjuster, fan speed choosing, seven day and holiday time programme adjusting, alarm. The circuit connections are inside a box. By that, leakages are prevented to happen. For suction, there is a standard filter. Filter are mobile in several directions. Thus, filter cleaning gets simple. Difficult Occupation of the Japanese Culture ORIGAMI ACCORDING TO AN OLD JAPANESE LEGEND, IF A CRANE IS MADE WITH ORIGAMI, THE
MAKER CAN MAKE A WISH FROM THE CRANE. CRANE IS A SACRED AND MYSTERIOUS LIKE TURTLE AND DRAGON. IT IS BELIEVED THAT HE LIVES FOR 1000 YEARS. ORIGAMI IS KNOWN SINCE 6TH CENTURY. IT REQUIRES HARD WORKING. ORIGAMI HAS ASTONISHING ARTISTIC FEATURES. BY SEYRA FARALYALI ERDALOGLU Detail, courtesy, patience and focusing. The core of traditional Japanese arts and culture. Just imagine flower trimming, ikebana, samurai swords more than warfare objects, kimonos and traditional sake offerings. Perfect focusing, excellent details, production with patience. Another art of core, Origami, the most loved and interesting one amongst them. The beginning of this art is not clear. But it can begin by the invention of paper. This idea highlights China. Because it is believed that paper was invented by Ts’ai Lun in China. Some archaeologists believe that the history of paper is older than this but main idea focuses on Lun. After four centuries, paper came to Japan. Japanese priests began to produce paper and Origami emerges. Paper was precious in that period of time. It was not simple that people can reach paper. Because of that, first origami samples were produced for religious purpose. Origami tsuki as one of the first samples was used as a wrapping material of precious gifts. Noshi was like that and it was also the symbol of chance. Tsutsumi was for gifts. These ceremonials foldings were representing purity and sincerity. Paper butterflies were popular as well. They were used for Japanese wine sake and representing groom and bride. They were named as mecho and ocho. Samurais were swaping gifts with noshi.
SANT‹GRAT
87
084_090_ozet
10/18/11
12:48 PM
Page 6
need is supplied by 22 tetisan brand comfort type clima centrals. Cold water needs of other devices is supplied with 2 EWK-C model cooling tower. EWK COOLING TOWER EWK brand cooling towers of Airfel offers innovation and high quality. They also provide ideal noise and minimum energy consumption. It is a big advantage. The material called CTP used in the body and the pools is a long-lasting material. Even twenty years later, they are still intact. Filling materials prevent a bacteria called legionella inside the towers. This feature was approved by Istanbul University. 1000 CRANE FOR WISH According to an old Japanese legend, if a crane is made with the technic of origami, the maker can make a wish from the crane. This wish can be a long life or recovering. Crane is a sacred like tutle or dragon. It is believed that he lives for 1000 years.It is also a symbol of peace. After atomic bomb, Sadako Sasaki, a little girl at the age of eleven became blood cancer. She decided to make 1000 cranes in order to recover. But she died while making 644th. Cranes are made by children on every August 6th and they were sent to her memorial in Hiroshima. ANATOLIUM SHOPPING MALL HAS MET AIRFEL MAYSER INSAAT AND COMMERCE INC.OF MAYA HOLDING IS AN ACTIVE FIRM OPERATING ON REAL ESTATE AND RETAIL. THE FIRM HAS OPENNED ITS SECOND SHOPHING MALL CALLED ANATOLIUM IN ANKARA. THE FIRST WAS IN BURSA. AIRFEL PRODUCTS OF COOLING, HEATING AND VENTILATING WERE CHOSEN FOR THE PROJECT. BY NAZLI CINAR EXECUTIVE OF ENGINEERING SYSTEMS FOR PRODUCTS
88 SANTâ&#x20AC;šGRAT
The mall has 155,000 sqm total area and 70,000 sqm rentable area. It is an important commercial area in Ankara. 3000 were employed. There are companies like IKEA,LeroyMerlin,Kipa and Electroworld. The design belongs to CPU RetailArchitects. THE PRODUCTS OF AIRFEL IS IN THE PROJECT Heating, cooling and ventilating products of the project were chosen from Airfel. Heating and cooling needs of the mall will be supplied by 70 McQuay brand two piped four direction blowing casette type fancoils. For cooling water, two McQuay AWS XE 280.2 ST model cooling groups were deployed. Fresh air
MCQUAY COOLING GROUP AWS XE-ST type cooling group with R 134 A gas is a result of a perfect design. The efficiency optimisation is targeted with economy management. An McQuay evaporator with single rotored screwed, wide spiral area condenser was used. For safety reasons, there are 2 or 3 cooling circuits. High efficiency is gained with silent, easy to use, long lasting 2 or 3 single rotored screwed compressor. MCQUAY FANCOIL Fancoils with the function of cooling and heating are prefered in hotel and living place projects. The fancoils has cooling capacity between 2.6-11.9 kWs and heating capacity between 3.5-12.2
084_090_ozet
10/18/11
12:48 PM
Page 7
kWs. They have eight types. They are two piped four direction blowing casette type fancoils. There are three fan levels and three air debits.the values of the debits are between 692-1550 m?/h.
Dali, Jules Verne, Einstein and Others GENIUS OR MAD FROM FEEBLEMINDED EINSTEIN TO JULES VERNE KNOWN AS SCIENTIFIC FORTUNETELLER. WE INVITE YOU TO THE WORLD OF GENIUS AND MAD. BY CIHAN DEMIRSEVK It is said that there is a slim line between being genius and mad. One can believe that there is no such a line or both words are the same for genius people. Do not be curious, you are not the only person thinking like that. There are too many people thinking like you. The best known picture of Einstein is his picture in which he put out his tongue. We present the unknown aspects of best known people. ALBERT EINSTEIN His childhood was not so brilliant. He could not speak properly until the age of nine. He was evaluated as feebleminded by his family and teachers. He was stammering. He had benign macrocephaly. Because of that his head was bigger than normal. His family was anxious about his mental capacity. His ilness generally causes mental illness. At the age of 72, his best known picture was taken. Journalists said please smile, he put out his tongue. LEONARDO DA VINCI His notes written 500 years ago can only be written via a mirror. Because his notes was written reversely. His inventions are still attracting. His real masterpieces are his notes. He wrote them in order to remermber them. He created models as parachute, life jacket, water
pump, flippers, diggers, boat, car, toothed wheel, weapon, water tribune, grinder, shell fragments, machine gun, plane, helicopter, submarine. NAPOLEON BONAPARTE Money, money, money is one of his statements. His end is still unknown. He is a man of words. In Spanish war, the king of Spain said we are fighting for honour you are fighting for money. Napoleon answered everyone fights for the thing one does not have. He was fan of the Turks, he said Turks can be defeated but can not be destructed. He also said give me an army of Turks, I can conquer the world. JULES VERNE We know him as the architect of our dreams. His novels improved our imagination. He was known as scientific fortuneteller. Machines and devices he invented in his novels astonished people. Before the invention of these machines, his providence remained a matter of argument. THE BACK ROOMS OF THE OTTOMAN SULTANS FATIH SULTAN MEHMET CONQUERED ISTANBUL. YAVUZ SULTAN SELIM CONQUERED EGYPT. THE FIRST SULTAN WAS OSMAN GAZI. THE LAST ONE WAS VAHDETTIN. FIRST
SULEYMAN WAS MAGNIFICIENT BUT FIRST IBRAHIM WAS MAD. THOSE ARE WHAT WE HAVE LEARNT FROM HISTORY BOOKS. BUT WHAT ABOUT THOSE WE HAVE NEVER LEARNT. THOSE NEVER MENTIONED. HAVE YOU EVER WONDERED ABOUT THEM? Sultans have special occupations. They were not using money but they were very capable of their jobs. For example, Abdulhamit II was making perfect furniture. He learnt it from german Karl Jansen. He was very talented. Double hunkar mahfili of Y›ld›z Hamidiye Mosque was made by him. Suleyman was not only the owner of three continent but he was a great poet. His nickname was muhibbi and wrote about 3000 poems. He had also talent for jewelry. Selim III was a composer. He invented the mode of suzidilara. He composed in this mode. He was also playing the ney. Sultan Abdulaziz was very talented person as well. He led the fashion of Aziziye. He was also playing the ney and the lute. He was also painting. Celebi Mehmet who ended the Fetret Era was a master of bow. They tried to kill him by using a bow and he decided to learn bow making. Mehmet III and Ahmet I were the masters of spoon making. Mehmet IV was fanatic of hunting. For example, he joined hunting with 35000 people. Many sultans were masters of archery. Murat IV SANT‹GRAT
89
084_090_ozet
10/18/11
12:48 PM
Page 8
SUMMARY
was the archmaster of archery. It is told that he drilled the door made of iron-silver alloy with his arrow. He is so talented that his arrows can penatrate three armors. Osman II was a very gifted saddler. He was making his horses’ saddles. He was sent to execution on horseback. THE SULTAN LIVING IN THE CAGE FOR 43 YEARS The death of sultans are different for others like their life stories. They live with the fear of being murdered. All remaining princes were executed untill the era of Mehmet IV. After this era, princes were confined in palaces. Ahmet II was five years old when his father was killed.he was confined in fiimflirlik Kasr› for 43 years. He was never let out. Ibrahim was hold 23 years. Because of this, he got mad. It is hard to have such a brother like Murat IV. He was executing almost everyone around him. His brothers Suleyman, Kas›m and Bayezit could not evade. Internet Era ATTRACTION POWER OF SOCIAL MEDIA YOU CANNOT GET 500 MILLION FRIENDS UNLESS YOU HAVE A FEW ENEMIES. THIS MOTTO WAS THE BASIS OF THE FILM CALLED SOCIAL NETWORK NARRATING THE LIFE OF THE FOUNDER OF
90 SANT‹GRAT
FACEBOOK. THIS FILM WON 3 OSCARS. FURTHERMORE, THE MEMBERS OF FACEBOOK HAD REACHED 750 MILLION. THAT IS THE ATTRACTION POWER OF FACEBOOK. BY CIHAN DEMIRSEVK When Andy Warhol, the pioneer of popart says one day everybody will be famous for five minutes, probably he could not guess that this statement came true at that speed. Because after his death, the world met internet. We began to spell the word of interactive after internet. More space openned with the increasing number of users. Many of them got beyond of being interactive. By that, each user became a supplier of
content and the notion of social network was born. Its easiness to use made it widespread. Everybody can use twitter and facebook simply today. They can reach other’s life . because everyone shares what they do where they are and their private infos, a huge data flow happens. One of the important aspects of these networks is their manipulation by users. There are ample of choices and they renew themselves. By the increasing users, needs and security gaps rise. The sites offer speedy solutions. This supplies practical and dinamic sites. The needs are defined by consumer choices and socioeconomic conditions. In crowded cities, people spend their time at work and at the traffic. Because of this computer usage is increasing. Being social via computers and mobile phones get more common because it is cheap. Giant telephone companies try to make social networks free and simple for their consumers. Users demand to keep on-line by using devices which enable them to enter facebook and twitter. Personal and grouping reactions can activate via these sites. This causes swift reactions to social events. Each user can become a correspondent or a content supplier. Some news sites support these kind of users. They use their photos and news. Even, social sharings can change agenda. The famous and the journalists have their own blogs. People get their massage across via twitter and declare their brake-up via facebook.
Untitled-1 10/19/11 5:30 PM Page 1 C
M
Y
CM
MY
CY CMY
K
Untitled-1 10/19/11 4:44 PM Page 1 C
M
Y
CM
MY
CY CMY
K