DSM
TODS.COM
dinsdag 19:25:30
2 7 0 9 2 0 08
31JRG 16
Special
HIGHTECH Praga Khan • Ecotechnologie in huis • Futurotextiel • De auto van de toekomst
maandag 21:22:21
Hightech bij vader en zoon Praga Khan
Het verbond der
Engelen
Dance meets Technology: dat is de succesformule van Praga Khan, de groep van Maurice Engelen. Maar zonder het techneutenbrein van zoon Glenn zouden hun totaalspektakels lang niet zo verbluffend zijn. ‘De synthesizers waarmee mijn pa begon, lijken intussen wel relikwieën uit een lang vervlogen tijd.’ _ door christophe de schauvre, foto’s johan jacobs De studio van Praga Khan valt nauwelijks op te midden van de Kempense lintbebouwing, op een bewakingscamera na. De rolluiken zitten nog potdicht en als ik aanbel, komt er geen reactie. Tot dance-ster Maurice Engelen (49) het grind opgereden komt en achterom loopt. Plots komt ook zoon Glenn (26) tevoorschijn. Hij bleek al druk in de weer met pompende beats en daar kan nu eenmaal geen deurbel tegenop. ‘Glenn en ik zijn druk aan het werk aan een nieuw album’, vertelt vader Engelen. ‘Dat wordt nogal experimenteel van klank en daarom zal het ook onder een andere naam gelanceerd worden. Nou ja, mijn eigen naam, maar dan geschreven als Moreese.’ Als om zijn woorden kracht bij te zetten, stuwt Glenn vanop zijn MacBook een rist verzengende biebs en blieps uit de boxen. Het klinkt net zo apart als je mag verwachten van een muzikant die al zijn hele carrière bij vernieuwing zweert. ‘Ach, ik hou er gewoon niet van altijd hetzelfde te doen’, zegt Maurice. ‘Ik wil altijd nieuwe dingen blijven uitproberen, in mijn muziek en in mijn optredens. Alles wordt zo snel voorspelbaar, zeker als je al de hele wereld rondgereisd hebt. Ik kan nu al de festivalagenda van volgend jaar opsommen. En muziekpodia zien er overal hetzelfde uit.’ Engelen stond mee aan de wieg van de New Beat in de jaren 1980. In de jaren 1990 maakte hij internationaal furore tot in de Verenigde Staten en Japan met de danceact Praga Khan en de acid house-band Lords Of Acid. Het in 1992 gereleasede album Lust van Lords of Acid haalde zelfs goud in de Verenigde Staten (meer dan 500.000 verkochte exemplaren). Engelen verdiende niet alleen zijn strepen in de dancescene, Hollywood pikte zijn muziek op in de soundtrack van block-
12
busters zoals Basic Instinct en Austin Powers. Dichter bij huis schreef hij ook de filmmuziek voor Falling en Ben X. Ook in de Amerikaanse game-industrie kennen ze Engelen. Zo maakte Praga Kahn in 1995 de muziek voor het razend populaire spel Mortal Kombat, ook al goed voor goud in de VS. De jongste jaren ging Maurice Engelen meer en meer de richting uit van het theatershows zoals The Next Dimension, Code Red en Frame by Frame, verbluffende totaalspektakels met veel technologie en multimedia. ‘Alleen al voor het maken van onze muziek zijn we sterk afhankelijk van technologie en software’, vertelt zoon Glenn. Hij wijst naar enkele synthesizers waarop zijn vader in de jaren 1990 nog gecomponeerd heeft. ‘Nu lijken dat relikwieën van een vervlogen tijd’, lacht hij. ‘Sinds de muziek gedigitaliseerd is, moet je eerder overweg kunnen met computers dan met gitaren. En je moet ook digitale instrumenten kunnen bespelen. Onze nieuwe plaat maken we met behulp van een innovatief softwareprogramma waar op dit moment alleen toppers zoals Thom York van Radiohead mee experimenteren.’
Elektrobeats
Dat elektronica en computers de indrukwekkende mengtafels van weleer verdrongen hebben, is bekend. De komst van de computer in de muziekstudio heeft een sterke democratisering van de opnamemogelijkheden veroorzaakt. Een homestudio is voor elke zichzelf respecterende muzikant tegenwoordig vanzelfsprekend, maar eigen aan het dancegenre is
maandag 21:22:21
Maurice Engelen (links) en zoon Glenn.
dinsdag 18:16:58
Maurice Engelen tussen holografische projecties van zichzelf. © praga kahn
een bovengemiddelde interesse voor de uitbouw van een hightech-instrumentarium. In de digitale muziekrevolutie zijn het de dancepioniers die vooroplopen. ‘Elektronische beats kan je op honderden verschillende manieren laten klinken’, zegt Glenn. ‘Die moet je allemaal kennen. Al ziet mijn vader dat toch anders.’ ‘Klopt’, zegt Maurice. ‘Glenn behoort tot de mp3-generatie en die jongelui merken nog weinig nuance in klankkleur op. Laat zo’n mp3-riff horen aan muziekproducers zoals Wouter Van Belle of Jean Blaute, en die mannen worden zot!’ Maar wat computers betreft is jonge Glenn niet te kloppen. Hij tekende onder meer voor de technologische hoogstandjes van de theatershow Frame by Frame, die volgende zomer ook op festivals zal toeren. ‘In Frame by Frame zitten zestien songs en voor elk hadden we aparte stunts gebruikt’, zegt vader Engelen. ‘Van bekende technieken zoals fluorescerend backlight tot puur experimentele hightech. Glenn heeft de hele technische uitwerking voor zijn rekening genomen. Weliswaar samen met een team van zeven mensen, maar hij was de eindverantwoordelijke. Hij was tegelijk choreograaf, regisseur, programmeur. Petje af hoor, ik zou het nooit kunnen.’ Maurice Engelen heeft het over een fysieke uitputtingsslag waar hij ruim een jaar van heeft moeten bekomen. ‘Maar het was fantastisch om met al die nieuwe technologie te experimenteren’, zegt hij. ‘In Frame by Frame zie je dansers die interactief met beeldschermen dansen. Je ziet hoe een danseres met een Motion Capture Suit vol bewegingsensors in real time een virtuele versie van zichzelf aan het dansen brengt. Of je ziet me als zanger een praatje slaan met mijn eigen avatar. De toeschouwers tijdens de theatertoer stonden paf. Zo’n spektakel hadden ze nog nooit gezien.’ ‘De technologie in de show is echt behoorlijk geavanceerd: 3D-scanning, holografische projecties, X-treme slow motion’, vertelt techneut Glenn. ‘Die op punt te stellen, heeft heel wat kopzorgen gekost. En als er al eens iets tijdens de show mis-
14
ging, heeft het publiek daar in elk geval nooit iets van gemerkt. Veel van onze technologie werkt met behulp van Bluetooth, draadloos dus. Zo vermijd je een kluwen aan kabels op het podium. Helaas wordt de straling ook wel eens verstoord. Door de gsm’s in het publiek bijvoorbeeld. Ook het optreden in de buurt van de luchthaven van Zaventem was een nachtmerrie.’
Flanders Multimedia Valley
Hoe zo’n show tjokvol robottechnologie als Frame by Frame tot stand komt? ‘Dat groeit stap voor stap’, zegt Glenn. ‘Je vindt dingen op het internet en dan ga je op zoek naar bedrijven die deze technologie kunnen leveren. Eigenlijk is veel van wat we in onze show verwerkt hebben van Belgische makelij.’ ‘We kregen veel hulp van Martin Hinoul, de geestelijke vader van Leuven.Inc.’, zegt Maurice. De netwerkorganisatie die voluit staat voor Leuven Innovation Networking Circle, brengt informeel technologiebedrijven samen om tot nieuwe samenwerkingsverbanden te inspireren. Zo leerden Maurice en Glenn bedrijven zoals Eyetronics, Vodtec en Nazooka kennen. ‘Toen ze hoorden over onze plannen voor een multimediaspektakel met muziek en hightech, waren ze meteen enthousiast’, zegt Glenn. ‘Dat was een aangename verrassing. Je zou verwachten dat de kloof tussen zulke bedrijven en de showbizz groot is.’ Daarna kwam een jaar van vaak saaie vergaderingen in Huis de Corswarem in Hasselt, waar Flanders Multimedia Valley zijn uitvalsbasis heeft. En vervolgens moest al die nieuwe technologie die vaak nog in de onderzoeksfase zat, ook nog eens getest worden. ‘Dagenlang hebben we hier zitten experimenteren in de ruimtes achter onze studio. Met Musion Screen Holographic bijvoorbeeld. Dat is een projectieprocedé dat een driedimensionale indruk geeft terwijl er maar tweedimensionaal wordt geprojecteerd op een speciale folie. Madonna heeft dat procedé gebruikt op de Grammy Awards toen ze samen met de compleet computer-
GLENN: ‘DE SYNTHESIERS VAN MIJN PA ZIJN INTUSSEN BIJNA RELIKWIEËN. SINDS DE MUZIEK GEDIGITALISEERD IS, MOET JE EERDER OVERWEG KUNNEN MET COMPUTERS DAN MET GITAREN. EN JE MOET OOK DIGITALE INSTRUMENTEN KUNNEN BESPELEN’
maandag 21:22:54
MAURICE: ‘DE TECHNOLOGIE EVOLUEERT ZO SNEL. IK HEB SOMS ALLE MOEITE OM GLENN BIJ TE HOUDEN, MAAR ZOLANG IK NOG VOLGEN KAN, IS HET FANTASTISCH OM MET JE EIGEN ZOON SAMEN TE WERKEN’ geanimeerde band Gorillaz optrad.’ Maurice en Glenn waren enthousiast over de mogelijkheden, maar Musion Screen Holographic bleek uiteindelijk veel te duur. ‘Ten eerste was het praktisch zowat ondoenbaar om dat folie over de volledige breedte van het podium te spannen. We hadden nog zoveel andere technieken te tonen. En voor het budget dat Madonna aan haar drie minuten optreden op de Grammy’s besteedde, hebben wij een hele show in elkaar gestoken.’ In de plaats gebruikten ze allerlei snufjes die niet zo hightech zijn maar in de choreografie toch erg futuristisch ogen. Zoals de Segway, een elektronisch aangestuurde tweewieler. ‘We stuurden onze violiste het podium op met een beengestuurde Segway die onder haar lange baljurk niet zichtbaar was’, vertelt Glenn. ‘Het vergde wel wat oefening en helaas ook heel wat blutsen en builen, maar het effect was spectaculair: net alsof ze boven het podium zweefde.’ ‘Ook de act met de X-Ufo was erg spectaculair’, valt Maurice bij. ‘Dat is een met een camera uitgeruste modelhelikopter die door de Britse politie gebruikt wordt. Glenn had dat ergens gezien en vond het echt iets voor de show. Terwijl dat ding voorbij mijn hoofd vloog, werden de beelden op een reuzenscherm geprojecteerd. Er was een vliegkampioen nodig om het op afstand te besturen want het vloog echt dichtbij, maar het resultaat was fenomenaal. Zeker als die X-Ufo de zaal invliegt om beelden te maken van de verbaasd kijkende mensen. Wat een kick.’ Is Maurice Engelen op zoek naar kicks als hij onverpoosd steeds nieuwe dingen blijft uitproberen? Moeilijk te zeggen. Zeker is dat zoon Glenn een belangrijke katalysator in die zoektocht is. Het aan nonchalance grenzend gemak waarmee hij computers, programmeertaal en apparatuur allerhande bedient, is exemplarisch voor de next generation voor wie hightech bijna speelgoed is. ‘Laat Shazam eens zien’, draagt Maurice zijn zoon op. Shazam blijkt een toepassing te zijn op de iPhone van Glenn waarmee hij titel en uitvoerder van elk stukje muziek kan achterhalen. ‘Je zet het gewoon aan op je iPhone en hij vergelijkt de muziek die aan het spelen is met een gigantische databank. Heel handig als ik uitga en ik hoor ergens een plaat die ik nog niet ken.’ Maurice knikt, een beetje nostalgisch: ‘In mijn tijd moest ik nog mijn bandopnemertje meenemen en daarna bij vrienden-experts navragen of ze dat nummer kenden. Het evolueert allemaal zo snel. Ik heb soms alle moeite om Glenn bij te houden, maar zolang ik nog volgen kan, is het fantastisch om met je eigen zoon samen te werken.’ Of hoe technologie twee Engelen binden kan.
Maurice Engelen met zijn Motion Capture Suit. © praga kahn
www.pragakhan.com
MAURICE ENGELEN (49)
Startte zijn carrière als dj in de alternatieve discotheek Happy House, stichtte het platenlabel Antler-Subway Records en stond mee aan de wieg van de New Beat. Met Lords of Acid en Praga Khan heeft hij een patent op grensverleggende dansmuziek. Praga Khan mocht in 2000 als allereerste Belgische groep headliner zijn op het hoofdpodium van Rock Werchter en zoekt in shows steevast naar een symbiose van muziek met technologie. Engelen zetelt momenteel in de jury van het VTM-programma X-factor. In de lente van volgend jaar brengt hij een nieuw experimenteel album uit onder de naam Moreese.
16
GLENN ENGELEN (24)
Studeerde Audiovisuele Vorming maar ging al snel het pad op van webdesign en is als zelfstandig webdesigner actief onder de naam Amplimedia. Daarnaast is hij ook actief als dj onder de naam Glenn D Angel en samen met Pierre Omsis vormt hij het groepje Kaotic Twins dat staat voor damaged elektro house music.