1.
Hoe zien de Verenigde Staten eruit?
Wolkenkrabbers De Amerikaanse schoolbus Wat eten Amerikanen? Amerikaanse sporten Opdracht 1 Hoe zien de Verenigde Staten er uit?
Inhoud 5 6 6 6 7
2. De ontdekking van Amerika
Oversteek vanuit Siberië De eerste Europeanen in Noord-Amerika Columbus De eerste kaart Ontdekkingsreizigers Voedsel aan boord De Amerikaanse droom Opdracht 2 De ontdekking van Amerika
3.
Indianen
Bizons Indianenoorlogen Inspiratie en vereniging Het nieuwe leefgebied van de indianen Verdragen Indianenstammen De indianen van nu Veren Woningen Opdracht 3 Indianen
4.
Geografie en natuur
Diomedeseilanden Continent in één land Nationale parken Klimaat Orkanen en tornado’s Steden Alaska en Hawaï Opdracht 4 Geografie en natuur
9 9 9 11 12 12 12 13
17 18 18 18 19 19 20 21 21 23
25 26 26 27 27 28 33 35
Index
Inhoud
5.
Van kolonie tot supermacht
De koloniale tijd (1607-1763) 37 De strijd om onafhankelijkheid (1763-1789) 37 Groei van de jonge natie (1789-1849) 37 Burgeroorlog (1849-1865) 38 Opkomende wereldmacht (1865-1918) 39 Isolationisme (1918-1941) 40 Tweede Wereldoorlog en de Koude Oorlog (1941-1964) 40 Vietnamoorlog (1964-1980) 40 Supermacht (1980-1988) 40 Hedendaags Amerika (1988-heden) 40 Amerikaanse symbolen 41 Opdracht 5 Van kolonie tot supermacht 42
6. De invloed van de Verenigde Staten in Nederland Nederlandse emigranten Lopende band Nieuwe producten Zelfbediening Amerikaanse auto’s Muziek Technologie Sterkste economische macht De Amerikaanse levensstijl Opdracht 6 De invloed van de Verenigde Staten in Nederland
4
7.
Ik wil meer!
Meer lezen? Meer zien? Meer doen? Meer spelen? En... lekker geleerd?
45 45 46 46 46 46 47 47 48 49
51 53 54 55 56
1. Hoe zien de Verenigde Staten eruit? In de Verenigde Staten ziet alles er net even iets anders uit dan in Nederland. Vaak is het allemaal wat groter, zoals de grote Amerikaanse auto’s die er rijden. Toch zien we veel herkenbare dingen in de Verenigde Staten. Lijkt Nederland op de Verenigde Staten of lijken de Verenigde Staten op Nederland? In Nederland kennen we de uitdrukking: ‘de waarheid ligt vaak in het midden’. In dit geval is dat ook zo. In dit werkboek zien we Amerikaanse invloeden terug in Nederland. Aan de andere kant gaan we ontdekken hoe Nederlanders, en andere Europeanen, invloeden hebben meegenomen naar de Verenigde Staten. Op de Nederlandse televisie worden veel Amerikaanse films, televisieseries en -programma’s uitgezonden. Hierdoor weten we hoe het leven in de Verenigde Staten eruit ziet. Als we aan de Verenigde Staten denken, komen er verschillende beelden bij ons op. Zoals het Vrijheidsbeeld, het Witte Huis, grote winkelcentra, de prachtige landschappen en eindeloze snelwegen. Ook denken we aan de enorme wolkenkrabbers en de Amerikaanse schoolbus.
Wolkenkrabbers in Chicago
• Wolkenkrabbers Steden zien er anders uit dan in Nederland. De Verenigde Staten staan bekend om de gigantische wolkenkrabbers die tot bijna in de wolken reiken. Een wolkenkrabber is een bijzonder hoog gebouw dat gebruikt wordt om in te wonen of in te werken.
Deze gebouwen bepalen de skyline van de stad. Het voordeel van een wolkenkrabber is dat er veel mensen in kunnen wonen en werken. Daarom zijn wolkenkrabbers te vinden in de grote Amerikaanse steden.
5
• De Amerikaanse schoolbus Veel Amerikaanse kinderen gaan met de schoolbus naar school. Dit soort bussen hebben een opvallend uiterlijk, zodat ze zich goed onderscheiden van gewone bussen. Dit is veilig voor alle kinderen die met deze bus naar school worden gebracht.
• Wat eten Amerikanen? Er zijn veel verschillende eetgelegenheden, van eetcafés tot restaurants, Amerikaans en buitenlands, van goedkoop tot heel chic. Massaal aanwezig zijn fastfood restaurants. Op het platteland is er veel minder keuze. Hier vinden we de traditionele familierestaurants, met stevige Amerikaanse gerechten met vaak enorme porties.
Super Bowl
In de steden bevinden zich uitstekende restaurants van alle keukens ter wereld. De mensen die vroeger naar de Verenigde Staten kwamen om te wonen en te werken, stelden nieuwe gerechten voor aan de Amerikanen. De Amerikaanse keuken is hierdoor sterk beïnvloed. Het aantal buitenlandse restaurants is zeer uitgebreid, zo zijn er Italiaanse, Franse, Spaanse, Duitse, Russische, Engelse, Griekse, Marokkaanse, Chinese, Indiase en Japanse restaurants.
World Series
NBA Championship
• Amerikaanse sporten Sport speelt een buitengewone rol. Amerikaanse sporten zijn spannend en hard. Bij belangrijke wedstrijden van het American Football (een soort rugby) zitten 40 miljoen Amerikanen voor de televisie. Honkbal (in het Engels: baseball), ijshockey en basketbal zijn de andere
6
grote en populaire sporten in de Verenigde Staten. Bekende basketbalclubs zijn de Chicago Bulls en de Los Angeles Lakers. De Super Bowl, de World Series en het NBA Championship zijn ware sportgebeurtenissen en worden door miljoenen mensen bekeken.
Opdracht 1 Hoe zien de Verenigde Staten eruit? a) De Amerikaanse keuken is heel divers. Hoe kan het dat er veel buitenlandse restaurants in de Verenigde Staten zijn te vinden?
b) Hoge gebouwen die tot bijna in de wolken reiken. In Chicago is de allereerste wolkenkrabber gebouwd. Chicago is een stad die aan de rand van een enorm meer ligt. Teken de skyline van een Amerikaanse stad, gezien vanaf het water. Een skyline geeft aan hoe je vanaf een afstand tegen een stad aan kijkt.
Mijn stad heet:
7
c) Vraag familie, vriendjes, leerkrachten en andere kinderen wat ze kunnen vertellen over de Verenigde Staten. Schrijf van de verhalen de steekwoorden op. Bedenk samen welke steekwoorden jullie gaan opschrijven. Een steekwoord geeft in ĂŠĂŠn woord de hoofdzaak weer van datgene dat anderen hebben verteld. Verbind vervolgens de steekwoorden die met elkaar te maken hebben, zodat een groot web ontstaat. Gebruik hiervoor verschillende kleuren. Op deze manier ontstaat een duidelijk overzicht van de Verenigde Staten.
Verenigde staten
8
2. De ontdekking van Amerika • Oversteek vanuit Siberië De eerste mensen trokken Noord-Amerika binnen over de Beringstraat. De Beringstraat is het stuk zee dat Alaska en Siberië van elkaar scheidt. Gedurende de ijstijd viel deze zeestraat droog en waren mensen in staat om vanuit Siberië naar Noord-Amerika te gaan. Het water in de Beringstraat zakte in die tijd 90 meter waardoor een 1600 kilometer breed grasland ontstond. Het huidige Canada was bedekt met gletsjers die verhinderden dat de eerste mensen dieper landinwaarts trokken. De gletsjers begonnen te smelten en de Beringstraat vulde zich weer met zeewater. De weg naar de rest van het Amerikaanse continent lag nu open.
• De eerste Europeanen in Noord-Amerika
De ontdekking van Vinland
Volgens onderzoekers zijn de Noormannen in het jaar 1000 voor het eerst in Noord-Amerika geweest. Deze mensen uit Scandinavië kwamen hier toevallig uit. Tijdens hun reis naar Groenland raakten ze uit koers en bereikten ze Noord-Amerika, dat ze Vinland noemden. Historici zijn het niet met elkaar eens waar Vinland precies ligt. Tijdens opgravingen in Noord-Amerika kwamen onderzoekers er later achter dat de Noormannen in Newfoundland zijn geweest. Er werden voorwerpen en typische Scandinavische huizen gevonden. De ontdekkingsreiziger Leif Eriksson wordt beschouwd als de eerste Europeaan die in Noord-Amerika aankwam. Dit gebeurde circa 500 jaar voordat Columbus Amerika ontdekte.
• Columbus Christoffel Columbus is de beroemdste Italiaanse ontdekkingsreiziger. Columbus wilde een nieuwe handelsroute naar Indië ontdekken. Uit Indië haalden de Europeanen edelstenen, tapijten, zijde en specerijen. Omdat in 1453 de Turken Constantinopel (Istanbul) hadden veroverd, konden de Europeanen niet meer over land naar Azië reizen. Portugal bedacht een zuidelijke route naar Indië, langs Kaap de Goede Hoop bij Afrika. Columbus wilde een andere route proberen. In die tijd hadden geleerden net bewezen dat de wereld rond was. Columbus dacht ‘als ik over zee naar het westen vaar, kom ik ook bij Indië’.
9