HETNIEUWSTEBOEKVANDEMAKERVANDEBEKENDEBOEKENWERELDWIJVEN1EN2
PB: Het is eerder dat ik tegen mezelf zei dat er geen reden was om het niet te doen. Ik merkte dat hoe meer ik van het schrijven van boeken hield, hoe meer publiek ze vonden. Wat ik aan het doen was ten tijde van mijn autobiografische blog heeft namelijk niets met dit boek te maken. In de blog was ik op zoek naar alledaagse, oppervlakkige dingen om te vertellen, om er grappen over te maken. Het kwam nooit echt in de buurt van mijzelf.
Lange tijd dacht ik: “alles behalve autobiografie”. Alsof het maken van respectabele boeken betekende dat je niet over jezelf hoefde te praten. Sterker nog, ik zou het tien of twintig jaar geleden niet hebben gedaan.
PB: Eerst dacht ik dat ik ze alleen voor mezelf schreef. Aanvankelijk omdat ik een soort stilzwijgend zelfverbod had op autobiografie. Maar het leukste van boeken is dat je ze zelf kan maken; en ik was helemaal vrij, zonder opdracht of redactie. Toen ik eenmaal had besloten dat ik er misschien toch voor zou gaan, was de uitdaging angstaanjagend.
Ze heeft haar laatste boeken gewijd aan de levens van anderen. Aan dat van een popzangeres, een dertigtal Wereldwijven, heilige heksen ... Variaties, echt of fictief, van het leven en lot van allerlei vrouwen, maar ook een manier om over zichzelf te vertellen. Deze keer maakt Pénélope Bagieu geen omwegen meer. In een notitieboek dat zo uit haar zak of tas lijkt te komen, onthult ze fragmenten uit haar leven, haar jeugd, haar puberteit. Momenten waarvan je zou denken dat ze anekdotisch zijn, willekeurig gekozen en opgedist, maar die in werke lijkheid bepalend zijn voor wie zij is aan de vooravond van haar 40ste verjaardag. Lagen die deze vrouw hebben gevormd tot wie ze nu is. Met Mijn lagen levert ze een compromisloos, oprecht en ontroerend autobiografisch portret af.
WAAR KOMEN DEZE VERHALEN, GROOT EN KLEIN, VANDAAN?
WAT DEED JE VAN GEDACHTEN VERANDEREN?
WAREN ZE NIET BEDOELD OM TE WORDEN GEPUBLICEERD?
PÉNÉLOPE BAGIEU OVER MIJN LAGEN
PB: Het heeft zich gedurende de jaren ontwikkeld. Sommige verhalen zijn lang geleden geschreven, andere wat recenter. Soms terwijl ik aan andere projecten werkte, als ontspanning. Maar ik ging nooit specifiek op zoek naar deze verhalen. Ik heb geen lijst gemaakt. Ze drongen zich in de loop van de tijd aan me op, door in mijn hoofd rond te blijven rollen.
Mijn lagen is daar het tegenovergestelde van. Ik heb het over dingen die dichterbij zijn, verteerd en verwerkt, zonder te proberen mensen koste wat kost aan het lachen te maken.
PB: Dit zijn geen grove anekdotes. Het zijn geen dagboeknotities, voor de vuist weg geschreven. Ze hebben lange tijd in mij gerijpt. Ik ben ze zelf ook anders gaan zien na verloop van tijd. Ze leken misschien triviaal toen ik ze meemaakte, maar achteraf gezien vormen ze echt de basis van wie ik ben en hebben ze veel dingen in mijn toenmalige toekomst bepaald.
WAAROM IS DEZE TITEL ZO ... GELAAGD?
Je zou kunnen zeggen dat het niet kunnen los te koppelen is van therapie. Die brengt feiten aan het licht, smeedt verbanden tussen gebeurtenissen waardoor dingen op lagen lijken en niet op een grote vormeloze massa. Daarom is het boek ook niet chronologisch. Dat zou niet logisch zijn geweest. In therapie volgen de verhalen elkaar op door met elkaar te resoneren, zonder lineair te zijn.
DUS IS HET BOEK GESCHREVEN OP DE DIVAN VAN EEN PSYCHO-
PB: Lagen zie je in de doorsnede van de klif. Je kan dan alles zien wat de klif in de loop van de tijd heeft gevormd. Ze vormen een geheel. Het is hetzelfde voor mij. Het zijn alle lagen waaruit ik besta. Ze zijn niet vermengd. Ze overlappen elkaar en vormen wat vandaag mij ‘mij’ maakt ... Ik ben constant in contact met al deze lagen. Mijn vastberadenheid om te stoppen met op mijn vingers te zuigen toen ik zes was, zodat ik geen beugel hoefde te hebben, wat ik in een van de verhalen vertel, is dezelfde vastberadenheid die ik had om te stoppen met roken, een paar jaar geleden. Dit zijn onzichtbare lagen, maar zeer toegankelijk voor mij. Vooral die die deel uitmaken van mijn kindertijd en al helemaal van mijn adolescentie. Niets kenmerkt wie ik ben geworden meer dan die perioden. Vervolgens ben je je hele leven bezig om je lagen te ontrafelen.
WAT HEBBEN DEZE VERHALEN GEMEEN?
PB:ANALYTICUS?
*Ook uitgebracht door Scratch in twee delen: Wereldwijven 1 en Wereldwijven 2
JE BOEK BEGINT EN EINDIGT MET TWEE UITERST ONTROERENDE VERHALEN. WAREN SOMMIGE MOEILIJKER TE TEKENEN DAN
PB: Wanneer je aan een vorm van autobiografie begint, vraag je je af in hoeverre je de verhalen moet transformeren zodat ze echt een verhaal worden. Moet het script voorrang hebben op de waarheidsgetrouwheid van de feiten of de herinneringen die we eraan hebben? In feite was het heel eenvoudig: ik kon niet vals spelen, het werkte niet. Ik heb een brave leerling in me die zei: “Dat is niet waar, ik ga geen dingen zeggen die niet waar zijn.” Of ik fictionaliseer volledig, of ik lever een versie van de waarheid.
ALS JE ZO TERUGKIJKT OP JE VERLEDEN, ZOU JE KUNNEN DENKEN DAT JE EEN BEPAALDE NOSTALGIE KOESTERT. IS DAT ZO?
IS MIJN LAGEN EEN NAUWKEURIGE BESCHRIJVING VAN DE GEBEURTENISSEN DIE JE HEBT MEEGEMAAKT?
Het was inderdaad een goede training om het praten over jezelf onder de knie te krijgen. Wat ik over hen wilde zeggen, is wat ik impliciet ook over mezelf wilde zeggen.
PB:ANDERE?
PB: Echt helemaal niet! Er is geen betere tijd om in te leven dan nu. En ik denk dat de enige periode waarvan ik meer wil, de periode hierna is. Ik heb geen heimwee naar mijn jeugd, waarin ik overigens niets tekort kwam, maar waarin ik onder constante druk leefde - ik had al volwassen angsten in groep 3. Mijn tienerjaren waren ook niet echt leuk. Voor mij begon het leven pas op mijn twintigste. Het is zo dat ik, omdat ik me vandaag zoveel beter voel, met lichtheid en tederheid kan terugdenken aan die jaren en aan degene die ik toen was.
Door te schrijven brengen we de dingen terug waar we van houden. Wat moeilijk te tekenen was, was wat moeilijk om mee te leven was, zoals de dood van mijn grootmoeder. Er zijn ook dingen die zo verschrikkelijk zijn dat het moeilijk is ze voor te stellen. Dat was het geval bij Phulan Devi in Wereldwijven*. Als het gaat om het vertellen van een persoonlijke gebeurtenis, dan moet je werken met je geheugenfilter en beslissen wat je laat zien of niet.
PB: Bij sommige verhalen aarzelde ik, maar zoals altijd vroeg ik me af of het iets toevoegde. Ik heb dit boek intuïtief opgebouwd, dus ik vond het interessant om de pagina’s achter te laten zoals ik ze me had voorgesteld toen ik nog dacht dat het geen boek zou worden. Toen het een gesprek tussen mij en mezelf was, was het zo, waarom schmink toevoegen? Ik denk dat kleuren afbeeldingen kunnen verdunnen en uiteindelijk moet ik toegeven dat ik gewoon van zwart-wit houd.
PB:PRATEN?
JE HEBT IN DIT BOEK GEEN KLEUREN GEBRUIKT. IS HET VERLEDEN NOODZAKELIJKERWIJS ZWART-WIT?
HEBBEN JE VORIGE BOEKEN, DIE HET LOT VAN ANDERE VROUWEN BESCHREVEN, JE OOK AANGEMOEDIGD OM OVER JEZELF TE
© Eva Cagin 2021
“MIJN LAGEN ZIJN ALLE LAGEN WAARUIT IK BESTA. ZE ZIJN NIET GEMENGD. ZE OVERLAPPEN ELKAAR EN VORMEN WAT MIJ ‘MIJ’ VANDAAG MAAKT ...”
Ze tekende een eerste lang verhaal met Cadavre exquis, in 2010, daarna een eerste biografie met Califor nia Dreamin’ (Harvey Award 2018). In 2016 kreeg de feministische kant van haar werk een nieuwe dimensie met de publicatie van vrouwenportretten onder de titel Wereldwijven. Dit werd een doorslaand succes: vertaald in meer dan twintig talen en bekroond met een Eisner Award in 2019, werd een animatie van de twee delen van Wereldwijven gemaakt voor France TV. In 2020 richtte de auteur zich tot kinderen door Roald Dahls roman De heksen op briljante wijze opnieuw te bewerken.
PÉNÉLOPE BAGIEU werd geboren in 1982 in Parijs. Na haar studie aan de School of Decorative Arts in Parijs en vervolgens aan Central Saint Martins in Londen, creëerde ze in 2007 “Mijn leven is best fascinerend”, een getekende blog waar ze het dagelijkse leven van een jonge Parisienne met humor blootlegde. Haar succes zette zich al snel voort in de boekhandel. Ze tekende de avonturen van Joséphine, illustreerde voor de pers en reclame.
PÉNÉLOPE BAGIEU MIJN LAGEN ISBN 978-94-93166-64-6 144 pagina’s, zwart-wit 17x24 cm, softcover met flappen € Nieuwe17,50Teertuinen 21, 1013 LV Amsterdam +31 (0)20 773 72 62, www.scratch-books.cominfo@scratchbooks.nl AL MEER VERKOCHTEXEMPLAREN100.000DANINFRANKRIJK!
