Πρότζεκτ Ήθη και Έθιμα by sdenmoudania

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ

Η παρούσα εργασία αποτελεί μέρος του κοινού Πρότζεκτ Ήθη και Έθιμα του Σ.Δ.Ε Ν.Προποντίδας με το Σ.Δ.Ε Μεσολογγίου κατά το σχολικό έτος 2020-2021. Για την δημιουργία της συνεργάστηκαν οι εκπαιδευόμενου του Α Κύκλου:

1. Μένιος Ζάγκας 2. Παναγιώτης Ζάγκας 3. Ελένη Μακρίδου 4. Ρεβέκκα Σιρανίδου 5. Δέσποινα Τσιτσεκίδου 6. Ζωή Στόικου 7. Βέρα Παρναβέλη 8. Άγγελος Παρναβέλης

Υλοποιήθηκε υπο την καθοδήγηση των εκπαιδευτριών:

1. Αγγελική Βουτσά 2. Ευαγγελία Παπανικολάου

Τα Ήθη και Έθιμα του τόπου μας Τα Ήθη και Έθιμα της του Νομού Χαλκιδικής

Το πανηγύρι της Γαλάτιστας Χαλκιδικής Επιμέλεια Υλικού: Παναγιώτης Ζάγκας .

Ονομάζομαι Παναγιώτης και φοιτώ στο ΣΔΕ Ν. Προποντίδας στον Ά Κύκλο. Συμμετέχω στο πρότζεκτ ήθη και έθιμα, η ενότητα που ανέλαβα να ασχοληθώ είναι ‘’το πανηγύρι της Γαλάτιστας Χαλκιδικής’’, όπου πραγματοποιείται το έθιμο της Καμήλας και ο Γάμος της Μαριώς. Επέλεξα να ασχοληθώ με αυτό, γιατί μου αρέσουν τα πανηγύρια. Το υλικό το έχω βρει από το ίντερνετ () λόγω lockdown.

ΓΑΛΑΤΙΣΤΑ Η περιοχή Ανθεμούσα (ή Ανθεμούντας) πήρε το όνομά της είτε από την αφθονία των άνθεων που φύτρωναν σε αυτήν είτε από τον πολιτικό του Βυζαντίου Ανθέμιο ο οποίος την περίοδο 404 – 405 μΧ ήταν επίτροπος του Θεοδόσιου Β΄. Η ονομασία Γαλάτιστα έχει, επίσης, πολλές εκδοχές. Μία λέει ότι προέρχεται από τα γάλατα αφού η περιοχή είχε ανέκαθεν πλούσια κτηνοτροφική δραστηριότητα. Μία άλλη αναφέρει ότι η Γαλάτιστα πήρε το όνομά της από τον Πύργο της που έχτισαν Ενετοί με σκοπό να φιλοξενήσει εξόριστους κατάδικους του Γαλατά (παράλια Κωνσταντινούπολης) αλλά αργότερα χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο και φρούριο. Τέλος, ένα τρίτο σενάριο αναφέρει ότι η βασίλισσα Γαλάτεια – γυναίκα του Ανθέμιου – έμενε στον Πύργο του χωριού δίνοντας το όνομά της σε όλο τον οικισμό. Σε κάθε περίπτωση ο Πύργος της Γαλάτιστας χτίστηκε πριν από το χωριό (13ος αιώνας μΧ) για αυτό και σήμερα αποτελεί το έμβλημα του δημοτικού διαμερίσματος Ανθεμούντα αλλά και πολλών τοπικών φορέων και συλλόγων.

ΕΘΙΜΑ 1. Έθιμο της Καμήλας (Φώτα)

1.1 Ιστορία Από την αρχαιότητα σύμφωνα με τη σχετική βιβλιογραφία, υπήρχε η συνήθεια στη Μακεδονία και τη Θράκη των μεταμφιεσμένων (τζαμαλάρηδων) σε ζώα (καμήλα, τράγος, ελάφι). Οι τζαμαλάρηδες παρίσταναν πονηρά όντα που διώχνουν τα κακά πνεύματα. Το γαλατσιάνικο έθιμο της Καμήλας, κατά την προφορική παράδοση, δεν είναι άλλο παρά η αναπαράσταση ενός πραγματικού γεγονότος. Στις 6 και 7 του Γενάρη (των ΦΩΤΩΝ και του ΑΗΓΙΑΝΙΟΥ) θα αναβιώσει στη Γαλάτιστα Χαλκιδικής το Έθιμο της ΚΑΛΗΛΑΣ και της ΝΥΦΗΣ. Είναι ένα έθιμο (Διονυσιακό) που η αναπαράσταση ενός πραγματικού γεγονότος που συνέβη τέλη του 19ου με αρχές του 20ου αιώνα. 1.2 Γέννηση του Εθίμου της Καμήλας Ανήμερα των ΦΩΤΩΝ, αμέσως μετά των αγιασμό των υδάτων (περίπου 11 με 11,30) θα αναβιώσει το έθιμο της ΚΑΜΗΛΑΣ.

Νέοι του χωριού ντυμένοι φουστανελάδες (Τζιαμαλάρηδες ) χορεύοντας , με τη συνοδεία ζουρνάδων και νταουλιού, την ΚΑΜΗΛΑ (ομοίωμα Καμήλας ), θα ξεκινήσουν από την πλατεία του χωριού και στη συνεχεία θα γυρίσουν στους δρόμους της Γαλάτιστας μέχρι αργά το βράδυ μοιράζοντας ευχές και μαζεύοντας δώρα. 1.2.1 Η κατασκευή της Καμήλας Το σύμβολο του εθίμου είναι ένα ομοίωμα καμήλας. Το στόμα στηρίζεται σε κορδόνια που είναι σκεπασμένα με ραμμένα σαγίσματα. Κάτω από το σώμα 3 άνδρες με κουδούνια βαδίζουν ή χορεύουν με ρυθμό. Η κατασκευή της Καμήλας ήταν από παλιά μια ιεροτελεστία. Ξύλα στρόγγυλα, σανίδια, πετσιά, σαγίσματα, τομάρια, προβιές, φούντες και κορδόνια οι πρώτες ύλες κατασκευής. Την παραμονή μικροί και μεγάλοι είχαν πολύ δουλειά για να πετύχουν το καλύτερο αποτέλεσμα.Οι παλαιότερες καμήλες ήταν πάρα πολύ βαριές. Τα τελευταία χρόνια το ξύλο του κορμού έχει αντικατασταθεί από πλαστικό και το τρίχωμα από λεπτό ύφασμα με αποτέλεσμα να χρειάζονται 3 άτομα για τη μεταφορά του και όχι 6 όπως ίσχυε παλαιότερα!

Βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=aX1x8cdkTLQ 1.3 Ένωση του Εθίμου της Καμήλας με το γάμο της Μανιώς. Την επομένη ανήμερα τα΄ΑΗΓΙΑΝΙΟΥ το έθιμο θα συνεχιστεί με τη ΝΥΦΗ. Μετά την εκκλησία θα ξεκινήσει από την πλατεία του χωριού η αναπαράσταση χωριάτικου παραδοσιακού γάμου πάλι με ζουρνάδες και νταούλια και θα γυρίσουν πάλι όλο το χωριό μοιράζοντας κουφέτα και μαζεύοντας δώρα για το «νοικοκυριό τους», με τη διαφορά ότι τόσο τη νύφη όσο και την κουμπάρα την υποδύονται άντρες. Περί τα τέλη του 19ου αιώνα

με αρχές του 20ου αιώνα, όταν η περιοχή ήταν

υποδουλωμένη ακόμα στους Τούρκους ζούσε στο χωριό μια πανέμορφη κοπέλια που την λέγανε ΜΑΝΙΩ. Αυτή ήταν ερωτευμένη με ένα ελληνόπουλο. Την ομορφιά της όμως τη ζήλεψε ο Αγάς της Περιοχής και ,όπως κάθε κατακτητής θέλει το κάθε καλό για τον εαυτό του, τη ΜΑΝΙΩ την ήθελε να την παντρέψει με τον γιο του. Έστειλε λοιπόν τους δικούς του και κλέψανε την ΜΑΝΙΩ και την πήγανε στα λημέρια τους «’Ποψε μας κλέψαν τη Μανιώ τρις Τουρκαρβανιτάδες … λεει το τραγούδι που τραγουδιέται τη μέρα αυτή. «……την πήραν και την πήγανε σε τούρκικα λημέρια αμάν αμάν γκιουζέλ Μανιώ».

Μόλις το έμαθε αυτό ο καλός της φώναξε τους φίλους του, ντύθηκαν ΤΖΙΑΜΑΛΑΡΗΔΕΣ, φτιάξανε ένα ομοίωμα Καμήλας, μπήκαν από κάτω και άρχισαν να γυρίζουν όλη τη περιοχή και με το πρόσχημα της διασκέδασης έψαχναν να βρουν τη ΜΑΝΙΩ. Ανυποψίαστοι οι Τούρκοι δεν έδωσαν σημασία. Κατά το βραδάκι βρήκαν τη ΜΑΝΙΩ την πήραν μαζί τους και το πρωί πριν καταλάβει ο Αγάς τι είχε γίνει έγινε ο γάμος. Αυτό το πραγματικό γεγονός αναβιώνει κάθε χρόνο στη Γαλάτιστα σε ανάμνηση εκείνου του γεγονότος που αρκετοί από τους κατοίκους, πριν από μερικές δεκαετίες θυμόνταν και διηγούνταν το γεγονός εκθειάζοντας την απαράμιλλη ομορφιά της ΜΑΝΙΩΣ ,που σαν στράβωνε το ΦΑΚΙΟΛΙ της όλα τα παλικάρια πέφτανε στη ποδιά της.

Βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=Kj0scyT6lkA 6

2. Έθιμα της Πρωτοχρονιάς Το βράδυ της Πρωτοχρονιάς οι Γαλατσάνοι έκαναν τις τσιγκιρόπιτες. Έβραζαν το τσιγκέρι (λευκό συκώτι), το έκοβαν μικρά κομμάτια και το έβραζαν με ρύζι. Με αυτό το μείγμα έκαναν τις τσιγκιρόπιτες ενώ έβαζαν μέσα και έναν σταυρό από κλαδάκι ελιάς. Ώσπου να ψηθεί η πίτα έριχναν επάνω στα κάρβουνα σαλιωμένα φύλλα ελιάς. Αφού τα ονομάτιζαν έλεγαν: “Θα ζήσ' ή θα πιθάνι...” Αν το φύλλο έβγαινε έξω απ' τη φωτιά ήταν καλό σημάδι, θα “ζούσε”. Αν καιγόταν θα πέθαινε. Έτσι με τη σειρά κατά ηλικία έριχναν στη φωτιά τα ελαιόφυλλα για να μάθουν το πεπρωμένο τους. Ρίχνανε ελαιόφυλλα και για τους πεθαμένους! Και όταν τα φύλλα έβγαιναν έξω από τη φωτιά τότε και αυτοί θα ζούσαν! Το ίδιο γινόταν και για τα ζώα, τις δουλειές και τα χωράφια. Ένα φύλλο για τον καθένα και για το κάθετι. Στο μεταξύ γινόταν η πίτα. Τη σταύρωναν, την έκοβαν σε φελιά αρχίζοντας από το Χριστό, μετά την Παναγία, την οικογένεια, τα ζώα και το σπίτι. Την Πρωτοχρονιά έβαζαν και ένα κλωναράκι ελιάς στο εικονοστάσι για το καλό της χρονιάς. Όλη η οικογένεια έπρεπε απαραίτητα να φορέσει ένα καινούργιο ρούχο για να υποδεχτεί το νέο έτος. Εκείνη την εποχή οι νοικοκυρές φρόντιζαν να έχουν για όλους κάποιο καινούργιο ρούχο. Ένα ζευγάρι σκουφούνια, μια βρακοζώνα, ένα μαντήλι... Το πρωί των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων οι νοικοκυρές πήγαιναν στη βρύση, τη σταύρωναν με όποια σοδειά είχαν και εύχονταν: “Όπους τρέχι του νιρό σ' βρυσούδα μ' έτς να τρέχι κι του βιο.” Έτσι, έβλεπε κανείς μέσα στη γούρνα τυρί, σιτάρι, ελιές, ρόδια, καλαμπόκι κ.ά. σοδειές.

Πηγές 1.https://www.galatista.gr/%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CF%83%CE%AF%

CE%B1 2.http://tseligas-daskalos.blogspot.com/2011/01/blog-post_03.html 3. https://www.galatista.gr/%CE%AD%CE%B8%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%BC%CE%AE%CE%BB%CE%B1%CF%82%CF%86%CF%8E%CF%84%CE%B1 4.https://www.galatista.gr/%CE%AD%CE%B8%CE%B9%CE%BC%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CF%87%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%A C%CF%82

Τα Ήθη και Έθιμα του τόπου μας Τα Ήθη και Έθιμα της του Νομού Χαλκιδικής

Διάφορα Έθιμα(Πρωτοχρονιάς,Χριστουγέννων, Φώτων,Πανηγύρι 15γουστου, Πανυγύρι Αγίου Αντωνίου,Γάμοι,Γιατροσόφια)

Επιμέλεια Υλικού: Δέσποινα Τσιτσεκίδου .

Ονομάζομαι Δέσποινα Τσιτσεκίδου και φοιτώ στο ΣΔΕ Ν.Προποντίδας στον Α Κύκλο. Συμμετέχω στο πρότζεκτ ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ και πιο συγκεκριμένα στα Ποντιακά Έθιμα (Γάμος και Γιορτές της Χαλκιδικής γενικότερα). Ο λόγος για τον οποίο διάλεξα ν ασχοληθώ με αυτή την ενότητα είναι φυσικά η Ποντιακή 9 για τις παραδόσεις του τόπου. Το καταγωγή και η αγάπη μου για να μαθαίνω υλικό το δανείστηκα από τους Ποντιακούς συλλόγους και χωριά της περιοχής μου και συγκεκριμένα από το χωριό Άγιος Αντώνιος.

Χριστούγεννα

Πηγές:

Τα Ήθη και Έθιμα του τόπου μας Τα Ήθη και Έθιμα της του Νομού Χαλκιδικής

Έθιμα Αγίου Νικολάου, Κλήδονος, Αγίας Βαρβάρας – Έθιμα γάμου καθημερινές στιγμές

Επιμέλεια Υλικού: Βέρα Παρναβέλη

Ονομάζομαι Παρναβέλη Βέρα φοιτώ στο ΣΔΕ Ν.Προποντίδας στον Ά Κύκλο και συμμετέχω στο πρότζεκτ ήθη και έθιμα και πιο συγκεκριμένα ‘’ήθη και έθιμα Ν. Καλλικράτειας. Το επέλεξα γιατί μου άρεσε και έχω βρει αρκετό υλικό - για γάμους, πανηγύρια και τοπικά έθιμα όπως του Κλήδονα- από τη βιβλιοθήκη του λυκείου της Ν. Καλλικράτειας στο οποίο και εργάζομαι. 29

ΕΘΙΜΟ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Περιφορά εικόνας Αγίου Νικολάου

ΚΛΗΔΟΝΑΣ

ΕΘΙΜΟ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ

ΕΘΙΜΑ ΓΑΜΟΥ

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΤΙΓΜΕΣ

Πηγές Λαογραφικό Λεύκωμα Καλλικράτειας΄΄Από την Προποντίδα στη Χαλκιδική΄΄,1974

Τα Ήθη και Έθιμα του τόπου μας Τα Ήθη και Έθιμα της του Νομού Χαλκιδικής

Ο Βάβδος,Πανηγύρια-Εκδηλώσεις-ΓιορτέςΈθιμα Επιμέλεια Υλικού: Μένιος Ζάγκας

Ονομάζομαι ΜένιοςΖάγκας και φοιτώ στο ΣΔΕ Ν. Προποντίδας στον Ά Κύκλο και συμμετέχω στο πρότζεκτ ήθη και έθιμα και η ενότητα που ανέλαβα να ασχοληθώ είναι ‘’χορούς, γάμους, πανηγύρι, προέλευση ονομασίας Βάβδου’’ και ο λόγος για τον οποίο διάλεξα διάλεξα να ασχοληθώ με αυτό, είναι γιατί υπάρχει πλούσιο υλικό. Νιώθω ότι έχουμε το χρέος να συντηρήσουμε και να συνεχίσουμε τις παραδόσεις του τόπου μας. Το υλικό το έχω βρει μέσω ίντερνετ.

ΒΑΒΔΟΣ

ΓΕΝΙΚΑ: Ο Βάβδος είναι χωριό της κεντρικής Χαλκιδικής στον αυχένα του Χολομώντα που καταλήγει στο μεγάλο έμβολο του Θερμαϊκού κόλπου. Βρίσκεται σε απόσταση 6Km από τον οδικό άξονα Θεσσαλονίκης-Πολυγύρου απέχοντας 47Km από τη Θεσσαλονίκη και 24Km από τον Πολύγυρο. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ-ΚΑΤΑΓΩΓΗ: Επαρκή και αδιάσειστα στοιχεία για το πότε και πως κτίσθηκε ο Βάβδος δεν υπάρχουν. Τα μόνα ιστορικά στοιχεία (ντοκουμέντα) που υπάρχουν είναι τα Μηναία της Εκκλησίας (Μηναίο Σεπτεμβρίου) στα οποία αναγράφονται οι βίοι και οι διωγμοί διαφόρων Αγίων που έγιναν από τον Βάβδο ηγεμόνα της Θράκης επί Ρωμαίου Αυτοκράτορα Δεκίου το 250 μ.Χ.Ο Δέκιος διόρισε τον Βάβδο (Vavdus) στην περιοχή αυτή χιλίαρχο να φυλάει τα παράλια της Νότιας Χαλκιδικής από τους πειρατές, έχοντας παρατηρητήριο

την

κορυφή

του

βουνού,

γι’

αυτό

και

ονομάζεται

Βίγλα

(βιγλίζω=παρατηρώ). Οι ντόπιοι στα παράλια, στην εμφάνιση των πειρατών άναβαν φωτιές κατά μήκος των παραλίων και έδιναν μήνυμα στο χιλίαρχο Βάβδο για να τους 45

προστατέψει με το ιππικό του. Σιγά-σιγά για τις ανάγκες του στρατού κτίσθηκαν σπίτια και δημιουργήθηκε ο οικισμός που πήρε το όνομά του από τον Ρωμαίο χιλίαρχο Βάβδο. (https://www.youtube.com/watch?v=sg0p_0ndEUI

και

λαογραφικό

μουσείοhttps://www.youtube.com/watch?v=xOeIPq4bZYU )

1.2 Γέννηση του Εθίμου της Καμήλας Ανήμερα των ΦΩΤΩΝ, αμέσως μετά των αγιασμό των υδάτων (περίπου 11 με 11,30) θα αναβιώσει το έθιμο της ΚΑΜΗΛΑΣ.

1.2.1 Η κατασκευή της Καμήλας Το σύμβολο του εθίμου είναι ένα ομοίωμα καμήλας. Το στόμα στηρίζεται σε κορδόνια που είναι σκεπασμένα με ραμμένα σαγίσματα. Κάτω από το σώμα 3 άνδρες με κουδούνια βαδίζουν ή χορεύουν με ρυθμό. Η κατασκευή της Καμήλας ήταν από παλιά μια ιεροτελεστία. Ξύλα στρόγγυλα, σανίδια, πετσιά, σαγίσματα, τομάρια, προβιές, φούντες και κορδόνια οι πρώτες ύλες κατασκευής. Την παραμονή μικροί και μεγάλοι είχαν πολύ δουλειά για να πετύχουν το καλύτερο αποτέλεσμα.Οι παλαιότερες καμήλες ήταν πάρα πολύ βαριές. Τα τελευταία χρόνια το ξύλο του κορμού έχει αντικατασταθεί από πλαστικό και το τρίχωμα από λεπτό ύφασμα με

αποτέλεσμα να χρειάζονται 3 άτομα για τη μεταφορά του και όχι 6 όπως ίσχυε παλαιότερα!

Βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=aX1x8cdkTLQ

1.3 Ένωση του Εθίμου της Καμήλας με το γάμο της Μανιώς. Την επομένη ανήμερα τα΄ΑΗΓΙΑΝΙΟΥ το έθιμο θα συνεχιστεί με τη ΝΥΦΗ. Μετά την εκκλησία θα ξεκινήσει από την πλατεία του χωριού η αναπαράσταση χωριάτικου παραδοσιακού γάμου πάλι με ζουρνάδες και νταούλια και θα γυρίσουν πάλι όλο το χωριό 48

μοιράζοντας κουφέτα και μαζεύοντας δώρα για το «νοικοκυριό τους», με τη διαφορά ότι τόσο τη νύφη όσο και την κουμπάρα την υποδύονται άντρες. Περί τα τέλη του 19ου αιώνα

με αρχές του 20ου αιώνα, όταν η περιοχή ήταν

Μόλις το έμαθε αυτό ο καλός της φώναξε τους φίλους του, ντύθηκαν ΤΖΙΑΜΑΛΑΡΗΔΕΣ, φτιάξανε ένα ομοίωμα Καμήλας, μπήκαν από κάτω και άρχισαν να γυρίζουν όλη τη περιοχή και με το πρόσχημα της διασκέδασης έψαχναν να βρουν τη ΜΑΝΙΩ. Αυτό το πραγματικό γεγονός αναβιώνει κάθε χρόνο στη Γαλάτιστα σε ανάμνηση εκείνου του γεγονότος που αρκετοί από τους κατοίκους, πριν από μερικές δεκαετίες θυμόνταν και διηγούνταν το γεγονός εκθειάζοντας την απαράμιλλη ομορφιά της ΜΑΝΙΩΣ ,που σαν στράβωνε το ΦΑΚΙΟΛΙ της όλα τα παλικάρια πέφτανε στη ποδιά της.

Βίντεο https://www.youtube.com/watch?v=Kj0scyT6lkA 2. Έθιμα της Πρωτοχρονιάς Το βράδυ της Πρωτοχρονιάς οι Γαλατσάνοι έκαναν τις τσιγκιρόπιτες. Έβραζαν το τσιγκέρι (λευκό συκώτι), το έκοβαν μικρά κομμάτια και το έβραζαν με ρύζι. Με αυτό το μείγμα έκαναν τις τσιγκιρόπιτες ενώ έβαζαν μέσα και έναν σταυρό από κλαδάκι ελιάς. Ώσπου να ψηθεί η πίτα έριχναν επάνω στα κάρβουνα σαλιωμένα φύλλα ελιάς. Αφού τα ονομάτιζαν έλεγαν: “Θα ζήσ' ή θα πιθάνι...” Αν το φύλλο έβγαινε έξω απ' τη φωτιά ήταν καλό σημάδι, θα “ζούσε”. Αν καιγόταν θα πέθαινε. Έτσι με τη σειρά κατά ηλικία έριχναν στη φωτιά τα ελαιόφυλλα για να μάθουν το πεπρωμένο τους. Ρίχνανε ελαιόφυλλα και για τους πεθαμένους! Και όταν τα φύλλα έβγαιναν έξω από τη φωτιά τότε και αυτοί θα ζούσαν! Το ίδιο γινόταν και για τα ζώα, τις δουλειές και τα χωράφια. Ένα φύλλο για τον καθένα και για το κάθετι. Στο μεταξύ γινόταν η πίτα. Τη σταύρωναν, την έκοβαν σε φελιά αρχίζοντας από το Χριστό, μετά την Παναγία, την οικογένεια, τα ζώα και το σπίτι. Την Πρωτοχρονιά έβαζαν και ένα κλωναράκι ελιάς στο εικονοστάσι για το καλό της χρονιάς. Όλη η οικογένεια έπρεπε απαραίτητα να φορέσει ένα καινούργιο ρούχο για να υποδεχτεί το νέο έτος. Εκείνη την εποχή οι νοικοκυρές φρόντιζαν να έχουν για όλους κάποιο καινούργιο ρούχο. Ένα ζευγάρι σκουφούνια, μια βρακοζώνα, ένα μαντήλι...

Το πρωί των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων οι νοικοκυρές πήγαιναν στη βρύση, τη σταύρωναν με όποια σοδειά είχαν και εύχονταν: “Όπους τρέχι του νιρό σ' βρυσούδα μ' έτς να τρέχι κι του βιο.” Έτσι, έβλεπε κανείς μέσα στη γούρνα τυρί, σιτάρι, ελιές, ρόδια, καλαμπόκι κ.ά. σοδειές.

Ρίχνανε ελαιόφυλλα και για τους πεθαμένους! Και όταν τα φύλλα έβγαιναν έξω από τη φωτιά τότε και αυτοί θα ζούσαν! Το ίδιο γινόταν και για τα ζώα, τις δουλειές και τα χωράφια. Ένα φύλλο για τον καθένα και για το κάθετι. Στο μεταξύ γινόταν η πίτα. Τη σταύρωναν, την έκοβαν σε φελιά αρχίζοντας από το Χριστό, μετά την Παναγία, την οικογένεια, τα ζώα και το σπίτι. Την Πρωτοχρονιά έβαζαν και ένα κλωναράκι ελιάς στο εικονοστάσι για το καλό της χρονιάς. Όλη η οικογένεια έπρεπε απαραίτητα να φορέσει ένα καινούργιο ρούχο για να υποδεχτεί το νέο έτος. Εκείνη την εποχή οι νοικοκυρές φρόντιζαν να έχουν για όλους κάποιο καινούργιο ρούχο. Ένα ζευγάρι σκουφούνια, μια βρακοζώνα, ένα μαντήλι... Το πρωί των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς και των Φώτων οι νοικοκυρές πήγαιναν στη βρύση, τη σταύρωναν με όποια σοδειά είχαν και εύχονταν: “Όπους τρέχι του νιρό σ' βρυσούδα μ' έτς να τρέχι κι του βιο.” Έτσι, έβλεπε κανείς μέσα στη γούρνα τυρί, σιτάρι, ελιές, ρόδια, καλαμπόκι κ.ά. σοδειές.

ΠΑΝΗΓΥΡΙΑ-ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ-ΓΙΟΡΤΕΣ:

1)Του Προφήτη Ηλία 19 & 20 Ιουλίου στην κορυφή της Βίγλας (1.050 μ.) με το πατροπαράδοτο έθιμο ''τα καζάνια τ’ Αηλιά''

2) Της Πεντηκοστής στον Πλάτανο

βιντεο https://www.youtube.com/watch?v=Nz34WDMBlNc 3) Της Αγίας Τριάδας στην ''Αγία Τριάδα'', τη μέρα του Αγίου Πνεύματος 52

Πηγές 1.https://www.galatista.gr/%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B1%CF%83%CE%AF%

Τα Ήθη και Έθιμα του τόπου μας Προλήψεις-Γάμος-‘Εθιμο Aϊ Γιαννιού Τα Ήθη και Έθιμα της του Νομού Χαλκιδικής

Επιμέλεια Υλικού: Ελένη Μακρίδου

Ονομάζομαι Ελένη Μακρίδου και φοιτώ στο ΣΔΕ Ν.Προποντίδας, στον Ά Κύκλο. Συμμετέχω στο πρότζεκτ ήθη και έθιμα και πιο συγκεκριμενα “ήθη και έθιμα γάμου στη Χαλκιδική’’. Ο λόγος για τον οποίο διάλεξα να ασχοληθώ με αυτήν την ενότητα, είναι επειδή μου αρέσει πολύ να μαθαίνω για τις παραδόσεις του τόπου. Το υλικό το βρήκα από το διαδίκτυο (σελίδα του πολιτιστικού συλλόγου Ν.Καλλικράτειας).

Προλήψεις

Γάμος

Έθιμο Αϊ Γιαννιού 62

Πηγές 1. https://www.polkalikratias.gr/el/

Τα Ήθη και Έθιμα του τόπου μας Τα Ήθη και Έθιμα της του Νομού Χαλκιδικής

Πανηγύρια-Κάψιμο Ιούδα στη ΚαλλικράτειαΑυγομάχίες Επιμέλεια Υλικού: Άγγελος Παρναβέλης .

Ονομάζομαι Αγγελος Παρναβέλης φοιτώ στο ΣΔΕ Ν.Προποντίδας στον Ά Κύκλο, συμμετέχω στο πρότζεκτ ήθη και έθιμα, συγκεκριμενα “πανηγύρια/κάψιμο Ιούδα στην Καλλικράτεια και αυγομαχίες’’. Ο λόγος που διάλεξα αυτό το θέμα, είναι επειδή έχω πλούσιο υλικό (προσωπική μου συλλογή) και βρήκα και επιπλέον στο ιντερνετ.

ΕΘΙΜΟ ΙΟΥΔΑ Το έθιμο του Ιούδα, είναι έθιμο της Ν. Καλλικράτειας. Τα παλικάρια φτιάχνουν με άχυρο μια φιγούρα, την ντύνουν με παλιά ρούχα, την περιφέρουν σε όλο το χωριό τραγουδώντας στιχάκια. Ολοκληρώνεται στη Σκάλα, όπου τοποθετούνται κληματσίδες (κλωνάρια από κλήματα), τις οποίες τις βάζουν φωτιά και καίνε τον Ιούδα φωνάζοντας συνθήματα.

\ 67

Αυγομαχίες Το έθιμο γίνεται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα. Ξεκίνησε από τους πρόσφυγες του Πόντου και συμβολίζει την Ανάσταση του Χριστού, όπως επίσης και την αέναη σύγκρουση του καλού με το κακό. Οι κότες που χρησιμοποιούνται είναι «ειδικές» γι’ αυτό το σκοπό, έχουν συγκεκριμένη διατροφή και φροντίδα, ώστε να κάνουν γερά αυγά.

Πηγές 1. Από το προσωπικό αρχείο του Άγγελου Παρναβέλη

Τα Ήθη και Έθιμα του τόπου μας Τα Ήθη και Έθιμα της του Νομού Χαλκιδικής

Πανηγύρι Αγίου Μάμα

Επιμέλεια Υλικού: Ρεβέκκα Σιρανίδου .

Ονομάζομαι Ρεβέκκα Σιρανίδου και είμαι μαθήτρια του Ά κύκλου ΣΔΕ Ν.Προποντίδας, είμαι στο πρότζεκτ ήθη και έθιμα. Επέλεξα το πανηγύρι του Αγίου Μάμα Νέας Προποντίδας, το οποίο είναι δεύτερο μεγαλύτερο σε όλη την Ελλάδα. Διάλεξα να ασχοληθώ με αυτό γιατί μου αρέσει. Τις πληροφορίες τις έχω από προσωπικό 77 αρχειακό υλικό.

Εκκλησία Αγίου Μάμα

https://www.voria.gr

https://www.youtube.com/watch?v=rh8BJs0QXi8

ΠΗΓΕΣ: Προσωπικό Αρχείο Ρεβέκκας Σιρανίδου

Σχολικό έτος 2020-2021

Url: http://sde-n-moudan.chal.sch.gr/ email: sdenmoud@sch.gr