Corona en vakantie Corona heeft grote impact op het maatschappelijk leven, werk en werkgelegenheid, ambities en plannen. EĂŠn daarvan is vakantie en roept veel vragen op bij werknemers. Wat met de goedgekeurde vakantieperiodes ? Kunnen die nog worden gewijzigd ? Is de werkgever wel gediend met de massale opname van vakantie?
Grondregel bij de opname of verschuiving op de kalender van vakantiedagen is dat in akkoord veel kan. De wet voorziet ook een aantal spelregels en beslissingsniveaus. De spelregels: 1. De werkgever moet de werknemer in staat stellen zijn vakantiedagen op te nemen tegen het einde van het jaar. De vakantiewetgeving is van openbare orde. Bij discussie zal de werkgever moeten aantonen dat hij de werknemer wel degelijk in de mogelijkheid heeft gesteld om zijn vakantie op te nemen. Enkel indien het onmogelijk is om de vakantiedagen tegen dan op te nemen (wegens bv. ziekte, zwangerschapsrust, arbeidsongeval, ..), moeten ze op het jaareinde worden uitbetaald. 2. Voor gezinshoofden wordt de vakantie bij voorkeur toegekend tijdens de schoolvakantie. 3. Tussen 1 mei en 31 oktober moet aan de werknemers een ononderbroken periode van twee weken vakantie worden gewaarborgd. Voor jongeren dan 18 jaar op 31 december van het voorgaande jaar is dit 3 weken. 4. Bij gebrek aan beslissing of collectief akkoord omtrent de data en de verdeling van de vakantiedagen kan de werknemer (van 18 jaar of ouder) vragen dat de derde vakantieweek bij de eerste twee wordt gevoegd. De werkgever is niet verplicht om hierop in te gaan, indien het de werkorganisatie zou kunnen verstoren. 5. Buiten deze 2 of 3 weken moeten de toekenningsmodaliteiten van die aard te zijn dat de globale aan de productie bestede tijd maximaal wordt gevrijwaard. Zo mogelijk moeten de resterende vakantiedagen dan opgenomen worden in periodes van afnemende activiteit of n.a.v. gewestelijke, plaatselijke of andere feestdagen. De beslissingsniveaus 1. De data van jaarlijkse vakantie en de verdeling van de vakantiedagen over het jaar kunnen zijn vastgelegd in het paritair comitĂŠ. Meestal gebeurt dat niet. Een gekende uitzondering op deze regel is PC 124.00 (arbeiders bouwsector). 2. Zo het paritair comitĂŠ niets doet tegen 31 december van het voorgaande jaar, dan wordt dit doorgeschoven naar de ondernemingsraad. 3. Zo die er niet is of geen beslissing neemt, regelt de werkgever het met de syndicale afvaardiging. 4. Als die laatste er ook niet is, kan de werkgever een regeling treffen met zijn werknemers. 5. Zo op deze diverse echelons niets werd beslist, komt het neer op individuele akkoordstellingen tussen de werkgever en elk van zijn werknemers.
De mogelijkheid tot bijsturen ingevolge corona Stel nu dat u overweegt om - genoodzaakt door corona - genomen beslissingen inzake de opname van vakantiedagen bij te sturen, dan heeft u een akkoord nodig over deze herziening op het echelon waarop de beslissing oorspronkelijk werd genomen. •
Nemen we het voorbeeld dat in de ondernemingsraad de datering van collectieve vakantiedagen deze zomer werd vastgelegd en u wil dit nu herzien of verplaatsen op de kalender, dan zal u dat opnieuw moeten voorleggen aan de ondernemingsraad, met de betrachting van een consensus over een andere datumstelling of over bv. de mogelijkheid om een deel van de vastgelegde vakantiedagen via individuele akkoordstellingen tussen werkgever en werknemers te verschuiven. In elk geval moeten de gewijzigde data van collectieve jaarlijkse vakantie in het arbeidsreglement.
•
Stel dat u geen collectieve vakantiedagen had voorzien deze zomer en u wil nu toch gedurende enkele weken sluiten met de opname van collectieve jaarlijkse vakantie. Theoretisch kan het, maar het wordt ‘een lastige’. U moet hiermee naar uw ondernemingsraad, of naar de syndicale delegatie, of naar de collectiviteit van de werknemers gaan, om hierover een akkoord te verkrijgen, dat vervolgens in het arbeidsreglement moet. Deze oefening zal niet vanzelfsprekend zal zijn, temeer omdat u hiermee reeds toegestane vakantie-aanvragen gaat overrulen. Daarenboven zal u op voorhand moeten nagaan of iedere individuele werknemer nog wel voldoende vakantiedagen heeft openstaan om op te nemen in de periode dat u de firma deze zomer wegens collectieve jaarlijkse vakantie zou willen sluiten.
•
Een ander voorbeeld: de vakantieplanningen worden in de firma doorgeschoven naar het niveau van individuele akkoorden tussen de werknemers en hun afdelingschefs. Goedgekeurde vakantiedagen/weken kunnen nu niet eenzijdig worden herzien of ingetrokken, noch door de chef, noch door de werknemer. In onderling akkoord kan het wel.
•
Eenzijdig kunnen m.a.w. noch de werknemer, noch de werkgever wijzigingen aan de andere partij opleggen. Nog enkele voorbeelden: • Een werknemer kan niet zomaar goedgekeurde vakantiedagen voor de zomerperiode nu eenzijdig annuleren, omdat zijn reisplannen in duigen zijn gevallen. Vragen (aan de werkgever) staat uiteraard vrij. • Een werkgever kan niet zomaar eenzijdig opleggen dat werknemers nu tijdens de coronacrisis vakantiedagen moeten opnemen, omdat er toch minder werk is. Vragen (aan de werknemers) staat uiteraard vrij.
Voor extralegaal vakantiedagen zijn de opname regels te bekijken op firmaniveau. Ook hier is akkoordstelling uiteraard de boodschap. .