ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Γνωρίζω το περιβάλλον: ανακαλύπτω το Θεό, τον εαυτό μου, το συνάνθρωπό μου, τις ρίζες μου.
Υπεύθυνοι καθηγητές - συγγραφείς: Δανάη Αναγνωστοπούλου – Νικόλαος Νούλας
1
Σκοπός – στόχοι Αντικείμενο του Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης είναι η ευαισθητοποίηση των μαθητών του σχολείου μας σε θέματα που αφορούν το φυσικό και δομημένο περιβάλλον της πατρίδας μας, καθώς και η γνωριμία με τον πολιτισμό που ανέπτυξαν οι άνθρωποι σε συγκεκριμένες περιοχές. Και αυτό γιατί ο άνθρωπος, όταν γνωρίζει το περιβάλλον μέσα στο οποίο υπάρχει και αναπτύσσεται, μπορεί να ανακαλύψει τελικά την παρουσία του Θεού στη ζωή του, να κατανοήσει τις ρίζες του, να σεβαστεί το συνάνθρωπό του και το έργο του. Με αυτόν τον τρόπο, εισέρχεται σε μια διαδικασία αναζήτησης του εαυτού του και της θέσης του στον κόσμο που τον περιβάλλει. Στόχος των υπευθύνων καθηγητών είναι οι συμμετέχοντες μαθητές να εργαστούν μέσα σε μια ομάδα, η οποία να χαρακτηρίζεται από πνεύμα αδελφοσύνης, συνεργασίας, αλληλεγγύης, προσφοράς και δέσμευσης. Έτσι, κάθε άτομο, μέσα από τη ζύμωσή του με την κοινότητα, θα αναπτύξει την προσωπικότητά του, θα αναλάβει πρωτοβουλίες, θα γίνει δημιουργικό και υπεύθυνο, θα επιδιώξει να προσφέρει στους συνεργάτες του. Παράλληλα, δημιουργείται ένα οικογενειακό κλίμα ανάμεσά τους, για να μπορέσει ελεύθερα κάθε μαθητής να δραστηριοποιηθεί σύμφωνα με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του. Στο πλαίσιο αυτό, οι μαθητές συγκροτούν Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, η οποία μελετά μια συγκεκριμένη περιοχή της πατρίδας μας και εργάζεται από τον Οκτώβριο έως το Μάιο. Η ομάδα έχει τη δυνατότητα να επισκεφθεί την υπό εξέταση περιοχή κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς και να επιβεβαιώσει μέσα από την εμπειρία τα πορίσματα που αποκόμισε από τη θεωρητική έρευνα.
Διαστάσεις προσέγγισης του θέματος 1. Φυσικό περιβάλλον: Δάση, βότανα (τρόπος συλλογής, αναγνώρισης και θεραπείας
ασθενειών),
χείμαρροι,
μικρά
ανθοκαλλιέργειες.
ποτάμια,
πηγές,
μικροί
Υδάτινοι
πόροι
καταρράκτες,
(λίμνες, θαλάσσια
οικοσυστήματα). Καλλιέργειες, παραδοσιακή αλιεία.
2
2. Ιστορικό
περιβάλλον:
μνημεία
Αρχαιότητα.
παλαιοχριστιανικών
Ερείπια
βασιλικών,
μεσαιωνικών κάστρων, βυζαντινά
αγιορείτικα
μοναστήρια, συντεχνίες, κοινότητες, χωριά, εκκλησίες με ιδιαίτερα σημαντικό ιστορικό ρόλο κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. 3. Λαογραφία (τοπικές ενδυμασίες, δημοτικοί χοροί και τραγούδια, ήθη και έθιμα). 4. Αρχιτεκτονική (παραδοσιακά σπίτια, αρχοντικά, πυργόσπιτα, τοξωτά γεφύρια, λιθόστρωτα καλντερίμια και πλατείες, πέτρινες βρύσες, ναοί τύπου βασιλικής). 5. Τέχνη (ξυλόγλυπτα τέμπλα, σπάνιες αγιογραφίες, λαϊκή ζωγραφική, λιθοανάγλυφα, χαρακτικά). 6. Μεγάλες προσωπικότητες με καταγωγή ή δράση στην εκάστοτε περιοχή. 7. Τοπικές κοινωνίες. Διαμόρφωση κοινωνικού ιστού, η θέση του ατόμου στην τοπική κοινωνία. Παραδοσιακά επαγγέλματα. 8. Εκκλησία και τοπική κοινωνία.
Το πρόγραμμα απευθύνεται σε μαθητές Γυμνασίου και πραγματοποιείται σε τρία στάδια: κατά το πρώτο στάδιο, οι μαθητές που εκδηλώνουν ενδιαφέρον για το πρόγραμμα, συγκροτούν ομάδα, ενημερώνονται για τα ιδιαίτερα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά της περιοχής και αναλαμβάνουν εργασίες. Κατά τη διάρκεια του πρώτου αυτού σταδίου, παρέχεται στους μαθητές πολύπλευρη και πολυποίκιλη ενημέρωση, με σκοπό την τροφοδότηση των μαθητών
με
γνώσεις
και
τη
δημιουργία
κλίματος
συζήτησης
και
προβληματισμού σχετικά με το οικοσύστημα της επιλεγείσας περιοχής. Παράλληλα, τους δίνονται ερεθίσματα για περαιτέρω εμβάθυνση και μελέτη των οικολογικών προβλημάτων του υπό εξέταση οικοσυστήματος, που σχετίζονται με την ανάπτυξη, την τεχνολογία και τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Κατά το δεύτερο στάδιο, οι μαθητές μαζί με τους υπευθύνους καθηγητές μεταβαίνουν στην προεπιλεγείσα περιοχή, με σκοπό την επιτόπια έρευνα, επαλήθευση και εμπλουτισμό των πορισμάτων των εργασιών τους. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης αυτής, έχουν την ευκαιρία να προσεγγίσουν βιωματικά το μέχρι τότε θεωρητικό αντικείμενο της μελέτης τους και να 3
εντάξουν τα πορίσματά τους στο ευρύτερο κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον της περιοχής. Κατά το τρίτο και τελευταίο στάδιο, το οποίο λαμβάνει χώρα ύστερα από την επιστροφή των μαθητών στο σχολείο τους, το έργο ολοκληρώνεται με συμπλήρωση και ολοκλήρωση των εργασιών τους με τα πορίσματα της επιτόπιας έρευνας και τη διοργάνωση ημερίδας διάχυσης αποτελεσμάτων. Κατά τη διάρκεια της ημερίδας, τα οφέλη από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα γίνονται γνωστά στο σύνολο της μαθητικής κοινότητας της εμπλεκόμενης σχολικής
μονάδας,
όπως
επίσης
και
στην
αρμόδια
Διεύθυνση
Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας.
Χρόνος υλοποίησης Από 1 Οκτωβρίου έως 15 Μαΐου της εκάστοτε σχολικής χρονιάς.
Τόπος υλοποίησης Επιλέγονται περιοχές της πατρίδας μας που συνδυάζουν ιδιαίτερο φυσικό κάλλος, πλούσια πολιτισμική και λαογραφική παράδοση, με ιδιαίτερη συμβολή στη διαμόρφωση της σύγχρονης Ελλάδας. Ειδικότερα, κατά τα προηγούμενα χρόνια έχουν επιλεγεί οι εξής τόποι: 2006 – 2007 Λέσβος 2007 – 2008 Ναύπακτος –ορεινή Ναυπακτία – Τριχωνίδα 2008 – 2009 Πήλιο – Βόλος 2009 – 2010 Μάνη – Μυστράς – Μονεμβασιά 2010 – 2011 Λίμνη Πλαστήρα –Μετέωρα – Τρίκαλα
Συμμετέχοντες Α. Οι υπεύθυνοι καθηγητές Δανάη Αναγνωστοπούλου και Νικόλαος Νούλας, οι οποίοι παρακολούθησαν σεμινάρια περιβαλλοντικής εκπαίδευσης του Πολυτεχνείου, αλλά και του Υπουργείου Παιδείας. 4
Β. Κάθε χρόνο, μια διαφορετική ομάδα αποτελούμενη από 25 – 30 μαθητές του Γυμνασίου, η οποία εργαζόταν συστηματικά καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς
Σκοποί και στόχοι του Προγράμματος Κύριος σκοπός είναι η ευαισθητοποίηση των μαθητών σε θέματα οικολογίας και περιβάλλοντος που σχετίζονται άμεσα με την περιοχή που επισκέπτονται, με απώτερο στόχο την καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης από τους μαθητές. Επιδίωξη επίσης είναι η ευαισθητοποίηση και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων των μαθητών να γίνεται μέσα από βιωματικές δραστηριότητες, ώστε η προσέγγιση του γνωστικού αντικειμένου να πραγματοποιείται με τρόπο άμεσο, ευχάριστο και φιλικό προς τους μαθητές και να επιτυγχάνεται ο συγκερασμός θεωρητικών και πρακτικών γνώσεων.
Ειδικότερα, ως στόχοι του προγράμματος ορίζονται οι ακόλουθοι: 1. Η γνωριμία των μαθητών με τόπους μοναδικού φυσικού κάλλους, οι οποίοι έχουν οριστεί ως προστατευόμενες περιοχές σε Εθνικό, αλλά και σε Διεθνές και Περιφερειακό Επίπεδο (Υγρότοποι Διεθνούς Σημασίας (Ramsar)), ή παράλληλα έχουν ενταχθεί και στις Ελληνικές Περιοχές του Κοινοτικού Δικτύου Natura 2000. 2. Η επαφή με τόπους ιδιαίτερης πολιτισμικής αξίας και κληρονομιάς, καθώς
οι
περιοχές
στις
οποίες
υλοποιούνται
τα
προγράμματα
διακρίνονται για το υψηλό επίπεδο πολιτισμού, τη μεγάλη συνεισφορά τους στη νεοελληνική και ευρωπαϊκή κοινωνία και τον πολιτισμό, καθώς και για τη διαφύλαξη του παραδοσιακού τους χαρακτήρα. 3. Η ολιστική και διαθεματική προσέγγιση του αντικειμένου παρατήρησης και μελέτης, ώστε οι μαθητές να προβαίνουν σε συγκρίσεις και συσχετισμούς ανάμεσα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος της περιοχής με τις παραδοσιακές παραγωγικές ασχολίες των κατοίκων, αλλά και με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του τοπίου.
5
4. Η ανάπτυξη δεξιοτήτων παρατήρησης, καταγραφής και επεξεργασίας πληροφοριών που συλλέγουν οι μαθητές σε θεωρητικό επίπεδο μέσα από την επιτόπια έρευνα και επαφή τους με τη φύση 5. Η δυνατότητα μελέτης από τους μαθητές λιμναίων, ποτάμιων ή/και θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Η μελέτη του φυσικού περιβάλλοντος των οικοσυστημάτων αυτών σε συνδυασμό και αντιδιαστολή με το φυσικό περιβάλλον ορεινών χωριών της ίδιας περιοχής και η διεξαγωγή συμπερασμάτων για τον τρόπο με τον οποίο το φυσικό περιβάλλον επηρεάζει την καθημερινή ζωή και τις ασχολίες των κατοίκων. 6. Γνωριμία με την τοπική ιστορία, παράδοση και κληρονομιά. Ερχόμαστε σε επαφή με τα ήθη και έθιμα της περιοχής, παρατηρώντας την επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στη ζωή των κατοίκων. Π.χ., στα συχνά δυσπρόσιτα χωριά της ορεινής Ελλάδας, οι κάτοικοι επιδεικνύουν ιδιαίτερο ζήλο για τη διαφύλαξη, καταγραφή και προβολή του λαϊκού πολιτισμού της περιοχής, ο οποίος συνδέεται άμεσα με τις γεωργικές και κτηνοτροφικές ασχολίες τους. Επιπλέον, μέσα από επισκέψεις στα μουσεία των χωριών αυτών (π.χ. λαογραφικά μουσεία), αλλά και μέσα από την περιήγηση στα σοκάκια των παραδοσιακών αυτών χωριών, τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν μια άλλη όψη της Ελλάδας, τόσο απομακρυσμένη από τη ζωή στην πρωτεύουσα, αλλά και τόσο πλούσια σε παραδόσεις. 7. Η μελέτη και η σύγκριση έργων της παραδοσιακής και σύγχρονης αρχιτεκτονικής και μηχανικής των περιοχών (π.χ. παραδοσιακά γεφύρια της περιοχής, πετρόκτιστα σπίτια, σύγχρονα έργα υποδομής, όπως η γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου κλπ). Ειδικότερα, η μελέτη αυτή εστιάζει στην επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος στην αρχιτεκτονική της περιοχής άλλοτε και τώρα. 8. Η ευαισθητοποίηση των μαθητών σχετικά με επαγγέλματα της ελληνικής υπαίθρου άλλοτε και τώρα: τα επαγγέλματα που χάνονται σε συνδυασμό με το φυσικό περιβάλλον της περιοχής, τις ανθρώπινες δραστηριότητες, τις κοινωνικές συνθήκες και την τοπική ιστορία. 9. Η καλλιέργεια ομαδικού πνεύματος ανάμεσα στους μαθητές και η αναζήτηση της γνώσης μέσα από την ομαδική δράση και τον προβληματισμό. 6
10. Η παιδαγωγική της παρουσίας των υπευθύνων καθηγητών στο πλευρό των μαθητών πέρα από τα στενά, θεωρητικά πλαίσια του μαθήματος. 11. Δυνατότητα παραμονής των παιδιών στη φύση (π.χ. πεζοπορία, αθλητικές δραστηριότητες, πικ-νικ). Με αυτόν τον τρόπο, παιδιά συνηθισμένα
στον
αστικό
τρόπο
ζωής
μπορούν
να
γνωρίσουν
εναλλακτικούς τρόπους ζωής και δραστηριότητας και παράλληλα να παρατηρήσουν, να καταγράψουν και να μελετήσουν τη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. 12. Δυνατότητα να έρθουν οι μαθητές σε επαφή με τις τοπικές αρχές (π.χ. Δήμαρχος, Μητροπολίτης, Νομάρχης) και να ενημερωθούν για τη ζωή και τα ιδιαίτερα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών.
7
Ανάλυση και Μεθοδολογία Προγράμματος (τρόπος οργάνωσης των ομάδων και των δράσεων-τρόποι επεξεργασίας των στοιχείων από τις δράσεις) Το προτεινόμενο Πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης οργανώνεται και υλοποιείται σύμφωνα με την ακόλουθη μεθοδολογία:
•
Ενημέρωση όλων των μαθητών του Γυμνασίου αναφορικά με το
Πρόγραμμα
Περιβαλλοντικής
Περιβαλλοντικής
Εκπαίδευσης.
Εκπαίδευσης
του
σχολείου,
Συγκρότηση ύστερα
της
από
ομάδας
εκδήλωση
ενδιαφέροντος. •
Παροχή ειδικότερων πληροφοριών στους ενδιαφερόμενους μαθητές για
το πλαίσιο και τον τρόπο οργάνωσης και υλοποίησης προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης •
Συζήτηση και προβληματισμός της ομάδας για την επιλογή της θεματικής
ενότητας,
καθώς
και
του
τόπου
διεξαγωγής
της
Περιβαλλοντικής
Εκπαιδευτικής Επίσκεψης. •
Καθορισμός του θέματος. Χωρισμός των μαθητών σε ομάδες, ανά
θεματική ενότητα, και ανάληψη εργασιών από τους μαθητές με βάση τα ενδιαφέροντά τους. •
Τροφοδότηση των μαθητών με υλικό σχετικά με την περιοχή και τη
θεματολογία που επέλεξαν (λευκώματα, μελέτες, οπτικοακουστικό υλικό). Σχολιασμός και συζήτηση του προβαλλόμενου υλικού, ώστε να δοθεί η ευκαιρία για διάλογος και γόνιμο προβληματισμό, ο οποίος είναι απαραίτητος κατά την εκπόνηση των εργασιών. •
Κατευθύνσεις και οδηγίες στους μαθητές, ώστε οι εργασίες τους να
εκπονηθούν σύμφωνα με τη μέθοδο project και τη διαθεματική και ολιστική προσέγγιση του γνωστικού αντικειμένου. •
Αναζήτηση υλικού σε Δημόσιες Βιβλιοθήκες, καθώς και στο διαδίκτυο
αναφορικά με τις αναληφθείσες εργασίες. •
Εποπτεία των μαθητών και συζήτηση των πρώτων πορισμάτων και
αποτελεσμάτων των εργασιών τους. •
Ενημέρωση των μαθητών για θέματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από
ειδικούς επιστήμονες στο χώρο του περιβάλλοντος (καθηγητές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, εξειδικευμένους επαγγελματίες) 8
•
Παρουσίαση αποτελεσμάτων. Συζήτηση και αξιολόγηση. Καταγραφή των
σημαντικότερων στοιχείων που προκύπτουν από την έρευνα και γίνονται αντικείμενο ιδιαίτερης προσοχής κατά την υλοποίηση της Περιβαλλοντικής Εκπαιδευτικής επίσκεψης. •
Επιτόπια έρευνα και επαλήθευση των στοιχείων που προκύπτουν κατά
την εκπόνηση των εργασιών των μαθητών κατά τη διάρκεια της τετραήμερης Περιβαλλοντικής Εκπαιδευτικής επίσκεψης. •
Ολοκλήρωση των εργασιών των μαθητών ύστερα από τον εμπλουτισμό,
την καταγραφή των συμπερασμάτων που συνάγονται κατά τη διάρκεια της Περιβαλλοντικής επίσκεψης. •
Οργάνωση Ημερίδας διάχυσης αποτελεσμάτων, κατά την οποία γίνεται
γνωστό το έργο της Ομάδας Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, τα πορίσματα των εργασιών των μαθητών, ενώ παράλληλα προβάλλεται και φωτογραφικό υλικό από την Περιβαλλοντική Επίσκεψη. Διαδικασία
συμμετοχής
των
μαθητών
στην
επιλογή
θέματος,
μεθοδολογίας και δράσεων Τα παιδιά εκφράζουν τα ενδιαφέροντά τους και συμμετέχουν ενεργά στη διαμόρφωση της πορείας του προγράμματος, με διαφόρους τρόπους όπως: Με την εκδήλωση ενδιαφέροντος για συγκεκριμένη θεματολογία Με την επιλογή της περιοχής όπου θα πραγματοποιηθεί η Περιβαλλοντική Επίσκεψη, ύστερα από συμβουλευτική συζήτηση με τους υπευθύνους Με την ανατροφοδότηση του υλικού των εργασιών τους ύστερα από τη συζήτηση, τον προβληματισμό και την αλληλεπίδραση στην ομάδα Εκφράζοντας κριτική, σχόλια, απορίες, διευκρινήσεις και απαντήσεις σε πιθανές απορίες συμμαθητών τους Με την παρουσίαση των τελικών αποτελεσμάτων και συμπερασμάτων που προκύπτουν κατά τη διάρκεια της χρονιάς
9
Σχεδιασμός του προγράμματος ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ: Στάδιο Προετοιμασίας και προβληματισμού. Συγκρότηση Ομάδας Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Κατά το στάδιο αυτό, γίνεται ενημέρωση σε όλους τους μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου
σχετικά
εκπαίδευσης.
με
Ύστερα
την από
ύπαρξη την
προγράμματος
εκδήλωση
σχετικού
περιβαλλοντικής ενδιαφέροντος,
συγκροτείται Ομάδα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης., Στη συνέχεια, δίνονται στους μαθητές γενικές πληροφορίες σχετικά με το πλαίσιο λειτουργίας ενός προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και του τρόπου οργάνωσής του. Έναρξη εβδομαδιαίων συναντήσεων.
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ:
Επιλογή
θεματικού
αντικειμένου
και
περιοχής.
Προγραμματισμός Δραστηριοτήτων Προγράμματος. Στη φάση αυτή, πραγματοποιείται εκτενής συζήτηση και προβληματισμός σχετικά το θεματικό αντικείμενο και τον τόπο διεξαγωγής της Εκπαιδευτικής Επίσκεψης. Ακούγονται οι γνώμες μαθητών και υπευθύνων καθηγητών και λαμβάνεται από κοινού η απόφαση με βάση τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και τις απαιτήσεις της ομάδας. Στη συνέχεια, αφού η ομάδα καταλήξει ως προς το θέμα και τον τόπο διεξαγωγής, ακολουθεί η εκπόνηση προγράμματος και ο σχεδιασμός των δραστηριοτήτων της Ομάδας Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ: Ενημερωτικές συναντήσεις μαθητών με τους υπευθύνους του Προγράμματος και παρακολούθηση σχετικού οπτικοακουστικού υλικού. Το στάδιο αυτό περιλαμβάνει ενημέρωση των μαθητών από τους υπευθύνους καθηγητές για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του φυσικού περιβάλλοντος, του οικοσυστήματος, της οικιστικής ανάπτυξης της επιλεγείσας περιοχής, με σκοπό την ανάθεση συγκεκριμένων θεμάτων εργασιών. Ο ρόλος των αρμοδίων καθηγητών είναι συμβουλευτικός, καθώς οι εργασίες εκπονούνται με τη μέθοδο project. Στη συνέχεια, οι μαθητές αναλαμβάνουν ομαδικές
10
εργασίες με θέματα ανάλογα με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά τους. Τέλος, προβάλλεται κατάλληλο οπτικοακουστικό υλικό στους μαθητές. Στόχος είναι ο σχολιασμός και συζήτηση του προβαλλόμενου υλικού.
ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ: Συλλογή υλικού. Επεξεργασία και εκπόνηση εργασιών. Το στάδιο αυτό περιλαμβάνει συλλογή υλικού από τη Βιβλιοθήκη του Σχολείου και από το Διαδίκτυο σχετικά το θεματικό πλαίσιο των εργασιών που έχουν ήδη αναλάβει οι μαθητές. Παράλληλα, γίνεται ανταλλαγή ιδεών και απόψεων αναφορικά με το υλικό που συγκεντρώνεται και κατά ομάδες αλλά και στην ολομέλεια του προγράμματος, με σκοπό την ανατροφοδότηση των μαθητών. Συμβουλευτικός ρόλος των αρμοδίων καθηγητών όσον αφορά την επιλογή υλικού και τη σύνθεση εργασιών.
ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ: Παρακολούθηση ομιλιών και διαλέξεων εξειδικευμένων επιστημόνων σχετικά με το δομημένο και φυσικό περιβάλλον. Ειδικότερα, πρόκειται για μια προσπάθεια ανατροφοδότησης των μαθητών κατά τη διάρκεια εκπόνησης των εργασιών τους, που στοχεύει στην ενημέρωση των μαθητών για θέματα περιβάλλοντος (όπως τα σύγχρονα έργα υποδομής
της
εκάστοτε
περιοχής,
παραδοσιακή
αρχιτεκτονική,
περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής) από ειδικούς επιστήμονες σχετικούς με τα προαναφερθέντα. Οι ομιλίες αυτές αποτελούν αφορμή για συζήτηση και προβληματισμό ανάμεσα στα μέλη της ομάδας.
ΜΑΡΤΙΟΣ: Εκπαιδευτική επίσκεψη στην επιλεγείσα περιοχή. Υλοποίηση τετραήμερης εκπαιδευτικής επίσκεψης. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης αυτής, οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα επιβεβαιώνουν τα συμπεράσματα και τις πληροφορίες που έχουν συλλέξει σε προηγούμενες φάσεις του προγράμματος, τις επαληθεύουν και τις εμπλουτίζουν μέσω της επιτόπιας έρευνάς τους. Παράλληλα, έχουν την ευκαιρία να προσεγγίσουν 11
βιωματικά και ολιστικά το αντικείμενο της έρευνάς τους, να αναπτύξουν μεταξύ τους σχέσεις φιλίας και ομαδικού πνεύματος και να ζήσουν κοντά στη φύση και το περιβάλλον. ΑΠΡΙΛΙΟΣ: Τελική συγκέντρωση υλικού (εργασίες μαθητών, πορίσματα επιτόπιας έρευνας) Κατά το στάδιο αυτό, οι μαθητές εμπλουτίζουν τις εργασίες του με τα πορίσματα της επιτόπιας έρευνας, καθώς επαληθεύουν ή διορθώνουν τις εργασίες που έχουν εκπονήσει κατά τη διάρκεια της συλλογής υλικού. Επιπλέον,
οργανώνουν
και
προετοιμάζουν
το
βιωματικό
υλικό
που
αποκόμισαν κατά τη διάρκεια της Περιβαλλοντικής Επίσκεψης, ώστε να είναι έτοιμο για την παρουσίασή του στο επόμενο στάδιο. ΜΑΪΟΣ: Ημερίδα διάχυσης αποτελεσμάτων Στο τελικό αυτό στάδιο του Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, οι μαθητές
οργανώνουν
στα
πλαίσια
του
σχολείου
Ημερίδα
διάχυσης
αποτελεσμάτων του Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο οποίο συμμετείχαν. Στόχος της ημερίδας αυτής είναι να γνωστοποιηθεί το έργο της Ομάδας Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και να ευαισθητοποιηθεί όσο το δυνατό μεγαλύτερος αριθμός μαθητών σε θέματα περιβάλλοντος και οικολογίας.
Το υλικό που έχει προκύψει από την υλοποίηση των Προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης περιλαμβάνει τα εξής: α. τις ομαδικές εργασίες που οι μαθητές έφερναν εις πέρας κατά τη διάρκεια του προγράμματος β. φωτογραφικό υλικό και βίντεο από την πορεία των προγραμμάτων και από την Περιβαλλοντική Επίσκεψη γ. συλλογή μαρτυριών των μαθητών με τις εμπειρίες που αποκόμισαν κατά τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και στην Περιβαλλοντική Επίσκεψη.
12