1-Tarihçe:
İki yakayı birleştirerek yolun devamlılığını sağlayan köprüler, önceleri taş bloklar ve ahşap kütüklerle veya sallarla ve keleklerle inşa edilmişti.
Fırat Nehrindeki keleklerle ulaşım
Anadolu ile Rumeli Hisarı arasında yüzen köprü
Kız Köprüsü - MÖ 9.yy - Muş
1-Tarihçe:
1-Tarihçe:
Bu köprü işlevi gören taşıyıcılardan taş olanlarında, zamanla kemerler kullanılmaya başlanmıştır. (Büyük açıklıkları aşmak için) İlk kemer formu yatay taşların üst üste yerleşimiyle oluşturulmuş, (yalancı kemerler)
M.Ö. 2700’lerde Keops Piramidinde İlk Taş Kemer Formu
1-Tarihçe:
Köprülerde kullanılmasına ilk örnek ise Arkadiko Köprüsü / M.Ö. 13 yy. / Yunanistan’da
1-Tarihçe:
Boğazköy Köprüsü/ M.Ö. 13 yy. / Hitit Boğazköy’ de
1-Tarihçe:
KGM-Tarihi Köprüler Şubesi Müdürlüğü’nün yaptığı araştırmalar neticesinde; Türkiye’de 1816 adet tarihi köprü kayıt altına alınmıştır.Ayrıca Osmanlı döneminden kalma yurtdışında, 316 tarihi köprü bulunmaktadır. Bu köprülerden; 1721-Taş Köprü, 32-Demir Köprü, 29-Ahşap Köprü, 34-Betonarme Köprü, KGM-Tarihi Köprüler Şubesi Müdürlüğü; • •
538 köprünün restorasyon uygulamalarını projelendirmiş, 196 köprünün restorasyon uygulamasını ise tamamlamıştır.
2-Köprü Yapısı ve Statiği
Yapıyı oluşturan unsurlar önem sırasına göre; • • • • • • •
Kemerler, Temeller, Yan Duvarlar, Dolgu, Sel Yaranlar, Sedde Duvarı, Baba Taşı (Osmanlı Döneminde Görülen Özellik),
2-Köprü Yapısı ve Statiği;
2-Köprü Yapısı ve Statiği;
2-Köprü Yapısı ve Statiği;
3-Kullanılan Malzemeler - Taş
Taş köprülerde çoğunlukla Küfeki Taşı kullanılmıştır. • Roma,Bizans ve Osmanlı Döneminde çoğunlukla kullanılmıştır. • İstanbul Taşı olarak anılmaktadır. • 2000-2500 yıl ayakta kalabilen tek taştır. • Ocakta taş çıkarılmadan önce yumuşaktır, rahat işlenir, • Havadaki CO2 ile temas ettiğinde dayanımı ve sertliği artar. • Su altında özelliklerini yitirmez.
3-Kullanılan Malzemeler - Harç
Topraktan elde edilen tuğla ve kerpicin, yapı malzemesi olarak kullanılması harcı ortaya çıkarmıştır. Tarihte ilk olarak çamur kullanılmıştır. Romalılar, kireç harcını geliştirerek yeni bağlayıcı karışımlar bulmuşlardır. (Kum+Kireç+Pişmiş Kil+Volkanik Tüf (Puzolan)) Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı mimarisinde genellikle Horasan Harcı kullanılmıştır. Horasan (Tuğla,Kiremit veya Pişmiş Kilin öğütülmüş hali) ve kireç ile üretilen harca horasan harcı denir. • • • •
İran’ın Horasan Bölgesinden adını alır, Roma döneminde – Cocciopesto Hindistan’ da – Surkhi, Yunanistan’ da – Korassa, adıyla anılmaktadır.
3-Kullanılan Malzemeler - Harç
Söndürülmüş kirecin uzun yıllar bekletilmesi (min. 3 yıl) ile plastiklik özelliği ve su tutma kapasitesi yüksek kireç elde edilmiş olur. Bu kireç harçları (Horasan dahil) hazırlanırken, tepkimeyi hızlandırmak için kirece veya harca; • Kan, • Yumurta akı, • Gübre, • Arap Zamkı, • Hayvan Tutkalı, • İncirin Sütlü Suyu, katılmıştır.
3-Kullanılan Malzemeler - Harç Horasan harcı tarifi;
3-Kullanılan Malzemeler
Diğer kullanılan malzemeler ise ahşap elemanlar (kazık,ızgara) zıvanalar (düşey bağl.), kenetler (yatay bağl.) ve kurşun olmak üzere sıralanabilir.
4-Köprülerin İnşaası
4-Köprülerin İnşaası
4-Köprülerin İnşaası-Örnekler
• Temel açmada batardo tekniği ile temel çukurunun açılması, • Çıkrıklar ile temele gelen suyun boşaltılması
4-Köprülerin İnşaası-Örnekler Orta ayakların inşaası ise geçici köprü vinçler yardımıyla yapılmıştır. Kemerin ilk oluşum noktası (üzengi üzeri) olan kısımlar ahşap kafeslerle yapılmıştır.
4-Köprülerin İnşaası-Örnekler Kemerlerin yapımında da ahşap kafesler ve köprü boyunca kurulan vinçler kullanılmıştır.
Calstock Köprüsü (İngiltere1907)
4-Köprülerin İnşaası-Örnekler
L:230m, h: 95m, w: 5.5m, S: 30m
Hacıkırı – Varda – Alman Köprüsü (Türkiye-1912)
5-Köprüler ve Tarihçeleri
1-El Kantara Köprüsü-İspanya-Roma Dönemi Eseri-104/106 Dönemin en büyük köprüsü / S:28 m 1214-1543-1760-1762-1809-1819-1836-1860-1969
5-Köprüler ve Tarihçeleri
2-Cendere Köprüsü-Adıyaman-Roma Dönemi Eseri-2.yy Eski Roma döneminin en geniş açıklıklı köprülerinden L:140m, S:34.20m-Fırat Nehri’nde 1999 KGM
5-Köprüler ve Tarihçeleri
3-Taş Köprü-Adana-Roma Dönemi Eseri-2.yy L:310m-14 kemer, Seyhan Nehri Justinianos / 2005-2006 KGM
5-Köprüler ve Tarihçeleri
4-Çavdarhisar Köprüsü-Kütahya-Roma Dönemi Eseri-2.yy Kütahya’daki Zeus Tapınağına direk geçişi sağlayan yol
Kocaçay Nehri üzerindedir.
5-Köprüler ve Tarihçeleri
5-Misis (Lokman Hekim) Köprüsü-Adana-Roma Dönemi Eseri-4.yy L:135m /9 açıklıklı / Ceyhan Nehri 6.yy Bizans / 1998-2001 KGM
5-Köprüler ve Tarihçeleri
6-Justinianos Köprüsü-Sakarya-Roma Dönemi Eseri-559/562 Konstantinapolis ile doğu vilayetlerini yakınlaştırmak için yapıldı. Kireçtaşı-L:430m-S:24m 1989-1994 KGM
5-Köprüler ve Tarihçeleri
7-Altunköprü–Irak-Abbasi Dönemi Eseri-10yy. Müslümanların yaptığı en eski köprü 1664-(IV.Murad)/1991-(Saddam H.)
5-Köprüler ve Tarihçeleri
8-Malabadi Köprüsü-Diyarbakır-Artuklu Dönemi Eseri-1147 L: 220m, S: 40,86m, Batman Nehri 1989
5-Köprüler ve Tarihçeleri
9-Tekgöz Köprüsü-Kayseri-Selçuklu Dönemi Eseri-1202 L:120m ve S:27m / Kızılırmak Nehri
5-Köprüler ve Tarihçeleri
10-Çobandede Köprüsü-Erzurum-Selçuklu Dönemi Eseri-1271/1297 L:220m, S:15.5m, Aras Nehri 1729 / 1872 / 2011 KGM
2006
5-Köprüler ve Tarihçeleri
11-Uzun Köprü-Edirne-Osmanlı Dönemi Eseri-1427/1443 L: 1392m (1266m), 174 Kemer 1963
5-Köprüler ve Tarihçeleri
12-Koyunbaba Köprüsü-Çorum-Osmanlı Dönemi Eseri-1484/1489 L: 250m
5-Köprüler ve Tarihçeleri
13-Mostar Köprüsü-Bosna Hersek-Osmanlı Döenmi Eseri-1557/1566 L: 30m, S:28.62m, Neretva Nehri / 427 yıldır ayaktaydı.
5-Köprüler ve Tarihçeleri
Onarım Sonrası; 1994/2004 KGM
5-Köprüler ve Tarihçeleri
14-Mimar Sinan Köprüsü-İstanbul-Büyük Çekmece-Osmanlı Dönemi Eseri-1567 L: 630m, 28 Kemer,
5-Köprüler ve Tarihçeleri 15-Konjik KöprüsüOsmanlı Dönemi Eseri-1682 L: 86.20m, S:13.56m, Neretva Nehri
5-Köprüler ve Tarihçeleri 2005-2009 yılları arasında KGM tarafından restore edilmiştir.
5-Köprüler ve Tarihçeleri
16-Irgandi Köprüsü-Bursa-Osmanlı Dönemi Eseri-1442
5-Köprüler ve Tarihçeleri
17-Vecchio Köprüsü-İtalya-Floransa-14yy.
5-Köprüler ve Tarihçeleri
18-Rialto-İtalya-Venedik-1591
6-Dünya’daki Uzun Açıklıklı Köprüler 19-Syratal Köprüsü-Almanya-90m-1905
6-Dünya’daki Uzun Açıklıklı Köprüler 20-Solkan Köprüsü-Slovenya-85m-1906
6-Dünya’daki Uzun Açıklıklı Köprüler 21-Adolphe Köprüsü-Lüksemburg-84m-1904
6-Dünya’daki Uzun Açıklıklı Köprüler 22-Vieille Köprüsü-Fransa-54m-1479