YIL: 10 SAYI: 114 TEMMUZ’20
ISSN: 2667-811X E-ISSN: 2667-8128
SEKTORUM
Elek trik , Aydınlatma, Güvenlik ve Otomasyon Sistemleri Dergisi
GOLD FİRMA SAYFASI FİYAT LİSTESİ
ÜRÜN KATALOĞU
TANITIM VİDEOSU
GOLD FİRMA SAYFASI
HALİL BAŞOĞLU RÖPORTAJ
FİYAT LİSTESİ
GOLD FİRMA SAYFASI
FERHAT ELAL RÖPORTAJ
akıllı işler dergisi l haber portalı
TEMMUZ’20
NURŞAH SUNAY
AHMET SOYLU
SEKTÖRÜM DERGİSİ GENEL YAYIN YÖNETMENİ
PHILIPS KAMU İLİŞKİLER MÜDÜRÜ
S.6 TEKNOLOJİ MELEK MİDİR, ŞEYTAN MI?
S.26 AMPULÜN TARİHİ SERÜVENİ
SEMİH ÇALAPKULU
YILMAZ CAYMAZ
MAKİNA MÜHENDİSİ
OPAŞ PAKET ŞALTER GENEL KOORDİNATÖRÜ
S. 70 ENERJİ
S.40 İŞLETMELERDE DİJİTAL DÖNÜŞÜM
KADRİ DEMİR
EKREM KARATAŞ
POLDY İK YAZILIM YÖNETİCİ ORTAĞI
YAZILIM UZMANI
S.32 NORMALLEŞME SÜRECİNDE ÇALIŞAN MOTİVASYONU
S.98 MOBİL HIZIN İŞLETMELERDEKİ DÖNÜŞÜME BÜYÜK ETKİSİ
ÖNCÜ KARAKOÇ
ARMAN AHMET ÖZTAN
AVUKAT
A’REM HUKUK BÜROSU KURUCU ORTAK
S.80 KIDEM TAZMİNATI HAKKINDA GENEL BİLGİLER-1
S.88 BAYİLİK SÖZLEŞMELERİ ÜZERİNE HUKUKİ İNCELEME VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
EVREN YURTTAŞ
GENCO UYSAL
HİKMET BAYDAR
YURTTAŞ HOLDİNG YÖNETİM KURULU BAŞKANI
SİGMA ELEKTRİK İHRACAT DİREKTÖRÜ,
EKONOMİST/CEO-3.GÖZ DANIŞMANLIK
S.38 PARATONER VE PARAFUDR FARKI
S.12 GiNE CUMHURİYETİ İLE TİCARET
S.76 KORONA VİRÜSÜ SEKTÖRLERİN ÜRETİM KAPASİTELERİNİ NE KADAR ETKİLEDİ?
18-22. Elektrikli Şarj İstasyonları Sektörüm Dergisi interaktif olarak hazırlanmıştır.
24-25. Maxel Endüstri Ufuk Tekin ile Röportaj 46-61. Ampulden Lazer Teknolojisine Işık ve Aydınlatma Teknolojileri Tarihi 62-63. Salgında Üretim İçin Örnek Fabrika, Fox TV Ana Haber’de 64. Fanuc’un Yeni CNC’si 30i-B Plus
İlgilendiğiniz içeriğe, index üzerinden erişebilir, sayfa altındaki index butonu ile içerik sayfasına tekrar dönebilirsiniz.
66-68. Savunma ve Donanma Kabloları
Tüm sayfalar boyunca yayınlanan ilanlarda, ürün ve üretimini yapan sanayicilerin tanıtım sayfaları, katalogları, tanıtım filmlerini görebilirsiniz..
102-105. Acılar İçinde Bir Hayat ve 30’lu Yaşlarda Gelen Şöhret
86. Evde Hayatı Kolaylaştıran Detaylar; Saat ve Derece Göstergeli Anahtar 90. Muğla’dan İstanbul’a Büyük Projelerin Tercihi Günsan Elektrik Oldu 92-93. Alkan Aydınlatma Yeni Yatırımlarına Devam Ediyor 94-96. Yenilenebilir Enerjiye Almanya Modeli Önerisi 100. Enerjisa Enerji Sektörünün En Değerli Markası Oldu 106-107. Dünyanın Cobot Teknolojileri Sanal Fuar İle Tanıtıldı 108-109. Tam Hedeflemeli Dijital İletişim: Akıllı Müşteri Tanıyan Sistemler 110-111. Havelsan, Türkiye’yi Yerli Yazılımla Konuşturmaya Hazırlanıyor 112-113. Dünya'da İlk Kez Uygulanan Türk Ișını Tedavisi Koronavirüsü Yendi 114-115. Yangınlara Geçit Yok 116-117. Havelsan’dan Whatsapp’ın Yerini Alacak Kriptolu İleti Hattı 118-123. Akıllı Şehirlerde LED Aydınlatma
KÜNYEYE GİT BİZE ULAŞIN
124-125. Aydınlatma İçin Yılda 330 TL Harcıyoruz 126-129. LED Teknolojisinde “Metasurface” Devrimi 130-135. Mckinsey, İklim Değişiminde 1,5 Derece Hedefi İçin Yol Haritası Hazırladı 136-139. Pandemi Fabrikalarda Dijital Dönüşümü Hızlandıracak 140-141. Yeni Yarı İletken Sensör Sayesinde Aracınız Yolunu Kaybetmeyecek 142-143. Atlas Copco’dan Türk Sanayisine Ücretsiz Analiz Hizmeti 144-145. Sarı Sayfalar 146-147. Temmuz Ayı İhaleleri
SEKTORUM
TÜM YAYIN HAKLARI SEKTÖREL YAYINCILIK’A AİTTİR. İZİNSİZ ÇOĞALTILAMAZ, PAYLAŞILAMAZ.
BAŞYAZI
TEKNOLOJİ MELEK MİDİR, ŞEYTAN MI? NURŞAH SUNAY GENEL YAYIN YÖNETMENİ
Canlılar arasında varlığını sürdürebilmek için doğayı
Ben teknolojik deterministelerin aksine, zaman
şekillendirmek zorunda olan tek varlık insandır.. Ya da
zaman tersine şahit olsak da, genel kaide olarak
başka bir ifadeyle, evrendeki canlı formlarına ait bugünkü
insanı ve toplumu şekillendirenin ihtiyaçlar olduğunu
bilgilerimizle böyle olduğunu kabul ediyoruz diyelim..
düşünüyorum.
İnsanın hayatta kalabilme, ihtiyaçlarını karşılayabilme ve
Burada teknoloji kelimesiyle kastettiğimiz kavramı
korunması için elindeki yegane yeteneği olan şey’leri
doğru anlamak için kısa bir tanım yapmakta fayda var.
şekillendirebilme özelliği, diğer canlılarla kıyaslandığında
Antik Yunan’da beceri ve sanat anlamına gelen teknik
oldukça aciz sayılabilecek bir konumdayken; bu en değerli
ile; insanın doğayla mücadelesindeki pratik ve işlevsel
ve kendine has tek yeteneği ile Dünya’yı kontrol edebilen
eylemleri ifade edilirken, teknoloji terimiyle ise; bu
bir varlık olmayı başarması ilginç değil mi?..
eylemlerin araç, süreç gibi tüm katmanlarıyla organize
Doğada insan yavrusu kadar savunmasız ve uzun süre bakıma ihtiyaç duyan bir başka canlı daha yoktur mesela.. Yaşama dair tüm faaliyetlerinde, bu dönüştürücü yeteneğini kullanan insan, tarih boyunca sanat, bilim ve teknolojide kollektif bir gelişim süreci sergiledi.
6
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
olmuş ve üretime dönmüş biçimi kast edilir. 19. yy’ın 2.yarısına kadar ayrı kavramlar olarak ele alınan İletişim Teknolojileri ve Bilgi Teknolojileri kavramları ise bugün BİT (Bilgi-İletişim Teknolojileri) adıyla, iki ana sahanın telekomünikasyon ağları ile entegre çalışan bilgisayarların birlikteliğini ifade ediyor.
GOLD FİRMA SAYFASI ALEX SEYİS RÖPORTAJ TANITIM FİLMİ
BAŞYAZI
Son iki yüzyılda bu ilerleme öylesine hızlı gelişti ki; Endüstri 4.0 kavramından önceki ilk 3’ünün ne olduğunu hatırlayan pek az insan kaldı herhalde. Bu gelişim evrelerini basitçe gruplamak istersek şöyle bir tablo işimizi görecektir.
ŞİMDİ BİRAZ GERÇEKLER.. Saydığım bu birkaç örnek kısa vadede pratiğe dönüşemeyebilir. Teknolojileri hazır olsa da, yaşamımızda direkt olarak rol almaları için 10-15 yıla ihtiyaç var gibi.. Tabi savunma sanayi ve teknolojik silahları kategori dışında
ENDÜSTRİ 1.0
18.YY
Buhar gücü kullanılan mekanik sistemler
ENDÜSTRİ 2.0
19.YY
Elektrikli sistemlerle seri üretime geçilmesi
Bir örnekle açıklamaya çalışayım: Askeri alanda 3. devrim silahın icadıydı) geldiği nokta bugün öyle bir seviyede ki;
ENDÜSTRİ 3.0
20.YY
BT’nin otomasyon sistemlerine etkisi ve artış
ENDÜSTRİ 4.0
BUGÜN
IoT sistemler, yapay zeka otonom sistemler
bırakırsak. Otonom sistemlerin bu kategorideki ilerleyişine göre takvim sorsanız, yıl 2035! derdim..
kabul edilen otonom silahların (ilk ikisi barut ve nükleer kimi öldüreceğine kendi karar verecek olan katil robotlar üzerinde yapılan çalışmalara ilişkin olarak, uluslararası bir grup bilim insanı 2013’te KAIST’i (Kore İleri Bilim ve Teknoloji Enstitüsü) boykot kararı almıştı.
Endüstri’nin Tarihsel Gelişim Süreci
OTONOM SİSTEMLER
Boykot kararı 2018’de KAIST Başkanı Profesör Sung-Çul Şin’in, yapay zekanın silah üretiminde sorumlu (!) biçimde
18.yy’da “İnsanoğlu makinelere hükmedecek”
kullanılacağına dair taahhüdü ile geri çekilse de 5 yıl süren
hayalinden, 20.yy’da, yapay zeka kullanan otonom
boykot boyunca onlarca bilim insanı aynı şeyi söylüyordu:
sistemlerin kendi kararlarını alabilecek seviyeye gelmesi.. Gerçekten baş döndürücü.. Otonom sistemler denince şimdilik aklımıza sadece sürücüsüz otomobiller geliyor olabilir. Zira günlük pratiklerimize yansımayan teknolojik gelişmelerin, doğal olarak bir parça uzağındayız. Ama çok daha fazlası var.. Materyalist felsefede tarihin yönünü belirleyenin “erk” olduğunu zihinde tutarak, etik dokunuşlar (yüksek estetik kaygılara sahip ahlaklı bireyler toplumları ya da ilahi müdahale.. bu dokunuşların altını zihin yapınıza
“Otonom sistemli silahlanma yarışı dünyanın sonu olabilir!” Bu bilim insanlardan biri de Kaliforniya Üniversitesi Berkeley Bilgisayar Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Stuart Russell. Bakalım Russell ne diyor; “Yüz tanıma teknolojisinin de yardımıyla yapay zeka silahlar, bir cinsiyeti ya da bir etnik grubu yok edebileceği gibi aynı zamanda sosyal medya hesaplarını tarayarak bir politik görüşe sahip insanları da yok edebilir”
göre doldurabilirsiniz) olmadığı sürece, bu belirleyicinin
Sanırım şimdi yapay zeka ve otonom sistemleri, silah
geleceği akıtacağı seyre pek güvendiğim söylenemez.
sanayii alanında değerlendirirken, neden yıl 2035 dediğimi
Evet, kulağa hoş geliyor; otonom sistemleri ile sürücüsüz otomobillerde güvenli seyahat, birbiriyle haberleşen tanı aletleri sayesinde teşhiste hata payını minimuma indiren doktorsuz hastaneler ya da çocuğun özgün öğrenme
izah edebildim. Sağlık ve eğitim alanındaki ihtiyaçlarımız için yeni nesil teknolojileri biraz daha bekleyeceğiz ama maşallah silah teknolojilerinde 3. nesil devrimin eşiğindeyiz.
biçimine göre kişiye özel eğitim metodu uygulayan
İnsan bazen sormadan edemiyor; Teknoloji melek midir,
öğretmensiz okullar..
şeytan mı?.. Ben “teknoloji” yazdım, siz “insan” okuyun..
Belki de sabah dişlerimizi fırçalarken, tükürük yapımızdan
Geleceğin iyilerin ellerinde şekilleneceği günlere..
bir hastalığı teşhis eden diş fırçalarımız olur..
8
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
İNDEKSE DÖN
RAMAZAN ÇİÇEK RÖPORTAJ
GOLD FİRMA SAYFASI
ÜRÜN KATALOĞU
TANITIM FİLMİ
FİYAT LİSTESİ
ENİS ALKAN RÖPORTAJ GOLD FİRMA SAYFASI FİYAT LİSTESİ
MAKALE
ZENGİNLİĞİN VE YOKSULLUĞUN BİR ARADA OLDUĞU ÜLKE;
GiNE CUMHURİYETİ GENCO UYSAL SİGMA ELEKTRİK İHRACAT DİREKTÖRÜ
Bu sayıda; Afrika’nın yeraltı mineral kaynakları bakımından
çıkmıştır. Gine Hükümeti artan yoksulluğu ve ekonomik
muhtemelen en zengin lakin yoksulluk oranının en
durgunluğu önlemek amacıyla 2016-2020 yılları için 5 yıllık
yüksek olduğu ülkesi GİNE ya da resmi adıyla GİNE
bir kalkınma planı hazırladı.
CUMHURİYETİ’nden bahsedeceğim. Yaklaşık olarak 13 milyon nüfusa sahip Gine’nin resmi dili
Yeraltı kaynakları bakımından zengin olan Gine, dünyanın boksit rezervlerinin (alüminyum cevheri) yarısından çoğuna
Fransızca olsa da, halkın büyük bir kısmı Fulbelerin dili
sahiptir. Doğal olarak, ihracatının ise %85’ini boksit ve altın
olan Fulanice’yi de konuşmaktadır. Halkın çoğunluğu
oluşturmaktadır. Üst elik Gine Hükümeti, Amerikan iştiraki
müslümandır.
ile dünyanın en büyük boksit üreticisi konumundadır.
Siyasal yapısı, hiçbir zaman iç savaş yaşamamasına
Ayrıca Gine; yaklaşık 5 milyar ton kullanılmamış yüksek
rağmen birçok çalkantılı döneme ev sahipliği yapmıştır.
kaliteli demir cevheri, altın, elmas rezervleri, belirlenmemiş
1958 yılında Fransız sömürgesinden kurtulduktan sonra
miktarda uranyum ve muhtemel off-shore petrol
maalesef bir türlü rahat nefes alamayan Gine, ilk bağımsız
rezervlerine sahiptir.
seçimini 2010 yılında gerçekleştirmiş ve Alpha Conde’yi Cummhurbaşkanı olarak seçmiştir. 2014-2015 yıllarında yaşanan Ebola salgını ülkenin ekonomisini hayli zayıflatmıştır. Nitekim 2012’deki işsizlik oranı yaklaşık %8 iken 2015’te bu oran %16’ya kadar
12
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
İkliminin tarıma elverişli yapısı komşularına; meyve, sebze ve palmiye yağı ihraç etmesine olanak sağlamaktadır. Ancak tarım sektörü geçmiş yıllarda ihmale uğradığı için ve ebolanın neden olduğu durgunluk en önemli üretim
MAKALE
kalemi olan pirinci bile ithal etmesine neden olmuştur. Bu
Bu bağlamda bakıldığında yapı-inşaat ve elektrik sektörü
sebeple devlet son zamanlarda pirinç üretimine yatırım
önemli bir alanı oluşturuyor.
yapmaktadır.
Ülkenin başkenti Konakri, liman şehri olmasıyla zaten
Son 5 yılda en çok ihracat yapılan ülkeler sırasıyla;
ithalat ve ihracatın kalbi konumunda. Keza elektrik, yapı–
Çin, Hindistan, Belçika, İspanya, İrlanda iken ithalat
inşaat malzemelerinin de toptan ve perakende satış
rakamlarında bu denge Çin, Hindistan, Hollanda, Belçika
merkezi burada.
ve Almanya’ dır.
Madina bölgesinde toptan ve perakende; Matam ve
TÜRKİYE İTHALAT YAPILAN ÜLKE SIRALAMASINDA 8.
Lambany bölgelerinde ise daha çok distribütörler yer
SIRADADIR
alıyor.
Türkiye’den en çok ithalatı yapılan kalemler ise sırasıyla;
ESAS REKABET ÇİN VE TÜRK MALLARI ARASINDA
tuz, sülfür, çimento, demir-çelik ve elektrik malzemeleridir.
Bu sektörlerde pazara, özellikle alçak ve orta gerilim ürünlerinde; General Electric, Schenider, ABB gibi Avrupa markalarının yanı sıra Çin ve Türk markaları da hakim durumda. Yüksek gerilim ürünlerinde ise Siemens çok fazla tercih ediliyor. Devletin geçtiğimiz aylarda 3 lot halinde açtığı, AlçakOrta Gerilim Dağıtım Hattı İhalesi’ni Türk (14.4 M$), Fas ve Fransız-Gine ortaklı firmalar kazandı. Yine önümüzdeki ay 6 lot halinde açılacak Mali-Gine Cumhuriyeti ortaklı ‘PAGEM’ adlı Alçak-Orta Gerilim Dağıtım Hattı İhalesi’nde de en az bir Türk firmasının yer alması bekleniyor. Bu ihale kapsamında ise yaklaşık 135.000 km kablo döşenecek. Genel anlamda toplam 7 Türk inşaat firması Gine’de şu anda aktif olarak konut ve otel inşaatı yapıyor. Bunların arasında en çok bilinen Albayraklar İnşaat, devlet ihalelerinde ve devlet destekli projelerde son derece göze çarpıyor. 92 adet belediye otobüsünün (bunlardan 52 adedi Gine’ye daha önce hibe edilmişti) tedariğini yapan ve şehir otobüs ağını kuran Albayraklar bu projeye toplam 8M$ yatırım yaptılar. Özellikle 2010 yılı başkanlık seçimleri sonrası kazanılan siyasi istikrar ülkeye yatırımcıları çekerek ofis, otel ve konut projelerinde ciddi artışlara neden olmuştur.
14
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
Ayrıca yatırım bedeli 600 M$ olan liman işletmesini ve Konakri şehrinin 3 ilçesini kapsayan katı atık temizliğini (16 M$) de keza bu firma üstlenmiştir.
MAKALE
TÜRK HASTANESİ PROJESİ YOLDA.. Yakında açılacak olan 15 yatak kapasiteli Türk hastanesi de
Yol inşaatı konusunda da kalkınma planları yapan Gine,
gelecek yatırımları arasındadır.
Conakry’nin eteklerinde, Dabola ile Kankan arasındaki
Gine’de yer yer artan rejim karşıtı protestolar ve döviz kurundaki dalgalanmalar ihracatçıları ürkütse de, Türklerin
ve Beyla’dan N’Zerekore’ya olan yol ağları gibi belirli alanlardaki kara yolları ağını geliştirmeyi planlamaktadır.
piyasada yarattığı olumlu hava ve ülkedeki sıcak para
Bu gibi yatırımlar bilhassa yapı-inşaat ve elektrik sektörleri
beraberinde güzel fırsatlar getiriyor.
için Türk yatırımcılara Gine’yi cazip bir pazar haline
Devletin son 5 yıldır hız verdiği yatırımlar özellikle enerji
getiriyor.
alanında hissediliyor. Elektrik kurumunun yenilenmesi
Afrika’da son zamanlarda Türklerin en çok ilgilendiği
ve yeni güç hatlarının kurulması bu yatırımların başında
pazarların başında Gine geliyor. Nitekim 3 Türk restoranı ve
geliyor.
1 pastane bile açmışlar.
Özellikle 2015 yılında faaliyete geçen Kaleta Barajı
Afrika pazarları her zaman yorucu ve yoğun çabalar
sayesinde elektrik servisinde ciddi gelişmeler sağlandı.
isteyen pazarlar, ama gerçek şu ki meyvesi çoğu
Ayrıca içlerinde Kaleta’nın iki katı büyüklüğünde olan
pazarlardan daha cezbedici.
Souapiti Barajı gibi birkaç baraj inşaatı da devletin diğer gelecek yatırımları arasında.
Görüşmek dileğiyle..
İNDEKSE DÖN Temmuz’ 20 • www.sektorumdergisi.com
15
HALUK KARABULUT RÖPORTAJ GOLD FİRMA SAYFASI BASINDAN
ARAŞTIRMA
ELEKTRİKLİ ŞARJ İSTASYONLARI Fosil yakıtların sınırlı ve yenilenemez olması sebebiyle
Dolayısıyla bugün konu hakkındaki Ar-Ge çalışmaları ve
günümüz teknolojisi, ilerleyişini yenilenebilir enerji
yatırım planlamaları hızını arttırmış durumda. Örneğin,
kaynaklarının kullanılması yönünde sürdürüyor.
dünya çapında üretim bandına sahip olan otomobil
Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı, kullanıcılara maddi olarak büyük tasarruflar sağlarken, aynı zamanda doğanın korunmasında da büyük rol oynuyor. Bu durumun otomotiv sektöründeki yansıması olarak
markalarından; Land Rover, üretiminin %30’luk kısmını elektrikli araçlara ayırmış durumda. Bu rakamların 5 yıl süre sonra tüm otomotiv sektöründeki araç üretiminde %30’dan %70’lere ulaşması bekleniyor.
karşımıza çıkan elektrikli araçların hızla üretilmeye
Otomotiv sektöründeki üreticilerin uzun zamandır
başlanmış olmasıyla, benzinli ve dizel araçların zaman
üzerinde çalıştığı bir alan olsa da elektrikli araçlar
geçtikçe kullanımının azalmasıyla elektrikli araçların
beraberinde yepyeni bir yan sanayii de doğuruyor.
gelecekte çok önem kazanacağı bilim ve sanayi
Oluşacak sektörlere ilişkin aslan payı şüphesiz elektrikli
çevrelerince de kabul ediliyor.
şarj istasyonlarının olacak..
18
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
ARAŞTIRMA
PEKİ ELEKTRİKLİ ŞARJ İSTASYONU NEDİR VE NASIL
ana şebekeden gelen 3 faz, şarj istasyonunun dağıtım
ÇALIŞIR?
paneline ulaşır. Dağıtım panelinden şarj ünitelerine
Elektrikli şarj istasyonu; istasyonun özelliğine bağlı olarak değişebilecek sürelerde, elektrikli araçların şarj dolumunu gerçekleştiren bir sistemdir. Şarj istasyonunun hangi akımda elektrik verdiği, sizin istasyonda bekleme sürenizi de doğrudan etkiler. Elektrikli şarj istasyonlarında 3 fazlı alternatif gerilim tercih
BUSBAR sistemi veya kablo ile aktarım yapılır. Elektrikli aracının şarj dolumunu yapmak için, şarj istasyonuna gelen bir kişinin aracını fişe takması ve şarj dolumu için gerekli olan kartı okutması şarj dolumunun başlamasını sağlar. ELEKTRİKLİ ARAÇLARIN CAZİBESİ NEREDEN GELİYOR?
edilmesi aracınıza hızlı bir şarj dolumu sağlar. Aynı anda
Bir otomobil bayisinin ülkemize getirdiği ilk seri üretim
birden çok aracın şarj edilebildiği şarj istasyonlarında alt
ve uzun menzilli elektrikli araç olan Jaguar’ın bataryası
yapının da herhangi bir sıkıntıya mahal vermemesi için iyi
45 dakikada doldurulup, bu bataryanın 400 kilometrelik
olması gerekir.
yol yapabildiği test edildi.
Elektrikli aracın şarj sistemlerindeki tüm parçaları
Bu da benzinli ve dizel araçlarla karşılaştırılacak olursak,
birbirleriyle iç içedir ve tüm parçalar görevlerini sorunsuz
elektrikli araçlarda 4-5 kat bir yakıt tasarrufu elde
bir şekilde yerine getirir. Elektrikli şarj istasyonunda
edeceksiniz demektir.
20
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
ARAŞTIRMA
Elektrikli araçların evde şarj edilmesi daha ekonomik
Yaşanan bu gelişme elektrikli araçların tercih edilmesini
olmakla birlikte, elektrik dolumunun uzun zaman alması
de olumlu olarak etkileyecektir. Dünya piyasasında küresel
şimdilik dezavantajları arasında gösterilebilir.
otomobil devi olan şirketlerin elektrikli araç modellerini,
TÜRKİYE’DE ELEKTRİKLİ ŞARJ İSTASYONLARI Ülkemizde hızlı şarj istasyonlarının sayısı yeterli olmadığından buna bağlı olarak elektrikli araç sayısı da ülkemizde oldukça düşüktür. Önümüzdeki yıllarda bu araçlara taleplerin fazla olacağı düşünüldüğünden elektrikli şarj istasyonlarının yaygınlaştırılmasında çalışmalar hızla devam ediyor. Türkiye’de elektrikli araçların yaygınlaşması için elektrikli araçlara vergi avantajı sağlanıyor. Son zamanlarda faizlerin düşmesiyle beraber araç satışlarının yükselişe geçmiş durumda.
Avrupa pazarına sürmeye başladığı dikkat çekiyor. Ülkemizdeki elektrikli araç piyasasına da doğal olarak bu modeller dahil olacaktır. Son yıllarda dizel araç kullanımının nasıl hızla yayıldığını gördük. Dizel araçların benzinli araçlara göre bu denli yaygınlaşmasında, yakıt tasarrufunun benzinli araçlara göre düşük olması rol oynamıştı. Elektrikli araçların yakıt tüketiminin ise dizel araçlara nazaran oldukça düşük maliyette olması kullanıcıların ilerleyen süreçlerde elektrikli araçları tercih etmesini sağlayacak.
Temmuz’ 20 • www.sektorumdergisi.com
21
ARAŞTIRMA
Bundan dolayı da yakın zamanda elektrikli araçlara olan
Ülkede toplam ZES istasyonu sayısı 100’e ulaşmış olmakla
tercihte bir talep patlaması yaşanacağı öngörülüyor.
birlikte bu şekilde Akdeniz ve Ege bölgelerinde kesintisiz
Ülkemizde elektrikli araç sayısının 2030 yılında 2.2 milyona
ulaşım sağlayabilme durumdadır.
ulaşacağı tahmin ediliyor. ŞARJ SÜRESİNDE 15 DAKİKA HEDEFİ Avrupa’da kurulan hızlı şarj istasyonları 350 kw’lık bir kapasite ile hizmet veriyor. Bu istasyonun maliyetinin 300.000 dolar olduğu tahmin ediliyor.
Otomobil iç ürünlerini üreten Alman şirketi olan Sortimo (SME), ülkesinde çok yoğun olan A8 otoyol üzerine en büyük hızlı şarj istasyonu yapmayı planlıyor. Elektrikli araçların şarj süresinin 15 dakika olduğu bu kapasitedeki istasyonların, Türkiye’de otomotiv şirketleri ile birlikte hayata geçirilebileceğinin müjdesini şimdiden verebiliriz. YENİ BİR YAN SANAYİ SEKTÖRÜ
Bu istasyon Dünya’nın en büyük elektrikli şarj istasyonu olarak günde 4000’den fazla otomobili şarj edebilme kapasitesine sahip olacak. Dünyadaki en büyük şarj istasyonu şuan da Zusmarshausen’de bulunuyor. Zorlu Group’da elektrikli araçlar için AR-GE çalışmaları yaparak ve yatırımlarını bu
Elektrikli araçların şarj istasyonlarının bakım ve yönetiminin
yönde ilerleterek bu alanda liderliğe doğru emin adımlarla
yapılacağı bir sektör de iş başında olacak.. Ülkemizde şarj
yoluna devam ediyor.
istasyonu pazarında şimdilik 3 firma bulunuyor. Şu anki pazarın %30’u ZES firmasının elinde. Bu şarj istasyonlarının bakım ve yönetimi de oldukça önemli. Yakın zamanda; havalimanları, alışveriş merkezleri, otoyollar, iş yerleri ve evlerde yerini alacak olan elektrikli hızlı şarj istasyonlarının göstereceği gelişme sürekli olacak gibi görünüyor ve elektrikli araçlarla beraber dev bir yan sanayi sektörü oluşacağını söylemek mümkün.
TÜRKİYE’DEKİ ELEKTRİKLİ ŞARJ İSTASYONLARINA 10 MİLYAR DOLARLIK YATIRIM Vestel’in şarj istasyonları, tüm ülkeyi kapsayacak şekilde hızlı bir şekilde kurulmaya başladı. İstanbul, İzmir, Ankara yolu üzerine kurulan 10 hızlı şarj istasyonunu yıl sonuna kadar 25’e çıkaracaklarını belirten Zorlu Enerji Group, Türkiye’nin her tarafına elektrikli araç ile herhangi bir elektrik ihtiyacı yaşanmadan dolaşabilecek şekilde bir
VESTEL-ZES AKDENİZ VE EGE’DE KESİNTİSİZ ULAŞIM
sistem oluşturuyor.
Gelecek günlerde hızlı şarj istasyonları üretmeye
200 ayrı lokasyonda hızlı şarj istasyonları sayesinde 10
başlayacak olan Vestel, bu istasyonlarla gerek Türkiye,
milyar dolarlık güzel bir yatırım hayata geçecek. Zorlu
gerekse Avrupa’ya olan yatırımlarıyla adından çokça söz
Enerji Solutions (ZES) markası altında kurulan hızlı şarj
ettirecek. ZES markasıyla hizmet sağlayan Zorlu Enerji,
istasyonu, seri üretime geçerek hızlı şarj istasyonları
Türkiye’de 24 ilde hızlı şarj istasyonu hizmeti sunuyor.
pazarında yerini alacak.
22
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
İNDEKSE DÖN
DİJİTAL TANITIM SAYFASI
FİYAT LİSTESİ 2020 / 1
FİRMA TANITIM FİLMİ
HASAN ALKAN RÖPORTAJ
RÖPORTAJ
MAXEL ENDÜSTRİ SATIŞ MÜDÜRÜ UFUK TEKİN
BUNDAN SONRAKİ HEDEFİMİZ ORTADOĞU VE AFRİKA PAZARLARI OLACAK Ufuk bey, Maxel Endüstri’nin kuruluş
Maxel Endüstri’nin hedefleri nedir
Elektrik, elektronik ve otomasyon
süreci ve yapılanması hakkında kısa
diye soracak olsak neler söylersiniz?
sektörlerİnde üretim yapan, alanlarında çözüm arayan her
bir bilgi alabilir miyiz? Önceliğimiz Wago markasının Maxell Endüstri 2020 yılının şubat
ürünlerini piyasada kendi çatımız
ayında ticari faaliyetine resmen
altında dağıtımı gerçekleştirmek.
başladı. Yaklaşık 8 yıllık Wago
üreticiyle çalışıyoruz. ORTADOĞU VE AFRİKA ÜLKELERİNİ ÖNEMSİYORUZ
Türkiye’de çalışma geçmişim
Biraz önce bahsetttiğim gibi, uzun
bulunmakta. Dolayısıyla sektöre uzak
yıllardır sahada Wago bayrağını
Özellikle aynı işi yaptığımızı
değiliz.
taşımanın bir sonucu olan bağlılık ve
düşündüğümüz büyük Avrupa
prensiplerimiz nedeniyle, bu şirket
firmalarını rol model olarak örnek
Uzun yıllar boyunca, uluslararası
var oldukça ya da Wago Türkiye’nin
alıyoruz. Avrupa firmaları, iç
kurumsal bir firmada çalışmanın
yönetiminin değişmesi gibi özel
piyasalarıyla beraber çeşitli ülkelerde
getirdiği tecrübe, standart al-sat
durumlar yaşanmadığı sürece aktif
de ticari faaliyetlerini sürdürüyorlar.
firmalarından ayrışmamızı sağladı.
bayiliğimize devam edeceğiz. En büyük artıları, kendi ülkelerinde
Üretim yapan tesislerin ihtiyacı
Sektörde birçok uluslararası marka
bulunan üretici sayılarının fazla olması
doğrultusunda elektrik, elektronik
var. Ve birçoğuyla çeşitli anlaşmalar
ve hitap ettikleri sektörlerde etkin rol
ve otomasyon ürünlerinin tedarikini
içerisindeyiz. Resmi faaliyetlerimize
almalarıdır. Hatta kendilerine uzak
gerçekleştiriyoruz.
başladığımız günden bu yana, çok
Ortadoğu ve Afrika ülkelerinde de
kısa süre içerisinde ürün dağıtım
ciddi adımlar attıklarını görüyoruz.
Bu alanda en önemli husus müşteri
çeşitliliğimiz 500 adeti buldu.
taleplerine yönlendirme yapıyor
Aynı yapıyı Türkiye’de kurmaya
olmak. Bu da firmanın, doğru ürünü
Yıl sonu hedeflerimiz ise minumum
başarabilirsek, partner olduğumuz
doğru fiyata almasıyla pekişiyor. ,
1.000 ürün çeşitliliğidir. Bu da, elektrik
yerli üreticilere ve kendi firmamıza
elektronik ve otomasyon bölümlerinin
ivme kazandırmış oluruz.
Bugün odaklandığımız vizyoner
tüm ürün gamına sahip olmamız
hamleler sayesinde Türkiye’nin en
anlamına gelecek.
büyük firmalarına hizmet veriyoruz.
Bu anlamda belki de, Türkiye’den daha çok Ortadoğu ve Afrika ülkelerine önem veriyoruz.
24
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
Çünkü bu ülkelerin; kurulması gereken alt yapılara ve yeni şehirlere, ciddi projelere ihtiyaçları var. Sektörde yaşadığınız zorluklar ve bunlara yönelik çözüm önerilerinizi paylaşır mısınız? Bazı firmaların ürünleri arıza konusunda çok cimridir. Yıllardır en küçük bir arızaya yol açmayan ve sahada aktif çalışan birçok elektronik cihazlarımız bulunuyor. BİZ, İNANMADIĞIMIZ HİÇBİR MARKAYLA ÇALIŞMIYORUZ.
MAXEL ENDÜSTRİ
Herhangi bir sorun yaşandığında ise direk üreticilerle temasta olduğumuz için çok hızlı aksiyon alabiliyoruz. Burada 2 farklı faktör var: Birincisi; garanti kapsamı içerisinde bir arıza durumunda ücretsiz
Maxel Endüstri gücünü; bu iki hzimet
Sektörle bir arada olmamızı sağlayan
ürün değişimi yapabilmek, ikincisi
alanındaki başarısından alıyor.
yayınınız için teşekkür ederim. Tüm
ise; kullanıcı hatalarından oluşan
Sektörüm Dergisi okurlarına Maxel
arızalarda teknik servis hizmeti
Ufuk bey içten yanıtlarınız için
veya talebe göre yedek parça ürün
teşekkür ediyor, başarılarınızın
tedariğini gerçekleştirebilmek.
devamını diliyorum..
adına selamlarımı sunuyorum.
İNDEKSE DÖN
MAKALE
ampulün tarihi serüveni
AHMET SOYLU PHILIPS AYDINLATMA KAMU İLİŞKİLER MÜDÜRÜ
Bir maytap, ampulden daha parlak bir ışık verebilir
Ampulün icadı sürecinde, tarihte bilinen 22 bilim insanı
ama onu sokağınızı aydınlatmak için kullanamazsınız.
ismi mevcuttur.
Çünkü yeterince yanmaz. Başarı için; kalıcılık, parlaklıktan daha gereklidir.
Richard Lody Jones
(vakum fiziğinin kurucusu) vakum pompasını bulması ile başladı diyebiliriz. Hemen ardından; pil, batarya ve
IŞIK HAYATTIR
elektrik konusundaki çalışmaların belirli bir seviyeye
Bilimde Edison & Tesla rekabetinin sonucu kadar
parlayan bir tel ile akkor lambalar üzerine çalışır.
merak uyandıran bir başka soru da ampulün icadı sanırım.. Bu önemli buluşta gerçekten sadece Edison’un imzası mı var? Geçmişe baktığımızda, ampulün dayanılmaz çekim kuvveti bir hayli bilim insanını kendine yöneltmiş fakat tarih önünde Edison, omuz farkıyla öne çımış gibi duruyor.
26
Herşey; 1650‘de Alman mucit Otto von Guericke’nin
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
gelmesi ile ampulün icadına dair çalışmalar başlar. 1800’de Alessandro Volta ilk olarak, basit şekilde
Henry Woodward, Mathew Evans, James Bowman Lindsay, Heinrich Göbel, William Edward Sawyer ve Moses Gerrish Farmer tarafından da elektrikli lambalar üzerine çalışmalar yapılmıştır. Ancak hiçbiri kendi dinamikleri çerçevesinde, tarihte büyük yankı uyandıramamıştır.
GOLD FİRMA SAYFASI TANITIM FİLMİ LED ÜRÜN KATALOĞU GENEL KATALOG FİYAT LİSTESİ
makale
Farklı bilim dallarında da yetenekli bu biribirinden değerli
Voltaik Pil
bilim insanlarından hepimize ilginç gelebilecek bir kaçı şöyle sıralanıyor : • 1802-HUMPHRY DAVY ( 1778 – 1829 )
Ampul ile ilgili ilk çalışmalar 1802 yılında İngiliz Humprey Davy tarafından, platin ince bir şeritten akım geçirilerek ilk enkandesan ışığının elde edilmesi başlamıştır. Maalesef ortaya çıkan ışık pek parlak değildi ve fazla uzun süre yanmayı başaramamıştı. Yine de Davy; ampul icadı çalışmalarını başlatmış olup, on yıllarca diğer bilim insanlarına ilham olmayı başardı. Yine 1809 yılında Davy, 2.000 adet pile bağlı iki karbon çubuk ile ilk ark lambasını yapmıştır. Kimyager Davy 1799’da, tarihe gülme gazı diye geçen azot proksidini bulandır. 1803 yılında Bristol’dan Londra’ya gelerek Royal Society’ye üye, daha sonra da başkan oldu. Davy, 1807’de önce erimiş külden elektrik akımını geçirdi ve bu yolla önce potasyum adını verdiği elementi, sonra da sodadan sodyum elementini ayırmayı başardı. 1808’de baryum, stronsiyum ve kalsiyumu buldu. Davy, aynı zamanda elektrik motorlarının mucidi Micheal Faraday’ın asistanlığını da yapmıştır. Bu pencereden baktığımızda Davy, 1800’lü yılların başlarında elektrikten ilk ışığı elde eden kişidir diyebiliriz. Genç yaşında her konuda meraklı bilim insanı Davy,
onsolalions in Travel or the Last Days of a Philosopher
binlerce voltaik pilini bir araya getirip, o günün teknolojisi
(Gezinin Verdiği Avunma veya Bir Filozofun Son Günleri) adlı
ile çağı aydınlatacak hamleyi gerçekleştirdi.
bir eseri bulunmaktadır.
Aslında elektrikli akkor telle aydınlatma Davy‘nin imzasını
İngiliz mucit Davy’nin ölümünden sonra ampulün icadı
taşıyan, ark ışığı ile 1809’dan beri yanıyor diyebiliriz.
için birçok bilim insanı kolları sıvamıştır. Ancak Thomas Alva Edison; toplam 1.093 patent sahibi olup, 425’i
İngiliz bilim insanı Humphry Davy‘nin hayatına
aydınlatma alanındaydı. Ve tarihe nasıl geçileceğini daha
baktığımızda, kimyager, fizikçi ve mucit özelliklerini
iyi biliyordu..
görüyoruz.
28
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
makale
• 1840-WARREN DE LA RUE
İngiliz bilim insanı Swan, genç yaşında fotoğraf levhaları
İngiliz bilim insanı, vakumlanmış cam bir tüp içine
üreten bir firmada çalışırken, fotoğraf levhalarına ilişkin
bobin sarımlı bir platin tel ( ilament) sarıp yerleştirmiş ve
bir çok buluşa imza attı ve ismi giderek ünlendi. Başarılı
üzerinden akım geçirmiştir.
bir iş adamı olmaya başlayan ve başarıları ile Sir ünvanı
Elde ettiği ışık kaliteli ve verimli olmasına rağmen platinin pahalı olması sebebiyle lambanın kullanılması,
alan Swan; elektrik ile çalışan karbon filamanlı ampulü geliştirmesi ile tarih sahnesinde yerini aldı.
ticari açıdan o tarihler için mümkün değildi. Bu çok
Swan, 1848’de kömürleştirilmiş kağıttan icat ettiği ilk
değerli sonuç tarihin tozlu raflarında kalmıştır. Sonra
filaman ile havası boşaltılmış cam tüpü buluşturdu. Ancak
1880’li yıllarda, Edison için ilham olmuştur.
cam tüp içinde havayı boşaltmak için yeterli vakumu sağlayamaması ve uzun ömürlü pillerin olmaması dolayısıyla elde ettiği ışık zayıftı. Çalışmaları 22 yıl durağan ilerledi. 1870’li yıllarda vakum pompalarının gelişimi ve elektrik üretimi için dinamonun icadı ile çalışmalarına yeniden hız verdi. Swan, 1878’de, karbon filamanlı ampulü, Newcastle Kimya Derneği’nde sergiledi. Bu tarihte bir ilkti.. Edison, Swan'la aynı dönemlerde, deneylerini platin filaman kullanarak sürdürüyordu. Ancak Edison'da kısa sürede karbon filamana geçti ve elektrik direnci yüksek olduğu için daha kullanışlı olan bir ampul geliştirdi. Edison ile Swan arasında patent konusunda davalar, kavgalar başladı. Nihayetinde iki mucit, 1883’de aralarında anlaşarak Edison-Swan limited şirketini (EDISWAN) kurarak beraber çalışmaya başladılar. Swan 1883’de, flaman yapımı için daha ileri bir yöntem buldu.
• 1848-SIR JOSEPH WILSON SWAN (1828 -1914)
• 1875-SIR ELLIO T THOMAS
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
29
makale
Aydınlatmada ampulün ticari olarak insan hayatına
1879’da New York şehrinde zamanın gökdelenlerinden
dokunuşu Sir Elliot Thomas imzasını taşımaktadır. Bambu
7 katlı Equitable Building binasının ilk elektrik ışıklarını
flamanlı ampul üretip patentini alan Sir Elliot Thomas,
kurup geliştirir.
ticari olan ampulü ortaya çıkarmıştır.
Elektrikli lamba geliştiricisi olarak da bilinen Maxim’in,
Ampul verimliydi ancak bambu filamadan daha verimlisi
toplamda 300’e yakın patenti oldu. Aydınlatma
aynı dönemlerde bir başka bilim insanının (Swan)
konusundaki patentleri; akkor, ark lamba tasarımları ve
labatuvarında olgunlaşıyordu.
üretim yöntemlerinden oluşuyordu.
Bu icat henüz altyapısı hazır olmayan bir dünya için erken
Maxim, 20 Temmuz 1880’de elektrikli akkor lambada
ama ilk olması açısından önemliydi. Sir Elliot, patent
kullandığı M şekilli filament için ABD’de patent aldı.
sahibi olsada, ticari olarak başarılı sonuçlar elde edemedi.
1881’de İngiltere’ye göç etti. 1882’de ticari olarak M şekilli
• 1878 -SIR HIRAM STEVENS MAXIM
filamente sahip lambasını üretmeye başladı. Maxim; ampulü geliştirerek, New York’ta Building binasına icat ettiği bu elektrik ampullerini takarak, ampulün kendi icadı olduğunu Edison’a göstermeye çalıştı. Maxim ve Edison arasında patent anlaşmazlıkları aralarında rekabete yol açtı. Tarih, Maxim’in akkor filamentli ampulü ilk bulan kişi olduğunu ispatlasa da, patent kanunlarını iyi bilen Edison ilk patenti üzerine alır. Herhangi bir hak üstünlüğü alamayan Maxim, Edison’a yenik düşer ve Edison üretime geçer.
1840’da Amerika’da doğdu. Gençlik yıllarında, ilk seyyar otomatik makineli tüfeği icat etti. Bu buluşunu lokomotif farı izledi. 1878’de aydınlatma alanında ilk patentini elektrikli lambalarda iyileştirmeler adında aldı. Bu lambasında filament yoktu.
30
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
M Şekilli Filament
MAKALE
1879 – THOMAS ALVA EDISON
Enkandesan ışığının başarısı Edison’un çok kişi tarafından tanınmasını sağladı. Edison dönemine kadar değişik pencerelerden, farklı yaklaşım ve denemeler ile ampul icadına olgunluklar sağlandı, ticarileşti ve başarı sağlandı. Tabi yine aynı dönemlerde başka bilim insanlarınca çalışmalarda devam ediyordu. Örneğin; cam ampul ilk olarak Matthew Evans ve Henry Woodward tarafından tasarlandı. Yine aynı dönemde bilim insanları deşarj lambaları üzerinde çalışıyorlardı. Önce cam tüpün içindeki karbondioksitin daha sonra kripton ve argon soy gazlarının kullanımı sayesinde ampulün verimliliği arttırdılar. İlk akkor lambalarda kullanılan filamanlar çalıştırıldıkça hızla yok olduğu için, en fazla 1 günlük bir çalışma ömrüne sahipti. Cam ampuller vakumlanarak, kararlı gazların da eklenmesi ile performansları artırıldı ve akkor lambaların ömrü 1 yıla çıkarıldı. 1901’de Peter Hewitt, mavimsi beyaz ışık yayan civalı buhar lambasını tanıttı. Sonra sodyum buharı kullanarak daha fazla ışık veren lamba icat edildi. 1906’da Willies Whitney, flamanı yanma ve korlanmadan korumak için metal kaplama ve karbon flaman kullandı. 1910 yılında, William Coolidge, dayanıklı tungsten
Tabii tarihe geçen, enkandesan lambanın ve elektriğin gelişimine yüksek katkıda bulunmuş en önde gelen isim Edison’dur. Görünen odur ki; Edison, ampulü gerçekten icat eden kişi değildi ancak ampulün gelişiminde önemli rol üstelendi. 1879’da yüksek vakum ve karbonize flaman yardımıyla uzun yanan, yüksek verimli ışığı üretti. Ampulün evlere
filamanı icat etti. Akkor lambada ışımayı sağlaması için platin, bambu, karbon denemeleri üzerine, sonra daha dayanıklı olan tungstene geçilmişti. Floresan lamba kendini, ilk kez 1937 yılında New York Dünya Fuarı’nda gösterdi. 1940’larla birlikte yumuşak akkor ampüller, 1950’lerle birlikte ise halojen lamba bulundu.
girmesi, pratik hayatta yerini alması konusuna eğildi,
Tüm bu süreçler olgunlaştı, tamamlandı ve şimdi,
ilerleme sağladı.
ilk olarak 1907’de icat edilen LED’ler, yani Işık Yayan
Edison sadece akkor aydınlatmayı oluşturmadı. Ayrıca akkor ışığını daha güvenli, pratik ve ekonomik hale getiren gerekli elementleri bulunduran elektriksel aydınlatma mekanizmasını da geliştirdi.
Diyot’lar günümüzün en popüler ışık kaynakları olarak önümüzdeler. LED teknolojisinin ilerlemesine dair LED ile ilgili tarihçeye başka bir sayıda yer vermeyi planlıyorum. Sağlık dolu güzel bir Temmuz ayı dilerim.
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
31
MAKALE
KADRİ DEMİR POLDY İK YAZILIM YÖNETİCİ ORTAĞI
NORMALLEŞME SÜRECİNDE ÇALIŞAN MOTİVASYONU Şirketler çalışanlarına ekonomik faydalar, kariyer ve
hastalık gibi durumlarda şirketlerin çalışanlarını koruma ve
gelişim olanakları sunmanın haricinde aynı zamanda
destekleme adına aldıkları önlemler ile aksiyonların
çalışanlarının sağlık ve zindeliklerinden de sorumlular.
yeterliliği bundan böyle çok daha fazla mercek altında
Sağlık deyince sadece bedensel değil, zihinsel ve ruhsal
olacak konular olarak yer almaktadır.
boyutları da önemlidir.
Çalışanların iş yerlerinde çalışırken sosyal mesafe uygun
Normalleşme sürecinde iş yerinde çalışanlar için iş sağlığı
çalışmaları, ofis giriş ve çıkışlarda ateşlerinin ölçülmesi
kuralları ve iş yerindeki uygulamalarına uyum süreci en
ve iş yeri ortamının düzenli olarak dezenfekte edilmesi
önemli konuların başında gelmektedir.
çalışanlar için önemlilik arz edecektir.
Çalışanların sağlıkları ile ilgili endişelerinin artması,
Şirketler ulaşım konusunda servis veya araç imkanı yok ise
hatta bazılarında bunun paniğe dönüşmesi çalışanlarda
toplu taşıma ile iş yerine gidip gelmekte ayrıca çalışanların
demotivasyon yaratmakta ve kendilerinden endişe
sokağa çıkmalarında tedirginlik yaratmaktadır.
duymalarına yol açmaktadır. Bu nedenle iş yerlerindeki hijyenik koşullar, iş seyahatlerinin yoğun olduğu mesleklerde buna orantılı olarak artan riskler, salgın
32
Temmuz • www.sektorumdergisi.com
Bu tür dönemlerde şirketlerin çalışanlarına nasıl ve ne kadar destek olabilecekleri; onların yaşayacakları deneyime ve motivasyonlarına bir hayli etki edecektir.
MAKALE
Bu tarz olağanüstü durumlarda kurumlar çalışanlarının
sistemi değişiminin çalışanlara etkisinin benzeri şekilde
morallerini yüksek tutabilme, onlara psikolojik destek
gelişeceğini düşünerek ilk dört basamağı en hızlı şekilde
sunma ve onların deneyimlerini en iyi hale getirebilme
geçmeleri adına şirketler önlem almalı, iletişimlerini
konularında ellerinden gelenin en iyisini yapmalılardır.
güçlendirmeli ve çalışanlarının yanında olduğunu
Çalışanlarına günümüzün “sosyal” şirketleri, bir
hissettirmelidir.
işverenden öte bu destekleyici tutum ve kapsayıcı bakış açısı ile yaklaşmalıdırlar.
Entegrasyon öncesi süreci en olumlu şekilde atlatabilen çalışanlara sahip şirketler belki de ayakta kalabilecek ve devamlılığını koruyabilecektir. Çalışanların motivasyonunun yüksek tutulabilmesi adına da İnsan Kaynakları Birimlerine her zamankinden daha da büyük görev düşmektedir.
Bir yandan sağlığını, bir yandan da işini kaybetme kaygısını eş zamanlı yaşayanlar çalışanlar mutlaka olacaktır. Özellikle finansal olarak zorluk çeken firmaların eksik istihdam sağlama durumlarına göre kısa çalışma ödeneği, işsizlik ücreti gibi çalışanların ücretlerindeki belirsizliğin çalışanlar üzerinde yaratacağı olumsuz etkileri en aza indirebilmek adına şeffaf iletişim her zamankinden çok daha önemli olacaktır. Aksiyonlar ve alınan önlemlerle çalışanlarını gerçekten düşünerek hareket eden şirketler bu süreçte değerlerini daha da çok artıracaktır. Yaşanılan her değişim sırası ile şok-reddetme-öfkelenmedepresyon-kabul etme ve entegrasyon şeklinde ilerler. Korona virüs salgını dolayısıyla yaşanılan bu çalışma
34
Temmuz • www.sektorumdergisi.com
İnsan Kaynakları Birimine, sistemlerine ve altyapısına yatırım yapan şirketler burada farklarını ortaya koyacaklardır. Çalışanların motivasyonlarını arttırmak için teknolojiyi iş modeli olarak kullanırken şirket içi verimliliğin artması içinde önemli katkılar sağlayacaklardır. En kısa sürede normalleşme sürecine tam geçmek dileklerimle sağlıklı günler diliyorum. Görüşmek dileğiyle..
İNDEKSE DÖN
METEHAN KAPLAN RÖPORTAJ
FİYAT LİSTESİ
ÜRÜN KATALOĞU
TANITIM FİLMİ
GOLD FİRMA SAYFASI
GOLD FİRMA SAYFASI FİYAT LİSTESİ ZAFER OBUZ RÖPORTAJ
MAKALE
EVREN YURTTAŞ YURTTAŞ HOLDİNG YÖNETİM KURULU BAŞKANI
PARATONER ve PARAFUDR FARKI Parafudrun alçak gerilim sistemlerine uygulamalarının
Parafudr ise, paratonere nazaran çok daha az bilinen,
artmasıyla birlikte, henüz paratoner kelimesi tam olarak
hatta meslekteki birçok kişi tarafından henüz duyulmamış
dilimize alışmadan bir de parafudr geldi.
olan koruma ürünleri olarak; paratonerlerin yapının dışında
Paratoner ve parafudr kelimeleri birbirine çok benzeyen, yıldırımdan korunmak amacıyla sistem ve tesisatlarda uygulamaları yapılan koruma ürünleri olduğu için, ister istemez karıştırılmaları da çok normal aslına bakarsanız.
yaptığı akımın topraklanma işlemini, yapı içindeki elektrik tesisatında yaparlar. PARAFUDR KONUSUNDA DOĞRU BİLİNEN YANLIŞLAR Paratoner konusunda az da olsa birçok kişi fikir sahibi
Paratoner; yüksek bir yapının dışına konulan özel bir
olmasına rağmen, parafudr konusunda gerçek bilgiye
çubuk ile bulut-toprak arasında meydana gelen elektron
ulaşmak neredeyse imkansızdır.
alışverişine adeta yön veren ve yapının herhangi bir yerinden bu işlemin yapılmasını engelleyerek dış yıldırımlık adı altında uygulaması yapılan bir koruma yöntemidir.
Gerek parafudr ithalatçılarının hatalı tanıtımları, gerekse sadece satış odaklı uygulayıcılar, parafudrun “yüksek voltajı toprağa ilettiği şeklinde” verilen bilgiye hatalı demenin bile lüks sayılacağı yanlış verileri piyasaya sunmuşlardır.
38
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
Terminolojide voltaj ve akımın aynı şeyler olduğu düşünülse de aslında çok farklı şeylerdir. Akım; iletkenin taşıdığı elektron yoğunluğu ise; Voltaj bu elektronların yön almasını sağlayan elektromotor kuvveti olarak tarif edilebilir. Bu tanımı halk dilinde anlatacak olursak, iletkeni bir su borusu olarak düşündüğümüzde akım borunun içindeki su miktarını, voltaj ise suyun debisini ifade eder. Yani borunun içindeki su ile duş alabilirken, aynı miktar su daha şiddetli aktığında otomobil yıkayabilir, çok daha şiddetli olursa metali bile kesebiliriz.
YENİ NESİL PARAFUDRLAR Paratoner-parafudr farkını anlattıktan ve parafudrun yüksek voltajı topraklama gibi, teknik olarak yanlış bir ifadeyi açıkladıktan sonra, yeni nesil parafudrlardan bahsetmek doğru olacaktır. Yeni nesil parafudrlar, alçak gerilim parafudrlarının akım peaklerini topraklaması ile eş zamanlı oluşan voltaj peaklerinin sistemdeki cihazlara zarar vermesini engellemek amacıyla üretilmiş koruma ürünleridir. Klasik B,C,D sınıfı yada Tip1, Tip2, Tip3 olarak sınıflandırılan parafudrların kabiliyetini bir arada gösteren yeni nesil
Bu özet bilgiler ile düzeltilmesi gereken temel yanlış;
parafudrlar, ayrıca sistemde iyi bir topraklama aramadıkları
“Parafudr yüksek voltajı topraklamaz, sistemde
gibi, topraklama olmasa da koruma sağlayabilmekte
oluşan fazla akımı topraklar.” Yani su borusu örneği
ve faz-faz, faz-nötr aşırı gerilim sönümleme işlevi
ile açıklayacak olursak, boruya fazla suyun girmesini
görmektedirler.
engeller ama borunun içindeki suyun daha hızlı akmasını engellemez.
Görüşmek dileğiyle...
İNDEKSE DÖN Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
39
MAKALE
YILMAZ CAYMAZ OPAŞ PAKET ŞALTER GENEL KOORDİNATÖRÜ
İŞLETMELERDE DİJİTAL DÖNÜŞÜM Sevgili Sektörüm okurları, değerli dostlarım.. Dijital dönüşümü sade bir ifade ile tanımlamaya çalışırsak;
yaşantımızın da birer parçası olma yolunda hızını sürdürüyor.
geleneksel olan iletişim ve etkileşimin teknolojik
Endüstri 4.0’la birlikte dijitalleşmenin iş yaşamımızda
yeniliklerle yeniden şekillenmesi veya analog
başlattığı değişim rüzgarı, süratle 5.0’a doğru yol alıyor.
uygulamaların dijitale evrimleşmesidir diyebiliriz.
Öyle ki; henüz kavrama alışmadan dünyanın birçok
Yaşadığımız pandemi ile beraber dünyamızda zaten
bölgesinde deneme çalışmaları uygulanmaya başladı.
başlamış olan dijitalleşme dönemine artık tamamen
Dijital dönüşümün ticari alandaki yeni dünyasına bir an
girmiş sayılırız.
önce eklemlenmek, değişen teknolojinin gelişiminden,
Bu sürecin ilk etkilerini; internetin çok yaygın hale gelmesiyle başta cep telefonları ve taşınabilir elektronik
kaynaklarından ve kolaylıklarından yararlanmak durumundayız.
aygıtların, hayatımızın bir parçası olarak kendilerine yer
Dijital etkinliklerden yararlanmanın olumlu geri
bulmalarıyla yaşadık.
dönüşümlerini yaşamaya başlamak zorundayız. Tüm
İletişim kaynaklarının yenilenmesi ve yön bulmasındaki etkilerini fazlasıyla hissettiren bu değişim, iş ve özel
40
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
işletmeler pandemi sürecini bu yenilenmeye odaklanarak en verimli şekilde kullanabilir.
GOLD FİRMA SAYFASI
İNGİLİZCE KATALOG
ENES KARAKUŞ RÖPORTAJ
ÜRÜN KATALOĞU
MAKALE
İşletmeler pazarlama başta olmak üzere tüm faaliyetlerini
yaygın ürünlerini ve uygulamalarının kullanmaya her
yenileme dönemi içinde olduklarını, “bir adım önde”
zamankinden daha çok mecburuz.
olma şartının dijitalleşme ile orantılı olduğunun farkına varmalı ve çok geç kalmadan bu yenilikte kendilerine yer vermelidir. Dijital dönüşüm içinde yer alma ve aynı zamanda bu yeniliğe uyumlu hale gelmenin kurallarını iyi belirlemek ve iyi uygulamak gerekir. Aslında dijitalleşme yeni bir süreç değil. İnternetin yaygın kullanımı ortaya çıktıktan sonraki dönem ile beraber tanıştığımız bir teknoloji.
Üretim ve pazarlamanın bu değişimin içinde yeniden şekillenmesi kaçınılmaz olmuş gözükmektedir. Tüm işletmelerin, artık bu gelişmelere adapte olması, hayatımız ve geleceğimiz için yoğun biçimde yer vermesi gerekiyor. Artık görülüyor ki; işletmeler, dijital dönüşümü en azından sosyal medya hesapları üzerinden kullanmaya başladılar bile. İş görüşmeleri ve toplantıların görüntülü yapılmaya başlaması, basılı evrakların neredeyse tamamen
Eskiden işletmelerde el ile tutulan muhasebe işlemleri
hayatımızdan çıkışı buna güzel birer örnek teşkil
ve kayıtları, verilerin arşivlenmesi, sürekli kağıtlara yazılan
etmektedir.
ve belgelendirmenin yapıldığı iş örnekleri aslında uzun zamandan beri terk ettiğimiz hatta dijital teknolojiyle beraber hiç olmamışçasına unuttuğumuz devirler..
İşletmelerde geleneksel yaklaşımların geride bırakılmasının birtakım sancıları yaşanabilir ama bu dönüşüme herkesin hazır olma hedefindeki bir
Fakat pandemi ile beraber dijital dönüşümde yaşanan
bilinçlenme, inancı geleceğe dönük stratejilerin
değişim ciddi bir sıçrama getirdi. Karşılıklı iletişimin
işletmelerin yaşamsal faaliyetleri içinde yer alması
ve temasın olmadığı alışverişler, sanal pazarlamanın
anlamına gelmektedir.
öne çıkmasına yol açtı. Bugün dijital teknolojinin
42
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
U
OĞ
ÜN
İ
LER
NZ
PA
İ
TES
A
İS TL
MA
GO
L
İR DF
I
FAS
Y SA
FİY
M KO
ON
Y AS
ÇÖ
M ZÜ
ÜR
K
L ATA
MAKALE
Bunların gerçekleşmesi için şirket kültürlerinin de
E- ticaretin yaygınlaşması ticaret hayatına bir farklılık
değişime uygun biçimde dönüşmesi gerekir. Böylesine
kazandırdı.
bir değişim sürecinin zorlukları, elbette ülkemiz işletmelerinde görülecek ve yaşanacak bir durum ama en üstten en alta kadar bütün birimlerde bu değişim anlatılmalı. Gerekiyorsa eğitimler alınarak desteklenmeli ve yarına hazır hale gelmek için vakit geçmeden çalışmalara başlanması gerekmektedir. Perakendeden toptan satışa kadar her tür faaliyetteki tüm işletmeler, son zamanlarda dijital dönüşüme daha
Artık iş dünyasının tüm paydaşları, bu değişime doğru zamanda entegre olmaz ve geç kalırsa yaşamalarının zor olacağının farkına vardı. Bunun için dijital teknolojiyi iş yapılarına uygun hale getirmeye başladılar. Şimdi bu uygulamaları verimli hale getirmeye, dijital pazarlama yöntemlerini harekete geçirerek, farklı iletişim etkinliklerine yer vermeye başlıyoruz. Güçlü datalar oluşturarak ve iletişim kanallarını müşterileri
hızlı girdiler ve çok iyi sosyal medya uygulayıcıları ve
için daha etkin kullanmaya başladık.
kullanıcıları oldular.
Bundan sonra ise, dijitalleşmeyi benimsemek demek;
Bunun geri dönüşlerinin olumlu olarak işletmelere yeni
doğru kararlar almak anlamını taşır. Kısacası dostlarım,
bir heyecan ve beraberinde farkındalık olarak yansıması
dönüşüm başladı ve biz buna hazır mıyız, kendimizi
görülmektedir.
sorgulamak zorundayız.
Ağırlıklı olarak satış ve pazarlamanın da bu değişimden
Geç kalmadan hazırlanmak hedef planlarınızda yer almalı
etkilenmesi ve değişim göstermesi, sanayide üretim
ve hızla harekete geçmelisiniz. Yeni dünya düzeni bundan
proseslerinin uyumlu hale getirilmesi, dijitalleşme
sonraki yaşam biçimimiz olacak, unutmayalım..
sürecinde başta işletmelerimiz olmak üzere ülkemizin
Değişime ayak uyduracağımız günlere.. Saygılarımla..
de diğer ülkeler ile aynı anda aynı dili kullanmaya başlaması, bu dönüşümden geri kalmayacağımız anlamına gelmektedir.
İNDEKSE DÖN 44
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
FİYAT LİSTESİ
GOLD FİRMA SAYFASI
ARAŞTIRMA
AMPULDEN LAZER TEKNOLOJİSİNE IŞIK VE AYDINLATMA TEKNOLOJİLERİ TARİHİ
46
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
ARAŞTIRMA
Yıl 1879 Aralık ayı yılbaşı gecesi ve hava çok soğuk… Ama buna rağmen Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Middlesex bölgesinde bir laboratuvarın önünde insanlar bir dakikalık sihire tanık olmak için birikmiş durumda. Menlo Park büyücüsü ve onun parlak ışığını görmek için bekliyorlar. Bugün “ışık nedir” ve ampulün ilk olarak nasıl ortaya çıktığını öğrenecek; insanoğlunun ışığın gücünü hiçe saymaya iten sebepleri bilimin kurnazlığında araştıracağız.
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
47
ARAŞTIRMA HABER
İNSANOĞLUNUN IŞIKLA İLİŞKİSİ
Ateş, etrafımızdaki her şeyde olduğu gibi küçücük taneciklerden oluşur. Bu tanecikler ne kadar hızlı hareket
İnsanlar çeşitli ışık kaynakları kullanmaya çok erken bir
ederse ortaya çıkan ışık o kadar mükemmel olur.
dönemde başlamıştı. Ancak yine de güneşin batması demek bütün aktivitenin sona ermesi demekti. Suni ışık
Mesela odun, hareket etmeyen taneciklerden oluştuğu
öncesindeki günlerde erkeklerin iki seçeneği bulunuyordu:
için ilk başta çok iyi yanmaz. Ama içindeki tanecikler ısı
Ya karanlıkta oturup dolunay zamanını bekleyeceklerdi ya
sayesinde hareket etmeye başladığı anda enerji fazlası
da bir şeyler yakacaklardı.
açığa çıkarak ışık haline dönüşür.
Tarih boyunca el feneri, gaz lambaları ve mumlar gibi çeşit
Bugün hala asıl dikkat çeken ışık kaynağını spotlu lambalar
çeşit ışık kaynakları kullanılmıştır. İnsanlar titreyerek yanan
olduğunu görürüz. Bütün bunlara rağmen uzun elbiseli
ve loş ışığa çok alışmışlardı.
kadın ve peruklu erkek tiyatro sanatçılarının yanan ateşler içinde bir araya gelmesi ile spot ışıklar biraz unutuldu.
Nihayet 19. Yüzyılda mucitler ışık olayını modernize etmek
Aslında çok şehvetli bir görüntüydü.
için çalışmalara başlamışlardı.1826 yılında spotlu lambalar ortaya çıktı ilk önce. Daha çok tiyatrolarda kullanılıyordu ve
Alevler çok uzun bir süre ışık kaynağı olmaya devam etti.
oksijenle hidrojen alevlerinden elde edilen ısıyla bir kireç
Mesela mumlar binlerce yıldır hayatımızdalar. Ama bir
taşını yakarak çalışıyordu.
ampulün verdiği ışığın sadece %1‘ini verebiliyorlar.
48
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
DAĞITIM KUTULARI
GOLD FİRMA SAYFASI
ARAŞTIRMA
Hem ayrıca yanınızda mum yanarken uyuya kalmak hiç de iyi bir fikir değil. O yüzden daha güvenli ve iyi bir ışık kaynağı olmalıydı. Bu ihtiyacın birçok sebebi daha vardı. O sıralarda sanayi devrimi gerçekleşiyor dünyayı sayısız konuda değiştiriyordu ve artık kömüre de ihtiyaç vardı. Kömür madenciliği çok tehlikeli ve öldürücü bir iş olarak görülüyordu. İngiltere’deki maden ocaklarında birçok insan ölüyordu. Ölümlerin sebebi genellikle yerin o kadar altında çalışan işçilerin iş yapabilmek için ışığa ihtiyaç duymasıydı. Ama ışık demek ateş veya el lambası demekti. Metan gibi madenlerin içinde çokça biriken patlayıcı gazların yanında ateş yakmak imkansızdı ve çok tehlikeliydi. Kolay alev alan gazlarla ateş aynı anda güvenli olarak kullanabilir miydi? Sonra ortaya çıkıyor ki evet kullanılabiliyormuş.
50
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
GOLD FİRMA SAYFASI
ÜRÜN KATALOĞU
ARAŞTIRMA
saatlerde de bu yeni icat sayesinde işçilerini çalıştırmaya başlamışlardı. İşte bu yüzden bu lambanın ömrü de uzun olmadı. Peki ne değişti öyleyse? Sir Humphry Davy değişti. O artık kendi parlak ışığı yerine elektriğin gücünü keşfetmekle ilgilenmeye başlamıştı. İşte ampulün hikayesi de 1901 yılında böyle başladı. Bir dizi platin kabloyu aküye bağlayarak üzerinden elektrik geçirmeyi başardı.
IŞIĞA DOĞRU: DAVY LAMBASI İngiliz kimyager Sir Humphry Davy ve kendi ismini taşıyan
ELEKTRONLARIN AKIŞINDAN IŞIĞA: DAVY’DEN YENİLİKLER
lambasını bunun için minnetle anıyoruz.
Elektrik akımı, yüklü taneciklerin yani elektronların akışı
Davy yanan alevin metal bir tel örgüyle sardığımız zaman
elektronlarla platin içindeki atomlar çarpışmaya başlar.
patlayıcı gazların lambanın içinde hareket ettiğini ve alevi
Aynen nehirdeki taşlar gibi.
beslediğini keşfetti.
anlamına gelmektedir. Flamanın içine girdikleri anda
Platin tanecikleri akıntıya karşı koymaya çalışır. Bu
Gazlar tel örgünün dışına çıkmıyor ve havada
çarpışma aslında akıntının içindeki elektronlarla platinin
patlamıyordu. Ancak tel örgü buna dayanabilecek kadar iyi
içindeki elektronlar arasında gerçekleşir.
yapılmış olmalıydı.
Çarpıştıkları anda elektrik akımındaki elektronların içinde
Bu lamba madencilikte bir çığır açtı ama mantığa aykırı
bulunan enerji platinin içindeki elektronlara transfer olur.
olsa da daha fazla kaza olmasına sebep oldu. Çünkü artık
Bundan rahatsız olan elektronlar enerjilerini ışık yayarak
maden sahipleri eskiden tehlikeli olduğunu düşündükleri
akıtmaya başlarlar.
52
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
GOLD FİRMA SAYFASI ÜRÜN KATALOĞU
TANITIM FİLMİ
METEHAN KAPLAN RÖPORTAJ
ARAŞTIRMA
Bundan rahatsız olan elektronlar enerjilerini ışık yayarak
Bunu küçük bir şimşek gibi düşünebilirsiniz. Sadece
akıtmaya başlarlar. Ne kadar ince olursa o kadar dayanıklı
çubuklar birbirinden yavaşça uzaklaşırken elektrik akımı
olur. Çünkü aynı anda daha az tanecik geçirildi. Kablo ne
aradaki kıvılcımı hareketlendiriyor.
kadar kısa ise o kadar daha çok ışık verecektir. O yüzden flamanlar çok küçük ve kısadır.
Bununla birlikte kömür çubuklar yavaşça yanmaya başlıyordu. Ancak aradaki mesafenin çok iyi ayarlanması
Davy’ nin şansına hem çok parlak değildi hem de çok
gerekiyordu. İşte bu yüzden Davy’ in bu buluşu da başarılı
uzun dayanmıyordu. Üstüne bir de çok kullanılması
olmadı çünkü kullanımı pratik değildi.
gereken platin çok pahalıydı. Bütün bu sebepler Davy’nin vazgeçmesine neden oldu.
Bu tarz ışıklara ark lambası deniliyordu ve bir süre için kullanıldılar. Mesela film stüdyolarında. Ancak bu lambalar
Ama aslında insanları çok heyecanlandıran elektrikle ilgili
o kadar çok ultraviyole ışık veriyordu ki aktörlerle aktrisler
bu yeni buluşun bir gün işe yarayacağını düşünüyordu.
çekim durduğu anda gözlerini korumak için güneş
Aynen öyle oldu ve 8 yıl sonra ark lambasını icat etti.
gözlüğü takmak zorunda kalıyorlardı. Ark lambaları
Davy birbirine değen iki kömür çubuğun üzerinden elektrik akımını geçirerek kömür çubuğun üzerinden kıvılcım çıkmasını sağladı.
54
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
ne kadar güvenli olsalar da can yakıyordu ve oldukça sağlıksızdı.
GOLD FİRMA SAYFASI
TANITIM FİLMİ
YAVUZ CANBAZLAR RÖPORTAJ
ARAŞTIRMA
BÜYÜCÜLERİN ESERİ: AMPUL
THOMAS ALVA EDİSON
Bugün kullanmakta olduğumuz ampul nasıl ortaya çıktı
Edison daha küçücük bir çocukken bile etrafındaki her
o zaman?
şeyin nasıl çalıştığını merak edip dururmuş. Her zaman
Belli ki bir büyücü sayesinde olmuş bu. Doğrusunu isterseniz bir büyücü sayesinde olmuş. Peki kimdir o büyücüler? NİKOLA TESLA
meraklı olan Edison, öğretmenlerine sürekli sorular sorarmış. Öğretmenlerinin bile cevabını bilmediği sorular sorarmış çoğu zaman. Sonuç olarak onun merakına cevap vermedikleri için 12 yaşına geldiğinde annesi onu okuldan alıp evde kendi
Günümüzdeki neredeyse her elektrikli cihazın var olmasını
yetiştirmeye karar vermiş. Bu küçük çocuk büyüyünce
sağlayan ünlü bir bilim insanıdır. Hayatını ücretsiz enerji
binden fazla icat yapıp kendi adına patent alarak toplum
dağıtımına adamıştır. Dönemindeki en büyük rakibi olan
üzerine ciddi bir etki bıraktı.
Edison da enerji ve elektrik üstüne çalışmıştır.
Edison bütün bunları tek bir şeyi icat ederek başarır:
Edison ampülü icat etmeye çalışırken Tesla kendi
Modern bilim laboratuvarı. Bütün araştırmalarını ve
laboratuvarında çoktan floresan lamba ile çalışmalarını
testlerini yapmak için fizik ve diğer konulardaki genç
yapıyordu.
yetenekleri yanına alan Edison, hepsini tek bir çatı altında, tüm modern laboratuvarlar için örnek olacak Menlo Park laboratuvarında toplar.
56
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
GOLD FİRMA SAYFASI FİYAT LİSTESİ
ARAŞTIRMA
Bütün bu gelişmelere rağmen ilk ampulü bulması 1,5 yılını
İşte bu da tam ihtiyacı olan şeydi. Ampulün yanması için
aldı. Bütün bu kadar zaman ne yapmıştı acaba?
oksijen gerekmiyordu. Vagun, flamanın yanmasına engel olurken elektrik yanmayı devam ettiriyordu. O ZAMAN TAM OLARAK NE OLUYORDU? Her maddenin içinde hareket eden atomları hatırlıyor musunuz? Ampulün içindeki vagun oranı ne kadar yüksek olursa orda dolaşan taneciklerde o kadar azalıyordu. Bu nedenle hareket eden taneciklerin verdiği basınç azalıyor ve ışık daha uzun süre yanabiliyordu. ENKANDESAN SORUNUNA ÇÖZÜM Enkandesan (akkor) ısı sayesinde parlayan demektir Ampul değiştirirken eli yanan kişilerde bunu doğrulayabilir. Aslında enkandesan ampullerin enerjisinin %95 ‘i ışığa dönmek yerine ışımaya çalışırken ziyan olur. Bu da ciddi enerji kaybı demektir. Bilim buna nasıl bir çözüm bulacaktır bakalım. Enkandesan ampuller
Edison yaptığı yüzlerce buluşa rağmen hala en çok ampulün icadıyla tanınmaktadır. Aslında ampulü bulan
neredeyse yüz yıldır hayatımızda. Ama artık o kadar ısı vermeyen başka ışık kaynaklarıyla yer değiştiriyorlar.
da Edison değildir. Edison’un yaptığı diğer mucitlerin
Onların da Edison ampul üzerinde çalışırken geliştirilmiş
çalışmalarını tek bir buluş altında zekice birleştirmekti.
olması size de çok ilginç gelmedi mi? Floresan
İlk önce Davy’ nin flama ölçüsünü ve yapıldığı maddeyi
ampullerde daha da fazlası var.. Evet onlar da aynı
değiştirilerek işe başladı.
enkandesan ampuller gibi çalışıyorlar.
Emin olmadığı tek şey; hangi maddeyi kullanması
Bir ampulün ışık üretebilmesi için sıcak olması gerekmiyor
gerektiğiydi. Aşağı yukarı tahmin etmeye başlamıştı. Doğru
aslında. Edison, ilk ampulü bulduktan 10 yıl kadar sonra
flamanı bulmak için 1600’den fazla değişik malzeme
iki Alman farkında olmadan enerji tasarruflu ampul için bir
denedi. Bunların içinde Hindistan cevizi, misina hatta bir
adım attı.
arkadaşının sakalı bile vardı.
Onlar elektrikle gazı test ediyorlardı. O zamanlar için yeterli
O ve ekibi ellerine aldıkları her şeyi test ediyorlardı. 1879
bir miktarda ışık odaları aydınlattı hatta onların gözleri
yılında Edison ve çalışanları flaman için ne kullanacaklarını
kamaştı. O zamanlar ışıl ışıl parlayan geysel tüpleri daha
buldular: Karbonlu bambu.
sonra da neon ışıklarına dönüştü zaten. Ama bu iki Alman
Bu küçük kablo 1200 ile 1500 saat arasında yanabiliyordu. İşte aradıkları şey buydu. Sonra Henry Woodward imzalı patentleri satın aldı. Onlar da flamanla elektrik
nedense buluşlarını ampule dönüştürmediler. Onların cam tüpleri sızıntı yaparak gaz kaçırıyordu ve etkisi çok uzun sürmüyordu.
kullanmışlardı ama onlar çubuğu da camdan yapmışlardı.
Yine de yaptıklarıyla enerji tasarrufu ile ampul dönemini
Yanacak oksijenin bulunmadığı için böyle bir cam çubuk
başlatmış oldular. Zaman içinde gaz lambasının teknolojisi
harlamakta olan nesneyi söndürüyordu.
de gelişmişti çünkü çok daha kolaydı.
58
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
TANITIM FİLMİ GOLD FİRMA SAYFASI ALTAN EZER RÖPORTAJ ÜRÜN KATALOĞU
ARAŞTIRMA
Elektrik akımı içi gaz dolu bir tüp veya ampulün içinden
2005 yılında kazayla ortaya çıkan bir buluş LED ışığı
geçtiği zaman gazlar içindeki taneciklerle flaman görevi
başka bir seviyeye taşıdı. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki
görüyordu.
Wender Bid Üniversitesi’nde yüksek lisans yapan Michael
Elektrik tanecikleri gazın içindeki atomları harekete geçiriyor ve ışık kaymalarını saptıyordu. En ilginç tarafı ise enerji tasarrufu gaz lambaları yani civa buharlı ampullerin
Bowers bir gün kimya profesörü Sandra Rosentha ile nanometre büyüklüğündeki kristal olan kuantum noktaları ile ilgili kum tanecikleri üzerinde deneyler yapıyordu.
içinde bulunan taneciklerin verdiği ışığı göremiyordunuz bile. Buna ultraviyole ışık deniyordu. Onun görülebilir yapmak için içine bir şey daha eklenmesi gerekiyordu. Fosfor, fosfor olmayınca ona siyah ışık deniyorlardı. Ultraviyole ışık fosfora değdiği anda fosforun elektronlarını hareketlendirir. Fosfordaki elektronlar normale dönüşünce de görünür bir ışık vermeye başlarlar. Bu sürece ise floor ışıma dendiği için ampullere de floresan ampuller denir. Floresan ampullerin yanma süresi yaklaşık olarak 20.000 Hrs‘dir. Bu da iki yıl boyunca hiç sönmeden yanmalarına eşittir. Edison’un sadece birkaç hafta yanabilen enkandesan
Bir grup noktanın üzerinde birdenbire ışık yanınca Michael
ampullerle karşılaştırdığında aslında hiç de fena değil.
yüksek düzeyde ışık çıktığını anlayarak şaşkına döndü.
Diğer yandan LED ampuller onlarca yıl yanabiliyorlar.
LED lambalar beyaz ışık vermiyordu. Mavi ışık vermek için
LED ÇAĞI BAŞLIYOR Işık yayan iyot yani LED ampuller 1962 yılında icat edildi ve şu anda uzaktan kumandalardan televizyonlara, kol saatlerinden trafik ışıklarına kadar her yerdeler. Büyük olasılıkla ilerde tek ışık kaynağımız olacaklar.
ayarlamışlardı. Mavi soğuk renkli ve gözü rahatsız edebiliyordu. Power’ın bu buluşu sonunda kuantum noktaları kullanarak pırıl pırıl beyaz ışık elde edilebileceği anlaşıldı. Daha da iyisi, kuantum noktaları istenen herşey karıştırılarak her renge boyanabiliyordu. Zaten elektrikle harekete geçerek ışık
LED’LERİ BU KADAR ÖZEL YAPAN NEDİR PEKİ?
veriyorlardı. Bu da sonsuz ışık kaynağı demekti.
Bu küçük lambanın içindeki flaman, yanmayan bir
Modern çağda ışık kaynakları adı altında yapılan
malzemeden yapılıyor, çünkü LED’ler silikon gibi ısıya
çalışmalarda bütün buluşlar olağanüstüydü. Hatta
dayanıklı bir maddenin hareketli taneciklerin sayesinde ışık
bazılarını çıplak gözle bile göremiyoruz. Işık veya
saçabiliyorlar. Silikon aşınmıyor hatta çok ısınmıyor bile.
kümelenmiş ışık lazer ışınları olarak her yerde bulunuyor.
Gayet normal ısıda kalıyor. Ancak ilerde ışık kaynağı olarak
DVD oynatıcısında ve bilgisayarların sabit diskinin içindeler.
lamba veya ampule bile ihtiyaç kalmayabilir. Duvarları,
Hatta tıbbi sebeplerle vücudumuzu bile tarayabiliyorlar.
tavanları hatta çatal bıçakları bile ışık kaynağı olarak
Lazer gerçekten de inanılmaz bir buluş. Ve aslında çıkışı
kullanmaya başlayabiliriz.
1900 yılların başına dayanıyor.
60
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
ARAŞTIRMA
Böyle bir şeyin var olabileceğini ilk olarak Albert Einstein
Devletleri’ndeki McCovern Teknoloji Enstitüsü’nden Mark
söylemişti. Ama o sadece bir teoriydi. Einstein, ışığın daha
Ovin Beyin Araştırmaları bölümünde araştırmacılar lazer
fazla güç ile ışınlara odaklanması veya yoğunlaşması
kullanarak insan beyninin anlamanın yollarını araştırıyor.
gerektiğini düşünüyordu.
Beyindeki normal hücreleri sabit bırakarak belirli
Buna da uyarılmış emisyon diyordu. Einstein,
hücrelere “ışık” kullanarak açmak ya da kapamak nörolojik
uygun koşullar altında atomun fazla enerjisini ışığa
problemleri olan hastaların tedavisi için kullanılabilirdi.
dönüştürebileceğine inanıyordu. Einstein bu fikri ortaya attıktan 44 yıl sonra teorisi gerçeğe dönüştü. O zamana kadar bu enerji yayılmasını radyasyonun uyarılmış emisyonuyla ışığın güçlendirilmesi yani lazer adı verilmişti. Birçok bilim insanı Einstein’ın teorisini uygulayarak lazeri yaratmaya çalıştıysa da uzunca bir süre kimse bu konuda başarılı olamadı ve sadece teori olarak kaldı. LAZER MUCİZESİ İlk başarılı lazer Theodore H. Maiman’den geldi. Fotoğraf
Gerçek şu ki beyin hücreleri bu teknoloji sayesinde ışığa cevap verebiliyor. Bu da araştırmalar ilerledikçe insan beyninin nasıl çalıştığını daha iyi anlayacağımızı gösteriyor. Sigmund Freud hastalarına haftalarca, aylarca ve hatta yıllarca psikanaliz yapıyordu. Artık belki de buna hiç gerek kalmayacaktı ve koltuğun üzerinde saatlerce vakit geçirmek yerine sorunlarımızı uzağa doğru ışınlayabiliriz. Bu da belki ışığı en yakından gördüğümüz zaman olacaktır, ne dersiniz?
makinesinin flaşını bir sentetik yakut taşının üzerinde
Makale: Sektörüm Elektrik Aydınlatma Dijital Dergisi Araştırma
kullanarak içindeki krom atomlarını harekete geçirdi.
Servisi tarafından hazırlanmıştır.
PEKİ AMA NEDEN YAKUT?
Kaynaklar:
Çünkü kristalin emme ve yansıtma konusunda başarılı olduğunu bildiğinden lazerin kalbi görevi göreceğini düşünmüştü. Ve haklı çıktı. 16 Mayıs 1960 tarihinde bir kurşun kalem boyunda olan silindir şeklindeki yakuttan yapılma ilk lazer ışığını üretti.
https://sires.house.gov/media-center/did-you-know/the-wizardof-menlo-park#:~:text=Thomas%20Edison%20eventually%20 moved%20to,an%20early%20motion%20picture%20camera. https://en.wikipedia.org/wiki/Humphry_Davy https://en.wikipedia.org/wiki/Arc_lamp#:~:text=An%20arc%20
Harold D. Wallace ile mikrodalga lazer ortaya çıkana
lamp%20or%20arc,the%20first%20practical%20electric%20light.
kadar bu gerçek olmamıştı aslında. Bütün mühendisler
https://www.biography.com/inventor/thomas-edison
bunu nasıl kullanacaklarını düşünüyor ve araştırıyorlardı. Eğer kullanacaksak enerji seviyelerini arttırıp ışık haline getirebilecek miydik? Toplumun ilgisini ilk olarak lazer çekti. Ancak pratik ve kolay uygulamanın geliştirilmesi yıllarca sürdü. Çünkü ne
https://invention.si.edu/thomas-edisons-places-invention https://en.wikipedia.org/wiki/Incandescent_light_ bulb#:~:text=An%20incandescent%20light%20bulb%2C%20 incandescent,wires%20embedded%20in%20the%20glass.
için kullanabileceği bilinemiyordu. Ama artık günümüze
https://en.wikipedia.org/wiki/Ultraviolet
lazer her yerde. Birçok alanda uygulamalar bulunuyor.
https://en.wikipedia.org/wiki/LED_lamp
Teknoloji çağının en önemli tamamlayıcısı olarak görülüyor.
https://en.wikipedia.org/wiki/Theodore_Maiman
Bir gün gelip de lazer ışıkla beyinlerimizin yönetildiğini görürsek hiç şaşırmayacağız. Amerika Birleşik
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
61
HABER
SALGINDA ÜRETİM İÇİN
ÖRNEK FABRİKA, FOX TV ANA HABER’DE Tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs (COVID-19),
• Personel servisleri görev öncesi ve sonrası her gün
gündelik hayatı etkilediği gibi iş hayatında da birçok
düzenli dezenfekte ediliyor, (araç içi dezenfektasyon,
değişime sebep oldu.
koltuklar, tutacaklar, vb.)
Mutlusan Elektrik, salgın sürecinin başlamasıyla birlikte
• Personelin sosyal mesafesi göz önünde bulundurularak
Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan kuralları özenle
servis araçlarının sayısının arttırılmış durumda.
takip ederek bünyesinde hijyen odaklı bir çalışma sistemi oluşturdu. Bu titiz yaklaşımla şirket içinde birçok değişikliğe gidildi. ALINAN ÖNLEMLERDEN BAZILARI • Mutlusan Elektrik’i ziyaret eden misafirler, binaya giriş yapmadan önce ateş ölçümü ve dezenfektan uygulamasına tâbi tutuluyor ve kendilerine bir maske veriliyor. • Fabrikamız içerisindeki ofisler, holler, kapı kolları, asansör düğmeleri, merdiven korkulukları ve lavabo bataryaları 2 saatte bir dezenfekte ediliyor.
62
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
• Yemek saatlerinde düzenleme yapılarak farklı zamanlarda yemek servis ediliyor. • Yemekhanelerde sosyal güvenlik mesafesinin korunması için gerekli düzenleme duyurular yapılıyor. • Tek kullanımlık bardak ve servis ekipmanlarının tercih edilmeye başlanılması. Alınan sıkı tedbirler doğrultusunda oluşturulan yeni düzen, normalleşme sürecinde fabrikaların hazır olup olmadığının saha araştırması yapan FOX TV ekibince incelendi ve ana habere konu oldu.
SALGINDA ÜRETİM İÇİN ÖRNEK FABRİKA Sosyal mesafeyi koruyarak gerçekleştirilen fabrika gezisinde, Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Kaçmaz ve personelle kısa röportajlar yapıldı. Yapılan ziyaret sonrasında FOX TV Ana Haber Bülteninde “Salgında Üretim İçin Örnek Fabrika” başlığı ile yer alan Mutlusan Elektrik, sektördeki örnekliği ve öncü konumunu pandemi sürecinde de devam ettiriyor.
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
63
LANSMAN
FANUC’UN YENİ CNC’Sİ 30İ-B PLUS Japon devi FANUC’un yüksek hız, hassasiyet ve kaliteli işleme için geliştirdiği en yeni CNC’si 30i-B Plus serisi, akıllı verimlilik ve otomatikleştirilmiş üretim için sektöre yeni standartlar kazandırıyor. Performansı en üst seviyeye çıkarmak üzere en yeni FANUC kontrol teknolojilerine sahip olan 30i-B Plus’ın Hassas Yüzey Teknolojisi, üzerinde çalışılan parçaların yüzey kalitesini geliştiriyor. Hızlı Döngü Süresi Teknolojisi, parça programlarının çalışma süresini kısaltarak döngü süresini azaltıyor ve imalat makinesi verimliliğini arttırıyor. Japonya merkezli CNC, robot ve makine üreticisi FANUC, yeni ürünü 30i-B Plus ile imalat makinesi üreticilerine makinelerini özelleştirebilmeleri adına yepyeni bir çözüm getiriyor.
FONKSİYONEL YAPI, TAM OTOMATİK ESNEK ÜRETİM, MAKSİMUM VERİM TEK BİR ETHERNET KABLOSUYLA HIZLI VE KOLAY BİRLEŞİM ÖZELLEŞTİRİLMİŞ ÜRETİM DÖNGÜSÜ
64
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
İNDEKSE DÖN
TANITIM FİLMİ GOLD FİRMA SAYFASI SAYGUN KARACA RÖPORTAJ FİYAT LİSTESİ
HABER
SAVUNMA VE
DONANMA KABLOLARI Elektrik ve elektronik sektörünün baş döndürücü bir hızla gelişimi bu sektörlerin ana elemanı olan kablo sanayisinde hızla gelişmesini sağlamıştır. Her iş kolunun ihtiyaç duyduğu enerji, güç, sinyal ve veri ihtiyaçlarını daha verimli taşınıp sorunsuz bir şekilde kullanımı için gerekli olan kablolar ihtiyaca özel olarak üretilmektedir. Kablolar üretilirken çevresel etkiler göz önüne alınarak üretilir. Sıcaklık farkının çok yüksek olduğu yerlere özel kablo üretilerek zorlu iklim koşulları altında ihtiyaçlara cevap vermektedir. Yüksek güvenlik gerektiren alanlarda şartların ve kullanım alanlarının zorluğuna göre, hassasiyetlerine göre özel kablolar üretilmektedir. Bunların başında donanmalar gelmektedir. Dolayısıyla donanmalarda kullanılan kablolar ihtiyaça cevap vermesinin ötesinde aynı zamanda dayanıklı olması ile de öne çıkmaktadır. DONANMA KABLOLARI STANDARTLARI Donanmalarda kullanılan kablolar standartlarını ilk kez Alman Deniz Kuvvetlerinin belirlediği standartlarda almışlardır. Güvenlik ve tedbirlerinn en yoğun olduğu alanlarda kullanılan kablolar diğer kablolardan daha zorlu süreçlerden geçirilerek test edilmektedir. Donanmalarda kullanılan kablolar her şeyden önce yangına dayanıklı, halojensiz ve alev iletmeme özelliklerinin yanı sıra yangın anında güç, sinyal ve veri iletme görevlerini eksiksiz yapmaları gerekmektedir. Donanmalarda diğer gemiler göre enerji kullanımı daha fazla olduğu için enerji taşıyan kabloların çok dayanıklı ve güvenilir olmaları gerekmektedir.
DONANMA KABLOLARI TEKNİK ÖZELLİKLERİ Donanmalarda kullanılan kablolar sabit panolarda kullanıldığı gibi aynı zamanda elektrik ve elektronik
Donanma içi haberleşme, iletişim, sinyal ve alarm
aksamların çoğunda kullanılan kablo tipleridir. Bu alanda
tesisatlarının yangın halinde uzun süre dayanmaları
kullanılan kabloların en temel özelliği neme ve ıslaklığa
gerekmektedir.
karşı dirençli olmasıdır.
66
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
Donanmalarda kullanılan elektrik ve enerji diğer gemilere göre çok fazla olduğu için burada kullanılan kabloların kalitesi ve işlevselliği diğer alanlara göre daha önemlidir.
bu ortamlarda işlevselliklerine devam edebilmeleri gerekmektedir.
bu yüzden sadece donanmalarda kullanılan kablolar diğer
Yangın anında yüksek derecedeki ısılarda dışarıdan alınan
kablolardan daha zorlu ve kompleks bir süreçte üretilirler.
darbelere dayanıklı olabilmesi bu kabloları üretirken çok
-40 derece ile +90 dereceler arasında özelliklerini ve
sıkı standartlara uyarak üretilmektedir.
fiziki yapılarını bozmadan uzun süre dayanabilmesi ve
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
67
HABER
Tuzlu suya ve neme dayanıklılığı çok ciddi testlerden
Donanmalarda kullanılan kablolar aynı zamanda deniz
geçirilerek test edilmektedir. 3 saat yoğun alev altında
platformlarında, yolcu ve yük gemilerinde de rahatlıkla
kaldığında iletkenlik özelliklerini kaybetmemesi için gerekli
kullanılabilir. Bu donanmaların yüksek standartlarında
izolasyonlarda geçirilerek üretilen kabloların kullanım
üretilen kabloların diğer alanlarda daha rahat ve sorunsuz
ömürleri de uzundur.
kullanılabileceği anlamını taşımaktadır.
Sabit panolarda kullanımlarının yanı sıra donanma içinde
Kablo sektörünün en zorlu ve prejtijli kablosu
hareketli aletlere enerji taşımak içinde kullanılmaktadır.
donanmalarda kullanılan kablolardır. Bu haliyle
Kullanım alanlarına göre çeşitlenen kablolar seyyar
donanmalarda kullanılan kablolar kablo sektörünün amiral
kullanım alanlarında daha hafif ve ergonomik olması
gemisidir denilebilir.
açısından daha yumuşak ve dayanıklı üretilirler.
68
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
Sektörüm Der gisi Araştırma Yazısıdır
İNDEKSE DÖN
DİJİTAL REKLAM SAYFASI
SERHAT GÜNAN RÖPORTAJI
MAKALE
ENERJİ SEMİH ÇALAPKULU MAKİNE MÜHENDİSİ
İş yapabilme kabiliyetine “enerji” denir. Mevcut tanım;
BM’nin (Birleşmiş Milletler) Dünya Nüfus Tahminleri
enerjiyi anlatmanın aslında en güzel ve en sade yoludur.
Raporu’na göre, dünya genelinde 2020 yılında 7,8 milyar
Enerji Kaynakları: 1-Yenilenebilir: Rüzgar, Güneş, Dalga, Gel-Git, Hidro, Jeotermal, Biyokütle vs.
olan nüfus, 2030 yılında 8,6 milyara, 2040 yılında 9,3 milyara, 2050 yılında 9,8 milyara ve 2100 yılında 11,2 milyara ulaşacak. Mevcut veri bizlere, 20 sene içinde, yani 2040’ta dünyadaki
2-Yenilenemez: Petrol, Kömür, Doğalgaz, Nükleer, vs.
toplam nüfusun 1,5 milyar artacağını, 80 sene sonra yani
Günümüzde enerji ihtiyacını karşılarken yenilenebilir ve
2100 yılında ise 3,4 milyar artacağını haber veriyor.
yenilenemez enerji kaynakları kullanılmaktadır. 21.yüzyılla
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığımız
birlikte; yenilenemez enerji kaynakları tükenmekte olduğundan, yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmek zorunda kalınmıştır. Sanayi Devrimi (Endüstri Devrimi), Avrupa’da 18. ve 19. yüzyıllarda yeni buluşların üretime olan etkisi ve buhar gücüyle çalışan makinelerin makineleşmiş endüstriyi doğurması, Avrupa’da ve 19.-20. yy. beraber tüm Dünya’da, enerjiye duyulan ihtiyacı her geçen gün katlayarak artırmıştır. Bugün bu ihtiyaç artık hat safhaya ulaşmıştır.
70
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
hesaplamaya göre, Türkiye nüfusu 2020 yılında bugün, 83 milyon iken, 2040 yılında 100 milyon olacağı ön görülüyor. Mevcut veriler dünyanın enerji talebinin, önümüzdeki yüzyıllarda yaşanacak nüfus artışıyla birlikte daha da artacağını haber veriyor. Önümüzdeki 20 senede, dünyadaki nüfus artışı ile (%19,23) 1,5 milyar artarak, yaşlı ve yorgun dünyamızın yükünü her anlamda daha da artırmış olacağının açık bir verisi olarak göz önüne seriyor.
MAKALE
Ülkemize gelindiğinde ise; artan nüfus ve kentleşmeye
Ülkemizde 2000 yılı öncesine kadar enerji verimliliği ve
paralel olarak hızla ilerleyen konutlaşma, beraberinde
buna bağlı konularla ilgili herhangi bir yönetmelik ya da
ciddi bir enerji talebi oluşturuyor.
kanun yoktu. 02.05.2007 tarihinde konuyla ilgili ilk kanun
Bu talebin karşılanmasında başı çeken doğalgazdaki dışa
resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girdi.
bağımlılık ve arz güvenliği sorunları nedeniyle, tüketimde
Yürüklükte olan kanun ve yönetmelikler hatırlatmak
olduğu kadar üretimdeki enerji verimliliği de önem
gerekirse;
kazanmaktadır.
• ENERJİ VERİMLİLİĞİ KANUNU;
Türkiye’miz için enerjiyi irdelediğimizde ise;
TBMM tarafından, 18.04.2007 kabul edilmiş olup,
EPDK raporlarına ve sektörel verilerle yapılan
5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu Resmi gazetenin
hesaplamaya göre; 2019 yılında net doğalgaz ithalatı
02.05.2007 tarih ve 26510 sayısı ile yayımlanarak yürürlüğe
44,5 milyar m civarında gerçekleşti. Toplam LNG ithalatı
girmiştir. 10 yıllık bir geçiş dönemi sunar. Özellikle;
12 milyar m3 ile toplam ithalatın %27’ini oluştururken, boru
kanunun yayımlandığı tarihten sonraki yapılacak binalarda
gazı ithalat miktarı 32,5 milyar m civarında gerçekleşti.
uygulama zorunluluğu bulunmaktadır.
Doğalgaz tüketiminde dışa bağımlılık oranı,
Kanunun amacı; enerjinin etkin kullanılması, israfının
petroldekinden de yüksek olup, Türkiye gaz talebinin
önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki
%99,3’ü ithalatla karşılanmaktadır.
yükünün hafifletilmesi, çevrenin korunması için kaynakların
3
3
ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasıdır.
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
71
MAKALE
Bu kanun; enerjinin üretim, iletim, dağıtım ve tüketim
Bu yönetmeliğin amacı; dış iklim şartlarını, iç mekân
aşamalarında, endüstriyel işletmelerde, binalarda,
gereksinimlerini, mahalli şartları ve maliyet etkinliğini de
elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım
dikkate alarak, bir binanın bütün enerji kullanımlarının
şebekeleri ile ulaşımda enerji verimliliğinin artırılmasına
değerlendirilmesini sağlayacak hesaplama kurallarının
ve desteklenmesine, toplum genelinde enerji bilincinin
belirlenmesini, birincil enerji ve karbondioksit (CO2)
geliştirilmesine, yenilenebilir enerji kaynaklarından
emisyonu açısından sınıflandırılmasını, yeni ve önemli
yararlanılmasına yönelik uygulanacak usul ve esasları
oranda tadilat yapılacak mevcut binalar için minimum
kapsar.
enerji performans gereklerinin belirlenmesini,
• BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI YÖNETMELİĞİ;
yenilenebilir enerji kaynaklarının uygulanabilirliğinin değerlendirilmesini, ısıtma ve soğutma sistemlerinin
5627 sayılı Kanuna istinaden Resmi Gazetenin 05.12.2008
kontrolünü, sera gazı emisyonlarının sınırlandırılmasını,
tarih ve 27075 sayısı ile Binalarda Enerji Performansı
binalarda performans kriterlerinin ve uygulama esaslarının
Yönetmeliği yayımlanmıştır.
belirlenmesini ve çevrenin korunmasını düzenlemektir.
Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği’ne göre;
• ENERJİ KİMLİK BELGESİ DÜZENLENMESİ;
binalarda enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması, enerji israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin azaltılması ve çevrenin korunmasını sağlamak için, asgari olarak binanın enerji ihtiyacı, enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya soğutma sistemlerinin verimi ile ilgili bilgileri içeren belgedir.
72
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
Yeni binalarda; 01.01.2011 tarihinden itibaren zorunlu hale getirilmiştir. Ancak mevcut binalar (Yapı Kullanma izni almış) ve inşaatı devam edip henüz yapı kullanım izni almamış binalar için Enerji Verimliliği Kanununun yayımı tarihinden itibaren on yıl içinde (02.05.2017 tarihine kadar) Enerji Kimlik Belgesi düzenlenmesi gerekmektedir.
ÜRÜN KATALOĞU
GOLD FİRMA SAYFASI
BUTON ANAHTARLAR
MAKALE
• MERKEZİ ISITMA VE SIHHİ SICAK SU SİSTEMLERİNDE
soğutma sistemlerinin verimi konularında elimizden gelen
ISINMA VE SIHHİ SICAK SU GİDERLERİNİN
tüm gayreti göstermek tüm toplum paydaşlarını görevidir.
PAYLAŞTIRILMASINA İLİŞKİN YÖNETMELİK; Resmî Gazete Tarihi: 14.04.2008 Resmî Gazete Sayısı: 26847 (Mükerrer) yayınlandıktan sonra 8 Temmuz 2019 Sayı: 30825 ile değişiklik ve güncelleme yapılmıştır.
Binanın enerji kullanımı azaltmasının nedenlerden birisi de Dünya’daki farklı iklim kuşaklarından yararlanmaktır. Bizler yaşadığımız binaları, iklim koşullarına göre tasarlamak zorundayız. Aslında, en ince ayrıntısına kadar
Bu yönetmeliğin amacı; mevcut ve yeni yapılacak birden
düşünüp hayata geçirmekle mükellefiz. Binanın enerji
fazla bağımsız bölüme sahip merkezî veya bölgesel ısıtma
sistemini en masrafsız ve tasarruf sağlayacak şekilde
sistemli ve sıhhî sıcak su sistemli binalarda, ısıtma ve
inceleyerek, mimari tasarımlar geliştirip uygulamamız
sıhhî sıcak su giderlerinin, bağımsız bölüm kullanıcılarına
gerekir.
paylaştırılmasına ilişkin usul ve esasları belirlemektir. Özetle; Ürettiğimiz yapılarda, enerjinin ve enerji kaynaklarının etkin ve verimli kullanılması, enerji israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin azaltılması ve çevrenin korunmasını sağlamak için; asgari olarak binanın enerji ihtiyacı ve enerji tüketim sınıflandırması, yalıtım özellikleri ve ısıtma ve/veya
74
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
Bizden sonra gelecek nesillere yani çocuklarımıza, yaşanabilecek bir dünya bırakmak, onlara borcumuzdur. Emanetlerine ihanet etmemek adına, hepimizin duyarlı olması gerekmez mi? Asgari enerji tüketimiyle ilgili sorumluluğumuzu; tüm topluma, hatta Dünya’ya karşı bir görev olarak atfetmemiz gerekir. Görüşmek dileğiyle..
İNDEKSE DÖN
GEMTASONIC
MAKALE
HİKMET BAYDAR EKONOMİST/CEO-3.GÖZ DANIŞMANLIK
KORONA VİRÜSÜ SEKTÖRLERİN ÜRETİM KAPASİTELERİNİ NE KADAR ETKİLEDİ? Korona virüsünün hızlı yayılma özelliği nedeniyle sınırların
Alınan kamusal tedbirlerin ekonomide tahribata yol
kapatılması, uçuşların yasaklanması, seyahat kısıntıları,
açmaması için bir dizi destek paketleri açıklanmıştır.
dernek ve iş toplantılarının yapılamaması gibi nedenler
Burada amaç firmaların ayakta kalmasına destek
ticarette önemli bir daralmaya sebep olmuştur.
vermektir.
Hızlı bir şekilde alınan tedbirler nedeniyle de hiçbir sektör
Yaşanan sürecin ne zaman biteceği henüz net olarak belli
yeni duruma hazırlık yapamamış ve herkes hazırlıksız bir
olmasa da ekonomide açtığı yara açıklanan verilerle daha
şekilde ciro düşüşü veya faaliyetlerin durması ile yüz yüze
net görünmeye başlamıştır.
kalmıştır. Bu durum beklenen bir durum olmadığı için çek, maaş, krediler ve kiralar gibi nakit ödeme isteyen giderler birçok
KAPASİTE KULLANIM ORANLARI DA BU VERİLERDEN BİRİDİR
işletme tarafından yapılamamıştır.
TCMB tarafından açıklanan Haziran 2020 ayı kapasite
Öz kaynakları çok güçlü olanlar ayakta kalmayı
kapasite kullanım oranı bir önceki aya göre 3.4 puan
başarabilse de bundan zarar görenler oldukça fazladır.
artarak %66 seviyesine ulaşmıştır.
76
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
kullanım verilerine bir bakalım; İmalat sanayi genelinde
MAKALE
Mevsimsel etkilerden arındırılmış kapasite kullanım oranı
Kapasite kullanım oranlarında bu kadar ciddi düşüş,
ise 3.1 puan artarak %65,8 seviyesinde gerçekleşmiştir.
ciroları da olumsuz etkileyecektir. Cirosu düşen firmaların tahsilat hedeflerinin gerçekleşemeyeceği de açıktır.
Söz konusu veriler bir önceki ay verilerine göre oldukça iyidir. Pandemi öncesi kapasite kullanım oranlarının % 75
Verilen destekler, krediler söz konusu sorunu ne
civarında olduğunu düşünürsek henüz yolun başında
kadar çözecek bilmiyoruz. Ancak Pandemi sonrası
olduğumuzu görebilirsiniz. Türkiye’de % 80 civarı kapasite
tüketici davranışlarını dikkate alacak pazarlama politikası
kullanım oranı, her şeyin yolunda olduğu bir seviyedir.
geliştiremeyenler, eskiye göre daha fazla satış zorluğu yaşayabilirler.
Biraz daha detaylara bakalım; Tüketim mallarında kapasite kullanım oranı 56,3 seviyesinden 62,4
Piyasada bollaşan paranın bir yandan enflasyonu artırma
seviyesine, dayanıklı tüketim mallarında 45,3 seviyesinden
riski bulunurken, bu kredilere kolay ulaşamayanları da pek
62,6 seviyesine, dayanıksız tüketim mallarında 58,4
kolay olmayan günler beklemektedir.
seviyesinden 62,4 seviyesine,ara mallarda 64,5 dan 67’ye ve yatırım mallarında 64,6’dan 67’ye yükselmiştir.
Pazarlama ve satış dahil tüm birimlerini verimli bir şekilde kullanabilen firmalar sorunu daha kolay
Söz konusu veriler Mayıs’a göre bir toparlanma sürecine
atlatacaktır. Her şeyi bildiğini sanan tek kişi tarafından
girildiğini işaret etmektedir. Ancak istenen seviye 82’ler
yönetilen firmalar ise fırsatları kaçırma riskiyle karşı karşıya
civarı olduğundan, Kriz öncesi 72 oranları en azından kriz
kalabilirler.
öncesine dönüldüğü izlenimi verecektir.
Görüşmek dileğiyle...
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
77
BİRLEŞTİRİCİLER
KANALLAR
ACT20KK
ACT10KK
ACT10BB
ACT20DB
KONSOLLAR
DÖNÜŞLER
ACT20ID
ACT20BB
ACT20DD
ACT20AD
ACT20TD
ACTDK30
ACT20YD90
REDÜKSİYONLAR
KOD
a (mm)
h (mm)
I (mm)
Ağırlık (g)
ACT10KK
200
50
1500
3800
ACT20KK
100
44
1502
1830
ACT10BB
200
44
180
180
ACT20DB
200
50
200
415
ACT20BB
200
50
180
475
ACT20ID
200
50
269
1080
ACT20DD
200
50
269
1130
ACT20AD
200
50
600
2410
ACT20TD
200
50
500
1530
ACT20YD90
200
50
350
1265
ACT2010PR
209
50
250
590
ACT2010R
200
50
280
475
ACT10KE
100
44
260
275
ACT20KE
209
50
200
630
ACTDK30
110
100
300
900
ACT2010PR
ACT2010R
EKLEMELER
ACT10KE
ACT20KE
KOMPOZİT www.asacomtech.com
satis@asacomtech.com • muhasebe@asacomtech.com
MAKALE
ÖNCÜ KARAKOÇ AVUKAT
KIDEM TAZMİNATI HAKKINDA GENEL BİLGİLER-1 Kıdem Tazminatı hususu ülkemizde bu dönem
6. Madde atfıyla kanuni gerekli koşulların varlığı halinde
güncelliğini korumakta ve yeni esaslara tabi kılınmak
(ki; önemli ön şart 1 yıllık kıdeme sahip olmaktır) işçiye
istenmekte, bir fon kurularak tazminatın fonda toplanması
ödenecek tazminat türüdür. Yargıtay Özel Dairesi bir
gibi ikili bir sistem üzerinde çalışılmaktadır. Bu denli geniş
kararında;
bir kitleyi ilgilendirmesi ve işçiler açısından emek tarihinde önemli bir kazanım olması konuyu hassas bir duruma getirmektedir.
“ İşverene ait bir ya da birkaç işyerinde belli bir süre çalışmış bir işçinin, işini kaybetmesi halinde işinde yıpranması, yeni bir iş edinmede karşılaşacağı güçlükler
Bu yazı tüm kıdem tazminat hususunu anlatmayacak olup;
ve işyerine sağladığı katkı göz önüne alınarak, geçmiş
kıdem tazminatının kanuni yeri, şartları, ödenme koşulları,
hizmetlerine karşılık işveren tarafından işçiye kanuni
yargı kararları vb. hususlar yanında getirilmek istenen
esaslar dahilinde verilen toplu paraya kıdem tazminatı
sistemi de inceleyecek şekilde bir dizi halinde devam
denilmektedir.” şeklinde bu tazminatı adlandırmaktadır.
edecektir. Yıpranma payı olarak adlandırılabilecek olan Kıdem tazminatı 1475 S. İş Kanunu Madde 14’ün yürürlükte olması dolayısıyla ve bu kanunu 4857 S. İş Kanunu geçici
80
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANACAK OLAN İŞÇİLER: •4857 S. İş Kanunu Madde 24 gereği iş akdini haklı nedenle fesih eden işçi.
MAKALE
• Askerlik sebepli iş akdini fesheden işçi. • Emekliliğe ayrılan işçi.
ailesi üyelerinden birini kanuna karşı davranışa özendirir, kışkırtır, sürükler, yahut işçiye ve ailesi üyelerinden birine karşı hapsi gerektiren bir suç işlerse yahut işçi hakkında
• 1475 S. kanun 14. Madde mucibi 08.09.1999 tarihinden
şeref ve haysiyet kırıcı asılsız ağır isnad veya ithamlarda
önce işe girip, 15 yıl sigortalılık süresi ile birlikte 3.600 prim
bulunursa
gün sayısını doldurmuş bulunan işçi • Vefat halinde işçinin murisleri.
d) İşçinin diğer bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından işyerinde cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen gerekli önlemler alınmazsa
• Evlilik tarihinden itibaren iş akdini evlilik sebebiyle sonlandıran kadın işçi.
e) İşveren tarafından işçinin ücreti kanun hükümleri veya sözleşme şartlarına uygun olarak hesap edilmez veya
Uygulamada en sık rastlanılan işçinin iş akdini haklı
ödenmezse
nedenle feshi durumu, 4857 S. Kanun Madde 24 mucibi ‘İşçinin haklı nedenle derhal fesih hakkı’ başlığı altında
f) Ücretin parça başına veya iş tutarı üzerinden ödenmesi
şunlardır:
kararlaştırılıp da işveren tarafından işçiye yapabileceği sayı ve tutardan az iş verildiği hallerde, aradaki ücret farkı
İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE DERHAL FESİH HAKKI Madde 24: Süresi belirli olsun veya olmasın işçi, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce
zaman esasına göre ödenerek işçinin eksik aldığı ücret karşılanmazsa yahut çalışma şartları uygulanmazsa III. Zorlayıcı Sebepler:
veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir: “İşçinin çalıştığı işyerinde bir haftadan fazla süre ile I. Sağlık Sebepleri: a) İş sözleşmesinin konusu olan işin yapılması işin niteliğinden doğan bir sebeple işçinin sağlığı veya yaşayışı için tehlikeli olursa b) İşçinin sürekli olarak yakından ve doğrudan buluşup görüştüğü işveren yahut başka bir işçi bulaşıcı veya işçinin işi ile bağdaşmayan bir hastalığa tutulursa II. Ahlak Ve İyiniyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzerleri: a) İşveren iş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı noktalarından biri hakkında yanlış vasıflar veya şartlar göstermek yahut gerçeğe uygun olmayan bilgiler
işin durmasını gerektirecek zorlayıcı sebepler ortaya çıkarsa” şeklindedir. Haklı nedenle fesih hallerinde işçinin 1 yıllık kıdeminin varlığı halinde işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanacaktır. Fakat 4857 S. İş Kanunu Madde 25 mucibi işveren haklı nedenle iş akdini feshettiği durumlarda işçi kıdem tazminatına hak kazanamayacaktır. İŞVERENİN HAKLI NEDENLE DERHAL FESİH HAKKI Madde 25: Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir: I- Sağlık Sebepleri:
vermek veya sözler söylemek suretiyle işçiyi yanıltırsa a) İşçinin kendi kastından veya derli toplu olmayan b) İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve
yaşayışından yahut içkiye düşkünlüğünden doğacak
namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda
bir hastalığa (Değişik ibare : 6462 - 25.4.2013 / m.1/55-a)
bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa
“yakalanması veya engelli hâle gelmesi durumunda”,
c) İşveren işçiye veya ailesi üyelerinden birine karşı sataşmada bulunur veya gözdağı verirse, yahut işçiyi veya
bu sebeple doğacak devamsızlığın ardı ardına üç iş günü veya bir ayda beş iş gününden fazla sürmesi.
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
81
MAKALE
b) İşçinin tutulduğu hastalığın tedavi edilemeyecek
II- Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller Ve
nitelikte olduğu ve işyerinde çalışmasında sakınca
Benzerleri:
bulunduğunun sağlık kurulunca saptanması durumunda.
a) İş sözleşmesi yapıldığı sırada bu sözleşmenin esaslı
(a) alt bendinde sayılan sebepler dışında işçinin hastalık,
noktalarından biri için gerekli vasıflar veya şartlar
kaza, doğum ve gebelik gibi hallerde işveren için iş
kendisinde bulunmadığı halde bunların kendisinde
sözleşmesini bildirimsiz fesih hakkı; belirtilen hallerin
bulunduğunu ileri sürerek, yahut gerçeğe uygun olmayan
işçinin işyerindeki çalışma süresine göre 17 nci maddedeki
bilgiler veya sözler söyleyerek işçinin işvereni yanıltması
bildirim sürelerini altı hafta aşmasından sonra doğar.
b) İşçinin, işveren yahut bunların aile üyelerinden birinin
Doğum ve gebelik hallerinde bu süre 74 üncü maddedeki
şeref ve namusuna dokunacak sözler sarfetmesi veya
sürenin bitiminde başlar. Ancak işçinin iş sözleşmesinin
davranışlarda bulunması yahut işveren hakkında şeref ve
askıda kalması nedeniyle işine gidemediği süreler için
haysiyet kırıcı asılsız ihbar ve isnadlarda bulunması
ücret işlemez.
82
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
MAKALE
c) İşçinin işverenin başka bir işçisine cinsel tacizde
f) İşçinin, işyerinde, yedi günden fazla hapisle
bulunması
cezalandırılan ve cezası ertelenmeyen bir suç işlemesi
d) İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine
g) İşçinin işverenden izin almaksızın veya haklı bir sebebe
yahut işverenin başka işçisine sataşması (Değişik ibare:
dayanmaksızın ardı ardına iki işgünü veya bir ay içinde iki
6331 - 20.6.2012 / m.32/b / Yürürlük / m.38/c) “ işyerine
defa herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut bir
sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi
ayda üç işgünü işine devam etmemesi
ya da işyerinde bu maddeleri kullanması ” e) İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık
h) İşçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi
yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
83
MAKALE
ı) İşçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin
işveren için tanınmış olan sözleşmeyi fesih yetkisi, iki
güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya
taraftan birinin bu çeşit davranışlarda bulunduğunu diğer
malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı
tarafın öğrendiği günden başlayarak altı iş günü geçtikten
veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin
ve her halde fiilin gerçekleşmesinden itibaren bir yıl sonra
tutarıyla ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba
kullanılamaz. Ancak işçinin olayda maddi çıkar sağlaması
uğratması
halinde bir yıllık süre uygulanmaz.
III- Zorlayıcı Sebepler:
Bu haller sebebiyle işçi yahut işverenden iş sözleşmesini
İşçiyi işyerinde bir haftadan fazla süre ile çalışmaktan alıkoyan zorlayıcı bir sebebin ortaya çıkması
yukarıdaki fıkrada öngörülen süre içinde feshedenlerin diğer taraftan tazminat hakları saklıdır. şeklinde yazılı olup, haklı nedenle fesih her iki tarafa da kanunda yazılı
IV- İşçinin Gözaltına Alınması Veya Tutuklanması Halinde
davranışları öğrenme tarihinden itibaren 6 iş günü içinde
Devamsızlığın 17 Nci Maddedeki Bildirim Süresini
ve her halükarda fiilin gerçekleşmesinden itibaren de en
Aşması
fazla bir yıllık süre içinde fesih hakkını kullanabileceklerdir.
İşçi feshin yukarıdaki bentlerde öngörülen sebeplere
Her iki tarafa tanınmış bulunan haklı nedenler fesih halleri
uygun olmadığı iddiası ile 18, 20 ve 21 inci madde
tahdidi (sınırlayıcı) olarak sayılmamış, işin durumu icabı
hükümleri çerçevesinde yargı yoluna başvurabilir.
genişletilerek ve olayın icabına uygun olarak düşünülmesi gerekmektedir. Yargı Kararları ile en çok karşılaşılan haklı nedenle feshe örnekler aşağıda olduğu gibidir: İŞÇİNİN HAKLI NEDENLE FESİH HALLERİNE DAİR ÖRNEKLER: • İşçinin gerçekte almış olduğu ücretin (prim ödemeden kaçınmak veya herhangi bir sebeple) SGK primlerine yansıtılmaması, eksik yansıtılması veya hiç sigortalı göstermeme hali (tüm bu tutumlar Sigortalılığın Tespiti Davası konusu da olur) • İşçinin ücretinin 20 günden fazla ödenmemesi veya ücret
Kanunda yazılı bu haller gerçekleştiğinde 24. Madde
ödemenin geciktirilmesinin alışkanlık haline getirilmesi.
mucibi işçi derhal fesih hakkını kullanması halinde kıdem
• İşveren tarafından işçiye cinsel taciz, mobbing gibi
tazminatına hak kazanacak, 25. Madde mucibi işveren
rahatsız edici davranışlarda bulunulması.
derhal fesih hakkını kullanması durumunda ise işveren işçinin iş akdini haklı nedenle feshederek kıdem tazminatı
•İşverenin işçiye veya aile üyelerine karşı şeref ve
ödemeyecektir. O halde 4857 S. Kanun 26. Madde mucibi
namusunu hedef alır sözler söyler ve davranış veya küfür,
fesih hakkını kullanma süresi:
hakarette bulunması.
DERHAL FESİH HAKKINI KULLANMA SÜRESİ
• İşçinin fazla mesai ücreti, ulusal ve resmi bayramlarda çalışmasına karşılık gelen ücretlerinin ödenmemesi ve
MADDE 26: 24 ve 25 inci maddelerde gösterilen ahlak ve
yıllık ücretli izin karşılığının (kullanılmaması) talep edilmesi
iyiniyet kurallarına uymayan hallere dayanarak işçi veya
halinde ödenmemesi.
84
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
MAKALE
• İşçinin izin almaksızın veya haklı bir sebep olmaksızın üst üste 2 gün veya 1 ay içerisinde iki kez, herhangi bir tatil gününden sonraki iş günü yahut 1 ayda 3 iş günü işine devam etmemesi vb. hallerinde ve tahdidi olmayacak şekilde durumun icabına göre işveren iş akdini haklı nedenle süresi içinde feshederek kıdem tazminatı ödemekten sarfı nazar eder. KIDEM TAZMİNAT HESABI, ZAMAN AŞIMI SORUNU VE ARABULUCULUK Kıdem tazminatı son alınan brüt ücreti (brüt yol ve yemek ücreti, prim ve diğer tüm sosyal ve mali ödemelerin toplam tutarının) her bir yıl için bir aylık brüt ücretinin çarpımı ile elde edilen ücret kıdem tazminatını oluşturur. Kıdem tazminatından damga vergisi kesintisi sonrası hesaplanan meblağ defaten ödenir fakat anlaşma halinde ödemede taksit yapılabilir ve anlaşma sıhhat açısından yazılı olmalıdır. Kıdem tazminatı başlangıçtan beri 818 Sayılı Eski Borçlar • İşyerinde bulaşıcı hastalık çıkması hali ve işçi işini
Kanunu 125. Madde ve 6098 Sayılı Yeni Borçlar Kanunu
yaparken sağlık açısından herhangi bir tehlike çıkması.
146. Madde mucibi 10 yıllık zamanaşımı süresine tabii iken
•Talebe rağmen maaş bordrosu ve ücret hesap pusulası verilmemesi vb. hallerde. İŞVERENİN HAKLI NEDENLE FESHİNE DAİR ÖRNEKLER: • İşçinin bulaşıcı veya tiksinti verici bir hastalığa tutulması • İşçinin sadece işyerinde 7 günden fazla hapis ile ertelenmeyen bir ceza alan suç işlemesi.
yapılan kanun değişikliği ile 25.10.2017 tarihinden sonraki iş akdinin feshi hallerinde beş yıllık zamanaşımı süresine tabi tutulmuş ve haliyle 25.10.2017 tarihinden önce ki iş akdinin feshi hallerinde ise 10 yıllık zamanaşımına tabi olması, zaman aşımı sürelerinin geçmişe yürürlü olmaması kaynaklı olup süre ise akdin sona erdiği tarihten itibaren başlar. Kıdem tazminatı alacakları için Kanun Koyucu
• İşçinin kasıtlı şekilde mala zarar verme ve güveni kötüye
01.01.2018 tarihinden itibaren zorunlu arabuluculuk şartı
kullanma, hırsızlık, meslek sırlarını ifşa ve paylaşma gibi
getirmiştir. Yani kıdem tazminatı alacağı için dava açacak
etik dışı davranışlarda bulunması.
olan işçi öncelikle yetkili adliye çerçevesinde arabuluculuk bürosuna başvuru yapıp bu sayede alacağına kavuşma
• İşçinin işe girerken vasfı hakkında yalan beyanda
yolunda başlangıç yapacaktır.
bulunup işvereni yanıltması. Şayet arabuluculuk toplantılarından sonuç çıkmazsa bu • İşçinin, işveren ve aile bireylerine karşı ahlak, şeref ve
kerre yetkili mahal mahkemesinde alacağı için dava ikame
namusuna dokunacak söz söylemesi veya davranışlarda
edebilecektir.
bulunması Görüşmek dileğiyle..
İNDEKSE DÖN Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
85
LANSMAN
EVDE HAYATI KOLAYLAŞTIRAN DETAYLAR; SAAT VE DERECE GÖSTERGELİ ANAHTAR Evde ortamın ısısı bebeklerden yaşlılara tüm ev halkı
Yaşam alanlarının ısısı hayat kalitemizi ve sağlığımızı
için önemli. Günsan Elektrik’in tasarladığı saat ve derece
etkileyen faktörlerin başında geliyor. Ortam sıcaklığını
göstergeli anahtarlar, mutfaktan salona, evin her yerinde
kontrol ederek ideal ısıyı ayarlayabilme imkanı sunan
ortamın ısısını ölçmenize ve saati görebilmenize yardımcı
Günsan Eqona Pratik Saatli ve Dereceli Anahtar,
oluyor.
termometre ve saat göstergesiyle adeta bir bilgi ekranına
Değişen ihtiyaçlara yanıt veren ürünler hayatı
dönüşüyor.
kolaylaştırıyor. Günümüz ihtiyaçlarına göre yenilikçi
Mutfaktan yatak odasına evin her yerinde ihtiyaç duyulan
anahtar ve prizler geliştiren Günsan Elektrik, anahtar
ideal sıcaklığı oluşturmanıza yardımcı olan anahtar, beyaz
tasarımlarıyla hem dekorasyona renk katıyor hem de
ve krem renk seçenekleriyle dekorasyona da farklı bir stil
günlük hayata pratik çözümler sunuyor.
katıyor.
86
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
İNDEKSE DÖN
EXPROOF KATALOG GOLD FİRMA SAYFASI CENK AKOVA RÖPORTAJ ÜRÜN KATALOĞU
MAKALE
AV. ARMAN AHMET ÖZTAN A’REM HUKUK BÜROSU KURUCU ORTAK
BAYİLİK SÖZLEŞMELERİ ÜZERİNE HUKUKİ İNCELEME VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Bayilik sözleşmeleri ile üreticiler/sağlayıcılar
6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerinin yorumu ve
farklı bölgelerde işletme yatırımı yapmaksızın
mahkeme kararlarının yorumu ile düzenlenen sözleşme
ve riziko üstlenmeksizin ürünlerinin dağıtımını
türüdür.
gerçekleştirebilmekte, bayi olarak faaliyet gösteren işletme ise piyasada bilinirliği olan bir malı satıp kar ederek risksiz bir şekilde ticari faaliyetlerine başlayabilmektedir. Bu haliyle baktığımız zaman bayilik, kazan-kazan ilkesinin geçerli olduğu ve ticari pazarlarda oldukça yaygın kullanılan bir sözleşme türüdür.
Markalaşma ve ticari faaliyetler süreklilik arz etmedikten sonra kısa sürede elde edilen ekonomik gelir ve harcanan emek ilerleyen süreçte anlamlı sonuçlar doğuramamaktadır. Ekonomik kaygıların yanında üretici/sağlayıcı işletmelerin hukuki sorunlarla karşılaşmamak adına genişleme
Bu nedenle de uygulaması ve sözleşmelerin hazırlanması
politikalarında göz önüne alması gereken bir husus
açısından kanuni düzenlemelerin ve mahkeme kararlarının
olarak karşımıza çıkmakta, bayi olarak bir ticari faaliyete
ayrıntılı olarak incelenmesi önem arz etmektedir. Bayilik
başlayacak işletmeler açısından ise tahsilat ve pazar
sözleşmesi Türk Mevzuatı’nda herhangi bir düzenleme
bölgesinde tutunmak için göz önüne alınması gerekiyor.
altına alınmamış olup 6098 Sayılı Borçlar Kanunu ve
88
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
MAKALE
Bayilik sözleşmesinin Franchise Sözleşmeleri, Tek
sözleşmeye göre temin edilen mallarının kalitesinin
Satıcılık Sözleşmeleri, Acentelik Sözleşmeleri gibi farklı
ve pazardaki güven ile istikrarın korunması açısından
adla anılan sözleşmelerden önemli farkları bulunmakla
malların satış fiyatlarında asgari satış fiyatı düzenlemesi
birlikte taraflar açısından olumlu veya olumsuz
yapılabilmektedir.
yorumlanabilecek hükümleri de bulunmaktadır.
3. Bayilik sözleşmesinin bayiye yüklediği bir diğer
Unutulmamalıdır ki; imzalanan bir sözleşmenin başlığının
sorumluluk ise temin edilen malların satışından sonra satış
ne olduğu hukuken hiçbir anlam ifade etmemekte, başlığı
sonrası hizmetleri de vermek olduğunu söyleyebiliriz.
“bayilik sözleşmesi” olan bir sözleşmenin içeriği farklı bir sözleşme hükümlerine atıf yapıyorsa atıf yapılan sözleşme uyarınca taraflar sorumlu olmaktadır.
4. Bayi kendi nam ve hesabına satış yapıyor olsa da sağlayıcının dağıtım ağına dahil olması nedeniyle; basiretli bir tacir gibi hareket etmekle görevli olup bunun yanında
Bu nedenle her ticari ilişkisinin kendi özelinde incelenerek
satış sürümlerini arttırma ve geliştirme yükümlülüğünün
özel sözleşme hazırlanması konusu önem arz etmektedir
de bulunduğunu bu yükümlüdür.
Her şeyden önce bayilik sözleşmesi synallagmatic yani iki tarafa da borç yükleyen sürekli nitelikte bir sözleşmedir.
5. Yukarıda bahsedildiği üzere bağımsız niteliğe sahip olan bayi, kendi işletmesi ile ilgili karar almakta özgür
Aşağıda tarafların karşılıklı borçları ayrıntılı olarak
olup; kendi çalışma koşullarını bayilik sözleşmesi sınırları
incelenecek olup; süreklilikten anlaşılması gereken
içerisinde kendisi belirler.
sözleşme gereği taraf sorumluluklarının belirli edimleri yerine getirmekle son bulmayacağı sözleşme boyunca taraf edim ve sorumluluklarının süreklilik içerdiğidir.
6. Bayinin rekabet etmeme ve sır saklama yükümlülüğü kural olarak bulunmakta olup sözleşmeye bağlı olarak, rakip firmaların benzer ürünlerinin satışının bayi tarafından
BAYİLİK SÖZLEŞMESİ UYARINCA TARAFLARIN BORÇLARI
yapılmaması istenebilmektedir.
1. Karşılıklı borç doğuran sözleşme olmasına sebep olan
SONUÇ
tarafların asli sorumlukları:
Yukarıda sayılan bayilik sözleşmesinin özellikleri genel
Sağlayıcı sürekli ve düzenli şekilde sözleşmeye göre
nitelikte bilgiler içermektedir. Ticari ilişkilerinin karışık
bayiye mal temin etme bayi de sözleşmeye göre alım
yapısı ve sözleşme tarafı olacak işletmelerin ekonomik
yükümlülüğünü gerçekleştirmekle yükümlüdür.
yapısı göz önüne alınarak sözleşme hükümleri farklılık
Bahsi geçen mal temininde sözleşmeye göre asgari
gösterebilecek ve sonuç doğurabilecek niteliktedir.
alım yükümlülüğü var ise bu şartların da göz önünde
Markalaşma ve ticari faaliyetlerini geliştirme amacını
bulundurulması gerekmektedir.
taşıyan firmaların, hukuki sorunlar yaşamadan veya
2. Bayi kendi nam ve hesabına sağlayıcıdan mal satın alarak; sağlayıcıdan bağımsız şekilde hareket ederek bu malların tüketici veya 3. kişilere satışından aradaki farktan kar elde etmektedir. Bu ürünlerin satışı konusunda bağımsız olarak hareket
tahsilat problemleri yaşamadan ticari ilişkilerini devam ettirebilmeleri açısından temel hususların göz önünde bulundurulması ikinci adım olarak ayrıntılı analizlerin yapılması gerekmektedir. Görüşmek dileğiyle...
etme yetkisi olsa da, yine taraflar arasında akdedilen
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
89
HABER
MUĞLA’DAN İSTANBUL’A BÜYÜK PROJELERİN TERCİHİ GÜNSAN ELEKTRİK OLDU Anahtar, priz ve elektrik ekipmanları alanında yenilikçi
en önemli unsurların başında geliyor. Türkiye’nin dört bir
ürünleriyle turizm sektörünün de çözüm ortağı olan
yanındaki konut ve inşaat projelerinde ürünleriyle yer
Günsan Elektrik, Antalya, İstanbul ve Muğla’da 5 farklı
alan Günsan, yenilikçi ürünleriyle pek çok otel, konut ve
konut ve otel projesine imza attı.
işletmenin çözüm ortağı oluyor.
Muğla Fethiye’de Letoniaa Otel, İstanbul’da Taksim 360
Son olarak Muğla Fethiye’de Letoniaa Otel, İstanbul’da
Ofis§ Residans Projesi ve Ebruli Ispartakule Konut Projesi,
Taksim 360 Ofis§ Residans Projesi ve Antalya’da Akadia
Antalya’da ise Mylome Luxury Hotel ve Akadia Hotel, iç
Hotel dekorasyonunda Günsan modüler seri ürünlerini;
dizaynında Günsan ürünlerini tercih etti. Otellerde anahtar,
İstanbul’da Ebruli Ispartakule konut projesi ve Antalya’da
priz ve elektrik ekipmanları dekorasyonu tamamlayan
Mylome Luxury Hotel ise Günsan Eqona ve Eqona Cam ürünlerini tercih etti.
90
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
İNDEKSE DÖN
ÜRÜN KATALOĞU
GOLD FİRMA SAYFASI
BEHİYE YUKARIKOZAN RÖPORTAJ
FİYAT LİSTESİ
HABER
ALKAN AYDINLATMA YENİ YATIRIMLARINA DEVAM EDİYOR Alkan Ailesi, 53 yıllık sektörel tecrübesi ve 2010 yılında
faaliyetlerine rağmen, Alkan Aydınlatma yatırımları
kurulan 25.000 m2 kapalı alana sahip üretim tesisi ile
pandemi sürecinde de hız kesmeden devam ediyor.
%100 yerli üretim hedefine yürdüğü yolda 10.yılını tamamladı. Uzun süredir Dünya gündemini meşgul eden pandemi dolayısıyla yaşanan sürecin, iş dünyasına negatif etkileri, tüm alanlarda olduğu gibi elektrik sektöründe de kendini gösterdi.
“Kalite” ve “Yerli Ürün” denince akla gelen ilk markalardan olan Alkan Aydınlatma, sosyal medya kanaları ve online satış sistemiyle aktif çalışmalarını sürdürüyor. Yurtiçi ve yurt dışında birçok projenin yanı sıra, özellikle Asya ve Afrika kıtalarında 65 ülkeye yaptığı ihracat ile ön plana çıkan Alkan Aydınlatma, yakaladığı ivme ile yeni
Yaşanan iş kayıpları sebebiyle; yatırım planlarının
dönemde Avrupa pazarında da var olmak üzere yoğun bir
ertelenmesi ya da iptali ve yavaşlayan pazarlama
çalışma içerisinde..
92
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
SON ATAK YERLİ LED AMPUL! Aktif çalışmaları ve yatırımlarını sürdüren Alkan Aydınlatma’nın son atağı Yerli LED Ampul oldu. 2020 yılı başında sektöre yatırım planı açıklanan ALKAN LED Ampul’ler, geçtiğimiz ay satışa sunularak raflarda yerini almaya başladı. Lansmanla ilgili olarak Alkan Aydınlatma Firma Sahibi Hasan Alkan: “Önümüzdeki dönemde de yeni yatırımlarla, elektrik sektöründe aydınlatma ürün grubunun lokomotifi olmaya ve ülke ekonomisine katkı sağlamaya devam edeceğiz.” dedi.
İNDEKSE DÖN Temmuz’ 20 • www.sektorumdergisi.com
93
HABER
YENİLENEBİLİR ENERJİYE ALMANYA MODELİ ÖNERİSİ Türk sanayi, yeni dönemde koronavirüsün yaralarını sarmak ve zararlarını telafi etmek için çalışıyor. Sanayide çarklar yeniden dönmeye başlarken yüksek enerji maliyetleri de sanayicinin gündeminde ilk sırada yer almayı sürdürüyor. PAGEV Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Eroğlu, elektrik faturalarında astronomik artışa neden olan YEKDEM bedelinin sanayiciye yüklendiği sistemin sürdürülebilir olmadığına dikkat çekerek yenilenebilir enerjinin ihaleler ile desteklendiği Almanya modeline geçişi önerdi.
94
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) teşviklerinin süresi 31Aralık 2020’de doluyor. Sürekli artan ve öngörülemeyen YEKDEM maliyeti ile rekabetçi bir üretimden uzaklaşıldığını belirten PAGEV Başkanı, “YEKDEM’de döviz bazında yüksek sabit fiyatlı teşvik uygulaması yerine Almanya gibi ihaleler ile yolumuza devam edelim, yenilenebilir enerji yatırımlarını rekabete açalım” dedi.
HABER
Türkiye’nin yerli ve yenilenebilir kaynaklarla elektrik üretimi
SABİT FİYATLI TEŞVİK UYGULAMASI YERİNE ALMANYA
son yıllarda önemli bir artış kaydetti. Yenilenebilir Enerji
GİBİ İHALELERLE DEVAM EDELİM”
Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM), 2010 yılında yürürlüğe girdi ve yenilebilir enerji yatırımlarının desteklenmesi amacıyla 10 yıl döviz bazında yüksek
Türk Plastik Sanayicileri Araştırma, Geliştirme ve Eğitim Vakfı (PAGEV) Başkanı Yavuz Eroğlu, yenilenebilir
fiyatlardan devlet alım garantisi verildi.
enerjinin önemli olduğunu ve ülkemizin bu alanda yeni
YEKDEM teşviklerinin süresi 31 Aralık 2020’de sona eriyor.
bulduklarını ancak teşvik bedelinin sanayicilere yüklendiği
Sanayiciler ise elektrik faturalarına yansıyan ve Nisan
bir mekanizmanın bu haliyle sürdürülebilir olmadığını dile
ayından itibaren yüzde 100 artan YEKDEM bedelinin
getirdi.
yükünü daha fazla taşımak istemiyor.
yatırımları teşvik edici stratejiler geliştirilmesini olumlu
YEKDEM’in uygulandığı 10 yılda teknolojinin gelişmesi
Türkiye çapındaki tüm Sanayi Odaları Başkanları, Organize
ve ucuzlaması ile birlikte yenilenebilir enerji yatırımlarının
Sanayi Bölge Başkanları, çatı kuruluş TOBB dahil
maliyetinin de düştüğüne ancak döviz bazında teşvikli
sanayiciler bu yükün artık kaldırılamaz olduğunu uzun
fiyatların sabit kaldığına dikkat çekti.
süredir hep bir ağızdan dile getiriyorlar.
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
95
HABER
Yavuz Eroğlu, şunları söyledi: “Dünyada yüksek fiyattan
Bu gelişmelere bakarsak mevcutta YEK’de belirtilen
devletin döviz bazında yıllar süren alım garantisi verdiği
Cetvel 1’de kilovatsaat başına Rüzgâr Enerjisi için verilen
sistem sona eriyor. Ülkeler yenilebilir enerjiyi ihalelerle en
7,3 $ cent iken ihaleyle neredeyse fiyatın yarıya indiği ve
uygun şartlarda teklif veren firmalara veriyorlar.
bu şekilde Yenilebilir Enerji Yatırımcıları yatırım yaparken
Bu sayede sanayicinin üzerine düşen yük de azalıyor. Sanayide yüksek enerji maliyeti, ihracatı zorlaştırırken
sanayicinin elektrik faturasına eklenecek YEKDEM payının nasıl düşebileceği de test edilmiş oldu” dedi.
bu da işsizliğe sebep olmaktadır. YEKDEM maliyetinin
01 OCAK 2021’DE YENİLENEBİLİR ENERJİDE YENİ BİR
yüksekliğinin sanayimizi ve ülke ekonomisini direkt
SAYFA AÇALIM
etkilediğini hepimiz biliyoruz.
Sanayiciler, Türkiye ve dünya ekonomisinin içinde
Sanayimizin küresel pazarda rekabetçi olabilmesi
bulunduğu zor dönem dikkate alındığında YEKDEM’de
için düşüşte olan bir YEKDEM maliyeti olması gerekir.
sabit fiyatlarla döviz bazında ödemenin devam ettiği ve bu
Mevcut durumda ise bu rakam hep yukarıya çıkıyor ve
maliyetin de sanayiciden alındığı bir sistemin sürdürülebilir
öngörülemiyor.
ve ülke ekonomisinin yararına bir uygulama olmadığı
Almanya’nın 2015 yılında uygulamaya başladığı sistem
noktasında birleşiyorlar.
ülkemize de güzel bir örnek olabilecektir. Bu teşvikler ilk verildiğinde yenilenebilir enerji teknolojileri pahalıydı. Yıllar içinde gelişen ve ucuzlayan teknoloji sayesinde yatırım maliyetleri kat be kat azaldı ama döviz bazında teşvikli fiyatlar sabit kaldı. Sabit fiyat alım garantisi yerine Hükümetler ihaleler açıp yine özel fiyatla ama yenilenebilir enerjiyi de rekabete açarak yol alıyorlar. Almanya 2015’te ihale bazlı enerji teşvikine başladı ve 2017 yılında tam geçişi sağladı. Dünya çapında enerji ihaleleri artık sabit alım garantili fiyatlamanın yerini alıyor ve teşvik dönemi bitiyor”. İHALE YÖNTEMİ TEST EDİLDİ, BAŞARILI OLDUĞU GÖRÜLDÜ Yenilenebilir enerji çalışmaları ile çok önemli bir örnek
Teşvik sisteminin dünyada da terkedildiği bir ortamda
oluşturan Almanya, uzun zamandır yenilenebilir enerjiyi
Almanya gibi fiyat rekabetine açık ihaleler yöntemi ile
sabit yüksek fiyatlı teşvikler yerine rekabete açık ihaleler
yenilenebilir enerjideki artışın devam ettirilebileceğinin altı
ile veriyor.
çiziliyor.
Eroğlu, Türkiye’de de bu sistemin uygulanabileceğine
PAGEV Yönetim Kurulu Başkanı Yavuz Eroğlu, “Sabit
dikkat çekerek, “Devletimiz ihale ile alım yapmak
döviz bazlı, yüksek fiyata dayanan teşvikli YEKDEM
konusunda denemeler yaptı ve başarılı da oldu. Örneğin;
sisteminin defterini 31 Aralık 2020’de bir daha açılmamak
geçen yıl Mayıs ayının son gününde Türkiye’nin 4
üzere kapatmalı ve 01 Ocak 2021’de yenilenebilir enerjide
bölgesinde yapılan RES YEKA-2 ihalesinde kilovatsaat
TL bazlı fiyat rekabetine açık yeni bir sayfa açmalıyız”
başına (kWh) 3,53 ile 4,56 $ cent arası fiyatlar verildi.
diyerek sözlerine son verdi.
96
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
İNDEKSE DÖN
MAKALE
EKREM KARATAŞ YAZILIM UZMANI
MOBİL HIZIN İŞLETMELERDEKİ DÖNÜŞÜME BÜYÜK ETKİSİ Bir araştırmaya göre, 0,1 saniyelik bir site hızı artışı
çok doğal bir durumdur. Tabi ki paralelinde mobil kullanıcı
perakende satışları yaklaşık % 10 artırdığı tespit
deneyimi, marka deneyimiyle giderek daha fazla eş
edilmektedir. Site hızı her zaman mobil kullanıcı
anlamlı hale geliyor.
deneyiminin önemli bir özelliği olmuştur.
Diğer yandan mobil kullanıcıların sayısının artmasına
Google, 2018 yılında site hızlarını herkese açık bir sıralama
rağmen dönüşüm sayısı masa üstü kullanan kullanıcılara
faktörleri içine eklediğini açık bir şekilde duyurdu. Hız aynı
bakıldığında daha düşük kaldığı gözlenmektedir. Bunun en
zamanda sayfa deneyimi faktörlerinin de bir bileşenidir.
büyük sebebi ise site hızlarının mobil kullanıcılar için yavaş
Fakat bu araştırma da elde edilen yeni bir rapora göre,
kalmasıdır.
siteleri oluşturan sayfa hızının sektöre göre hem marka
Araştırmacılar tarafından yapılan bir çalışma, sayfa hızının
dönüşümlerini buna paralel olarak gelir üzerinde önemli
daha yüksek katılım ve dönüşüm verilerinin artması ile
bir etkisinin olduğu ortaya çıkmıştır.
doğrudan ilişkili olduğunu buldu.
MOBİL HIZ VE DİJİTAL PAZARLAMA
Daha hızlı mobil siteler, ölçülen her sektörde müşteri
Günümüzde dijital dünyanın büyük kısmı mobil kullanıcılardan oluşmaktadır. Mobil cihazların yaşadığımız dünyanın her anını şekillendirdiği düşünüldüğünde bu
98
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
başına daha fazla sayfa görüntüleme, daha yüksek dönüşüm ve daha yüksek ortalama sipariş değeri ile sonuçlandı.
MAKALE
Araştırmacılar elde ettikleri verilere göre şunları söylemektedirler; “Sayfa yeterince hızlı yüklenmezse mobil kullanıcılar sayfadan hemen çıkacaklardır.’’ Mobil uygulama hızlarına baktığımızda halen masaüstü hızlara göre çok geride. Bu konuda Nisan ayında Google sayfa hızı metrikleri üzerine yapılan bir araştırmada 11 sektördeki binlerce site incelendi. Bu inceleme sonucu mobil hızın masaüstü hız ile kıyaslandığında ortalama %2,6 daha yavaş olduğu, süre olarak bakıldığında ise masa üstü siteye göre 2,9 ile 7.9 saniye daha yavaş olduğu ortaya çıktı. Bu araştırmada varılan bir başka sonuç ise finansal hizmetler ve teknoloji sitelerinin en hızlı mobil yükleme sürelerine sahip olduğu, inşaat sektöründeki web sitelerinin ise en düşük mobil yükleme sürelerine sahip olduğudur. Araştırmada test edilen çoğu mobil sitenin ortalama 40,1 mobil hız puanı ve ortalama 7,9 saniyelik hız endeksi ile çok yavaş olduğu ortaya çıktı. Daha somut olarak, site hızında 0,1 saniyelik bir iyileşme şu sonuçlarla sonuçlandı: • Perakende satış dönüşümleri % 8,4, ortalama sipariş değeri % 9,2 arttı. • Dönüşüm verileri % 10,1 ve ortalama sipariş değeri % 1,9 arttı.
Sayfaların AMP sürümleri ise arama sonuçlarında diğer sitelere göre daha iyi sıralamalar ve görünürlük elde ettiği bariz şekilde ortaya çıkmıştır. Ayrıca AMP sayfaların AMP olmayan sayfalara göre % 108 daha hızlı yüklendiği gözlenmiştir. Bu araştırma gösteriyor ki dijital pazarlama ve SEO uzmanlarının mobil deneyimlere ve site hızına daha
• Oturum başına lüks marka sayfa görüntüleme sayısı %
fazla öncelik vermek zorunda ve buna göre gerekli
8,6 arttı.
düzenlemeleri yapmalı.
• Olası satış sayfalarında hemen çıkma oranı % 8,3 azaldı. PEKİ, MOBİL HIZ NEDEN ÖNEMLİ? Her sektör için ayrıntılı bir analiz ve inceleme çalışmaları yapılmaktadır. Örneğin, perakende satış siteleri için
Harika mobil deneyimi sağlayan markaların daha fazla dönüşüm elde ettikleri ve gelirlerini arttırdıkları bariz şekilde ortadadır. Peki, sadece hızlı olmak yeterli mi? Tabi ki değil..
perakendecinin ana sayfasına kıyasla ürün sayfalarının
Markaların ve perakendecilerin dikkat etmesi gereken şey,
hızına odaklanmanın daha önemli olduğunu gözlemledi.
tüketicilere en iyi dijital deneyimi yaşatabilmek olmalıdır.
Çünkü ana sayfanızı ziyaret eden birçok kişiye karşılık doğrudan ürün sayfasına gidenler markalara daha sadık kalıyor.
Site hızları bu deneyimin en önemli unsurudur ama tek başına yeterli değildir. Görüşmek dileğiyle...
İNDEKSE DÖN Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
99
HABER
ENERJİSA ENERJİ SEKTÖRÜNÜN EN DEĞERLİ MARKASI OLDU Enerjisa Enerji A.Ş. CEO’su Murat PINAR
marka olarak öne çıktı. Rapor marka gücü endeksi, pazarlama yatırımları, markanın göreceli ağırlığı ve faaliyet performansı incelemesinden oluşuyor. Brand Finance, her yıl en büyük 5000 marka sıralaması yaparak ülke ve sektör bazında yılda yaklaşık 100 rapor yayınlıyor. MARKAMIZA GÜVENİYORUM Enerjisa Enerji A.Ş. CEO’su Murat Pınar konuya ilişkin yaptığı açıklamada: “Enerjisa Enerji olarak yaptığımız özverili çalışmaların değerinin görülüyor olması bizi onurlandırıyor ve daha da motive ediyor. Enerjisa markasına yaptığımız yatırımların karşılığında büyük bir marka olarak kabul görmek ve bunu korumanın ne kadar önemli olduğunun farkındalığıyla hareket ediyoruz. Bizim en büyük hedefimiz, ülkemizde büyüme potansiyeli yüksek olan elektrik dağıtım ve satış sektöründe,
Enerjisa Enerji, Brand Finance tarafından gerçekleştirilen
Türkiye’nin en güçlü gruplarından Sabancı Holding
Türkiye’nin En Değerli Markalar sıralamasında ilk 50’ye
ile köklü geçmişe sahip E.ON ‘un gücünü arkamızda
girerek 34’üncü sırada yer aldı. Türkiye’nin en değerli ve en
hissederek tüm dünyada örnek gösterilecek bir iş modeli,
güçlü markaları arasında marka değeri 175 milyon dolar
başarı hikayesi yaratmaktır.
olarak açıklanan Enerjisa Enerji, raporda elektrik dağıtım sektörünü temsil eden tek marka olarak öne çıkıyor.
Enerjisa Enerji olarak bu vizyonla, hem ana iş alanımız olan elektrik dağıtım ve satışına devam edip süreçlerimizi
Sabancı Holding ve E.ON ortaklığında faaliyet gösteren
mükemmelleştirmeye odaklanırken, aynı zamanda en
elektrik dağıtım ve satış sektörünün lider oyuncusu
yeni teknolojilerden faydalanarak tüm paydaşlara en
Enerjisa Enerji, dünyanın önde gelen bağımsız marka
yüksek faydayı sağlayacak yeni iş modellerini de ilk ve
değerlendirme danışmanlık şirketi Brand Finance’in her
en etkin şekilde ülkemize ve sektörümüze kazandırmayı
yıl yayınladığı En Değerli Markalar Turkey 100 raporuna
amaçlıyoruz.
34’üncü sıradan girme başarısını gösterdi. Türkiye’nin en değerli markalarının arasında yerini Yapılan değerlendirmede marka değeri 175 Milyon
alan şirketime, çalışanlarımıza ve parlak geleceğimize
ABD Doları olarak açıklanan Enerjisa Enerji, raporda
inanıyorum” dedi.
elektrik dağıtım ve satış sektörünü temsil eden tek
100
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
İNDEKSE DÖN
ARAŞTIRMA
Acılar İçinde Bir Hayat ve 30’lu Yaşlarda Gelen Şöhret
ANDRE MARIA AMPERE Elektrik aydınlatma alanının öncüleri arasında yer alan Andre Maria Ampere, hepimizin bildiği amper terimine ismini veren kişidir. Andre Maria Ampere ve ilginç bir hayat hikayesine dair detayları bu yazıda bulabilirsiniz. KÜÇÜK YAŞTA FARKEDİLEN YETENEK
çalışmalara girişmiştir. Fakat bu 1 yıl arada bir daha formal eğitim sürecine devam edemediğinden dolayı kendi bulduğu formülleri yeniden hatırlayabilmesi ona birkaç ay kaybettirmiştir. Bu yalnızlıktan kurtulmak için yanında ona destek verecek birisini arayan Ampere 1779 yılında sevgilisi Polemieux ile bir düğün
Elektrik ve manyetizma arasındaki bağlantıları
gerçekleştirerek dünya evine girmiştir.
matematiksel işlemlerle çözümleyen ve bu konuda yüzlerce kitap okuyan Andre Maria Ampere, orta halli
Andre Maria Ampere, tanıdığı olan ve soylu bir aileden
bir tüccarın oğlu olarak 22 Ocak 1775 tarihinde dünyaya
gelen Ecole Centraletie’ye ders vermek maksadıyla
gözlerini açmıştır.
Lyon’a gitti. Ampere ders vermek için çok fazla zaman geçirmeyi budalaca bulmaktaydı. Fakat böyle
Andre Maria Ampere yaşıtlarının güçlük çektiği kimya ve
düşünmesine rağmen orada olanaklar daha müsait
matematik sorularını kendi formülleriyle çözüp buluyordu.
olduğu için bir süre orada kalmayı tercih etti.
Başlarda ailesi bu durumu fark etmese bile öğretmenleri Ampere’nin bu yeteneğinin farkına varmıştı.
Lyon’da geçirdiği iyili kötülü günlerin sonundan 1804’te karısının ölümüyle tekrar sarsıldı. Bunu
Andre Maria Ampere 12 yaşına geldiğinde kendisinden 4 -
öğrenen Andre Maria Ampere, Paris’ e taşındı ve
5 yaş büyüklerin bile zorlanarak çözdükleri ileri matematiği
işlerini burada devam ettirdi.
rahatlıkla çözebiliyordu. 6 yıl içerisinde kendisini başta matematik ve kimya dersleri olmak üzere olabildiğince geliştiren Andre Maria Ampere 18 yaşına geldiğinde Fransa’da tanınan ve bilinen bir matematikçi olmuştu. Bu başarısını yeterli bulmayan hep daha iyisinin olabileceğini savunan Andre Maria Amper kendisini bu doğrultuda geliştirmeye devam etmiştir. ACILARLA DOLU BİR HAYAT
30’LU YAŞLARDA GELEN ŞÖHRET Ampere 34 yaşına geldiğinde adı dünyaca ün kazanmış ve birçok çalışmada yeri geçen ünlü fizikçi ve matematikçi olarak geçmeye başlamıştı. Andre Maria Ampere, bu kadar çalışmanın meyvelerini yavaş yavaş alıyordu. Bu başarı ona motivasyon kaynağı oldu. Bu kadar ün
Aradan birkaç ay geçtikten sonra Ampere’nin babası
yaptıktan sonra birçok okuldan iş teklifi gelmesinden
ölmüştür. Andre Maria Ampere bu çöküntüden ve
dolayı Ampere bu okullar arasından bir seçim yaptı
hüsrandan sonra 1 yıl toparlanamamış ve kendisini
ve Polytechnic School of Paris’te görevine profesör
derslerine verememiştir. 1 yıl aradan sonra kendisini
olarak başladı.
yeniden matematik ve kimyaya adayan Ampere yeni
102
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
ARAŞTIRMA Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
103
ARAŞTIRMA
Bu okulların imkânlarının çok olmasından dolayı Andre Maria Ampere ilerde ismini çok duyacağımız elektromagnetizma üzerinde ilk çalışmalarına burada başladı. Bu gelişmeden sonra Ampere konusu ile alakalı araştırmalar yapmaya başladı.
104
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
ARAŞTIRMA
11 Eylül 1820’de Oersted’in gözlemlerini öğrendiği sabah
inatçıydı ki sağ elinde tebeşir sol elinde silgi, önünde kara
onun çalışmaları için dönüm noktasıydı. Oersted ’un
tahta günlerce gözlemlerini açıklığa kavuşturmak için
kitabındaki küçük notları ve önemli gördüğü ve kendi
matematiksel işlemler yapardı.
çalışmalarında da kullanacağı kenarları kendi kitabına geçirerek aklından yapmak istediği elektromagnetizma modeli tasarladı.
Kendini gözlemlerine o kadar çok verirdi ki bazı durumlarda sabah başladığı gözlemi gece yarılarına kadar devam ettirirdi. Kendi kafasından yeni denklemler
Tasarladığı modelde Oersted’un kitabından da yararlanan
kurduğu ve bunu kimi zaman rüyasında bile gördüğünü
Andre Maria Ampere yeni bir çalışmaya girişmek istedi.
söylemektedir.
Kitabı okuyup araştırmalarını yaptıktan sonra Ampere tellerin iki ayrı yerden geçip birbirlerine bağlayarak bu zıt yönlü elektrik uçlarının birbirine etki edip etmediği deneyler ve araştırmalar sonucunda bulmak istedi.
Hatta uyumadan önce birkaç saat bugün yaptığı gözlemleri düşünür ve eğer gözlemi o gün istediği gibi çıkmamışsa yatağında sabaha kadar nerde eksik yaptığını bulmak ve düzeltmek isterdi.
Bu konuda test ettiği deneyler istediği gibi sonuçlanınca 7 gün sonunda Fransız Bilimler Akademisi’ne yaptığı akıl almaz deneyini sundu. Akım geçebilen iki zıt ya da eş paralel telin akım yönüne doğru dik kuvvet doğrultusunda etki ettiğini gösteriyordu. Andre Maria Ampere aynı zamanda çalışmalarında Oersted’ın gözlemlediği pusulanın sağa kısım vida kuralına göre dizayn edildiğini de belirtti. Bu kural doğrultusunda çıkan sonuçta sağ elin baş parmağına doğru, telin içerisinden geçen akımın ise diğer parmaklar yönüde hareket ediyordu. Bu çalışmalarının en büyük amacı elektrik motorlarının geliştirilebilmesini sağlamak ve bu geliştirdiği elektromanyetizmayı elektrik motorlarda kullanmaktı. Ayrıca Ampere’ nin yapmış olduğu elektromanyetizma deneyi o dönemlerde aynı konu ile uğraşan bilim insanlarının deneylerinden bağımsızdı. Yani Michael Faraday (yazımıza köprü)(d. 1791, ö. 1867) ve Joseph Henry (d. 1797, ö. 1878) elektromanyetizma alanlarında çalışmalar yapmış fakat çalışmalarını birbirlerinden bağımsız olmasını tercih etmişler. RÜYADA BİLE GÖZLEM YAPMAK
Ayrıca Ampere işinin yarım bırakılmasını da istemezdi. Onun düşüncesine göre “ya bir işe başladığında onu yarım bırakmayacaksın ya da o işe hiç başlamayacaksın”. Bu düşüncesinden dolayı gözlemlerinden genellikle büyük oranda verim alıyordu. Andre Maria Ampere ismi yaptığı önemli çalışmalar neticesinde akım birimine verildi. Bugün hepimizin bildiği amper teriminin kaynağı ünlü bilim adamının ismidir. Ampere’in son büyük çalışmasında 1825 yılında yaptığı bütün çalışmaları not etmiş ve Amper yasası olarak bir denklemle bütünleştirmiştir. Ardından dinlenmeye
Ampere fazlasıyla inatçı ve istediğini elde edemeden
çekilmiş ve 1836 yılında yılında vefat etmiştir.
o işi bırakmayan bir adamdı. Bu kimi zaman onun işine yararken kimi zaman da işine yaramamıştır. Ama o kadar
Sektörüm Dergisi araştırma yazısıdır
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
105
HABER
DÜNYANIN COBOT TEKNOLOJİLERİ SANAL FUAR İLE TANITILDI Kolaboratif robotlarla ilgili Dünyanın En Büyük Sanal
Fuarda ayrıca ilk uygulama standlarında çapak alma-
Konferans ve Fuarı “WeAreCOBOTS”, 16-18 Haziran 2020
polisaj, makine besleme, kalite kontrol, taşıma, montaj,
tarihleri arasında gerçekleştirildi. Kolaboratif robotlar ve
yapıştırma-dağıtma uygulamalarına yönelik spesifik
endüstriyel otomasyon alanında dünyanın önde gelen
tanıtımlar yapıldı.
uzmanlarının konuşmacı olarak katıldığı ve sanal stantların yer aldığı fuarda, robotik otomasyonda geleceğin teknolojileri masaya yatırıldı.
Dünyanın 50’den fazla ülkesinde 44 bin cobotuyla hizmet veren Danimarkalı cobot lideri Universal Robots (UR), bir ilke imza atarak, Dünyanın En Büyük Sanal Cobot
Üretim süreçlerinde insan ve robotlar arasındaki iş birliği,
Konferans ve Fuarı “WeAreCOBOTS” etkinliğine ev
gelecekte otomasyonda yeni normal, otomasyonda
sahipliği yaptı. 16-18 Haziran 2020 tarihleri arasında üç
uygulama zorlukları ve çözümlerinin ele alındığı fuarda
gün boyunca online gerçekleştirilen ve katılımın ücretsiz
ayrıca üretim dünyasının yeni robot teknolojileri tanıtıldı.
olduğu fuarda, 30’dan fazla stant ve otomasyon alanında dünyanın önde gelen uzman 50 konuşmacısı yer aldı.
106
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
ROBOTİK TEKNOLOJİLERİNE DAİR İPUÇLARI VERİLDİ Tüm sektörlerden yoğun ilgi gören sanal fuarda katılımcılar, sanal stantları gezerek, dünyanın en önemli cobot uzmanlarının gerçekleştirdiği konuşmaları takip etti. Robotik otomasyonuna dair ipuçlarının da verildiği fuarda
Pazarın maksimum esneklik, ürün kalitesi ve verimlilik gibi beklentilerine karşı üreticilerin de çalışan güvenliği ihtiyaçları artıyor. Tüm bunların yanı sıra üretim alanlarının sınırlı olması sebebiyle sunulan çözümler de bir o kadar basit olmalı.
katılımcılar, kolaboratif otomasyonun sunduğu sayısız
Üretim aşamasındaki mevcut zorluklar Covid-19 salgınıyla
fayda hakkında da bilgi edinme şansı yakaladı.
daha da ağırlaştı. Firmalar bu dönemde kesintiye uğramış
İngilizce, Almanca, İtalyanca, Fransızca ve İspanyolca olmak üzere beş dilde yayınlanan etkinlikte katılımcılar
tedarik zincirleri, sosyal mesafe, ekonomik ve politik belirsizliklerle karşı karşıya.
ayrıca, otomasyon uzmanlarıyla çevrimiçi birebir görüşerek, montaj, paketleme, makine besleme gibi birçok canlı uygulamaları izleme, ‘Tak-Çalıştır ve Üretime Başla’ kitlerini ve UR+ ekosistemi bileşenlerini keşfetti. Üretimden montaja kadar tüm süreçlerde yer alan robotların tanıtıldığı fuarda, katılımcıların soruları da yanıtlandı. SIRA DIŞI OLMAYA VE SIRA DIŞI İŞLER YAPMAYA ODAKLANDIK Fuarın açılış konuşmasını yapan Universal Robots Başkanı
Tüm bu belirsizliklerden çıkmak ve üretimde istikrarın
Jürgen von Hollen şunları söyledi, “Universal Robots
sağlanması anlamında üreticilerin yardımına cobotlar
olarak kurulduğumuz ilk andan itibaren sıra dışı olmaya ve
yetişmektedir. Her türlü koşulda esnek ve hızlı üretim,
sıra dışı işler yapmaya odaklandık.
yatırımın en kısa sürede geri alınması anlamına geliyor. Robotlara virüs bulaşma riski olmadığı için sosyal mesafe
“WeAreCOBOTS” da bu doğrultuda hayata geçirdiğimiz,
gibi kurallara gerek olmamaktadır ve minimum alandan
kolaboratif robotlarla ilgili dünyanın ilk sanal fuarı oldu.
maksimum verim alınabilmektedir.
Pandemiyle birlikte süreçler ve şirketler dijitalleşmek zorunda kaldı.
Biz de bu fuarımızla üreticilere her koşulda nasıl kesintisiz üretim yapabileceklerini anlattık. Fuarımız yoğun ilgi
WeAreCobots da bu anlamda tüm dünyadaki üreticilere
gördü, katılımdan son derece memnunuz. Salgın özellikle
ulaşmamızdaki önemli sanal yol oldu. Sanal fuarımızda
KOBİ’leri yenilikçi üretim teknolojilerini düşünmeye
pandemi dönemimde üretimin kesintisiz devam etmesi
zorladı. Birçoğu şu anda cobotları üretimde kullanmayı
için sunduğumuz birbirinden farklı teknolojileri üreticilere
düşünüyor.”
paylaşma fırsatı yakaladık” dedi. Etkinlikte, Universal Robots’un; OnRobot, Robotiq, MİNİMUM ALANDA MAKSİMUM VERİM Hollen, sözlerine şöyle devam etti, “Pandemiyle birlikte dünya çapındaki üreticiler pazar taleplerini karşılama ve çalışan sağlığını koruma anlamında baskı altında. Birçok
Sensopart, Schunk, Robatec, Cobotracks, Tantec, Rocketfarm, Gimatec, Photoneo, Asyril, Micropsie, Zimmer, Robominds, Schmalz, Igus, SMC ve Piab gibi dünyanın birçok ülkesinden katılan partnerleri de yer aldı.
ülkede kalifiye işçi sıkıntısı büyük bir sorun olmaya başladı.
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
107
HABER
TAM HEDEFLEMELİ DİJİTAL İLETİŞİM:
AKILLI MÜŞTERİ TANIYAN SİSTEMLER Şirketlerin satış stratejileri, artık akıllı müşteri tanıyan
özelleştirilmiş olarak hitap eden ürün/hizmet sunmasının
sistemler üzerine kurgulanmaya başlandı. Dijital
önemini açıkladı. Online tüketici, teslim alımını dahi
platformların sunduğu hizmetler, özellikle son 5 yılda
gerçekleştirdiği ürünlerin kendisine önerilmesinden
yaşanan dijital pazarlama dinamikleriyle evriliyor.
oldukça şikayetçi.
Gelenekselleşmiş ve global karşılıklar sunan dijital
Artık bir kez baktığı veya daha önceden satın aldığı bir
platformların sunduğu hizmetler yeni pazarlama
ürünü ısrarla kendisine göstermeye devam eden yapılar
faaliyetlerini yakalayamıyor. Bu da markaları, daha
yerine, tüketicinin isteğine göre davranabilen ve doğru bir
akıllı sistemlerle doğru hedef kitleye yönelik nokta atışı
çapraz öneri sunan yapılar istiyor.
yapabilecek pazarlama araçlarının arayışına itiyor.
Entegre Dijital Pazarlama araçlarında kişilerin ihtiyaçlarına
Entegre Dijital Pazarlama Platformu Setrow Genel
yönelik ürünlerin marka ve kullanıcı arasında doğru
Müdürü Turgut Taneli; dijital pazarlama çözümlerinde
şekilde iletişiminin sağlanması konusuna öncelik son
şirketlerin tüketicilerine birebir dokunan ve onlara
derece önemli.
108
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
Yani; pantolon almış bir kişiye pantolon önerilmemeli.
Bu, pazarlama stratejilerinde aslında ne kadar etkili ve
Pantolon satın almış kişiye ihtiyaçları ve web site gezinme
doğru strateji uygulanırsa geri dönüşün o kadar olumlu
hareketleri göz önüne alınarak t-shirt, gömlek, ayakkabı
olacağı yönünde izlenim veriyor.” diyor.
gibi kombinini tamamlayacağı parçaların önerilmesi gerektiğini söyleyen Turgut Taneli, “Dijital iletişimin yenilikleri de bu noktada devreye giriyor.
KULLANICI KENDİSİNİN “DAHA İYİ ANLAŞILDIĞI” HİSSİNE ULAŞMALI Dijital iletişimde sosyal mecraların yaygın kullanımıyla birlikte kişilerin, alışverişlerini gerçekleştirdikleri veya ziyaretlerde bulunduğu web siteler üzerinde kurulan tüm iletişim kanallarında kendilerine özel içerikler görmek istediklerini söyleyen Taneli; “Herkes ile aynı pop up’ı görmek, kişiye istenilen algı düzeyinde bir yaklaşım sergiletemezken kişiye özel hitap dahi ilgili pop up içeriğinin okunulmasına ve kampanya mesajının karşı tarafa geçmesinde büyük önem taşıyor. Çünkü tüketicinin isteğine göre davranabilen yapılarla kullanıcılar, kendilerini anlayan bir sistem içinde olduklarını hissediyor.” diye ekliyor.
Entegre Dijital Pazarlama Platformu Setrow Genel Müdürü Turgut TANELİ
Karşılaştığımız ve gerçek zamanlı olarak dikkatimizi çekmeyi başaran reklamların veya görsel unsurların bizi tanıyarak bize özel içeriklerle karşımıza çıkmasını istiyoruz. E-posta pazarlamanın satış dönüşüm oranlarına etkisi Bu iletişimin amacı, kişiyi özel hissettirme boyutundan
kanıksanamazken bu pazarlamayı destekleyecek olan site
ziyade mevcut günlük yaşantılarını olası ihtiyaçlarına veya
üstü araçlar ve akıllı pop up ve bildirim kurguları ile tam
gezdikleri ürünlerden çıkarılan kişiyi anlama stratejisine
hedeflemeli dijital iletişim sağlanabilir. Bu da iletişimin
bağlı olarak kolaylaştırmaktır. Kullanıcılar hayatlarını
360 derece önemini ve yeniliklerin ölçülenebilirliğini,
kolaylaştıran tüm teknolojik ürün ve hizmetlere sadakat
kullanıcıların tepkileri ve satış dönüşüm oranları ile ortaya
göstererek bağlılıklarını ortaya koyuyor.
koymaktadır.”
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
109
HABER
HAVELSAN, TÜRKİYE’Yİ YERLİ YAZILIMLA KONUŞTURMAYA HAZIRLANIYOR Uzaktan çalışma koşullarında yüksek güvenlik sağlayan
dikkate alarak, yerli ve güvenli bir video konferans ürünü
yerli video konferans ürünü HAVELSAN Diyalog, yoğun
geliştirdi.
testlerin tamamlanmasıyla bu ay içinde kullanıma sunulacak.
HAVELSAN Diyalog adıyla gelecek günlerde kullanıma sunulacak ürün, kullanıcı kurumların kendi sunucularında
Türk savunma sanayisinin yazılım tabanlı çözüm
çalışacak mimaride geliştirildiği için özellikle uzaktan
merkezlerinden HAVELSAN, yeni tip Koronavirüs (Covid-19)
çalışma koşullarında yüksek güvenlik sağlıyor.
salgınına karşı alınan tedbirlerle birlikte artan ihtiyacı
110
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
HAVELSAN Diyalog’un altyapısı sayesinde, özellikle kamu kurumları tarafından kısa sürede ilgi görmesi bekleniyor.
“KULLANICI SAYISI VE SÜRE SINIRI YOK” HAVELSAN Diyalog video konferans çözümünün siber
Mobil uyumlu web arayüzü sayesinde iOS ve Android
güvenlik doğrulamasının da yapıldığını vurgulayan Atalay,
telefonlarda da rahatlıkla kullanılabilen HAVELSAN
şu değerlendirmede bulundu:
Diyalog, uçtan uca şifreleme, ekran paylaşımı, güvenli sesli görüşme, güvenli video konferans, güvenli mesajlaşma, HD ve 4K görüntü desteği ve adaptif görüntü kalitesi ayarlama gibi imkanları da sunuyor. Kullanımı için hiçbir uygulama yükleme ihtiyacı gerektirmeyen HAVELSAN Diyalog ile ekstra donanım olmadan da yüksek kaliteli görüşme yapılabiliyor. Alanında uzman HAVELSAN siber güvenlik ve test ekipleri tarafından tüm denemeleri yoğun şekilde devam eden HAVELSAN Diyalog gelecek ay içinde kullanıma sunulacak. KRİTİK KURUMLAR DA SON KULLANICI DA YARARLANABİLECEK HAVELSAN Genel Müdürü Ahmet Hamdi Atalay, yaptığı açıklamada, tamamen özgün bir ürün geliştirdiklerini belirterek, “HAVELSAN Diyalog, kurumların sunucularında çalıştığı gibi bulut ortamında da çalışabiliyor.
“Sivil ve askeri her tip kullanıcı ihtiyacına uygun yetkinlikte ve genişletilebilir Cluster mimaride (kümeleme) bir ürün ortaya çıkardık. Yüksek verimliliği ile toplantı katılımcı sayısı ve süre sınırı olmadan güvenle iletişim kurulabilecek. HAVELSAN Diyalog, ulusal ve global olarak da yaygınlaştırmaya uygun bir ürün oldu. Yurt dışından alınmış hazır bir ürün veya altyapı olmadığı için özellikle dost ve müttefik ülkelere ihracat potansiyeli de yüksek.” “EĞİTİM VE YARGIDAKİ GÖREVLERE HAZIR” Atalay, HAVELSAN Diyalog’un kullanımı için herhangi bir uygulama yükleme zorunluluğu olmadığına dikkati çekerek, şunları kaydetti: “Safari, Chrome, Opera, Firefox, Mozilla, Tizen, Vivaldi gibi web tarayıcılar üzerinden erişim imkanı var. Gelecekteki isterleri karşılayacak esneklikte gelişime açık bir ürün. Güvenli, verimli ve ölçeklenebilir yapısıyla Milli Eğitim Bakanlığının yeni EBA Projesi’nde lokomotif görevi
Bu da ürünümüzün yüksek güvenlik ihtiyacı duyan
görecek yetkinlikte. Ayrıca Adalet Bakanlığı bünyesindeki
kritik kurumlarda kullanımının önünü açarken, bulutta
UYAP-2’ye entegre çalışarak bu alanda dışa bağımlılığı da
çalışabilmesi de hem kurumlara ve şirketlere hem de son
ortadan kaldıracak nitelikte.”
kullanıcıya hitap etmesini sağlıyor.” dedi.
Ahmet Hamdi Atalay, HAVELSAN Diyalog ürününün,
Video konferans çözümü HAVELSAN Diyalog’un
şirketin IOT (nesnelerin interneti) cihazlar alanındaki
şirketin mesajlaşma, dosya gönderme gibi diğer iletişim
tecrübeleriyle birleşerek tele-medicine (uzaktan sağlık
uygulamaları ile birlikte çalışabilmesinin en önemli
uygulamaları) konseptinin oluşturulmasına temel
artılardan biri olduğunu dile getiren Atalay, şöyle konuştu:
sağlayacak yetkinlikte olduğunu da sözlerine ekledi.
“Kurum, kuruluş, özel şirket veya bireysel kullanıcı fark etmeksizin ülkemizdeki bilgi güvenliği sorununa uçtan uca çözüm getiriyor. Diğer güvenli iletişim uygulamalarımızla birlikte çalışabildiği için HAVELSAN ürünleri bir anlamda bulunduğu kurumların güvenli iletişim köprüsü haline geliyor.”
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
111
HABER
DÜNYADA İLK KEZ UYGULANAN TÜRK IŞIN TEDAVİSİ KORONAVİRÜSÜ YENDİ Yeni tip koronavirüs tedavisinde dünyada bir ilk gerçekleşti. Yeni tip koronavirüs tedavisinde dünyada bir ilk gerçekleşti. Diyarbakır’da yeni tip koronavirüs
DÜNYADA İLK KEZ UYGULANAN TÜRK IŞIN TEDAVİSİ NEDİR?
tanısı konulan bir hastaya Türk ışın tedavisi uygulandı.
Türk Işın Tedavisi Türkiye Koordinatörü Prof. Dr. Hikmet
Dünyada ilk kez uygulanan tedavi yöntemi ile ilgili detaylar
Selçuk Gedik, konu ile ilgili yaptığı açıklamada, “46
haberimizde.
yaşındaki bu hastamızın öksürük, ateş ve nefes darlığı
Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde M.O. (46)
şikayeti vardı.
isimli bir kişiye yeni tip koronavirüs tanısı konuldu. Yeni
Türk ışın tedavisi 254 nanometre boyundaki dalga
tip koronavirüs nedeni ile yoğun bakıma alınan M.O. isimli
boyunun saflaştırarak, spesifik bir formatla fiber optikle
kişiye Türk bilim insanları tarafından geliştirilen ultra viyole
insan vücuduna sokulmasına dayanan yeni bir inevasyon
ışın tedavisi (Türk ışını) uygulandı.
yöntemiydi.
Başarı ile gerçekleştirilen tedavinin ardından koronavirüs
Burada hem damar içerisinde ki biliyoruz Covid’in yüzde
test sonuçları negatif çıkan M.O. isimli kişinin sağlık
20’e yakını kanda, yüzde 80’i de solunum yollarında.
durumunun iyi olduğu ifade edildi.
112
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
İşte Diyarbakır’daki hastamızda bu şartlarda hem
Prof. Dr. Gedik, sözlerine şu şekilde devam etti: “Aslında biz
damar içine hem de solunum yollarına ultra viyole ışın
bu çalışmayı başından itibaren New York Üniversitesi’nde
tedavisini fiberoptik katedalle uygulayarak bu tedaviyi
de planlamıştık.
gerçekleştirdik.
Ancak biz ilk önce ülkemizde gerçekleştirmeyi isteğimizi söyledik. Bugün geldiğimiz noktada ülkemizde bu çalışmayı başarıyla tamamlanın huzurunu yaşıyoruz. Bugün çok mutluyuz. İnşallah çalışmanın süreci nihayete erdiğinde tüm dünyanın kabul ettiği bu yöntem, Türk ışını olarak tüm dünyada kabul görecek ve tescillenecek. BU BİR KLİNİK ARAŞTIRMA AŞAMASINA GELMİŞ BİR ÇALIŞMA. Şüphesiz klinik araştırmaların sonucunda buraya gelene kadar bir çok laboratuvar çalışması ve genetik çalışmalar yapıldı. En sonunda nihayete gelen bu çalışma insanda uygulama noktasına geldi. Çok şükür ki başarılı oldu. Ama çalışmanın tamamı bütün olarak bittiğinde sanırım ki, çokta uzun sürmeyecek bir sürede tamamlanacak” Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi Başhekimi Doç. Dr. Erkan Baysal, “Hastamız 46 yaşında bir erkek. 25 Haziran günü nefes darlığı şikayetiyle hastanemize başvurdu. Hastamızın tomografisini çektik. Yapılan koronavirüs testi de pozitif çıkınca, hastamızı yoğun bakıma aldık. Daha sonra yaptığımız istişareyle hastamıza ‘Türk ışını’ tedavisinin uygun olduğunu tespit ettik. Bugün hastamıza bu işlemi uygulamak için karar verdik. Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi olarak bu
Hastanın işlem sonrasında gerek akciğerin derin
vesileyle ilklerin merkezi olduğumuz için gurur duyuyoruz”
noktalarında gerek solunum borusunda ve gerekse
dedi.
kanında aldığımız tüm PCR numuneleri 3’ü de birden negatif çıktı.
KORONAVİRÜSTE SON DURUM
Bu sonucu bugün burada elde etmemizin gurunu başta
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca tarafından yapılan son
şahsımdan öte Diyarbakır ve Türk milletine armağan
açıklamaya göre ülkemizde 26 Haziran itibarıyla toplam
etmek istiyorum” şeklinde konuştu.
vaka sayısı 194.511 oldu. Ülkemizde yeni tip koronavirüs nedeni ile hayatını kaybeden sayısı 5.065’e yükseldi. İyileşen hasta sayısı ise 167.198 olarak açıklandı.
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com 113
HABER
YANGINLARA GEÇİT YOK Bosch Bina Teknolojileri, video tabanlı yangın algılama
video analizlerini kamera üzerinde genişletti. Bu, çözümün
sistemi AVIOTEC IP Starlight 8000’in yeni bir versiyonu ile
yanlış alarmlara karşı sağlamlığından ödün vermeden
düşük aydınlatma koşullarında bile yangınların kameralar
önemli ölçüde geliştirilmiş bir duyarlılığa sahip olduğunu
tarafından erkenden algılanmasını sağlıyor.
gösteriyor.
Bosch Bina Teknolojileri’nin video tabanlı yangın algılama
GECE-GÜNDÜZ İHTİYAÇLARINA GÖRE AYARLAMA
sistemi AVIOTEC IP Starlight 8000’in yeni versiyonu,
İMKANI
sadece 2 lüx’lük bir ortam aydınlatma seviyesinde bile alev ve dumanın güvenilir bir şekilde tespit edilmesine imkân veriyor. Bu amaçla Bosch, 20’den fazla algoritmanın sonuçlarını işleyen ve buna göre bir alarm kararı veren yapay zekayla kanıtlanmış
Yeni yazılım versiyonu 7.61 ile AVIOTEC IP Starlight 8000, depolar ve üretim tesisleri gibi geceleri çok az ışık alan alanlardaki uygulamalar için uygunluk sunuyor. Değişen çevresel koşullar durumunda, hassasiyet programlanabilir çizelgeler kullanılarak gereksinimlere göre uyarlanabiliyor.
114
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
Örneğin, genellikle riskin oldukça yüksek olduğu çok katlı otoparkların operatörlerine fayda sağlıyor. Burada AVIOTEC IP Starlight 8000, araçları ve elektrikli şarj istasyonlarını korumak için güvenilir bir erken Örneğin, yoğun gündüz saatlerindeki operasyonlar sırasında yanlış alarmlara karşı sağlamlığı optimize etmek mümkün olurken, en hızlı tespitin gerekli olduğu ve kimsenin bulunmadığı binalar, geceleri yüksek hassasiyet özelliğinden yararlanıyor. KURULUM VE İŞLETME MALİYETLERİNDEN TASARRUF
algılamayı garanti ediyor. Çözüm, tarihi binalarda, fazla kullanılmayan ve küçük pencerelerden çok az ışık alan yan odalara da kurulabiliyor. Tüm ortamlarda kurulu kameralar, yangın algılama ve video gözetimi için aynı anda kullanılabiliyor, bu da kurulum ve işletim maliyetlerini daha da azaltıyor.
Bosch’un yeni çözümü minimum ortam ışığıyla da güvenilir bir şekilde çalıştığından, aydınlatmanın
Video tabanlı yangın algılama AVIOTEC IP Starlight
planlanması, kurulumu ve çalışması için maliyetten
8000 yeni ürün yazılımıyla gelirken, mevcut kurulumlar
tasarruf sağlıyor. Ayrıca, bu düşük ışık koşullarında yüksek
ücretsiz bir ürün yazılımı güncellemesiyle yeni
yangın yükü olan uygulamalar için riskleri önemli ölçüde
teknolojiye yükseltilebiliyor.
azaltıyor.
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
115
HABER
HAVELSAN’DAN WHATSAPP’IN YERİNİ ALACAK KRİPTOLU İLETİ HATTI HAVELSAN, başta yurt içi ve dışında operasyonlar yürüten
Türkiye’de milyonlarca kişi ile birlikte kamu kurum ve
güvenlik güçleri olmak üzere kamu için “yüksek gizlilik”
kuruluşları temsilcileri de WhatsApp kullanıyor. Aboneler,
ve “güvenli haberleşme” olanağı sunan “İLETİ” adı verilen
cep telefonuna “ücretsiz” yüklenen WhatsApp’tan sesli
bir sistem geliştirdi.
görüşme yapıyor; mesajlaşıyor.
WhatsApp’ın yerini alacak bu sistem, cep telefonuna
Bu görüşmeye ya da yazışmaya ilişkin veriler, doğal olarak
yüklenecek. Güvenlik güçleri, internet üzerinden sesli
WhatsApp’ı işleten firmanın sisteminde bulunuyor. Bunlar,
görüşebilecek; mesajlaşabilecek.
ne tür veriler? Örneğin arayan kişi, kiminle hangi saatte
Böylece, kritik öneme sahip veri ya da bilgi başka bir
görüştü.
ülkenin kontrol sahasından çıkacak. Sistemin, testleri
Bu görüşme kaç dakika ya da saat sürdü. Mesajlaşma için
tamamlandı. Başarı sağlandı. Tanıtımının kısa süre içinde
de geçerli olan bu tür veriler özellikle güvenlik güçlerini
yapılması bekleniyor.
ilgilendirdiğinde “yüksek” bir nitelik ve stratejik bir önem taşıyor.
116
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
HAVELSAN, bu sakıncayı ortadan kaldıracak bir hamle
yüksek teknolojili güvenlik alt yapısı kullanıldı. Böylece,
yaptı. Başta güvenlik güçleri olmak üzere kamu kurum ve
kritik önemdeki veri ya da bilgi başka bir ülkenin kontrol
kuruluşları için “İLETİ” adı verilen bir haberleşme sistemi
sahasından çıkacak. Türkiye’deki alt yapılarda saklanacak.
geliştirdi.
Sistemin, testleri tamamlandı. Başarı sağlandı. Sistemin,
Sistem, genel olarak kamu için “yüksek gizlilik” ve
önce kamu kurum ve kuruluşlarına açılması bekleniyor.
“güvenli haberleşme” olanağı sunuyor. WhatsApp’ın
Ardından özel kişilerin de kullanımına açılabileceği ifade
yerini alacak bu sistem, cep telefonuna yüklenecek.
ediliyor. Tanıtımın kısa süre içinde yapılması bekleniyor
Güvenlik güçleri, internet üzerinden sesli görüşebilecek ve mesajlaşabilecek. Sistemde, “beyaz kutu kriptosu” adı verilen ağırlıklı olarak bankacılık sektöründeki işlemlerde tercih edilen
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
117
ARAŞTIRMA
AKILLI ŞEHİRLERDE LED AYDINLATMA
Akıllı şehir, farklı türde üretilen elektronik verileri toplayarak varlık ve kaynakların verimli kullanımını hedefleyen bir kentsel alandır.
AKILLI SİSTEMLERE GENEL BAKIŞ ‘Akıllı’ kavramı her ne kadar sıfat olarak kullanımı yaygın olsa da tam olarak tanımlanmaya muhtaç kavramlardan
Gittikçe popülerliği artırdığı için “akıllı şehir nedir?”
biridir. Akıllı ev, akıllı telefon, akıllı araba tanımlamalarından
sorusunu sıkça yöneltiyoruz. Siz de akıllı şehir nedir merak
sonra şimdilerde akıllı şehir kavramı ortaya çıkmıştır.
ediyorsanız bu alanda farklı bilgiler arayışında olabilirsiniz. Bu yazıda, akıllı şehirde aydınlatma hakkında detaylı bilgiler bulabilirsiniz.
Bir şehrin veya bir evin bir arabanın akıllı olma şartları ya da standartları nelerdir diye sorarsak bu soruya ucu açık cevap verebiliriz. Aslında bunlar henüz kesin olarak tanımlanmamış türden şeylerdir.
118
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
ARAŞTIRMA
’Akıllı’ kavramı teknolojinin gelişmesine bağlı olarak her
gelişmesine bağlı olarak her geçen gün bu standartlar
geçen gün kendine bir şeyler katarak kullanılmaktadır.
değişmektedir. ‘Akıllılık’ özelliği kullanılırken ortaya
Bir eşyanın ya da bir aracın veya bir şehrin akıllı olması
çıkardığı fayda ve maliyet açısından düşünüldüğünde
tamamen insana sunduğu olanaklar ile ilgilidir. İnsanların
özellikle maliyetinin düşüklüğü ya da uygunluğu çok
işlerini ne kadar kolaylaştırıyorsa, iş gücünü ve konforu ne
önemlidir.
kadar çok arttırıyorsa o şey o kadar akıllıdır diyebiliriz. Akıllı sistemlerin amacı “şimdilik” konforu, iş gücünü sağlarken ne kadar ekonomik oldukları göz önünde tutulan özelliklerdir. “Şimdilik” diyoruz çünkü teknolojinin
AKILLI ŞEHİRLERDE AYDINLATMA Metropollerde hayat gündüz olduğu kadar gece de çok hızlı akmaktadır. Gece ve gündüz arasındaki fark aydınlatma ile aza indirilmeye çalışılmaktadır.
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
119
ARAŞTIRMA
Üretim çağında gündüz üretilen mal kadar gece de
Bu yüzden aydınlatma demek hayatın devamı için gerekli
üretilmeye devam etmektedir. Üç vardiya çalışan üretim
olan ışığın var olması demektir. Tüm bunları yaparken
üslerinin var olabilmesi için gecenin gündüzden bir farkı
ekonomik olup olmamalarına bakılır. Şehir enerjisinin
yoktur.
dörtte birini aydınlatmaya harcadığımızı düşünürsek
Şehirler gece de hareketli olduğu için insanlar eğlencenin
sektörün ne kadar büyük ve gerekli olduğunu anlarız.
haricinde zorunlu olarak şehir hayatında olurlar. İnsanların
Akıllı şehir kavramı son zamanlarda her ne kadar tam
hayatını kolaylaştırmak iyi bir şehir aydınlatmasıyla
olarak tanımlanması da imkanların yettiğince kullanılabilir
olmaktadır.
bir tabirdir. Şehirlerdeki sinyalizasyon, ışıklandırma,
Bu açıdan, toplu ulaşım araçlarının çalışma ve duraklarının ışıklandırılması, metroların ve trenlerin iç ışıklandırılması bir mecburiyet haline gelmiştir.
120
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
veri iletimleri ve bu sistemler arasındaki koordinasyon uyumluluğu ile tanımlanan akıllılık kavramı eksik olsa da iyi bir tanımlamadır.
ARAŞTIRMA
AKILLI ŞEHİRLERDE LED AYDINLATMA Akıllı şehir; kaliteli bir aydınlatma ve sinyalizasyon sisteminin varlığı ile olmaktadır. Akıllı şehirlerde LED aydınlatma ise günümüzde artık bir lüks değil bir ihtiyaç halini almıştır. LED kullanılmadan önce harcanan enerji miktarı ile kullanıldıktan sonraki enerji miktarı ölçüldüğünde arada çok büyük kayıpların olduğu rahatlıkla görülmektedir. LED aydınlatma sistemi sadece şehirlerde değil artık hayatımızın her alanında kullanılmaktadır. evlerimiz de işyerlerimiz de, parklarda bahçelerde devamlı kullanılan türden bir sistemdir. Akıllı şehirlerde LED aydınlatma genellikle şehir ışıklandırmalarında, karayolları aydınlatılmasında, park ve bahçelerin aydınlatılmasının yanı sıra şehirin gece yaşayabilmesi için gerekli tüm alanlarda kullanılmaktadır. Akıllı şehirlerde LED aydınlatma şehirlerde güvenlik açısından da hayati bir öneme sahiptir. Güvenlik açısından kullanılan güvenlik kameralarının işlevsel olabilmesi için LED aydınlatmanın önemi büyüktür. Aydınlatması iyi olmayan yerlerde net, çözünürlüğü yüksek görüntüler alınamamaktadır. Karayollarında meydana gelen kazalara hızlı bir şekilde ulaşabilmesi için yeterli güvenlik kameraları olması gereklidir. Şehirlerde en yüksek enerji maliyeti aydınlatma sistemlerinde kullanılmaktadır. Şehir enerjisi ihtiyacının
Artık her sokak başında hayatımızda yer alan güvenlik
hemen hemen dörtte biri aydınlatma sistemlerine
kameraları hayatımızın olmazsa olmazları arasında
harcanmaktadır. Bu da yüklü bir maliyet ortaya
girmiştir. Bu kameraların verimli çalışabilmesi için LED
çıkarmaktadır.
aydınlatmalı sistemler kullanılmaktadır.
Bu yüzden akıllı şehirlerde LED aydınlatma sistemleri
Akıllı şehirlerde LED aydınlatma sistemlerin kullanılması
gelişmiştir. Harcanan enerji LED aydınlatma sistemleri ile
artık bir zorunluluk halini almıştır. LED sistemi trafik
enerji tasarrufu sağlamasının yanı sıra daha kullanılabilir ve
sinyalizasyonlarında da çok önemlidir. Kavşakların LED
daha kaliteli ışıklandırmaların kullanılmasını sağlamıştır.
ile ışıklandırılması kazaların önüne geçmiş kaza sayılarını azaltmıştır.
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
121
HABER
AKILLI ŞEHİRLERDE LED AYDINLATMA AVANTAJLARI Akıllı şehirlerde LED aydınlatma günümüzün imkanlarında en konforlu, en kullanışlı ve en akıllıca sistemidir. Akıllı şehirlerde LED aydınlatma genellikle şehir merkezlerinde kullanılmasının yanı sıra sokak aydınlatılması ve karayollarının aydınlatılmasında da kullanılmaktadır. Aydınlatmada en çok kullanılan sistem sensörlü yanıp sönen LED lambalardır. Zaman ayarlaması yada ışığa göre kapanıp açılan sistem sensörlere bağlıdır. Sensörlü sokak LED lambaları merkezi yada özel sensörlere bağlıdır. Enerjinin çok değerli ve çok pahalı olduğu günümüzde LED ışıklar çok yaygın olarak kullanılmaktadır. Sokak lambalı bazı şehirlerde enerjilerini artık güneş enerji panellerinde alabilmektedir. Kurulum aşaması çok maliyetli olmasından dolayı çok yaygın olmasa da kullanılmaktadır. Her sokak lambasının bir veya birkaçının bağlı olduğu panel gündüz güneşte depoladığı enerjiyi gece LED lambaları aydınlatmak için kullanır. İleride tam anlamıyla yenilenebilir enerji ile kullanılacak olan aydınlatma sistemleri şimdilik en ekonomik ve en kullanışlı olan LED aydınlatmalarla yapılmaktadır. Aydınlatmanın olduğu her alanda LED lambalar kullanılmaktadır. Eskiden evlerimizde ve işyerlerimizde kullandığımız yuvarlak ampuller LED ampuller çıktıktan sonra artık çok kullanılmamaktadır. Altı yedi kat daha az enerji ile daha kaliteli ve beyaz ışık veren LED lambalar hayatımızın her alanında kullanılabilmektedir. Fabrikalarda, ofislerde, otomotiv sektöründe, elektrik ve elektronik sektöründe kullanılan değişik ebatlarda LED ampuller kullanılmaktadır. Hem ekonomik olması ve hem de kullanım ömürlerinin çok uzun
Akıllı şehirlerde LED aydınlatma hem kaliteli ve yeterli ışık için hem de ekonomik olduğu için yaygındır. Eğlence mekanlarında kullanılan ışıklar, fabrikalarda kullanılan ışıklar, ev ve şehir aydınlatılmasındaki kullanılan ışıkların tamamına yakını LED ampulleridir.
olması tercih sebebidir. Her türlü iklim şartlarında rahatlıkla
Akıllı şehir tanımı, sadece aydınlatmanın mükemmel
kullanılmaktadır.
olması ile alakalı değildir. Ama yaşanabilir bir şehir için
Işık kalitesi bakımından diğer ampullere göre daha iyi olması kaliteli aydınlatmayı sağlamıştır. Güneş ışığına en çok benzeyen ışık türü LED lambaların verdiği ışıktır.
122
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
kaliteli bir aydınlatmanın olması gereklidir. İhtiyaçtan öte zorunluluk olan aydınlatmalar teknolojinin sunduğu olanaklarla her geçen gün daha ileriye gitmektedir.
HABER
Aydınlatmanın yanı sıra şehir bilgilerinin aynı anda
Bu ihtiyacı yerine getirirken de maliyet açısından kolayca
kumanda merkezlerine ulaştırılması, verilerin hızlı bir
karşılanabilecek kadar uygun maliyetli olması gereklidir.
şekilde ulaşıp değerlendirilmesi, soruna anında ulaşıp
Akıllı ama pahali bir sistemi kimse kullanmaz. LED
çözüme kavuşturulması, sorunsuz bir ulaşım gibi şehir
aydınlatmalar hem akıllı sisteme uyar hem de gerekli
yönetim bilgileri de akıllı şehir tanımı içinde olması
konforu sağlarkende gayet ekonomik maliyetler ile yapar.
gereken özelliklerdendir.
Ülkemizde LED aydınlatma sistemleri son zamanlarda
Eşyalarda ya da araçlarda akıllı sıfatı tamamen insanlara
hızla gelişme göstermektedir. LED aydınlatma ürünlerinde
sunduğu kolaylıklar ve konforla ilgili bir şeydir. Aydınlatma
önemli olan kalite ve kullanım saatlerinin uzun olmasıdır.
akıllılık kavramı içinde insanların ihtiyacını ne kadar yerine
LED üretim merkezlerinin her geçen gün artması sektörün
getirebiliyor ise o kadar akıllı aydınlatma diyebiliriz.
geleceği açısından ümit vaad etmektedir.
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
123
HABER
AYDINLATMA İÇİN YILDA 330 TL HARCIYORUZ Elektrik kullanımının evlerdeki dağılımına bakıldığında ilk sırada beyaz eşyalar, ardından da aydınlatma geliyor. Elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme internet sitesi encazip.com’un derlediği bilgilere göre ortalama bir ev tüketicisi aydınlatma için yılda 330 TL
LÜMEN DEĞERİNE DİKKAT EDİLMELİ Elektriği tasarruflu kullanmak ve aydınlatmadan en iyi verimi alabilmek için ampul seçiminde dikkatli olmak gerekiyor. Ampul seçerken öncelikle ne kadar
harcıyor.
aydınlattığına bakılmalı.
Aydınlatmadan tasarruf etmek için ampul seçiminde
Bunun için de lümen değerine dikkat edilmeli. Lümen
dikkatli olmak gerekiyor. LED ampul kullanmak, geleneksel ampullere kıyasla yılda ampul başına 52 TL
değeri ne kadar yüksek ise aydınlatma o kadar fazla oluyor. Tasarrufun en ideal düzeyde sağlanması için ışıksal
tasarruf ettiriyor.
verim oranına bakılmalı.
Elektrik tarifeleri karşılaştırma ve tedarikçi değiştirme
Bu lümen değeri ile Watt cinsinden elektrik tüketiminin
internet sitesi encazip.com’un derlediği bilgilere göre beyaz eşyalar evde tüketilen elektrik enerjisinin yüzde
birbirine oranı. Lümen değerinin daha yüksek ancak elektrik tüketiminin en düşük olduğu ampuller en cazip
47,1’ini kullanıyor.
ampuller olarak öne çıkmaktadır. Bir ampulün ne renk
Beyaz eşyalardan sonra elektrik kullanımı dağılımında
Kelvin beyaz ışık veriyor.
sıralama yüzde 28 ile aydınlatma geliyor. Ortalama bir ev tüketicisi yılda 1.100 TL elektrik faturası öderken bunun yüzde 30’u aydınlatma için kullanılıyor. Yani ortalama bir ev tüketicisi, aydınlatma için yılda 330 TL harcıyor.
olduğu ise sıcaklığı ile anlaşılıyor. Düşük Kelvin sarı, büyük
AMPULÜN ŞEKLİ DE ÖNEMLİ Ampul alırken dikkat edilmesi gereken bir diğer konu şekli. Ampul seçerken sadece görsel olarak değil kullanacağınız alana göre de karar verilmesi gerekiyor. Çünkü ampulün şekli ışığı nasıl yansıttığını da etkiliyor.
124
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
Watt
Günde kaç saat
Kaç gün
Birim fiyat
Yıllık Maliyet (TL)
Standart Ampule Göre Fark (TL)
Standard
60
4
365
0,710
62
0
Halojen
42
4
365
0,710
44
19
Kompakt floresan
12
4
365
0,710
12
50
LED
10
4
365
0,710
10
52
Örneğin tavandan sarkan bir aydınlatma için çubuk,
LED ampullerin ömürlerinin diğer tüm ampullere kıyasla
spiral gibi çok yönlü ampuller tercih edilebilir. Lambada
çok daha uzun olduğunu hatırlatan Kırım, “Çoğunlukla
kullanmak için geniş mum ampul doğru bir seçenek
LED ampullerin ömürleri 50 bin saate kadar ulaşıyor, bu da
olabilir. Işığı yanlış açıyla yayan bir ampul hem gözler için
günde 8 saatlik bir kullanımla 17 yıl anlamına geliyor.
zararlı olabilir hem de mekanı istenildiği gibi aydınlatmaz. Bu nedenle ampulün nerede ne amaçla kullanılacağına dikkat edilmesi gerekiyor.
LED ampullerin fiyatı normal ampullerden daha pahalı olsa da standart ampullerden 50 kat, halojen ampullerden 20-25 kat, kompakt floresan ampullerden 8-10 kat daha uzun ömürlüdür. YILDA AMPUL BAŞINA 52 TL TASARRUF
LED ampullerin maliyeti son yıllarda oldukça düşmüş
encazip.com’un kurucusu Çağada Kırım, LED ampul
olsa da diğer ampullere göre maliyeti biraz daha yüksek
kullanmanın, geleneksel ampullere kıyasla yılda ampul
diyebiliriz. Ancak sadece sağladığı tasarruf bile kendini
başına 52 TL tasarruf anlamına geldiğini söylüyor. Farklı
aylar içinde amorti etmesini sağlarken, ömrünün uzun
ampul çeşitleri ile günde ortalama 4 saat ampul kullanımı
olması da bir diğer faydası oluyor.”
varsayımı ile 365 gün toplam tutarları ile standart ampule göre farka bakmak gerekirse:
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
125
HABER
LED TEKNOLOJİSİNDE “METASURFACE” DEVRİMİ Çok yönlü LED ekran ve aydınlatma teknolojisindeki yeni teknolojik gelişmeler geleceğin aydınlatma dünyasında köklü değişikliklere işaret ediyor. Yeni yaklaşım, sanal gerçeklik kulaklıklarından otomotiv aydınlatmasına kadar çok çeşitli LED cihazlarının aynı anda daha sofistike ve şık olmasına izin verecek.
126
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
YENİ BİR FOTON MİMARİSİNE DOĞRU Futurity.org haberinde görüşlerine başvurulan Santa Barbara California Üniversitesi elektrik ve bilgisayar mühendisliği profesörü Jonathan Schuller, LED dünyasındaki yenilikleri “yalnızca daha fazla foton çekmenizi değil, aynı zamanda onları istediğiniz yere yönlendirmenizi sağlayan yeni bir fotonik mimarisi” olarak tanımlıyor. Bu gelişmiş performans, LED’leri yönlendirmek için harici ambalaj bileşenlerine olan mecburiyeti de ortadan kaldırıyor.
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
127
HABER
LED’LERDE IŞIK TEKNOLOJİSİ Uyarıldığında LED’lerdeki ışık yarı iletken malzemede üretilir. Negatif yüklü elektronlar, yarı iletken kristal örgü boyunca hareket eder, pozitif yüklü deliklerle karşılaşır ve daha düşük bir enerji durumuna geçer, yol boyunca bir foton salar. Yeni yapılan çalışmalarda, ölçümleri boyunca araştırmacılar, bu fotonların önemli bir miktarının üretildiğini ancak LED’den çıkarılmadığını keşfetti. Schuller bu gelişmeyle normalde sıkışıp kalmış ışığın yeniden tasarlanabileceğini belirtiyor.
128
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
Proje fikri, doktorasını Schuller laboratuvarında yapan Iyer adlı öğrenciden geldi. Iyer, metasurfler üzerine odaklandı. Bunlar, ışıkla etkileşen nano ölçekli özelliklere sahip tasarlanmış yüzeylerdi. LED’ler lazerin uyarılmış, tutarlı ışığının aksine kendiliğinden ışık yayabiliyor. Bu da, yeni araştırmalarla birlikte LED teknolojisinin hangi seviyelere ulaşabileceğini gösteriyor. “Spontan emisyon, fotonun gitmesine izin verilen tüm olası yolları örnekliyor,” diyen Schuller’e göre bu yüzden ışık, olası tüm yönlerde seyahat eden bir “foton spreyi” gibi görünüyor.
HABER
LED tasarımının sınırlarını biraz daha ileriye taşımış oldu. Çalışmaya ilişkin araştırmacıların bağlı bulunduğu Santa Barbara Üniversitesi’nde yayımlanan haber, Iyer ve Schuller’in başarısını farklı yönleriyle açıklıyor.
Üniversiteye bağlı Katı Hal Aydınlatma ve Enerji Elektronik Merkezi’nin (SSLEEC) çalışmaları sayesinde LED teknolojisinde yeni keşiflerin de yolda olduğu belirtiliyor. SSLEEC uzmanları kampüsün birinci sınıf nanofabrikasyon LED TEKNOLOJİSİNDE YENİ İMKANLAR Araştırmanın öncülerinden Iyer “İnsanlar daha önce
tesisi ile “metasurface” konseptini kendiliğinden ışık emisyonuna uyarlamak için çalışmalarını sürdürüyor.
LED’lerin desenini yapmışlardı, ancak bu çabalar düşük
Benzer çalışmaların artmasıyla yalnızca LED teknolojisi
verimlilikle sürekli olarak birden çok yöne ayrıldı” diyor
değil aydınlanmanın diğer alanlarında da daha etkili ve
ve ekliyor: “Hiç kimse bir LED’den tek bir yönde ışık
daha sağlıklı teknolojik imkanların hayatımıza girmesini
emisyonunu kontrol etmek için bir yol tasarlamamıştı.”
şimdiden bekleyebiliriz.
Schuller ve Iyer’in bu çalışmasıyla LED teknolojisinde tek bir yönde ışık emisyonu sağlamak ve böylece yeni ışık
Kaynaklar
tasarımlarına ulaşmak mümkün olacak.
Pushing Photons,” UC Santa Barbara, 3 Haziran 2020, https://www.news. ucsb.edu/2020/019922/pushing-photons
Araştırmacılar daha verimli ve çok yönlü LED ekran ve
“Methods Gets LEDS to Act More Like Lasers,” 8 Haziran 2020, https://
aydınlatma teknolojisine yol açabilecek yeni bir yöntemle
www.futurity.org/leds-lights-displays-lasers-2381032/
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
129
HABER
MCKINSEY, İKLİM DEĞİŞİMİNDE 1,5 DERECE HEDEFİ İÇİN YOL HARİTASI HAZIRLADI
130
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
McKinsey & Company, Covid-19 salgını sonrası iyileşme
Ancak iklim değişimini durdurmak için bu oran yüzde
dönemini küresel iklim değişikliğini göz ardı etmeden
4’e indirilmeli. Aynı zamanda gıda üretiminin üçte birinin
şekillendirmenin önemini vurguluyor.
kaybına neden olan gıda israfının da önüne geçilmesi
Bu kapsamda şirket, iklim değişiminin yıkıcı etkilerini
gerekiyor.
engelleyecek ‘1,5 derece hedefinin’ beş temel alanda
Tüm bunlarla birlikte küresel karbon emisyonlarının
gerçekleştirilecek kökten dönüşümlerle mümkün
yaklaşık yüzde 15’i ormanların yok olmasından
olduğunu ortaya koyan bir araştırma yayınladı.
kaynaklanıyor. Bunda bir ağacı yok etmek için kullanılan
Yönetim danışmanlığı firması McKinsey & Company, bilimsel veriler ışığında, iklim değişikliğinin yıkıcı etkilerini engellemek üzere sıcaklık artışının 1,5°C sınırında tutulması ihtiyacına yönelik yeni bir araştırma çalışması hazırladı. Öncü paydaşlar ‘1,5 derece hedefi’ etrafında kenetlenirken, McKinsey bu devasa dönüşümün nasıl gerçekleşebileceğine dair bütüncül bir çalışmaya imza attı. Veri ve analizlere dayalı bu rehber, gelecek 10 yılda gıda ve orman alanları, elektrifikasyon, endüstriyel adaptasyon, temiz enerji ve karbon pazarı olmak üzere beş temel alanda emisyonların azaltılması için gerekli eylemleri ortaya koyuyor. McKinsey uzmanları, Covid-19 küresel salgın döneminin iklim değişimine karşı aksiyona geçmenin önemini de ortaya koyduğunu belirtiyor. GIDA VE ORMAN ARAZİLERİNİN YÖNETİMİNDE DÖNÜŞÜM
yöntemlerin atmosfere kattığı emisyon ve aynı zamanda o ağacın karbon salınımını engelleme potansiyelinin önüne geçilmesi rol oynuyor. Ormanların korunması için tüm çabalara rağmen her yıl Yunanistan büyüklüğünde ormanlık alan yok oluyor. 2030 yılında 1,5 derece hedefine ulaşmak için tüm fosil yakıt emisyonları azaltılsa ve tüm endüstrilerde karbonsuzlaşma sağlansa dahi ormansızlaşmanın yaklaşık olarak yüzde 75 azaltılması gerekli. Bu hedefin daha uzun vadede sağlanması için bile ormansızlaşmanın 2030 yılına dek yarı yarıya azaltılmasına ihtiyaç var. Dolayısıyla bu konuda regülasyon, uygulama ve teşviklerin çoğaltılması önem taşıyor. ELEKTRİFİKASYON İLE ENERJİ KULLANIMINDA DÖNÜŞÜM Genel olarak petrole dayalı faaliyet gösteren karayolu ulaşımı endüstrisi otobüs, kamyon, binek araç, iki ve üç tekerlekli araçlar her yıl karbon emisyonunun yüzde 15’ini
Metan ve azot oksitle birlikte tarım endüstrisi, her yıl
oluşturuyor. Bu emisyonun önüne geçilmesi içinse daha
küresel sera gazı salınımının yüzde 20’sini tek başına
temiz kaynaklara ihtiyaç var.
yaratıyor. Artan nüfusun da etkisiyle tarım kaynaklı emisyonların, eğer bir dönüşüm gerçekleşmezse, 2050 yılına dek yüzde 15-20 oranında artacağı öngörülüyor. Gıda endüstrisi içerisinde en yüksek emisyon yaratan (yaklaşık yüzde 70) büyük baş ve küçük baş hayvancılık ise 1,5 derece hedefi için dönüşümün zaruri olduğu alanlardan biri.
Bunun hızlı bir şekilde sağlanabilmesi ve 1,5 derece hedefine ulaşılabilmesi için temiz, yenilenebilir enerji kaynakları ile şarj edilen elektrikli araçlara (EV) geçişin ivedilikle gerçekleştirilmesi gerekiyor. Böyle bir durumda içten yanmalı araç satışları toplam satışların 2030 yılında yaklaşık yüzde 50’sini, 2050 yılında ise yüzde 100’ünü oluşturacaktır. Ancak burada önemli
Küresel çapta mevcut beslenme alışkanlıklarının
olan EV’lerin enerji kaynaklarının yeni bir emisyon üreticisi
sürdürülmesi halinde 2050 yılında küresel protein
olmamasını sağlayacak elektrik ve hidrojen kaynaklarının
tüketiminde bu tip hayvancılığın yüzde 9 oranında yer
yaratılması.
alacağı öngörülüyor. Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
131
HABER
132
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
Dolayısıyla otomotiv endüstrisinin şarj üniteleri
Bu faktörü ortadan kaldırmak zorlu olsa da mevcut
teknolojilerini sürdürülebilirlik odaklı geliştirmeleri ve
teknolojiler, ekonomik çözümler sunmaya başladı.
üretim ölçeklerini hızla artırmaları büyük önem taşıyor.
Metan gazının salınımında etkili olan bir diğer sektör ise
Ulaşımda bir diğer önemli etken ise kişisel araçların
madencilik.
kullanımı.
Bu sektörde de metan gazının salınımını engelleyecek
Şehir merkezlerine araçla girişin yasaklanması, özel araç
çözümler mevcut ancak hem tüm madenleri kapsamıyor
vergilerinin artırılması gibi önlemlerle toplu taşıma ve araç
hem de yeterince ekonomik yatırımlar olarak görülmüyor.
paylaşımı gibi alternatiflere olan ilgi artırılabilir. Bu da 2030 yılına dek özel araçların kullanımının yüzde 10 oranında azaltılmasını sağlayacaktır. Öte yandan elektrifikasyon, toplam karbon emisyonlarının yüzde 7’sini oluşturan binalarda da karbonsuzlaşmayı sağlayabilir. Mekan ve su ısıtma ihtiyaçları için kullanılan fosil yakıtlar bu emisyonun başlıca nedeni. Eğer temiz kaynaklar kullanılarak bu iki ihtiyaç elektrifikasyonla sağlanırsa, 2050 yılında, 2016’ya göre bu emisyon oranı yüzde 20 oranında azaltılabilir. Buna ek
ENERJİ VE YAKIT KULLANIMINDA DÖNÜŞÜM 2030 yılına dek güneş ve rüzgar enerjisi kapasitesinin bugünkü seviyenin 7-8 kat üzerine çıkması gerekiyor. Bu, rüzgar türbinleri ve solar panellerin üretiminde yoğun bir artışa ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Öte yandan 1,5 derece hedefine hızla ulaşmak için bugün küresel enerji üretiminin yüzde 40’ını karşılayan kömür kaynaklı elektrik üretiminin 2030 yılına dek yüzde 80 azaltılmasına ihtiyaç var.
olarak merkezi ısıtma yaygınlaştırılır ve ısıtma ve yemek
Kömür ve gaz kaynaklı enerjinin daha uzun süre
pişirme ihtiyaçlarında doğalgaz ile birlikte hidrojen ve
kullanıldığı bir senaryoda dahi 2030 yılına dek yüzde 30-35
biyogaz kullanılırsa, yüzde 40 daha emisyon azaltımı
civarında azalma sağlanması gerekiyor.
gerçekleştirilebilir. Aynı zamanda doğal gaz kaynaklı elektrik üretiminin de ENDÜSTRİYEL OPERASYONLARDA DÖNÜŞÜM İnşaat, gıda, tekstil, üretim gibi düşük ya da orta ölçekli ısı ihtiyacı olan endüstriyel sektörlerin de hızlı bir şekilde
bu süreçte yüzde 20 ilâ 35 oranında azaltılması gerekecek. Bugün küresel enerjinin yaklaşık üçte biri doğal gaz kaynaklı.
operasyonlarına elektrifikasyonu entegre etmeleri önem
Tüm bunlarla birlikte yenilenebilir enerjiye hızlı bir geçiş
taşıyor. 2030 yılında bu sektörlerde enerji ihtiyacının temiz
yapmak beraberinde güneş ışığı ya da rüzgarın yeterli
enerji kaynaklarından sağlanması ve 2016 yılında yüzde
olmaması gibi bölgesel bazda zorlukları da getirecek.
28 olan elektrifikasyon oranının 2050’de yüzde 76’ya
Yakın vadede bunu aşmak için mevcut teknolojilerin
yükseltilmesi, 1,5 derece hedefine ulaşmak için gerekli bir
tamamı bir arada kullanılarak ihtiyaç dengelenebilir.
adım. Ancak 1,5 derece hedefine ulaşmak için bugün gelişim Bununla birlikte endüstride döngüsel ekonomiye geçişe
aşamasında olan hidrojen, karbon yakalama ve depolama
de ihtiyaç var. Böylece verimliliğin artması, sera gazı
ve uzun mesafeye daha verimli iletim teknolojilerinden
salınımlarını azaltacağı gibi maliyetleri de düşürecek ve
yararlanmak gerekecek.
performansı artıracaktır. Bu süreçte biyoenerji kaynakları havacılık ve deniz Petrol ve gaz şirketlerinin üretim faaliyetleri sonucu açığa
taşımacılığı gibi sektörlerin petrole dayalı yakıt kullanımını
çıkan metan ya da doğal gaz ise bir diğer büyük değişimin
azaltmada çözüm olabilir.
gerekli olduğu alan. Bu şirketler için metan, sera gazı salınımlarında en büyük role sahip faktör.
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
133
HABER McKinsey & Company Türkiye Ülke Direktörü Can KENDİ
Yeşil hidrojen ve mavi hidrojen de çelik, kimya, çimento, havacılık, denizcilik, nakliye, bina yönetimi gibi sektörlerde karbondan arınma için önem taşıyor.
KARBON YÖNETİMİNDE DÖNÜŞÜM Tüm bu çabalarla birlikte atmosferdeki karbonun azaltılması ve karbon üretmeye devam eden noktalarda
Bu potansiyeli açığa çıkarmak içinse hidrojen sektöründe
karbonun yakalanması için yenilikçi girişimler yaratılmalı.
altyapı, depolama ve dağıtım gibi alanlarda yeni
Karbon yakalama, kullanma ve depolama endüstrisi bu
teknolojilerin ve güvenlik standartlarının geliştirilmesine
anlamda önemli bir rol üstlenecek.
ihtiyaç var.
134
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
Bu endüstri temel olarak karbondioksiti termal santraller
“KÜRESEL SALGIN ŞARTLARI, İKLİM DEĞİŞİMİ İÇİN
ya da tesisler gibi noktalarda, yani kaynağında yakalıyor.
HAREKETE GEÇMENİN ÖNEMİNİ ORTAYA KOYUYOR”
Ardından bunu yer altına depoluyor ya da farklı bir üretim için kullanıma sokuyor.
Koronavirüs döneminin iklim değişimi için harekete geçmeyi kolaylaştıracak deneyime erişilmesine olanak
Yeni gelişen bu endüstrinin yakalayıp dönüştürdüğü
sunduğunu dile getiren McKinsey & Company Türkiye
karbondioksit oranını 2016 seviyesine göre 2050 yılında
Ülke Direktörü Can Kendi: “Covid-19 küresel salgını ile
125 katından fazlasına çıkarması gerekiyor. Böyle güçlü bir
birlikte yaşamın kırılganlığı kadar küresel ölçekte birlikte
gelişim ise ancak inovasyon ve regülasyonlarla sektörün
hareket etmenin gücünü de tecrübe ediyoruz.
desteklenmesi ile mümkün. Birkaç ay öncesine dek imkansız gibi gözüken uzaktan çalışma ve çevrimiçi eğitim gibi pek çok uygulamanın hızla günlük rutinlerimiz arasına girmesi birlikte neler başarabileceğimizin göstergesi. Öte yandan koronavirüs küresel çapta sosyo-ekonomik yapıda yıkıcı etkilere de neden oluyor. Sonuç olarak bugün çalışma, öğrenme, beslenme gibi yeni yaşamsal alışkanlıklar kazandığımız bir dönemdeyiz. McKinsey olarak bu dönemi küresel iklim değişimini durdurmak ve çok daha büyük krizleri engellemek için değerlendirmemiz gerektiğine inanıyoruz. Bu kapsamda her bir birey ve kurumun ortak hareketine ihtiyaç duyacağımız bu süreç için mevcut durumu ve 1,5 derece hedefine bizleri ulaştıracak yol haritasını içeren bir çalışma hazırladık. Karbondan arınma teknolojileri en iyi şekilde uygulansa
Küresel çapta veriler ve analizlerle hazırladığımız bu
dahi büyük ölçekli, doğal arınma yollarına başvurmak şart.
rehber, güçlü ekonomik inisiyatiflerin oluşturulması ile
Bu doğrultuda ağaçlar ve bitkiler karbon emisyonlarının
geniş çaplı karbonsuzlaşma eylemlerini içeriyor. Bu,
dengelenmesi konusunda en güçlü etken.
kurumların alacağı aksiyonlar kadar bireylerin gıda ve
Gelecek 10 yılda 1,5 derece hedefine ulaşmak için yeryüzünü her yıl İzlanda büyüklüğünde yeni ormanlara kavuşturmak için küresel bir harekete ihtiyaç var. 2050 yılına dek ise ormansızlaşmayı engellemek, yangınlarda kaybedilen yerleri yeniden ağaçlandırmak ve böylece ABD’nin üçte birine eşdeğer olan 300 milyon hektarlık bir alanı ormana dönüştürmek gerekiyor.
ulaşım gibi temel alışkanlıklarında kökten değişimler yapmalarını da gerektiriyor. Elbette tüm bu çabalar, ülkeler bazında politikalar ve teşviklerle de desteklenmeli. Bu doğrultuda McKinsey olarak harekete geçmeyi kolaylaştıracak öneriler ve çözümler geliştirmeyi bir sorumluluk olarak ele alıyoruz. Biliyoruz ki hep birlikte, yaşamı sürdürülebilir kılma gücüne sahibiz” dedi.
Bu oranların diğer sektörlerde ihtiyaç duyulan karbonsuzlaşmanın sağlanamaması durumunda daha da artması gerekebilir.
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
135
HABER
PANDEMİ FABRİKALARDA DİJİTAL DÖNÜŞÜMÜ HIZLANDIRACAK CLPA Türkiye Müdürü Tolga Bizel, yeni dünyada endüstriyel haberleşme ile hızlı ve güvenli veri yönetimi sağlayan dijital işletmelerin hayatta kalacağına dikkat çekti İçinde bulunduğumuz pandemi sürecinde üretim başta olmak üzere hayatın her alanında dijital dönüşümün zorunlu olduğunu çok daha derinden hissettik. Endüstriyel haberleşme alanında faaliyet gösteren Japonya merkezli bir kuruluş olan CLPA’nın Türkiye Müdürü Tolga Bizel, Covid-19 salgını ile birlikte özellikle fabrikalarda eksikliği anlaşılan dijitalleşmenin önümüzdeki dönemde büyük bir hız kazanacağını vurguladı. Sanayi 4.0’a uyumlu altyapıya sahip olan ve üretim süreçlerinde dijitalleşmeyi koronavirüs öncesinde gerçekleştiren işletmelerin bu süreçte faaliyetlerini hız kesmeden sürdürdüğüne dikkat çeken Bizel, dijital dönüşüme yatırım yapmayan işletmelerin önümüzdeki dönemde yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalabileceğini söyledi. Yüksek üretim kabiliyeti olan Türkiye’nin robotlu otomasyon sektöründe büyük bir potansiyeli olduğunu ifade eden Bizel, makinelerin birbiriyle iletişim kurabildiği akıllı fabrikalarda, iletişim verilerinin hızlı ve güvenilir bir şekilde yönetilmesi için endüstriyel haberleşmenin büyük önem taşıdığını belirtti.
çok daha derinden hissettiğimizi söyleyen CLPA (CCLink Partner Association) Türkiye Müdürü Tolga Bizel,
Bizel, bu noktada devreye giren ve Zaman Duyarlı Ağ
önümüzdeki dönemde dijitalleşmeye yatırım yapan ve
teknolojisinden yararlanan dünyanın ilk endüstriyel açık
yeniliklere kolay adapte olan kurumların avantajlı konumda
ağı olarak öne çıkan CC-Link IE TSN’nin sanayicilere
olacağını belirtti.
rekabet gücü sunduğunun altını çizdi.
Dijital dönüşüme mesafeli yaklaşan kurumların yok olma
Koronavirüs salgınıyla birlikte dijitalleşme süreci hız
tehlikesi ile karşı karşıya kalabileceğini vurgulayan Bizel,
kazandı. Üretim başta olmak üzere hayatın her alanında
“Tüm dünyada ve ülkemizde görülen koronavirüs salgınının
dijital dönüşümün zorunlu hale geldiğini bu süreçte
ardından her anlamda yeni bir dünya düzeni bizi bekliyor.
136
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
Yaşadığımız bu süreçte dijital dönüşümü benimseyen
Henüz dijital dönüşüme adapte olamamış büyük
kurumların faaliyetlerini hız kesmeden sürdürdüğünü
işletmelerin yanı sıra özellikle KOBİ’lerin bu süreçte
görüyoruz.
daha dikkatli ve doğru adımlar atması gerekiyor. Dijital
Sanayi 4.0’a uyumlu altyapıya sahip olan ve üretim süreçlerinde dijitalleşmeyi pandemi öncesinde
dönüşüme yapılacak yatırımlar sadece üreticiyi değil aynı zamanda ülke ekonomimizi de olumlu yönde etkileyecek.
gerçekleştirmiş olan işletmeler, uzaktan erişimle verimli
Bundan sonraki süreçte de dönüşüme bağlı olarak; Sanayi
bir şekilde fabrikalarını yöneterek ve riski minimize ederek
4.0, yapay zeka, endüstriyel nesnelerin interneti, akıllı
üretmeye devam etti.
fabrika, dijital ikiz ve siber güvenlik kavramlarının çok daha fazla gündeme geleceğini söyleyebiliriz” dedi.
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
137
HABER
YÜKSEK ÜRETİM KABİLİYETİNE SAHİP TÜRKİYE İÇİN
görüyoruz” diyen Tolga Bizel, dolayısıyla yatırımların da
DİJİTALLEŞME ŞART
ağırlıklı bir şekilde robotlar, makinalar ve tüm bu sistemler
“Dünya ekonomisi üzerinde söz sahibi olan güçlerin gelecek vizyonlarına baktığımızda; bilim ve teknolojiye
arasında kesintisiz haberleşme sağlayan açık ağlar üzerine olacağının altını çizdi.
hakim, yeni teknolojiler üretebilen ve bilinçli kullanabilen,
Yüksek üretim kabiliyeti olan Türkiye’nin robotlu
teknolojik gelişmeleri toplumsal ve ekonomik faydaya
otomasyon sektöründe de büyük bir potansiyeli
dönüştürme yeteneği kazanmış ülkeler olduklarını
bulunduğunu ifade eden Bizel, sözlerini şöyle sürdürdü;
138
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
sağlık açısından zararlı ve tehlikeli işler olarak karşımıza çıkıyor. Bu işlerde robotların rol almasıyla birlikte ilgili departmanlarda çalışanlar üretim hattında farklı bir bölüme transfer edilerek yeni bir görev alabiliyor. İşletmeler yetişmiş insan gücünü kaybetmek istemedikleri için birçok fabrikada bu tür uygulamaların yapıldığını görüyoruz. Ayrıca robotların sağladığı kapasite artışı ve hız sayesinde büyüyen işletmelerde farklı fırsatların da ortaya çıkabileceğini söyleyebiliriz.” AKILLI FABRİKALARDA HIZLI VE GÜVENLİ HABERLEŞME ÇOK ÖNEMLİ Sanayi 4.0 sürecindeki en önemli unsurlardan birinin büyük verinin toplanması, paylaşılması ve işlenmesi olduğunu söyleyen Tolga Bizel, “Akıllı fabrikalarda robotlar dahil üretim hattındaki tüm makine ve sistemlerin birbiriyle çok hızlı bir şekilde haberleşmesi gerekiyor. Makinelerin birbiriyle iletişim kurabildiği akıllı fabrikalarda, iletişim verilerinin güvenilir bir şekilde yönetilmesi son derece önemli. Dijital fabrikalarda pek çok veri, çok sayıda cihaz tarafından gerçek zamanlı olarak oluşturularak süreçlerin şeffaf bir şekilde görüntülenmesini sağlamak üzere paylaşılıyor. Bu sürecin başarısında endüstriyel haberleşme sistemlerinin bant genişliği büyük önem taşıyor. CLPA’nın en yeni teknolojisi olarak bu noktada devreye giren CC-Link IE TSN, Zaman Duyarlı Ağ (TSN-Time Sensitive “Bu üretim kabiliyetinin sürdürülebilir olması için rekabet edebilir olmak, rekabet için de üretim kalitesini
Network) teknolojisinden yararlanan dünyanın ilk endüstriyel açık ağı olarak öne çıkıyor.
artırırken maliyetleri düşürmek gerekiyor. İnsanla birlikte
Saniyede 100 megabit ile haberleşebilen endüstriyel
çalışan robotlu sistemler tüm bu gereklilikleri bir arada
haberleşme sistemlerinden 10 kata kadar daha hızlı
sunabilecek ideal çözümlerin başında geliyor.
olan bu yeni nesil teknoloji sayesinde, Sanayi 4.0’ın
Robotları kullandığımız işler genelde insanların bir zaman sonra yapmaktan sıkılabildikleri tekrarlayıcı veya insan eliyle sağlanamayacak hassasiyetlere ihtiyaç olan ya da
gereklerini yerine getirmek çok büyük ölçüde kolaylaşıyor ve sanayicilerin rekabet gücü artıyor” diyerek sözlerini tamamladı.
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
139
HABER
YENİ YARI İLETKEN SENSÖR SAYESİNDE ARACINIZ YOLUNU KAYBETMEYECEK Yeni Bosch MEMS sensörü kesintisiz navigasyon sağlıyor
değişiklikleri kaydediyor, bilgileri değerlendiriyor ve
ve araç hareketlerinin gerçekçi bir şekilde tanımlanmasına
navigasyon sistemine iletiyor. Sistem, bilgileri GNSS
yardımcı oluyor. Yarı iletken yonga, araç hareketlerini daha
küresel navigasyon uydu sisteminden gelen pozisyon
hassas ve güvenilir bir şekilde algılıyor. eCall acil durum
verisiyle birleştirerek navigasyon için kullanıyor. Tüneller
çağrı sistemi, alarm sistemleri ve filo yönetimi, sensörlerin
gibi GPS sinyalini kesintiye uğratacak bir durum meydana
diğer uygulama alanları arasında yer alıyor.
geldiğinde yeni Bosch sensörü devreye giriyor.
Tanımadığımız, yeni ve kalabalık bir şehre gelince,
Bosch Otomotiv Elektroniği Bölümü Yönetim Kurulu
navigasyon cihazının tam da en çok ihtiyaç duyulan
Üyesi Jens Fabrowsky, “Navigasyon sisteminin aklı
anda çökmesi, hemen herkesin başına en az bir kere
karıştığında, Bosch yarı iletken sensörleri aracın yolunu
gelmiştir. Yeni SMI 230 Bosch MEMS sensörü sayesinde
kaybetmemesini sağlıyor” diyor. Araç hareketleri hakkında
artık böyle bir durum yaşanmayacak.Yüksek hassasiyetli
sürekli ve güvenilir veri akışı, navigasyon cihazlarındaki
bu sensör, sürekli olarak aracın yönü ve hızındaki
‘takılarak ilerleme’ sorununun artık geçmişte kalacağı anlamına geliyor.
140
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
GPS pozisyon ve sensör verisinin birleşimi sayesinde,
Bunu başarmak için, navigasyon sistemi, Bosch
navigasyon cihazlarının ekranlarında yer alan ok
sensörünün algıladığı şekilde aracın yönü ve hızındaki
göstergesi, ani sıçramalar yapmıyor ve yönünü ani bir
değişiklikleri sürekli analiz ediyor ve aracın konumunu
şekilde değiştirmiyor.
navigasyon haritasına yansıtıyor. Veri toplama o kadar hassas yapılıyor ki, sinyal bir süre kesilse bile aracın
Fabrowsky, “Yarı iletkenler modern çağın mobilitesi
pozisyonu güvenilir kalıyor.
için büyük önem taşıyor. Onlar olmadan, günümüzün arabalarını hayal etmek imkansız.” diyor. Bosch, yakın zamanda SMI230 sensörlerinin üretimine geçti ve şimdiden ilk müşteriler sensörü standart ekipman olarak almaya başladı. DÜZENSİZ HAREKETLERE SON
TEK SENSÖR, FARKLI KULLANIM ALANLARI Bosch yarı iletken devreleri, öncelikli olarak emniyet ve sürücü destek sistemleri için kullanılıyor. Diğer kullanım alanları arasında multimedya ve bağlanabilirlik uygulamaları ile geleneksel ve elektrikli güç aktarma organları da bulunuyor.
Navigasyon ekranlarında, okun hareketini sabit ve devamlı tutmanın sırrı, yonga formundaki bir sensör teknolojisinde yatıyor. Uzmanlar, bu sensörlere ‘mikro-elektromekanik sistem sensörü’ yani MEMS ismini veriyor. Bu yüksek hassasiyetli araç hareket verisini üretmek için, Bosch, iki adet ufak ve son derece hassas sensörü (biri aracın hızlanması için diğeri ise onun sapma oranı için) tek bir ünite içinde birleştirdi. Bu birleşim, SMI230’un gücünün sırrı. İkili sensör, yüksek hassasiyet sağlıyor ve aracın hareketindeki değişiklikleri çok hızlı tespit edebiliyor. Fabrowsky, “Bosch, otomotiv uygulamaları için yarı iletken devreler geliştirme ve üretme konusunda küresel alanda rakipsiz, kapsamlı bir uzmanlığa sahip. Bu hem yeni araç fonksiyonları geliştirmemize hem de yongayı sürekli geliştirmemize yardımcı oluyor” diyor. SMI230 sensöründen gelen veri sayesinde, harita aracın hareketlerini akıcı bir şekilde gösteriyor. Aynı durum, uydu sinyalinin azalmasından kaynaklanan yön kaybı olayları için de geçerli. Bosch Otomotiv Elektroniği Ürün Yöneticisi Michael Rupp, “Bosch’un yeni sensörü, GNSS navigasyonunun kör noktalarını çözüyor. Zayıf bir uydu sinyaliyle bile aracın konumunun kesin olarak belirlenmesine ve rota boyunca doğru yol tariflerinin doğru zamanda sağlanmasına yardımcı oluyor” diyor.
SMI230 MEMS sensörünün imkanları, navigasyonu ilerletmekle kalmayacak; hassas hareket algılama gerektiren filo yönetimi ve gişe geçiş uygulamaları için de ideal bir çözüm olacak. Titreşim ve çarpmaları algılayabilen sensörler, araç alarm sistemleri için de uygun olacak. Eksi hızlanma değeri (çarpışma) ya da yüksek dönme hareketleri (aracın ters dönmesi) ile algılanan bir kaza olursa sensör verisi otomatik eCall acil durum çağrı sistemini harekete geçirebilecek.
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
141
HABER
ATLAS COPCO’DAN TÜRK SANAYİSİNE ÜCRETSİZ ANALİZ HİZMETİ Atlas Copco, geliştirdiği Kompresör Odası Simülasyonu
ve tasarruf odaklı iyileştirme alanlarını gösteren bir rapor
Airchitect teknolojisi ile enerji verimliği için sanayinin
sunuyor. Firmalara ücretsiz sunulan bu hizmet ile Atlas
fotoğrafını çekiyor. Türkiye’de elektrik tüketiminin ortalama
Copco, firmalara hazırladığı raporlar ile enerji tasarrufu
yüzde 37’si sanayi kuruluşları tarafından kullanılıyor. Bu
konusunda farkındalıkların artmasını ve süreçlerin
nedenle sanayide alınacak enerji tasarrufu önlemleri hem
iyileştirilmesini amaçlıyor.
işletmeler hem de ülke ekonomisi için büyük önem arz ediyor.
Proje sadece Atlas Copco ürünleri kullanan sanayi firmalarını değil, tüm üreticileri kapsıyor. Atlas Copco
Bu doğrudan yola çıkan, dünya endüstrisine yönelik
Kompresör, Airchitect teknolojisi ile işletmelere yıllık yüzde
sunduğu çözümlerle sürdürülebilir sanayi verimliliğini
35’e varan enerji kazanımı sağlamayı hedefliyor.
destekleyen Atlas Copco Kompresör, geliştirdiği “Kompresör Odası Simülasyonu Airchitect” teknolojisi ile sanayinin enerji tasarrufuna destek olacak bir proje hayata geçiriyor.
Dijitalleşen dünyada birçok sektör ve iş alanı, teknolojik gelişmelerle birlikte enerji kaynaklarını daha verimli kullanarak, işletme maliyetlerini ve karbon ayak izi oranlarını en aza indirmeyi hedefliyor. Türkiye’de elektrik
Geliştirdiği özel cihazlarla Kompresör odalarının
tüketiminin ortalama yüzde 37’si sanayi kuruluşları
çalışmalarını analiz eden marka, kompresörlerin enerji
tarafından kullanılıyor.
tüketim profillerini çıkararak mevcut durumu ortaya koyan
142
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
HABER
Firmaların direkt Atlas Copco Türkiye’ye başvuruları sonucunda yapılan bu ölçümler, konusunda uzman satış mühendisleri tarafından firmaları bizzat ziyaret ederek gerçekleştiriliyor. Atlas Copco, Airchitect teknolojisini sadece Atlas Copco Kompresörlerini kullanan firmalara değil, aynı zamanda farklı marka kompresör kullanan firmalara da ücretsiz olarak sağlıyor. Atlas Copco yaptığı çalışmalar ile firmalara yıllık yüzde 35’e varan enerji kazanımı ve 50.000 Euro’ya varan karlılık miktarları sağlıyor. Kompresör odasında yapılacak çalışmalar ile verimliliği en üst düzeye çıkartmak mümkün oluyor. Bu hedefle yapılan çalışmalar; • İhtiyaçların doğru tespiti, • Teknoloji seçimlerinin değerlendirilmesi, • Değişken devir ihtiyacı olup olmadığının analiz edilmesi, • Enerji tasarruflu ürünlerin kullanımının ölçümlemesi, • Kompresör odası optimizasyonu, Sanayi sektörünün ihtiyacı olan basınçlı havayı enerji verimliliği sağlayarak elde etmek de öncelikler arasında yer alıyor. Kompresör odalarında yapılacak olan iyileştirmelerin hem ülke ekonomisine hem de işletmelere katacağı değeri önemseyen Atlas Copco, geliştirdiği teknolojiler ile endüstrinin gelişmesine katkı sağlıyor.
• Enerji geri kazanım ünitelerinin analizi, • Hava kaçaklarının tespiti ve onarımı. Atlas Copco’nun uzman kadrosu tarafından sunulan bu hizmet ile verimli çözümler hedefleniyor. Bunlara ek olarak Atlas Copco’nun, Airchitect adını vermiş olduğu özel bir yazılım ile kompresör odasının fotoğrafı çekiliyor ve
Atlas Copco, Kompresör Odası Simülasyonu Airchitech
mevcut enerji tüketimleri, kompresörlerin ne kadar enerji
ile işletmelere; mevcut durum analizi ve iyileştirme
tükettiği, yük/boş oranları, debi profilleri gösterilerek
alanlarının tespiti konusunda yol gösteriyor.
mevcut durum analizi işletmeye raporlanıyor.
YILLIK YÜZDE 35’E VARAN ENERJİ KAZANIMI VE 50.000
Kompresör odası bu simülasyon programı aracılığı ile
EURO’YA VARAN KARLILIK İMKANI
mevcut kompresörleri daha verimli kompresörler ile
1-2 hafta arasında kompresör üzerinde bağlı kalarak
tankı kapasitesini büyütme, sürücülü kompresör veya
enerji tüketimlerini kayıt altına alan özel cihazlarla ölçüm
turbo kompresör ekleme gibi bir çok varyasyon üzerinden
yapan sistem, kompresörlerin enerji tüketim profillerini
değerlendirerek yeni durum raporları yaratılıyor.
değiştirme, sisteme merkezi kontrolcü ekleme, hava
simülasyon programı üzerine yükleyerek durum analizi çıkarıyor.
İNDEKSE DÖN Temmuz 20 • www.sektorumdergisi.com
143
SARI SAYFALAR ERTEK ELEKTRİK Mikro programını bilen tek düzen hesap planına hakim KDV, muhtasar, geçici beyanları verebilecek, e- fatura, e-arşiv ve e-defter gönderebilecek, genel muhasebe de çalıştırmak üzere özverili ve aktif bayan eleman aramaktayız Erhan İLHAN / 0262 646 06 95
DEMA OTOMASYON Elektrik güvenlik alanlarında çalıştırılmak üzere Endüstri meslek lisesi mezunu veya kalfa düzeyinde eleman alınacak Niyazi GÖRECEK / 0258 242 88 77
ABERUSSA ENERJİ İki yıllık elektrik bölümü mezunu tekniker alınacaktır Ömer Faruk KUZUCA / 0224 452 46 17
MNT MÜHENDİSLİK
EMİ YAPI Mesleki yeterlilik belgesine sahip, Elektrik konusunda en az 3 yıl deneyimli, B sınıfı ehliyete sahip ve aktif araç kullanabilen, Seyahat engeli olmayan. Mağaza, konut, ofis, fabrika hastane, otel gibi büyük ve küçük ölçekli projelerin elektrik tesisatlarını yapabilecek, Tercihen Alçak gerilim, Orta gerilim ve Zayıf akım işlerinde anlayan, Hasan BUDAK / 0224 10 00
MR AYDINLATMA Aydınlatma sektöründe faaliyet gösteren firmamızda görevlendirmek üzere satış temsilcisi arıyoruz.1-2 yıl aktif saha satış tecrübesi olan, Seyahat engeli olmayan, erkek adaylar için askerliğini yapmış, İstanbul Avrupa Yakası’nda ikamet eden, bay-bayan takım arkadaşları aranmaktadır. Ahmet ALTUN / 0212 245 25 05
İNCİ AVİZE İnşaat elektriğinden anlayan usta veya kalfalar aranmaktadır. SSK+Yemek+Maaş verilmektedir Gökhan UYSAL / 0332 33 39
ARMONİTEL ELEKTRİK Beylikdüzü Mermerciler Sanayi Sitesinde bulunan firmamıza Ulaşım sorunu olmayan Pres bölümünde çalışacak kalıp bilgisi olan, teknik resim okuyabilen, ölçüm aletlerini kullanabilen sorumluluk sahibi personel alınacaktır. Mehmet UZMAN / 0212 472 71 05
Elektrik taahhüt şirketimize, Konut, Fabrika, Otel, Hastane, Avm elektrik tesisatında deneyimli , Usta kalfa ve yardımcı pozisyonlarına uygun, Ustalık ve kalfalık belgesi olan elemanlar aranmaktadır. Not: Yatılı çalışma olanağı vardır. Aslı EROĞLU / 0212 852 73 27
SERİSTA MÜHENDİSLİK Yetiştirilmek üzere çıraklık okuluna kaydı yaptırılabilecek 18 yaşını geçmemiş bay arkadaşlar alınacaktır... Muhammed YAZGA / 0332 359 14 14
Bu sayfalarda ücretsiz iş ilanlarınızın yayınlanması için; info@sektorelyayincilik.com adresine mail yollayabilirsiniz..
144
Temmuz ’20 • www.sektorumdergisi.com
SARI SAYFALAR META OTOMASYON
ARS OTOMASYON
Endüstriyel Otomasyon konusunda en az 2 yıl deneyimli saha montaj tecrübesi olan plan proje okuyup yorumlayabilen seyahat engeli olmayan
15 yıldır elektrik/elektronik sektöründe hizmet veren firmamıza kamera/alarm/ diafon/merkezi uydu gibi konularda bilgili ve deneyimli çalışma arkadaşları arıyoruz.
Şahan KLIÇ / 0232 457 76 76
Orçun GÜVEN ŞAHİN / 0322 235 08 35
EMEK ELEKTİRK Firmamız elektrik tesisatı, aydınlatma işleri ,arıza işleri ve hertürlü elektrik işleri konusunda servis hizmeti veren bir firmadır. Devamlı servise çıkacak 23-35 yaşları arası deneyimli usta alınacaktır. şoförlüğü ve B A2 ehliyeti olan, çalışma arkadaşları tercih edilecektir. ilk 1 ay deneme süresine tabii olacaktır. maaşı personelin çalışmasına göre belirlenecektir. İbrahim YAYLACIK / 0342 322 38 23
AYDEM ELEKTRİK Şirketimiz bünyesinde görev yapacak elektrik teknikeri, aranmaktadır. Alanında en az 3 yıl tecrübeliElektrik tesisatı ve proje çizim konusunda deneyimli İyi derecede Autocad programı kullanabilen MS Ofis programlarına hakim Projelere keşif ve teklif hazırlayabilecek personel ihtiyacı bulunmaktadır. Aliye HANIM / 0212 858 20 27
ÖZEN ELEKTRİK Arifiyede bulunan elektrikçi dukkanimiza uydu montaji elektrik ariza insaat vs vs işlerinden anlayan usta alınacaktır Yunus ÖZEN / 0264 229 12 81
DELTA SAN. TİC. A.Ş Elektrik malzeme satışı ve pazarlaması konusunda tecrübeli Sektöre hakim Ticari Bilgi ve birikime sahip Selehattin engeli olmayan Teknik malzeme tanıtımı yapabilecek yeterlilikte Satış temsilcileri aranmaktadır Umut PORTAKAL / 0232 464 07 01
HARMES ELEKTRİK Ffirmamızda bulunan satış ekibimize destek olabilecek ve satış konusunda yetiştirmek için eleman aramaktayız. ehliyetli olması tercihimizdir. Sedat GÜLBENLİ / 0236 302 01 40
BAŞARANL ÖZEN ELEKTRİK Arifiyede bulunan elektrikçi dukkanimiza uydu montaji elektrik ariza insaat vs vs işlerinden anlayan usta alınacaktır Yunus ÖZEN / 0264 229 12 81
UZMAN ELEKTRİK Sefaköy civarında oturan tercübeli veya yetiştirilmek üzere tercihen mikro muhasebe programı bilen eleman aranmaktadır. Mehmet UZMAN / 0212 472 71 05
Bu sayfalarda ücretsiz iş ilanlarınızın yayınlanması için; info@sektorelyayincilik.com adresine mail yollayabilirsiniz..
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
145
İHALE SAYFALARI İHALE ŞEHRİ
İŞİN ŞEHRİ
KURUM ADI
İŞİN MAHİYETİ
TARİH
7. Bölge Müdürlüğü Satın Alma Ve Stok Kontrol Servis Müdürlüğü
Gökçedağ İstasyonuna Peron Ve Aydınlatma Yapılması İşi
8.07.2020 10:30
Diyadin Belediyesi Fen Ve İmar Müdürlüğü
15 Temmuz Şehitleri Caddesinde Refüj,Aydınlatma Ve Peyzaj Yapım İşi
10.07.2020 10:30
A.karahisar
A.karahisar
Ağrı
Ağrı
Ankara
Ankara
Mesleki Ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü Milli Eğitim Bakanlığı Bakan Yardımcılıkları
Ab Mali Yardımı Ve Kfw İle İşbirliği Kapsamında Güzellik Ve Saç Bakım Hizmetleri Alanı Atölye Ekipmanları
24.07.2020 14:30
Ankara
Ankara
Ankara Ted.blg.bşk Milli Savunma Bakanlığı Msb Bağlıları
Serbest Piyasadan Elektrik Enerjisi Alımı (Ankara Asal Bölge Başkanlığı)
17.07.2020 10:00
Ankara
Ankara
Yükseköğretim Kurulu Hizmetleri
Yükseköğretim Kurulu Kat Aydınlatma Armatürlerin Yenilenmesi Ve BakımOnarım İnşaat İşi
13.07.2020 14:30
Ankara
Ankara
Ankara Gençlik Ve Spor İl Müdürlüğü Gençlik Ve Spor Bakanlığı Gençlik Ve Spor İl Müdürlüğü
Ayaş Gençlik Ve Spor İlçe Müdürlüğü Sentetik Yüzeyli Çim Saha Ve Aydınlatma Yapım İşi
10.07.2020 10:30
Ankara
Ankara
Ankara Ted.blg.bşk Milli Savunma Bakanlığı Msb Bağlıları
Serbest Piyasadan Elektrik Enerjisi Alımı (Ankara Asal Bölge Başkanlığı)
17.07.2020 10:00
Antalya
Antalya
Alanya Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü
Alanya Belediyesi Sınırları İçerisindeki Parklarda Kullanılmak Üzere Elektrik Malzemesi Alımı
17.07.2020 10:00
Antalya
Antalya
Alanya Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü
Alanya Belediyesi Sınırları İçerisindeki Parklarda Kullanılmak Üzere Elektrik Malzemesi Alımı
17.07.2020 10:00
Bilecik
Bilecik
Bilecik Belediyesi Destek Hizmetleri Müdürlüğü
Elektrik Enerjisi
8.07.2020 14:30
Bursa
Bursa
Nilüfer Belediyesi Destek Hizmetler Müdürlüğü
2020 Yılı Hizmet Binaları Yangın Algılama Ve İhbar, Acil Durum Aydınlatma Sistemlerinin Periyodik Bakımı Ve Onarımı Hizmeti
10.07.2020 10:0
Bursa
Bursa
146 Kalem Genel Hırdavat, Bilgisayar Ve Elektrik Malzemeleri Alımı
Devlet Hastanesi -Mudanya Sağlık Bakanlığı Bakan Yardımcılıkları
8.07.2020 10:00
Düzce
Düzce
DÜBAP tarafından destekli 20200601108 4 nolu projeden 4 adet Donanım ürünleri, 1 adet Ağ güvenlik ürünleri
Denizli
Denizli
"Pamukkale ( Akköy) Bilgi İşlem Müdürlüğü
Diyarbakır
Diyarbakır
Diyarbakır Vakıflar Bölge Müdürlüğü-Dıyarbakır Diğer Özel Bütçeli Kuruluşlar Vakıflar Genel Müdürlüğü
Diyarbakır İli Sur İlçesi Peynirciler Çarşısı 2020 Yılı Proje Hizmet Alım İşi
10.07.2020 10:00
Gaziantep
Gaziantep
Gaziantep İl Sağlık Müdürlüğü Sağlık Bakanlığı Bakan Yardımcılıkları
Müdürlüğümüz Donatım Birimi İhtiyacı İçin 6 Kısım Hırdavat (Elektrik-Sıhhi Tesisat-Boya-Çatı-Metal-Klima) Bakım Onarım Malzemeleri Alımı
10.07.2020 10:00
Hatay
Hatay
Hatay Gençlik Ve Spor İl Müdürlüğü Gençlik Ve Spor Bakanlığı Gençlik Ve Spor İl Müdürlüğü
Hatay / Samandağ İlçe Stadyumu Saha Aydınlatma İşi
07.07.2020 10:0
İstanbul
İstanbul
Beylikdüzü Belediye Başkanlığı
Belediyemize Ait Hizmet Binalarının Ve Mevcut Parkların 2020 Yılı Bakım Onarımı İçin Elektrik Malzeme Alımı İşi
20.07.2020 10:00
İstanbul
İstanbul
İdari Ve Mali İşler Daire Başkanlığı Yükseköğretim Kurumları İstanbul Üniversitesi
İstanbul Üniversitesi 2021-2022-2023 Yılları Arası 3 Yıllık Serbest Piyasadan Elektrik Enerjisi Alımı
28.07.2020 11:00
İstanbul
İstanbul
Yapı İşleri Ve Teknik Daire Başkanlığı Yükseköğretim Kurumları İstanbul Medeniyet Üniversitesi
Yapı İşleri Ve Teknik Daire Başkanlığı Yükseköğretim Kurumları İstanbul Medeniyet Üniversitesi
10.07.2020 10:00
146
Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
Özel Kalem (Rektörlük) Yükseköğretim Kurumları Düzce Üniversitesi
Güvenlik Duvarı Lisans Yenileme Ve Ağ Erişimi Kontrol Sistemi
21.07.2020 11:00
20.07.2020 10:00
İHALE SAYFALARI İHALE ŞEHRİ
İŞİN ŞEHRİ
KURUM ADI
İŞİN MAHİYETİ
TARİH
Bornova Belediyesi Park Ve Bahçeler Müdürlüğü
Yapı İşleri Ve Teknik Daire Başkanlığı Yükseköğretim Kurumları İstanbul Medeniyet Üniversitesi
10.07.2020 10:00
Elbistan Belediyesi İhale Servisi
Park Ve Bahçeler Müdürlüğü Parklarında Kullanmak İçin 2020 Yılı Aydınlatma Malzemesi Alımı
09.07.2020 10:0
İzmir
İzmir
K. Maraş
K. Maraş
Kastamonu
Kastamonu
Bölge Müdürlüğü-15.Bölge Kastamonu Diğer Özel Bütçeli Kuruluşlar Karayolları Genel Müdürlüğü
Elektrik Tesisat Malzemeleri Alımı
7.07.2020 10:00
Kayseri
Kayseri
İl Sağlık Müdürlüğü Sağlık Bakanlığı Bakan Yardımcılıkları
Karayollari 15 Bölge Müdürlüğü Ilgaz 15 Temmuz İstiklal Tünelinin Bakimı
9.07.2020 10:00
Kocaeli
Kocaeli
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İsu Genel Müdürlüğü
18 Kısım 521 Kalem Profil, İnşaat, Boya, Hırdavat, Tesisat, Kompanzasyon, Elektrik Malzemesi, Elektrikli Alet Alımı
20.07.2020 10:00
Kocaeli
Kocaeli
Körfez Belediyesi Destek Hizmetleri Müdürlüğü
Elektrik Malzemeleri
13.07.2020 10:0
Kocaeli
Kocaeli
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İsu Genel Müdürlüğü
Araç Ve İş Makinesi Elektrik Yedek Parça Alımı
9.07.2020 10:30
Manisa
Manisa
Manisa Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı
Elektrik Malzemeleri
13.07.2020 10:00
Manisa
Manisa
Manisa Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı
Muhtelif Yerlerde Kullanılmak Üzere Elektrik Ve Aydınlatma Malzeme Alımı
22.07.2020 10:00
Manisa
Manisa
Manisa Gençlik Ve Spor İl Mdr. Gençlik Ve Spor Bakanlığı Gençlik Ve Spor İl Mdr."
Muhtelif Yerlerde Kullanılmak Üzere Elektrik Ve Aydınlatma Malzeme Alımı İ
22.07.2020 10:00
Manisa
Manisa
Manisa Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı
Manisa İli Turgutlu İlçesi Çıkrıkçı Mahallesi Sentetik Futbol Sahası, 480 Seyirci Kapasiteli Tribün, Soyunma Odası Ve Saha Aydınlatma Yapım
17.07.2020 11:00
Manisa
Manisa
Manisa Büyükşehir Belediyesi Fen İşleri Dairesi Başkanlığı
Muhtelif Yerlerde Kullanılmak Üzere Elektrik Ve Aydınlatma Malzeme Alımı İ
22.07.2020 10:0
Tekirdağ
Tekirdağ
Tekirdağ Su Ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı
Muhtelif Yerlerde Kullanılmak Üzere Elektrik Ve Aydınlatma Malzeme Alımı İ
22.07.2020 10:00
Tekirdağ
Tekirdağ
Çorlu Hava Meydan Komutanlığı Milli Savunma Bakanlığı Msb Bağlıları
Tekirdağ Su Ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü 2020 Yılı 30.525.000 Kilowatt-Saat Elektrik Enerjisi Mal Alımı İşi
24.07.2020 10:00
Tekirdağ
Tekirdağ
Tekirdağ Su Ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı
008 Gmnolu Koğuş Ve Karargah Binası Elektrik Hatları Onarımı
7.07.2020 10:00
Tokat
Tokat
Tokat Belediye Başkanlığı
Tekirdağ Su Ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü 2020 Yılı 30.525.000 Kilowatt-Saat Elektrik Enerjisi Mal Alımı İşi
24.07.2020 10:00
Tokat
Tokat
Tokat Belediye Başkanlığı
Elektrik Malzemesi Mal Alım İşi
17.07.2020 10:30
Van
Van
Erçiş Belediyesi Fen İşleri Müdürlüğü
Elektrik Malzemesi Mal Alım İşi
17.07.2020 10:30
Yozgat
Yozgat
Sorgun Belediyesi Destek Hizmetleri Müdürlüğü
Ledli Ve Logolu Dekoratif Alüminyum Aydınlatma Direği Alımı
7.07.2020 10:00
Trabzon
Trabzon
Numune Hastanesi-Trabzon Kanuni Sağlık Bakanlığı Bakan Yardımcılıkları
Yol Ve Kaldırım Aydınlatma Direği Montajlı Mal Alımı
16.07.2020 11:00
İNDEKSE DÖN Temmuz’20 • www.sektorumdergisi.com
147
TANITIM FİLMİ GOLD FİRMA SAYFASI METEHAN KAPLAN RÖPORTAJ ÜRÜN KATALOĞU
TANITIM FİLMİ GOLD FİRMA SAYFASI ÖZCAN KARS RÖPORTAJ
ERSİN TURGUT RÖPORTAJ