modares-daneshjoo-no-5&6

‫ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻋﻠﻤﻰ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ‪ ،‬ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ‪ ،‬ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ﺍﻣﺘﻴﺎﺯ‪ :‬ﺣﻮﺯﻩ ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬ ‫ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺴﺆﻭﻝ‪ :‬ﺳﻴﺪ ﻧﺎﺻﺮ ﻣﻴﺮﻯ‬ ‫ﺳﺮﺩﺑﻴﺮ‪ :‬ﻣﺮﺿﻴﻪ ﻟﻄﻴﻔﻰ‬ ‫ﻣﺸﺎﻭﺭﺍﻥ ﻋﻠﻤﻰ‪ :‬ﺩﻛﺘﺮ ﻳﺎﺩﮔﺎﺭﻯ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﺍﻳﻤﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﺁﺯﺍﺩ ﻓﻼﺡ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴﻨﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﺍﻛﺒﺮﻳﺎﻥ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ‪ ،‬ﺣﺠﺖﺍﻻﺳﻼﻡ‬ ‫ﻣﺴﻌﻮﺩی‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﻏﺮﻭﻯ ﻭ ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺎﺟﻴﺎﻥ‪.‬‬ ‫ﺩﺑﻴﺮ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺍﺩﺑﻰ‪ :‬ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﻳﺠﻪ ﺣﺎﺟﻴﺎﻥ‬ ‫ﺩﺑﻴﺮ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ :‬ﻣﺮﺿﻴﻪ ﻟﻄﻴﻔﻰ‬ ‫ﺩﺑﻴﺮ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻫﻨﺮﻯ‪ :‬ﻛﻮﺭﺵ ﻋﻨﺒﺮﻯ‬ ‫ﺩﺑﻴﺮ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺧﺒﺮﻯ‪ :‬ﺻﺪﻳﻘﻪ ﺣﺴﻴﻨﻰ‬ ‫ﻃﺮﺍﺡ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ‪ :‬ﺣﺠﺖﺍﻟﻪ ﺣﺴﻨﻮﻧﺪ‬ ‫ﻋﻜﺎﺱ‪ :‬ﻛﻮﺭﺵ ﻋﻨﺒﺮﻯ‬ ‫ﺻﻔﺤﻪﺁﺭﺍ‪ :‬ﻣﻠﻴﻜﺎ ﺳﻌﻴﺪﺍ‬ ‫ﻫﻤﻜﺎﺭﺍﻥ ﺍﻳﻦ ﺷﻤﺎﺭﻩ‪ :‬ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻰ‪ ،‬ﺯﻳﻨﺐ ﺩﺍﻭﺩﻯ‪ ،‬ﺯﻫﺮﺍ ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺍﻛﺮﻡ ﻧﺸﺎﻁ‪ ،‬ﺯﻫﺮﻩ ﻏﻴﺎﺛﻰ‪ ،‬ﺳﻬﻴﻼ ﺟﺒﺎﺭﻯ‪،‬‬ ‫ﺁﺗﻮﺳﺎ ﻣﺤﻤﻮﺩﻯ‪ ،‬ﺍﻛﺮﻡ ﺳﻴﺪﻧﮋﺍﺩ‪ ،‬ﺯﻳﻨﺐ ﺣﻴﺪﺭﻯ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺒﺎ ﺣﻴﺪﺭﻯ‪ ،‬ﻧﻴﻠﻮﻓﺮ ﻣﺤﻤﺪﻯ ﻭ ﺁﻗﺎﻳﺎﻥ ﺳﻴﺪ ﺧﻠﻴﻞ ﺣﺴﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻰ ﻣﻌﻴﻨﻰ‪،‬‬ ‫ﻗﺎﺩﺭ ﺩﻻﻭﺭﻧﮋﺍﺩ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻋﻼءﺍﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻴﻨﻰ‪ ،‬ﻋﺒﺎﺱ ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺣﺴﻦ ﻋﺒﺎﺱﺗﻘﻲ‪ ،‬ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﺍﺭﻏﻮﺍﻧﻰ ﻭ ﻣﻬﺪﻯ ﻟﻬﺮﺍﺳﺒﻰ‪.‬‬ ‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻩﻫﺎ ﻭ ﺁﺭﺍء ﺻﺎﺣﺒﺎﻥ ﺁﺛﺎﺭ ﺑﻪ ﭼﺎپ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﻟﺰﻭﻣ ًﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩﻫﺎﻯ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺩﺭ ﺍﺻﻼﺡ‪ ،‬ﻭﻳﺮﺍﻳﺶ ﻭ ﺗﻠﺨﻴﺺ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﺻﻞ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩﻫﺎﻯ ﺻﺎﺣﺒﺎﻥ ﺁﺛﺎﺭ ﺧﺪﺷﻪ ﻭﺍﺭﺩ‬ ‫ﻧﺸﻮﺩ ﺁﺯﺍﺩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺑﺎ ﺫﻛﺮ ﻣﺄﺧﺬ ﺁﺯﺍﺩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﺷﻤﺎ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﻰ‪ :‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺗﻘﺎﻃﻊ ﺑﺰﺭﮔﺮﺍﻩ ﺟﻼﻝ ﺁﻝ ﺍﺣﻤﺪ ﻭ ﺷﻬﻴﺪ ﭼﻤﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﺩﻓﺘﺮ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬ ‫ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ‪ ،‬ﺍﺗﺎﻕ ‪.215‬‬ ‫ﺻﻨﺪﻭﻕ ﭘﺴﺘﻰ‪14115-139 :‬‬ ‫ﺗﻠﻔﻦ‪ 88011001 :‬ﺩﺍﺧﻠﻰ ‪3795‬‬ ‫ﭘﻴﺎﻡﻧﮕﺎﺭ‪Faslname@modares.ac.ir :‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ‪www.modares.ac.ir :‬‬ ‫ﺩﻭﺭﻧﮕﺎﺭ‪88002025 :‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ‪:‬‬ ‫ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪ‬

‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻴﺮﺍﺛﻰ ﮔﺮﺍﻧﺒﻬﺎ‪ /‬ﺳﻴﺪ ﻧﺎﺻﺮ ﻣﻴﺮﻯ ‪3‬‬

‫ﻣﻴﺰﮔﺮﺩ‬

‫ﺍﺯ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ‪ /‬ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ ﺑﺎ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻯ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ‪4‬‬

‫ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ‬

‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ )ﺹ( ‪ /‬ﺩﻛﺘﺮ ﻣﺼﻄﻔﻰ ﻋﺒﺎﺳﻰ ﻣﻘﺪﻡ ‪14‬‬ ‫ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺩﺭ ﺁﻳﺎﺕ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ‪ /‬ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻳﺎﻭﺭﻯ ‪28‬‬ ‫ﻣﻌﻨﺎﻯ ﺯﻧﺪﮔﻰ‪ /‬ﺯﻫﺮﺍ ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻰ ‪36‬‬

‫ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ‬

‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺭﺳﺎﻟﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺍﺻﻮﻝ ﻭ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ‪ /‬ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ ﺑﺎ ﺩﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﻳﺎﺩﮔﺎﺭﻯ‪ ،‬ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ‪48‬‬ ‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺭ ﺑﺎﻟﻨﺪﮔﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﻮﺍﻧﺪﻳﺸﻲ ﻭ ﻧﻮﺁﻭﺭی ﻋﻠﻤﻲ‪ /‬ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ‬ ‫ﺯﻳﻨﺐ ﺩﺍﻭﺩﻯ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻯ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻭ ﻣﻤﺘﺎﺯ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻋﻠﻮﻡﭘﺎﻳﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ‪54‬‬

‫ﻧﻘﺪ ﻓﻴﻠﻢ‬

‫ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺑﻴﺴﺖ ﻭ ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﻓﻴﻠﻢ ﻓﺠﺮ‪ /‬ﺍﻟﻬﺎﻡ ﻃﻬﻤﺎﺳﺒﻰ ‪58‬‬ ‫ﻣﻴﻢ ﻣﺜﻞ ﻣﺎﺩﺭ‪ /‬ﺯﻫﺮﻩ ﻏﻴﺎﺛﻰ ‪64‬‬

‫ﻳﻚ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻧﺎﻣﻪ‬

‫ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎﻯ ﺍﺩﺏ ﻏﻨﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻰ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ‪ /‬ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻰ ‪68‬‬

‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ‬

‫ﮔﻤﺸﺪﻩ ﻟﺐ ﺩﺭﻳﺎ‪ /‬ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﻳﺠﻪ ﺣﺎﺟﻴﺎﻥ ‪76‬‬ ‫ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ‪:‬ﺟﻨﮓ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ‪ /‬ﻣﺮﺿﻴﻪ ﻟﻄﻴﻔﻰ ‪80‬‬ ‫ﻫﻴﺪﮔﺮ ﻣﺘﺄﺧﺮ‪ /‬ﺯﻫﺮﺍ ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻰ ‪84‬‬

‫ﺷﻮﺭ ﺷﻌﺮ‬

‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺁﻳﻪ ﻧﻮﺭ ﺍﺳﺖ‪ /‬ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﻳﺠﻪ ﺣﺎﺟﻴﺎﻥ ‪88‬‬ ‫ﺭﻗﺺ ﻧﻮﺭ‪ /‬ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻰ ‪89‬‬ ‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺍﻥ‪ /‬ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻰ ‪90‬‬ ‫ﻳﻮﺳﻔﻰ ﺩﺭ ﻗﻌﺮ ﭼﺎﻫﻰ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ /‬ﺯﻫﺮﻩ ﻏﻴﺎﺛﻰ ‪91‬‬

‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻚ‬

‫ﺁﻓﺘﺎﺑﮕﺮﺩﺍﻥ‪ /‬ﻣﻠﻮﺩﻯ ﺧﺎﺩﻡ ﺛﺎﻣﻨﻰ ‪92‬‬

‫ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺍﻟﻬﻰ‬

‫ﺻﺎﺑﺌﻴﻦ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺯﻣﻴﻦ‪ /‬ﺁﺗﻮﺳﺎ ﻣﺤﻤﻮﺩﻯ ‪93‬‬

‫ﺧﺒﺮ‬

‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪100 85‬‬

‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎﻯ ﺗﺒﻠﻮﺭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻰ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﻓﻌﻠﻴﺖ ﺭﺳﺎﻧﺪﻥ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩﻫﺎﻯ ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﻭ ﺷﻜﻮﻓﺎ ﻛﺮﺩﻥ‬ ‫ﺧﻼﻗﻴﺖﻫﺎﻯ ﺫﻫﻨﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﻛﻠﻴﻪ ﺍﺳﺎﺗﻴﺪ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ‪ ،‬ﻛﺎﺭﻣﻨﺪﺍﻥ‪ ،‬ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﻓﺮﻫﻴﺨﺘﻪ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪﺍﻥ ﺟﻬﺖ ﺍﺭﺳﺎﻝ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎﻯ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﻯ ﺫﻳﻞ ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻌﻤﻞ ﻣﻰﺁﻭﺭﺩ‪:‬‬ ‫ﻣﺤﻮﺭﻫﺎ‪ :‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﻋﻠﻤﻰ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ‬ ‫ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬‫ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺍﺭﺳﺎﻟﻰ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﻣﻴﺰﮔﺮﺩ‪ ،‬ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﮔﺰﺍﺭﺵ‪ ،‬ﻧﻘﺪ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺷﻌﺮ‪ ،‬ﻣﻌﺮﻓﻲ‪ ،‬ﻛﺎﺭﻳﻜﺎﺗﻮﺭ ﻭ ﻳﺎ ﻋﻜﺲ ﺍﺭﺍﺋﻪ‬‫ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﺗﺄﻟﻴﻔﻰ ﻣﻰﺑﺎﻳﺪ ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺍﺯ ﭼﻜﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻛﻠﻴﺪ ﻭﺍژﻩ‪ ،‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻥ ﻣﺴﺄﻟﻪ‪ ،‬ﺍﻫﺪﺍﻑ‪ ،‬ﺭﻭﺵﻫﺎﻯ ﺑﺮﺭﺳﻰ‪ ،‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎ‪،‬‬‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﻫﺎ‪ ،‬ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻭ ﻣﺂﺧﺬ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﺗﺮﺟﻤﻪﺍﻯ ﺣﺘﻰﺍﻻﻣﻜﺎﻥ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ ‪ 2001‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﺘﻦ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺍﺻﻞ ﻣﺘﻦ )ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ‪ ،‬ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ‪ ،‬ﻋﺮﺑﻰ( ﻧﻴﺰ‬‫ﺍﺭﺳﺎﻝ ﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ ﻧﻘﺪﻫﺎﻯ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎﻯ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺍﻛﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻛﺘﺐ‪ ،‬ﭘﺎﻳﺎﻥﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺍﻓﺮﺍﺩ‪ ،‬ﻣﻜﺎﻥﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺬﺍﻫﺐ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ‬‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﻣﻄﺮﺡ ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ ﮔﻔﺘﻨﻰ ﺍﺳﺖ ﻧﻘﺪ ﻳﺎ ﻣﻌﺮﻓﻰ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﺳﺎﺗﻴﺪ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﻭ ﻳﺎ ﻛﺎﺭﻣﻨﺪﺍﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺍﺯ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖ ﭼﺎپ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ‬‫ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ ﺑﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﺩﻳﺴﻜﺖ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ‪ Word‬ﺗﺎﻳﭗ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺍﺭﺳﺎﻝ ﺷﻮﺩ‪.‬‬‫‪ -‬ﻣﻘﺎﻻﺕ ﺍﺭﺳﺎﻟﻰ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﻧﺸﺮﻳﻪﺍﻯ ﭼﺎپ ﻳﺎ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻴﺪ ﻧﺎﺻﺮ ﻣﲑﯼ‬

‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﻴﺮﺍﺛﻰ ﮔﺮﺍﻧﺒﻬﺎ‬

‫ﺳﺮﻣﻘﺎﻟﻪ‬

‫ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺤﺜﻰ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺧﻠﻖ ﻭ ﻳﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺁﻥ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻯ‬ ‫ﺍﺑﺘﺪﺍﻳﻰ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﺳﺎﺯﻯ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬ ‫ﺩﻫﻴﻢ‪ .‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻴﺮﺍﺛﻰ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﮔﺮﺍﻧﺒﻬﺎ ﻛﻪ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺘﻪﻫﺎﻯ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﻭﺭ ﺫﺭﻩ ﺫﺭﻩ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ‪،‬‬ ‫ﺍﺻﻼﺡ ﻳﺎ ﺁﺳﻴﺐﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﭘﺲ‬ ‫ﺍﺯ ﻃﻰ ﻓﺮﺍﺯ ﻭ ﻧﺸﻴﺐ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺍﺯ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ‪،‬‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ‬ ‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎﺕ ﺭﻳﺰ‬ ‫ﻭ ﺩﺭﺷﺖ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﻣﺎ‬ ‫ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺻﻒ ﻣﻴﺮﺍﺙﺑﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﻪ‬ ‫ﻧﻔﺮ ﺍﻭﻝ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻭ ﻧﻪ‬

‫ﺁﺧﺮ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻬﻢ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺴﺆﻭﻻﻥ ﻭ ﺁﺣﺎﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻒ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﺍ ّﺩﺧﺎﺭ ﻭ ﺗﻮﺷﻪﺑﺮﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﻥ ﻭ ﻳﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭﻯ ﺧﻮﺏ ﻳﺎ ﺑﺪ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻯ‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺗﻮﻓﻴﻖ‬ ‫ﻧﺴﺒﻰ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺻﺖ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﺑﻬﺮﻩ ﺟﺴﺘﻪﺍﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻛﻨﻮﻥ ﻛﻪ ﻧﻮﺑﺖ ﻣﺎﺳﺖ ﻧﻤﻰﺩﺍﻧﻴﻢ ﭼﻘﺪﺭ ﻓﺮﺻﺖ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺍﺟﻞ ﺭﻭﺯﻯ ﻣﺜﻞ ﻣﺮگ ﻓﺮﺍ ﻣﻰﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺧﻄﻴﺮ ﻣﺴﺆﻭﻟﻴﻢ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻭﺳﻂ ﮔﻮﺩ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﻳﻚ ﺷﻜﻞ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻛﻨﺎﺭ ﮔﻮﺩ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺩﻳﮕﺮ‪ .‬ﺍﺻﻞ‬ ‫ﻗﻀﻴﻪ ﻣﻨﺘﻔﻰ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻘﻮﻝ ﻛﻼﻡ ﺍﻟﻬﻰ »ﻻ ﻳُ َﻜ ﱢﻠ ُﻒ ﺍﷲُ ﻧَﻔﺴ ًﺎ ﺍ ِ ّﻻ‬ ‫ُﻭ ْﺳ َﻌﻬﺎ«‪ .‬ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﺳﻮء ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﻣﻰﮔﻮﻳﻨﺪ‬ ‫ﻣﺎ ﻛﻪ ﺗﻮﺍﻧﻰ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ ﻭ ﺑﻪ ﮔﺮﺩﻥ ﻣﺴﺆﻭﻻﻥ ﻭﺍﮔﺬﺍﺭ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ‬ ‫ﺣﺎﻟﻴﻜﻪ ﻣﺴﺘﺜﻨﺎﻯ ﺁﻳﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺗﻜﻠﻴﻒﺁﻭﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ّ‬ ‫»ﺇﻻ ُﻭ ْﺳ َﻌﻬﺎ«‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺗﻮﺍﻥ ﻭ ﺗﻼﺵ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺎ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﺭﺍﺳﺘﻰ ﺩﺭ ﻛﺪﺍﻡ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺗﻤﺎﻡ‬ ‫ﺗﻼﺵ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻃﺒﻖ ﺗﻘﺪﻳﻢ ﮔﺬﺍﺷﺘﻴﻢ ﻭ ﻧﺸﺪ؟ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻮﻟﻪ‬ ‫ﺗﻜﻠﻴﻔﻰ ﻣﺎ ﺑﺨﺸﻰ ﺍﺯ ﺗﻮﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻛﺮﺩﻩﺍﻳﻢ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻛﻼﻩ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻗﺎﺿﻰ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺨﺸﻰ ﺭﺍ ﻫﻢ ﻗﺼﻮﺭ ﻳﺎ ﺗﻘﺼﻴﺮ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﻯ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺭﺍ ﺷﺮﻭﻉ ﻛﺮﺩﻩﺍﻳﻢ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻓﺮﻫﻴﺨﺘﮕﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪﺍﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻃﻌﻰ ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺶ‬ ‫ﻣﻰﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ ﻛﻪ ﮔﺎﻡﻫﺎﻯ ﺁﺧﺮ ﻛﺴﺐ ﺁﻛﺎﺩﻣﻴﻚ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﻥ ﺑﻄﻮﺭ ﻛﻠﻰ ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺍﻧﺪﻭﺧﺘﻪﻫﺎ ﻣﻰﺭﺳﺪ‪ .‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻯ‬ ‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻭ ﻳﺎ ﻓﺮﺩﺍ ﻭ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺩﻭﻯ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻛﺎﺭﻣﻨﺪ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺭﻛﻦ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻓﺮﻫﻴﺨﺘﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﻛﻢ ﻭ ﺑﻴﺶ ‪ 30‬ﺳﺎﻝ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺮﻭﻛﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻳﻚ ﻧﮕﺎﻩ‬ ‫ﺍﺟﻤﺎﻟﻰ ﺑﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺳﻄﺢ ﻣﺨﺎﻃﺒﻴﻦ ﻣﺎ ﻧﺸﺎﻥﺩﻫﻨﺪﻩء ﺁﻥ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻛﺎﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺩﻗﺖ ﻭ ﻭﺳﻮﺍﺱ‬ ‫ﻣﻰﻃﻠﺒﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﺤﺪﻭﺩﻳﺖﻫﺎﻯ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻰ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻧﻤﻰﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺭﻭﻯ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﮔﺎﻥ ﮔﺮﺍﻣﻰ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﺮگ‬ ‫ﺳﺒﺰﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺯﺣﻤﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺷﻤﺎﺳﺖ‪ .‬ﺁﻥ ﺭﺍ ﻳﺎ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪﺍﻳﺪ ﻳﺎ ﻣﺜﻞ ﺷﻤﺎﻳﻰ‪ .‬ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﺭﻯ ﻣﺎ ﺭﺍ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻳﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﻧﺪﻭﺧﺘﻪ ﻣﺪﺩ ﺭﺳﺎﻧﺪﻩﺍﻳﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻫﺮ‬ ‫ﻋﺰﻳﺰﻯ ﺗﺼﻮﺭ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﻭ ﻣﻰﺩﺍﻧﺪ ﻃﺒﻴﻌﺘ ًﺎ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻫﻢ ﺑﺪﺍﻥ‬ ‫ﺁﮔﺎﻫﻨﺪ‪ .‬ﻗﻄﻌ ًﺎ ﺍﻳﻨﻄﻮﺭ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎ ﻭ ﻧﺸﺮﻳﺎﺕ‬ ‫ﻋﻠﻤﻰ ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻨﻴﻢ ﺩﺭﻣﻰﻳﺎﺑﻴﻢ ﻛﻪ ﻗﻄﻌ ًﺎ ﻭ ﻳﻘﻴﻨ ًﺎ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺭﺍ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻛﺲ ﺩﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺩﺍﻧﺶ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮﻧﺪ ﻭ ﻣﻜﻤﻞ ﻫﻢ‪.‬‬ ‫ﺩﺳﺖ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﺳﻮﻯ ﺷﻤﺎ ﺩﺭﺍﺯ ﻛﺮﺩﻩﺍﻳﻢ ﻭ ﺭﺳﻤ ًﺎ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﻋﺰﻳﺰﺍﻥ‬ ‫ﺗﻘﺎﺿﺎﻣﻨﺪﻳﻢ ﺩﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻄﺎﻟﺒﻰ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻴﺎﻥ ﻋﻠﻤﻰ ﮔﺎﻣﻰ ﺑﺴﻮﻯ ﺧﺪﺍ‬ ‫ﺭﻫﻨﻤﻮﻥ ﺷﻮﺩ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻣﺪﺩ ﺭﺳﺎﻧﻴﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﻘﺎﻯ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﺮگ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻳﺎﺭ ﻭ ﺭﻫﻨﻤﺎﻯ ﻣﺎ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬

‫‪٣‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﺯ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﱐ‬ ‫ﻣﻴﺰﮔﺮﺩ‬ ‫ﺍﺷﺎﺭﻩ‬

‫ﮔﻔﺖ ﻭﮔﻮ ﺑﺎ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﮐﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﯼ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ‬

‫ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺑﺤﺚ ﺍﺯ ﻛﻢﺭﻧﮓ ﺷﺪﻥ ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﻣﻠﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﻏﺪﻏﻪﺍی ﺟﺪی ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻄﺮﺡ ﺑﻮﺩﻩ‬ ‫ﻭ ﻫﺴﺖ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺍﺯ ﺑﻰﺗﻮﺟﻬﻲ‬ ‫ﻧﺴﻞ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺍﺻﺎﻟﺖﻫﺎی ﻣﻠﻲ‪ -‬ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺳﺨﻦ‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪» ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ« ﺍﺯ ﺳﻪ ﺳﺎﻝ ﭘﻴﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭی ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰﻫﺎی ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻧﻤﻮﺩ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﺑﺎﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫»ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﻭ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ« ﺩﺭ‬ ‫ﺍﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎﻩ ‪ 1383‬ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﻃﺮﺡ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻭ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‬ ‫ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪﻯﻫﺎ ﻭ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ ﺩﺭ ﻧﻮﺳﺎﺯی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ‬ ‫ﻓﺮﻫﻴﺨﺘﮕﺎﻥ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺬﺍﺭﺍﻥ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ‬ ‫ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺳﻮﻡ ﻭ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﺳﻪ‬ ‫ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺨﺼﺼﻲ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻣﻌﺎﺻﺮ‬ ‫ﻓﺎﺭﺳﻲ« ﻭ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻫﻨﺮ ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭی )‪1‬ﻭ‪« (2‬‬ ‫ﺩﺭ ﺑﻬﻤﻦ ﻭ ﺍﺳﻔﻨﺪ ‪ 1384‬ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺰﮔﺮﺩ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﺁﻗﺎﻳﺎﻥ ﺩﻛﺘﺮ‬ ‫ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ‪ ،‬ﺭﺋﻴﺲ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ‬ ‫ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﺴﻦ ﺣﺴﻴﻨﻲ‪،‬‬ ‫ﺩﺑﻴﺮ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﻭ ﺧﺎﻧﻢ ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺩﺑﻴﺮ‬ ‫ﺩﻭ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺨﺼﺼﻲ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻫﻨﺮ ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭی‬ ‫)‪1‬ﻭ‪ « (2‬ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﺍﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ‬ ‫ﻧﺸﺴﺖﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﺮﺩﺍﺩ ﻣﺎﻩ ‪ 86‬ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺑﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫»ﺍﺯ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ«‪ ،‬ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﺫﻛﺮ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻓﻀﻼ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪﺍﻥ ﺩﻳﮕﺮی‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰﻫﺎی ﻣﺬﻛﻮﺭ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺁﻗﺎﻳﺎﻥ ﺩﻛﺘﺮ ﻧﺎﺻﺮ‬ ‫ﻧﻴﻜﻮﺑﺨﺖ‪ ،‬ﺭﺋﻴﺲ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ‬ ‫ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺎﻇﻢ ﺍﺣﻤﺪی‪،‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ »ﻣﺠﻤﻊ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻧﻈﺎﻡ«‪،‬‬ ‫ ﻛﻪ ﺍﻳﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﻃﺮﺡ ﺭﺍ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ‬‫ﺍﻭﻝ ﻫﻤﻜﺎﺭی ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ – ﻭ ﺩﻛﺘﺮ ﻣﺼﻄﻔﻲ ﮔﺮﺟﻲ‪،‬‬

‫‪٤‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺑﻴﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺨﺼﺼﻲ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‬ ‫ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻓﺎﺭﺳﻲ« ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ‬ ‫ﺿﻴﻖ ﻭﻗﺖ‪ ،‬ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺣﻀﻮﺭﺷﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺰﮔﺮﺩ ﻓﺮﺍﻫﻢ‬ ‫ﻧﻴﺎﻣﺪ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﺭﺱﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﺽ‬ ‫ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺯﺣﻤﺎﺕ ﺑﻰﺩﺭﻳﻎ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﻛﻠﻴﻪ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ‪ ،‬ﺗﺸﻜﺮ ﻭ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﻧﺎﻡ ﻭ ﻳﺎﺩ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎﻝ ﻭ ﺿﻤﻦ ﺗﺸﻜﺮ‬ ‫ﺍﺯ ﻓﺮﺻﺘﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻳﺪ‪ ،‬ﺍﺟﺎﺯﻩ‬ ‫ﻣﻰﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ‬ ‫ﺁﻏﺎﺯ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪﺍﻯ ﻣﻴﺎﻥ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻯ‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﻭ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻳﻰ ﺑﺎ‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ« ﺍﺳﺖ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ‪ :‬ﺑﺴﻢ ﺍﷲ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ‪ .‬ﺑﺮﺍﻯ‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﺆﺍﻝ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻛﻠﻤﺎﺕ »ﻫﻮﻳﺖ«‬ ‫ﻭ »ﻣﻠﻰ« ﻭ ﺗﺮﻛﻴﺐ »ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻰ« ﺗﺄﻣﻞ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﭘﺮﺳﺶ ﺍﺯ ﻫﻮﻳﺖ ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭘﺮﺳﺶ ﺍﺯ ﻫﺴﺘﻰ‪،‬‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺣﻮﺯﻩ ﻓﺮﺩﻯ ﻭ ﺟﻤﻌﻰ‬ ‫ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻰﺷﻮﺩ‪ .‬ﺻﻔﺖ ﻣﻠﻰ ﺑﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮﻯ ﺑﺎﺯﻣﻰﮔﺮﺩﺩ‬ ‫ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻰﺩﻫﺪ ﻭ ﻋﻤﺪﻩﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ‪ ،‬ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺭﺳﻮﻡ ﻭ ﺧﺎﻃﺮﻩﻫﺎﻯ‬ ‫ﻣﺸﺘﺮک ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻨﻪ ﺗﻤﺎﻡﻧﻤﺎﻳﻰ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ‬ ‫»ﺯﺑﺎﻥ« ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻰﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺸﺘﺮک ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻰ ﺣﺬﻑ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻧﻤﻰﺗﻮﺍﻧﻴﻢ‬ ‫ﻋﻨﺼﺮ ﺑﻬﺘﺮﻯ ﺭﺍ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ؛ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻣﻰﺑﻴﻨﻴﻢ‬ ‫ﺍﻛﺜﺮ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﺩﻧﻴﺎ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺸﺘﺮک ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ‬ ‫ﺑﻪﻧﺪﺭﺕ ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﻛﺸﻮﺭﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮﺋﺪ ﺭﺍ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ‬ ‫ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺩﻭ ﻳﺎ ﺳﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍﻳﺞ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ‪،‬‬ ‫ﺭﺳﺎﻟﺖ ﻣﺮﻛﺰ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻜﻰ‬ ‫ﺍﺯ ﻣﺮﺍﻛﺰﻯ ﻛﻪ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺭﻭﺷﻦ ﻣﻰﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺿﻤﻦ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﺍﮔﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺩﺭ‬ ‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎی ﺩﻧﻴﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺸﺨﺼﻲ‬ ‫ﺩﺭ ﺷﻜﻞﺩﻫﻲ ﻫﻮﻳﺖ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺻﺪﻕ ﻧﻤﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﺷﺎﻳﺪ ﭘﺮﺭﻧﮓﺗﺮﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺎ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻋﻨﺼﺮ ﺯﺑﺎﻥ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺣﻠﻘﻪﻫﺎی ﻣﻬﻤﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺟﻤﻴﻊ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺣﻮﻝ ﻳﻚ ﻣﺤﻮﺭ‬ ‫ﺑﻪﻧﺎﻡ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﮔﺮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﻭ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺩﻫﺪ‪ ،‬ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﻛﻪ‬ ‫ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﻣﻠﻞ‪ ،‬ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ ‪Persia‬‬ ‫ﻣﻰﺷﻨﺎﺳﻨﺪ؛ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺮﺭﻧﮓﺗﺮﻳﻦ‬

‫ﻭ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﺷﻜﻞﺩﻫﻨﺪﻩ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ‬ ‫ﺑﻪﺧﺼﻮﺹ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ‪،‬‬ ‫ﺭﺳﺎﻟﺖ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ‬ ‫ﺭﻭﺷﻦﺗﺮ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻣﺬﻫﺐ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻛﺪﺍﻡ‬ ‫ﺍﺳﺖ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ‪ :‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﮔﺮ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻲ ﺭﺍ ﺑﺸﻤﺎﺭﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮﻛﺎﺗﻰ‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻣﺸﺘﺮک‪ ،‬ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎی ﺧﺎﺹ‪،‬‬ ‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺸﺨﺺ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ‪ ،‬ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ‪ ،‬ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﺍﺕ‪ ،‬ﺁﺩﺍﺏ‬ ‫ﻭ ﺭﺳﻮﻡ‪ ،‬ﻗﺼﻪﻫﺎ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ ﻭ ﺣﺘﻲ ﻣﻨﺎﻓﻊ‬ ‫ﻣﺸﺘﺮک ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ‪ ،‬ﺁﻳﻴﻦ‬ ‫ﺯﺭﺗﺸﺘﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺬﻫﺐ ﺭﺳﻤﻰ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﻋﺪﻩﺍی‬ ‫ﺭﺍ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺣﻮﻝ ﻳﻚ ﻣﺤﻮﺭ ﻣﺸﺨﺺ ﺟﻤﻊ‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺩﻳﻦ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﻣﻜﺘﺐ ﺗﺸﻴﻊ‬ ‫ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺬﻫﺐ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺻﻔﻮﻳﻪ ﺭﻭﺍﺝ ﭘﻴﺪﺍ‬ ‫ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﻭﺭﻩ ﺻﻔﻮﻳﻪ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪ ،‬ﺩﻭ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻣﺬﻫﺐ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﻛﻨﺎﺭ ﻫﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻴﻢ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻋﻨﺼﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﺸﻜﻴﻞ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ ﺍﺯ ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﭼﺮﺍ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺩﻭﺭﻩ ﺻﻔﻮﻳﻪ؟ ﺑﻪﺩﻟﻴﻞ‬ ‫ﺍﻳﻨﻜﻪ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺎ ﺗﺤﺖ ﺳﻴﻄﺮﻩ‬

‫‪٥‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺳﻠﺴﻠﻪﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻏﺰﻧﻮﻳﺎﻥ‪ ،‬ﺁﻝ ﺑﻮﻳﻪ‪ ،‬ﺳﻠﺠﻮﻗﻴﺎﻥ ﻭ‪...‬‬ ‫ﺗﻜﻪﺗﻜﻪ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﻫﻢ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی‬ ‫ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻧﺪﺍﺷﺘﻴﻢ؛ ﺍﻣﺎ ﺻﻔﻮﻳﺎﻥ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭی ﺑﺰﺭﮔﻲ‬ ‫ﺭﺍ ﺣﻮﻝ ﻣﺤﻮﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﻭ ﻣﺬﻫﺐ ﺗﺸﻴﻊ ﺑﻨﻴﺎﻥ‬ ‫ﻧﻬﺎﺩﻧﺪ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﺷﻜﻞ ﺩﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ‪ ،‬ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻋﻨﺎﺻﺮ‬ ‫ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻭ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺭﺍ ﺩﺭﻭﻥ ﺧﻮﺩ ﺟﺎی ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﻧﻤﻰﺗﻮﺍﻥ ﺩﻳﻦ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ ﻭ ﺍﺧﻼﻕ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻰ‬ ‫ﺟﺪﺍ ﻛﺮﺩ؛ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺍﮔﺮ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﻣﻮﻻﻧﺎ ﻗﺮﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‬ ‫ﭼﻴﺰﻯ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎﻗﻲ ﻧﻤﻰﻣﺎﻧﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻋﺸﻖ‪،‬‬ ‫ﻣﺤﺒﺖ ﻭ ﺧﺪﺍﮔﺮﺍﻳﻲ ﻋﺮﻓﺎﻧﻰ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﺣﺎﻓﻆ ﻭ‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺣﺬﻑ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻛﻞ ﺷﻌﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‬ ‫ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺣﺬﻑ ﻛﺮﺩﻩﺍﻳﻢ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺷﻤﺎ ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﺪ ﻛﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ‬ ‫ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی ﺧﺎﺹ ﺍﺯ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻨﺎﺻﺮی ﻧﻈﻴﺮ ﺯﺑﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ‪ ،‬ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎ‪ ،‬ﺳﻨﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺫﺧﻴﺮﻩﻫﺎی‬ ‫ﻓﻜﺮی ﻭ ﺫﻫﻨﻲ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ‪ :‬ﺑﻠﻪ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﻏﻴﺮﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺗﻤﻴﺰ ﻣﻰﺩﻫﺪ‪ ،‬ﺗﺎﺭﻳﺦ‪،‬‬ ‫ﻣﺬﻫﺐ‪ ،‬ﺯﺑﺎﻥ‪ ،‬ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻯ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﻭ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺭﻳﺰﺗﺮﻯ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﺭﻭﻥ ﺍﻳﻦﻫﺎ ﻣﻰﮔﻨﺠﺪ ﻭ ﻧﻤﻰﺗﻮﺍﻥ ﺑﺪﻭﻥ‬ ‫ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﻠﻴﻪ ﺍﻳﻦ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺑﻪ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﻤﻰﺗﻮﺍﻧﻴﺪ ﻣﻠﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺬﻫﺐ‪،‬‬ ‫ﺳﻨﺖﻫﺎی ﻣﻠﻲ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺟﺪﺍ ﻛﻨﻴﺪ ﻭ‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺮﺍی ﺁﻥ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺑﺪﻫﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻰ‪ :‬ﺍﻳﻦ ﻃﺮﺡ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪1383‬‬ ‫ﺑﻪﺳﻔﺎﺭﺵ »ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻣﺠﻤﻊ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺼﻠﺤﺖ‬ ‫ﻧﻈﺎﻡ« ﺍﺟﺮﺍ ﺷﺪ ﻭ ﺩﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺎﻇﻢ ﺍﺣﻤﺪی ﺍﻳﺪﻩ‬ ‫ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻛﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺟﻠﺴﺎﺕ ﻣﺘﻌﺪﺩی ﺩﺭ ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﻭ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺠﻤﻊ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪ ﻭ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺭﺷﺘﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﻣﺮﺑﻮﻁ‬ ‫ﻣﻲﺷﺪ؛ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻣﺠﻤﻊ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ‬ ‫ﻛﺮﺩﻧﺪ ﺍﺯ ﭘﺎﻳﺎﻥﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻉ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻛﺮﺩ؛‬ ‫ﺑﻪﺗﺪﺭﻳﺞ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﻭ ﺍﺳﺘﺎﺩﺍﻥ‬ ‫ﺭﺷﺘﻪﻫﺎی ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺷﺎﺧﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻟﺤﺎﻅ‬ ‫ﻭ ﺍﺯ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪ ﺷﺪ ﻣﻴﺎﻥ ﺭﺷﺘﻪﻫﺎی‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻭ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺩﻭﺭﻩﻫﺎی‬ ‫ﺗﺤﺼﻴﻼﺕ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‪ ،‬ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺭﺍﺑﻂ ﺭﺍ ﺍﻳﻔﺎ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﺑﺮﺍی ﺑﺮﮔﺰﺍﺭی‬ ‫ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎی ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺭﺷﺘﻪﻫﺎی ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰی ﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ‬ ‫ﻫﺪﻑ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻭ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻣﺠﻤﻊ‪،‬‬ ‫ﻫﺪﺍﻳﺖ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ‬ ‫ﻃﺮﺡ ﻭ ﺍﻳﺪﻩ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﭼﺸﻢﺍﻧﺪﺍﺯ ‪ 20‬ﺳﺎﻟﻪ )ﻣﺼﻮﺏ ﻣﺠﻤﻊ ﺗﺸﺨﻴﺺ‬ ‫ﻣﺼﻠﺤﺖ( ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶ ﺍﺻﻠﻰ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ ﺑﺎﺯ‬ ‫ﻣﻰﮔﺮﺩﻳﻢ‪ .‬ﺑﺮﮔﺰﺍﺭی ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎی‬ ‫»ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ« ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﭼﻪ ﻛﺴﻲ ﻭ ﻛﺪﺍﻡ‬ ‫ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﻳﺎ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﻭ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی »ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ« ﻗﺮﺍﺭﮔﺮﻓﺖ؟‬ ‫‪٦‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﺯ ﻧﮕﺎﻩ ﺷﻤﺎ ﻃﺮﺡ ﺑﺤﺚ‬ ‫»ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ« ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ‬ ‫ﭼﻪ ﺿﺮﻭﺭﺗﻰ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ؟‬ ‫ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻰ‪ :‬ﺑﻪﻃﻮﺭ‬

‫ﻭﻗﺘﻲ ﺍﺯ »ﻫﻮﻳﺖ« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی‬ ‫ﻛﻴﺴﺘﻲ ﻭ ﭼﻴﺴﺘﻲ ﺧﻮﺩ ﺻﺤﺒﺖ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﺍﻥﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺁﺳﻴﺐﻫﺎ ﻳﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎ ﻧﻈﺮ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ؛‬ ‫ﺯﻳﺮﺍ ﭼﺘﺮی ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻓﺮﺩی‬ ‫ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺭﺍ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪،‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍی ﺍﺯ ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪیﻫﺎ‬ ‫ﻭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻲﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﺧﻔﺘﻪ ﻭ ﺑﻪﺍﺻﻄﻼﺡ‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﺩﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﺎ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﻫﻢ ﻧﻤﻮﺩ ﻋﻴﻨﻲ ﻭ ﺑﺎﺭﺯ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺍﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪﻧﺤﻮی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰی‬ ‫ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮﺩ‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﺧﻔﺘﻪ‬ ‫ﺑﻴﺪﺍﺭ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺁﺳﻴﺐﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮﺩ‬ ‫ﺭﻓﻊ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺑﺮﺍی ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎی‬ ‫ﭘﻨﻬﺎﻥ ﺁﻣﺎﺩﮔﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻋﺒﺎﺭﺕ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﺑﺮﻧﻘﺎﻁ‬ ‫ﺿﻌﻒ ﻭ ﻗﻮﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ‬ ‫ﺑﻪ ﺭﻳﺸﻪﻳﺎﺑﻲ ﻭ ﻧﻘﺪ ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎی ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪیﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﺟﻬﺖﺩﻫﻲ ﺑﻪ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ‬ ‫ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﺧﻔﺘﻪ ﻭ ﺑﻪﺍﺻﻄﻼﺡ‬ ‫ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﺩﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﺎ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﻫﻢ ﻧﻤﻮﺩ ﻋﻴﻨﻲ ﻭ ﺑﺎﺭﺯ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺍﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻰﻫﺎ‬ ‫ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪﻧﺤﻮی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰی‬ ‫ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮﺩ‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻓﺮﺻﺖﻫﺎی ﺧﻔﺘﻪ‬ ‫ﺑﻴﺪﺍﺭ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺁﺳﻴﺐﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮﺩ‬ ‫ﺭﻓﻊ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺑﺮﺍی ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎی‬ ‫ﭘﻨﻬﺎﻥ ﺁﻣﺎﺩﮔﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻋﺒﺎﺭﺕ ﺑﻬﺘﺮ ﺑﺎ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﺑﺮ ﻧﻘﺎﻁ‬ ‫ﺿﻌﻒ ﻭ ﻗﻮﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ‬ ‫ﺑﻪ ﺭﻳﺸﻪﻳﺎﺑﻲ ﻭ ﻧﻘﺪ ﻛﺎﺳﺘﻲﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻭ ﺍﺣﻴﺎی ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪیﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﺟﻬﺖﺩﻫﻲ ﺑﻪ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻲ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ‬ ‫ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍی ﻣﺜﺎﻝ ﻣﺎ‬ ‫ﺩﺭ ﺷﻌﺎﺭﻫﺎﻳﻤﺎﻥ ﺑﺮ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎی‬ ‫ﻣﻠﻲ ﻭ ﻣﺬﻫﺒﻲﺍی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﻨﺎﻋﺖ‪،‬‬ ‫ﺳﺎﺩﮔﻲ ﻭ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﺳﻌﺎﺩﺕ ﺩﻳﻨﻲ‬ ‫ﻭ ﺍﺧﺮﻭی ﺑﺮ ﺳﻌﺎﺩﺕ ﺩﻧﻴﺎﻳﻲ‬ ‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ؛ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎی ﻓﺮﺩی ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﺼﺮﻑﺯﺩﮔﻲ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﺷﻌﺎﺭﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﻳﻚ‬ ‫ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺎﻗﺺﻫﺎ ﺩﺭ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﻋﻴﻨﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ ﻭ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎی ﺟﺰﺋﻲ ﻣﻨﺘﻬﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻛﻠﻰ ﻣﺒﺎﺣﺜﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ«‪» ،‬ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻲ«‪،‬‬ ‫»ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ« ﻭ »ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ« ﺑﺎ ﭘﻴﺶﻓﺮﺽ ﺍﺻﺎﻟﺖ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺻﺎﻟﺖ‬ ‫ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ‪ ،‬ﺍﺻﺎﻟﺖ ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻭ‪...‬‬ ‫ﺷﻜﻞ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻫﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪﺍی‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺁﻧﻜﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻨﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ‬ ‫ﺁﻥ‪ ،‬ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪﻯﻫﺎ ﻭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻰﻫﺎی‬ ‫ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺴﻨﺠﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺑﺎﻭﺭ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻭ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﺎﻥ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻳﻚ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻲ‬ ‫ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻣﻰﺷﻮﺩ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺌﻮﻥ‬ ‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬ ‫ﻭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩی ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺘﺠﻠﻲ ﻣﻰﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﺤﻮﻩ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ‬ ‫ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺭﻓﺘﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﻭ‬ ‫ﺑﻪﻋﺒﺎﺭﺕ ﺑﻬﺘﺮ‪ ،‬ﺭﻳﺸﻪﻫﺎی ﻫﻮﻳﺘﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩﻫﺎی ﻣﺎ‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻯﻫﺎ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺬﺍﺭﻯﻫﺎی ﻛﺸﻮﺭ ﻟﺤﺎﻅ‬ ‫ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﺭﺗﻘﺎی ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ‪ ،‬ﻋﻠﻢ ﻭ‪ ...‬ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻛﺮﺩ‪.‬‬

‫ﻧﺸﺴﺖﻫﺎی ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻭ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪﻫﺎی‬ ‫ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎی ﺍﺧﻴﺮ ﺍﺯ ﺳﻮی‬ ‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎی ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺗﺎ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺍﻳﻦ ﻫﺪﻑ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩﺍﻧﺪ؟‬ ‫ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻰ‪ :‬ﺍﺻ ً‬ ‫ﻼ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻋﻤﺪﻩﺗﺮﻳﻦ‬

‫ﻟﻄﻔ ًﺎ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻫﻮﻳﺖ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻣﺴــﺄﻟﻪ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﺜﺎﻝﻫﺎﻯ ﺭﻭﺷﻦﺗﺮﻯ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻰ‪ :‬ﻭﻗﺘﻲ ﺍﺯ »ﻫﻮﻳﺖ« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻛﻴﺴﺘﻲ‬

‫ﻭ ﭼﻴﺴﺘﻲ ﺧﻮﺩ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﺍﻥﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺁﺳﻴﺐﻫﺎ ﻳﺎ ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎ ﻧﻈﺮ ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻓﺮﺩی ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺭﺍ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ ،‬ﺗﻔﺎﻭﺕﻫﺎی ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻳﺶﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ‪،‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍی ﺍﺯ ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪﻯﻫﺎ ﻭ ﻧﺎﺗﻮﺍﻧﻰﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﺷﻮﺍﻫﺪ ﻭ ﻣﺼﺪﺍﻕﻫﺎی ﻋﻴﻨﻲ‬

‫‪٧‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ‬ ‫ﺳﺎﺯﮔﺎﺭ ﺷﻮﺩ ﻭ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺍﺯ‬ ‫ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻳﺪ؛ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﻯ ﻣﺜﺒﺖ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﻭ ﺑﻪﺍﺻﻄﻼﺡ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺰﻩ ﺍﺵ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺭﻭﻥ ﺧﻮﺩ ﺟﺎﻯ‬ ‫ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺩﺭ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ‬ ‫ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺑﺤﺮﺍﻥﻫﺎی‬ ‫ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮﺍ‬ ‫ﻣﺎ ﺣﺎﻛﻤﻴﺘﻰ ﻗﻮی ﻭ ﻣﺮﺩﻣﻰ‬ ‫ﻣﺘﺤﺪ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﻓﺎﻉ ﻭ‬ ‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺍﺯ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻓﺮﺍﺧﻮﺍﻥ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬ ‫ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻲ‪» ،‬ﺍﻟﮕﻮﻫﺎی ﻛﺎﺭﺑﺮﺩی‬ ‫ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺯ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ«‬ ‫ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺤﻮﺭ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻭ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﺟﺰﺋﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﻮﺍﺭﺩی ﻣﺎﻧﻨﺪ »ﺗﺮﻭﻳﺞ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬ ‫ﺭﺍﺳﺘﮕﻮﻳﻲ ﻭ ﺩﺭﺳﺘﻜﺎﺭی ﺩﺭ‬ ‫ﺑﺮﺍﺑﺮ ﭘﻨﻬﺎﻥﻛﺎﺭی‪ ،‬ﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎﺭی‪،‬‬ ‫ﺩﺭﻭﻍﭘﺮﺩﺍﺯی‪ ،‬ﺗﻈﺎﻫﺮ ﻭ ﺭﻳﺎ«‪» ،‬ﺍﻟﮕﻮﺳﺎﺯی ﺑﺮﺍی‬ ‫ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺁﻣﻮﺯﻩﻫﺎی ﺩﻳﻨﻲ ﻭ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎی ﻣﻠﻲ«‪،‬‬ ‫»ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﺣﻘﻮﻕ ﺷﻬﺮﻭﻧﺪی ﻭ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ ﺍﺯ ﻧﮕﺎﻩ‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ« ﻭ‪ ...‬ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻓﺮﺽ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪﺍﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺁﻣﻮﺯﻩﻫﺎی ﺩﻳﻨﻲ ﻭ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺼﺮﻑﺯﺩﮔﻲ ﺩﺭ ﻧﻤﻮﺩﻫﺎﻯ ﻋﻴﻨﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺒﻚ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ‬ ‫ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺷﻮﺍﻫﺪﻯ ﺑﻪﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ‬ ‫ﺯﻣﻴﻨﻪ ﭼﺎﺭﻩﺍﻧﺪﻳﺸﻲ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺮﻏﻴﺐ‬ ‫ﻭ ﺗﺮﻫﻴﺐ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎی ﻣﺴﺆﻭﻝ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺳﻮﻕ‬ ‫ﺩﺍﺩﻥ ﺫﻫﻦ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻧﻈﺮی ﺭﺍﻳﺞ ﺑﻪ‬ ‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎی ﻋﻤﻠﻲ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺍﻧﺪﻛﻰ‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗﺎﻯ ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻨﻰ ﺷﻤﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﺩﺑﻴﺮ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ‪ ،‬ﻋﻠﺖ‬ ‫ﺍﺻﻠﻰ ﻃﺮﺡ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻫﻮﻳﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭼﻪ ﻋﻮﺍﻣﻠﻰ‬ ‫ﻣﻰﺑﻴﻨﻴﺪ؟ ﺁﻳﺎ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻳﻰ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺋﻠﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻭ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﺭﺍ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻰﻛﻨﺪ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻨﻰ‪ :‬ﺑﻠﻪ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻰﺭﺳﺪ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ﻣﺘﻌﺪﺩﻯ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺟﻬﺎﻧﻰ ﺷﺪﻥ ﻭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺧﺎﺹ‬ ‫ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻰ ﻭ ژﺋﻮﭘﻮﻟﻴﺘﻴﻚ ﻣﻨﻄﻘﻪﺍﻯ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺩﺭ ﺁﻥ‬ ‫ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ ،‬ﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎﻳﻰ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻰ ﻣﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺍﺯ‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪﺍﻯ ﺑﻪﻧﺎﻡ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻫﻮﻳﺖ ﻭ ﭼﺎﻟﺶﻫﺎﻯ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗﺎﻯ ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻰ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ‬ ‫ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺁﻳﺎ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﺭﺍ ﺩﺳﺘﺨﻮﺵ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻣﻰﺑﻴﻨﻴﺪ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ‪ :‬ﻫﺮﮔﺎﻩ ﻳﻜﻰ‬

‫ﺍﺯ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻮﻳﺖ‪ ،‬ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﺗﺎﺭﻳﺦ‪،‬‬ ‫ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎ‪ ،‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻣﺬﻫﺐ‬ ‫ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻬﺎﺟﻢ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻰ ﺩﭼﺎﺭ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻬﺎﺟﻢ ﺭﺍ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺍﺯ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ﺻﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ؛ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺣﻞ‬ ‫ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻭ ﺭﻭﻳﺎﺭﻭﻳﻰ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻮﻉ‬ ‫ﺭﻗﺎﺑﺖ ﺷﺒﻴﻪ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﻣﺎ ﻭﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺻﺪ‬ ‫ﺑﺮﺳﺪ ﻣﺎ ﺩﭼﺎﺭ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺷﺪﻩﺍﻳﻢ ﻭ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺮﺍی ﻣﺎﻧﺪﻥ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻋﺒﺎﺭﺗﻰ ﻫﻮﻳﺖ ﻭﻗﺘﻲ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺭﻗﻴﺒﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﻗﺪﺭﺕ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ‪ ،‬ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﻣﺬﻫﺐ‪ ...‬ﻫﻤﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺭﺍ‬ ‫ﺩﺍﺭﻧﺪ؛ ﺍﮔﺮ ﻛﺎﻻﻯ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻗﺪﺭﺕ ﺭﻗﺎﺑﺖ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﺎﻻﻯ ﺭﻗﻴﺐ ﺟﺎﻯ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ؛ ﺍﮔﺮ ﺯﺑﺎﻥ‬ ‫ﻗﺪﺭﺕ ﺭﻗﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎی ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺩﻧﻴﺎ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﻣﻲﺭﻭﺩ؛ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻣﺬﻫﺐ ﺗﻮﺍﻥ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﻭ‬ ‫ﻣﻨﻄﻖ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎی ﺭﻭﺯ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﻗﺪﺭﺕ ﺟﺬﺏ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﻣﻰﺩﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺍﺯ ﺍﺑﺘﺪﺍی ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ‬ ‫ﺩﭼﺎﺭ ﭼﻬﺎﺭ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺻﺪﺩﺭﺻﺪی ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬ ‫ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻃﻰ ﺣﻤﻠﻪ ﺍﺳﻜﻨﺪﺭ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪ ﻛﻪ ﺍﺳﻢ‬ ‫ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ﮔﺬﺍﺷﺘﻨﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﺍﺳﻜﻨﺪﺭ‬ ‫ﭘﺮﺳﭙﻮﻟﻴﺲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﻛﺸﻴﺪ ﻭ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﺨﺎﻣﻨﺸﻴﺎﻥ‬ ‫ﺭﺍ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩ‪ ،‬ﺑﺎﺯﻣﺎﻧﺪﮔﺎﻥ ﻳﻮﻧﺎﻧﻴﺎﻥ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻧﻴﻢ ﻗﺮﻥ‬ ‫ﺑﺮ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ‬ ‫ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﻣﻮی ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﭘﺲ‬ ‫ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺿﻌﻒ‬ ‫ﻗﺪﺭﺕ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺷﻜﺴﺖ ﺩﺍﺩﻧﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﻦ ﺷﻜﺴﺖ ﺩﻻﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫ﻃﺒﻘﺎﺗﻰ ﻭ ﻓﻘﺪﺍﻥ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍﻯ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﻭﻃﻦ‬

‫‪٨‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﻻﻥ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺭﺳﻮﻡ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎﻯ‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭ ﺷﻮﺩ ﻭ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺍﺯ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻳﺪ؛‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎﻯ ﻣﺜﺒﺖ ﻓﺮﻫﻨﮓﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ‬ ‫ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﻪﺍﺻﻄﻼﺡ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺰﻩﺍﺵ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺭﻭﻥ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺟﺎﻯ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﺩﺭ‬ ‫ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی ﺑﺤﺮﺍﻥﻫﺎی ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮﺍ ﻣﺎ ﺣﺎﻛﻤﻴﺘﻰ ﻗﻮی ﻭ ﻣﺮﺩﻣﻰ ﻣﺘﺤﺪ‬ ‫ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺗﻮﺍﻥ ﺩﻓﺎﻉ ﻭ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺍﺯ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻬﺎﺟﻢﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﺩﺭ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺗﻨﻔﺲ ﻛﻨﻴﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺍﻣﻮﺍﺟﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﻣﻮﺍﺝ ﺭﺍﺩﻳﻮ ﻭ ﺗﻠﻔﻦ‪ ،‬ﺍﻣﻮﺍﺝ ﻣﺎﻫﻮﺍﺭﻩ ﻭ‬ ‫ﺍﻣﻮﺍﺝ ﺑﻰﻣﺮﺯ ﺻﻮﺕ ﻭ ﺻﺪﺍ ﺑﻪﺭﺍﺣﺘﻰ ﺑﻪﺣﺮﻳﻢ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺟﺪﻯ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﺗﺎ ﺻﺪﺍﻯ‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺧﺎﻣﻮﺵ ﻧﺸﻮﺩ‪ .‬ﻃﺒﻴﻌﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺯﻣﺎﻥ‬ ‫ﺍﻗﻮﺍﻡ ﻭ ﻣﻠﻞ ﺭﻗﻴﺐ ﻋﻠﻴﻪ ﻣﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻛﻨﻨﺪ؛ ﺍﻣﺎ ﻛﺴﻰ‬ ‫ﻛﻪ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎﻯ ﺗﺎﺭﻳﺨﻰ ﻭ ﻏﻨﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﺪ ﺿﻤﻦ‬ ‫ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﻣﺪﺭﻥ ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺍﻳﻦ ﺷﻜﺴﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﻣﻮی ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻧﮋﺍﺩﭘﺮﺳﺘﻲ ﺍﻣﻮﻳﺎﻥ‬ ‫ﻣﺎ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺩﻭﺭﻩ ‪ 250‬ﺳﺎﻟﻪ ﺩﭼﺎﺭ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺷﺪﻳﻢ ﻭ‬ ‫ﻧﻤﻲﺩﺍﻧﺴﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺯﺑﺎﻧﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺩﺭ ﻧﻴﻤﻪ ﺩﻭﻡ‬ ‫ﻗﺮﻥ ﺳﻮﻡ ﺳﺎﻝ ‪ 250‬ﺑﻪﺗﺪﺭﻳﺞ ﻃﺎﻫﺮﻳﺎﻥ‪ ،‬ﺻﻔﺎﺭﻳﺎﻥ ﻭ‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺳﺎﻣﺎﻧﻴﺎﻥ ﺣﻜﻮﻣﺖﻫﺎی ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺩﺍﺩﻧﺪ‬ ‫ﻭ ﻫﻮﻳﺖ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺭﺍ ﺯﻧﺪﻩ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﺎ ﻇﻬﻮﺭ ﻓﺮﺩﻭﺳﻲ‬ ‫ﻭ ﺷﺎﻫﻨﺎﻣﻪﺍﺵ ﻫﻮﻳﺖ ﮔﻤﺸﺪﻩ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺷﻜﻞ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ ﺍﺣﻴﺎ ﺷﺪ ﻭ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﭘﺸﺖ ﺳﺮﮔﺬﺍﺷﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺷﻜﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺗﺸﻴﻊ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﻳﻦ ﺑﺮﺗﺮ‬ ‫ﺩﺭ ﺩﺍﺧﻞ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺷﻜﻞ ﻧﻬﺎﻳﻰ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﺯﻣﺎﻥ ﺻﻔﻮﻳﻪ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺳﻮﻡ ﺩﺭ ﻗﺮﻥ ﻫﻔﺘﻢ‬ ‫ﺑﻪﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻗﺮﻥ ﭘﺎﻳﺘﺨﺖ ﺧﻼﻓﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺼﺮ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻗﺪﺭﺗﻰ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﺗﺸﻜﻴﻞ‬ ‫ﻳﻚ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺷﻴﻌﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺷﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻣﻐﻮﻟﻰ ﻣﻨﺠﺮ ﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻭﺍﻳﻞ‬ ‫ﻗﺮﻥ ﻫﻔﺘﻢ ﭼﻨﮕﻴﺰﺧﺎﻥ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺁﺗﺶ ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﻣﻴﺮﺍﺙ ﻣﻌﻨﻮی ﻭ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎی ﻣﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩ ﻭ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﺎ ﺑﻪﻧﺪﺭﺕ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﻧﺴﺨﻪﻫﺎی‬ ‫ﺧﻄﻲﺍﻯ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦﺷﺎﻥ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻣﻐﻮﻝ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻣﺎ ﭼﻬﺎﺭﻣﻴﻦ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ‪ ،‬ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻓﺮﻧﮕﻲ‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺗﻬﺎﺟﻢ ﻏﺮﺑﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻣﻌﻈﻢ ﺭﻫﺒﺮی‬ ‫ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻳﺎﺩ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﻋﺼﺮ ﻗﺎﺟﺎﺭ‬ ‫ﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻋﺼﺮ ﭘﻬﻠﻮی ﺍﺩﺍﻣﻪ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺍﻣﺮﻭﺯ‬ ‫ﻫﻢ ﭘﻴﺶﺭﻭﻯ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﺎ ﻛﺸﻮﺭی ﻫﺴﺘﻴﻢ ﺑﻪﻧﺎﻡ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ‬ ‫ﻓﺎﺭﺳﻲ ﻭ ﺑﺎ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﻣﺬﻫﺐ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻗﻮﻡ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﻏﻨﺎﻳﻰ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﺳﻤﻨﺪﺭ‬ ‫ﺍﺯ ﺁﺗﺶ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺑﻴﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﻐﻮﻝﻫﺎ‪ ،‬ﻳﻮﻧﺎﻧﻰﻫﺎ ﻭ ﺍﻋﺮﺍﺏ‬ ‫ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﭘﻴﺮﻭﺯ ﺷﺪﻧﺪ ﻭﻟﻲ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﻪ‪.‬‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﻛﺸﻮﺭی ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡ ﺯﺑﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺣﻔﻆ‬ ‫ﻛﺮﺩ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﻋﺮﺍﻕ‪ ،‬ﺳﻮﺭﻳﻪ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺩﻳﮕﺮ‬ ‫ﺍﺳﻼﻡ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﻋﺮﺑﻰ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻨﺪ؛ ﺩﺭﺣﺎﻟﻰﻛﻪ ﺍﺳﻼﻡ‬ ‫ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺑﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﺎﻋﺚ‬

‫ﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗﺎﻯ ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻨﻰ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﺑﻴﺮ‬ ‫ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺍﺯ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﻭ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ ﭼﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﺑﻪﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﭼﻪ ﺗﻌﺮﻳﻔﻲ ﺭﺍ ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻋﻨﺎﻭﻳﻦ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺩﺍﺩ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻨﻰ‪ :‬ﻣﺎ ﺩﺭ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭی ﺍﻳﻦ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻲ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﻫﺪﻑ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻣﻲﻛﺮﺩﻳﻢ ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺭﺳﻴﺪﻥ‬ ‫ﺑﻪ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎﻳﻲ ﺑﻮﺩﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﮔﺰﺍﺭﺍﻥ‬ ‫ﻭ ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺬﺍﺭﺍﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﻛﻤﻚ‬ ‫ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺍی ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﻓﻜﺮ ﻭ‬ ‫ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺗﻮﺳﻌﻪ‬ ‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻭ‬

‫‪٩‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰی ﺷﻮﺩ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭﻯ ﻛﺎﻣﻞ‬ ‫ﭘﻴﺪﺍ ﻧﻤﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻰﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻰ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﻯ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺍی ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ‬ ‫ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﺍﺕ ﻭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ‬ ‫ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﻢ ﻭ ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ‬ ‫ﻭ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎﻯ ﻫﻮﻳﺖ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ »ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ« ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩﻫﺎﻯ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﺭﺍ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺍﻫﺪﺍﻑ‬ ‫ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﻯ ﻭ ﺑﺎﺯﺷﻨﺎﺳﻰ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﺭﻭﻳﻜﺮﺩﻫﺎﻯ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺑﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻮﺩ؛ ﺑﺮﺍﻯ‬ ‫ﻣﺜﺎﻝ ﺑﻌﻀﻰ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ‪ ،‬ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺭﺍ ﻇﺮﻓﻰ‬ ‫ﻣﻰﺩﺍﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﺣﺎﻭﻯ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺍﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﻭ ﻣﺪﺭﻧﻴﺴﻢ‬ ‫ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻋﺪﻩﺍی ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻣﺨﺎﻟﻔﻨﺪ ﻭ ﺑﺮ‬ ‫ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﺧﺎﺹ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺍﺯ‬ ‫ﺍﻳﻦﺭﻭ ﺑﺨﺸﻰ ﺍﺯ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ ﻃﺮﺡ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﺒﺎﺣﺚ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ‪ .‬ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎﻯ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﺮﺷﻤﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ‬ ‫ﻣﺜﺎﻝ ﻧﮋﺍﺩ‪ ،‬ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﺍﺧﻼﻕ‪ ،‬ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺭﺳﻮﻡ‬ ‫ﻭ ﻣﺒﺎﻧﻰ ﻓﻜﺮی ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎﻳﻲ ﺫﻛﺮ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺷﻜﻞ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎﻯ ﻫﻮﻳﺘﻰ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی‬ ‫ﻣﺘﻔﺎﻭﺗﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‪ ،‬ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎﺭی‪ ،‬ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻭ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﺮﻭﺯ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻳﻜﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻣﺎ‬ ‫ﺩﺭ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﻧﺨﺴﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﺍﻳﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻫﺪﻑ ﻣﻲﺍﻧﺪﻳﺸﻴﻢ ﻛﻪ‬ ‫ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮﺍﻥ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻭ‬ ‫ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﺯ ﺩﻝ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﻛﺎﺭﺑﺮﺩی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪،‬‬ ‫ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺩﻫﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻳﻚ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻴﻦﺭﺷﺘﻪﺍی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻩﻫﺎ ﻭ ﺭﻭﻳﻜﺮﺩﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻠﻮﻡ ﺳﻴﺎﺳﻰ‪،‬‬ ‫ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﻫﻨﺮ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻧﮕﺎﻩ‬ ‫ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻭﻗﺘﻰ ﺍﺯ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎﻳﻲ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﻣﻰﺷﻮﺩ ﻳﻚ ﻣﻠﺖ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻧﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﮔﺮﺩ‬

‫ﻫﻢ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻠﻞ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻮﻳﺎﻳﻰ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺭﺍ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ؛ ﻳﻌﻨﻰ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻰ‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎﻯ ﺩﻳﻨﻰ‪ ،‬ﺷﻴﻮﻩ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ‪ ،‬ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺳﺘﻰ‬ ‫ﻭ‪ ...‬ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺷﻜﻞ ﻣﻰﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺩﺭﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﻣﺎ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻰﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺗﺎ ﭼﻪ‬ ‫ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮﺩ؟ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﭼﻪ ﻣﻮﺍﻧﻊ ﻳﺎ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻰ‬ ‫ﺭﺍ ﻗﺎﺑﻞ ﺫﻛﺮ ﻣﻰﺩﺍﻧﻴﺪ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻨﻰ‪ :‬ﻣﺎ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﻭﻝ ﺩﺭﺻﺪﺩ‬ ‫ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ ﺑﻮﺩﻳﻢ‪ .‬ﺣﺠﻢ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻻﺕ‬ ‫ﺍﺭﺳﺎﻟﻰ ﺑﻪ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﺎﻳﺶﻫﺎﻯ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺣﺠﻢ ﻛﻤﺘﺮﻯ‬ ‫ﺑﻪ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﺗﻼﺵ‬ ‫ﻛﺮﺩ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ ﻭ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎﻯ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﻣﺆﻟﻔﺎﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﺩﺳﺘﻪﺑﻨﺪﻯ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻣﺠﻤﻊ ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﻣﺎ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬ ‫ﻫﻤﺎﻳﺶ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻣﻄﻠﻮﺑﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﻳﻜﻰ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎﻯ ﺍﻳﻦ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺑﻌﺪﻯ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ‬ ‫ﻣﻰﺳﺎﺯﺩ‪ .‬ﺩﺭﺧﺼﻮﺹ ﻣﻮﺍﻧﻊ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺩﻭ ﻣﻮﺭﺩ‬ ‫ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ؛ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﺨﺴﺖ ﺍﻳﻦﻛﻪ ﻫﺪﻑ ﺍﺻﻠﻰ ﻣﺎ‬ ‫ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎﻯ ﻫﻮﻳﺖ ﺑﻮﺩ ﻭ‬ ‫ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ؛‬ ‫ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﮔﺮ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎﻯ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﻭ‬ ‫ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻣﺎﺩﻯ ﻧﺒﻮﺩ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎ ﻓﺮﺍﻍ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ‬ ‫ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻴﻢ ﺑﺮ ﺟﻤﻊ ﻧﻈﺮﻳﻪﻫﺎﻯ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‬ ‫ﺷﻮﻳﻢ‪.‬‬

‫ﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗﺎی ﺩﻛﺘﺮ ﭼﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﻲ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﻭ ﺑﺤﺚ ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭﺟﻮﺩ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻨﻰ‪ :‬ﻣﺎ ﻫﻮﻳﺘﻰ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺳﺮﺷﺎﺭ ﺍﺯ ﺷﺎﻳﺴﺖﻫﺎ ﻭ ﻧﺎﺷﺎﻳﺴﺖﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻃﺒﻌ ًﺎ‬ ‫ﻭﻳﮋﮔﻰﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﻫﻮﻳﺘﻰ ﻣﺎ ﺍﺯ ﻋﻴﺐ ﻭ ﻧﻘﺺ‬ ‫ﻣﺒﺮﺍ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺻﺎﺣﺐﻧﻈﺮﺍﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻳﻚ ﺣﺪ ﺁﺭﻣﺎﻧﻲ‬

‫‪١٠‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻣﺎ ﻭﻗﺘﻰ ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺁﺭﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ ﻣﻌﻤﻮ ًﻻ ﺑﻪ‬ ‫ﺍﻫﺪﺍﻓﻰ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﺳﺖ ﻣﻰﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻰ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒﻫﺎﻳﻰ‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﻰ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﺑﺤﺚ ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻫﺪﻑ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺍﻟﮕﻮﻳﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﺪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻭ ﺑﺎ‬ ‫ﭼﻪ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻰ ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻟﻒ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺏ ﺭﺳﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﺳﺎﻛﻨﺎﻥ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺼﻮﺭ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻭ ﻗﺼﺪ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺑﺎ ﺍﻟﮕﻮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺎﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ ﻭ ﭘﻴﺶﺭﻭی ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬ ‫ﺁﻥ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺁﺭﻣﺎﻧﻲ ﺳﻮﻕ ﺩﻫﻨﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﻪﻧﻮﻋﻲ ﻳﻚ ﺑﻬﻴﻨﻪﺳﺎﺯی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻫﻢ ﺻﻮﺭﺕ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺍﻫﺪﺍﻓﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻲ ﺩﺍﺷﺘﻴﻢ‬ ‫ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﺍﻟﮕﻮﻯ ﻣﻠﻤﻮﺳﻲ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﺴﻴﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺭﺍ‬ ‫ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﺎ ﻫﻤﻮﺍﺭ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﺒﺎﺭﺕ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ‬ ‫ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﻴﺎﺳﻰ‪ ،‬ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ ﺍﻟﮕﻮﻳﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺩﻝ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻢ‬ ‫ﺑﺎ ﺍﻗﺘﻀﺎﺋﺎﺕ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ ﻭﻗﺘﻰ ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺁﺭﻣﺎﻧﻲ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﺋﻴﻢ‬ ‫ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﻻ ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻓﻰ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ‬ ‫ﻣﻰﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻰﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒﻫﺎﻳﻰ‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﻰ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﺑﻴﻢ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺤﺚ ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻫﺪﻑ ﻃﺮﺍﺣﻰ ﺍﻟﮕﻮﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﺪ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻭ ﺑﺎ ﭼﻪ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺗﻰ ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻟﻒ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﺏ ﺭﺳﻴﺪ‪ .‬ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻃﺮﺡ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺭﺃﺱ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻯ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬

‫ﭼﺮﺍ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻭ ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫ﻣﺎ ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﺷﺎﻫﺪ ﻭﺟﻮﺩ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‬ ‫ﻫﺴﺘﻴﻢ؟ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺍﻳﺮﺍﺩ ﻛﺎﺭ ﺩﺭ ﻛﺠﺎﺳﺖ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻨﻰ‪ :‬ﻗﺒ ً‬ ‫ﻼ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﻮﭼﻜﻰ‬ ‫ﻛﺮﺩﻡ ﻭ ﺁﻥ ﺑﺤﺚ ﺁﺳﻴﺐﺷﻨﺎﺳﻰ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﻻ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﻫﻢ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻭ ﺑﻪ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺴﻨﺪﻩ ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺍﺯ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻳﻚ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺩﺍﺋﻤﻰ ﻏﺎﻓﻠﻴﻢ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻰﻛﻨﻢ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﺫﻫﺎﻥ ﻋﻠﻮﻡ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ ﻭ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎﻯ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﺍﺟﺮﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺎﻡ ﺁﻣﻮﺯﺷﻰ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﻣﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺳﺨﺖ‬ ‫ﻭ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ ﺁﺯﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻰ ﻗﺎﺑﻞ ﺭﺅﻳﺖ ﻭ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ‬ ‫ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺁﻫﺴﺘﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺑﻪ‬ ‫ﺯﻣﺎﻥ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻃﻮﻻﻧﻰﺗﺮﻯ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻭ ﺁﺯﻣﺎﻳﺶ‬

‫ﺍﺣﺘﻴﺎﺝ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻔﻘﻮﺩﻩ ﻣﻬﻤﻰ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﺍﺯ ﺁﻥ ﻳﺎﺩ ﻛﺮﺩ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﻴﺎﻥ ﻧﻈﺎﻡ‬ ‫ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﺳﺎﻝﻫﺎﻯ ﺍﺧﻴﺮ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻬﺘﺮﻯ‬ ‫ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﻣﻴﺎﻥ ﺻﻨﻌﺖ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﺎ ﺍﻳﻦﺣﺎﻝ ﻣﻴﺎﻥ ﺣﻮﺯﻩ ﻧﺮﻡﺍﻓﺰﺍﺭﻯ‬ ‫ﻭ ﺳﺨﺖﺍﻓﺰﺍﺭﻯ ﺩﺭ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮﺍﻥ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ‬ ‫ﺩﻗﻴﻘﻰ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩ ﻳﺎ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﺎﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭ‬ ‫ﺩﺷﻮﺍﺭی ﺍﺳﺖ ﻭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻭ ﻣﺪﺍﻭﻣﻲ ﺭﺍ‬ ‫ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ‪.‬‬

‫ﺁﻳﺎ ﻃﺮﺡ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭی ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻲ ﻳﺎ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎی‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻳﻚ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻘﻄﻌﻲ‬ ‫ﺑﻮﺩ؟‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﺣﻴﺎﺗﻰ‪ :‬ﺧﻴﺮ‪ .‬ﺩﺭ ﺟﻠﺴﺎﺕ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺑﺮﺍی ﺩﻭ‬ ‫ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻲ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﻭﺳﻴﻊ ﻭ ﭼﻨﺪ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺨﺼﺼﻲ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰی ﺷﺪ؛ ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﻣﻲﺩﺍﻧﻴﺪ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻲ‬ ‫ﻧﺨﺴﺖ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ‬ ‫ﻭ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ« ﺩﺭ ﺍﺳﻔﻨﺪ ﻣﺎﻩ ‪ 1383‬ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻲ ﺩﻭﻡ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺪ ﻳﻚ ﻃﺮﺡ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ‪،‬‬ ‫»ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﭼﺸﻢ ﺍﻧﺪﺍﺯ ‪1499‬؛ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ« ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺑﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﭘﻨﺞ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰی ﺷﺪ ﻛﻪ ﺩﻭ‬ ‫ﻧﺸﺴﺖ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻓﺎﺭﺳﻲ« ﻭ‬ ‫»ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻫﻨﺮ ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭی« ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ ﻭ ﺳﻪ‬ ‫ﻧﺸﺴﺖ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﺭﺳﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ«‪،‬‬ ‫»ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ« ﻭ »ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻓﻨﺎﻭﺭی ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ« ﺍﺟﺮﺍ ﻧﺸﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻪ ﻣﺸﻜﻼﺗﻰ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻮﻗﻒ ﺍﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ‬ ‫ﺷﺪ؟‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﺣﻴﺎﺗﻰ‪ :‬ﺑﻪﻃﻮﺭ ﺧﻼﺻﻪ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺭﻳﺎﺳﺖ‬ ‫ﺩﺭ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺑﺨﺶﻫﺎی ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻣﺠﻤﻊ ﻭ‬ ‫ﻋﺪﻡ ﻣﻮﺍﻓﻘﺖ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻭ ﺍﻫﺪﺍﻑ‬ ‫ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻃﺮﺡ‬ ‫ﻗﻄﻊ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﺳﻮی ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻﻳﻚ ﺍﺯ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎی‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻧﻴﺰ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎی ﻫﻮﻳﺖ‬

‫‪١١‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﻭ ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ‪ -‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﺘﻌﺪﺩی ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻳﻰ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻛﻤﻚﻫﺎﻯ ﻓﻜﺮﻯ ﻭ ﻣﺎﻟﻰ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﻤﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮﺍﻧﻊ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻯ‪ ،‬ﻋﺎﻣﻞ ﺍﺻﻠﻰ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻣﺎﻧﺪﻥ‬ ‫ﻃﺮﺡﻫﺎ ﺑﻮﺩ؟‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﺣﻴﺎﺗﻰ‪ :‬ﺩﺭ ﻇﺎﻫﺮ ﺍﻳﻦﻃﻮﺭ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ؛‬ ‫ﺍﻣﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮیﻫﺎ ﺯﻳﺮﺑﻨﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﻫﻮﻳﺘﻲ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ؛ ﺑﺮﺍی ﻣﺜﺎﻝ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ‪ ،‬ﺑﺮﻗﺮﺍﺭی ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﺯ‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺷﻔﺎﻫﻲ ﻭ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎی ﺩﻭﺳﺘﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ‬ ‫ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻫﺎی ﺭﺳﻤﻲ ﻭ ﻣﻜﺘﻮﺏ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺎ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﺩﺍﺭی ﻭ ﺭﺳﻤﻲ ﻫﻤﺨﻮﺍﻧﻲ ﭼﻨﺪﺍﻧﻲ‬ ‫ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﮔﺮﻭﻩ ﺣﺎﻛﻢ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎﺭی‬ ‫ﺍﺯ ﺗﻮﺍﻓﻖﻫﺎی ﺷﻔﺎﻫﻲ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﻳﺎ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻃﺮﺡ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎی ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗﺎی ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺍﺩﺍﻣﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻳﻰ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﻛﻼﻥ ﻭ‬ ‫ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻭ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺑﺴﺘﺮ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﭼﻪ ﻧﺘﺎﻳﺠﻰ‬ ‫ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺑﻪ ﭼﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖﻫﺎﻳﻰ ﻧﻴﺎﺯ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻨﻰ‪ :‬ﻗﻄﻌ ًﺎ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻯ ﺗﺨﺼﺼﻰ‬

‫ﺁﻗﺎﻯ ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺗﺄﺛﻴﺮ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎ ﺩﺭ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﻭ ﺗﺒﻴﻴﻦ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻰ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺁﻳﺎ ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻓﻰ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺷﺮﻭﻉ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻳﺪ ﺩﺳﺖ‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻴﺪ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ‪ :‬ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﻛﺘﺮ ﺣﺴﻴﻨﻲ ﺍﺷﺎﺭﻩ‬ ‫ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻳﻚ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻴﻦﺭﺷﺘﻪﺍی ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻰ‬ ‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﺎﻥ‪ ،‬ﻣﻮﺭﺧﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﺭﻭﺍﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﺳﻴﺎﺳﻴﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺮﻛﺰی ﻛﻪ ﻣﻰﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺨﺼﺺ ﻫﻮﻳﺘﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩ‪» ،‬ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻣﻠﻲ« ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺠﻠﻪ ﺗﺨﺼﺼﻰ ﻭ ﺑﻴﺶ‬ ‫ﺍﺯ ﺩﻩ ﺟﻠﺪ ﻛﺘﺎﺏ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﭼﺎپ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺣﻮﺯﻩﻫﺎﻯ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻫﻮﻳﺖ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﺣﻮﺯﻩ ﺗﻤﺪﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺯﺍﻭﻳﻪ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻧﮕﺎﻩ‬ ‫ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻜﻰ ﺩﻭ ﻧﺸﺴﺖ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﻨﺮ‬ ‫ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻛﺮﺩﻩﺍﻳﻢ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‬ ‫ﺗﺨﺼﺺ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﭼﻘﺪﺭ ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻴﻢ ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻓﻤﺎﻥ‬ ‫ﺑﺮﺳﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺍﺷﺖ ﻛﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﻥ ﻳﺎﺩ ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ ﻧﺴﺒﻰ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﮔﻮﺷﻪﺍﻯ ﺍﺯ ﺍﻫﺪﺍﻑ‬ ‫ﻛﻼﻥ ﻣﻠﻰ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻗﻄﻌ ًﺎ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﭼﻨﺪ ﻧﺸﺴﺖ‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻰ ﻧﻤﻰﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﺭﻓﻊ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻰ‬ ‫ﺍﺩﻋﺎﻳﻰ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺩﺭ‬ ‫ﺣﻮﺯﻩ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‪ ،‬ﻫﻨﺮ ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ ﻳﻚﺳﺮﻯ ﻣﻘﺎﻻﺕ‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻰ ﮔﺮﺩ ﺁﻭﺭﺩ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﻴﺎﺑﺪ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺎ ﺗﻼﺵ ﻣﻰﻛﻨﻴﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺭﺍ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺁﻥ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎﻳﻰ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺩﻫﻴﻢ؛ ﺍﻣﺎ ﻣﺴﺆﻭﻟﻴﺖ ﺍﺟﺮﺍﻯ ﺁﻥ‬ ‫ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﻣﺴﺆﻭﻻﻥ ﺫﻯﺭﺑﻂ ﺍﺳﺖ ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺩﻗﻴﻖﺗﺮﻯ ﺩﺳﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻳﻜﻰ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﺳﻴﺐﻫﺎﻳﻰ ﻛﻪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻰﻫﺎ ﻭ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻯ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻰ ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻭ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻰﺭﺳﺪ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻯ ﺗﺨﺼﺼﻰ‬ ‫ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﺨﺼﺺ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺭﺍﺣﺖﺗﺮ‬ ‫ﻭ ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮﺳﺎﻧﺪ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺩﺭ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻯ‬ ‫ﺗﺨﺼﺼﻰ ﺑﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ ﻭ ﺍﻃﻼﻉﺭﺳﺎﻧﻰ ﺍﺣﺘﻴﺎﺝ ﺯﻳﺎﺩﻯ‬ ‫ﻧﺪﺍﺭﻳﻢ‪ ،‬ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺸﺨﺼﻰ ﺩﻋﻮﺕ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻣﻘﺎﻻﺕ‬ ‫ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﺳﻔﺎﺭﺷﻰ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻣﻰﮔﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺗﺪﺍﻭﻡ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻧﻴﺰ ﺍﻣﺮﻯ ﺿﺮﻭﺭﻯ ﺍﺳﺖ؛‬ ‫ﭼﻮﻥ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﺳﺎﺳ ًﺎ ﭘﻮﻳﺎ ﻭ ﺩﺭﺣﺎﻝ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺗﺤﻮﻝ‬ ‫ﻭ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎﻯ ﻣﺪﺭﻥ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﺎ‬ ‫ﻫﺮ ﻟﺤﻈﻪ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﺪﻳﺪﻯ ﺭﻭﺑﻪﺭﻭ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ‬ ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻯ ﻗﺒﻠﻰ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﺎ ﺑﺤﺮﺍﻥ ﻣﻮﺍﺟﻪ‬ ‫ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻧﺤﻮﻩ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻰ‬ ‫ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﻣﺮﺍﻛﺰ‬ ‫ﭘﮋﻭﻫﺸﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮﻛﺰ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺩﻳﻨﻰ ﻭ ﻏﻴﺮﺩﻭﻟﺘﻰ ﻭ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﭼﻪ ﻧﻜﺘﻪﺍﻯ‬ ‫ﻭ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎ ﻭ ﻣﻌﺎﻭﻧﺖﻫﺎﻯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﺭﺍ ﻗﺎﺑﻞ ﺫﻛﺮ ﻣﻰﺩﺍﻧﻴﺪ؟ ﺁﻳﺎ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ‬

‫‪١٢‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖﻫﺎﻯ ﺧﺎﺻﻰ ﺍﺣﺘﻴﺎﺝ‬ ‫ﺩﺍﺭﻳﺪ؟‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ‪ :‬ﺩﺭ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻯ ﻗﺒﻠﻰ‬

‫ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻓﺎﺭﺳﻲ« ﻭ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻫﻨﺮ ﻭ‬ ‫ﻣﻌﻤﺎﺭی« ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺪﻳﻬﻲ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻻﺕ‪،‬‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩﺍی ﺍﺯ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﺍﺭﺳﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺩﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺩﺍﻭﺭﺍﻥ ﺑﺮﺍی ﭼﺎپ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺷﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫ﺩﺭ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﻭ ﮔﻔﺘﺎﺭﻫﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﻭ ﺑﺨﺶ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﻧﻴﺰ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻓﺼﻞ ﺍﺳﺖ‪» :‬ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ«‪» ،‬ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛‬ ‫ﺯﺑﺎﻥ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ« ﻭ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻫﻨﺮ ﻭ‬ ‫ﻣﻌﻤﺎﺭی«‪ .‬ﻓﺼﻞ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻧﻈﺮی‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻓﺼﻞﻫﺎی‬ ‫ﺩﻭﻡ ﻭ ﺳﻮﻡ ﺣﺠﻢ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺍﻧﺪﻛﻲ ﺭﺍ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮﺩ؛ ﺍﻣﺎ‬ ‫ﺩﻭ ﻓﺼﻞ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﻫﺪﻑ ﺍﺻﻠﻲ ﻫﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﻭ ﺷﻮﺍﻫﺪ ﺟﺰﺋﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻧﺰﺩﻳﻚﺗﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎﻳﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺠﻤﻊ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻧﻈﺎﻡ‪،‬‬ ‫ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻯ‪ ،‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﺭﺷﺎﺩ‪ ،‬ﺣﻮﺯﻩ ﻫﻨﺮﻯ‬ ‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ ﺍﺳﻼﻣﻰ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻣﻠﻰ ﻭ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﻨﺮ ﺣﻤﺎﻳﺖﻫﺎﻯ ﻓﻜﺮﻯ ﻭ ﻣﺎﻟﻰ ﻛﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍﻯ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﻧﺸﺴﺖﻫﺎﻯ ﺁﺗﻰ ﻫﻢ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺭﺍ ﭘﺸﺘﻴﺒﺎﻧﻰ‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺑﺮﺍی ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﺸﻜﻠﻰ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺪﻳﻬﻰ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎ ﻣﻰﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫ﻫﻤﻜﺎﺭﻯ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻰ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ‬ ‫ﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗﺎﻯ ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ ﻣﻄﻠﺐ ﺧﺎﺻﻰ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﻏﺪﻏﻪﻫﺎﻯ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻭ ﻣﺎﻟﻰ ﺭﺍ ﺭﻓﻊ‬ ‫ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ ﻗﺎﺑﻞ ﺫﻛﺮ ﻣﻰﺩﺍﻧﻴﺪ؟‬ ‫ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﺍﻳﺎﺭ‪ :‬ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺣﻮﺯﻩ‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﺣﻴﺎﺗﻰ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﺑﻴﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺨﺼﺼﻰ‬ ‫»ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻫﻨﺮ ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭی« ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻬﻤﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ‬ ‫ﺍﮔﺮ ﻣﺎ ﻳﻚ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎی ﺣﻘﻴﻘﻲ ﺑﺮﺍی ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﮕﻴﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎ ﺩﺭ ﻧﻘﺸﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﺣﻴﺎﺗﻰ‪ :‬ﺍﻳﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﻫﻢ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺍﻫﺪﺍﻑ‬ ‫ﺍﺯ ﺷﻤﺎﻝ ﻭ ﺟﻨﻮﺏ ﻣﺮﺯ ﻣﺸﺨﺺ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻫﻮﻳﺖ ﻣﻠﻲ‬ ‫ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻧﺸﺴﺖﻫﺎی ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﻫﻢ ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ ﭼﻬﺎﺭﭼﻮﺏ ﻣﺮﺯﻫﺎی ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﺫﻛﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ »ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻰﮔﻴﺮﺩ؛ ﺍﻣﺎ ﻳﻚ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ﻣﺠﺎﺯی‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻫﻨﺮ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺣﻮﺯﻩ ﻫﻨﺮی« ﻭ ﺁﻗﺎی ﺩﻛﺘﺮ‬ ‫ﻫﻢ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺁﻥ‬ ‫ﻣﺮﺗﻀﻲ ﮔﻮﺩﺭﺯی‪ ،‬ﺭﺋﻴﺲ ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺎﻩ‪ ،‬ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﻮﺯﻩ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻳﺎ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ‬ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻳﻦ ﻧﺸﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻘﺪ ﻭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻫﻨﺮ ﻭ‬ ‫ﺯﻣﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺣﻮﺯﻩ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺯﺑﺎﻧﺸﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻲ‬ ‫ﻣﻌﻤﺎﺭی ﻋﺼﺮ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺍﺯ ﻣﻨﻈﺮ ﻫﻮﻳﺖ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺳﺘﺎﺩﺍﻥ‬ ‫ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻣﺜ ً‬ ‫ﻼ ﻫﻨﺪﻭﺳﺘﺎﻥ ‪ 900‬ﺳﺎﻝ ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺩﺍﺷﺖ‬ ‫ﻭ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﻨﺮ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‪،‬‬ ‫ﻭ ﺩﺭ ﺷﺒﻪﻗﺎﺭﻩ ﺁﺳﻴﺎی ﻣﻴﺎﻧﻪ ﻫﺰﺍﺭﺍﻥ ﺳﺎﻝ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺻﻨﻌﺖ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ‬ ‫ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻛﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺩﺭ ﺳﻤﺮﻗﻨﺪ‬ ‫ﭘﮋﻭﻫﺸﮕﺮﺍﻥ ﺣﻮﺯﻩ ﻫﻨﺮی ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ ﺍﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﻭ ﺑﺨﺎﺭﺍ ﺭﺍﻳﺞ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﺻ ً‬ ‫ﻼ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭﻫﺎ‬ ‫ﻃﻲ ﺩﻭ ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻭ ﺑﺤﺚ ﻭ ﺗﺒﺎﺩﻝ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺗﺎﺟﻴﻜﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺗﺎﺟﻴﻜﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ‬ ‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ‪ ،‬ﻃﺮﺡ ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺍﺯ ﺣﻮﺯﻩ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﻣﺒﺤﺜﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺿﺮﻭﺭی ﻭ ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻲﮔﻴﺮی ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻓﺎﻳﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﺍﻭ ً‬ ‫ﻻ ﺑﻪ ﻭﺍﻛﺎﻭی ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺎ ﻭ ﺳﺎﺑﻘﻪ‬ ‫ﻟﻄﻔ ًﺎ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﺤﺘﻮﺍی ﻛﺘﺎﺏ »ﺍﺯ ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﺩﺭﺧﺸﺎﻥ ﺁﻥ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ ﺛﺎﻧﻴ ًﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺍﺣﻴﺎء ﻭ‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ« ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﻫﻴﺪ ﻭ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻫﻮﻳﺖﻫﺎﻳﻲ ﻣﻰﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎی‬ ‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﮔﺮﺩﺁﻭﺭﻧﺪﮔﺎﻥ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﺍﻳﻦ ﺣﻮﺯﻩ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺎ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺑﻪﻧﺤﻮﻯ ﻭﺍﺑﺴﺘﮕﻲ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ‪ ،‬ﺁﻥ ﺭﺍ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟‬ ‫ﻭ ﻣﺮﺍﻭﺩﺍﺕ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺁﻥﻫﺎ ﺯﻳﺎﺩ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ ﺛﺎﻟﺜ ًﺎ ﻇﺮﻓﻴﺖ‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﺣﻴﺎﺗﻰ‪ :‬ﻛﺘﺎﺏ »ﺍﺯ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ« ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺪﻥ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﻧﺴﻞ ﺟﺪﻳﺪ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﻘﺎﻻﺕ ﻭ ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﻲﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻧﺴﻞ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮﺩ ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻲ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ‪ ،‬ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎ ﻭ ﻛﻪ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺍﺯ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺯ ﻏﻨﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ‬ ‫ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ« ﻭ ﺩﻭ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﺨﺼﺼﻲ »ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ؛ ﺗﻤﺪﻥ ﺧﻮﺩ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻏﺮﻭﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ‪.‬‬

‫‪١٣‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ‬

‫ﺑﺮﺟﺴ‬

‫ﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ )ﺹ(‬

‫ﺩﻛﺘﺮ ﻣﺼﻄﻔﻰ ﻋﺒﺎﺳﻰ ﻣﻘﺪﻡ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮﻯ ﻋﻠﻮﻡ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺣﺪﻳﺚ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫ﭼﻜﻴﺪﻩ‬ ‫ﺑﺮﺭﺳﻲ‪ ،‬ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎ ﻭ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎی‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺍﺳﻮﻩﻫﺎی ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﮔﺮﺍﻣﻲ‬ ‫ﺍﺳﻼﻡ)ﺹ( ﺑﻪﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺍﻳﺮۀﺍﻟﻤﻌﺎﺭﻑ ﺑﺰﺭﮔﻲ‬ ‫ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﺩﻋﻮﺕ ﻭ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺁﻭﺭﺩ‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺧﺼﻮﺹ ﺗﻼﺵ ﺩﺭﺧﻮﺭ ﻭ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺑﺎﻳﺴﺘﻪ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ‬ ‫ﻗﺮﺁﻥ‪ ،‬ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ‪ ،‬ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻭ ﺳﻴﺮﻩ‪ ،‬ﺑﺮ ﺁﻥ ﺷﺪﻳﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻭ ﭘﺮﻛﺎﺭﺑﺮﺩﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺧﺎﺗﻢ)ﺹ( ﺩﺭ ﺳﻪ ﻣﺤﻮﺭ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی‬ ‫ﮔﻔﺘﺎﺭی‪ ،‬ﻋﻤﻠﻲ ﻭ ﻣﺮﻛﺐ)ﮔﻔﺘﺎﺭی‪ -‬ﻋﻤﻠﻲ( ‪ ،‬ﺑﺮ ﺍﻫﻤﻴﺖ‬ ‫ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺩﺭ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﭘﺎﻓﺸﺎﺭی ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮﻛﺎﺕ‪ ،‬ﺗﺮﺩﻳﺪﺍﻓﻜﻨﻰ ﺩﺭ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎﻯ‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻥ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻯ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎﻯ ﮔﻔﺘﺎﺭﻯ‪ ،‬ﺳﺎﺯﺵﻧﺎﭘﺬﻳﺮﻯ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﺻﻮﻝ‪ ،‬ﺑﺮﺍﺋﺖ ﺍﺯ ﺷﺮک‪ ،‬ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﻋﻮﺍﻡﻓﺮﻳﺒﻰ‪ ،‬ﺍﺯ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻯ ﺑﺎﺭﺯ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎﻯ ﻣﺮﻛﺐ ﻭ ﻣﺮﺣﻠﻪﺑﻨﺪﻯ ﺗﺒﻠﻴﻎ‬ ‫ﻭ ﺳﺎﺩﻩﺯﻳﺴﺘﻰ‪ ،‬ﻣﺼﺎﺩﻳﻖ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎﻯ ﻋﻤﻠﻰ‬ ‫ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﻣﻰﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﻠﻴﺪ ﻭﺍژﻩﻫﺎ‪ :‬ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ)ﺹ(‪ ،‬ﺷﻴﻮﻩﻫﺎﻯ ﺗﺒﻠﻴﻐﻰ‬ ‫ﮔﻔﺘﺎﺭﻯ‪ ،‬ﺷﻴﻮﻩﻫﺎﻯ ﺗﺒﻠﻴﻐﻰ ﺭﻓﺘﺎﺭﻯ‪ ،‬ﺷﻴﻮﻩﻫﺎﻯ ﺗﺒﻠﻴﻐﻰ‬ ‫ﻣﺮﻛﺐ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻭﺳﻴﻊ ﻭ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻭ‬ ‫ﺳﻴﺮﻩ ﺗﺎﺑﻨﺎک ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ)ﺹ( ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻛﺎﻓﻲ‬ ‫ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺍﻭ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮی ﻛﻪ ﺧﺎﺗﻢ ﻧﺒﻮﺕ ﻭ ﺭﺳﺎﻟﺖ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻻﺟﺮﻡ ﺩﺍﺭﺍی ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍی ﺍﺯ ﻧﺎﻓﺬﺗﺮﻳﻦ ﺭﻭﺵﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﺍﺳﻠﻮﺏﻫﺎی ﺍﺭﺷﺎﺩی ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺷﻴﻮﻩﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻫﺮ ﻣﺒﻠﻎ ﻭ ﺩﺍﻋﻲ ﺍﻟﻲ ﺍﷲ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﻣﺮ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻭ‬ ‫ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﺸﺮ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻬﺮﻩ ﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮﺏ‬ ‫ﺩﺳﺖ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺘﺎﺏ ﺳﻴﺮﻩ ﻭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻭ ﻛﺘﺐ‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺏ ﺑﺮﻣﻲﺁﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻋﻤﺪﻩ ﻧﻘﻞ ﺑﺪﻭﻥ‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﭼﻬﺮﻩﻫﺎی ﻗﺮﺁﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻛﻤﺘﺮ‬

‫ﺍﺯ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﻫﺎ ﻭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ‬ ‫ﺣﻮﺍﺩﺙ ﻭ ﺑﻪﺗﺒﻊ ﺁﻥ ﺳﺒﻚﺷﻨﺎﺳﻲ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻭ‬ ‫ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺛﺎﺑﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻳﺸﺎﻥ‬ ‫ﺍﺛﺮی ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻣﻄﻬﺮی‪:‬‬ ‫»ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﻪﻧﺎﻡ ﺳﻴﺮﻩ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﺳﻴﺮ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻧﻪ ﺳﻴﺮﻩ ‪ ...‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺳﺒﻚ‬ ‫‪1‬‬ ‫ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺩﺭ ﺭﻓﺘﺎﺭ‪ ،‬ﻧﻪ ﺍﺳﻠﻮﺏ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ‪«.‬‬ ‫ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﺯﻭﺍﻳﺎی ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺍﺭﺷﺎﺩی‬ ‫ﻭ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎء ﺍﻟﻬﻲ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﺎﻧﺪﻩ‬ ‫ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩﺍی ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ‬ ‫ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻭ ﺭﻭﺵﻫﺎی ﻣﻮﺍﺟﻬﻪ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺹ( ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻁ‬ ‫ﺳﺒﻚ ﻭ ﺳﻴﺮﻩ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﭼﻬﺮﻩﻫﺎی ﺷﺎﺧﺺ ﻗﺮﺁﻥ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻭ ﻣﻔﻴﺪﺗﺮﻳﻦ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎی ﺗﺮﺑﻴﺖ‪،‬‬ ‫ﺍﺭﺷﺎﺩ ﻭ ﻫﺪﺍﻳﺘﮕﺮی ﺭﺍ ﺑﻪ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﺎﻥ ﺩﻟﺴﻮﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻣﻌﻠﻤﺎﻥ ﻭ ﻣﺮﺑﻴﺎﻥ ﺟﻮﺍﻣﻊ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﺗﺨﺎﺫ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺻﺤﻴﺢ‬ ‫ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﻭ ﺍﺭﺷﺎﺩی ﺑﺮﻫﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺩﺍﺷﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺯﻧﺪﮔﺎﻧﻲ‬ ‫ﻭ ﺳﻴﺮﻩ ﺩﺭﺧﺸﺎﻥ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﺎی ﻳﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ‪،‬‬ ‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﮔﺮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻩ‬ ‫ﻭ ﺑﻪ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺍﻳﺸﺎﻥ‬ ‫ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻳﻢ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﻭی ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ)ﺹ( ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬ ‫ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ)ﺹ(‪ ،‬ﺍﺳﻮۀ ﺍﺳﻮﻩﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﺳﻮﻩﻫﺎی ﻗﺮﺁﻥ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﻛﺎﻣﻞﺗﺮﻳﻦ ﻣﺒﻠﻎ ﻭ ﺟﺎﻣﻊﺗﺮﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺭﺳﺎﻟﻲ ﻭ ﺍﻟﻬﻲ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﭼﻬﺮﻩﻫﺎی ﻗﺮﺁﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪﺍی‬ ‫ﻳﺎ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻳﻲ ﭼﻨﺪ ﺍﻟﮕﻮ ﻭ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ)ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ‬ ‫ﺍﺳﻮﻩ ﺗﻮﺣﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻮﺡ ﺍﺳﻮﻩ ﺍﺳﺘﻘﺎﻣﺖ ﺩﺭ ﺗﺒﻠﻴﻎ‪ ،‬ﻳﻮﺳﻒ‬ ‫ﺍﺳﻮﻩ ﻋﻔﺖ ﻭ ﺍﻣﺎﻧﺖ‪ ،‬ﺳﻠﻴﻤﺎﻥ ﺍﺳﻮﻩ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰﺍﺭی ﻭ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﻳﻲ‪ ،‬ﻃﺎﻟﻮﺕ ﺍﺳﻮﻩ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻭ ﺫﻭﺍﻟﻘﺮﻧﻴﻦ‬ ‫ﺍﺳﻮﻩ ﺯﻣﺎﻣﺪﺍﺭی ﻭ ‪ (...‬ﻧﺒﻲ ﺍﻛﺮﻡ ﺟﺎﻣﻊ ﻫﻤﻪ ﻓﻀﺎﻳﻞ‬

‫‪١٤‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﺳﻼﻡ)ﺹ(‬

‫ﺩﺭ ﺍﺗﺨﺎﺫ ﺷﻴﻮﻩ ﺗﺮﺩﻳﺪﺍﻓﻜﻨﻰ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﺍﺕ ﺑﺎﻃﻞ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ‬ ‫ﺗﻨﺎﺯﻝ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺿﻊ‬ ‫ﺧﺪﺷﻪﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺩﺍﻋﻲ ﻭ ﺑﻪ‬ ‫ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻮﻋﻲ ﻫﻤﺮﺍﻫﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻓﻮﺍﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی ﺍﺯ ﺗﻌﺼﺐﻭﺭﺯی‬ ‫ﻭ ﺗﻨﺪﺧﻮﻳﻲ ﻭﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﻭ ﺍﺳﻮﻩ ﻣﻄﻠﻖ ﺗﻤﺎﻡ‬ ‫ﺑﺸﺮﻳﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺣﻴﺚ ﺩﻋﻮﺕ ﻭی ﻧﻴﺰ ﺧﺎﺗﻢ‬ ‫ﺩﻋﻮﺕﻫﺎی ﺍﻟﻬﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ‬ ‫ﻫﺮ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﻗﺎﻟﺐ ﻭ ﻣﺤﺘﻮی‬ ‫ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺍﺭﺷﺎﺩ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ‬ ‫ﻣﺒﻠﻐﺎﻥ ﻭ ﻣﺮﺑﻴﺎﻥ ﺁﻳﺪ ﺩﺭ‬ ‫ﺳﻴﺮﻩ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ‬ ‫ﺩﺳﺖﻳﺎﻓﺘﻨﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﻟﺤﺎﻅ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺮﺍی ﺗﺄﺳﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﺳﻮﻩﻫﺎی ﻣﻮﺭﺩ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﻗﻴﻮﺩ ﻭ‬ ‫ﺷﺮﻁﻫﺎﻳﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻲ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎ‬ ‫ﺍﺯ ﭘﻴﺮﻭی ﺍﺳﻮﻩﺍی ﺧﺎﺹ ﻧﻬﻲ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ 2.‬ﺍﻣﺎ‬ ‫ﺩﺭ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻭﺍﻻی ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ‬ ‫ﻋﺒﺪﺍﷲ)ﺹ( ﺳﺨﻦ ﻗﺮﺁﻥ ﺩﺍﺭﺍی ﻫﻴﭻ ﻗﻴﺪی ﻧﻴﺴﺖ ﻭ‬ ‫ﻣﻄﻠﻖ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﻮﻩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﺍﻗﺘﺪﺍی ﻫﻤﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺯﻣﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﻫﻤﻪ ﻣﻜﺎﻥﻫﺎ ﻣﻲﺭﺳﺎﻧﺪ‪» :‬ﻟ َ َﻘ ْﺪ‬ ‫ﻮﻝ ﱠ‬ ‫ﺎﻥ ﻟ َ ُﻜ ْﻢ ﻓِﻲ َﺭ ُﺳ ِ‬ ‫ﺎﻥ ﻳَ ْﺮ ُﺟﻮ‬ ‫َﻛ َ‬ ‫ﺍﷲ ِ ﺃُ ْﺳ َﻮ ٌۀ َﺣ َﺴﻨَ ٌﺔ ﻟ ِ َﻤﻦ َﻛ َ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﻴﺮﺍ«‪ :‬ﺑﻪ ﺭﺍﺳﺘﻲ ﺑﺮﺍی ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺍﷲ َﻭﺍﻟْﻴَ ْﻮ َﻡ ْﺍﻵ ِﺧ َﺮ َﻭ َﺫ َﻛ َﺮ ﺍﷲَ َﻛﺜِ ً‬ ‫ﺩﺭ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺳﺮﻣﺸﻘﻲ ﻧﻴﻜﻮ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮﺍی ﻛﺴﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺭﻭﺯ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﺍﻣﻴﺪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﻳﺎﺩ‬ ‫ﻛﻨﺪ)ﺍﺣﺰﺍﺏ‪. (21/‬‬ ‫ﮔﻮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮﺍی ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺳﺨﻦ‪ ،‬ﻗﻴﺪﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺍﻣﻴﺪ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺭﻭﺯ ﻗﻴﺎﻣﺖ ﻭ ﺫﻛﺮ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ‬ ‫ﻣﻄﺮﺡ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﺴﺎﻥ ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﻫﺪﺍﻳﺘﮕﺮی‬ ‫ﻗﺮﺁﻥ ﺷﺮﻭﻃﻲ ﺑﺮﺍی ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻇﺎﻟﻤﺎﻥ ﺍﺯ‬ ‫ﺑﻬﺮﻩﻣﻨﺪی ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﻗﻠﻤﺪﺍﺩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪َ » :‬ﻭ َ‬ ‫ِﻳﺪ‬ ‫ﻻ ﻳَﺰ ُ‬ ‫ّ‬ ‫ﻴﻦ َﺇ ّ‬ ‫ﻻ َﺧ َﺴﺎﺭﺍ ً«‪ :‬ﻭ ﺳﺘﻤﻜﺎﺭﺍﻥ ﺭﺍ ﺟﺰ ﺯﻳﺎﻧﻜﺎﺭی‬ ‫ﺍﻟﻈﺎﻟ ِ ِﻤ َ‬ ‫ﻧﻤﻲﺍﻓﺰﺍﻳﺪ)ﺍﺳﺮﺍ‪. (83/‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺭﺍ ﺍﻣﻴﺮﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﺑﻪﺯﻳﺒﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺟﻤﻠﻪﺍی‬ ‫ﻮﻝ ﺍﷲ ٍ‬ ‫ﻛﺎﻑ ﻟ َ َ‬ ‫ﻛﺎﻥ ﻓﻰ َﺭ ُﺳ ِ‬ ‫ﻚ‬ ‫ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪َ » :‬ﻭ ﻟ َ َﻘﺪ َ‬ ‫ﻻﺳﻮۀ«‪ :‬ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺍﺳﻮﻩ ﻭ ﺍﻟﮕﻮی ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺭﺳﻮﻝ‬ ‫ﻓﻰ ﺍ ُ َ‬ ‫ﺧﺪﺍ ﺑﺮﺍی ﺗﻮ ﻛﺎﻓﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎﻡ ﺍﻟﮕﻮﻳﻲ ﺑﺰﺭگﺗﺮﻳﻦ ﭼﻬﺮﻩﻫﺎی ﺻﺎﺣﺐ ﺭﺳﺎﻟﺖ‬

‫ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ‬ ‫ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎﻳﻲ ﺧﺎﺹ ﻣﺤﺪﻭﺩ‬ ‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪» :‬ﻗَ ْﺪ َﻛﺎﻧ َ ْﺖ ﻟ َ ُﻜ ْﻢ‬ ‫ُ‬ ‫ﻴﻢ‬ ‫ﺃ ْﺳ َﻮ ٌۀ َﺣ َﺴﻨَ ٌﺔ ﻓِﻲ ﺇِﺑْ َﺮﺍ ِﻫ َ‬ ‫ﻳﻦ َﻣ َﻌ ُﻪ ﺇِ ْﺫ ﻗَﺎﻟُﻮﺍ ﻟ ِ َﻘ ْﻮ ِﻣﻬ ِْﻢ‬ ‫َﻭﺍﻟ ﱠ ِﺬ َ‬ ‫ﻭﻥ‬ ‫ﺁء ِﻣ ْﻨ ُﻜ ْﻢ َﻭ ِﻣ ﱠﻤﺎ ﺗَ ْﻌﺒُ ُﺪ َ‬ ‫ﺇِﻧ ﱠﺎ ﺑ ُ َﺮ ُ‬ ‫ِﻣ ْﻦ ُﺩ ِ‬ ‫ﻭﻥ ﺍﷲ َﻛ َﻔ ْﺮﻧَﺎ ﺑ ِ ُﻜ ْﻢ َﻭﺑ َ َﺪﺍ‬ ‫ﺎء‬ ‫ﺑ َ ْﻴﻨَﻨَﺎ َﻭﺑ َ ْﻴﻨَ ُﻜ ْﻢ ﺍﻟ ْ َﻌ َﺪ َﺍﻭ ُۀ َﻭﺍﻟْﺒَ ْﻐ َﻀ ُ‬ ‫ﺃَﺑَﺪﺍ ً َﺣﺘﱠﻰ ﺗُ ْﺆ ِﻣﻨُﻮﺍ ﺑِﺎﷲ َﻭ ْﺣ َﺪ ُﻩ«‪:‬‬ ‫ﻗﻄﻌ ًﺎ ﺑﺮﺍی ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﭘﻴﺮﻭی ﺍﺯ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻭ ﭘﻴﺮﻭﺍﻧﺶ‬ ‫ﺳﺮﻣﺸﻘﻲ ﻧﻴﻜﻮﺳﺖ‪ ،‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻗﻮﻡ ﺧﻮﺩ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﻣﺎ ﺍﺯ ﺷﻤﺎ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺟﺰ ﺧﺪﺍ ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺰﺍﺭﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻤﺎ ﻛﻔﺮ ﻣﻲﻭﺭﺯﻳﻢ ﻭ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺎ ﻭ ﺷﻤﺎ ﺩﺷﻤﻨﻲ ﻭ‬ ‫ﻛﻴﻨﻪ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭ ﺷﺪﻩ ﺗﺎ ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﺍﻳﻤﺎﻥ‬ ‫ﺁﻭﺭﻳﺪ)ﻣﻤﺘﺤﻨﻪ‪ .(4/‬ﻫﻤﺎﻥﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﻰﺑﻴﻨﻴﻢ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻭ‬ ‫ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺧﺎﻟﺼﺶ ﺩﺭ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺗﻮﺣﻴﺪﻣﺤﻮﺭی ﻭ ﺑﺮﺍﺋﺖ‬ ‫ﺍﺯ ﺷﺮک ﻭ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﺍﺳﻮﻩ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﻭ ﺣﺘﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﺍﺳﻼﻡ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ ﻋﺒﺎﺭﺕ‬ ‫»ﻭﺍﺫﻛﺮ« ﻭ ﻟﻔﻆ »ﺍﺫ« ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻭ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﻭ ﺭﻫﻨﻤﻮﺩﮔﻴﺮی ﻭ ﻋﺒﺮﺕﺁﻣﻮﺯی ﺩﻋﻮﺕ‬ ‫ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﻫﻴﭻﻳﻚ ﺗﺄﺳﻲ ﻣﻄﻠﻖ ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻁ‬ ‫ﻧﻤﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺿﻤﻦ ﺁﻧﻜﻪ ﺩﺭ ﺳﻮﺭﻩ ﺍﻧﻌﺎﻡ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺫﻛﺮ‬ ‫ﺍﺳﺎﻣﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻧﺒﻴﺎی ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ‪ ،‬ﺍﻗﺘﺪﺍ ﺑﻪ ﻫﺪﺍی‬ ‫ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﺗﻤﺎﻡ‬ ‫ﺳﻴﺮﻩ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﻧﻴﺴﺖ‪» :‬ﺍُﻭﻟﺌِ َ‬ ‫ﺬﻳﻦ َﻫ َﺪی ﺍﷲﱡ ﻓَﺒِ ُﻬﺪﺍﻳ ُﻬ ُﻢ‬ ‫ﻚ ﺍﻟ ّ َ‬ ‫ﺍﻗﺘَ ِﺪ ِﻩ«‪ :‬ﺍﻳﻨﺎﻥ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﻫﺪﺍﻳﺘﺸﺎﻥ ﻛﺮﺩﻩ‪،‬‬ ‫ﭘﺲ ﺑﻪ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﻗﺘﺪﺍ ﻛﻦ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ)ﺹ( ﺍﺯ ﺳﻮی ﺫﺍﺕ ﺍﻗﺪﺱ ﺍﻟﻬﻲ ﺑﺎﺭﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﻭ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﻭﺍﻻی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﻣﻔﺘﺨﺮ‬ ‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻟﻘﺎﺏ ﻭ ﻋﺒﺎﺭﺍﺕ ﻗﺮﺁﻧﻲ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺧﺼﻮﺹ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ »ﻣﺪﻝﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ« ﺍﻳﻦ ﭼﻬﺮﻩ‬ ‫ﺗﺎﺑﻨﺎک ﻗﺮﺁﻥ ﺩﺍﻧﺴﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺍﺯ ﺳﻮﻳﻲ ﺗﻨﻮﻉ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻴﺖ‬

‫‪١٥‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺁﻧﻜﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻧﻘﺎﻁ ﺍﺧﺘﻼﻓﻲ ﻭ‬ ‫ﺗﻌﺼﺐﺍﻧﮕﻴﺰ ﺭﺍ ﻣﻄﺮﺡ‬ ‫ﺳﺎﺯﺩ ﺑﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻛﻪ ﻭﺟﻪ‬ ‫ﻣﺸﺘﺮک ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻭﺭﺯﻳﺪ ﻭ ﺧﺪﺍ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﻣﺠﻬﺰ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺧﻼﻕ ﻓﺮﺩی‪ ،‬ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ‬ ‫ﺷﻴﻮﻩﻫﺎ ﻭ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺩﻋﻮﺕ ﻭ‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺍﻭﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻋﻈﻤﺖ ﻛﺎﺭﻛﺮﺩ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺁﻥ‬ ‫ﺍﺯ ﻃﺮﻓﻲ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺧﺎﺹ‬ ‫ﺣﻀﺮﺕ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪:‬‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻣﺤﻮﺭیﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻛﺎﻥ ﻟ َ ُﻜ ْﻢ ﻓﻰ َﺭﺳﻮﻝ‬ ‫ﻣﻘﺎﻡ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺭﺍ ﻣﻘﺎﻡ‬ ‫»ﻟ َ َﻘﺪ َ‬ ‫ﺍﷲ ﺍ ُ ْﺳ َﻮ ٌۀ َﺣ َﺴﻨَ ٌﺔ«‪ :‬ﺑﺮﺍی ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺭﺣﻤﺔﻟﻠﻌﺎﻟﻤﻴﻦ ﺩﺍﻧﺴﺖ‪ .‬ﭼﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﻭﺟﻮﺩ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺗﺄﺳﻲ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ‬ ‫ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺍﺳﺖ)ﺍﺣﺰﺍﺏ‪.(21/‬‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﻭ ﺯﻭﺍﻳﺎی ﺩﻋﻮﺕ‬ ‫»ﻳﺎ ﺃَﻳُّ َﻬﺎ ﺍﻟﻨَّﺒِ ُّﻰ ﺇِﻧَّﺎ ﺃَ ْﺭ َﺳ ْﻠ َ‬ ‫ﻨﺎک‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﻼﻡ ﺗﺠﻠﻲ ﻭ ﺗﺒﻠﻮﺭ‬ ‫ﺷﺎ ِﻫﺪﺍ ً َﻭ ُﻣﺒَ ِّﺸﺮﺍ ً َﻭ ﻧَﺬﻳﺮﺍ ً َﻭ ﺩﺍ ِﻋﻴ ًﺎ ﺇِﻟَﻰ ﺍﷲ ﺑ ِﺄ ْﺫﻧ ِ ِﻪ َﻭ ِﺳﺮﺍﺟ ًﺎ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺿﻤﻨ ًﺎ ﺩﺭ ﺁﻳﺎﺕ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺍﻟﻘﺎﺏ ﺫﻛﺮ‪ ،‬ﻫﺎﺩی‬ ‫ُﻣﻨﻴﺮﺍ ً«‪ :‬ﺍی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﺎ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﮔﻮﺍﻩ ﻭ ﺑﺸﺎﺭﺗﮕﺮ ﻭ ﮔﺸﺎﻳﻨﺪﻩ ﻏﻞ ﻭ ﺯﻧﺠﻴﺮﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻋﻄﺎ‬ ‫ﻭ ﻫﺸﺪﺍﺭﺩﻫﻨﺪﻩ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻳﻢ ﻭ ﺩﻋﻮﺗﮕﺮ ﺑﻪﺳﻮی ﺧﺪﺍ ﻭ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺍﻭ ﻭ ﭼﺮﺍﻏﻲ ﺍﻓﺮﻭﺯﻧﺪﻩ)ﺍﺣﺰﺍﺏ‪.(45/‬‬ ‫ﻣﺄﺧﺬ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ)ﺹ(‬ ‫» َﻭ َﻣﺎ ﺃَ ْﺭ َﺳ ْﻠﻨَ َ‬ ‫ﻴﻦ«‪ :‬ﻭ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺟﺰ‬ ‫ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺘﺎﺏ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻭ ﻣﺮﺍﻣﻨﺎﻣﻪ ﺩﻋﻮﺕ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﺎک ﺇ َِّﻻ َﺭ ْﺣ َﻤ ًﺔ ﻟ ِ ْﻠ َﻌﺎﻟ َ ِﻤ َ‬ ‫ﺭﺣﻤﺘﻲ ﺑﺮﺍی ﺟﻬﺎﻧﻴﺎﻥ ﻧﻔﺮﺳﺘﺎﺩﻳﻢ)ﺍﻧﺒﻴﺎء‪. (107/‬‬ ‫ﻭﻳﮋﻩ ﻧﺒﻲ ﺧﺎﺗﻢ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﺁﻳﺎﺕ ﻗﺮﺁﻧﻲ ﻭ‬ ‫»ﻳَ ْﺘ ُﻠﻮﺍ َﻋ َﻠ ْﻴﻬ ِْﻢ ﺁﻳَﺎﺗِ َ‬ ‫ﺎﺏ َﻭ ﺍﻟ ْ ِﺤ ْﻜ َﻤ َﺔ«‪ :‬ﺧﺼﻮﺻ ًﺎ ﺁﻳﺎﺕ ﻗﺼﺺ ﺍﻧﺒﻴﺎ ﻭ ﺁﻳﺎﺕ ﺣﻜﺎﻳﺘﮕﺮ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﻚ َﻭ ﻳُ َﻌ ِّﻠ ُﻤ ُﻬ ُﻢ ﺍﻟ ْ ِﻜﺘَ َ‬ ‫ﻭ ﺁﻳﺎﺕ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻳﺸﺎﻥ ﺑﺨﻮﺍﻧﺪ ﻭ ﻛﺘﺎﺏ ﻭ ﺣﻜﻤﺖ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻭ ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ)ﺹ( ‪ ،‬ﻣﻌﺘﺒﺮﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺒﻊ‬ ‫ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻴﺎﻣﻮﺯﺩ)ﺁﻝ ﻋﻤﺮﺍﻥ‪.(164/‬‬ ‫ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺩﻋﻮﺕ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺍی‬ ‫ﺩﻫﻨﺪﻩ‬ ‫ﺗﺬﻛﺮ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫»ﺇِﻧ َّ َﻤﺎ ﺃَﻧْ َﺖ ُﻣ َﺬ ِّﻛ ٌﺮ«‪ :‬ﺗﻮ‬ ‫ﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﺺ ﺁﻳﺎﺕ‬ ‫)ﻏﺎﺷﻴﻪ‪.(21/‬‬ ‫ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﻪ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻣﻌﺘﺒﺮ ﻣﻨﻘﻮﻝ ﺍﺯ‬ ‫َ‬ ‫»ﻟ َ َﻘ ْﺪ َﺟﺎء ُﻛ ْﻢ َﺭ ُﺳ ٌ‬ ‫ﻮﻝ ِّﻣ ْﻦ ﺃﻧ ُﻔ ِﺴ ُﻜ ْﻢ َﻋﺰِﻳ ٌﺰ َﻋ َﻠ ْﻴ ِﻪ َﻣﺎ ﻣﻌﺼﻮﻣﺎﻥ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮﺩﻩﺍﻳﻢ ﺗﺎ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺑﺎ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭ‬ ‫ﻴﻦ َﺭﺅ ٌ‬ ‫ﻴﻢ«‪ :‬ﻗﻄﻌ ًﺎ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺁﻳﻴﻦ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ‬ ‫َﻋﻨِﺘُّ ْﻢ َﺣﺮ ٌ‬ ‫ِﻳﺺ َﻋ َﻠ ْﻴ ُﻜﻢ ﺑِﺎﻟ ْ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨِ َ‬ ‫ُﻭﻑ َّﺭ ِﺣ ٌ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺷﻤﺎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮی ﺍﺯ ﺧﻮﺩﺗﺎﻥ ﺁﻣﺪ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺍﻭ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﻗﺮﺁﻧﻲ ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ‪ ،‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﺭﻧﺞ ﺑﻴﻔﺘﻴﺪ ﺑﻪ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺷﻤﺎ ﺣﺮﻳﺺ ﻭ‬ ‫ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻭ ﺗﻨﻮﻉ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﺩﻟﺴﻮﺯ ﻣﻬﺮﺑﺎﻥ ﺍﺳﺖ)ﺗﻮﺑﻪ‪ .(128/‬ﺍﻛﺮﻡ)ﺹ(‬ ‫ﻭ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻛﻼﻡ » َﻭﺇِﻧ َّ َ‬ ‫ﻚ ﻟ َ َﻌ َﻠﻰ ُﺧ ُﻠﻖ َﻋ ِﻈﻴﻢ«‪ :‬ﻭ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻴﺖ ﺩﻋﻮﺕ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻭ ﻋﻈﻤﺖ ﻭ ﺧﺎﺗﻤﻴﺖ‬ ‫ﺭﺍﺳﺘﻲ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺧﻮی ﻭﺍﻻﻳﻲ ﺍﺳﺖ)ﻗﻠﻢ‪. (4/‬‬ ‫ﺭﺳﺎﻟﺖ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی‬ ‫ﺍﻟﻘﺎﺏ ﻭ ﻣﺪﺍﻝﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺍﺳﻮﻩ ﺣﺴﻨﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ‪ ،‬ﺩﻋﻮﺗﺶ ﺍﺯ ﺗﻨﻮﻉ ﻭ ﺗﻜﺜﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺒﺸﺮ‪ ،‬ﻧﺬﻳﺮ‪ ،‬ﺩﺍﻋﻲ‪ ،‬ﺳﺮﺍﺝ ﻣﻨﻴﺮ‪ ،‬ﺭﺣﻤﺔﻟﻠﻌﺎﻟﻤﻴﻦ‪ ،‬ﺍﺳﻮﻩﻫﺎی ﺩﻳﮕﺮ ﻗﺮﺁﻧﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺗﻨﻮﻉ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺬﻛﺮ)ﻳﺎﺩﺁﻭﺭ(‪ ،‬ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺁﻳﺎﺕ‪ ،‬ﻣﺰﻛﻲ ﻭ ﻣﻌﻠﻢ‪ ،‬ﺣﺮﻳﺺ ﺣﺪی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺭﺳﻲﻫﺎ ﻭ ﻧﮕﺎﺭﺵﻫﺎی ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻭ‬ ‫ﺑﺮ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻣﺮﺩﻡ‪ ،‬ﺭﺋﻮﻑ ﻭ ﺭﺣﻴﻢ)ﻣﻬﺮﺑﺎﻥ( ﺩﺭ ﺁﻳﺎﺕ ﻭﺳﻴﻊ ﺭﺍ ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ ﻭ ﺗﻼﺵﻫﺎی ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻗﻴﺎﺱ‬ ‫ﻓﻮﻕ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﻣﻬﻢﺗﺮ ﺁﻧﻜﻪ ﺑﻪ ﺧﻠﻖ ﺑﺎ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺁﻥ ﺑﺲ ﺍﻧﺪک ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻋﻈﻴﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺭﺍ ﺳﺘﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﺗﻘﺪﻳﺮ‪ ،‬ﺩﺭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﺎ ﺣﺪﻭﺩ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺷﻴﻮﻩ‬

‫‪١٦‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺍﺯ ﺩﻋﻮﺕ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ)ﺹ( ﺍﺳﺘﺨﺮﺍﺝ‬ ‫ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﺯ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎی ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻭ ﺍﺳﺘﺮﺍﺗﮋیﻫﺎ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﻣﻘﻄﻌﻲ ﻭ ﺟﺰﺋﻲ‪ ،‬ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺎﻥ‬ ‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺩﺭ ﺳﻪ‬ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﺿﻤﻦ ﺁﻧﻜﻪ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ‬ ‫ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﻣﻌﺘﻘﺪﻳﻢ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻩ ﺩﻗﻴﻖﺗﺮ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻭﺳﻴﻊﺗﺮ‬ ‫ﺩﺭ ﺳﻴﺮﻩ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺩﻩﻫﺎ ﺷﻴﻮﻩ‬ ‫ﻛﺎﺭﺳﺎﺯ ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺍﺳﺘﻨﺒﺎﻁ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﮔﺰﻳﻨﺶ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎ‬ ‫ﺳﻌﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺯﻭﺍﻳﺎی ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻧﺒﻮی ﻣﻮﺭﺩ‬ ‫ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﺤﻮﺭ ﺍﻭﻝ‪ :‬ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﮔﻔﺘﺎﺭی‬ ‫ﻣﺮﺍﺩ ﺍﺯ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﮔﻔﺘﺎﺭی ﻭ ﻗﻮﻟﻲ‪،‬‬ ‫ﺭﻭﺵﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺑﺎ ﺳﺨﻦ ﻭ ﻛﻼﻡ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﻛﻼﻡ‪ ،‬ﺍﺗﺨﺎﺫ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻘﺮﻳﺒ ًﺎ ﻧﺎﻣﻤﻜﻦ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻲﺗﺮﺩﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎ ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ‬ ‫ﻓﺮﺍﻳﻨﺪ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺳﻨﺠﻴﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎ ﺑﺎ‬ ‫ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﻋﻤﻠﻲ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﻣﺮﻛﺐ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ‬ ‫ﺩﺭ ﺭﻭﻧﺪ ﺩﻋﻮﺕ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎی ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﺭﻣﻐﺎﻥ‬ ‫ﺁﻭﺭﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺳﻌﻲ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮﻳﻦ ﻭ‬ ‫ﺑﺎﺍﻫﻤﻴﺖﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﻗﻮﻟﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﻼﻡ)ﺹ( ﺩﺭ‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺑﻴﺎﻥ ﺻﺮﻳﺢ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﻭ ﺍﺳﺘﺪﻻﻝ ﻣﻨﻄﻘﻲ‬ ‫ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺑﻴﺎﻥ ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺩﺭ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬ ‫ﺩﻋﻮﺗﺶ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﺍﺕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺻﺮﺍﺣﺖ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ‬ ‫ﺍﻋﻼﻡ ﻣﻲﻛﺮﺩ ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﺪﻻﻝﻫﺎی ﻣﺘﻘﻦ‪ ،‬ﻣﺘﻴﻦ ﻭ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺳﻌﻲ ﺩﺭ ﺗﺤﻜﻴﻢ ﺁﻧﻬﺎ ﻭ ﺍﻗﻨﺎﻉ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﻲﻧﻤﻮﺩ‪:‬‬ ‫»ﻗُ ْﻞ ﺇِﻧ ﱠﻤﺎ ﺃُ ِﻣﺮ ُﺕ ﺃَ ْﻥ ﺃَ ْﻋﺒ َﺪ ﱠ‬ ‫ﺍﷲَ َﻭ َ‬ ‫ﻻ ﺃُ ْﺷﺮ َ‬ ‫ِک ﺑ ِ ِﻪ ﺇِﻟ َ ْﻴ ِﻪ ﺃَ ْﺩ ُﻋﻮﺍ‬ ‫ُ‬ ‫َ ْ‬ ‫َﻭ ﺇِﻟ َ ْﻴ ِﻪ َﻣ ِ‬ ‫ﺂﺏ«‪ :‬ﺑﮕﻮ ﺟﺰ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻣﺄﻣﻮﺭﻡ ﺧﺪﺍ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﭙﺮﺳﺘﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺷﺮک ﻧﻮﺭﺯﻡ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺍﻭ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻢ‬ ‫ﻭ ﺑﺎﺯﮔﺸﺘﻢ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺍﻭﺳﺖ)ﺭﻋﺪ‪.(36 /‬‬ ‫ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺩﺭ ﻛﺘﺐ ﺳﻴﺮﻩ ﺁﻣﺪﻩ‪ ،‬ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﺎﺭﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭﻫﺎ ﻭ ﻣﺠﺎﻣﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻜﻪ ﻭ ﺍﻃﺮﺍﻑ ﺁﻥ ﻣﺮﺩﻡ‬

‫ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺧﻮﺩ ﻛﻪ ﻧﻔﻲ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﺑﺖﻫﺎ ﻭ ﭘﺮﺳﺘﺶ‬ ‫ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ ﺍﷲ ﺑﻮﺩ ﻓﺮﺍ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ‪ .‬ﺷﻌﺎﺭ »ﻗُﻮﻟُﻮﺍ َﻻ ﺇِﻟ َ َﻪ‬ ‫ﺇ َِّﻻ َ‬ ‫ﺍﷲﱡ ﺗُ ْﻔ ِﻠ ُﺤﻮﺍ« ﺧﻮﺩ ﺍﻋﻼﻡ ﻋﻘﻴﺪﻩﺍی ﺻﺮﻳﺢ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ ﺍﺳﺘﺪﻻﻝ ﺑﺎ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺍﻟﻬﻲ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻮﻥ‬ ‫ﻳﻦ ﺗَ ْﺪ ُﻋ َ‬ ‫ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﻓﺮﻣﻮﺩ‪» :‬ﺇِ ﱠﻥ ﺍﻟ ﱠ ِﺬ َ‬ ‫ﻭﻥ ﱠ‬ ‫ِﻣ ْﻦ ُﺩ ِ‬ ‫ﺍﺟﺘَ َﻤ ُﻌﻮﺍ ﻟ َ ُﻪ«‪ :‬ﻛﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﺍﷲ ِ ﻟ َ ْﻦ ﻳَ ْﺨ ُﻠ ُﻘﻮﺍ ﺫُﺑَﺎﺑ ًﺎ َﻭﻟ َ ِﻮ ْ‬ ‫ﺭﺍ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺧﺪﺍ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻴﺪ ﺣﺘﻲ ﻣﮕﺴﻲ ﻧﻤﻲﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﺮﺍی ﺁﻥ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﻛﻨﻨﺪ)ﺣﺞ‪ (73 /‬ﻳﺎ »ﻗُ ْﻞ‬ ‫ﻭﻥ َ‬ ‫ﺍﷲ ِ َﻣﺎ َﻻ ﻳَ ْﻤ ِﻠ ُ‬ ‫ﻭﻥ ِﻣﻦ ُﺩ ِ‬ ‫ﻚ ﻟ َ ُﻜ ْﻢ َﺿ ًّﺮﺍ َﻭ َﻻﻧ َ ْﻔ ًﻌﺎ«‪:‬‬ ‫ﺃَﺗَ ْﻌﺒُ ُﺪ َ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﺁﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ ﭼﻴﺰی ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺳﻮﺩ ﻭ ﺯﻳﺎﻥ‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﻴﺪ؟)ﻣﺎﺋﺪﻩ‪(76 /‬‬ ‫ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﻩﻫﺎ ﺍﺳﺘﺪﻻﻝ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻪ ﻣﺸﺘﺮﻛﺎﺕ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺭﺍﻫﻲ ﺑﺮﺍی ﻧﻔﻮﺫ ﺩﺭ ﺩﻝ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺩﺭﺻﺪﺩ ﺑﻴﺎﻥ ﻧﻘﺎﻁ ﻣﺸﺘﺮک ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﺗﺎ ﺁﻥ ﻣﺸﺘﺮﻛﺎﺕ ﺭﺍ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻋﻤﻴﻖﺗﺮ‬ ‫ﻭ ﻣﻨﺎﻇﺮﻩ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺟﻬﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻳﻬﻮﺩ ﻭ ﻧﺼﺎﺭی ﺑﺮ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺻﺤﻴﺢ ﻭ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﻳﺸﺎﻥ‬ ‫ﺍﻧﮕﺸﺖ ﻣﻲﻧﻬﺎﺩ‪» :‬ﻗُ ْﻞ ﻳَﺎ ﺃَ ْﻫ َﻞ ﺍﻟ ْ ِﻜﺘَ ِ‬ ‫ﺎﺏ ﺗَ َﻌﺎﻟ َ ْﻮﺍْ ﺇِﻟَﻰ َﻛ َﻠ َﻤ ٍﻪ‬ ‫ﺳﻮﺍء ﺑَﻴﻨَﻨَﺎ َﻭﺑَﻴﻨَ ُﻜﻢ ﺃَﻻﱠ ﻧ َ ْﻌﺒ َﺪ ﺇِﻻﱠ ﱠ‬ ‫ﺍﷲ َﻭ َ‬ ‫ﻻ ﻧ ُ ْﺸﺮ َ‬ ‫ِک ﺑ ِ ِﻪ‬ ‫َ َ ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ ْ‬ ‫ﻭﻥ ﱢ‬ ‫َﺷ ْﻴﺌًﺎ َﻭ َ‬ ‫ﻻ ﻳَﺘﱠ ِﺨ َﺬ ﺑ َ ْﻌ ُﻀﻨَﺎ ﺑ َ ْﻌﻀ ًﺎ ﺃَ ْﺭﺑَﺎﺑًﺎ ﱢﻣﻦ ُﺩ ِ‬ ‫ﺍﷲ«‪ :‬ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺍی ﺍﻫﻞ ﻛﺘﺎﺏ ﺑﻴﺎﻳﻴﺪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺳﺨﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺎ ﻭ‬ ‫ﺷﻤﺎ ﻳﻜﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﺑﺎﻳﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﻧﭙﺮﺳﺘﻴﻢ ﻭ‬ ‫ﭼﻴﺰی ﺭﺍ ﺷﺮﻳﻚ ﺍﻭ ﻧﮕﺮﺩﺍﻧﻴﻢ ﻭ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﻣﺎ ﺑﻌﻀﻲ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﺧﺪﺍﻳﻲ ﻧﮕﻴﺮﺩ)ﺁﻝ ﻋﻤﺮﺍﻥ‪/‬‬ ‫‪ (64‬ﻳﺎ » َﻭ ﻗُﻮﻟُﻮﺍ ﺍ َ َﻣﻨّﺎ ﺑ ِ ْﺎﻟَﺬی ﺃُﻧْﺰ َِﻝ ﺍِﻟ َ ْﻴﻨﺎ َﻭ ﺃُﻧْﺰ َِﻝ ﺍِﻟ َ ْﻴ ُﻜﻢ‬ ‫ِﻭ ﺍِﻟ َ ُﻬﻨﺎ َﻭ ﺍِﻟ ُﻬ ُﻜ ْﻢ ِ‬ ‫ﻮﻥ«‪ :‬ﻭ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ‬ ‫ﻭﺍﺣ ٌﺪ َﻭ ﻧ َ ْﺤ ُﻦ ﻟ َ ُﻪ ُﻣ ْﺴ ِﻠ ُﻤ َ‬ ‫ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺳﻮی ﻣﺎ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻳﻢ ﻭ ﺧﺪﺍی ﻣﺎ ﻭ ﺷﻤﺎ ﻳﻜﻲ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺎ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺍﻭﻳﻴﻢ)ﻋﻨﻜﺒﻮﺕ‪.(46 /‬‬ ‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬ ‫»ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺁﻧﻜﻪ ﺍﺯ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻧﻘﺎﻁ ﺍﺧﺘﻼﻓﻲ ﻭ‬ ‫ﺗﻌﺼﺐﺍﻧﮕﻴﺰ ﺭﺍ ﻣﻄﺮﺡ ﺳﺎﺯﺩ ﺑﺮ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﻛﻪ ﻭﺟﻪ‬

‫‪١٧‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻣﺸﺘﺮک ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻭﺭﺯﻳﺪ ﻭ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪4‬‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪«.‬‬

‫‪ -3‬ﺗﺮﺩﻳﺪﺍﻓﻜﻨﻲ ﺩﺭ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻥ‬ ‫ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺑﺎﻃﻞ ﭼﻮﻥ ﻛﻒ ﺭﻭی ﺁﺏ‪،‬‬ ‫ﻧﺎﭘﺎﻳﺪﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻧﺪک ﺗﺸﻜﻴﻚ ﻭ ﺗﺮﺩﻳﺪﺍﻓﻜﻨﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻟﺮﺯﻩ ﻣﻲﺍﻓﺘﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺹ( ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺿﻊ ﻣﺘﻌﺪﺩ ﺑﺎ‬ ‫ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻗﺮﺁﻥ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺭﺍ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﺍﺕ َﻭ َ‬ ‫ﺽ ﻗُ ْﻞ َ‬ ‫ﺍﻟﺴ َﻤ َﻮ ِ‬ ‫ﺍﻷ ْﺭ ِ‬ ‫ﺍﷲﱡ َﻭﺇِﻧَّﺎ‬ ‫»ﻗُ ْﻞ َﻣ ْﻦ ﻳَ ْﺮ ُﺯﻗُ ُﻜ ْﻢ ِﻣ ْﻦ َّ‬ ‫ﺃَ ْﻭ ﺇِﻳَّﺎ ُﻛ ْﻢ ﻟ َ َﻌ َﻠﻰ ُﻫ ًﺪﻯ ﺃَ ْﻭ ﻓِﻲ َﺿ ٍ‬ ‫ﻼﻝ«‪ :‬ﺑﮕﻮ ﻛﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﺳﻤﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﻭﺯی ﻣﻲﺩﻫﺪ؟ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺧﺪﺍ ﻭ ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻳﺎ ﻣﺎ ﻭ ﻳﺎ ﺷﻤﺎ ﺑﺮ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻳﺎ‬ ‫ﮔﻤﺮﺍﻫﻲ ﺁﺷﻜﺎﺭﻳﻢ)ﺳﺒﺄ‪» .(24/‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﺤﺪی ﻭ ﺗﻬﺎﺟﻢ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻇﺮﻩ ﺑﺎ ﻛﻔﺎﺭ ﻧﻤﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻼﺵ ﺑﺮﺍی ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﻚ ﺩﺭ ﺍﻋﻤﺎﻕ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻓﻄﺮﺕ ﺧﻔﺘﻪ ﻭ ﺳﺮﺷﺖ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺍﻳﺸﺎﻥ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﻴﺪﺍﺭ ﻭ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﻄﻼﻥ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﺷﺎﻥ‬ ‫‪5‬‬ ‫ﻭﺍﻗﻒ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻧﻮﺭ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﮔﺮﺩﻧﺪ‪«.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺗﺨﺎﺫ ﺷﻴﻮﻩ ﺗﺮﺩﻳﺪﺍﻓﻜﻨﻰ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﺍﺕ ﺑﺎﻃﻞ‪ ،‬ﻧﻮﻋﻲ ﺗﻨﺎﺯﻝ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺿﻊ‬ ‫ﺧﺪﺷﻪﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺩﺍﻋﻲ ﻭ ﺑﻪﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻮﻋﻲ ﻫﻤﺮﺍﻫﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻮﺍﻳﺪ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮی ﺍﺯ ﺗﻌﺼﺐﻭﺭﺯی ﻭ ﺗﻨﺪﺧﻮﻳﻲ ﻭﻯ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﺑﺮ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫‪ -4‬ﺗﺼﺪﻳﻖ ﺭﺳﺎﻟﻪﻫﺎی ﭘﻴﺸﻴﻦ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻴﺖ ﻭ ﻛﻤﺎﻝ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩی ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﻧﻈﺎﻡ‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻠﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﻋﻮﺕﻫﺎی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺟﺪﺍﻳﻲ ﻭ ﺑﻲﺍﻋﺘﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﮔﺰﻳﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺭﻫﻨﻤﻮﺩ ﺍﻟﻬﻲ)ﻓَﺒِ ُﻬﺪﻳ ُﻬ ُﻢ ﺍﻗﺘَ ِﺪ ِﻩ(‬ ‫ﺑﺎ ﺟﺪﻳﺖ ﺗﻤﺎﻡ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ ﺣﻘﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺻﺤﻪ‬ ‫ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ ﺑﻠﻜﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺑﺴﻴﺎﺭ‪ ،‬ﺍﺣﻜﺎﻡ ﺷﺮﺍﻳﻊ ﭘﻴﺸﻴﻦ‬ ‫ﺭﺍ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺻﺒﻐﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻬﺮ ﺗﺄﻳﻴﺪ‬ ‫ﻣﻲﺯﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺟﻠﻮﻩﺍی ﺍﺯ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪی ﺩﻋﻮﺕ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺑﻪ‬

‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻭ ﺗﺠﻠﻴﻞ ﺁﻳﻴﻦ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻭ‬ ‫ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﺑﻪ ﺍﻟﺘﺰﺍﻡ ﺁﻥ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻗُ ْﻞ ﺇِﻧَّﻨِﻲ َﻫ َﺪﺍﻧِﻰ َﺭﺑ ِّﻲ‬ ‫ﺇِﻟَﻰ ِﺻ َﺮ ٍ‬ ‫ﻴﻢ َﺣﻨِﻴ ًﻔﺎ َﻭ َﻣﺎ‬ ‫ﺍﻁ ُﻣ ْﺴﺘَ ِﻘ ٍ‬ ‫ﻴﻢ ِﺩﻳﻨًﺎ ﻗِﻴَ ًﻤﺎ ِﻣ َّﻠ َﻪ ﺇِﺑْ َﺮﺍ ِﻫ َ‬ ‫ﻴﻦ«‪ :‬ﺑﮕﻮ ﺁﺭی ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﻡ ﻣﺮﺍ ﺑﻪ‬ ‫َﻛ َ‬ ‫ﺎﻥ ِﻣ َﻦ ﺍﻟ ْ ُﻤ ْﺸ ِﺮ ِﻛ َ‬ ‫ﺭﺍﻩ ﺭﺍﺳﺖ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﻳﻨﻲ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭ‪ ،‬ﺁﻳﻴﻦ‬ ‫ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺣﻘﮕﺮﺍی ﻛﻪ ﺍﻭ ﺍﺯ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﻧﺒﻮﺩ)ﺍﻧﻌﺎﻡ‪(161/‬‬ ‫ﺎء ُﻛ ْﻢ َﺭ ُﺳ ٌ‬ ‫ﻮﻝ ُﻣ َﺼ ِّﺪ ٌﻕ ﻟ ِ َﻤﺎ َﻣ َﻌ ُﻜ ْﻢ ﻟَﺘُ ْﺆ ِﻣﻨُ َّﻦ ﺑ ِ ِﻪ‬ ‫ﻭ ﻳﺎ »ﺛُ َّﻢ َﺟ َ‬ ‫َﻭﻟَﺘَ ْﻨ ُﺼ ُﺮﻧَّﻪ«‪ :‬ﺳﭙﺲ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩﺍی ﺁﻣﺪ ﻛﻪ ﺁﻧﭽﻪ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﺎ ﺷﻤﺎﺳﺖ ﺗﺼﺪﻳﻖ ﻛﺮﺩ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺑﻴﺎﻭﺭﻳﺪ‬ ‫ﻭ ﻳﺎﺭﻳﺶ ﻛﻨﻴﺪ)ﺁﻝ ﻋﻤﺮﺍﻥ‪.(81/‬‬

‫ﻣﺤﻮﺭ ﺩﻭﻡ‪ :‬ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺯ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﻣﺮﻛﺐ‪ ،‬ﺁﻥ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﺭﻭﺵﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻭ ﻛﻼﻡ ﺍﺯ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﻮ‪ ،‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭ ﻋﻤﻞ ﺍﺯ ﺳﻮی ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺍﺗﺨﺎﺫ ﻭ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺩﺧﺎﻟﺖ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻮﺭ ﺁﻧﮕﺎﻩ‬ ‫ﺭﻭﺷﻦ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺮ ﺗﻼﺯﻡ ﻗﻮﻝ ﻭ ﻋﻤﻞ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎی ﺍﺧﻼﻗﻲ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻮﺭﺩ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻴﻢ‪ .‬ﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺃﻡ ﺷﺪﻥ ﻗﻮﻝ ﻭ‬ ‫ﻓﻌﻞ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎ ﺿﺎﻣﻦ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭی ﻭ‬ ‫ﻛﺎﺭﺍﻳﻲ ﺁﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﺳﺎﺯﺵﻧﺎﭘﺬﻳﺮی ﺩﺭ ﺍﺻﻮﻝ‬ ‫ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻛﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖﻫﺎ ﻭ ﻟﺠﺎﺟﺖﻫﺎ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺍﺻﻮﻝ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩی ﻭ ﻋﻤﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﻮﺣﻴﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺎﺩ‪،‬‬ ‫ﻋﺪﺍﻟﺖ ﻭ ﻋﺪﻡ ﺗﺒﻌﻴﺾ ﻣﻲﮔﺮﺩﻳﺪ‪ ،‬ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻧﺮﻣﺶ ﻭ‬ ‫ﺳﺎﺯﺷﻲ ﺍﺯ ﺳﻮی ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻧﻤﻲﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮ‬ ‫ﺍﺳﺎﺱ ﺭﻭﺍﻳﺘﻲ‪ ،‬ﺍﻫﻞ ﻣﻜﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪ :‬ﺍی ﻣﺤﻤﺪ‪،‬‬ ‫ﺁﻳﻴﻦ ﻗﻮﻣﺖ ﺭﺍ ﺗﺮک ﮔﻔﺘﻲ‪ ،‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺩﺍﻧﻴﻢ‬ ‫ﺟﺰ ﻓﻘﺮ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﻭﺍﻧﺪﺍﺷﺘﻪ‪ ،‬ﭘﺲ ﺑﻴﺎ ﺗﺎ ﻣﺎ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﺍﺭﺍﻳﻲﻫﺎی ﺧﻮﺩ ﺑﺮﺍی ﺗﻮ ﮔﺮﺩ ﺁﻭﺭﻳﻢ ﻭ ﺗﻮ ﺭﺍ ﺍﺯ‬ ‫ﺛﺮﻭﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﮔﺮﺩﺍﻧﻴﻢ ﭘﺲ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﻪ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪ‪:‬‬ ‫ﱢ َ‬ ‫َ‬ ‫ﺍﺕ َﻭ َ‬ ‫ﺎﻭ ِ‬ ‫ﺍﻷ ْﺭ ِ‬ ‫ﺽ‬ ‫»ﻗُ ْﻞ ﺃﻏ َْﻴ َﺮ ﺍﷲ ﺃﺗ ﱠ ِﺨ ُﺬ َﻭﻟِﻴّ ًﺎ ﻓَﺎ ِﻃ ِﺮ ﱠ‬ ‫ﺍﻟﺴ َﻤ َ‬ ‫َﻭ ُﻫ َﻮ ﻳُ ْﻄ ِﻌ ُﻢ َﻭ َ‬ ‫ﻮﻥ ﺃَ ﱠﻭ َﻝ َﻣ ْﻦ‬ ‫ﻻ ﻳُ ْﻄ َﻌ ُﻢ ﻗُ ْﻞ ﺇِﻧ َﱢﻲ ﺃُ ِﻣ ْﺮ ُﺕ ﺃَ ْﻥ ﺃَ ُﻛ َ‬

‫‪١٨‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎی‬ ‫ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪،‬‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﭘﻴﮕﻴﺮ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﻋﺮﺻﻪﻫﺎ ﻭ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺩﻋﻮﺕ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ‬ ‫ﻓﺮﺍﻳﻨﺪﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﻣﺘﻨﻮﻉ‬ ‫ﺑﻮﺩ ﺍﺯ ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺎ ﺭﻭﺣﻴﻪ ﺷﺎﺩ‬ ‫ﻭ ﺭﻭﻳﻲ ﮔﺸﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺻﻴﺪ‬ ‫ﺩﻝﻫﺎ ﻭ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﻭ‬ ‫ﻫﻤﺪﺭﺩﺍﻥ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮﺩ ﻭ‬ ‫ﺍﺯ ﺳﻮﻳﻲ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ‬ ‫ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻭ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ‬ ‫ﺣﻀﻮﺭ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ ﻭ ﻫﺮﮔﺰ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻣﻴﺪ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺩﺭ‬ ‫ﮔﻮﺷﻪﺍی ﺁﺭﺍﻡ ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺖ‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﺟﺴﺘﺠﻮی‬ ‫ﺩﻝ ﺩﺭﺩﺁﺷﻨﺎ ﻭ ﮔﻮﺵ‬ ‫ﺷﻨﻮﺍ ﻭ ﻛﺎﻡ ﺗﺸﻨﻪ ﻫﺪﺍﻳﺖ‬ ‫ﻣﻲﮔﺸﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻮﺩﻩ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻧﺮﻣﺸﻲ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳﻮی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺹ( ﺩﺭ ﭘﻲ‬ ‫‪7‬‬ ‫ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪«.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻣﻄﻬﺮی ﺩﺭﺧﺼﻮﺹ ﭘﺎﻳﺒﻨﺪی‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮ ﺍﺻﻮﻝ ﻭ ﺍﻳﺴﺘﺎﺩﮔﻲ ﻭ ﻋﺪﻡ ﻧﺮﻣﺶ ﺩﺭ‬ ‫ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺸﺮﻛﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﺻﻮﻟﻲ‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻧﺮﻣﺶ ﻧﺸﺎﻥ ﻧﻤﻲﺩﺍﺩ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ ﻓﻮﻕﺍﻟﻌﺎﺩﻩ ﻧﺮﻡ ﻭ ﻣﻬﺮﺑﺎﻥ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻓﻮﻕﺍﻟﻌﺎﺩﻩ‬ ‫ﻋﻔﻮ ﻭ ﮔﺬﺷﺖ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﺍﻳﻨﻬﺎ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ‬ ‫‪8‬‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪«.‬‬ ‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﺳﻴﺮﻩ ﭘﺮﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‬ ‫ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻋﻠﻲﺭﻏﻢ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺭﻧﺪﺍﻧﻪ ﺩﺷﻤﻦ‬ ‫ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﺗﺤﺒﻴﺐ‪ ،‬ﺗﻄﻤﻴﻊ‪ ،‬ﺗﺤﺪی‪ ،‬ﺗﻬﻤﺖ‪ ،‬ﺷﻜﻨﺠﻪ‪،‬‬ ‫‪9‬‬ ‫ﺳﻮءﻗﺼﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺤﺎﺻﺮﻩ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻲ‬ ‫ﺭﺍﻩ ﻣﺪﺍﻫﻨﻪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻫﻴﭻ ﻣﻘﻄﻌﻲ ﭘﻴﺶ ﻧﮕﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﺑﺮﺍﺋﺖ ﺍﺯ ﺷﺮک‬

‫ﺃَ ْﺳ َﻠ َﻢ َﻭ َ‬ ‫ﻴﻦ«‪ :‬ﺑﮕﻮ ﺁﻳﺎ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ‬ ‫ﻻ ﺗَ ُﻜﻮﻧ َ ﱠﻦ ِﻣ َﻦ ﺍﻟ ْ ُﻤ ْﺸ ِﺮ َﻛ َ‬ ‫ﭘﺪﻳﺪﺁﻭﺭﻧﺪﻩ ﺁﺳﻤﺎﻥﻫﺎ ﻭ ﺯﻣﻴﻦ ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﺮﮔﺰﻳﻨﻢ ﻭ‬ ‫ﺍﻭﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮﺭﺍک ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺧﻮﺭﺍک ﺩﺍﺩﻩ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺑﮕﻮ ﻣﻦ ﻣﺄﻣﻮﺭﻡ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻛﺴﻲ ﺑﺎﺷﻢ ﻛﻪ ﺍﺳﻼﻡ‬ ‫‪6‬‬ ‫ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ)ﺍﻧﻌﺎﻡ‪.(14/‬‬ ‫ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺩﻳﮕﺮ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﺎ ﺍﺳﻠﻮﺏ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻭ‬ ‫ﺭﻭﺷﻨﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺳﺮ ﺑﺎﺯ ﺯﺩﻥ‬ ‫ﺍﺯ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺳﺘﺪﻻﻝﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﺪﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻥ ﻣﺸﺮک‬ ‫ﻭﺍﮔﺬﺍﺭ ﻧﻤﻲﻛﺮﺩ‪» :‬ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻣﺘﻌﺪﺩی ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﺳﺎﺯﺵ‬ ‫ﻭ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﺳﻼﻡ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮﻁ ﻣﺪﺍﻫﻨﻪ ﻭ‬ ‫ﺳﺎﺯﺵ ﺭﺳﻮﻝ ﮔﺮﺍﻣﻲ ﻭ ﭘﻴﺮﻭی ﺍﺯ ﺑﻌﻀﻲ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺣﻔﻆ ﺁﺑﺮﻭی ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺗﻮﺩﻩﻫﺎی‬ ‫ﻋﺮﺏ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﭼﻮﻥ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖﻫﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺻﻞ ﺩﻳﺎﻧﺖ ﻭ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ‬

‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ ﺩﻋﻮﺕ ﻭ ﺑﻪ ﻛﺎﺭﮔﻴﺮی‬ ‫ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺍﻗﻨﺎﻋﻲ ﻣﺘﻨﻮﻉ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﻧﺸﺎﻧﻲ ﺍﺯ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﻧﻮﺑﺖ ﺑﻪ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺑﻴﺰﺍﺭی ﺍﺯ‬ ‫ﺷﺮک ﻭ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ‬ ‫ﺭﺍﺳﺘﺎی ﺷﻴﻮﻩ ﺳﺎﺯﺵﻧﺎﭘﺬﻳﺮی ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺑﻪ ﻓﺮﺍﺧﻮﺭ ﻧﻮﻉ ﻭ ﺷﺪﺕ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺮﺍﺗﺒﻲ ﺍﺯ ﺷﺪﺕ ﻭ ﺿﻌﻒ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺟﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍﺋﺖ ﺧﻔﻴﻒ ﺍﺑﺮﺍﺯ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪َ :‬‬ ‫»ﻻ‬ ‫ﻭﻥ َﻣﺎ ﺃَ ْﻋﺒُ ُﺪ«‪ :‬ﺁﻧﭽﻪ‬ ‫ﻭﻥ َﻭ َﻻ ﺃَﻧﺘُ ْﻢ َﻋﺎﺑ ِ ُﺪ َ‬ ‫ﺃَ ْﻋﺒُ ُﺪ َﻣﺎ ﺗَ ْﻌﺒُ ُﺪ َ‬ ‫ﺷﻤﺎ ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﻴﺪ ﻣﻦ ﻧﻤﻲﭘﺮﺳﺘﻢ‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﻲﭘﺮﺳﺘﻴﺪ‬ ‫ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻦ ﻣﻲﭘﺮﺳﺘﻢ)ﻛﺎﻓﺮﻭﻥ‪2 /‬ﻭ‪ .(3‬ﻭ ﺩﺭ ﺟﺎی‬ ‫ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺍﻧﺪﻛﻲ ﺷﺪﺕ‪» :‬ﻟ َ ُﻜ ْﻢ ِﺩﻳﻨُ ُﻜ ْﻢ َﻭﻟ ِ َﻲ ِﺩﻳﻦِ «‪ :‬ﺩﻳﻦ‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺑﺮﺍی ﺧﻮﺩﺗﺎﻥ ﻭ ﺩﻳﻦ ﻣﻦ ﺑﺮﺍی ﺧﻮﺩﻡ)ﻛﺎﻓﺮﻭﻥ‪/‬‬ ‫‪ .(6‬ﻭ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺷﺪﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ‪» :‬ﺃَﺋِﻨﱠ ُﻜ ْﻢ‬ ‫ﻭﻥ ﺃَ ﱠﻥ َﻣ َﻊ ﺍﷲﱢ ﺁﻟ ِ َﻬﻪ ﺍ ُ ْﺧ َﺮﻯ ﻗُﻞ ﻻﱠ ﺃَ ْﺷ َﻬ ُﺪ ﻗُ ْﻞ ﺇِﻧ َﱠﻤﺎ‬ ‫ﻟَﺘَ ْﺸ َﻬ ُﺪ َ‬ ‫ُﻫ َﻮ ﺇِﻟَـ ٌﻪ َﻭ ِ‬ ‫ﻮﻥ«‪ :‬ﺁﻳﺎ ﺷﻤﺎ‬ ‫ِیء ﱢﻣ ﱠﻤﺎ ﺗُ ْﺸ ِﺮ ُﻛ َ‬ ‫ﺍﺣ ٌﺪ َﻭﺇِﻧﱠﻨِﻲ ﺑَﺮ ٌ‬ ‫ﮔﻮﺍﻫﻲ ﻣﻲﺩﻫﻴﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﻨﺐ ﺧﺪﺍ‪ ،‬ﺧﺪﺍﻳﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮی‬

‫‪١٩‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﺳﺖ؟ ﺑﮕﻮ ﻣﻦ ﮔﻮﺍﻫﻲ ﻧﻤﻲﺩﻫﻢ‪ .‬ﺑﮕﻮ ﺍﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻌﺒﻮﺩ‬ ‫ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻲﺗﺮﺩﻳﺪ ﻣﻦ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﺷﺮﻳﻚ ﺍﻭ ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﻣﻲﺩﻫﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺰﺍﺭﻡ)ﺍﻧﻌﺎﻡ‪.(19/‬‬ ‫َ‬ ‫َﺍﻥ ﱢﻣ َﻦ ﺍﷲ‬ ‫»ﻭﺃﺫ ٌ‬ ‫ﻭ ﮔﺎﻫﻲ ﺩﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﺑﺰﺭگ ﻣﺮﺩﻡ‪َ :‬‬ ‫ﺎﺱ ﻳﻮ َﻡ ﺍﻟْﺤ ﱢﺞ َ َ‬ ‫ﱠ‬ ‫ِیء ﱢﻣ َﻦ‬ ‫َﻭ َﺭ ُﺳﻮﻟ ِ ِﻪ ﺇِﻟَﻰ ﺍﻟﻨﱠ ِ َ ْ َ‬ ‫ﺍﻷ ْﻛﺒَ ِﺮ ﺃ ﱠﻥ ﺍﷲ ﺑَﺮ ٌ‬ ‫ﻴﻦ َﻭ َﺭ ُﺳﻮﻟ ُ ُﻪ«‪ :‬ﻭ ﺍﻳﻦ ﺁﻳﺎﺕ ﺍﻋﻼﻣﻲ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﻟ ْ ُﻤ ْﺸ ِﺮ ِﻛ َ‬ ‫ﺟﺎﻧﺐ ﺧﺪﺍ ﻭ ﺭﺳﻮﻟﺶ ﺑﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﺣﺞ ﺍﻛﺒﺮ ﻛﻪ‬ ‫ﺧﺪﺍ ﻭ ﺭﺳﻮﻟﺶ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﺗﻌﻬﺪی ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﻧﺎﻥ ﺑﻴﺰﺍﺭﻧﺪ)ﺗﻮﺑﻪ‪.(3/‬‬ ‫ﻭ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺑﺮﺍﺋﺖ ﺍﺯ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ‪:‬‬ ‫ﻚ ﻟ ِ َﻤﻦِ ﺍﺗﱠﺒَ َﻌ َ‬ ‫ﺎﺣ َ‬ ‫ﻴﻦ ﻓَﺈ ِْﻥ‬ ‫»ﻭ ْ‬ ‫ﺍﺧ ِﻔ ْ‬ ‫ﻚ ِﻣ َﻦ ﺍﻟ ْ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨِ َ‬ ‫ﺾ َﺟﻨَ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ﺼ‬ ‫ﻘ‬ ‫ﻓ‬ ‫ک‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻮﻥ«‪ :‬ﻭ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﱢﻲ‬ ‫ﻧ‬ ‫ﺇ‬ ‫ﻞ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ِیء ﱢﻣ ﱠﻤﺎ ﺗَ ْﻌ َﻤ ُﻠ َ‬ ‫َ ٌ‬ ‫َﻋ َ ْ‬ ‫ﺁﻥ ﻣﺆﻣﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻮ ﺭﺍ ﭘﻴﺮﻭی ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﺑﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬ ‫ﻓﺮﻭﮔﺴﺘﺮ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺗﻮ ﺭﺍ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﺑﮕﻮ ﻣﻦ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ ﺑﻴﺰﺍﺭﻡ)ﺷﻌﺮﺍ‪215/‬ﻭ‪.(216‬‬

‫‪ -3‬ﺍﺑﺘﻜﺎﺭ ﻋﻤﻞ ﻭ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ‬ ‫ﺩﺭ ﺩﻋﻮﺕ‬ ‫ﺍﺯﺟﻤﻠﻪ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎی ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫ﭘﻴﮕﻴﺮ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎ ﻭ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺑﺮﺍی ﮔﺴﺘﺮﺵ‬ ‫ﺩﻋﻮﺕ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ ﻃﺮﻓﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﺭﻭﺣﻴﻪ ﺷﺎﺩ ﻭ ﺭﻭﻳﻲ ﮔﺸﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺻﻴﺪ ﺩﻝﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﻫﻤﺪﺭﺩﺍﻥ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺳﻮﻳﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﻭ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺣﻀﻮﺭ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‬ ‫ﻭ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺍﻣﻴﺪ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﮔﻮﺷﻪﺍی ﺁﺭﺍﻡ‬ ‫ﻧﻤﻲﮔﺮﻓﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﺟﺴﺘﺠﻮی ﺩﻝ ﺩﺭﺩﺁﺷﻨﺎ‬ ‫ﻭ ﮔﻮﺵ ﺷﻨﻮﺍ ﻭ ﻛﺎﻡ ﺗﺸﻨﻪ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻣﻲﮔﺸﺖ‪.‬‬ ‫ﻴﺐ‬ ‫ﻋﻠﻲ)ﻉ( ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﻳﻦ ﺻﻔﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮﺩﻩ‪َ » :‬ﻃﺒِ ٌ‬ ‫َﺩ ﱠﻭ ٌﺍﺭ ﺑ ِ ِﻄﺒﱢ ِﻪ ﻗَ ْﺪ ﺃَ ْﺣ َﻜ َﻢ َﻣ َﺮﺍ ِﻫ َﻤ ُﻪ َﻭ ﺃَ ْﺣ َﻤﻰ َﻣ َﻮ ِ‬ ‫ﺍﺳ َﻤ ُﻪ ﻳَ َﻀ ُﻊ‬ ‫َﺫﻟ ِ َ‬ ‫ﻮﺏ ُﻋ ْﻤﻲٍ َﻭ ﺁﺫ ٍ‬ ‫ﺎﺟ ُﺔ ﺇِﻟ َ ْﻴ ِﻪ ِﻣ ْﻦ ﻗُ ُﻠ ٍ‬ ‫َﺍﻥ ُﺻ ﱟﻢ‬ ‫ﻚ َﺣ ْﻴ ُﺚ ﺍَﻟ ْ َﺤ َ‬ ‫َﻭ ﺃَﻟ ْ ِﺴﻨَ ٍﻪ ﺑ ُ ْﻜ ٍﻢ ُﻣﺘﱠﺒِ ٌﻊ ﺑ ِ َﺪ َﻭﺍﺋ ِ ِﻪ َﻣ َﻮ ِ‬ ‫ﺍﺿ َﻊ ﺍَﻟ ْ َﻐ ْﻔ َﻠ ِﻪ َﻭ َﻣ َﻮﺍ ِﻃ َﻦ‬ ‫ﺍَﻟ ْ َﺤ ْﻴ َﺮ ِۀ«‪ :‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻃﺒﻴﺐ ﺳﻴﺎﺭی ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺮﺍﺧﻮﺭ‬ ‫ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻥ ﻣﺮﻫﻢ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﻣﻮﺳﻢ)ﺩﺍﻍ( ﻣﺆﺛﺮ‬ ‫ﻣﻲﻧﻬﺎﺩ ﻭ ﺑﺎ ﻣﺪﺍﻭﺍی ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺟﺴﺘﺠﻮی ﻋﻮﺍﻣﻞ‬

‫‪10‬‬

‫ﻏﻔﻠﺖ ﻭ ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻲ ﻣﺮﺩﻡ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﻃﺒﺮی ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺩﻋﻮﺕ ﺍﻧﻔﺮﺍﺩی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬ ‫»ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﻫﻴﭻ ﺗﺎﺯﻩ ﻭﺍﺭﺩی ﺍﺯ ﻋﺮﺏ‪ ،‬ﻛﻪ‬ ‫ﺩﺍﺭﺍی ﻧﺎﻡ ﻭ ﺷﻬﺮﺕ ﻭ ﺷﺮﺍﻓﺘﻲ ﺑﻮﺩ ﻣﻄﻠﻊ ﻧﻤﻲﺷﺪ‬ ‫ﻣﮕﺮ ﺁﻥ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺰﺩ ﺍﻭ ﻣﻲﺭﻓﺖ ﻭ ﺩﻋﻮﺕ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﻪ‬ ‫‪11‬‬ ‫ﺍﻭ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲﻛﺮﺩ‪«.‬‬ ‫ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺩﻋﻮﺕ ﺟﻤﻌﻲ ﺍﻭ ﻧﻴﺰ ﻧﻘﻞ ﻣﺆﻟﻒ »ﺍﻟﻄﺒﻘﺎﺕ‬ ‫ﺍﻟﻜﺒﺮی« ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺳﺖ‪» :‬ﺷﻴﻮﻩ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺩﻋﻮﺕ‬ ‫ﻋﻠﻨﻲ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺳﺎﻝ ﺩﺭ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻣﻮﺳﻢ ﺣﺞ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻨﺰﻟﮕﺎﻩﻫﺎی ﺣﺠﺎﺝ ﺩﺭ ﻋﻜﺎﻅ‪ ،‬ﻣﺠﻨﻪ ﻭ ﺫیﺍﻟﻤﺠﺎﺯ‬ ‫ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲﺷﺪ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺑﻼﻍ ﺭﺳﺎﻟﺖ ﺍﻟﻬﻲ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻭﻋﺪﻩ‬ ‫ﺑﻬﺸﺖ ﻣﻲﺩﺍﺩ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﺑﻪ ﻳﺎﺭﻳﺶ ﻧﻤﻲﺷﺘﺎﻓﺖ‬ ‫ﺣﺘﻲ ﺍﺯ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺳﺮﺍﻍ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺧﻄﺎﺏ‬ ‫ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﺪﺍ ﻣﻲﺩﺍﺩ‪ :‬ﺍی ﻣﺮﺩﻡ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ ﻣﻌﺒﻮﺩی ﺟﺰ ﺍﷲ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﺗﺎ ﺭﺳﺘﮕﺎﺭ ﺷﻮﻳﺪ ﻭ ﻋﺮﺏ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺣﺎﻛﻤﻴﺖ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺩﺭﺁﻭﺭﻳﺪ ﻭ ﻋﺠﻢ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮﺗﺎﻥ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﻮﺩ ﺍﮔﺮ‬ ‫‪12‬‬ ‫ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺑﻴﺎﻭﺭﻳﺪ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﺎﻥ ﺑﻬﺸﺖ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﺑﻮﺩ‪«.‬‬ ‫ﻛﺘﺐ ﺳﻴﺮﻩ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﺩﻋﻮﺕ ﻓﺮﺩی ﻭ‬ ‫ﻗﺒﻴﻠﻪﺍی ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﻔﺼﻴﻞ ﺫﻛﺮ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺩﻋﻮﺕ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻗﺒﺎﻳﻠﻲ ﭼﻮﻥ ﺳﻮﻳﺪ ﺑﻦ ﺻﺎﻣﺖ‪ ،‬ﺍﻳﺎﺱ‬ ‫ﺑﻦ ﻣﻌﺎﺫ‪ ،‬ﻃﻔﻴﻞ ﺑﻦ ﻋﻤﺮﻭ ﺩﻭﺳﻲ‪ ،‬ﻋﺪی ﺑﻦ ﺣﺎﺗﻢ‪،‬‬ ‫ﻣﺎﻟﻚ ﺑﻦ ﻋﻮﻑ ﻭ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ‪.‬‬ ‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺄﻣﻮﺭﻳﺖﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﻃﺎﺋﻒ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﭼﻨﺪﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﭘﻲ ﻧﺪﺍﺷﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺳﺘﺎ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‪ ،‬ﻫﻴﺄﺕﻫﺎی ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ ﻃﻮﺍﻳﻒ ﻭ ﻣﻨﺎﻃﻖ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﺮﻣﻲ ﺍﺯ ﺳﻮی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺹ( ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻭ ﺍﺻﻮﻝ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﺪ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﻧﻬﻢ )ﻋﺎﻡﺍﻟﻮﻓﻮﺩ( ﭘﺲ ﺍﺯ ﻓﺘﺢ‬ ‫ﻣﻜﻪ‪ ،‬ﻛﻪ ﻫﻴﺄﺕﻫﺎی ﺑﻨﻲ ﺗﻤﻴﻢ‪ ،‬ﺛﻘﻴﻒ‪ ،‬ﺑﻨﻲ ﺣﺎﺭﺙ ﻭ‬ ‫ﻏﻴﺮﻩ ﺷﺮﻓﻴﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﻏﻠﺐ‪ ،‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﻗﺒﻮﻝ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻪ‬ ‫ﻭﻃﻦ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﺎﺯ ﻣﻲﮔﺸﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪٢٠‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫‪ -4‬ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﻋﻮﺍﻡﻓﺮﻳﺒﻲ‬ ‫ﻭ ﺳﻨﺖﻫﺎی ﻏﻠﻂ‬

‫ﺟﺎﻣﻌﻴﺖ ﻭ ﻛﻤﺎﻝ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩی‬ ‫ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﻧﻈﺎﻡ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻛﻠﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﺩﻋﻮﺕﻫﺎی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﭘﻴﺸﻴﻦ‬ ‫ﺟﺪﺍﻳﻲ ﻭ ﺑﻲﺍﻋﺘﻨﺎﻳﻲ ﮔﺰﻳﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺭﻫﻨﻤﻮﺩ ﺍﻟﻬﻲ‬ ‫) َﻓ ِﺒ ُﻬﺪﻳ ُﻬ ُﻢ ﺍﻗ َﺘﺪِ ﻩِ( ﺑﺎ ﺟﺪﻳﺖ‬ ‫ﺗﻤﺎﻡ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮ ﺗﻌﺎﻟﻴﻢ ﺣﻘﻪ‬ ‫ﺁﻧﺎﻥ ﺻﺤﻪ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ ﺑﻠﻜﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺑﺴﻴﺎﺭ‪ ،‬ﺍﺣﻜﺎﻡ ﺷﺮﺍﻳﻊ‬ ‫ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺭﺍ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﺑﺎ‬ ‫ﺻﺒﻐﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻬﺮ ﺗﺄﻳﻴﺪ‬ ‫ﻣﻲﺯﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺯﺟﻤﻠﻪ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﻣﺮﻛﺐ‬ ‫ﻭ ﺭﻭﺵﻫﺎی ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺒﻠﻴﻎ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪ ،‬ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺳﻨﺖﻫﺎی‬ ‫ﺧﺮﺍﻓﻲ ﻭ ﻏﻠﻂ ﺑﻮﺩ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻋﻲ ﺍﺻﻼﺣﮕﺮ‪،‬‬ ‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی ﺑﺰﺭگ‬ ‫ﺑﺸﺮ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻋﻮﺍﻡﻓﺮﻳﺒﻲ ﻭ ﺳﻨﺖﻫﺎی‬ ‫ﭘﻮچ ﻭ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺑﻲﭘﺎﻳﻪ ﺑﻮﺩ‬ ‫ﻭ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﺎ ﺁﻥ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﮔﺴﺘﺮﺩﮔﻲ ﻭ ﻧﻔﻮﺫ ﺩﺭ‬ ‫ﺁﻥ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺰ ﻧﻮﻋﻲ ﻋﻮﺍﻡﻓﺮﻳﺒﻲ ﺑﺰﺭگ ﻧﺒﻮﺩ‪ .‬ﻟﺬﺍ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺟﺪی ﺑﺎ ﺁﻥ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻛﻤﺮ ﻫﻤﺖ ﺑﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺍﺑﻮﺫﺭ‪ ،‬ﭼﻮﻥ ﺳﻠﻤﺎﻥ ﺑﺎ ﺩﻳﺪﻥ‬ ‫ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ)ﺹ( ﺑﺮ ﭘﺎی ﺍﻭ ﻣﻲﺍﻓﺘﺪ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﻲﺑﻮﺳﺪ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﭼﻨﻴﻦ ﻧﻬﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪» :‬ﺍی ﺳﻠﻤﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﺁﻧﮕﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻋﺠﻢ ﺑﺎ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﺎﻧﺸﺎﻥ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫‪13‬‬ ‫ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻣﻜﻦ‪ ،‬ﻣﻦ ﺑﻨﺪﻩﺍی ﺍﺯ ﺑﻨﺪﮔﺎﻥ ﺧﺪﺍ ﻫﺴﺘﻢ‪«.‬‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﻓﻮﺕ ﭘﺴﺮ ﻣﺤﺒﻮﺏ ﺭﺳﻮﻝ‬ ‫ﺧﺪﺍ‪ ،‬ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺭﺍ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮﻓﺘﮕﻲ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪ ﻣﻲﺷﻤﺮﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺧﻄﺎی ﻓﻜﺮی ﻭ ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ ﺍﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻭ ﺍﺻﻼﺡ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪» :‬ﻣﺎﻩ ﻭ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪ ﺩﻭ‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎی ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺍی ﻣﺮگ‬ ‫ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻛﺴﻲ ﻧﻤﻲﻣﻴﺮﻧﺪ«‪14‬ﻭ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﻋﻘﻴﺪﻩ‬ ‫ﺑﺎﻃﻞ ﻭ ﺧﺮﺍﻓﻪﺍی ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺫﻫﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﻫﻢ ﻣﻲﻛﻮﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻣﻄﻬﺮی ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺍﻳﻦ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪» :‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﻧﻤﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺍﺯ ﻧﻘﺎﻁ ﺿﻌﻒ‬ ‫ﻣﺮﺩﻡ ﺑﺮﺍی ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺍﺯ‬ ‫ﻧﻘﺎﻁ ﻗﻮﺕ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻛﻨﺪ ﻧﻪ ﺍﺯ ﺟﻬﺎﻟﺖ ﻭ ﻧﺎﺩﺍﻧﻲ‬ ‫‪15‬‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ ﺍﺯ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﻭ ﺑﻴﺪﺍﺭی‪«.‬‬

‫ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﺍﺻﻼﺣﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﺍﻓﻜﺎﺭ‪ ،‬ﻋﺎﺩﺍﺕ ﻭ ﺁﺩﺍﺏ‬ ‫ﻏﻠﻂ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺤﻮﻩ ﻧﮕﺮﺵ‬ ‫ﺑﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺩﺧﺘﺮ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﺩﺍﺏ ﺟﺎﻫﻠﻲ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﺳﻚ‬ ‫ﺣﺞ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻤﻲ ﻣﻤﺰﻭﺝ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﺩﻳﮕﺮ ﺟﺪﻳﺖ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺩﺭ ﺑﺴﻂ ﺣﻘﻴﻘﺖ‬ ‫ﻭ ﻣﺤﻮ ﺑﺎﻃﻞ ﻭ ﺍﺻﻼﺡ‬ ‫ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﺎﺕ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -5‬ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺻﻤﻴﻤﻲ‬ ‫ﻭ ﭘﺎﺳﺦ ﺁﺭﺍﻡ‬

‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺭﻣﻮﺯ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪ‬ ‫ﺩﻋﻮﺕ‪ ،‬ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺧﻮﺷﺮﻭﻳﻲ ﻭ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻣﺸﻔﻘﺎﻧﻪ‬ ‫ﻭ ﻣﻬﺮﺁﻣﻴﺰ ﻭ ﺩﻭﺳﺘﻲ ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﻭ‬ ‫ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻧﻲ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﺪﺍﻭﺍ ﻭ ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻧﻲ ﻣﺤﺘﺎﺝ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﺭﺍ ﻻﻳﻖ‬ ‫ﺷﻔﻘﺖﻭﺭﺯی ﻣﻲﺩﻳﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩی‬ ‫ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ‪ ،‬ﻋﺎﻃﻔﻪ ﻭ ﺩﻟﺴﻮﺯی ﺩﺍﺷﺖ‪ ،‬ﺗﺎ‬ ‫ﺩﻝﻫﺎی ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﭘﺬﻳﺮﺵ ﭘﻴﺎﻡﻫﺎی ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﻧﺮﻡ‬ ‫ﻭ ﭘﺬﻳﺮﺍ ﮔﺮﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻭ ﻋﻨﺎﺩﺷﺎﻥ ﺑﻜﺎﻫﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺟﺎﻳﻰﻛﻪ ﺍﻣﻴﺮﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﻣﻰﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪» :‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﻧﺮﻣﺨﻮﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺩﻡ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺷﺮﺕ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﺗﺮﻳﻦ ﺍﻳﺸﺎﻥ‬ ‫‪16‬‬ ‫ﺑﻮﺩ‪«.‬‬ ‫ﺃﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ﺍﺯ ﺻﺤﺎﺑﻴﺎﻥ ﻣﺸﻬﻮﺭ‪ ،‬ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬ ‫»ﻋﺎﺩﺕ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﺮﻳﺾ ﺭﺍ ﻋﻴﺎﺩﺕ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺸﻴﻴﻊ ﺟﻨﺎﺯﻩ ﻣﻲﺭﻓﺖ ﻭ ﺩﻋﻮﺕ ﻋﻴﺪ ﺭﺍ‬ ‫‪17‬‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻴﻬﻤﺎﻧﻲ ﺍﺟﺎﺑﺖ ﻣﻲﻛﺮﺩ‪«.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪» :‬ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ‬ ‫ﻫﺮﮔﺎﻩ ﻛﺴﻲ ﺭﺍ ﺍﻓﺴﺮﺩﻩ ﻣﻲﺩﻳﺪ ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺮﻭﻳﻲ ﻭ ﻣﺰﺍﺡ‬ ‫ﺍﻭ ﺭﺍ ﺷﺎﺩﻣﺎﻥ ﻣﻲﺳﺎﺧﺖ ﻭ ﻣﻲﻓﺮﻣﻮﺩ‪ :‬ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻛﺴﻲ‬ ‫ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﻀﻮﺭ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻧﺶ ﺭﻭی ﺗﺮﺵ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺩﻭﺳﺖ‬

‫‪٢١‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺭﻣﻮﺯ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬ ‫ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪ‬ ‫ﺩﻋﻮﺕ‪ ،‬ﻣﻬﺮﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺧﻮﺷﺮﻭﻳﻲ‬ ‫ﻭ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻣﺸﻔﻘﺎﻧﻪ ﻭ ﻣﻬﺮﺁﻣﻴﺰ‬ ‫ﻭ ﺩﻭﺳﺘﻲ ﺧﺎﻟﺼﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﻭ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﻪ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎﺭﺍﻧﻲ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻣﺪﺍﻭﺍ ﻭ‬ ‫ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻧﻲ ﻣﺤﺘﺎﺝ‬ ‫ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﻭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﺭﺍ‬ ‫ﻻﻳﻖ ﺷﻔﻘﺖﻭﺭﺯی ﻣﻲﺩﻳﺪ ﻭ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩی ﺩﺭ‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ‪ ،‬ﻋﺎﻃﻔﻪ ﻭ‬ ‫ﺩﻟﺴﻮﺯی ﺩﺍﺷﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﺩﻝﻫﺎی‬ ‫ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﭘﺬﻳﺮﺵ‬ ‫ﭘﻴﺎﻡﻫﺎی ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﻧﺮﻡ ﻭ‬ ‫ﭘﺬﻳﺮﺍ ﮔﺮﺩﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ‬ ‫ﻭ ﻋﻨﺎﺩﺷﺎﻥ ﺑﻜﺎﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ -6‬ﺗﺮﻭﻳﺞ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺧﻮﺕ‬

‫‪18‬‬

‫ﻧﻤﻲﺩﺍﺭﺩ‪«.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺻﻔﺎﺕ ﻧﻴﻜﻮ ﺁﻥ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﻛﻪ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﮔﺮﺍﻣﻲ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻨﺪﺧﻮﻳﻲ ﻭ ﺗﻬﻤﺖﺯﻧﻲ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎﻥ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻲﺷﺪ ﺗﺒﻠﻮﺭ‬ ‫ﺑﺎﺭﺯﺗﺮی ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺁﻣﺎﺝ‬ ‫ﺗﻴﺮﻫﺎی ﺗﻬﻤﺖ ﻭ ﺩﺷﻨﺎﻡ ﻛﻮﺭﺩﻻﻥ ﻭ ﻧﺎﺁﮔﺎﻫﺎﻥ ﻭﺍﻗﻊ‬ ‫ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﭘﺎﺳﺦ ﺣﻀﺮﺗﺶ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﺭﻭی ﻛﺮﺍﻣﺖ‬ ‫ﻧﻔﺲ‪ ،‬ﺳﻌﻪ ﺻﺪﺭ‪ ،‬ﺍﻏﻤﺎﺽ ﻭ ﮔﺬﺷﺖ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﺑﻦ‬ ‫ﻫﺸﺎﻡ ﺩﺭ ﺳﻴﺮﻩﺍﺵ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻋﻠﻤﺎء ﻭ ﺍﺣﺒﺎﺭ ﻳﻬﻮﺩ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺍﺯ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎی ﻋﻴﺐﺟﻮﻳﺎﻧﻪ ﻭ ﻣﻌﺎﻧﺪﺍﻧﻪ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺷﺒﻬﺎﺗﻲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺧﻠﻂ ﺣﻖ ﻭ ﺑﺎﻃﻞ‬ ‫ﻣﻄﺮﺡ ﻣﻲﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎ ﺭﻫﻨﻤﻮﺩ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻪﻃﻮﺭ‬ ‫‪19‬‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﭘﺎﺳﺦ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﻲﺩﺍﺩ‪«.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻼﻣﻪ ﻣﺠﻠﺴﻲ ﺩﺭ ﺑﺤﺎﺭﺍﻻﻧﻮﺍﺭ ﺭﻭﺍﻳﺖ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻮﻥ ﻫﻤﺴﺮ ﺍﺑﻮﻟﻬﺐ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻧﺰﻭﻝ ﺳﻮﺭﻩ‬ ‫ﺗﺒﺖ)ﻣﺴﺪ( ﺩﺭﺻﺪﺩ ﺍﻧﺘﻘﺎﻡ ﺍﺯ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻭ ﻫﺠﻮ ﺍﻭ ﺑﺮﺁﻣﺪ‬ ‫ﺩﺭ ﺿﻤﻦ ﺳﺨﻨﻲ ﺷﻌﺮﮔﻮﻧﻪ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺭﺍ ﻣﺬﻣﻢ)ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎی ﻣﺤﻤﺪ( ﺧﻮﺍﻧﺪ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﻨﺎﻩ ﺑﺮﺩﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﺍﻧﻪ ﻓﺮﻣﻮﺩ‪» :‬ﺍﻳﻦﻫﺎ ﻣﺬﻣﻢ)ﻣﺬﻣﺖ ﺷﺪﻩ(‬ ‫ﺭﺍ ﺳﺮﺯﻧﺶ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﻣﻦ ﻣﺤﻤﺪ)ﺳﺘﻮﺩﻩ ﺷﺪﻩ(‬ ‫ﻫﺴﺘﻢ)ﻳﻌﻨﻲ ﺧﻄﺎﺏ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻦ ﻧﻴﺴﺖ(‪ 20«.‬ﮔﺎﻫﻲ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭘﺮﺧﺎﺵ ﻭ ﺗﻨﺪی ﺷﺨﺺ ﺗﺎﺯﻩ ﻭﺍﺭﺩ‪،‬‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩی ﻋﻤﻴﻖ ﻭ ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺍﻣﺮ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺣﺎﺟﺖ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﺳﺎﺯﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺭﻫﻨﻤﻮﺩﻫﺎی ﺭﻭﺷﻨﮕﺮ‬ ‫ﻮﻥ ﺇ ِْﺧ َﻮﻩ«‬ ‫ﻗﺮﺁﻥ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ‪» :‬ﺇِﻧ َّ َﻤﺎ ﺍﻟ ْ ُﻤ ْﺆ ِﻣﻨُ َ‬ ‫)ﺣﺠﺮﺍﺕ‪ ،(10/‬ﺭﺳﻮﻝﺧﺪﺍ )ﺹ( ﺍﺯ ﺭﺍﻩﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺮﺍﺩﺭی ﻭ ﺍﺧﻮﺕ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﺗﻔﻜﺮ‪ ،‬ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻭ ﻋﻤﻞ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺗﺠﻠﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺁﻧﻜﻪ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻤﺪﺭﺩی‪ ،‬ﻣﺤﺒﺖ‪ ،‬ﻋﻄﻮﻓﺖ‪ ،‬ﻓﺮﻳﺎﺩﺭﺳﻲ‪ ،‬ﻣﺼﺎﻓﺤﻪ‬ ‫ﺩﺳﺘﻮﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺑﻲﻣﻬﺮی‪ ،‬ﻛﻨﺎﺭﻩﮔﻴﺮی‪ ،‬ﺩﺭﻭﻍ‪ ،‬ﺗﻬﻤﺖ‪،‬‬ ‫ﺳﺨﻦﭼﻴﻨﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻧﮓﺑﺎﺯی ﻭ ﻓﺨﺮﻓﺮﻭﺷﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻨﻊ ﻣﻲﻓﺮﻣﻮﺩ‪ ،‬ﺩﻭﺑﺎﺭ ﺭﺳﻤ ًﺎ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﻋﻘﺪ‬ ‫ﺍﺧﻮﺕ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺑﺎﺭ ﺍﻭﻝ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻫﺠﺮﺕ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻬﺎﺟﺮﺍﻥ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﺭﻭ ﺩﺍﺷﺘﻦ‬ ‫ﻣﺄﻣﻮﺭﻳﺘﻲ ﺳﺘﺮگ ﻭ ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎﺯ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻫﻤﻴﺎﺭی‬ ‫ﻭ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻭ ﺗﻌﺎﻃﻒ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ »ﻣﻴﺎﻥ‬

‫ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺧﺼﻠﺖﻫﺎی ﻭﻳﮋﻩ‬ ‫ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ ﻛﻪ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ‬ ‫ﺻﺒﻐﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﺳﻼﻡ ﻭ‬ ‫ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﺑﻪ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺃﻧﺲ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ﺭﻭﺍﻳﺖ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‪» :‬ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ‬ ‫ﺑﺮ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﻭ‬ ‫ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺳﻼﻡ ﻣﻲﻛﺮﺩ‪.‬‬

‫‪٢٢‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺻﻼﺑﺖ ﻭ ﺳﺎﺯﺵﻧﺎﭘﺬﻳﺮی‬ ‫ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﺻﻮﻟﻲ ﻭ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ‬ ‫ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﺣﻖ ﺷﺨﺺ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﻣﻄﺮﺡ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻧﺮﻣﺶ ﻭ‬ ‫ﻣﺮﻭﺕ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺑﻪ ﺧﺮﺝ ﻣﻲﺩﺍﺩ‪.‬‬ ‫ﻣﻬﺎﺟﺮﺍﻥ ﺩﻭﺑﻪﺩﻭ ﻋﻘﺪ ﺑﺮﺍﺩﺭی ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩ ﺑﻴﻦ ﺍﺑﻮﺑﻜﺮ‬ ‫ﻭ ﻋﻤﺮ‪ ،‬ﺣﻤﺰﻩ ﻭ ﺯﻳﺪ ﺑﻦ ﺣﺎﺭﺛﻪ‪ :‬ﻋﺜﻤﺎﻥ ﻭ ﻋﺒﺪﺍﻟﺮﺣﻤﻦ‬ ‫ﺑﻦ ﻋﻮﻑ‪ ،‬ﺯﺑﻴﺮ ﻭ ﻋﺒﺪﺍﷲ ﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﻭ ‪ ...‬ﻭ ﻣﻴﺎﻥ ﻋﻠﻲ‬ ‫ﻭ ﺧﻮﺩﺵ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻠﻲ ﻓﺮﻣﻮﺩ‪ :‬ﺁﻳﺎ ﺭﺍﺿﻲ ﻧﻴﺴﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﻦ‬ ‫ﺑﺮﺍﺩﺭ ﺗﻮ ﺑﺎﺷﻢ؟ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺁﺭی ﺭﺍﺿﻲﺍﻡ ﻓﺮﻣﻮﺩ‪ :‬ﺗﻮ ﺑﺮﺍﺩﺭ‬ ‫‪21‬‬ ‫ﻣﻦ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎ ﻭ ﺁﺧﺮﺗﻲ‪«.‬‬ ‫ﺑﺎﺭ ﺩﻭﻡ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺍﺧﻮﺕ ﺍﻳﻤﺎﻧﻲ ﻣﻬﺎﺟﺮﺍﻥ‬ ‫ﻭ ﺍﻧﺼﺎﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﭘﺎﻳﻪﻫﺎی ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﻧﻈﺎﻡ‬ ‫ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺷﻜﻞ ﺑﺨﺸﻴﺪ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ‪» :‬ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﺎ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺩﻭ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺷﻮﻳﺪ ﻭ ﺩﺳﺖ ﻋﻠﻲﺍﺑﻦ‬ ‫‪22‬‬ ‫ﺍﺑﻴﻄﺎﻟﺐ )ﻉ( ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ‪ :‬ﻫﺬﺍ ﺍﺧﻲ‪«.‬‬

‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﻳﻢ‬ ‫ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺳﻴﺮﻩ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺣﻀﺮﺗﺶ ﺑﺮ‬ ‫ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻋﻤﻠﻲ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﺁﺛﺎﺭ‬ ‫ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭ ﺁﻥ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻭﺭﺯﻳﻢ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻛﺎﻭﺵ‬ ‫ﺟﺪیﺗﺮ ﺍﺭﺑﺎﺏ ﻧﻈﺮ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻴﻢ‪.‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺪﺍﺭﺍ‪ ،‬ﻧﺮﻣﺶ ﻭ ﺁﺳﺎﻥﮔﻴﺮی ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ ﻭ ﺟﺰﺋﻲ‬

‫ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺻﻼﺑﺖ ﻭ ﺳﺎﺯﺵﻧﺎﭘﺬﻳﺮی ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ﺍﺻﻮﻟﻲ ﻭ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻋﻘﻴﺪﺗﻲ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﺣﻖ ﺷﺨﺺ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﻄﺮﺡ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻧﺮﻣﺶ ﻭ ﻣﺮﻭﺕ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺑﻪ ﺧﺮﺝ ﻣﻲﺩﺍﺩ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻣﻄﻬﺮی ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎﺭﻩ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﺮﺩی ﻭ ﺷﺨﺼﻲ‬ ‫‪ -7‬ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﺑﻪ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ‬ ‫ﻧﺮﻡ ﻭ ﻣﻼﻳﻢ ﺑﻮﺩ ﻧﻪ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﺻﻮﻟﻲ‪ 25«.‬ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ‬ ‫ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺧﺼﻠﺖﻫﺎی ﻭﻳﮋﻩ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ ﻛﻪ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺫﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺁﻥ‬ ‫ﺻﺒﻐﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﺳﻼﻡ ﻭ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﺑﻪ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻳﻬﻮﺩی ﻣﺪﻋﻲ ﺑﺎ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻋﻠﻴﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﺩﻋﻮی‬ ‫ﺃﻧﺲﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‪» :‬ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺑﺮ ﻛﺮﺩ ﻭ ﻗﺎﺿﻲ ﺑﻪ ﻧﻔﻊ ﻳﻬﻮﺩی ﺣﻜﻢ ﻛﺮﺩ ﻭ ﻳﻬﻮﺩی‬ ‫‪23‬‬ ‫ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻣﻲﮔﺬﺷﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ ﺳﻼﻡ ﻣﻲﻛﺮﺩ‪«.‬‬ ‫ﻭﻗﺘﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻭ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺍﻳﻦ ﻗﻀﺎﻭﺕ ﺭﺍ ﺍﺯ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻓﻴﺾ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﻣﺤﺠﻪﺍﻟﺒﻴﻀﺎء ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪ :‬ﺳﻮی ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻛﺮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺁﻣﺪ‪.‬‬ ‫»ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ ﺍﺯ ﺳﻔﺮی ﻣﺮﺍﺟﻌﺖ ﻣﻲﻛﺮﺩ ﺑﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﺁﺳﺎﻥﮔﻴﺮی ﺍﻭ ﻛﺎﻓﻲ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺳﺨﻦ ﺍﻧﺲ‬ ‫ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻣﻲﺍﻳﺴﺘﺎﺩ ﻭ ﺍﻣﺮ ﻣﻲﻓﺮﻣﻮﺩ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﻦ ﻣﺎﻟﻚ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪» :‬ﻣﺪﺕ ﻧﻪ ﺳﺎﻝ ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ‬ ‫ﻣﻲﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﻭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﻏﻮﺵ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺹ( ﺑﻮﺩﻡ ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﻳﺎﺩ ﻧﺪﺍﺭﻡ ﻫﻴﭽﮕﺎﻩ ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺭﺍ ﺑﺮ ﭘﺸﺖ ﻭ ﺩﻭﺵ ﺧﻮﺩ ﺳﻮﺍﺭ ﭼﺮﺍ ﻓﻼﻥ ﻛﺎﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪی؟ ﻭ ﻫﺮﮔﺰ ﺩﺭ ﻛﺎﺭی‬ ‫ﻣﻲﻛﺮﺩ ﻭ ﺍﺻﺤﺎﺏ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ‬ ‫ﺍﺯ ﻣﻦ ﻋﻴﺐ ﻧﮕﺮﻓﺖ‪ 26«.‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ‬ ‫ﺳﻔﺎﺭﺵ ﻣﻲﻛﺮﺩ‪ .‬ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺍﺯ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪» :‬ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺮﺍ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺻﺤﻨﻪ ﺑﻲﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺧﻮﺷﺤﺎﻝ ﺑﺮ ﺍ ﺳﺎ ﺱ ﺭ ﻫﻨﻤﻮ ﺩ ﻫﺎ ی ﺑﺮﺍی ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﻧﻪ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ ﻭ ﺧﺎﻃﺮﻩ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺭﻭﺷﻨﮕﺮ ﻗﺮﺁﻥ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ‪ :‬ﺳﺮﺯﻧﺶ ﻭ ﻋﻴﺒﺠﻮﻳﻲ‪ 27«.‬ﻭ ﺩﺭ‬ ‫‪24‬‬ ‫ﻫﺮﮔﺰ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﻧﻤﻲﻛﺮﺩﻧﺪ‪«.‬‬ ‫» ِﺇ ﻧ َّ َﻤﺎ ﺍ ﻟ ْ ُﻤ ْﺆ ِﻣ ﻨُﻮ َﻥ ِﺇ ْﺧ َﻮ ۀ « ﺟﺎی ﺩﻳﮕﺮ ﻓﺮﻣﻮﺩ‪» :‬ﻫﻤﺎﻧﺎ ﻣﻦ‬ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﺳﻮﻡ‪ :‬ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی )ﺣﺠﺮﺍﺕ‪ ،(10/‬ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺑﺮﺍی ﺷﻤﺎ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﭘﺪﺭ ﺑﺮﺍی‬ ‫‪28‬‬ ‫)ﺹ( ﺍﺯ ﺭﺍﻩﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﻫﺴﺘﻢ‪«.‬‬ ‫ﻋﻤﻠﻲ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻛﺘﺎﺏ »ﺍﻟﻤﻨﻬﺞ‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﺪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺮﺍﺩﺭی‬ ‫ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ ﺗﻤﺎﻣ ًﺎ ﻭ ﺍﺧﻮﺕ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺭ ﺗﻔﻜﺮ‪ ،‬ﺍﻟﺤﺮﻛﻲ« ﻧﻴﺰ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺻﻔﺎﺕ ﻧﻴﻜﻮ ﻣﻲﻧﻮﻳﺴﺪ‪» :‬ﺍﮔﺮ‬ ‫ﺩﺍﺭﺍی ﺟﻨﺒﻪ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻭ ﻋﻤﻞ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺭﻓﻖ ﻭ ﻣﺪﺍﺭﺍ ﻧﺒﻮﺩ ﺍﺣﺴﺎﺳﺎﺕ‬ ‫ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﺧﺎﻟﺘﻲ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﻳﺎ ﺗﺠﻠﻲ ﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﻝﻫﺎ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ ﺍﻭ ﮔﺮﺩ ﻧﻤﻲﺁﻣﺪﻧﺪ‬ ‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‬

‫‪٢٣‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻭ ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﺑﺮﺩﺑﺎﺭی ﻭ ﺣﻠﻢ ﺯﺍﻳﺪﺍﻟﻮﺻﻒ ﻭ ﺭﻋﺎﻳﺖ‬ ‫ﻋﻮﺍﻃﻒ ﻭ ﺻﻤﻴﻤﻴﺖ ﻭ ﺗﻮﺍﺿﻊ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﺒﻮﺩ ﻫﺮﮔﺰ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺩﺭ ﻧﻔﻮﺱ ﺍﻣﻜﺎﻥﭘﺬﻳﺮ ﻧﻤﻲﮔﺸﺖ ﻭ ﺟﺎﻥﻫﺎی‬ ‫‪29‬‬ ‫ﺁﺩﻣﻴﺎﻥ ﺑﺎ ﺍﻭ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻧﻤﻲﺷﺪﻧﺪ‪«.‬‬

‫‪ -2‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻃﺒﻘﺎﺕ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺿﻌﻔﺎ‬ ‫ﻭ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺭﻭﺣﻴﻪ ﺣﻖﭘﺬﻳﺮی ﻭ ﺗﻼﺷﮕﺮی‬ ‫ﻭ ﺗﺤﺮک ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﺣﻖﺟﻮﻳﻲ ﻭ ﺍﺧﻼﺹ ﻭﺍﻓﺮ ﺿﻌﻔﺎ ﻭ ﻣﺴﺘﻤﻨﺪﺍﻥ ﻭ‬ ‫ﺩﺭﻭﻳﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﺗﻌﻠﻘﺎﺕ ﺟﺪی ﺩﻧﻴﻮی‪ ،‬ﺩﺭ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﺍﻫﺘﻤﺎﻡ ﻭﻳﮋﻩﺍی ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻗﺸﺎﺭ ﻣﻌﻄﻮﻑ ﻣﻰﮔﺮﺩﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻃﺒﻖ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺍﺑﻦ ﺳﻌﺪ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺳﻴﺮﻩﻧﻮﻳﺴﺎﻥ‪ ،‬ﺍﻳﻤﺎﻥ‬ ‫‪30‬‬ ‫ﺁﻭﺭﺩﮔﺎﻥ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺿﻌﻔﺎ ﻭ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻃﻮﺭی ﻛﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺳﺮﺍﻥ ﺷﺮک ﻧﺰﺩ ﺍﻓﺮﺍﺩی ﭼﻮﻥ‬ ‫ﻋﺒﺪﺍﻟﻤﻄﻠﺐ ﻭ ﺍﺑﻮﻃﺎﻟﺐ ﺍﻳﻦ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺭﺍ ﻣﻲﺑﺮﺩﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ)ﺹ( ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ‪ ،‬ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ‪ ،‬ﺑﺮﺩﮔﺎﻥ ﻭ ﻛﻨﻴﺰﺍﻥ ﻣﺎ‬ ‫‪31‬‬ ‫ﺭﺍ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻣﻲﺑﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺿﻌﻔﺎ ﻭ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩ ﺍﺧﻼﺹ ﻭ ﻣﻌﺎﺭﻑ ﻭﺍﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ‬ ‫ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ ﻋﻤﺎﺭ ﻳﺎﺳﺮ‪ ،‬ﺻﻬﻴﺐ ﺑﻦ ﺳﻨﺎﻥ‪ ،‬ﺑﻼﻝ‬ ‫ﺑﻦ ﺭﺑﺎﺡ‪ ،‬ﺧﺒﺎﺏ ﺑﻦ ﺍﻻﺭﺕ ﻭ ﻋﺎﻣﺮ ﺑﻦ ﻓﻬﻴﺮﻩ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻘﺶ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺗﺤﻮﻻﺕ ﻣﻬﻢ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺳﻼﻡ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﺍﻧﻜﺎﺭ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﻣﺮﺣﻠﻪﺑﻨﺪی ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻭ ﺯﻣﺎﻥﺑﻨﺪی‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ‬

‫‪32‬‬

‫ﺁﻣﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫»ﻭﺃﻧ ِﺬ ْﺭ‬ ‫ﺩﻭ‪ -‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﻧﺬﺍﺭ ﻋﺸﻴﺮﻩ ﺑﺎ ﻧﺰﻭﻝ ﺁﻳﻪ َ‬ ‫ﻚ َْ‬ ‫ﻴﺮﺗَ َ‬ ‫ﻴﻦ« ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺩﻭ‬ ‫ﺍﻷ ْﻗ َﺮﺑ ِ َ‬ ‫َﻋ ِﺸ َ‬ ‫ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺩﻋﻮﺕ ﻣﺨﻔﻲ ﻭ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻭ ﻣﺪﺗﻲ‬ ‫ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻭ ﺍﻧﺪک ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺠﺎﻣﻴﺪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺳﻌﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺻﻒ ﺍﻳﻤﺎﻧﻲ ﻭ ﺧﻂ ﺩﻓﺎﻋﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬ ‫ﺩﺷﻤﻨﻲﻫﺎی ﺭﻭﺯﺍﻓﺰﻭﻥ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺍﺯ ﺗﻌﻠﻘﺎﺕ ﻗﺒﻴﻠﻪﺍی ﺧﻮﻳﺸﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺑﻬﺮﻩ ﺟﺴﺖ ﺗﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺳﻪ‪ -‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺩﻋﻮﺕ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻭ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﻧﺰﻭﻝ‬ ‫ﻴﻦ ﺇِﻧ ﱠﺎ‬ ‫َﺎﺻ َﺪ ْﻉ ﺑ ِ َﻤﺎ ﺗُ ْﺆ َﻣ ُﺮ َﻭﺃَ ْﻋﺮ ْ‬ ‫ﺁﻳﻪ »ﻓ ْ‬ ‫ِﺽ َﻋﻦِ ﺍﻟ ْ ُﻤ ْﺸ ِﺮ ِﻛ َ‬ ‫َﻛ َﻔ ْﻴﻨَ َ‬ ‫ﻴﻦ«)ﺣﺠﺮ‪94/‬ﻭ‪ (95‬ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﻋﻮﺕ‬ ‫ﺎک ﺍﻟ ْ ُﻤ ْﺴﺘَ ْﻬ ِﺰﺋ ِ َ‬ ‫ﻋﻠﻨﻲ ﻭ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺭﺳﻴﺪ ﻭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺑﻲﻭﻗﻔﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﺻﺤﻨﻪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ ﻭ ﺩﺭﮔﻴﺮیﻫﺎ ﻭ ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮیﻫﺎی‬ ‫ﺧﺼﻤﺎﻧﻪ ﺁﻏﺎﺯ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪.‬‬ ‫»ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺴﺘﮕﺎﻥ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬ ‫ﺍﻧﺬﺍﺭ ﻛﺮﺩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﻗﻀﻴﻪ ﻧﺒﻮﺕ ﺩﺭ ﻣﻜﻪ ﻛﻪ‬ ‫ﻗﺮﻳﺶ ﺟﺪی ﺑﻮﺩﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭک ﻛﺮﺩ ﻭ ﺣﻤﻠﻪﻫﺎی‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻋﻠﻴﻪ ﺁﻥ ﺷﺮﻭﻉ ﻧﻤﻮﺩ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺵ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﺍﺩ ﺗﺎ ﺩﻋﻮﺕ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﻋﻠﻨﻲ ﺳﺎﺯﺩ ﻭ ﺣﺘﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﻗﺮﻳﺶ ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺷﻮﻧﺪ ﻭﺍﺳﻼﻡ‬ ‫‪33‬‬ ‫َﺎﺻ َﺪ ْﻉ ﺑ ِ َﻤﺎ ﺗُ ْﺆ َﻣ ُﺮ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪ‪«.‬‬ ‫ﺭﺍ ﺑﭙﺬﻳﺮﻧﺪ ﭘﺲ ﺁﻳﻪ ﻓ ْ‬ ‫ﺩﺭﺧﺼﻮﺹ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺁﻏﺎﺯ ﺩﻋﻮﺕ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ‬ ‫ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺫﻛﺮ ﻳﻚ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺴﻨﺪﻩ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪» :‬ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﺎﻻی ﺳﻨﮕﻲ ﺍﻳﺴﺘﺎﺩ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ‪:‬‬ ‫ﺍی ﮔﺮﻭﻩ ﻗﺮﻳﺶ! ﺍی ﺧﻠﻖ ﻋﺮﺏ ﺷﻤﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻻ ﺍﻟﻪ‬ ‫ﺍﻻ ﺍﷲ ﻭ ﺭﺳﺎﻟﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺩﻋﻮﺕ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﻭ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﺖﻫﺎ ﻭ ﺷﺮﻳﻚﻫﺎ ﺭﺍ ﺭﻫﺎ ﺳﺎﺯﻳﺪ‬ ‫ﻭ ﺩﻋﻮﺕ ﻣﺮﺍ ﺍﺟﺎﺑﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﺗﺎ ﻣﺎﻟﻚ ﺗﻤﺎﻡ ﻋﺮﺏ ﺷﻮﻳﺪ‬ ‫ﻭ ﻋﺠﻢ ﺑﻪ ﺩﻳﻦ ﺷﻤﺎ ﺩﺭ ﺁﻳﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺑﻬﺸﺖ ﺍﺯ ﺳﻼﻃﻴﻦ‬ ‫ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻣﺮﺩﻡ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻬﺰﺍء ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﮔﻔﺘﻨﺪ‪:‬‬ ‫‪34‬‬ ‫ﭘﺴﺮ ﻋﺒﺪﺍﷲ ﺩﭼﺎﺭ ﺟﻦ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪«.‬‬

‫ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﺄﻣﻮﺭﻳﺖ ﺑﺰﺭگ‪ ،‬ﺯﻣﺎﻥﺑﻨﺪی ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﺍﻗﺪﺍﻣﺎﺕ ﺑﺮﺍی ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎ ﺿﺮﻭﺭﺕ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺳﻴﺮﻩﻧﻮﻳﺴﺎﻥ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﺩﻋﻮﺕ ﻧﺒﻮی ﺭﺍ‬ ‫ﺩﺭ ﺩﻭ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺩﺭ ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪﻩﺍﻧﺪ‪:‬‬ ‫ﻳﻚ‪ -‬ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺩﻋﻮﺕ ﻣﺨﻔﻲ ﻭ ﺍﻧﻔﺮﺍﺩی ﻛﻪ ﺳﻪ‬ ‫ﺳﺎﻝ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﻃﺒﺮی ﺣﻀﺮﺕ ﺭﺳﻮﻝ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﺑﺘﺪﺍی ﻧﺒﻮﺕ ﺗﺎ ﺳﻪ ﺳﺎﻝ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻧﻬﺎﻧﻲ ﺩﻋﻮﺕ‬ ‫‪ -4‬ﻫﺠﺮﺕ‬ ‫َﺎﺻ َﺪ ْﻉ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮﺩ ﺗﺎ ﻣﺄﻣﻮﺭ ﺑﻪ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺩﻋﻮﺕ ﺷﺪ ﻭ ﺁﻳﻪ »ﻓ ْ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻫﺠﺮﺕ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﺑﺤﺚ ﻣﺮﺣﻠﻪﺑﻨﺪی‬ ‫ﻴﻦ«)ﺣﺠﺮ‪ (94/‬ﻭ ﺁﻳﻪ‬ ‫ﺑ ِ َﻤﺎ ﺗُ ْﺆ َﻣ ُﺮ َﻭﺃَ ْﻋﺮ ْ‬ ‫ِﺽ َﻋﻦِ ﺍﻟ ْ ُﻤ ْﺸ ِﺮ ِﻛ َ‬ ‫ﺍﻷ ْﻗﺮﺑِﻴﻦ«)ﺷﻌﺮﺍء‪ (214/‬ﻓﺮﻭﺩ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﺟﺎی ﺩﺍﺩ ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻭﻳﮋﻩ ﺁﻥ‬ ‫َ‬ ‫ﻴﺮﺗَ َ‬ ‫ﻚ َْ َ َ‬ ‫َ‬ ‫»ﻭﺃﻧ ِﺬ ْﺭ َﻋ ِﺸ َ‬

‫‪٢٤‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺟﺪﺍﮔﺎﻧﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﺻﻞ ﺍﺑﺘﻜﺎﺭ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﭘﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮﺍی ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﺩﺭ ﺩﻋﻮﺕ ﻧﺒﻮی ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﻣﻘﻄﻊ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﺤﺾ ﻣﻲﻛﺮﺩ‪ .‬ﺧﺎﻧﻪ ﺍﺭﻗﻢ ﺑﻦ ﺍﺑﻲ ﺍﻻﺭﻗﻢ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎﻩ ﺑﻮﺩ‬ ‫ﺁﻧﻜﻪ ﺭﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭی ﺩﻋﻮﺕ ﻭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﭘﻴﺸﺘﺎﺯ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﺁﻣﻮﺯﺵﻫﺎی ﻗﺮﺁﻧﻲ ﺭﺍ‬ ‫ﺁﻥ ﺑﺴﺘﻪ ﺩﻳﺪ ﺑﺎ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﺍﺯ ﺳﻜﻮﺕ ﻭ ﺛﺒﺎﺕ ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﻓﺮﺍ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﺍﺭﻗﻢ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﺣﺮﻛﺖﻫﺎی ﺍﺻﻼﺣﻲ ﻭ ﺍﻧﻘﻼﺑﻲ ﭼﻮﻧﺎﻥ ﺳﻢ ﻣﻬﻠﻚ ﺧﻮﺩﺵ ﻫﻔﺘﻤﻴﻦ ﻧﻔﺮی ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﺧﺎﻧﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻫﺠﺮﺕ ﺭﺍ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺩﻗﻴﻖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻭ ﻳﺎﺭﺍﻧﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩ ﻭ ﻋﺪﻩ‬ ‫ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﺮﺍی ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺯﻳﺎﺩی ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺍﺳﻼﻡ‬ ‫ﺍﺷﺨﺎﺹ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﻮﻋﻲ ﺗﺎﺭﻳﺦﮔﺬﺍﺭی ﻫﻢ ﺷﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮ ﻋﺰﻳﻤﺖ ﻛﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﺍﻭﻝ ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺍﺯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺣﺒﺸﻪ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺩﺍﻣﻨﻪ ﻛﻮﻩ ﺻﻔﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ‬ ‫‪37‬‬ ‫ﺳﻔﺮ ﻫﺠﺮﺕﻭﺍﺭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻃﺎﺋﻒ‪ ،‬ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﺩﻭﻡ ﺑﻪ ﺩﺍﺭﺍﻻﺳﻼﻡ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﺒﺸﻪ ﻭ ﻫﺠﺮﺕ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﺼﺎﺩﻳﻖ ﺷﻴﻮﻩ‬ ‫ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺩﻋﻮﺕ ﻋﻠﻨﻲ ﺟﺪی ﺍﺯ ﻣﺤﺎﻓﻞ ﻛﻮﭼﻚ‬ ‫ﻫﺠﺮﺕ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﺣﻀﺮﺕ ﻣﻲﺧﻮﺍﺳﺖ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻲ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎﻩ ﺩﻋﻮﺕ ﻣﺴﺠﺪ ﺍﻟﺤﺮﺍﻡ ﺑﻮﺩ‬ ‫ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺍﻭ ﻣﺪﺗﻲ ﺍﺯ ﺁﺯﺍﺭ ﻭ ﺍﺳﺘﻬﺰﺍء ﻭ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻗﺮﻳﺶ ﻛﻪ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﻃﻮﺍﻑ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﻋﺒﺎﺩﺍﺕ‬ ‫ﻭﻳﮋﻩ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ ﺩﺭ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻣﺎﻥ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺗﺎ ﺷﺎﻳﺪ ﺯﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ‬ ‫ﻓﺮﺍ ﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﻋﺪﻩ‬ ‫ﺑﺪﻭ ﻭﺭﻭﺩ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ‪،‬‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺭﻭﺣﻴﻪ ﺣﻖﭘﺬﻳﺮی‬ ‫ﻣﺴﺠﺪ ﻗﺒﺎ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﻭ ﻣﺮﻛﺰ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻭ ﺑﺮﺍی ﺍﺳﻼﻡ ﻭ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻭ ﺗﻼﺷﮕﺮی ﻭ ﺗﺤﺮک ﻣﻮﺟﻮﺩ‬ ‫ﺁﻥ‬ ‫ﺩﻋﻮﺕ ﻧﺒﻮی ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﭘﺲ‬ ‫ﻣﺤﻴﻂ ﺍﻣﻦﺗﺮی ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﺑﻪ‬ ‫‪35‬‬ ‫ﺍﺯ ﭼﻨﺪی ﻣﺴﺠﺪﺍﻟﻨﺒﻲ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺁﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﻖﺟﻮﻳﻲ ﻭ ﺍﺧﻼﺹ ﻭﺍﻓﺮ ﺿﻌﻔﺎ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬ ‫ﺳﻴﺪ ﻗﻄﺐ ﺑﺮ ﻫﺪﻑ ﺩﻭﻡ ﻭ ﻣﺴﺘﻤﻨﺪﺍﻥ ﻭ ﺩﺭﻭﻳﺸﺎﻥ ﺍﺯ‬ ‫ﻭ ﺩﺍﻣﻨﻪ ﺑﻬﺮﻩﺑﺮﺩﺍﺭی ﺁﻥ‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺍﻣﻦ‬ ‫ﺗﻌﻠﻘﺎﺕ ﺟﺪی ﺩﻧﻴﻮی‪ ،‬ﺩﺭ ﺗﺒﻠﻴﻎ‬ ‫ﺣﻀﺮﺕ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎﻩﻫﺎی‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺗﺄﻛﻴﺪ‬ ‫ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺍی‬ ‫ﻭﻳﮋﻩ‬ ‫ﺍﻫﺘﻤﺎﻡ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﺩﻋﻮﺕ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪» :‬ﺍﻳﻨﺎﻥ ﺑﺮﺍی ﺣﻔﻆ‬ ‫ﮔﺮﺩﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻰ‬ ‫ﻣﻌﻄﻮﻑ‬ ‫ﺍﻗﺸﺎﺭ‬ ‫ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﺒﺎﺩی‪،‬‬ ‫ﺟﺎﻧﺸﺎﻥ ﺑﻪ ﻫﺠﺮﺕ ﻧﺮﻓﺘﻨﺪ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺍﺭﺷﺎﺩی‪ ،‬ﺗﻌﻠﻴﻤﻲ‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮﺍی ﺍﻳﺠﺎﺩ ﭘﺎﻳﮕﺎﻫﻲ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺩﻋﻮﺕ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﺷﺪﻧﺪ ﭼﻮﻥ ﻫﻤﮕﻲ ﻭ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﻭ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‬ ‫ﺩﺍﺭﺍی ﻗﺒﻴﻠﻪ ﻭ ﭘﺸﺘﻮﺍﻧﻪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻧﻴﺰ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫‪36‬‬ ‫ﺑﻮﺩﻧﺪ‪«.‬‬ ‫‪ -6‬ﺍﻋﺰﺍﻡ ﻣﺒﻠﻎ ﺑﻪ ﺷﻬﺮﻫﺎ ﻭ ﻗﺒﺎﻳﻞ‬ ‫ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﻫﺠﺮﺕ‬ ‫ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎی ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﻭ ﺗﺤﺮک ﺩﺳﺘﮕﺎﻩ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ‬ ‫ﺩﻭﻡ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﺑﻪ ﺣﺒﺸﻪ ﻭ ﻫﺠﺮﺕ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺩﺭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ)ﺹ( ﺍﻋﺰﺍﻡ ﺍﻓﺮﺍﺩی ﻧﺨﺒﻪ ﻭ ﺑﺎ ﻓﻀﻴﻠﺖ‬ ‫ﺳﺎﻝ ﺳﻴﺰﺩﻫﻢ ﺑﻌﺜﺖ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﺪی ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺍﺯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﻫﺎی ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺩﻭﺭ ﻭ‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﻣﻜﻪ‪ ،‬ﺣﺒﺸﻪ ﻭ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻭ ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﺣﻔﻆ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﮔﺎﻥ ﮔﺎﻫﻲ ﺣﺎﻣﻞ ﭘﻴﺎﻡ‬ ‫ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰی ﺩﻋﻮﺕ ﻭ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎی ﻭﻓﺎﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺩﻋﻮﺕ ﺍﺳﻼﻡ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻣﺄﻣﻮﺭ ﺍﺭﺷﺎﺩ ﻭ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬ ‫ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺭﺳﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻤﺎﻥﺁﻭﺭﻧﺪﮔﺎﻥ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺳﺘﺎ ﻣﻌﺎﺫ ﺑﻦ ﺟﺒﻞ ﺑﻦ‬ ‫ﺣﻤﻴﺮ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﺷﺪ؛ ﻋﻤﺮﻭ ﺑﻦ ﺣﺰﻡ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ‬ ‫‪ -5‬ﺑﺮﭘﺎ ﻛﺮﺩﻥ ﭘﺎﻳﮕﺎﻩﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺮﺍی ﺗﻤﺮﻛﺰ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﻭ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﻨﻲ ﺍﻟﺤﺎﺭﺙ؛ ﻭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺩﻳﮕﺮ‪ .‬ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﻣﺆﺛﺮﺗﺮ ﻭ‬ ‫ﻭ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺩﻋﻮﺕ ﻛﺎﺭﺳﺎﺯﺗﺮ ﺍﻋﺰﺍﻡ ﻣﺼﻌﺐ ﺑﻦ ﻋﻤﻴﺮ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ‬

‫‪٢٥‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﭘﻴﻤﺎﻥ ﺍﻭﻝ ﻋﻘﺒﻪ ﺑﺮﺍی ﺗﻌﻠﻴﻢ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﻭ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻗﺮﺁﻥ‬ ‫ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻮﻓﻖﺗﺮﻳﻦ ﺍﻋﺰﺍﻡ ﻣﺒﻠﻎ ﺩﺭ‬ ‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺩﺍﻧﺴﺖ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﻭ‬ ‫ﻣﺆﺛﺮ ﻣﺼﻌﺐ ﺑﻦ ﻋﻤﻴﺮ ﻣﺒﻠﻎ ﺟﻮﺍﻥ ﻭ ﺑﺮﺍﺯﻧﺪﻩ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﻭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﺒﻠﻴﻐﻲ ﺑﻴﻌﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﻋﻘﺒﻪ ﺍﻭﻝ ﻭ ﺩﻭﻡ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻭ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺭﻭﺯ ﺑﻪ ﺭﻭﺯ ﻧﺎﻡ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺯﺑﺎﻥﻫﺎ‬ ‫ﺑﻴﻔﺘﺪ ﻭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺯﻳﺎﺩﺗﺮی ﺷﻴﻔﺘﻪ ﻭ ﺩﻟﺒﺎﺧﺘﻪ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ‬ ‫ﮔﺮﺩﻧﺪ‪ 38‬ﻭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁﻥ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺗﻌﻠﻴﻢ‬

‫ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﻣﺮﻛﺐ ﻭ‬ ‫ﺭﻭﺵﻫﺎی ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‪،‬‬ ‫ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺳﻨﺖﻫﺎی ﺧﺮﺍﻓﻲ ﻭ ﻏﻠﻂ‬ ‫ﺑﻮﺩ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻋﻲ ﺍﺻﻼﺣﮕﺮ‪،‬‬ ‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺑﻴﻤﺎﺭیﻫﺎی ﺑﺰﺭگ ﺑﺸﺮ‬ ‫ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻋﻮﺍﻡﻓﺮﻳﺒﻲ‬ ‫ﻭ ﺳﻨﺖﻫﺎی ﭘﻮچ ﻭ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺑﻲﭘﺎﻳﻪ‬ ‫ﺑﻮﺩ ﻭ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺖﭘﺮﺳﺘﻲ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮﺩﮔﻲ ﻭ ﻧﻔﻮﺫ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺟﺰ‬ ‫ﻧﻮﻋﻲ ﻋﻮﺍﻡﻓﺮﻳﺒﻲ ﺑﺰﺭگ ﻧﺒﻮﺩ‪ .‬ﻟﺬﺍ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺟﺪی ﺑﺎ ﺁﻥ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻛﻤﺮ‬ ‫ﻫﻤﺖ ﺑﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺩﻳﺪﻩ‪ ،‬ﭘﺸﺘﻮﺍﻧﻪ ﺍﺻﻠﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺴﻂ ﻧﺪﺍی ﺍﺳﻼﻡ‬ ‫ﺩﺭ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺭﻭﺯﺍﻓﺰﻭﻥ‬ ‫ﺩﻋﻮﺕ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﮔﺮﺩﻳﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -7‬ﺍﺩﺏ ﻭ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻭ ﺁﺭﺍء‬ ‫ﻣﺮﺩﻡ‬ ‫ﺩﺭ ﺳﻴﺮﻩ ﻫﻴﭻ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ‬ ‫ﺳﻴﺮﻩ ﺩﺭﺧﺸﺎﻥ ﺭﺳﻮﻝ ﻣﻜﺮﻡ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﻭ ﺍﺩﺏ‬ ‫ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺍﺯ ﻋﻤﻖ ﺟﺎﻥ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻧﻤﻲﺧﻮﺭﺩ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻛﺎﻓﺮﺍﻥ‬ ‫ﻭ ﻣﺸﺮﻛﺎﻥ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﺣﺮﻣﺖ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺟﺎﻧﺐ ﺍﺩﺏ ﺭﺍ‬ ‫ﻓﺮﻭﮔﺬﺍﺭ ﻧﻤﻲﻛﺮﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ‬ ‫ﺩﻋﻮﺕ ﺍﻭ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻣﻨﺸﺄ ﺍﻳﻦ ﺍﻟﺘﺰﺍﻡ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ ﺣﺮﻣﺖ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮﺩ ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻭ‬

‫ﺗﺠﺴﻢ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻮﺩ)ﻛﺎﻥ ﺧﻠﻘﻪ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ( ‪ .‬ﻫﻤﺎﻥ ﻗﺮﺁﻧﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﺟﺎی ﺟﺎی ﺧﻮﺩ ﺣﺮﻳﻢ ﺍﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﺭﺍ ﺑﺲ ﻣﺤﺘﺮﻡ‬ ‫ﻣﻲﺷﻤﺎﺭﺩ‪» :‬ﺍ ْﺫ َﻫﺒَﺎ ﺇِﻟَﻰ ﻓِ ْﺮ َﻋ ْﻮ َﻥ ﺇِﻧ ﱠ ُﻪ َﻃ َﻐﻰ ﻓَ ُﻘﻮ َ‬ ‫ﻻ ﻟ َ ُﻪ ﻗَ ْﻮ ً‬ ‫ﻻ‬ ‫ﻟﱠﻴﱢﻨ ًﺎ ﻟ ﱠ َﻌﻠﱠ ُﻪ ﻳَﺘَ َﺬ ﱠﻛ ُﺮ ﺃَ ْﻭ ﻳَ ْﺨ َﺸﻰ«‪ :‬ﺳﻮی ﻓﺮﻋﻮﻥ ﺭﻭﻳﺪ ﻭ ﺑﺎ‬ ‫ﺍﻭ ﺳﺨﻦ ﻧﺮﻡ ﺑﮕﻮﻳﻴﺪ)ﻃﻪ‪ 43/‬ﻭ‪ . (44‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ‬ ‫ﺳﻔﻴﻨﻪ ﺍﻟﺒﺤﺎﺭ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻴﻢ‪» :‬ﻣﺮﺩی ﻭﺍﺭﺩ ﻣﺴﺠﺪ ﺷﺪ ﺩﺭ‬ ‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺣﻀﺮﺕ ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺷﺪ ﻭ ﺟﺎ ﺑﺎﺯ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻣﺮﺩ ﺩﺭ ﺷﮕﻔﺖ ﺷﺪ ﻭ ﮔﻔﺖ ﺍی‬ ‫ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺟﺎی ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻓﺮﻣﻮﺩ ﺣﻖ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﺩﻳﺪ ﺑﺮﺍﺩﺭﺵ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ‬ ‫‪39‬‬ ‫ﺍﺣﺘﺮﺍﻣﺶ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﻠﻨﺪ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺮﺍﻳﺶ ﺟﺎ ﺑﺎﺯ ﻛﻨﺪ‪«.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﺮﻳﻒ ﺍﻣﺎﻡ ﺣﺴﻴﻦ)ﻉ(‬ ‫ﻣﻲﺷﻨﻮﻳﻢ‪»:‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺩﺭ ﻣﺠﻠﺲ ﺧﻮﺩ ﺑﻬﺮﻩ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺭﺍ‬ ‫ﻋﻄﺎ ﻣﻲﻛﺮﺩ؛ ﺑﻪ ﻃﻮﺭی ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺲ ﮔﻤﺎﻥ ﻧﻤﻲﻛﺮﺩ‬ ‫ﻛﺴﻲ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻧﺰﺩ ﭘﻴﻐﻤﺒﺮ ﮔﺮﺍﻣﻲﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺠﻠﺲ ﺍﻭ‬ ‫ﻣﺠﻠﺲ ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬ﺣﻴﺎ‪ ،‬ﺭﺍﺳﺘﻲ ﻭ ﺍﻣﺎﻧﺖ ﺑﻮﺩ‪ 40«.‬ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﺍﺩﺏ ﻭ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﻭﺍﻓﺮ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﺪ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻣﺸﻮﺭﺕ ﺑﺎ ﻳﺎﺭﺍﻥ‬ ‫ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺭﺍ ﺣﺮﻣﺖ ﮔﺬﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﻣﺸﻮﺭﺕ ﺭﺍ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﻣﺮﻛﺐ)ﮔﻔﺘﺎﺭی‪-‬‬ ‫ﻋﻤﻠﻲ( ﺩﺍﻧﺴﺖ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺷﻴﻮﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩی ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺑﺎ ﻳﺎﺭﺍﻧﺶ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻗﻀﺎﻳﺎ ﻣﺸﻮﺭﺕ‬ ‫ﻣﻲﻛﺮﺩ ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﻣﻲﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺗﺎﺭﻳﺦ‬ ‫ﺍﺳﻼﻡ ﺷﺎﻫﺪ ﺟﺪیﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﻮﺭﺕﻫﺎی ﺣﻀﺮﺕ ﺭﺳﻮﻝ‬ ‫ﺑﺎ ﻳﺎﺭﺍﻧﺶ ﺩﺭ ﺟﻨﮓﻫﺎ ﻭ ﻫﺠﺮﺕﻫﺎی ﺳﺮﻧﻮﺷﺖﺳﺎﺯ‬ ‫ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮی ﺑﺮﺍی ﺷﻴﻮﻩ ﻧﺒﺮﺩﻫﺎی‬ ‫ﺑﺪﺭ‪ ،‬ﺍﺣﺪ ﻭ ﺍﺣﺰﺍﺏ‪ 41.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﺍی ﺗﺮﻭﻳﺞ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬ ‫ﻣﺸﻮﺭﺕ ﻭ ﺗﻜﺮﻳﻢ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﻣﻲﻛﺮﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻠﻲ)ﻉ( ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﻤﻦ ﮔﺴﻴﻞ ﻣﻲﺩﺍﺷﺖ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﻳﺎ‬ ‫‪42‬‬ ‫ﻋﻠﻲ‪ ...‬ﭘﺸﻴﻤﺎﻥ ﻧﺸﺪ ﺁﻥ ﻛﺲ ﻛﻪ ﻣﺸﻮﺭﺕ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -8‬ﺑﺨﺸﺶ ﺑﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻭ ﻗﺒﺎﻳﻞ‬ ‫ﺷﺮﺡ ﺍﻳﻦ ﺷﻴﻮﻩ ﺭﺍ ﺑﻲﻣﻘﺪﻣﻪ ﺍﺯ ﻟﺴﺎﻥ ﻣﺒﺎﺭک‬ ‫ﺍﻣﻴﺮﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﻣﻼﺯﻡ ﻫﻤﻴﺸﮕﻲ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻮﺩﻩ ﻣﻲﺷﻨﻮﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺍﻣﻴﺮﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﭼﻮﻥ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻲﻛﺮﺩ‪،‬‬ ‫ﻣﻲﻓﺮﻣﻮﺩ‪» :‬ﺍﻭ ﺳﺨﺎﻭﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﮔﺸﺎﺩﻩﺩﺳﺖﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻣﺮﺩﻣﺎﻥ ﺑﻮﺩ‪ 43«.‬ﺍﻭ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻧﻜﻪ ﺳﺎﺋﻞ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻪ‬

‫‪٢٦‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺑﺎﺯ ﻛﻨﺪ ﺑﺪﻭ ﻣﻲﺑﺨﺸﻴﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻗﺒﺎﻳﻞ‬ ‫ﻭ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻛﺘﺐ ﺳﻴﺮﻩ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻭﻓﺪ‬ ‫ﺑﻨﻲ ﺗﻤﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﻲ ﺑﻪ ﺣﻀﻮﺭﺵ‬ ‫ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻮﺍﻳﺰ ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ﺍﻫﺪﺍ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﻮﺭﺩ ﻭﻓﺪﻫﺎی ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺟﺮﺵ‪ ،‬ﻫﻤﺪﺍﻥ‪ ،‬ﺳﻼﻣﺎﻥ‪ ،‬ﻭ ﻭﻓﺪ‬ ‫ﻃﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﻣﻼﻗﺎﺕ ﻭ ﺍﺳﺘﻤﺎﻉ ﺩﻋﻮﺕ ﺣﻀﺮﺗﺶ‬ ‫ّ‬ ‫‪44‬‬ ‫ﺷﺮﻓﻴﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ -9‬ﺳﺎﺩﻩ ﺯﻳﺴﺘﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻮﺍﻫﺐ ﺩﻧﻴﻮی‬ ‫ﺭﺍ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺭﻭﺣﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺗﻌﻠﻖ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﺳﺒﺎﺏ ﻣﻌﻴﺸﺖ ﻓﺎﺭﻍ ﺍﺳﺖ ﺟﺰ ﺳﺎﺩﻩﺯﻳﺴﺘﻲ ﻭ‬ ‫ﺩﻭﺭی ﺍﺯ ﺗﻜﻠﻒ ﻭ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎﺕ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻧﻤﻲﺭﻭﺩ‪ .‬ﺩﺭ‬ ‫ﺳﻔﻴﻨﺔﺍﻟﺒﺤﺎﺭ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪» :‬ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﺑﺮ ﺣﺼﻴﺮ‬ ‫ﭘﻰ ﻧﻮﺷﺖﻫﺎ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻣﻄﻬﺮی‪ :‬ﺳﻴﺮی ﺩﺭ ﺳﻴﺮﻩ ﻧﺒﻮی‪،‬‬ ‫ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺻﺪﺭﺍ‪ ،1366 ،‬ﺹ ‪.41‬‬ ‫ﻻ ﺗَ ُﻜﻦ ﻛ َ​َﺼ ِ‬ ‫ﺎﺣ ِﺐ ﺍﻟ ُْﺤ ِ‬ ‫»ﻭ َ‬ ‫ﻮﺕ‪ :«...‬ﻭ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫‪َ .2‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺎﻫﻲ )ﻳﻮﻧﺲ( ﻣﺒﺎﺵ‪) ...‬ﻗﻠﻢ‪. (48/‬‬ ‫‪ .3‬ﺳﻴﺪ ﺭﺿﻲ‪ :‬ﻧﻬﺞﺍﻟﺒﻼﻏﻪ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﺻﺒﺤﻲ ﺻﺎﻟﺢ‪،‬‬ ‫ﺧﻄﺒﻪ ‪ ،160‬ﺹ ‪.226‬‬ ‫‪ .4‬ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﻓﻀﻞﺍﷲ‪ :‬ﺍﺳﻠﻮﺏ ﺍﻟﺪﻋﻮۀ ﻓﻲ‬ ‫ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﻜﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﺩﺍﺭ ﺍﻟﺰﻫﺮﺍ‪،1399 ،‬‬ ‫ﺻﺺ ‪ 70‬ﻭ ‪.76‬‬ ‫‪ .5‬ﻫﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺹ ‪.11‬‬ ‫‪ .6‬ﺍﻣﻴﻦ ﺍﻻﺳﻼﻡ ﻓﻀﻞ ﺑﻦ ﺣﺴﻦ ﺍﻟﻄﺒﺮﺳﻲ‪:‬‬ ‫ﻣﺠﻤﻊ ﺍﻟﺒﻴﺎﻥ ﻓﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪،‬‬ ‫ﺩﺍﺭﻻﺿﻮﺍء‪ ،‬ﺝ ‪ ،4‬ﺹ ‪.279‬‬ ‫‪ .7‬ﺳﻴﺪ ﻗﻄﺐ‪ :‬ﻓﻲ ﻇﻼﻝ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪،‬‬ ‫ﺩﺍﺭﺍﻟﺸﺮﻭﻕ‪ ،‬ﺝ ‪ ،6‬ﺹ ‪.3659‬‬ ‫‪ .8‬ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻣﻄﻬﺮی‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.236‬‬ ‫‪ .9‬ﻣﺼﻄﻔﻰ ﺩﻟﺸﺎﺩ ﺗﻬﺮﺍﻧﻲ‪ :‬ﺳﻴﺮﻩ ﻧﺒﻮی‪ ،‬ﺩﻓﺘﺮ‬ ‫ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺳﻴﺮﻩ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺍﺭﺷﺎﺩ‬ ‫ﺍﺳﻼﻣﻲ‪ ،1370 ،‬ﺹ ‪.99‬‬ ‫‪ .10‬ﺳﻴﺪ ﺭﺿﻲ‪ :‬ﻧﻬﺞ ﺍﻟﺒﻼﻏﻪ‪ ،‬ﻓﻴﺾ ﺍﻻﺳﻼﻡ‪،‬‬ ‫ﺧﻄﺒﻪ ‪ ،107‬ﺹ ‪.321‬‬ ‫‪ .11‬ﻣﺤﻤﺪ ﺍﺑﻦ ﺟﺮﻳﺮ ﻃﺒﺮی‪ :‬ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻟﺮﺳﻞ‬ ‫ﻭﺍﻟﻤﻠﻮک )ﺗﺎﺭﻳﺦﺍﻟﻄﺒﺮی( ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﻟﻜﺘﺐ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﺔ‪ ،1408 ،‬ﺝ ‪ ،2‬ﺹ ‪.1204‬‬ ‫‪ .12‬ﻣﺤﻤﺪ ﺍﺑﻦ ﺳﻌﺪ‪ :‬ﺍﻟﻄﺒﻘﺎﺕ ﺍﻟﻜﺒﺮی‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪،‬‬ ‫ﺩﺍﺭ ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،1405 ،‬ﺝ ‪ ،1‬ﺹ ‪.203‬‬ ‫‪ .13‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴﻲ‪ :‬ﺑﺤﺎﺭﺍﻻﻧﻮﺍﺭ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪،‬‬ ‫ﺩﺍﺭ ﺍﺣﻴﺎء ﺍﻟﺘﺮﺍﺙ ﺍﻟﻌﺮﺑﻲ‪ ،1403 ،‬ﺝ ‪ ،16‬ﺹ‬ ‫‪.63‬‬ ‫‪ .14‬ﺟﻌﻔﺮ ﺳﺒﺤﺎﻧﻲ‪ :‬ﻓﺮﻭﻍ ﺍﺑﺪﻳﺖ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺩﻓﺘﺮ‬ ‫ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ ﺍﺳﻼﻣﻲ‪ ،1351 ،‬ﺝ ‪ ،2‬ﺹ ‪ 803‬ﻭ‬ ‫ﻋﺒﺪﺍﻟﻤﻨﻌﻢ ﺧﻔﺎﺟﻲ‪ :‬ﺍﻟﺘﻔﺴﻴﺮ ﺍﻻﻋﻼﻣﻲ ﻟﻠﺴﻴﺮۀ‬

‫ﻣﻲﺧﻮﺍﺑﻴﺪ ﻭ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺯﻳﺮﺍﻧﺪﺍﺯی ﻧﺪﺍﺷﺖ‪ 45«.‬ﻭ‬ ‫ﺍﻣﺎﻡ ﺻﺎﺩﻕ)ﻉ( ﻓﺮﻣﻮﺩ‪» :‬ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﻫﺴﺘﻪ ﺧﺮﻣﺎ ﺭﺍ‬ ‫ﺩﺭ ﺩﻫﺎﻥ ﻣﻲﻣﻜﻴﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻲﻛﺎﺷﺖ‪46«.‬ﻭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﺗﺸﺮﻳﻔﺎﺕ ﺩﻭﺭی ﻣﻲﺟﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﺑﻦ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﻣﺮﺩی ﺑﻪ ﺣﻀﻮﺭ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﺭﺳﻴﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﻟﺮﺯﻳﺪ ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻔﺖ‪ .‬ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫‪47‬‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ ﺁﺳﻮﺩﻩ ﺑﺎﺵ ﻣﻦ ﭘﺎﺩﺷﺎﻩ ﻧﻴﺴﺘﻢ‪.‬‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺑﻨﺎ ﺑﻪ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺍﺑﻦ ﻫﺸﺎﻡ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ)ﺹ(‬ ‫ﺩﺭ ﺷﺐ ﻫﺠﺮﺕ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﻭ ﻣﻨﺰﻝ ﺍﺑﻮﺍﻳﻮﺏ ﺍﻧﺼﺎﺭی‬ ‫ﺭﺳﻴﺪ ﻃﺒﻘﻪ ﺯﻳﺮﻳﻦ ﺧﺎﻧﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪ ﻭ ﻋﻠﻲﺭﻏﻢ ﺍﺻﺮﺍﺭ‬ ‫ﺍﺑﻮﺍﻳﻮﺏ ﺑﺮ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﺯ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﺎﻻ ﺣﻀﺮﺕ‬ ‫ﻓﺮﻣﻮﺩ ﺍی ﺍﺑﺎﺍﻳﻮﺏ ﺍﻳﻦ ﺑﺮﺍی ﻣﺎ ﻭ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ‬ ‫‪48‬‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺍﻟﻨﺒﻮﻳﺔ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﻟﺠﻴﻞ‪ ،‬ﺹ ‪.383‬‬ ‫‪ .15‬ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻣﻄﻬﺮی‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.136‬‬ ‫‪ .16‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.231‬‬ ‫‪ .17‬ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻋﺎﻣﻠﻲ‪ :‬ﺳﻴﺮﻩ ﺻﺤﻴﺢ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﺑﺰﺭگ ﺍﺳﻼﻡ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺁﺯﺍﺩ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ‪،‬‬ ‫‪ ،1372‬ﺹ ‪.264‬‬ ‫‪ .18‬ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ‪ :‬ﺳﻨﻦﺍﻟﻨﺒﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪،‬‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﻔﺮﻭﺷﻲ ﺍﺳﻼﻣﻴﻪ‪ ،1362 ،‬ﺹ ‪.47‬‬ ‫‪ .19‬ﺍﺑﻮﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪﺍﻟﻤﻠﻚ ﺍﺑﻦ ﻫﺸﺎﻡ‪ :‬ﺍﻟﺴﻴﺮۀ‬ ‫ﺍﻟﻨﺒﻮﻳﺔ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﻟﻔﻜﺮ‪ ،1403 ،‬ﺝ ‪ ،1‬ﺹ‬ ‫‪.513‬‬ ‫‪ .20‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺝ ‪ ،18‬ﺹ‬ ‫‪.176‬‬ ‫‪ .21‬ﻋﻠﻲ ﺑﻦ ﺑﺮﻫﺎﻥ ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺍﻟﺤﻠﺒﻲ‪ :‬ﺍﻟﺴﻴﺮۀ‬ ‫ﺍﻟﺤﻠﺒﻴﺔ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﺣﻴﺎء ﺍﻟﺘﺮﺍﺙ ﺍﻟﻌﺮﺑﻲ‪ ،‬ﺝ‬ ‫‪ ،2‬ﺹ ‪.20‬‬ ‫‪ .22‬ﺍﺑﻮﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪﺍﻟﻤﻠﻚ ﺍﺑﻦ ﻫﺸﺎﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪،‬‬ ‫ﺝ ‪ ،2‬ﺹ ‪ 124‬ﻭ ﺍﺑﻮﻋﺒﺪﺍﷲ ﻣﺤﻤﺪ ﺍﺑﻦ ﺳﻌﺪ‪:‬‬ ‫ﺍﻟﻄﺒﻘﺎﺕ ﺍﻟﻜﺒﺮی‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﺩﺍﺭ ﺑﻴﺮﻭﺕ‪،1405 ،‬‬ ‫ﺝ ‪ ،1‬ﺹ ‪.238‬‬ ‫‪ .23‬ﻣﻴﺮﺯﺍ ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻮﺭی‪ :‬ﻣﺴﺘﺪﺭک ﺍﻟﻮﺳﺎﻳﻞ‪،‬‬ ‫ﭼﺎپ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،1408 ،‬ﺝ ‪ ،2‬ﺹ ‪.48‬‬ ‫‪ .24‬ﻓﻴﺾ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ‪ :‬ﺍﻟﻤﺤﺠﺔ ﺍﻟﺒﻴﻀﺎء ﻓﻲ ﺗﻬﺬﻳﺐ‬ ‫ﺍﻻﺣﻴﺎء‪ ،‬ﻗﻢ‪ ،‬ﺩﻓﺘﺮ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺍﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺝ ‪ ،3‬ﺹ‬ ‫‪.366‬‬ ‫‪ .25‬ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻣﻄﻬﺮی‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.238‬‬ ‫‪ .26‬ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.52‬‬ ‫‪ .27‬ﻫﻨﺪی‪ :‬ﻛﻨﺰ ﺍﻟﻌﻤﺎﻝ‪ ،‬ﺝ ‪ ،3‬ﺹ ‪ 33‬ﻭ‬ ‫ﻣﺼﻄﻔﻰ ﺩﻟﺸﺎﺩ ﺗﻬﺮﺍﻧﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.21‬‬ ‫‪ .28‬ﻓﻴﺾ ﻛﺎﺷﺎﻧﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺝ ‪ ،1‬ﺹ ‪.119‬‬ ‫‪ .29‬ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻄﻴﻒ ﺭﺍﺿﻲ‪ :‬ﺍﻟﻤﻨﻬﺞ ﺍﻟﺤﺮﻛﻲ‬ ‫ﻓﻲﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﻜﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﻟﻤﻨﺘﺪی‪،1990 ،‬‬ ‫ﺹ ‪.194‬‬

‫‪٢٧‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫‪ .30‬ﻣﺤﻤﺪ ﺍﺑﻦ ﺳﻌﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺝ ‪ ،3‬ﺹ ‪.173‬‬ ‫‪ .31‬ﺍﺑﻮﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪﺍﻟﻤﻠﻚ ﺍﺑﻦ ﻫﺸﺎﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺝ‬ ‫‪ ،4‬ﺹ ‪.196‬‬ ‫‪ .32‬ﻋﺒﺎﺱ ﺯﺭﻳﺎﺏ‪ :‬ﺳﻴﺮﻩ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﷲ‪ ،‬ﺹ‬ ‫‪.115‬‬ ‫‪ .33‬ﺟﻌﻔﺮ ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻋﺎﻣﻠﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.53‬‬ ‫‪ .34‬ﻫﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺹ ‪ 54‬ﻭ ﻣﺤﻤﺪﻋﻠﻲ ﺍﺑﻦ ﺟﻤﻌﻪ‬ ‫ﺍﻟﺤﻮﻳﺰی ﺍﻟﻌﺮﻭﺳﻲ‪ :‬ﻧﻮﺭﺍﻟﺜﻘﻠﻴﻦ‪ ،‬ﻗﻢ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﻟﻜﺘﺐ‬ ‫ﺍﻟﻌﻠﻤﻴﻪ‪ ،‬ﺝ ‪ ،3‬ﺹ ‪.36‬‬ ‫‪ .35‬ﻋﺒﺎﺱ ﺯﺭﻳﺎﺏ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.158‬‬ ‫‪ .36‬ﺳﻴﺪ ﻗﻄﺐ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.29‬‬ ‫‪ .37‬ﻋﺒﺎﺱ ﺯﺭﻳﺎﺏ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.143‬‬ ‫‪ .38‬ﻋﻠﻲ ﺩﻭﺍﻧﻲ‪ :‬ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺗﺎ‬ ‫ﻫﺠﺮﺕ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺣﻘﺎﻳﻖ‪ ،‬ﺹ ‪.290‬‬ ‫‪ .39‬ﺷﻴﺦ ﻋﺒﺎﺱ ﻗﻤﻲ‪ :‬ﺳﻔﻴﻨﻪ ﺍﻟﺒﺤﺎﺭ‪ ،‬ﺝ ‪ ،1‬ﺹ‬ ‫‪.416‬‬ ‫‪ .40‬ﺭﺿﻲﺍﻟﺪﻳﻦ ﺣﺴﻦ ﺑﻦ ﻓﻀﻞ ﺍﻟﻄﺒﺮﺳﻲ‪:‬‬ ‫ﻣﻜﺎﺭﻡﺍﻻﺧﻼﻕ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﺔ ﺍﻻﻋﻠﻤﻲ‬ ‫ﻟﻠﻤﻄﺒﻮﻋﺎﺕ‪ ،1392 ،‬ﺹ ‪.14‬‬ ‫‪ .41‬ﺍﺑﻮﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪﺍﻟﻤﻠﻚ ﺍﺑﻦ ﻫﺸﺎﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺝ‬ ‫‪ 3‬ﺹ ‪ 8‬ﻭ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﺟﺮﻳﺮ ﻃﺒﺮﻯ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺝ‬ ‫‪ ،2‬ﺹ ‪.434‬‬ ‫‪ .42‬ﺷﻴﺦ ﺣﺮ ﻋﺎﻣﻠﻲ‪ :‬ﻭﺳﺎﻳﻞ ﺍﻟﺸﻴﻌﺔ‪ ،‬ﺝ ‪،5‬‬ ‫ﺹ ‪.216‬‬ ‫‪ .43‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.231‬‬ ‫‪ .44‬ﺍﺑﻮﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪﺍﻟﻤﻠﻚ ﺍﺑﻦ ﻫﺸﺎﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺝ‬ ‫‪ ،4‬ﺹ ‪ 168‬ﺑﻪ ﺑﻌﺪ‪.‬‬ ‫‪ .45‬ﺷﻴﺦ ﻋﺒﺎﺱ ﻗﻤﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺝ ‪ ،2‬ﺹ‬ ‫‪.626‬‬ ‫‪ .46‬ﻛﻠﻴﻨﻲ‪ :‬ﻓﺮﻭﻍ ﺍﻟﻜﺎﻓﻲ‪ ،‬ﺝ ‪ ،5‬ﺹ ‪.74‬‬ ‫‪ .47‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﺠﻠﺴﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.229‬‬ ‫‪ .48‬ﺍﺑﻮﻣﺤﻤﺪ ﻋﺒﺪﺍﻟﻤﻠﻚ ﺍﺑﻦ ﻫﺸﺎﻡ‪ ،‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺝ‬ ‫‪ ،1‬ﺹ ‪.498‬‬

‫ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ‬

‫ﺑ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺳ‬ ‫ﻲ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻔ‬ ‫ﻬ‬ ‫ﻮ‬ ‫ﻡ‬ ‫ﺍ‬ ‫ﻗﺎ‬ ‫ﻣ‬ ‫ﻪ‬ ‫ﻧ‬ ‫ﻤﺎ‬ ‫ﺯ‬ ‫ﺩﺭ ﺁﻳﺎﺕ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻳﺎﻭﺭی‪ ،‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺍﺭﺷﺪ ﻋﻠﻮﻡ ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺣﺪﻳﺚ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫‪٢٨‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪﻩ‬

‫ﺩﺭ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻓﻮﻕ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﺑﻪ ﺁﻳﺎﺕ ﻭ‬ ‫ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺖ »ﺍﻗﺎﻣﺔ« ﻭ ﺳﭙﺲ »ﺻﻼۀ« ﺭﺍ ﻣﻌﻨﻲ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻗﺪﻡ ﺑﻌﺪ ﺑﻪ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻌﻨﻲ »ﺍﻗﺎﻣﺔ ﺻﻼۀ«‬ ‫ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺁﻣﺎﺩﻩ ﺑﺎﺵ ﺗﻤﺎﻡ ﻭﺟﻮﺩ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺟﻬﺖ ﺣﻀﻮﺭ ﻓﻌﺎﻝ ﻭ ﻳﻜﭙﺎﺭﭼﻪ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺣﻀﺮﺕ ﺑﺎﺭیﺗﻌﺎﻟﻲ ﻭ ﺳﻌﻲ ﺩﺭ ﺍﻧﻘﻄﺎﻉ ﺍﻟﻲ ﺍﷲ ﻭ‬ ‫ﭼﺸﻴﺪﻥ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﻭﺻﺎﻝ ﻣﺤﺒﻮﺏ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻭ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻧﻤﺎﺯ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺍﺩﻳﺎﻥ‬ ‫ﻭ ﺧﺼﻮﺻ ًﺎ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺭﻓﻴﻊ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﻣﺒﻴﻦ ﺍﺳﻼﻡ ﻭ‬ ‫ﺍﻫﺘﻤﺎﻡ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﺳﻼﻡ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻭ ﺑﺨﺼﻮﺹ ﺑﻴﺎﻥ‬ ‫ﺁﻥ ﺑﺎ ﻭﺍژﻩ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬ ‫ﺳﻌﻲ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﺑﻪ ﺁﻳﺎﺕ ﻭ‬ ‫ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻭ ﺗﺪﺑﺮ ﻭ ﺗﺘﺒﻊ ﺩﺭ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻭ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ‬ ‫ﺭﺍ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﺁﻥ ﺗﻔﺎﻭﺕ‬ ‫ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺍﻗﺎﻣﻪ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻭ ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺍﻣﺮ‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻟﻐﻮی‪ ،‬ﺗﻔﺴﻴﺮی ﻭ ﺣﺪﻳﺜﻲ ﺑﺮﺍی ﻭﺍژﻩ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﺍﺳﺖ »ﺍﻗﺎﻣﺔ« ﺳﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻋﻤﺪﻩ ﻭ ﺍﺻﻠﻲ ﺫﻛﺮ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﻋﺪﻡ ﺗﺤﻘﻖ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﻧﻤﺎﺯ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪:‬‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﻲﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺁﺩﺍﺏ ﻭ‬ ‫‪» .1‬ﮔﺰﺍﺭﺩﻥ ﺑﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﮕﻲ ﻭ ﻛﻤﺎﻝ« ﻛﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﺷﺮﻭﻁ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺟﺎﻣﻪ ﻋﻤﻞ ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺁﻳﻪ ‪ 68‬ﺳﻮﺭﻩ ﻣﺎﺋﺪﻩ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪» :‬ﻗُ ْﻞ ﻳَﺎ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ ﺑﺮﻛﺎﺕ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﻴﻨﻴﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ‬ ‫ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬ ‫* ﺑﻪﻃﻮﺭ ﺧﻼﺻﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﻗﺎﻣﻪ‬ ‫ﻛﻠﻴﺪ ﻭﺍژﻩﻫﺎ‪ :‬ﺍﻗﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺻﻼﺕ‪ ،‬ﺁﻳﺎﺕ‪ ،‬ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ‪،‬‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﭼﻨﻴﻦ ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺍﻗﺎﻣﻪ«‬ ‫ﻗﺮﺁﻥ‪ ،‬ﺣﺪﻳﺚ‪.‬‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﻧﻜﺎﺗﻲ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺷﻮﺩ‪ :‬ﺍﻭﻝ‪ ،‬ﺣﻖ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺳﺘﻮﻥ ﺩﻳﻦ ﻭ ﻧﺮﺩﺑﺎﻥ‬ ‫ﺁﻥ ﭼﻴﺰ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻛﺎﻣﻞ ﻭ ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﺑﺎﻻ ﺭﻓﺘﻦ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺧﺪﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺍﺩﺍء ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺪﺍﻭﻡ ﺑﺮ ﺁﻥ‬ ‫ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺳﺎﻳﺮ ﻋﺒﺎﺩﺍﺕ ﻭ ﺍﻋﻤﺎﻝ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻋﺒﺎﺩی ﺭﺍ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺭﺩ ﺁﻥ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮﺩﻭﺩ ﺷﺪﻥ‬ ‫ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺪ‬ ‫ﻭ ﺑﻄﻼﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺍﺳﺖ‪» :‬ﺍﻥ ﻗﺒﻠﺖ ﻗﺒﻞ ﻣﺎ ﺳﻮﺍﻫﺎ‬ ‫ﺍﻋﺘﺪﺍﻝ ﺑﺮﺳﺪ ﻭ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﺍﻋﻮﺟﺎﺝ‬ ‫ﻭ ﺍﻥ ﺭﺩﺕ ﺭﺩ ﻣﺎ ﺳﻮﺍﻫﺎ« ﻭ ﻧﻴﺰ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ ﻭ ﻣﺆﺛﺮ ﺁﻥ‬ ‫ﻭ ﻧﻘﺺ ﻭ ﻛﺠﻲ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﺍﺯ ﺑﺪیﻫﺎ ﻭ ﺯﺷﺘﻲﻫﺎ‪» :‬ﺍ ِ ﱠﻥ ﺍﻟﺼﻠﻮۀ ﺗَ ْﻨﻬﻰ‬ ‫ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺍﺯ ﺣﺎﻟﺖ ﺫﻫﻨﻴﺖ ﺑﻪ ﻋﻴﻨﻴﺖ‬ ‫َﻋﻦِ ﺍﻟ ْ َﻔ ْﺤﺸﺎ ِء ﻭ ﺍﻟ ْ ُﻤ َ‬ ‫ﻨﻜﺮِ« )ﻋﻨﻜﺒﻮﺕ‪ ، (45/‬ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ‬ ‫ﺑﺮﺳﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺗﺤﻘﻖ ﻳﺎﺑﺪ ﻭ‬ ‫ﺍﺑﺘﺪﺍی ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی ﺗﻔﺴﻴﺮ‪ ،‬ﻣﻔﺴﺮﺍﻥ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ‬ ‫ﭘﻨﺠﻢ ﺑﺎ ﺷﻮﻕ ﻭ ﻋﻼﻗﻪ ﻭ ﺑﺎ ﻋﺰﻣﻲ‬ ‫ﻋﻠﻮﻡ ﺩﻳﻨﻲ ﻋﻨﺎﻳﺖ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﻭﻳﮋﻩﺍی ﺑﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻣﺒﺬﻭﻝ‬ ‫ﺭﺍﺳﺦ ﻋﻤﻠﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﺩﻳﻨﻲ ﻭ ﺍﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﺑﺪﺍﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪﺍﻧﺪ ﻭ ﻟﺬﺍ ﺗﻔﺴﻴﺮی ﺭﺍ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺃَ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ﻴﻤﻮﺍْ ﺍﻟﺘﱠ ْﻮ َﺭﺍ ُۀ‬ ‫ﻘ‬ ‫ﺗ‬ ‫ﻰ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺣ‬ ‫ء‬ ‫ﻲ‬ ‫ﺷ‬ ‫ﻰ‬ ‫ﻠ‬ ‫ﻋ‬ ‫ﻢ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺎﺏ‬ ‫ﺘ‬ ‫ﻜ‬ ‫ﻟ‬ ‫ﺍ‬ ‫ﻞ‬ ‫ﻫ‬ ‫َ‬ ‫ﱠ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺧﺼﻮﺹ ﺑﺤﺚ ﻧﻜﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺑﺎﺏ ﻣﺎ ﺩﺭ ﭘﻲ َﻭﺍﻹِﻧﺠﻴﻞ َﻭ َﻣﺎ ﺃﻧﺰِﻝ ﺇِﻟ ْﻴﻜﻢ ﱢﻣﻦ ﱠﺭﺑﱢﻜ ْﻢ«‪ :‬ﺑﮕﻮ ﺍی ﺍﻫﻞ‬ ‫ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺩﺭ ﺁﻳﺎﺕ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﻛﺘﺎﺏ ﺗﺎ )ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ( ﺑﻪ ﺗﻮﺭﺍﺕ ﻭ ﺍﻧﺠﻴﻞ ﻭ ﺁﻧﭽﻪ‬ ‫ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻭ ﻣﻲﻛﻮﺷﻴﻢ ﺗﺎ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ »ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ« ﺍﺯ ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺗﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺷﻤﺎ ﻧﺎﺯﻝ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻋﻤﻞ‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺁﻥ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻣﻘﺪﻣﺎﺕ ﻭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻧﻜﺮﺩﻩﺍﻳﺪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺁﺋﻴﻦ ﺑﺮ ﺣﻘﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ‬ ‫ﺧﺎﺻﻲ ﺭﺍ ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ ﻛﻪ ﻋﺪﻡ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺁﻥ ﺍﺳﺘﺨﻔﺎﻑ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﺎ ﺣﻖ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﻭ ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﺗﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﻮﺭﺍﺕ‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺴﺘﻮﺟﺐ ﻋﺪﻡ ﺷﻔﺎﻋﺖ ﻭ ﺍﻧﺠﻴﻞ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻛﺎﻣﻞ ﻭ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺑﺠﺎ‬ ‫ﺍﻭﻟﻴﺎء ﺍﷲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻛﺘﺐ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩﺍی ﻧﻴﺎﻭﺭﻳﺪ‪» ،‬ﻟ َ ْﺴﺘُ ْﻢ َﻋ َﻠﻰ َﺷ ْﻲ ٍء«‪ :‬ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭ‬ ‫‪1‬‬ ‫ﮔﺬﺭﺍ ﺍﺯ ﻛﻨﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﻫﻴﭽﻜﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭی ﻧﺪﺍﺭﻳﺪ‪.‬‬ ‫‪» .2‬ﻣﺪﺍﻭﻣﺖ« ﻛﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ »ﺍﻗﺎﻡ ﺍﻟﺸﺊ ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺷﻔﺎﻑ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺣﺴﺎﺱ ﻧﭙﺮﺩﺍﺧﺘﻪﺍﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻭ‬ ‫ِ‬ ‫ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺑﻲﺗﻮﺟﻬﻲ ﻭ ﻏﻔﻠﺖ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﺩﺍﻣﻪ« ﺩﺭ ﺍﻟﻘﺎﻣﻮﺱ ﺍﻟﻤﺤﻴﻂ‪ 2‬ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﻳﺎ ﻋﺪﻡ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺭﻭﺽﺍﻟﺠﻨﺎﻥ‪» ،‬ﻓﻼﻥ ﻣﻘﻴﻢ ﻋﻠﻲ ﻛﺬﺍ‪ ،‬ﺍی ﻣﺪﻳﻢ‪ ،‬ﻭ ﺍﻗﺎﻡ‬

‫‪٢٩‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﻟﺤﺞ ﻭ ﺍﻗﺎﻡ ﺍﻟﺴﻮﻕ ﮔﻮﻳﻨﺪ ﭼﻮﻥ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﺮ ﺳﺮﻛﺎﺭ َﻭ ُﻫ َﻮ ﻗَﺎﺋ ِ ٌﻢ ﻳُ َﺼ ﱢﻠﻲ ﻓِﻲ ﺍﻟ ْ ِﻤ ْﺤ َﺮ ِ‬ ‫ﺍﺏ«‪ :‬ﭘﺲ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﻓﺮﻭ ﻧﮕﺬﺍﺭﻧﺪ«‪ ،3‬ﺑﺮ ﺁﻥ ﺩﻻﻟﺖ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﻭی ﺍﻳﺴﺘﺎﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺤﺮﺍﺏ ﺧﻮﺩ ﺩﻋﺎ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ‪،‬‬ ‫‪» .3‬ﺍﻋﺘﺪﺍﻝ ﻭ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ« ﻛﻪ ﺍﺯ ﻋﺒﺎﺭﺕ »ﺍﻗﺎﻡ ﻣﻼﺋﻜﻪ ﻭی ﺭﺍ ﻧﺪﺍ ﺩﺍﺩﻧﺪ )ﺁﻝ ﻋﻤﺮﺍﻥ‪. (39/‬‬ ‫ﻃﺒﺮﺳﻲ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﺠﻤﻊﺍﻟﺒﻴﺎﻥ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﺍﻟﺸﺊ‪ ،‬ﺍﺯﺍﻝ ﻋﻮﺟﻪ‪ ،‬ﻛﺠﻲ ﻭ ﺍﻋﻮﺟﺎﺝ ﺁﻥ ﺷﺊ ﺭﺍ ﺑﺮ‬ ‫ﻃﺮﻑ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺣﺪ ﺍﻋﺘﺪﺍﻝ ﻭ ﻗﻮﺍﻡ ﺭﺳﺎﻧﻴﺪ«‪ 4‬ﺩﺭ »ﺍﻟﺼﻼﺕ ﻓﻲ ﺍﻟﻠﻐﺔ ﺍی ﺍﻟﺪﻋﺎء« ﻛﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻌﻨﺎی‬ ‫ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺍﻟﻘﺮﺍﻥ ﺍﻟﻜﺮﻳ ِﻢ ﺁﻳﺖ ﺍﷲ ﺷﻬﻴﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺪ ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺍﺻﻠﻲ ﺻﻼﺕ ﺩﺭ ﻟﻐﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺩﻋﺎ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺻﺎﺣﺐ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺟﺎی ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺍﺻﻞ ﺍﻟﺼﻼﺕ ﻋﻨﺪ ﺍﻛﺜﺮ ﺍﻫﻞ‬ ‫ﺭﻭﺷﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺍﻗﺎﻣﺖ ﺍﺯ ﻗﺎﻡ ﻭ ﻗﻴﺎﻡ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺑﺮﭘﺎ ﺍﻟﻠﻐﺔ ﺍﻟﺪﻋﺎ«‪ :‬ﻣﻌﻨﺎی ﺍﺻﻠﻲ ﺻﻼﺕ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫‪7‬‬ ‫ﺷﺪﻥ ﻭ ﻓﻌﻠﻴﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﻗﺎﻣﺖ‪ ،‬ﺑﺮﭘﺎﻛﺮﺩﻥ ﻭ ﻟﻐﻮﻳﻮﻥ ﺩﻋﺎ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺩﻭﻣﻴﻦ ﻣﻌﻨﺎی ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﺑﺮﺍی ﺻﻼﺕ »ﺳﺘﺎﻳﺶ‬ ‫ﻓﻌﻠﻴﺖ ﺩﺍﺩﻥ ﻭ ﺭﺍﺳﺖ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭ ﻫﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﺘﻮﻗﻊ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻭ ﺁﺛﺎﺭ ﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻭ ﻧﻴﺎﻳﺶ« ﺍﺳﺖ‪َ ...» :‬ﻭﺍﻟ ﱠﻄ ْﻴ ُﺮ َﺻﺎﻓ ٍ‬ ‫ﱠﺎﺕ ُﻛ ﱞﻞ ﻗَ ْﺪ َﻋ ِﻠ َﻢ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﻮﻥ«‪ :‬ﭘﺮﻧﺪﮔﺎﻥ‬ ‫ﻴﻢ ﺑ ِ َﻤﺎ ﻳَ ْﻔ َﻌ ُﻠ َ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺻﺤﻴﺢ ﻭ ﺁﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺩﺭﺳﺖ ﻭ ﺣﻖ ﺍﺳﺖ َﺻﻼﺗَ ُﻪ َﻭﺗَ ْﺴﺒِ َ‬ ‫ﻴﺤ ُﻪ َﻭﺍﷲُ َﻋ ِﻠ ٌ‬ ‫ﺑﺮﭘﺎ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻖ ﻭ ﻓﻌﻠﻴﺖ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻟﻄﻒ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﭘﺮﮔﺸﻮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻫﻤﻪ ﺳﺘﺎﻳﺶ‬ ‫ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻓﻌﻞ ﻭ ﻧﻪ ﺍﻓﻌﺎﻝ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ ﻧﻴﺎﻳﺶ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻲﺩﺍﻧﻨﺪ‪ ،‬ﻭ ﺧﺪﺍ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫‪5‬‬ ‫ﺩﺍﻧﺎﺳﺖ )ﻧﻮﺭ‪. (41/‬‬ ‫ﺍﺳﺖ«‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﺳﻮﻡ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﻄﻮﺭ ﺧﻼﺻﻪ‬ ‫* ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺟﻢ‬ ‫ﺍﺯ »ﺩﺭﻭﺩ ﻭ ﺭﺣﻤﺖ ﻭ ﺛﻨﺎی‬ ‫ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﻭ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺻﻼﺕ‬ ‫ﺯﻳﺒﺎ«‪ » :‬ﺇ ﱠﻥ ﺍﷲ ﱠ َﻭ َﻣﻼﺋ ِ َﻜﺘَ ُﻪ‬ ‫ﺗﺤﻘﻖ‬ ‫ﮔﻔﺖ‪» :‬ﺍﻗﺎﻣﻪ« ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬ ‫ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی‬ ‫ﺒﻲ ﻳﺎ ﺃﻳﱡ َﻬﺎ‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ ﻧﻜﺎﺗﻲ ﭼﻨﺪ ﺭﻋﺎﻳﺖ‬ ‫ﻳُ َﺼ ﱡﻠ َ‬ ‫ﻠﻰ ﺍﻟﻨﱠ ﱢ‬ ‫ﻮﻥ َﻋ َ‬ ‫»ﺩﻋﺎ«‪» ،‬ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻭ ﻧﻴﺎﺵ«‪،‬‬ ‫ﺷﻮﺩ‪ :‬ﺍﻭﻝ‪ ،‬ﺣﻖ ﺁﻥ ﭼﻴﺰ ﺑﻄﻮﺭ‬ ‫ﻨﻮﺍ َﺻ ﱡﻠﻮﺍ َﻋ َﻠ ْﻴ ِﻪ َﻭ‬ ‫ﺍﻟ ﱠ َ‬ ‫ﺬﻳﻦ َ‬ ‫ﺁﻣ ُ‬ ‫»ﺩﺭﻭﺩ ﻭ ﺭﺣﻤﺖ ﻭ ﺛﻨﺎی‬ ‫َﺳ ﱢﻠ ُﻤﻮﺍ ﺗَ ْﺴﻠﻴﻤ ًﺎ«‪ :‬ﺧﺪﺍ ﻭ‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﻭ ﺷﺎﻣﻞ ﺍﺩﺍء ﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺯﻳﺒﺎ«‪» ،‬ﺍﺳﺘﻐﻔﺎﺭ« ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻧﺶ ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺩﺭﻭﺩ‬ ‫ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺪﺍﻭﻡ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫»ﻛﻨﻴﺴﻪ« )ﻣﻜﺎﻥ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﻳﻬﻮﺩ(‬ ‫ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﻨﺪ‪ .‬ﺍی ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩﺍﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺮ ﺍﻭ ﺩﺭﻭﺩ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍی ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻓﺮﺳﺘﻴﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺶ ﺑﺨﻮﺑﻲ‬ ‫ﺣﺪ ﺍﻋﺘﺪﺍﻝ ﺑﺮﺳﺪ ﻭ ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ‬ ‫ﺍﻋﻮﺟﺎﺝ ﻭ ﻧﻘﺺ ﻭ ﻛﺠﻲ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺍﺯ ﮔﺮﺩﻥ ﻧﻬﻴﺪ )ﺍﺣﺰﺍﺏ‪. (56/‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺧﺼﻮﺹ ﺍﺑﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺩﺭ ﻟﺴﺎﻥ ﺍﻟﻌﺮﺏ‬ ‫ﺣﺎﻟﺖ ﺫﻫﻨﻴﺖ ﺑﻪ ﻋﻴﻨﻴﺖ ﺑﺮﺳﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺗﺤﻘﻖ‬ ‫ﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﭘﻨﺠﻢ ﺑﺎ ﺷﻮﻕ ﻭ ﻋﻼﻗﻪ ﻭ ﺑﺎ ﻋﺰﻣﻲ ﺭﺍﺳﺦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺻﻼۀ ﺍﷲ ﻋﻠﻲ ﺭﺳﻮﻟﻪ ﺭﺣﻤﺘﻪ ﻟﻪ ﻭ‬ ‫ﺣﺴﻦ ﺛﻨﺎﺋﻪ ﻋﻠﻴﻪ« ﻳﻌﻨﻲ ﺻﻼۀ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﺮ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺵ‬ ‫ﻋﻤﻠﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬ ‫ﺭﺣﻤﺖ ﺍﻟﻬﻲ ﺑﺮ ﺍﻭ ﻭ ﺛﻨﺎی ﺯﻳﺒﺎ ﻭ ﺟﻤﻴﻞ ﺍﻭﺳﺖ ﺑﺮ‬ ‫ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺻﻼۀ‬ ‫‪8‬‬ ‫ﺍﺭﺑﺎﺏ ﻣﻌﺎﺟﻢ ﻭ ﻣﻔﺴﺮﺍﻥ ﺑﺮﺍی »ﺻﻼۀ« ﻫﺸﺖ ﺁﻥ ﺣﻀﺮﺕ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﺩﻳﮕﺮی ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﺻﻼﺕ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎ ﺫﻛﺮ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﻣﻌﻨﺎی ﺑﻪ ﻛﺎﺭ‬ ‫ﺑﻌﻀ ُﻬﻢ‬ ‫ﺎﺱ َ‬ ‫ﺭﻓﺘﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﺳﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻏﻴﺮﻗﺮﺁﻧﻲ »ﻛﻨﻴﺴﻪ« ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪» :‬ﻭ ﻟﻮﻻ َﺩﻓ ُْﻊ ﺍﷲ ﺍﻟﻨﱠ َ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ﻣﺴﺎﺟ ُﺪ‬ ‫ﻮﺍﺕ ﻭ‬ ‫ﺁﻥ ﺻﺮﻑﻧﻈﺮ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﻣﺖ ﺻﻮﺍ ِﻣ ُﻊ ﻭ ﺑِﻴَ ٌﻊ ﻭ َﺻ َﻠ ٌ‬ ‫ﺑﺒﻌﺾ ﻟ ُﻬﺪﱢ ْ‬ ‫ﺍﺳﻢ ﺍﷲ ﻛﺜﻴﺮﺍ ً«‪ :‬ﻭ ﺍﮔﺮ ﺧﺪﺍ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ‬ ‫ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍی »ﺻﻼۀ« ﺫﻛﺮ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻳُ ْﺬ َﻛ ُﺮ ﻓﻴﻬﺎ ُ‬ ‫»ﺩﻋﺎ« ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﺍﺑﻦ ﻛﺜﻴﺮ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺍﺻﻞ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺑﻌﻀﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﻓﻊ ﻧﻤﻲﻛﺮﺩ‪ ،‬ﺻﻮﻣﻌﻪﻫﺎ ﻭ ﻛﻠﻴﺴﺎﻫﺎ‬ ‫ﺍﻟﺼﻼۀ ﻓﻲ ﻛﻼﻡ ﺍﻟﻌﺮﺏ ﺍﻟﺪﻋﺎ«‪ .6‬ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻌﻨﺎی ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﻛﻨﻴﺴﻪﻫﺎ ﻭ ﻣﺴﺎﺟﺪی ﻛﻪ ﻧﺎﻡ ﺧﺪﺍ ﺩﺭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭ‬ ‫»ﺻﻼۀ« ﺩﺭ ﻛﻼﻡ ﻋﺮﺏ ﺩﻋﺎ ﺍﺳﺖ‪» :‬ﻓَﻨَﺎ َﺩ ْﺗ ُﻪ ﺍﻟ ْ َﻤﻼﺋ ِ َﻜﺔ ﺑﺮﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺳﺨﺖ ﻭﻳﺮﺍﻥ ﻣﻲﺷﺪ )ﺣﺞ‪. (40/‬‬

‫‪٣٠‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻓﻴﺮﻭﺯ ﺁﺑﺎﺩی ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ »ﺍﻟﺼﻠﻮﺍﺕ ﻛﻨﺎﺋﺲ‬ ‫ﺍﻟﻴﻬﻮﺩ ﻭ ﺍﺻﻠﻪ ﺑﺎﻟﻌﺒﺮﺍﻧﻴﺔ ﺻﻠﻮﺗﺎ« ﻳﻌﻨﻲ ﺻﻠﻮﺍﺕ ﻫﻤﺎﻥ‬ ‫ﻛﻨﻴﺴﻪ ﻭ ﻣﺤﻞ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﻳﻬﻮﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺻﻞ ﺁﻥ ﺻﻠﻮﺗﺎ‬ ‫‪9‬‬ ‫ﻭ ﺍﺯ ﻟﻐﺖ ﻋﺒﺮی ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺑﻌﺪی »ﺍﺳﺘﻐﻔﺎﺭ« ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺍﺑﻮﺍﻟﻔﻀﻞ ﺣﺒﻴﺶ ﺑﻦ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺗﻔﻠﻴﺴﻲ ﺩﺭ ﻭﺟﻮﻩ‬ ‫ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻭﺟﻪ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺻﻼۀ ﺁﻣﺮﺯﺵ ﻭ‬ ‫ﺭﺣﻤﺖ ﺍﺳﺖ« ﻭ ﺁﻳﻪ ‪ 157‬ﺍﺯ ﺳﻮﺭﻩ ﺑﻘﺮﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﺷﺎﻫﺪی ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﺫﻛﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪» :‬ﺃُﻭﻟَﺌِ َ‬ ‫ﻚ َﻋ َﻠ ْﻴﻬ ِْﻢ‬ ‫ﺍﺕ ِﻣ ْﻦ َﺭﺑﱢﻬ ِْﻢ َﻭ َﺭ ْﺣ َﻤﺔٌ«‪ :‬ﻣﻐﻔﺮﺕ ﻭ ﺁﻣﺮﺯﺵ ﺍﻟﻬﻲ‬ ‫َﺻ َﻠ َﻮ ٌ‬ ‫‪10‬‬ ‫ﻧﺼﻴﺐ ﺣﺎﻝ ﺁﻧﺎﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻌﺎﺟﻢ ﻭ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ‬ ‫ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺻﻼﺕ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی »ﺩﻋﺎ«‪،‬‬ ‫»ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻭ ﻧﻴﺎﺵ«‪» ،‬ﺩﺭﻭﺩ ﻭ ﺭﺣﻤﺖ ﻭ ﺛﻨﺎی ﺯﻳﺒﺎ«‪،‬‬ ‫»ﺍﺳﺘﻐﻔﺎﺭ« ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ »ﻛﻨﻴﺴﻪ« )ﻣﻜﺎﻥ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﻳﻬﻮﺩ(‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻛﻨﻮﻥ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺤﺚ ﻣﺨﺘﺼﺮی ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻟﻐﻮی‬ ‫ﺩﻭ ﻭﺍژﻩ »ﺍﻗﺎﻣﺔ« ﻭ »ﺻﻼۀ« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺍﺻﻄﻼﺣﻲ‬ ‫»ﺻﻼۀ« ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﻳﻢ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻣﻌﻨﺎی ﺍﺻﻄﻼﺣﻲ‪ ،‬ﺻﻼﺕ ﻋﺒﺎﺩﺗﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻣﺨﺼﻮﺹ‪ ،‬ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﺭﺍ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ‬

‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺷﻜﻞ ﻭ ﺻﻮﺭﺕ‬ ‫ﻭ ﻃﺮﻳﻘﻪ ﺍﺩﺍء ﺁﻥ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎ ﺭﺍ ﺭﺍﻏﺐ ﺍﺻﻔﻬﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻟﻤﻔﺮﺩﺍﺕ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﻭ‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻭﺍﻟﺼﻼۀ ﻣﻦ ﺍﻟﻌﺒﺎﺩﺍﺕ ﺍﻟﺘﻲ ﻟﻢ ﺗﻨﻔﻚ ﺷﺮﻳﻌﻪ‬ ‫‪11‬‬ ‫ﻣﻨﻬﺎ ﻭ ﺍﻥ ﺍﺧﺘﻠﻔﺖ ﺻﻮﺭﻫﺎ ﺑﺤﺴﺐ ﺷﺮﻉ ﻓﺸﺮﻉ«‪.‬‬ ‫ﻓﺨﺮ ﺭﺍﺯی ﺻﻼﺕ ﺭﺍ ﺍﺻﻄﻼﺣ ًﺎ ﺍﻓﻌﺎﻝ ﻣﺨﺼﻮﺹ‬ ‫ﻭ ﻭﻳﮋﻩﺍی ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮی ﺍﻧﺠﺎﻡ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺷﺮﻭﻉ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺗﻜﺒﻴﺮۀ ﺍﻻﺣﺮﺍﻡ )ﺗﺤﺮﻳﻢ( ﻭ‬ ‫‪12‬‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺁﻥ ﺑﺎﺳﻼﻡ )ﺗﺤﻠﻴﻞ( ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻣﺎﻡ ﺭﺍﺣﻞ )ﻗﺪﺱ( ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪» :‬ﺩﺭ‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺍﻃﺎﻋﺎﺕ ﻭ ﻋﺒﺎﺩﺍﺕ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻌﺠﻮﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﺟﺎﻣﻊ ﻭ ﺍﻟﻬﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﻜﻔﻞ ﺳﻌﺎﺩﺕ‬ ‫ﺑﺸﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺁﻥ ﻣﻮﺟﺐ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺟﻤﻴﻊ ﺍﻋﻤﺎﻝ‬ ‫‪13‬‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪«.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﭘﻴﺎﻡ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻡ‬ ‫ﻣﻌﻈﻢ ﺭﻫﺒﺮی ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻴﻢ‪» :‬ﻧﻤﺎﺯ ﻣﻈﻬﺮ ﻛﺎﻣﻞ ﭘﺮﺳﺘﺶ‬ ‫ﻭ ﻧﻴﺎﻳﺶ ﻭ ﺭﺍﺯﮔﻮﻳﻲ ﻭ ﻧﻴﺎﺯﺟﻮﻳﻲ ﻭ ﻋﺸﻖ ﻭ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺤﺒﻮﺏ ﻓﻄﺮی ﻋﺎﻟﻢ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺷﻜﻠﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﺳﻼﻡ ﺑﺮﺍی ﺁﻥ ﻣﻌﻴﻦ ﮔﺸﺘﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﻭ ﺍﺫﻛﺎﺭ‬ ‫ﻣﺨﺼﻮﺹ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﻤﺎﺯﮔﺰﺍﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻭﺭی ﺍﺯ‬ ‫‪14‬‬ ‫ﮔﻨﺎﻩ ﻭ ﺁﻟﻮﺩﮔﻲ ﻓﺮﺍ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ«‪.‬‬

‫‪٣١‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫* ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺁﻣﺎﺩﻩﺑﺎﺵ ﺗﻤﺎﻡ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻧﺴﺎﻥ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺣﻀﻮﺭ ﻓﻌﺎﻝ ﻭ‬ ‫ﻳﻜﭙﺎﺭﭼﻪ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﺎﺭی‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺳﻌﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻧﻘﻄﺎﻉ ﺍﻟﻲ ﺍﷲ ﻭ ﭼﺸﻴﺪﻥ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ‬ ‫ﻭﺻﺎﻝ ﻣﺤﺒﻮﺏ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻗﻮﺍی ﻓﻜﺮی ﻭ ﻣﻌﻨﻮی‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍی ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﺑﺎ ﺩﺷﻤﻦ ﺩﺭﻭﻥ‬ ‫ﻭ ﺑﺮﻭﻥ ﻛﻪ ﻛﻤﺮ ﻫﻤﺖ ﺑﻪ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ‬ ‫ﻭ ﮔﻤﺮﺍﻫﻲ ﻣﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺟﺴﺘﻦ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻩ ﻭ ﺩژ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻓﺮﺩ ﺑﻲﭘﻨﺎﻩ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺩﺷﻤﻦ ﻏﺪﺍﺭ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺭﻭﺡ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﻛﺎﻟﺒﺪ ﻧﻤﺎﺯ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻧﺎﻫﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﻓﺤﺸﺎء ﻭ ﻣﻨﻜﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺭﻭﺡ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻋﻴﻨﻴﺖ‬ ‫ﺑﺒﺨﺸﻴﻢ‪ ،‬ﺍﺛﺮ ژﺭﻑ ﻭ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩﺍﺵ ﺭﺍ‬ ‫ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ‬ ‫ﻛﺮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﺎی ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻌﻨﺎی ﻭﺍژﻩ »ﺍﻗﺎﻣﺔ«‬ ‫ﻭ »ﺻﻼۀ« ﻭ ﻣﻌﻨﺎی ﺍﺻﻄﻼﺣﻲ »ﺻﻼۀ«‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ‬ ‫ﻣﻔﻬﻮﻡ »ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ« ﻛﻪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﻳﻢ ﻭ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺿﻴﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ‬ ‫ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺑﺮﺳﺎﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺫﻛﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻌﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮﺍی »ﺍﻗﺎﻣﺔ« ﺫﻛﺮ ﺷﺪ ﻣﻌﻨﺎی ﺍﺩﺍء ﻛﺎﻣﻞ ﺣﻖ ﻭ‬ ‫ﺗﺪﺍﻭﻡ ﻭ ﻋﻴﻨﻴﺖ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ‬

‫ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻣﻮﺭﺩﺗﻮﺟﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﻣﻌﺎﻧﻲ »ﺻﻼۀ«‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﺍﺻﻄﻼﺣﻲ ﺁﻥ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻋﺒﺎﺩﺕ ﻣﺨﺼﻮﺹ‬ ‫ﺑﺎ ﺍﺫﻛﺎﺭ ﻭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﻌﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﻭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺷﺎﺭﻉ ﻣﻘﺪﺱ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﻭﺭﺩﻥ ﻭﺍژﻩﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻮﻥ »ﺍﻗﻢ ﺍﻟﺼﻠﻮۀ« ﻭ »ﻳﻘﻴﻤﻮﻥ‬ ‫ﺍﻟﺼﻠﻮۀ« ﻭ ﺍﻣﺜﺎﻝ ﺁﻥ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺍﺫﻛﺎﺭ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ‬ ‫ﺑﺠﺎ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﻭ ﺳﻜﻨﺎﺕ ﺁﻥ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ‬ ‫ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺧﻠﻴﻞ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺩﻋﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﻘﻴﻢ ﺍﻟﺼﻠﻮۀ َﻭ ِﻣﻦ ﺫُﺭﻳﱠﺘﻰ‪َ ،‬ﺭﺑﱠﻨﺎ َﻭ ﺗَ َﻘﺒﱠﻞ‬ ‫»ﺭ ﱢﺏ َ‬ ‫َ‬ ‫ﺍﺟﻌﻠﻨﻰ ُﻣ َ‬ ‫ُﺩﻋﺎء« )ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ‪ ، (40/‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺍﺯ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ‬ ‫ﺗﺒﺎﺭک ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺭﺍ ﻧﻤﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺍﺫﻛﺎﺭ ﻟﺴﺎﻧﻲ ﻭ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻧﻤﺎﺯ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺠﺎ ﺁﻭﺭﺩ ﺑﻠﻜﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺭﺍ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﻪ »ﻣﻘﻴﻢ‬ ‫ﺍﻟﺼﻠﻮۀ« ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ »ﻣﺼﻠﻲ« ﻭ ﻧﻤﺎﺯﺧﻮﺍﻥ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻧﻤﺎﺯ ﻫﻢ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺑﻌﻴﺪ‬ ‫ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﺁﻥ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭ ﻭ ﺁﻥ ﭘﺪﺭ ﺗﻮﺣﻴﺪ‬ ‫ﻭ ﺑﺖ ﺷﻜﻦ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺯ ﺧﺪﺍی ﺧﻮﺩ ﺍﻳﻨﭽﻨﻴﻦ ﺗﻮﻓﻴﻘﻲ‬ ‫ﺭﺍ ﻃﻠﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﻀﺮﺕ ﺍﻣﺎﻡ )ﺭﻩ( ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪» :‬ﺑﺪﺍﻥ ﻛﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﻧﻤﺎﺯ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻏﻴﺮ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻇﺎﻫﺮ ﺑﺎﻃﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﺭﺍ ﺁﺩﺍﺑﻲ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺍﻋﺎﺕ ﻧﻨﻤﻮﺩﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﻳﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺑﻄﻼﻥ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺻﻮﺭی ﻳﺎ ﻧﻘﺼﺎﻥ ﺁﻥ ﮔﺮﺩﺩ‪ ،‬ﻫﻤﻴﻦﻃﻮﺭ ﺍﺯ ﺑﺮﺍی ﺑﺎﻃﻦ‬ ‫ﺁﺩﺍﺑﻲ ﺍﺳﺖ ﻗﻠﺒﻴﻪ ﺑﺎﻃﻨﻴﻪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮﺍﻋﺎﺕ ﻧﻨﻤﻮﺩﻥ ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ ﻣﻌﻨﻮی ﺭﺍ ﺑﻄﻼﻥ ﻳﺎ ﻧﻘﺼﺎﻥ ﺩﻫﺪ‪ ،‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺑﺎ‬ ‫‪15‬‬ ‫ﻣﺮﺍﻋﺎﺕ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻤﺎﺯ ﺩﺍﺭﺍی ﺭﻭﺡ ﻣﻠﻜﻮﺗﻲ ﺷﻮﺩ«‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺧﺼﻮﺹ ﻣﻘﺎﻡ ﻣﻌﻈﻢ ﺭﻫﺒﺮی ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪:‬‬ ‫»ﻧﻤﺎﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍﻧﺪﻥ ﻛﻠﻤﺎﺕ ﻭ ﮔﺰﺍﺭﺩﻥ‬ ‫ﺣﺮﻛﺎﺕ ﻣﻌﻴﻦ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺁﻥ ﻫﻤﻪ ﻓﻴﺾ ﻭ ﺑﺮﻛﺖ ﺑﺮ‬ ‫ﭘﺪﻳﺪ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺍﻣﻮﺍﺝ ﺻﻮﺗﻲ ﻭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺑﺪﻧﻲ ﺑﻲﺁﻧﻜﻪ‬

‫‪٣٢‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺭﻭﺡ ﺫﻛﺮ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﻟﺒﺪ ﺩﻣﻴﺪﻩ ﺷﻮﺩ‬ ‫ﻣﺘﺮﺗﺐ ﻧﻤﻲﮔﺮﺩﺩ‪ ،‬ﮔﺮﭼﻪ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺳﺎﻗﻂ‬ ‫‪16‬‬ ‫ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ«‪.‬‬ ‫ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺑﺮﺍی ﺭﻭﺷﻦﺗﺮ ﺷﺪﻥ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﺗﻔﺴﻴﺮ‬ ‫ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻧﻈﺮ ﻣﻔﺴﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﺑﻴﺎﻥ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪:‬‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ﻣﺠﻤﻊ ﺍﻟﺒﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﻣﻌﻨﺎی‬ ‫ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﻳﻘﻴﻤﻮﻥ ﺍﻟﺼﻠﻮﺕ ﺍی ﻳﺆﺩﻭﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﺤﺪﻭﺩﻫﺎ ﻭ ﻓﺮﺍﺋﻀﻬﺎ« ﻛﻪ ﻳﻌﻨﻲ ﺍﺩﺍء ﻧﻤﺎﺯ ﺑﺎ ﺭﻋﺎﻳﺖ‬ ‫‪17‬‬ ‫ﺣﺪﻭﺩ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻭﺍﺟﺒﺎﺕ ﺁﻥ ﻣﺤﻘﻖ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﺎی ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﺧﺼﻮﺹ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪» :‬ﻓﺎﻥ ﺍﻟﺼﻼﺕ ﻻﺗﺼﻴﺮ ﺍﻟﺼﻼۀ‬ ‫ﺍﻻ ﺑﺎ ﻗﺎﻣﺘﻬﺎ«‪ :‬ﻧﻤﺎﺯ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻭﺍﻗﻌﻴﺶ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫‪18‬‬ ‫ﻛﻪ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﻔﺴﺮ ﺷﻬﻴﺮ ﺑﺎ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺟﻤﻠﻪ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ‪ ،‬ﻧﻤﺎﺯ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ ﻣﮕﺮ ﺑﺎ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﺁﻥ‪ ،‬ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﻓﺮﻗﻲ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺆﻳﺪ‬ ‫ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺁﻥ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺯﻣﺨﺸﺮی ﺩﺭﺍﻳﻦﺑﺎﺭﻩ ﺩﺭ ﺍﻟﻜﺸﺎﻑ ﻣﺘﺬﻛﺮ ﻣﻲﺷﻮﺩ‬ ‫ﻛﻪ »ﻳﻘﻴﻤﻮﻥ ﺍﻟﺼﻠﻮﺕ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺍﺭﻛﺎﻧﻬﺎ ﻭ ﺣﻔﻈﻬﺎ ﻣﻦ ﺍﻥ‬ ‫ﻳﻘﻊ ﺯﻳﻎ ﻓﻲ ﻓﺮﺍﺋﻀﻬﺎ«‪19.‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻔﺴﺮ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺣﺮﻛﺎﺕ‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺗﺪﺍﻭﻡ‪ ،‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ‪ ،‬ﺟﺪﻳﺖ‬ ‫ﻭ ﻫﻤﺖ ﺩﺭ ﺍﺩﺍء ﺁﻥ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﺯﮔﺰﺍﺭ‬ ‫ﺳﺴﺘﻲ ﻭ ﻛﺎﻫﻠﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻴﺮﺯﺍ ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻬﺮﺍﻧﻲ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ‪» :‬ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺭﻭﺵ ﺩﻳﮕﺮی ﺍﺯ ﺟﻬﺎﺩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ‬ ‫‪20‬‬ ‫ﻭﺍﺳﻄﻪ ﺁﻥ ﺟﺎﻥ‪ ،‬ﻣﺎﻝ ﻭ ﻋﻴﺎﻝ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺣﻔﻆ ﻛﻨﺪ«‪.‬‬ ‫ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﺎی ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪:‬‬ ‫»ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺷﺴﺘﺸﻮی ﻣﻌﻨﻮی ﻭ ﻓﻜﺮی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬

‫ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺭﻭﺯ ﭘﻨﺞﺑﺎﺭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﻓﻜﺮ ﻭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﺍﺗﺶ ﺍﺯ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﺷﺮک ﻭ ﺷﺎﺋﺒﻪ‬ ‫ﺑﺪﺑﻴﻨﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﺪﺍ ﭘﺎک ﺷﺪﻩ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﻭ ﻳﻘﻴﻦ‬ ‫‪21‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻭ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺷﻮﺩ«‪.‬‬ ‫ﻭ ﺍﻣﺎ ﺻﺎﺣﺐ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺧﺼﻮﺹ‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺑﺎ ﺷﺮﺍﻳﻄﺶ‪ ،‬ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﻋﺎﻟﻤﻲ ﺍﺯ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﻭ ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﺖ ﻓﺮﻭ ﻣﻲﺑﺮﺩ‪ ،‬ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺁﻟﻮﺩﮔﻲﻫﺎ ﻭ ﺁﺛﺎﺭ ﮔﻨﺎﻩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﻝ ﻭ ﺟﺎﻥ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‪،‬‬ ‫ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺟﻮﺍﻧﻪﻫﺎی ﻣﻠﻜﺎﺕ ﻋﺎﻟﻲ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻋﻤﺎﻕ ﺟﺎﻥ ﺑﺸﺮ ﻣﻲﺭﻭﻳﺎﻧﺪ ﻭ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﺭﺍ‬ ‫‪22‬‬ ‫ﻗﻮی‪ ،‬ﻗﻠﺐ ﺭﺍ ﭘﺎک ﻭ ﺭﻭﺡ ﺭﺍ ﺗﻄﻬﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ«‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﮕﺎﻩ ﺍﺟﻤﺎﻟﻲ ﺑﻪ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺩﺳﺖ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻔﺴﺮﺍﻥ ﺑﺮﺍی ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺷﺮﻭﻁ‪ ،‬ﺣﺪﻭﺩ‪ ،‬ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﻭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺧﺎﺻﻲ ﺭﺍ ﺑﻴﺎﻥ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺻﺮﻓ ًﺎ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺪﺍﻥﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍﺯ‬ ‫ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ‪ -‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺷﺪ ‪ -‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺍﺭﺩ‬ ‫ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻧﺸﺪﻩ ﻭ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﻦ ﺻﺮﻳﺤﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬﺍ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻳﺎ ﺣﺪﻭﺩ ﻭ‬ ‫ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻔﺎﺳﻴﺮ ﮔﻔﺘﻪﺍﻧﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬ ‫ﻭ ﺍﺣﻜﺎﻣﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻓﻘﻪ ﻣﻄﺮﺡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻓﻘﻬﺎ ﺩﺭ‬ ‫ﺭﺳﺎﻟﻪﻫﺎی ﻋﻤﻠﻴﻪ ﻭ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺍﻟﻤﺴﺎﺋﻞ ﺑﻴﺎﻥ ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﻓﺮﻗﻲ ﺑﻴﻦ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻭ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﻓﻘﻬﻲ ﻭ‬ ‫ﻃﻬﺎﺭﺕ ﻇﺎﻫﺮی‪ ،‬ﺷﺮﻭﻁ‪ ،‬ﺣﺪﻭﺩ‪ ،‬ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﻭ ﻣﻮﺍﻧﻊ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮی ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﺁﻧﻜﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺣﻘﻴﻘﺘ ًﺎ ﺍﻗﺎﻣﻪ‬ ‫ﺷﻮﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﺪﺍﻥﻫﺎ ﺿﺮﻭﺭی ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺘﻦ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺯ ﺑﺴﺘﺮ ﻓﺤﺸﺎ ﻭ ﻣﻨﻜﺮ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺷﺨﺺ ﻭ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٣٣‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻓﺮﻕ ﺑﻴﻦ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺑﺮﺍی ﺭﻭﺷﻦﺗﺮ ﺷﺪﻥ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻭ‬ ‫ﺭﻓﻊ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺍﺑﻬﺎﻡ ﺑﻪ ﻧﻘﻞ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻧﻈﺮﺍﺕ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﻣﻔﺴﺮﺍﻥ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺁﻳﺖﺍﷲ ﺳﻴﺪ ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺧﻤﻴﻨﻲ ﺩﺭ ﺟﻠﺪ ﺩﻭﻡ‬ ‫ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﻜﺮﻳﻢ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪» :‬ﺍﻗﺎﻣﺔ ﺍﻟﺼﻠﻮۀ‬ ‫ﻟﻴﺴﺖ ﺑﻤﻌﻨﻲ ﺍﻻﺗﻴﺎﻥ ﺑﻬﺎ ﻭ ﻓﺮﻕ ﺑﻴﻨﻤﺎ ﺍﺫﺍ ﻗﻴﻞ ﺍﻟﺮﺟﻞ‬ ‫ﻳﺼﻠﻲ ﻭ ﺑﻴﻦ ﻗﻮﻟﻪ ﺍﻟﺮﺟﻞ ﻳﻘﻴﻢ ﺍﻟﺼﻠﻮۀ« ﻳﻌﻨﻲ ﺍﻗﺎﻣﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺑﺠﺎ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﻧﻤﺎﺯ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ‬ ‫ﻛﻼﻡ ﺑﺎ ﻫﻢ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﮕﻮﻳﻲ‪ ،‬ﻓﻼﻧﻲ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ »ﻳﺼﻠﻲ« ﻳﺎ ﻓﻼﻧﻲ ﻧﻤﺎﺯ ﺭﺍ ﺑﺮﭘﺎ ﻣﻲﺩﺍﺭﺩ‬ ‫»ﻳﻘﻴﻢ ﺍﻟﺼﻠﻮۀ«‪ 23‬ﻭ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻳﻌﻨﻲ ﺭﻋﺎﻳﺖ‬ ‫ﻭ ﺍﺳﺘﺤﻜﺎﻡ ﻭ ﺩﻗﻴﻖ ﺑﻮﺩﻥ ﺩﺭ ﺑﺠﺎ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﻧﻤﺎﺯ‪.‬‬ ‫ﻭ ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻋﺒﺪ ﻋﻠﻲ ﻣﻮﺳﻮی ﺳﺒﺰﻭﺍﺭی‬ ‫ﺻﺎﺣﺐ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻮﺍﻫﺐ ﺍﻟﺮﺣﻤﺎﻥ ﻣﺮﺍﺩ ﺍﺯ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻧﻤﺎﺯ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻗﻴﺎﻡ‪ ،‬ﺭﻛﻮﻉ ﻭ ﺳﺠﻮﺩ‬ ‫ﺑﺪﻭﻥ ﺭﻭﺡ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺗﺒﺎﺭک ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻲ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ‪ 24‬ﻭ ﺍﮔﺮ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﻴﺎﻡ‪ ،‬ﻗﻌﻮﺩ ﻭ ﺳﺠﻮﺩ ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺿﺎﻳﻊ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺑﺠﺎ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺁﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﻭﻋﻴﺪ‬ ‫ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻛﻪ ﻭﻳﻞ ﺍﺳﺖ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﻤﺎﺯ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪:‬‬ ‫»ﺿﻴﻌﺘﻨﻲ‪ ،‬ﺿﻴﻌﻚ ﺍﷲ ﻛﻤﺎ ﺿﻴﻌﺘﻨﻲ«‪.‬‬ ‫ﻭ ﺍﻣﺎ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺧﺼﻮﺹ‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ‪» :‬ﭼﻮﻥ ﺗﺤﻘﻖ ﻭ ﻛﻤﺎﻝ ﻧﻤﺎﺯ ﺑﻪ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﺁﻥ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺮﺁﻥ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻛﺠﺎ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻛﺎﻣﻞ ﺭﺍ ﺩﺳﺘﻮﺭ‬ ‫ﺩﺍﺩﻩ ﺑﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤﻮﺩﻥ‪ ،‬ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﻘﺎﺭﻥ ﺍﻟﻔﺎﻅ »ﺍﻗﺎﻡ«‪،‬‬ ‫»ﺍﻗﻢ«‪» ،‬ﻳﻘﻴﻤﻮﻥ« ﻭ »ﻣﻘﻴﻤﻲ« ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻧﻤﺎﺯﮔﺰﺍﺭﺍﻧﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﻤﺎﺯ ﻏﺎﻓﻠﻨﺪ ﻭﻳﻞ ﺭﺍ‬ ‫ﻭﻋﺪﻩ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﻣﺼﻠﻴﻦ ﺭﺍ ﺗﻨﻬﺎ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪» ،‬ﻓﻮﻳﻞ‬ ‫‪25‬‬ ‫ﻟﻠﻤﺼﻠﻴﻦ«‪.‬‬ ‫ﺍﺯ ﺳﻮی ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﻣﺨﺰﻥ ﺍﻟﻌﺮﻓﺎﻥ ﺍﺯ ﻗﻮﻝ ﺑﺎﻧﻮی‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻴﻢ‪» :‬ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺍﻧﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﺭﻛﻮﻉ ﻭ ﺳﺠﻮﺩ ﻭ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻭ ﺗﻜﺒﻴﺮ ﻟﺴﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺭﻭﺡ‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻋﺒﻮﺩﻳﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺣﻀﻮﺭ‬ ‫ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ ﻋﻈﻤﺖ ﺣﻖ ﺗﻌﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺍﻭﻝ ﺩﻝ ﻭ ﺳﺮﻳﺮﻩ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻭ ﺣﻤﺪ ﻭ‬ ‫ﺛﻨﺎی ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭ ﺣﺎﺿﺮ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺸﻮﺩ ﻭ‬ ‫‪26‬‬ ‫ﺍﺯ ﺳﺮ ﺍﺧﻼﺹ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺳﺘﺎﻳﺶ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪«.‬‬ ‫ﺁﻳﺖﺍﷲ ﺟﻮﺍﺩی ﺁﻣﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ‪:‬‬ ‫ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻧﻤﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﻭ ﺗﺪﺍﻭﻡ ﺑﺮ ﺁﻥ ﻋﻤﻠﻲ ﺍﺳﺖ ﻭﺍﺟﺐ ﻭ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ‬ ‫ﻳﻦ ُﻫ ْﻢ‬ ‫»ﻭﺍﻟ ﱠ ِﺬ َ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻭﺻﺎﻑ ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ ﺷﻤﺮﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪َ :‬‬

‫ﻮﻥ« )ﻣﺆﻣﻨﻮﻥ ‪ ، (9/‬ﺍﻣﺎ ﻣﻬﻢﺗﺮ‬ ‫َﻋ َﻠﻰ َﺻ َﻠ َﻮﺍﺗِﻬ ِْﻢ ﻳُ َﺤﺎﻓِ ُﻈ َ‬ ‫ﺍﺯ ﺁﻥ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻭ ﺑﺮﭘﺎﺩﺍﺷﺘﻦ ﻧﻤﺎﺯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻭﺻﺎﻑ‬ ‫ﺗﻘﻮﺍ ﭘﻴﺸﮕﺎﻥ ﺑﺸﻤﺎﺭ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﺁﻥ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻭ ﺍﻣﺎ ﺑﺮﭘﺎ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻭ ﺭﻭﺡ ﻧﻤﺎﺯ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﺯ ﺗﻠﻔﻆ ﺍﺫﻛﺎﺭ‪ ،‬ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻛﻠﻤﺎﺕ‪ ،‬ﺫﻛﺮ ﺭﻛﻮﻉ‪،‬‬ ‫ﺳﺠﻮﺩ‪ ،‬ﺗﺸﻬﺪ ﻭ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﻥ ﻭ ﺻﺮﻑ ﻧﻈﺮ ﺍﺯ ﻫﻴﺄﺕﻫﺎی‬ ‫ﺧﺎﺹ ﺍﺳﺘﻮﺍ ﻭ ﺍﻧﺤﻨﺎی ﺗﺎﻡ ﻭ ﻏﻴﺮﺗﺎﻡ ﻭ ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻭ ﻧﻈﻴﺮ‬ ‫ﺁﻥ ﻭ ﻗﻄﻊ ﻧﻈﺮ ﺍﺯ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺍﺫﻛﺎﺭ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺫﻫﻦ‪،‬‬ ‫ﭘﻴﺎﻡ ﺍﺻﻠﻲ ﺁﻥ ﺍﺯ ﻭﺟﻮﺩ ﻟﻔﻈﻲ ﻭ ﺫﻫﻨﻲ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻳﺪ ﻭ‬ ‫ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻋﻴﻨﻲ ﺑﺮﺳﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﺭﻭﺡ ﻧﻤﺎﺯﮔﺰﺍﺭ‬ ‫ﻣﺘﻤﺜﻞ ﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﺳﻨﺖ ﻭ ﺳﻴﺮﺕ ﻣﺴﺘﻤﺮ ﺍﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻠﻮﻩ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺗﺒﻠﻴﻎ ﻭ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺰﻛﻴﻪ ﻧﻔﻮﺱ‬ ‫ﻣﺴﺘﻌﺪ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺭﻭﺡ ﻣﺘﻤﺜﻞ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﭘﺮﻭﺭﺵ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺠﻴﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﺎﻫﻲ ﺍﺯ ﻓﺤﺸﺎء ﻭ ﻣﻨﻜﺮ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻋﻼﺝ‬ ‫ِ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻃﺒﻴﻌﻲ‬ ‫ﻭ ﺷﻔﺎی ﺩﺭﺩ ﻫﻠﻮﻉ ﻭ ﺟﺰﻭﻉ ﺑﻮﺩﻥ‬ ‫‪27‬‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻣﺘﻦ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﺮی ﻣﺘﻤﺜﻞ ﮔﺮﺩﺩ«‪.‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻭ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻓﻮﻕ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺭﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻧﻤﺎﺯ ﻳﺎ ﻧﻤﺎﺯﮔﺰﺍﺭﺩﻥ ﻫﻤﺎﻥ‬ ‫ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﻭ ﺑﻴﺎﻥ ﺫﻛﺮﻫﺎ ﻭ ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﻓﻘﻬﻲ‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﺭﻓﻊ ﺗﻜﻠﻴﻒ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺺ‬ ‫ﺑﺨﻮﺍﻫﺪ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﺷﺮﻋﻲ ﺍﻳﻦ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﻭﺭﺯﺷﻲ ﻭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺍﺫﻛﺎﺭ ﻟﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻟﻘﻠﻘﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﺠﺎ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﺗﻤﺎﻡ ﻧﻤﺎﺯ ﻫﻢ ﺷﺎﻳﺪ ﻓﻜﺮ ﻭ ﺫﻫﻨﺶ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺠﺰ‬ ‫ﺩﺭ ﻧﻤﺎﺯ‪ ،‬ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﻛﺲ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺠﺰ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ‬ ‫ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﺪ ﺑﺠﺰ ﺑﻪ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺑﻠﻨﺪ ﻭ ﺭﻭﺡ ﭘﺮﻭﺭ‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ‪.‬‬ ‫ﺍﻣﺎ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻭ ﻣﻌﺎﺭﻑ ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ ﺧﺼﻮﺻ ًﺎ ﺳﻮﺭﻩ ﺣﻤﺪ ﻭ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻔﺴﺮﺍﻥ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻌﺎﺭﻑ ﺍﻟﻬﻲ ﺩﺭ ﺣﻤﺪ‬ ‫ﺧﻼﺻﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺁﻣﺎﺩﻩﺑﺎﺵ ﺗﻤﺎﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻧﺴﺎﻥ‪ ،‬ﺟﻬﺖ‬ ‫ﺣﻀﻮﺭ ﻓﻌﺎﻝ ﻭ ﻳﻜﭙﺎﺭﭼﻪ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﺎﻩ ﺣﻀﺮﺕ ﺑﺎﺭی‬ ‫ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺳﻌﻲ ﺩﺭ ﺍﻧﻘﻄﺎﻉ ﺍﻟﻲ ﺍﷲ ﻭ‬ ‫ﭼﺸﻴﺪﻥ ﺷﻴﺮﻳﻨﻲ ﻭﺻﺎﻝ ﻣﺤﺒﻮﺏ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﺗﺠﺪﻳﺪ ﻗﻮﺍی ﻓﻜﺮی ﻭ ﻣﻌﻨﻮی ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍی ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ‬ ‫ﺑﺎ ﺩﺷﻤﻦ ﺩﺭﻭﻥ ﻭ ﺑﺮﻭﻥ ﻛﻪ ﻛﻤﺮ ﻫﻤﺖ ﺑﻪ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻭ‬ ‫ﮔﻤﺮﺍﻫﻲ ﻣﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺟﺴﺘﻦ ﭘﻨﺎﻫﮕﺎﻩ ﻭ‬ ‫ﺩژ ﻣﺤﻜﻢ ﺑﺮﺍی ﻓﺮﺩ ﺑﻲﭘﻨﺎﻩ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺩﺷﻤﻦ ﻏﺪﺍﺭ‬

‫‪٣٤‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺭﻭﺡ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻛﺎﻟﺒﺪ ﻧﻤﺎﺯ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻧﺎﻫﻲ ﺍﺯ ﻓﺤﺸﺎء ﻭ ﻣﻨﻜﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺭﻭﺡ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻣﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻋﻴﻨﻴﺖ‬ ‫ﺑﺒﺨﺸﻴﻢ‪ ،‬ﺍﺛﺮ ژﺭﻑ ﻭ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩﺍﺵ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﻛﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﻫﻴﭻ ﻛﺎﻟﺒﺪ ﺑﻲﺟﺎﻥ ﻭ ﺑﻲﺭﻭﺣﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﻭ‬ ‫ﺍﺛﺮﺑﺨﺶ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺗﺎ ﻣﺎ ﺍﺯ ﻧﻤﺎﺯ ﺑﺪﻭﻥ ﺭﻭﺡ ﻭ‬

‫ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺗﻮﻗﻊ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻟﺬﺍ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻤﺎﺯ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺭﻭﺡ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺁﻥ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺁﻧﭽﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻭﺟﻮﺩی ﺁﻥ ﺍﻗﺘﻀﺎ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺸﺄ ﺍﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻲﻧﻮﺷﺖﻫﺎ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ﺍﺑﻮﺍﻟﻘﺎﺳﻢ ﺍﻟﺤﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺍﻟﺮﺍﻏﺐ ﺍﻻﺻﻔﻬﺎﻧﻲ‪ :‬ﺍﻟﻤﻔﺮﺩﺍﺕ ﻓﻲ ﻏﺮﻳﺐ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‪ ،‬ﺿﺒﻄﻪ ﻭ ﺭﺍﺟﻌﻪ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻠﻴﻞ ﻋﺘﻴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﻟﻤﻌﺮﻓﺔ‪.‬‬ ‫‪ .2‬ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﻣﺼﻄﻔﻲ‪ ،‬ﺍﺣﻤﺪ ﺣﺴﻦ ﺍﻟﺰﻳﺎﺕ‪ ،‬ﺣﺎﻣﺪ ﻋﺒﺪﺍﻟﻘﺎﺩﺭ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲﺍﻟﻨﺠﺎﺭ‪ :‬ﺍﻟﻤﻌﺠﻢ ﺍﻟﻮﺳﻴﻂ‪ ،‬ﺍﺳﺘﺎﻧﺒﻮﻝ‪ ،‬ﺍﻟﻤﻜﺘﺒﺔ ﺍﻻﺳﻼﻣﻴﺔ‪.‬‬ ‫‪ .3‬ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻋﻠﻲ ﺍﻟﺨﺰﺍﻋﻲ ﺍﻟﻨﻴﺸﺎﺑﻮﺭی‪ :‬ﺭﻭﺽ ﺍﻟﺠﻨﺎﻥ ﻭ ﺭﻭﺡ ﺍﻟﺠﻨﺎﻥ ﻓﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‪ 2 ،‬ﺝ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺤﻤﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﻳﺎﺣﻘﻲ ﻭ ﻣﻬﺪی ﻧﺎﺻﺢ‪ ،‬ﻣﺸﻬﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻨﻴﺎﺩ ﭘﮋﻭﻫﺸﻬﺎی ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺁﺳﺘﺎﻥ ﻗﺪﺱ ﺭﺿﻮی‪ ،1366 ،‬ﺝ‪ ،1‬ﺹ ‪.105‬‬ ‫‪ .4‬ﺳﻴﺪ ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﻜﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺝ ‪ ،4‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻭ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺤﻤﺪ ﺳﺠﺎﺩی ﺍﺻﻔﻬﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺍﺭﺷﺎﺩ ﺍﺳﻼﻣﻲ‪ ،1362 ،‬ﺝ‪ ،2‬ﺹ ‪.241‬‬ ‫‪ .5‬ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻦ ﻣﺼﻄﻔﻮی‪ :‬ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺭﻭﺷﻦ‪ ،‬ﺝ ‪ ،5‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺳﺮﻭﺵ‪ ،1371 ،‬ﺝ‪ ،1‬ﺹ ‪.33‬‬ ‫‪ .6‬ﻋﻤﺎﺩﺍﻟﺪﻳﻦ ﺍﺑﻲ ﺍﻟﻔﺪﺍء ﺍﺳﻤﺎﻋﻴﻞ ﺑﻦ ﻛﺜﻴﺮ ﺍﻟﻘﺮﺷﻲ‪ :‬ﻣﺨﺘﺼﺮ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﺍﻟﻌﻈﻴﻢ‪ 4 ،‬ﺝ‪ ،‬ﺍﺧﺘﺼﺎﺭ ﻭ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﺍﻟﺼﺎﺑﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺩﺍﺭ ﺍﺣﻴﺎء ﺍﻟﺘﺮﺍﺙ‬ ‫ﺍﻟﻌﺮﺑﻲ‪ ،‬ﺝ ‪ ،1‬ﺹ ‪.30‬‬ ‫‪ .7‬ﺍﺑﻮﻋﻠﻲ ﺍﻟﻔﻀﻞ ﺑﻦ ﺍﻟﺤﺴﻦ ﺍﻟﻄﺒﺮﺳﻲ‪ :‬ﻣﺠﻤﻊ ﺍﻟﺒﻴﺎﻥ ﻟﺘﻔﺴﻴﺮ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‪ 10 ،‬ﺝ‪ ،‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻭ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺍﻟﺴﻴﺪ ﻫﺎﺷﻢ ﺍﻟﻤﻮﺳﻮی ﺍﻟﻤﺤﻼﺗﻲ ﻭ ﺍﻟﺴﻴﺪ ﻓﻀﻞ ﺍﷲ ﺍﻟﻴﺰﺩی‬ ‫ﺍﻟﻄﺒﺎﻃﺒﺎﺋﻲ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻧﺎﺻﺮ ﺧﺴﺮﻭ‪ ،‬ﺝ‪ ،1‬ﺹ‪ 120‬ﻭ ﺹ‪.212‬‬ ‫‪ .8‬ﺍﺑﻦ ﻣﻨﻈﻮﺭ‪ :‬ﻟﺴﺎﻥ ﺍﻟﻌﺮﺏ‪ 16 ،‬ﺝ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﺩﺍﺭ ﺍﺣﻴﺎء ﺍﻟﺘﺮﺍﺙ ﺍﻟﻌﺮﺑﻲ‪.‬‬ ‫‪ .9‬ﺍﻟﺨﻠﻴﻞ ﺑﻦ ﺍﺣﻤﺪ ﺍﻟﻔﺮﺍﻫﻴﺪی‪ :‬ﻛﺘﺎﺏ ﺍﻟﻌﻴﻦ )ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﺘﺎﺏ ﺍﻟﻌﻴﻦ( ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺍﻟﺪﻛﺘﻮﺭ ﻣﻬﺪی ﺍﻟﻤﺨﺰﻭﻣﻲ ﻭ ﺍﻟﺪﻛﺘﻮﺭ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺍﻟﺴﺎﻣﺮﺍﺋﻲ‪ ،‬ﺗﺼﺤﻴﺢ ﺍﻻﺳﺘﺎﺩ‬ ‫ﺍﺳﻌﺪ ﺍﻟﻄﻴﺐ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻣﻴﻼﺩ‪.1414 ،‬‬ ‫‪ .10‬ﺍﺑﻮﺍﻟﻔﻀﻞ ﺣﺒﻴﺶ ﺑﻦ ﺍﺑﺮﺍﻫﻴﻢ ﺗﻔﻠﻴﺴﻲ‪ :‬ﻭﺟﻮﻩ ﻗﺮﺁﻥ‪ ،‬ﭼﺎپ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،1371 ،‬ﺻﺺ ‪.173-174‬‬ ‫‪ .11‬ﺍﺑﻮﺍﻟﻘﺎﺳﻢ ﺍﻟﺤﺴﻴﻦ ﺑﻦ ﻣﺤﻤﺪ ﺍﻟﺮﺍﻏﺐ ﺍﻻﺻﻔﻬﺎﻧﻲ‪ :‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪.‬‬ ‫‪ .12‬ﻣﺤﻤﺪ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﻓﺨﺮﺍﻟﺪﻳﻦ ﺍﻟﺮﺍﺯی‪ :‬ﺍﻟﺘﻔﺴﻴﺮ ﺍﻟﻜﺒﻴﺮ )ﻣﻔﺎﺗﻴﺢ ﺍﻟﻐﻴﺐ( ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﺣﻴﺎء ﺍﻟﺘﺮﺍﺙ ﺍﻟﻌﺮﺑﻲ‪ ،‬ﺝ ‪ ،2‬ﺹ ‪.29‬‬ ‫‪ .13‬ﺍﻣﺎﻡ ﺧﻤﻴﻨﻲ)ﻗﺪﺱ( ‪ :‬ﺁﺩﺍﺏ ﺍﻟﺼﻠﻮۀ )ﺁﺩﺍﺏ ﻧﻤﺎﺯ( ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻭ ﻧﺸﺮ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﻣﺎﻡ ﺧﻤﻴﻨﻲ )ﺭﻩ( ‪ ،1370 ،‬ﺹ ‪ 16‬ﻭ ﺭﻩ ﺗﻮﺷﻪ ﺳﻠﻮک )ﮔﺮﺩ‬ ‫ﺁﻭﺭﻧﺪﻩ‪ ،‬ﻟﻄﻒ ﺍﷲ ﻣﻬﺪﻭی( ‪ ،‬ﺍﻭﻝ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﺭﺯﻣﻨﺪﮔﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡ‪ ،1374 ،‬ﺹ ‪.71‬‬ ‫‪ .14‬ﺁﻳﺖﺍﷲ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪﺍی‪ :‬ﭘﻴﺎﻡ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ‪ ،‬ﺍﻭﻝ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺳﺘﺎﺩ ﺍﻗﺎﻣﻪ ﻧﻤﺎﺯ‪ ،1377 ،‬ﺹ ‪ 42‬ﻭ ‪.36‬‬ ‫‪ .15‬ﺍﻣﺎﻡ ﺧﻤﻴﻨﻲ )ﻗﺪﺱ( ‪ :‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.3‬‬ ‫‪ .16‬ﺁﻳﺖﺍﷲ ﺳﻴﺪ ﻋﻠﻲ ﺧﺎﻣﻨﻪﺍی‪ :‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺹ ‪.10‬‬ ‫‪ .17‬ﺍﺑﻮﻋﻠﻲ ﺍﻟﻔﻀﻞ ﺑﻦ ﺍﻟﺤﺴﻦ ﺍﻟﻄﺒﺮﺳﻲ‪ :‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺝ ‪ ،1‬ﺹ ‪.120‬‬ ‫‪ .18‬ﻫﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺝ‪ ،5‬ﺹ ‪.485‬‬ ‫‪ .19‬ﺟﺎﺭ ﺍﷲ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﺑﻦ ﻋﻤﺮ ﺍﻟﺰﻣﺨﺸﺮی‪ :‬ﺍﻟﻜﺸﺎﻑ ﻋﻦ ﺣﻘﺎﺋﻖ ﻏﻮﺍﻣﺾ ﺍﻟﺘﻨﺰﻳﻞ ﻭ ﻋﻴﻮﻥ ﺍﻻﻗﺎﻭﻳﻞ ﻓﻲ ﻭﺟﻮﻩ ﺍﻟﺘﺄﻭﻳﻞ‪ 4 ،‬ﺝ‪ ،‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﻣﻜﺘﺐ ﺍﻻﻋﻼﻡ‬ ‫ﺍﻻﺳﻼﻣﻲ‪ ،1414 ،‬ﺝ‪ ،1‬ﺹ ‪.37‬‬ ‫‪ .20‬ﻣﻴﺮﺯﺍ ﻣﺤﻤﺪ ﺛﻘﻔﻲ ﺗﻬﺮﺍﻧﻲ‪ :‬ﺭﻭﺍﻥ ﺟﺎﻭﻳﺪ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺠﻴﺪ‪ ،‬ﺝ ‪ ،5‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺑﺮﻫﺎﻥ‪ ،1370 ،‬ﺝ ‪ ،1‬ﺹ ‪.217‬‬ ‫‪ .21‬ﻫﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺝ ‪ ،2‬ﺹ ‪.85‬‬ ‫‪ .22‬ﻧﺎﺻﺮ ﻣﻜﺎﺭﻡ ﺷﻴﺮﺍﺯی ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻲ ﺍﺯ ﻣﺤﻘﻘﺎﻥ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪﺍﻥ‪ :‬ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺝ ‪ ،27‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍﻟﻜﺘﺐ ﺍﻻﺳﻼﻣﻴﺔ‪ ،1353 – 1366 ،‬ﺝ ‪ ،9‬ﺻﺺ‬ ‫‪.267-269‬‬ ‫‪ .23‬ﺁﻳﺖﺍﷲ ﺳﻴﺪ ﻣﺼﻄﻔﻲ ﺧﻤﻴﻨﻲ‪ :‬ﭘﻴﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺝ‪ ،2‬ﺹ ‪.68-69‬‬ ‫‪ .24‬ﻋﺒﺪﺍﻻﻋﻠﻲ ﺍﻟﻤﻮﺳﻮی ﺍﻟﺴﺒﺰﻭﺍﺭی‪ :‬ﻣﻮﺍﻫﺐ ﺍﻟﺮﺣﻤﺎﻥ ﻓﻲ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ‪ ،‬ﺝ ‪ ،7‬ﺑﻴﺮﻭﺕ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﺔ ﺍﻫﻞ ﺍﻟﺒﻴﺖ‪ ،1409 ،‬ﺝ ‪ ،1‬ﺹ ‪.68‬‬ ‫‪ .25‬ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮﺩ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ‪ :‬ﭘﺮﺗﻮی ﺍﺯ ﻗﺮﺁﻥ‪،‬ﺝ ‪ ،6‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺷﺮﻛﺖ ﺳﻬﺎﻣﻲ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ‪ ،‬ﺝ ‪ ،3‬ﺹ ‪.58‬‬ ‫‪ .26‬ﺑﺎﻧﻮی ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ )ﻣﺠﺘﻬﺪﻩ ﺍﻣﻴﻦ( ‪ :‬ﻣﺨﺰﻥ ﺍﻟﻌﺮﻓﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺠﻴﺪ‪ ،‬ﺝ ‪ ،17‬ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩﻫﺎی ﺑﻲﺳﺮﭘﺮﺳﺖ‬ ‫ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ‪ ،‬ﺝ‪ ،1‬ﺹ ‪.103‬‬ ‫‪ .27‬ﺁﻳﺖﺍﷲ ﺟﻮﺍﺩی ﺁﻣﻠﻲ‪ :‬ﺗﺴﻨﻴﻢ )ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ( ‪ ،‬ﺝ ‪ ،6‬ﻗﻢ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﻧﺸﺮ ﺍﺳﺮﺍء‪ ،1378 ،‬ﺝ ‪ ،2‬ﺻﺺ ‪.165 -166‬‬

‫‪٣٥‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺗﺮﺟﻤﻪ‪ :‬ﺯﻫﺮﺍ ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺍﺭﺷﺪ ﻓﻠﺴﻔﻪ‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪ‪ :‬ﺍی‪.‬ﺍﻡ‪.‬ﺁﺩﺍﻣﺰ‬

‫ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‬

‫ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﺩﺭ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺳﻤﺖ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ‬ ‫ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﻓﺮﺍﻏﺖ ﺍﺯ ﺗﺤﺼﻴﻞ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺪﺭﻳﺲ ﺩﺭﺳﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫»ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺍﺧﻼﻕ ﻭ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ«‬ ‫ﻣﻨﺼﻮﺏ ﺷﺪﻡ‪ .‬ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺍﺭﺍی‬ ‫ﻣﺪﺭک ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﻳﻚ ﺭﺷﺘﻪ ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺭﺷﺘﻪ ﻓﺮﻋﻲ ﺑﻮﺩﻡ‬ ‫ﻭ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ ﮔﻮﺍﻫﻲ ﺩﺭ ﺍﻟﻬﻴﺎﺕ ﻭ‬ ‫ﻣﺪﺭک ﻓﻮﻕ ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﺩﺭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻭ‬ ‫ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﺩﻛﺘﺮی ﺩﺭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺩﺍﺷﺘﻢ‬ ‫ﻭ ﺗﺎ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍﺯ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺧﻮﺩ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﻟﻪ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﻮﺩﻡ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﻦ ﻓﻜﺮ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺣﺮﻑ ﺯﺩﻥ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻣﻘﻮﻟﻪﻫﺎی ﺧﻄﺎ ﻭ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﻭﺟﻮﺩ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻪﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﻦ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺟﺰ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻋﻼﻣﺖ‬ ‫ﻳﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﻳﻚ ﻣﻜﺎﻥ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺴﺖ‬ ‫ﻫﻴﭻ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ‬ ‫ﻫﻴﭻ ﻣﺸﻜﻠﻲ ﺑﺎ ﺟﺰء ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﺭﺳﻲ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ »ﻓﻠﺴﻔﻪ‬ ‫ﺍﺧﻼﻕ«‪ ،‬ﻭ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺑﺪﺍﻥ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬ ‫ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﻧﺪﺍﺷﺘﻢ ﻭ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺳﺎﻝﻫﺎی‬ ‫ﻣﺘﻤﺎﺩی ﺑﺎ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻭ ﺍﺻﻮﻝ ﺑﺤﺚ‬ ‫ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﻭ‬ ‫ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻣﺘﻮﻥ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻥ‬ ‫ﺑﻪﺑﺤﺚ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺑﻮﺩﻡ ﺍﻣﺎ ﻫﻴﭻﮔﺎﻩ‬ ‫ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺻﻠﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﺑﺤﺚﻫﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﺪﺍﺩﻩ‬ ‫ﺑﻮﺩﻡ ﻭ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺑﻴﺶ‬ ‫ﺍﺯ ﭘﻨﺠﺎﻩ ﺳﺎﻝ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺗﺪﺭﻳﺲ‪،‬‬

‫‪٣٦‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﻲ ﻭ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﻲ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﻢ ﺩﺭ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤ ًﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﻌﻄﻮﻑ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻛﻨﻮﻧﻲ‬ ‫ﻏﺮﺏ ﺍﺯﺑﻴﻦ ﺭﻓﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ‬ ‫ﮔﻮﻧﻪﺍی ﺑﺪﺑﻴﻨﻲ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﻳﻚ ﻓﻀﺎی ﺷﻚﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﺍﺭﺯﺵﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﻓﻼﺳﻔﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺯﻳﺎﺩی ﺑﻪ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎ‬ ‫ﻧﻤﻮﺩﻩﺍﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﺪﺭﺕ ﺗﻮﺟﻬﻲ‬ ‫ﺑﻪﭘﺪﻳﺪﻩ ﻣﻌﻨﺎ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ‪ .‬ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﺁﻥ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﺣﺪ ﻣﻌﻨﺎﺷﻨﺎﺳﻲ ﺯﺑﺎﻥ‬ ‫ﻭ ﻧﻈﺎﻡﻫﺎی ﻧﻤﺎﺩﻳﻦ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﮔﺰﻳﺴﺘﺎﻧﺴﻴﺎﻟﻴﺴﺖﻫﺎ‬ ‫ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩی ﺑﻪ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎی ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻭ ﻳﺎ‬ ‫ﻣﻮﺍﺭﺩی ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻋﻼﻗﻪ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ‬ ‫ﻭ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺍﻛﺜﺮﺍ ً ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ‬ ‫ﻋﻼﻗﻪﺷﺎﻥ ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻭ ﻧﻮﻋﻲ ﭘﻮچﮔﺮﺍﻳﻲ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻥ‬ ‫ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺷﻨﻴﺪﻩﺍﻡ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﻓﻼﺳﻔﻪ ﻣﻤﺘﺎﺯ ﻣﻜﺘﺐ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ‬ ‫ﺩﺭ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﻲﻫﺎﻳﺶ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﺗﺤﺎﺩﻳﻪ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍی ﻣﺪﺍﻓﻌﻪ ﺟﻮﻳﺎﻧﻪ ﺍﻋﺘﺮﺍﻑ‬ ‫ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﻭ ﻧﻘﺾ‬ ‫ﺍﺣﻜﺎﻡ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪﺍی ﺭﺍ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻌﻨﺎی‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪﺭﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ‬

‫ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻄﺮﺡﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻧﺎﻡ ﻳﺎ ﻋﻨﻮﺍﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﻗﺪﺭﺕﻫﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺧﻮﺩ‪-‬ﻓﺮﺍﺭﻭی ﺑﻪﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻧﺪ ﻭ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩی‬ ‫ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮﺩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﺎﺗﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻨﻴﺎﻥ ﻧﻬﺎﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻛﻠﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻭ ﺍﺑﺪﺍﻉ‬ ‫ﺁﻥ ﺷﺮﻛﺖ ﺟﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺯ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺒﺘﻠﻲ ﺑﻪﺯﻧﺪﮔﻲ ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﻮﺩﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖﻭ ﻣﺎﻫﻴﺖ‬ ‫ﻣﺎ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﻫﺮ ﭼﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻫﺮ ﺣﺎﻝ‬ ‫ﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﻧﺴﺎﻧﻴﺖ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ‬ ‫ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﻣﻌﻨﻮی‬ ‫ﻗﻮﺍﻡ ﻳﺎﻓﺘﻪﺍﻳﻢ ﻭ‬ ‫ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﻤﻠﻮ‬ ‫ﺍﺯ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ‬ ‫ﻭ ﺍﺷﻴﺎﺋﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺫﺍﺗﻲﺷﺎﻥ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭی ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪی‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺿﺮﺏ ﺍﻟﻤﺜﻞ ﻗﺪﻳﻤﻲ‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻣﺎﻫﻲ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﻣﺨﻠﻮﻗﻲ‬ ‫ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪﺍﻫﻤﻴﺖ ﺁﺏ ﭘﻲﺑﺮﺩ )ﺁﻥ‬ ‫ﺭﺍ ﻛﺸﻒ ﻧﻤﻮﺩ( ‪ .‬ﻋﺪﻩﺍی ﺷﺎﻳﺪ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻣﺜﻞ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪﺟﻬﻞ‬ ‫ﻭ ﻧﺎﺁﮔﺎﻫﻲ ﻣﺎ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺍﺯ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎی ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ ﺍﻗﻴﺎﻧﻮﺳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﺁﻥ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﻫﺴﺘﻲ‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ ﺑﻪﻛﺎﺭ ﺑﺮﻧﺪ؛ ﺍﻣﺎ ﺑﻪﻫﺮ ﺣﺎﻝ‬ ‫ﺩﺭﮔﻴﺮی ﻭ ﻧﺰﺩﻳﻜﻲ ﻣﺎ ﺑﻪﺍﻗﻴﺎﻧﻮﺱ‬ ‫ﺟﻬﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﻣﺒﻴﻦ ﻏﻔﻠﺖ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻣﻌﻨﻮی ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ‬ ‫ﻋﻘﻠﻲﻣﺎﻥ ﺍﺯ ﻭﺍﻗﻌﻴﺎﺕ ﻣﻌﻠﻮﻡ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﻭﻟﻴﻦ‬ ‫ﺍﺳﺘﻔﺴﺎﺭ ﻭ ﭘﺮﺱﻭﺟﻮﻳﻤﺎﻥ ﺑﺮﺍی ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﺧﻮﺩ‬

‫ﻭ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﻃﺮﺍﻓﻤﺎﻥ ﺑﺨﻮﺑﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲﻫﺎی ﻣﻌﻨﺎ ﻭ‬ ‫ﺍﺳﺘﻠﺰﺍﻣﺎﺕ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ ﺁﻥ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﻳﺎﻓﺘﻴﻢ ﻭ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎﺱ‬ ‫ﺑﻪﺑﺴﻂ ﻧﻈﺮﻳﻪﺍی ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻓﻮﻕ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ‪ ،‬ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﻧﻔﻮﺱ ﻭ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪﻫﺎﻳﺸﺎﻥ‪ ،‬ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻭ ﻓﺮﺍﻣﻴﻦ ﺁﻥ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﺭﺍﻧﺪﻳﻢ ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﻄﻮﺭﻩﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﻣﺎ ﺭﺍ ﻗﺎﻧﻊ ﻭ ﺧﺸﻨﻮﺩ ﻧﺴﺎﺧﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻨﻜﺮ‬ ‫ﺍﺳﻄﻮﺭﻩﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﺪﻳﻢ ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺁﻥ ﻭﺍﻗﻌﻴﺘﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺍﺳﻄﻮﺭﻩﺷﻨﺎﺳﻲ ﺩﺭﺻﺪﺩ ﺗﻔﻬﻴﻢ ﺁﻥ ﺑﻮﺩ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺍﻧﻜﺎﺭ‬ ‫ﻧﻤﻮﺩﻳﻢ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺟﻬﺎﻥ ﻳﻚ ﺑﻌﺪی ﻭ‬ ‫ﻣﺤﺴﻮﺱ ﻋﻠﻮﻡ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻤﺎﻧﻴﻢ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺍﻛﻨﻮﻥ‬ ‫ﺑﺪﺍﻥ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪﻳﻢ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﻧﻈﺎﻡ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺟﺎﻣﻊ ﻭ‬ ‫ﺭﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭی‬ ‫ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪی ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻪ ﺍﻧﻜﺎﺭ‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎﺕ ﺯﻧﺪﮔﻲ‪.‬‬ ‫ﺑﺪﻭﻥ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻳﻚ‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻛﺎﺭﺁﻣﺪ ﻭ ﺟﺎﻣﻊ‬ ‫ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭی ﻭ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪی ﻭ ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺁﻥ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ‪ ،‬ﻣﺎ‬ ‫ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪﺑﺴﻂ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ‬ ‫ﺭﺍﻩﻫﺎﻳﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻤﻴﻖ‬ ‫ﻭ ﻏﻨﻲﺳﺎﺯی ﻣﻌﻨﺎ ﺩﺭ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻧﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫ﻧﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‬ ‫ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺩﻫﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﻭ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﻫﺴﺘﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﻪﻃﺮﻳﻘﻲ‬ ‫ﺑﺸﻨﺎﺳﻴﻢ ﻛﻪ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ‬ ‫ﺷﺮﺍﻳﻂ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻧﻴﺘﻤﺎﻥ‪ ،‬ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ‬ ‫ﺑﻪﺁﻥ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺒﺨﺸﻴﻢ؟ ﺑﻪﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ‬ ‫ﻗﺎﺩﺭ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺑﻮﺩ ﺗﺎ ﺩﺭ ﻗﻠﻤﺮﻭ ﺧﺎﺹ ﻭﺟﻮﺩی‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺑﻪﺁﻥ ﮔﻮﻧﻪ ﻓﻬﻤﻲ ﺍﺯ ﺧﻮﻳﺸﺘﻦ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻧﺎﻳﻞ ﮔﺮﺩﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﻳﻚ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﺑﺎﻣﻌﻨﺎ‬ ‫ﻭ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪی ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﺧﻮﺩ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ؟‬

‫‪٣٧‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺻﻠﻲ ﻣﺎ ﺁﺩﻣﻴﺎﻥ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ‬ ‫ﺍﮔﺮ ﻣﺎ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭﺟﻮﺩی ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻭ‬ ‫ﺑﺴﻂ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭی ﻭ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﻃﺮﺯی ﻛﻪ ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭی ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﻭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﻪﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﻚ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺎﺩﻳﮕﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺟﺪﻳﺪ ﺧﻮﺩ ﻣﺒﺎﺩﺭﺕ ﻭﺭﺯﻳﻢ؛‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺎﭘﻴﺶ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮﻥ‬ ‫ﺛﺮﻭﺕ‪ ،‬ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﺗﺴﻠﻂ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﮔﺎﻩ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺎ ﺩﺭﺻﺪﺩ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻭ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ﺑﺮ‬ ‫ﺣﺴﺐ ﻣﻘﻮﻻﺕ ﻭ ﺭﻭﺵﻫﺎی ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﻠﻢ ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫ﺑﺮﺁﻳﻴﻢ‪ ،‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﺎ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺑﻪﻟﺤﺎﻅ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻭ ﻫﻤﻪ ﻣﺘﻌﻠﻘﺎﺕ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﺧﺎﺹ‬ ‫ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪی ﻧﻤﻮﺩﻩﺍﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﺟﻬﺎﻧﻲ‬ ‫ﮔﺮﺩﺩ ﻛﻪ ﺑﺎ ﭘﻴﺶﻓﺮﺽﻫﺎی ﻋﻠﻢ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻋﺎﺭی ﺍﺯ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭی‪ ،‬ﺍﺻﻮﻝ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ‪،‬‬ ‫ﺍﺭﺯﺵﻫﺎی ﻭﺍﻗﻌﻲ‪ ،‬ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻭ ﻣﻘﺎﺻﺪ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬ﻭ ﻳﻚ‬ ‫ﻋﻠﻴﺖ ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﺩﺭ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺁﺛﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺩﺭﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪﺑﺤﺚ‬ ‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪﺍﻡ ﻛﻪ ﺩﻭ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﻣﻬﻢ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺭ ﺗﻤﺪﻥ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ ﻏﺮﺏ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺭﻓﺘﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻮﻋﻲ‬ ‫ﺑﺪﺑﻴﻨﻲ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺣﻮﺯﻩ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﻛ ً‬ ‫ﻼ ﺫﻫﻦﮔﺮﺍ‪،‬‬ ‫ﻣﻨﺘﺞ ﻭ ﺑﺮﺁﻣﺪﻩ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺩﺭ ﻓﻬﻢ ﺍﻫﻤﻴﺖ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﺟﻬﺎﻥ‪ ،‬ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﺭﻭی ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩﺍﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻋﻼﻭﻩ‪ ،‬ﻣﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﻦﺑﺎﺭﻩ ﺑﺤﺚ ﻛﺮﺩﻩﺍﻡ ﻛﻪ ﺁﻥ ﻗﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﻻ ﻭﺍﻗﻌﻴﺎﺕ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺁﻥ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‬ ‫ﻭ ﺩﺭﺻﺪﺩ ﻣﻌﻘﻮﻝ ﺳﺎﺧﺘﻨﺶ ﺑﺮﻣﻲﺁﻳﻴﻢ‪ ،‬ﺧﻮﺩ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻣﺎ ﺍﺯ ﻗﻮﺍی ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺫﻫﻦ ﺍﻧﺴﺎﻥ‬ ‫ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﻣﺎ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻗﻮﺍی ﻣﺬﻛﻮﺭ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺫﻫﻨﻲ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭ ﺍﺭﺯﺵ ﺁﺩﻣﻲ ﺑﻪﻣﻴﺰﺍﻥ‬ ‫ﺗﻼﺵ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺛﺮﻭﺕ‪ ،‬ﻗﺪﺭﺕ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﻳﻲﻫﺎی‬ ‫ﻣﺎﺩی ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪﺧﺪﻣﺖ ﺍﻭ ﺩﺭﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﺑﺮ‬ ‫ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺳﺎﺱ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻭ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﻓﻬﻢ‬ ‫ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭ ﺍﺭﺯﺵ ﺁﺩﻣﻲ‪ ،‬ﻳﻚ ﻃﺮﻳﻖ ﺻﺤﻴﺢ ﻭﺟﻮﺩ‬

‫*ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﭘﻮچ ﻭ ﺑﻴﻬﻮﺩﻩ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ‬ ‫ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪﻭﺳﻴﻠﻪ ﻓﺮﺩی ﺳﺒﻚ ﻣﻐﺰ‬ ‫ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺍﺭﺍی ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻭﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻭ‬ ‫ﺑﺪﻳﻦ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﺟﺪﺍﻝﻫﺎ ﻭ ﺟﻨﺠﺎﻝﻫﺎی‬ ‫ﺑﻲﺍﻣﺎﻥ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﺼﻮﻥ‬ ‫ﻧﮕﺎﻩ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪.‬‬

‫‪٣٨‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺳﻮء ﺗﻔﺎﻫﻤﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩ‬ ‫ﺁﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪﺧﻮﺩی ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﻳﻚ ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬ ‫ﻭ ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺍﺭﻛﺎﻥ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪﻡ ﻛﻪ‬ ‫ﺩﻭ ﺭﺍﻩ ﺑﺮﺍی ﻛﺸﻒ ﺍﻧﺤﺮﺍﻓﺎﺕ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ (1) :‬ﺭﻭﺡ ﻣﺮﺩﻣﻲ ﻛﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺭﺍ‬ ‫ﻧﻬﺎﺩﻳﻨﻪ ﺳﺎﺧﺘﻪﺍﻧﺪ ﻭ )‪ (2‬ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻌﻤﺎﮔﻮﻧﻪ‬ ‫ﻭ ﻻﻳﻨﺤﻞ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻨﺎﻗﻀﺎﺕ‬ ‫ﻭ ﺗﻌﺎﺭﺿﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﭘﺎﻳﻪ ﻳﻚ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺭﺍ ﺳﺴﺖ ﻭ‬ ‫ﻣﺘﺰﻟﺰﻝ ﻣﻲﺳﺎﺯﻧﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﺪﻋﻲ ﻫﺴﺘﻢ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﻫﻨﺮ ﻣﺎ‬ ‫ﻭ ﻧﻴﺰ ﺭﻭﺍﻳﺖﻫﺎی ﻣﺎ ﻧﮕﺮﺍﻥ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻌﺘﺒﺮی ﺩﺭ‬ ‫ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺟﺪﻳﺪ‪ ،‬ﻋﻠﻲﺭﻏﻢ‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖﻫﺎی ﭼﺸﻤﮕﻴﺮی ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﻣﺎﺩی‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻳﻢ‪ ،‬ﻧﮕﺮﺵﻫﺎﻳﻤﺎﻥ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﭼﺮﺧﺸﻲ ﻣﻨﻔﻲ‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﺑﺤﺚ ﻛﺮﺩﻩﺍﻡ ﻛﻪ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ‬ ‫ﺭﺍﻳﺞ ﻣﺎ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻗﻮﺍی ﻋﻠﻤﻲ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ ﺫﻫﻦ ﺁﺩﻣﻲ‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﺭﻭﺵﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺣﺴﻲ‬ ‫ﺩﺭ ﺟﻤﻊﺁﻭﺭی ﺩﺍﺩﻩﻫﺎی ﺧﺎﻡ ﻭ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﻳﻚ ﻧﻈﺮﻳﻪ‪،‬‬ ‫ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺪ ﻧﻮﻋﻲ ﺷﻜﺎﻛﻴﺖ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﺑﻌﺎﺩ‬ ‫ﻣﻌﻨﻮی ﻭ ﺍﺭﺯﺷﻲ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻮﺩﻩ‪ ،‬ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﻛﻪ ﻛ ً‬ ‫ﻼ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﺳﺴﺘﻲ ﻭﺗﻀﻌﻴﻒ ﺍﺩﻋﺎﻫﺎی ﻋﻠﻤﻲ ﺷﺪﻩ ﻭ‬ ‫ﻳﻚ ﺻﻮﺭﺕ ﺧﻮﺩ ﻭﻳﺮﺍﻧﮕﺮ ﺑﻪﺧﻮﺩ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻦ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻳﻚ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ‬ ‫ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺑﺤﺚ ﻧﻤﻮﺩﻩﺍﻡ ﻛﻪ ﻣﺜﻞ ﻳﻚ ﻣﻌﻴﺎﺭ‪ ،‬ﺗﺠﺎﺭﺏ‬ ‫ﺍﺣﺴﺎﺳﻲ ﻭ ﺍﻧﮕﻴﺰﺷﻲ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻭ ﺍﻧﻌﻜﺎﺳﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﺫﻫﻨﻴﺖ ﻭﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎی ﺍﺩﺭﺍﻛﻲ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﻭ ﺍﺯ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓﻣﺎﻥ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎی ﻋﻠﻢ‬ ‫ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺃﻡ ﺑﺎ ﺗﺠﺎﺭﺏ ﺣﺴﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻋﺒﺎﺭﺕ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺭﺯﺵﮔﺬﺍﺭی ﻣﺎﺩﻳﮕﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﺑﻪﻧﻮﻋﻲ ﻣﻮﺟﺐ‬ ‫ﺍﻧﺤﺮﺍﻑ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﺸﻮﻳﺶ ﺍﺫﻫﺎﻥ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ ﻏﺮﺏ ﺭﺍ ﺑﻪﻳﻚ ﻣﺴﻴﺮ ﺧﻮﺩﻭﻳﺮﺍﻧﮕﺮ ﺳﻮﻕ‬ ‫ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﻪﻳﻚ ﺍﺻﻼﺡ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﺍﺳﺎﺳ ًﺎ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪﻳﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻥ‬ ‫ﻣﻘﻮﻻﺕ ﺍﺭﺯﺷﻲ‪ ،‬ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ ﻭ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺍﻧﺴﺎﻥﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ‬ ‫ﺑﻪﻳﻚ ﻧﻈﺎﻡ ﻣﻔﻬﻮﻣﻲ ﻭ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ‪/‬ﺗﺒﻴﻴﻨﻲ ﺑﺤﺚ‬

‫ﻧﻤﻮﺩﻩﺍﻡ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ ﻣﺎ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪﺗﻌﺮﻳﻒ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ‬ ‫ﻭ ﻋﻘﻼﻧﻲ ﻧﻤﻮﺩﻥ ﺁﻥ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻧﮕﺮﺵ‬ ‫ﻓﻮﻕ ﻳﻚ ﺗﺤﻮﻝ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺍﺟﺘﻨﺎﺏﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪،‬‬ ‫ﺍﻣﺮی ﻛﻪ ﻣﻔﺮﻭﺽ ﻧﻮﺷﺘﺎﺭ ﺣﺎﺿﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﺪﻑ ﻣﻦ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﻪ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﺎ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪﺧﻮﺩ ﺁﻥ ﭼﻴﺰﻫﺎ‬ ‫ﺑﻴﺮﻭﻧﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜ ً‬ ‫ﻼ ﻣﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﮕﻮﺋﻴﻢ ﻛﻪ ‪ x‬ﺑﺮﺍی‬ ‫‪ p‬ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی‪ y‬ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ‪ x‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻭ ﻳﺎ‬ ‫ﺑﻪﺯﻋﻢ ‪p‬ﺭﺍﺑﻄﻪﺍی ﺑﺎ ‪ y‬ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﻛﻪ‬ ‫ﻫﺮﻭﻗﺖ ‪ p،x‬ﺭﺍ ﺍﺩﺭﺍک ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﺩﺍﺩ ‪ y‬ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺍﺩﺭﺍک ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﺩﻫﺪ‪ .‬ﻣﻌﻨﺎی ﻓﻮﻕ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮﺍﻳﺎﻥ‬ ‫ﻗﺒﻮﻝ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﺒﻴﻴﻦ‬ ‫ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﻋﻤﻮﻣ ًﺎ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﺻﻄﻼﺣﺎﺕ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﺫﻫﻨﻲ‪ ،‬ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ‪:‬‬ ‫ﻣﻌﺘﻘﺪ‪ ،‬ﻣﺪﺭک‪ ،‬ﻣﺘﻔﻜﺮ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺩﻫﻨﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﺗﻨﻬﺎ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﺗﺤﻘﻖ ﻋﻴﻨﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪،‬‬ ‫ﻣﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﻣﺎﺩﻩﺍی ﻛﻪ ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺍﺯ ﻋﻨﺎﺻﺮ‪ ،‬ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕ‬ ‫ﻭ ﻳﺎ ﺧﻮﺍﺻﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﻨﺪ ﻭ ﻳﺎ‬ ‫ﺗﻤﺜﻞ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﺩﺭﺳﻰ »ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺍﺧﻼﻕ ﻭ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ« ﻣﺸﻜﻞ‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻢ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﻪﭼﻴﺰی ﺟﺰ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮﺍﻳﻲ ﺑﻮﺩ ﻋﻠﻢ ﻧﺪﺍﺷﺘﻢ‪.‬‬ ‫ﺍﻣﺎ ﺑﻪﺭﻏﻢ ﻧﻈﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮﺍﻳﺎﻥ‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎ ﺟﺰء ﺫﺍﺗﻲ ﻳﺎ‬ ‫ﻣﻘﻮﻡ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺍﺷﻴﺎی ﻣﺤﺴﻮﺱ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻮﻳﺖ‬ ‫ﻳﺎ ﻭﺣﺪﺕ ﺑﻌﻀﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺫﺍﺗﻲ ﻭ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺑﻪﻫﻤﺮﺍﻩ‬ ‫ﺣﺎﻻﺕ ﻭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻣﻌﻴﻦ ﺩﻳﮕﺮی ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺗﻔﻜﺮ‪ ،‬ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ‪،‬‬ ‫ﺍﺩﺭﺍک‪ ،‬ﺗﺬﻛﺮ ﻭ ﻳﺎﺩﺳﭙﺎﺭی ﻭ ﻧﻈﺎﻳﺮ ﻋﻴﻨﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺍﻓﻜﺎﺭ‪ ،‬ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺪﺭﻛﺎﺕ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺣﺎﻻﺕ ﻭ ﺍﻋﻤﺎﻝ‬ ‫ﺫﻫﻨﻲ ﺑﻪﺟﺎی ﻣﺎﺩﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻢ‪ .‬ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﺒﺼﺮ ﻣﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ‪ ،‬ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻳﻚ‬

‫‪٣٩‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺳﻨﺠﺎﺏ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﺠﺎﺏ ﻣﺤﺘﻮﺍی ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺗﺠﺮﺑﻪﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻥ ﺩﺭ ﻓﺮﺽ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﺩﺭ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﺒﺼﺮ ﻓﺮﺽ ﺑﺮ ﺍﻳﻨﺴﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺘﻮﺍﻳﻲ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﻪﻟﺤﺎﻅ ﺻﻮﺭی‬ ‫ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﺩﻳﮕﺮی ﻛﻪ ﻋﻴﻨ ًﺎ ﻭﺍﺟﺪ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺤﺘﻮﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ ﭼﻴﺴﺘﻲ ﻭ ﺻﻮﺭﺕ ﻳﻚ‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺣﺪﻭﺩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﭼﻴﺴﺘﻲ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪﻟﺤﺎﻅ ﻭﺟﻮﺩی ﺑﺎ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺧﻮﺍﻩ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪﻓﻮﻕ ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ‬ ‫ﻣﺤﺘﻮﺍی ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻭ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ‬ ‫ﺁﻥ ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﻳﻚ ﺍﺩﺭﺍک ﻭ ﻳﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ‬ ‫ﭘﺪﻳﺪﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻣﻌﻨﺎی ﺫﺍﺗﻲ‪ ،‬ﻭﺟﻪ ﻣﻤﻴﺰ ﺗﻤﺎﻡ‬ ‫ﭘﺪﻳﺪﻩﻫﺎی ﺫﻫﻨﻲ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺪﻳﺪﻩﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﻗﺒﻴﻞ ﺗﺠﺎﺭﺏ‬ ‫ﺣﺴﻲ‪ ،‬ﺭﻭﻳﺎﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺨﻴﻼﺕ‪ ،‬ﺍﻓﻜﺎﺭ‪ ،‬ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ‪ ،‬ﻓﺮﺿﻴﺎﺕ‪،‬‬ ‫ﺍﻧﺘﻈﺎﺭﺍﺕ‪ ،‬ﻓﺮﺁﻳﻨﺪﻫﺎی ﻛﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺧﻮﺍﺳﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺁﺭﺯﻭﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺍﻣﻴﺪﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺮﺱﻫﺎ‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺫﺍﺗﻲ ﻣﻌﻨﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﺪﻳﺪﻩﻫﺎی ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺎﺑﻴﻢ‪ .‬ﭘﺪﻳﺪﻩﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﻧﻤﺎﺩﻫﺎ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎ‪ ،‬ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻨﺮی ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﺩﺍﺭﺍﺕ‪،‬‬ ‫ﺩﻭﺍﻳﺮ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎ‪ ،‬ﻋﺎﺩﺍﺕ‪ ،‬ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ‪ ،‬ﺁﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺕ‪ ،‬ﺗﻤﺪﻥﻫﺎ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻋﻼﻭﻩ ﺩﺭ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺷﻴﺎء ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ ﺗﻤﺜﻞ‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﺎﺕ ﻭ ﺧﻮﺍﺹ ﺧﻮﺩ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺟﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺍﺷﻴﺎ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻭﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎی‬ ‫ﺫﺍﺗﻲ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺧﻮﺩ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻧﺪ‪ ،‬ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻭﺟﻮﺩ‬ ‫ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎی ﺫﺍﺗ ًﺎ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﻭ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺣﺎﻻﺕ‬ ‫ﻭ ﺍﻭﺻﺎﻑﺷﺎﻥ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﺜ ً‬ ‫ﻼ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻧﻮﻉ ﺍﻧﺴﺎﻥ‪،‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺩﻭ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺣﺎﻝ ﭼﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺧﺎﺭﺝ ﻭﺍﺟﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﻳﺎ ﻓﺎﻗﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ‬ ‫ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﺯﺷﺖ ﻭ ﻳﺎ ﺯﻳﺒﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻣﻞ ﻭ‬ ‫ﻳﺎ ﻧﺎﻗﺺ‪ ،‬ﺳﺎﻟﻢ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻌﻴﻮﺏ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻫﺮ ﺣﺎﻝ‬ ‫ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ‬ ‫ﺫﺍﺗﻲ ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﻭﺳﻴﻠﻪ ﻋﻠﻮﻡ ﺟﺪﻳﺪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ‪،‬‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺑﺎﻟﻔﻌﻞ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻗﻄﻌ ًﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪﻳﻚ ﺟﻬﺎﻥ ﭼﻨﺪﺑﻌﺪی ﺑﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎی‬ ‫ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ‪ ،‬ﺫﺍﺗﻲ ﻭ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺴﻴﻂﺗﺮ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍی ﺳﺎﺧﺘﺎﺭی ﭘﻴﭽﻴﺪﻩﺗﺮ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ‬ ‫ﺩﺳﺘﻜﺎﺭیﻫﺎ ﻭ ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻣﺎ ﺁﻥﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻋﻠﻢ‪،‬‬ ‫ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪﻧﻤﺎﻳﺶ ﮔﺬﺍﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻫﺮ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﺟﻬﺎﻥ ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺁﻥ ﻫﻴﭻ‬ ‫ﻣﻜﺎﻥ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮﺍی ﻣﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﻫﺮ ﺁﻧﮕﺎﻩ ﻛﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﻣﻔﻬﻮﻣ ًﺎ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪی ﻛﻨﻴﻢ ﺗﺎ ﻣﻨﻄﺒﻖ‬ ‫ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺟﻬﺎﻥ ﮔﺮﺩﻳﻢ‪ ،‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﻮﺟﺒﺎﺕ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻭ‬ ‫ﺍﻧﻜﺎﺭ ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺁﻭﺭﺩﻩﺍﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﻋﻠﻤﻲ ﻣﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﻫﻢ ﻣﺪﻋﻲ ﺍﻧﺴﺎﻧﻴﺖ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻭ ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻌﻘﻮﻟﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﻦ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻳﻚ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﺍﻧﺴﺎﻥﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﺭﺍﻩ ﺣﻞ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﺎی ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ‬ ‫ﺗﻘﻮﻡ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺩﺭ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻫﻢﺍﻛﻨﻮﻥ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮﺍﻳﺎﻥ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ‬ ‫ﻋﻴﻨﻲ ﻭ ﻣﺤﺴﻮﺱ ﺍﺷﻴﺎء ﺭﺍ ﻗﺒﻮﻝ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎی ﺫﺍﺗﻲ ﻭ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺭﺍ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎی ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺍﺷﻴﺎء‬ ‫ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪.‬‬ ‫ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻌﻨﺎی ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﻭﺍﺟﺪ ﻳﻚ‬

‫‪٤٠‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫* ﻣﺎ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮﺍﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻘﺶ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺪﻭﻥ‬ ‫ﻧﻘﺸﻪ ﻭ ﺻﺤﻨﻪ ﺍﺟﺮﺍ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻭ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻧﻈﺮی ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮﺍی ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ‬ ‫ﭼﻪ ﺻﺤﻨﻪ ﻳﺎ ﻧﻘﺸﻪﺍی ﻧﻴﺎﺯ‬ ‫ﺩﺍﺭﻳﻢ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﺳﻮﺍﻝ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﻄﻠﻮﺏ‬ ‫ﻣﺎ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺁﻳﺎ ﻣﻌﻨﺎی ﺁﻥ ﭼﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺁﻥ ﺗﻔﺎﻭﺕ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺁﻳﺎ ﺳﻮﺍﻝ ﻓﻮﻕ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﻼﺷﻲ ﺑﺮﺍی ﻋﻘﻼﻧﻲ ﻛﺮﺩﻥ‬ ‫ﺁﻥ ﭼﻴﺰ ﺍﺳﺖ؟ ﺁﻳﺎ ﻣﺜ ً‬ ‫ﻼ ﺍﮔﺮ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﻚ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺫﺍﺗﻲ ﻭ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺗﻘﻮﻡ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻣﺎ ﺑﻲﻣﻌﻨﺎ‬ ‫ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﻭﺍﻗﻌ ًﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﻲﻣﻌﻨﺎ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺮ ﻣﺘﻦ ﻳﺎ ﺯﻣﻴﻨﻪ‬ ‫ﺧﺎﺹ ﺧﻮﺩ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ؟ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ »ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ ﺍﺯﺩﺳﺖﺭﻓﺘﻪ« ﺍﺛﺮ ﭘﻞ‬ ‫ﮔﺮﻳﻦ ﺍﺯ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻣﺰﻣﻪ ﺁﺭﺍﻡ ﻳﻚ ﻣﺮﺩ ﻧﮕﻬﺒﺎﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺣﺎﻝ ﺭﺍﻩ ﺭﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﻣﺤﻞ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺑﻨﺪﺭی‬ ‫ﺩﺭ ﺟﺰﻳﺮﻩ ﺭﻭﺁﻧﺎک ﺩﺭ ﻛﺎﺭﻭﻟﻴﻨﺎی ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺣﺮﻑ ﻣﻲﺯﻧﺪ‪ ،‬ﺳﻮﺍﻝ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﭼﻪ ﭼﻴﺰ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺩﺍﺭﻳﻢ؟ ﻃﺒﻖ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻧﮕﻬﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﻣﺮﺩی‬ ‫ﻣﺴﺖ ﻭ ﺑﻲﺧﺎﻧﻤﺎﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﻠﻮﺗﻠﻮ ﺧﻮﺭﺩﻥ‬ ‫ﺩﺭ ﺑﻨﺪﺭﮔﺎﻩ ﺗﺼﺎﺩﻓ ًﺎ ﺳﻮﺍﺭ ﺑﺮ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻛﺸﺘﻲﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻣﻲﺭﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﺩﺭ‬ ‫ﺩﻧﻴﺎی ﺟﺪﻳﺪ ﺭﺍ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩ‪ ،‬ﺍﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻪﺧﻮﺍﺏ‬ ‫ﻣﻲﺭﻭﺩ‪ ،‬ﻭ ﻳﻚ ﺷﺐ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ‬ ‫ﻣﻬﺎﺟﺮﺍﻥ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺑﻴﻬﻮﺩﻩﺍی ﺑﺮﺍی ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ‬ ‫ﻛﺸﺘﻲﻫﺎی ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺴﺮ ﻣﻲﺑﺮﺩﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﻓﻜﺮ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻦ ﺩﺭ ﺍﻧﮕﻠﺴﺘﺎﻥ ﻛﺴﻲ ﻧﺒﻮﺩﻡ‪ ،‬ﺭﻭﺁﻧﺎک‬ ‫ﺍﺯ ﻣﻦ ﻳﻚ ﻣﺮﺩ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻌﻨﺎی ﺍﻳﻦ ﻛﻠﻤﺎﺕ ﺭﺍ‬ ‫ﻣﻲﺩﺍﻧﻴﻢ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪﺑﺮﺩﺍﺷﺘﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ‬ ‫ﺩﺭ ﺫﻫﻦ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪﺯﺑﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮی‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺑﺮﮔﺮﺩﺍﻧﺪﻩ ﻭ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻨﻮﺯ ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﺑﺮﺍی ﻣﺎ ﻣﻄﺮﺡ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎی‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﺎﻻ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺎ ﺑﻪﺳﻮﺍﻝ ﺍﺯ ﻣﻌﻨﺎی ﮔﻔﺘﻪ‬ ‫ﻓﻮﻕ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﺒﻴﻦ ﻫﻤﺎﻥ‬ ‫ﭼﻴﺰی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺩﺭ ﺻﺪﺩ ﺑﻴﺎﻧﺶ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻌﻨﺎی ﺁﻥ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻥ ﻧﻜﺘﻪ ﺍﺻﻠﻲ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺍﺳﺖ‬

‫ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺫﺍﺗﻲ ﻭ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺩﺍﻧﺴﺘﻦ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻴﺎﻥ‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺯﻳﺎﺩﻯ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺭﻭﭘﺎ‬ ‫ﻭ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺰ‪ ،‬ﺁﻳﺎ‬ ‫ﻣﺎ ﻗﺎﺩﺭ ﺑﻪﺩﺭک ﻛﺎﻣﻞ ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺁﺭﺍﻡ ﻣﺮﺩ ﻧﮕﻬﺒﺎﻥ ﺑﺎ‬ ‫ﺧﻮﺩﺵ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺑﻮﺩ؟ ﻣﺮﺩ ﺑﻮﺩﻥ ﭼﻪ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺩﺍﺭﺩ؟‬ ‫ﻛﺴﻲ ﻧﺒﻮﺩﻥ ﻳﻌﻨﻲ ﭼﻪ؟ ﻣﻌﻨﺎی ﺷﮕﺮﺩﻫﺎ ﻭﺷﻴﻮﻩﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﺁﻧﻬﺎ )ﻣﻌﻨﺎی( ﻛﺴﻲ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﻪ)ﻣﻌﻨﺎی( ﻳﻚ‬ ‫ﻣﺮﺩ ﺑﻮﺩﻥ ﻣﺒﺪﻝ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ ،‬ﭼﻴﺴﺖ؟ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺍﻻﺕ‬ ‫ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺁﻳﺎ ﻧﻘﻄﻪ ﺗﻮﻗﻔﻲ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ؟ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻦ‪ ،‬ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻌﻨﺎی ﺫﺍﺗﻲ‬ ‫ﭼﻴﺰی‪ ،‬ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺫﺍﺗﻲ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻳﺎ ﻣﺘﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺁﻥ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻳﺎ ﻣﺘﻦ‬ ‫ﻫﻢ ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺫﺍﺗﻲ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺟﺰ ﭘﺪﻳﺪﻩﻫﺎی ﺯﺑﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎی ﺩﺭﻭﻧﻲ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭﺷﺎﻥ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﻛﻪ ﭘﻴﺪﺍﻳﻲ ﻣﻌﻨﺎی ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺮﺍی ﻣﺎ ﻃﺒﻖ ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻳﻚ ﻋﻤﻞ ﻳﺎ ﻓﻌﻞ ﺭﺍ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺟﺰء ﻳﻚ ﭘﺮﻭژﻩ‬ ‫ﻳﺎ ﻃﺮﺡ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﻗﺒﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﺮﺣﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻋﻤﻞ‬ ‫ﻓﻮﻕ ﻛﺴﺐ ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻧﻮﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﻌﻨﺎﻳﺶ ﺭﺍ‬ ‫ﺍﺯ ﻃﺮﺡ ﺩﻳﮕﺮی ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ‬ ‫ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻣﺎ ﺍﺯ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻭ ﻃﺮﺡﻫﺎی‬ ‫ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ‪ ،‬ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ ﺍﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺟﺰﺋﻲ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ ﻓﺮﺩ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﮔﺮ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ ﻓﺮﺩ‪ ،‬ﻓﺎﻗﺪ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻋﻤﺎﻝ‬ ‫ﻭ ﻃﺮﺡﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻭ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺩﺍﺩ ﻭ ﻓﺮﺩ ﺑﻪﻗﻮﻝ‬ ‫ﺗﻮﻟﺴﺘﻮی‪ 2‬ﺍﺯ ﻳﻚ ﺯﻧﺪﮔﻲ »ﻣﻌﻠﻖ ﻭ ﻳﺎ ﻣﻌﻄﻞ«‪ ،‬ﺩﺭ‬

‫‪٤١‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺭﻧﺞ ﻭ ﻋﺬﺍﺏ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻲﺩﺍﻧﻢ ﻛﻪ ﻋﺪﻩﺍی‬ ‫ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﭼﺎﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺮﻧﻮﺷﺘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺧﺎﻧﻤﻲ‬ ‫ﺭﺍ ﻣﻲﺷﻨﺎﺧﺘﻢ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﻴﺮﺍﺯﻩ ﺯﻧﺪﮔﻲﺍﺵ ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ ﻣﺮگ ﻫﻤﺴﺮﺵ ﺍﺯ‬ ‫ﻫﻢ ﮔﺴﻴﺨﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺍﻭ ﻋﻼﻗﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪﻫﺮ ﭼﻴﺰی ﺩﺭ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻭ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﻭ ﻳﺎ ﺗﻌﻄﻴﻞ‬ ‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻫﻴﭻ ﭼﻴﺰ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺴﺖ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻭ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﻪﺣﺮﻛﺖ ﻭﺍ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻴﭻ ﺳﺨﻦ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭی ﺑﺮ‬ ‫ﺯﺑﺎﻥ ﻧﻤﻲﺁﻭﺭﺩ‪ ،‬ﻭ ﺍﺯ ﭼﻴﺰی ﺩﺭ ﺭﻧﺞ ﻭ ﻋﺬﺍﺏ ﺑﻮﺩ‬ ‫ﻛﻪ ﺣﻜﻴﻤﺎﻥ ﻗﺒﺎﻳﻞ ﺳﺮﺧﭙﻮﺳﺖ ﺩﺭ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎی ﻣﺮﻛﺰی‬ ‫ﺁﻥ ﺭﺍ »ﻓﻘﺪﺍﻥ ﺭﻭﺡ«‪ 3‬ﻭ ﺭﻭﺍﻧﭙﺰﺷﻜﺎﻥ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﺁﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﺍﻓﺴﺮﺩﮔﻲ ﻋﻤﻴﻖ ﻧﺎﻣﻴﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﻣﺮﺩﻡ ﻛﻤﺎﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎﺭی ﺩﺭ ﺭﻧﺞ ﻭ ﻋﺬﺍﺑﻨﺪ‪ .‬ﺑﺪﻭﻥ ﺷﻚ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺗﺎ‬ ‫ﺣﺪﻭﺩی ﻭ ﺑﻪﺩﻻﻳﻠﻲ ﻃﻌﻢ ﺁﻥ ﺭﺍ ﭼﺸﻴﺪﻩﺍﻳﻢ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﺑﻪﻫﻤﺮﺍﻩ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻴﻔﻦ ﻭﻳﻨﺒﺮگ‪ ،4‬ﻧﺘﻴﺠﻪ‬ ‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺎ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻔﻬﻤﻴﻢ ﭼﻴﺰ‬ ‫ﻛﻤﺘﺮی ﻋﺎﻳﺪﻣﺎﻥ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺭﺍﻩ ﺑﺮﺍﻳﺸﺎﻥ‬ ‫ﺳﺨﺖﺗﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻫﺮ ﭼﻴﺰی‬ ‫ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻌﻨﺎی ﺍﺻﻠﻲﺍﺵ ﺧﺎﻟﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﺑﻪﻫﺮ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺧﻮﺩ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺗﻲ‬ ‫ﻋﺎﻗﻞ ﺩﺭ ﭘﻲ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﺠﺎﺭﺏ‪ ،‬ﺍﻋﻤﺎﻝ‪،‬‬ ‫ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲﻣﺎﻥ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺿﺮﻭﺭﻳﺎﺕ ﻭ‬ ‫ﻣﻘﺘﻀﻴﺎﺕ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺟﻬﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻭﺍﻗﻌﻴﺎﺕ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺑﻴﺎﺑﻴﻢ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺑﻲﻣﻌﻨﺎ‬ ‫ﺑﻮﺩﻥ ﭘﺪﻳﺪﻩﻫﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻧﺎﻣﻌﻘﻮﻝ ﺑﻮﺩﻥ ﺁﻧﻬﺎ‪.‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺎﻣﻮﺭﻳﺖ ﺩﻳﻦ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﻭ ﺗﺮﻭﻳﺞ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﻗﻊ ﺧﻮﻑﺍﻧﮕﻴﺰ ﻭ ﺧﻄﻴﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﻣﺮگ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪﺑﻴﺎﻥ ﺩﺭﺁﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺗﻌﺮﻳﻒ‪ ،‬ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺑﻪﻫﻤﺮﺍﻩ ﺗﺠﺎﺭﺏ‪ ،‬ﺍﻋﻤﺎﻝ‪،‬‬ ‫ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ‪ ،‬ﺭﻭﻳﺎﻫﺎ ﻭ ﺭﻭﺍﻳﺎﺕ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻗﺎﻟﺐ ﻣﺨﺼﻮﺹ‬ ‫ﻣﻲﺭﻳﺰﺩ‪ .‬ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻌﻀﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﻓﻘﻂ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﺰﺍﺭﺵ‬ ‫ﺩﺍﺩ‪ ،‬ﺑﻌﻀﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻤﻮﺩ ﻭ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪﺷﺮﻃﻲ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺫﺍﺗﻲ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ‬

‫ﺍﺯ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻔﺼﻞﺑﻨﺪی ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﺁﻥ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﺍﺯ ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﻛﻠﻤﺎﺕ‬ ‫ﻭ ﻋﺒﺎﺭﺍﺕ ﻣﻲﺭﻳﺰﻳﻢ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺁﻥ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮﻉ‬ ‫ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻭ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻮﺻﻴﻒ‬ ‫ﻣﺬﻛﻮﺭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪﺧﻮﺩ ﺁﻥ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻳﻚ ﺟﻨﺒﻪ ﺑﻴﺮﻭﻧﻲ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻳﻚ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻳﺎ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻣﻔﻬﻮﻣ ًﺎ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺍﮔﺮﭼﻪ‬ ‫ﺁﻥ ﻣﻮﺿﻮﻉ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻳﺎ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺫﺍﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﻮﺿﻮﻉ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ‪،‬‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻧﻬﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻥ‬ ‫ﮔﺰﺍﺭﺷﻲ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﺍﺯ ﭼﻴﺰی ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻋﻤﻞ‬ ‫ﻳﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ‪ ،‬ﻳﻚ ﺟﻨﺒﻪ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻌﻨﻲ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻭ ﻳﺎ ﻋﻤﻞ ﺧﻮﺍﻩ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺧﻴﺎﻟﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﻣﻔﻬﻮﻣ ًﺎ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻲ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﺩ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﻳﻚ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻔﻬﻮﻣ ًﺎ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺖ‪ .‬ﻣﺆﻟﻒ ﻳﻚ ﺭﻣﺎﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺧﻮﺩ ﻧﻘﺶ ﻳﻚ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﻩ ﻳﺎ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﻏﻴﺮ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺰﺍﺭﺵﮔﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍﻯ ﺍﺯ ﺗﺠﺎﺭﺕ‬ ‫ﺧﻴﺎﻟﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﻳﻚ‬ ‫ﺭﻣﺎﻥﻧﻮﻳﺲ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻓﻘﻂ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﻋﻀﺎی ﻳﻚ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﺴﺎﺋﻞ‬ ‫ﺁﻥ ﮔﺮﻭﻩ ﺣﺮﻑ ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺩﻭﺭ ﺭﺍﺟﻊ‬ ‫ﺑﻪ ﺁﻥ ﮔﺮﻭﻩ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺗﺠﺎﺭﺏ‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ ﺷﺮﻛﺖ ﺟﻮﻳﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻧﻬﺎ ﺳﺨﻨﻲ ﺑﮕﻮﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻳﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺯ ﺑﻌﺪ ﺧﺎﺭﺟﻲ ﺁﻥ‬ ‫ﭼﻴﺰ ﺍﺳﺖ ﻭﻟﻲ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ ﺍﺯ ﻳﻚ ﭼﻴﺰ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﺑﻌﺪ ﺩﺭﻭﻧﻲ‬ ‫ﻳﺎ ﺫﻫﻨﻲ ﺁﻥ ﭼﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﺯﻧﺪﻩ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪﺑﻴﺎﻥ ﺩﺭﺁﻳﺪ‪ .‬ﺭﻭﺯی ﭘﺴﺮ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﻣﻦ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺮگ ﭘﺪﺭﺵ ﺑﻪ ﻣﻦ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪﻋﻘﻴﺪﻩ ﭘﺪﺭﺵ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻳﺎ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺗﺎ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﺑﻴﺎﻥ‬ ‫ﺩﺭﻧﻴﺎﻣﺪﻩ ﻭ ﺑﺎﺯﮔﻮ ﻧﺸﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﻭﺍﻗﻌﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ‪ ،‬ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺭﻭﻳﺎﻫﺎی‬

‫‪٤٢‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻲ ﻛﻪ ﺭﻭﻳﺎﺑﻴﻦ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﺲ‬ ‫ﺍﺯ ﺑﻴﺪﺍﺭی ﺭﻭﻳﺎی ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎﺯﮔﻮ ﻧﻜﻨﺪ ﻭ ﺑﻪﻳﺎﺩ ﻧﻴﺎﻭﺭﺩ‬ ‫ﺁﻥ ﺭﻭﻳﺎ ﺑﻪﺳﺮﻋﺖ ﺍﺯ ﺧﺎﻃﺮﻩ ﺍﻭ ﻣﺤﻮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭﻛﻪ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﻣﮕﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﻓﺮﺩ ﺛﺒﺖ ﻭ ﻧﮕﻬﺪﺍﺭی ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ‬ ‫ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩی ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺗﺠﺎﺭﺏ ﺑﻴﺪﺍﺭی ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﻇﺎﻫﺮﺍ ً ﺑﻴﺎﻥ ﻭ ﺑﺎﺯﮔﻮﻳﻲ ﻳﻚ ﺗﺠﺮﺑﻪ‪ ،‬ﺩﺍﺩﻥ ﻳﻚ ﺩﺭﺟﻪ‬ ‫ﻭﺍﻗﻌﻲﺗﺮ ﺑﻪ ﺗﺠﺎﺭﺏ ﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻴﺎﻥ ﻳﻚ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺗﺎ ﺁﻥ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﺎﺹ ﺑﺎ ﺩﻳﮕﺮ ﺗﺠﺎﺭﺏ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﻓﺮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻧﻮﻋﻲ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺩﺭﻭﻧﻲ‬ ‫ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﺑﺪﺍﻥ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﺎﺕ ﻭ ﻗﻮﺍی ﻓﺮﺩ‬ ‫ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺍﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﺯﮔﻮ ﻧﺸﻮﺩ‪،‬‬ ‫ﻧﺎﻛﺎﺭﺁﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪﻫﻤﺎﻥ ﻧﺴﺒﺖ ﻧﺎﻛﺎﺭﺍ ﺑﻮﺩﻧﺶ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺑﻲﺑﻬﺮﻩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺼﺪﺍﻕ ﻳﻚ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻳﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ‪،‬‬ ‫ﻣﻔﻬﻮﻣ ًﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻣﺘﺼﻮﺭ ﻳﻚ ﻣﻌﻨﺎی ﺫﺍﺗﻲ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺁﻥ ﺷﺒﻜﻪﺍی ﺍﺯ ﺗﺠﺎﺭﺏ‪ ،‬ﺍﻓﻜﺎﺭ‪ ،‬ﺍﻋﻤﺎﻝ‪ ،‬ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ‪،‬‬ ‫ﻃﺮﺡﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﻓﺮﺽﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﭘﻴﺶﻓﺮﺽﻫﺎ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺗﺤﺖ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻭ‬ ‫ﻧﻈﺎﺭﺕ ﻧﻔﺲ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺁﻥ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺁﺩﻣﻲ‬ ‫ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ ﺷﻨﺎﺳﺎﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﺖ‬ ‫ﻳﻚ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩﺍی ﺻﺮﻓ ًﺎ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻳﻚ ﻓﺮﺩ ﺧﺎﺹ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻓﺮﺩی ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪﺍی‬ ‫ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﮔﻲ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺻﺮﻓ ًﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﻈﺎﻡ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪-‬‬ ‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺭﺷﺪ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻥﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﺭﺷﺪ ﺍﻧﺪﺍﻡﻫﺎﻯ‬ ‫ﺯﻳﺴﺘﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﻳﻚ ﻧﻈﺎﻡ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻭ ﺯﻳﺴﺘﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ‪ ،‬ﻳﻚ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﺍﻧﺪﺍﻡﻫﺎی ﺯﻳﺴﺘﻲ ﻋﻤﻮﻣ ًﺎ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺘﻲ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻮﻣﻲ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻫﻮﻳﺖ ﻭ ﻫﺴﺘﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻭﺍﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻣﺤﻴﻂ‬ ‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪/‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺷﻨﻴﺪﻩﺍﻡ ﻋﺪﻩﺍی‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﺨﺎﻟﻔﻢ‪ ،‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ‬ ‫ﻃﺒﻖ ﺁﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪،‬‬

‫ﻃﺒﻘﻪ ﺧﺎﺻﻲ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻓﻮﻕ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺍﺯ ﺗﻤﺎﻡ ﺣﻘﻮﻕ ﻭ‬ ‫ﺍﻣﺘﻴﺎﺯﺍﺕ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی‬ ‫ﻧﺎﻋﺎﺩﻻﻧﻪ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺩﻋﺎ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻳﻚ‬ ‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ‪ ،‬ﻓﺮﺩ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺯ ﻟﺤﺎﻅ ﻓﺮﺩ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻋﻨﺼﺮی ﺍﺯ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﭼﺮﺍ‬ ‫ﻛﻪ ﻓﺮﺩ ﺑﺮﺍی ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻓﺮﺩ ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺗﺼﻮﺭﻯ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻓﺮﺩ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺍ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻥﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺭﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮﺭ ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍی ﺍﻳﻨﻜﻪ‬ ‫ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺭﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮﺭ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻭﺍﺟﺪ ﺗﺼﻮﺭﻯ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺭﺋﻴﺲﺟﻤﻬﻮﺭ‬ ‫ﺑﻮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﻓﺮﺩ ﺩﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﺁﻥ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻓﺮﺩ ﺑﻪ ﺭﺳﻤﻴﺖ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫* ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻣﻌﻨﺎی ﺍﺻﻠﻲ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺍﺻﻠﻲ‬ ‫ﺍﻭ ﺩﺭ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺍﺑﺪی ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺁﺩﻣﻲ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻭﺳﻴﻠﻪ ﺩﻭ‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ :‬ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫ﻧﺨﺴﺖ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﺗﺼﻮﺭ ﺍﺯ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﻭ ﻃﺮﺡﻫﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻭ ﻋﺎﻣﻞ ﺩﻭﻡ ﺑﻪ ﻓﻌﻠﻴﺖ ﺭﺳﺎﻧﺪﻥ ﻭ‬ ‫ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺁﻥ ﺗﺼﻮﺭ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻭ‬ ‫ﻃﺮﺡﻫﺎ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺍﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺗﺼﻮﺭﻯ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ‬ ‫ﻓﺮﺩ ﺭﺍ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺑﺨﺸﺪ‪ ،‬ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺼﻮﺭﻯ‬ ‫ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺩﺭ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﺗﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﻓﺮﺩ‬ ‫ﺑﻪﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺩﻳﮕﺮ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ ﺯﻧﺪﻩ‪ ،‬ﺻﺮﻓ ًﺎ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻃﺒﻴﻌﺖ‪ ،‬ﺑﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻧﻴﺰ ﺍﺑﺘﻨﺎ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﻓﺮﺩ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﻭﺍﺟﺪ ﻧﻮﻋﻲ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻣﻌﺮﻓﺖ‬ ‫ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺑﺒﺮﻫﺎ ﻋﻤﻮﻣ ًﺎ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی‬

‫‪٤٣‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭ ﻇﺎﻫﺮﺍ ً ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻣﺤﺮکﻫﺎی ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻫﻤﺎﻥ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻏﺮﺍﻳﺰ ﻭ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩﻫﺎی‬ ‫ﺍﺳﺎﺳ ًﺎ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺑﻌﻀ ًﺎ‬ ‫ﺍﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺩﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎی ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ‬ ‫ﻗﻮﻩ ﺣﺎﻓﻈﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﻋﻠﻴﺖ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺗﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻳﺎﻓﺖ‬ ‫ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺁﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﺳﺨﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺻﺎﺣﺐ ﻳﻚ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻫﺮ ﺑﺒﺮ‪ ،‬ﺻﺮﻓ ًﺎ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻳﻚ‬ ‫ﺑﺒﺮ ﺭﺍ ﺯﻧﺪﻩ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻲﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﺑﺪﻧﻲ ﻳﻚ ﺑﺒﺮ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﺍﻧﺴﺠﺎﻡ ﻭ ﻳﻜﭙﺎﺭﭼﮕﻲ ﺯﻧﺪﮔﻲﺍﺵ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪،‬‬ ‫ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﺸﻜﻞ‪ ،‬ﻭﺣﺪﺕ ﻭ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﻣﺮﻫﻮﻥ ﻳﻚ ﺗﺼﻮﺭ ﺍﺳﺎﺳﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻃﺮﺡﻫﺎﻳﺶ ﺭﺍﺟﻊ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺑﻪﺷﺪﺕ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻳﺎ ﺗﺼﻮﺭ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﻳﺎ‬ ‫ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﻏﻴﺮﻧﻘﺎﺩﺍﻧﻪ‪ ،‬ﻣﺘﺨﺬ ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻳﺎ‬ ‫ﺑﻪﺻﻮﺭﺗﻲ ﻧﻘﺎﺩﺍﻧﻪ ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺍﺯ ﻗﻮﺍی ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺍﻭ ﻭ ﻳﺎ‬ ‫ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺩﻭی ﺁﻧﻬﺎﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮﭼﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻳﻚ‬ ‫ﻓﺮﺩ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻗﻮﺍی ﻧﻘﺎﺩی ﻭ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ ﺍﻭ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺁﻥ ﻓﺮﺩ ﺍﺯ ﺑﻨﺪ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪،‬‬ ‫ﺭﻫﺎﺗﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮﺗﺮی ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪ .‬ﺗﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲﺩﺍﻧﻴﻢ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺗﻲ‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥﭼﻨﺎﻥ ﺳﻄﺢ ﻭ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺯﻧﺪﻩ ﻧﮕﺎﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺍ‬ ‫ﻛﻪ ﺻﺮﻓ ًﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﻭﺍﺟﺪ ﻗﻮﺍی ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻻﺯﻡ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﻣﻌﻨﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻌﻨﺎی ﻋﺎﻡ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻭ ﻣﻌﻨﺎی ﺧﺎﺹ‬ ‫ﺁﻥ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻗﺎﺋﻞ ﺷﻮﻳﻢ‪ .‬ﻣﻌﻨﺎی ﺧﺎﺹ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍی ﻳﻚ ﺗﺬﻛﺮﻩﻧﻮﻳﺲ ﻳﺎ ﻣﻮﺭﺥ ﻭ ﻳﺎ ﻫﺮ ﻓﺮﺩ‬ ‫ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺩﻳﮕﺮی ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ‬

‫ﻭﺍﺟﺪ ﻳﻚ ﺍﺭﺯﺵ ﻧﻈﺮی ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺮﺳﺶ ﺍﺯ ﻣﻌﻨﺎی‬ ‫ﻋﺎﻡ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺴﻠﻤ ًﺎ ﺑﺮﺍی ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻬﻢ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻣﺎ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺁﻥ‬ ‫ﺑﻪﻧﺘﻴﺠﻪﺍی ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺮﺳﻴﻢ‪ ،‬ﺩﺭ ﭘﺮﺳﺶ ﺍﺯ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻓﺮﺩی ﺧﻮﺩ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺜﺒﺘﻲ ﻧﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﺭﺳﻴﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺁﻥ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﺑﻮﺭﺯﻳﻢ ﻭ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮﺩی‬ ‫ﻭ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺧﻮﻳﺶ ﺗﻌﺮﻳﻔﺶ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺯﻧﺪﻩﺍﺵ ﻧﮕﺎﻩ‬ ‫ﺩﺍﺭﻳﻢ‪ .‬ﺑﻪﻋﻼﻭﻩ ﻣﻌﻨﺎی ﻋﺎﻡ ﺯﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻭ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﻪﻣﻌﻘﻮﻟﻴﺖ ﺟﻬﺎﻥ‪ ،‬ﭘﻴﺶﻓﺮﺽ‬ ‫ﻣﺎ ﺩﺭ ﭘﺮﺳﺶ ﺑﺮﺍی ﻓﻬﻤﻴﺪﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺑﻮﺩﻥ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﺶﻓﺮﺽﻫﺎی ﺍﺻﻠﻲ ﻣﺎ ﺑﺮﺍی ﺯﻧﺪﻩ‬ ‫ﻧﮕﺎﻫﺪﺍﺷﺘﻦ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪﺍﻳﻨﻜﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﭘﻮچ‬ ‫ﻭ ﺑﻴﻬﻮﺩﻩ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺑﻮﺳﻴﻠﻪ‬ ‫ﻓﺮﺩی ﺳﺒﻚ ﻣﻐﺰ ﺭﻭﺍﻳﺖ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﺍﻳﻨﻜﻪ‬ ‫ﺩﺍﺭﺍی ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﻭﺭ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻭ ﺑﺪﻳﻦﻭﺳﻴﻠﻪ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﺪﺍﻝﻫﺎ ﻭ ﺟﻨﺠﺎﻝﻫﺎی ﺑﻲﺍﻣﺎﻥ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻣﺼﻮﻥ ﻧﮕﺎﻩ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﻪﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮﺍﻧﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻘﺶ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺪﻭﻥ ﻧﻘﺸﻪ ﻭ ﺻﺤﻨﻪ ﺍﺟﺮﺍء ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻧﻴﺴﺘﻢ ﻭ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﻈﺮی ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮﺍی ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺑﻪ ﭼﻪ‬ ‫ﺻﺤﻨﻪ ﻳﺎ ﻧﻘﺸﻪﺍی ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﻋﺎﻡ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺯﻣﺰﻣﻪ ﺁﺭﺍﻡ ﻣﺮﺩ‬ ‫ﻧﮕﻬﺒﺎﻥ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ »ﻣﺴﺘﻌﻤﺮﻩ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺭﻓﺘﻪ«‬ ‫ﻳﺎ ﻫﺮ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺩﻳﮕﺮی ﻛﻪ ﺑﻪﻭﺳﻴﻠﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭی ﺫﺍﺗﻲ‬ ‫ﻭ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻳﻚ ﺯﻣﻴﻨﻪ‬ ‫ﻳﺎ ﻣﺘﻦ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﺎﺹ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺮ‬ ‫ﺣﺴﺐ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻓﺮﺩ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ‪ ،‬ﻭﺍﻟﺪﻳﻦ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ‪،‬‬ ‫ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻥ ﻭ ﻳﺎ ﻧﻮﻩﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻉ‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻥﻫﺎ‬ ‫ﻭ ﺩﻭﺍﻳﺮ ﺧﺎﺹ‪ ،‬ﻧﻬﻀﺖﻫﺎ ﻭ ﺟﻨﺒﺶﻫﺎی ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ‬ ‫ﻭ ﻏﻴﺮﻩ … ﻣﻌﻨﺎ ﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬

‫‪٤٤‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫*ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﻋﺎﻡ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻓﻘﻂ‬ ‫ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی ﺧﺎﺹ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻣﻲﺍﻧﺪﻳﺸﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺣﺘﻤﺎ ً‬ ‫ﻻ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﺭﺳﻨﺪ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻓﺮﺩ ﺍﮔﺮ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻲﻣﻌﻨﺎﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻨﺎی ﻋﺎﻡ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻓﻘﻂ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی ﺧﺎﺹ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﻣﻲﺍﻧﺪﻳﺸﻨﺪ‪ ،‬ﺍﺣﺘﻤﺎ ً‬ ‫ﻻ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲﺭﺳﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻓﺮﺩ ﺍﮔﺮ ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﻪ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻲﻣﻌﻨﺎﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﻟﺴﺘﻮی ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺯﻧﺪﮔﻲﺍﺵ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺭﺳﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺪﺗﻲ ﻓﺮﺍﻣﻮﺵ ﺷﻮﺩ ﻭ ﻫﻴﭻ‬ ‫ﺗﻔﺎﻭﺗﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﻧﻴﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻭ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﻲﺍﺭﺯﺵ‪ ،‬ﻭ ﻣﻠﻐﻲ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﺑﻲﻣﻌﻨﺎ‬ ‫ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺣﺘﻲ ﺍﮔﺮ ﺧﻮﺩ ﺍﻭ ﻧﻴﺰ ﺯﻧﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺑﺎﺯ ﻫﻢ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲﺍﺵ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﺑﻲﻣﻌﻨﺎ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﺍﻭ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺩﺭ‬ ‫ﺣﺎﻝ ﺑﻴﺨﻮﺩی ﻭ ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ ﻭ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪﻣﺪﺕ‬ ‫ﭘﻨﺞ ﺳﺎﻝ ﺯﻧﺪﮔﻲﺍﺵ ﺭﺍ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺷﻨﻴﺪﻩﺍﻡ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﺪﻩﺍی ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ ﻫﻴﭻ ﺣﻴﺎﺗﻲ‬ ‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺮگ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻘﺪﺭ ﻫﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎی ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﻬﻢ ﻭ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﺑﻲﻣﻌﻨﺎﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ‪ ،‬ﻋﻠﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎﻭﺩﺍﻧﮕﻲ ﺭﻭﺡ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻇﺎﻫﺮﺍً‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺻﻠﻰ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ‪ ،‬ﺍﺛﺒﺎﺕ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭﻯ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻣﺮگ‬ ‫ﻭ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﭼﺎﻟﺶ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻫﺮ ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺭﺍﻩﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪﺩی ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﺩ‬ ‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﺑﺪﻳﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﺟﻮﻳﺪ‪ .‬ﻣﻦ‬ ‫ﺩﺭ ﺟﺎی ﺩﻳﮕﺮی ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪﺍﻡ ﻛﻪ ﺟﻬﺎﻥ‬ ‫ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻣﻘﻮﻟﻪﺍی ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎی‬ ‫ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻭ ﺑﻮﻡ ﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪﺍی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ‬ ‫ﻭ ﺑﻘﺎی ﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺯﻧﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﻣﻘﻮﻻﺕ‬ ‫ﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺯﻧﺪﻩ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺩﺭ ﻣﺘﻦ ﻳﺎ ﺑﺴﺘﺮی ﻛﻪ‬ ‫ﺁﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻗﺒ ً‬ ‫ﻼ ﻓﺎﻗﺪ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻮﺩﻩ‪ ،‬ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻳﻨﺪ‪ .‬ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪی ﻭ ﺍﻟﺘﻔﺎﺕ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ ﻫﻴﭻ ﺗﺒﻴﻴﻨﻲ ﻛﻪ ﻭﺍﻗﻌﻲﺗﺮ‬ ‫ﻭ ﺑﺴﻴﻂﺗﺮ ﺍﺯ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﻛﻮﺷﺸﻲ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺁﻧﻬﺎ‪ ،‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﭘﻴﺶﻓﺮﺽ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‬ ‫ﻭ ﺍﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺲ ﻳﻚ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﻭ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻳﻚ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ ﺩﺭ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺭﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎی ﺯﻧﺪﻩ ﻧﻴﺰ‬

‫ﻣﺆﺛﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺳﻮﺍﻝ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ ﻳﻚ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺫﺍﺗﻲ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ‪ ،‬ﺳﻮﺍﻝ ﺍﺯ‬ ‫ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻭ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﭼﺮﺍﻳﻲ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺳﻮﺍﻝ ﺭﺍﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺮﺩ‬ ‫ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺗﺠﺮﺑﻪﺍﺵ ﺍﺯ ﺭﻭﺁﻧﺎک ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﺳﻮﺍﻝ ﺍﺯ ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﻮﺿﻊ ﭘﻞ ﮔﺮﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﻦ‪ ،‬ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭﮔﻴﺮ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﻣﻲﺳﺎﺯﺩ‪.‬‬ ‫ﺳﻮﺍﻝ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻳﻚ ﮔﻔﺘﮕﻮی‬ ‫ﺁﺭﺍﻡ ﻭ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺩﺭ ﻣﻌﻨﺎی ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺯﻣﺎﻥ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﻘﻮﻟﻲ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ‪،‬‬ ‫ﻓﻘﻂ ﺁﻥ ﭼﻴﺰی ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻓﻌ ً‬ ‫ﻼ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻠﻜﻪ‬ ‫ﺁﻥ ﭼﻴﺰی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﮔﺴﺘﺮﻩ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﻧﺎﺕ ﻣﻔﺮﻭﺽ ﺁﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﺟﻨﺒﻪ ﺍﺑﺪﻳﺖ ﻫﻴﭻ‬ ‫ﭼﻴﺰ ﻧﺎﺑﻮﺩ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺯﻣﺎﻥ‬ ‫ﺧﺎﺹ‪ ،‬ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮی‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻭﺟﻮﺩ‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺻﻮﺭﺕ ﺩﺭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺪﺭﺟﺎﺕ ﺟﻬﺎﻥ‪ ،‬ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺴﺘﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺟﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﻦ ﻣﻌﻨﺎی ﺍﺻﻠﻲ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥ‪ ،‬ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ‬ ‫ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺍﺑﺪی ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻪﻭﺟﻮﺩ ﻣﻲﺁﻳﺪ‬ ‫ﻭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺁﺩﻣﻲ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻭﺳﻴﻠﻪ ﺩﻭ‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ :‬ﻋﺎﻣﻞ ﻧﺨﺴﺖ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻳﻚ‬ ‫ﺗﺼﻮﺭ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻃﺮﺡﻫﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭ ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫ﺩﻭﻡ ﺑﻪﻓﻌﻠﻴﺖ ﺭﺳﺎﻧﺪﻥ ﻭ ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺁﻥ ﺗﺼﻮﺭ‬ ‫ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻭ ﻃﺮﺡﻫﺎ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺗﺼﻮﺭ ﻫﺮ ﻛﺴﻲ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺿﺮﻭﺭﺗ ًﺎ‬ ‫ﺗﺼﻮﺭی ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﻧﻮﻧ ًﺎ ﻭ ﻳﺎ ﻭﺍﻗﻌ ًﺎ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻧﺎﺩﺭﺳﺖ ﻭ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﺩﺭﺻﺪﺩ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻧﻮﻋﻲ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﺗﺄﻣﻠﻲ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﻲﺁﻳﻴﻢ‪ ،‬ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﻳﻚ ﭘﺮﻭژﻩ‬ ‫ﻳﺎ ﻃﺮﺡ ﺭﻭ ﺑﻪﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺩﺭﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺮﺣﺴﺐ‬ ‫ﺁﻣﻮﺯﺵﻫﺎ ﻭ ﻳﺎﺩﮔﻴﺮیﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲﻣﺎﻥ ﻛﻪ ﺁﻥ ﻧﻴﺰ‪،‬‬

‫‪٤٥‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺧﻮﺩ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻣﺤﻴﻂ ﻭ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﺎ ﺑﻮﺩﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺗﺼﻮﺭ ﺍﺳﺎﺳﻰ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ‪،‬‬ ‫ﺩﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻗﻮﺍی ﻧﻘﺎﺩی ﻭ ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ‪ ،‬ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﭘﻴﺸﺮﻭﻧﺪﻩ ﺑﻪ ﺑﺎﺯﺳﺎﺯی ﻭ ﺗﺮﻣﻴﻢ‬ ‫ﺁﻥ ﺗﺼﻮﺭ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻭ ﺗﺤﻘﻖ ﻃﺮﺡﻫﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﻳﻢ‪ .‬ﻋﺪﻩﺍی ﻋﻤﺪﺗ ًﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺨﻠﻮﻕ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬ ‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪/‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ‬ ‫ﻋﺪﻩ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻛﻴﺴﺘﻲ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻛﻴﻔﻴﺖ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲﺷﺎﻥ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮﺩ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺴﻠﻂﺗﺮ ﻭ‬ ‫ﭼﻴﺮﻩﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻃﻮﻝ ﻭ ﻣﺪﺕ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍی ﻣﺎ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻪﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻭﺟﻪ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ ﺩﺭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ‪ ،‬ﻗﻮﺍ ﻭ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻭ ﻃﺮﺡﻫﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻳﻚ‬ ‫ﻧﻈﺎﻡ ﺧﻴﺮ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﻋﺪﻩﺍی ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﻳﻚ‬ ‫ﺯﻣﺎﻥ ﻛﻮﺗﺎﻩ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎی ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺷﮕﺮﻓﻲ ﺑﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﺸﺮ ﺩﺭ ﺗﺤﻘﻖ ﻳﻚ ﺟﻬﺎﻥ‬ ‫ﺑﺮﺗﺮ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺑﺎﻗﻲ ﮔﺬﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻋﺪﻩ ﺩﻳﮕﺮی ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻛﻮﺗﺎﻩ‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪﻳﻚ‬ ‫ﻧﻴﺮﻭی ﺷﺮﻳﺮ ﻣﻘﺘﺪﺭ ﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺯﻳﺎﺩی ﻣﻮﺟﺒﺎﺕ‬ ‫ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻭ ﺍﻧﺤﻄﺎﻁ ﻧﻈﻢ ﻭ ﻧﻈﺎﻡ ﺑﺸﺮی ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ‬ ‫ﺳﺎﺯﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺗﻲ ﻣﺘﻔﻜﺮ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺎ‬ ‫ﻭ ﻛﺎﺭﮔﺰﺍﺭ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﺼﻮﺭی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺍﺳﺎﺳ ًﺎ ﺍﺯ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺭﻳﻢ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﺎﺩی ﺍﺧﻼﻗﻲ ﻭ‬ ‫ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺣﺴﺎﺱ ﻣﻲﺑﺎﺷﻴﻢ ﻭ ﺩﺍﺭﺍی ﻭﺟﺪﺍﻥ ﺍﺧﻼﻗﻲ‬ ‫ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻫﺴﺘﻴﻢ‪ .‬ﺧﻄﺎﻫﺎی ﺍﺧﻼﻗﻲ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺨﺼﺖ ﻣﺎ ﻟﻄﻤﻪ ﻭﺍﺭﺩ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺁﺳﻴﺐ‬ ‫ﻣﻲﺭﺳﺎﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻃﺒﻴﻌﺖﻣﺎﻥ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺣﻜﻢ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺧﻮﺩ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺭﺷﺪ ﻭ‬ ‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﺪﺩ ﺭﺳﺎﻧﻴﻢ ﻭ ﭼﻨﺎﻥ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ‪ ،‬ﻭﺟﺪﺍﻥ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬

‫* ﻃﻮﻝ ﻭ ﻣﺪﺕ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻧﺒﺎﻳﺪ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﻣﺎ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ‬ ‫ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻭﺟﻪ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫ﺩﺭ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎ‪ ،‬ﻗﻮﺍ ﻭ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻃﺮﺡﻫﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻳﻚ‬ ‫ﻧﻈﺎﻡ ﺧﻴﺮ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﻋﺪﻩﺍی‬ ‫ﺍﺯ ﻣﺮﺩﻡ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺯﻣﺎﻥ ﻛﻮﺗﺎﻩ‪،‬‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎی ﺑﺰﺭﮔﻲ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺷﮕﺮﻓﻲ ﺑﺮ ﺗﺎﺭﻳﺦ‬ ‫ﺑﺸﺮ ﺩﺭ ﺗﺤﻘﻖ ﻳﻚ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﺯ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺑﺎﻗﻲ ﮔﺬﺍﺭﻧﺪ‪ ،‬ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻋﺪﻩ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮی ﻧﻴﺰ ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﻫﻤﺎﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﻛﻮﺗﺎﻩ‪ ،‬ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪﻳﻚ‬ ‫ﻧﻴﺮﻭی ﺷﺮﻳﺮ ﻣﻘﺘﺪﺭ ﮔﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺗﺎ‬ ‫ﺣﺪ ﺯﻳﺎﺩی ﻣﻮﺟﺒﺎﺕ ﺗﺨﺮﻳﺐ ﻭ‬ ‫ﺍﻧﺤﻄﺎﻁ ﻧﻈﻢ ﻭ ﻧﻈﺎﻡ ﺑﺸﺮی ﺭﺍ‬ ‫ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺳﺎﺯﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٤٦‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺭﺍﺿﻲ ﻭ ﺧﺸﻨﻮﺩ ﺳﺎﺯﻳﻢ‪ .‬ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻫﺮ ﻛﺲ‪،‬‬ ‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻟﻮﺍﺯﻡ‪ ،‬ﻣﻘﺘﻀﻴﺎﺕ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎ ﻭ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬ ‫ﺧﺎﺹ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻭﺳﺖ‪ .‬ﻟﻮﺍﺯﻡ ﻭ ﻣﻘﺘﻀﻴﺎﺕ ﺍﺻﻮﻟﻲ‬ ‫ﻭ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺍﺯ ﺩﺭﻭﻥ ﺧﻮﺩ ﺍﻭ ﻭ ﺍﺯ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬ ‫ﺯﻣﺎﻧﻲ‪-‬ﻣﻜﺎﻧﻲ ﺧﺎﺹ ﺯﻧﺪﮔﻲﺍﺵ ﻣﻲﺟﻮﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﻦ ﺟﻬﺎﻥ ﻳﻚ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪ ﭘﻮﻳﺎ ﻭ ﺧﻼﻕ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺟﻬﺖ ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ ﺧﻮﺩ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎی ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ‬ ‫ﺩﺭﻭﻧﻲﺍﺵ‪ ،‬ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻟﻮﺍﺯﻡ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ‬ ‫ﺫﺍﺗﻲ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺯ ﻧﻴﺮﻭ ﻭ ﺗﻮﺍﻥ ﻋﻠﻲ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺗﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ ﺧﻮﺩ ﺑﻪﺣﺮﻛﺖ ﺩﺭﻣﻲﺁﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﻦ‪ ،‬ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺍﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺸﺮی‬ ‫ﺑﻪﻧﻮﻋﻲ ﺧﻮﺩﺷﻨﺎﺳﻲ ﻧﺎﻳﻞ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻌﺮﻓﺖ‬ ‫ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﻤﻞ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺑﻪﻛﺴﺐ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺗﺎﺯﻩﺍی ﺍﺯ‬ ‫ﻫﺴﺘﻲ ﺧﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﺳﻴﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺩﺭ ﺧﻠﻖ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻭ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻤﻴﻦ ﻧﻘﺸﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺩﺭ ﺗﻼﺵ ﺑﺮﺍی ﺗﺤﻘﻖ ﺁﻧﭽﻪ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺖ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﺍﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻣﻦ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﻢ‬ ‫ﺑﮕﻮﻳﻢ ﻛﻪ ﻣﺄﻣﻮﺭﻳﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﻣﺎ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﺎ ﻧﺒﺾ ﺗﭙﻨﺪﻩ ﺿﺮﺑﺎﻥﻫﺎی ﺭﻭﺷﻨﮕﺮﺍﻧﻪ‪ ،‬ﻋﺎﻗﻼﻧﻪ ﻭ‬ ‫ﺧﻼﻕ ﻗﻠﺐ ﺍﻟﻬﻲ ﺟﻬﺎﻥ ﺷﻮﻳﻢ ﻭ ﺑﺮﺍی ﻣﺤﻘﻖ ﺳﺎﺧﺘﻦ‬ ‫ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻤﺎﻥ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪،‬‬ ‫ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪ .‬ﺍﻳﻦﻫﺎ ﻧﻴﺎﺯﻫﺎی ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺩﺭﻭﻥ ﺧﻮﺩ ﻣﺎ ﻧﺸﺄﺕ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﻣﻘﻮﻡ ﻫﺴﺘﻲ‬ ‫ﻣﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﺑﻌﻀﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﺑﺴﺘﺮ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪،‬‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻣﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺟﺰﺋﻲ ﺍﺯ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ‬ ‫ﻗﺎﻧﻮﻧﻤﻨﺪ‪ ،‬ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﻭ ﻛﺎﻣﻞ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ‬

‫ﺑﺮﺍی ﺗﺤﻘﻖ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﺧﻮﺩﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ‪ ،‬ﻛﻪ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﺍی ﺷﻜﻮﻓﺎﻧﺪﻥ ﻭ ﺑﺎﺭﻭﺭ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻫﺴﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﮔﺎﻡ ﺑﺮﺩﺍﺭﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻫﺮ ﻛﺲ‪ ،‬ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺯ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻳﻚ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺍﺯ‬ ‫ﻫﻮﻳﺖ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻳﻚ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻫﻮﻳﺖ‪،‬‬ ‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﻓﺮﺻﺖﻫﺎﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻨﺪﺭﺝ ﺩﺭ ﻛﻤﺎﻝ ﻭﺟﻮﺩی ﻓﺮﺩ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮﺵ‬ ‫ﺑﺮ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻧﻘﺶ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ‬ ‫ﺣﺮﻛﺖﻫﺎی ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭﻳﺶ ﺩﺭ‬ ‫ﺗﺤﻘﻖ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻳﻚ ﻧﻈﺎﻡ ﺧﻴﺮ ﻭ ﺑﺮﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺮ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﺗﻌﺒﻴﺮی ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮﺩ‬ ‫ﻭ ﺯﻧﺪﻩ ﻧﮕﺎﻩ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﺍﺭﺯﺵ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﻭ‬ ‫ﻓﺮﺩی ﻫﺮ ﻛﺲ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻭ ﺣﺎﻻﺕ ﺧﺎﺹ ﻭﺟﻮﺩی‬ ‫ﺍﻭ‪ .‬ﻛﻞ ﻋﺎﻟﻢ ﺧﻠﻘﺖ‪ ،‬ﻣﺮﻫﻮﻥ ﺧﻮﺩﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻲ‬ ‫ﺩﺭ ﺧﻮﺩﺷﻨﺎﺳﻲ ﻭ ﺷﻮﺭ ﻭ ﺷﻮﻕ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺁﻥ ﻭ ﻳﻚ‬ ‫ﺁﺯﺍﺩی ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‪ /‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﺩﺭ‬ ‫ﻳﻚ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻣﺎ ﻛﻪ ﻋﺼﺮ ﻋﻠﻢ ﻭ ﻓﻨﺎﻭﺭی ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺁﻥ‪ ،‬ﻳﻚ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻃﺒﻴﻌﺖﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻋﺪﻩ‬ ‫ﺯﻳﺎﺩی ﺁﻣﺎﺩﮔﻲ ﻻﺯﻡ ﺑﺮﺍی ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻦ ﻳﻚ ﺟﻬﺎﻥﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻌﻨﺎﺩﺍﺭی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﺳﺎﺯﺩ‪ ،‬ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪﺍی ﻛﻪ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺑﺪﺍﻥ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﭘﻴﺶﻓﺮﺽﻫﺎی ﺍﺻﻠﻲ‬ ‫ﻳﻚ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺯﻧﺪﻩ ﻭ ﭘﻮﻳﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﻰﻧﻮﺷﺖﻫﺎ‪:‬‬ ‫‪1- E.M.ADAMS: The Meaning of the Life in International Journal for Philosophy of Religion 51: 71-81, 2006.‬‬ ‫; )‪E.M.ADAMS, Philosophy and the Modern Mind (Chapel Hill: University of North Carolina Press, 1975, 1975‬‬ ‫‪E.M.ADAMS, Metaphysics of Self and World (Philadelphia: Temple University Press, 1991) ; E.M.DAMS, A Society‬‬ ‫‪Fit for Human Beings (Albany: State University of New York Press, 1997) .‬‬ ‫‪2- Leo Tolstoy, My Confession, Trans. Wiener the Complete Works of Count Tolstoy. (Boston: Dana Estes and Co.,‬‬ ‫‪1904-1905) .‬‬ ‫‪3-The Loss of Soul‬‬ ‫‪4- Steven Weinberg, the First Three Minutes (New York: Basic Books, 1997) .‬‬

‫‪٤٧‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺭﺳﺎﻟﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺍﺻﻮﻝ ﻭ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎ‬

‫ﮔ‬

‫ﻔﺖ ﻭ ﮔﻮ ﺑﺎ ﺩﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪﺣﺴﻴﻦ ﻳﺎﺩﮔﺎﺭﻯ‪ ،‬ﻣﻌﺎﻭ‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ‬

‫ﻧﺖ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻰ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫ﺍﺷﺎﺭﻩ‪ :‬ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮﺩﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻭ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﻳﻚ ﺑﺴﺘﺮ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺴﺘﺮی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍی ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮔﺎﻡ ﺑﻪ ﮔﺎﻡ ﻭ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻗ ّﻠﻪﻫﺎی ﻋﻠﻮﻡ ﻭ ﻓﻨﻮﻥ ﻭ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎی ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ﺍﺳﻼﻣﻲ‪ .‬ﺗﻮﺳﻌﻪﺍی ﻛﻪ‬ ‫ﺭﻧﮓ ﻭ ﺑﻮی ﺑﻪ ﻓﻼﺡ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﺘﺼﺎﻋﺪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻓﻼﺡ‬ ‫ﺭﺳﻴﺪﻥ ﻳﻌﻨﻲ ﺍﻧﺘﻬﺎی ﺧﻮﺩﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲ ﻭ ﺭﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺗﻘﺮﺏ ﺑﻪ ﺣﻖ‪.‬‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﻳﺎﺩﮔﺎﺭی‪ ،‬ﻣﻌﺎﻭﻥ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ‪ -‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﺩﺑﻴﺮ ﺷﻮﺭﺍی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎی‬ ‫ﺟﺎﻣﻊ ﻭ ﻋﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﺳﻮﺍﻻﺕ ﻣﻄﺮﺡﺷﺪﻩ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺷﺪﻥ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ‬ ‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﻧﻘﺎﻁ ﺿﻌﻒ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ‬ ‫ﻛﺮﺩﻥ ﻣﺼﻮﺑﺎﺕ ﻭ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﺷﺪﻥ ﻃﺮﺡﻫﺎی ﻣﺼﻮﺏ ﺷﻮﺭﺍی ﺍﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﺷﺪﻥ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺁﻧﭽﻪ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻴﺪ ﺑﺨﺶﻫﺎی‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩﺍی ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮی ‪ 3‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎی ﺷﻔﺎﻑﺳﺎﺯی ﺍﻳﻦ ﻣﺒﺤﺚ ﺍﺯ ﺍﺑﻌﺎﺩ‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ‪ ،‬ﺁﻥ ﺭﺍ ﭘﻴﺶﺭﻭی ﺧﻮﺍﻧﺪﮔﺎﻥ ﻣﺤﺘﺮﻡ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫‪٤٨‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗﺎی ﺩﻛﺘﺮ ﺿﻤﻦ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰﺍﺭی ﺍﺯ‬ ‫ﻓﺮﺻﺘﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﻟﻄﻔ ًﺎ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی‬ ‫ﻳﻚ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭼﻪ ﻣﻲﺩﺍﻧﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺍﺳﺖ؟‬ ‫ﺑﺴﻢ ﺍﷲ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻭﻫﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﻋﻠﻢ‬ ‫ﻭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻭ ﺑﻴﻨﺶ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﻮﺭ‬ ‫ﻛﺎﺭ ﺧﻮﺩﺵ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻭﻗﺘﻲ ﻣﻲﮔﻮﻳﻴﻢ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻣﻨﻈﻮﺭﻣﺎﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺁﻥ ﺗﻼﺵ ﺑﺮﺍی ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﺩﺭ ﻗﻠﻪﻫﺎی ﻋﻠﻤﻲ ﻭ ﺍﺭﺍﺋﻪ‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﺑﺮﺗﺮ ﻓﻜﺮی ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﺍﺯ ﻗﺪﺍﺳﺖ ﺧﺎﺻﻲ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺶ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺗﻔﻜﺮ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ ﺭﺷﺪ ﻭ ﻛﻤﺎﻝ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﻭ ﻧﻬﺎﻳﺘ ًﺎ‬ ‫ﺗﻘﺮﺏ ﺑﻪ ﺣﻖ ﮔﺎﻡ ﺑﺮﻣﻲﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺁﻣﻮﺧﺘﻦ‬ ‫ﻳﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻜﺮ ﺗﺎﺯﻩ ﻣﻲﺭﻭﺩ‪ .‬ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻋﻠﻤﻲ‬

‫ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎی ﻣﺎ ﻋﻤﺪﺗ ًﺎ ﻣﻨﺘﺞ ﺍﺯ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ‬ ‫ﻭ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺭﺍﻳﺞ ﻏﺮﺑﻲﻫﺎﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﺍﺻﻮﻝ‬ ‫ﻣﺎ ﻫﻤﺨﻮﺍﻧﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﻋﻤﺪﻩ ﺗﻼﺵ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻏﺮﺑﻲ‬ ‫ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎ ﺑﻪ ﻟﺬﺍﻳﺬ ﺧﻮﺩﺷﺎﻥ ﺩﺳﺖ‬ ‫ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻓﻀﺎی ﺍﻳﻦ ﭼﻨﻴﻨﻲ ﻫﻮﻳﺖﻫﺎی ﻣﺬﻫﺒﻲ‬ ‫ﻭ ﺍﺻﺎﻟﺖﻫﺎی ﻣﻠﻲ ﻫﺮ ﺍﺯ ﮔﺎﻩ ﺩﭼﺎﺭ ﺗﻨﺎﻗﺾ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﻭ ﻳﺎ ﺍﺳﺘﺤﺎﻟﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺁﺭﻣﺎﻧﻲ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﻋﻴﻨﻲ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎﻳﻤﺎﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﺸﻮﺩ ﺑﺴﻴﺎﺭی‬ ‫ﺍﺯ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪،‬‬ ‫ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﺑﺮﻃﺮﻑ ﺧﻮﺍﻫﺪ‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﺭﺯﺵﺗﺮﻳﻦ ﻭ‬ ‫ﭘﻮﻳﺎﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺒﻊ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺄﺳﻲ‬ ‫ﻫﻤﻪ ﻗﺸﺮﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻛﻢ ﻛﺮﺩﻥ ﺷﻜﺎﻑ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﺣﻘﺎﻳﻖ ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ﻭ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮﺩ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ‬ ‫ﺗﻼﺵ ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﻴﻔﻴﺖﮔﺮﺍﻳﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ‬ ‫ﺑﺮ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎی ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ ﻭ ﻭﺍﻻی ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬ ‫ﻗﺮﺁﻧﻲ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‬

‫‪٤٩‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﻮﻡ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺮﺍی ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻬﺖﺩﻫﻨﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻣﺴﻴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻳﻚ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﻣﻘﺼﺪ ﺁﻥ‬ ‫ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻋﻠﻮﻡ‬ ‫ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻋﻈﻴﻢ ﺭﺍ ﺁﻏﺎﺯ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻋﻠﻤﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ‬ ‫ﺑﻴﻨﺶ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﺘﺄﺛﺮ‬ ‫ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻣﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻫﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖﮔﺮﺍﻳﻲ‬ ‫ﻭ ﺣﺮﻛﺖ ﻋﻤﻘﻲ‪ ،‬ﻇﺎﻫﺮ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍی ﺗﻘﺮﻳﺐ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻪ ﺫﻫﻦ ﻣﺜﺎﻟﻲ‬ ‫ﻣﻲﺯﻧﻢ‪ :‬ﺷﻤﺎ ﻭﻗﺘﻲ ﻭﺍﺭﺩ ﺣﺮﻡ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺍﺋﻤﻪ ﻣﻲﺷﻮﻳﺪ‬ ‫ﻓﻀﺎ ﺭﺍ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺭﻭﺣﺎﻧﻲ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﺪ ﻭ ﻫﻤﺎﻥ ﻓﻀﺎ ﺑﺮ‬ ‫ﺷﻤﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻓﺮﺩ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﻣﻘﻴﺪی ﻫﻢ‬ ‫ﻧﺒﺎﺷﻴﺪ‪ .‬ﻓﻀﺎی ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻫﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍی ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻭﻗﺘﻲ ﻓﺮﺩی ﺩﺭ ﺁﻥ ﻗﺪﻡ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ ﺍﺯ ﻗﺪﺍﺳﺖ ﺣﺎﻛﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﺁﻥ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺻﺮﻓ ًﺎ ﺑﺮﺍی ﻋﻠﻢ‬ ‫ﺁﻣﻮﺯﻯ ﻭ ﻃﻲ ﻣﺪﺍﺭﺝ ﻛﻤﺎﻝ ﻭﺍﺭﺩ ﺍﻳﻦ ﻣﻜﺎﻥ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ ﺍﮔﺮ ﺑﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﻳﻚ ﺟﻤﻠﻪ ﺧﻼﺻﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ‬ ‫ﺍﻗﺘﺪﺍﺭ ﻋﻠﻤﻲ ﻭ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺭ ﺑﺎﻃﻦ ﻭ ﻇﺎﻫﺮ )ﻫﺮ ﺩﻭ(‬ ‫ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺍﮔﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺁﺭﻣﺎﻧﻲ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﻋﻴﻨﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎﻳﻤﺎﻥ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺑﺸﻮﺩ ﺑﺴﻴﺎﺭی‬ ‫ﺍﺯ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﻣﺸﻜﻼﺕ‬ ‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی‪ ،‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪،‬‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻭ ﻏﻴﺮﻩ ﺑﺮﻃﺮﻑ ﺧﻮﺍﻫﺪ‬ ‫ﺷﺪ‪ .‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﺑﺎ ﺍﺭﺯﺵﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﭘﻮﻳﺎﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺒﻊ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﻣﻮﺭﺩ‬ ‫ﺗﺄﺳﻲ ﻫﻤﻪ ﻗﺸﺮﻫﺎی ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺍﺳﻼﻡ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﻋﻠﻢ ﻭ ﻣﻨﺰﻟﺖ‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﻭ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﻌﻠﻢ ﻛﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ؟‬ ‫ﭘﺮ ﻭﺍﺿﺢ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺁﻏﺎﺯ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ‬ ‫ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻌﺜﺖ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﺍﻛﺮﻡ )ﺹ( ﺩﺭ ﻏﺎﺭ ﺣﺮﺍ‪ ،‬ﺑﺎ ﻋﻠﻢ‬ ‫ْ‬ ‫ﺎﺳ ِﻢ َﺭﺑ ﱢ َ‬ ‫ﻚ ﺍﻟ ﱠ ِﺬی َﺧ َﻠ َﻖ‪َ ،‬ﺧ َﻠ َﻖ‬ ‫ﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪»:‬ﺍ ْﻗ َﺮﺃ ﺑ ِ ْ‬ ‫ﻚ َ‬ ‫ﺎﻥ ِﻣ ْﻦ َﻋﻠَﻖٍ ‪ ،‬ﺍ ْﻗ َﺮ ْﺃ َﻭ َﺭﺑ ﱡ َ‬ ‫ﺍﻷ ْﻛ َﺮ ُﻡ‪ ،‬ﺍﻟ ﱠ ِﺬی َﻋﻠﱠ َﻢ‬ ‫ِﻧﺴ َ‬ ‫ﺍﻹ َ‬ ‫ﱠ‬ ‫ﺎﻥ َﻣﺎ ﻟ َ ْﻢ ﻳَ ْﻌ َﻠ ْﻢ«‪ .‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ِﻧﺴ َ‬ ‫ﺑِﺎﻟ ْ َﻘ َﻠ ِﻢ‪َ ،‬ﻋﻠ َﻢ ﺍﻹ َ‬ ‫ﺍﻛﺮﻡ )ﺹ( ﺍﺋﻤﻪ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﺍﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺩﺍﻣﻦ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺰﺭگ ﺷﺪﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺍﺻﻠﻲﺷﺎﻥ‬

‫‪٥٠‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺑﻴﺎﻥ ﻋﻠﻢ ﻭ ﻋﻠﻢ ﺁﻣﻮﺯی ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺣﻀﺮﺍﺕ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﺑﻪ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺑﺮ ﺗﻀﺎﺭﺏ ﺁﺭﺍء ﻭ ﺗﺒﺎﺩﻝ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﺪﺭﻳﺠﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻤﺮ ﻭ ﻣﻨﻄﻘﻲ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﻧﻬﺎﻳﺘ ًﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﺩﺍﺩﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻮی ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻤﺎﻝ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ‪ .‬ﺍﺳﻼﻡ ﺩﺭ ﻳﻚ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﺍﺯ ﻭﺿﻊ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺑﻪ ﻭﺿﻊ‬ ‫ﺩﻭﺭﻩ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﭘﺮﭼﻤﺪﺍﺭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻣﻄﻠﻮﺏ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻣﻮﺭﺩ‬ ‫ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺳﺎﺳ ًﺎ ﻧﺒﻲ ﺍﻛﺮﻡ ﺻﻠﻮﺍﺕ ﺍﷲ ﻋﻠﻴﻪ ﻭ ﺁﻟﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ ﻛﺪﺍﻣﻨﺪ؟‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺰﻛﻴﻪ ﻣﺮﺩﻡ ﻣﺒﻌﻮﺙ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﺟﻤﻼﺕ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺁﻳﻨﺪﻩﺍی ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺁﻥ‬ ‫ﻗﺼﺎﺭ ﺣﻀﺮﺕ ﺧﺘﻤﻲ ﻣﺮﺗﺒﺖ ﺩﺭ ﺑﺤﺎﺭ ﺍﻻﻧﻮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪﻳﻢ ﻭ ﺑﺮﺍی ﺁﻥ ﻛﺎﺭ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺍﺳﺎﺗﻴﺪ ﻧﻘﺶ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻠﻤﺎ ﭼﺮﺍﻍﻫﺎی ﻓﺮﻭﺯﺍﻥ ﺯﻣﻴﻦ ﻭ ﺟﺎﻧﺸﻴﻨﺎﻥ ﺍﺻﻠﻲ ﺭﺍ ﺍﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺍﻋﻀﺎی ﻫﻴﺄﺕ ﻋﻠﻤﻲ‬ ‫ﭘﻴﺎﻣﺒﺮﺍﻥ ﻭ ﻭﺍﺭﺛﺎﻥ ﻣﻦ ﻭ ﻭﺍﺭﺛﺎﻥ ﺍﻧﺒﻴﺎء ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﻳﺎ ﻫﺮ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺳﺘﻮﻥﻫﺎی ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺍﺻﻠﻲ ﺁﻥ‬ ‫ﻗﺮﻳﺐ ﺍﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﻛﻪ ﺑﺮﺗﺮی ﻋﺎﻟﻢ ﺑﺮ ﻋﺎﺑﺪ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺭﺍ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ‬ ‫ﺑﺮﺗﺮی ﻣﺎﻩ ﺷﺐ ﭼﻬﺎﺭﺩﻩ ﺑﺮ ﺳﺘﺎﺭﮔﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺯ ﺣﻀﻮﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﻋﺎﻟﻢ ﻧﺰﺩ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﮔﺮﺍﻣﻲﺗﺮ ﺍﺯ ﻫﺰﺍﺭ ﺷﻬﻴﺪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺭﺳﺎﻟﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻓﻜﺮ‪ ،‬ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ‪ ،‬ﻭ ﺫﻫﻦ‬ ‫ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﺪﻳﻬﻲ ﺍﺳﺖ ﻋﺎﻟﻤﻲ ﻛﻪ ﻋﻠﻤﺶ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﻌﺮﻓﺖ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ‪ ،‬ﺍﺧﻼﻗﻴﺎﺕ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎی‬ ‫ﺍﻟﻬﻲ ﺍﺳﺘﻮﺍﺭ ﻧﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺯﻳﺎﻥ ﻭ ﺁﺳﻴﺒﺶ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺧﻴﺮ ﻭ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ ،‬ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ‬ ‫ﻣﺼﻠﺤﺖ ﺍﻭﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺑﻴﻨﺶ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﻢ ﻋﺎﻟﻤﺎﻥ ﺍﺳﺘﺎﺩﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎﻥ ﻧﻬﻀﺖ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮﺩﻥ‬ ‫ﺍﻫﻞ ﻧﺠﺎﺕ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻭ ﻫﻢ ﻋﺎﻟﻤﺎﻥ ﺍﻫﻞ ﻫﻼﻛﺖ‪.‬‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﻟﮕﻮﻫﺎی ﺭﻓﺘﺎﺭی ﺑﺮﺗﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬

‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ ﺭﺍ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟‬

‫ﺧﻮﺏ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺩﭼﺎﺭ‬ ‫ﺗﺤﻮﻝ ﻋﻈﻴﻤﻲ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪﺧﺼﻮﺹ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ ‪ 74‬ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺷﺪﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪ ﻭ ﻋﺪﻩﺍی‬ ‫ﺑﺎ ﺯﺣﻤﺎﺕ ﺑﻲﺩﺭﻳﻎ ﺍﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺭﺍ ﺭﺍﻩﺍﻧﺪﺍﺯی‬ ‫ﻛﺮﺩﻧﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻳﻚ ﻫﻤﺖ ﺟﺪی ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ‬ ‫ﮔﺬﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪ ﻭ ﺍﻓﻖﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪی ﻧﻤﺎﻳﺎﻥ ﮔﺸﺖ‪ .‬ﺍﻣﺎ‬ ‫ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮﺩﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻫﺎی ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻥ‬ ‫ﻣﺪﺕ ﻭ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﺪﺕ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﺧﻮﺩ ﺩﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ ،‬ﻗﻄﻌ ًﺎ ﺑﺮﺍی ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺪﺕ ﻭ‬

‫ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭﻩ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻬﻤﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻮﺭﺩ ﻧﻈﺮ ﺷﻮﺭﺍی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﺖ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﻴﺄﺕ ﻋﻠﻤﻲ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﺎ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﻭ ﺣﺴﺎﺱ ﺑﻮﺩﻥ ﺑﺮ ﺭﻭی ﺁﻥ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﺍﺳﺎﺗﻴﺪ ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺤﻮﺭﻳﺖ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬ ‫ﻭ ﺑﺎ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﻧﺎﺏ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﻧﻮﺁﻭﺭیﻫﺎی‬ ‫ﻓﻜﺮی ﻭ ﺑﻜﺎﺭ ﺑﺴﺘﻦ ﺷﻴﻮﻩﻫﺎی ﻣﺆﺛﺮ ﺟﺬﺏ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ‬ ‫ﻭ ﻣﻬﺎﺭﺕﻫﺎی ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﻗﻠﻪﻫﺎی ﺭﻓﻴﻊ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻳﺎﺭی ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺍی ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ‬ ‫ﺷﺪﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﻬﻢ ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﻗﺼﺪ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻧﻈﺮﺍﺕ ﻛﻠﻴﻪ‬ ‫ﺍﺳﺎﺗﻴﺪ ﺭﺍ ﮔﺮﺩﺁﻭﺭی ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﺩﻳﮕﺮی ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮﺩﻥ‬

‫‪٥١‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﺴﺄﻟﻪﺍی ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﺍﻥ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﻓﻲ‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﭼﻪ ﻗﺪﺭ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ‬ ‫ﻭ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎی ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺍﻋﻤﺎﻝ‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻭ ﺩﺧﺎﻟﺖ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺍﺳﺎﺳ ًﺎ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﺍﻣﻜﺎﻥ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺩﺧﺎﻟﺖ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭی ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻣﻦ‬ ‫ﻻﺯﻣﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺍﺻﻼﺡ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻐﻴﻴﺮﺍﺕ ﻣﻄﻠﻮﺏ‬ ‫ﺩﺭ ﺫﺧﻴﺮﻩﻫﺎی ﻓﻜﺮی ﻭ ﺫﻫﻨﻲ ﻭ ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﻧﻈﺎﻡ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﺮ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺩﺭ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‬ ‫ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﻭ ﺑﻴﺮﻭﻧﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺑﺮ ﺍﻭ‬ ‫ﺩﻗﻴﻖ ﻭ ﺑﻨﻴﺎﺩی ﻛﺎﺭ ﻛﻨﻴﻢ ﺩﺭ ﺷﻜﻞﺩﻫﻲ ﺑﻪ ﺣﺮﻛﺖ‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻤﻲ ﻭ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻭ‬ ‫ﺳﭙﺲ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮﻓﻖﺗﺮ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ‬ ‫ﺳﻬﻞ ﻭ ﺁﺳﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺑﺮ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺄﻣﻞ ﻭ ﺑﺎﺯﻧﮕﺮی ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﻋﻮﺍﻣﻠﻲ ﭼﻮﻥ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ‪ ،‬ﻣﺪﺭﺳﻪ‪ ،‬ﺭﺳﺎﻧﻪﻫﺎ‬ ‫ﻭ ﻏﻴﺮﻩ‪ .‬ﻣﺜ ً‬ ‫ﻼ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺭﺳﺎﻧﻪﻫﺎ )ﺍﻋﻢ ﺍﺯ ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻭ‬ ‫ﺧﺎﺭﺟﻲ( ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﺍﻟﮕﻮﻫﺎی ﺭﻓﺘﺎﺭی ﺭﺍ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮ ﻣﺎ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﻣﺎﺩﺍﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ‬ ‫ﻭﺟﺪﺍﻥ ﻣﻠﻲ ﻭ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺧﻂ ﺳﻴﺮ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺍﺳﺎﺱ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﻭﻳﻢ‪.‬‬

‫ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮﺩﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ ﺩﺭ‬ ‫ﻭﻫﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺁﺭﻣﺎﻥﻫﺎی‬ ‫ﻳﻚ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻭ ﺳﭙﺲ‬ ‫ﻭ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﻛﻤﻲﺳﺎﺯی‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻓﻲ ﺯﻣﻴﻨﻲ ﻭ ﻋﻴﻨﻲ‬ ‫ﻭ ﻃﺮﺡﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﭘﻴﮕﻴﺮی ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰی‪ ،‬ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻲ‬ ‫ﻭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻭ ﻧﻬﺎﻳﺘ ًﺎ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻭ‬ ‫ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺍﺯ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﺫﻛﺮ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺤﺘﻮﺍی ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی‬ ‫ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺩﺭ ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی‬ ‫ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻳﺎ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮﺍﺕ ﺑﺴﺰﺍﻳﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺩﻟﻴﻞ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺍﺭﺍﺋﻪ‬ ‫ﻣﺤﺘﻮی ﺩﺭﻭﺱ ﺍﺻﻴﻞﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﻋﻠﻤﻲﺗﺮﻳﻦ ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ‬ ‫ﻓﻜﺮی ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﺍﺳﺎﺗﻴﺪ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﻣﺴﺘﺤﻀﺮﻳﺪ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﻋﻠﻮﻡ ﺑﺨﺼﻮﺹ‬ ‫ﺩﺭ ﺷﺎﺧﻪ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻳﺎ‬ ‫ﻻﺍﻗﻞ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺗﻔﻜﺮﺍﺕ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺑﻨﺎ‬ ‫ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺳﻮﻏﺎﺕ ﻏﺮﺏ ﺍﺳﺖ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ‬ ‫ﺟﻬﺎﻧﻲﺑﻴﻨﻲ ﻣﺎ ّﺩی ﻭ ّ‬ ‫ﺗﻔﻜﺮ ﻏﺮﺑﻲ ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪﺍﺕ ﻫﻢ ﺳﻜﻮﻻﺭ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻭ ﻣﺤﺼﻠﻴﻦ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺳﺮﺩﺭﮔﻢ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ‬ ‫ﻛﺎﺭﻫﺎی ﺑﺎﺍﺭﺯﺷﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻦ ﻣﻲﺩﺍﻧﻢ ﺍﺯ ﺳﺎﻝﻫﺎ ﭘﻴﺶ ﺷﻮﺭﺍﻳﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﺷﻮﺭﺍی ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻣﺘﻮﻥ ﻭ ﻛﺘﺐ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺭﺍﻩﺍﻧﺪﺍﺯی‬ ‫ﺷﺪﻩ ﻭ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﺍﻛﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺄﻟﻴﻒ‪،‬‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺘﺎﺏ ﻭ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺳﻤﺖ ﻫﻢ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﻤﻜﺎﺭی‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻼﻭﻩ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺷﺪﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ‬ ‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﻠﺴﺎﺕ ﺷﻮﺭﺍی‬ ‫ﻋﺎﻟﻲ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻣﺪﺍﻡ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻭ ﺗﻌﻘﻴﺐ‬ ‫ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺣﺘﻤ ًﺎ‬ ‫ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻳﻚ ﻫﻤﺖ ﺳﺘﺮگ ﻭ ﺣﺮﻛﺖ‬ ‫ﻛﻼﻥ ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺍﻧﺸﺎﺍ‪ ...‬ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪﺍی ﺑﺮﺳﻴﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻋﻠﻮﻡ ﻣﻨﺒﻊ ﻭ ﻣﺮﺟﻊ ﻣﻮﺛﻖ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺟﻨﺎﺏ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﭼﺮﺍ ﭘﺲ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺖ ﺑﻴﺴﺖ ﻭ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﭘﻴﺮﻭﺯی ﺍﻧﻘﻼﺏ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎی ﻣﺎ‬ ‫ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ ﻭ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﺩﻳﻨﻲ ﺑﻪ ﻗﻮﺕ‬ ‫ﻻﺯﻡ ﻧﺮﺳﻴﺪﻩﺍﻧﺪ؟‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺍﺯ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪﺩی ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮﺭﺳﻲ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﻳﻞ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﮔﺮﻭﻫﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﺳﺎﺗﻴﺪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺟﻤﻊ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ ﻛﺎﺭﻫﺎﻳﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺁﻥ ﻛﺎﺭ ﺑﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﺫﻭﻗﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺷﺮﻭﻉ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﻓﺖ‪ ،‬ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ؛ ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻦﻃﻮﺭ ﻧﺸﺪ‪ .‬ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﻮﺍﻻﺕ ﻗﺒﻠﻲ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩﻡ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮﺩﻥ‬

‫‪٥٢‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ ﺩﺭ ﻭﻫﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺁﺭﻣﺎﻥﻫﺎی ﻳﻚ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻭ ﺳﭙﺲ ﻛﻤﻲﺳﺎﺯی ﻭ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻓﻲ ﺯﻣﻴﻨﻲ ﻭ ﻋﻴﻨﻲ ﻭ ﻃﺮﺡﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﭘﻴﮕﻴﺮی ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﻧﻴﺎﺯﻣﻨﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰی‪،‬‬ ‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﺪﻫﻲ ﻭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻭ ﻧﻬﺎﻳﺘ ًﺎ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻭ ﻧﻈﺎﺭﺕ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﻝﻫﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﺸﻮﺭ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻭ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭﺭﻩ ﻭ ﺩﻭﻟﺘﻲ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﺪﻡ ﻭﺟﻮﺩ ﻭﺣﺪﺕ ﻧﻈﺮ ﻭ ﻭﺣﺪﺕ ﺭﻭﻳﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺍﻋﻴﻪ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻛﺮﺩﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ ﺭﺍ‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮی‬ ‫ﻣﺸﻮﺵ ﭘﻴﺶ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺁﺭﻣﺎﻧﻲ ﻭ ﻣﻄﻠﻮﺏ‬ ‫ﺑﺎﺯﺑﻤﺎﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺳﻮی ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍﻩ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻧﻘﺪ ﻭ‬ ‫ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺍﺻﻮﻟﻲ ﺑﺒﻨﺪﺩ‪ .‬ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺭﻫﺒﺮ ﻓﺮﺯﺍﻧﻪ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺗﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺣﺪ ﺑﺮ ﺗﻬﻴﻪ ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﺸﻮﺭ ﺗﺄﻛﻴﺪ‬ ‫ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻨﺪ ﻭ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﺭﺍﻫﻲ ﺍﺳﺖ ﻣﻌﻘﻮﻝ ﺑﺮﺍی ﺧﺮﻭﺝ ﺍﺯ‬ ‫ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻭ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎی ﻭﺍﻻ‬ ‫ﻭ ﻣﺘﻌﺎﻟﻲ‪.‬‬

‫ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﺁﻳﺎ ﺳﺘﺎﺩ ﺧﺎﺻﻲ ﺍﻣﻮﺭ‬ ‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻓﺮﺁﻳﻨﺪ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺷﺪﻥ ﺭﺍ ﭘﻴﮕﻴﺮی‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ؟‬ ‫ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 76‬ﺷﻮﺭﺍی ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺷﺪﻥ ﻣﺮﺍﻛﺰ‬ ‫ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﺑﻪﺗﺒﻌﻴﺖ ﺍﺯ ﺍﻭﺍﻣﺮ ﻣﻘﺎﻡ ﻣﻌﻈﻢ ﺭﻫﺒﺮی ﻭ ﺑﺮ‬ ‫ﺍﺳﺎﺱ ﻣﺼﻮﺑﻪ ﺷﻮﺭﺍی ﻋﺎﻟﻲ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ‬

‫ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 77‬ﻧﻴﺰ ﺁﻳﻴﻦﻧﺎﻣﻪ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺭﺳﻴﺪ‬ ‫ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺑﻌﺪ ﻧﻴﺰ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﻭ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی‬ ‫ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺷﺪﻥ ﻭ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﺭﺍﻫﺒﺮﺩﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺩﺭ ﺭﺩﻳﻒ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖﻫﺎی ﻛﺎﺭی‬ ‫ﺷﻮﺭﺍ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﺷﺪ ﺩﺭ ﻏﺎﻟﺐ ﻫﻔﺖ ﻣﻮﺿﻮﻉ‬ ‫ﭘﻴﮕﻴﺮی ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪ :‬ﺍﺻﻮﻝ ﺣﺎﻛﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﺭﺍﻫﺒﺮﺩی ﺍﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﺷﺪﻥ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﺍﺳﻼﻣﻲ‬ ‫ﺷﺪﻥ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﺁﻣﻮﺯﺵﻫﺎی‬ ‫ﺩﻳﻨﻲ‪ ،‬ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺁﻣﻮﺯﺵﻫﺎی ﺩﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺳﺘﺎﺩ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻭ ﺗﻌﻤﻴﻖ ﺍﺳﻼﻡ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻃﺮﺡﻫﺎی ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ‪.‬‬

‫ﺟﻨﺎﺏ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺍﻳﻦ ﺑﺤﺚ ﺁﻧﭽﻨﺎﻥ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻧﻤﻲﺭﻭﺩ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪ‬ ‫ﺣﺘﻲ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻫﻢ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺭﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻟﻴﻜﻦ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﻣﻔﻴﺪ ﻭ ﻣﻮﺛﺮ ﻭﺍﻗﻊ ﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻬﺮ ﺣﺎﻝ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮﺩﻳﺪ ﺻﻤﻴﻤﺎﻧﻪ‬ ‫ﻣﺘﺸﻜﺮﻳﻢ ﻭ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭﻳﻢ ﻃﺮﺡ ﺍﻳﻦ ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺒﺎﺣﺚ‬ ‫ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭی ﺷﻤﺎ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭﺍﻥ ﺍﻳﻦﺑﺎﺭ ﺩﺭ ﻏﺎﻟﺐ‬ ‫ﻧﻘﺪ ﻭ ﻣﻨﺎﻇﺮﻩ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺍﻧﺸﺎ ﺍ‪ ...‬ﺑﺘﻮﺍﻧﻴﻢ‬ ‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻩﻫﺎ ﻭ ﻧﻈﺮﺍﺕ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﻪ‬ ‫ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎ ﻭ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩﺍﺕ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮﺳﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺍﻧﺸﺎ ﺍ‪ . ...‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﻣﺘﺸﻜﺮﻡ‪.‬‬

‫‪٥٣‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﮔﻔﺘﮕﻮ‬ ‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺭ ﺑﺎﻟﻨﺪﮔﻲ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻧﻮﺍﻧﺪﻳﺸﻲ ﻭ ﻧﻮﺁﻭﺭی ﻋﻠﻤﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻢ ﺯﻳﻨﺐ ﺩﺍﻭﺩی‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻭ ﻣﻤﺘﺎﺯ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪۀ ﻋﻠﻮﻡ ﭘﺎﻳﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫‪٥٤‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻳﺎﺩﺩﺍﺷﺖ‪ :‬ﺧﺎﻧﻢ ﺯﻳﻨﺐ ﺩﺍﻭﺩی ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 1357‬ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺍﺑﻬﺮ ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺗﺤﺼﻴﻼﺕ ﻣﺘﻮﺳﻄﻪ ﺭﺍ‬ ‫ﺩﺭ ﺯﺍﺩﮔﺎﻫﺶ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 1375‬ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺭﺳﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭی ﻣﺪﺭک ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺯﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﺳﺎﻝ ‪ 1379‬ﺑﺎ ﻛﺴﺐ ﺭﺗﺒﻪ ﺍﻭﻝ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﻌﻠﻢ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﻭ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺍﺭﺷﺪ ﺯﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ‪-‬‬ ‫ﺗﻜﺘﻮﻧﻴﻚ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 1382‬ﺑﺎ ﻛﺴﺐ ﺭﺗﺒﻪ ﺍﻭﻝ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﺍﺧﺬ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﻫﻢ‬ ‫ﺍﻛﻨﻮﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩﻫﺎی ﺩﺭﺧﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﻣﻘﻄﻊ ﺩﻛﺘﺮی ﺯﻣﻴﻦﺷﻨﺎﺳﻲ‪ -‬ﺗﻜﺘﻮﻧﻴﻚ‬ ‫ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺑﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺧﺎﻧﻢ ﺩﺍﻭﺩی ﺩﺍﺭﺍی ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺳﺎﻝ ﺳﺎﺑﻘﻪ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺩﺭ ﭘﺮﻭژﻩﻫﺎی ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻠﻲ ﻧﻔﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﭘﺎﻳﮕﺎﻩ ﻣﻠﻲ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎی ﻋﻠﻮﻡ ﺯﻣﻴﻦ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺳﺎﻝ‬ ‫‪ 1384‬ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻲ ﺍﻣﺎﻡ ﺧﻤﻴﻨﻲ )ﺭﻩ( ﻗﺰﻭﻳﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺪﺭﺱ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻭی ﺩﺭ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﻤﺘﺎﺯﺍﻥ‪ ،‬ﻣﺒﺘﻜﺮﺍﻥ ﻭ ﻧﻮﺁﻭﺭﺍﻥ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺑﺴﻴﺠﻲ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ‬ ‫ﻭ ﺍﻳﺜﺎﺭﮔﺮ ﺍﺳﺘﺎﻥ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﻣﻘﺎﻡ ﺍﻭﻝ ﺭﺍ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ‪ ،‬ﺗﺄﻟﻴﻒ ﻭ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺘﺎﺏ ﻭ‬ ‫ﺩﺭ ﺩﻭﺭﻩ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﻛﺸﻮﺭی ﻣﻤﺘﺎﺯﺍﻥ‪ ،‬ﻣﺒﺘﻜﺮﺍﻥ ﻭ ﻧﻮﺁﻭﺭﺍﻥ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺑﺴﻴﺠﻰ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺪ ﻭ‬ ‫ﺍﻳﺜﺎﺭﮔﺮ ﻣﻘﺎﻡ ﺩﻭﻡ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺭﺍ ﻛﺴﺐ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭی ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 1385‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺎﻡ ﻣﻌﻈﻢ ﺭﻫﺒﺮی‪:‬‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺍﻟﻤﭙﻴﺎﺩی ﻭ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﺛﺮﻭﺕﻫﺎی ﻣﻠﻲ ﻛﺸﻮﺭ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﺩﺍﻭﺩی ﺿﻤﻦ ﺳﭙﺎﺳﮕﺰﺍﺭی ﺍﺯ‬ ‫ﻓﺮﺻﺘﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭ ﻣﺎ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻳﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻭﻳﮋﻩ ﻭ ﻣﻤﺘﺎﺯی ﻛﻪ ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺍﺭﻳﺪ‪ ،‬ﺩﻭﺳﺖ‬ ‫ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﻤﺎ ﺩﺭﺍﺑﺘﺪﺍﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻳﻚ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻭ ﻣﻤﺘﺎﺯ ﺭﺍ ﺑﺸﻨﻮﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰﺍﺭﻡ ﺍﺯ ﻟﻄﻔﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﻴﺪ‪ .‬ﺑﻨﺪﻩ ﺣﻘﻴﻘﺘ ًﺎ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺧﻮﺩ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺧﺎﺹ ﻭ ﻭﻳﮋﻩﺍی ﻧﻴﺴﺘﻢ‬ ‫ﻟﻴﻜﻦ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻋﻀﻮ ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‬ ‫ﻣﻌﺘﻘﺪﻡ ﻛﻪ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﻓﻲﻧﻔﺴﻪ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی ﺟﻮﺍﻥ ﻃﺎﻟﺐ‬ ‫ﻋﻠﻤﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻛﺸﻮﺭ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺎﻥ ﺍﻭﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺧﻮﺍﻩ ﻧﺎﺧﻮﺍﻩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺍﺩﺍﺭﻩ ﻋﻠﻤﻲ ﻛﺸﻮﺭ‬ ‫ﭘﻴﺶ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﻓﺖ ﻭ ﻳﻚ ﻧﻈﺎﻡ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻛﻪ ﺷﺌﻮﻧﺎﺕ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﻥ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻣﻮﺍﺯﻳﻦ ﺩﺍﻧﺶ ﻭ ﻣﺤﺎﺳﺒﺎﺕ‬ ‫ﺩﻗﻴﻖ ﻋﻠﻤﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﻭﺩ‪ ،‬ﻧﻈﺎﻡ ﻣﻮﻓﻖﺗﺮی ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺣﺎﻝ ﺍﮔﺮ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﺟﻬﺖﮔﻴﺮیﻫﺎ ﺩﭼﺎﺭ‬ ‫ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻫﻤﺎﻝ ﺷﻮﺩ ﺧﻄﺮ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ‬ ‫ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻈﺮ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﻧﻤﻮﻧﻪ‬

‫ﻳﻚ ﻛﺸﻮﺭ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺩﺭ‬ ‫ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻋﻠﻢ ﻭ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻮﻓﻖ ﻭ ﻣﺒﺘﻜﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ‬ ‫ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺟﻬﺎﻥﺑﻴﻨﻲ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮﺍی ﺧﻮﺩ ﺧﻂ ﻣﺸﻲ‬ ‫ﻭ ﺑﺴﺘﺮ ﺻﺤﻴﺤﻲ ﺭﺍ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻃﻲ‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻛﻪ ﺩﭼﺎﺭ‬ ‫ﻟﻐﺰﺵ ﻳﺎ ﺍﻫﻤﺎﻝ ﺷﻮﺩ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﺼﺪﺍﻕ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﻭ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻛﻼﻡ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﺑﺎﻟﻨﺪﮔﻲ ﺍﺳﻼﻡ ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎی ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﺨﺴﺖ ﻋﺎﻟﻢ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻨﺪﻩ ﺣﻖ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﭼﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮی ﺩﺭ‬ ‫ﺭﻭﻧﺪ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻋﻠﻤﻲ ﻭ ﻣﻌﻨﻮی ﺷﻤﺎ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﺁﻳﺎ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﺒﺘﻜﺮﺍﻧﻪ ﻭ ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻋﻠﻢ ﺭﺍ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺗﻼﺵ ﺍﺳﺎﺗﻴﺪﺗﺎﻥ‬ ‫ﻣﻲﺩﺍﻧﻴﺪ؟‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺍﺯ ﻫﺮ ﺟﻬﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮی ﺩﺭ‬ ‫ﺭﺷﺪ ﻭ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻣﻦ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻛﻞ ﺟﻮ ﺣﺎﻛﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭی ﺍﻧﻮﺍﻉ‬ ‫ﺳﻤﻴﻨﺎﺭﻫﺎ‪ ،‬ﻛﻨﮕﺮﻩﻫﺎ ﻭ ﺩﻭﺭﻩﻫﺎی ﺁﻣﻮﺯﺷﻲِ ﺭﻭﺵ‬

‫‪٥٥‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻳﻚ ﻛﺸﻮﺭ‬ ‫ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻋﻠﻢ ﻭ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻮﻓﻖ ﻭ ﻣﺒﺘﻜﺮ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺟﻬﺎﻥﺑﻴﻨﻲ‬ ‫ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺑﺮﺍی ﺧﻮﺩ ﺧﻂ‬ ‫ﻣﺸﻲ ﻭ ﺑﺴﺘﺮ ﺻﺤﻴﺤﻲ ﺭﺍ‬ ‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻃﻲ‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻛﺪﺍﻡ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻛﻪ ﺩﭼﺎﺭ‬ ‫ﻟﻐﺰﺵ ﻳﺎ ﺍﻫﻤﺎﻝ ﺷﻮﺩ ﺩﻳﮕﺮ‬ ‫ﻣﺼﺪﺍﻕ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺩﺭ ﺭﺷﺪ ﻋﻠﻤﻲ ﻭ ﻣﻌﻨﻮی‬ ‫ﻛﻠﻴﻪ ﺍﻋﻀﺎء ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺍﻋﻢ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﺩ‪ ،‬ﻛﺎﺭﻣﻨﺪ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺑﺴﺰﺍﻳﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺣﺎﻝ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺑﻪ‬ ‫ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻇﺮﻓﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺍﻥ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮﺩﻩ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻲﺑﺮﺩ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺩﺭ‬ ‫ﺧﺼﻮﺹ ﺑﺨﺶ ﺩﻭﻡ ﺳﻮﺍﻝ ﺷﻤﺎ‬ ‫ﺑﻲﺷﻚ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻋﻠﻤﻲ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﻦ‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻼﺵ ﻭ ﭘﻲﺟﻮﻳﻲﻫﺎی‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﺩﺍﻥ ﺑﺰﺭﮔﻮﺍﺭ ﻭ ﻓﺮﻫﻴﺨﺘﻪﺍﻡ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﺍﺯ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺳﺘﺎﺩﺍﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺑﺎ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻫﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﻣﻄﻠﺒﻲ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪﺍﻡ ﺑﻲﻧﻬﺎﻳﺖ‬ ‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰﺍﺭﻡ‪ .‬ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺍﺯ ﺟﻨﺎﺏ ﺁﻗﺎی ﺩﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻳﺴﺎﻗﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎی ﻋﻠﻤﻲ‬

‫ﻭ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﺑﻨﺪﻩ ﻧﻘﺶ ﭘﺮﺭﻧﮕﺘﺮی‬ ‫ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﻧﺴﻞ‬ ‫ﺩﺍﻧﺶﭘﮋﻭﻩ ﻛﺸﻮﺭ ﻧﻈﺮﺗﺎﻥ ﺩﺭ‬ ‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻧﻘﺶ ﻫﻤﺖ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ‬ ‫ﺩﺭ ﺗﺼﺎﺣﺐ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺑﺮﺗﺮ‬ ‫ﻋﻠﻤﻲ ﺟﻬﺎﻥ ﭼﻴﺴﺖ ﻭ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻋﺒﻮﺭ ﺍﺯ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻮﻗﻌﻴﺘﻲ ﺑﺮﺗﺮ‪ ،‬ﻛﺪﺍﻡ ﺍﻳﺪﻩﻫﺎ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﺑﻨﻴﺎﺩی ﻭ‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦﻛﻨﻨﺪﻩ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﻴﺪ؟‬

‫ﺑﺪﻭﻥ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺑﺮﺗﺮی ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺎ ﺩﻧﻴﺎی ﻏﺮﺏ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺑﺮﺗﺮ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺭﻭﺯی ﺍﺯ ﺁﻥ‬ ‫ﻣﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺑﻌﻴﺪی ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﻛﺘﺐ‬ ‫ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻛﻨﻴﻢ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺩﻳﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ‬ ‫ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﺗﻤﻠﻚ ﻳﻚ ﻗﻮﻡ ﻭ ﻣﻠﺖ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﺎ ﻣﻲﺭﻭﻳﻢ ﻭ ﻣﻲﺁﻣﻮﺯﻳﻢ ﻭ ﺍﻧﺸﺎ ﺍ‪ ...‬ﻓﺮﺩﺍ ﺑﺎ‬ ‫ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﻗﺪﺭﺕ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﻭ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻭ ﺫﻫﻨﻴﺖ ﺧﻼﻕ ﻭ‬ ‫ﻣﺒﺘﻜﺮ ﺧﻮﺩ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻳﻜﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﮔﺬﺭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻭﺿﻌﻴﺖ‬ ‫ﻣﺎ ﺭﺍ ﻳﺎﺭی ﻛﻨﺪ ﺑﻬﺎ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪﺍی ﻋﻠﻢ ﻣﺤﺘﺮﻡ ﺷﻤﺮﺩﻩ ﺷﺪ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩﻫﺎی‬ ‫ﺩﺭﻭﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺷﻜﻮﻓﺎ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﻌﺪی ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﺎ ﻭﻗﺘﻲ ﺧﻼﻗﻴﺖ ﻭ ﻧﻮﺁﻭﺭی ﺭﺍ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺍﺯ ﻏﺮﺏ ﻣﻲﺁﻣﻮﺯﻳﻢ‪ ،‬ﺗﺰﺭﻳﻖ ﻧﻜﻨﻴﻢ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ‬ ‫ﻧﺨﻮﺍﻫﻴﻢ ﺭﺳﻴﺪ‪ ،‬ﻧﻪ ﻣﺎ ﻭ ﻧﻪ ﻫﻴﭻ ﻛﺸﻮﺭ ﺩﻳﮕﺮی‪.‬‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﺭﻡ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻭ ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪﻳﻤﺎﻥ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻭ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ‬ ‫ﻛﺎﺭﻫﺎی ﺟﺪی ﻭ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ ﻗﻄﻌﺎﺕ‬ ‫ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻗﻮﻝ ﺣﺎﻓﻆ ﻃﺮﺣﻲ ﻧﻮ ﺩﺭﺍﻧﺪﺍﺧﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩﻫﺎ ﺷﻜﻮﻓﺎ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩ‬ ‫ﻛﻪ ﺟﻮﺍﻧﻪ ﺯﺩ‪ ،‬ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻋﺰﺕ ﻭ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﺑﻪ ﻧﻔﺲ‬ ‫ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺁﻥ ﻗﺪﺭﺕ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬ ‫ﻛﺎﺭﻫﺎی ﺑﺰﺭگ ﻭ ﺧﻄﺮﭘﺬﻳﺮی ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻴﺪﺍﻥﻫﺎی ﺑﺰﺭگ ﻗﺪﻡ‬ ‫ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﻳﻢ ﻭ ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﺑﻪ ﻗﻮﻝ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺳﻘﻒ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻲﺷﻜﺎﻓﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺍﺣﻴﺎء‬ ‫ﻛﺮﺩﻳﻢ‪ ،‬ﻋﻠﻢ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻛﺸﻮﺭ‬ ‫ﺍﺣﻴﺎء ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻋﻠﻢ ﻛﻪ‬

‫‪٥٦‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﺣﻴﺎء ﺷﺪ ﺗﺼﺎﺣﺐ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺑﺮﺗﺮ ﺍﺯ ﺣﺪ ﻳﻚ ﺗﺼﻮﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﺍﻭﺿﺎﻉ ﻛﺸﻮﺭ ﻭ ﻣﻠﺖ ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻣﺪﻩ ﻭ ﺍﻧﺪک ﺍﻧﺪک ﺻﻮﺭﺕ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﺍﻳﻔﺎ ﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺍﺣﻞ ﻗﺼﺪ ﻣﺎ‬ ‫ﺩﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﺭﺷﺪ ﻭ ﻛﻤﺎﻝ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﻭ ﺗﻘﺮﺏ ﺑﻪ ﺣﻖ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﺳﺮﻛﺎﺭ ﺧﺎﻧﻢ ﺩﺍﻭﺩی ﺍﻧﻔﻌﺎﻝ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺍﺳﺖ ﺍﻧﺸﺎ ﺍ‪....‬‬

‫ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺁﺧﺮﻳﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﺑﻔﺮﻣﺎﻳﻴﺪ ﻛﻪ ﺍﺳﺎﺱ‬ ‫ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻭ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﺍﺟﺒﺎﺭی ﺍﺯ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﻣﻨﺰﻟﺖ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭼﻪ ﻣﻲﺩﺍﻧﻴﺪ؟‬ ‫ﺭﺍ ﻣﻌﻠﻮﻝ ﭼﻪ ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﻣﻲﺩﺍﻧﻴﺪ؟‬ ‫ﮔﻤﺎﻥ ﻣﻲﻛﻨﻢ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﺳﻮﺍﻝ ﺑﺎﻻ ﺗﺎ ﺣﺪ ﺯﻳﺎﺩی‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﻧﻴﺰ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪ‪ .‬ﺍﻧﻔﻌﺎﻝ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻭ ﺗﺒﻌﻴﺖ ﺍﺟﺒﺎﺭی ﺍﺯ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﺁﻧﻬﺎ‬ ‫ﺍﻏﻠﺐ ﻣﻌﻠﻮﻝ ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪﮔﻲ ﻋﻠﻤﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﻻ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻓﻘﺮ ﻋﻠﻤﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻓﻘﺮ ﻫﻮﻳﺘﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ‬ ‫ﻭﻗﺘﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎﺧﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩﻫﺎ ﻭ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺒﻊ ﺁﻥ ﺛﺮﻭﺕﻫﺎی ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﻛﺸﻒ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪ‬ ‫ﺷﺪ ﻭ ﻣﺎ ﻧﺎﮔﺮﻳﺰ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻟﻪﺭﻭی ﺍﺯ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﺧﻮﺍﻫﻴﻢ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺣﺎﻝ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﻋﺮﺻﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﺎ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻗﻮﻝ ﭘﺮﻭﻓﺴﻮﺭ ﻓﻀﻞ ﺍ‪ ...‬ﺭﺿﺎ »ﺩﺭ ﻛﺎﺭ ﻋﻠﻢ ﻭ‬ ‫ﺧﺮﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺍﺯ ﻏﺮﺏ ﭘﻴﺮﻭی ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی‬ ‫ﺗﻘﻠﻴﺪ ﻭ ﺍﻧﻔﻌﺎﻝ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‪ ،‬ﺩﺭ‬ ‫ﺍﺑﺮﺍﺯ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﻋﺎﻃﻔﻲ‬ ‫ﻭ ﻫﻨﺮی ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺧﻮﺩی ﻣﺘﻮﺳﻞ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺍﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻏﺮﺏ ﻭ ﺷﺮﻕ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﭼﻴﺰﻫﺎﻳﻲ ﻳﺎﺩ ﮔﺮﻓﺖ ﻭﻟﻲ ﺧﺪﺍی ﻧﺎﻛﺮﺩﻩ ﺑﺮﺩﻩی ﺻﻮﺭ‬ ‫ﻏﺮﺑﻲ ﻭ ﻳﺎ ﺗﻌﺼﺒﺎﺕ ﺷﺮﻗﻲ ﻧﺸﺪ‪«.‬‬

‫ﺩﺭ ﺗﻘﻮﺍ‪ ،‬ﺗﻘﻮﺍ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﺍی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺩﻧﻴﺎ ﻭ ﺁﺧﺮﺕ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﻧﺴﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻘﻮﺍ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻫﺪﻓﻤﻨﺪی ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﮔﺮ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺗﻘﻮﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﺭﺍ‪ ،‬ﻫﻢ ﺑﺮﺍی ﻓﺮﺍﮔﻴﺮی ﻋﻠﻢ‪،‬‬ ‫ﻫﻢ ﺑﺮﺍی ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﺳﺎﺯﻧﺪﮔﻲ‪ ،‬ﻫﻢ ﺑﺮﺍی ﻋﺰﺕ‬ ‫ﺩﻧﻴﻮی ﻭ ﻫﻢ ﺑﺮﺍی ﺑﺪﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺩﺳﺖﺁﻭﺭﺩﻫﺎی‬ ‫ﻣﺎﺩی ﻭ ﻣﻌﻨﻮی‪ ،‬ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺧﺎﻧﻢ ﺩﺍﻭﺩی ﻣﺠﺪﺩﺍً ﺍﺯ ﺟﻨﺎﺑﻌﺎﻟﻲ ﺗﺸﻜﺮ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻭ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻤﺪﺍﺩ ﺍﺯ ﻓﻀﻞ‬ ‫ﺑﻲﻣﻨﺘﻬﺎی ﺍﻟﻬﻲ ﺩﺭ ﺑﻪ ﻓﻌﻠﻴﺖ ﺭﺳﺎﻧﻴﺪﻥ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩﻫﺎی ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ ﻭ ﺧﻼﻗﻴﺖﻫﺎی ﺫﻫﻨﻲ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻭ ﻧﻬﺎﻳﺘ ًﺎ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺭﺳﺘﮕﺎﺭی ﻣﺆﻳﺪ ﺑﻪ ﺗﺄﻳﻴﺪﺍﺕ‬ ‫ﺍﻟﻬﻲ ﺑﺎﺷﻴﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﻬﻢ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﺍی ﺷﻤﺎ ﻭ ﻛﻠﻴﻪ‬ ‫ﺩﺳﺖﺍﻧﺪﺭﻛﺎﺭﺍﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﺸﻮﺭ ﺁﺭﺯﻭی ﺗﻮﻓﻴﻖ‬ ‫ﺭﻭﺯﺍﻓﺰﻭﻥ ﺩﺍﺭﻡ‪.‬‬

‫ﺍﮔﺮ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ‬ ‫ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺮﺍی ﺷﻤﺎ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﺷﻮﺩ ﺁﻳﺎ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﺭﻓﺖ‬ ‫ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﺮﻭﻳﺪ ﺁﻳﺎ ﺑﺎﺯ ﺧﻮﺍﻫﻴﺪ ﮔﺸﺖ ﻭ ﺍﺳﺎﺳ ًﺎ ﺁﻳﺎ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻭﺍﻣﺪﺍﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻠﺖ ﻭ ﻧﺴﻞﻫﺎی ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺁﻥ‬ ‫ﻣﻲﺩﺍﻧﻴﺪ ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟‬ ‫ﻭﻗﺘﻲ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪﺍی ﺍﺣﺘﻴﺎﺝ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺷﺎﮔﺮﺩی ﻛﺮﺩ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺁﻣﻮﺧﺖ ﻭ ﻋﻠﻢ ﺣﺪ‬ ‫ﻭ ﻣﺮﺯ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻳﻲ ﻧﻤﻲﺷﻨﺎﺳﺪ‪ .‬ﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﺍﮔﺮ ﺭﻭﺯی‬ ‫ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻛﺮﺩﻡ ﻛﻪ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮی ﻋﻠﻢ ﺩﺭ ﺭﺷﺘﻪ‬ ‫ﺗﺤﺼﻴﻠﻲﺍﻡ ﺩﺭ ﺧﺎﺭﺝ ﺍﺯ ﻛﺸﻮﺭ ﺑﻬﺘﺮ ﺍﺳﺖ ﻗﺎﻋﺪﺗ ًﺎ‬ ‫ﺁﻧﺠﺎ ﺭﺍ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺧﻮﺍﻫﻢ ﻛﺮﺩ ﺍﻣﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻫﺮﮔﺰ ﺑﻪ ﺧﺎﻛﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻭ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺪﺍﻥ ﻣﺪﻳﻮﻥ ﻣﻲﺩﺍﻧﻢ‪ ،‬ﭘﺸﺖ ﻧﺨﻮﺍﻫﻢ ﻛﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺭﺳﺖ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﻭ ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻥ ﺳﺨﺖ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻧﺒﻮﻫﻲ ﺍﺯ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﻫﺴﺖ ﻟﻴﻜﻦ ﻣﻌﻨﺎﻳﺶ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺭﺍ ﺩﺳﺘﺎﻭﻳﺰ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ‬ ‫ﻭ ﺍﺯ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻩ ﺧﻮﻳﺶ ﻓﺮﺍﺭ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺳﺮﺑﻠﻨﺪی ﻣﺎ ﺩﺭ‬

‫ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﺧﻮﺩﻣﺎﻥ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﻤﻨﺪیﻫﺎﻳﻤﺎﻥ‬ ‫ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻭ ﺍﻳﻨﻜﻪ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﻛﺎﺭﻫﺎی ﺟﺪی‬ ‫ﻭ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﻫﻴﻢ‪ .‬ﺑﺎﻳﺪ‬ ‫ﻗﻄﻌﺎﺕ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻗﻮﻝ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﻃﺮﺣﻲ ﻧﻮ ﺩﺭﺍﻧﺪﺍﺧﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻨﺠﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩﻫﺎ ﺷﻜﻮﻓﺎ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩ ﻛﻪ ﺟﻮﺍﻧﻪ‬ ‫ﺯﺩ‪ ،‬ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻋﺰﺕ ﻭ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻔﺲ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ‬ ‫ﺁﻥ ﻗﺪﺭﺕ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻛﺎﺭﻫﺎی‬ ‫ﺑﺰﺭگ ﻭ ﺧﻄﺮﭘﺬﻳﺮی ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﻴﺪﺍﻥﻫﺎی ﺑﺰﺭگ‬ ‫ﻗﺪﻡ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﻳﻢ ﻭ ﺑﺎﺯ ﻫﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﻗﻮﻝ ﺣﺎﻓﻆ ﺳﻘﻒ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﻣﻲﺷﻜﺎﻓﻴﻢ‪.‬‬

‫‪٥٧‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻫ‬ ‫ﻤ‬ ‫ﺮ‬ ‫ﺍ‬ ‫ﻩ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﺎ‬ ‫ﺑ‬ ‫ﻴ‬ ‫ﺴ‬ ‫ﺖ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﭘﻨﺠﻤﻴﻦ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭ‬

‫ﻩ ﻓﻴﻠﻢ ﻓﺠﺮ‬

‫ﺳﺎﻝﻫﺎ ﺍﺯ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻯ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﻓﻴﻠﻢ ﻓﺠﺮ ﻣﻲﮔﺬﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺧﻼﻝ ﭼﻪ ﻧﺎﻡﻫﺎﻯ ﺭﻳﺰ‬ ‫ﻭ ﺩﺭﺷﺘﻰ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎﻯ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺑﻬﺎﻧﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ »ﻛﺎﺭﻧﺎﻣﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ« ﺳﻴﻨﻤﺎﻯ‬ ‫ِ‬ ‫ﺣﻜﺎﻳﺖ‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺩﺳﺖ ﭘﺮ ﻳﺎ ﺧﺎﻟﻰ ﺁﻥ ﺭﺍ ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ‬ ‫ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﺑﻴﺴﺖ ﻭ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎﻯ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪:‬‬ ‫ﻫﻮﻝ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﺮ ﺳﺎﻝ‪ ،‬ﺍﻛﺜﺮ ﺩﺳﺖﺍﻧﺪﺭﻛﺎﺭﺍﻥ ﺳﻴﻨﻤﺎﻯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺩﺍﺷﺖ‬ ‫ﺗﺎ ﻓﻴﻠﻢ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺨﺸﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭﻧﺎﻭﺍﻝ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﺟﺎﻯ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻗﻀﺎﻭﺕ‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﻭ ﺩﺍﻭﺭﺍﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﺟﺎﻳﺰﻩﻫﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺷﺪ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺳﻴﻤﺮﻍ‬ ‫ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﻭ ﺷﺎﺩﻯﻛﻨﺎﻥ ﺳﺎﻟﻦ ﺭﺍ ﺗﺮک ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺻﺪﺍی ﺍﻋﺘﺮﺍﺿﺸﺎﻥ‬ ‫ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﺍ ﭘﺮ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻗﻀﺎﻭﺗﻲ ﺍﺳﺖ ‪ ...‬ﻭ ﺧﻼﺻﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺧﺮﻭﺍﺭ ﺧﺮﻭﺍﺭ ﺣﺮﻑ ﻭ ﺣﺪﻳﺚ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺩﺍﻭﺭﺍﻥ ﻣﺤﺘﺮﻡ ﺑﺎﺭﻳﺪﻥ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﻭ ﺍﻣﺎ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﺭﻭ ﺩﺍﺭﻳﺪ‪ ،‬ﮔﺰﺍﺭﺷﻰ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎﻯ ﺑﺨﺶ‬ ‫ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺩﺍﺧﻠﻰ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺗﻰ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﺑﻪ ﻣﻌﺮﻓﻰ‪ ،‬ﻧﻘﺪ ﻭ ﺍﺭﺍﺋﻪ‬ ‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻫﻰ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻭ ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻰ ﻛﻪ‬ ‫ﺍﺣﺘﻴﺎﺝ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻧﺒﻮﺩﻩ ﺍﺯ ﺷﺮﺡ ﻭ ﻧﻘﺪ ﺍﺿﺎﻓﻰ ﭘﺮﻫﻴﺰ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻳﻚ ﮔﺰﺍﺭﺵ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﺩﻩ ﺧﻄﻰ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﭘﺮﺣﺎﺷﻴﻪ ﻭ ﭘﺮ ﺳﺮ ﻭ ﺻﺪﺍ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻘﺪﻓﻴﻠﻢ‬

‫ﺍﻟﻬﺎﻡ ﻃﻬﻤﺎﺳﺒﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺍﺭﺷﺪ‬ ‫ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫ﺁﻓﺘﺎﺏ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻳﻜﺴﺎﻥ ﻣﻲﺗﺎﺑﺪ‬ ‫ﺁﻓﺘﺎﺏ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ‪ ...‬ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻓﻴﻠﻤﻲ ﺑﺎ ﺣﺎﻝ ﻭ‬ ‫ﻫﻮﺍی ﻣﻌﻨﻮی ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﻓﻴﻠﻢ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻓﻜﺮ ﺑﻪ ﺫﻫﻦ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ ﺍﺯ ﻳﻚ‬ ‫ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﻳﻚ ﺧﻄﻲ‪ ،‬ﺟﺴﺎﺭﺕ ﺯﻳﺎﺩی ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ ﻫﻤﻴﻦ ﺍﺳﺖ‪ :‬ﺯﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺴﺮﺵ ﺟﺎﻧﺒﺎﺯ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﺩﺭ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ ﺑﺴﺘﺮی ﺷﺪﻩ ﻭ ﺗﺤﺖ ﻣﺮﺍﻗﺒﺖﻫﺎی‬ ‫ﻭﻳﮋﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺩﻭﺳﺘﺶ ﺗﺼﻤﻴﻢ‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻣﺮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﺍﺯ ﺑﺨﺶ ﻣﺮﺍﻗﺒﺖﻫﺎی‬ ‫ﻭﻳﮋﻩ ﺑﺪﺯﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ ﺳﻔﺮی ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﺷﻤﺎﻝ ﺑﻪ ﺯﻳﺎﺭﺕ‬ ‫ﺍﻣﺎﻡ ﺭﺿﺎ ﺩﺭ ﻣﺸﻬﺪ ﺑﺮﻭﻧﺪ ﻭ ﺷﻔﺎی ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﻓﻴﻠﻢ‬ ‫ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺗﻘﺪﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﺭﻏﻢ ﻧﻈﺮ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﻭ ﺷﻔﺎﮔﺮﻓﺘﻦ ﻭ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺖ ﺍﺗﻔﺎﻗﺎﺕ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺭﺍ ﻛﻠﻴﺸﻪ ﻣﻲﺩﺍﻧﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﻛﻠﻴﺸﻪ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ‬ ‫ﻛﺸﻴﺪﻥ ﺁﻥﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﮔﺎﻩ ﺑﻪ ﺩﻝ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﺪ ﻭ ﮔﺎﻩ ﺑﺎﺭی‬ ‫ﺍﺿﺎﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﭼﻨﺎﻥ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺟﻠﻮﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻫﻴﭻ ﭼﺴﺒﻲ ﺑﻪ ﻣﺎﺟﺮﺍ ﻧﻤﻲﭼﺴﺒﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﺗﻘﺮﻳﺒ ًﺎ ﺑﻴﻨﺎﺑﻴﻦ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺣﺲ ﺍﻋﺠﺎﺯ‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﻲﺍﺵ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺩﻝ ﺭﺍ ﻧﻤﻲﻟﺮﺯﺍﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺭﻭﻧﺪ‬ ‫ﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﻲﺗﻌﻤﻴﻖ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﻳﺘﻢ ﺧﻮﺑﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺗﺎ ﺍﻧﺘﻬﺎ‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺭﺍ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺴﻂ ﺩﺍﺩﻥ ﻳﻚ‬ ‫ﺧﻂ ﺳﺎﺩﻩ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺣﺠﻢ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫ﺷﻜﻠﻲ ﻛﻪ ﺭﻳﺘﻢ ﺁﻥ ﺟﻮﺭی ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺁﺧﺮ ﻓﻴﻠﻢ‬ ‫ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮ‪ ،‬ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻮﺩﺵ ﻛﺎﺭ ﺩﺷﻮﺍﺭی‬ ‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﺎﭘﺘﻴﺎﻝ‬ ‫ﺧﺎﻧﻢ ﻭﻛﻴﻠﻲ ﻛﻪ ﻣﺪﺍﻓﻊ ﺳﺮﺳﺨﺖ ﺣﻘﻮﻕ ﺯﻧﺎﻥ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﺯﻧﻲ ﻣﻈﻠﻮﻡ ﻣﻮﺭﺩ ﺁﺯﺍﺭ ﺷﻮﻫﺮ‬ ‫ﺍﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪ ،‬ﺗﺎ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﭘﺴﺮ ﻛﻮﭼﻜﺶ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻭ ﺗﻼﺵ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺷﻮﻫﺮ ﺯﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﻗﺘﻞ ﭘﺴﺮ ﻛﻮﭼﻜﺶ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺩﺍﻡ ﻗﺎﻧﻮﻥ‬ ‫ﺑﻴﻨﺪﺍﺯﺩ‪...‬‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺯﻥ ﻓﻤﻨﺴﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺯﻥﻫﺎ ﺩﻓﺎﻉ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ‬ ‫ﺧﻮﺩﺵ ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﺑﻲﺭﺣﻤﻲ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﺍﮔﺮ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ‬ ‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﻧﺸﻮﺩ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺣﻘﺎﻧﻴﺖ ﻇﻠﻤﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺯﻥ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺭﺍ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﻛﻠﻴﺸﻪﺍی‬

‫ﻣﺘﻈﺎﻫﺮﺍﻧﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ ﺗﻤﺴﺨﺮ ﻭﺍﻗﻌﻴﺘﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺎ ﻫﺴﺖ ﻭ ﺭﻳﺸﻪ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ‬ ‫ﻣﺮﺩﺳﺎﻻﺭﺍﻧﻪ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﺍی ﻛﺎﺵ ﻭﻗﺘﻲ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻥ ﻳﺎ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ‬ ‫ﺳﺮﺍﻍ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺰ ﻭ ﻣﻬﻤﻲ‬ ‫ﻣﻲﺭﻭﺩ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻓﻜﺮ ﺑﻜﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺳﺎﺩﻩ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﺮ ﺩﺳﺘﻲ ﻭ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺳﺮی ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﭘﻴﺶ‬ ‫ﭘﺎ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻀﻞ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺷﺪﺕ ﺗﻜﺮﺍﺭی ﻭ ﺳﻄﺤﻲ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺯﻥ ﻭﻛﻴﻞ ﺍﺯ ﺗﻴﭗ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﻭ ﺳﻄﺤﻲ‬ ‫ﺯﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺍﻋﻴﻪ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﻫﻤﺠﻨﺴﺎﻧﺶ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ ﻓﺮﺍﺗﺮ‬ ‫ﻧﻤﻲﺭﻭﺩ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎی ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﮔﻮﻳﻲ ﺳﺎﺯﻧﺪﮔﺎﻥ ﺁﻥ ﻫﺮﮔﺰ ﺗﻼﺵ ﻧﻜﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﺁﻧﭽﻪ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻪﺍﻧﺪ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺍﺯﺍی ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺻﺤﻨﻪﻫﺎی ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺼﻨﻮﻋﻲ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﻭﻛﻴﻞ ﻓﻴﮕﻮﺭﻫﺎی‬ ‫ﺍﻏﺮﺍﻕﺁﻣﻴﺰ ﺑﻪ ﺳﺒﻚ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎی ﻫﻨﺪی‪ ،‬ﺑﺎ ﺁﺭﺍﻳﺶ‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ ﻭ ﺳﺒﻚ ﻣﺨﺼﻮﺹ ﻟﺒﺎﺱ ﺁﻧﻬﻢ ﺩﺭ ﺩﺍﺩﮔﺎﻫﻲ‬ ‫ﺭﺳﻤﻲ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﻣﻮﻛﻞ ﻣﻈﻠﻮﻡ ﺧﻮﺩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺳﻜﺎﻧﺲﻫﺎ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﻪ ﻛﭙﻲ ﻛﻤﺮﻧﮕﻲ ﺍﺯ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎی‬ ‫ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎی ﮔﻤﻨﺎﻡ ﻫﺎﻟﻴﻮﻭﺩی ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﻭﻛﻴﻠﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﺍﻏﺮﺍﻕﺁﻣﻴﺰ ﻭ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺣﺮﻑ ﻣﻲﺯﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٥٩‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺳﺖﻫﺎی ﺧﺎﻟﻲ‬

‫ﺩﺳﺖﻫﺎی ﺧﺎﻟﻲ ﻫﻢ ﺣﻜﺎﻳﺖ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻋﻠﺖ ﺧﻴﻠﻲ ﺍﺯ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺁﻥ ﺗﺎ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺑﺮﺍی ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﻲ ﺭﻭﺷﻦ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﻟﺤﻈﺎﺕ‬ ‫ﺑﻪ ﻳﺎﺩﻣﺎﻧﺪﻧﻲ ﺯﻳﺎﺩی ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﻮﻓﻘﻲ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺰﺍﺣﻤﺖ ﺗﻠﻔﻨﻲ ﺑﺮﺍی ﻳﻚ ﺭﺯﻣﻨﺪﻩ ﻭ‬ ‫ﺳﺮﺩﺍﺭی ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺩﺭ ﻃﻲ ﻳﻚ ﺩﺭﮔﻴﺮی ﺩﺧﺘﺮ ﻣﺮﺩی‬ ‫ﻛﺸﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﭘﺴﺮﺟﻮﺍﻧﺶ ﺳﺎﻝﻫﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ﺟﻨﮓ ﺑﻪ ﻛﻤﺎ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺧﺘﺮ ﺭﺯﻣﻨﺪﻩ ﻣﺘﻬﻢ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺮﺩ ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﺩﺧﺘﺮ ﺭﺍ ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ ﻛﻪ ﺭﺯﻣﻨﺪﻩ‬ ‫ﻃﺒﻖ ﺁﺭﻣﺎﻥﻫﺎﻳﺶ ﺷﻔﺎی ﭘﺴﺮ ﺑﻪ ﻛﻤﺎ ﺭﻓﺘﻪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺧﺪﺍ‬ ‫ﺑﮕﻴﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﺗﻜﺮﺍﺭی ﻧﻴﺴﺖ ﺍﻣﺎ ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺧﻮﺏ‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻧﻤﻲﺭﻭﺩ ﭼﻴﺪﻣﺎﻥ ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺣﻀﻮﺭ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺤﺴﻮﺱ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺣﻮﺍﺩﺙ‬ ‫ﺭﻭﻧﺪی ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ ﻭ ﺣﺘﻲ ﮔﺎﻩ ﻏﻴﺮﻣﻨﻄﻘﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺗﻔﺎﻗﺎﺕ ﺑﺎﻭﺭﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ‬ ‫ﻟﺤﻈﻪﺍی ﻛﻪ ﻣﺮﺩ ﺑﺎ ﺑﺎﺯی ﺧﻮﺏ ﻣﺴﻌﻮﺩ ﺭﺍﻳﮕﺎﻥ ﺍﺯ‬ ‫ﺭﺯﻣﻨﺪﻩ )ﺧﺴﺮﻭ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ( ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺷﻔﺎی‬ ‫ﭘﺴﺮﺵ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻣﺎﻡ ﺣﺴﻴﻦ ﺑﮕﻴﺮﺩ‪ ،‬ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺭﻧﮕﻲ ﺩﻳﮕﺮی‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ ﺍﻧﮕﺎﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﺗﺎﺯﻩ ﺟﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺧﺴﺮﻭ ﺷﻜﻴﺒﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﺎﺯی ﻋﻤﻴﻖ ﻭ ﺗﻜﻨﻴﻜﻲ ﻭ‬ ‫ﺧﻮﺏ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺳﻜﺎﻧﺲ ﻧﻤﺎﺯ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺩﺭﻳﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﺎﻝ ﻭ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﻣﻲﺑﺮﺩ ﻛﻪ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺍﻭ ﻧﺎﺍﻣﻴﺪ ﺍﺯ ﺷﻔﺎ‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﭘﺴﺮ ﺍﺯ ﻛﻨﺎﺭ ﺍﻭ ﻣﻲﮔﺬﺭﺩ ﺩﺭ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﭘﺸﺖ‬ ‫ﺳﺮ ﺍﻭ ﭘﻠﻚﻫﺎی ﭘﺴﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺍﻭ ﺳﺮﺯﻧﺸﻲ‬ ‫ﺭﺍ ﺯﻳﺮ ﭘﻮﺳﺖ ﺧﻮﺩ ﺣﺲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ‪ ...‬ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺍﺗﻔﺎﻕ‬ ‫ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺿﻌﻒﻫﺎی ﺑﻲﺷﻤﺎﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﺩﺭ ﺳﻜﺎﻧﺲ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﺣﺪی ﺟﺒﺮﺍﻥ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻭ ﻭﻗﻮﻉ ﻣﻌﺠﺰﻩ ﺭﺍ ﺑﺎ‬ ‫ﺩﺳﺖﻫﺎی ﺧﺎﻟﻲ ﻭ ﺩﻟﻲ ﭘﺮ‪ ،‬ﺑﺎﻭﺭﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺭک ﻭی‬

‫ﭘﺴﺮﻛﻲ ﺧﻮﺵ ﺳﻴﻤﺎ ﺳﻮﺍﺭ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺗﻮ ﺩﻝ ﺑﺮﻭی‬ ‫ﻗﺮﻣﺰی ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺧﻴﺎﺑﺎﻥ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺩﺧﺘﺮﻛﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﻳﻚ ﻧﮕﺎﻩ ﻋﺎﺷﻖ ﻭ ﺷﻴﻔﺘﻪ ﺍﻭ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﻓﺘﺘﺎﺣﻴﻪ‬ ‫ﭘﺎﺭک ﻭی ﺍﺳﺖ‪ .‬ﭘﺴﺮک ﻓﻴﻠﻢ ﻣﻜﺲ ﺭﺍ ﻛﻪ ﻳﺎﺩﺗﺎﻥ‬ ‫ﻫﺴﺖ ﻛﻪ ﺳﺮﻛﺶ ﺑﻮﺩ ﻭ ﻣﻮﻫﺎی ﺁﺷﻔﺘﻪ ﻣﺪ ﺭﻭﺯ‬ ‫ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺁﻥ ﻛﻠﻴﭗ ﺟﻮﺍﻥ ﭘﺴﻨﺪ ﺟﻨﺠﺎﻟﻲ ﺭﺍ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ‬ ‫ﺣﺎﻻ ﺩﺭ ﭘﺎﺭک ﻭی ﺍﺳﺖ ﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﻧﻘﺶ ﭘﺴﺮی‬ ‫ﺭﻭﺍﻥﭘﺮﻳﺶ ﻭ ﭘﺎﺭﺍﻧﻮﻳﻴﺪ ﻭ ﻋﺎﺷﻖﭘﻴﺸﻪ ﺭﺍ ﺑﺎﺯی ﻛﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺩﺧﺘﺮ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﺎک ﺳﻴﺎﻩ‬ ‫ﺑﻨﺸﺎﻧﺪ!‬ ‫ﭘﺎﺭک ﻭی ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ژﺍﻧﺮ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎی ﺍﻛﺸﻦ ﻭ‬ ‫ﺗﺮﺳﻨﺎک ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺍﺣﺘﻤﺎ ً‬ ‫ﻻ ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﻲ ﻣﻮﻗﻊ‬ ‫ﺩﻳﺪﻥ ﺁﻥ ﺑﺘﺮﺳﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﺍﺯ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎی ﻗﺒﺮ ﻭ ﻗﺘﻞ‬ ‫ﺩﺭ ﻳﺎﺩ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﺣﺲ ﺯﻧﻨﺪﻩﺍی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺱ‬ ‫ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺟﻮﺍﻧﻚ ﻣﺮﻣﻮﺯ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺑﻪﺗﺪﺭﻳﺞ ﺟﻨﻮﻥ ﺍﻭ ﺑﺮ ﻣﺎﺩﺭﺵ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﻣﺎ ﻓﻴﻠﻢ‬ ‫ﺗﻌﻠﻘﻲ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺧﻴﻠﻲ ﺟﺎﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺣﺪﺱ‬ ‫ﺯﺩﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻭ ﺟﻴﺮﺍﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﻗﺮﻣﺰ ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ‬

‫‪٦٠‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻳﻚ ﺟﻮﺍﻥ ﭘﺎﺭﺍﻧﻮﻳﻴﺪ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺑﺎﺯی ﻓﺮﻭﺗﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺩﺭ ﭘﺎﺭک ﻭی ﺣﺮﻑ ﭼﻨﺪﺍﻧﻲ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﮔﻔﺘﻦ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻓﻴﻠﻢ ﺣﺘﻲ ﺍﺯ ﻛﺸﺶ ﭼﻨﺪﺍﻧﻲ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﻓﻬﻤﻴﺪﻥ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺭﻳﺘﻢ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺩﺭﮔﻴﺮیﻫﺎ ﺁﻧﻘﺪﺭ ﻛﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺩﻳﺪﻥ ﺁﻥ ﺗﺮﻏﻴﺐ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺴﺮ‬ ‫ﻭ ﻣﺎﺩﺭﺵ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎﺷﺎﻥ ﻧﺎﻣﻌﻤﻮﻝ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺍﻣﺎ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺩﺧﺘﺮ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﻲ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺭﺍ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﻧﺪ ﻭ‬ ‫ﭼﻮﻥ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻥ ﺍﻳﻨﻄﻮﺭ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺍﺻ ً‬ ‫ﻼ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺁﻥ ﺩﻭ‬ ‫ﻭ ﻃﺮﺯ ﺯﻧﺪﮔﻲﺷﺎﻥ ﺑﻪ ﻧﻈﺮﺷﺎﻥ ﻋﺠﻴﺐ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺍﻟﺒﺘﻪ ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﭽﻪﻫﺎی ﺍﺑﺪی‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺧﻮﺏ ﺑﺎﺯی ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺍﻣﺎ ﮔﺎﻫﻲ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺯی ﺑﺮ‬ ‫ﺍﻭ ﺳﻨﮕﻴﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻣﺜﻞ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎی ﺍﺑﺘﺪﺍی ﻛﺎﺭ ﻭ‬ ‫ﺁﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﺮﺍﺩﺭ‪ .‬ﻧﻘﻄﻪ ﻗﻮﺕ ﻓﻴﻠﻢ ﺳﻜﺎﻧﺴﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﭘﺎﻧﺘﻪ ﺁ ﺑﻬﺮﺍﻡ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﺎﺯی ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻛﻞ ﺑﺨﺸﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺎﺟﺮﺍی ﺍﻭ‪ ،‬ﺷﻮﻫﺮﺵ ﻭ ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺑﺎﺯی ﻭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻗﻮی ﺍﺯ ﻛﺎﺭ ﺩﺭﺁﻣﺪﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﻣﺤﺴﻮﺳﻲ ﺑﻴﻦ ﺍﻳﻦ ﺳﻜﺎﻧﺲ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ‬

‫ﺑﭽﻪﻫﺎی ﺍﺑﺪی‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﻳﻚ ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ‬ ‫ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪﻩ ﺫﻫﻨﻲ )ﺳﻨﺪﺭﻡ ﺩﺍﻭﻥ( ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻂ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻢ ﺭﻧﮕﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﭽﻪﻫﺎی ﺍﺑﺪی‪ ،‬ﺁﺧﺮﻳﻦ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺧﺎﻧﻢ ﺭﺧﺸﻨﺪﻩ )ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﻴﺴﺖ(‬ ‫ﺣﺘﻲ ﺷﺒﻴﻪ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺯی ﺑﺎﺯﻳﮕﺮﺍﻥ ﺍﻏﺮﺍﻕﺁﻣﻴﺰ ﺍﺳﺖ ﻭﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺍﻟﻬﺎﻡ ﺣﻤﻴﺪی ﺟﻠﻮی ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ ﻋﻘﺐﻣﺎﻧﺪﻩ ﻧﻘﺶ‬ ‫ﺑﺎﺯی ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺍﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ ﻣﺜ ً‬ ‫ﻼ‬ ‫ﭘﻠﻴﺲ ﻭ ﺍﻭ ﻣﺠﺮﻡ ﺍﺳﺖ ﺍﻧﮕﺎﺭ ﻳﺎﺩﺵ ﻣﻲﺭﻭﺩ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎﺯی ﺩﺭ ﺑﺎﺯی ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎﺯی ﺩﻭﻣﻲ ﻧﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ‬ ‫ﺩﻭﺭﺑﻴﻦ ﻭ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮ ﺑﻠﻜﻪ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﺍﺩﺍ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩﻧﻲ ﺳﻄﺤﻲ ﺍﺳﺖ ﺑﻠﻜﻪ ﭼﻨﺎﻥ ﻗﻀﻴﻪ ﺭﺍ‬ ‫ﺟﺪی ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻛﻪ ﺍﻧﮕﺎﺭ ﺑﺎ ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ‪ ،‬ﻫﻤﺒﺎﺯی ﻓﻴﻠﻤﻲ‬ ‫ﭘﻠﻴﺴﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺻﺤﻨﻪﺍی ﻛﻪ ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ ﺍﺳﻠﺤﻪ‬ ‫ﺍﺳﺒﺎﺏﺑﺎﺯی ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺍﻭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺧﺎﻧﻢ ﺣﻤﻴﺪی‬ ‫ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺍﻟﺘﻤﺎﺱ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺮﺍ ﻧﻜﺶ ﺁﻧﻘﺪﺭ ﺩﺭ ﻧﻘﺸﺶ‬ ‫ﻓﺮﻭﻣﻲﺭﻭﺩ ﻛﻪ ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﮔﺮﻳﻪ ﺍﻭ ﺁﻧﻘﺪﺭ ﻧﺎﺑﺠﺎ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺧﻨﺪﻩ ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﻣﺎﺟﺮﺍ ﻓﺎﻗﺪ ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺗﻌﻠﻴﻖ ﻭ ﻛﺸﺶ ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎی ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺑﺨﺶ ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ‬ ‫ﻛﺎﺭ ﺑﺎﻭﺭﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻋﺠﻴﺐ ﺍﺳﺖ‪ ...‬ﺑﻪﺧﺼﻮﺹ‬ ‫ﻭﺍﻛﻨﺶ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺯﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﺯﻥ ﺑﺮﺍﺩﺭﺵ‬ ‫ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﻨﻢ ﻛﻪ ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﺩﺍﻭﻥ‪ ،‬ﺳﻦ‬ ‫ﻋﻘﻠﻲ ﻭ ﻭﺍﻗﻌﻲﺷﺎﻥ ﺍﺯ ﺳﻦ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲﺷﺎﻥ ﭼﻨﺪ ﺳﺎﻟﻲ‬ ‫ﻋﻘﺐﺗﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻏﻠﺐ ﺩﺭک ﺍﻳﻦ ﻧﻮﻉ ﺣﺴﺎﺩﺕﻫﺎی‬ ‫ﺷﺪﻳﺪ ﻳﺎ ﻣﺜ ً‬ ‫ﻼ ﺣﺮﻑﺯﺩﻥ ﺑﺎ ﻋﻜﺲ ﻭ ﻭﺍﻛﻨﺶﻫﺎی ﺍﻳﻦ‬ ‫ﭼﻨﻴﻨﻲ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﺮﺳﺮ ﻣﺎﺟﺮﺍﻳﻲ ﻟﺠﺒﺎﺯی ﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺳﺎﺩﮔﻲﻫﺎ ﻭ ﺑﺎ ﻳﻜﻲ ﺩﻭ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺍﻳﻨﭽﻨﻴﻨﻲ‬ ‫ﺗﻔﻬﻴﻢ ﻧﻤﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺨﺶﻫﺎی ﻓﻴﻠﻢ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻗﻮﺕ ﭼﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺩﺭﺍﻡ ﭼﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺯیﻫﺎ ﺳﺒﺐ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﻓﻴﻠﻢ‬ ‫ﻣﺜﻞ ﻓﻴﻠﻢ ﻛﻮﺗﺎﻫﻲ ﺩﺭ ﺩﻝ ﻛﻞ ﻛﺎﺭ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺍﻳﺪﻩ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺳﻜﺎﻧﺲ ﺩﻳﺎﻟﻮگﻫﺎی ﻗﻮی ﺑﺎﺯیﻫﺎی ﺧﻮﺏ‪ ،‬ﺣﺘﻲ‬ ‫ﺑﺎﺯی ﺭﻭﺍﻥ ﻧﻮﺟﻮﺍﻥ ﻋﻘﺐ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺧﻮﺩﺵ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺴﺖ‬ ‫ﺩﺳﺘﻤﺎﻳﻪ ﺍﺻﻠﻲ ﻳﻚ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪٦١‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻣﺼﺎﺋﺐ ﺩﻭﺷﻴﺰﻩ‬

‫ﺍﺳﻢ ﻓﻴﻠﻢ ﺁﺩﻡ ﺭﺍ ﻳﺎﺩ ژﺍﻧﺪﺍﺭک ﻣﻲﺍﻧﺪﺍﺯﺩ ﺍﻣﺎ‬ ‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺩﺧﺘﺮ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺍﺳﺖ ﻭﻟﻲ ﻫﻴﭻ ﺭﺑﻄﻲ ﺑﻪ‬ ‫ژﺍﻧﺪﺍﺭک ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﺩﻭﺷﻴﺰﻩﺍی ﻛﻪ ﻧﺎﻣﺰﺩی ﻣﺴﻴﺤﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪،‬‬ ‫ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺗﺼﺎﺩﻑ ﺑﺎ ﺯﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻛﺸﺘﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﺎﻣﺰﺩ ﺍﻭ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺷﺮﻭﻉ ﺑﻪ ﺍﺑﺮﺍﺯ ﻣﺤﺒﺖ‬ ‫ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﺴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻧﺎﻣﺰﺩ ﺁﻥ ﺯﻥ ﺟﻮﺍﻧﻲ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺍﺗﻔﺎﻕ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻋﺴﻴﻲ ﻣﺴﻴﺢ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﺩﻳﻮﺍﺭ ﻛﻠﻴﺴﺎ ﻧﻘﺎﺷﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻟﺤﻈﺎﺕ ﻓﻴﻠﻢ ﺳﺆﺍﻝﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺰ‬

‫ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﺑﺎﻭﺭﭘﺬﻳﺮ ﻧﺒﻮﺩﻩ‪ ،‬ﺣﺘﻲ ﺳﺮﮔﺮﻡﻛﻨﻨﺪﻩ ﻫﻢ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻭ ﻧﮕﺮﻩﻫﺎی ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺁﻥ ﻣﺜﻞ ﺗﺎﺑﻠﻮﻫﺎی‬ ‫ﻟﺮﺯﺍﻥ ﺭﻭی ﺩﻳﻮﺍﺭ ﺧﻮﺩﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺍﺻ ً‬ ‫ﻼ ﺩﺭ ﺫﺍﺕ‬ ‫ﻛﺎﺭ ﻧﻤﻲﻧﺸﻴﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﻣﺬﻫﺒﻲ‬ ‫ﺭﻳﺸﻪﺩﺍﺭی ﻛﻪ ﺩﺭ ﻋﻤﻖ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﺮﺩﻡ ﺟﺎی ﺩﺍﺭﺩ‬ ‫ﺟﻮﺭی ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺯﻳﮕﺮﺍﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﺭﺍ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ ﻣﻲﺷﻨﺎﺳﻴﻢ‬ ‫)ﻣﻬﺪی ﭘﺎﻛﺪﻝ‪ ،‬ﻣﻬﻨﻮﺵ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ‪ ،‬ﭘﻮﺭﻳﺎ ﭘﻮﺭﺳﺮﺥ(‬ ‫ﻋﻠﻲﺭﻏﻢ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﻧﺴﺒﺘ ًﺎ ﺧﻮﺏ ﺑﺎﺯیﻫﺎﻳﺸﺎﻥ ﺍﻳﻨﺠﺎ‬ ‫ﺳﺮﺩ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻭ ﺳﻄﺤﻲ ﺑﺎﺯی ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﻣﺼﺎﺋﺐ‬

‫ﺩﻭﺷﻴﺰﻩ ﻗﺎﺗﻞ)!( ﺑﺎﻻﺧﺮﻩ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪﺍی ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻲﺷﻮﺩ‬ ‫ﺑﻮﺩ ﻭ ﺟﺎی ﺷﮕﻔﺘﻲ ﺩﺍﺷﺖ ﺍﻳﻦ ﺑﻮﺩ ﻛﻪ ﭼﻄﻮﺭ ﻣﻤﻜﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﺩﻭﺷﻴﺰﻩ ﻣﻲﻓﻬﻤﺪ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺑﺎ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺯﺩﻩ ﻧﻤﺮﺩﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺁﺩﻡ ﺻﺒﺢ ﭘﺸﺖ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﻨﺸﻴﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﻫﻴﭻ ﺭﺑﻄﻲ ﺑﻪ ﭘﺴﺮی ﻛﻪ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺭﻭﺯ ﺑﻪ‬ ‫ﺣﻴﻦ ﺭﺍﻧﻨﺪﮔﻲ ﺑﺎ ﺁﺩﻣﻲ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻳﻘﻴﻦ ﺑﺪﺍﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺩﻧﺒﺎﻟﺶ ﺑﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪...‬‬ ‫ﺍﻭ ﺭﺍ ﻛﺸﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭼﻨﺪ ﻟﺤﻈﻪﺍی ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺷﻮﺩ‬ ‫)ﺩﺭ ﺣﺪ ﭼﻴﻦ ﺍﺑﺮﻭ‪ (...‬ﻭ ﺍﺯ ﻓﺮﺩﺍ ﺭﻭﺍﻝ ﻋﺎﺩی ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﺑﻪ ﻧﻔﺲ ﭘﻲﺑﮕﻴﺮﺩ ﻭ ﺑﺎ ﺧﻮﻧﺴﺮﺩی ﺍﻗﻠﻴﻤﺎ‬ ‫ﻭ ﺣﻖ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺐ ﻭ ﺩﻟﻴﺮﺍﻧﻪ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺍﻗﻮﺍﻡ ﻣﻘﺘﻮﻝ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﺗﺎﺭﻣﻮﻳﻲ ﻃﻼﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﺗﺎﻕ ﻣﺮﺩی ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ‬ ‫ﻭ ﺍﺻ ً‬ ‫ﻼ ﻋﺬﺍﺏ ﻭﺟﺪﺍﻥ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻗﺎﺗﻞ ﻳﻚ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻭ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﺴﺮﺵ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺗﺎﺭﻣﻮ ﭼﻪﻫﺎ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ‪...‬‬ ‫ﺗﺪﺍﺭک‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻴﻨﻴﻢ‬ ‫ﻣﻲ‬ ‫ﺭﺍ‬ ‫ﺯﻧﻲ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ‬ ‫ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺍﻣﺎ ﺩﺭ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﻗﺘﻞ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﺮﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻣﺮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﺮﻡ‬ ‫ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﺑﺎ ﻧﺎﻣﺰﺩﺵ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﻴﻦ ﺍﺑﺮﺍﺯ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺘﻞ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﻣﻲﺍﻧﺪﺍﺯﻧﺪ ﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺳﺮﻧﺦ ﻗﺼﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺪﻳﺪی ﺑﻪ ﻧﺎﻣﺰﺩ ﺍﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺯﻥ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ ﺗﺎ ﻣﻨﺸﻲ ﻣﺮﺩ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻭ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻡ‬ ‫ﺣﺪی ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﻧﺎﻣﺰﺩیﺍﺵ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻧﻘﺸﻪﻫﺎ ﺯﻳﺮ ﺳﺮ ﺍﻭﺳﺖ‪ .‬ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﻃﺮﺯی‬ ‫ﺍﺗﻔﺎﻗﺎﺕ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻨﻄﻖ ﺧﺎﺻﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺭﻭﻧﺪ ﻛﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺍﻏﺮﺍﻕﺁﻣﻴﺰ ﺭﺩ ﮔﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻭ ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻓﻀﺎی‬

‫‪٦٢‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺟﻦ ﻭ ﭘﺮیﻫﺎ ﻣﻲﺑﺮﺩ ﺣﺘﻲ ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩﻫﺎی ﺁﺷﻜﺎﺭی‬ ‫ﻣﺜﻞ ﺩﻳﺪﻩ ﺷﺪﻥ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎی ﺧﺎﻟﻜﻮﺑﻲ ﻛﻪ ﻧﺎﮔﻬﺎﻥ‬ ‫ﺭﻭی ﺩﺳﺖ ﻣﺮﺩ ﭘﺪﻳﺪﺍﺭ ﻭ ﺑﻌﺪ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎ‬ ‫ﻧﻴﻤﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﻲ ﻣﺘﺤﻴﺮ ﻭ ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻥ ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ‬ ‫ﻓﻴﻠﻤﻲ ﺑﺎ ﺣﺎﻝ ﻭ ﻫﻮﺍﻳﻲ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻮﺍﻡ ﺟﻦ ﻭ‬ ‫ﭘﺮی ﺳﺮﻭﻛﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻳﺎ ﺟﻨﺎﻳﻲ‪...‬؟‬ ‫ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﮔﻔﺖ‪ ،‬ﺍﺯ ﺟﻨﺴﻲ‬ ‫ﻧﻴﺴﺖ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺪ ﺟﻨﺎﻳﺖ ﻭ ﺗﻮﻃﺌﻪﺍی ﺭﺍ ﺩﺭ ﺿﻤﻦ‬ ‫ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺑﺪﻫﺪ‪ .‬ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮ ﺭﺍ ﻏﺎﻓﻠﮕﻴﺮ ﻛﻨﺪ‬ ‫ﻭ ﺍﺗﻔﺎﻗﺎﺕ ﺧﻼﻑ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻭ ﺗﺼﻮﺭﺵ ﺑﺎﺷﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ‬ ‫ﺳﺒﺐ ﺟﺬﺍﺑﻴﺖ ﻓﻴﻠﻢ ﻭ ﺟﺬﺏ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ‬ ‫ﺑﻴﺎﻳﻲ ﻭ ﺑﮕﻮﻳﻲ ﺍﻳﻦ ﺭﻧﮓ ﺳﻔﻴﺪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺁﺧﺮ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻛﻨﻲ ﻭ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﺪﻫﻲ ﻛﻪ ﺁﻥ ﻏﻠﻂ ﺑﻮﺩ‬ ‫ﻭ ﺳﻴﺎﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺩﻳﮕﺮی ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺁﻥ ﺑﺎﺯی ﺫﻫﻨﻲ‬ ‫ﭘﺎﺯﻝﻭﺍﺭ ﺑﺎ ﻓﻜﺮ ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﻲ ﻛﺠﺎ ﻭ ﺍﻳﻦ ﻳﻜﻲ ﺳﺮ ﻛﺎﺭ‬ ‫ﮔﺬﺍﺷﺘﻦ ﺍﻭ ﺑﺎ ﻫﺮ ﺗﺮﻓﻨﺪ ﻛﺠﺎ‪...‬؟‬

‫ﻫﻤﻪ ﺍﻳﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺩی ﺧﻮﺩ ﺟﺬﺍﺏ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺁﻥ‬ ‫ﺳﻜﺎﻧﺲ ﺑﺎ ﺷﻜﻮﻩ ﺍﻓﺘﺘﺎﺣﻴﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻭ ﺭﻗﺼﻴﺪﻥ ﺩﺧﺘﺮک‬ ‫ﺩﺭ ﺁﻥ ﻓﻀﺎی ﺳﻴﺎﻩ ﻭ‪ ...‬ﺍﻣﺎ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ ﻋﻠﻲﺭﻏﻢ ﺗﻤﺎﻡ‬ ‫ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎی ﺩﺭﺧﺸﺎﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﺁﺯﺍﺭﺩﻫﻨﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ...‬ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺑﻮﺩﻥ ﻧﻘﺶ ﺍﺻﻠﻲ ﻓﻴﻠﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﻛﻮﺛﺮی‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺷﺪﻩ ﺷﺎﻳﺪ ﺷﺎﻣﻞ‬ ‫ﺣﺎﻝ ﺩﺭﺻﺪ ﻧﺎﭼﻴﺰی ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺸﻮﺩ‪ .‬ﺩﺧﺘﺮی‬ ‫ﭘﻮﻟﺪﺍﺭ‪ ،‬ﺑﻲﺩﻏﺪﻏﻪ‪ ،‬ﺑﻲﻓﻜﺮ ﻭ ﺑﻲﻣﺴﺆﻭﻟﻴﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﺎﻣﺰﺩی ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ ﺗﻤﺎﻡ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺁﻧﺴﻮی ﺁﺏﻫﺎ ﺩﺍﺭﺩ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﺸﻜﻞ ﺩﺧﺘﺮ ﺗﺮک‬ ‫ﺍﻋﺘﻴﺎﺩ ﺍﺳﺖ‪ ...‬ﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺑﻮﺩﻥ ﻫﻢﺫﺍﺕﭘﻨﺪﺍﺭی ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻛﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﻮﻥ ﺑﺎﺯی‬

‫ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﺍﻋﺘﻴﺎﺩ ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺧﻮﻧﺒﺎﺯی ﺍﻧﮕﺎﺭ ﻭﺿﻌﻴﺘﻲ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻌﺘﺎﺩ ﻭﻗﺘﻲ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺩ ﺩﺳﺘﺮﺳﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﺧﻮﻥ‬ ‫ﺧﻮﺩﺵ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺳﺮﻧﮓ ﻣﻲﻛﺸﺪ ﻭ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺧﻮﺩﺵ‬ ‫ﺗﺰﺭﻳﻖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺻﺮﻑ ﻧﻈﺮ ﺍﺯ ﺍﺳﻢ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻥ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﺑﻲﻫﻴﭻ‬ ‫ﭘﻴﺸﻴﻨﻪﺍی ﻓﻴﻠﻢ ﺭﺍ ﻧﮕﺎﻩ ﻛﻨﻲ‪ ،‬ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻓﻀﺎﻫﺎی‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮی ﻓﻴﻠﻢ‪ ،‬ﺑﺎﺯیﻫﺎی ﻣﻀﻤﻮﻥ ﻣﺴﺘﻨﺪﮔﻮﻧﻪ ﻭ‬ ‫ﺟﺴﺎﺭﺕ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺷﺪﻥ ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻀﻤﻮﻧﻲ ﻭ ﺗﺼﻮﻳﺮ‬ ‫ﻛﺮﺩﻥ ﻳﻚ ﺩﺧﺘﺮ ﻣﻌﺘﺎﺩ ﻭ ﻭﺍﺭﺩ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻭ ﺷﺪﻥ‪...‬‬

‫‪٦٣‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻧﻘﺪﻓﻴﻠﻢ‬ ‫ﺯﻫﺮﻩ ﻏﻴﺎﺛﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺍﺭﺷﺪ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻋﺮﺑﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫ﻣﻴﻢ ﻣﺜﻞ ﻣﺎﺩﺭ‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻴﻢ ﻣﺜﻞ ﻣﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﺁﻥ‬ ‫ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻋﺸﻖ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻥ ﻧﻴﺮﻭﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺑﺪﻭﻥ‬ ‫ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮﺩﻳﺪی ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻤﺖ ﺷﻴﺸﻪ ﺩﺭ ﻫﺠﻮﻡ‬ ‫ﺑﺒﺮﺩ‪ ،‬ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺸﻜﻨﺪ ﻭ‬ ‫ﺟﺎﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬ ‫ﻧﺠﺎﺕ ﺩﻫﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻣﻌﺠﺰﻩﺁﺳﺎ ﺳﻌﻴﺪ‬ ‫ﺭﺍ ﺍﺯ ﺧﻔﻪﺷﺪﻥ ﺩﺭ ﻭﺍﻥ‬ ‫ﺣﻤﺎﻡ ﻧﺠﺎﺕ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ‬ ‫ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻳﺪﻩ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻓﻴﻠﻢ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻲ ﻣﻴﻢ ﻣﺜﻞ ﻣﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﻲ ﻭ‬ ‫ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻲ ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺭﺳﻮﻝ ﻣﻼﻗﻠﻲﭘﻮﺭ ﻛﻪ ﭘﺎﻧﺰﺩﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﺍﺛﺮ ﻭی ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﺁﺛﺎﺭ ﺩﻓﺎﻉ ﻣﻘﺪﺱ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻭ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺟﻨﮓ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﻳﻚ ﻣﻠﻮﺩﺭﺍﻡ ﺗﻠﺦ ﻭ ﻏﻢﺍﻧﮕﻴﺰ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﻛﻢﻧﻈﻴﺮی ﺍﺯ ﺳﻮی ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮﺍﻥ‬ ‫ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺍﻏﻠﺐ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎﻯ‬ ‫ﻛﻤﺪی ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺍﺧﺘﺼﺎﺹ ﻣﻲﺩﺍﺩﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﻋﻤﻮﻣﻲﺳﺎﺯی ﻣﺴﺎﻳﻞ‬ ‫ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪﻥ‬ ‫ﺍﻭﺝ ﻓﺪﺍﻛﺎﺭیﻫﺎی ﻳﻚ ﻣﺎﺩﺭ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒ ًﺎ ﻫﺮ ﻓﺮﺩی ﺩﺭ‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﺩ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺨﺎﻃﺒﻴﻦ‬ ‫ﺧﺎﺹ ﺑﺘﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﻋﻤﻮﻡ ﻧﻴﺰ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺣﺴﻲ ﻋﻤﻴﻖ ﻭ‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺑﺮﻗﺮﺍﺭ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎﺯی ﻣﻠﻤﻮﺱ‪ ،‬ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻭ ﺯﻳﺒﺎی ﺑﺎﺯﻳﮕﺮﺍﻧﻲ‬ ‫ﻫﻤﭽﻮﻥ ﮔﻠﺸﻴﻔﺘﻪ ﻓﺮﺍﻫﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﻧﻘﺶ ﺳﭙﻴﺪﻩ‪ ،‬ﻋﻠﻲ‬ ‫ﺷﺎﺩﻣﺎﻥ ﺩﺭ ﻧﻘﺶ ﺳﻌﻴﺪ ﻭ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﻫﺎﺷﻢﭘﻮﺭ ﺩﺭ‬ ‫ﻧﻘﺶ ﻋﻤﻮ ﺭﻭﺑﻴﻚ‪ ،‬ﻭ ﺑﺎﺯی ﻫﻨﺮﻣﻨﺪﺍﻧﻪ ﻭ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ‬ ‫ﺣﺴﻴﻦ ﻳﺎﺭی ﺩﺭ ﻧﻘﺶ ﺳﻬﻴﻞ‪ ،‬ﻫﻤﺴﺮ ﺳﭙﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻪ‬ ‫ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﻳﮕﺮ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺤﺘﻮﺍی ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺷﻜﻞ‬

‫‪٦٤‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻓﻴﻠﻢ‪ ،‬ﺟﻨﺲ ﻭ ﺷﻜﻞ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭ ﺣﺮﻛﺎﺕ ﻭ‬ ‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺍﺛﺮی ﺭﺍ ﺧﻠﻖ ﻧﻤﻮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒ ًﺎ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﺟﺰﺍی ﺁﻥ ﺑﻴﻬﻮﺩﻩ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺗﻤﺎﻡ ﺟﺮﻳﺎﻧﺎﺕ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻗﻴﻖ ﻭ ﺣﺴﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻭﺳﻮﺍﺱ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻣﺎ ﻧﻜﺘﻪ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺗﻜﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻧﺎﻡ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺎﺩﺭ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎﺩﺭی‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲﺍﺵ ﺭﺍ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻭﻗﻒ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﻭ ﺣﺘﻲ ﻟﺤﻈﻪﺍی ﺭﻧﺞ ﻭ ﺩﺭﺩ ﻛﻮﺩﻛﺶ ﺭﺍ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ‬ ‫ﺑﺒﻴﻨﺪ‪ .‬ﻓﺪﺍﻛﺎﺭی ﻭ ﺍﻳﺜﺎﺭ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻣﺎﺩﺭی ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻤﻜﻦ ﺍﺳﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺣﺲ‬ ‫ﻏﺮﻳﺰی ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺻﺤﻨﻪ ﺑﻤﺒﺎﺭﺍﻥ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺫﻫﻦ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﻣﺮﻭﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺍﻭ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﻧﺠﺎﺕ ﺟﺎﻥ ﻳﻚ ﻧﻮﺯﺍﺩ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻢ ﭼﻨﻴﻦ ﻓﺪﺍﻛﺎﺭی‬ ‫ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻋﻮﺍﻃﻒ ﻋﻤﻴﻖ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻭ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻛﻮﺩﻛﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﺳﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ ﻧﻴﺰ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﭘﻴﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻣﻴﻢ ﻣﺜﻞ ﻣﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﺁﻥ‬ ‫ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻋﺸﻖ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻥ ﻧﻴﺮﻭﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺑﺪﻭﻥ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ ﺗﺮﺩﻳﺪی ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﻴﺸﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﻫﺠﻮﻡ ﺑﺒﺮﺩ‪ ،‬ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺸﻜﻨﺪ ﻭ ﺟﺎﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬ ‫ﻧﺠﺎﺕ ﺩﻫﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮﻭﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻣﻌﺠﺰﻩﺁﺳﺎ ﺳﻌﻴﺪ ﺭﺍ ﺍﺯ‬ ‫ﺧﻔﻪ ﺷﺪﻥ ﺩﺭ ﻭﺍﻥ ﺣﻤﺎﻡ ﻧﺠﺎﺕ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ ،‬ﻭ ﺩﺭ ﺳﺮﺍﺳﺮ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﺩﺭ ﺻﺤﻨﻪﺍی ﻛﻪ‬ ‫ﻋﻤﻮ ﺭﻭﺑﻴﻚ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺧﻮﺩﻛﺸﻲ ﺑﺎ ﮔﺎﺯ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭﻧﻴﻤﻪ ﺷﺐ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺑﺴﺘﻦ ﻣﻨﺎﻓﺬ ﺩﺭ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺑﺎ ﺷﻨﻴﺪﻥ ﺻﺪﺍی ﺗﻼﻭﺕ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻓﻮﺕ ﻣﺎﺩﺭ‬ ‫ﺑﺰﺭگ ﺳﻌﻴﺪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻣﺴﻴﺤﻲ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﺁﻳﺎﺕ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﻗﺮﺁﻥ ﺩﺭ ﺩﻟﺶ ﺍﺛﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ‬ ‫ﻭ ﻣﺎﻧﻊ ﺍﺯ ﺧﻮﺩﻛﺸﻲ ﻭی ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻭ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﺑﺎﺭ ﺩﻭﻡ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺧﻮﺩﻛﺸﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻗﺪﻣﻲ‬ ‫ﻣﺮگ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻪ ﻧﺎﮔﺎﻩ ﺳﻌﻴﺪ ﺑﺎ ﺩﻋﻮﺕ ﻧﺎﻣﻪﺍی ﺑﻪ‬ ‫ﺳﺮﺍﻏﺶ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻭ ﺭﻭﺑﻴﻚ ﺑﺎ ﺻﺪﺍی ﻛﻮﺑﻴﺪﻥ ﺩﺭ ﺑﻪ‬ ‫ﻫﻮﺵ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻭ ﻋﺸﻖ ﺑﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﻣﺎﺭﻳﺎﻡ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﻭﻳﺎ‬ ‫ﺍﻭ ﺭﺍ ﺻﺪﺍ ﻣﻲﺯﻧﺪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺩﺭ ﻣﻲﻛﺸﺎﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ‬ ‫ﻣﺮگ ﺣﺘﻤﻲ ﻧﺠﺎﺕ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﭘﺴﻴﻦ ﻟﺤﻈﺎﺕ ﺑﻪ‬

‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺑﺮﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﻛﺎﺭﺕ ﺩﻋﻮﺕ ﺳﻌﻴﺪ ﻧﻤﺎﺩی ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺍﺯ ﻋﺸﻖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﻭ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺎﺩﺭ‪ ،‬ﺑﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ‬ ‫ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﺮﺩ ﻭ ﺯﻥ ﻭ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭ ﻧﻴﺰ ﺍﺷﺎﺭﻩ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﺮ ﺁﻥ ﺗﺎﻛﻴﺪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺤﻮﺭی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻳﻌﻨﻲ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﻓﻴﻠﻢ‬ ‫ﺧﺎﻃﺮﺍﺕ ﭘﺪﺭی ﺭﺍ ﺑﻪ ﻳﺎﺩ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﻮﺩﻛﻲ ﺍﻭ‬ ‫ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻴﻤﻪﻫﺎی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﺎﺩﺭﺵ‬ ‫ﺭﺍ ﻫﻢ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﻭ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺩﺧﺘﺮ ﻓﺮﺍﺭی ﻛﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﭘﺎﺭک ﺑﻪ ﻛﻤﻚ ﺳﻌﻴﺪ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﺩﺭ ﺻﺤﺒﺖﻫﺎﻳﺶ‬ ‫ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﺎﺩﺭﺵ ﻓﻮﺕ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺳﻌﻴﺪ ﻭ‬ ‫ﻣﺎﺭﻳﺎﻡ ﻛﻪ ﻫﺮﺩﻭی ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﭘﺪﺭ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‬ ‫ﻭ ﻣﺠﺴﻤﻪ ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭ ﺩﺭ ﭘﺎﺭک ﻛﻪ ﺟﻮﺍﻧﻪﺍی ﺭﺍ ﺭﺷﺪ‬ ‫ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻥ ﺩﻭ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺩﺍﺭﺩ‪،‬‬ ‫ﺣﺘﻲ ﻛﺒﻮﺗﺮ ﭘﺪﺭ ﻛﻪ ﻻﻧﻪ ﺭﺍ ﺗﺮک ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭﻛﺒﻮﺗﺮ ﻣﺎﺩﺭ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﺎ ﺗﺨﻢﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ ﺭﻣﺰی ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻛﺎﻧﻮﻥﻫﺎی‬ ‫ﻓﺮﻭﭘﺎﺷﻴﺪﻩ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ‪.‬‬ ‫ﻭﺍژﻩ ﻣﺎﺩﺭ ﻛﻪ ﺳﻌﻴﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺎﺩﺭ ﺗﻠﻔﻆ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺷﺎﻳﺪ‬ ‫ﺍﺷﺎﺭﻩﺍی ﺑﻪ ﻣﻈﻠﻮﻣﻴﺖ ﻭ ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﺖ ﻣﺎﺩﺭی ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺍﻳﻨﻬﻤﻪ ﺟﺎﻧﻔﺸﺎﻧﻲ ﻭ ﺍﻳﺜﺎﺭ‪ ،‬ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﺣﺘﻲ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ‬ ‫ﻧﺎﻡ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺩﺭﺳﺖ ﺗﻠﻔﻆ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﺯ ﺫﻛﺮ ﺧﻮﺑﻲﻫﺎی‬ ‫ﻣﺎﺩﺭ ﺑﻠﻜﻪ ﺍﺯ ﺫﻛﺮ ﻧﺎﻡ ﻣﺎﺩﺭ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺻﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻭﺝ ﺯﻳﺒﺎﻳﻲ ﻧﺎﻡ ﻣﺎﺩﺭ‬ ‫ﺭﺍ ﻓﺮﻳﺎﺩ ﻣﻲﺯﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﻨﻔﻲ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻳﻌﻨﻲ ﺳﻬﻴﻞ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻭ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻳﻚ‬ ‫ﻓﺮﺯﻧﺪ ﻣﻌﻠﻮﻝ ﺷﺮﻡ ﺩﺍﺭﺩ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺗﻼﺵ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺑﻪ ﻫﺮ‬ ‫ﻧﺤﻮی ﻛﻪ ﺷﺪﻩ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﻭﺍﺩﺍﺭ ﺑﻪ ﺳﻘﻂ ﺟﻨﻴﻦ ﻛﻨﺪ ﻫﺮ‬ ‫ﭼﻨﺪ ﺧﻄﺮ ﻣﺮگ‪ ،‬ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻫﻤﺴﺮﺵ ﺭﺍ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‬ ‫ﻭ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺎﺩﺭ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ‬ ‫ﻣﻲﺍﻧﺪﻳﺸﺪ ﻭ ﺣﺎﺿﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ ﺍﻭ ﺍﺯ ﺟﺎﻥ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻫﻢ ﺑﮕﺬﺭﺩ‪ .‬ﺳﻬﻴﻞ ﺑﺮﺍی ﺗﻬﻴﻪ ﺁﻣﭙﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﺟﺎﻥ‬ ‫ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﺭﺍ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﺑﻪ ﺩﻻﻝ ﺩﺍﺭﻭ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﺩﺭ ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺑﺮﺍی ﺗﻬﻴﻪ ﺁﻣﭙﻮﻟﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﺳﻌﻴﺪ‬

‫‪٦٥‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩ‬ ‫ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪﺍی ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺟﺎﻧﺒﺎﺯﺍﻥ ﻭ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺩﻳﺪ‬ ‫ﻳﻚ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻧﺎﻗﺺ ﻣﻲﻧﮕﺮﺩ‬ ‫ﻭ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲﻫﺎی‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ‬ ‫ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬ ‫ﺟﺎﻧﺒﺎﺯی ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻭ‬ ‫ﻧﺎﻣﺎﻧﻮﺱ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻫﺴﺘﻲﺑﺨﺶ ﺍﺳﺖ ﺑﻪﻧﺰﺩ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﻻﻝ ﻣﻲﺭﻭﺩ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﻲﺭﺳﺪ ﺩﺭ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﺜ ً‬ ‫ﻼ ﺩﺭ ﺟﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺳﻬﻴﻞ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ﻋﻤﻞ ﺑﺮﺍی ﻫﻤﺴﺮﺵ‬ ‫ﺧﻄﺮﻧﺎک ﺍﺳﺖ ﺑﺎ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻋﻤﻞ ﺟﺮﺍﺣﻲ ﺭﻭی ﺳﭙﻴﺪﻩ‬ ‫ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﻣﻮﺍﻓﻖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻳﺎ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺳﻬﻴﻞ ﺣﺘﻲ ﺣﺎﺿﺮ‬ ‫ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ ﻧﻮﺯﺍﺩ ﺭﺍ ﺑﺒﻴﻨﺪ ﻭ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺭﺍ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻼﻕ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﻣﻨﻔﻲ ﻧﺸﺎﻥﺩﺍﺩﻥ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﻭ ﻫﻢ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﭘﺪﺭ ﻭ ﻫﻢ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻫﻤﺴﺮ ﻣﺒﺎﻟﻐﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﮔﺮ ﭼﻪ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩی ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﻭ ﺍﺭﺍﺋﻪ‬ ‫ﺷﺪﻩ ﻫﻤﺨﻮﺍﻧﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﻢ ﻣﺜﻞ ﻣﺎﺩﺭ ﺑﻪ ﻃﺮﺡ ﺩﻭ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺳﻘﻂ ﺟﻨﻴﻦ ﻣﻌﻴﻮﺏ ﻭ ﺧﻮﺩﻛﺸﻲ‬ ‫ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪ :‬ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺍﻭﻝ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﺷﺨﺼﻴﺖ‬ ‫ﺳﻬﻴﻞ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺘﺪﻻﻝ‬ ‫ﻛﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﻫﻢ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺯﺟﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﺸﻴﺪ‬ ‫ﻭ ﻫﻢ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺭﺍ ﺩﭼﺎﺭ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻝ ﺧﻮﺍﻫﺪ‬ ‫ﻧﻤﻮﺩ ﻣﺠﺎﺯ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺳﻬﻴﻞ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺭﻫﺎ ﻛﺮﺩﻥ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﺳﺨﺖﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﺷﺮﺍﻳﻂ‪ ،‬ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩﺍﺵ ﺭﺍ ﻣﺨﺘﻞ ﻭ ﺩﭼﺎﺭ ﻣﺸﻜﻞ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺩﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒ ًﺎ ﺩﺭ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺤﻮﺭی‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻳﻌﻨﻲ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭﺟﻮﺩ ﻭ ﻫﺴﺘﻲ ﻫﺮﭼﻨﺪ‬ ‫ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﻣﻌﻴﻮﺏ ﻭ ﻣﻌﻠﻮﻝ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻣﻘﺪﺳﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﻫﻴﭻ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺣﻖ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺭﺍ ﺍﺯ‬ ‫ِ‬ ‫ﻧﻌﻤﺖ ﻭﺟﻮﺩ ﻭ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﺤﺮﻭﻡ ﺳﺎﺯﺩ‪.‬‬ ‫ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ ﺩﻳﮕﺮی ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻴﻢ ﻣﺜﻞ ﻣﺎﺩﺭ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺟﻠﺐ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻫﻮﺍ ﻭ‬

‫ﺍﻛﺴﻴﮋﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺎی ﺟﺎی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺭﻣﺰ ﺣﻴﺎﺕ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺜ ً‬ ‫ﻼ ﺯﻣﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻋﻤﻮ ﺭﻭﺑﻴﻚ ﺑﻪ ﺳﻌﻴﺪ ﻣﻮﺵ ﻫﺪﻳﻪ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﺍﺯ ﺍﻭ‬ ‫ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻧﻴﻢ ﺳﺎﻋﺖ ﻳﻚﺑﺎﺭ ﺩﺭ ﺷﻴﺸﻪ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺎﺯ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﻣﻮﺵ ﻧﻔﺴﻲ ﺗﺎﺯﻩ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺳﻌﻴﺪ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﻣﺎﺳﻚ ﺍﻛﺴﻴﮋﻥ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻭ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ‬ ‫ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺳﻬﻴﻞ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﺧﻔﮕﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻭ‬ ‫ﺣﺘﻲ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺳﻌﻴﺪ ﺩﺭ ﻭﺍﻥ ﭘﺮ ﺍﺯ ﺁﺏ ﺣﻤﺎﻡ ﺧﻔﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻧﻴﺎﺯ ﺑﻪ ﻫﻮﺍ ﻭ ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﺣﻴﺎﺕ ﺑﻪﻭﺿﻮﺡ‬ ‫ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺍﺯ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻬﻢ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺩﺭ ﭘﻴﺶ ﺑﺮﺩ ﺟﺮﻳﺎﻥ‬ ‫ﺣﺴﻲ ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﺤﺘﻮﺍ ﻭ‬ ‫ﻭﺯﻥ ﺁﻭﺍﺯ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻭ ﺷﻜﻞ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﻭ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻋﻨﺼﺮی ﺿﺮﻭﺭی ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻃﻮﺭی ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺎ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻗﻬﺮﻣﺎﻥ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﺭﻫﺒﺮ ﺍﺭﻛﺴﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﺎﺩﺭ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﻧﻴﺰ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻭﺝ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﺭﺳﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﻴﺎﻥ ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﻴﻠﻢ ﻭ ﺍﺳﺎﻣﻲ‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻧﻜﺎﺕ ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻪ ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜ ً‬ ‫ﻼ ﺍﻣﻴﺪ‬ ‫ﻭ ﺭﻭﺷﻨﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺎﻡ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺷﺨﺼﻴﺖ‬ ‫ﺍﻭ ﻧﻴﺰ ﻧﻤﺎﻳﺎﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﻋﺪﻡ ﺣﻀﻮﺭ ﻭ ﻏﻴﺒﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺍﺯ ﻧﺎﻡ ﺳﻬﻴﻞ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ‬ ‫ﺳﻬﻴﻞ ﻫﻢﺧﻮﺍﻧﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻧﺎﻡ ﺳﻌﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی‬ ‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺤﺒﺖ‬ ‫ﻣﺎﺩﺭی ﻭ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ‬ ‫ﺁﺳﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎﻝ ﺳﻌﻴﺪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﺳﻌﻴﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺁﻥ ﭘﻲﺑﺮﺩﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺎﻡ‬ ‫ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺩﺧﺘﺮ ﻓﺮﺍﺭی ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﺎﺭک ﺳﻌﻴﺪ ﺭﺍ ﻧﺠﺎﺕ‬ ‫ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺳﻌﻴﺪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻳﻚ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﮕﺎﻩ ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ ﻭ ﺟﺎﻧﺒﺎﺯﺍﻥ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎﻳﻲ ﺗﻮﺍﻧﺎ ﻭ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ‬ ‫ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻤﺒﺮﺩﺍﺭی ﺍﺯ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎی ﺁﺳﺎﻳﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﻧﻮﺍﻗﺺ ﻭ‬ ‫ﺭﻧﺞﻫﺎی ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ؛ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲﻫﺎ‪ ،‬ﺟﻨﺒﺶ‪ ،‬ﺣﺮﻛﺖ ﻭ‬ ‫ﺗﻜﺎﭘﻮﻳﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻭ ﺭﻭﺯﻣﺮﻩ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮﺭی‬ ‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﺭﺍ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﺑﻪ ﻛﺎﺭی ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻳﻜﻲ‬ ‫ﻋﺮﻭﺳﻚﺑﺎﺯی‪ ،‬ﺩﻳﮕﺮی ﺁﻭﺍﺯ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﻭ ﺩﻳﮕﺮی‬ ‫ﻧﻮﺍﺯﻧﺪﮔﻲ‪.‬‬

‫‪٦٦‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻭ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺟﻨﮓ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺮﺍی ﻫﻤﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﭼﻪ ﺍﻗﻠﻴﺖﻫﺎی ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻭ ﭼﻪ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺧﺎﻧﻤﺎﻥﺑﺮﺍﻧﺪﺍﺯ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﻣﺎﺩﺭی ﻛﻪ ﻫﻢ ﺧﻮﺩ ﻭ ﻫﻢ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﻗﺮﺑﺎﻧﻴﺎﻥ ﺟﻨﺎﻳﺎﺕ‬ ‫ﺷﻮﻡ ﺻﺪﺍﻡ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻓﺮﺯﺍﻧﻪ ﻛﻪ‬ ‫ﻫﻤﺴﺮﺵ ﺷﻬﻴﺪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻃﺒﻖ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎی ﺳﻬﻴﻞ‬ ‫ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩﺍﺵ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﺬﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ‪ .‬ﻭ ﻧﻴﺰ ﺷﺨﺼﻴﺖ‬ ‫ﺭﻭﺑﻴﻚ ﻛﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺳﺎﻝﻫﺎ ﺍﺳﺎﺭﺕ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ‬ ‫ﺷﻮﻕ ﻭ ﺍﻣﻴﺪ ﺑﻪ ﻭﻃﻦ ﻭ ﺧﺎﻧﻪﺍﺵ ﺑﺎﺯ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ ،‬ﺑﺎ‬ ‫ﻫﻤﺴﺮی ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺻﺎﺣﺐ‬ ‫ﻓﺮﺯﻧﺪی ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻠﻲﺭﻏﻢ ﻋﻼﻗﻪ ﺍﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﺴﺮ‬ ‫ﻭ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﻣﺎﺭﻳﺎﻡ‪ ،‬ﺟﻮﺍﻧﻤﺮﺩی ﺑﻪ ﺍﻭ ﺍﻳﻦ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺭﺍ‬ ‫ﻧﻤﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮی ﺭﺍ ﺧﺮﺍﺏ ﻛﻨﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺗﺎﺭﻳﻜﻲ ﺳﺎﻛﻦ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺠﺎﺭی ﻣﺸﻐﻮﻝ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻭ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﺮﺩ ﺑﺎ ﺍﻳﻤﺎﻥ‬ ‫ﻭ ﺩﻳﻨﺪﺍﺭی ﺍﺳﺖ ﭼﻨﺪ ﺑﺎﺭ ﺗﺎ ﻣﺮﺯ ﺧﻮﺩﻛﺸﻲ ﭘﻴﺶ‬ ‫ﻣﻲﺭﻭﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺩﻳﺎﻟﻮگﻫﺎ ﻭ ﺻﺤﻨﻪﻫﺎ ﻧﻜﺎﺗﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‬ ‫ﻛﻪ ﺫﻫﻦ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﺸﻐﻮﻝ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﻥ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﺎﻳﻠﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼﺕ‬ ‫ﺟﺎﻧﺒﺎﺯﺍﻥ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﺍﻳﺜﺎﺭ‬ ‫ﻭ ﻓﺪﺍﻛﺎﺭﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ‬ ‫ﻣﺪﻳﻮﻥ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺑﺮﺍی ﺗﻬﻴﻪ‬ ‫ﺩﺍﺭﻭ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺗﻼﺵ‬ ‫ﻳﻚ ﻣﺎﺩﺭ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﻧﺠﺎﺕ ﺩﺍﺩﻥ ﺟﺎﻥ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﻧﺸﺎﻥ‬ ‫ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺴﺆﻭﻟﻴﻦ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻭ ﻣﺴﺎﻳﻞ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻗﺸﺮ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻠﺐ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩ ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪﺍی‬ ‫ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﻧﺒﺎﺯﺍﻥ ﻭ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺩﻳﺪ ﻳﻚ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻧﺎﻗﺺ ﻣﻲﻧﮕﺮﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲﻫﺎی ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﻭ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﺎﻧﺒﺎﺯی ﻫﻨﻮﺯ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬ ‫ﻭ ﻧﺎﻣﺎﻧﻮﺱ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺩﺭ ﺩﻳﺎﻟﻮگﻫﺎی ﻣﻴﺎﻥ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﻭ‬ ‫ﭘﺰﺷﻚ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻋﻼﻭﻩ ﺍﺯ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﺩﻳﮕﺮی ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭﺟﻮﺩ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ ﻧﻴﺰ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﻭ ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﮔﺬﺭﺍ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺜﻞ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ‬

‫ﻓﺮﺍﺭی ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺗﺤﻮﻝ ﻭ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺩﺭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺗﺤﻮﻝ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺩﺭ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺳﻬﻴﻞ‬ ‫ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻧﻤﻮﺩ‪ ،‬ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺭﻭی ﺗﺨﺖ ﺑﻴﻤﺎﺭﺳﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺳﻬﻴﻞ‬ ‫ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺭ ﻛﻨﺴﺮﺕ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﭘﺴﺮﺵ ﺣﻀﻮﺭ ﻳﺎﺑﺪ‬ ‫ﻭ ﺍﻳﻦ ﺩﻋﻮﺕ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺷﺎﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﺳﻌﻴﺪ‪،‬‬ ‫ﺑﻠﻜﻪ ﺑﺮﺍی ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺍﻧﺎﻳﻲﻫﺎی ﺳﻌﻴﺪ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ ﻛﻪ ﺳﻬﻴﻞ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺧﻮﺩﺵ ﺍﺯ‬ ‫ﭘﺮﺗﻲﻫﺎی ﺧﻠﻘﺖ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺩﺭ ﺻﺤﻨﻪ ﻭﺭﻭﺩ ﺳﻬﻴﻞ ﺑﻪ ﺳﺎﻟﻦ ﻭ ﻣﺸﺎﻫﺪﻩ‬ ‫ﻫﻨﺮﻧﻤﺎﻳﻲ ﻓﺮﺯﻧﺪﺵ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺑﻪ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺟﺪﻳﺪی ﺍﺯ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺳﻌﻴﺪ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ‬ ‫ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺣﻘﺎﻳﻘﻲ ﻛﻪ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ‬ ‫ﺩﺍﺷﺖ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻗﺮﺍﺋﺖ ﺁﻳﺎﺗﻲ ﺍﺯ ﺳﻮﺭﻩ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺩﺭ ﭼﻨﺪ ﺟﺎی‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺁﻳﻪ »ﻓَﺒِ ِ‬ ‫ﺎی ﺁﻻء َﺭﺑ ِ ُﻜﻤﺎ ﺗُ َﻜ ِﺬﺑﺎﻥ« ﺗﺄﻛﻴﺪ‬ ‫ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﻧﺴﺎﻥﻫﺎی ﺑﻪ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮ ﻧﺎﻗﺺﺍﻟﺨﻠﻘﻪ ﺁﻳﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺁﻳﺎﺕ ﭘﺮﻭﺩﮔﺎﺭ ﻭ‬ ‫ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺧﺎﻟﻖ ﺁﻧﻬﺎ ﺧﻄﺎﺏ ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﻛﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺣﻖ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﺭﻭﻧﺪ ﺣﻴﺎﺕ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻲﻓﺮﻣﺎﻳﺪ‪ :‬ﭘﺲ ﻛﺪﺍﻣﻴﻚ‬ ‫ﺍﺯ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎی ﭘﺮﻭﺭﺩﮔﺎﺭﺗﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﻜﺬﻳﺐ ﻣﻲﻛﻨﻴﺪ؟‬

‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﻴﺎﻥ ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﻴﻠﻢ‬ ‫ﻭ ﺍﺳﺎﻣﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﺍﺯ ﻧﻜﺎﺕ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺜ ً‬ ‫ﻼ ﺍﻣﻴﺪ ﻭ ﺭﻭﺷﻨﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﻧﺎﻡ ﺳﭙﻴﺪﻩ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﻭ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺎﻥ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻳﺎ ﻋﺪﻡ ﺣﻀﻮﺭ ﻭ ﻏﻴﺒﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺍﺯ ﻧﺎﻡ ﺳﻬﻴﻞ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ‬ ‫ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺳﻬﻴﻞ ﻫﻢﺧﻮﺍﻧﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻧﺎﻡ‬ ‫ﺳﻌﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻌﻨﺎی ﺧﻮﺷﺒﺨﺖ ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﺑﻪﺧﺎﻃﺮ ﻣﺤﺒﺖ ﻣﺎﺩﺭی‬ ‫ﻭ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﻫﻤﻪ ﻣﻌﻠﻮﻟﻴﻦ‬ ‫ﺁﺳﺎﻳﺸﮕﺎﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﺣﺎﻝ ﺳﻌﻴﺪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﺳﻌﻴﺪ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺁﻥ ﭘﻲ ﺑﺮﺩﻩﺍﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﺎﻡ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺩﺧﺘﺮ ﻓﺮﺍﺭی ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﭘﺎﺭک ﺳﻌﻴﺪ ﺭﺍ ﻧﺠﺎﺕ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺳﻌﻴﺪ ﺍﻭ‬ ‫ﺭﺍ ﻳﻚ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ‪.‬‬

‫‪٦٧‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻰ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﺩﻛﺘﺮی ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ‬

‫ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎﻯ ﺍﺩﺏ ﻏﻨﺎﻳﻰ ﺩﺭ‬ ‫ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻰ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ‬

‫ﻳﺎﻥﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﻳﻚ ﭘﺎ‬

‫)ﺑﺎ ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺑﺮ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ(‬

‫ﺍﺷﺎﺭﻩ‬ ‫ﺑﺮﺭﺳﻰ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎﻯ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﻭ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺿﺮﻭﺭﺕﻫﺎﻳﻰ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﻮ ﺑﻪ ﻫﻮﻳﺖ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ‬ ‫ﺑﺎﺯﻣﻰﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮ ﺳﻮ ﺑﻪ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ‬ ‫ﺳﻴﻨﻤﺎ‪ .‬ﺍﻫﺎﻟﻰ ﻫﻨﺮ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺑﻪﺧﻮﺑﻰ ﻣﻰ‬ ‫ﺩﺍﻧﻨﺪ ﻛﻪ ﻋﺎﻟﻢ ﻫﻨﺮ ﻋﺎﻟﻢ »ﭼﮕﻮﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦ«‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻧﻪ »ﭼﻪ ﮔﻔﺘﻦ«‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺍﮔﺮ ﺑﺮﺧﻰ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﭘﺮﻫﻴﺰ ﻭ ﭘﺮﻭﺍ ﺩﺭ ﻫﻮﻳﺖﻫﺎﻯ ﺯﻧﺎﻧﻪ ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻧﻪ‬ ‫ﺍﺯ ﭘﺮﺳﺶﻫﺎﻯ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻫﻮﻳﺖ ﺍﻳﺮﺍﻧﻰ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﮔﻔﺘﻦﻫﺎﻳﻰ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ‬ ‫ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺍﺯ ﺳﺮ ﻧﻴﺖ ﺧﻴﺮ ﻭ ﺧﻮﺍﻫﺶ ﻧﻴﻜﻮ‬ ‫ﺑﻮﺩﻩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺳﺒﺐ ﻧﺴﻨﺠﻴﺪﮔﻰ ﻭ ﺷﺘﺎﺑﺰﺩﮔﻰ‪،‬‬ ‫ﺧﻮﺩ ﻣﻮﺟﺐ ﺩﺍﻣﻦ ﺯﺩﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺁﺳﻴﺐ‬ ‫ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺣﺎﻝ ﺁﻧﻜﻪ ﺣﻜﻴﻤﺎﻧﻰ ﭼﻮﻥ‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﻰ ﮔﻨﺠﻮﻯ ﺷﻴﻮﻩ ﺷﻴﻮﺍ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ‬ ‫ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮﮔﺬﺍﺭ ﺭﺍ ﻗﺮﻥ‬ ‫ﻫﺎ ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﻣﺎ ﺁﻣﻮﺧﺘﻪﺍﻧﺪ‪ .‬ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻰ ﺁﺛﺎﺭ ﻛﻬﻦ ﺍﺩﺑﻰ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐﻫﺎﻯ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ ﻫﻨﺮﻯ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺭﺍﻩﻫﺎﻯ ﺍﺣﻴﺎﻯ‬ ‫ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻣﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﺎﻣﻴﺮﺍﻳﻰ ﻭ ﭘﻮﻳﺎﻳﻰ ﻓﺮﻫﻨﮓ‪ ،‬ﻫﻨﺮ ﻭ‬ ‫ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻛﺸﻮﺭ ﻛﻤﻚ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﺭﺍﻩ ﺗﻮﺳﻌﻪ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺭﺍ ﻫﻤﻮﺍﺭ ﻣﻰ ﺳﺎﺯﺩ‪.‬‬

‫ﺗﺄﻣﻠﻲ ﮔﺬﺭﺍ ﺩﺭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺗﻤﺪﻥ ﺑﺸﺮ ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ‬ ‫ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﻫﻨﺮی ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺩﻳﮕﺮ‬ ‫ﺍﺯ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎی ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﻋﺪﻡ ﺷﻜﻞ ﻧﻤﻲﮔﻴﺮﺩ ﻭ‬ ‫ِ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﺁﻏﺎﺯﻳﻨﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭی ﻛﻪ‬ ‫ﺳﻌﻲ ﻣﻲﻛﺮﺩ ﺑﺎ ﻧﻘﺎﺷﻲ ﺑﺮ ﺩﻳﻮﺍﺭﻩ ﻏﺎﺭﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻴﻜﺮﺳﺎﺯی‬ ‫ﻭ ﺭﻗﺺ ﻭ ﺁﻭﺍﺯ‪ ،‬ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺟﻬﺎﻥ ﺧﺎﺭﺝ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﺗﺼﺎﻭﻳﺮی ﻋﻴﻨﻲ ﻭ ﻣﻠﻤﻮﺱ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ‬ ‫ﻛﻪ »ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ« ﻭ ﺑﻪ ﺗﻌﺎﺑﻴﺮ ﺩﻳﮕﺮ‪» ،‬ﺑﺎﺯﺗﻮﻟﻴﺪ«‪،‬‬ ‫»ﺑﺎﺯﻧﻤﺎﻳﻲ«‪» ،‬ﺑﺎﺯﺍﻧﮕﻴﺰی« ﻭ ﺣﺘﻲ »ﺑﺎﺯﻳﺎﻓﺖ«‬ ‫ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎی ﻛﻬﻦ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺷﺎﺧﺼﻪﻫﺎی‬ ‫ﭘﺴﺎﻣﺪﺭﻧﻴﺴﻢ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،1‬ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻫﻤﺎﺭﻩ‬ ‫ﺑﻪ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻭﻧﻴﺰ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎی ﻣﺎﺩی ﻭ‬ ‫ﻣﻌﻨﻮی ﺧﻮﺩ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ »ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ« ﻣﻘﻮﻟﻪﺍی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ‬ ‫ﻋﺮﺻﻪﻫﺎی ﻋﻠﻢ‪ ،‬ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﺻﻨﻌﺖ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺼﺪﺍﻕ‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻭ ﻋﺮﺻﻪﻫﺎی »ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ« ﻭ »ﺳﻴﻨﻤﺎ« ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻗﺎﻋﺪﻩ ﻣﺴﺘﺜﻨﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﻜﻪ ﺍﺯ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻭﻳﮋﻩ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﻧﺪ‪ .‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪ ،‬ﻫﺮﻳﻚ‬ ‫ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻛﺮﺍﺕ ﺩﺭ ﺫﺍﺕ ﺧﻮﺩ ﺁﺯﻣﻮﺩﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺍﻣﺎ‬ ‫ﺩﺭ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪» ،‬ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‬ ‫ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ« ﻣﺒﺤﺜﻲ ﺩﻳﺮﺁﺷﻨﺎﺳﺖ ﻭ »ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﺍﺩﺑﻰ«‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺑﺪﻭ ﭘﻴﺪﺍﻳﺶ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻫﻤﺮﺍﻩ‬ ‫ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﺍﺩﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺩﻭ ﮔﻮﻧﻪ »ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﻭﻓﺎﺩﺍﺭ« ﻭ‬ ‫»ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﺁﺯﺍﺩ« ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺁﺛﺎﺭ ﻛﻼﺳﻴﻚ ﺍﺩﺑﻲ‪ ،‬ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺘﻮﻥ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﺘﺐ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ‪ ،‬ﻛﺘﺐ ﻣﺬﻫﺒﻲ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻋﺎﻣﻪ‬ ‫ﻭ ﺟﺮﺍﻳﺪ ﻭ ‪ ...‬ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﭘﺬﻳﺮﺩ‪ .‬ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ‪ ،‬ﺁﺛﺎﺭ ﺭﻭﺍﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎی ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻭ‬ ‫ﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻫﺎی ﻣﻨﻈﻮﻡ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎی ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﻨﺎﺳﺐﺗﺮﻳﻦ ﻣﺘﻮﻥ ﺑﺮﺍی ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﺳﻴﻨﻤﺎ )ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﺍﺩﺑﻲ( ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﻧﺪ‪ .‬ﺗﺎﺭﻳﺦ‬ ‫ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺁﺛﺎﺭ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻣﺘﻮﻧﻲ ﻛﻪ ﻗﺒ ً‬ ‫ﻼ ﺑﺎ ﺗﻮﻓﻴﻖ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﻭ ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ‬

‫‪٦٨‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﻣﻘﺒﻮﻟﻴﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮی‬ ‫ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻧﺪ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺟﻨﺒﻪﻫﺎی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﺳﺎﺧﺖ ﻓﻴﻠﻢ‬ ‫ﺭﺍ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻭ ﻓﺮﻭﺵ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .2‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻧﮕﺮﮔﺎﻩ‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺍﺳﺖ »ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻛﻬﻦ« ﺩﺭ ﺟﻠﺐ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﺟﺬﺍﺑﻴﺘﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﺎﺭﻳﻒ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺳﺆﺍﻝ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﺍﺯ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻛﻬﻦ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎی ﺍﻳﺮﺍﻥ ﭼﻪ‬ ‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ؟ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻡ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ‬ ‫ﮔﻔﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎی ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﻴﺰ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻓﻴﻠﻤﺴﺎﺯی ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﻪﻃﻮﺭ ﺟﺪی ﺑﺎ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﺩﺑﻲ ﺁﻏﺎﺯ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺷﻴﺮﻳﻦ‬ ‫ﻭ ﻓﺮﻫﺎﺩ )‪ (1313‬ﻭ ﻟﻴﻠﻲ ﻭ ﻣﺠﻨﻮﻥ )‪ (1316‬ﺳﺎﺧﺘﻪ‬ ‫ﻋﺒﺪﺍﻟﺤﺴﻴﻦ ﺳﭙﻨﺘﺎ‪ ،‬ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﺍﺯ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪﻫﺎی »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﻭ »ﻟﻴﻠﻲ‬ ‫ﻭ ﻣﺠﻨﻮﻥ« ﺍﺛﺮ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﮔﻨﺠﻮی ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ 3.‬ﺍﻣﺎ‬ ‫ﺑﺮﺧﻼﻑ ﻣﺴﻴﺮی ﻛﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎی ﺟﻬﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻗﺘﺒﺎﺱﻫﺎی‬ ‫ﺍﺩﺑﻲ ﭘﻴﻤﻮﺩ ﻭ ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﻭ ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﺎﻥ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻬﻴﻪ ﻭ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻲ ﻛﺮﺩ‪ ،‬ﺳﻴﻨﻤﺎی‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﻳﻜﻲ ﺩﻭ ﻓﻴﻠﻢ ﻛﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪﻫﺎی ﭼﻨﺪﺍﻥ‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﻲ ﻫﻢ ﻧﺒﻮﺩﻧﺪ‪ ،‬ﭘﺮﻭﻧﺪﻩ ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﺍﺯ ﺷﺎﻫﻜﺎﺭﻫﺎی‬ ‫ﺍﺩﺑﻲﺍی ﭼﻮﻥ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﻫﻤﻴﺸﻪ‬ ‫ﺑﺴﺖ ﻭ ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻢ ﺟﺎی ﺍﺛﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻛﻬﻦ ﻣﻠﻲ ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎی‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺧﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮ ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪،‬‬ ‫ﺿﻌﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰی‪ ،‬ﻭ ﺿﻌﻒ ﺻﻨﻌﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪،‬‬ ‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺩﻻﻳﻞ ﻋﺪﻡ ﺗﻮﺟﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﮔﺮﺍﻥ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻛﻬﻦ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ‬ ‫ﻓﻦ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﺎﺯﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺁﻥ ﻓﻘﺪﺍﻥ‬ ‫ﭘﺸﺘﻮﺍﻧﻪﻫﺎی ﻣﺤﻜﻤﻲ ﭼﻮﻥ »ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ« ﻭ‬ ‫»ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻧﻮﻳﺴﻲ« ﺑﺮﺍی ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺣﻠﻘﻪﻫﺎی‬ ‫ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﻲﺍی ﻛﻪ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎی ﺟﻬﺎﻥ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﺩﺑﻲ‬ ‫ﻛﻬﻦ ﻭ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎی ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﻭ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺎ‪ ،‬ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻔﻘﻮﺩﻩﺍی ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍی ﺁﻥ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ‬

‫ﻣﻲﺭﺳﺪ ﭘﮋﻭﻫﺶ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎﻳﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮی ﻭ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺁﺛﺎﺭ ﻛﻬﻦ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦﻫﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺧﻸ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻧﻮﻳﺴﻲ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﺭﺍ ﭘﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ‬ ‫ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﺁﺛﺎﺭ ﻛﻬﻦ ﺍﺩﺑﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻓﺮﺍﻫﻢ‬ ‫ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮﻣﻪﻫﺎی ﺭﺯﻣﻰ ﻭ ﺑﺰﻣﻲ‬ ‫ﻭ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺣﻜﺎﻳﺖﻫﺎ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎی ﻋﺎﺭﻓﺎﻧﻪ‪،‬‬ ‫ﺍﺯ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی ﺗﺼﻮﻳﺮی ﻭﻧﻤﺎﻳﺸﻲ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭﺍﻳﻦ ﻣﻴﺎﻥ‪ ،‬ﻣﻨﻈﻮﻣﻪﻫﺎی ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ‬ ‫ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺑﺎ ﺍﺷﺘﻤﺎﻝ ﺑﺮ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﻭ ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺭﻭﺍﻳﺘﻲ ﺟﺬﺍﺏ‪ ،‬ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺬﺏ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺗﺄﺛﻴﺮی ﺑﺴﺰﺍ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﻳﻜﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪﻫﺎی ﭘﺮﺁﻭﺍﺯﻩ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺍﺛﺮ‬ ‫ﮔﺮﺍﻥﺳﻨﮓ ﺣﻜﻴﻢ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﮔﻨﺠﻮی ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻲ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ«‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺍﺛﺮ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎی‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖﭘﺮﺩﺍﺯی‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮ‪ ،‬ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻣﻜﺎﻥ ﻭ‬ ‫ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی ﺗﺼﻮﻳﺮی‬ ‫ﻭ ﺻﻮﺗﻲ ﺍﺛﺮ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖﻫﺎی ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭ‬ ‫ﺯﻣﻴﻨﻪ »ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ«‪» ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﺮﺩﺍﺯی«‪» ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮ« ﻭ‬ ‫»ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ« ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫‪ .1‬ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ‪ 4‬ﺩﺭ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ »ﺧﺴﺮﻭ‬ ‫ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ«‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﻪ ﻣﻌﻤﻮ ً‬ ‫ﻻ ﺑﻪ ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻋﻠﻲ ﻭ‬ ‫ﻣﻌﻠﻮﻟﻲ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎ ﺍﻃﻼﻕ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺍﺯ‬ ‫ﻣﺤﺪﻭﺩﻩﺍی ﭘﻴﺮﻭی ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺳﻪ ﻓﺼﻞ »ﺁﻏﺎﺯ«‪،‬‬ ‫»ﻣﻴﺎﻥ« ﻭ »ﭘﺎﻳﺎﻥ« ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ؛ ﻓﺼﻞ‬ ‫ﺁﻏﺎﺯﻳﻦ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﭘﻲﺭﻳﺰی ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﭘﻲﺭﻳﺰی ﺷﺮﺍﻳﻂ ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ‬ ‫ﻣﺎﺟﺮﺍ‪ ،‬ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺑﺎ ﺧﻂ ﺳﻴﺮ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺁﺷﻨﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍ‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﺑﺎ ﺧﻠﻖ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﻫﺎ ﻭ ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻳﺎ‬

‫‪٦٩‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻣﻮﺍﻧﻊ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﻓﺼﻞ‬ ‫ﺳﻮﻡ ﺑﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻭﺝ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﺮﻩﮔﺸﺎﻳﻲ ﻭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻲﺭﺳﺎﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺍﻟﮕﻮی ﺳﻨﺘﻲ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎ ﻭ ﺟﺬﺍﺑﻴﺖﻫﺎی ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﺷﺮﻭﻉ‬ ‫ﺷﺪﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺩﺭ ﻭﺿﻌﻴﺘﻲ ﺁﺭﺍﻡ ﻭ ﻋﺎﺩی‪ ،‬ﭘﻴﺶ‬ ‫ﺁﻣﺪﻥ ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺏ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻭ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺁﺷﻔﺘﮕﻲ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻝ ﺍﻳﺠﺎﺩ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻫﺪﻑ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺑﺮﺍی ﺍﺯ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﺑﺮﺩﻥ ﻣﻮﺍﻧﻊ‪ ،‬ﭘﻴﺶ ﺁﻣﺪﻥ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩﻫﺎ ﻭ ﻣﻘﺎﺻﺪ ﻓﺮﻋﻲ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﻫﺪﻑ ﺍﺻﻠﻲ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﻭ ﻛﺸﻤﻜﺶ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺑﺎ ﻣﻮﺍﻧﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻳﺎ‬ ‫ﻧﻴﺮﻭﻫﺎی ﻣﺘﻀﺎﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ‪ ،‬ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻳﺎﻓﺘﻦ ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎ‬ ‫ﻭ ﺩﺳﺖﻳﺎﺑﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺑﻪ ﺷﻜﺴﺖ ﻳﺎ ﭘﻴﺮﻭﺯی ﻧﻬﺎﻳﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺍﺣﻠﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﭘﺲ‬ ‫ﭘﺸﺖ ﻣﻲﻧﻬﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻣﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭی ﺑﺮﺍی ﺁﻥ ﻛﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﻛﻨﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺍﺳﺖ؛ ﻋﻮﺍﻣﻠﻲ‬ ‫ﭼﻮﻥ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻗﺪﺭﺕ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﺨﺎﻃﺐ‪،‬‬ ‫ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﺗﻨﺶ ﻭ ﻣﺨﺎﻃﺮﻩ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻫﻴﺠﺎﻥ‪ ،‬ﺍﻳﺠﺎﺩ‬ ‫ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻭ ﺩﻟﻬﺮﻩ ﺩﺭ ﻣﺨﺎﻃﺐ‪ ،‬ﻏﺎﻓﻞﮔﻴﺮی ﻣﺨﺎﻃﺐ‪،‬‬ ‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻪﻧﺤﻮی ﻣﺆﺛﺮ ﻭ ﺟﺬﺍﺏ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻭﺍﻗﻊﮔﺮﺍﻳﻲ ﻭ ﺑﺎﻭﺭﭘﺬﻳﺮی ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻓﺮﺍﻫﻢ‬ ‫ﺁﻭﺭﺩﻥ ﺣﺮﻛﺖ ﻭ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﻭﻗﺎﻳﻊ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ﻋﻤﻖ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﭘﻲﺭﻳﺰی ﺧﻂ ﺳﻴﺮ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی‬ ‫ﻭﺍﺿﺢ ﻭ ﺭﻭﺷﻦ‪ ،‬ﺣﻔﻆ ﻭﺣﺪﺕ ﻭ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﻴﺎﻥ‬ ‫ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻭ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﺖ‪ ،‬ﺑﻬﺮﻩﮔﻴﺮی ﺍﺯ ﺟﺬﺍﺑﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﺭﻭﺍﺑﻂ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺭﻳﺘﻢﭘﺮﺩﺍﺯی ‪ ،‬ﻃﻨﺰﭘﺮﺩﺍﺯی ﻭ‪....‬‬ ‫‪5‬‬

‫ﺧﻼﺻﻪ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ ‪ /‬ﺁﻏﺎﺯ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬

‫ﺧﺴﺮﻭ‪ ،‬ﺷﺎﻫﺰﺍﺩﻩ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺩﺭ ﭘﻲ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻥ ﭘﺪﺭ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﻫﺮﻣﺰ‪ ،‬ﺑﻪ ﻋﻘﻮﺑﺖ ﺍﻭ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ‬ ‫ﻭ ﭼﻬﺎﺭ ﭼﻴﺰ ﻋﺰﻳﺰﺵ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﺩﻫﺪ؛ ﺍﺳﺐ‪،‬‬ ‫ﻣﻄﺮﺏ‪ ،‬ﺗﺨﺖ ﻭ ﻏﻼﻡ‪ .‬ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺧﺴﺮﻭ ﺍﻳﻦ ﺗﻨﺒﻴﻪ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﺎﻥ ﻣﻲﺧﺮﺩ ﻭ ﺩﻡ ﺑﺮﻧﻤﻲﺁﻭﺭﺩ‪ ،‬ﻧﻴﺎی ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺍﻧﻮﺷﻴﺮﻭﺍﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻮﺍﺏ ﻣﻲﺑﻴﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭼﻬﺎﺭ‬

‫ﭼﻴﺰ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﺸﺎﺭﺕ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ :‬ﻣﻄﺮﺑﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺑﺎﺭﺑﺪ‪،‬‬ ‫ﺍﺳﺒﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺷﺒﺪﻳﺰ‪ ،‬ﺗﺨﺘﻲ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻃﺎﻗﺪﻳﺲ ﻭ ﺩﻻﺭﺍﻣﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﺷﻴﺮﻳﻦ‪ .‬ﺧﺴﺮﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺧﻮﺍﺏ ﻧﺪﻳﻢ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺷﺎﭘﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺟﺴﺖﻭﺟﻮی ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﻲﻓﺮﺳﺘﺪ ﻛﻪ ﺍﻭ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻧﺎﺯﭘﺮﻭﺩﻩ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺮﺍﺩﺭﺯﺍﺩﻩ ﺯﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻧﺴﻞ‬ ‫ﺷﺎﻫﺎﻥ ﻛﻪ ﻣﻬﻴﻦﺑﺎﻧﻮ ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺮ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺍﺭﻣﻦ‬ ‫ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﻳﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﭘﻮﺭ ﻛﻪ ﻧﻘﺎﺷﻲ ﺍﺳﺖ ﭼﻴﺮﻩ‬ ‫ﺩﺳﺖ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺧﺴﺮﻭ ﻣﻲﻓﺮﻳﺒﺪ ﻭ ﺍﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﻋﺸﻖ ﺷﺎﻫﺰﺍﺩﻩ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺁﻧﮕﺎﻩ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻲﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺳﺐ ﺑﻲﻫﻤﺘﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺷﺒﺪﻳﺰ‪ ،‬ﺭﺍﻫﻲ ﻣﺪﺍﻳﻦ ﻭ ﻗﺼﺮ‬ ‫ﺧﺴﺮﻭ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ‪ /‬ﻣﻴﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﺍﺯﺳﻮی ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺧﺴﺮﻭ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺩﺳﻴﺴﻪ‬ ‫ﺩﺷﻤﻨﺎﻧﺶ ﺍﺯ ﻗﺼﺮ ﻣﻲﮔﺮﻳﺰﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺍﺭﻣﻦ ﻣﻲﺗﺎﺯﺩ‪.‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻗﺼﺮ ﺧﺴﺮﻭ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻭ ﭼﻮﻥ ﺍﻭ ﺭﺍ ﮔﺮﻳﺰﺍﻥ‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺣﺮﻣﺴﺮﺍی ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﻛﻨﺎﺭ ﻛﻨﻴﺰﺍﻥ ﺍﻭ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭ ﻣﻲﮔﺬﺭﺍﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺪﺗﻲ ﺍﺯ ﺁﺏ ﻭ‬ ‫ﻫﻮﺍی ﻣﺪﺍﻳﻦ ﺩﻟﺘﻨﮓ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﭼﻮﻥ ﭘﺮﻭﺭﺩﻩ ﮔﻠﺰﺍﺭ‬ ‫ﻭ ﻛﻮﻫﺴﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﺯ ﻛﻨﻴﺰﺍﻥ ﻣﻲﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﺮﺍی ﺍﻭ‬ ‫ﭼﺎﺭﻩﺍی ﺑﻴﻨﺪﻳﺸﻨﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﻛﻨﻴﺰﺍﻥ ﺍﺯ ﺳﺮ ﺣﺴﺎﺩﺕ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﺍﻭ ﻗﺼﺮی ﺳﻮﺯﺍﻥ ﺑﻨﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ‬ ‫ﺭﻭﺯﻫﺎ ﺭﺍ ﺳﭙﺮی ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﻭﻗﺘﻲ ﺷﺎﭘﻮﺭ ﺍﺯ ﻣﺎﺟﺮﺍی‬ ‫ﺧﺴﺮﻭ ﺁﮔﺎﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺪﺍﻳﻦ ﻧﺰﺩ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻭ ﻣﮋﺩﻩ ﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺧﺴﺮﻭ ﻣﻬﻤﺎﻥ ﻣﻬﻴﻦ ﺑﺎﻧﻮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻫﻮﺍی ﺳﻮﺯﺍﻥ ﻗﺼﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﮓ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺍﺯﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻧﻮﺷﻲ ﻋﺎﺩﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﺁﻭﺭﺩﻥ‬ ‫ﮔﻮﺳﻔﻨﺪﺍﻥ ﺑﻪ ﻗﺼﺮ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﺯ ﺷﺎﭘﻮﺭ‬ ‫ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ‪ .‬ﺷﺎﭘﻮﺭ ﻓﺮﻫﺎ ِﺩ ﺗﻴﺸﻪﺯﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻗﺼﺮ‬ ‫ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪﺍﻥ ﺗﺎ ﻗﺼﺮ ﺷﻴﺮﻳﻦ‬ ‫ﺟﻮﻳﻲ ﺑﻨﺎ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺷﻴﺮ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﻓﺮﻫﺎﺩ‬ ‫ﺑﺎ ﺩﻳﺪﻥ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺩﻝ ﻣﻲﺑﺎﺯﺩ ﻭ ﻣﺎﺟﺮﺍﻳﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺁﻏﺎﺯ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺧﺴﺮﻭ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﮔﻴﺮﻭﺩﺍﺭ ﻣﺠﺒﻮﺭ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻛﻤﻚﻫﺎی ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭ ﺭﻭﻡ ﺑﺎ ﺩﺧﺘﺮ ﺍﻭ ﻣﺮﻳﻢ‬ ‫ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﺁﮔﺎﻫﻲ ﺍﺯ ﺩﻟﺒﺎﺧﺘﮕﻲ ﻓﺮﻫﺎﺩ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ‪،‬‬ ‫ﻛﻨﺪﻥ ﻛﻮﻩ ﺑﻴﺴﺘﻮﻥ ﺭﺍ ﺷﺮﻁ ﻭﺻﺎﻝ ﻓﺮﻫﺎﺩ ﺑﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ‬ ‫ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﻧﻬﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﻭﻗﺘﻲ ﻓﺮﻫﺎﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﺭ‪ ،‬ﻧﺴﺘﻮﻩ‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻓﺮﻳﺐ ﺍﺯ ﻣﺮگ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﺒﺮ ﻣﻲﺩﻫﺪ‬ ‫ﻭ ﻓﺮﻫﺎﺩ ﺩﺭ ﺩﻡ ﺟﺎﻥ ﻣﻲﺳﭙﺎﺭﺩ‪ .‬ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﺮگ ﻓﺮﻫﺎﺩ‬ ‫ﻫﻤﺴﺮ ﺧﺴﺮﻭ‪ ،‬ﻣﺮﻳﻢ‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺩﻧﻴﺎ ﻣﻲﺭﻭﺩ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ‬

‫‪٧٠‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫*ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮ ﺗﻨﮕﻨﺎﻫﺎی ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی‪ ،‬ﻣﺸﻜﻼﺕ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺿﻌﻒ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰی‪،‬‬ ‫ﻭ ﺿﻌﻒ ﺻﻨﻌﺖ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺩﻻﻳﻞ ﻋﺪﻡ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ ﺳﻴﻨﻤﺎﮔﺮﺍﻥ ﻣﺎ ﺑﻪ ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﺍﺯ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‬ ‫ﻛﻬﻦ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﻓﻦ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﺎﺯ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﺁﻥ ﻓﻘﺪﺍﻥ ﭘﺸﺘﻮﺍﻧﻪﻫﺎی ﻣﺤﻜﻤﻲ ﭼﻮﻥ‬ ‫»ﻧﻤﺎﻳﺸﻨﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ« ﻭ »ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻧﻮﻳﺴﻲ« ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺣﻠﻘﻪﻫﺎی ﺍﺭﺗﺒﺎﻃﻲﺍی ﻛﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎی ﺟﻬﺎﻥ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﺩﺑﻲ ﻛﻬﻦ ﻭ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎی ﺍﻳﺮﺍﻥ‬ ‫ﻭ ﺣﺘﻲ ﺩﺭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺎ‪ ،‬ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻔﻘﻮﺩﻩﺍی‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍی ﺁﻥ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬ ‫ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻭ ﺧﺴﺮﻭ ﺩﺭ ﻧﺎﻣﻪﺍی ﻃﻌﻦﺁﻣﻴﺰ ﻣﺮگ ﺭﻗﻴﺐ ﺭﺍ ﺑﻪ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻌﺰﻳﺖ ﻣﻲﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺧﺴﺮﻭ ﻧﺎﻣﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ‬ ‫ﺭﺍ ﺗﺎﺏ ﻧﻤﻲﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﻫﻮﺱﺑﺎﺯی ﺩﻳﮕﺮی ﺭﺍ ﺑﺎ ﺷﻜ ِﺮ‬ ‫ﺍﺻﻔﻬﺎﻧﻲ ﺑﻨﺎ ﻣﻲﻧﻬﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ‪ /‬ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻧﻴﺎﻳﺶ ﻣﻲﮔﺬﺭﺍﻧﺪ ﻭ‬ ‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﭼﻨﺪی ﺧﺴﺮﻭ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺴﺖ ﺑﻪ ﻗﺼﺮ ﺷﻴﺮﻳﻦ‬ ‫ﻣﻲﺗﺎﺯﺩ‪ .‬ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺟﺰ ﺑﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪی ﺑﺎﺁﻳﻴﻦ‬ ‫ﺗﻦ ﻧﻤﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﺎ ﺗﺪﺑﻴﺮ ﺷﺎﭘﻮﺭ‪ ،‬ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﻭ‬ ‫ﻫﻮﺍﻳﻲ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﺧﻨﻴﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻏﺰﻝﺳﺮﺍﻳﻲ ﻧﻜﻴﺴﺎ ﻭ‬ ‫ﺑﺎﺭﺑﺪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺧﺴﺮﻭ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺧﻮﺍﻫﺶ ﺷﻴﺮﻳﻦ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻭ ﺧﺴﺮﻭ ﺑﻪ ﻭﺻﺎﻝ ﻣﻲﺭﺳﻨﺪ ﻭ‬ ‫ﭘﻴﻤﺎﻥ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﺑﻨﺪﻧﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺷﻴﺮﻭﻳﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺧﺴﺮﻭ‬ ‫ﺟﮕﺮﮔﺎﻩ ﭘﺪﺭ ﺭﺍ ﻣﻲﺩﺭﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺧﻮﺍﺳﺘﮕﺎﺭی‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻛﻪ ﻫﻨﻮﺯ ﺑﺮ ﺳﺮ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺧﻨﺠﺮی‬ ‫ﺑﺮ ﺧﻮﺩ ﻓﺮﻭ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻭﺻﺎﻝ ﺩﻭﺑﺎﺭﻩ ﺧﺴﺮﻭ‬ ‫ﻣﻲﺭﺳﺪ‪.‬‬

‫ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎﻯ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎی ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﻛﻪ ﺫﻛﺮ‬ ‫ﺁﻥ ﮔﺬﺷﺖ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎی ﺁﻏﺎﺯ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻥ‬ ‫ﻭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺍﺯ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی‬ ‫ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﺣﺪﻭﺩ ‪ 6500‬ﺑﻴﺖ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ‪ 560،‬ﺑﻴﺖ ﻧﺨﺴﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﺍﺻﻠﻲ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﻣﻮﺿﻮﻉ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺩﺭﺍﺯﺍ ﻣﻲﻛﺸﺪ ﻭﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﻭ‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺭﺥ‬ ‫ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎی ﻣﻴﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی ﻓﺼﻞ‬ ‫ﺩﻭﻡ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﻫﻤﺨﻮﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﻤﺮﻛﺰ‬ ‫ﺑﺮ ﻛﻨﺶ ﻭ ﻭﺍﻛﻨﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻭ ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎ‬ ‫ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ؛ ﺍﮔﺮﭼﻪ‪ ،‬ﺗﻌﺪﺍﺩ ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎ ﺑﺎ‬ ‫ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺲ‬ ‫ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍی ﺭﻋﺎﻳﺖ ﺍﻳﺠﺎﺯ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ‪ ،‬ﺑﺮﺧﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎ ﺭﺍ ﺣﺬﻑ ﻳﺎ ﺗﻠﻔﻴﻖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ‬ ‫ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻫﻢ ﺑﺎ ﻓﺮﺍﻫﻢﺁﻭﺭﺩﻥ ﻧﻘﻄﻪ ﺍﻭﺝ‬ ‫ﻭ ﮔﺮﻩﮔﺸﺎﻳﻲ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎی ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻣﻲﺳﺎﺯﺩ؛ ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮﺧﻼﻑ‬ ‫ﺍﺻﻮﻝ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺩﺭﺍﻡ ﭘﺲ ﺍﺯﮔﺮﻩ ﮔﺸﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺩﺭﺍﺯﺍ‬

‫‪٧١‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻣﻲﻛﺸﺪ ﻭ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻳﺠﺎﺯ ﻳﺎ ﺣﺬﻑ ﺁﻥ ﻧﺎﮔﺰﻳﺮ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎی ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻟﮕﻮی ﺩﺭﺍﻡ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ ﺗﻮﻟﺪ ﺧﺴﺮﻭ‬ ‫ﻭﻣﺮﻭﺭی ﺑﺮ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻛﻮﺩﻛﻲ ﻭ ﺑﻠﻮﻍ ﺍﻭ ﺩﺭ ﻭﺿﻌﻴﺘﻲ‬ ‫ﺁﺭﺍﻡ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﺭﺍ ﻣﻌﺮﻓﻲ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﺎﺟﺮﺍی ﻋﺸﺮﺕ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﻫﺮﻣﺰ‪،‬‬ ‫ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮﺍی ﭘﻲﺭﻳﺰی ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ‬ ‫ﺧﺴﺮﻭ ﺑﺎ ﭘﺸﺖ ﺳﺮﻧﻬﺎﺩﻥ ﺗﻨﺒﻴﻪ ﺳﺨﺖ ﭘﺪﺭ ﻭ ﭼﺎﻟﺶ‬ ‫ﺑﺎ ﻋﻮﺍﻃﻒ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺩﺍﻡ ﻋﺸﻖ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻤﻨﺎی ﻭﺻﺎﻝ ﺷﻴﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺁﺷﻔﺘﮕﻲ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻝ ﺩﺭﺍﻡ ﺭﺍ‬ ‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﻲ‬ ‫ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ﻣﻲﺍﻧﺠﺎﻣﺪ؛ ﺍﻣﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ‬ ‫ﻭﺭﻭﺩ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﻪ ﻣﺎﺟﺮﺍ‪ ،‬ﻣﻮﺍﻧﻊ ﺑﻴﺮﻭﻧﻲ ﻭ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺩﺭ‬ ‫ﺭﺍﻩ ﻭﺻﺎﻝ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﭘﺲ ﺩﻳﮕﺮی‬ ‫ﺑﺮﻭﺯ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﺑﺮﺩ؛ ﻣﻮﺍﻧﻌﻲ‬ ‫ﭼﻮﻥ ﺣﻀﻮﺭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﺭﻗﻴﺐ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺷﻜﺮ‬ ‫ﻭ ﻓﺮﻫﺎﺩ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺧﺴﺮﻭ‪ ،‬ﻭ ﺩﻭﺭ‬ ‫ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺷﺪﻥ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺍﺯ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺩﺭ‬ ‫ﺳﻔﺮ ﺑﻪ ﻣﺪﺍﻳﻦ‪ ،‬ﺍﺭﻣﻦ ﻭ ﺭﻭﻡ‪ .‬ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ ﺑﺎ ﺯﻓﺎﻑ ﺩﻭ‬ ‫ﺩﻟﺪﺍﺩﻩ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺪﻳﻞ ﺑﺎﺯﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺑﻪ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﻲﺭﺳﺪ‪.‬‬ ‫ﺟﺬﺍﺑﻴﺖﻫﺎی ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ‪ ،‬ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ‬ ‫ﺑﻌﻀﻲ ﺍﺯ ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻴﺠﺎﻥ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﻣﺨﺎﻃﺐ‬ ‫ﺟﺬﺍﺏ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﺮﺍی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﻓﺼﻠﻲ ﺍﺯ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺷﺎﭘﻮﺭ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﺁﻧﻜﻪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﻪ ﺩﺍﻡ ﺍﻧﺪﺍﺯﺩ‪،‬‬ ‫ﺧﺴﺮﻭ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ‬ ‫ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮ‬ ‫ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻭ ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ‬ ‫ﻫﻤﺪﻡ ﺍﻭ ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﻭﺍﻛﻨﺶ‬ ‫ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﭘﻨﻬﺎﻥ ﻛﺮﺩﻥ‬ ‫ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺗﺮﺩﻳﺪ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺩﺭ‬ ‫ﭘﻲﮔﻴﺮی ﻣﺎﺟﺮﺍی ﺗﺼﻮﻳﺮ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺄﺧﻴﺮ ﻣﻲﺍﻧﺪﺍﺯﺩ ﻭ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﺣﺎﻻﺕ‬ ‫ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺍﺿﻄﺮﺍﺏ ﻭ ﻫﻴﺠﺎﻥ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻋﺸﻖ ﺭﺍ ﺗﺠﺮﺑﻪ‬ ‫ﻛﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﺣﻔﻆ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻣﻴﺎﻥ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ‬

‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﻋﻤﻖ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻮﻓﻖ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﻳﻚ ﺳﻮ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﻲ ﺩﺭ ﭘﻲ ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ‪،‬‬ ‫ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻣﻜﺎﻥ‪ ،‬ﻭ ﻓﻀﺎی ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ »ﺧﺴﺮﻭ‬ ‫ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﺤﺮک ﻭ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﻣﺠﻬﺰ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﺳﻮی ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ‬ ‫ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻛﻨﺶ ﻭ ﻭﺍﻛﻨﺶ ﻭ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺩﺭﻭﻧﻴﺎﺕ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬ ‫ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻭ ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ ﺭﺍ ﺍﻟﻘﺎء ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﻣﻴﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺯﺵ ﺧﻂ ﺳﻴﺮ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻭ‬ ‫ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺗﻌﺎﺩﻟﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺍﻗﺘﻀﺎﺋﺎﺕ ﺩﺭﺍﻡ ﻫﻤﺨﻮﺍﻧﻲ ﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫‪ .2‬ﺷﺨﺼﻴﺖ ﭘﺮﺩﺍﺯی ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ‪ 6‬ﺩﺭ‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ«‬ ‫ﺩﺭ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻛﻨﺶ‬ ‫ﻭ ﻭﺍﻛﻨﺶ ﻭ ﮔﻔﺖﻭﮔﻮ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻭ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺑﺮﺍی ﺑﻌﺪ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﺑﻪ ﺭﻳﺰﭘﺮﺩﺍﺯی ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍی ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻭ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﻲ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖ‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ ﺑﺎ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﭼﻨﺪﺑﻌﺪی ﻭ ﺗﻚﺑﻌﺪی‬ ‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻗﺎﻟﺒﻲ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻏﻴﺮﻭﺍﻗﻌﻲ )ﺗﻤﺜﻴﻠﻲ‪ ،‬ﺍﺳﻄﻮﺭﻩﺍی‪،‬‬ ‫ﺧﻴﺎﻟﻲ ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻏﻴﺮﺍﻧﺴﺎﻧﻲ( ﺍﺯ ﻫﺮ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ‬ ‫ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻧﻘﺶ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ؛ ﺑﺎ‬ ‫ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺯﻭﺍﻳﺎی ﺭﻭﺡ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻇﺎﻫﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ‬ ‫ﻭ ﻣﺤﻴﻂ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺑﺮ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﺁﺩﻣﻲ‪ ،‬ﺍﺯ‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺷﺨﺼﻴﺖﭘﺮﺩﺍﺯی ﺩﺭ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻭ ﮔﻔﺘﺎﺭ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ‬

‫‪٧٢‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﭘﻴﭽﻴﺪﻩﺍی ﭼﻮﻥ ﺟﻬﺎﻥﺑﻴﻨﻲ‪،‬‬ ‫ﭘﺲﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﺭﻭﺍﻧﻲ ﻭ ﺗﻀﺎﺩﻫﺎی ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ‪،‬‬ ‫ﺑﺮﺍی ﻋﻤﻖ ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻲﺟﻮﻳﺪ‪ .‬ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﺪﻣﺖ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‬ ‫ﻭ ﺑﺎ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺬﺍﺑﻴﺖ ﺁﻥﻫﺎ ﻣﻲﺍﻓﺰﺍﻳﺪ‪،‬‬ ‫ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﻏﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺩﺭﻋﻴﻦ ﺣﺎﻝ ﺑﻪ ﻭﺍﻗﻊﮔﺮﺍﻳﻲ‬ ‫ﻭ ﺑﺎﻭﺭﭘﺬﻳﺮی ﻛﻨﺶ ﻭ ﻭﺍﻛﻨﺶﻫﺎ ﻭ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺷﺨﺼﻴﺘﻲ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ ﻭ ﺟﺬﺍﺏ‬ ‫ﺧﻠﻖ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ«‪ ،‬ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎ‬ ‫ﻭ ﺟﺬﺍﺑﻴﺖﻫﺎی ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺭﺍﻡ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻧﺪ؛‬ ‫ﺑﺮﺍی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی‬ ‫ﺗﻤﺜﻴﻠﻲ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ ﺭﺍ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍی‬ ‫ژﺭﻑ ﻭ ﻋﻤﻴﻖ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﺁﻥ‪،‬‬ ‫ﺩﺭ ﻛﻨﺶ ﻭ ﻭﺍﻛﻨﺶﻫﺎ ﻭ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎی ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻧﻤﺎﻳﺶ‬ ‫ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ‪ ،‬ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻭ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺭﻭﺍﻥ ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻤﻴﻖ ﺳﺮﺍﻳﻨﺪﻩ‬ ‫ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﺁﻥﻫﺎ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬ ‫ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩی ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ‬ ‫ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻛﻨﺶﻫﺎ ﻭ ﮔﻔﺘﻪﻫﺎی‬ ‫ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﻧﻤﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﮔﺮﭼﻪ‪ ،‬ﭘﺮﺩﺍﺯﺵ ﺍﺑﻌﺎﺩ‬ ‫ﻇﺎﻫﺮی ﻭ ﺗﻮﺻﻴﻔﺎﺕ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺑﻲﺑﻬﺮﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ ﺗﺨﻴﻞ‬ ‫ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻩ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢ‪ .‬ﺩﺭﻣﺠﻤﻮﻉ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﺍﺻﻠﻲ‬ ‫»ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺩﺭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی‬ ‫ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺯﻳﺮﺍ ﺭﻭﺣﻴﺎﺕ ﺛﺎﺑﺖ ﻭ‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺁﻥ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؛ ﻏﺎﻟﺐ‬ ‫ﻛﻨﺶﻫﺎی ﺁﻧﺎﻥ ﻣﺤﺘﻤﻞ ﻭ ﺑﺎﻭﺭﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺑﻴﺎﻥ‬ ‫ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻭ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺗﻮﺟﻪ ﻭ ﻋﻼﻗﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﺮ ﻣﻲﺍﻧﮕﻴﺰﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺭﺍ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﺍﻭﻝ‪،‬‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﺳﻮﻡ‬ ‫ﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﺁﺧﺮ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻛﺮﺩ؛ ﺷﺎﭘﻮﺭ ﻭ‬ ‫ﻣﻬﻴﻦﺑﺎﻧﻮ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﺍﻭﻝ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﭼﻬﺮﻩ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮی ﺍﺯ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﺍﺻﻠﻲ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﻲﺭﻭﻧﺪ ﻭ‬ ‫ﺑﺎ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺭﺍ‬ ‫ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻳﺎ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﺸﺨﺺ ﻭ ﺟﻬﺖﺩﻫﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؛‬ ‫ﻣﺮﻳﻢ‪ ،‬ﺷﻜﺮ ﻭ ﻓﺮﻫﺎﺩ ﮔﺮﻭﻩ ﺩﻭﻡ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ‬

‫ﻭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻧﻬﺎﺩﻩ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺩﺭﺍﻡ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﭼﻨﺎﻧﻜﻪ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺍﻗﺘﻀﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻒ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﻣﺎﻧﻊﺗﺮﺍﺷﻲ ﻭ ﺣﻔﻆ ﺁﺷﻔﺘﮕﻲ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻝ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺭﻧﺪ؛ ﻫﺮﻣﺰ‪ ،‬ﻛﻨﻴﺰﺍﻥ‪ ،‬ﺩﺧﺘﺮﺍﻥ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﺭﺑﺪ ﻭ ﻧﻜﻴﺴﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﺳﻮﻡ ﻭ ﻣﻌﺎﺩﻝ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺯﻳﺮﺍ ﺑﺎ ﺑﻌﺪ‬ ‫ﺑﺨﺸﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﺍﺻﻠﻲ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﻌﺮﻓﻰ‬ ‫ﻭ ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ ﺭﺍ ﺍﻟﻘﺎء ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؛ ﺍﻣﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی‬ ‫ﻓﺮﻋﻲ ﺁﺧﺮ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺴﺮی‪ ،‬ﺑﺰﺭگﺍﻣﻴﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺮﺍﻥ ﺩﺭﺑﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﺧﺒﺮﭼﻴﻨﺎﻥ‪ ،‬ﻗﺎﺻﺪ ﻧﺎﻓﺮﺟﺎﻡﮔﻮ‪ ،‬ﺑﻬﺮﺍﻡ ﭼﻮﺑﻴﻦ‪ ،‬ﺭﻋﻴﺖ‬ ‫ﺷﻮﺭﺷﻲ ﻭ ﺷﻴﺮﻭﻳﻪ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﺭﺍ ﺷﻠﻮﻍ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻭ ﺩﺭ ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﺳﻴﻨﻤﺎﻳﻰ ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺬﻑ ﻳﺎ ﺗﻠﻔﻴﻖ ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎ‬ ‫ﺍﻳﺠﺎﺯ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ ﺭﺥ ﺩﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ .3‬ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ‪ 7‬ﺩﺭ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ‬ ‫»ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ«‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻓﻜﺎﺭ‬ ‫ﻭ ﻋﻮﺍﻃﻒ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﻣﻼ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ‬ ‫ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﺑﺮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﻫﺪﻑ ﺍﺻﻠﻲ‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺧﺖ‬ ‫ﺍﺻﻮﻝ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺩﺭﺍﻡ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﺍﻳﺠﺎﺯ ﻭ ﺍﻃﻨﺎﺏ‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ‪ ،‬ﺳﺎﺩﮔﻲ ﻭ ﭘﻴﭽﻴﺪﮔﻲ ﮔﻔﺘﺎﺭﻫﺎ‪ ،‬ﺻﺮﺍﺣﺖ ﻭ‬ ‫ﻛﻨﺎﻳﻪ ﻛﻼﻡ‪ ،‬ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﻭ ﺍﻳﺴﺘﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ‪ ،‬ﺑﺎﻭﺭﭘﺬﻳﺮی‬ ‫ﻭ ﻭﺍﻗﻊﮔﺮﺍﻳﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ‪ ،‬ﺩﻳﺪﺍﺭی ‪ -‬ﺷﻨﻴﺪﺍﺭی ﺑﻮﺩﻥ‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ‪ ،‬ﺳﺎﺯﮔﺎﺭی ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﻭ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‪،‬‬ ‫ﺧﻂ ﺳﻴﺮ ﺭﻭ ﺑﻪ ﺗﻜﺎﻣﻞ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻭ ﻛﺸﻤﻜﺶ ﻧﻬﻔﺘﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﮔﻔﺘﺎﺭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﺟﺬﺍﺏ ﻭ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺧﻠﻖ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮﺭ ﺧﻼﺻﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ؛‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮی ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﻏﺎﻟﺒ ًﺎ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻥ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻃﻨﺎﺏ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺩﺭ ﺷﺮﺍﻳﻄﻲ ﺧﺎﺹ ﻭ ﺑﺮﺍی ﺗﺄﺛﻴﺮ‬ ‫ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻬﺮﻩ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ؛ ﺗﻤﺎﺷﺎﮔﺮﺍﻥ ﺳﻴﻨﻤﺎ‬ ‫ﻏﺎﻟﺒﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﺭﺍ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻛﻪ ﺳﺎﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫ﻭ ﺑﻪﺭﺍﺣﺘﻲ ﻓﻬﻤﻴﺪﻩ ﺷﻮﺩ؛ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﺎ‬ ‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻓﻦ ﻛﻨﺎﻳﻪ ﻭ ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺿﻤﻨﻲ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻮﺵ ﻭ ﺫﻛﺎﻭﺕ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﻧﺪ ﻭ‬ ‫ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺟﺬﺏ ﺍﻭ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻲﺁﻭﺭﻧﺪ؛ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺁﻣﺪ‬ ‫ﻛﻼﻡ ﻣﻴﺎﻥ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺗﺤﺮک ﻭ ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺭﺍ‬ ‫ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﻣﺎﻧﻊ ﻛﺴﺎﻟﺖ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ؛ ﺗﺠﻬﻴﺰ‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻭ ﻧﻤﺎﻳﺶ‪ ،‬ﻛﺎﺭﻛﺮﺩﻫﺎی ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺭﺍ‬ ‫ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻋﻴﻦ ﺟﺬﺍﺑﻴﺖ‪ ،‬ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺁﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻣﻲﺳﺎﺯﺩ؛ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭی ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﺷﺨﺼﻴﺖ‬

‫‪٧٣‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻭ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻳﻜﻨﻮﺍﺧﺘﻲ ﺧﺎﺭﺝ ﻭ ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﭘﺮﺩﺍﺯی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻛﻤﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ ﮔﻔﺘﮕﻮی‬ ‫ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻛﻢﺍﻫﻤﻴﺖﺗﺮ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﻳﻚ ﺳﻴﺮ ﺗﻜﺎﻣﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻬﻢﺗﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﺗﺎ ﺩﺭ‬ ‫ﺗﻔﻜﺮ ﻭ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﺑﻴﻨﻨﺪﻩ ﺗﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻫﻴﺠﺎﻥ ﻭ ﺩﻟﻬﺮﻩ‬ ‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻳﻲ ﻭﺍﻗﻊﮔﺮﺍ‬ ‫ﻭ ﺑﺎﻭﺭﭘﺬﻳﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﮔﻔﺘﮕﻮی ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ‬ ‫ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫»ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮ‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻣﻲﺭﻭﺩ‪ .‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺩﻭﺳﻮﻡ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺭﺍ‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪﺍﻧﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺟﺬﺍﺑﻴﺖﻫﺎی ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﺩﺭﺧﻮﺭ ﺗﻮﺟﻪ ﺍﺳﺖ ﺑﻲﺷﻚ ﺑﺨﺶ ﻋﻈﻴﻤﻲ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺟﺬﺍﺑﻴﺖﻫﺎ ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ ﺑﺎﺯﻣﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ؛‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎی »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺍﻫﺪﺍﻑ‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺁﻭﺭﺩﻩ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ »ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖ«‪،‬‬ ‫»ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻛﺮﺩﻥ ﺩﺭﻭﻧﻴﺎﺕ ﺷﺨﺼﻴﺖ«‪» ،‬ﺍﻓﺸﺎی‬ ‫ﻛﺸﻤﻜﺶﻫﺎ ﻭ ﺗﻀﺎﺩﻫﺎی ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺩﺭ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ«‪،‬‬ ‫»ﺍﻟﻘﺎی ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ« ﻭ »ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻳﺎ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ« ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺭﺍ ﭘﻴﺶ ﻣﻲﺑﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﺍﺯﺁﻧﺠﺎﻛﻪﻧﻈﺎﻣﻲﺷﺎﻋﺮی »ﺑﻴﺎﻥ«ﮔﺮﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ‬ ‫ﺍﺩﺑﻲ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﻣﻮﺍﺭﺩ‬ ‫ﺑﻴﺎﻥ ﻳﻚ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺭ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﻣﺘﻌﺪﺩ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﻪ ﺩﺭﺍﺯﺍ ﻛﺸﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺍﻳﻦ ﺍﻃﻨﺎﺏ ﺑﻪ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺁﺳﻴﺐ ﻧﺮﺳﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺯﻳﺮﺍ ﺍﻃﻨﺎﺏ‬ ‫ﻛﻼﻡ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﻪ »ﻛﻤﻴﺖ« ﺍﺑﻴﺎﺕ ﺑﺎﺯ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﺟﻤﻼﺕ ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻭ ﻣﻮﺟﺰ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺪﻳﻬﻲ ﺍﺳﺖ ﺷﺎﻋﺮی ﻛﻪ ﺩﺭ ﺧﻠﻖ ﺻﻮﺭ ﺧﻴﺎﻝ‪،‬‬ ‫ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩ ﻭ ﻛﻨﺎﻳﻪ‪ ،‬ﺯﺑﺎﻧﺰﺩ ﺍﻫﻞ ﺍﺩﺏ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻫﻨﺮ ﺳﺨﻨﻮﺭی‬ ‫ﺑﻲﺑﻬﺮﻩ ﻧﻤﻲﮔﺬﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﻳﻦﺣﺎﻝ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺎﻋﺮﺍﻧﻪ‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧﻠﻖ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺩﺳﺘﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮﺩ؛‬ ‫‪ -1‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﺷﺘﻤﺎﻝ ﺑﺮ ﺗﺸﺒﻴﻬﺎﺕ ﻭ ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﺍﺕ‬ ‫ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺮﺍی ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞﺩﺭک ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﺨﺘﻲ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ -2 .‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺍﺷﺘﻤﺎﻝ ﺑﺮ ﻭﺍژﻩﻫﺎ ﻭ ﻋﺒﺎﺭﺕﻫﺎی ﻣﻮﺯﻭﻥ ﻭﻣﻘﻔﻲ‪،‬‬ ‫ﻭ ﺗﺸﺒﻴﻪﻫﺎ ﻭ ﺍﺳﺘﻌﺎﺭﻩﻫﺎی ﻗﺎﺑﻞ ﻓﻬﻢ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎی ﮔﻮﺷﻨﻮﺍﺯ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎی ﻛﻨﺎﻳﻲ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ‬

‫ﻫﻤﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻳﻜﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﺯﻳﺒﺎﺗﺮﻳﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎی‬ ‫»ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺟﺎی ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎ ﺑﻪ ﻧﺪﺭﺕ ﺑﺎ ﻛﻨﺶﻫﺎی ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ ﻭ ﺗﺼﻮﻳﺮ‬ ‫ﭼﻬﺮﻩ ﻳﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺭﻭ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﻛﻪ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ ﻟﺤﻦ ﻭ ﺣﺎﻝ ﻭ ﻫﻮﺍی‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮی ﻣﺘﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻛﻼﻡ ﺑﻴﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺗﺤﺮک ﻭ ﻋﻤﻞ ﻭﺍﺩﺍﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﺧﻼﻑ ﻋﻤﻞ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻛﻪ ﮔﺎﻩ ﺍﻏﺮﺍﻕﺁﻣﻴﺰ‬ ‫ﻭ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞﺑﺎﻭﺭ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎی »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ‬ ‫ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﻭﺍﻗﻊﮔﺮﺍﻳﺎﻧﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻲ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‬ ‫ﺟﺎﺭی ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺁﻧﺎﻥ‬ ‫ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﮔﺮ ﻧﮕﻮﻳﻴﻢ ﻫﻤﻪ‪ ،‬ﺩﺳﺖﻛﻢ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎی‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻲ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺑﻪ ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎی‬ ‫ﺭﻭﺍﻥﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﺎﺯﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺳﺎﺯﮔﺎﺭی‬ ‫ﻟﺤﻦ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﻮﺍ‪ ،‬ﺳﺎﺯﮔﺎﺭی ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﺣﺎﻻﺕ‬ ‫ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻭ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭی ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪ ﻧﺤﻮی ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻧﻈﺮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻳﻚ ﻣﻄﻠﺐ ﺭﺍ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﻳﺪﮔﺎﻩﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖﻫﺎی‬ ‫ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻛﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮﺍﻳﻦ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺁﻣﺪ ﭘﺮﺳﺶ ﻭ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎی‬ ‫ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﻭ ﺷﺨﺼﻴﺖ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎی ﺟﺬﺍﺑﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺭﻧﮓ ﻭ ﺑﻮی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻣﻲﺍﻓﺰﺍﻳﻨﺪ )ﮔﻔﺘﮕﻮی ﻣﻮﺳﻴﻘﺎﻳﻲ‬ ‫ﺑﺎﺭﺑﺪ ﻭ ﻧﻜﻴﺴﺎ‪ ،‬ﺍﻓﺴﺎﻧﻪﺳﺮﺍﻳﻲ ﺩﻩ ﺩﺧﺘﺮ( ‪ ،‬ﺗﺼﻮﻳﺮ‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‪ ،‬ﻭ ﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎﺭیﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ‬ ‫ﺩﺭ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ ﺷﻮﺩ‪ ،‬ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎی‬ ‫ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺩﺭ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ‬ ‫ﺑﺎﺯﺁﻓﺮﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺟﺬﺍﺏ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫‪ .4‬ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ‪ 8‬ﺩﺭ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ‬ ‫»ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ«‬ ‫ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ‪ ،‬ﺍﻳﺪﻩ ﻭ ﻣﻔﻬﻮﻡ ﻣﺮﻛﺰی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪﺻﻮﺭﺕ »ﻧﺎﺧﻮﺩﺁﮔﺎﻩ«‪» ،‬ﻋﻤﻴﻖ« ﻭ »ﻏﻴﺮﺻﺮﻳﺢ«‬ ‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺑﻪﻋﺒﺎﺭﺗﻲ‪ ،‬ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ ﭘﻴﺎﻣﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﻪ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﺎ ﻛﻨﺶ ﻭ‬ ‫ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺑﻪ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﺍﻟﻘﺎء ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻫﻤﺎﻥﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻣﻴﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ ﻭ‬

‫‪٧٤‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ )ﺑﻌﺪ ﻭ ﺟﻬﺖ( ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻼکﻫﺎی‬ ‫ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﻓﻴﻠﻢﻧﺎﻣﻪ ﻭ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺩﺭﺍﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻄﻠﻘﺎ ﻓﺎﻗﺪ ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻢﻋﻤﻖ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ ﺭﺍ ﺑﺮ ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪،‬‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﺍﻳﺴﺘﺎ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻲ ﻭ ﻛﺴﻞ ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺑﺎ‬ ‫ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪﺍی ﻗﻮی‪ ،‬ﻛﻨﺶ ﻭ ﻭﺍﻛﻨﺶ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‬ ‫ﺭﺍ ﺷﻜﻞ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ ،‬ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎﻳﻲ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﻭ ﭘﻮﻳﺎ ﺧﻠﻖ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮﻫﺎﻳﻲ ﺟﺬﺍﺏ ﻭ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ ﻣﻲﺁﻓﺮﻳﻨﺪ‬ ‫ﻭ ﺑﺎ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ ﻭ ﭘﺮﺩﺍﺯﺵ ﻣﺎﺟﺮﺍﻫﺎ‪،‬‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﻲ ﺟﺬﺍﺏ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﺭﻭی ﻣﺨﺎﻃﺐ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎی »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ«‪،‬‬ ‫ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎی ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ‬ ‫ﻭ ﺳﺒﻚ ﻧﻈﺎﻣﻲ »ﺗﻌﺎﺩﻝ« ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻭ ﻛﻪ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺰﻡ ﻭ‬ ‫ﻏﻨﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺟﻬﺎﻥﺑﻴﻨﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﺣﻜﺎﻳﺖﻫﺎی ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺳﺒﺐ‬ ‫ﺩﺭ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ« ﺳﺮﻛﺸﻲ ﻭ ﻋﺼﻴﺎﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ‬ ‫ﺭﺍ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﻋﺸﻘﻲ ﺳﺮﻛﺶ ﻭ ﺑﻲﭘﺮﻭﺍ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻭﻣﺖ ﻣﻌﺸﻮﻕ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺷﺨﺼﻴﺖ‬

‫ﻋﺎﺷﻖ ﺑﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮﭘﺬﻳﺮی ﺍﺯ ﻣﻌﺸﻮﻕ‪ ،‬ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﻣﺘﺤﻮﻝ ﻭ ﺑﻪ »ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺁﺭﻣﺎﻧﻲ« ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻧﺰﺩﻳﻚ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺗﻤﺎﻡ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﻛﺸﻤﻜﺸﻲ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺍﻳﻦ ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺭﺍ ﺍﺯ‬ ‫ﺯﺑﺎﻥ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺍﺻﻠﻲ ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﺷﻴﺮﻳﻦ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ‬ ‫ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ؛ »ﺟﻬﺎﻥ ﻧﻴﻤﻲ ﺯ ﺑﻬﺮ ﺷﺎﺩﻣﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ« ﻭ‬ ‫»ﺩﮔﺮ ﻧﻴﻤﻪ ﺯ ﺑﻬﺮ ﻧﻴﻜﻨﺎﻣﻲ ﺍﺳﺖ«‪ .‬ﺗﻮﺟﻪ ﺗﻮﺃﻣﺎﻥ ﺑﻪ‬ ‫»ﺷﺎﺩﻣﺎﻧﻲ« ﻭ »ﻧﻴﻜﻨﺎﻣﻲ« ﺗﻌﺎﺩﻟﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖ‬ ‫ﻫﻮﺳﺮﺍﻥ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻭ ﻛﺎﻣﺮﺍﻧﻲﻫﺎی ﻣﻄﻠﻘ ًﺎ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﺍﻭ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻣﻲﻃﻠﺒﺪ‪ .‬ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ »ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ«‬ ‫ﺑﺎ ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭ ﺍﺳﺖ؛ ﺯﻳﺮﺍ ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ‬ ‫ﺍﺷﺘﻤﺎﻝ ﻣﻨﻈﻮﻣﻪ ﺑﺮ ﺣﺪﻭﺩ ‪ 5000‬ﺑﻴﺖ‪ ،‬ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ‬ ‫ﺍﺻﻠﻲ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻫﺮﮔﺰ ﺩﺭ »ﺭﻭﺍﻳﺖ« ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺑﺮﻭﺯ‬ ‫ﻧﻤﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﻋﻤﻞ ﻳﺎ ﮔﻔﺘﮕﻮی ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎ‬ ‫ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺮﺩﺍﺯﺷﻲ‪ ،‬ﺗﻌﺎﺩﻝ ﺩﺭﻭﻧﻤﺎﻳﻪ ﻭ‬ ‫ﻣﺎﺟﺮﺍ ﺭﺍ ﻓﺮﺍﻫﻢ ﻣﻰﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﻧﺎﻡ ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﻴﺮﻳﻦ ﺭﺍ ﺑﺮ‬ ‫ﺟﺮﻳﺪﻩ ﺷﺎﻫﻜﺎﺭﻫﺎی ﺍﺩﺏ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺛﺒﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﯽﻧﻮﺷﺖﻫﺎ‪:‬‬ ‫‪.١‬ﺩﻱ ﺭﺑﺮﺕ ﰊ‪ :‬ﭘﺴﺎ ﻣﺪﺭﻧﻴﺴﻢ‪ ،‬ﺗﺮﲨﻪ ﻓﺮﺯﺍﻥ ﺳﺠﻮﺩﻱ‪ ،‬ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‬ ‫ﻓﺎﺭﺍﰊ‪ ،‬ﺵ ‪٤٠‬؛ ﺻﺺ ‪. ٨٩ -٩٠‬‬ ‫‪.٢‬ﳏﻤﺪ ﺧﲑﻱ‪ :‬ﺍﻗﺘﺒﺎﺱ ﺑﺮﺍﻱ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺳﺮﻭﺵ‪،‬‬ ‫‪ ،١٣٦٨‬ﺻﺺ ‪.٢٧-٢٨‬‬ ‫‪.٣‬ﲨﺎﻝ ﺍﻣﻴﺪ‪ :‬ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺳﻴﻨﻤﺎﻱ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻧﮕﺎﻩ‪،‬‬ ‫‪ ١٣٦٩‬ﻭ ﲨﺎﻝ ﺍﻣﻴﺪ‪ :‬ﻋﺒﺪﺍﳊﺴﲔ ﺳﭙﻨﺘﺎ‪ ،‬ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻭ ﺳﻴﻨﻤﺎ‪ :‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪،‬‬ ‫ﻧﺸﺮ ﻓﺎﺭﻳﺎﺏ‪.١٣٦٣ ،‬‬ ‫‪.٤‬ﺁﻟﻦ ﺁﺭﻣﺮ‪ :‬ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺳﻴﻨﻤﺎ ﻭ ﺗﻠﻮﻳﺰﻳﻮﻥ‪ ،‬ﺗﺮﲨﻪ‬ ‫ﻋﺒﺎﺱ ﺍﻛﱪﻱ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺣﻮﺯﻩ ﻫﻨﺮﻱ‪ .١٣٧٥ ،‬ﺭﺍﺑﺮﺕ‬ ‫ﺑﺮﻣﻦ‪ :‬ﺭﻭﻧﺪ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺴﻲ‪ ،‬ﺗﺮﲨﻪ ﻋﺒﺎﺱ ﺍﻛﱪﻱ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﺩﻭﻡ‪،‬‬ ‫ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺑﺮﮒ‪ .١٣٧٠ ،‬ﻟﻴﻨﺪﺍ ﺳﻴﮕﺮ‪ :‬ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﺍﻗﺘﺒﺎﺳﻲ‪،‬‬ ‫ﺗﺮﲨﻪ ﻋﺒﺎﺱ ﺍﻛﱪﻱ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﻧﻘﺶ ﻭ ﻧﮕﺎﺭ‪.١٣٨٠ ،‬‬ ‫ﺳﻴﺪ ﻓﻴﻠﺪ‪ :‬ﺭﺍﻫﻨﻤﺎﻱ ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪﻧﻮﻳﺲ‪ ،‬ﺗﺮﲨﻪ ﻋﺒﺎﺱ ﺍﻛﱪﻱ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪،‬‬ ‫ﻧﺸﺮ ﺳﺎﻗﻲ‪ .١٣٧٨ ،‬ﲨﺎﻝ ﻣﲑﺻﺎﺩﻗﻲ‪ :‬ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﺳﻮﻡ‪،‬‬ ‫ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺳﺨﻦ‪ .١٣٦٧ ،‬ﻳﻮﺟﲔ ﻭﻳﻞ‪ :‬ﻓﻦ ﺳﻨﺎﺭﻳﻮ ﻧﻮﻳﺴﻲ‪،‬‬ ‫ﺗﺮﲨﻪ ﭘﺮﻭﻳﺰ ﺩﻭﺍﻳﻲ)ﭘﻴﺎﻡ( ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻧﻘﺶ ﺟﻬﺎﻥ‪،‬‬ ‫‪.١٣٦٥‬‬ ‫‪.٥‬ﻧﻈﺎﻣﻲ ﮔﻨﺠﻪﺍﻱ‪ :‬ﺧﺴﺮﻭ ﻭ ﺷﲑﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﺼﺤﻴﺢ ﻭ ﺣﻮﺍﺷﻲ ﺳﻌﻴﺪ‬ ‫ﲪﻴﺪﻳﺎﻥ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﺳﻮﻡ‪ ،‬ﻧﺸﺮ ﻗﻄﺮﻩ‪.١٣٧٨ ،‬‬ ‫‪.٦‬ﺁﻟﻦ ﺁﺭﻣﺮ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪ .‬ﺭﺍﺑﺮﺕ ﺑﺮﻣﻦ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪ .‬ﻟﻴﻨﺪﺍ ﺳﻴﮕﺮ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪.‬‬ ‫ﻟﻴﻨﺪﺍ ﺳﻴﮕﺮ‪ :‬ﺧﻠﻖ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻱ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭ‪ ،‬ﺗﺮﲨﻪ ﻋﺒﺎﺱ ﺍﻛﱪﻱ‪،‬‬ ‫ﭼﺎﭖ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺳﺮﻭﺵ‪ .١٣٨٠ ،‬ﺳﻴﺪ ﻓﻴﻠﺪ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪.‬‬ ‫ﲨﺎﻝ ﻣﲑ ﺻﺎﺩﻗﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪ .‬ﻳﻮﺟﲔ ﻭﻳﻞ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪.‬‬ ‫‪.٧‬ﺁﻟﻦ ﺁﺭﻣﺮ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪ .‬ﺭﺍﺑﺮﺕ ﺑﺮﻣﻦ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪ .‬ﻟﻴﻨﺪﺍ ﺳﻴﮕﺮ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ‬ ‫ﺍﻗﺘﺒﺎﺳﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪ .‬ﻟﻴﻨﺪﺍ ﺳﻴﮕﺮ‪ ،‬ﺧﻠﻖ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻱ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪.‬‬ ‫ﻳﻮﺟﲔ ﻭﻳﻞ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪.‬‬ ‫‪.٨‬ﺳﲑﻭﺱ ﴰﻴﺴﺎ‪ :‬ﻧﻘﺪ ﺍﺩﰊ‪ ،‬ﭼﺎﭖ ﺩﻭﻡ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ‬ ‫ﻓﺮﺩﻭﺱ‪ .١٣٨٠ ،‬ﻟﻴﻨﺪﺍ ﺳﻴﮕﺮ‪ ،‬ﻓﻴﻠﻤﻨﺎﻣﻪ ﺍﻗﺘﺒﺎﺳﻲ‪ ،‬ﭘﻴﺸﲔ‪.‬‬

‫‪٧٥‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻣﻌﺮﻓﯽﮐﺘﺎﺏ‬

‫ﮔﻤﺸﺪﻩ ﻟﺐ ﺩﺭﻳﺎ‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﻳﺠﻪ ﺣﺎﺟﻴﺎﻥ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮﻯ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻰ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ‪ :‬ﺩﻛﺘﺮ ﺗﻘﻲ ﭘﻮﺭﻧﺎﻣﺪﺍﺭﻳﺎﻥ‬ ‫ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺻﻔﺤﺎﺕ‪514 :‬‬ ‫ﻧﺎﺷﺮ‪ :‬ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺳﺨﻦ )‪(1382‬‬ ‫ﺯﺑﺎﻥ‪ :‬ﻓﺎﺭﺳﻰ‬ ‫ﻗﻴﻤﺖ ﭘﺸﺖ ﺟﻠﺪ‪ 42500 :‬ﺭﻳﺎﻝ‬

‫»ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﮔﺮﻡ ﺣﺎﻓﻆ ﺷﻨﺎﺳﻲ« ﻛﺘﺎﺏ »ﮔﻤﺸﺪﻩ‬ ‫ﻟﺐ ﺩﺭﻳﺎ« ﺑﻪ ﺭﺍﺳﺘﻲ ﺩﻓﺘﺮی ﭘﺮ ﺑﺮگ ﻭ ﺑﺎﺭ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﻛﻪ ﭼﺎپ ﻧﺨﺴﺘﻴﻨﺶ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 1382‬ﺑﻪ‬ ‫ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺕ ﺳﺨﻦ ﺭﻭﺍﻧﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﺷﺪﻩ ﻭ‬ ‫ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ »ﺗﺄﻣﻠﻲ ﺩﺭ ﻣﻌﻨﻲ ﻭ ﺻﻮﺭﺕ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ«‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺍﺛﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺩﺍﻧﺸﻤﻨﺪ ﻭ ﺗﻮﺍﻧﺎ‪ ،‬ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺩﻛﺘﺮ ﺗﻘﻲ‬ ‫ﭘﻮﺭﻧﺎﻣﺪﺍﺭﻳﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺳﺘﺎﺩ ﭘﻮﺭﻧﺎﻣﺪﺍﺭﻳﺎﻥ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻭ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎی ﺑﺎﺭﺯ ﻭ ﻣﺎﻧﺪﮔﺎﺭی ﭘﻴﺮﺍﻣﻮﻥ‬ ‫ﺷﻌﺮ ﻭ ﺍﺩﺏ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺑﻪ ﺭﺷﺘﻪ ﺗﺤﺮﻳﺮ ﺩﺭﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺑﺎﺭ ﻧﻴﺰ ﺗﺎﻣﻠﻲ ﺩﻗﻴﻖ ﻭ »ﺍﺯ ﻟﻮﻧﻲ ﺩﻳﮕﺮ« ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻭ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ‬ ‫ﻇﺮﺍﻳﻒ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﺍﺯ ﺷﻌﺮ ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﺎﻋﺮ ﺑﺰﺭگ‬ ‫ﻏﺰﻝﺳﺮﺍی ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻣﺤﻀﺮ ﺣﺎﻓﻆﺩﻭﺳﺘﺎﻥ ﻭ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆﭘﮋﻭﻫﺎﻥ ﻋﺮﺿﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﺑﺎ ﻧﻜﺎﺕ‪ ،‬ﺩﻗﺎﻳﻖ ﻭ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﻭ ﺗﺎﺯﻩ ﻭ‬ ‫ﮔﺎﻩ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺣﺎﻓﻆ ﮔﻔﺘﻪ ﻭ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﺳﺘﻲ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺫﻭﻕ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ »ﮔﻤﺸﺪﻩ ﻟﺐ ﺩﺭﻳﺎ« ﻛﻪ ﻋﻨﻮﺍﻧﺶ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺍﺯ ﺷﻌﺮ ﺧﻮﺩ ﺷﺎﻋﺮ ﻭ ﺩﺍﺭﺍی ﻇﺮﺍﻓﺖ ﻭﻳﮋﻩﺍی ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺩﺍﺭﺍی ﻳﻚ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﭼﻬﺎﺭ ﺻﻔﺤﻪﺍی ﻭ ﭘﻨﺞ ﺑﺨﺶ ﺑﻪ‬ ‫ﻗﺮﺍﺭ ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪:‬‬ ‫‪.1‬ﻣﻌﻨﻲ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﺁﻥ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ؛‬ ‫‪.2‬ﺻﻮﺭﺕ ﻭ ﻇﺮﺍﻳﻒ ﻫﻨﺮی ﺩﺭ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ؛‬ ‫‪.3‬ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻭ ﺗﺎﻭﻳﻞ؛‬ ‫‪.4‬ﺷﻌﺮ ﻛﻼﺳﻴﻚ‪ ،‬ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ‪ ،‬ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﺘﻦ ﻭ‬ ‫ﺗﺄﻭﻳﻞ؛‬ ‫‪.5‬ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻭ ﺗﺄﻭﻳﻞ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻏﺰﻝ ﺩﻳﻮﺍﻥ‪.‬‬ ‫ﺍﻓﺰﻭﻥ ﺑﺮ ﺑﺨﺶﻫﺎی ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺯﻳﺮ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﻣﺂﺧﺬ ﻭ ﻳﺎﺩﺩﺍﺷﺖﻫﺎی ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺭﺍﻫﻨﻤﺎی‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ‪ ،‬ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺍﻋﻼﻡ ﻭ ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻧﺎﻡ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏﻫﺎ‪.‬‬ ‫ﻭ ﺍﻣﺎ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻭ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻭ ﺑﺨﺶﻫﺎی ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻄﻮﺭ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻓﺸﺮﺩﻩ ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﺩﺭ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮﺍی ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺑﺮﺷﻤﺮﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺫﻫﻦ‬ ‫ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺭﺍ ﺩﺭﮔﻴﺮ ﺣﺎﺩﺛﻪﺍی ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ‬ ‫ﻭ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍی ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺍﺝ ﭘﺮﺁﺷﻮﺏ ﻭ‬ ‫ﻫﻴﺎﻫﻮ ﻭ ﺩﺭﻫﻢﺁﻣﻴﺰ ﻭ ﺍﺯ ﻫﻢﮔﺮﻳﺰ ﻭ ﺟﻬﺖﺳﺘﻴﺰ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺣﺎﺩﺛﻪ ﺭﺍﻩ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺮﺩ‪ ،‬ﺑﻠﻜﻪ ﺩﺭ‬

‫‪٧٦‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻛﻼﻑ ﺭﺍﻩﻫﺎی ﻣﺘﻌﺪﺩ ﻭ ﺳﺮﺩﺭﮔﻢ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﭘﻮﺭﻧﺎﻣﺪﺍﺭﻳﺎﻥ ﺑﺮﺧﻼﻑ ﻭ ﺍﻳﺴﺘﺎﺩﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺭ ﺑﺮﺯﺥ‬ ‫ﺁﻥ ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻲ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺮﺧﻲﺣﺎﻓﻆﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﻣﻴﺎﻥ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻭ ﺣﻴﻮﺍﻥ‪ ،‬ﺳﺮﺯﺩﻥ‬ ‫ﻫﻴﭻ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﺎﺭ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮﺩ؛ ﻣﺜﻞ ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻧﻲ‬ ‫ﮔﻨﺎﻩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻭ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻥ ﻋﻴﺐ‬ ‫ﻳﻚ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺍی‬ ‫ﺁﮔﺎﻫﺎﻧﻪ‬ ‫ﺗﻘﻠﻴﺪ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﻛﻪ ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﺷﻤﺮﺩ ﻭ ﻧﻜﻮﻫﺶ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺗﻮﺿﻴﺢ‬ ‫ﻣﺜﻞ‬ ‫ﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﺳﻠﻮﺏ‬ ‫ِ‬ ‫ﺗﻘﺪﻳﺮ ﻫﺴﺘﻲ ﺍﻭﺳﺖ‪ .‬ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ‪ ،‬ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ‪ ،‬ﺗﻌﺒﻴﺮ‬ ‫‪1‬‬ ‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ‬ ‫ﻗﺮﺁﻥ‬ ‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺣﺎﻓﻆ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻫﺴﺘﻲ‬ ‫ﻭ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺍﺣﻮﺍﻝ ﺭﻭﺣﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥ‬ ‫ﺗﺎﻭﻳﻞ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺗﻔﺴﻴﺮ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻭ ﺁﻏﺎﺯ ﻭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻧﺴﺎﻥ‬ ‫ﺍﻳﺴﺘﺎﺩﻩ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻘﺎﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻣﻌﺘﻘﺪ‬ ‫ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﺷﻌﺮ‬ ‫ﺩﺭ ﮔﺴﺘﺮﻩ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺩﻭﮔﺎﻧﮕﻲ ﻭ ﺗﻀﺎﺩ ﺷﺨﺼﻴﺖ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﻣﺎ ﺷﻌﺮ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺭﻳﭽﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﭼﺸﻢ ﺍﻧﺪﺍﺯ ﻋﺎﺩﺕ‬ ‫ﺑﺎ ﻭ ﺭ ﺩ ﺍ ﺷﺖ ﻫﺎ ی ﺧﻮ ﻳﺶ ﻣﺎ‪ ،‬ﻧﺎﺷﻲ ﺍﺯ ﻳﮕﺎﻧﮕﻲ ﻭ ﺻﻤﻴﻤﺖ‬ ‫ﺍﻭ ﺑﻪ ﺻﺮﺍﺣﺖ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ‬ ‫ﺯﻳﺮﺍ‬ ‫ﻛﺮﺩ‬ ‫ﺗﺎﻭﻳﻞ‬ ‫ﺍﻭ ﺩﺭ ﻣﻮﺍﺟﻪ ﺑﺎ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺎﻫﻴﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻭ ﻣﺴﻠﻜﻲ‬ ‫ﺫﻫﻨﻴﺖ‬ ‫ﺗﺤﻤﻴﻞ‬ ‫ﺗﺄﻭﻳﻠﻲ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ ﻭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﮔﺮ‬ ‫ﻳﻜﺴﺮﻩ ﺩﻝ ﻧﺒﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻛﻼﻣﻲ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺧﻮﻳﺶ‬ ‫ﻫﺎی‬ ‫ﺑﺎﻭﺭ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﭼﻬﺮﻩﺍی ﻛﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﻴﭻ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺭﺳﻤﻲ ﻭ ﻣﺪﺭﺳﻲ‬ ‫ﺍﺳﺎﺱ‬ ‫ﺑﺮ‬ ‫ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺷﻌﺮﺵ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ ﭼﻬﺮﻩﺍی‬ ‫ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ‬ ‫ﺷﻜﻞ‬ ‫ﻣﻌﻴﻦ‬ ‫ﺑﺎﻭﺭﺩﺍﺷﺘﻲ‬ ‫ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﻋﺎﺩﺕﻫﺎی ﻇﺎﻫﺮی‬ ‫ﻓﺎﺿﻞِ ﻛﺘﺎﺏ‪ ،‬ﺩﺭ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫‪.‬‬ ‫ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺍﻏﻠﺐ ﻣﺎﺳﺖ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻟﻴﻞ‬ ‫ﺩﻧﺒﺎﻟﻪ ﻓﻜﺮ ﻭ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﺧﺎﺻﻲ ﺭﺍ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺟﻬﺎﻥ ﻭ ﭘﺪﻳﺪﻩﻫﺎی‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻧﺒﺎﻝ ﻛﺸﻒ ﺁﻥ ﺑﻮﺩﻥ‪،‬‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺩﺭ ﺩﻭ‬ ‫ﻛﺎﺭی ﺑﻴﻬﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺩﻳﺮ‬ ‫ﻳﺎ ﺯﻭﺩ ﺁﻥ ﻛﺸﻒ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻣﺎﻫﻲ ﺍﺯ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﻟﻐﺰﺩ ﻭ ﻗﻄﺐ ﻧﻴﻚ ﻭ ﺑﺪ ﻭ ﻣﺘﻀﺎﺩ ﺗﺼﻮﺭ ﻛﺮﺩﻩﺍﻳﻢ ﻭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺍﺝ ﺷﻌﺮ ﺍﻭ ﻧﺎﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﺩﻭ ﻗﻄﺐ ﺍﻧﮕﺎﺭی ﺩﺭ ﻋﺎﻟﻢ ﻛﺒﻴﺮ ﻭ ﺻﻐﻴﺮ ﻛﻪ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ‬ ‫ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﻭ ﻧﻈﺮﮔﺎﻫﻲ ﺧﺎﺹ ﺍﺯ ﺧﻼﻝ ﻳﻚ ﺑﺎ ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻳﻚ ﻗﻄﺐ ﺑﺮ ﻗﻄﺐ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻏﺰﻝ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺸﻲ ﺍﺯ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩ ﺫﻫﻦ ﻭ ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺍﺯ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻚ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩی ﻣﺎﺳﺖ ﺳﺒﺐ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺭﺍ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﻧﻪ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻭ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﻛﻪ ﭼﻬﺮﻩ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻔﺲ ﻣﻲﻛﺸﺪ‬ ‫ﻛﻠﻲ ﻭی ﺭﺍ‪ .‬ﺍﺳﺘﺎﺩ ﭘﻮﺭﻧﺎﻣﺪﺍﺭﻳﺎﻥ ﺑﺮﺧﻼﻑ ﺑﺮﺧﻲ ﺑﺮﺍی ﻣﺎ ﺑﻴﮕﺎﻧﻪ ﻭ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺑﻨﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﻭﻗﺘﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆﺷﻨﺎﺳﺎﻥ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻛﺎﺭ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻴﭻ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺩﺭﻳﭽﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﻋﺎﺩﺕ ﻭ ﺗﻮﻗﻊ ﺭﺍﻳﺞ ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺁﮔﺎﻫﺎﻧﻪﺍی ﺍﺯ ﻳﻚ ﺍﺳﻠﻮﺏ ﻭ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻌﻴﻦ ﻣﺜﻞِ ﻗﺮﺁﻥ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻲﻧﮕﺮﻳﻢ ﺗﻮﻗﻊ ﺩﺍﺭﻳﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ‪ 1‬ﺻﻮﺭﺕ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻭ ﺗﺎﻭﻳﻞ ﺍﻳﺪﻩﺁﻝ ﻭ ﻓﺮﺷﺘﻪﺧﻮ ﺑﺒﻴﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻧﻤﻲﺑﻴﻨﻴﻢ ﻭ ﻫﺮﮔﺎﻩ ﺍﺯ‬ ‫ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻴﺰ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﺭﻳﭽﻪ ﺩﺭﻳﭽﻪ ﻭﺍﻗﻌﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻫﺴﺘﻲ ﺧﻮﺩ ﺍﺣﺴﺎﺱ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‬ ‫ﺑﺎﻭﺭﺩﺍﺷﺖﻫﺎی ﺧﻮﻳﺶ ﺗﺎﻭﻳﻞ ﻛﺮﺩ ﺯﻳﺮﺍ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﺑﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬ﺍﻭ ﺭﺍ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﺁﺷﻨﺎ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺄﻭﻳﻠﻲ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺫﻫﻨﻴﺖ ﻭ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎی ﺧﻮﻳﺶ ﻭ ﻳﮕﺎﻧﻪ ﺑﺎ ﺧﻮﻳﺶ ﻣﻲﺑﻴﻨﻴﻢ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﭼﻬﺮﻩ‬ ‫ﺑﺮ ﻛﻼﻣﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﺑﺎﻭﺭﺩﺍﺷﺘﻲ ﻣﻌﻴﻦ ﺣﺎﻓﻆ ﺩﺭ ﺷﻌﺮﺵ ﺩﺭﺳﺖ ﻫﻤﺎﻥ ﭼﻬﺮﻩ »ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎﻥ«‬ ‫ﺷﻜﻞ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎﻭﻳﻞﻫﺎی ﺗﺤﻤﻴﻠﻲ ﺭﺍ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺒﻮﺏﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﺍﺭﺟﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺷﻌﺮ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻏﻠﺐ ﺷﺮﻭﺣﻲ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ ﺑﺮ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺍﻭﺳﺖ ﻭ ﺍﻳﻦ »ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎﻥ«‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﻪ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻪ‬ ‫ﺣﻴﻮﺍﻥ‪ ،‬ﻣﻈﻬﺮ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺁﺷﻜﺎﺭ‬ ‫ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﻭﺿﻮﺡ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺩﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺍﻭﻝ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻛﺮﺩﻥ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﻭ ﻣﻨﻔﻲ ﻫﺴﺘﻲ ﺧﻮﺩ ﻣﻈﻬﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﻭ ﺑﺴﻂ ﺁﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺭﻳﺎﺳﺘﻴﺰی ﺍﺳﺖ ﻭ ﭼﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺣﺎﻓﻆ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺳﺖﻧﻤﻮﻧﻲ ﺩﺭ ﻧﺎﻡ ﺍﻭ ﻛﻪ ﺟﻤﻊ ﺍﺿﺪﺍﺩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺨﻠﻮﻗﻲ ﺩﺭ ﺑﺮﺯﺥ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﻭ ﺣﻴﻮﺍﻥ ‪ -‬ﺑﻪ ﺷﺮﻁ ﺁﻥ ﻛﻪ »ﭘﻴﺮ« ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺍی ﻫﻤﺎﻥ ﺑﺎﺭ ﻣﻌﻨﻮی‬ ‫ﺁﺷﻨﺎﺳﺖ ﻭ ﻣﻘﺎﻡ ﻋﺪﻝ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩی ﻛﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺪﺍﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻋﺮﻓﺎﻥ ﺍﺭﺍﺩﻩ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻭ »ﻣﻎ«‬ ‫ﺍﺯ ﻳﻚ ﻃﺮﻑ ﺭﻭﺣﺎﻧﻲ ﻭ ﺁﺳﻤﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﻑ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻌﻨﻲِ ﻛﺎﻓﺮ ﻭ ﻧﺎﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺁﻭﺭﻳﻢ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻭ ﺯﻣﻴﻨﻲ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮﺭ ﻭﺍﻗﻊﺑﻴﻨﺎﻧﻪ ﻗﺒﻮﻝ ﻛﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ‪ -‬ﺑﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﻧﻤﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺍﺻﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺍﻋﺘﺒﺎﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻭﻳﮋﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ »ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎﻥ« ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺍﻏﻠﺐ‪،‬‬

‫‪٧٧‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﭼﻬﺮﻩ ﺣﻜﻴﻤﺎﻧﻪ ﻭ ﻣﺘﻔﻜﺮﺍﻧﻪ ﺣﺎﻓﻆ ﺭﺍ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻈﻬﺮ‬ ‫ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺭﻳﺎ ﻭ ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻣﻮﺟﺰی ﺍﺯ ﺗﺠﺴﻢ ﻳﻚ‬ ‫ﻣﻼﻣﺖ ﺳﺎﻟﻮﺱﺳﺘﻴﺰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ »ﻣﻎ« ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﭘﻴﺮی ﺭﻭﺣﺎﻧﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺩﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻥ‬ ‫ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎی ﺩﻳﮕﺮ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺯﺍﻫﺪ‪،‬‬ ‫ﺻﻮﻓﻲ‪ ،‬ﺭﻧﺪ ﻭ ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎی »ﭘﻴﺮﻣﻐﺎﻥ« ﺣﺎﻓﻆ ﻭ‬ ‫ﭘﻴﺮ ﻋﻄﺎﺭ ﻭ ﻋﻨﺎﻭﻳﻨﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻣﻴﺜﺎﻕ‪ ،‬ﺍﻟﺴﺖ‪،‬‬ ‫ﺍﻣﺎﻧﺖ ﻋﺸﻖ‪ ،‬ﮔﻨﺎﻩ ﻭ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻋﺎﻟﻢ ﻣﺜﺎﻟﻲ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ‬ ‫ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪ .‬ﻧﻜﺘﻪﺍی ﻛﻪ ﻻﺯﻣﺴﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ‬ ‫ﺷﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺧﻼﻑ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎی‬ ‫ﺣﺎﻓﻆﭘﮋﻭﻫﺎﻥ‪ ،‬ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻧﻘﺶ »ﭘﻴﺮﻣﻐﺎﻥ« ﺭﺍ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮ‬ ‫ﺍﺯ »ﺭﻧﺪ« ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳﺖ »ﺭﻧﺪ« ﭼﻬﺮﻩ‬ ‫ﺑﺎﺯﺍﺭی ﻭ ﭘﺮﺧﺎﺷﺠﻮی ﺣﺎﻓﻆ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﭼﻬﺮﻩ‬ ‫ﺣﻜﻴﻤﺎﻧﻪ ﻭی ﻛﻪ ﻧﻤﺎﺩﺵ »ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎﻥ« ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺺ‬ ‫ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎﻝ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﻛﻪ ﻃﺮﺡ ﻭ ﺗﺮﺳﻴﻢ‬ ‫ﻭﻳﮋﮔﻲﻫﺎی »ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎﻥ« ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ‪ ،‬ﺟﺪﻳﺪ ﻭ‬ ‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﺩﻭﻡ ﻛﺘﺎﺏ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫»ﺻﻮﺭﺕ ﻭ ﻇﺮﺍﻳﻒ ﻫﻨﺮی ﺩﺭ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ« ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮ‬ ‫ﺑﺨﺶﻫﺎ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﭼﻮﻥ‬ ‫ﻛﻠﻴﺎﺗﻲ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺷﻴﻮﻩ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﻭ ﺑﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ‪،‬‬ ‫ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ ،‬ﺗﻨﺎﺳﺐﻫﺎی ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻛﻠﻤﺎﺕ‪ ،‬ﺗﻨﺎﻇﺮﻫﺎی‬ ‫ﭘﻮﺷﻴﺪﻩ ﺧﻄﻲ ﻳﺎ ﻟﻔﻈﻲ‪ ،‬ﺗﺪﺍﻋﻲ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﻭ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﻭ‬ ‫ﻓﻀﺎ ﺳﺎﺯی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﻋﺎﻃﻔﻪ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺍﺯ ﻛﺘﺎﺏ ﻫﻤﺎﻧﻄﻮﺭ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻋﻨﺎﻭﻳﻦ‬ ‫ﻳﺎﺩ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﺮ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻪ ﻇﺮﺍﻳﻒ ﻫﻨﺮی ﺍﺷﻌﺎﺭ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩﻩ‬ ‫ﺩﺭ ﻏﺰﻝﻫﺎی ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﺩﺷﻮﺍﺭی ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺭﺍ‬ ‫ﺟﺪﺍ ﺍﺯ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺩﺍﺩ ﻭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‬ ‫ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻛﺮﺩ‪ ،‬ﺯﻳﺮﺍ ﻣﻌﻨﻲ ﻭ ﻣﺤﺘﻮﺍ ﭼﻴﺰی ﺟﺪﺍ ﺍﺯ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻴﺴﺖ ﻭ ﭘﻴﺎﻡﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﻃﺮﻳﻖ ﻧﺸﺎﻧﻪﻫﺎی‬ ‫ﻏﻴﺮﺯﺑﺎﻧﻲ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺩﺭ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺗﻨﻮﻉ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺩﻳﮕﺮ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ ﻛﻼﺳﻴﻚ‬ ‫ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺩﺍﺭﺩ ﺑﻠﻜﻪ ﺧﻮﺩ ﻣﻮﺟﺪ ﺗﻌﺪﺩ ﻣﻌﻨﻲ ﻭ ﺗﻮﺳﻌﻪ‬ ‫ﺗﺄﻭﻳﻞﭘﺬﻳﺮی ﺩﺭ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍی ﺍﺛﺒﺎﺕ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻧﻈﺮﻳﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻲ ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺑﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺑﺮﺧﻲ‬

‫ﻣﺤﻘﻘﺎﻥ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺧﺮﻣﺸﺎﻫﻲ ﻭ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺭﺍﺳﺘﮕﻮ ﻭ‬ ‫ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﻣﺮﺗﻀﻮی ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ »ﻣﻜﺘﺐ ﺣﺎﻓﻆ«‬ ‫ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎی ﻏﻴﺮﺗﻜﺮﺍﺭی‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭی ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﺷﺎﻫﺪ ﺫﻛﺮ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻏﺰﻝ ﺍﻭﻝ ﺩﻳﻮﺍﻥ ﻛﻪ ﻣﺎﻳﻪ‬ ‫ﻣﻌﻨﻮیﺍﺵ ﺩﺷﻮﺍﺭیﻫﺎ ﻭ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭیﻫﺎی ﻃﺮﻳﻖ ﻋﺸﻖ‪،‬‬ ‫ﺁﻥ ﻫﻢ ﻋﺸﻖ ﺍﻟﻬﻲ ﻭ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺟﻬﺎﺩ ﻧﻔﺲ‬ ‫ﻭ ﺗﺮک ﺗﻌﻠﻘﺎﺕ ﻭ ﻟﺬﺕﻫﺎی ﺩﻧﻴﻮی ﺍﺳﺖ ﻭ ﺳﺮﺷﺎﺭ‬ ‫ﺍﺯ ﺗﺤﻤﻞ ﻭ ﺭﻧﺞ ﻭ ﺍﻧﺪﻭﻩ‪ ،‬ﻭﺯﻥ ﻋﺮﻭﺿﻲ ﺑﺤﺮ ﻫﺰﺝ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﺭﻛﻦ »ﻣﻔﺎﻋﻴﻠﻦ« ﭘﺪﻳﺪ ﻣﻲﺁﻳﺪ‬ ‫ﻭ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺍﻳﻦ ﻭﺯﻥ ﺑﺎ ﺁﻥ ﻣﺎﻳﻪ ﻣﻌﻨﻮی ﻭ ﻋﺎﻃﻔﻲ‬ ‫ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺨﺶﻫﺎی ﺑﻌﺪی ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﻧﻮﺍﻉ ﭘﻴﻮﻧﺪﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻭ ﺍﻧﺴﺠﺎﻡ ﺩﺭ ﺑﻴﺖ‪ ،‬ﺍﻟﺘﻔﺎﺕ‪ ،‬ﺍﻧﺴﺠﺎﻡ‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪ‬ ‫ﺑﺎﻃﻨﻲ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﻏﺰﻝ ﺣﺎﻓﻆ‪ ،‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺒﺤﺚ‬ ‫ﻣﻬﻢ‪ ،‬ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺑﺎ ﻣﺘﻦ ﻭ ﺗﺎﻭﻳﻞ ﻭ ﺳﺮﺍﻧﺠﺎﻡ‬ ‫ﺗﻔﺴﻴﺮ ﻭ ﺗﺎﻭﻳﻞ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻏﺰﻝ ﺩﻳﻮﺍﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪﻃﻮﺭﻛﻠﻲ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻧﻘﺎﻁ ﻗﻮﺕ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ ﻛﻪ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﺑﻪﻃﻮﺭ‬ ‫ﻓﺸﺮﺩﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺷﺎﺭﻩ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ‬

‫‪٧٨‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪﻩ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺒﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺣﺎﻓﻆ ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﺫﻛﺮ ﻧﻜﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﻭ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻛﺴﻲ ﺑﺎ‬ ‫ﺩﺭﺷﺮﺡ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺑﻴﺎﺕ‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﺍﺧﺘﻼﻑ‬ ‫ﺍﺣﺎﻃﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﺑﺮ ﻣﻘﺎﻻﺕ ﻭ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎی ﭘﻴﺸﻴﻦ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻗﺮﺍﺋﺖﻫﺎی ﺭﺍﻩﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﻴﺰ ﺍﺷﺎﺭﻩﻫﺎﻳﻲ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﻫﺮ‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺣﺎﻓﻆ ﻭ ﺣﺎﻓﻆﺷﻨﺎﺳﻲ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺣﺎﻝ ﺳﻌﻲ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁﻥ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﻛﻨﺪ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﺍﺧﺘﻼﻑ ﻗﺮﺍﺋﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺷﺮﺡ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺴﻴﺎﺭی ﺍﺯ ﺁﻥ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺿﻤﻦ‬ ‫ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﺑﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻀﺎﻣﻴﻦ ﻭ‬ ‫ﺟﻤﻊﺑﻨﺪی ﻭ ﻧﻘﺪ ﺁﻥ ﻣﻄﺎﻟﺐ‪ ،‬ﻧﻜﺎﺕ ﻭ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺟﺪﻳﺪ ﻏﺰﻟﻴﺎﺕ ﺷﻌﺮ ﺣﺎﻓﻆ ﺩﺭ ﺷﻌﺮ ﻛﻼﺳﻴﻚ ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺎﻋﺮﺍﻥ‬ ‫ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮی ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﻣﻄﺮﺡ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﻋﻄﺎﺭ ﻭ ﺳﻨﺎﻳﻲ ﺍﺷﺎﺭﺍﺕ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺑﺶ ﺭﺍ »ﺷﺮﺡ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﻭ‬ ‫ﻭ ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺷﻜﺎﻻﺕ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫ﻏﺰﻝﻫﺎی« ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻨﺎﻣﺪ‪ ،‬ﺿﻤﻦ ﻃﺮﺡ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﺮﺍﻭﺍﻥ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮﺭﺩ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻧﺜﺮ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﺮﺡ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﻓﺮﺍﻭﺍﻧﻲ ﺍﺯ ﺩﻳﻮﺍﻥ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺟﻤﻼﺕ ﻛﺘﺎﺏ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍی ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺩﺭ ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﺗﻌﺪﺍﺩ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮی ﺍﺯ »ﺍﺑﻴﺎﺕ ﺑﺤﺚﺍﻧﮕﻴﺰ« ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ‪ 91‬ﻛﺘﺎﺏ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻴﻢ‪» :‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺷﻌﺮ ﺍﻭ ﻣﺎﻳﻪ‬ ‫ﺗﺪﺍﻭﻡ ﺣﻀﻮﺭ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﻫﻢ ﻇﺮﻓﻴﺖﻫﺎ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍی ﺭﻭﺷﻤﻨﺪ‬ ‫ﭼﻬﺮۀ ﺣﺎﻓﻆ ﺩﺭ ﺷﻌﺮﺵ ﺩﺭﺳﺖ ﻫﻤﺎﻥ‬ ‫ﻭ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩﻫﺎی ﺫﻫﻨﻲ ﻭ‬ ‫ﻭ ﺟﺪﻳﺪ ﻏﺰﻝ ﺍﻭﻝ ﺩﻳﻮﺍﻥ‬ ‫ﭼﻬﺮۀ »ﭘﻴﺮﻣﻐﺎﻥ« ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺤﺒﻮﺏﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﺣﺎﻓﻆ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎﻡ‬ ‫ﺫﻭﻗﻲ ﻣﺎ ﺭﺍ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺷﻜﻔﺘﻦ‬ ‫ﻭ ﺍﺭﺟﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﺷﺨﺼﻴﺖ ﺷﻌﺮ ﺍﻭﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﻭ ﺍﺯ ﻗﻮﻩ ﺑﻪ ﻓﻌﻞ ﺩﺭﺁﻣﺪﻥ‬ ‫ﻧﻈﺮﻳﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫ﺍﻳﻦ »ﭘﻴﺮ ﻣﻐﺎﻥ«‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﻪ ﻓﺮﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻧﻪ‬ ‫ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ «.‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﻄﺮﺡ ﻧﻤﻮﺩﻩ‪ ،‬ﺷﺮﺡ ﻭ‬ ‫ﺣﻴﻮﺍﻥ‪ ،‬ﻣﻈﻬﺮ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭﺍﻗﻌﻲ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺴﻲ‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖﻫﺎی ﺁﺧﺮ ﻛﺘﺎﺏ‪،‬‬ ‫ﺗﺎﻭﻳﻞ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻛﺮﺩﻥ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺟﻨﺒﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﻭ‬ ‫ﻣﻨﻔﻲ ﻫﺴﺘﻲ ﺧﻮﺩ ﻣﻈﻬﺮ ﺭﻳﺎﺳﺘﻴﺰی ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﺷﺮﺡﺷﺪﻩ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﺷﺮﺡ‬ ‫ﻭ ﭼﻨﺎﻥ ﻛﻪ ﻫﺴﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺍﺯ ﻗﻠﻢ ﺍﻓﺘﺎﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﮔﺮ‬ ‫ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﺑﺤﺚﺍﻧﮕﻴﺰ‬ ‫ﺍﺿﺪﺍﺩ‬ ‫ﺟﻤﻊ‬ ‫ﻛﻪ‬ ‫ﺍﻭ‬ ‫ﻧﺎﻡ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻲ‬ ‫ﺭﺍﺳﺖ‬ ‫ﺩﻳﻮﺍﻥ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﻓﻬﺮﺳﺘﻲ ﺑﺮﺍی ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﺧﻮﺑﻰ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪،‬‬ ‫ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﺪ‪ ،‬ﻛﺎﺭ‬ ‫ﺷﺮﻭﺡ ﺍﺷﺎﺭﻩﻫﺎﻳﻲ ﮔﺬﺭﺍ‬ ‫ﻣﺮﺍﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﻣﻮﺭﺩ‬ ‫ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﮔﺎﻩ ﻧﻈﺮﻳﺎﺕ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﺑﺮﺍی ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﻩ ﺑﺴﻴﺎﺭ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺭﺍ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی‬ ‫ﺿﻤﻨﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺖ ﺍﺯ ﺁﺳﺎﻥ ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﺯ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻛﺘﺎﺏ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﺍﺑﻴﺎﺕ ﺷﺮﺡ ﺑﻴﺖﻫﺎی ﺯﻳﺮ ﺍﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﭘﻴﺮ ﻣﺎ ﮔﻔﺖ ﺧﻄﺎ ﺑﺮ ﻗﻠﻢ ﺻﻨﻊ ﻧﺮﻓﺖ‪ ،‬ﺁﻓﺮﻳﻦ ﺑﺮ ﻛﺘﺎﺏ ﻗﺒﻠﻲ ﺍﺳﺘﺎﺩ ﻳﻌﻨﻲ »ﺩﺭ ﺳﺎﻳﻪ ﺁﻓﺘﺎﺏ« ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻈﺮ ﭘﺎک ﺧﻄﺎ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎﺩ‪ ،‬ﻋﺒﻮﺱ ﺯﻫﺪ ﺑﻪ ﻭﺟﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺧﻠﻠﻲ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﺧﻤﺎﺭ ﻧﻨﺸﻴﻨﺪ‪ ،‬ﻣﺮﻳﺪ ﻓﺮﻗﻪ ﺩﺭﺩی ﻛﺸﺎﻥ ﺧﻮﺷﺨﻮﻳﻢ‪ ،‬ﺍﺻﻠﻲ ﻛﺘﺎﺏ ﻭﺍﺭﺩ ﺁﻭﺭﺩ ﺣﺬﻑ ﻳﺎ ﻓﺸﺮﺩﻩﺗﺮ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻣﺎﺟﺮﺍ ﻛﻢ ﻛﻦ ﻭ ﺑﺎﺯﺁ ﻛﻪ ﻣﺮﺍ ﻣﺮﺩﻡ ﭼﺸﻢ‪ ،‬ﺧﺮﻗﻪ ﺍﺯ ﺳﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺻﻔﺤﺎﺕ ‪339-455‬‬ ‫ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺪﺭ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺷﻜﺮﺍﻧﻪ ﺑﺴﻮﺧﺖ‬ ‫ﺩﺭ ﺷﺮﺡ ﺑﻴﺖ ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺑﺎﻓﺘﻲ ﺧﻴﺎﻟﻴﻦ‬ ‫ﭘﻲﻧﻮﺷﺖﻫﺎ‪:‬‬ ‫ﺭﺍ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻣﻴﺎﻥ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﻗﺎﺑﻞ‬ ‫‪ .1‬ﺑﻬﺎء ﺍﻟﺪﻳﻦ ﺧﺮﻣﺸﺎﻫﻲ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﺣﺎﻓﻆ ﺑﺎ ﻗﺮﺁﻥ‬ ‫ﻃﺮﺡ ﻭ ﺍﺛﺒﺎﺕ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﺮﭼﻨﺪ ﺍﻳﻦ ﺑﺎﻓﺖ ﺧﻴﺎﻟﻴﻦ ﺑﺎﻋﺚ‬ ‫ﻛﺮﻳﻢ ﻣﻘﺎﻟﻪﺍی ﺑﺎ ﻧﺎﻡ »ﻗﺮﺁﻥ ﻭ ﺍﺳﻠﻮﺏ ﻫﻨﺮی ﺣﺎﻓﻆ‪ ،‬ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪ ﻧﻘﺪﻫﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺷﺪﻩ ﺷﺮﺣﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮﺍی ﺑﻴﺖ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﻮﺩ ﺍﻣﺎ ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﺑﺮ ﺁﻥ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺭ‪.‬ک‪ .‬ﺫﻫﻦ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﺣﺎﻓﻆ‪ ،‬ﺗﻬﺮﺍﻥ‪ ،‬ﻣﻌﻴﻦ‪،1374 ،‬‬ ‫ﺑﺎﻓﺖ ﺗﻨﻬﺎ ﺗﺎ ﺷﺮﺡ ﺑﻴﺖ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﺍﻳﻦ ﻏﺰﻝ ﭘﻴﺶ ﺭﻓﺘﻪ ﺹ ‪.60-41‬‬ ‫ﻭ ﺍﺑﻴﺎﺕ ﺍﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﻏﺰﻝ ﺭﺍ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺸﺪﻩ ﻭ ﻳﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ‬

‫‪٧٩‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ‪ :‬ﺟﻨﮓ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ‬ ‫ﺑﺮ ﺳﺮ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﯽﮐﺘﺎﺏ‬

‫ﻣﺮﺿﻴﻪ ﻟﻄﻴﻔﻲ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻰ ﺍﺭﺷﺪ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺯﺑﺎﻥ‬ ‫ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ‪ :‬ﺩﻳﻮﻳﺪ ُﺭﺯ‬ ‫ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺻﻔﺤﺎﺕ‪176 :‬‬ ‫ﻧﺎﺷﺮ‪ :‬ﻧﻴﻮﭘﺮﺱ )‪(2006‬‬ ‫ﺯﺑﺎﻥ‪ :‬ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ‬ ‫ﻗﻴﻤﺖ ﭘﺸﺖ ﺟﻠﺪ‪ 11/66 :‬ﺩﻻﺭ‬ ‫ﺩﻳﻮﻳﺪ ُﺭﺯ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻭ ﺭﻭﺯﻧﺎﻣﻪﻧﮕﺎﺭﻯ ﻣﺤﻘﻖ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎی ﻭﻯ ﺭﺍ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﺁﺑﺰﺭﻭﺭ ﻭ‬ ‫ﻭﺍﻧﻴﺘﻲﻓﻴﺮ ﺳﺮﺍﻍ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻭی ﻛﻪ ﭘﻴﺸﺘﺮ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏﻫﺎﻳﻲ‬ ‫ﻧﻈﻴﺮ »ﺑﻪﻧﺎﻡ ﻗﺎﻧﻮﻥ« ﻭ ﻳﺎ »ﺍﺧﺘﻨﺎﻕ« ﺑﻪ ﻧﻘﺪ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ‬ ‫ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻏﻴﺮﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﻭ ﻧﺎﻣﻌﻘﻮﻝ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻗﻀﺎﻳﻰ ﺩﻭﻟﺖ‬ ‫ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ‪ ،‬ﺑﻪﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﻃﻰ ﺳﺎﻝﻫﺎﻯ ﺍﺧﻴﺮ‪ ،‬ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ‬ ‫ﺷﻔﺎﻑ ﻭ ﺭﻭﺷﻨﮕﺮ‪ ،‬ﻣﻰﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﭘﺮﺩﻩﺑﺮﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ‬ ‫ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺍﺳﻒﺑﺎﺭ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺷﺪﮔﺎﻥ ﺧﻠﻴﺞ ﮔﻮﺁﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ‪،‬‬ ‫ﺑﻪ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺗﻠﺦ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﮔﺮﻓﺘﻪﺷﺪﻥ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ ﺍﺯ ﺳﻮﻯ‬ ‫ﺩﻭﻟﺘﻰ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﺩ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺭﻭﺯﮔﺎﺭﻯ ﻧﻪ ﭼﻨﺪﺍﻥ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ‬ ‫ﺑﻨﻴﺎﻧﮕﺬﺍﺭﺍﻥ ﺁﻥ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺗﺎ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺣﺎﺩﺛﻪ ﮔﻮﺁﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ‬

‫ﻧﻴﺰ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺣﻴﺎﻯ ﺣﻘﻮﻕ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺧﻮﺩ‪ ،‬ﻣﻜﺮﺭﺍ ً ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﻧﻈﺮ‬ ‫ﺭﺳﻤﻰ ﺷﮕﻔﺖﺍﻧﮕﻴﺰ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﮔﻴﺘﻤﻮ ﻳﺎ ﻫﻤﺎﻥ ﭘﺎﻳﮕﺎﻩ‬ ‫ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺩﺭ ﻛﻮﺑﺎﺳﺖ‪ .‬ﭘﺎﻳﮕﺎﻫﻰ ﻛﻪ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ‬ ‫ﺍﺩﻋﺎﻯ ﺩﻭﻟﺘﻤﺮﺩﺍﻥ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻰ ﺟﻤﻌﻰ ﺍﺯ ﺧﻄﺮﻧﺎﻛﺘﺮﻳﻦ‪،‬‬ ‫ﺯﺑﺪﻩﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﺷﺮﻳﺮﺗﺮﻳﻦ ﻗﺎﺗﻼﻥ ﺭﻭﻯ ﺯﻣﻴﻦ ﺭﺍ ﺍﺯ‬ ‫ﺧﻴﺎﺑﺎﻥﻫﺎ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺧﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻨﺪﺭﻫﺎ ﻭ ﺧﻄﻮﻁ ﻫﻮﺍﻳﻰ‬ ‫ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﺩﻭﻝ ﺟﻬﺎﻥ ﺩﻭﺭ ﻧﮕﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻪ ﺭﺍﺳﺘﻰ ﺯﻧﺪﺍﻧﻴﺎﻥ ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﻛﻴﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺩﻟﻴﻞ‬ ‫ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺁﻧﺎﻥ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺍﺩﻋﺎﻯ ﭼﻬﺮﻩﻫﺎﻯ ﻣﻄﺮﺡ‬ ‫ﺩﻭﻟﺖ ﺑﻮﺵ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺑﺎ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ‬ ‫ﻫﻤﺨﻮﺍﻧﻰ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﮔﻴﺘﻤﻮ ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﺍﺧﻴﺮ‬ ‫ﻛﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺁﻳﺎ ﭘﺮﻭژﻩ ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻯ‬ ‫ﻫﻨﮕﻔﺖ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﺍﻯ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﻢ ﺑﻪ‬ ‫ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻳﻚ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ؟‬ ‫ﺩﺭ ﺟﺴﺘﺠﻮﻯ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ ﻭ ﺁﺷﻜﺎﺭﻛﺮﺩﻥ ﺯﻳﺎﺩﻩﺭﻭﻯ‬ ‫ﻫﺎ ﻭ ﮔﺰﺍﻓﻪﮔﻮﻳﻰ ﻫﺎ ﺳﺮﺩﻣﺪﺍﺭﺍﻥ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺧﺼﻮﺹ‪ ،‬ﺩﻳﻮﻳﺪ ﺭﺯ ﺍﺯ ﻛﻤﭗ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺍﺳﺮﺍ‬ ‫ﺑﺎﺯﺩﻳﺪ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎﻥ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺍﺭﺷﺪ ﻭ ﻛﺎﺩﺭ‬ ‫ﺩﺭﻣﺎﻧﻰ ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﻣﻰﻛﻮﺷﺪ‬ ‫ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺩﻗﻴﻖ ﻭ ﻣﻮﺷﻜﺎﻓﺎﻧﻪ ﺍﺩﻋﺎﻯ ﭼﻬﺎﺭﺗﻦ ﺍﺯ‬ ‫ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖﺷﺪﮔﺎﻥ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ )ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻰ ﺍﻻﺻﻞ( ﻛﻪ‬ ‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﺗﺤﻤﻞ ﺻﺪﻫﺎ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺎﺯﺟﻮﻳﻰ ﺑﻰﻫﻴﭻ‬ ‫ﺍﺗﻬﺎﻣﻰ ﻭ ﺻﺮﻓ ًﺎ ﺩﺭ ﭘﻰ ﺗﻮﺍﻓﻘﺎﺕ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺩﻭ ﺩﻭﻟﺖ‬ ‫ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ ﻭ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺁﺯﺍﺩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻓﻀﺎﻯ‬ ‫ﺧﻔﻘﺎﻥﺁﻭﺭ‪ ،‬ﺍﻧﺰﻭﺍ‪ ،‬ﺁﺯﺍﺭ‪ ،‬ﺍﺗﻬﺎﻡ ﻭ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﺎﺭﻯ‬ ‫ﺩﺭ ﻛﻤﭗ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﺪﻥ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻏﺮﻳﺒﻰ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺎﻫﺮﺍﻧﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﻭ ﭘﻮﺩ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺘﻤﺪﻥ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ‬ ‫ﮔﻨﺠﺎﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﺭﺍ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻭ ﺍﻣﺎ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻳﻚ ﻣﻘﺪﻣﻪ ‪ 12‬ﺻﻔﺤﻪﺍﻯ‬ ‫ﻭ ﭼﻬﺎﺭ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺯﻳﺮ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻳﻚ‪ :‬ﺷﺮﺍﻓﺖ ﻣﺘﻌﻬﺪ ﻣﻰﺷﻮﺩ؛ ﻓﺼﻞ ﺩﻭ‪:‬‬

‫‪٨٠‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺑﺪﺗﺮﻳﻦ ﺟﺎﻯ ﺩﻧﻴﺎ؛ ﻓﺼﻞ ﺳﻪ‪ :‬ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺳﺮﻯ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺁﻧﺎﻥ ﺗﺤﻤﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﭘﺮﻭﺳﻪ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺍﺷﺘﺒﺎﻫﻰ ﺍﺷﺎﺭﻩ‬ ‫ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻃﻰ ﺁﻥ ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﺗﻦ ﺍﺯ ﺳﺎﻳﺮ ﺍﺳﺮﺍﻯ ﺍﻓﻐﺎﻧﻰ‬ ‫ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ؛ ﻭ ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭ‪ :‬ﻣﻌﺎﻧﻰ ﺧﻠﻴﺞ ﮔﻮﺁﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ‪.‬‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺳﻔﺮ ‪ 27‬ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺟﺪﺍ ﻭ ﺑﻪ ﻛﻮﺑﺎ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻩ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺍﻇﻬﺎﺭﺍﺕ ﻣﺴﺘﻨﺪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﺗﻦ ﻛﻪ‬ ‫ﻫﻮﺍﻳﻰ ﺩﻭ ﺗﻦ ﺍﺯ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺷﺪﮔﺎﻥ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺑﻪ ﻛﻮﺑﺎ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻛﻤﭗ ﺑﻪ ﻗﺼﺪ ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺩﻭﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﻣﺤﻞ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﻴﺶ ﻣﻰﺭﻭﺩ ﻭ ﻣﻰﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﺍﻭﺍﻳﻞ ﺳﺎﻝ ‪ 2001‬ﺍﺯ ﺗﻴﭙﺘﻮﻥ ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ ﻋﺎﺯﻡ‬ ‫ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺷﻮﺍﻫﺪ ﻭ ﻣﺪﺍﺭک ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﻓﻴﺼﻞﺁﺑﺎﺩ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ‬ ‫ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺭﺍ ﺛﺎﺑﺖ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﺗﻦ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﭘﺎﻛﺴﺘﺎﻧﻰ ﻫﻤﺰﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﺁﻏﺎﺯ ﺟﻨﮓ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪﻫﺎﻯ ﻣﻌﻴﻮﺏ ﺍﺯ ﻣﺮﺯﻫﺎ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ‬ ‫ﻭ ﻧﺎﻗﺺ ﻧﻈﺎﻣﻰ‪ -‬ﺟﺎﺳﻮﺳﻰ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺩﺭ ﺍﻓﻐﺎﻧﻰ ﻭﺍﺭﺩ ﺧﺎک ﺍﻳﻦ ﻛﺸﻮﺭ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﭘﺲ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﻭ ﺟﺎﻫﺎﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﺭ ﻧﮕﺎﻫﻰ ﺩﻗﻴﻖﺗﺮ ﺁﻏﺎﺯ ﺑﻤﺒﺎﺭﺍﻥ ﻫﻮﺍﻳﻰ ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﻗﻮﺍﻯ ﺍﺋﺘﻼﻑ ﺷﻤﺎﻝ‪،‬‬ ‫ﺯﻧﺪﺍﻥ ﮔﻮﺁﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﻭ ﭘﺮﻭژﻩﻫﺎﻳﻰ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺩﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﺩﺳﺘﮕﻴﺮ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﻈﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺖ‬ ‫ﻋﻤﻠﻰ ﺷﻴﻮﻩﺍﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺩﻭﻟﺖ ﻋﻤ ً‬ ‫ﻼ ﺍﻧﺰﻭﺍﻃﻠﺐ ﺑﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻰ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﺳﻪ ﺗﻦ ﺭﺍ ﺭﻫﺎ ﻛﺮﺩﻩ‬ ‫ﻭ ﺑﻰﺭﻗﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﺎﻫﺪﺍﺕ ﻭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻰ ﺑﺮﺍﻯ‬ ‫ﻭ ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩﺍﻯ ﭼﻨﺪ ﺻﻔﺤﻪﺍﻯ‬ ‫ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻰ ﺑﻪ ﺣﻤﻼﺕ‬ ‫ﻛﻴﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ‬ ‫ﺯﻧﺪﺍﻧﻴﺎﻥ‬ ‫ﺭﺍﺳﺘﻰ‬ ‫ﺑﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﺑﺎﺯﺟﻮﻳﻰﻫﺎ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺘﻰ ﻳﺎﺯﺩﻫﻢ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ‬ ‫ﺍﺩﻋﺎﻯ‬ ‫ﭼﻴﺴﺖ؟‬ ‫ﺁﻧﺎﻥ‬ ‫ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ‬ ‫ﺩﻟﻴﻞ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺩﻻﻳﻞ ﺍﻧﺘﺨﺎﺏ ﺧﻠﻴﺞ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﭼﻬﺮﻩﻫﺎﻯ ﻣﻄﺮﺡ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﻮﺵ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﮔﻮﺁﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ‬ ‫ﺩﺭ ﻣﻘﺪﻣﻪ ﻭﻯ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺗﺎ ﭼﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﺑﺎ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﻫﻤﺨﻮﺍﻧﻰ‬ ‫ﺿﻤﻦ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻛﺘﺎﺑﺶ ﺩﺍﺭﺩ؟ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﮔﻴﺘﻤﻮ ﺩﺭ ﺟﻨﮓ ﺍﺳﺮﺍﻯ ﺟﻨﮓ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ‬ ‫ﺩﺍﻋﻴﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﺑﻮﺩﻥ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭ ﺍﺧﻴﺮ ﻛﺪﺍﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺁﻳﺎ ﭘﺮﻭژﻩ ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﻣﻰﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﻳﻜﻰ‬ ‫ﻓﻰﺍﻟﻤﺜﻞ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﺯﻧﺪﺍﻧﻴﺎﻧﻰ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎﻯ ﻫﻨﮕﻔﺖ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺯ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺑﻠﻨﺪﭘﺎﻳﻪ ﭘﻨﺘﺎﮔﻮﻥ‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻛﻪ ﺍﺯ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﭼﻬﻞ ﻛﺸﻮﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﻢ ﺑﻪ ﺍﺻﻄﻼﺡ‬ ‫ﺩﻧﻴﺎ ﺩﺭ ﮔﻮﺁﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﺗﺤﺖ ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻳﻚ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ ﻭﻳﮋﮔﻰ ﮔﻴﺘﻤﻮ ﺧﺎﺭﺝ ﺑﻮﺩﻥ‬ ‫ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺗﻨﻬﺎ ﻣﻰﺑﺎﺷﺪ؟‬ ‫ﺁﻥ ﻭ ﺯﻧﺪﺍﻧﻴﺎﻧﺶ ﺍﺯ ﻣﺤﺪﻭﺩﻩ‬ ‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎﻯ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺗﻮﺍﻧﺴﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﺗﺠﺮﺑﻴﺎﺕ‬ ‫ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﻭ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻞ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻭﻯ ﺩﺭ ﺻﻔﺤﺎﺕ ﺑﻌﺪﻯ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﺟﺪﻳﺪ ﺩﻭﻟﺖ ﺑﻮﺵ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﻇﻬﺎﺭﺍﺕ‬ ‫ﺯﻧﺪﺍﻧﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺨﺘﻠﻔﻰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺍﻇﻬﺎﺭﺍﺕ ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺍﺯ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺳﺎﺯﮔﺎﺭﺗﺮ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺗﻼﺵ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﻳﺠﺎﺩ‬ ‫ﺭﺳﻤﻰ ﻭ ﻏﻴﺮﺭﺳﻤﻰ ﺩﺭ ﮔﻴﺘﻤﻮ ﻭ ﻭﺍﺷﻨﮕﺘﻦ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺁﺛﺎﺭ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﺟﺪﻳﺪ ﺟﻨﮕﻰ ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﻣﺸﺎﻭﺭﺍﻥ ﺣﻘﻮﻗﻰ‬ ‫ﺳﺎﻳﺮ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎﺭﺍﻥ ﺍﺳﺘﻨﺘﺎﺝ ﺷﺪﻩ ﻭ ﻭﻯ ﺍﻣﻴﺪﻭﺍﺭ ﺍﺳﺖ ﭘﻨﺘﺎﮔﻮﻥ ﺭﺍ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ‬ ‫ﻛﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﮔﻴﺘﻤﻮ ﺭﺍ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻰ ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎﻯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺩﺳﺘﻮﺭ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺟﻤﻬﻮﺭﻯ‬ ‫ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﻣﺒﻨﻰ ﺑﺮ ﻟﺰﻭﻡ ﻣﺤﺎﻛﻤﻪ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺖﻫﺎﻯ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻭ ﺍﻣﺎ ﻓﺼﻞ ﻳﻚ ﺑﺎ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﭘﺮﻣﻌﻨﺎﻳﻰ ﺍﺯ ﻛﺘﺎﺏ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮﻥﻫﺎﻯ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﻭﻳﮋﻩ‬ ‫»ﭘﺎﻳﺎﻧﻰ ﺑﺮ ﺷﺮﺍﺭﺕ« ﺍﺯ ﺭﻳﭽﺎﺭﺩ ﭘﺮﻝ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﻰﺷﻮﺩ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﻰﻛﻨﺪ؛ ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻌﻨﻰ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ‬ ‫ﻛﻪ ﻃﻰ ﺁﻥ ﺻﺮﺍﺣﺘ ًﺎ ﺑﻪ ﻋﺪﻡ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﻗﺎﻧﻮﻥ ﺍﺯ ﺍﺳﺮﺍﻯ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﻴﺮ ﺟﻨﮕﻰ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻧﻤﻰﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﻟﺬﺍ‬ ‫ﺟﻨﮓ ﺍﺧﻴﺮ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻣﺴﺘﺤﻖ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻯ ﺍﺯ ﺣﻘﻮﻕ ﻭ ﻣﺰﺍﻳﺎﻯ ﻗﻴﺪ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺳﭙﺲ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﺳﻪ ﺗﻦ ﺍﺯ ﺍﺳﺮﺍﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ ﺩﺭ ﻛﻨﻮﺍﻧﺴﻴﻮﻥ ‪ 1949‬ژﻧﻮ ﻭ ﻳﺎ ﻫﺮ ﻣﻌﺎﻫﺪﻩ ﺩﻳﮕﺮﻯ‬ ‫ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﻗﺘﻞ ﻋﺎﻡ ﻣﻠﺖ ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺻﻔﺤﺎﺕ ﭘﺎﻳﺎﻧﻰ ﻓﺼﻞ ﺍﻭﻝ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺑﺎ‬ ‫ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ ﺍﺋﺘﻼﻑ ﺷﻤﺎﻝ ﻭ ﻧﺤﻮﻩ ﺯﻧﺪﻩ ﻣﺎﻧﺪﻥ ﺁﻧﺎﻥ ﺗﺎ‬ ‫ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺳﻔﺮﺷﺎﻥ ﺑﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﮔﻮﺁﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺍﺟﻤﺎﻟﻰ ﺑﻪ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ﺍﺳﺎﺭﺕ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﺍﺯ‬ ‫ﻭ ﺿﻤﻦ ﺷﺮﺡ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﻰﺣﺪﻯ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﺳﻔﺮ ﺑﺮ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖﺷﺪﮔﺎﻥ ﮔﻮﺁﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﻭ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺍﺳﻨﺎﺩ‬

‫‪٨١‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺭ ﺟﺴﺘﺠﻮﻯ ﭘﺎﺳﺦﻫﺎ ﺩﻳﻮﻳﺪ ﺭﺯ ﺍﺯ ﻛﻤﭗ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺍﺳﺮﺍ ﺑﺎﺯﺩﻳﺪ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎﻥ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻣﺎﺕ ﺍﺭﺷﺪ ﻭ ﻛﺎﺩﺭ ﺩﺭﻣﺎﻧﻰ‬ ‫ﻭ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻩ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﻣﺼﺎﺣﺒﻪ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﻣﻰﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺑﺮﺭﺳﻰ ﺩﻗﻴﻖ ﻭ ﻣﻮﺷﻜﺎﻓﺎﻧﻪ ﺍﺩﻋﺎﻯ ﭼﻬﺎﺭﺗﻦ ﺍﺯ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖﺷﺪﮔﺎﻥ‬ ‫ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻓﻀﺎﻯ ﺧﻔﻘﺎﻥﺁﻭﺭ‪ ،‬ﺍﻧﺰﻭﺍ‪ ،‬ﺁﺯﺍﺭ‪ ،‬ﺍﺗﻬﺎﻡ ﻭ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺟﺎﺭﻯ ﺩﺭ ﻛﻤﭗ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﺪﻥ ﺗﺼﻮﻳﺮ‬ ‫ﻏﺮﻳﺒﻰ ﻛﻪ ﻣﺎﻫﺮﺍﻧﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﺭ ﻭ ﭘﻮﺩ ﺗﻔﻜﺮ ﻣﺘﻤﺪﻥ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪﻩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﺭﺍ ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ‬ ‫ﻗﺮﺑﺎﻧﻰ ﺍﻳﻦ ﺟﻨﮓ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻮﺟﻮﺩ ﻣﻰﻛﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺭﺍ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺍﺳﺎﺳ ًﺎ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺖ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﺳﺮﺍﻯ ﮔﻴﺘﻤﻮ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﺮﺩﻳﺪ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭﻯ ﺍﺯ ﺁﻧﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﻌﻤﻮﻟﻰ ﻛﻮﭼﻪ‬ ‫ﻭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺍﻏﻠﺐ ﺩﺭ ﭘﻰ ﻏﺮﺽﻭﺭﺯﻯﻫﺎﻯ‬ ‫ﻧﮋﺍﺩﻯ‪ -‬ﻗﻮﻣﻰ ﻭ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺗﺠﺎﺭﻯ ﻭ ﻳﺎ ﺻﺮﻓ ًﺎ ﺑﺮﺍﻯ‬ ‫ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻣﺒﻠﻎ ﺍﻧﺪﻛﻰ ﻛﻪ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺑﺮﺍﻯ ﺗﺤﻮﻳﻞ‬ ‫ﺩﺍﺩﻥ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﻀﻨﻮﻥ ﺑﻪ ﺗﺮﻭﺭﻳﺴﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ‪،‬‬ ‫ﺍﺯ ﺳﻮﻯ ﻫﻤﻮﻃﻨﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺩﺳﺘﮕﻴﺮ ﻭ ﺑﻪ ﻧﻴﺮﻭﻫﺎﻯ‬ ‫ﻭﻳﮋﻩ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﺩﺍﺩﻩ ﺷﺪﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺗﺎﺯﻩﻛﺎﺭ‬ ‫ﻭ ﺑﻰﺗﺠﺮﺑﻪ ﺑﻮﺩﻥ ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻰ ﺣﺎﺿﺮ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎﻥ‪ ،‬ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻣﺘﺮﺟﻤﺎﻥ ﺑﻰﺻﻼﺣﻴﺖ ﻭ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﻓﻘﺪﺍﻥ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻈﺎﺭﺗﻰ ﺍﺯ ﻛﻮﺑﺎ ﺳﺮ‬ ‫ﺩﺭﺁﻭﺭﺩﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﻰ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﺑﻪ‬ ‫ﺷﺮﺡ ﻭ ﺑﺴﻂ ﺁﻥ ﻣﻰﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ‬ ‫ﺷﺮﺍﻳﻂ ﺑﻐﺮﻧﺞ ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻓﺴﺮﺍﻥ‪،‬‬ ‫ﺳﺮﺑﺎﺯﺍﻥ ﻭﻇﻴﻔﻪ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖﺷﺪﮔﺎﻥ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺟﺎﻳﻰﻛﻪ ﺑﻪ ﻭﺍﺳﻄﻪ ﻣﺤﺮکﻫﺎﻯ‬ ‫ﺗﻨﺶﺯﺍ ﻭ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ ﺗﺼﻮﺭﻯ ﭼﻮﻥ ﺷﺮﺍﻳﻂ‬ ‫ﺟﻮﻯ ﻓﻮﻕﺍﻟﻌﺎﺩﻩ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﻓﻘﺪﺍﻥ ﺣﺮﻳﻢ‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﻰ‪ ،‬ﺍﻧﺰﻭﺍﻯ ﻛﺎﻣﻞ ﺍﺯ ﺟﺎﻣﻌﻪ‪،‬‬ ‫ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﺧﺸﻚ ﻭ ﺧﺸﻦ‪ ،‬ﺗﻨﺒﻴﻬﺎﺕ‬ ‫ﺳﺨﺖ ﻭ ﺷﻜﺎﻑﻫﺎﻯ ﻋﻤﻴﻖ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ ،‬ﺑﺮﺍﻯ ﺯﻧﺪﺍﻧﺒﺎﻧﺎﻥ‬ ‫ﺟﺰﻳﺮﻩ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ‬ ‫ﺯﻧﺪﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﻰﻧﺎﻡ ﻭ ﻧﺸﺎﻥ ﻭ‬ ‫ﺑﻰﺑﻬﺮﻩ ﺍﺯ ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﺣﻖ ﻭ‬ ‫ﺣﻘﻮﻕ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﻏﻴﺮﻗﺎﺑﻞ‬ ‫ﺗﺤﻤﻞﺗﺮ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻫﺮ ﻳﻚ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻰ ﺯﻧﺪﺍﻧﻰ ﺁﺯﺍﺩﻳﻨﺪ‪ :‬ﮔﺮﻭﻫﻰ ﺑﺎ‬ ‫ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺭﺍﺳﺦ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻭ ﮔﺮﻭﻫﻰ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﺗﻬﺎﻡ ﺑﻰﺍﺳﺎﺱ ﭘﺎﻳﻤﺎﻝ ﻛﺮﺩﻥ ﺁﻥ‪.‬‬ ‫ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﻣﻬﻢ ﺩﻳﮕﺮﻯ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﻭ ﺑﺨﺶﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﻥ‬ ‫ﻣﻄﺮﺡ ﻣﻰﺷﻮﺩ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩﻫﺎﻯ‬ ‫ﺻﺮﻳﺢ ﻭ ﻏﻴﺮﻣﻌﻤﻮﻝ ﻛﻤﻴﺘﻪ‬ ‫ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻠﻰ ﺻﻠﻴﺐ ﺳﺮﺥ ﺍﺯ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ‬

‫ﻣﺴﺌﻮﻻﻥ ﮔﻴﺘﻤﻮ‪ ،‬ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻏﻴﺮﻣﺬﻫﺒﻰ )ﺭﻭﺯﻩﺧﻮﺍﺭﻯ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﺎﻩ ﺭﻣﻀﺎﻥ( ‪ 20‬ﺩﺭﺻﺪ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﺍﻧﻴﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﺻﻄﻼﺡ‬ ‫ﺑﻨﻴﺎﺩﮔﺮﺍﻯ ﺁﻥ‪ ،‬ﻋﺪﻡ ﺩﺳﺘﺮﺳﻰ ﺗﻮﻗﻴﻒﺷﺪﮔﺎﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﻭﻛﻼ ﻭ ﺳﺎﻧﺴﻮﺭ ﻣﻜﺎﺗﺒﺎﺕ ﺍﻳﺸﺎﻥ‪ ،‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ‬ ‫ﺧﺸﻦ ﻭ ﺑﻰﺛﺒﺎﺕ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﻛﻤﭗ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺍﺭﻑ‬ ‫ﺷﺪﻥ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖﺷﺪﮔﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺍﺯ ﻗﻮﻝ‬ ‫ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﺍﺳﺮﺍﻯ ﺁﺯﺍﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ ﺁﻥ ﺭﺍ ﭼﻨﻴﻦ‬ ‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪» :‬ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﻭﺑﺎﺭ ﻣﻦ ﻭ ﺩﻭﺑﺎﺭ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺳﻠﻮﻟﻢ ﺭﺍ ﮔﺸﺘﻪ ﻭ ﺯﻳﺮ ﻭ ﺭﻭ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﻛﻨﻮﻥ‬ ‫ﻣﻰﺧﻮﺍﺳﺘﻨﺪ ﺑﺮﺍﻯ ﺑﺎﺭ ﺳﻮﻡ ﻛﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺗﻜﺮﺍﺭ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﻘﻂ ﺑﺮﺍﻯ ﻟﻪ ﻛﺮﺩﻥ ﻣﻦ ﻭ ﻣﻦ ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﻛﺮﺩﻡ‪ .‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ‬ ‫ﺍﮔﺮ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻫﺮ ﺧﻮﺍﺳﺘﻪﺍﻯ ﺗﺴﻠﻴﻢ ﺷﻮﻯ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻧﺴﺎﻥ‬ ‫ﻧﻴﺴﺘﻰ‪ .‬ﺷﻨﻴﺪﻡ ﻛﻪ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻣﺄﻣﻮﺭﺍﻥ ﺩﺭ ﺑﻴﺴﻴﻢ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ‪ :‬ﺍِﺭﻑ‪ ،‬ﺍِﺭﻑ‪ ،‬ﺍِﺭﻑ ﻭ ﺩﺍﻧﺴﺘﻢ ﻛﻪ ﭼﻪ ﺑﺮ ﺳﺮﻡ‬ ‫ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺁﻣﺪ‪ .‬ﭘﻨﺞ ﺑﺰﺩﻝ ﻛﺜﺎﻓﺖ ﺑﺎ ﻭﺳﺎﻳﻞ‬ ‫ﻣﺴﺨﺮﻩ ﻭ ﻣﻀﺤﻚ ﺧﻮﺩ ﻭﺍﺭﺩ ﺳﻠﻮﻝ ﻣﻦ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻦ ﺍﺳﭙﺮﻯ ﻓﻠﻔﻞ‬ ‫ﺯﺩﻧﺪ ﻭ ﻣﻦ ﺑﺎﻻ ﺁﻭﺭﺩﻡ‪ .‬ﺩﺳﺖ ﻭ ﭘﺎﻳﻢ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻣﻦ ﺣﻤﻠﻪ ﻛﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﭘﺸﺖ‬ ‫ﻣﻦ ﺯﺍﻧﻮ ﺯﺩﻩ ﺑﻮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺍﻧﮕﺸﺖﻫﺎﻯ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭼﺸﻤﺎﻧﻢ ﻓﺮﻭ‬ ‫ﻣﻰﻛﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﻣﺸﺖ ﻭ ﻟﮕﺪ‬ ‫ﻣﻰﺯﻧﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﻫﻢ ﺳﺮﻡ‬ ‫ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻮﺍﻟﺖ ﻓﺮﻭ‬ ‫ﺑﺮﺩﻩ ﻭ ﺳﻴﻔﻮﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﻛﺸﻴﺪﻧﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ‬ ‫ﻣﺮﺍ ﺑﻪ ﺣﻴﺎﻁ‬ ‫ﺑﺮﺩﻩ ﻭ ﻣﻮﻯ ﺳﺮ ﻭ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﻭ ﺍﺑﺮﻭﺍﻧﻢ ﺭﺍ‬ ‫‪1‬‬ ‫ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻧﺪ‪«.‬‬ ‫ﺍﻣﺎ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ‬ ‫ﭼﻬﺎﺭ ﻓﺼﻞ ﻛﺘﺎﺏ‪،‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻩ‬ ‫ﻛﺴﺐ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺳﺮﻯ‬ ‫ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖﺷﺪﮔﺎﻥ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺑﻪﺭﺍﺳﺘﻰ‬ ‫ﻣﻰﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‬ ‫ﺗﺄﻣﻞﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺰ ﻭ ﺧﻮﺍﻧﺪﻧﻰ‬

‫‪٨٢‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺍﺯ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻬﺎﻯ ﻛﺘﺎﺏ ﻗﺼﺪ ﺑﻴﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺴﻠﻢ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ‬ ‫ﺑﺎ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖﺷﺪﮔﺎﻥ ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﺑﻰﻫﻴﭻ‬ ‫ﺗﺮﺩﻳﺪﻯ ﻛﻨﻮﺍﻧﺴﻴﻮﻥ ژﻧﻮ ﻭ ﭘﺮﻭﺗﻜﻞﻫﺎﻯ‬ ‫ﺍﻟﺤﺎﻗﻰ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﻘﺾ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻣﻮﺯﺍﻳﻦ‬ ‫ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ ﺩﺭ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻳﺎﻻﺕ‬ ‫ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺩﺳﺘﺮﺳﻰ ﺑﻪ ﺳﻮﺩﻯ ﻛﻮﺗﺎﻩ‬ ‫ﻣﺪﺕ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﺍﺻﻮﻝ ﻳﻚ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﺳﻌﻰ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﻖ ﺍﻋﻼﻡ ﺟﻨﮓ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﺵ‬ ‫ﺩﺍﻣﻨﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺍﻋﻄﺎ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺍﻣﺘﻴﺎﺯﺍﺗﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺣﻘﻮﻕ‬ ‫ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻞ ﺑﺮﺍﻯ ﺍﺳﺮﺍﻯ ﺟﻨﮓ ﻟﺤﺎﻅ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ‬ ‫ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﺑﮕﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺍﺯ ﻛﺘﺎﺏ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﮔﺎﻩ ﻭ ﺑﻴﮕﺎﻩ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺑﻪ ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎﻯ ﺑﺎﺯﺟﻮﻳﻰ ﻗﺮﻭﻥ ﻭﺳﻄﺎﻳﻰ‬ ‫ﻭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺁﻥ ﺑﺎ ﺗﻜﻨﻴﻚﻫﺎﻯ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺩﺭ ﮔﻴﺘﻤﻮ ﺑﻪ‬ ‫ﭘﻴﺶ ﻣﻰﺭﻭﺩ‪ ،‬ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺗﺼﻮﻳﺮﮔﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺍﺳﺘﺮﺱﺯﺍ‬ ‫ﻭ ﺑﻬﺖﺁﻭﺭﻯ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺁﻥ ﻳﻚ ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺍﻧﺴﺎﻧﻰ‬ ‫ﺑﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰﻯ ﺍﻗﺮﺍﺭ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻰﺟﻬﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﻣﺘﻬﻢ‬ ‫ﻣﻰﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻛﻪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻓﺼﻞﻫﺎﻯ ﻗﺒﻞ ﻣﺴﺘﻨﺪ‬ ‫ﺳﺨﻦ ﻣﻰﮔﻮﻳﺪ‪ ،‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﺄﻣﻠﻰ ﺩﻗﻴﻖ‬ ‫ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎﺕ ﻭ ﻭﻳﮋﮔﻰﻫﺎﻯ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻭ ﺗﻌﺪﻳﻞ‬ ‫ﺑﺎﺯﭘﺮﺳﺎﻥ ﻭ ﻣﻔﺴﺮﺍﻥ ﺟﻮﺍﻥ ﻭ ﻧﻴﺰ ﻣﺘﺮﺟﻤﺎﻥ ﮔﻴﺘﻤﻮ‪،‬‬ ‫ﻇﺮﺍﻳﻒ ﺑﻴﺸﺘﺮﻯ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻧﺤﻮﻩ ﺑﺎﺯﺟﻮﻳﻰﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﮔﺎﻥ‬ ‫ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻰﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﺎ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻧﻜﺎﺕ‪ ،‬ﻣﺸﺨﺼﻪﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﻭ ﮔﺎﻩ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎ ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ‬ ‫ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﮔﻔﺘﻪ ﻭ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺰﺍﻥ‬ ‫ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪﻯ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺍﺯ ﺑﺎﺯﺟﻮﻳﻰﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ‬ ‫ﭼﺎﻟﺶ ﻛﺸﻴﺪﻩ ﻭ ﺍﺯ ﻗﻮﻝ ﻳﻜﻰ ﺍﺯ ﻣﺄﻣﻮﺭﻥ ﺍﻃﻼﻋﺎﺗﻰ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﻰﻛﻨﺪ‪» :‬ﻣﻦ ﻗﻮﻳ ًﺎ ﺗﺮﺩﻳﺪ‬ ‫ﺩﺍﺭﻡ ﻛﻪ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖﺷﺪﮔﺎﻥ ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ ﺍﺯ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ‬ ‫ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪﻯ ﻣﻄﻠﻊ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﺍﮔﺮ ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺯﻧﺪﺍﻧﻴﺎﻥ‬ ‫ﭼﻨﻴﻦ ﺍﺩﻋﺎﻳﻰ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﭘﻰ ﻛﺴﺐ ﺍﻣﺘﻴﺎﺯ ﻭ ﻳﺎ‬ ‫ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻯ ﺍﺯ ﺭﻓﺘﺎﺭﻫﺎﻯ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪﻯ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺯﻧﺪﺍﻥ ﻧﻬﺎﺩﻳﻨﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ 2«.‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﻳﮕﺮ‪ ،‬ﮔﻴﺘﻤﻮ‬ ‫ﺟﺒﻬﻪ ﻛﻮﭼﻜﻰ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺗﻮﺟﻪ ﻫﻤﮕﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﻭ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﺗﺐ ﺑﺎ ﺍﻫﻤﻴﺖﺗﺮ ﻣﻨﺤﺮﻑ‬

‫ﻣﻰﺳﺎﺯﺩ ﻭ ﺍﺑﻬﺎﻣﻰ ﻛﻪ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺍﻟﻘﺎﮔﺮ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺗﺼﻮﺭ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﺨﺼﻴﺖﻫﺎﻯ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻬﻤﻰ ﺩﺭ ﺁﻥ‬ ‫ﻧﮕﻬﺪﺍﺭﻯ ﻣﻰﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﻃﺮﺡ ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ‬ ‫ﺁﺯﺍﺩﻯ ﺍﺳﺮﺍﻯ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻰ ﻛﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻣﻮﺿﻊﮔﻴﺮﻯ‬ ‫ﺻﺮﻳﺢ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﻧﮕﻠﻴﺲ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻮﺿﻊ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺩﻳﻮﺍﻥ‬ ‫ﻋﺎﻟﻰ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﺗﻮﻗﻴﻒ‬ ‫ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖﺷﺪﮔﺎﻥ‪ ،‬ﺭﻭﻯ ﻣﻰﺩﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻌﺎﻧﻰ‬ ‫ﻣﺘﻌﺪﺩﻯ ﺭﺍ ﺑﺮﺍﻯ ﺧﻠﻴﺞ ﮔﻮﺁﻧﺘﺎﻣﻮ ﺫﻛﺮ ﻣﻰﻛﻨﺪ؛ ﺍﺯ‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺧﻠﻴﺞ ﮔﻮﺁﻧﺘﺎﻣﻮ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﻰﮔﻨﺎﻩ‬ ‫ﺭﺍ ﻣﺘﻼﺷﻰ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮﺍﻯ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩﻫﺎﻯ ﺁﻧﺎﻥ ﻧﺴﺨﻪ‬ ‫ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﻭ ﭘﻴﭽﻴﺪﻩﺍﻯ ﺍﺯ ﻓﻘﺪﺍﻥ ﻭ ﺑﻰﺛﺒﺎﺗﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﺭﻣﻐﺎﻥ‬ ‫ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﻳﮕﺮ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻜﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻳﻚ‬ ‫ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺤﺮک ﺩﺭ ﮔﺴﺘﺮﻩ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻰ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ‪،‬‬ ‫ﺟﻠﻮﻩﻫﺎﻯ ﻣﺘﻨﻮﻉ ﻭ ﺗﺎﺯﻩﺍﻯ ﺍﺯ ﺧﺸﻢ ﺿﺪﺁﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻰ ﺭﺍ‬ ‫ﻣﻮﺟﺐ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍﻯ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻭﺏﺳﺎﻳﺖﻫﺎﻯ‬ ‫ﺍﺳﻼﻣﻰ ﻭ ﻣﻄﺒﻮﻋﺎﺕ ﻋﺮﺑﻰ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻜﺘﻪ‬ ‫ﺁﻏﺎﺯﻳﻦ ﺟﻬﺎﺩ ﻭ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﻳﺎﺩ ﻣﻰﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﻣﺠﻤﻮﻉ ﺁﻧﭽﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ ﺍﺯ ﺍﺑﺘﺪﺍ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻬﺎﻯ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ ﻗﺼﺪ ﺑﻴﺎﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﻳﻦ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻣﺴﻠﻢ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﻧﺤﻮﻩ ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺑﺎ ﺑﺎﺯﺩﺍﺷﺖ ﺷﺪﮔﺎﻥ ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ‬ ‫ﺑﻰﻫﻴﭻ ﺗﺮﺩﻳﺪﻯ ﻛﻨﻮﺍﻧﺴﻴﻮﻥ ژﻧﻮ ﻭ ﭘﺮﻭﺗﻜﻞﻫﺎﻯ‬ ‫ﺍﻟﺤﺎﻗﻰ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﻘﺾ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻣﻮﺯﺍﻳﻦ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﺸﺮ‬ ‫ﺩﺭ ﺗﻘﺎﺑﻞ ﺁﺷﻜﺎﺭ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻭﺍﻗﻌﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻳﺎﻻﺕ ﻣﺘﺤﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺩﺳﺘﺮﺳﻰ ﺑﻪ‬ ‫ﺳﻮﺩﻯ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻣﺪﺕ ﻭ ﺑﺎ ﺗﻜﻴﻪ ﺑﺮ ﺍﺻﻮﻝ ﻳﻚ ﺟﺎﻧﺒﻪ‬ ‫ﺳﻌﻰ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﺗﺎ ﺣﻖ ﺍﻋﻼﻡ ﺟﻨﮓ ﻭ ﮔﺴﺘﺮﺵ‬ ‫ﺩﺍﻣﻨﻪ ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻯ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻧﻈﺎﻣﻰ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺧﻮﺩ ﺍﻋﻄﺎ ﻛﺮﺩﻩ‬ ‫ﻭ ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺍﻣﺘﻴﺎﺯﺍﺗﻰ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺣﻘﻮﻕ ﺑﻴﻦﺍﻟﻤﻠﻞ ﺑﺮﺍﻯ‬ ‫ﺍﺳﺮﺍﻯ ﺟﻨﮓ ﻟﺤﺎﻅ ﻣﻰﻛﻨﻨﺪ ﻧﺎﺩﻳﺪﻩ ﺑﮕﻴﺮﺩ؛ ﺍﺻﻮﻟﻰ‬ ‫ﻛﻪ ﺍﺯ ﺭژﻳﻢ ﻗﺎﻧﻮﻧﻰ ﺟﺪﻳﺪ ﺧﺒﺮﮔﺎﻥ ﺳﻴﺎﺳﻰ ﺩﻭﻟﺖ‬ ‫ﻧﻮﻣﺤﺎﻓﻈﻪﻛﺎﺭ ﺑﻮﺵ ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﮔﻔﺘﻨﻰ ﺍﺳﺖ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺭﻭﺍﻧﻰ ﺍﺯ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺑﻪ‬ ‫ﻫﻤﺖ ﺩﻛﺘﺮ ﻧﺠﻠﻪ ﺧﻨﺪﻕ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﻴﺎﺭ ﮔﺮﻭﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﺳﻴﺎﺳﻰ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﻭ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭﺍﺗﻰ ﺍﻣﻴﺮﻛﺒﻴﺮ‬ ‫ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﮔﻮﺍﻧﺘﺎﻧﺎﻣﻮ‪ :‬ﺟﻨﮓ ﺁﻣﺮﻳﻜﺎ ﻋﻠﻴﻪ ﺣﻘﻮﻕ‬ ‫ﺑﺸﺮ«‪ ،‬ﺩﺭ ﺯﻣﺴﺘﺎﻥ ‪ 1385‬ﺭﻭﺍﻧﻪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﭘﯽﻧﻮﺷﺖﻫﺎ‪:‬‬ ‫‪1. David Rose, Guantanamo: America’s War on Human Rights, New Press, 2006, p.71.‬‬ ‫‪2. Op. Cit., P. 110.‬‬

‫‪٨٣‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻣﻌﺮﻓﯽﮐﺘﺎﺏ‬

‫ﻫﻴﺪﮔﺮ ﻣﺘﺄﺧﺮ‬ ‫ﺯﻫﺮﺍ ﮔﻠﭙﺎﻳﮕﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺍﺭﺷﺪ ﻓﻠﺴﻔﻪ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﻩ‪ :‬ﺟﻮﺭﺝ ﭘﺎﺗﻴﺴﻮﻥ‬ ‫ﻧﺎﺷﺮ‪ :‬ﺭﺍﺗﻠﺞ‬ ‫ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺻﻔﺤﺎﺕ‪230 :‬‬ ‫ﭼﺎپ ﻧﺨﺴﺖ‪2002 :‬‬ ‫ﻗﻴﻤﺖ ﭘﺸﺖ ﺟﻠﺪ‪ 24/95 :‬ﺩﻻﺭ‬

‫ﻣﺎﺭﺗﻴﻦ ﻫﻴﺪﮔﺮ )‪ 1976-1889‬ﻡ( ﺍﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪ‬ ‫ﻭ ﻓﻴﻠﺴﻮﻑ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺑﺰﺭﮔﺘﺮﻳﻦ ﻣﻨﺘﻘﺪﺍﻥ‬ ‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻚ ﻋﻘﻞ ﺑﺎﻭﺭ ﻏﺮﺏ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻭ ﺑﺎ ﺍﻋﻼﻡ‬ ‫ﺷﻜﺴﺖ ﭘﺮﻭژﻩﺍی ﻛﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﺳﻮژﻩ ﻣﺤﻮﺭی ﺩﺭ‬ ‫ﺟﻬﺎﻥ ﻏﺮﺏ ﭘﺎی ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺁﻥ ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ‬ ‫ﻣﻨﺸﺄ ﺍﺻﻠﻲ ﺑﺤﺮﺍﻥﻫﺎ ﻭ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻛﻪ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺎ ﺁﻥ‬ ‫ﺭﻭﺑﻪﺭﻭﺳﺖ‪ ،‬ﭘﺎﻳﻪﻫﺎی ﻇﺎﻫﺮﺍ ً ﻣﺴﺘﺤﻜﻢ ﺣﻜﻮﻣﺖ ﺩﻭ‬ ‫ﻫﺰﺍﺭ ﺳﺎﻟﻪ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ ﻣﺘﺰﻟﺰﻝ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺑﺎ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩ ﺷﺪﻳﺪ ﺍﺯ ﻣﺪﻳﻨﻪ ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻓﺎﺿﻠﻪ ﻣﺪﺭﻥ‬ ‫ﻏﺮﺏ‪ ،‬ﺁﻭﺍﺭﮔﻲ ﻭ ﻏﺮﺑﺖ ﻏﻢ ﺑﺎﺭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺭ ﺁﻥ‪ ،‬ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ‬ ‫ﻗﺎﻟﺒﻲ ﻭ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪﺍﺵ ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺍﻳﺪﻩﻫﺎ ﻭ‬ ‫ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻲﺑﻨﻴﺎﺩ ﻭ ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺍﺯ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﺴﺘﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻧﻘﻼﺑﮕﺮی ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﺑﺪﻳﻊ‬ ‫ﺳﻮﺩﺍی ﺩﺭ ﺍﻓﻜﻨﺪﻥ ﻃﺮﺣﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻃﺮﺣﻲ‬ ‫ﻛﻪ ﻭﺻﻒ ﺧﺎﺻﺶ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺑﻮﺩﻥ‪ ،‬ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﺩﻳﮕﺮ‬ ‫ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﻭ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺗﺄﻣﻠﻲ ﻏﻴﺮﺍﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﻫﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺟﻬﺎﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﻛ ً‬ ‫ﻼ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ‬ ‫ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺑﺎ ﺗﺴﻠﻂ ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ﻣﻔﻬﻮﻡﻣﺤﻮﺭ ﺩﺭ‬ ‫ﺟﻬﺎﻥ ﻏﺮﺏ‪ ،‬ﺭﺧﺴﺎﺭ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻫﺴﺘﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺶﻓﺮﺽﻫﺎ‬ ‫ﻭ ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻲ ﺫﻫﻨﻲ‪ -‬ﺣﺼﻮﻟﻲ ﻣﻐﺒﻮﻥ ﮔﺸﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻤﺎﻉ ﻧﺪﺍی ﺧﺎﻣﻮﺵ ﺁﻥ ﻭ ﺗﻘﺮﺏ ﺑﻪ ﺳﺎﺣﺖ‬

‫ﻗﺪﺱ ﻭ ﺳﻜﻮﻧﺖ ﺩﺭ ﺩﺍﻣﺎﻥ ﺣﻘﻴﻘﻲﺍﺵ ﺑﻪ ﺗﻄﻬﻴﺮ ﺁﻥ‬ ‫ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎی ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺑﻪ ﺩﺷﻮﺍﺭ ﺑﻮﺩﻥ ﺷﻬﺮﺕ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪،‬‬ ‫ﺍﻭ ﺍﺯ ﻣﻌﺪﻭﺩ ﺍﻧﺪﻳﺸﻤﻨﺪﺍﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻋﺼﺮ ﺟﺪﻳﺪ ﺁﺭﺍ‬ ‫ﻭ ﻧﻈﺮﻳﺎﺗﺶ ﺑﺮ ﺣﻮﺯﻩﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻜﺮی– ﻓﻠﺴﻔﻲ‬ ‫ﺗﺄﺛﻴﺮی ﺑﺴﺰﺍ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺣﻴﺎﺕ ﻓﻜﺮی ﺍﻭ ﺭﺍ ﻏﺎﻟﺒ ًﺎ‬ ‫ﺑﻪ ﺩﻭ ﺩﻭﺭﻩ )ﻣﺘﻘﺪﻡ ﻭ ﻣﺘﺄﺧﺮ( ﻭ ﺑﻌﻀ ًﺎ ﺑﻪ ﺳﻪ ﺩﻭﺭﻩ‬ ‫)ﻣﺘﻘﺪﻡ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻭ ﻣﺘﺄﺧﺮ( ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﻓﻜﺮی ﺍﻭ ﺩﺭ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩﻫﺎ ﻣﺴﺄﻟﻪ‬ ‫ﻏﻔﻠﺖ ﺍﺯ ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺁﻥ ﻭ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺭﻳﺸﻪﻫﺎ ﻭ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻋﻮﺍﺭﺽ ﻭ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺨﺮﺏ ﻭ ﻣﺼﻴﺒﺖﺑﺎﺭ ﭼﻨﻴﻦ ﻏﻔﻠﺘﻲ‬ ‫ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﻭ ﺗﺒﻌ ًﺎ ﺧﺴﺮﺍﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﻭﺍﺳﻄﻪ ﺁﻥ ﺑﺮ‬ ‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻚ ﻏﺮﺏ ﻭﺍﺭﺩ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺍﺛﺮ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺩﺭ ﺣﻴﺎﺕ ﻓﻜﺮی ﻣﺘﻘﺪﻣﺶ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ »ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ« ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺟﻠﺪ ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫]ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺗﻨﻬﺎ ﺟﻠﺪ[ ﺁﻥ ﺿﻤﻦ ﻃﺮﺡ ﻣﺴﺄﻟﻪ‬ ‫ﻫﺴﺘﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻨﻴﺎﺩﻳﻦ ﻭ ﺗﺬﻛﺎﺭ ﻓﺮﺍﻣﻮﺷﻲ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻛﻞ‬ ‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻚ ﻏﺮﺏ‪ ،‬ﻗﺼﺪ ﺍﻳﻀﺎﺡ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ‬ ‫ﺁﻥ ﺭﺍ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻫﺪﻑ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﺣﻴﺎﺕ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻥ )ﺩﺍﺯﺍﻳﻦ( ﻭ ﺣﺎﻻﺕ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻭ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪.‬‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞﮔﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺣﻴﺎﺕ ﻓﻜﺮی ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺑﻌﻀ ًﺎ ﻗﺎﺋﻞ ﺑﻪ‬

‫‪٨٤‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺑﺎ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩ ﺷﺪﻳﺪ ﺍﺯ ﻣﺪﻳﻨﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻇﺎﻫﺮ ﻓﺎﺿﻠﻪ ﻣﺪﺭﻥ ﻏﺮﺏ‪،‬‬ ‫ﺁﻭﺍﺭﮔﻲ ﻭ ﻏﺮﺑﺖ ﻏﻢ ﺑﺎﺭ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺭ‬ ‫ﺁﻥ‪ ،‬ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﻗﺎﻟﺒﻲ ﻭ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی‬ ‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪﺍﺵ ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺍﻳﺪﻩﻫﺎ‬ ‫ﻭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎﻳﻲ ﺑﻲﺑﻨﻴﺎﺩ ﻭ ﺑﺮﻳﺪﻩ ﺍﺯ‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻫﺴﺘﻲ ﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﺍﻧﻘﻼﺑﮕﺮی‬ ‫ﻣﻲﻣﺎﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﺮﺿﻪ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی‬ ‫ﺑﺪﻳﻊ ﺳﻮﺩﺍی ﺩﺭ ﺍﻓﻜﻨﺪﻥ ﻃﺮﺣﻲ‬ ‫ﺟﺪﻳﺪ ﺭﺍ ﺩﺍﺭﺩ‪ ،‬ﻃﺮﺣﻲ ﻛﻪ ﻭﺻﻒ‬ ‫ﺧﺎﺻﺶ ﺩﺭ ﺭﺍﻩ ﺑﻮﺩﻥ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍی‬ ‫ﺩﻳﮕﺮ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﻭ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺗﺄﻣﻠﻲ‬ ‫ﻏﻴﺮﺍﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻫﺴﺘﻲ‪،‬‬ ‫ﺟﻬﺎﻥ‪ ،‬ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﻛ ً‬ ‫ﻼ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻳﻚ ﺩﻭﺭﻩ ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﻛﻪ ﻣﻮﺳﻮﻡ ﺑﻪ ﺩﻭﺭﻩ‬ ‫ﭼﺮﺧﺶ ﻳﺎ ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻧﺘﺸﺎﺭ ﺟﻠﺪ ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ »ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ«‬ ‫ﺷﺮﻭﻉ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺣﺪﻭﺩﺍ ً ﺗﺎ‬ ‫ﺳﺎﻝ ‪ 1935‬ﺍﺩﺍﻣﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺑﻪ ﺟﺎی‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭﻫﺎی ﻭﺟﻮﺩی‬ ‫ﺩﺍﺯﺍﻳﻦ ﺑﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻌﻨﺎ ﻭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺑﺮﺗﺮ ﺧﻮﺩ ﻫﺴﺘﻲ ﻭ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺧﺎﺹ ﺩﻳﮕﺮ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺭﻳﺸﻪﻫﺎی‬ ‫ﺯﺑﺎﻧﻲ ﺁﻧﻬﺎ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ‪ 1935‬ﻣﺒﺪﺃ ﺷﺮﻭﻉ ﺣﻴﺎﺕ ﻓﻜﺮی ﻫﻴﺪﮔﺮ‬ ‫ﻣﺘﺄﺧﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺷﻴﻮﻩ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ‬ ‫ﺁﺷﻜﺎﺭﺍ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍﻳﺞ ﻭ ﻣﺘﻌﺎﺭﻑ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻓﻼﺳﻔﻪ‬ ‫ﺗﻔﺎﻭﺕ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﺧﺎﺹ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﻌﺮ‬ ‫ﻭ ﺷﺎﻋﺮی‪ ،‬ﺳﺨﻨﺎﻥ ﺭﻣﺰﺁﻣﻴﺰ ﻭ ﻛﻼﻡ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﺷﺒﺎﻫﺖ‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﺟﺎی ﻃﺮﺡ ﻣﺴﺄﻟﻪ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ ﺍﺯ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺍﻣﺮ ﻗﺪﺳﻲ‬ ‫ﻳﺎ ﻣﻘﺪﺱ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺍﺯ ﺧﺪﺍی ﻭﺍﺣﺪی ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﻭﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻧﺠﺎﺕ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻣﺎ ﺍﻳﻨﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺼﻴﺮﺕ‬ ‫ﻭ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﻭ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﻭ ﺍﻣﺎ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺑﻴﺎﻥ ﻣﻮﺟﺰ ﻭ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻣﻄﺎﻟﺐ‬ ‫ﻓﻮﻕ‪ ،‬ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺯﻣﻴﻨﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍی ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫»ﻫﻴﺪﮔﺮ ﻣﺘﺎﺧﺮ« ﺍﺛﺮ ﺟﻮﺭﺝ ﭘﺎﺗﻴﺴﻮﻥ‪.‬‬ ‫ﺟﻮﺭﺝ ﭘﺎﺗﻴﺴﻮﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﺑﺮﺍﺳﺎﺱ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﺁﺛﺎﺭ ﻣﺘﺄﺧﺮ ﻫﻴﺪﮔﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻘﺸﻪ ﻓﻜﺮی ﻭ‬ ‫ﻣﺤﻮﺭﻫﺎی ﻋﻤﺪﺗ ًﺎ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩی ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﺍﻭ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﺍﺳﺘﻴﻼی ﻋﻘﻼﻧﻴﺖ ﻣﻔﻬﻮﻡﻣﺤﻮﺭ ﻭ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﻏﺮﺏ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪.‬‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ ﻣﺬﻛﻮﺭ ﻣﺸﺘﻤﻞ ﺑﺮ ﻳﻚ ﭘﻴﺸﮕﻔﺘﺎﺭ ﻛﻮﺗﺎﻩ ﻭ‬

‫‪ 8‬ﻓﺼﻞ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﻧﺨﺴﺖ ﻛﺘﺎﺏ ﺑﺎ‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﺁﻳﺎ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﻣﺘﺄﺧﺮ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ؟« ﺷﺮﻭﻉ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻣﺆﻟﻒ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺧﻄﺮﺍﺗﻲ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺑﻮﺍﺳﻄﻪ‬ ‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی ﺟﺪﻳﺪ‪،‬‬ ‫ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺗﻬﺪﻳﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﻋﻠﻞ ﺭﻳﺸﻪﺍی ﺁﻥ ﻭ ﺧﻄﺮ ﻇﻬﻮﺭ ﭘﺪﻳﺪﻩ ﻗﺎﻟﺐﺑﻨﺪی ﻭ‬ ‫ﺩﻳﺪﻥ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍی ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺪﺍﻥ ﺷﻜﻞ ﺩﺍﺩﻩﺍﻳﻢ ﻭ‬ ‫ﺑﺤﺮﺍﻥﻫﺎی ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺍﺟﻤﺎ ً‬ ‫ﻻ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺩﻭﺭﻩﻫﺎی ﺣﻴﺎﺕ ﻓﻜﺮی‬ ‫ﻫﻴﺪﮔﺮ‪ ،‬ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﺮگ ﻭ ﻧﮕﺎﻩ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩی ﺍﻭ ﺍﺯ ﺯﻭﺍﻳﺎی‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺑﻪ ﺟﻬﺎﻥ ﻏﺮﺏ ﻭ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻜﻲ ﺁﻥ‬ ‫ﺑﺤﺚ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻓﺼﻞ ﺩﻭﻡ ﻛﺘﺎﺏ‪» ،‬ﺳﺎﻝ ‪ 1933‬ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﻥ« ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﺆﻟﻒ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺩﻭﺭﻩﺍی ﺍﺯ‬ ‫ﺣﻴﺎﺕ ﻓﻜﺮی ﻫﻴﺪﮔﺮ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎﻅ ﺳﻴﺎﺳﻲ‪،‬‬ ‫ﺑﺤﺚﺑﺮﺍﻧﮕﻴﺰﺗﺮﻳﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺣﻴﺎﺕ ﺍﻭ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﺆﻟﻒ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺿﻤﻦ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﻣﺠﻤﻞ‬ ‫ﺍﺯ ﺁﺭﺍ ﻭ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻫﻴﺪﮔﺮ‪ ،‬ﺑﻪ ﻃﺮﺡ ﻭ‬ ‫ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺳﺆﺍﻻﺕ ﻭ ﺍﺑﻬﺎﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺍﻭ ﺑﺎ‬ ‫ﺣﺰﺏ ﻧﺎﺳﻴﻮﻧﺎﻝ ﺳﻮﺳﻴﺎﻟﻴﺴﻢ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﺗﺼﺪی ﺭﻳﺎﺳﺖ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻫﻴﺘﻠﺮ ﺍﺯ ﺳﻮی ﺍﻭ‪ ،‬ﻛﻨﺎﺭﻩﮔﻴﺮی ﺳﺮﻳﻌﺶ ﺍﺯ‬ ‫ﺁﻥ‪ ،‬ﺳﻜﻮﺕ ﺳﻨﮕﻴﻨﺶ ﺣﺘﻲ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺷﻜﺴﺖ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺣﻜﻮﻣﺖ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺩﻻﻳﻞ ﻭ ﺗﻮﺿﻴﺤﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻋﺮﺿﻪ ﺩﺍﺷﺖ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺤﺚ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺑﻪﺧﺼﻮﺹ ﻣﻮﺿﻊ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩی ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ‬ ‫ﻣﺪﺭﻧﻴﺘﻪ‪ ،‬ﺁﺛﺎﺭ ﻭ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﻥ‪ ،‬ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻭ‬ ‫ﻧﻤﻮﺩﻫﺎ ﻭ ﺗﺠﻠﻴﺎﺕ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﺶ )ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯی‬ ‫‪1-The Later Heidegger‬‬ ‫‪2-George Pattison‬‬

‫‪٨٥‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺳﺎﻝ ‪ 1935‬ﻣﺒﺪﺃ ﺷﺮﻭﻉ ﺣﻴﺎﺕ ﻓﻜﺮی ﻫﻴﺪﮔﺮ ﻣﺘﺄﺧﺮ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺷﻴﻮﻩ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﻭ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺩﻭﺭﻩ ﺁﺷﻜﺎﺭﺍ ﺑﺎ ﺯﺑﺎﻥ ﺭﺍﻳﺞ ﻭ ﻣﺘﻌﺎﺭﻑ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻓﻼﺳﻔﻪ ﺗﻔﺎﻭﺕ ﭘﻴﺪﺍ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ‬ ‫ﺧﺎﺹ ﺑﻪ ﺯﺑﺎﻥ ﺷﻌﺮ ﻭ ﺷﺎﻋﺮی‪ ،‬ﺳﺨﻨﺎﻥ ﺭﻣﺰﺁﻣﻴﺰ ﻭ ﻛﻼﻡ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﺷﺒﺎﻫﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ .‬ﺍﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻪ ﺟﺎی ﻃﺮﺡ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﻣﻮﺟﻮﺩﺍﺕ ﺍﺯ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺍﻣﺮ ﻗﺪﺳﻲ ﻳﺎ‬ ‫ﻣﻘﺪﺱ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺧﺪﺍی ﻭﺍﺣﺪی ﺳﺨﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺗﻨﻬﺎ ﺍﻭﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﺎ ﺭﺍ ﻧﺠﺎﺕ ﺩﻫﺪ ﻭ ﻣﺎ ﺍﻳﻨﻚ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺼﻴﺮﺕ ﻭ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﺍﻭ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪.‬‬ ‫ﻣﺪﺭﻥ‪ ،‬ﺭﻭﺵﻫﺎی ﺟﺪﻳﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻏﺬﺍ‪ ،‬ﻛﺸﺘﺎﺭﻫﺎی‬ ‫ﺩﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﻲ ﻭ‪ (...‬ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻫﺘﻚ ﺣﺮﻣﺖ ﻣﺮگ‬ ‫ﻭ ﺯﻳﺎﺭﺗﮕﺎﻩ ﻣﻘﺪﺱ ﺁﻥ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻭ‬ ‫ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻓﺼﻞ ﺳﻮﻡ ﻛﺘﺎﺏ »ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی« ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ‬ ‫‪1‬‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﻣﺆﻟﻒ ﺍﺯ ﺁﺭﺍء ﺧﺎﺹ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﺗﺨﻨﻪ‬ ‫ﺣﻘﻴﻘﺖ‪ ،‬ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی ﻭ ﺫﺍﺕ ﺁﻥ ﻭ ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺍﺻﻄﻼﺣﺎﺕ ﺑﻪ ﺭﻳﺸﻪﻫﺎ ﻭ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺍﺻﻴﻠﺸﺎﻥ ﺳﺨﻦ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻲﺁﻭﺭﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﭼﻬﺎﺭﻡ ﻛﺘﺎﺏ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﺩﻳﺪﻥ‬ ‫ﭼﻴﺰﻫﺎ« ﻣﺆﻟﻒ ﺑﻪ ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﺧﺎﺹ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﻫﻨﺮ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺗﻲ ﻫﻤﭽﻮﻥ‬ ‫ﭼﻴﺴﺘﻲ ﺷﻲء ﻭ ﻧﮕﺮﻳﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﭼﻴﺰﻫﺎ ﻣﻄﺮﺡ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻓﺼﻞ ﭘﻨﺠﻢ ﻛﺘﺎﺏ »ﻧﻴﭽﻪ« ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ‬ ‫ﻫﻴﺪﮔﺮ‪ ،‬ﻧﻴﭽﻪ ﺍﺯ ﺳﺎﺯﻧﺪﮔﺎﻥ ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻚ‪ ،‬ﺳﻮژﻩ ﻣﺤﻮﺭ‬ ‫ﻏﺮﺏ ﻭ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻧﻘﻄﻪ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻧﻴﭽﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ‬ ‫ﻣﺘﺎﻓﻴﺰﻳﻚ ﻏﺮﺏ ﺑﻪ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺧﻮﺩ ﻣﻲﺭﺳﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ ﺍﺯ‬ ‫ﺍﻭ ﺗﻔﻜﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺟﻬﺸﻲ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺣﻴﻄﻪ ﺟﺪﻳﺪی ﺍﺯ‬ ‫ﺗﺄﻣﻞ ﺩﺭﺍﻓﻜﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺷﺸﻢ ﻛﺘﺎﺏ »ﺁﻏﺎﺯﻩﻫﺎی ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻭ ﺩﻭﻣﻴﻦ‬ ‫ﻓﻠﺴﻔﻪ« ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ ﻫﻴﺪﮔﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﺁﻏﺎﺯﻩﻫﺎی ﻧﺨﺴﺖ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻭ ﻓﻼﺳﻔﻪ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ‬ ‫ﺳﻘﺮﺍﻁ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎی ﺧﺎﺹ ﺍﻭ ﺍﺯ ﻛﻼﻡ ﺁﻧﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻫﻔﺘﻢ‪» ،‬ﻫﻮﻟﺪﺭﻟﻴﻦ«‪ ،‬ﻣﺆﻟﻒ ﺑﻪ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ‬ ‫ﻣﺜﺒﺖ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻫﻮﻟﺪﺭﻟﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﺍﻭ‬ ‫ﺑﺮﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﻣﺘﺄﺧﺮ ﻫﻴﺪﮔﺮ‪ ،‬ﺷﻴﻮﻩ ﻫﺮﻣﻨﻮﻳﺘﻜﻲ ﺍﻭ‬ ‫ﺩﺭ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻭ ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎﻳﺶ ﺍﺯ ﺍﺷﻌﺎﺭ ﻫﻮﻟﺪﺭﻟﻴﻦ ﻭ‬ ‫ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺍﺯ ﺷﻌﺮ ﻭ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﻭ‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﺘ ًﺎ ﺩﺭ ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ ﻛﺘﺎﺏ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﻛﺪﺍﻣﻴﻦ‬

‫ﻣﺘﻔﻜﺮ؟« ﻣﺆﻟﻒ ﺿﻤﻦ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺷﻌﺮ ﺩﺭ‬ ‫ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﻣﺘﺄﺧﺮ ﻭ ﻋﺎﺭﻓﺎﻧﻪ ﺑﻮﺩﻥ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﺍﻭ‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩ‪ ،‬ﺑﻪ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺍﺳﻄﻮﺭﻩﻫﺎی ﺩﻳﻨﻲ‬ ‫ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ﻭ ﻣﻜﺎﺗﺐ ﻋﺮﻓﺎﻧﻲ ﻣﺸﺮﻕ ﺯﻣﻴﻦ ﺑﺮ‬ ‫ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﻣﺘﺄﺧﺮ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻓﺼﻞ ﺩﺭ ﻣﺒﺤﺜﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﺑﻮﻡ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻋﻤﻴﻖ«‬ ‫ﺑﻪ ﻃﺮﺡ ﻧﻈﺮﺍﺕ ﺍﻧﺘﻘﺎﺩی ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺩﺭ ﺑﺎﺏ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژی‬ ‫ﻣﺪﺭﻥ ﻭ ﺑﺤﺮﺍﻥﻫﺎی ﻣﺤﻴﻄﻲ ﺣﺎﺻﻞ ﺍﺯ ﺁﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺒﺤﺚ ﭘﺎﻳﺎﻧﻲ ﻓﺼﻞ ﻫﺸﺘﻢ ﻛﻪ ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ »ﻓﻠﺴﻔﻪ« ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﺒﺤﺚ ﻣﺆﻟﻒ ﺍﻳﻦ ﺳﻮﺍﻝ ﻛﻪ »ﺁﻳﺎ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺍﺳﺎﺳ ًﺎ ﻳﻚ‬ ‫ﻓﻴﻠﺴﻮﻑ ﺑﻮﺩﻩ« ﻣﻄﺮﺡ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺑﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﺁﻥ ﺍﻫﺘﻤﺎﻡ ﻣﻲﻭﺭﺯﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺫﻳﻞ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺻﻔﺤﻪﺍی ﺍﺯ ﻛﺘﺎﺏ »ﻫﻴﺪﮔﺮ‬ ‫ﻣﺘﺄﺧﺮ« ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ‪ .‬ﻗﺎﺑﻞ ﺫﻛﺮ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻜﺎﺕ ﺑﻴﺎﻥ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﻛﺮﻭﺷﻪﻫﺎ ﺍﺯ ﺳﻮی‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﺿﻴﺢ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺍﻓﺰﻭﺩﻩ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﺑﺎ ﺭﺟﻮﻉ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﻣﺮگ ﻛﻪ ﺍﺳﺎﺳ ًﺎ ﻣﺮﺗﺒﻂ‬ ‫ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺯﻣﺎﻧﺒﻨﺪی ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪﺍی ﻫﻤﮕﻮﻥ‬ ‫ﺍﺯ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﻭ ﮔﺴﺴﺘﮕﻲ ]ﺩﺭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﻫﻴﺪﮔﺮ‬ ‫ﻣﺘﻘﺪﻡ ﻭ ﻣﺘﺄﺧﺮ[ ﺩﺳﺖ ﻣﻲﻳﺎﺑﻴﻢ‪ .‬ﺑﺪﻭﻥ ﺷﻚ ﻣﺴﺄﻟﻪ‬ ‫ﻣﺮگ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎی ﻣﻬﻢ ﻭ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی‬ ‫ﻫﻴﺪﮔﺮ ﻣﺘﻘﺪﻡ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻄﻤﺌﻨ ًﺎ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻋﺎﻡ ﻭ ﻓﺮﺍﮔﻴﺮ‬ ‫ِ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ »ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ« ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩ ﺯﻳﺎﺩی ﻣﺮﻫﻮﻥ‬ ‫ﺗﺄﻛﻴﺪ ﺻﺮﻳﺢ ﻭی ﺑﺮ ﻣﺮگ ﺑﻪ ﻣﺜﺎﺑﻪ ﻃﺮﻳﻘﻲ ﺍﺳﺎﺳﻲ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﺻﻴﻞ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻊﺍﻟﻮﺻﻒ ﻫﻴﺪﮔﺮ‬ ‫ِ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ »ﺍﺩﺍی ﺳﻬﻤﻲ ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ« ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﻧﻔﻲ‬ ‫ﺩﺭ‬ ‫ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﺍﻧﺴﺎﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ ﻭ ﻳﺎ ﺭﻭﺍﻥﺷﻨﺎﺳﺎﻧﻪ‬ ‫ِ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ »ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﺯﻣﺎﻥ« ﻟﺤﺎﻅ ﺭﺳﺎﻟﺖ ﺁﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﺍﺯ‬ ‫ﺑﻪﻋﻨﻮﺍﻥ »ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻣﺮگ« ﻣﺮﺩﻭﺩ ﻣﻲﺷﻤﺎﺭﺩ )ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬ ‫‪1-Enframing‬‬

‫‪٨٦‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺁﺛﺎﺭ‪ ،‬ﺝ ‪ :65‬ﺹ ‪ .(283‬ﺑﺎ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻣﺮگ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺩﺭ ﺧﻮﺩ‬ ‫ِ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ »ﺍﺩﺍی ﺳﻬﻤﻲ ﺑﻪ ﻓﻠﺴﻔﻪ« ﺗﺄﻛﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺻﺮﻓ ًﺎ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭﺍﺟﺪ ﺍﻣﺘﻴﺎﺯ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺮگ‬ ‫ﻭ ﺭﻭﺑﻪ ﺭﻭ ﺷﺪﻥ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺍﺳﺖ ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻣﻮﺟﻮﺩی‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺸﺘﺎﻕ ﻫﺴﺘﻲ ﺍﺳﺖ )ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺁﺛﺎﺭ‪ ،‬ﺝ‬ ‫‪ :65‬ﺹ ‪. (230‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ ﻋﺠﻴﺐ ﻧﻴﺴﺖ ﻭﻗﺘﻲ ﻣﺎ ﺍﺯ ﻗﻮﻝ ﻭی‬ ‫ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻴﻢ ﻛﻪ ﻣﺮگ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺍﺭﻛﺎﻥ ﭼﻬﺎﺭﮔﺎﻧﻪ ﻫﺴﺘﻲ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ ...‬ﻭ ﻳﺎ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﻛﺠﺎﺳﺖ‪ ،‬ﺟﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺮﺍی ﺗﺄﻣﻞ‬ ‫ﺑﻬﺘﺮ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻩ ﻭ ﻣﺄﻣﻦ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﻋﻤﻴﻖﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻣﻌﻨﺎی ﺁﻥ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺪﺍﻧﺠﺎ ﺭﻭﻳﻢ‪ ،‬ﻭ ﺧﻮﺩ ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ‬ ‫ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ ﻛﻪ ﻣﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﺭﺳﺘﺎﻥ ﺑﺮﻭﻳﻢ‪ ،‬ﭼﺮﺍ ﻛﻪ ﺩﺭ‬

‫ﺁﻧﺠﺎ ﻣﺎ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻴﻢ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻭﺟﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻪ ﻣﺮﻭﺭ‬ ‫ﺣﻮﺍﺩﺙ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻳﻢ‪ .‬ﺣﻮﺍﺩﺛﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﻓﺎﺭﻍ‬ ‫ﺍﺯ ﺗﻔﺮﻗﻪ ﻭ ﺍﻏﺘﺸﺎﺵ ﻣﺎﺩی ﻭ ﺑﻲﻧﻈﻤﻲ ]ﻣﻮﺟﻮﺩ ﺩﺭ[‬ ‫ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮی ﻣﺪﺭﻥ‪ ،‬ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻨﺴﻴﻖ ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ]ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻣﺎ[ ﮔﺮﺩﻧﺪ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺁﻫﻨﮓ ﺩﻋﻮﺕ ﺑﻪ ﺍﻳﻨﮕﻮﻧﻪ ﺍﺯ ﺗﻌﻤﻖ ﺑﺎ‬ ‫ﺁﻫﻨﮓ ﻓﺮﺍﺧﻮﺍﻧﻲ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪﺍی ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮی ﻗﻬﺮﻣﺎﻧﺎﻧﻪ‬ ‫ِ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ »ﻫﺴﺘﻲ ﻭ‬ ‫ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﺮگ ﻧﺎﺑﻮﺩﻛﻨﻨﺪﻩﺍی ﻛﻪ ﺩﺭ‬ ‫ﺯﻣﺎﻥ« ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺧﻮﺭﺩ‪ ،‬ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﻣﻮﺭﺩ ﺭﻭﺩﺭﻭﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﺮگ ﭼﻴﺰی ﺍﺳﺖ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﻋﻤﻴﻖﺗﺮﻳﻦ ﻭﺟﻪ ﻣﻤﻜﻦ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﻣﻮﺟﺐ ﺗﻨﻮﻳﺮ ﻭ‬ ‫ﺍﻳﻀﺎﺡ ﻣﺴﺄﻟﻪ ﻫﺴﺘﻲ ﮔﺮﺩﺩ‪.‬‬

‫ﭘﻲﻧﻮﺷﺖﻫﺎ‪:‬‬

‫‪.1‬ﺟﻮﺭﺝ ﭘﺎﺗﻴﺴﻮﻥ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻛﻤﺒﺮﻳﺞ ﺩﺭ ﺯﻣﻴﻨﻪﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﻓﻠﺴﻔﻲ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺍﻟﻬﻴﺎﺕ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﻣﺪﺭﻧﻴﺘﻪ‪ ،‬ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎی ﻛﻲ ﻳﺮﻛﮕﻮﺭ‪ ،‬ﺍﮔﺰﻳﺴﺘﺎﻧﺴﻴﺎﻟﻴﺴﻢ ﺩﻳﻨﻲ‪،‬‬ ‫ﻓﻜﺮ ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺩﻳﻨﻲ ﻣﺪﺭﻥ‪ ،‬ﺩﻳﻦ ﻭ ﻫﻨﺮ ﻭ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﺩﻳﻦ ﺩﺍﺭﺍی ﺁﺛﺎﺭﻣﺘﻌﺪﺩی ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪.2‬ﺍﺻﻄﻼﺡ ﺁﻟﻤﺎﻧﻲ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺁﺛﺎﺭ ﻫﻴﺪﮔﺮ ‪ Gesa,taisgabe‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺆﻟﻒ ﺩﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺮﺍی ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻮﻕ ﺍﺯ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﺨﻔﻒ ﺁﻥ ‪FA‬‬ ‫ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻛﻪ ﺍﻟﺒﺘﻪ ﺩﺭ ﺻﻔﺤﻪﺍی ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻤﻮﻧﻪ‪ ،‬ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺷﺪﻩ ﻣﺎﺍﺻﻄﻼﺡ ﻛﺎﻣﻞ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻜﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩﺍﻳﻢ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺘﻦ )ﻛﺘﺎﺏ( ﻻﺯﻡ‬ ‫ﺍﺳﺖ ﻣﺨﻔﻒ ﻣﻌﺎﺩﻝ ﻭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺭﻭﺩ‪.‬‬ ‫‪.3‬ﺍﺻﻄﻼﺣﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴﺪﮔﺮ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺮﺍی ﻫﺴﺘﻲ ﺩﺭﺣﻴﺎﺕ ﻣﺘﺄﺧﺮ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺑﺮﺩﻩ ﺩﺭ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﺍﺻﻄﻼﺡ ‪) sein‬ﻫﺴﺘﻲ( ﻛﻪ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺣﻴﺎﺕ ﻓﻜﺮی ﻣﺘﻘﺪﻣﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﻣﻲﺑﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫‪٨٧‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺷﻮﺭﺷﻌﺮ‬

‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺁﻳﻪ ﻧﻮﺭ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﺧﺪﻳﺠﻪ ﺣﺎﺟﻴﺎﻥ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮﻯ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺁﻳﻪ ﻧﻮﺭ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻣﺎﺩﺭ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪ ﻭﻻﻳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﭘﺮﺗﻮ ﺍﺳﺮﺍﺭ ﺍﻟﻬﻲ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺧﻮﺩ ﻫﻤﻪ ﻧﻮﺭ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺩﺭ ﺻﺪﻑ ﺳﺮ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺍﺻﻞ ﻭﺟﻮﺩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺁﻳﻴﻨﻪ ﻋﺸﻖ ﺧﺪﺍ ﺭﻭی ﺯﻣﻴﻦ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺭﻧﺞ ﺗﺠﺴﻢ ﺷﺪﻩ ﻏﺮﺑﺖ ﻧﻮﺭ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﮔﻮﻫﺮ ﺣﺠﺐ ﺍﺳﺖ ﻭﻋﻔﺎﻑ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﺠﻠﻲﮔﺮ ﺣﺴﻦ ﻻﻳﺰﺍﻟﻲ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺭﻳﺸﻪ ﻫﺮ ﭘﺎﻛﻲ ﻭ ﭘﺎک ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﻄﺮ ﺩﻝ ﺍﻧﮕﻴﺰ ﺣﻴﺎ‪ ،‬ﺭﻭﺡ ﻓﻀﻴﻠﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ ﺁﻳﻪ ﺗﻄﻬﻴﺮ ﻭﻻﻳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺷﺄﻥ ﻧﺰﻭﻝ ﻫﻤﻪ ﻗﺮﺁﻥ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻧﻮﺭ ﺗﺠﻠﻲ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺁﻳﻪ ﻧﻮﺭ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻣﻈﻬﺮی ﺍﺯ ﻧﻮﺭ َﻋﻠﻲ ﻧُﻮﺭ‬ ‫ﻮﺭ ِﻣ َﻦ ﺍﻟﻨُﻮﺭ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺧﻮﺩ َﺧ َ‬ ‫ﻠﻖ ﺍﻟﻨُ َ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺭﻭﺡ ﺣﻴﺎﺕ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺍﻟﻬﻲ‬ ‫ﺍَﻧ َﺰﻝ ﺍﻟﻨُﻮﺭ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻣﺎﻳﻪ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﻫﺮ ﺧﺎﻃﺮ ﻣﺴﻜﻴﻦ‪ ،‬ﺩﺭﺩ ﺭﺍ ﻣﺎﻳﻪ ﺗﺴﻜﻴﻦ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻓﺨﺮ ﻫﻤﻪ ﻛﻮﻥ ﻭ ﻣﻜﺎﻥ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺭﻭﻳﺶ ﺗﻘﺪﻳﺲ ﻛﻼﻣﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺗﺎ ﺍﺑﺪ ﺛﺒﺖ ﺷﺪ ﻭ‬ ‫ﺩﺭ ﻫﻤﻪ ﺟﺎ ﭼﻮﻥ ﮔﻞ ﺧﻮﺭﺷﻴﺪ ﺩﺭﺧﺸﻴﺪ‬ ‫»ﻓﺎﻃﻤﻪ ﺍﻡﺍﺑﻴﻬﺎ ﻭ ﺍﺑﻮﻫﺎ ﺑﻔﺪﺍﻫﺎ«‬

‫‪٨٨‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺷﻮﺭﺷﻌﺮ‬

‫ﺭﻗﺺ ﻧﻮﺭ‬ ‫ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﺩﻛﺘﺮی ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫ﭘﺸﺖ ﻛﻮﻩﻫﺎﻯ ﻣﻐﺮﺑﻰ‬ ‫ﻣﺮﺩ‬ ‫ﺧﺴﺘﻪ ﺍﺯ ﺩﻭﺑﺎﺭﮔﻰ‬ ‫ﺧﺴﺘﻪ ﺍﺯ ﺩﻭﺑﺎﺭﮔﻰ ﻭ ﻣﺮﮔﺒﺎﺭﮔﻰ ﺯﻧﺪﮔﻰ‬ ‫ﻏﺮﻭﺏ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﻪ ﺭﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ ﻭ ﻛﺒﻮﺩ‬ ‫ﺳﺮﻭﺩﻩ ﺑﻮﺩ‬

‫ﻭ ﻣﺮﺩ‬ ‫ﺧﺴﺘﻪ ﺍﺯ ﺳﻜﻮﺕ ﻭ ﺗﻴﺮﮔﻰ‬ ‫ﺧﺴﺘﻪ ﺍﺯ ﺩﻭﺑﺎﺭﮔﻰ ﻭ ﻣﺮﮔﺒﺎﺭﮔﻰ‬ ‫ﺩﺭ ﺧﻴﺎﻝ ﺻﺤﻨﻪﺍﻯ ﺩﮔﺮ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﺭﺍ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩ‬ ‫ﮔﻮﺵ ﺭﺍ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ‬ ‫ﺻﺤﻨﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﺩﮔﺮ‬ ‫ﭘﺸﺖ ﻛﻮﻩﻫﺎﻯ ﻣﺸﺮﻗﻰ‬ ‫ﺭﻭﻯ ﭘﺮﺩﻩ ﺭﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ‬

‫ﻭ ﺩﺭ ﻧﮕﺎﻩ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻪ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﺍﻭ‬ ‫ﻛﺴﻰ ﻣﻴﺎﻥ ﭼﺸﻢ ﺍﻭ‬ ‫ﺧﻴﺎﻝ ﺗﻴﺮﻩ ‪ -‬ﺭﻭﺷﻦ ﺷﺐ ﻭ ﺳﺘﺎﺭﻩ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﻪ ﺭﻧﮓ ﺁﺑﻰ ﻭ ﺳﻴﺎﻩ‬ ‫ﻛﺸﻴﺪﻩ ﺑﻮﺩ‬

‫ﺻﺤﻨﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﻭ ﺩﺧﺘﺮﻯ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻫﻮﺭ‬ ‫ﺩﺧﺘﺮﻯ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻫﻮﺭ ﻭ ﺭﻗﺺ ﻧﻮﺭ‬

‫ﻭ ﺩﺭ ﺳﻜﻮﺕ ﻭﻫﻤﻨﺎک ﺻﺨﺮﻩﻫﺎ‬ ‫ﻭ ﺍﺯ ﺻﺪﺍﻯ ﻫﻮﻟﻨﺎک ﺑﺎﺩ ﻻ ﺑﻪ ﻻﻯ ﺳﻨﮓﻫﺎ‬ ‫ﻛﺴﻰ ﺩﮔﺮ ﺑﻪ ﮔﻮﺵ ﺍﻭ‬ ‫ﻧُﺘﻰ ﺑﻪ ﺭﻧﮓ ﺗﺮﺱ ﻭ ﺍﺿﻄﺮﺍﺏ‬ ‫ﺑﻪ ﺧﻮﺍﻫﺶ ﻃﻠﻮﻉ ﻧﻮﺭ ﻭ ﺁﻓﺘﺎﺏ‬ ‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺑﻮﺩ‬

‫ﺻﺤﻨﻪ ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ ﺩﮔﺮ‬ ‫ﭘﺸﺖ ﻛﻮﻩﻫﺎﻯ ﻣﺸﺮﻗﻰ‬ ‫ﺭﻭﻯ ﭘﺮﺩﻩ ﺭﻓﺘﻪ ﺑﻮﺩ‬ ‫ﻭ ﺩﺧﺘﺮﻯ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻫﻮﺭ ﻭ ﺭﻗﺺ ﻧﻮﺭ‬ ‫ﻃﻠﻮﻉ ﻣﺮﺩ ﺭﺍ‬ ‫ﺳﺮﻭﺩﻩ ﺑﻮﺩ‬ ‫‪1378‬‬

‫‪٨٩‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺷﻮﺭﺷﻌﺮ‬

‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺍﻥ‬

‫ﺯﻫﺮﺍ ﺣﻴﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﺩﻛﺘﺮی ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‬ ‫ﻓﺎﺭﺳﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬ ‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﻭ ﺍﺯ ﻗﺪﻭﻡ ﻣﺒﺎﺭک ﺍﻭ‬ ‫ﺩﺭ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻭ ﺯﻣﻴﻦ‬ ‫ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺧﺎک ﭘﺴﺖ ﻭ ﺳﻴﺎﻩ ﺑﺎ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﺑﻠﻨﺪ ﻭ ﺳﭙﻴﺪ‬ ‫ﻭ ﺯﺍﻳﺶ ﻫﺮﭼﻪ ﺳﺒﺰ ﻫﺮﭼﻪ ﺳﺮﺥ ﻫﺮﭼﻪ ﺭﻧﮓ‬ ‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺍﺯ ﻗﻄﺮﻩﻫﺎﻯ ﺧﻨﻚ‬ ‫ﺭﻭﻯ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎﻯ ﺩﺍﻍ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺍﺷﻚ‬ ‫ﭘﺸﺖ ﭘﻠﻚﻫﺎﻯ ﺧﺴﺘﻪ ﺍﺯ ﮔﺮﻳﻪ‬

‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﺑﮕﻮ ﻭ ﺍﺯ ﺳﺨﺎﻭﺕ ﺁﻥ‬ ‫ﺑﺮﺍﻯ ﺩﺳﺖﻫﺎﻯ ﺧﺎﻟﻰ ﺗﺎ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﺑﻠﻨﺪ‬ ‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﺑﮕﻮ ﻭ ﺍﺯ ﻗﻠﺐ ﻣﻬﺮﺑﺎﻥ ﺍﻭ‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻡ ﮔﺮﻳﻪ ﺑﺮ ﻣﺰﺍﺭ ﺁﺩﻡﻫﺎﻯ ﺑﻰ ﻛﺲ ﻭ ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﻫﻨﮕﺎﻡ ﮔﺮﻳﻪ ﺑﺮ ﻗﺒﺮﻫﺎﻯ ﮔﻢﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺍﻧﺒﻮﻩ ﺑﻰﻛﺴﻰ‬ ‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺍﻥ‬ ‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺍﻥ‬

‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﺑﮕﻮ ﻭ ﺍﺯ ﺻﺪﺍﻯ ﻧﻮﺍﺯﺷﮕﺮ ﺑﺎﺭﺍﻥ‬ ‫ﺑﺮﺍﻯ ﮔﻮﺵﻫﺎﻯ ﺳﺎﻛﺖ ﻭ ﻣﻨﺘﻈﺮ‬ ‫ﺍﺯ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﺑﮕﻮ ﻭ ﺍﺯ ﻃﺮﺍﻭﺕ ﺁﻥ‬ ‫ﺑﺮﺍﻯ ﺗﻦﻫﺎﻯ ﮔﺮﺩ ﻭ ﺧﺎک ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﺴﺎﻓﺮﺍﻥ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﺩﺭ ﺟﺎﺩﻩﻫﺎﻯ ﺧﺎﻛﻰ‬

‫ﻭ ﺍﮔﺮ ﻓﺮﺍﺗﺮ ﺭﻓﺘﻰ‬ ‫ﺍﺯ ﺧﺪﺍﻯ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺍﺯ ﺧﺪﺍﻯ ﻗﺒﺮﻫﺎﻯ ﺗﻨﻬﺎ‬ ‫ﺍﺯ ﺧﺪﺍﻯ ﭘﻠﻚﻫﺎﻯ ﺧﺴﺘﻪ‬ ‫ﺍﺯ ﺧﺪﺍﻯ ﻣﺴﺎﻓﺮﺍﻥ ﻏﺮﻳﺐ‬ ‫ﺑﮕﻮ‬ ‫ﺍﺯ ﺧﺪﺍﻯ ﺑﺎﺭﺍﻥ ﺑﮕﻮ‬ ‫‪1387‬‬

‫‪٩٠‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺷﻮﺭﺷﻌﺮ‬ ‫ﺯﻫﺮﻩ ﻏﻴﺎﺛﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ ﺍﺭﺷﺪ ﺯﺑﺎﻥ ﻭ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻋﺮﺑﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫ﻳﻮﺳﻔﻲ ﺩﺭ ﻗﻌﺮ ﭼﺎﻫﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻣﻨﻘﻠﺐ ﻛﻦ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺍﻥ ﺧﺴﺘﻪ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺎﺵ ﻣﺮﻫﻢ ﭘﻬﻠﻮی ﺑﺸﻜﺴﺘﻪ ﺭﺍ‬ ‫ﺩﺍﻧﻢ ﺍﺯ ﭼﺸﻤﺖ ﺟﻬﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﻳﺪﻩﺍی‬ ‫ﻇﻠﻢﻫﺎی ﻇﺎﻟﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﻳﺪﻩﺍی‬ ‫ﻫﻤﭽﻮ ﺗﻮ‪ ،‬ﻣﻦ ﻫﻢ ﺯﻏﻢ ﺁﻛﻨﺪﻩﺍﻡ‬ ‫ﻗﺼﻪی ﭘﺮ ﻏﺼﻪﺍی ﺭﺍ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩﺍﻡ‬ ‫ﻗﺮﻥﻫﺎی ﺧﻮﻥ ﻭ ﺁﺷﻮﺏ ﻭ ﺗﺒﺎﻩ‬ ‫ﻗﻠﺐﻫﺎی ﺗﻴﺮﻩ ﮔﺸﺘﻪ ﺍﺯ ﮔﻨﺎﻩ‬ ‫ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺯﻳﺮ ﺑﻤﺒﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﺩﻭﺩ‬ ‫ﻗﻄﺮﻩﻫﺎی ﺧﻮﻥ ﻭ ﺭﺧﺴﺎﺭ ﻛﺒﻮﺩ‬ ‫ﺳﻴﻨﻪﻫﺎی ﭘﺮ ﺯ ﺁﺗﺶ ﺳﻮﺧﺘﻪ‬ ‫ﻇﺎﻟﻢ ﻣﺎﻝ ﻳﺘﻴﻢ ﺍﻧﺪﻭﺧﺘﻪ‬ ‫ﺩﺳﺖﻫﺎی ﭘﺮ ﺯ ﺷﻴﻄﺎﻥ ﻭ ﺩﺭﻭﻍ‬ ‫ﺑﺮﺩﺑﺎﺭیﻫﺎی ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺯﻳﺮ ﻳﻮﻍ‬ ‫ﺟﺴﻢﻫﺎی ﭘﻮچ ﻭ ﺍﺯ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺗﻬﻲ‬ ‫ﺯﺧﻢﻫﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﺧﺮﺍﺵ ﺍﺑﻠﻬﻲ‬ ‫ﻋﻘﻞﻫﺎی ﭘﺴﺖ ﻭ ﺍﻳﻤﺎﻥﻫﺎی ﺳﺴﺖ‬ ‫ﻛﺎﺵ ﻣﻲﺑﻮﺩی ﺗﻮ ﺍﺯ ﺭﻭﺯ ﻧﺨﺴﺖ‬ ‫ﻧﺎﺟﻲ ﺍﻫﻞ ﺯﻣﻴﻦ ﻣﻬﺪی)ﻋﺞ( ﺑﻴﺎ‬ ‫ﺍﻓﺘﺨﺎﺭ ﻣﺴﻠﻤﻴﻦ ﻣﻬﺪی )ﻋﺞ( ﺑﻴﺎ‬ ‫ﺍﺯ ﻓﺮﺍﻗﺖ ﺩﻳﺪﻩﻫﺎ ﮔﺮﻳﺎﻥ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﻧﺴﻞ ﺧﺎﻛﻲ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺮﮔﺮﺩﺍﻥ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺭﻳﺴﻤﺎﻥ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﺑﺎﺯ ﻛﻦ‬ ‫ﺻﻮﺕ ﻗﺮﺁﻥ ﺭﺍ ﻃﻨﻴﻦ ﺍﻧﺪﺍﺯ ﻛﻦ‬ ‫ﺗﻴﻎ ّﺑﺮﺍﻥ ﻋﺪﺍﻟﺖ ﺩﺳﺖ ﺗﻮ‬ ‫ﻫﺴﺘﻲ ﻋﺎﻟﻢ ﻫﻤﻪ ﺍﺯ ﻫﺴﺖ ﺗﻮ‬ ‫ﺩﺭ ﺟﻬﺎﻥ ﺑﻨﻴﺎﺩ ﻋﺪﻝ ﻭ ﺩﺍﺩ ﻛﻦ‬ ‫ﻗﻠﺐﻫﺎی ﻣﺆﻣﻨﻴﻦ ﺭﺍ ﺷﺎﺩ ﻛﻦ‬

‫ﻳﻮﺳﻔﻲ ﺩﺭ ﻗﻌﺮ ﭼﺎﻫﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻋﺎﻟَﻤﻲ ﺩﺭ ﻧﻴﻤﻪ ﺭﺍﻫﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺩﺭ ﺳﻴﺎﻫﻲﻫﺎ ﻛﺴﻲ ﻧﺰﺩﻳﻚ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﻫﻴﭻ ﺻﺤﺮﺍﻳﻲ ﭼﻨﻴﻦ ﺗﺎﺭﻳﻚ ﻧﻴﺴﺖ‬ ‫ﭼﺸﻢ ﻣﻲﺑﻨﺪﻡ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺩﻧﻴﺎ ﺻﺒﻮﺭ‬ ‫ﻋﺎﺑﺮی ﻣﻲﺁﻳﺪ ﺍﺯ ﻳﻚ ﺭﺍﻩ ﺩﻭﺭ‬ ‫ﺩﻝ ﺑﻪ ﺩﺭﻳﺎی ﻭﻻﻳﺖ ﻣﻲﺯﻧﻢ‬ ‫ﻳﺎ ﺍﺑﺎﺻﺎﻟﺢ ﺻﺪﺍﻳﺖ ﻣﻲﺯﻧﻢ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺳﺨﻦ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﮔﻮﺵ ﻛﻦ‬ ‫ﺩﺭﺩ ﻣﻦ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﮔﻮﺵ ﻛﻦ‬ ‫ﺩﻳﺮﮔﺎﻫﻲ ﺧﺎک ﭘﺎﻳﺖ ﺑﻮﺩﻩﺍﻡ‬ ‫ﺳﺎﻝﻫﺎ ﻣﺴﺖ ﻭﻻﻳﺖ ﺑﻮﺩﻩﺍﻡ‬ ‫ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺟﺎﻥ ﻭ ﺩﻟﻢ ﺭﺍ ﺳﻮﺧﺘﻲ‬ ‫ﺁﺗﺸﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺩﻝ ﺍﻓﺮﻭﺧﺘﻲ‬ ‫ﻭﺍی ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺁﺗﺶ ﻛﻪ ﺑﺮﺟﺎﻧﻢ ﺯﺩی‬ ‫ﺑﺮ ﭘﺮﻳﺸﺎﻥ ﺟﺎﻥ ﺑﻴﻤﺎﺭﻡ ﺯﺩی‬ ‫ﻣﻦ ﻛﻪ ﺧﻮﺩ ﺑﻴﻤﺎﺭ ﺯﺍﺭﺕ ﺑﻮﺩﻩﺍﻡ‬ ‫ﺟﺮﻋﻪﻧﻮﺵ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭﺕ ﺑﻮﺩﻩﺍﻡ‬ ‫ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺁﺷﻔﺘﻪ ﻭ ﺯﺍﺭﻡ ﻧﻜﻦ‬ ‫ﺗﻮ ﻃﺒﻴﺒﻲ ﺩﺭﺩ ﺩﺭ ﺟﺎﻧﻢ ﻧﻜﻦ‬ ‫ﺻﺒﺮ ﻓﺮﻣﻮﺩی ﺻﺒﻮﺭی ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﻲ‬ ‫ﺭﻧﺞ ﺩﻭﺭی ﺗﺎ ﺑﻪ ﻛﻲ‬ ‫ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻭ ِ‬ ‫ﮔﻔﺘﻪ ﺑﻮﺩی ﭼﺸﻢ ﺑﺮ ﺭﺍﻫﻢ ﺑﻤﺎﻥ‬ ‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﺎﺵ ﻭ ﺳﺮ ﺭﺍﻫﻢ ﺑﻤﺎﻥ‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﺎﻥ ﭼﺸﻤﻢ ﺑﻪ ﺭﺍﻫﺖ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻣﻨﺘﻈﺮ ﺑﻬﺮ ﻧﮕﺎﻫﺖ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺩﻝ ﺗﻨﮕﻢ ﻧﻪ ﺟﺎی ﺁﻩ ﺑﻮﺩ‬ ‫ﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮ ﻋﺸﻘﺖ ﻛﻤﻲ ﺧﻮﺩﺧﻮﺍﻩ ﺑﻮﺩ‬

‫‪٩١‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻧﮏ‬

‫ﻣﻠﻮﺩی ﺧﺎﺩﻡ ﺛﺎﻣﻨﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﺍﺭﺷﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‬

‫ﺁﻓﺘﺎﺑﮕﺮﺩﺍﻥ‬ ‫ﺁﻓﺘﺎﺑﮕﺮﺩﺍﻥ ﻫﺮﮔﺰ ﺭﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻣﻌﻤﺎ ﺭﺍ ﻧﻔﻬﻤﻴﺪ ﻛﻪ ﭼﺮﺍ ﺭﺳﻮﺍﻳﻲ ﺍﻳﻦ ﻋﺸﻖ ﺑﺮ ﮔﺮﺩﻥ ﺍﻭ ﺍﻓﺘﺎﺩ ‪ ...‬ﻣﮕﺮ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﺁﻓﺘﺎﺏ ﻧﺒﻮﺩ ﻛﻪ ﻫﺮ ﺭﻭﺯ ﺷﺮﻕ ﺗﺎ ﻏﺮﺏ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻲﭘﻴﻤﻮﺩ ﺗﺎ ﻧﻮﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻫﺪﻳﻪ ﺑﺪﻫﺪ ‪...‬‬

‫ﺗﺸﻨﻪ‬ ‫ﻟﻴﻮﺍﻥ ِ‬ ‫ﺁﺏ ﻳﺦ ﺍﺯ ﮔﺮﻣﺎ ﻋﺮﻕ ﻛﺮﺩﻩ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺗﺸﻨﻪ ﻳﻚ ﺟﺮﻋﻪ ﺁﺏ ﺑﻮﺩ ‪...‬‬

‫ﺗﻘﻮﻳﻢ‬ ‫ﭼﺎﭘﺨﺎﻧﻪ ﻫﻤﻪ ﺗﻘﻮﻳﻢﻫﺎ ﺭﺍ ﻣﺜﻞ ﻫﻢ ﭼﺎپ ﻛﺮﺩ ﻭﻟﻲ ﺗﻘﻮﻳﻢ ﺭﻭﺯﻫﺎی ﻫﺮﻛﺲ ﺑﺎ ﺑﻘﻴﻪ ﻓﺮﻕ ﺩﺍﺷﺖ ‪...‬‬

‫ﺩﺭ‬ ‫ﻫﻲ ﺑﺎ ﺳﺮ ﻣﻲﺧﻮﺭﺩ ﺑﻪ ﺩﺭی ﻛﻪ ﺧﺪﺍ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﮔﺮﻳﻪ ﻣﻲﻛﺮﺩ‪ ،‬ﺑﻲﺗﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﺮﺩ‪ ،‬ﺩﻋﺎ ﻣﻲﻛﺮﺩ ‪ ...‬ﺍﻣﺎ‬ ‫ﺍﻧﮕﺎﺭ ﻫﻴﭻ ﻓﺎﻳﺪﻩﺍی ﻧﺪﺍﺷﺖ ‪ ...‬ﻓﻜﺮ ﻣﻲﻛﺮﺩ ﺧﺪﺍ ﺻﺪﺍی ﺍﻭ ﺭﺍ ﻧﻤﻲﺷﻨﻮﺩ ‪ ...‬ﻧﺎﮔﻬﺎﻥ ﭼﺸﻤﺶ ﺑﻪ ﺩﺭ ﺩﻳﮕﺮی‬ ‫ﺍﻓﺘﺎﺩ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺍﺯ ﺭﻭی ﺭﺣﻤﺘﺶ ﮔﺸﻮﺩﻩ ﺑﻮﺩ ‪ ...‬ﺳﺎﻝﻫﺎ ﺑﻌﺪ ﺣﻜﻤﺖ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺑﺴﺘﻪ ﺭﺍ ﻫﻢ ﻓﻬﻤﻴﺪ ‪...‬‬

‫ﺍﺗﺎﻗﻚ ﺯﻳﺮ ﺷﻴﺮﻭﺍﻧﻲ‬ ‫ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺍﺯ ﻫﻤﺎﻥ ﺍﻭﻝ ﺑﻪ ﺍﺗﺎﻗﻚ ﺯﻳﺮ ﺷﻴﺮﻭﺍﻧﻲ ﺣﺴﻮﺩی ﻣﻲﻛﺮﺩ‪ .‬ﭼﻮﻥ ﺍﻭ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺣﺘﻤ ًﺎ‬ ‫ﺧﻮﺷﺒﺨﺖﺗﺮ‪ ...‬ﻏﺎﻓﻞ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﺗﺎﻗﻚ ﺯﻳﺮ ﺷﻴﺮﻭﺍﻧﻲ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺯﻳﺮﺯﻣﻴﻨﻲ ﺑﻴﺶ ﻧﺒﻮﺩ ‪...‬‬

‫ﻳﻚ ﮔﺎﻡ‪ ،‬ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ‪ ،‬ﻳﻚ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻭﺝ ﺍﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﺗﺎ ﺣﻀﻴﺾ ﺷﻘﺎﻭﺕ‪ ،‬ﺍﺯ ﺍﻭﺝ ﺷﺎﺩی ﺗﺎ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻏﻢ‪ ،‬ﺍﺯ ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻗﻠﻪ ﺧﻮﺑﻲ ﺗﺎ ﻗﻌﺮ ﺑﺪی‪،‬‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻭﺝ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ ﺗﺎ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺪﺑﺨﺘﻲ‪ ،‬ﺍﺯ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺗﺎ ﺍﻧﺘﻬﺎی ﺗﻨﻔﺮ‪ ،‬ﺍﺯ ﺁﺧﺮ ﺩﺍﺭﺍﻳﻲ ﺗﺎ ﺍﻧﺘﻬﺎی‬ ‫ﻧﺪﺍﺭی ﻭ ﺍﺯ ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﺮﺩﻥ ﺗﺎ ﺗﻪ ﺑﺎﺧﺘﻦ‪ ،‬ﮔﺎﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﮔﺎﻡ‪ ،‬ﮔﺎﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻟﺤﻈﻪ ﻭ ﮔﺎﻩ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺍﺷﺘﺒﺎﻩ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬ ‫ﺍﺳﺖ ‪...‬‬

‫‪٩٢‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺁﺗﻮﺳﺎ ﻣﺤﻤﻮﺩی‪ ،‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺍﺭﺷﺪ ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎ‬

‫ﺻﺎﺑﺌﻴﻦ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺯﻣﻴﻦ‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺍﻟﻬﻲ‬ ‫ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻪ ﻭﻗﺖ‬ ‫ﺻﺒﺢ ﻭ ﻇﻬﺮ ﻭ ﻋﺼﺮ‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﻃﻮﻝ ﺳﺎﻝ ‪ 36‬ﺭﻭﺯ‬ ‫ﺍﻣﺴﺎک ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺭﻭﺯﻩ‬ ‫ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺑﺮ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪» :‬ﺭﻭﺯﻩ ﺧﻔﻴﻒ«‬ ‫ﻭ »ﺭﻭﺯﻩ ﺳﻨﮕﻴﻦ«‪ .‬ﺩﺭ‬ ‫ﺭﻭﺯﻩ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺧﻮﺭﺩﻥ‬ ‫ﻣﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺗﺨﻢ ﻣﺮﻍ ﻭ‬ ‫ﮔﻮﺷﺖ ﺣﺮﺍﻡ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺍﻟﻬﻲ ﻋﻤﺪﺗ ًﺎ ﺧﺎﺳﺘﮕﺎﻩ ﺗﻤﺪﻥﻫﺎی ﺑﺰﺭگ ﻭ ﺑﻨﺎﻡ‬ ‫ﺑﺸﺮی ﺑﻮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺟﺮﺃﺕ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﮔﻔﺖ ﺗﺎﺭ ﻭ ﭘﻮﺩ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻓﺖ ﻭ ﺳﺎﺧﺘﺎﺭ ﺩﻧﻴﺎی ﻧﻮﻳﻦ ﻣﺤﺼﻮﻝ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﻭ ﺍﺧﺘﻼﻁ‬ ‫ﺗﻤﺪﻥﻫﺎی ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻴﺎﻥ ﺗﻤﺪﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻡ ﮔﺴﺴﺖﻫﺎ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ‬ ‫ﭘﺮﻓﺮﺍﺯ ﻭ ﻧﺸﻴﺐ ﺧﻮﺩ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﺑﺴﺘﺮﻫﺎی ﺗﺠﻠﻲ‬ ‫ﺳﻨﺖﻫﺎ ﻭ ﺁﺩﺍﺏ ﻭ ﺫﺧﻴﺮﻩﻫﺎی ﻓﻜﺮی ﻭ ﺫﻫﻨﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ‬ ‫ﻭ ﺍﺯ ﻫﻤﻪ ﻣﻬﻤﺘﺮ ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ ﻣﺴﺎﻟﻤﺖﺁﻣﻴﺰ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﻄﻮﺭی ﻛﻪ ﻋﻠﻤﺎی ﺗﺎﺭﻳﺦ‪ ،‬ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺭﺍ »ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﻫﻤﺰﻳﺴﺘﻲ‬ ‫ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺍﻟﻬﻲ« ﻧﺎﻣﻴﺪﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺁﻧﭽﻪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﻲ ﻣﻲﺁﻳﺪ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩﺍی ﺍﺯ ﻓﺮﺍﺯﻫﺎی‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺘﺎﺏ ﺻﺎﺑﺌﻴﻦ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺯﻣﻴﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺁﻗﺎﻳﺎﻥ ﻣﺴﻌﻮﺩ‬ ‫ﻓﺮﻭﺯﻧﺪﻩ ﻭ ﺁﻟﻦ ﺑﺮﻭﻧﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎی ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺍﻗﻮﺍﻡ‬ ‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻭ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎی ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻫﺮﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ‬ ‫ﺍﺗﺤﺎﺩ ﻣﻠﻲ ﭘﻴﺶﺭﻭی ﺧﻮﺍﻧﻨﺪﮔﺎﻥ ﻣﺤﺘﺮﻡ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺍﺟﻤﺎﻟﻲ ﺻﺎﺑﺌﻴﻦ )ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ(‬

‫ﺗﻌﻤﻴﺪﺷﻮﻧﺪﻩ ﻳﻚ ﺍﻛﻠﻴﻞ )ﺗﺎﺝ(‬ ‫ﺑﺎ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﺩﺭﻭﻥ ﺁﺏ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺗﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﺩﺳﺖ ﺭﺍﺳﺖ )ﺩﺳﺖ ﺣﻘﻴﻘﺖ(‬ ‫ﺭﻭﺣﺎﻧﻲ ﺑﺮ ﺯﻳﺮ ﺭﻭﺳﺮیﺍﺵ ﻗﺮﺍﺭ‬ ‫ﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬

‫»ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ« ﮔﺮﻭﻫﻲ ﺍﺯ ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ ﺣﻀﺮﺕ ﻳﺤﻴﻲ )ﻉ(‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪﻫﺎی ﺩﺟﻠﻪ ﻭ ﻓﺮﺍﺕ ﺩﺭ ﻋﺮﺍﻕ‬ ‫ﻛﻨﻮﻧﻲ‪ ،‬ﻭ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻛﺎﺭﻭﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﻗﺮﻳﺐ ‪85‬‬ ‫ﻫﺰﺍﺭ ﻧﻔﺮ‪ ،‬ﺩﺭ ﻛﻤﺎﻝ ﺻﻠﺢ ﻭ ﺁﺭﺍﻣﺶ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻧﮋﺍﺩ‬ ‫ﺁﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﻭ ﻋﺪﻡ ﭘﺬﻳﺮﺵ ﻋﻀﻮ ﺟﺪﻳﺪ‬ ‫ﺩﺳﺖ ﻧﺨﻮﺭﺩﻩ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺯﺑﺎﻥ ﻣﺘﺪﺍﻭﻝ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ‬ ‫ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺯﺑﺎﻥ »ﻣﻨﺪﺍﺋﻲ« ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﺎ ﻋﺒﺎﺭﺕ‬ ‫ﻭ ﺍﻟﻔﺎﻅ ﻋﺮﺑﻲ ﻭ ﻓﺎﺭﺳﻲ ﻋﺠﻴﻦ ﮔﺸﺘﻪ ﻭ ﺍﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ ﺭﻛﻦ‬ ‫ﺩﻳﻨﻲ ﺁﻧﻬﺎ‪» ،‬ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ« ﺩﺭ ﺁﺏ ﺟﺎﺭی‪ ،‬ﻫﻨﻮﺯ ﻫﻢ ﺩﺭ‬ ‫ﺭﻭﺯﻫﺎی ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ﺑﻘﻮﺕ ﺗﻤﺎﻡ ﺍﺟﺮﺍ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺭﺋﻴﺲ ﻗﻮﻡ‬

‫‪٩٣‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻋﺮﻭﺱ ﻭ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﭘﺸﺖ ﺑﻪ ﭘﺸﺖ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻲﻧﺸﻴﻨﻨﺪ‪ .‬ﮔﻨﺠﻮﺭ‬ ‫ﺻﻴﻐﻪ ﻋﻘﺪ ﺭﺍ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ ﻭ‬ ‫ﺗﺮﻣﻴﺪﻩ ﮔﻞ ﺳﺮﺥ ﺑﺮ ﺣﺠﻠﻪ‬ ‫ﻋﺮﻭﺱ ﻣﻲﺭﻳﺰﺩ‪.‬‬

‫ﺁﻧﺎﻥ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ‬ ‫ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﻭﺭﻩ‬ ‫ﻓﻌﻠﻲ‪ ،‬ﺩﻭﺭﻩﺍی ﺩﻳﮕﺮ‬ ‫ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺎﻛﺎﻥ ﺣﻖ‬ ‫ﺯﻳﺴﺖ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﺍﺭﻧﺪ‬ ‫ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮی ﺷﻴﺘﻞ ﺁﻏﺎﺯ‬ ‫ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺗﺎ ﺑﻲﻧﻬﺎﻳﺖ‬ ‫ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻨﺎﻡ »ﺭﻳﺸﺎ ّﺍﻣﻪ« ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺣﻔﻆ ﻭ ﺻﻴﺎﻧﺖ ﻭ ﺣﻞ‬ ‫ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﺩﺭﻭﻧﻲ ﺭﺍ ﻋﻬﺪﻩﺩﺍﺭ ﺍﺳﺖ‪» .‬ﮔﻨﺠﻮﺭ«‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﺭﺗﺒﻪ ﺩﻳﻨﻲ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺁﻥ »ﺗﺮﻣﻴﺪﻩ« ﻣﺴﺌﻮﻝ‬ ‫ﺍﺟﺮﺍی ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﻭ ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻨﺎﺳﻚ‬ ‫»ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ« ﻫﺴﺘﻨﺪ‪» .‬ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ« ﺩﺭ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﺻﻨﺎﻳﻊ‬ ‫ﻣﺴﺘﻈﺮﻓﻪ ﻧﻈﻴﺮ ﻧﻘﺮﻩﻛﺎﺭی ﻭ ﺯﺭﮔﺮی ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ‬ ‫ﻛﺸﺎﻭﺭﺯی ﻭ ﺩﺍﻣﺪﺍﺭی ﻭ ﻗﺎﻳﻖﺳﺎﺯی ﻭ ﺁﻫﻨﮕﺮی‬ ‫ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻨﺪ ﻭﻟﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻴﺎﻥ ﺍﺧﻴﺮ ﻧﺴﻞ ﺟﻮﺍﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻋﻠﻮﻡ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻭ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻭ ﺗﺠﺎﺭﺕ ﻋﻼﻗﻪ‬ ‫ﺑﻴﺸﺘﺮی ﻧﺸﺎﻥ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ‪ .‬ﻛﺘﺎﺏ ﺍﺻﻠﻲ »ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ«‬ ‫ﺑﻨﺎﻡ »ﮔﻨﺰﺍﺭﺑﺎ« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﮔﻨﺞ ﻋﻈﻴﻢ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ‬ ‫ﺣﺎﻭی ﺍﻫﻢ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﻭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺩﻳﻨﻲ‪ ،‬ﺍﻟﻬﻴﺎﺕ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ‬ ‫ﻗﻮﻡ ﻣﻨﺪﺍﻳﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﭘﻨﺞ ﻛﺘﺎﺏ ﻣﻘﺪﺱ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺩﺍﺭﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭﺑﺮﺩﺍﺭﻧﺪﻩ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻗﺎﻧﻮﻥ‬ ‫ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﻭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺗﺪﻓﻴﻦ ﻭ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺍﺳﺎﻣﻲ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺐ ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪» :‬ﻗﻠﺴﺘﺎ«‪» ،‬ﺳﻴﺪﺭﺍ ﺍﺩ‬ ‫ﻧﺸﻤﺎﺗﺎ«‪» ،‬ﺍﻧﻴﺎﻧﻲ«‪» ،‬ﺍﺩﺭﺍﺷﺎ ﻳﺤﻴﻲ«‪» ،‬ﻣﺼﻮﺗﺎ«‪.‬‬ ‫ﺳﺎﻝ »ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ« ﺷﺎﻣﻞ ‪ 12‬ﻣﺎﻩ ﻭ ﻫﺮ ﻣﺎﻩ ﺩﺍﺭﺍی‬ ‫‪ 30‬ﺭﻭﺯ )ﺳﺎﻝ = ‪ 360‬ﺭﻭﺯ( ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮﺍی »ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ«‬ ‫ﺍﺯ ﺑﻴﺴﺖ ﻭ ﻧﻬﻢ ﺍﺳﻔﻨﺪ ﺗﺎ ﭘﻨﺠﻢ ﻓﺮﻭﺭﺩﻳﻦ ﻫﺮ ﺳﺎﻝ‬ ‫ﺍﺯ ﻣﺒﺎﺭﻛﺘﺮﻳﻦ ﻭ ﺑﺎﺷﮕﻮﻥﺗﺮﻳﻦ ﺍﻳﺎﻡ ﺳﺎﻝ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﭘﻨﺠﻪ ﻣﻲﻧﺎﻣﻨﺪ‪ .‬ﻋﻴﺪ ﺑﺰﺭگ »ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ«‬

‫ﻛﻮﺩک ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﻪ ﺩﺭﻓﺶ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﺑﮕﺬﺍﺭﺩ‪.‬‬

‫‪٩٤‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﻣﻨﺪﺍﻳﻲ »ﺣﻴﻲ«‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻫﺴﺘﻲ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎﺭ‬ ‫ﺟﻬﺎﻥ ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﺧﺎﻟﻖ‬ ‫ﺩﻧﻴﺎﻫﺎی ﻧﻮﺭﺍﻧﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬

‫»ﺩﻫﻮﺍﺭﺑﺎ« ﻧﺎﻡ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﻡ ﻣﺮﺩﺍﺩﻣﺎﻩ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪» .‬ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ« ﺍﺯ ﺳﺎﻋﺎﺗﻲ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ‬ ‫ﺷﺮﻭﻉ ﺳﺎﻝ ﺟﺪﻳﺪ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﺗﻜﺎﻧﻲ ﻭ ﻧﻈﺎﻓﺖ‬ ‫ﺷﺨﺼﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺁﻧﺎﻥ ﺭﻭﺯ ﺍﻭﻝ ﻋﻴﺪ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﻨﺰﻝ‬ ‫ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺻﺒﺢ ﺭﻭﺯ ﺩﻭﻡ ﺳﺎﻝ ﺑﻪ ﺩﻳﺪ ﻭ ﺑﺎﺯﺩﻳﺪ‬ ‫ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ‪ .‬ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖﻫﺎی ﻣﺒﺎﺭک »ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ«‬ ‫ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪» :‬ﻋﻴﺪ ﻓِﻞ«‪» ،‬ﺩﻫﻮﺍ ﺣﻨﻴﻨﺎ« ﻛﻪ ﻋﻴﺪ‬ ‫ﻛﻮﭼﻚ »ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ« ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪» ،‬ﭘﻨﺠﻪ« ﻭ‬ ‫»ﻋﻴﺪ ﻣﻴﻼﺩ ﺗﻮﻟﺪ ﻳﺤﻴﻲ )ﻋﻠﻴﻪﺍﻟﺴﻼﻡ( «‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭ‬ ‫ﺑﺎﻭﺭ ﺁﻧﻬﺎ ‪ 8‬ﺭﻭﺯ ﺍﺯ ﺭﻭﺯﻫﺎی ﺳﺎﻝ ﻧﺤﺲ ﻣﺤﺴﻮﺏ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪» :‬ﭘﻨﺞ ﺭﻭ ِﺯ ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻋﻴﺪ ﭘﻨﺠﻪ« )ﻋﻤﻮﻣ ًﺎ ‪24‬‬ ‫ﺗﺎ ‪ 29‬ﺍﺳﻔﻨﺪ( ‪» ،‬ﺩﻭ ﺭﻭﺯ ﺩﺭ ﻋﻴﺪ ﺷﻴﺸﻴﺎﻥ«‪ ،‬ﻭ »ﺭﻭ ِﺯ‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻣﻴﻼﺩ ﻳﺤﻴﻲ )ﻉ( «‪ :‬ﺑﻪ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ »ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ«‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﻭﺯ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﻩ ﺍﻣﭙﺮﺍﻃﻮﺭی ﺭﻭﻡ ﻓﺮﺯﻧﺪﺍﻧﺸﺎﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﻗﺘﻞ ﻋﺎﻡ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﻪ ﻭﻗﺖ ﺻﺒﺢ ﻭ ﻇﻬﺮ ﻭ ﻋﺼﺮ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻃﻮﻝ ﺳﺎﻝ ‪ 36‬ﺭﻭﺯ ﺍﻣﺴﺎک ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﺭﻭﺯﻩ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺑﺮ ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﺍﺳﺖ‪» :‬ﺭﻭﺯﻩ ﺧﻔﻴﻒ« ﻭ‬ ‫»ﺭﻭﺯﻩ ﺳﻨﮕﻴﻦ«‪ .‬ﺩﺭ ﺭﻭﺯﻩ ﺳﻨﮕﻴﻦ ﺧﻮﺭﺩﻥ ﻣﺎﻫﻲ‪،‬‬ ‫ﺗﺨﻢ ﻣﺮﻍ ﻭ ﮔﻮﺷﺖ ﺣﺮﺍﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﺗﻌﺪﺩ‬ ‫ﺯﻭﺟﺎﺕ ﺑﻼﻣﺎﻧﻊ ﺍﺳﺖ ﻭﻟﻲ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﻣﻨﺪﺍﺋﻲ ﻋﻼﻗﻪﺍی‬ ‫ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻫﻤﺴﺮ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﻋﺮﻭﺱ ﻭ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻗﺒﻞ ﻭ‬

‫ﮔﻨﺠﻮﺭ ﺟﺒﺎﺭ ﻃﺎﻭﻭﺳﻲ‪:‬‬ ‫ﺭﻫﺒﺮ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺍﻳﺮﺍﻥ‬

‫ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻋﺮﻭﺱ ﻛﻪ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ﺩﺍﻣﺎﺩ ﺗﻬﻴﻪ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩﺍﻧﺪ ﻭ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻣﺘﺒﺮک ﺷﻮﻧﺪ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ‬ ‫ﺍﺯ‪:‬‬ ‫‪ .1‬ﺍﻛﻠﻴﻞ‪ .2 ،‬ﺷﺎﻧﻪ ﭼﻮﺑﻲ‪.3 ،‬ﺻﺎﺑﻮﻥ‪،‬‬ ‫‪ .4‬ﺣﺪﺍﻗﻞ ﺳﻪ ﻋﺪﺩ ﺳﻜﻪ‪ .5 ،‬ﮔﻞ ﺳﺮﺥ‬ ‫ﻣﺤﻤﺪی‪.6 ،‬ﮔﻨﺪﻡ ﺧﺮﺩﺷﺪﻩ‪ .7 ،‬ﻧﺎﻥ‪.8 ،‬‬ ‫ﻣﻘﺪﺍﺭی ﺧﻮﺭﺍﻛﻲ ﺷﻴﺮﻩ‬

‫‪٩٥‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺍﺫﻛﺎﺭ ﻛﺘﺎﺏ ﺍﻧﻴﺎﻧﻲ‪:‬‬ ‫ﻧﻤﺎﺯ ﺑﺮﺍی ﺷﺮﻭﻉ ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ‬ ‫ﻳﻜﺸﻨﺒﻪﻫﺎ‬ ‫ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻋﺮﻭﺳﻲ ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻋﺮﻭﺳﻲ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ‬ ‫ﺩﺭ ﻛﻤﺎﻝ ﺳﺎﺩﮔﻲ ﻭ ﺗﻮﺍﺿﻊ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺩﻳﻦ‬ ‫ﻣﻨﺪﺍﺋﻲ ﻃﻼﻕ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﺍﻣﺎ ﺍﮔﺮ ﺯﻥ ﻭ ﺷﻮﻫﺮ ﻫﺮ‬ ‫ﺩﻭ ﺑﻪ ﻣﺘﺎﺭﻛﻪ ﺭﺍﺿﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﺯ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﺪﺍ‬ ‫ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺯﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻧﺪﺍﺯﻩ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺍﺭﺙ ﻣﻲﺑﺮﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺩﻳﻦ‬ ‫ﻣﻨﺪﺍﻳﻲ ﺍﺛﺮی ﺍﺯ ﺍﺣﻜﺎﻡ ﻗﻀﺎﻳﻲ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ‬ ‫ﻧﻤﻲﺧﻮﺭﺩ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩی ﺑﻪ ﺗﺄﺳﻴﺲ‬ ‫ﺩﻭﻟﺖ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻳﻦ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻣﺤﺘﺮﻡ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭﻟﻲ ﺳﻮءﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺍﺯ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻧﻔﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻔﺎﻫﻴﻤﻲ ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺧﻤﺲ ﻳﺎ ﺯﻛﺎﺕ ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﻣﻨﺪﺍﺋﻲ‬ ‫ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪ .‬ﮔﺮﻳﻪ ﻭ ﻋﺰﺍﺩﺍﺭی ﻭ ﺳﻴﺎﻩ ﭘﻮﺷﻴﺪﻥ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻣﺮﺩﮔﺎﻥ ﺟﺰﻭ ﻛﺎﺭﻫﺎی ﺧﻼﻑ ﺩﻳﻦ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﭘﻮﺷﻴﺪﻥ‬ ‫ﻟﺒﺎﺱ ﺳﻔﻴﺪ ﺳﻔﺎﺭﺵ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺗﺮﺍﺷﻴﺪﻥ ﻣﻮی‬ ‫ﺳﺮ ﻭ ﺻﻮﺭﺕ ﺣﺮﺍﻡ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻏﻴﺮ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺣﻖ ﻭﺭﻭﺩ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻗﻮﻡ ﺭﺍ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﺍﻣﺎ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺑﺪﻭﻥ‬ ‫ﺁﻧﻜﻪ ﻣﺸﻤﻮﻝ ﺣﻜﻢ ﺧﺎﺻﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺩﻳﻦ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ‬ ‫ﺗﺮک ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ .‬ﺍﺧﺘﻼﻓﺎﺕ ﻭ ﺩﻋﺎﻭی ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﻋﻤﻮﻣ ًﺎ‬ ‫ﺑﺎ ﭘﺎﺩﺭﻣﻴﺎﻧﻲ ﻭ ﺣﻜﻤﻴﺖ ﺷﻴﻮﺥ ﻭ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﻗﻮﻡ ﺣﻞ‬ ‫ﻭ ﻓﺼﻞ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﺍﻣﺎ ﺭﺟﻮﻉ ﺑﻪ ﻣﺮﺍﻛﺰ ﺩﺍﺩﺭﺳﻲ ﺩﻭﻟﺘﻲ‬ ‫ﺑﻼﻣﺎﻧﻊ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺯﻝ ﻭ ﭘﻮﺷﺎک ﻭ ﺍﻏﺬﻳﻪ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺳﺎﺩﻩ ﻭ‬

‫ﺑﻲﺗﻜﻠﻒ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﻼﺵ ﺑﺮﺍی ﺍﻧﺪﻭﺧﺘﻦ ﺛﺮﻭﺕ ﺟﻬﺖ‬ ‫ﺗﻔﺎﺧﺮ ﻭ ﺍﺷﺮﺍﻓﻴﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻗﻮﻡ ﺩﻳﺪﻩ ﻧﻤﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺩﻭﻟﺘﻬﺎی ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﺤﺘﺮﻡ ﺷﻤﺮﺩﻥ ﺣﻖ ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻭ‬ ‫ﺍﺷﺘﻐﺎﻝ ﺁﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭﻫﺎی ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﺣﻤﺎﻳﺖ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻗﻮﻡ ﺍﻋﻼﻡ ﺩﺍﺷﺘﻪﺍﻧﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﻓﺘﻮی ﻣﻘﺎﻡ ﻣﻌﻈﻢ ﺭﻫﺒﺮی ﺍﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩ‬ ‫ﻣﺼﺪﺍﻕ ﻭﺍژﻩ ﺻﺎﺑﺌﻴﻦ ﻣﻨﺪﺭﺝ ﺩﺭ ﻗﺮﺁﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺯﺭﺗﺸﺘﻴﺎﻥ‪ ،‬ﻣﺴﻴﺤﻴﺎﻥ ﻭ ﻛﻠﻴﻤﻲﻫﺎ ﺟﺰء ﺍﻫﻞ‬ ‫ﻛﺘﺎﺏ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺣﻘﻮﻕ ﺧﺎﺹ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺑﺮﺧﻮﺭﺩﺍﺭﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻗﻮﻡ ﻣﻨﺪﺍﺋﻲ‬ ‫ﻣﺒﻨﺎی ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺭﺳﻤﻲ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺗﻮﻟﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺧﻠﻖ‬ ‫ﺣﻀﺮﺕ ﺁﺩﻡ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺁﻧﺎﻥ ﺳﻪ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺁﺩﻡ ﻭ ﺣﻮﺍ‬ ‫ﺑﻪ ﻧﺎﻣﻬﺎی ﻫﻴﺒﻞ ﻭ ﺷﻴﺘﻞ ﻭ ﺍﻧﺶ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺁﺑﺎء ﺧﻮﺩ‬ ‫ﻣﻲﺩﺍﻧﻨﺪ ﻭ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ‪445375‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﻣﻴﻼﺩ ﺣﻀﺮﺕ ﺁﺩﻡ ﻣﻲﮔﺬﺭﺩ‪ ،‬ﻭ ﺗﻨﻬﺎ ‪2625‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺍﻧﺘﻬﺎی ﺟﻬﺎﻥ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺗﺎﺭﻳﺦ‬ ‫ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻠﻖ ﺣﻀﺮﺕ ﺁﺩﻡ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺟﻬﺎﻥ‬ ‫ﺑﺮﺍﺑﺮ ‪ 448000‬ﺳﺎﻝ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ ﭼﻬﺎﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺗﻘﺴﻴﻢ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﺑﺘﺪﺍء ﻫﺮ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻳﻚ ﭘﻴﺎﻣﺒﺮ ﻣﺒﻌﻮﺙ‬

‫‪٩٦‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻳﻚ ﻣﻨﺪﺍﻳﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﻧﻤﺎﺯ‪:‬‬ ‫ﺑﻨﺎﻡ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺑﺰﺭگ‪ ،‬ﺧﺪﺍﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﻧﻮﺭﺍﻧﻲ ﻭ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺩﻧﻴﺎﻫﺎ ﻣﺴﻠﻂ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﺩﺭﻭﺩ ﻭ ﺳﻼﻡ ﺑﺮ ﺗﻮ ﻛﻪ ﻃﺮﻓﺪﺍﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻭ‬ ‫ﭘﺮﺳﺶ ﻭ ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻛﻨﻨﺪﻩ‬ ‫ﻗﻠﻮﺏ ﻣﻲﺑﺎﺷﻲ‪ .‬ﮔﻨﺎﻫﺎﻧﻢ ﺭﺍ ﺑﺒﺨﺶ‪.‬‬ ‫ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺍﻧﺘﻬﺎی ﺁﻥ ﺟﻬﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﺛﺮ ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﺯﻣﻴﻨﻴﺎﻥ‬ ‫ﺩﺭ ﻛﺎﻡ ﺣﺮﻳﻖ ﻳﺎ ﻃﻮﻓﺎﻥ ﻋﻈﻴﻤﻲ ﮔﺮﻓﺘﺎﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺁﻧﺎﻥ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺩﻭﺭﻩ ﻓﻌﻠﻲ‪،‬‬ ‫ﺩﻭﺭﻩﺍی ﺩﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﭘﺎﻛﺎﻥ ﺣﻖ ﺯﻳﺴﺖ ﺩﺭ ﺁﻥ‬ ‫ﺩﺍﺭﻧﺪ ﺑﻪ ﺭﻫﺒﺮی ﺷﻴﺘﻞ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﻲﮔﺮﺩﺩ ﻭ ﺗﺎ ﺑﻲﻧﻬﺎﻳﺖ‬ ‫ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﻗﺮﻳﺐ ‪ 3500‬ﺳﺎﻝ ﭘﻴﺶ‪ ،‬ﺍﺯ ﻣﺼﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﺣﻮﺯﻩ ﻓﻠﺴﻄﻴﻦ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﻇﻬﻮﺭ‬ ‫ﻳﺤﻴﻲ )ﻋﻠﻴﻪﺍﻟﺴﻼﻡ( ﻣﻮﺭﺩ ﺧﺸﻢ ﻳﻬﻮﺩﻳﺎﻥ ﺍﻭﺭﺷﻠﻴﻢ‬ ‫ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﺎﻻﺟﺒﺎﺭ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﺷﻬﺮ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﻣﻬﺎﺟﺮﺕ‬ ‫ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﺭ ﺳﻤﺖ ﺷﻤﺎﻝ ﺑﻴﻦﺍﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺣﺮﺍﻥ‬ ‫ﺍﻗﺎﻣﺖ ﮔﺰﻳﺪﻩﺍﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﻋﺼﺮ ﺍﺷﻜﺎﻧﻲ ﺍﺯ‬ ‫ﺗﺴﺎﻫﻞ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﻟﺖ ﺳﻮﺩ ﺟﺴﺘﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺑﻴﻦﺍﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﮔﺴﺘﺮﺵ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺳﻘﻮﻁ ﺩﻭﻟﺖ ﺍﺷﻜﺎﻧﻲ‬ ‫ﻭ ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﺩﻭﻟﺖ ﺳﺎﺳﺎﻧﻲ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﺑﺮﺍی ﮔﺴﺘﺮﺵ‬ ‫ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺴﻢ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻣﺪ ﻭ ﺍﺧﺘﻨﺎﻕ ﺩﻳﻨﻲ ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﺁﻥ‬ ‫ﺩﻭﺭﺍﻥ‪ ،‬ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳﻄﺢ ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺍﺻﻠﻲ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ‬ ‫ﺭﻭﺳﺘﺎﻫﺎ ﻭ ﻣﺮﺩﺍﺏﻫﺎ ﻭ ﻧﻬﺮﻫﺎی ﻓﺮﻋﻲ ﺩﺟﻠﻪ ﻭ ﻓﺮﺍﺕ‬ ‫ﻛﻮچ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺍﻣﺎ ﺑﺎ ﺁﻏﺎﺯ ﺍﺳﻼﻡ‪ ،‬ﺁﺭﺍﻣﺶ ﻭ ﺍﻣﻨﻴﺖ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﺁﻧﺎﻥ ﺑﺎﺯﮔﺸﺖ‪ .‬ﺍﺯ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ ﺗﺎﺑﻌﻴﺖ‬ ‫ﺍﺯ ﺩﻭﻟﺘﻬﺎی ﺍﺳﻼﻣﻲ ‪ -‬ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻭ ﺣﺴﻦ ﺳﻠﻮک ﺑﺎ‬

‫ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎﻥ ﻭ ﻫﻤﻜﺎﺭی ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺷﻬﺮی‪ ،‬ﭼﻬﺮﻩﺍی‬ ‫ﻛﺎﻣ ً‬ ‫ﻼ ﻣﺜﺒﺖ ﺍﺯ ﺍﻳﺸﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻣﻠﺖ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ‬ ‫ﺩﻭﻟﺖﻫﺎی ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺩﻭﻟﺖﻫﺎی‬ ‫ﺍﺳﻼﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﺎ ﻋﺼﺮ ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻤﮕﻲ ﺑﻪ ﺁﺋﻴﻦ ﻭ ﺭﺳﻮﻡ‬ ‫ﻭ ﺭﻫﺒﺮﺍﻥ ﻣﻨﺪﺍﺋﻲ ﺍﺣﺘﺮﺍﻡ ﮔﺬﺍﺭﺩﻩﺍﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ ﻭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﺍﺕ‬ ‫ﺩﺭ ﺩﻳﻦ ﻣﻨﺪﺍﻳﻲ »ﺣﻴﻲ« ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﺯﻧﺪﮔﻲ‪،‬‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮﻳﻦ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﺁﻓﺮﻳﺪﮔﺎﺭ ﺟﻬﺎﻥ‬ ‫ﻫﺴﺘﻲ ﻭ ﺧﺎﻟﻖ ﺩﻧﻴﺎﻫﺎی ﻧﻮﺭﺍﻧﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺣﻴﻲ‪،‬‬ ‫ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻥ ﻋﺎﻟﻲﺭﺗﺒﻪ ﻭ ﻗﺪﺭﺗﻤﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﮕﻬﺒﺎﻧﺎﻥ ﻭ‬ ‫ﭘﺎﺳﺪﺍﺭﺍﻥ ﺍﺟﺰﺍء ﻫﺴﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﻧﺪ‪ .‬ﻓﺮﺷﺘﻪ‬ ‫»ﻣﻨﺪﺍ ﺍﺩ ﺣﻴﻲ« ﻗﺪﺭﺗﻤﻨﺪﺗﺮﻳﻦ ﻭ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻓﺮﺷﺘﻪ‬ ‫ﻋﺮﺵ ﻛﺒﺮﻳﺎﻳﻲ ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻫﺴﺘﻲ ﺍﺯ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺗﻤﺎﻣ ًﺎ ﻧﻮﺭ‪ ،‬ﺣﻴﺎﺕ‪،‬‬ ‫ﻭﻗﺎﺭ ﻭ ﺣﺮﻛﺖ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻇﻠﻤﺖ ﺩﺭ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﺘﻌﺎﻝ ﻭ‬ ‫ﺩﻧﻴﺎﻫﺎی ﻧﻮﺭﺍﻧﻲ ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪» .‬ﺭﻭﻫﺎ« ﺻﺎﺣﺐ‬ ‫ﻋﺎﻟﻢ ﻇﻠﻤﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎی ﻣﺎﺩی‪ ،‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﻳﻚ ﻧﺒﺮﺩ‬ ‫ﺯﻳﺒﺎی ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﻓﻴﻤﺎﺑﻴﻦ »ﻣﻨﺪﺍ ﺍﺩ ﺣﻴﻲ« ﻭ »ﺭﻭﻫﺎ«‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪» .‬ﺭﻭﻫﺎ« ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻧﺒﺮﺩ ﺑﻪ ﺍﺳﺎﺭﺕ‬ ‫ﻛﺸﺎﻧﻴﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﻴﺮ ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻮﺭﺍﻧﻲ‬

‫‪٩٧‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺑﻪ ﻳﺎﺩ ﻣﺮﺩﮔﺎﻥ ﺗﻨﺎﻭﻝ ﭘﺎکﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻓﺮﺁﻭﺭﺩﻩﻫﺎی ﻃﺒﻴﻌﻲ‬

‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺟﺎی ﺟﺎی »ﮔﻨﺰﺍﺭﺏ« ﺭﺑﺎﺧﻮﺍﺭﻥ‪،‬‬ ‫ﻓﺎﺳﻘﺎﻥ‪ ،‬ﺯﻧﺎﻛﺎﺭﺍﻥ‪ ،‬ﻇﺎﻟﻤﺎﻥ ﻭ ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ »ﺭﻭﻫﺎ« ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ‪ ،‬ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ‪ ،‬ﻧﻴﻜﻮﻛﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻥ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺎﺳﻚ )ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ(‬ ‫ﺷﺎﺧﺺﺗﺮﻳﻦ ﺁﻳﻴﻦ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺍﺳﺖ‬ ‫ﻭ ﭼﻮﻥ ﻧﻮﺭ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺟﺎﺭی ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺁﺏ‬ ‫ﻣﻘﺪﺱ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺁﺏ ﻧﻤﺎﺩی ﺍﺯ ﺟﻮﺷﺶ ﺯﻧﺪﮔﻲ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﻫﺮ ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ ﺑﺎ ﻏﺴﻞ ﺭﻭﺡ ﻭ ﺟﺴﻢ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺑﺮﺍی ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﻋﺎﻟﻢ ﻧﻮﺭﺍﻧﻲ ﻭ ﻗﺪﻳﺴﻴﻦ ﻧﻮﺭﺍﻧﻲ‬ ‫ﺁﻣﺎﺩﻩ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺩﻭ ﻧﻮﻉ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺩﺭ ﺁﻳﻴﻦ ﻣﻨﺪﺍﺋﻲ ﻭﺟﻮﺩ‬ ‫ﺩﺍﺭﺩ‪ :‬ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺭﺳﻤﻲ ﺑﻨﺎﻡ »ﻣﺼﻮﺗﺎ« ﻛﻪ ﻋﻤﻮﻣ ًﺎ ﺑﺮﺍی‬ ‫ﻋﺮﻭﺱ ﻭ ﺗﻮﻟﺪ ﻭ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺍﻋﻄﺎﻯ ﺩﺭﺟﻪ ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﺖ ﻭ‬ ‫ﭘﺎﻛﻴﺰﮔﻲ ﺍﺯ ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﻭ ﺑﺼﻮﺭﺕ ﺳﻨﺘﻲ ﺩﺭ ﻫﺮ ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ‬ ‫ﺑﺮﺍی ﻋﻤﻮﻡ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻮﻥ ﻋﺎﻟﻲ‬ ‫ﺭﺗﺒﻪ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ ﺑﻨﺎﻡ »ﻃﻤﺎﺷﻪ«‬ ‫ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺫﻛﺮ ﺧﺎﺹ ﺍﻳﻦ ﻏﺴﻞ‬

‫ﻭ ﻓﺮﻭ ﺭﻓﺘﻦ ﺩﺭ ﺁﺏ ﺟﺎﺭی ﺑﺪﻭﻥ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻮﻥ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺁﻥ ﻣﺒﺎﺩﺭﺕ ﻭﺭﺯﺩ ﻭ ﻋﻤﻮﻣ ًﺎ ﺑﺮﺍی ﺍﺣﺘﻼﻡ‪،‬‬ ‫ﻟﻤﺲ ﻣﻴﺖ‪ ،‬ﺯﻥ ﺯﺍﺋﻮ‪ ،‬ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻋﺎﺩﺕ ﻣﺎﻫﺎﻧﻪ ﻭ ﻟﻤﺲ‬ ‫ﺯﻥ ﺯﺍﺋﻮ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻫﻔﺖ ﺭﻭﺯ ﺍﻭﻝ ﺯﺍﻳﻤﺎﻥ ﺑﻜﺎﺭ‬ ‫ﻣﻲﺭﻭﺩ‪.‬‬ ‫ِ‬ ‫ﻟﺒﺎﺱ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺭﺳﻤﻲ ﺍﺯ ﭘﻨﺞ ﺗﻜﻪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ :‬ﭘﻴﺮﺍﻫﻦ ﺑﻠﻨﺪ‪ ،‬ﺩﺳﺘﺎﺭ‪ ،‬ﻛﻤﺮﺑﻨﺪ ﭘﺸﻤﻲ‪ ،‬ﺷﻠﻮﺍﺭ‬ ‫ﻭﺷﺎﻝ ﮔﺮﺩﻥ‪ .‬ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻮﻥ ﺩﺭ ﺁﻏﺎﺯ ﺻﺒﺢ ﺭﻭﺯ ﻳﻜﺸﻨﺒﻪ‬ ‫ﺩﺭ ﻛﻨﺎﺭ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﻛﺎﺭﻭﻥ ﺑﻪ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ ﺍﺩﻋﻴﻪ ﻣﺨﺼﻮﺹ‬ ‫ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ »ﮔﻨﺠﻮﺭ« ﻳﺎ ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ ﺍﻭ ﺑﻪ ﻭﺍﺭﺳﻲ‬ ‫ﭘﻮﺷﺎک ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪﻩﻫﺎ ﻣﻲﭘﺮﺩﺍﺯﺩ‪ .‬ﺭﻭﺣﺎﻧﻴﻮﻥ ﻋﻼﻭﻩ‬ ‫ﺑﺮ ﻟﺒﺎﺱ ﭘﻨﺞ ﺗﻜﻪﺍی ﺩﺍﺭﺍی ﻋﺼﺎﻳﻲ ﺍﺯ ﭼﻮﺏ ﺩﺭﺧﺖ‬ ‫ﺯﻳﺘﻮﻥ‪ ،‬ﺍﻧﮕﺸﺘﺮی ﻭ ﭘﺎﺭﭼﻪﺍی ﺳﻔﻴﺪ ﺍﺯ ﺟﻨﺲ ﻧﺦ‬ ‫ﭘﻨﺒﻪﺍی ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮﺍی ﺁﻏﺎﺯ ﻏﺴﻞ ﺍﺑﺘﺪﺍ »ﮔﻨﺠﻮﺭ«‬ ‫ﺷﺎﺧﻪﺍی ﺍﺯ ﺩﺭﺧﺖ ﻳﺎﺱ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ »ﺁﻏﺎ« ﻭ ﺷﺎﺧﻪﺍی‬ ‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮ ﻣﻮﺳﻮﻡ ﺑﻪ »ﺍﻛﻠﻴﻞ« ﺭﺍ ﺗﻬﻴﻪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﻛﻨﺎﺭ‬ ‫ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ ﺭﻓﺘﻪ ﻭ ﻋﻤﻞ ﺧﺎﺻﻲ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻭﺿﻮ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎﻡ‬ ‫ﻣﻲﺩﻫﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﻭی ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻞ ﺭﻭﺩﺧﺎﻧﻪ‬

‫‪٩٨‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻫﺴﺘﻲ ﺍﺯ ﻧﻈﺮﮔﺎﻩ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﺗﻤﺎﻣ ًﺎ ﻧﻮﺭ‪،‬‬ ‫ﺣﻴﺎﺕ‪ ،‬ﻭﻗﺎﺭ ﻭ ﺣﺮﻛﺖ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻇﻠﻤﺖ‬ ‫ﺩﺭ ﻫﺴﺘﻲ ﻣﺘﻌﺎﻝ ﻭ ﺩﻧﻴﺎﻫﺎی ﻧﻮﺭﺍﻧﻲ‬ ‫ﺟﺎﻳﮕﺎﻫﻲ ﻧﺪﺍﺭﺩ‪» .‬ﺭﻭﻫﺎ« ﺻﺎﺣﺐ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﻇﻠﻤﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﺩﻧﻴﺎی ﻣﺎﺩی‪ ،‬ﺍﺳﺖ ﻭ ﻳﻚ‬ ‫ﻧﺒﺮﺩ ﺯﻳﺒﺎی ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﻓﻴﻤﺎﺑﻴﻦ »ﻣﻨﺪﺍ‬ ‫ﺍﺩ ﺣﻴﻲ« ﻭ »ﺭﻭﻫﺎ« ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻲﮔﻴﺮﺩ‪.‬‬ ‫»ﺭﻭﻫﺎ« ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻧﺒﺮﺩ ﺑﻪ ﺍﺳﺎﺭﺕ ﻛﺸﺎﻧﻴﺪﻩ‬ ‫ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺟﻬﺎﻥ ﺍﺳﻴﺮ ﻋﺎﻟﻢ‬ ‫ﻧﻮﺭﺍﻧﻲ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﺩﺭ ﺟﺎی ﺟﺎی »ﮔﻨﺰﺍﺭﺏ«‬ ‫ﺭﺑﺎﺧﻮﺍﺭﻥ‪ ،‬ﻓﺎﺳﻘﺎﻥ‪ ،‬ﺯﻧﺎﻛﺎﺭﺍﻥ‪ ،‬ﻇﺎﻟﻤﺎﻥ‬ ‫ﻭ ﭘﻴﺮﻭﺍﻥ »ﺭﻭﻫﺎ« ﻭ ﺩﺭ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﻘﺎﺑﻞ‪،‬‬ ‫ﻣﺆﻣﻨﺎﻥ‪ ،‬ﻧﻴﻜﻮﻛﺎﺭﺍﻥ ﻭ ﻓﺮﺷﺘﮕﺎﻥ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ‬ ‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻛﻮﺩﻛﺎﻥ ﻣﻨﺘﻈﺮ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ‬ ‫ﻣﻲﺁﻳﺪ ﻭ ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﺷﻤﺎﻝ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﺍﻳﺴﺘﺎﺩﻩ ﻭ ﺍﺫﻛﺎﺭ‬ ‫ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ »ﺁﻏﺎ« ﺭﺍ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ ﻭ ﺩﺭ ﺿﻤﻦ ﺧﻮﺍﻧﺪﻥ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﻴﭽﺎﻧﺪﻥ ﺷﺎﺧﻪ »ﺁﻏﺎ« ﻣﺸﻐﻮﻝ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪» .‬ﺁﻏﺎ«‬ ‫ﺑﻪ ﺷﻜﻞ ﺩﺍﻳﺮﻩ ﺩﺭ ﻣﻲﺁﻳﺪ‪» .‬ﺍﻛﻠﻴﻞ« ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺳﭙﺲ »ﮔﻨﺠﻮﺭ« ﺫﻛﺮ ﻣﺮﺑﻮﻁ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺤﺖ ﭘﻮﺷﺎک ﻭ ﺩﻋﺎی ﻃﻠﺐ ﻣﻐﻔﺮﺕ ﺑﺮﺍی ﺭﻭﺍﻥ‬ ‫ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪﻩ ﺭﺍ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺩﻋﺎ ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﻧﺎﻡ‬ ‫ﺩﻳﻨﻲ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪﻩ ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺩﻋﺎی‬ ‫ﺩﻳﮕﺮی ﺧﻮﺍﻧﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ »ﮔﻨﺠﻮﺭ« »ﺁﻏﺎ« ﺭﺍ‬ ‫ﺭﻭی ﺳﺮ ﻣﻲﮔﺬﺍﺭﺩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺩﺳﺘﺎﺭ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﻜﻠﻲ‬ ‫ﺭﻭی ﺳﺮ ﻣﻲﭘﻴﭽﺪ ﻛﻪ ﺩﻫﺎﻥ ﻭی ﺭﺍ ﭘﻮﺷﺶ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪.‬‬ ‫»ﮔﻨﺠﻮﺭ« ﺩﻋﺎی ﺩﻳﮕﺮی ﺭﺍ ﺑﺮﺍی »ﺍﻛﻠﻴﻞ« ﻛﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﺻﻮﺭﺕ ﻳﻚ ﺍﻧﮕﺸﺘﺮ ﺣﻠﻘﻮی ﺩﺭ ﺍﻧﮕﺸﺖ ﻛﻮﭼﻚ‬ ‫ﺩﺳﺖ ﺭﺍﺳﺘﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ‪ ،‬ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺑﻪ‬ ‫ﺁﻫﺴﺘﮕﻲ »ﺍﻛﻠﻴﻞ« ﺭﺍ ﺩﺭ ﺯﻳﺮ ﺩﺳﺘﺎﺭﺵ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ‬ ‫ﺑﻪ ﺳﻮی ﺁﺏ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ »ﮔﻨﺠﻮﺭ«‪،‬‬ ‫ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪﻩ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺁﺏ ﻣﻲﺭﻭﺩ‪.‬‬

‫ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪﻩ ﻟﺤﻈﻪﺍی ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﻛﺎﻣﻠﺶ ﺑﻪ ﺁﺏ‪،‬‬ ‫ﺩﻋﺎی ﺧﺎﺻﻲ ﺭﺍ ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺳﭙﺲ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ‬ ‫ﺷﻤﺎﻟﻲ ﺩﺭ ﺁﺏ ﻓﺮﻭ ﻣﻲﺭﻭﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻫﻨﮕﺎﻡ ﺗﻌﻤﻴﺪ‬ ‫ﻛﻨﻨﺪﻩ ﺳﻪ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺮ ﺳﺮ ﻭ ﺭﻭی ﺗﻌﻤﻴﺪﻩ ﺷﻮﻧﺪﻩ ﻛﻪ‬ ‫ﻧﻴﻢ ﺧﻴﺰ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﺁﺏ ﻣﻲﭘﺎﺷﺪ‪ .‬ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪ ﺩﺭ‬ ‫ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪﻩ ﻳﻚ ﮔﺎﻡ ﻋﻘﺐﺗﺮ ﺍﺯ»ﮔﻨﺠﻮﺭ«‬ ‫ﺩﺭ ﺁﺏ ﻧﺸﺴﺘﻪ )ﻧﻴﻢ ﺧﻴﺰ( ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ »ﮔﻨﺠﻮﺭ«‪،‬‬ ‫»ﺭﺷﺎﻣﻪ« ﻣﻲﺷﻮﺩ‪» :‬ﮔﻨﺠﻮﺭ« ﺳﻪ ﺑﺎﺭ ﭼﻬﺎﺭ ﺍﻧﮕﺸﺖ‬ ‫ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺁﺏ ﻓﺮﻭ ﻛﺮﺩﻩ‪ ،‬ﺑﺮ ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪﻩ‬ ‫ﺍﺯ ﺭﺍﺳﺖ ﺑﻪ ﭼﭗ ﻣﺴﺢ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﺩﻋﺎ ﻣﻲﺧﻮﺍﻧﺪ ﻭ‬ ‫ﺳﭙﺲ ﺩﻭ ﺑﺎﺭ ﺑﺎ ﺩﺳﺖ ﺭﺍﺳﺖ ﺁﺏ ﺑﻪ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪﻩ‬ ‫ﻣﻲﻧﻮﺷﺎﻧﺪ‪ .‬ﺗﻌﻤﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪﻩ ﺩﻋﺎی ﺧﺎﺹ ﺩﻳﮕﺮی ﺭﺍ‬ ‫ﻗﺮﺍﺋﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ »ﮔﻨﺠﻮﺭ« ﺩﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺍﻭ ﭘﺎﺳﺨﻲ‬ ‫ﻗﺮﻳﺐ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻣﻀﻤﻮﻥ ﻣﻲﺩﻫﺪ‪» :‬ﺑﺨﻮﺍﻩ‪ ،‬ﻣﻲﻳﺎﺑﻲ ﻭ‬ ‫ﺑﮕﻮ ﻭ ﺷﻨﻴﺪﻩ ﻣﻲﺷﻮی«‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺠﺎ ﻏﺴﻞ ﺗﻌﻤﻴﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺮﺟﺴﺘﻪﺗﺮﻳﻦ ﺁﺋﻴﻦ ﻣﻨﺪﺍﺋﻴﺎﻥ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﭘﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬

‫‪٩٩‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺧﱪ‬

‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ‬ ‫ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪85‬‬ ‫ﺍﻧﺠﻤﻦﻫﺎی ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ‬ ‫ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺩﻓﺘﺮ ﺍﻧﺠﻤﻦﻫﺎ ﺩﺭ ﺧﺼﻮﺹ ﺁﻣﺎﺭ‬ ‫ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺗﺄﺳﻴﺲ ﺍﻧﺠﻤﻦﻫﺎی ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ‬ ‫ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﻳﺎﺩﺁﻭﺭ ﺷﺪ‪ :‬ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ ‪65‬‬ ‫ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺩﻓﺘﺮ ﺗﺤﻮﻳﻞ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺍﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ‬ ‫ﻭ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺩﺑﻴﺮ ﺍﻧﺠﻤﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺛﺒﺖ ﺭﺳﻴﺪﻩ ﺍﺳﺖ‪ .‬ﻭی‬ ‫ﺑﺎ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺍﻳﻦ ﻫﺴﺘﻪﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‬ ‫ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻭ ﺫﻳﻞ ﻫﻔﺖ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻣﺮﻛﺰﻯ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻋﻠﻮﻡ‬ ‫ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﭘﺎﻳﻪ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ‬ ‫ﻋﻠﻮﻡ ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻓﻨﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ‬ ‫ﻛﺸﺎﻭﺭﺯی ﻭ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻧﻮﺭ ﻣﺸﻐﻮﻝ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻛﺮﺩ‪ :‬ﻫﺴﺘﻪﻫﺎی ﻋﻠﻤﻲ‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪ :‬ﺑﺎﺳﺘﺎﻥﺷﻨﺎﺳﻰ‪،‬‬ ‫ﺟﻐﺮﺍﻓﻴﺎﻯ ﺳﻴﺎﺳﻰ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺯﻧﺎﻥ‪ ،‬ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺪﻧﻰ‪،‬‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺪﺍﺭﻯ ﻭ ﺍﻃﻼﻉﺭﺳﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻭ ﻣﻨﻄﻖ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‬ ‫ﻋﺮﺏ‪ ،‬ﺯﺑﺎﻥﺷﻨﺎﺳﻲ ﻫﻤﮕﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪،‬‬ ‫ﺯﺑﺎﻥ ﻓﺮﺍﻧﺴﻪ‪ ،‬ﺟﺎﻣﻌﻪﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺯﺑﺎﻥ ﺍﻧﮕﻠﻴﺴﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻮﻡ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺗﺎﺭﻳﺦ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﻓﺎﺭﺳﻲ‪ ،‬ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻓﻠﺴﻔﻪ‬ ‫ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ‪ ،‬ﺣﻘﻮﻕ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﺷﻴﻤﻰ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ‬ ‫ﺻﻨﺎﻳﻊ‪ ،‬ﻋﻤﺮﺍﻥ ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺖ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﻣﻮﺍﺩ‪،‬‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ ﻋﻤﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻯ‪ ،‬ﻣﻌﺪﻥ‪ ،‬ﻣﻬﻨﺪﺳﻰ‬

‫ﭘﺰﺷﻜﻰ‪ ،‬ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ‪ ،‬ﺑﺮﻕ‪ ،‬ﻧﺎﻧﻮ ﻓﻨﺎﻭﺭی‪ ،IT ،‬ﺗﺠﺎﺭﺕ‬ ‫ﺍﻟﻜﺘﺮﻭﻧﻴﻚ‪ ،‬ﻫﻮﺍ ﻭ ﻓﻀﺎ‪ ،‬ژﻧﺘﻴﻚ‪ ،‬ﺑﻴﻮﻓﻴﺰﻳﻚ‪ ،‬ﺁﻣﺎﺭ‪،‬‬ ‫ﺭﻳﺎﺿﻲ‪ ،‬ﺷﻴﻤﻲ‪ ،‬ﺯﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻰ‪ ،‬ﺗﺌﺎﺗﺮ ﻭ ﻛﺎﺭﮔﺮﺩﺍﻧﻰ‪،‬‬ ‫ﻣﻌﻤﺎﺭﻯ‪ ،‬ﻣﻌﻤﺎﺭیﻣﻨﻈﺮ‪ ،‬ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﺼﻮﻳﺮﻯ‪ ،‬ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ‬ ‫ﻧﻤﺎﻳﺸﻰ‪ ،‬ﭘﮋﻭﻫﺶ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﺷﻬﺮﺳﺎﺯﻯ‪ ،‬ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﭘﺮﻭژﻩ‪،‬‬ ‫ﺍﻧﻴﻤﻴﺸﻦ ﻭ ﮔﺮﺍﻓﻴﻚ‪ ،‬ﻧﻘﺎﺷﻰ‪ ،‬ﻫﻨﺮﻫﺎی ﺩﺭﺍﻣﺎﺗﻴﻚ‪،‬‬ ‫ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﻭ ﻣﺎﺷﻴﻦﻫﺎﻯ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻯ‪ ،‬ﺯﺭﺍﻋﺖ‪،‬‬ ‫ﺣﺸﺮﻩﺷﻨﺎﺳﻰ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎﺭﻯﺷﻨﺎﺳﻰ‪ ،‬ﺗﺮﻭﻳﺞ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ‬ ‫ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻯ‪ ،‬ﺑﺎﻏﺒﺎﻧﻰ‪ ،‬ﻭﻳﺮﻭﺱﺷﻨﺎﺳﻰ‪ ،‬ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻰ‪،‬‬ ‫ﺑﻬﺪﺍﺷﺖ ﻣﺤﻴﻂ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺘﺎﺭﻯ‪ ،‬ﻓﻴﺰﻳﻚ ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺎﺗﻮﻟﻮژی‪ ،‬ﻗﺎﺭچﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺍﻧﮕﻞﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﺁﻣﻮﺯﺵ‬ ‫ﺑﻬﺪﺍﺷﺖ‪ ،‬ﻋﻠﻮﻡ ﺗﺸﺮﻳﺢ ﻭ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژﻯ‪.‬‬

‫ﻧﻘﺪ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻛﺘﺎﺏ »ﻧﻴﻤﻪ ﺗﺎﺭﻳﻚ ﻭﺟﻮﺩ«‬ ‫ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﺍﺯ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺟﻠﺴﺎﺕ ﺣﻠﻘﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ‬ ‫ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻛﺘﺎﺏ »ﻧﻴﻤﻪ ﺗﺎﺭﻳﻚ ﻭﺟﻮﺩ« ﻧﻮﺷﺘﻪ‬ ‫ﺩﺑﻲ ﻓﻮﺭﺩ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺖ ﻧﺎﺷﺮﻳﻦ ﻭ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ‪-‬‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ »ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯی« ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﻛﻪ ‪ 20‬ﻓﺮﻭﺭﺩﻳﻦ ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻦ ﺷﻬﻴﺪ‬ ‫ﻣﻄﻬﺮی ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮﻉ »ﺳﺎﻳﻪﻫﺎ ﻭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ‬ ‫ﺗﺌﻮﺭﻳﻚ ﺁﻥ ﺩﺭ ﺷﺨﺼﻴﺖ« ﻣﻮﺭﺩ ﺑﺤﺚ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ‬ ‫ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﺮﺍی ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺑﻬﺘﺮ ﻣﻄﺎﻟﺐ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﻫﺎﻳﻰ‬

‫‪١٠٠‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﺯ ﻓﻴﻠﻢ »ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻦ« ﭘﺨﺶ ﺷﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺧﺎﻧﻢ ﻓﺮﻭﺩ‪،‬‬ ‫ﻣﺘﺮﺟﻢ ﻛﺘﺎﺏ‪ ،‬ﻃﻰ ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﻰ‪ ،‬ﺧﻮﺩ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺗﻤﺮﻳﻨﺎﺕ‬ ‫ﻧﺸﺴﺖ ﻋﻠﻤﻲ »ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻣﻌﻤﺎﺭی ﻭ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯی‬ ‫ﺗﻤﺮﻛﺰی ﻛﺘﺎﺏ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺷﻴﻮﻩ ﻋﻤﻠﻰ ﻭ ﺑﺎ ﻫﻤﺮﺍﻫﻰ ﺟﻤﻊ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ؛ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ« ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﻛﺘﺮ ﻳﺤﻴﻲ‬ ‫ﺣﺎﺿﺮ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺩﺍﺩ‪ .‬ﺷﺎﻳﺎﻥ ﺫﻛﺮ ﺍﺳﺖ ﻧﺎﺷﺮ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺍﺳﻼﻣﻲ‪ ،‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮی ﺩﻛﺘﺮﺍی ﻣﻌﻤﺎﺭی ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺟﻠﺴﻪ ﻟﻮﺡ ﺗﻘﺪﻳﺮی ﺑﻪ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺍﻫﺪﺍ ﻛﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﺍﺩﻳﻨﺒﻮﺭﻭ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﺖ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﻨﺮ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ‪ .‬ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﺤﻮﺭﻫﺎی ﺍﺻﻠﻲ‬ ‫ﻧﻘﺪ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻛﺘﺎﺏ »ﻣﺸﺮﻭﻃﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ«‬ ‫ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ »ﺗﺎﺭﻳﺦ«‪ ،‬ﺟﻠﺴﻪ ﻧﻘﺪ ﻧﺸﺴﺖ ﻣﺬﻛﻮﺭ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩی ﻫﻤﭽﻮﻥ ﻃﺮﺍﺣﻲ‬ ‫ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻛﺘﺎﺏ »ﻣﺸﺮﻭﻃﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ« ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻣﺎﺷﺎﺍﷲ ﻣﻮﺯﻩ ﻭ ﻃﺮﺍﺣﻲ ﻓﻴﻠﻢ ﺍﺳﺘﻬﺎﻓﻦ ﺷﻬﺮ ﺑﺮﻟﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺮﺭﺳﻲ‬ ‫ﺁﺟﻮﺩﺍﻧﻲ ﺭﺍ ﺭﻭﺯ ﺩﻭﺷﻨﺒﻪ ﻣﻮﺭﺥ ‪ 25‬ﺍﺭﺩﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎﻩ ﺭﻭﻧﺪ ﻭ ﺭﻭﻳﻪ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻣﻌﻤﺎﺭی ﺩﺭ ﺍﺭﻭﭘﺎ‪ ،‬ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ‬ ‫‪ 85‬ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻦ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﺎﺕ ﺩﻛﺘﺮ ﺷﻜﻮﺋﻲ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻭ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎی ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﻣﻌﻤﺎﺭی ﻭ ﻧﻴﺰ‬ ‫ﺍﻳﻦ ﺟﻠﺴﻪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺻﺪﻣﻴﻦ ﺳﺎﻝ ﻣﺸﺮﻭﻃﻴﺖ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯی ﺩﺭ ﻏﺮﺏ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ‪.‬‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺍﺳﺎﺗﻴﺪ ﮔﺮﻭﻩ ﺗﺎﺭﻳﺦ‬ ‫ﺑﺎﺯﺩﻳﺪ ﺍﺯ ﺳﻠﻄﺎﻧﻴﻪ‪ ،‬ﻗﺰﻭﻳﻦ ﻭ ﺯﻧﺠﺎﻥ‬ ‫ﻭ ﻋﻠﻮﻡ ﺳﻴﺎﺳﻲ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ »ﻣﻌﻤﺎﺭی ﻭ ﻣﻌﻤﺎﺭی‬ ‫ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺗﻌﻘﻞ ﺩﺭ ﺣﻜﻤﺖ ﻣﺘﻌﺎﻟﻴﻪ ﻣﻼﺻﺪﺭﺍ ﻣﻨﻈﺮ« ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺭ ‪ 25‬ﺧﺮﺩﺍﺩ ﺳﺎﻝ‬ ‫ﺳﻤﻴﻨﺎﺭ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻭ ﺣﻜﻤﺖ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ ‪ 85‬ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﺑﺎﺯﺩﻳﺪ ﺍﺯ ﺯﻧﺠﺎﻥ ﻭ ﻗﺰﻭﻳﻦ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ‬ ‫»ﻣﺴﺄﻟﻪ ﺗﻌﻘﻞ ﺩﺭ ﺣﻜﻤﺖ ﻣﺘﻌﺎﻟﻴﻪ ﻣﻼﺻﺪﺭﺍ«‪ ،‬ﺑﺎ ﺍﺭﺩﻭی ﺩﻭ ﺭﻭﺯﻩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺭﺍﺳﺘﺎی ﺁﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺁﺛﺎﺭ ﻭ‬ ‫ﻫﻤﻜﺎﺭی ﮔﺮﻭﻩ ﻓﻠﺴﻔﻪ ﻭ ﺣﻜﻤﺖ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻭ ﺍﻧﺠﻤﻦ ﺍﺑﻨﻴﻪ ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ ﻭ ﺁﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﻣﻌﻤﺎﺭی ﻭ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯی‬ ‫ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﻓﻠﺴﻔﻪ‪ ،‬ﻧﻬﻢ ﺧﺮﺩﺍﺩ ‪ 85‬ﺩﺭ ﺳﺎﻟﻦ ﺩﻭﺭﻩ ﺍﻳﻠﺨﺎﻧﻲ ﻭ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻭ ﺍﺻﻮﻝ ﻣﻌﻤﺎﺭی‬ ‫ﻋﻼﻣﻪ ﺟﻌﻔﺮی ﻭ ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪﺍﻥ ﻭ ﺳﺨﻨﺮﺍﻧﻲ ﺩﻭﺭﻩ ﻗﺎﺟﺎﺭﻳﻪ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻣﻲﺷﺪ ﺑﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﺳﻪ ﺗﻦ ﺍﺯ‬ ‫ﺩﻛﺘﺮ ﻣﺤﺴﻦ ﻛﺪﻳﻮﺭ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺍﺳﺎﺗﻴﺪ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﺍﻛﺒﺮ ﺗﻘﻮی‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺟﻠﺴﻪ ﺩﻛﺘﺮ ﻛﺪﻳﻮﺭ ﺑﻪ ﺳﺆﺍﻻﺕ ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪﻩ ﺭﺿﺎ ﭘﻮﺭﺟﻌﻔﺮ ﻭ ﻣﺤﻤﺪ ﺧﺪﺍ ﺭﺣﻤﻲ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻀﺎﺭ ﭘﺎﺳﺦ ﺩﺍﺩ‪.‬‬

‫ﻣﻌﻤﺎﺭی ﻭ ﺷﻬﺮﺳﺎﺯی ﺩﺭ ﻏﺮﺏ‬

‫‪١٠١‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺩﻭﺭﻩﻫﺎی ﺁﻣﻮﺯﺵ ﺑﺎﺯﻳﮕﺮی ﻭ ﻓﻦ ﺑﻴﺎﻥ‬ ‫ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ »ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﻨﺮ«‬ ‫ﺩﺭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪ 85‬ﺩﻭﺭﻩﻫﺎی ﺑﺎﺯﻳﮕﺮی ﻭ ﻓﻦ ﺑﻴﺎﻥ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﻩﻫﺎی ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺩﻭ ﺩﻭﺭﻩ‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻭ ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻣﺘﺸﻜﻞ ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ‪ ،‬ﺗﻮﺳﻂ ﺁﻗﺎی‬ ‫ﺑﺎﺑﻚ ﻋﺒﺎﺳﻲ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ ﻭ ﺍﺯ ‪ 27‬ﺗﻴﺮ ﺗﺎ ‪ 16‬ﺷﻬﺮﻳﻮﺭ‬ ‫ﻣﺎﻩ ﺑﻪ ﻃﻮﻝ ﺍﻧﺠﺎﻣﻴﺪ‪.‬‬

‫ﺩﻭﺭﻩﻫﺎی ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﺟﺴﺘﺠﻮی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﻼﺵ ﻭ ﭘﻴﮕﻴﺮی ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ‬ ‫»ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻋﻠﻮﻡ ﭘﺎﻳﻪ«‪ ،‬ﺩﻭﺭﻩﻫﺎی ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ‬ ‫ﺟﺴﺘﺠﻮی ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﻧﺮﻡﺍﻓﺰﺍﺭﻫﺎی ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮی ﻃﻲ‬ ‫‪ 10‬ﺟﻠﺴﻪ ﺩﺭ ﺷﻬﺮﻳﻮﺭ ﻣﺎﻩ ‪ 85‬ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﺑﺎ‬ ‫ﺍﺳﺘﻘﺒﺎﻝ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎی ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻬﺮی‬

‫‪ 1385‬ﺩﺭ ﺑﺨﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻮﺍﺩ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻓﻨﻲ ﻭ‬ ‫ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﮔﺮﺩﻳﺪ‪.‬‬ ‫ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻣﻘﺎﻻﺕ‪ ،‬ﺗﻌﺪﺍﺩی‬ ‫ﻛﺎﺭﮔﺎﻩ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺑﻨﻴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ‬ ‫ﻭ ﻫﺪﺍﻳﺖ ﺩﺳﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎی ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺑﻪ ﺳﻮی ﺑﺎﺯﺍﺭ‬ ‫ﻛﺎﺭ ﺩﺭ ﺩﻭ ﺑﺨﺶ »ﻣﻘﺎﻟﻪﻧﻮﻳﺴﻲ ﻭ ﭘﺘﻨﺖ ﻧﻮﻳﺴﻲ« ﻭ‬ ‫»ﻛﺎﺭﮔﺎﻩﻫﺎی ﺟﻨﺒﻲ« ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻧﻤﺎﻳﺶ ‪ 25‬ﺣﻠﻘﻪ ﻓﻴﻠﻢ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﻭ ﻋﻜﺲ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻓﻴﻠﻢﻫﺎی‬ ‫ﺷﺎﺧﺺ ﻭ ﻣﻄﺮﺡ ﺩﺭ ﺳﻴﻨﻤﺎی ﺍﻣﺮﻭﺯ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭ ﺟﻬﺎﻥ‪،‬‬ ‫ﺍﺭﺗﻘﺎی ﺳﻠﻴﻘﻪ ﻫﻨﺮی ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﺮﻛﺮﺩﻥ ﺑﺨﺸﻲ‬ ‫ﺍﺯ ﺍﻭﻗﺎﺕ ﻓﺮﺍﻏﺖ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭی ﺭﻭﺍﺑﻂ‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺑﻪ ﭘﺨﺶ‬ ‫‪ 25‬ﺣﻠﻘﻪ ﻓﻴﻠﻢ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﻴﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ‬ ‫ﻓﻴﻠﻢﻫﺎی ﺷﻬﺮﺩﺍﺭی‪ ،‬ﺑﻴﮕﺎﻧﮕﺎﻥ ﺩﺭ ﺗﺮﻥ‪ ،‬ﺑﻴﺪ ﻣﺠﻨﻮﻥ‪،‬‬ ‫ﺷﻴﻄﺎﻥ ﺩﺭﻳﺎ‪ ،‬ﻧﺼﻒ ﺟﻬﺎﻥ‪ ،‬ﺍﺯ ﻭﻫﻢ ﺗﺎ ﺧﻴﺎﻝ‪ ،‬ﺣﺎﻓﻈﻪ‪،‬‬ ‫ﺩﺍﺳﺘﺎﻥﻫﺎی ﻋﺎﻣﻴﺎﻧﻪ‪ ،‬ﻛﻴﻨﮓ ﻛﻨﻚ‪ ،‬ﺩﻧﻴﺎ ﻭ‪ ...‬ﺍﺷﺎﺭﻩ‬ ‫ﻛﺮﺩ‪.‬‬

‫ﺍﻧﺠﻤﻦ ﻋﻠﻤﻲ‪ -‬ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ »ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﻨﺮ« ﺩﺭ‬ ‫ﺩی ﻣﺎﻩ ﺳﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺳﻤﻴﻨﺎﺭ »ﺩﺭﺁﻣﺪی ﺑﺮ ﺭﻭﺵﻫﺎی‬ ‫ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻌﻴﺎﺭﻫﺎی ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺤﻴﻂ ﺷﻬﺮی« ﺭﺍ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ‬ ‫ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺳﻤﻴﻨﺎﺭ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎﺭی ﻣﺮﻛﺰ ﺁﻣﻮﺯﺵ‬ ‫ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﻋﻜﺎﺳﻲ »ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻚ«‬ ‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‪ -‬ﻫﻨﺮی ﺷﻬﺮﺩﺍﺭی ﺗﻬﺮﺍﻥ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﻛﺎﻧﻮﻥ ﻓﻴﻠﻢ ﻭ ﻋﻜﺲ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻫﻔﺘﻪ ﺧﻮﺍﺑﮕﺎﻩﻫﺎ‬ ‫ﺳﺎﻟﻦ ﻓﻴﻠﻢ ﺩﺍﻧﺸﻜﺪﻩ ﻫﻨﺮ‪ ،‬ﻭﺍﻗﻊ ﺩﺭ ﻃﺒﻘﻪ ﭼﻬﺎﺭﻡ‬ ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻥ ﻋﻠﻮﻡ ﺍﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ‪ ،‬ﺩﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﻋﻜﺴﻰ ﺑﺎ ﻋﻨﻮﺍﻥ »ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻚ« ﺩﺭ‬ ‫ﻋﺴﮕﺮی‪ ،‬ﻋﻀﻮ ﻫﻴﺌﺖ ﻋﻠﻤﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻳﻮﺭک ﻛﺎﻧﺎﺩﺍ‪ ،‬ﺩﻭ ﺑﺨﺶ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﺁﻧﺎﻟﻮگ ﻭ ﻋﻜﺎﺳﻲ ﺩﻳﺠﻴﺘﺎﻝ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﺩﺭ ﺍﺭﺩﻳﺒﻬﺸﺖ ﺳﺎﻝ ‪1385‬‬ ‫ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺳﺨﻨﺮﺍﻥ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﻭ ﺩﺭ ﺟﺮﻳﺎﻥ ﺍﺭﺩﻭی ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎﻧﻚ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ‬ ‫ﻫﻤﺎﻳﺶﻫﺎی ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﻓﻦﺁﻭﺭی ﻧﺎﻧﻮ‬ ‫ﻫﻤﺎﻳﺶﻫﺎی ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﻓﻦﺁﻭﺭی ﻧﺎﻧﻮ ﺑﺎ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺩﺍﻭﺭی ﺑﻪ ﻧﻔﺮﺍﺕ ﺍﻭﻝ ﺗﺎ ﭼﻬﺎﺭﻡ‬ ‫ﻫﺪﻑ ﺁﺷﻨﺎﻳﻲ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ ﺟﻮﺍﻳﺰی ﺍﻫﺪﺍ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮﻭﻩ ﻛﺮ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ‬ ‫ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ‪ ،‬ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻓﻀﺎی ﺑﺮﺧﻮﺭﺩ ﺍﻓﻜﺎﺭ‪ ،‬ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭﺍﺣﺪ ﻛﺎﻧﻮﻥﻫﺎ‪ ،‬ﻃﺮﺡ‬ ‫ﺳﻄﺢ ﻛﻴﻔﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺴﺮﻳﻊ ﺩﺳﺘﻴﺎﺑﻲ‬ ‫ﺑﻪ ﻓﻦﺁﻭﺭی ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺣﻮﺯﻩ‪ ،‬ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺩﻭ ﻣﺮﺗﺒﻪ ﻭ ﺩﺭ ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺤﻞ ﺍﺳﺘﻘﺮﺍﺭ ﻛﺎﻧﻮﻥﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﻫﻨﺮی‬ ‫ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻫﺮ ﺗﺮﻡ ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎی ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 84‬ﺍﺯ ﺳﻮی ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ ﺩﻓﺘﺮ ﻓﻨﻲ‬ ‫ﻛﺸﻮﺭ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻣﻲﺷﻮﺩ‪ .‬ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺭﺍﺳﺘﺎ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻫﻤﺎﻳﺶ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺮﻭژﻩ ﺳﺎﺧﺖ ﺍﻳﻦ ﻣﺤﻞ ﺩﺭ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﻓﻦﺁﻭﺭی ﻧﺎﻧﻮ ﺍﺯ ‪ 30‬ﺑﻬﻤﻦ ﺗﺎ ‪ 2‬ﺍﺳﻔﻨﺪﻣﺎﻩ ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﺁﻏﺎﺯ ﻭ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻭی ﺍﻳﻦ‬

‫‪١٠٢‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﻣﺤﻞ ﺑﺮﺍی ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﻼﺱﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﻫﻨﺮی ﻭ‬ ‫ﺗﻤﺮﻳﻦ ﮔﺮﻭﻩﻫﺎی ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ‪ ،‬ﻃﺮﺍﺣﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺑﻪ‬ ‫ﺩﻧﺒﺎﻝ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺳﺎﺧﺖ ﺁﻥ‪ ،‬ﺩﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﻣﻮﺳﻴﻘﻲ ﺳﻨﺘﻲ‬ ‫ﻭ ﮔﺮﻭﻩ ﻛﺮ ﺍﺯ ﺩی ﻣﺎﻩ ‪ 85‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺁﻏﺎﺯ‬ ‫ﻛﺮﺩﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭی ﻣﺴﺎﺑﻘﺎﺕ ﻗﺮﺁﻥ‬

‫ﺍﺯ ﺍﻧﮕﻴﺰﻩ ﺑﺎﻻی ﻓﻌﺎﻻﻥ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﻧﻮﻥ ﺑﺮﺍی ﺍﺭﺗﻘﺎء‬ ‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ ﺩﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻳﺎﺩ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻭی‬ ‫ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﭘﮋﻭﻫﺸﻲ ﺍﻳﻦ ﻛﺎﻧﻮﻥ ﺩﺭ‬ ‫ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﺯﻳﺮ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ‪ :‬ﻫﻤﺎﻳﺶ »ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ‬ ‫ﻓﻨﺎﻭﺭی ﻧﺎﻧﻮ ﺩﺭ ﺻﻨﻌﺖ«‪ ،‬ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻲ »ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎی‬ ‫ﻓﻨﺎﻭﺭی ﻧﺎﻧﻮ ﺩﺭ ﺻﻨﻌﺖ ﺷﻴﺸﻪ«‪ ،‬ﺩﻭﺭﻩﻫﺎی‬ ‫ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ‪ -‬ﺗﺮﻭﻳﺠﻲ »ﻣﺎﻟﻜﻴﺖ ﻓﻜﺮی ﺑﺎ ﻧﮕﺎﻩ ﻭﻳﮋﻩ‬ ‫ﺑﻪ ﭘﺘﻨﺖ«‪ ،‬ﺩﻭﺭﻩ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ »ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺧﻮﺭﺩﮔﻲ«‪،‬‬ ‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻃﺮﺡ »ﺗﻜﻤﻴﻞ ﭼﺮﺧﻪ ﺟﻤﻊﺁﻭﺭی ﺧﻮﺩﺭﻭﻫﺎی‬ ‫ﻓﺮﺳﻮﺩﻩ«‪ ،‬ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻃﺮﺡ ﺍﻭﻟﻴﻪ »ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺑﺎﺯﺍﺭﻳﺎﺑﻲ‬ ‫ﻭ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺩﺭ ﺷﺮﻛﺖ ﻓﻮﻻﺩ ﺁﻟﻴﺎژی‬ ‫ﺍﻳﺮﺍﻥ«‪ ،‬ﺗﺪﻭﻳﻦ ﮔﺰﺍﺭﺵ »ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺑﻬﺪﺍﺷﺘﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﺤﻴﻂ ﺯﻳﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی ﻓﻨﺎﻭﺭی ﻧﺎﻧﻮ«‪،‬‬ ‫ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻲ »ﻛﺎﺭﺑﺮﺩ ﻧﺎﻧﻮﭘﻮﺩﺭ ﺁﻫﻦ ﺩﺭ ﺻﻨﻌﺖ«‪،‬‬ ‫ﻫﻢﺍﻧﺪﻳﺸﻲ »ﺍﻗﺘﺼﺎﺩ ﻫﻴﺪﺭﻭژﻧﻲ ﻭ ﭘﻴﻞ ﺳﻮﺧﺘﻲ«‬ ‫ﻭ ﻫﻤﺎﻳﺶ »ﻛﺎﺭﺑﺮﺩﻫﺎی ﻓﻨﺎﻭﺭی ﻧﺎﻧﻮ ﺩﺭ ﺻﻨﻌﺖ‬ ‫ﺩﺍﻧﺪﺍﻧﭙﺰﺷﻜﻲ ﻭ ﺳﻼﻣﺖ ﺩﻧﺪﺍﻥ«‪.‬‬

‫ﻛﺎﻧﻮﻥ ﻗﺮﺁﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻃﺒﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺧﻮﺩ‬ ‫ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻣﺴﺎﺑﻘﺎﺕ ﺳﺮﺍﺳﺮی ﻗﺮﺁﻥ ﻛﺮﻳﻢ ﺭﺍ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﺑﻘﺎﺕ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ ﻭ‬ ‫ﺩﺭ ﺭﺷﺘﻪﻫﺎی ﺷﻔﺎﻫﻲ )ﺣﻔﻆ ‪ 10، 5‬ﻭ‪ 20‬ﺟﺰء ﻭ‬ ‫ﻛﻞ ﻗﺮﺁﻥ ﻣﺠﻴﺪ ﻭ ﻗﺮﺍﺋﺖ( ﻭ ﻛﺘﺒﻲ )ﺗﺮﺟﻤﻪ ﻭ ﺗﻔﺴﻴﺮ‬ ‫ﺳﻮﺭﻩ ﻣﺎﺋﺪﻩ( ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ ﻧﻬﺎﻳﺖ ‪ 13‬ﻧﻔﺮ ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻧﻔﺮﺍﺕ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺑﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﺴﺎﺑﻘﺎﺕ ﻛﺸﻮﺭی‬ ‫ﺭﺍﻩ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺎﻥ ﺫﻛﺮ ﺍﺳﺖ ﻣﺴﺎﺑﻘﺎﺕ ﺳﺮﺍﺳﺮی‬ ‫ﻗﺮﺁﻥ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺳﺮﺍﺳﺮ ﻛﺸﻮﺭ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﻫﻔﺘﻪ ﺁﺧﺮ‬ ‫ﺍﺳﻔﻨﺪ ‪ 85‬ﺑﻪ ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﻬﺮﺍﻥ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ ﻭ‬ ‫ﺁﻗﺎﻳﺎﻥ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﺎﺯﺭﮔﺎﻥ ﻧﮋﺍﺩ‪ ،‬ﺭﻭﺡﺍﷲ ﻧﺎﻇﻤﻲ‪ ،‬ﻭ ﺧﺎﻧﻢ‬ ‫ﺩﻓﺘﺮ ﻃﺮﺡ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺩﺭ ﻳﻚ ﻧﮕﺎﻩ‬ ‫ﻣﺮﻳﻢ ﻋﻤﻴﺪی ﻣﻈﺎﻫﺮی ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺣﺎﺋﺰ ﺭﺗﺒﻪﻫﺎی ﺍﻭﻝ‬ ‫ﺑﻪ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﺧﺒﺮﻧﮕﺎﺭ ﺳﺮﻭﻳﺲ ﺧﺒﺮ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺍﻫﻢ‬ ‫ﺣﻔﻆ ﻛﻞ‪ ،‬ﺳﻮﻡ ﺑﻴﺴﺖ ﺟﺰء ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﻭ ﺳﻮﻡ ﺗﻔﺴﻴﺮ‬ ‫ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﻭﺍﺣﺪ ﻃﺮﺡ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﺗﻬﻴﻪ ﻭ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺪﻭﻳﻦ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﺿﻮﺍﺑﻂ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭی ﻣﺴﺎﺑﻘﺎﺕ ﻫﻨﺮی ﺩﻫﻪ ﻓﺠﺮ‬ ‫ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﺍﻳﺎﻡ ﻣﺒﺎﺭک ﺩﻫﻪ ﻓﺠﺮ ﻣﺴﺎﺑﻘﺎﺕ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﺭﺍﺑﻄﺎﻥ ﺷﻮﺭﺍی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﻲ )ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺣﺪﻳﺚ ﻧﺒﻮی‪ :‬ﺍﺫﺍ ﺟﺎء ﺍﻟﻤﻮﺕ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﺍﻳﻦ ﺩﻓﺘﺮ ﺑﺎ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﻳﻨﻜﻪ »ﺑﻴﺎﻧﺎﺕ ﺭﻫﺒﺮ‬ ‫ﺑﻄﺎﻟﺐ ﺍﻟﻌﻠﻢ ﻣﺎﺕ ﻭ ﻫﻮ ﺷﻬﻴﺪ( ‪ ،‬ﺷﻌﺮ ﻛﻼﺳﻴﻚ )ﺑﺎ ﻓﺮﺯﺍﻧﻪ ﺍﻧﻘﻼﺏ ﺩﺭ ﺟﻤﻊ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﻭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻴﺎﻥ ﺍﺯ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻉ ﺗﻘﺎﺭﻥ ﺩﻫﻪ ﻓﺠﺮ ﻭ ﻣﺎﻩ ﻣﺤﺮﻡ( ﻭ ﻋﻜﺲ )ﺑﺎ ﺳﺎﻝ ‪ 1368‬ﺗﺎ ‪ «1385‬ﻭ »ﻣﺒﺎﻧﻲ ﻛﻠﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﻬﺎﺭﻡ‬ ‫ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ( ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻭ ﺑﻪ ﻧﻔﺮﺍﺕ ﺑﺮﮔﺰﻳﺪﻩ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺍﻗﺘﺼﺎﺩی‪ ،‬ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺟﻤﻬﻮﺭی‬ ‫ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﻟﺤﺎﻅ ﺷﺪﻩ‬ ‫ﺟﻮﺍﻳﺰی ﺍﻫﺪﺍ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻳﻚ ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻛﺎﻧﻮﻥ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻦﺁﻭﺭی ﺩﺭ ﺗﺪﻭﻳﻦ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻣﺬﻛﻮﺭ ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻛﺮﺩ‪:‬‬ ‫ﻫﺮ ﺩﻭ ﭘﻴﺶﻧﻮﻳﺲ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﺩﺭ ﺷﻮﺭﺍی‬ ‫ﮔﺬﺷﺖ‬ ‫ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﻛﺎﻧﻮﻥﻫﺎی ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺭ ﺩﺳﺖ ﺑﺤﺚ ﻭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ‬ ‫ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻛﺎﻧﻮﻥ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﻨﺎﻭﺭی ﺍﺯ ﺍﻭﺍﺧﺮ ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎﻳﻴﻜﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩ ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻫﺮ ﺩﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‬ ‫‪ 84‬ﺑﺎ ﻫﺪﻑ ﻧﮕﺎﻩ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﻪ ﻓﻨﺎﻭﺭی ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻣﺘﺄﺛﺮ ﺍﺯ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺁﺳﻴﺐﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ‬

‫‪١٠٣‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺑﻮﺩﻩ‪ ،‬ﻃﺒﻌ ًﺎ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺕ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﺷﺪﻥ ﺩﺍﺭﺍی‬ ‫ﺛﻤﺮﺍﺕ ﻭ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻬﺘﺮی ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﺷﻮﺭﺍ ﻭ ﻛﺎﺭﮔﺮﻭﻩ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬ ‫ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﻓﺘﺮ ﺷﻮﺭﺍﻫﺎ ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ‬ ‫ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪﻥ ﻣﺮﺗﺐ ﺟﻠﺴﺎﺕ ﺷﻮﺭﺍﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﮔﻔﺖ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻠﺴﺎﺕ ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ‬ ‫ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎﻯ ﻛﻠﻰ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﺍﻣﻮﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬ ‫ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻯ ﺍﺟﺮﺍﻳﻰ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺤﺚ ﺷﺪ‪ .‬ﻭی ﺧﺎﻃﺮ‬ ‫ﻧﺸﺎﻥ ﻛﺮﺩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﻛﺎﺭﮔﺮﻭﻩ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺑﺎﺯﻭﻯ ﺷﻮﺭﺍﻯ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ‪ 13‬ﺑﺎﺭ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﻠﺴﻪ‬ ‫ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﺍﻫﻢ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎﺕ ﻣﻄﺮﻭﺣﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺟﻠﺴﺎﺕ‪،‬‬ ‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﻴﻦ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﻭ ﺍﺳﺎﺗﻴﺪ ﻭ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ‬ ‫ﻫﺮ ﭼﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺁﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻣﻮﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺑﻮﺩ‪.‬‬

‫ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﭼﻬﻞ ﺣﺪﻳﺚ‬

‫ﺭﺟﺐ ﻭ ﺭﻣﻀﺎﻥ‪ ،‬ﺑﺮﮔﺰﺍﺭی ﻣﺮﺍﺳﻢ ﺷﺐﻫﺎی ﻗﺪﺭ‪،‬‬ ‫ﮔﺮﺍﻣﻴﺪﺍﺷﺖ ﻋﻴﺪ ﺳﻌﻴﺪ ﻓﻄﺮ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻭﻳﮋﻩ‬ ‫ﻣﺎﻩﻫﺎی ﻣﺤﺮﻡ ﻭ ﺻﻔﺮ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﻲ ﺍﺳﺖ ﺍﻳﻦ‬ ‫ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻛﻪ ﺳﻪ ﺭﻭﺯ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺁﻏﺎﺯ ﻣﺎﻩ ﻣﺤﺮﻡ ﺷﺮﻭﻉ‬ ‫ﺷﺪﻩ ﺑﻮﺩ ﺗﺎ ﻳﺎﺯﺩﻫﻢ ﻣﺤﺮﻡ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺍﺩﺍﻣﻪ‬ ‫ﺩﺍﺷﺖ ﻭ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﺎﻩ ﺻﻔﺮ ﻧﻴﺰ ﻫﺮ ﺩﻭﺷﻨﺒﻪ ﺗﻜﺮﺍﺭ‬ ‫ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ‬ ‫ﻧﻬﻤﻴﻦ ﺟﺸﻦ ﺑﺰﺭگ ﺍﺯﺩﻭﺍﺝ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﺑﺎ‬ ‫ﻫﻤﻜﺎﺭی ﻧﻬﺎﺩ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﻲ ﻣﻘﺎﻡ ﻣﻌﻈﻢ ﺭﻫﺒﺮی ﺩﺭ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩﻫﺎ‪ ،‬ﻭﺯﺍﺭﺕ ﻋﻠﻮﻡ‪ ،‬ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺕ ﻭ ﻓﻦﺁﻭﺭی‪،‬‬ ‫ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺑﻬﺪﺍﺷﺖ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﻭ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻭ‬ ‫ﺳﺎﺯﻣﺎﻥ ﻣﻠﻲ ﺟﻮﺍﻧﺎﻥ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 84‬ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﺷﺪ ﻭ ﺩﺭ‬ ‫ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﻫﺪﺍﻳﺎی ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ‪165‬‬ ‫ﻋﺪﺩ ﺳﻜﻪ ﺗﻤﺎﻡ ﺑﻬﺎﺭ ﺁﺯﺍﺩی‪ ،‬ﭼﺎﺩﺭ ﻧﻤﺎﺯ ﻭ ﺭﺑﻊ ﺳﻜﻪ‬ ‫)ﻫﺪﻳﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻣﻌﻈﻢ ﺭﻫﺒﺮی ﻭ ﻭﺯﺍﺭﺕ ﺭﻓﺎﻩ( ﺑﻪ ﻫﺮ‬ ‫ﻳﻚ ﺍﺯ ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪﮔﺎﻥ ﺩﺭ ﺟﺸﻦ ﺍﻫﺪﺍ ﺷﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﺎﻥ‬ ‫ﺫﻛﺮ ﺍﺳﺖ ﻫﺮ ﻳﻚ ﺍﺯ ﺯﻭﺟﻴﻦ ﻣﺒﻠﻎ ‪ 500/000‬ﺭﻳﺎﻝ‬ ‫ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﺣﻮﺯﻩ ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺩﺭﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮﺩﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮓﺳﺎﺯﻯ‪،‬‬ ‫ﻭﺍﺣﺪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎﺕ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﻣﻮﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪85‬‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﭼﺎپ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﺩﺭ ﺳﺮﺑﺮگ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻯ ﺍﺩﺍﺭﻯ‬ ‫ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﺳﺎﻝ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﭼﺎپ‬ ‫ﺷﺪﻩ‪ ،‬ﻣﺴﺎﺑﻘﻪ ﭼﻬﻞ ﺣﺪﻳﺚ ﺭﺍ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﻧﻤﻮﺩ‪ .‬ﺑﻪ ﻧﻘﻞ‬ ‫ﺍﺯ ﻛﺎﺭﺷﻨﺎﺱ ﮔﺮﻭﻩ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺩﺍﺭﺩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ‬ ‫ﻫﺸﺖ ﺍﺭﺩﻭی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ‬ ‫‪ 86‬ﺑﺮﺧﻰ ﺍﺯ ﺍﺣﺎﺩﻳﺚ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻛﺎﺭﺕ ﭘﺴﺘﺎﻝ‬ ‫ﻭﺍﺣﺪ ﺍﺭﺩﻭﻫﺎی ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ‬ ‫ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺩﻫﺪ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﻰ ﺍﺳﺖ ﻭﺍﺣﺪ ﻣﺬﻛﻮﺭ‪ ،‬ﺗﻌﻘﻴﺒﺎﺕ ﻧﻤﺎﺯ‬ ‫ﻭ ﺍﺩﻋﻴﻪ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻫﺎﻯ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺬﻫﺒﻰ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭی ﻫﺸﺖ‬ ‫ﺭﺍ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻧﺮﻡ ﺍﻓﺰﺍﺭﻫﺎﻯ ﮔﺮﺍﻓﻴﻜﻰ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺭﺩﻭی ﺩﺍﺧﻠﻲ ﻭ ﺧﺎﺭﺟﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ‪ 430‬ﻧﻔﺮ ﺭﺍ ﺗﺤﺖ‬ ‫ﭘﻮﺷﺶ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ‪ .‬ﺍﻳﻦ ﺍﺭﺩﻭﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻘﺼﺪ ﻣﻜﻪ ﻣﻜﺮﻣﻪ‪،‬‬ ‫ﺍﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻧﻮﺭ‪ ،‬ﺍﺻﻔﻬﺎﻥ‪ ،‬ﻗﻢ‪ ،‬ﺟﻤﻜﺮﺍﻥ‪ ،‬ﺗﻮﭼﺎﻝ ﻭ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ‬ ‫ﻣﺮﺍﺳﻢ‬ ‫ﻭﺍﺣﺪ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻭ ﺗﺪﺍﺭﻛﺎﺕ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺍﻣﻮﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻛﺎﺥﻫﺎی ﺳﻌﺪﺁﺑﺎﺩ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭ ﮔﺮﺩﻳﺪ ﻭ ﺑﻪ ﻏﻴﺮ ﺍﺯ ‪99‬‬ ‫ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺐ ﺑﺰﺭﮔﺪﺍﺷﺖ ﺍﻳﺎﻡ ﻭﻻﺩﺕ ﻭ ﺷﻬﺎﺩﺕ ﺍﺋﻤﻪ ﻧﻔﺮ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺣﺞ ﻋﻤﺮﻩ ﻣﺸﺮﻑ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻘﻴﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺩﺭ‬ ‫ﻣﻌﺼﻮﻣﻴﻦ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﺍﻟﺴﻼﻡ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﮔﺮﺍﻣﻴﺪﺍﺷﺖ ﺍﺭﺩﻭﻫﺎی ﺩﺍﺧﻠﻲ ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺍﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ‬ ‫ﺍﻋﻴﺎﺩ ﻭ ﺍﻳﺎﻡ ﺧﺎﺹ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﺮﮔﺰﺍﺭی‬ ‫ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮ‪ ،‬ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺣﻮﺯﻩ ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ‬ ‫ﺑﻴﺴﺖ ﻭ ﻧﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺧﺎﺹ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﻴﺎﻥ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﻮﺍﺭﺩی ﻫﻤﭽﻮﻥ ﺑﺰﺭﮔﺪﺍﺷﺖ ﻣﻴﻼﺩ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ‪ -‬ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ‪ ،‬ﭘﺲ‬ ‫ﻭ ﻭﻓﺎﺕ ﺣﻀﺮﺕ ﺭﺳﻮﻝ ﺍﻛﺮﻡ ﺻﻠﻮﺍﺕ ﺍﷲ ﻋﻠﻴﻪ‪ ،‬ﺍﺯ ﻳﻚ ﻭﻗﻔﻪ ﺳﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﺍﺯ ﺩی ﻣﺎﻩ ‪ 85‬ﺑﺎﺭ ﺩﻳﮕﺮ‬ ‫ﺑﺰﺭﮔﺪﺍﺷﺖ ﺳﺎﻝ ﺭﻭﺯ ﺁﺯﺍﺩﺳﺎﺯی ﺧﺮﻣﺸﻬﺮ ﻭ ﻭﺭﻭﺩ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺳﺮﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺳﺮﺩﺑﻴﺮ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ‪ ،‬ﺗﻐﻴﻴﺮ‬ ‫ﺁﺯﺍﺩﮔﺎﻥ ﺑﻪ ﻛﺸﻮﺭ‪ ،‬ﺑﺮﭘﺎﻳﻲ ﺳﻪ ﺷﺐ ﺍﻋﺘﻜﺎﻑ ﺩﺭ ﻣﺎﻩ ﻣﻜﺮﺭ ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺍﺯ ﻫﻢ ﮔﺴﻴﺨﺘﮕﻲ‬

‫‪١٠٤‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬

‫ﺍﻋﻀﺎﻯ ﺳﺎﺑﻖ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺩﻻﻳﻞ ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻛﻤﻲ ﻭ ﻛﻴﻔﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻭ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ‬ ‫ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﻳﻦ ﻭﻗﻔﻪ ﻧﺴﺒﺘ ًﺎ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺍﻋﻼﻡ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻭی ﺑﺎ ﻧﺸﺮﻳﺎﺕ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﺩﺭ ﺭﺃﺱ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎی ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻧﺎﻇﺮ‬ ‫ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺑﺮ ﻧﺸﺮﻳﺎﺕ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩی ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻝ‪ ،‬ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ‬ ‫ﺭﺍﺑﻄﺎﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺧﻮﺍﺑﮕﺎﻩﻫﺎ‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻴﺎﻥ ﺑﺎﺯ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺍﺣﻴﺎء ﻭ‬ ‫ﻣﺴﺆﻭﻝ ﻭﺍﺣﺪ ﺭﺍﺑﻄﺎﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ‬ ‫ﭘﻴﮕﻴﺮی ﺍﻣﻮﺭ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺁﻥ ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺍﻳﻦ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺭ ﻃﻲ ﺳﺎﻝ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺩﺍﺷﺖ‪ :‬ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬ ‫ﻭﺍﻗﻊ ﺑﺴﺘﺮی ﺑﺮﺍی ﺗﻀﺎﺭﺏ ﺍﻓﻜﺎﺭ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻴﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻋﻤﺪﻩ ﺍﻳﻦ ﻭﺍﺣﺪ ﺩﺭ ﻃﻲ ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﻧﻴﺰ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎﻝﻫﺎی‬ ‫ﻭ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺷﻜﻮﻓﺎﻳﻲِ ﺧﻼﻗﻴﺖﻫﺎ ﻭ ﺍﺳﺘﻌﺪﺍﺩﻫﺎی ﭘﻴﺶ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺧﻮﺍﺑﮕﺎﻫﻲ ﻭ‬ ‫ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺁﻧﺎﻥ‪ ،‬ﺍﺭﺗﻘﺎء ﺳﻄﺢ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻭ ﺁﮔﺎﻫﻲﻫﺎی ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺑﺮ ﺍﻣﻮﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﺧﻮﺍﺑﮕﺎﻩﻫﺎ ﺍﺯ‬ ‫ﻋﻤﻮﻣﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺮﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی ﺳﺎﺯﻧﺪﻩ ﻭ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﻃﺮﻳﻖ ﺭﺍﺑﻄﺎﻥ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺑﻮﺩ‪ .‬ﻭی ﮔﻔﺖ ﻫﺪﻑ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ‬ ‫ﻣﺤﻮﺭ ﻭ ﺍﻧﺘﻘﺎﻝ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺍﺯ ﺣﻮﺯﻩ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﺷﻮﺭ‪ ،‬ﻧﺸﺎﻁ‪ ،‬ﺻﻔﺎ ﻭ ﻣﻌﻨﻮﻳﺖ ﺩﺭ‬ ‫ﺑﻪ ﺣﻮﺯﻩ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻥ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﻇﻬﺎﺭ ﺩﺍﺷﺖ ﺭﺳﻴﺪﮔﻰ ﺑﻪ‬ ‫ﻭﺳﺎﻳﻞ ﻓﺮﻫﻨﮕﻰ ﺩﺍﺧﻞ ﺧﻮﺍﺑﮕﺎﻩﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺨﺶ ﺑﺮﻭﺷﻮﺭﻫﺎ‬ ‫ﻧﺸﺮﻳﺎﺕ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺍﻇﻬﺎﺭﺍﺕ ﺩﺑﻴﺮ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺑﺮ ﻧﺸﺮﻳﺎﺕ ﻭ ﻣﺠﻼﺕ‪ ،‬ﺍﻃﻼﻉ ﺭﺳﺎﻧﻰ‪ ،‬ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﻃﺮﺡﻫﺎی‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬ﺍﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﻣﺠﻤﻮﻋ ًﺎ ﺷﺶ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﺳﻮی ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﺧﻮﺍﺑﮕﺎﻫﻲ‪،‬‬ ‫ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺻﺪﻭﺭ ﻣﺠﻮﺯ ﺭﺍ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﻛﺮﺩﻩ ﻭ ﻧﻬﺎﻳﺘ ًﺎ ﺑﺎ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪﺍی ﺩﺭ ﺧﻮﺍﺑﮕﺎﻩﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮﭘﺎﻳﻰ‬ ‫ﺻﺪﻭﺭ ﻣﺠﻮﺯ ﺑﺮﺍی ﺳﻪ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻣﻮﺍﻓﻘﺖ ﻛﺮﺩ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻣﺮﺍﺳﻢ ﻣﺬﻫﺒﻲ ﺩﺭ ﺳﻄﺢ ﺧﻮﺍﺑﮕﺎﻩﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖﻫﺎی‬ ‫ﻋﺒﺎﺭﺗﻨﺪ ﺍﺯ‪» :‬ﺧﻮﺩﻣﺎﻧﻲ« ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺍﻣﺘﻴﺎﺯی ﺑﺴﻴﺞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺰﺍﺭﺵ ﻋﻤﻠﻜﺮﺩ ﻣﺎﻫﻴﺎﻧﻪ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﻭ ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺴﺆﻭﻟﻲ ﺍﻟﻬﺎﻡ ﺍﻛﺒﺮی‪» ،‬ﭘﻨﺠﺮﻩ« ﺭﺍﺑﻄﺎﻥ ﺍﺯ ﺩﻳﮕﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎﻯ ﺍﻳﻦ ﺣﻮﺯﻩ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ‬ ‫ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺍﻣﺘﻴﺎﺯی ﻭ ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺴﺆﻭﻟﻲ ﻛﻮﺭﺵ ﻋﻨﺒﺮی ﻣﻰ ﺭﻭﺩ‪.‬‬ ‫ﻭ »ﻭﺭﺯﺵ ﻭ ﺗﻨﺪﺭﺳﺘﻲ« ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐ ﺍﻣﺘﻴﺎﺯی ﺍﺩﺍﺭﻩ‬ ‫ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‬ ‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺑﺪﻧﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﻭ ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺴﺆﻭﻟﻲ ﺩﻛﺘﺮ ﺣﻤﻴﺪ‬ ‫ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪﺭﺱ ﺩﺭ‬ ‫ﻋﻠﻲﻧﮋﺍﺩ‪ .‬ﻭی ﺑﺎ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﺳﻪ ﺩﺭﺧﻮﺍﺳﺖ ﺭﺍﺳﺘﺎی ﺍﺭﺗﻘﺎی ﺳﻄﺢ ﻛﻴﻔﻲ ﻭ ﻛﻤﻲ ﻫﻨﺮ ﻣﺘﻌﻬﺪ‬ ‫ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺩﻟﻴﻞ ﻋﺪﻡ ﭘﻴﮕﻴﺮی ﻣﺘﻘﺎﺿﻴﺎﻥ ﺍﺯ ﺩﻭﺭ ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺩﺭ ﻣﻴﺎﻥ ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﺎﻥ ﻭ ﻧﻴﺰ ﺍﺭﺯﺵ ﺩﺍﺩﻥ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ‬ ‫ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻧﺎﻇﺮ ﺧﺎﺭﺝ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺩﺭﺑﺎﺭﻩ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﻧﺸﺮﻳﺎﺕ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﻫﻨﺮ ﺩﺭ ﻣﻘﻮﻟﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﻪ ﻭﻳﮋﻩ ﺩﺭ ﻋﺮﺻﻪ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 86‬ﮔﻔﺖ‪ :‬ﺑﺮ ﺍﺳﺎﺱ ﺑﻨﺪ ‪ 2‬ﺍﺯ ﻣﺎﺩﻩ ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺰﺑﺎﻧﻲ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﻧﻬﻢ ﻭ ﺩﻫﻢ‬ ‫‪ 3‬ﺩﺳﺘﻮﺭﺍﻟﻌﻤﻞ ﺍﺟﺮﺍﻳﻲ ﻧﺸﺮﻳﺎﺕ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‪ ،‬ﻣﻌﺎﻭﻧﺖ ﺗﺌﺎﺗﺮ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻛﺸﻮﺭ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ﻭ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻭ ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎی ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﮔﻔﺘﻨﻰ ﺍﺳﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﺩﺭ ﺟﻠﺴﺎﺕ ﺷﻮﺭﺍی‬ ‫ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻩ ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 86‬ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﭼﻬﺎﺭﭼﻮﺏ ﻗﻮﺍﻧﻴﻦ ﻭ ﺩﺭ ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺬﺍﺭی ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ‪ ،‬ﺍﺩﺍﺭﻩ ﺍﺳﻨﺎﺩ ﻣﺎﻟﻲ ﻭ ﻛﻨﺘﺮﻝ ﻭ‬ ‫ﺣﺪﻭﺩ ﺍﺧﺘﻴﺎﺭﺍﺕ ﻭ ﺍﻣﻜﺎﻧﺎﺕ ﺍﺯ ﻧﺸﺮﻳﺎﺕ ﺩﺍﻧﺸﮕﺎﻫﻲ ﻧﻈﺎﺭﺕ ﺑﺮ ﮔﺮﺩﺵ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﻮﺩﺟﻪ ﺟﺸﻨﻮﺍﺭﻩ ﻭ ﺭﻋﺎﻳﺖ‬ ‫ﺣﻤﺎﻳﺖ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻛﺮﺩ‪ .‬ﻭی ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﺑﻴﺎﻥ ﺍﻳﻦ ﻛﻪ ﻣﻮﺍﺯﻳﻦ ﺣﻘﻮﻗﻲ ﻗﺮﺍﺭﺩﺍﺩﻫﺎ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎی‬ ‫ﻧﺸﺮﻳﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺗﺨﺼﺼﻲ »ﮔﺴﺘﺮﻩ« ﺑﻪ ﺻﺎﺣﺐﺍﻣﺘﻴﺎﺯی ﺍﺟﺮﺍ ﺷﺪﻩ ﺗﻮﺳﻂ ﺍﻳﻦ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﻮﺩ‪.‬‬ ‫ﺭﺿﺎ ﺣﺴﻴﻦﭘﻮﺭ ﭘﻮﻳﺎﻥ ﻧﺸﺮﻳﻪ ﺑﺮﺗﺮ ﺳﺎﻝ ‪ 85‬ﺑﻮﺩﻩ‬ ‫ﺍﺳﺖ‪ ،‬ﺗﺼﺮﻳﺢ ﻛﺮﺩ‪ :‬ﺩﺭ ﺳﺎﻝ ‪ 86‬ﺑﺮﺭﺳﻲ ﺭﺍﻫﻜﺎﺭﻫﺎی‬

‫‪١٠٥‬‬ ‫ﺳﺎﻝ ﻫﻔﺘﻢ ﺷﻤﺎﺭﻩ ﭘﻨﺠﻢ ﻭ ﺷﺸﻢ ﺑﻬﺎﺭ ﻭ ﺗﺎﺑﺴﺘﺎﻥ ‪86‬‬