The Albanian May 2009

TH E

Rezervo vendin tënd në Albanian Yellow Pages 2009

nr.5/6 www.thealbanian.co.uk info@thealbanian.info

Tel: 02082169527

London

Tel: 02082169527 info@albaniancontacts.com

May 2009

Si po shkatërrohet familja shqiptare në Britaninë e Madhe A

Pavarësia e Kosovës i ka demantuar dyshuesit Nga Muhamet Hamiti

snjëra nga shoqatat shqiptare as që e ka marrë ndonjëherë mundimin që t’u vijë në ndihmë këtyre qytetarëve shqiptarë, duke ndihmuar kështu në zbutjen e këtij fenomeni. Përkundrazi ato vazhdojnë të shikojnë mundësitë për organizimin e ndonjë koncerti me bileta të kripura, që të përfitojnë edhe më shumë... Realizimi i misionit të tyre si shoqata të shqiptarëve në Mbretërinë e Bashkuar, mund të shikohet vetëm në aspektin monetar... (vijon në faqe 9)

faqe 2

Komuniteti shqiptar indiferent ndaj “Strangers into Citizens” faqe 5

Lufta e UÇK, dëshmi e identitetit shqiptar

NJË SHQIPTAR PAQERUAJTËS PËRKRAH TRUPAVE BRITANIKE faqe 13

GERTA HETA NË PRITJE TË "PRINCIT TË KALTËR" Në Amerikë ndihesha peshk i vogël në një akuarium shumë të madh... Faqe 36

211 Boundary Road, P l a i s t o w L o n d o n E 1 3 9 Q F www.1stchoiceclaims.com info@1stchoiceclaims.com

T: 0 2 0 8 472 1110 F: 0 20 8 475 8869 M: 0 79 513 5 0 0 50

Nga Ismail Kadare

Faqe 24

Visar Zhiti dhe fundi i vetmisë së Kadaresë Nga Gëzim Alpion

Faqe 24

2009's backpacking secret is ...... page 39 Albania

Me 25 Qershor hapet njëri aks i Rrugës së Shqiptarëve 1st Choice Accident Claims faqe 8

Nëse keni patur ndonje aksident tre vitet e fundit mos hezitoni te na kontaktoni ne çdo moment Had an accident?

Not your fault

OUR Services *Free Consultation *Loss Of Earnings *Recovery & Storage *Cost Of Repairs *Policy Excess *Hire Charges *Personal Injury *Legal Expenses

London May 2009

Drejtor: Petrit KuçaNa Zv/Drejtor: BasHKim metalia Kryeredaktor: muHameD Veliu

reDaKsia akil Koci, Daut Dauti, emanuel Bajra, majlind Goge, Naim Hasani, Ylli Përmeti, edvin lamçe,

Pavarësia e Kosovës i ka demantuar dyshuesit Muhamet Hamiti, i Ngarkuar me Punë a.i. në Ambasadën e Republikës së Kosovës ka botuar me 21 prill 2009 në gazetën "The Financial Times" një reagim ndaj një letreje të javës së kaluar të një ish diplomati britanik me emrin James Dancer (Xheimz Danser).

I nderuar, James Dancer (Letters, April 15) ka dalë krejt gabim me parashikimet e errëta që ka bërë më herët për 'gjakderdhje të mëtejshme' (30 mars 2007), për 'kthim në luftë' dhe për 'spastrim etnik të dhjetëra mijëra serbëve' në Kosovë (12 shtator 2007). Kosova është bërë vend i pavarur përmbushje e lirisë dhe e aspiratës sonë për shtetësi - por asgjë kësi soji nuk ka ndodhur.

Tranzicioni i Kosovës në pavarësi ka qenë përgjithësisht pa telashe. Vendi ynë ka bërë përparime të mëdha që nga shpallja e pavarësisë para 14 muajsh.

Kushtetua e Republikës së Kosovës rrumbullakson shtetësinë tonë dhe shenjtëron të drejta dhe privilegje të papara për minoritetet, sidomos për serbët.

Pesëdhjetë e shtatë shtete e kanë njohur Kosovën deri tani (jo më pak se 22 nga 26 vendet e Unionit Evropian, shumica e vendeve të NATO s, shtatë vendet e Grupit të Tetëshes, G8), dhe ky proces po rrjedh. Të shprsesosh se pavarësia e Kosovës është e kthyeshme është veçse mendim dëshirues. 'Kosova po e konsolidon vendin e vet si aktor sovran ndërkombëtar', ka thënë David Miliband, Sekretari i Jashtëm britanik gjatë komenteve që ka bërë ditën kur shënonim ditëlindjen e parë të shtetit tonë. Pohimet e pabaza për Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës nuk mund ta kthejnë Kosovën në drejtim, të çnjohjes, siç sugjeron në mënyre absurde z. Dancer. Pavarësia e Kosovës u ka sjellë qetësi shpirtërore shumicës së kosovarëve; ka sjellë stabilitet në Evropën juglindore, por edhe perspektivë për integrime evropiane për të gjithë ne në rajon". James Dancer, Sekretar i Dytë në Ambasadën britanike në Beograd në vitet 2001 2003, ka botuar javën e kaluar një letër në FT me titull "Pavarësia e Kosovës ende mund të tërhiqet", një sugjerim absurd, ndërsa në vitin 2007 ka bërë parashikime apokaliptike për rrezikun nga pavarësia e Kosovës, pjesë e propagandës ogurzezë që kanë përdour Serbia dhe kundërshtarët e egër të pavarësisë në vigjilie të shpalljes së pavarësisë së Kosovës.

2

elda memiaj, Brunilda sejati, Pranvera smith, Flori slatina, Kastriot Dervishi, enkeleid omi, jeni myftari, Naim trezhnjeva, anila Hoxha, shefit Domi, ilir thaçi, Nikolin Nilaj, Web-design marko www.thealbanian.co.uk albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

DITA BoTËRoRE E LIRISË SË SHTYPIT NgA DAuT DAuTi Nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara dita e 3 majit është shpallur Dita Botërore e Lirisë së Shtypit për të ngritur vetëdijen dhe rëndësinë e lirisë së shtypit dhe për t’ua kujtuar qeverive detyrën që kanë në drejtim të respektimit të të drejtës së shprehjes së lirë që është e garantuar me nenin 19 të Deklaratës së Përgjithshme të të Drejtave të Njeriut.

Gjatë vitit të kaluar janë vrarë 60 gazetarë dhe punëtor të medies. Këto vdekje tragjike, së bashku me 900 sulme tjera kundër punëtorëve të medies, 29 kidnapimeve të gazetarëve dhe mbylljen e 2000 organizatave mediale, konsiderohet me të drejtë se e dëmtojnë aftësinë njerëzore për të kuptuar botën.

Duke e komentuar rastin e Ditës Botërore të Lirisë së Shtypit, sekretari i punëve të jashtme në qeverinë e Britanisë së Madhe, z. David Miliband, ka thënë:

“Liria e medies për të raportuar dhe analizuar atë që ndodhë në botë, është e rëndësisë fundamentale dhe shërben për t’i mbajtur përgjegjëse qeveritë. Ne të gjithë duhet t’i shpeshtojmë orvatjet për të siguruar se këto vlera janë duke u mbrojtur në kohën kur kërcënimet dhe rreziku për gazetarët është në një nivel të lartë dhe i cili duhet të bëhet i papranueshëm”.

Më tutje, David Miliband, shprehu qëndrimin e përsëritur të Britanisë së Madhe për të promovuar dhe mbrojtur të drejtat e gazetarëve që këta të bëjnë punën e tyre pa pasur frikë nga represaliet.

Sekretari i jashtëm britanik, poashtu bëri me dije se shteti britanik vazhdon me këmbëngulje që të respektoj Rezolutën 1730 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, e cila obligon që gazetarët e luftës, profesionistët e medies dhe personeli tjetër të mbrohen dhe të trajtohen si civilë, mu ashtu siç parashihet në Konventat e Gjenevës.

Nga 1 maji deri më 30 tetor të këtij viti aplikohet regjimi i lehtësuar i kalimit kufitar ndërmjet Republikës së Kosovës dhe Republikës së Shqipërisë.

Gjatë kësaj periudhe qytetarët e Republikës së Kosovës do të mund të kalojnë kufirin me Republikën e Shqipërisë pa pasaporta dhe vetëm me letërnjoftim valid, thuhet në një njoftim të Ministrisë së Punëve të Brendshme të Republikës së Kosovës.

Ky vendim është marrë në bashkëpunim me Ministrinë e Punëve të Brendshme të Republikës së Shqipërisë.

Albaiancontacts 2009 Albanian Yellow Pages in the UK Rezervo vendin tënd

albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

London May 2009

3

A jeni ose a njihni dikë që do të aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI? Nëse Po, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën në Mbretërinë e Bashkuar, si dhe të provoni që aftësitë në të folur dhe dëgjim janë adekuate për jetën e përditshme.

Westa ofron kurse të kombinuara trajnimi për gjuhen angleze (ESOL) dhe Citizenship Clases & Exams FiNsBurY soutHall BirmiNGHam carDiF leicester mitcHam sHeFFielD ParK 65a 1-st Floor 5 upper 409a 569 carwood Warwick south road 16 West Boot london North 1-st Floor Green West road acedemy road southall street Kocha House surrey sheffield andover commu- leicester Birmingham uB1 1sq cardif mitcham s4 7sa nity centre B11 2ls tel cF10 5eP le1 2PD cr4 3aa andover tel tel 02088677430 tel tel tel estate london N7 01142442488 01217080679 02920492939 01162511687 02086406661 7rY £190 £210 £210 £180 £180 £220 tel përfshire përfshire përfshire përfshire përfshire përfshire 0207 2721130 koston e koston e koston e koston e koston e koston e £180 përfshire testit testit testit testit testit testit koston e testit

Ju lutem mos harroni të sillni me vete pasaportën dhe një provë adresë për regjistrim Per me sHume iNFormacioN ju lutem KoNtaKtoNi Ne qeNDrëN PërKatëse WWW.Westa.co.uK iNFo@Westa.co.uK

London May 2009 NgA MATT CARRoll*

P

yet ndonjerin dhe kerko te te jape listen e destinacioneve "parajse" dhe Shqiperia eshte padyshim nje nga vendet qe do te shfaqet.

Por ndersa bej gati bagazhet dhe vesh shapkat e plazhit per te shkuar ne nje vend turistik me det, shkronja "P" e parajses eshte vetem nje nga menyrat per te pershkuar ate qe po shoh.

Duke levizur pa ndonje qellim, ngul syte ne te majte dhe ne te djathte per te pare nje tjeter qenie njerezore, por e gjitha ajo qe mund te shoh eshte rera e bardhe qe perhapet gjithandej deri ne 3 milje perreth.

Malet ngrihen prapa plazheve, duke u bashkuar per te rritur keshtu privatesine time. Nese kjo nuk ju duket shume utopike, une kam edhe barin privat te plazhit, ku Bledi qe qendron gjithmone aty po me ben nje mojito, qe kushton rreth 3 paund (afro 500 leke sh.i perkth.) nje gote.

Ne Shqiperi ky cmim duket shume.

Ndersa nuk eshte cudi qe eshte rritur numri i atyre qe me canta shpine vijne per ketu.

Sipas nje specialisti per udhetimet e studenteve (STA Travel), ka nje rritje te madhe te kerkesave per udhetime ne Shqiperi, vend i cili dikur konsiderohej si nje nga me te varfrit ne Evrope.

"Kemi vene re nje rritje masive te pushuesve, te cilet duan te provojne Shqiperine", - thote specialisti i STAse, Ian Suein.

Kur shkova me cante shpine ne fillim te viteve '90, destinacioni ishte Tailanda, me reren e saj dhe me baret me cmime te lira. Por per te shkuar atje duhet te fluturosh per 15 ore ne klasin ekonomik, duke mos llogaritur cmimin e larte.

Ndersa udhetimi im ne Plazhin e Drimadhes me kushtoi vetem tre deri ne kater ore udhetim me avion.

Padyshim, qe une kalova edhe disa ore te tjera me autobus, i cili ecte ne nje rruge malore ne jug te Tiranes, kryeqytetit te vendit. Por edhe gjate udhetimit pata mundesi te eksploroja vende te tjera bregdetare.

Riviera shqiptare shtrihet afersisht ne 300 milje nga Vlora deri ne Butrint, duke formuar keshtu nje nga zonat e fundit te parrahura shume te Evropes.

Pothuajse ne cdo cep ka nga nje hapesire te zbrazet me rere e cila eshte krijuar ne nje menyre te tille per t'i shpetuar evazionit te turisteve.

Duke u nisur nga Tirane per ne bregdet, ne nje nga vendet e para qe ndalova ishte Orikumi, vend i lashte ky ne te cilin ka pasur nje qyteterim edhe ne vitet 600 para Krishtit. Ne cdo vend tjeter, nje vend si ky duhet te kishte bileta shume te shtrenjta hyrje dhe bluza te stampuara me simbolet e qytetit per shitje.

Gjithsesi ketu une mund te endem dhe te futem mes kujtimeve, te eci neper rruge ne te cilat ka shenja te Perandorise se vjeter Romake. Ketu u ndjeva si Indiana Xhouns, duke u vertitur ne nje qytet te humbur. Ndonese nje pjese e madhe e Orikumit eshte djegur, amfiteatri dhe disa monumente te tjera jane ende te paprekura.

Qe nga ketu, udhetimi im vazhdoi ne Malin e Cikes, ku era e pishave dhe era e ngrohte e tokes, hynin ne autobus permes dritareve te hapura, duke e shtuar deshiren time per te gjetur nje plazh te ngrohte sa me shpejte te ishte e mundur. Dhe nuk prita

4

Shqiperia, sekreti i udhetareve me canta shpine per 2009-en

Duke u nisur nga Tirane per ne bregdet, ne nje nga vendet e para qe ndalova ishte Orikumi, vend i lashte ky ne te cilin ka pasur nje qyteterim edhe ne vitet 600 para Krishtit. Ne cdo vend tjeter, nje vend si ky duhet te kishte bileta shume te shtrenjta hyrje dhe bluza te stampuara me simbolet e qytetit per shitje. shume gjate Pasi kaluam neper Llogora, ne nje nivel 1,100 metra mbi nivelin e detit, rruga filloi te zbriste poshte per nga bregu dhe une pata nje paraqitje te shpejte te nje udhetari me cante shpine qe ekzaltohet. E gjithe rruga drejt Rivieres kufizohej nga plazhe me rere te bardhe.

E vetmja simptome e "qyteterimit" njerezor ishin bunkeret qe shfaqeshin cdo 100 metra, te lena keto nga diktatori paranojak, Enver Hoxha, i cili vdiq ne vitin 1985.

Teksa arritem bregun, ne u kthyem ne nje rruge te vogel e cila na coi ne Plazhin e Palases, duke u perkundur nga rruga e cila mund te shkaterronte nje makine me qera mesatare. Nuk mund te ankohesha per dhembet e mije qe perplaseshin me njeri-tjetrin. Mungesa e asfaltit eshte arsye kryesore qe ne kete vend ende

s'ka turizem masiv.

Ky eshte cmimi per te pasur nje gji qe mund ta quash te tendin. E vetmja zhurme ketu eshte ajo e guraleceve te cilet jane buze detit.

Ne vitin 48 perpara Krishtit, Jul Cezari zbarkoi ketu nga Roma, per te shkuar ne betejen e tij me Pompein ne Greqine veriore. Mendoj se ky vend nuk ka ndryshuar shume nga ajo kohe. Ne te gjitha plazhet qe une shkova, askush nuk mund te ndaloj ty per te ngritur nje tende per te kaluar pak net ketu.

Nese ti e ben kete, ke rrezikun se do te humbesh Bledin i cili te ben Mojitot.

Drimadha eshte plazhi tjeter, ku ti ndjen edhe tingujt e muzikes se Cafe del Mar. Eduardi eshte nje artist shqiptare qe ka ardhur ketu per inspirim. "me pelqen vendi ketu" me thote ai mua, teksa ne presim qe Bledi te na sjelli Mojiton e trete. "Ti duhet te vish heret ne meng-

jes ketu, kur lind djelli. Do ta marri mendjen".

Nuk ishte vetem bari i plazhit qe me risolli kujtimet kur me cante shpine isha ne Tajlan. Edhe akomodimi ishte i njejte. Mbrapa plazhit ishin ndertuar dhoma prej druri, me nje aneks dhe me nje vend per dush. Por ato ishin komode, vecanrisht kur e kaloje pjesen me te madhe te kohes duke marr rreze ne plazh.

Nese ti deshiron te gjesh pak qyteterim (antik apo modern), ti do ta gjesh ne Sarande, vetem pak ore larg.

Kur dielli perendon, ti mund te shohesh dritat e Korfuzit duke vezulluar permes ujit.

Pas disa ditesh ika nga Drimadha, u ula per te pire nje kapucino, teksa peshkataret me barkat e tyre sillnin peshkun e fresket ne breg. Mund te kaloja shume dite aty, por kjo ishte nje pauze drejt rruges time per ne Butrint.

Perzierja ne kete vend e arkitekturave te Greqise, Romes dhe Venedikut me kujtuan te gjitha perberjet e nje ishulli te vogel. I vendosur gjysme ore larg Sarandes, teksa ecje buze nje lagune te mrekullueshme, ka qene nje port per shume vite dhe tani eshte nje vend i ruajtur nga UNESCO. Rruga me coi ne shtepite antike Romake dhe kristiane, teksa pashe edhe keshtjellat e mrekullueshme venedikase. Ne shekullin e 15-te, ky mund te ishte nje vend i rendesishem per vizitoret, tani eshte nje vend i mrekullueshem per te pare pulebardhat teksa prekin ujin blu.

Por Shqiperia nuk ka vetem plazhe germadha dhe rudimentare. Teksa po kthehesha drejt Tiranes, i kalova netet e fundit ne hotelin e bukur Rapo ne nje fshat te Himares.

Ky ishte shikimi i pare ne lidhje me te ardhmen potenciale te Shqiperise. Aty gjeta nje sherbim te mire, krevate plazhi prej druri dhe sherbim pishine.

Por ndonese ishte shume bukur, une nuk rezistova te zbrisja poshte te gjeja ndonje plazh tjeter te braktisur. Investitoret mund t'ia dalin t'i ndertojne keto plazhe, por tani per tani udhetaret me canta shpine i kane ato per veten e tyre.

"The guardian"

London apriL 2009

Nga Bashkim Metalia

S

hthurja e breznive dhe kataklizmi i vlerave njerëzore po (ç)orientojnë një erë të re zhvillimi.Konceptet, idetë dhe planimetria e shoqërisë njerëzore , është në një moment jo vetëm delikat , që e shpjegon vet realiteti , por dhe një sfidë që eksperimenton në radhë të parë elitën e mendimit Avant Gard që po e skalit me të madhe dështimin , pastaj rolin e ashtuquajtur modern të kujdesit prindëror.

Legjislacioni që rekrutohet , amendohet ( përmirësohet ) dhe zbatohet jo vetëm që nuk justifikon realitetin , përkundrazi po e josh si për ironi, krijimin e një shtrese shoqërore që komandohet nga shfrenimi .

Faktet i lexojmë kudo, në rrugë , nëpër transporte publike, klasa dhe për të ardhur deri dhe në familje.

Sjellja shoqërore si ndikim (dis)integrues po jep një panorame të asaj çka po punohet dhe investohet më së shumti kohët e sotme....

Familja , shoqëria dhe instancat përkatëse që duhen te merren me këto sjellje shoqërore fatkeqësisht ose tregojnë kujdes te mangët, ose ose e kanë lenë fare në mëshirë të fatit.

Aq me tepër kur bëhet fjale më brezin e ri qe rritet dhe shkollohet në emigracion.

Kjo shtresë e “privilegjuar” nga butësia e ligjit ka bërë që të përvetësohet një model i pavarur i të të sjellurit duke sjellë degradimin e përvetësimit edukativ normal.

Bile në Britani është krijuar dhe shprehja se “gjoja prindërit janë të kufizuar me ligj në të drejtat mbi fëmijët e tyre ...” dhe ky kufizim lidhet gjithmonë me kontrollin që duhet të ketë prindi .

Ndaj shfajësimi që bëhet ,jo vetëm që

Nga Muhamed Veliu Trafalgar Square

M

e mijëra emigrantë, mes tyre edhe një grup i vogël shqiptarësh, kanë manifestuar në sheshin Trafalgar të Londrës, duke kërkuar legalizimin e të gjithë atyre personave që jetojnë ilegalisht në Britaninë e Madhe.

Manifestimi u organizua nga organiata “Nga të panjohur në qytetarë” rreth të cilës janë mbledhur shumë shoqata emigratës prej nacionaliteteve të ndryshme.

Që prej dy vitesh kjo organizatë që ka mbështetjen e kishës anglikane dhe me shumë se 100 deputetëve britanikë, po ushtron presion ndaj qeverisë së kryeministrit Gordon Braun, për një amisti e cila do të përfshi ata emigrant që nuk kanë bërë krime. Aktualisht në Britaninë e Madhe jetojnë 750 mijë emigrantë të palegalizuar, për të cilët qeveria britanike është shprehur se nuk ka në plan shpalljen e një amistie, sic ka ndodhur në Spanjë, Itali apo vende të tjera europiane.

“Është me rëndësi që në manifestim morën pjesë edhe përfaqësues të komunitetit shqiptarë në të cilin, janë me mijëra persona të palegalizuar të cilët jetojnë dita ditës mes ankthit dhe frikës së dëbimin” ka thënë për “The Albanian” Alban Bytyci cordinator i organizatës ““Nga

E NESËRMJA ....PA TË ARDHME! është i pabazë por njëkohësisht përdoret një maskë për shmangie të përgjegjësisë saqë nganjëherë duket sikur fëmija është materialisht, pronë ligjërisht e shtetit...

Ndonëse është një problem shoqërorë sa serioz dhe kompleks, komuniteteve të huaja që tashmë janë të instaluar brenda atij britanik , u shtohet barra e përgjegjësisë ndaj fëmijëve të tyre.

Duke filluar që nga edukata e sjelljes, ajo arsimore dhe kultivimi i trashëgimisë kulturore nga vendet që vijnë , vlen të përmendet mësimi i gjuhës amtare si element bazë psikosociologjik apo dhe angazhimi dhe përkujdesja në mënyrë të veçantë e atyre fëmijëve qofshin ata jetimë ,dhe të tjerë të birësuar apo dhe nën kujdesie sociale .

Roli, që luajnë këta “kujdestarë” është vendimtarë; nuk thjesht një konstatim i im...

Kur flitet për një fëmijë me një prapavijë tjetër nga ai që kanë bashkëmoshatarët e tij në shkollë, duhet që të kihet një kujdes akoma më i madh.

Më konkretisht nëse analizojmë fëmijët shqiptarë në Britani që kanë ardhur, të shoqëruar ose jo, fare të rinj, apo dhe

që kanë lindur këtu dhe shohim progresin që kanë arritur, vlen të ndalemi dhe të sistemojmë ambicien sociale dhe kombëtare . Për fatin e mirë në aspektin social nuk ka ndonjë shqetësim apo shembull negativ , që të jetë një burim debatesh. Kjo sa i përket i mënyrës së sjelljes.

Por nëse e trajtojmë në aspektin edukativ dhe veçanërisht në formimin dhe të nxënit, të brezit të ri me bazën e trashëgimisë kulturore shqiptare...kjo jo vetëm lë për të dëshiruar por është një shqetësim që pa e ekzagjeruar ; që ky brez po asimilohet totalisht.

Në një takim letrarë të zhvilluar me autore shqiptarë në Britani para pak kohësh ku kishte të pranishëm dhe të rinj , dhe si për ironi u kërkua që të recitohen (lexohen) disa nga këto krijime nga këto të rinj .

Por ishte e pamundur sepse shqipja ishte jo vetëm e palexueshme , e panjohur për ta , por që me keqardhje e konstatoj as që u kishte shkuar ndërmend që të mësonin as edhe një fjalë nga fjalori i shqipes.

Gjuha shqipe për ta ishte jashtë përdorimi në familje,në shoqëri....dhe nëpër “shkollat” shqiptare.(Pse?) Kurajo që gjendet për të anashkaluar , abuzuar në mënyrë të drejtpërdrejt me

fëmijën , e ka zanafillën pikë së pari tek ajo që quhet shpëlarje e trurit(brain ëashed) , pastaj dhe kjo neglizhence e ka burimin edhe tek mungesa e një formimi dhe sensibilizimi intelektual .

Kjo fillon nga familja,shoqatat që janë të themeluara për këtë qellim ,përfaqësitë diplomatike shqiptare, që nuk zbatojnë me përpikëri kushtetutën e shteteve përkatës për bashkatdhetarët, shtetasit e tyre) dhe nga ai rrjet intelektual që të mund të japin një shtysë mbi këtë çështje.

Nëse i qëmtojmë këto kategori do të konkludojmë se së pari duhet të jenë të ndërgjegjshëm para këtij fakti- thënë ndryshe, falë përkushtimit që tregojnë.

Familja më saktë prindërit janë përgjegjësit kryesor për këtë boshllëk që po i krijojnë trashëguesve të tyre të drejtpërdrejtë.

Nga arsye nga më të ndryshme duke filluar që me mungesën e formimit, divorcet, dhe aspekte të ndryshme sociale ka bërë që fëmijët të jenë më të dëmtuarit.

Duhet të përmendet se në shkollat e angleze këta fëmijë jo vetëm janë të rregullt por në shumë raste shkëlqejnë.

Ndërsa shoqatat shqiptare dhe shifrat

5

që na japin me mburrje se gjoja po rritet numri i fëmijëve dita – ditës thjesht po krijojnë një nebulozë propagandistike për të justifikuar qëllimin që i kanë vënë vetës – Zot na ruaj se nuk e kanë qëllim parësorë fëmijën shqip tarë!

Më keq akoma është se edhe këta fëmijë që marrin mësim suplementar në gjuhën dhe kulturën shqipe nuk u shihet asnjë progres evident.(Pse?) Duhet shtuar fakti se ndihemi mjaft komod sepse kemi fatin e madh qe kemi përkrahjen e shtetit britanik për mësimi suplementare të gjuhës amtare etj. Asnjëherë nuk kanë marrë një përgjegjësi dhe nuk kanë dhënë një rendiment pozitiv –bile as negativ ,të certifikuar në këto “shkolla”.

Pa folur për programet didaktike dhe e të nxënit si metode pedagogjike.

Nëse shihet trajtesa si tendencioze le të pyeten vet fëmijët , prindërit e tyre.

Sepse nëse doni akoma (për Belulin), kjo do jetë në trajtesat e ardhshme sepse për fatin e keq , kemi sa të doni material për të mbushur faqet e gazetës; falë “punës” së intelektualëve Për sa i përket përfaqësive diplomatike me keqardhje por duhet ta konstatoj se janë jo vetëm indiferente ndaj këtij shqetësimi (thjesht, përkrahin, por sesi ....?) por nëse u kërkon të paktën një opinion , irritimi u shkon aq lart sa dhe të akuzojnë se po tejkalojmë caqet e profesionit! Mund te mos jenë aktorë të drejtpërdrejt, por faktor mund të jenë, këtë nuk e luan as topi.

Sepse asnjëra nga këto kategori nuk po e mendon qartë se kjo e ardhme, e këtij brezi që po rritet në Britani, nuk po u shihet shumë qartë.

Sepse kemi një të nesërme pa një të ardhme......

Kësaj radhe faji nuk është jetim!

Komuniteti shqiptar indiferent ndaj “Strangers into Citizens”

të panjohur në qytetarë”.

Që prej gjashtë muajsh Albani është munduar me mundësitë maksimale për sensibilizimin e komunitetit shqiptarë për tu bërë pjesë e këtij manifestimi, në të cilin të dëgjohej edhe zëri i tyre.

Sipas tij shumë persona kishin konfirmuar ardhjen përfshi premtimin e disa

drejtuesve të shoqatave të cilit ishin shprehur se në shesh do të sillnin nga treqindë antatrë të shoqatave që ata drejtojnë. Premtimi i tyre është kthyer në një farsë të vërtetë.

Tek Albani, tashmë një aktivist i njohur në Londër, vërehej zgënjimi, kur në shesh do të mbidheshin jo më shumë së tridhjetë shqiptarë shumica e

të cilëve nga Shpresa Program.

Në fakt pritej një numër shumë i madhë shqiptarësh. Si edhe në raste të tjera indiferenca e komunitetit shqiptarë ishte mëse e lexushme.Nëse do të ngrije kokën brënda sheshit Trafalgar, atje do të shikoje flamuj të nacionaliteteve nga më të ndryshmet, por jo një të vetëm shqiptarë.

E vetmja shenjë shqiptare në shesh ishte një shall me mbishkrimin “Albania” që e valëvitnin disa vajza shqiptat të ardhura nga Jugu i Londrës.

Lulieta Nuzi drejtuese e “Shpresa Program” u shpreh se pjesmarrjen në këtë manifestim, e shikon si të rëndësishëm, pasi shumë antarë të organizatës që ajo drejton jetojnë në kushte të vështira, duke u keqtrajtuar nga punëdhënësit pasi nuk kanë leje qëndrimi të rregullta.

E nëse me mijëra shqiptarë të palegalizuar në Londër kanë preferuar të shijojnë ditën e pushimit duke mos qenë pjesë e aktivitetit, një grup prej dhjetë shqiptarëts kishin ardhur nga qyteza

Redding. “Jemi këtu për të kërkuar legalizimin e atyre dhjetja shqiptarëve të cilët në Redding janë të palegalizuar” thotë një grua, e cila mban në dorë një fëmijë duke na prezantruar me një shqiptare e cila së basshku me familjen ka dhjetë vjet pa dokumenta.

Sipas saj Home Office nuk i jep përgjigje aplikimeve për azil por përgjigja që marrin është “çështja juaj është nën konsideratë”. Një zëdhënëse e ministrisë së brendëshmë britanike u shpreh se “Politikat tona ndaj emigrantëve illegal janë të pandryshushme. Të gjithë ata që janë illegal duhet të kthehen në vëndin e origjinës, për mos tu rreshtuar në fillim të radhës për tu punësuar dhe marrë ndihma sociale” .

(Foto shqiptaret ne proteste dhe Alban Bytyqi gjate fjales se tij)

London May 2009 NgA ElDA MEMiA

gripi i derrave dhe shqetësimet që po sjell në botë

N

ë muajin e fundit është parë një fenomen tepër shqetësues që origjinën nga Meksika. Një virus influence apo gripi që më parë është gjetur vetëm tek derrat ka filluar të infektojë me qindra qenie humane nga të cilët sipas rezultateve të deritanishme kanë humbur jetën rreth 160 prej tyre vetëm në Meksikë. Ka pasur dhe një rast vdekjeje në USA, ku një djalë i moshës 18 muajsh ka vdekur nga ky virus në shtetin e Teksasit.

Njoftohet se vetëm në Meksikë kanë rezultuar me mijëra të infektuar shumë prej të cilëve keqësohen përditë. Shteti Meksikan është në një gjendje shoku dhe janë mbyllur pothuajse fare kufijtë dhe komunikimet fizike me pjesën tjetër të botës.

Edhe në shtete të tjerë si Amerika apo Kanadaja si dhe në Britani së fundmi, janë gjetur persona të infektuar nga ky virus. Këta persona sipas kërkimeve të bëra kanë qenë si vizitorë në Meksikë apo kanë pasur kontakt me persona që kanë vizituar Meksikën këto kohët e fundit. Në rastet e njoftuara, personat janë këshilluar të mos lëvizin nga shtëpitë e tyre derisa të vizitohen nga mjekët dhe të shihet se në çfarë faze është përhapur virusi. Me sa duket kur është në fazat fillestare ky virus mund të luftohet me një ilaç të njohur kundra gripit të quajtur " Tamiflu".

Këtu në Britani ka pasur rreth 5 raste të infektuarish të konfirmuar ( derisa " The Albanian" ka shkuar për shtyp) si mbajtës të këtij virusi. Të parët kanë qenë një çift nga Skocia të sapokthyer nga muaji i mjaltit në parajsën natyrale Meksikane, të kthyer tashmë në një lloj ferri të cilit i frikësohet e gjithë bota për momentin si epiqendra e këtij virusi të tmerrshëm.

Megjithatë nuk ka shenja keqësimi në rastet e të sëmurëve në MB fatmirësisht dhe as raste fatale. Sidoqoftë mjaft persona kanë filluar të ecin veshur me maska mbrojtëse dhe në aeroporte ka një gjendje alerti sidomos kundrejt fluturimeve që vinë nga kontinenti amerikan dhe Meksika në veçanti. Para disa ditësh u anuluan edhe disa udhëtime të planifikuara nga aeroporti i Gatwick për në Akapulko dhe qytete të tjera Meksikane.

Shërbimi shëndetësor nacional ka filluar të përgatitet për një keqësim të mundshëm të gjendjes dhe ka filluar furnizimin me "Tamiflu" për të luftuar

6

Jeta e një shqiptari në Britani dhe ngjarje të tjera që na rrethojnë...

këtë virus.

Nuk rekomandohet fluturimi në kontinentin e Amerikës veriore dhe në Meksikë përveç rasteve të domosdoshme.

STRANGERS INTO CITIZENS Projekti më i fundit i disa shoqatave dhe individëve për pajisjen me doku-

menta të mijëra personave që jetojnë në MB ilegalisht është edhe në qendër të vëmendjes me komunitetin shqiptar këtu në Britani. Alban Bytyci drejtues i shoqatës " Mjaft" për Britaninë është edhe një nga pjesëmarrësit dhe organizatorët e një mitingu madhështor që do të organizohet ditën e 4 majit në Londër. Shumë njerëz mendohet se do të marrin pjesë për të protestuar dhe favorizuar shqyrtimin e çështjeve të sa e sa personave, mjaft prej tyre shqiptarë, të cilët në pamundësi të pajisjes me dokumentacionin e duhur dhe të

drejtën e marrjes së shtetësisë britanike apo së paku pajisjen me një leje qëndrimi të përkohshme këtu, janë të detyruar të jetojnë dhe punojnë në kushte jo të favorshme.

"Mendoj se secili nga ne njeh dikë që jeton në këto kushte"më thotë Albani. Zëri i këtyre njerëzve duhet dëgjuar dhe ju duhet dhënë ndihma e duhur në fakt për të përmirësuar jetën e tyre.

Shumë individë si dhe shoqata e kanë mbështetur këtë çështje dhe i kërkojnë qeverisë britanike të japë një amnesti,

sigurisht të bazuar në jetesën dhe korrektesën ligjore të këtyre personave në qëndrimin e tyre ne MB. Shpresojmë që lexuesit tanë të marrin pjesë në këtë miting madhështor në qendër të Londrës në datën 4 maj për të bërë të mundur që me pjesëmarrjen e tyre të ndryshojnë sadopak situatën dhe të tërheqin vëmendjen e qeverisë britanike për të bërë dicka për këta njerëz të cilët kanë nevojë për ndihmën tonë.

Albaiancontacts 2009 Albanian Yellow Pages in the UK Rezervo vendin tënd

albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

London May 2009

N

dërsa Bashkimi Evropian është i prekur nga kriza ekonomike, argumentet kushtetuese dhe shqetësimet rreth marrëdhënieve me Rusinë, do të ishte e lehtë për udhëheqësit e tij që të dilnin nga oferta formale e anëtarësimit në BE për Shqipërinë e vogël. E thjeshtë, por gabim. Zgjerimi në lindje i BE-së është ndër sukseset e saj më të mëdha; ajo duhet të përqafojë shtetet e brishta të Ballkanit Perëndimor, përfshirë edhe Shqipërinë.

Lëvizja e Tiranës vjen vetëm pak ditë pasi shtetet e BE-së pranuan një aplikim të hyrjes nga Mali i Zi fqinj. Shqipëria mund të duhet të presë disa muaj për viston, ndërsa Brukseli me mjaft të drejtë do të dëshirojë që të shohë si do të shkojnë zgjedhjet parlamentare në qershor, nëse do të bëhen në përputhje me standardet e BE-së.

Por veç incidenteve të dy vendet duhet të fillojnë shpejt biznesin e vështirë të negociatave shumë-vjeçare të anëtarësimit.

E gjithë kjo është e mirëpritur: Brukseli duhet të vazhdojë lëvizjen e zgjerimit në një kohë kur përballet me pengesa serioze. Turqia dhe Kroacia, të dy vendet tani në bisedimet e anëtarësimit, janë ndeshur me vështirësi. Për Turqinë, ka një mungesë themelore të vullnetit politik në BE që ka pasuar me heqjen e iluzioneve në Ankara.

Për Kroacinë, problemi kryesor është një mosmarrëveshje e vogël për kufirin me Slloveninë, mbi të cilin Lubjana po bllokon përparimin e Zagrebit. Të katër territoret e mbe-

7

Mirë se vjen Shqipëri!

Lisbonës duhet të fitojë miratim në përsëritjen e referendumit irlandez këtë vit. Përndryshe, nuk do të ketë hapësirë ligjore për anëtarësime të reja, me përjashtim të Kroacisë. BE-ja gjithashtu duhet të gjenerojë më shumë mbështetje publike për zgjerimin e Ballkanit.

Ai duhet të paraqitet si një përmbledhje modeste e zgjerimit të 2004-‘07, pasi sjell brenda shtete tashmë të rrethuara nga anëtarët e BE-së. Është sipërmarrje e vështirë në një krize ekonomike.

Por kjo nuk duhet të jetë e pamundur. Ballkani Perëndimor ka që prej luftërave jugosllave që qëndron kryesisht në përgjegjësinë e BE-së. Përgatitja për pranimin e rajonit është e vetmja mënyrë racionale e saj për të përfunduar punën mbi sigurimin e paqes dhe prosperitet në këtë rajon. tura të Ballkanit Perëndimor: Serbia, Bosnja, Kosova dhe Maqedonia, të gjitha përballen me sfida para se të fillojnë bisedimet e anëtarësimit. Serbia duhet të kapë Ratko Mlladiç, gjenerali serbo-boshnjak i kërkuar për gjenocid gjatë luftës; Bosnja duhet të tregojë

mirëkuptim më të madh ndërmjet bashkësive të ndara etnike; Maqedonia duhet të zgjidhë kontestin e emrit me Greqinë, dhe Kosova duhet të fitojë më shumë njohje të pavarësisë së saj.

Të gjithë aspiruesit për anëtarë, jo më pak Shqipëria, duhet të

bëjnë më shumë për të luftuar krimin dhe korrupsionin. Nuk do të jetë e lehtë, por do të ishte edhe më shumë e vështirë pa perspektivën e anëtarësimit në BE. Ndërkohë, BE-ja duhet të “sistemojë shtëpinë e saj”. Traktati i

• Financial Times (foto:Kryeministri Berisha i dorëzon KM çek Topolanek kërkesën e Shqipërisë për aplikimin si vend kandidat për në BE )

a class motors AUTo LARJE PRoFESIoNALE SEKIRAQA -Bejmë larjeN e automjeteVe -larje DHe tHarjeN e seNDileVe -Bejmë PolisH te maKiNaVe Ne meNYrë ProFesioNale -larje te motorit eDHe sHumë sHërBime tjera.

Nese ju BeNi mot teK Ne Ne ju oFrojm larjeN Falas teK Ne GjeNi eDHe GaZeteN Falas “tHe alBaNiaN”

Na KoNtaKtoNi mus sekiraqa tel:07946863310 ju mirpresim 34c Park royal road Park royal london, NW107lN ju mirëPresim

me eksperiencë 11 vjeçare në angli Bëjmë servisimin, riparimin e të gjitha llojeve dhe modeleve të automjeteve si sherbime tjera -skanimin e problemeve elekronike si dhe rregullimin e tyre, -Goma -regjistrimin e gomave -saldime, -modifikime, -e shumë shërbime tjera

mos harroni!

Bejmë GjitHasHtu eDHe KoNtrolliN teKNiK (mot) Garazhi ynë është i liçensuar për lëshimin e çertifikatës së emotisë Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta “the albanian” përfitoni; *10% ZBritje

Na kontaktoni agim Halili tel;02084530008 mob;07932024665 www.aclassmotors.co.uk info@aclassmotors.co.uk 34c Park royal road Park royal london, NW107lN ju mirëPresim

London May 2009

S

Nga Saimir Kola

hqiptarëve u kanë mbetur edhe pak ditë për të ndezuar autmjetet e tyre dhe të bëjnë udhëtimin e parë në autostradën më të madhe dhe më të rëndësishme në në ballkan, atë Durrës-Kukës. Inxhinierët e firmës që është duke ndërtuar këtë rrugë janë shprehur se në datën 25 qershor një segment me dy kalime në këtë autostradë do të jetë gati për të gjithë shqiptarët në të dya anët e kufirit. “Një fakt është i vërtetë me të cilin nuk duhet të abuzojë askush. Kjo është një rrugë e veçantë, është më e madhja që ne kemi ndërtuar në europë. Probleme ka pasur plot dhe sigurisht që do të ketë deri në përfundmin e saj, e kam fjalën për probleme që kanë të bëjme më terrenin. Ne jemi duke punuar ritëm të lartë dhe tashmë ndodhemi në pikun e punimeve. Brenda 55 ditëve ju do të keni mundësi të kaloni me automjetet tuaja në këtë që sot ju ngjan si rrugë.

Synimi ynë është që gjithçka të jetë e cilësisë më të lartë. Për të arritur këtë qëllim kemi përdorur fjalën e fundit të shkencës. Synimi ynë ka qenë që në këtë rrugë të mos kemi “dëshmorë pune”. Për fat të mirë në këtë drejtim kemi qenë të suksesshëm, nuk kemi pasur asnjë të lënduar” u shpreh dje inxhinieri i Bechtel-Enka.

Që po ndërtohet një rrugë gjigande kjo kuptohet që në Patok (Laç) ku edhe është duke u ndërtuar mbikalimi i parë. Dhe që prej atye gjithkund shikon vetëm makineri që janë duke i dhënë lustrën, pra që janë duke shtruar asfaltin. Një premtim i mbajtur. Një ëndërr e realizuar. Mijëra banorë të punësuar dhe një e ardhme e sigurtë dhe shumë më e mirë për të gjithë zonat ku kalon kjo rrugë. Por Durrës-Kukës është e rëndësishme edhe për faktin sa do të lidhë shqiptarët e dy anëve të kufirit, më shpejt dhe më sigurtë.

Për këtë rrugë deri më sot kanë folur shumë njerëz. Ka folur kryeministri, minitrat e kabinetit të tij.

Kanë folur edhe ndërkombëtarët. Por edhe pse negativisht, për rrugën ka folur edhe opozita, madje pjesa më e civilizuar e saj, ajo që investimit nuk e shikon politikisht, por si diçka që ndikon në zhvillimin e vendit, ka shkuar deri atje ku nuk ka më punëtorë dhe është takuar me ta dhe banorët e zonave ku kalon rruga. Ndërsa pjesa tjetër, e kësaj opozite ajo që mendon ngushtë, që mendon si këtu e 19 viete me radhë, pra vetëm për xhepat e deputetëve dhe ish drejtorëve të saj, e shikon akoma me cmirë, e cilëson vjedhje, dhe pikërishtpër këtë nuk del dot nga guacka e saj ogurzezë dhe të shkojë e të shohe se çfarë investimi po bëhet. Thjeshtë bën deklarata nga selia e saj. E pas gjithë këtyre njërëzve. Kur nuk mbeti i madh e i vogël pa folur për këtë rrugë, më në fund atje shkuan edhe ata, kompetentët, inxhinierët e së shkuarës, dhe ata të së ardhmes. Dy breza, studentë dhe pedagogë të inxhinierisë dje ishhin deri në kalimash.

Por cila ishte fjala e tyre, komenti dhe vërëjtjes që ata patën pasi i shkuan kësaj rrugë deri në fund. Folën vetëm pak fjalë. ”Nuk kemi çfarë të themi. Është vepra më e madhe dhe më e përkryer që kemi vizituar deri më tani.

Kjo do u shërbejë gjithë shqiptarëve. Është pak të thuash një investim. Ne e shikojmë si profesionistë, jo si politikanë. Dhe si profesionistë po mbesim me gojë hapur’’-u shprehen ata.

Me 25 Qershor hapet njëri aks i Rrugës së Shqiptarëve Situata aktuale Kur kane ngelur me pak se dy muaj nga inaugurimi i rruges Durres-Kukes, projekti gjigand ka marre formen e nje superstrade. Kompania Bechtel-Enka po punon ne te gjithe gjatesine e rruges prej 61 kilomatrash, me rritme te shpejta ne menyre qe bashkimi natyral i kombit shqiptar te ndodhi sa me shpejt.

Duke udhetuar per te vizituar rrugen me madhore te shqiptareve, kuptohet rendesia e saj, ku te duhet te kalosh mijera kthesa, te cilat te ngjane me nje rruge qe nuk do te mbaroje kurre. Drejtorja e Marredhenieve me Publikun ne kompani, Ela Ruci, duke njohur vizitoret e shumte theksoi se, Kompania per te lehtesuar rrugen dhe per te eliminuar teresisht kthesat e rrezikshme ka shtuar dy ura me gjatesi te

germuar. Duke i kerkuar qe ta thjeshtojne shifrat ne perqindje per te kuptuar se ne y'faze jane punimet, inxhinieret thane se deri ne keto momente eshte hapur 93% e tunelit. Ata pohuan, se nuk ka date ekzakte, por tuneli pritet te hapet ne muajin Maj dhe nje muaj me pas, ai te jete funksional per te gjithe shqiptaret qe duan te pershkojne kete rruge. Aktualisht per firmen Bektel-Enka, vetem ne kete segment po punojne 3200 punetore, prej te cileve 2/3 jane punetore Shqiptare. Sipas drejtores se Marredhenieve me Publikun, Ruci, per te arritur kete progres ne punime jane perdorur 1200 makineri te tipeve te ndryshme. Duke dhene detaje nga projekti, inxhinieret e firmes pohuan se do te ndertohet 12 mbikalime dhe

sasi me te madhe. Tani eshte tuneli shume i forte dhe punimet per te mund te mbarojne me shpejt, kurse me pare, toka ka qene e bute dhe kishim friken e ndonje shembje. Duhet kohe qe te besh dhe fortifikimet. Tuneli ne nje mal me permasa te tilla qe eshte ky, thote inxhinjeri turk eshte e veshtire te shpohet dhe te jete i sigurte. Tuneli ka dhe nje rruge ne mes qe lidh te dy tunelet. Eshte projektuar qe te kete nje korsi emergjence dhe nje zjarrfikese.

Tuneli eshte pjesa me e bukur e kesaj rruge, e cila duhet thene qe ka permasa te medha.

Ixhinieri turk pohoi se, tuneli e ka te keqen deri ne hapje, se asfaltimi eshte nje proces qe nuk zgjat shume. Nje inxhinier amerikan ne aksin portal veri or nga tuneli ne

ndryshme. Jane gjithsej 29 ura gjigante qe po ndertohen nga kompania, nderkohe qe 23 ura jane te perfunduara tashme. Urat e perfunduara perdoren nga kompania per te lehtesuar trafikun, i cili me rrenimin e rruges se vjeter ka sjelle nje stres te madh per shoferet, te cilet mezi presin qershorin per te shijuar nje nga rruget me te mira ne Ballkan. Inxhinieret e kompanise theksuan se dhe 6 urat e tjera kane perfunduar ne 80% te punimeve.

Me tej, inxhinieret sqaruan se tek 6 urat e paperfundura kane perfunduar bazamentet dhe kembet, te cilat jane pjesa qe te han me shume kohe pune gjate punimit te nje ure. Ne dhjetor ka perfunduar ura me e larte e segmentit Rreshen Kalimesh. Inxhinieret e firmes Bektel-Enka, pohuan se ka perfunduar germimet ne 96% te rruges, pa perfishire tunelin. Inxhinieret gjeolog qe ndjekin punimet thane se, tunelin ne tubin verior ka dhe 323 metra per t'u germuar, kurse tuneli ne tubin jugor ka dhe 560 metra per t'u

nenkalime, perkatesisht, 3 mbikalime nga te cilat dy ne Nderfushaz dhe nje ne Rreps. Rruga parashikon dhe 9 nenkalime qe i bie nga 1 per C;;do fsahat, Nderfushaz, Mashterkore, Zajc, Zall Xhuxhe, Sang, Thirme, dhe Koish.

Fushe-Dukagjin na sqaron se, asfaltimi i tanishem eshte vetem testimi i produktit. Shtresa e asfaltit eshte e trashe 15 cm dhe pas saj jane edhe dy te tjera.

Deri te kjo faze, kompania ka punuar me shume kujdes me shtresat paraprake te zhavorrit deri te stabilizanti, nje shtrese qe siguron perfundimisht nivelin e rruges. Ne pajisjet e medha, te cilat i permendem me siper, perfshihen edhe dy nyje asfalti (nje ne Klos dhe nje ne Kalimash), te cilat bejne te mundur avancimin me asfalt 1 kilometer rruge ne dite.

Asfaltimi, 1 km rrugë në ditë Ne nje vit te realizohen 29 ura qe kapin nje gjatesi prej 14 km, qe per nje vit te behen 2 tunele me nga 5.5 kilomentra secili eshte me te vetete nje pune shume e devotshme. Furkan Selçuk Abbaz, qe eshte teknik i pergjithshem i shpimit ne tunel, tha gjate ecjes per ne brendesi te tunelit se ky projekt eshte me madhori ne Ballkan. Ai pohoi, se kjo pune, veshtire se ndodhe ne Perendim me kete rendiment. Sipas tij, tuneli do te ece me shpejt sa yeshte parashikuar, sepse ne fundin e tunelit ka me pak toke argjilore per te shpuar.

Kur toka eshte e forte dhe c;;pimi me eksploziv behet me i lehte dhe me nje

Projekti më madhor shqiptar Autostrada Durres-Kukes duket se shume shpejt do te shkurtoje distancat mes shteteve dhe popujve te Ballkanit, ne radhe te pare te shqiptareve. Ajo qe vetem para dy vitesh dukej krejt e veshtire per t'u imagjinuar dhe qe gjate gjithe kesaj kohe u shoqerua me debate te forta, lidhur me fondet, keto dite ka provuar testin e pare te asfaltit.

8

"Bechetel-Enka", kompania amerikano-turke, e cila nderton pjesen me te veshtire te autostrades nga Rresheni ne Kalimash, prej 60 km, keto dite, pas perfundimit te pjeses dermuese te krejt trasese, ka nisur ne Kalimash edhe testin e asfaltit, perkatesisht ne segmentin Tunel (portali verior) Fushe Dukagjin, me gjatesi 9.1 km.

Per kompanine e njohur BEJV, por edhe shqiptaret, kjo perben nje ngjarje te rendesishme ne kuader te ketij projekti madhor. Autostrada ere, projekti me i madh i infrastruktures rrugore ne historine e Shqiperise-Segmenti Rreshen-Kalimash eshte pjese integrale e korridorit Durres-Morine, ndersa tuneii bi-tub (nje tunel per c;:do drejtim kalimi) prej afro 6 km, eshte nje veper e vertete arti. Ketu parashikohet te germohen mbi 1 milion meter kub material shkembor. Ne realizimin e ketij Projekti, Bechtel & Enka, puneson nje personel prej rreth 3200 vetesh, ku perfshihet nje perqindje e rendesishme e punonjesve Shqiptare. Duket se ne veren e 2009es, qindra mije pushuesit nga Kosova do ta kene shume me te lehte per te ardhur ne plazhet e Durresit. Edhe nxitimi i tyre per te ndertuar ne rrugen e re objekte sherbimi apo magazina grumbullimi produktesh bujqesore dhe industriale eshte i kuptueshem. Fluksi i madh i turisteve ne kohen e veres, por dhe zgjerimi i tregtise me Kosoven, fale marreveshjes se Tregtise se Lire, e ben mjaft atraktiv kete segment te ri rrugor.

Studentë, pedagogë dhe ishstudentë të Inxhinierisë së ndërtimit, vizitorët e radhës në projektin gjigand/Megjithese nje vizite e shkurter, ne nje dite pranvere nuk mjafton per te pershkruar krejtesisht se cfare po ndodh ne korridorin rrugor verior, me te veshtirin qe eshte ndertuar ndonjehere ne Shqiperi, pamja qe te shfaqet sapo hyn ne luginen e Fanit, eshte krejtesisht e vec;:ante. Mbas fashitjes te mjegulles se dendur te mengjesit, ne luginen e Fanit te shfaqet lumi me te njejtin emer, qe c;:uditerisht ishte i kalter. I kalter ndonese ne mes te tij, manovratoret e vinc;:ave dhe punetoret e firmes Bechtel-Enka po vendosnin platformat gjigande te urave lidhese te rruges Rreps- Thirre dhe ne te dy anet e tij, me makinerite e fuqishme fadroma dhe kamione, te ardhura kryesisht me kilometrazh zero, leviznin shkembinjte dhe dherat e kuq poshte kodrave, per te hapur autostraden e re, qe se bashku me Tunelin 6 km deri ne Kalimash, perbejne segmentin me te veshtire te autostrades Durres-Morine.

Mbi 1500 banorë të rinj në Reps Projekti madhor i qeverise shqiptare, qe lidh Shqiperine me Kosoven sic e njohin te gjithe, ka bere te marrin jete shume fshatra qe rruga i pershkon.

Fshatra qe dikur para fillimit te kesaj rruge ishin pa perspektive, pa vitalitet, tashme kane marre nje gjalleri. Duke pare qe vetem ne fshatin Fan te Mirdites jane hapur 9 rruge te reja te shtruara me zhavorr, tregon zhvillimin

London May 2009

The Albanian

N

9

SI Po SHKATËRRoHET FAMILJA SHQIPTARE NË BRITANINË E MADHE ?

Në emër të jetës

ë mbretërinë e Bashkuar po humbet dalëngadalë një prej vlerave më të mrekullueshme shqiptare, familja.

Ky konstatim mund të vërehet nga të gjithë, që nga ata që e ndjejnë në kurrizin e tyre pasojat e këtij shkatërrimi, nga fëmijët të cilët po rriten pa prindër dhe deri tek ata që mendojnë se kjo “është bota moderne” apo “nuk ka asgjë të keqe në këtë mes” apo çdo segment i shoqërisë shqiptare në ishullin britanik.

Nuk është hera e parë që jemi përpjekur për të sensibilizuar shqiptarët e këtushëm, por shikojmë se ky problem po bëhet si një virus që nuk di të ndalet, madje po infekton pamëshirshëm shoqërinë shqiptare.

Por duket se shkak themelor për këtë fenomen mbeten lojërat e fatit. Është një numër i konsiderueshëm qytetarësh shqiptarë, dhe sidomos prindër të cilët të prirur drejt pasurimit të shpejtë, janë kthyer në viktima madje kanë shkatërruar edhe familjet e tyre.

Tashmë ata cilësohen pa frikë si të sëmurë dhe që nuk mund ta kufizojnë veten për t’u ndarë nga lojërat e fatit. “Është vërtet e turpshme, thotë për “The Albanian” një pronar restoranti, që në fund ta javës këna njerëz marrin paratë e rrogës dhe i lënë për pak minuta, e pastaj vijnë dhe kërkojnë shërbim falas, (të ushqehen) me premtimin se do t’i paguajnë javës së ardhshme.

Ndërkohë pjesa tjetër që nuk janë të punësuar, marrin paratë e familjes (ndihmave) që jep shteti për të luajtur.

“U detyrova të ndahem pasi durova tim shoq për dy vjet me radhë” thotë Shpresa një qytetare e cila kujton kohët e bukura kur ish-bashkëshorti, nuk ishte përshirë në bixhoz.

“Kemi qenë një familje e përkryer,-thotë ajo. Nuk mund ta besoj se si përfundoi kështu. Unë jam përpjekur për dy vite me radhë... por nuk mund të duroja më kur ai priste në radhë për të marrë paratë e bukës së fëmijëve për të luajtur”...

Kjo sëmundje është aq e thellë saqë shqiptarët kur duan të kërkojnë një njeri që nuk e hap telefonin e kërkojnë “tek vendi” pasi aty duhet te jetë.

Presupozohet se numri i shqiptarëve që luajnë është vërtet i madh sa në zona të ndryshme të Londrës, ku shqiptarët janë të përqendruar më së shumti, është e pamundur që të gjesh një vend ku nuk ka shqiptarë që

po luan. Është për t’u theksuar se për ata që luajnë, pra që janë shndërruar në viktima të bixhozit ekzistojnë ndihmë këshillimore etj nga shteti britanik, por

thuasje askush nuk “pranon” që të marrë ndihmë.

Përsa i përket shoqatave shqiptare, as që bëhet fjalë që ofrojnë një shërbim të tillë. Asnjëra nga shoqatat shqiptare as

që e ka marrë ndonjëherë mundimin që t’u vijë në ndihmë këtyre qytetarëve shqiptarë, duke ndihmuar kështu në zbutjen e këtij fenomeni.

Përkundrazi ato vazhdojnë të shikojnë

e kesaj zone. Mikpritja qe eshte dhe nje nga traditat me te bukura te vendit tone ka funksionuar puthuaj ne menyre perfekte ku vetem ne fshatin Fan, ku kane ngritur rezidencat e tyre rreth 1500 punetore nga i gj ithe vendi, por dhe nga Turqia, dhe SHBA. Rezidencat dy kate i kane dhene gjalleri dhe hijeshi zones. Venia e nje gjeneratori te madh ne mungese te dritave ka bere qe dhe banoret e zones te furnizohen me drita sa per nje televizor dhe nje drite dhome. Duke pare qe zona po zhvillohet jane marre masa nga banoret, qe tokat e tyre te mos lihen te papunuara po t'i shfrytezojne per qel1ime fitimi.

Ne fshatin Fan dhe Klos, tashme jane vetem 45 fami1je qe marrin ndihme ekonomike. Kurse para fillimit te rruges merrnin 500 familje ndihmen ekonomike. Banoret thone se, epoka ne keto fshatra nuk ndahet, para lindjes se

Krishtit dhe pas lindjes se tij. Ne keto zona ndahet, para rruges, gjate ndertimit te rruges, dhe perfundimit te rruges. Para 5 viteve dhe tani, te kalosh ne kete rruge eshte nje stres i madh.

Kjo sidomos kur vijne 100 kthesa rresht.

Keto kthesa jane si kthesa vdekjeje, kur «do pasagjer mendon se shyqyr shpetova dhe kesaj here. Nuk mund te shkoje njeri ne Kosove pa e zene autobuzi, pasi kthesat jane me te vertete te frikshme dhe stresante.

Humnerat qe i bejne shoqeri «do kthese i shtojne makthin «do shoferi dhe pasagjeri. Kthesat e shumta si dhe gjatesia ka bere qe turizmi malar qe eshte teper i favorshem per kete reliev te mos zhvillohet. Sipas drejtuesve te firmes amerikane, kthesat e vdekjes nuk do t'i kemi me per nje periudhe 1 vjecare. Me pas, rruga drejt popujve

vellezer do te jete e drejte dhe e shpejte.

me Kosoven. Kjo do te rezultoje ne nje rruge me te shkurter midis Portit te Adriatikut ne Durres, prane Tiranes, dhe Morines ne kufi me Kosoven. Ky projekt, i cili lidh Shqiperine me Kosoven, Maqedonine, Serbine Jugore dhe rrjetin Trans-Europian te rrugeve, do te permiresoje situaten ekonomike te zonave nga kalon, do te stimuloje turizmin, ndertimin dhe sherbimet, si dhe do te permiresoje pozicionin konkurrues te Portit te Durresit.

Përsa i përket shoqatave shqiptare, as që bëhet fjalë që ofrojnë një shërbim të tillë. Asnjëra nga shoqatat shqiptare as që e ka marrë ndonjëherë mundimin që t’u vijë në ndihmë këtyre qytetarëve shqiptarë, duke ndihmuar kështu në zbutjen e këtij fenomeni. Përkundrazi ato vazhdojnë të shikojnë mundësitë për organizimin e ndonjë koncerti me bileta të kripura, që të përfitojnë edhe më shumë...

Realizimi i misionit të tyre si shoqata të shqiptarëve në Mbretërinë e Bashkuar, mund të shikohet vetëm në aspektin monetar...

mundësitë për organizimin e ndonjë koncerti me bileta të kripura, që të përfitojnë edhe më shumë...

Realizimi i misionit të tyre si shoqata të shqiptarëve në Mbretërinë e Bashkuar, mund të shikohet vetëm në aspektin monetar...

lehtësitë e qarkullimit Shpejtesia e qarkullimit te mjeteve ne kete aks, do te jete 100 km/ore. Ne tunel dhe ne disa pjese te ketij segmenti rruga do te jete me 4 korsi, ndersa ne pjeset e tjera me dy korsi.

Nderkohe ne shpatet e kodrave do te kete rruge te tjera lidhese qe lidhin fshatrat. Sipas projektit, seksioni pare eshte Rreshen-Reps, 19.5 km, seksioni i dyte Reps-Thirre 26.5 km, seksioni i trete Thirre-Kolsh, 14.85 km dhe tuneli afro 6 km. Drat qe do te ndertohen ne kete segment te veshtire malor, do te jene 35. Rruga Rreshen-Kalimash, 60.85 km, eshte pjese e autostrades prej 170 km, per te permiresuar lidhjen

Detaje të tjera Kanë mbetur edhe 175m nga bashkimi i urave.

Janë gjithsej 29 ura, ndërtuar nga trarëtë gjatë të betonuar me gjatësi 38m secili ura më e gjatë 360m, më e shkurtra 40m.

vijon në numrin e ardhshëm

S T o P

ura më e lartë është 80m, ndërsa më e ulëta 12m Kanë përfunduar 23 ura.

Ka 1 muaj që filluar asfaltimi.

Nga një impiant per çdo seksion, 12 ekipe që punojnë për asfaltimin.

1200 makineri kryesore. Çdo gjë punohet në vend.

Janë mbi 3800 punonjës, pjesa më e madhe banorë të zonës.

Brenda 55 ditëve, njëri aks do hapet për kalimin e automjeteve.

Në hapësirat e tuneleve, po ecet 3.5-7 metra në ditë.

Skip hire All sizes Same day services Service delivery guarantied Grab hire All areas Same day services Best prices is given Materials supply, Crushed Concrete, Topsoil, Type one, Sharp sand, Ballast, Shingle, Supplied, at great prices

Mobil: 079 6636 9988

Zbukurojeni makinen tuaj Ne mund t’ua mundesojme qe te vendosni logon e kompanise suaj ne makinen tuaj, si dhe cdo lloj sherbimi tjeter

Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës apo lokalit tuaj; karrige, tavolina, dollapë, krvate etj etj, të gjitha të cilësisë së shkëlqyer. Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj.

Adresa 1: E.U. FURNITURE LTD. Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ Adresa 2: Unit 2 Inwood business Park Whiton Road Hanslow Tw3 2EB Tel: 0208 961 8765 Fax: 0208 965 9651 E-Mail: sales@eufurniture.co.uk

www.eufurniture.co.uk Transporti falas kudo që të jeni në Londër

DASMA FEJESA KoNCERTE DITELINDJE AKTIVITETE VIDEoKLIPE MAKINA ME QERA ETJ

Studio per te gjitha gezimet, tani me sherbimin me te ri. Per te gjithe ata qe marrin sherbimet tona nga gazeta “The Albanian” ne japim nje urim me foto ne numrin e ardhshem te gazetes.

KoNTAKToNI VELLEZERIT oMI TEL:07538792157

London May 2009 NgA EDEN BABANi

N

ermin Kumanovën, vajzën e imët me fytyrë paksa fëmijërore, por të hedhur dhe mjaft të zhdërvjelltë, e kam njohur shtatë ose tetë vjet përpara, në Namyr, në dasmën e djalit të mikut tim Ramiz Beqa, emigrant i viteve ’50 me prejardhje nga Luma. Për Nerminin, e cila asokohe punonte në Qendrën e Ndihmës Sociale të Molenbeekut, njëra nga komunat më të mëdha të Brukselit, pata dëgjuar të flitej qoftë prej emigrantëve të rinj që kishin lënë Kosovën e kredhur në flakët e luftës, qoftë prej atyre që vinin nga Shqipëria a nga troje të tjera etnike shqiptare dhe kërkonin mbështetjen e shtetit belg.

Të gjithë flisnin me dashamirësi për vajzën me prejardhje shqiptare nga Kumanova e Maqedonisë.

Gojëmbël, e përkushtuar dhe këmbëngulëse deri në admirim, Nermini nuk ua kurseu asnjëherë ndihm ë n nevojtarëve.

Më vonë, pata rastin të takohem më shpesh e të miqësohem me të, falë veprimtarive të ndryshme përkujtimoresh apo veprimtarive kulturore të organizuara nga mërgata jonë.

E angazhuar më përpara në jetën shoqërore, ndërkaq ajo kishte hedhur hapa të besueshëm në zhvillimet politike të Mbretërisë së Belgjikës. Pasi konkurroi e njëzetedyta në listë për zgjedhjet vendore të vitit 2000 në qytetin e Namyrit, kryeqendër e Valonisë, partia ECOLO e kandidoi të nëntën në listën e saj për në Senat, në vitin 2003, dhe të katërtën për në Parlamentin e Evropës, në vitin 2004.

Prej vitit 2006 është e zgjedhur në Këshillin Komunal të Namyrit (kryeqendra e Valonisë). Është gjithashtu përgjegjëse e Projekteve në Misionin Rajonal në Namyr.

Siç shihet, Nermini i ngjiti me shpejtësi shkallët në listat e kandidimit.

Dhe nuk kishte sesi të ndodhte ndryshe, kur programi i saj elektoral kishte brendi të theksuar sociale. *** Nermin Kumanova u lind në Namyr, më 27 shtator 1980 (ditë e Komunitetit Francez të Belgjikës!). Prindërit e saj u vendosën në Belgjikë qysh në fund të viteve ’60, pasi kishin emigruar paraprakisht në Turqi, si rrjedhojë e

12

Një shtetase belge me prejardhje shqiptare synon majat e politikës evropiane

politikës jugosllave të pastrimit etnik të trojeve shqiptare. Vajzë e vetme mes dy vëllezërish (njëri më i parë dhe tjetri pas saj), Nermini u rrit me kujdesin e veçantë të prindërve, të cilët, falë dashurisë për punën, shënuan arritje të lavdërueshme ekonomike.

Studimet e larta i kreu në Institutin Cardijn të Louvain-la-Neuve, ku u laureua me titullin “Graduat e Ndihmës sociale”. Më pas, fitoi licencën e Shkencave të Punës, po në Louven-la-Neuve, dhe punoi në CPAS (Qendra e Ndihmës Sociale) e komunës së Molenbeekut, në Bruksel.

Përveç veprimtarive me karakter humanitar si Mjedise të Hapura (A.M.O. 1997 dhe 2000), Qendra Edukative dhe e Formimit Alternativ (1997), Shtëpia e Kulturës në Namyr (Seksioni i të Rinjve, 1998), Nermini ka edhe një përvojë të lavdërueshme sociale dhe sindikaliste. Në këtë kuadër, ajo ka marrë pjesë në kurse formimi disa mujore dhe në konferenca e veprimtari të tjera sindikaliste që nga Belgjika, në Marok në Turqi e Kanada (Québec).

*** Për zgjedhjet evropiane të vitit 2004, siç e thashë edhe më sipër, Nermini konkurroi e katërta në listën ECOLO, me pikësynime për të hedhur ura lidhjeje: a) mes gjeneratave të ndryshme; b) mes të lindurve në Belgjikë dhe atyre të lindur jashtë Belgjike; c) mes njerëzve me besime fetare e bindje të ndryshme; ç) mes nxënësve, studentëve dhe të rinjve punëtorë; d) mes grupeve të ndryshme sociale dhe e) mes komunës dhe Evropës.

“Niveli evropian, shprehej asokohe Kumanova, është tepër i rëndësishëm, sepse ka një ndikim të drejtpërdrejtë mbi politikat kombëtare.

Kështu që ekologjia politike është projekti për të cilin Evropa ka nevojë të sigurojë një maksimum të mirëqenies kolektive”.

Në këtë kontekst, ajo zhvilloi një fushatë elektorale të frytshme në ndihmë të partisë që përfaqësoi, ndonëse nuk arriti të zgjidhej, për shkak të renditjes.

Fushatën e atëhershme, Ner-

mini e përqendroi kryesisht: a) për një Evropë sociale e solidare; b) për një Evropë qytetare e transparente; c) kundra racizmit, ksenofobisë dhe përjashtimit, për barazi të të drejtave e dialog mes kulturave dhe për një Evropë mikpritëse; ç) për një Evropë politike në favor të rinisë dhe të organizatave rinore; etj. *** Ndonëse ka lindur në Belgjikë, Nermini nuk e ka mohuar asnjëherë përkatësinë e saj shqiptare, jo vetëm në praktikën gjuhësore apo në atë të traditave, por edhe në këndvështrimin e saj ndaj çështjes shqiptare, çka fundshekulli i kaluar dhe fillimi i shekullit që po përjetojmë e vuri në dukje dhe e ndërkombëtarizoi më shumë se kurrë ndonjëherë. Ja përse Nerminin e gjen kudo mes bashkatdhetarëve: në përvjetorë historikë apo në veprimtari kulturore; në protesta për mbrojtjen e çështjes kosovare apo në ndihmë të bashkatdhetarëve për integrimin e tyre në jetën perëndimore; në tubime ndërkulturore mes komuniteteve të ndryshme që jetojnë në Belgjikë; në dasma e gëzime; në zi e në të pame.

Në një intervistë dhënë gazetarit Mehmet Koksal, ajo pohon: “Sa i takon vendlindjes, jam nga Namyri. Sa i takon emrit tim të familjes, që bart një tingëllim të huaj, jam me prejardhje shqiptare nga Maqedonia.”

Megjithatë, Nermini e njeh shumë pak vendlindjen e të parëve të saj. Aq më pak, Shqipërinë e Kosovën. Është kjo arsyeja që ajo, në fillim të majit, do të ndërmarrë një udhëtim njohjeje, le ta quaj, në Shqipëri, në Kosovë dhe në Maqedoni (Kumanovë). Me atë rast, ajo dëshiron të njihet jo vetëm me viset tona, por edhe me zhvillimet politike e kulturore.

Do të ishte në interes të dyanshëm, të sajin dhe të institucioneve shtetërore, partiake, sociale apo kulturore të trevave shqiptare, që përfaqësues të tyre të krijonin mundësinë e takimeve me këtë vajzë simpatike që po synon majat e politikës, Parlamentin Evropian.

Le të shpresojmë!

London May 2009

13

NJË SHQIPTAR PAQERUAJTËS PËRKRAH TRUPAVE BRITANIKE NgA BASHKiM METAliA

P

as Gentian Markut dhe Ervin Dervishit te cilët u rekrutuan dhe shërbyen në ushtrinë amerikane , fatkeqësisht te vrarë ne luftën botërore kundër terrorizmit në Irak, një tjetër shqiptar i është bashkuar trupave paqeruajtëse tashmë atyre Britanike.

Marinsat shqiptarë ishin pjesë përbërëse e mese 230 mijë trupave amerikane të dislokuar ne misione të ndryshme jashtë SHBA-së Duhet theksuar se lufta, është një akt dhe vendim ekstrem që ka pasoja të paimagjinueshme.

Padrejtësitë , dashje pa dashje e imponojnë një ndërhyrje te tillë.

Të drejtat njerëzore, ajo e jetës dhe pronës private , si një nga çështjet më elementare , kane qene dhe do mbeten sfidat me te mëdha në ruajtjen e paqes dhe stabilitetit.

Si teorikisht dhe praktikisht, bota është mbizotëruar nga protagonizmi i luftës dhe paqes.

Fatkeqësisht Lufta ka qene aktive dhe mbizotërues edhe sot kur flasim! *

*

*

Një ëndërr dhe një premtim që i kishte bere vetes... e bërë realitet.

Në saj të kësaj dëshire ai ka marre një drejtim sa njerëzor aq dhe të vështirë.

Ai është 25 vjeçari shqiptar Edmond Aliaj.

Ai ka marrë një vendim që shumë kujt do t’i duket sa e pamundur aq dhe e vërtete. Rekrutimi i Edmond Aliajt me forcat Britanike erdhi si rezultat i asaj dëshire të re.

Shumë shqiptarë, të detyruar nga trazirat dhe konflikti me i fundit ballkanik , lufta e Kosovës , u detyruan të emigrojnë , duke lëne vendin e tyre nën gjuhën e flakëve dhe kuisjeve të pafajshme njerëzore.

Bashkudhëtar i këtij eksodi ishte edhe i riu Edmondi, së bashku me mijëra të tjerë bashkëmoshatarë dhe më të moshuar.

Fati deshi që Britania e Madhe të jetë

Edmond Aliaj , një ëndërr dhe një premtim që i kishte bere vetes... e bërë realitet.

“Kosovës ia kam borxh rininë time streha e shumë e shumë shqiptarëve!

Vendi ku ua krijoj kushtet optimale të gjithëve , fale demokracisë dhe lirisë si shprehje e e qartë e së drejtës.

Që në fillim të ardhjes së tij, Edmondi e kishte “ruajtur “ të fshehtë ëndrrën e tij .

Dhe një ditë të mirë ai e sheh veten si pjesëtar i forcave të armatosura Britanike duke kaluar te gjitha testet fizike dhe teorike.

Për “The Albanian”ai u shpreh se të qenit pjesëtar i një formacioni më të rëndësishëm dhe të madh ushtarak , më jep jo vetëm nder por ndihem krenar në të njëjtën kohë falë kontributit që mund të jap.

Pa hyrë në hollësira të mëtejshme , paqeruajtësi shqiptar , së bashku me kontingjentin me të cilët stërvitet , pritet që të kryej misionin e parë , në një nga zonat më të nxehta të globit, Afganistan.

Entuziazmi i Mondit (kështu e thërrasin e gjithë shoqëria,familja e

tij) është një tregues i asaj çka edhe vete ai e tregon- “sa do te doja që të paktën të isha pjesëtarë i forcave paqeruajtëse edhe ne Kosovë , atëherë kur shqiptarëve të Kosovës u ishte vënë mbi kokë makineria çnjerëzore Serbe” Ishte një çast emocionant kur vet Mondi e përmend se të qenit pjesë përbërëse e kontingjentit paqeruajtës të Britanisë së Madhe e thotë se “Kosovës ia kam borxh rininë time” ndaj dhe vendosa këtë borxh të mundem t’ia shpërblej ; tanimë diku tjetër ku duhet ndërhyrja jonë si paqeruajtës, pse jo edhe në Kosovë nëse e kërkon nevoja.

Ai nuk lë pa përmendur edhe disiplinën e jashtëzakonshme të forcave të armatosura Britanike , cka ia vlen të përmendet dhe shkalla e vështirësive në për të cilën ka kaluar Mondi.

Ai shton se-“ të jesh një pjesëtar i forcave Britanike është një

nder dhe privilegj , aty shihet , disiplina, rregulli, arti luftarak, njerëzillëku, dhe karakteri i fortë i një ushtrie moderne Kjo thotë Mondi - e lartëson akoma më shumë ndjenjën e krenarisë sime si shqiptar dhe e një qytetari britanik përkrah të gjitha atyre që japin

kontributin njerëzor në ruajtjen e paqes dhe stabilitetit në botë” Dita- ditës Mondi pritet që të dislokohet në një nga këto zona të nxehta ndaj ne si redaksi dhe në emër të gjithë shqiptarëve në Britani i urojmë fat dhe jetë të gjatë!

Albaiancontacts 2009 Albanian Yellow Pages in the UK Rezervo vendin tënd

albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

London May 2009

14

Per çdo problem emigracioni qe mund te keni MC Lee&Co Solicitors eshte zgjidhja me e mire.

Bashkime familjare Aplikime per ViSA te te gjitha kategorive Jemi te specializuar per ata qe kane vite ne uk, por akoma nuk kane perfituar lejen e qendrimit.

Na kontaktoni:

MCLEE SoLICIToRS 02075693085

JR JoNES SoLICIToRS Avokati Naim Hasani ne sherbim te komunitetit shqiptar ne Angli

Ne mund t’ju ndihmojme Per te gjitha ceshtjet e emigracionit 1-Bashkime familjare perfshire bashkeshortet, femijet dhe prinderit 2- aplikime per Visa martesore dhe Visa per te fejuarit e personave me leje te perhershme qendrimi me Birtani apo me shtetesi Britanike.

3- leje qendrimi apo hyrje si partner i pamartuar i personave me shtetesi Birtanike apo leje te perhershme qendrimi. leje qendrimi si student, leje punesimi apo qendrim per experience pune apo si migrant me Kualifikim te larte etj.

4- Processe divorcimi dhe ndarja e pasurise per ciftet qe divorcohen. Perfaqesim ne procedurat per mbrijtjen e femijeve.

5- Nse jeni refuzuar nga Home office si familje per tu perfshire ne amnesti per arsye te ndryshme.

6- Nese keni pesuar aksidente ne pune dhe aksidente te trafikut rrugor dhe nuk ka qene faji juaj dhe kerkoni kompensim.

7- Kompania operon skemen e ndihmes ligjore falas per ata persona qe nuk jane ne mardhenje pune ose kane te ardhura te vogla.

Address: 58 Uxbridge Road, Ealing London W5 2ST Tel: 02082310440 e-mail nhasani@jrjones.co.uk

Dërgoni lule në të gjithë botën. mundësia më fantastike për të kujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë a ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurën tuaj në tiranë apo gjetiu?

teleFoNo: 07788406825

London May 2009

NgA EDViN lAMCE KoRÇË edvinlamce@hotmail.com

K

onsullata greke në Korçë shkel në mënyrë flagrante konventat dhe marrëveshjet ndërkombëtare për “të drejtën për pajisjen me vizë shengen”. Kjo konsullatë stafi i saj , nuk plotëson kushtet minimale për të operuar dhe për të ofruar shërbime për qytetarët.

ATJE Ku MBARoN DiNJiTETi NJERËzoR….

Nëse ke në plan të vizitosh Greqinë dhe ndonjë shtet tjetër në shengen, dhe je nga Juglindja, në Korçë prej vitesh tashmë ka një konsullatë greke e cila ka për detyrë që të pranojë kërkesa për paisje me vizë për çdo qytetar shqiptar.

Kjo konsullatë nuk mund të jetë kurrsesi një organ apo përfaqësi e huaj e një shteti te BE-se, siç është Greqia. Ne mënyrë arbitrare dhe kundra cdo ligji dhe rregulli kjo konsullatë është kthyer tashme në një “makth” për çdo shqiptar që kërkon të pajiset me një vize turistike “shengen”.

Një grumbull njerëzish rreth 150 vetë pret çdo ditë para konsullatës.

Shumë prej tyre kanë ardhur që ditën e djeshme dhe “gdhihen” aty për të qene të parët në radhë. I biem telefonit të konsullatës në numrin +355 822 52 888 dhe mundohemi të lemë një takim ose të marrim një informacion për mënyrën se si aplikohet për një vizë.

Zonjusha shqiptare e ngre telefonin dhe bën prezantimin ne greqisht, pastaj kur e kupton qe ti je shqiptar, ta kthen në shqip, dhe pa e zgjatur thotë: “nëse do vize , zër radhën, para derës, në orën 8 të mëngjesit hapet…”. Nga toni i zërit kupton se është një person i pa trajnuar dhe tërësisht pa kulturë.

Bëjmë siç thotë punonjësja dhe në orën 7 .30, paraqitemi para konsullatës, një ndërtese tre- katesh, pas Kishës Ortodokse, 50m larg qendrës së qytetit.

15

Makthi i vizave Si trajtohen qytetarët shqiptarë ne Konsullatën Greke në Korçë?

Ora shkon 8 dhe sa vjen dhe shtohet numri i njerzve , pleq, mosha te reja dhe punëtorë që presin për viza pune. Disa kanë ardhur që dje në darke vonë për të qene te parët. Disa të tjerë jetojnë me ketë pune pasi shesin vendin e radhës…

Asnjë punonjës nuk behet i gjallë… Rreth, orës 08.40, vjen një punonjës grek, i kollarisur që dikush tha se qe vetë konsulli, duke folur në greqisht i kërkonte turmës të hapej.

Konsullata nga jashtë ka vetëm stemën e Qeverise Greke dhe nje flamur, por nuk ka as recepsion, as dhome pritjeje, as citofon, e as njëlloj tjetër informacioni. Edhe formularët blihen tek shitësit ambulante, ndërsa s’behet fjale që format e aplikimit për vize të jepen në recepsion, pasi aty s’ka recepsion apo informacion. Aty fillon e kupton që ti mund të rrish kot, dhe kjo mënyre e marrjes së vizës është jo-funksionale Ne pritëm rreth tre ore në radhe dhe bashke me ne asnjë interesuar për vize turistike nuk arriti të futej apo të linte një takim për vize “në person”, ashtu siç na u tha në telefon. Vetëm tre aplikantë të cilët u lidhen me sekseret në syrin tonë, arritën të lënë një takim për një ditë tjetër….

50 EuRo, PËR FuTJEN NE AMBiENTET E KoNSullATËS… Në fakt sa shkon dhe bëhesh pjesë e

radhës e kupton shume mirë që diçka nuk shkon. Sekserë që të afrohen dhe pa pasur fare frikë të thonë : “E ke kot ka shume radhë, me jep “një pezjecke” Euro dhe të fus unë”. Kur dëgjova këto fjalë u shokova vërtet, ditë më parë një mikja ime më kish thënë se e ëma kishte paguar një sekser vetëm ta fuste në konsullatë, viza nuk ju dha, dhe

kështu humbi dhe tarifën e vizës….dhe 50 eurot…

Një grua e moshuar na thotë që ka që në datën 8 prill që vjen çdo mëngjes, rri tre ore në radhe dhe nuk arrin te futet pasi janë sekserët ata që kanë bllokuar gjithçka. Sekserët korruptojnë stafin dhe ata vështirësojnë futjen “enkas” për çdo aplikant. Aplikantët duke tentuar më shume se njëherë detyrohen dhe paguajnë 50 eurot, për tu futur

KoNSullATA NuK oFRoN SHËRBiM DHE ËSHTË TËRËSiSHT Jo FuNKSioNAlE….

Në fakt çdo ambasadë apo konsullatë, duhet të të disa shërbime minimale, për të mundësuar një operim sa më normal. Konsullata në Korçë nuk ka recepsion apo informacion, qytetarët presin para një dere që nuk është as transparente dhe që rri gjithë kohën e mbyllur, nuk ka as citofon, dhe njerëzit në shi e në diell, apo në të ftohtin e dimrit, a në verë duhet të rrinë jashtë duke pritur. Me anë të telefonit ti nuk le dot takim, po ashtu nuk ka as aplikim në internet. Nuk behet fjalë që kjo konsullatë të ketë ambiente pritjeje të brendshme. Nëse një plaku, apo zonje do ti nevojitet të përdorë tualetin, duhet të lere dikë në radhë e ashtu të mos e humbi, dhe të shkojë në ndonjë bar aty afër për të kryer nevojat personale….

QyTETARËT E JugliNDJES QË S’DiNË Ku TA MARRiN NJË VizE gREKE, SHENgEN… Me plot gojë mund të themi, se e gjithë kjo histori tregon se qytetarët e juglindjes e kanë vërtet problem pasjen me vize greke shengen. Një mal me dokumenta që bëhen kot, dhe vështirësia për t’u futur në konsullatë.

Me plot goje mund të themi se në kohën që po shkruhet ky artikull nuk ka një shërbim transparent vizash nga ana e kësaj konsullate. Nuk ka të drejta, nuk ka informacion, apo akses me internet. Shërbimi duhet konsideruar jo i qënë, dhe i munguar. Rasti i gruas që ka që në datë 8 Prill që vjen dhe zë radhe para konsullatës, po s’bën dot gjë është shkelje e rëndë që ky autoritet i bën të drejtave të çdo shtetasi për t’u pajisur me vizë. Është e qartë tashmë që shërbimi dhe stafi i kësaj konsullate janë tërësisht të korruptuar dhe mbajnë peng procesin e pajisjes me vizë. Vizat turistike nuk merren në baze të rregullave të caktuara, apo lehtësimit “gjoja” për marrjen e vizave shengen që na është sterthënë dy vitet e fundit. Për sa kohë që një numër i madh sekserësh operojnë dhe janë çdo ditë para konsullatës, procesi i pajisjes me vizë në mënyrë kategorike është i korruptuar dhe janë shkelur të gjitha rregullat e mundshme që institucioni ka.

London apriL 2009 NgA KiM MEHMETi

F

litet se së shpejti, në qendër të Shkupit, do vendoset një shtatore e Aleksandërit të Madh, e lartë 30 metra. Thuhet se për këtë monument ekziston një plan i fshehtë qeveritar dhe se shtatorja e heroit antik, të hipur mbi kalë, është në përfundim e sipër. Sipas disa burimeve jozyrtare, kjo përmendore do jetë më e lartë se të gjitha godinat përreth dhe më madhështore se të gjitha të ngjashmet në Ballkan.

Me çka më në fund do dëshmohet se sa më i vogël është populli, aq më të larta i ka përmendoret e vetëgënjimit. Pesha dhe lartësia e kësaj përmendoreje i ka shtyrë sizmologët të merren me analiza se a do mundet atë ta bartë toka jostabël e qendrës së Shkupit. Por, ata mbase më kot brengosen dhe harrojnë se kjo Maqedoni ka bartë mbi shpinë aq budallallëqe të rënda politike, sa do durojë edhe peshën e ëndrrës gënjeshtare të disa elitave të këtushme të etnitetit maqedonas se janë nipërit e Aleksandërit të Madh.

Zërat për përmendoren e ardhshme të kryetrimit legjendar antik, duhen shikuar në tërësinë e verbërisë politike që ka kapluar Maqedoninë e viteve të fundit. Verbëri, e cila dalëngadalë përhapet mes të rinjve maqedonas dhe ata i bënë të besojnë se popullit i tyre ka rrënjë aq të thella, sa edhe imagjinata e atyre që mbollën këtë farë të populizmit primitiv. Andaj edhe askush nuk e ka të qartë se nga doli përnjëherë e gjithë kjo e kaluar e begatë e këtij populli dhe kush e kishte fshehur atë deri më tani. Apo si do ia dalin historianët e “rikomponuar” të sotëm të pastrojnë historinë e deritanishme për vetveten, e cila thotë se maqedonasit e sotëm janë fara e mbjellë nga sllavët e jugut të ardhur në këto troje në shekullin e gjashtë.

Në të vërtetë, sa herë që vjen në pushtet VMRO-DPMNE, fillon edhe lëvrimi i Maqedonisë. Por jo për ta bërë gati për mbjelljen e specave dhe domateve, por për të zhvarrosur nga nënshtresat e saj sa më shumë eshtra dhe shtatore të lashta, që do dëshmojnë prejardhjen antike të atyre që sot e quajnë veten maqedonas. Me çka, Maqedonia gjithnjë e më shumë shndërrohet në një gropë, nga e cila nxirren dëshmi për të kaluarën e maqedonasve dhe ku kalbet e sotmja e këtij shteti.

Pra, Maqedonia bëhet një gropë e thellë, nga e cila Pasko Kuzmani (drejtori i Drejtorisë për Mbrojtjen e Trashëgimisë Kulturore) nxjerr artefakte, nga të cilat do të mund të kompletohet maketi i së ardhmes së Maqedonisë, e që do i ngjante një skeleti të mbetur pa muskuj.

Maqedonia e sotme e VMRO-DPMNE, ka ndryshuar emrat e shumë objekteve publike, rrugëve dhe vendbanimeve të këtij shteti. Nga ardhja në pushtet e kësaj partie, Maqedonia korr suksese vetëm në korrigjimin e adresarit që përcakton relievin e saj hapësinor, si dhe në korrigjimin e kalendarit nga e kaluara e atyre që e quajnë veten maqedonas.

Shkurt, Maqedonia e Gruevskit ka përqendruar shikimin e saj nga lashtësia, me çka gjithë popujt që jetojnë në këtë shtet i ka bërë peng të ironisë së fatit të bashkëqytetarëve të tyre të etnitetit maqedonas, të cilët, me vite jetonin si fëmijë të birësuar në famil-

16

Lartësia e përmendoreve dhe shkurtpamësia politike

jen e Jugosllavisë së dikurshme të Titos, e që tani nguten t’i gjejnë e t’i njohin prindërit e tyre të natyrshëm.

Andaj edhe kanë ngulur shikimin kah hendeqet, ku arkeologët gërryejnë nëntokën, me shpresë se do dëshmojnë se janë pjellë e çasteve, kur, të lodhur nga betejat e përgjakura, ushtarët e Aleksandërit të Madh kanë pasur kohë të zbrazin epshet burrërore.

Maqedonia e sotme bëhet gjithnjë e më e pasur me shtatore të larta antike, ngaqë politikanët shqiptarë nuk i thonë kryeministrit Gruevski se lartësia e përmendoreve që ai ngre,

është proporcionale me shkurtpamësinë e tij politike. Pra, nuk u tregojnë patriotëve të vonuar të VMRODPMNE se gërmimet e tokës për të nxjerrë prej saj dëshmi për të përcaktuar gjyshërit, kanë marr fund që në shekullin e 19.

Se Gruevski është një politikan i vonuar që vepron sipas “turbofolkut” politik serb tanimë të harxhuar nga Millosheviçi, e dëshmoi edhe këmbëngulja e tij që Gjeorgji Ivanovi të zgjidhet me çdo kusht president i Maqedonisë. Qëllim që e arriti me ndihmën e aktivistëve të BDI, të cilët,

në ditën e zgjedhjeve, dy orë para se të mbylleshin vendvotimet, i angazhuan të gjithë taksi vozitësit që të bartnin votues sa të përmbushej censusi i nevojshëm prej 40 për qind votuesish.

Me çka dhanë kontribut të pamohueshëm për realizimin e konceptit të Gruevskit për një shtet, një popull, një parti, një histori dhe një pus, në të cilin mbytja do jetë multietnike. Kuptohet, kësaj mbytjeje nuk do t’i shpëtojë as presidenti i tanishëm i maqedonasve dhe i kryesuesve të BDI, Gjeorgji Ivanovi, për të cilin thuhet se është një ndër ideologët më të flaktë të

teorisë se maqedonasit janë pasardhës të Aleksandërit të Madh.

D h e thonë se këtë teori, Ivanovi e ka mbrojtur duke pohuar se emri i Pakistanit paska rrënjët që nga kohët e Aleksandërit të Madh, i cili i befasuar nga sulmi i papritur i armikut, i paska zgjuar ushtarët e vet duke i thirrur në gjuhë të pastër maqedonase: “paki-stani” (paki-çohu).

P a marrë parasysh se ç’mendon Ivanovi për lashtësinë e gjuhëve dhe popujve, mbetet e vërteta se Gruevski u shkon deri në fund premtimeve të veta. Ai premtoi dhe e zhvendosi shtëpinë e shenjtores shqiptare Nënë Tereza, vetëm që mbi themelet e saj të ndërtojë një kishë ortodokse që do mbetet shenjë e kohës së sundimit të tij.

A i premtoi dhe është duke i mbushur sheshet e Shkupit me skulptura nga më të ndryshmet. Kështu që shqiptarëve të Maqedonisë u mbetet të shpresojnë se Gruevskit nuk do t’i kujtohet të ndërtojë ndonjë kishë edhe te parkingu përballë përmendores së Skënderbeut në Shkup.

Edhe atë jo vetëm që të mos shëmtojë përmendoren e kryetrimit tonë legjendar, por që të mos e zërë vendin ku do mund shqiptarët t’u ngritin përmendore politikanëve të sotëm të tyre, të cilëve nuk u kujtohet të mbështesin teorinë e Gjergji Ivanovit dhe t’i thonë se sipas logjikës së tij, edhe emri i Kurdistanit është ndërthurje trifjalëshe që dëshmon lashtësinë e gjuhës maqedonase.

Me çka do e thellonin gropën në të cilën ndodhet Maqedonia, nga e cila nuk mund të dalin as shqiptarët, sepse në vend të shkallëve, edhe politikanëve shqiptarë, Gruevski u ka dhënë lopata që të gërryejnë sa më thellë në puset e lashtësisë. (foto: Permendorja e Skenderbeut

London apriL 2009

RRËFEHET PRESiDENTi KoSoVAR: RAPoRTET ME KRyEMiNiSTRiN THAÇi, ViziTA E TADiÇiT, lDK, KuSHTETuTA DHE Si Po QEVERiSET VENDi SoT

E

mri Fatmir Sejdiu është ndoshta nyja e çfarëdo analize që duhet t‘i bëhet transformimit të skenës politike kosovare, pas vdekjes së Ibrahim Rugovës. Është politikani i cili ka udhëhequr pa animozitetet e zakonshme Ekipin e Unitetit në bisedimet për statusin, që përfunduan me shpalljen e njëanshme të pavarësisë. Është drejtuesi i LDK-së që afroi këtë parti me rivalin e saj të së kaluarës, duke e shndërruar në një partner të sotëm të Kryeministrit Hashim Thaçi. Është udhëheqësi i partisë dikur më të madhe, e cila vazhdon të rrënohet, dhe kohën e fundit mbetet subjekt i gjahut nga partneri i fundit i Ibrahim Rugovës, AAK e Ramush Haradinajt. Pranon se ekziston e drejta e mendimit ndryshe dhe parapëlqen të heshtë. Kjo është e vërtetë. Ashtu siç është e vërtetë edhe një tjetër gjë: nuk i merr mediat në telefon. Ndoshta, ky është parim i tij. Ndoshta, injorimin e mediave e ka trashëguar nga Ibrahim Rugova. Ato mund ta kritikojnë sa të duan. Opozita, po ashtu. Por, Fatmir Sejdiu nuk mërzitet. Ai jeton i lumtur në të vërtetat e tij. Për aq sa do të jetë komod.

Java e kaluar është përshkuar me një debat të nxehtë rreth vizitës së Presidentit të Serbisë, Boris Tadiç, në vendin tonë. A keni qenë ju në Kosovë gjatë këtyre ditëve zoti President?

Po, kam qenë gjithë kohën prezent në Kosovë.

Nuk reaguat me asnjë deklaratë për këtë vizitë...

Jo. Kanë qenë informacione që i janë drejtuar qeverisë së Kosovës, përmes EULEX- it ose zyrës së ICO-së. Natyrisht, kam qenë i informuar për këto zhvillime. Dhe, në bashkëpunim me Kryeministrin, është marrë vendim. Është vendim i qeverisë, të cilin unë e kam mbështetur. Po ashtu, kishte një komunikim aktiv edhe me mbështetësit e Kosovës.

Kemi konsideruar se në një moment të tillë ka qenë një provokim.

Jemi të bindur se të gjitha lëvizjet që ka bërë Tadiç, edhe të tjerë zyrtarë të Serbisë, karshi Kosovës, në këtë tip të ecejakeve të tyre, janë një nxitje qëllimore për të krijuar situata të tensioneve të caktuara.

Por, kemi menduar, në të njëjtën kohë, se kur jepet leja finale nga qeveria e Kosovës, është një leje e një organi të një shteti sovran. Ai ka ardhur në rrugën si ka ardhur, me helikopter, ka zbritur në Deçan, dhe fatkeqësisht ka lëshuar një pjesë të deklaratës, për të bindur edhe një herë, edhe bashkësinë ndërkombëtare, se nuk është besnik i deklarimeve të tyre.

Por, pse zgjodhët të jeni i heshtur?

Po të kishte ndonjë kërkesë ndaj meje, do të deklarohesha.

A duhet që gjithmonë gazetarët t‘ju pyesin, që ju të bëni një deklaratë?

Sejdiu, nyja e postRugovës në Kosovë Ky ka qenë qëndrim i qeverisë. Unë e kam mbështetur.

Kishte presion nga Brukseli dhe uashingtoni që ta lejonit Presidentin Tadiç të hynte në Kosovë?

Presion nuk ishte. Ka qenë, më tepër, një këshillë. Ka qenë një kërkesë që të mundësohet, të mos lihet një shkas i keqpërdorimeve të momenteve që ishin të rëndësishme për Kosovën.

Paralelisht dorëzoheshin deklaratat e ekipeve në GJND. Serbia, realisht, ka dashur të krijojë incidente në këtë situatë. Me qëndrimin që ka marrë qeveria e Kosovës, që të jepet leja për vizitë në pelegrinazh, ashtu siç ishte deklaruar, ishte vendim i drejtë.

A duhet ta shkelim Kushtetutën, në mënyrë që të mos krijojmë incidente me palën serbe?

Nuk është shkelje e Kushtetutës, megjithatë. Kosova është një vend në të cilin do të ketë lëvizje të lirë të qytetarëve, edhe të qytetarëve të huaj.

Natyrisht, i takon Kosovës të japë vërejte për këtë sjellje. Dhe, sigurisht, herën tjetër, nuk them se cili moment do të jetë dhe kur do të ndodhë, sepse ata s‘do të pranojnë më kërkesa të tilla, ky është një argument plus për të thënë se nuk është mbajtur zotimi i asaj që ka qenë motivi themelor i ardhjes së një Presidenti të një vendi tjetër në Kosovë.

Që do të thotë se...?

Që do të thotë se njerëzit mund të lëvizin. Që do të thotë se edhe Presidenti i Kosovës dhe Kryeministri i Kosovës mund të shkojnë në vende të tjera, në trajtesën më të mirë. Por, në këtë rast është dhënë një leje për të cilën mendoj se ka arsyen e vet.

Tadiç u lejua të hyjë në Kosovë, pas presioneve. A do të lodheni ju liderët kosovarë duke thënë gjithmonë "Po"...?

Liderët dhe institucionet e Kosovës do të kenë gjithmonë ndjenjën e përgjegjësisë. Do të kenë ndjenjën e bashkëpunimit të gjithmonshëm me shtetet që kanë mbështetur dhe mbështesin ecjen e Kosovës edhe në procese të tjera. Kosova nuk do të dëshirojë asnjëherë që të vihet në një rrafsh të përjashtimit të komunikimit me miqtë e saj. Në këtë kuadër, një situatë e tillë, që unë them sërish se ishte një tip provokimi, është kapërcyer me një qasje të arsyeshme.

Momenti kur jeni zgjedhur President i Kosovës ishte tejet interesant.

Si u bë që ju u propozuat për ta udhëhequr vendin? Kush, në fakt, dha emrin tuaj për President?

Ishte një situatë e rënduar për

Kosovën, me humbjen e Presidentit Rugova. Në atë situatë, as që kisha vizione për një "vetë-kandidim", sikur mund të kenë pasur individë të caktuar - që është krejt normale. Por, di se është biseduar, pas njoftimeve që kam marrë edhe në LDK, ku zoti Eqrem Kryeziu ishte një nga udhëheqësit e LDK-së, si nënkryetar i parë. Natyrisht, kam pasur edhe komunikime të tjera, të cilat, në njëfarë mënyre, kanë hulumtuar qëndrimin tim për të marrë një pozicion kaq të rëndësishëm. Një qasje e tillë, deri në momentin e propozimit, ishte një kombinim bashkëpunues i pozitës dhe opozitës.

Respektoj këtë qasje, duke pasur parasysh se kjo ka ndikuar në mbështetje të përgjithshme.

Them se asokohe asnjëherë s‘kam dhënë sinjale me karakter fushate, s‘kam dhënë sinjale që do të nxisnin lëvizje të caktuara. Mirëpo, ishte tepër e nevojshme për Kosovën, në atë moment, që të konsolidoheshim shpejt, sepse ishte një situatë me urgjenca të veçanta. Humbja e Presidentit Rugova ishte një goditje për qytetarët dhe institucionet. Dhe, paralelisht, kishim detyra shumë të rëndësishme dhe me prioritet, që ishte procesi i negociatave për statusin e Kosovës.

Rruga juaj deri këtu, prej se jeni bërë President i Kosovës, mund të shihet nga dy kënde. Arritët ta përmbyllni statusin dhe ta shpallni pavarësinë e Kosovës. Mirëpo, në anën tjetër, partia juaj, gjatë gjithë kësaj kohe, ka shkuar në përplasje të vazhdueshme dhe nuk ka qenë kompakte sikurse partitë e tjera. Për faktin që ju udhëhiqni shtetin dhe jeni të zënë me obligime të tjera, lDK-ja ka mbetur pas dore. Pajtoheni? Është një periudhë që ka arsyet e veta.

Ka ndodhur një proces që nuk ka arsyetuar numrin që kishte më parë, në zgjedhjet e mëhershme, me prezencën e re në Parlament. Janë të natyrshme interesat dhe ambiciet, por edhe qasjet e tjera që mund të kenë njerëzit.

Fundja, secili mund të zgjedhë rrugën e vet, pa imponim të caktuar. Nga kjo periudhë dhe tani unë kam pasur për obligim, në radhë të parë për veten time, që të kem kujdes të veçantë të mosinterferencës në zhvillimet që kanë të bëjnë me inkompatibilitetin, veçanërisht në periudhën kur Kushtetuta e Kosovës ka hyrë në fuqi.

Pavarësisht këtyre nuancave që ishin prezente, e mbase mund të jenë ende pjesë e përpjekjeve të regjenerimit, forcimit, konsolidimit, ndoshta edhe mund të ketë ambicie të të tjerëve që të shohin pozicion tjetër të këtij subjekti politik, LDK-ja do të gjejë fuqinë dhe energjinë e vet për të dhënë një dëshmi plus për vlerat që ka si subjekt politik. Pa e mohuar asnjëherë, nga roli që unë kam, vlerën e secilit subjekt politik në Kosovë. Nëse

ka një vlerë të veçantë të asaj ecjeje të gjatë, tash po bëhen gati 20 vjet, është vlera e tolerancës, e respektit për individin, vlera e bashkëpunimit në procese të mëdha. Kjo, si frymë, duhet të kultivohet edhe më tej. Secila parti politike, edhe LDK, edhe PDK, edhe AAK, edhe secila parti tjetër, do të bëjë përpjekjet më të mëdha të mundshme për të siguruar numër më të madh të përfaqësuesve të tyre në institucionet e shtetit. Por, po ashtu, është në dorën e qytetarëve që të jenë vrojtues të thellë të të gjitha zhvillimeve, të vlerave për secilin, dhe të japin verdiktin e tyre në proceset zgjedhore. z. President, ju jeni i bindur që nuk po e shkelni Kushtetutën e Kosovës, duke qenë njëkohësisht edhe kryetar i lDK-së, apo kështu duhet të deklaroheni?

Kushtetuta e Kosovës është shumë e qartë...

Po, është shumë e qartë. Thotë se Presidenti nuk mund t‘i ushtrojë dy poste...

Nuk mund t‘i ushtrojë dhe nuk ushtrohen. Nuk thotë që s‘mund të ketë në nominacion edhe një post tjetër. Prandaj, nëse Kushtetuta është e tillë, unë do të jem i përgjegjshëm ta respektoj këtë dispozitë kushtetuese. Sigurisht që LDK do të ketë procese zgjedhore. Është në dorën e saj, të anëtarësisë së saj, që t‘ia japë besimin kujtdo, në procese normale. Ajo që është në dispozitën kushtetuese, është shumë e qartë.

Koment tjetër nuk mund të ketë.

Do të kishit deklaruar kështu edhe si jurist?

Gjithmonë. E them edhe si jurist.

Ushtrim i detyrës tjetër, do të thotë qasje aktive, me obligim të caktuar.

Si ju duket që po qeveriset vendi?

Nuk gjej asnjë vend në botë që ka pushuar me kërkesën për më shumë demokraci. Nuk gjej asnjë vend në botë që i ka vënë pikë kërkesës për të kërkuar qasje më të mirë në qeverisje.

Nuk gjej asnjë vend në botë që ka arritur të bëjë një kënaqje totale të pritjeve të qytetarëve. Prandaj, gjithmonë këto janë si pjesë të temave bosht, që nxisin kërkesën për më shumë.

Kosova, natyrisht, dallon nga vendet e demokracisë së avancuar, sepse jemi të përballur me vështirësi të shumta, jo vetëm si pasojë e luftës, por edhe situatave tepër shtrënguese. Nuk është arritur të gjendet optimalja ende, për të pasur ekipet që do të mbajnë boshtin themelor profesional në ndërtimin e mekanizmave shtetërore.

Në përgjithësi, është një funksionim solid. Sigurisht ka hapësirë të bëhet punë më tepër. Fundja, kemi përballjet e çdoditshme me qytetarët.

Dhe, secili subjekt politik, pavarësisht pozitën a opozitën, do ta ketë të

17

vështirë që të gjitha t‘i përmbushë, sepse kemi një fakt të përballjes ditore, të asaj që mund të jetë pjesë e nevojës së vazhdueshme të qytetarëve, dhe të asaj që është pamundësi. Ta zëmë, kemi një përballje të drejtpërdrejtë me politikën fiskale të brendshme, që duhet të jetë në përputhje të plotë që ka FMN. Qeveria e Kosovës nuk mund të lëvizë jashtë këtyre kornizave, në përmbushjen e atyre kërkesave që mund t‘i gjejmë edhe në greva. Çështje tjetër është realizimi i projekteve. Do ta dëshiroja që secila pozitë ta sigurojë në mandatin e vet përmbushjen e premtimeve. Nuk mendoj se mund të arrihet qëllimi i plotë, por do të jetë pjesë e vazhdimësisë së proceseve. Ç‘raporte keni me Kryeministrin Thaçi?

Korrekte.

Janë raporte të bashkëpunimit. Takohemi rregullisht. Çdo të hënë të rregullt, kur jemi në Prishtinë, takohemi. Dhe, shpesh edhe me Kryetarin e Parlamentit.

A është ky partneritet mes jush për një mandat? Është partneritet për përgjegjësitë që kemi.

Partitë opozitare kanë filluar ta shohin me frikë koalicionin aktual, sepse mendojnë që dy partitë më të mëdha mund të kenë monopol në KQZ, në vendet kryesore prej të cilave varet edhe organizimi i zgjedhjeve...

Nuk di cilat mund të jenë vrojtimet për partitë. Unë flas në rolin që kam, në bashkëpunimet që kam me Kryeministrin, me Kryeparlamentarin, me partitë politike, pavarësisht se mund të ketë qasje dhe deklarime të formave të ndryshme të njerëzve. Ajo që unë e përcjell, që është borxhi mi institucional e njerëzor, është që të bëjmë analizat, të bëjmë shqyrtimin e pikave të rëndësishme, jo vetëm të momentumit, por edhe të ngjarjeve që kemi para vetes. Natyrisht, është edhe borxh i qeverisë të rishikojë atë që ka arritur, në kuadër të realizimit të projektit të saj. Dhe, e them gjithmonë, është borxh i opozitës që të gjuajë në njollat e zeza, nëse ajo mund t‘i cilësojë e gjejë, të thërrasë interpelancë, sepse është luftë politike, është krejt normale. Por, paralelisht, është borxh i pozitës të shikojë vetveten.

Kur do ta caktoni datën e mbajtjes së zgjedhjeve lokale?

Unë do të bëj konsultat, në bazë të Kushtetutës, shumë shpejt. Mendoj se në momentet e para të fillimit të majit do t‘i thërras në konsultë të gjitha partitë politike. Do ta shoh metodologjinë.

Besoj do t‘i thërras edhe në konsulta veçmas, edhe të gjitha së bashku.

(Marre me shkurtime nga Expres)

Nga ARDiAN MuHAJ

S

hqiptarët për traditë janë shumë atdhedashës, mirëpo ngaqë tradita vazhdimisht ua lë vendin prirjeve të reja, duhet ta kundrojmë shqiptarin (vetveten) edhe nën dritën e kahjeve të tashme e jo vetëm nën qiriun e kahjeve të së kaluarës. Tradicionalisht, mësimit të gjuhës shqipe dhe ruajtjes së saj i është dhënë pothuajse tërësisht një ngarkesë emocionale e madhe, por pa një arsye të shtjelluar thellë dhe pa mbështetjen e rëndësisë së mirëfilltë materiale, të prekshme që mbart çdo gjuhë në përgjithësi dhe natyrisht në këtë rast edhe “gjuha jonë sa e mirë”.

Sa euro vlen gjuha shqipe?

Një nga rastet më domethënëse për të ilustruar qëndrimin e emigrantëve tanë ndaj gjuhës shqipe është Londra. Në autobusët karakteristikë dykatësh, në trena apo qendra tregtare, vështirë të mos shohësh familje shqiptare, ku prindërit mes vete flasin shqip, fëmijët mes vete flasin anglisht dhe pavarësisht se si u drejtohen prindërit, në shqip apo në anglisht, fëmijët u përgjigjen vetëm në anglisht. Kjo, kur

aq sa ç’i kuptojnë edhe fëmijët nga Bangladeshi.

Pengesa gjuhësore mes prindërve dhe fëmijëve si rregull shkon duke u bërë gjithnjë e më e madhe sa më shumë rritet fëmija, mbasi duke u rritur shkon duke e zgjeruar gjithnjë e më shumë kapacitetin dhe bagazhin gjuhësor në gjuhën e re, ndërkohë që aftësia e prindërve për të përvetësuar gjuhën e re me ritmin e fëmijëve të tyre shkon përkundrazi duke u zvogëluar me kalimin e viteve.

Secili prind që e ka lënë Shqipërinë për arsye emigracioni e ka pasur njëfarë pasurie, të vogël apo të madhe qoftë.

Ka raste të shumta emigrantësh që kanë lënë vilat dy apo trekatëshe, për të banuar me qera nëpër metropolet e botës. Apo të tjerë që kanë lënë me dhjetëra dynymë tokë për të jetuar në vende ku nuk zotërojnë tjetër përveç krahëve. Natyrisht, nuk po e gjykojmë zgjedhjen e tyre, mbasi në të shumtën e rasteve kjo nuk ka qenë zgjedhje, por imponim nga kushtet e vetë jetës, por mënyra se si e kanë konceptuar trashëgiminë e tyre pasurore emigrantët tanë, mendoj se nuk ka qenë dritëgjatë për të mos thënë që ka qenë shpesh dritëshkurtër.

Për t’i rënë pak më shkurt, gjuha jonë “sa e mirë”, është njëkohësisht edhe “sa e vlerë”. Patetizmi dhe irracionalizmi komunist e ka dëmtuar pa dyshim lidhjen e ngushtë që do të ishte dashur të ekzistonte mes shqipfolësit dhe shqipes së folur. Përmasat e qasjes së tillë, kryekëput ideologjike, janë përshkallëzuar e thelluar më tej, në vitet e tranzicionit.

Pasojat sociale të një gremine të tillë mes prindërve shqipfolës dhe fëmijëve joshqipfolës në mesin e emigrantëve tanë do të duhej ta shtjellonin specialistët e fushës, mbasi ka lëndë të parë sociologjike mjaft të bollshme.

Prindërit, në shumë raste përmes këtij hendeku që e kanë ndërtuar vetë me fëmijët e tyre, herët ose vonë do të shijojnë frytin e hidhur të përçarjes së familjes për shkak të akulturimit të natyrshëm e të shpejtë të fëmijëve dhe pamundësisë së tyre për t’u akulturuar në mesin e shoqërive pritëse.

18

Veç problemeve sociale që sjell shkëputja e fëmijëve nga tradita e prindërve dhe si pasojë edhe nga trashëgimia e tyre kulturore, morale e sociale, barriera gjuhësore herët ose vonë do të pasqyrohet edhe në shkëputjen e këtyre fëmijëve të emigrantëve nga trashëgimia e tyre ekonomike apo më ngushtë pasurore.

Identiteti gjuhësor është i lidhur me atë kombëtar. Nga ana e vet, ky i fundit është i lidhur jo vetëm me gjuhën, por edhe me territorin, dhe me ekonominë.

Pra, siç dihet, përkufizimi i kombit e përfshin edhe përbashkësinë ekonomike, përveç asaj gjuhësore, territoriale dhe të prejardhjes.

Ideja që ekziston akoma, madje që mbizotëron në rradaket tona edhe tash dy dekada mbas komunizmit, është se gjuha shqipe, ruajtja dhe mësimi i saj, janë çështje me të cilat duhet të merret shteti. Kjo pikëpamje nuk ka pasur kurrfarë tranzicioni, madje edhe pse ka zënë rrënjë nga konceptimi tejet paternalist i shtetit në komunizëm, duket se gjatë këtyre dy dekadave ka bërë jo vetëm trungun, por edhe degët e frutat e hidhura. Këto fruta të hidhura të keqperceptimit të rolit të gjuhës amtare në shoqëri besoj se nuk ka shqiptar që në mos i pastë shijuar, të mos i ketë parë apo dëgjuar. Vështirë të gjesh shqiptar që të mos ketë të njohur, qofshin komshinj, farefis apo shokë e miq, që kanë fëmijë, që edhe pse të lindur nga prindër shqiptarë, nuk flasin gjuhën shqipe, për faktin e thjeshtë se nuk e dinë, ngaqë prindërit nuk ua kanë mësuar.

London May 2009

Të zotërosh një shtëpi dy apo trekatëshe, një apartament dy plus një apo gjysmë hektari tokë, në një vend që ndodhet në zemër të Evropës, buzë dy deteve të mrekullueshme, në kryqëzim të rrugëve ndërkombëtare, me klimë aq të zilepsur mesdhetare, që është anëtar i NATO-s dhe kandidat potencial për të qenë shpejt pjesë e hapësirës më të madhe të begatisë dhe paqes që ka njohur historia, BE-së, do të thotë në rastin më të keq të zotërosh mbi njëqind mijë euro pasuri të patundshme.

Një nga rastet më domethënëse për të ilustruar qëndrimin e emigrantëve tanë ndaj gjuhës shqipe është londra. Në autobusët karakteristikë dykatësh, në trena apo qendra tregtare, vështirë të mos shohësh familje shqiptare, ku prindërit mes vete flasin shqip, fëmijët mes vete flasin anglisht dhe pavarësisht se si u drejtohen prindërit, në shqip apo në anglisht, fëmijët u përgjigjen vetëm në anglisht. Kjo, kur londra përbën një nga qytetet më kozmopolite në botë, me mbi 30 për qind të popullsisë të lindur jashtë anglisë dhe mbi 50 për qind të saj me prejardhje joangleze, ku nuk ekziston diskriminimi etnik ndaj shqiptarëve, ta zëmë në krahasim me Greqinë dhe ku të gjitha etnitë e tjera (zyrtarisht mbi 300), sidomos turqit, latino-amerikanët e grekët e ruajnë me shumë xhelozi gjuhën e tyre. Në fakt, spunton për këtë shkrim e mora nga fushata e reklamës së Western union-it që ka disa ditë i ka mbushur tabelat e reklamave në rrugët e londrës me postera të shkruar në gjuhën shqipe dhe për të cilët besoj se shumica dërrmuese e fëmijëve shqiptarë nuk i kuptojnë ose i kuptojnë po aq sa ç’i kuptojnë edhe fëmijët nga Bangladeshi.

Londra përbën një nga qytetet më kozmopolite në botë, me mbi 30 për qind të popullsisë të lindur jashtë Anglisë dhe mbi 50 për qind të saj me prejardhje joangleze, ku nuk ekziston diskriminimi etnik ndaj shqiptarëve, ta zëmë

në krahasim me Greqinë dhe ku të gjitha etnitë e tjera (zyrtarisht mbi 300), sidomos turqit, latino-amerikanët e grekët e ruajnë me shumë xhelozi gjuhën e tyre. Në fakt, spunton për këtë shkrim e mora nga fushata e reklamës

së Western Union-it që ka disa ditë i ka mbushur tabelat e reklamave në rrugët e Londrës me postera të shkruar në gjuhën shqipe dhe për të cilët besoj se shumica dërrmuese e fëmijëve shqiptarë nuk i kuptojnë ose i kuptojnë po

Rritja gjithnjë e më shumë e interesit të agjencive imobiliare evropiane ndaj mundësive që ofron Shqipëria dhe nga ana tjetër shkëputja gjithnjë e në rritje e emigrantëve tanë dhe fëmijëve të tyre nga perspektiva ekonomike e vendit amë përbën një paradoks të hidhur. Ka më se një vit që revista “The Times” në një reportazh, duke krahasuar rastin e Shqipërisë me atë të Bullgarisë, pohonte se bumi i tregut imobiliar ndërkombëtar në Shqipëri i ka të gjitha kushtet që të fillojë dhe ashtu sikurse në Bullgari, asgjë nuk mungon më tepër sesa ndryshimi i perceptimit të Shqipërisë nga një vend me probleme në një vend me mundësi.

Për këto arsye emigrantët tanë duhet të bëjnë gjithçka kanë mundësi që t’ua mësojnë gjuhën shqipe fëmijëve të tyre, jo thjesht për shkak se shqiptarët dhe Shqipëria janë një popull dhe vend me trashëgimi të madhe historike e kulturore, por para së gjithash, sepse Shqipëria është një vend me ardhmëri pa dyshim të madhe e të ndritur. Le t’ua mësojmë shqipen fëmijëve, jo thjesht për nder të gjyshërve, por para së gjithash për hir të nipave.

London May 2009

19

Apel për të ndihmuar themelimin e Universitetit Publik Shqiptar në tri komunat: Medvegjë, Bujanoc dhe Preshevë, si nevojë imediate.

NgA HySEN iBRAHiMi

Ë

shtë e arsyeshme dhe tejet themelore që të ket pasur, dhe që duhet të ket kërkesa përmes një faktori demokratik arsimor, dhe me përkrahjen e gjithë faktorit politik të të dy shteteve shqiptare të Kosovës dhe Shqipërisë, e që do të bënte të vlerësohet me tendenca arsimore për dije dhe kulturë, për themelimin e Universitetit Publik në gjuhën amtare shqipe për komunat Medvegjë, Bujanoc dhe Preshevë, për të dëshmuar se fjala është për arsimimin superior kolektiv të të tri komunave në fjalë, me një stad të zhvillimit dhe përparimit.

Që të shihet modaliteti i pasqyrimit për të ndikuar në këtë drejtim në kohën aktuale, mund të na shërbej themelimi i Universitetit të serbëve të Kosovës në pjesën veriore të Kosovër për komunat Albanik, Zveçan etj, që askush nuk e ka kundërshtuar dhe penguar.

Kjo kërkesë themelore për themelimin e Universitetit Publik në komunat shqiptare, do të ishte ekuivalente me realitetin konkret të kohës.

Përderisa ipet një e drejtë për minoritetin serb në Kosovë, kurse ndalohet për minoritetin shqiptar, kjo bie ndeshë dhe aspak reale duke u eliminuar ekzistenca e faktorit shqiptar dhe e drejta e tij për arsimim superior. Kjo barrë mbi supe i bie së pari shtetit të Republikës së Kosovës dhe Shqipërisë, pastaj të gjithë faktorëve relevant që kanë ndikim në këtë drejtim, e po ashtu edhe Universitetit të Prishtinës dhe Tiranës, për të sinjalizuar se janë të gatshëm që të ofrojnë kuadro për këtë Universitet Publik në çdo kohë.

Duke krijuar hapësirën me një shtrirje gjithëkombëtare shqiptare, do të krijohet një realitet i arsyeshëm, për të ndjekur të gjitha procedurat që kishin me arsytue bindshëm kërkesat e arsimit të lartë për shqiptarët në këto komuna, i cili do të dominonte në institucionet e shteteve shqiptare. Kur flasim për proceduar të tilla, konkretisht për ndikimin tek faktorët me ndikim, duhet të kemi parasysh edhe inisiatorin se sa ndikues kishte me qenë, i cilit nivel dhe çfar kuadri përfaqson, me qëllimin e përkrahjes.

Kjo kërkesë si rrugë demokratike, duhet të dërgohet organeve të qeverisë së Serbisë, për t’a sinjalizuar se është koha e themelimit të Universitetit Publik Shqiptar. Këtë ata duhen ta kenë parasysh, sepse pretendojnë në shumë kërkesa në BE, tani sidomos për lebiralizimin e vizave dhe marrëveshjen.

Duke i qëndruar besnik kësaj kërkese, (që deri dje ka qenë tabu temë, apo tabu kërkesë), të jetës arsimore për dije më të lartë shoqërore dhe kombëtare, veçanërisht duke u ballafaquar për çdo ditë me kërkesa për themelimin e Universitetit Publik, do të arrihet mjaft bindshëm në një kohë relativisht të shkurtër aspirata e popullit shqiptar në fushën e arsimit të lartë në tri komunat, Medvegjë, Bujanoc dhe Preshevë. Mbase për disa kjo kërkesë dhe e drejtë e patjertërsueshme, disi mund të duket si e fto-

UNIVERSITETI PUBLIK NË GJUHËN SHQIPE, E DREJTË THEMELoRE PËR TRI KoMUNAT, MEDVEGJË, BUJANoC DHE PRESHEVË Ky horizont i hapur, pret rreshtimin e atyreve që duhet rreshtuar dhe duhet ndihmuar vëllezërit tanë, që nuk kursyen asgjë për Pavarësinë e Republikes së Kosovës, as mundin as gjakun.

htë, por kjo është e fuqishme për nga dashuria që zgjon për t’u arsimuar në radhë të parë, dhe pastaj që përkon me realitetin dhe plotësimin e standardeve që janë kushtë për integrimin e vendeve të rajonit, në BE dhe NATO, sidomos kushti më i veçant për plotësimin dhe respektimin e të drejtave minoritare.

Kjo kërkesë duhet përkrahur si një vijë e modernizuar në fushën e arsimit, si një e drejtë që e gëzojnë minoritetet e shteteve të rajonit dhe botës së qytetëruar, dhe as që ishte dashtë të bëhet pengesë në këtë drejtim. Po qe se vije në shprehje baza buxhetore dhe kuadri arsimor, këtu duhet patjetër të përgjigjen du qeveritë, së pari e shtetit të Republikës së Kosovës dhe pastaj ajo e Shqipërisë, që të mos mbetet arsye e shtetit të serbis në mungesë të përkufizuar të buxhetit që të pengojë thmelimine Universitetit Publik Shqiptar.

Dua që t’i bëjë me dije institucionet e Republikës së Kosovës dhe personalitete me ndikim në Kosovë, për ndihmën që na dhanë pjesa Lindore e Kosovës, pikërisht të këtyre tri komunave Medvegjë, Bujanoc dhe Preshevë gjatë organizimeve në mërgatë dhe Kosovë para lufte, gjatë lufte dhe pas lufte për përkrahjen e aformimit të shtetit më të ri të Republikës së Kosovës. Në mërgatë vëllezërit tanë të këtyre komunave ishin në ballë të proceseve në mërgim. Ne që jemi në mërgim dhe që punuam bashkë me këta vëllezër, për Pavarësinë e Republikës së Kosovës, due ta dinë se do t’a kanë përkrahjen tonë institucionale të Qeverisë së Kosovës dhe do t’a ngrisim zërin për çdo të drejtë të tyre.

Këtu duhet krijuar një shkallë e lartë bashkëpunimi me përparësi për të drejtatë e shqiptarëve të

Kosovës Lindore, dhe mund të themi se është një kërkesë legjitime dhe mjaft e drejtë e cila dëshmon para Bashkësisë Ndërkombëtare se kush është shteti serb dhe me çfar qeverije kanë të bëjnë, kishte me qenë një korruptim për qeverine ”demokratike” të ashtuquajtur të serbisë, kurse në të njejten kohë duhet të hapet një horizont i dijes kulturo-shqiptare me dëshirën për t’u arsimuar duke themeluar këtë Universitet Publik Shqiptar për komunat në fjalë.

Problemin të cilin cituam, na bën me dije ne dhe të gjithë të tjerët, për një gjendje zbrazëtije apo për një boshlluk të madh në mungesë të Universitetit Publik për këto komuna, e ¨qe krijon një situatë të tillë e cila shkakton paknaqësi tek popullata e kësaj ane. Këtë zbrazëtirë është duke e penguar faktori politik serb, duke nxjerr kryet për të penguar për këtë problem, që ka shpërla mimorjen e vendos-

mërisë shqiptare.

Si do qoftë, kërkesa që del nga gjiu i popullit, është e gjykuar që të triumfojë, të cilat e shoqërojnë edhe shumë dukuri të tjera përcjellëse përveç arsimit. Pikërisht edhe kjo kërkesë që do të ketë një shtrirje shumë të gjërë, i jep vlera të dëshirës për dije dhe shkencë, kësaj radhe që janë arsimore dhe që duhen artikuluar në mënyrë profesionale.

Ky horizont i hapur, pret rreshtimin e atyreve që duhet rreshtuar dhe duhet ndihmuar vëllezërit tanë, që nuk kursyen asgjë për Pavarësinë e Republikes së Kosovës, as mundin as gjakun.

ZOTI I BEKOFT TË GJITHË ATA QË NDIHOJNË PËR THEMELIMIN E UNIVERISTETIT PUBLIK SHQIPTAR NË KOSOVËN LINDORE.

PAINT AND LADDERS * Builder / decorator * Plasterer * Patios * tiling * Bathrooms * Driveways No joB too BiG * extensions * roofing or small We caN Fix it * loft conversions

certifikatë gazi certifikatë elektriku Nic eNG Design & planning

Call G.Marko 02088841712 07932554054

P B S Plumbing & Building Services ltd 136 Falkland Road london N8 0NP Tel: 02088092092 & 02083476451

MoB: 07833991824 & 07949596854 E-mail: plumbing_building@hotmail.com All plumbing and central heating All domestic gas work All kind of servicing on gas plumbing All gas and plumbing appliances installations Bathroom installation and fitting Tiling landlord safety check and certificates from £75,00And interior work

London May 2009

Nga Kastriot DERViSHi

Demonstrata e 14 janarit 1990 në Shkodër në raportet zyrtare Njëra nga dy demonstratat e “heshtura” të janarit 1990 Në janarin e vitit 1990 organet e Punëve të Brendshme Shkodër vërenin se “elementi armik” i nxitur nga ngjarjet antikomuniste në Europën lindore dhe “nga propaganda e shfrenuar e shpifëse e reaksionit të jashtëm” kishte rritur veprimtarinë kundër regjimit komunist. Në këtë mënyrë shpjegohet edhe rritja e veprimtarisë antikomuniste në vend duke e lidhur pikësëpari me ngjarjet që zhvillohet jashtë Shqipërisë. Jo më kot regjimi e zhvishte veten nga çdo lloj përgjegjësie dhe e quante këtë gjë vetëm të kryer nga “faktori i jashtëm” në bashkëpunim me “armikun e klasës”. Por ja që shenjat e para jepen edhe në Shqipëri kur kemi dy demonstrime antikomuniste. Më 14 janar 1990 në Shkodër tek vendi ku ishte simboli i komunizmit gjakatar Stalini dhe në Tiranë kur më 28 janar 1990 u zhvilluar “demonstrata e heshtur” e kryeqytetit e cila u ndoq nga Sigurimi si problemi i centralizuar “Pseudodemokratët”. Të dy këtë ngjarje janë në fakt ngjarjet e para të nisjes së çarjes komuniste. Të dyja ngjarjet janë shoqëruara me arrestime të shumta dhe me procese ndaj pjesëmarrësve ose atyre që cilësoheshin si organizatorë të këtyre lëvizjeve.

Kanë organizime të përbashkëta elementin se janë kuptuar nga Sigurimi i Shtetit, një ose më shumë ditë përpara. Por si janë zhvilluara këto ngjarje në raportet e kohës dhe si është përcjellë kjo në dokumentacionin zyrtar të Ministrisë së Punëve të Brendshme?

RAPoRTi MBi NgJARJET Një raport i përmbledhur i 2 marsit 1990 për sekretarin e parë të KQ të PPSH-së Ramiz Alia, bën fjalë mbi ngjarjen e ndodhur në Shkodër atë mes janari të 1990-s. Sikurse flitet kjo ngjarje ishte zbuluar një ditë më parë nëpërmjet informatorëve.

Më 13 janar 1990 Sigurimi merr këtë informacion në mënyrë agjenturiale nga rrjeti sekret: “Nesër do të bëhet demonstratë, do të dalin 200 – 300 vetë në pjacë para bustit të Stalinit e do ta rrëzojnë me litar, ganxha, shishe benzine e lëndë eksplozive. Njerëzit që do të marrin pjesë në këtë demonstratë do të nisen në tre drejtime, lagja “Serreq”, “Skënderbeg” dhe “Rus”. Organizatorë të kësaj veprimtarie janë Ded Kasneci dhe Flamur Elbasani. Aty do të flasë edhe një prift”.

Pas marrjes së kësaj të dhëne ishin arrestuar Dedë Kasneci, Flamur Elbasani dhe Gjergj Livadhi.

Në datën 14 janar 1990 në sheshin para ku ishte busti i Stalinit, pati një grumbullim njerëzisht të pazakontë, të cilët lëviznin “në grupe të vogla e të nervozuar”, ndërsa “kishte të tjerë që shëtisnin natyrshëm” dhe “nga ata që qëndronin ulur nëpër trotuare”.

Sigurimi i Shkodrës për të dhënë një efekt qetësues tek eprorët e tyre në

22

Sinjali i parë i qëndresës antikomuniste në Shqipëri

Tiranë nuk ka përtuar të shtojë se në këtë demonstratë ishin “persona vagabondë, ish të dënuar, rrugaçë, prishës të rendit e të qetësisë, pijanecë e të sëmurë psikikë”. Kjo sigurisht ishte një praktikë normale në atë kohë dhe si një dritare ku mund të përjashtoheshin disa përgjegjësi të punës së dobët të këtyre organeve.

Në fakt lëvizjet kishin më të shumta në orën 10.00 – 12.00 dhe nga ora 15.00 – 17.00, por nuk kishte pasur asnjë lloj incidenti.

NDJEKJA NË RRugË oPERATiVE Në raport në lidhje me ngjarjen thuhej: “Nga ndjekja e problemit në rrugë operative, nga pohimet e të arrestuarve dhe të ndaluarve, vërtetohet plotësisht se më datën 14 janar 1990, disa elementë armiq qysh më parë, kishin biseduar dhe ishin organizuar të grumbulloheshin para bustit të Stalinit dhe që këtej të shkonin tek sekretari i parë i Komitetit të Partisë e të kërkonin më shumë liri për shtypin e fjalën, ndërsa grupi jashtë të vepronte vetë, duke ngritur dorën me dy gishta tregues.

Të frymëzuar edhe nga propaganda e jashtme, këta elementë armiq kanë biseduar vesh më vesh me njëri tjetrin, duke marrë përsipër që të punojnë edhe me persona të tjerë të dënuar e vagabondë, që t’i bindnin për të dalë në qendër të qytetit.

Në datën 11 janar 1990 kanë shkuar persona të veçantë të tre lagje

të qytetit, për të lajmëruar e prirë në qendër sa më shumë njerëz, qoftë edhe për loto – sport. Këto ditë, meqenëse nuk janë grumbulluar shumë persona, janë shpërndarë duke caktuar datën 14 janar 1990 për t’u mbledhur përsëri.

Në këtë periudhë, nga data 11 – 14 janar, është intensifikuar veprimtaria armiqësore e fshehtë, duke hedhur fletushka e parulla armiqësore në qytet e në fshat, duke hedhur e grisur veprat e shokut Enver Hoxha, si dhe hodhën dinamit para Komitetit të Partisë, i cili nuk shpërtheu pasi u kap në momentin e plasjes nga polici i shërbimit.

Grupe të veçanta kanë shkuar në restorante, kanë pirë dhe kanë kënduar këngën “O moj Shqipëri, e mjera Shqipëri, mjaft në robëri”, këngë të cilën do ta këndonin në datën 14 janar 1990.

Për vetë situatën e krijuar dhe për ta sqaruar më tej atë, më datë 15 janar 1990 u ndaluar edhe disa persona të tjerë, të cilët u sollën në Tiranë. Me ta u punua me kujdes e urtësi dhe disa prej tyre pranuan veprimtarinë konkrete armiqësore. Personat që u liruan u pajisën me teknikë operative dhe u dëgjuan bisedat me lidhjet e tyre, ku u mor informacion me vlerë dhe shërbyen për të thelluar më tej problemin”.

Nga përgjimet ishte arritur të ushtrohej një tjetër presion mbi të arrestuarit, sidomos mbi ata që nuk kishin pranuar e nuk kishin treguar gjë. Nëpër biruca regjimi kishte çuar njerëzit e tij për të mësuar më shumë. Disa kishin sukses, disa ishin thyer, disa ishin dërguar spi-

taleve psikiatrikë.

TË BuRgoSuRiT Në përfundim, është arritur të dënohet një grup personash në lidhje me këtë demonstratë. Listomi i tyre ishte si më poshtë: 1-Dedë Kasneci, 46 vjeç i papunë.

Thuhej se kishte qenë person kryesor dhe ai që do u printe demonstruesve duke rrëzuar vetë bustin e Stalinit.

2-Kolec Hublina, 34 vjeç, punëtor në Qendrën e Rritjes së Peshkut në Ndërmarrjen e Peshkimit dhe kryetar i Bashkimeve Profesionale të asaj ndërmarrje. Koteci vlerësohej si intelektual dhe si njeri që zhvillonte agjitacion të ashpër në popull kundër regjimit komunist.

3-Rin Monajka, 27 vjeç, punëtor në Qendrën e Rritjes së Peshkut në Ndërmarrjen e Peshkimit, me arsim të mesëm, shok shumë i ngushtë i Kolec Hublinës. Gjyshi i tij ishte austriak dhen kishte vdekur më 1918-n. Dajallarët e tij Ludovik, e Kin Shestani kishin ngelur në Itali që prej vitit 1943, ndërsa kishin vdekur më 1989. Me ta Rini kishte mbajtur lidhje. Në hetuesi rini shprehej se këtij ngjarje kishin frymëzimin nga ngjarjet në lindjen komuniste si në Poloni, Hungari, RDGj, e sidomos në Rumani.

4-Nikolin Thana, 27 vjeç, me arsim të lartë, mësues i edukimit fizik në shkol-

lën 8-vjeçare “Jordan Misja”, futbollist i ekipit “Vllaznia. Cilësohej si njëri prej personave që kishin kënduar në klub këngën “O moj shqipëri, e mjera Shqipëri”, këngë e cila ishte kënduar edhe në demonstratë.

5-Tonin Dema, 35 vjeç, me arsim të mesëm, trajner i mundjes së të rinjve të “Vllaznisë”, mjeshtër sporti. Akuzohej si nxitës i nipit të tij (Klaudio Daka, i arrestuar edhe ky) dhe një shoku të këtij të fundit. Thuhej se ia kishte marrë përsipër dinamitin për hedhjen në erë të bustit të Stalinit.

6-Gjergj Livadhi, 38 vjeç, punëtor në komunale. Thuhej se kishte kënduar këngë për demonstratën dhe së bashku me Toninin kishin dashur të siguronin eksplozivin kundër bustit të Stalinit.

7-Flamur Elbasani, 36 vjeç, shofer me origjinë nga Fushë-Bulqiza e Peshkopisë, do ishte ndër rrezuesit e bustit.

8-Nikolin Përgjini, 30 vjeç, punëtor në Uzinën e Telave, cilësohej si një nga njerëzit që do gjenin personin që do fliste në demonstratë. Kishte kënduar edhe këngë.

9-Klaudio Daka, 22 vjeç, kishte shkruar e shpërndarë “parulla armiqësore”.

VENDiMi NR. i 30 PRilliT 1990, DËNoHESHiN 10 VETË

London May 2009

Në fillim të proceseve demokratike, gazeta “Rilindja Demokratike” në numrat e parë të saj, në shkurt, botonte një shkrim të Preç Zogajt ku kujtonte se pavarësisht se monumentet e Stalinit ishin hequr, në burg mbaheshin akoma ato që kishin qenë për heqjen e tij. Këtë ai e ilustron me faktin se pjesëmarrësit e demonstratës për rrëzimin e bustit të Stalinit, ishin ndëshkuar nëpërmjet një procesi gjyqësor dhe vazhdonin të vuanin dënimet me burg. Dhe jo pa qëllim ishin dënuar 10 vetë me akuzën se do rrëzonin bustin e diktatorit sovjetik në një kohë që nga të gjitha qytetet e fshatrat e Shqipërisë, ishin larguar shenjat e tij, buste, momente, emërtesa, etj.

Pavarësisht nga kjo, Ramiz Alia në atë kohë nuk pranoi lirimin e tyre, por pëlqeu të mos bënte lirime të posaçme.

Por çfarë ishte procesi

kundër personave që do rrëzonin bustin e Stalinit në Shkodër dhe si u dënuan atë. Të gjithë ata janë dënuar me vendimin nr.2 të, datë 30 prill 1990 të Gjykatës së Lartë, pavarësisht se Ramiz Alia kishte dhënë shenjat e “ndryshimit” demokratizues të jetës së vendit. Ja dënimet e tyre: 1-Aldo Perrizi, i vitlindjes 1962, akuzohej për agjitacion e propagandë sipas nenit 55/1 të Kodit Penal duke e dënuar me 4 vjet burg.

2-Dedë Kasenci, i vitlindjes 1943, akuzohej për agjitacion e propagandë dhe diversion sipas nenit 55/1, 55/-11/1, 35 të Kodit Penal duke e dënuar me 12 vjet burg.

3-Flamur Begu, i vitlindjes 1953, akuzohej për agjitacion e propagandë sipas nenit 55/1 të Kodit Penal duke e

dënuar me 3 vjet burg.

4-Gjergj Livadhi, i vitlindjes 1952, akuzohej për agjitacion e propagandë dhe diversion sipas nenit 55/1, 55/11/1, 35 të Kodit Penal duke e dënuar me 8 vjet burg.

5-Klaudio Daka, i vitlindjes 1968, akuzohej për agjitacion e propagandë sipas nenit 55/1 të Kodit Penal duke e dënuar me 4 vjet burg.

6-Kolec Hublina, i vitlindjes 1953, akuzohej për agjitacion e propagandë sipas nenit 55/1 të Kodit Penal duke e dënuar me 5 vjet burg.

7-Nikolin Margjini, i vitlindjes 1956, akuzohej për agjitacion e propagandë dhe moskallëzim “krimi” sipas nenit 55/1 dhe 112/2 të Kodit Penal duke e dënuar me 3.5 vjet burg.

8-Nikolin Thana, i vitlindjes 1961, akuzohej për moskallëzim “krimi” sipas nenit 112/1 të Kodit Penal duke e dënuar me 5 muaj burg.

9-Rin Monajka, i vitlindjes 1953, akuzohej për agjitacion e propagandë dhe moskallëzim “krimi” sipas nenit 35, 55/1 dhe 112/2 të Kodit Penal duke e dënuar me 7 vjet burg.

10-Tonin Dema, i vitlindjes 1955, akuzohej për moskallëzim

“krimi” sipas nenit 112/1 të Kodit Penal duke e dënuar me 8 muaj burg.

RAPoRTi MBi NgJARJET Një raport i Hetuesisë së Përgjithshme për ministrin e Punëve të Brendshme, Simon Stefani, mban datën 29 janar 1990. Sipas këtij raporti “tepër sekret” duket që ngjarja e 14 janarit 1990, duket se nuk ka qenë e vetmja në Shkodër. Më parë ka pasur një paralajmërim. Më 11 janar 1990 në përvjetorin e shpalljes së republikës komuniste, kishte pasur prirje organizimi nga shumë persona me synim rrëzimin e bustit të Stalinit. Këtë datë nuk kishte pasur arrestime.

Mbi bazë të kallëzimeve të ardhur nga Dega e Punëve të Brendshme Shkodër, një ditë para organizimit të demonstratës, kishte pasur disa arrestime nën akuzën e agjitacionit e propagandës. Si pasojë ishin marrë të pandehur Ded Kasneci, Flamur Begu, Rudolf Martini, Viktor Martini dhe Gjergj Livadhi.

Më 14 janar 1990, njerëzit kishin qëndruar në heshtje kur kishte ardhur makina e policisë. Demonstrata kishte mbarur në orën 12.00.

Të çudit fakti se me këtë çështje nuk ishte marrë Hetuesia e Shkodrës, pro ajo e përgjithshme.

Pikërisht më 16 janar 1990, bëhet edhe arrestimet e tjera dhe nën akuzën e agjitacionit e propagandës u arrestuan e dërguan në Tiranë Zef Hardhia, Simon Jubani, Zef Kasneci (së bashku me djemtë e tij Anton, Viktor, Franko), Lec Pjetri, Rin Monajka, Kol Margjini, Paulin Palushi, Rifat Nikaj, Pjetër Dedaj, Zef Koçeku, Ded Mirashi, Hysni Zeka, Dush Margjeka, Muharrem Hoxha, Fadil Popoviç, Matidh Prenushi, Leonard Kalaj dhe Kastriot Haxhi. Sipas këtij raporti thuhej se nga hetimi asnjëri prej tyre nuk ishte “inspirues i demonstratës”. Dy ditë më

23

vonë ishte bërë lirimi i tyre dhe dërgimi drejt Shkodrës me automjete të Hetuesisë. Duke bërë kategorizimin e parë, dilte se 8 prej të ndaluarve kishin dijeni për ngjarjen. Dy priftërinjtë e arrestuar kishin deklaruar haptazi edhe në proces se ishin kundërshtarë të komunizmit e prej tyre mos prisnin gjë tjetër.

Megjithëse i liruan, më 24 janar 1990 u arrestua në Shkodër Rin Monajka si “një prej organizatorëve të ngjarjes”. Ishin kryer edhe arrestimet që i kemi bërë të njohura.

DiNAMiKA E NgJARJES Duke vazhduar dinamikën e hetimit të kësaj ngjarje. Në raport tjetër i 31 janarit i anës së Sigurimit të Degës së Punëve të Brendshme Shkodër, dilte se më 13 janar 1990, Gjergj Livadhi e Nikolin Thana, kanë shkuar tek Nadir Isufi në lagjen “Xhabiaj” duke i propozuar mbledhjen e rinisë së kësaj lagjeje.

Po atë ditë, Dedë Kasneci, Rin Manajka dhe Nikolin Margjini i kishin propozuar Kolec Hublinës që si “përfaqësues i punëtorëve” t’u printe demonstruesve.

Në bashkëpunim me të sipërmit, Nikolin Margjinin me punë në Uzinën e Telave, është aktivizuar për organizimin demonstratës.

Më 13 janar Rin Monajka ka shkuar tek Bebi Dingë me punë në Uzinën “Drini” duke i kërkuar të takohet me ndonjë prift me qëllim që ky të printe demonstratën që do bëhej. Ky ka shkuar dhe i ka gjetur një person me emrin Ndrek i cili do bisedonte me priftin me emrin Simon. Me këtë ishte biseduar, por ky kishte thënë: “Me fe nuk lejohet për t’i pritë popullit në të tilla”. ...

London May 2009

NgA iSMAil KADARE

M

und të thuhet pa asnjë droje se ky libër i Uk Lushit për batalionin “Atlantik”, është një ndër më të veçantit në historinë e shkrimit e të botimit shqiptar. Është i tillë, sepse e veçantë dhe e pakrahasueshme me asnjë tjetër është saga e këtij batalioni në krejt historinë shqiptare. Në një vështrim të parë ky vlerësim mund të duket i tepruar. Historia e botës është e mbushur plot me emra njësish ushtarake, të famshme e të pafamshme, ngadhënjyese e të mundura. Regjimente, brigada, divizione, legjione, armata, trupa sulmi, regjimente të blinduar, brigada internacionale, tabore të vdekjes e kështu me radhë.

E po aq i mbushur me to është gadishulli ynë ballkanik, e jo më pak se gadishulli, hapësira shqiptare në Ballkan. Ndër gjithë këto njësi, me emra zakonisht tingëllues e krenarë, batalioni ...(pavarësisht se fjala ngjan tepër e përdorur dhe e rëndomtë) përbën një farë thelbi, siç e tregon vetë rrënja e emërtimit të tij nga latinishtja e vonshme. Për të respektuar atë thelb, në shqip batalionin mund ta quanim “luftues” ngaqë ndjesia e parë që rrezaton fjala, është pikërisht fjala “luftë”.

Në morinë e pafundme të ndeshjeve ushtarake, sado të shumta të kenë qenë ato, historia e batalionit “Atlantiku” do të jetë përherë e dallueshme.

Do të jetë përherë kështu, sepse ky batalion u krijua, pra lindi dhe njëmendësoi arsyen e të qenit të tij, luftën për çlirimin e Kosovës më 1999, për t’u shpërndarë pastaj menjëherë kur misioni “u kry”.

Batalioni u tret, njerëzit u shpërndanë, shkuan andej nga ku kishin ardhur, drejt shtëpisë, familjes, lumturisë ose vetmisë së tyre, në të katër anët e globit, kryesisht në SHBA. Por historia e batalionit “Atlantiku”, ajo e madhja, e dyta, ajo që s’njeh shpërndarje dhe tretje, historia shpirtërore e tij, ka nisur pikërisht pas misionit të kryer të tij.

Ajo bën pjesë tashmë në mozaikun emblematik të kombit shqiptar.

Ndjenja e solidaritetit njerëzor është e njohur në botë. Ajo e përgjigjes kur tjetri të thërret ngaqë ndodhet në rrezik, gjithashtu. E aq më tepër kur ndihmën ta kërkon kombi yt, të cilit po i merret fryma.

Rendja drejt atdheut që kërkon ndihmë ka qenë një ëndërrim i vjetër shqiptar. Ky ëndërrim bën pjesë në bazat e kulturës dhe moralitetit europian e botëror.

Shumica e njerëzve janë të pajisur me këtë ndjesi të fisme, por shansi për ta përjetuar në mënyrë të rrokshme atë, qëllon tepër rrallë. Ndër këngët e krijuara gjatë kohës së Rilindjes shqiptare, në prag të shkëputjes nga perandoria osmane, refreni i njërës këngë, “Eja, mblidhuni këtu, këtu!” ka qenë, ndoshta, më tronditësi. Shumë herë shqiptarët kanë dashur të mblidhen, të rendin atje ku duhet rendur, për motive të mëdha, e jo veç për shkaqe vetjake, por, siç u tha mê lart, dëshira ka mbetur dëshirë.

Në fillim të shekullit të shkuar, kur Shqipëria shpalli pavarësinë, rrethanat, e kryesisht fillimet e luftës botërore, nuk e bënë të mundshme rendjen për të penguar copëtimin e vendit. Më 1939, në prag të pushtimit italian, ishin rrethana të ngjashme. Më 1944, kushtet ishin krejtësisht më të

24

Lufta e UÇK, dëshmi e identitetit shqiptar ndërlikuara, e po ashtu më pas, gjatë kohës së dy diktaturave komuniste, në Shqipëri e në Kosovë. Fati e kishte ruajtur provën e ëndërruar për vitin e fundit të shekullit XX. Historia e mbledhjes së shqiptarëve të Amerikës, në pranverë të vitit 1999, në batalionin “Atlantiku”, për t’i ardhur në ndihmë Kosovës, përbën lëndën mallëngjyese të këtij libri. Uk Lushi ka dhënë tablonë e plotë të ngjarjes: trazimin e shqiptarëve për atë çka ndodhte “atje”, në Kosovën e largët, që s’ishte aspak e largët, padurimin për t’u mbledhur, shqetësimin e natyrshëm të

Ky libër ku përshkruhet se si kurajo shqiptare, europiane e amerikane funksionojnë natyrshëm në një aksion të përbashkët, është një nga dëshmitë e identitetit shqiptar.

Ky identitet nuk është gjysmak, siç këmbëngulin disa, pra pjellë e një sundimi të gjatë, me fjalë të tjera, identitet i robërisë. asnjë popull që e do lirinë nuk mund të lejojë gjymtimin e identitetit të vet si pasojë e një sundimi. tharmi i lirisë është një thelb i pandryshueshëm për të gjithë popujt. tretja, asgjësimi i këtij tharmi paralajmëron rënien e kombit. prekëse fjalët e kryekomandantit të NATO-s, gjeneralit Clark, thënë autorit të librit, se në zonat ku luftonte batalioni “Atlantik” dërgonte gjithmonë pilotët më të mirë, ngaqë aty shqiptaro-amerikanët luftonin bashkërisht.

Sot pas gati dhjetë vitesh pas çlirimit të Kosovës, libri për batalionin “Atlantiku” është po aq i nevojshëm, e ndoshta më tepër, se në kohën kur u shkrua. Ai iu bën sfidë gjithfarë teorive rimohuese, që rreken t’i shpallin si të tejkaluara idetë e mëdha të lirisë, të të drejtave njerëzore, të solidaritetit e të luajalitetit natyror të njeriut ndaj kombit e atdheut të vet.

Ky libër ku përshkruhet se si kurajo shqiptare, europiane e amerikane funksionojnë natyrshëm në një aksion të përbashkët, është një nga dëshmitë e identitetit shqiptar. Ky identitet nuk është gjysmak, siç këmbëngulin disa, pra pjellë e një sundimi të gjatë, me fjalë të tjera, identitet i robërisë. Asnjë popull që e do lirinë nuk mund të lejojë gjymtimin e identitetit të vet si pasojë e një sundimi.

Tharmi i lirisë është një thelb i pandryshueshëm për të gjithë popujt.

Tretja, asgjësimi i këtij tharmi paralajmëron rënien e kombit.

familjeve dhe të dashurve, vështirësitë e organizimit, të gjetjes së avionëve për t’u nisur, mbërritjen në aeroportin e Tiranës, ku një pjesë s’kishin qenë kurrë, stërvitja ushtarake në breg të Adriatikut, pastaj në zonat malore, kryer prej oficerëve shqiptarë, holandezë, gjermanë, izraelitë, francezë e norvegjezë, së fundi, nisja në luftë.

Ishte më shumë se prekëse të përfytyroje këta djem e vajza të reja, që braktisën jetën paqësore, që linin metropolet amerikane, për të luftuar

për idenë më fisnike të njerëzimit, atë të lirisë.

Ishte tronditëse hyrja e tyre në Kosovë, ndeshjet e para me ushtrinë serbe, vështirësitë, plagosjet e para, gjer te vrasja barbare prej serbëve e tre vëllezërve Ylli, Agron, dhe Mehmet Bytyçi, që përshkruhet hollësisht në pjesën e shtatë të librit.

Gjithçka në këtë libër është përshkruar prej autorit pjesëmarrës në luftë, me realizëm e jo me ngjyrë rozë.

Nuk mungojnë ngjyrat e mërzisë kur punët shkonin jo siç ishin parashikuar.

Me vërtetësi janë dhënë çastet e vështira, sidomos pamjet dëshpëruese të Kosovës së martirizuar prej serbëve, si hakmarrje për bombardimin e NATO-s, së fundi, trishtimi i çmobilizimit dhe i kthimit në atdheun amerikan, kthim jo fort i lehtë për disa.

Por po aq realist është dhënë motivi i madh i idealit, kurajon që iu jepte qielli, një zonë armiqësore zakonisht në një luftë, por që, në rastin e Kosovës ishte e afërt për shqiptarët, ngaqë në të sundonin avionët e NATO-s.

Tingëllojnë më shumë se

Libri për batalionin “Atlantiku” Shkrimi i shkrimtarit Ismail Kadare është marrë nga parathënia e librit “ShqiptaroAmerikanët e UÇK-së (kronikë e batalionit ”Atlantiku”) me autor Uk Lushin. Libri është botuar nga shtëpia botuese “ORA”, me rastin e dhjetëvjetorit të çlirimit të Kosovës dhe është promovuar dje në prani të autorit dhe të shumë protagonistëve të kësaj historie madhështore shqiptaro-amerikane.

Libri është i shoqëruar me parathënie nga shkrimtari Ismail Kadare dhe ambasadori amerikan William Walker.

London May 2009 Pas lajmërimit dhe publikimit të disa zbulimeve-surpriza, në librin origjinal të Marin Barletit, “Historia de Vita et Gestis Scanderbegi Epirotarum Principis”, botim i Romës, fillim i shek XVI, në gazetën “Shqip”, 13 prill 2009 (bot. disi i krasitur. Sa çudi Shqip-i dhe Top-Channel...?!) dhe botimit të plotë në gazetën “Sot”, 19-20 prill, bashkëautorët Agron Luka dhe Amir Ballaj, janë në procesin e studimit, krahasimit etj, pa e shkëputur këtë studim edhe nga kërkimet në serialet e tjera të botimeve që rrokin këtë temë historike.

Po e ripërsërisim, për të eleminuar të gjitha keqkuptimet, në lidhje me shenjat e ujit dhe të filigranit që i përmban karta/letra e shtypshkronjës mesjetare, ne jemi në proces studimi dhe kemi siguruar edhe katalogë të botuar për krahasimet e nevojshme. Magister Ballaj, ka në përpunim një studim të veçantë, mbasi ky është edhe specialiteti i tij. Na rezulton se një pjesë e mirë e shenjave janë të standardeve të njohura mesjetare, si p.sh spiranca, heraldika me kurorë etj, por me sa duket ka edhe një pjesë të panjohur, ose ndoshta edhe një pjesë që mund të konsiderohet edhe si një porosi extra e jashtë serisë.

Një vend e trajtim më vete do të zërë publikimi i këtyre shenjave të fshehura, të cilat garantonin autenticitetin e monopolin e shtëpisë botuese, por që sipas ndonjë literature qëllonte që përdoreshin në ndonjë rast edhe për mesazhe të fshehta.

Bashkëautorët janë duke realizuar një botim pjesë-pjesë të disa studimeve të reja, duke bashkëlidhur edhe disa studime e diskutime të publikuara më përpara nga studiuesi A. Luka. Kështu do të arrihet gradualisht deri në kompletimin e një libri të sintetizuar.

Bashkautorët, janë të hapur dhe mirëpresin diskutime, kritika e kontribute nga autorë të ndryshëm.

NË gJuRMËT E RiBoTiMEVE BARlETiANE ...

Siç dihet, pas botimit të Romës (“Historia de Vita et Gestis Scanderbegi Epirotarum Peincipis), të fillimit të shek XVI, botim të cilit nuk i njihet mirë jehona dhe përhapja në Itali (?!), kjo vepër e Barletit njohu një eksplozion dhe një bum ribotimesh në Gjermaninë e Reformacionit. Përkthyesi dhe komentatori i parë, S. Prifti, në HS, bot. shqip 1964 e 1967, f 12, ka dhënë vitet e botimeve gjermane, bazuar te bibliografitë bazë të Petroviç dhe Pall, por ndërkaq nuk kishte dhënë asnjë lloj informacioni për njohjen dhe përdorimin e këtij edicioni të botimit të Frankfurtit të vitit 1578. Një kalim sipërfaqësor i ka bërë edhe prof. Dh. S. Shuteriqi. Në këtë artikull-relacion, studiuesi Agron Luka ka vendosur të publikojë një pjesë të re të zbulimeve të tija. Bëhet fjalë për botimin, sipas kopertinës origjinale: LONICERVUS, “CHRONICORVM TURCICORVM”, FRANCOFORTI, 1578, Vol. I-II dhe M. BARLETIUS, “CHRONICORVM TURCICORVM” – SCANDERBEGI, FRANCOFORTI, III. (fig 5.) Në realitet ky botim përfshin dy autorë të ndryshëm, në një vepër të titulluar “CHRONICORVM TURCICORVM”.

Pra, dy veprat e njohura të M. Barletit, “Historia de Vita et Gestis Scanderbegi Epirotarum Principis” dhe “De Obsidione Scodrensi”, u përfshinë në këtë botim.

Në këtë ribotim të vitit 1578,

25

GJERGJ K ASTRIoT SKËNDERBEU

"Zbulime të reja për heroin kombëtar "

Botimi gjerman “Chronicorvm Turcicorvm”, Francoforti 1578 nxjerr në dritë fakte të panjohura më parë. Zbulohet, në një grafikë, flamuri i kuq me shqiponjën dy krenare që u ngrit në nëntor 1443 në Krujë nga Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Kjo pamje e mrekullueshme nuk ka figuruar në të gjitha paraqitjet e teksteve të “Historia e Shqipërisë”! Gjithashtu edhe në disa grafika të tjera na del shqiponja e zezë dykrenore dhe shumë surpriza të tjera befasuese... Vetëm në pjesën, që i përket Barletit rezultojnë rreth 140 grafika të përmasave të mëdha, pa folur për minigrafikat. në Frankfurt mbi Majn, rezulton edhe titulli “ DE SCODRENSI OBSIDIONE, ET EXPVGNATIONE”. Formati i letrës është 22x34 cm. Për momentin ne nuk dimë nëse mundet të jetë përfshirë edhe diçka nga një vepër tjetër që i atribuohet pjesërisht Barletit. (“Compendium vitarum summorum pontificum... et imperatorumque Romanorum”, Roma, 1555).

Një nga arsyet, që këto dy autorë të ndryshëm ishin bashkëngjitur, sipas mendimit të shprehur herët nga Agron Luka, ndoshta lidhej me faktin se M. Barleti qysh në veprën e parë “Rrethimi i Shkodrës” e më pas edhe të “Historia e Skënderbeut”, ishte marrë me çështje të turkologjisë, prejardhjes, me përshkrimin e fesë islame, “sektit turk”, dallimit të teukrëve trojanë të lashtë, nga turqit selxhukë mongoloidë mesjetarë etj.

Po kështu e kishte shprehur mendimin se, M. Barleti duket se ka qenë marrë edhe me diplomaci e me shërbime sekrete për llogari të Republikës së Venedikut. Biblioteka e Shtetit, M. Barleti në Shkodër ka një ekzemplar origjinal të lidhur të dy volumeve të botimit të 1578, të Frakfurtit mbi Majn. Ky libër është i dëmtuar në kapakët e kopertinës dhe në mjaft fletë.

Siç shihet nga shënimet e ndryshme, ky libër, qysh nga fund shek XIX-fillim shek XX, ka kaluar së paku nëpër katër duar të ndryshme pronarësh, lexuesish edhe studiuesish, ku ndër ta, sipas një letre të shkruar me bojë kafe, figuron se ka qenë edhe i famshmi At Shtjefën Gjeçovi.

Me mirësinë dhe gatishmërinë e drejtorit të bibliotekës Gjovalin Çuni, ne u njohëm vetëm pjesërisht me këtë botim, mbasi qëllimi kryesor i hulumtimit tonë shkencor nuk ishin shtegtimet e kësaj kopje të librit, dorë më dorë, e as shënimet e pronësisë etj. Qëllimi kryesor i kërkimit të kësaj kopje, kishte lidhje me një verifikim, mbasi studiuesi A. Luka ka pasur një porosi trashëgim nga

babai i tij, se një kopje e tillë nga botimi gjerman në Frankfurt 1578, që gjendej në Shkodër, ka qenë gjetur nga prof. Injac Zamputi.

Ai e kishte konsultuar edhe me prof. Dh. S. Shuteriqin dhe të dy ia kishin dorëzuar për t’a konsultuar regjisorit sovjetik të filmit Skënderbeu, S. Jutkjeviç. Ky regjisor, pretendonte se te një grafikë, kishte gjetur një flamur me një shqiponjë të zezë dykrenare, të cilën e kishte ngjyrosur me laps të kuq. Jutkjeviç, kishte paraqitur aso kohe edhe një lloj hipoteze, mbi prejardhjen e Përkrenares nga Turqia (?) dhe prandaj ia vendosi në kokë Skënderbeut, qysh nga kronologjia e vitit 1444, megjithëse prof. A. Buda dhe Gj. Luka e kishin kundërshtuar ... A. Luka, ia tregoi drejtorit Çuni, paradhënie këtë punën e grafikës së flamurit të ngjyrosur me laps të kuq, me shqiponjën dykrenore, të Kastriotëve. Ishte me të vërtetë një surprizë e jashtëzakonshme, kur ky fakt u konstatua realisht dhe që tregonte edhe se botimi ishte kthyer korrektësi, nga prof. Zamputi, atje ku ishte marrë.

Për të gjitha referimet dhe trajtimet tona të tjera, ne do të përdorim dy librat origjinalë dhe në gjendje mjaft të mirë, në kapakët dhe në letrën e origjinalit, që gjenden në Bibliotekën e Universitetit Luigj Gurakuqi në Shkodër. Këto janë trashëguar nga fondi i Bibliotekës së Institutit të Lartë Pedagogjik.

Cilat janë surprizat e zbulimet e reja që rezultojnë në këtë botim të Frankfurtit?

Për të qenë relativë, duke pasur parasysh edhe metodën e brendshme konspirative të studimit dhe publikimit, nga ish autoritetet dhe institucionet e shkencës së kohës së socializmit enverist si, “ruajtje e presë dhe e zonës së gjahut”, konsumimin me “përtypje e ripërtypje”, ruajtjen dhe depozitimin me kronologji retrospektive në arkiva etj, etj, ne të dy bashkëautorët e këtij shkrimi, nënvizojmë: 1. Botim i Frankfurtit, i vitit 1578, ka një sasi shumë të madhe pikturash grafike dhe minigrafikësh, nga të cilat na rezulton se, vetëm një pjesë e vogël janë përdorur në botimin e vitit 1537 dhe diçka fare minimale edhe në botimin e Romës. Nuk ka dyshim se kjo lëndë është njohur nga disa studiues dhe elementë të veçantë, por fakti është se për publikun e gjerë shqiptar, shkollat tona etj, ka pasur fare pak publikim, fare pak analiza dhe me sa duket një pjesë e mirë ndoshta janë të panjohura edhe sot.

Ekziston edhe ndonjë mundësi që ndonjë ose disa grafika të spikatura, të jenë të hallakatura nëpër morinë e pa fund të shtypit shqiptar të shek XX. (?!). Duhet të tërheqim vëmendjen, se, këto tablo grafikë, janë në një numër të konsiderueshëm dhe janë jashtëzakonisht interesante, si nga na

artistike ashtu edhe në zbërthimet multidispilinore, që përfshijnë historinë, mitotologjinë, heraldikat, studimet armëve të zjarrit etj. Ne do paraqesim në këtë publikim vetëm një minimum të përzgjedhur të grafikëve të mëdha.

Kemi mendimin se, gjithsesi, sjellim disa zbulime e trajtime për herë të parë.

Në një prezantim televiziv, do të paraqesim një sasi më të madhe, shoqëruar edhe me nga një komentim të shpejtë.

Një publikim e komentim më i gjerë do bëhet në librin që ne besojmë se do t’a publikojmë pak më vonë. Duhet sqaruar më në fund, kjo çështje kaq madhore: kush ishte burimi kryesor i këtyre grafikeve?!

Këto grafika kaq madhështore, ishin ideuar, ishin pikturuar në vendin tonë, nga mjeshtër vendas e të huaj, ishin financuar nga vetë oborri e kancelaria e Gj. Kastriotit? Kishin punuar aty edhe grafistë të specializuar të shërbimit ushtarak të Gj. K. Skënderbeut? Një pjesë, tjetër ishte financuar e stimuluar nga pasardhësit Kastriotë e dashamirësit albanë-shqiptar?

Logjika detyrimisht të çon për të ngritur këto çështje-pyetje me këto përparësi. 2-Për sa i përket të quajturave si “shenja të ujit dhe të filigranit”, në letrën/kartën e shtypshkrimit, përfshirë edhe analizimin e krahasimin e pjesës së literaturës barletiane e skënderbegiane që ne përdorim, magister Ballaj, do paraqesë një studim të detajuar, ku do të raportohet edhe një inventarizim i plotë dhe për format e ndryshme të përdorura. Këtu ne sjellim vetëm një mini prezantim fotografik dixhital, për të shuar kureshtjen e lexuesve. Një fotografim sa më perfekt kërkon një teknikë më të sofistikuar, për të cilën ndoshta do të kemi një ndihmesë nga specialistë nga Austria.

Megjithëse kemi konstatuar ndryshime teksti në krahasim me botim-përkthimet barletiane të mëparshme, hë për hë, ne nuk do të ngutemi për ndonjë publikim dhe krahasim, mbasi kjo çështje duhet zgjidhur në bashkërendim me ekspertë përkthyes të latinishtes. Mbetemi me shpresë se media e shkruar dhe televizioni shqiptar do t’i bëjë jehonën e duhur, çështjeve që kemi ngritur dhe kontributit të ri që sjellim, në një emision të posaçëm.

London May 2009

26

Maskimi i ndërsjelltë

Ndërkaq, sa i përket korrupsionit, një zyrtar i BE-së, mbase për shkak se ishte neveritur me deklaratat dyfytyrëshe të Kermabonit për mediat në Beograd dhe Prishtinë, më tregoi që EULEX-i qenka duke e shikuar mundësinë që ta arrestojë një zyrtar të rangut të mesëm të institucioneve të Kosovës.

NgA AlBiN KuRTi

A

shtu sikurse që PCN-së dhe EULEX-it i nevojitet Qeveria e Kosovës për ta maskuar gjithëfuqinë e tyre, edhe Qeverisë së Kosovës i nevojitet PCN-ja dhe EULEX-i për ta maskuar pafuqinë e saj. Ato janë nevojë e madhe e njëratjetrës.

Fuqitë ekzekutive të Përfaqësuesit Civil Ndërkombëtar, Pieter Feith, dhe të EULEX-it, me në krye Yves de Kermabonin, janë qeverisje me Qeverinë. Pushteti suprem i Pieter Feithit konsiston në masat korrigjuese të cilat, sipas nenit 2.1.c. të kapitullit IX të Planit të Ahtisaarit, “... përfshijnë, por nuk kufizohen vetëm në anulimin e ligjeve apo të vendimeve që miratohen nga autoritetet e Kosovës”.

Një paragraf më poshtë thuhet edhe që PCN-ja, sipas nevojës, do ta ketë autorizimin ta sanksionojë apo largojë nga detyra çdo zyrtar publik apo të ndërmarrë masa të tjera.

As në anën tjetër nuk është ndryshe. Neni 3.b) i Veprimit të Përbashkët të Këshillit të BE-së, thotë që për mbajtjen dhe promovimin e sundimit të ligjit, rendit publik dhe sigurisë, EULEX-i do të mundet edhe “... t’i kthejë mbrapsht ose anulojë vendimet operacionale të marrura nga autoritetet kompetente të Kosovës”.

Ndërkaq, në pikën (h) të të njëjtit nen thuhet që EULEX-i, për po atë qëllim, ka të drejtë të marrë mbi vete përgjegjësi të tjera, pavarësisht apo në përkrahje të autoriteteve kompetente të Kosovës.

Pra, nuk bëhet fjalë vetëm që PCN-ja dhe EULEX-i janë qeveri mbi qeverinë, se janë instanca mbiqeveritare në Kosovë. Ato jo vetëm që kanë fuqi ekzekutive mbi institucionet e Kosovës dhe jo vetëm që nuk ka institucion të Kosovës të cilat ato i japin llogari. Fundja, edhe qeveria mbi qeverinë është sërish qeveri. Mirëpo, jo edhe në këtë rastin tonë. Sepse, megjithatë, secila qeveri në botë i ka kompetencat e kufizuara.

Dokumentet në të cilat bazohen PCN-ja dhe EULEX-i u japin atyre fuqi të pakufizuara ekzekutive.

Shprehjet: “sipas nevojës”, “përfshijnë por nuk kufizohen në”, “përgjegjësi të tjera” apo “masa të tjera” (që nuk specifikohen), dëshmojnë se fuqitë ekzekutive ndërkombëtare në Kosovë i kufizon vetëm imagjinata e vetë Pieter Feithit dhe ajo e Yves de Kermabonit.

Kësisoj, ata më shumë i përngjajnë mbretërve të shekullit para atij që e lamë pas.

Kur kësaj i shtohet fakti që këto fuqi ekzekutive janë të pakufishme edhe në kohë përveçse në hapsirën e veprimit brenda Kosovës, atëherë bëhet e qartë se si jetërat tona dhe e ardhmja jonë me ligj (po pra – me ligj) është në duart e këtyre dy njerëzve – plotësisht në mëshirën e tyre, plotësisht e varur nga arbitrariteti i tyre. Sigurisht që ka edhe faktorë të

E qartë: peshqit e mëdhenj nuk i cenojnë sepse u duhen për stabilitet kurse nëse e arrestojnë ndonjë peshk krejtësisht të vogël atëherë s’do të dukej para publikut se kanë bërë ndonjë gjë.

Prandaj: peshk i mesëm! E, për atë se si peshqit e mëdhenj s’çajnë kokën për ata të mesëm, s’besoj të ketë kush nevojë të bindet – Kosova do të mbetet stabile, gjithsesi.

Fuqitë ekzekutive të Përfaqësuesit Civil Ndërkombëtar, Pieter Feith, dhe të EULEX-it, me në krye Yves de Kermabonin, janë qeverisje me Qeverinë. Pushteti suprem i Pieter Feithit konsiston në masat korrigjuese të cilat, sipas nenit 2.1.c. të kapitullit IX të Planit të Ahtisaarit, “... përfshijnë, por nuk kufizohen vetëm në anulimin e ligjeve apo të vendimeve që miratohen nga autoritetet e Kosovës”. Një paragraf më poshtë thuhet edhe që PCN-ja, sipas nevojës, do ta ketë autorizimin ta sanksionojë apo largojë nga detyra çdo zyrtar publik apo të ndërmarrë masa të tjera. tjerë formalë e joformalë që ndikojnë në jetën tonë. Të jashtëm e të brendshëm. Mirëpo, këta të dy, janë brenda dhe mbi institucionet e Republikës që trumbetohet se shënojnë një epokë të re të vendit tonë.

Përderisa Kosova do të ketë qeverisje (të huaj) mbi Qeverinë (vendore), nuk do të kemi qeveritarë të lartë të cilët nuk do të jenë të dëgjueshëm e servilë. Ata e dinë që, më parë se nga votat e qytetarëve të Kosovës, varen nga goditjet e fuqisë ekzekutive të këtyre krerëve ndërkombëtarë në Kosovë. Prandaj flasin dhe sillen urtë e butë që të mos i zemërojnë padronët e tyre. Imagjinatën e Pieter Feithit dhe Yves de Kermabonit nuk e dinë as politikanët kosovarë. Dhe, ata nisin të imagjinojnë negativisht: çfarë duhet

bërë e si duhet vepruar që të mos rrezikohen pavarësisht imagjinatës së këtyre dy shefave?

Rezultati dihet: qëndrime fort të qullta, gjithsesi shumë përfundi pragut reagues të Feithit dhe Kermabonit. Servilizmi i politikanëve kryesorë natyrisht se nuk është vetëm ndaj këtyre dyve, por këta dy (e sidomos Pieter Feithi) janë nyje nominale të rrjetit që kërkon subordinim. Një filan ambasadori që do t’ishte i pakënaqur me Hashim Thaçin, pakënaqësinë e tij do t’ia përcillte, përveç shtetit të tij, patjetër edhe Pieter Feithit.

Askush më mirë se Hashim Thaçi nuk e di këtë gjë. Madje, as vetë Pieter Feithi.

Nuk është e rastësishme që EULEX-i ka uzurpuar pikërisht kon-

trollin në sferën e sundimit të ligjit.

Policia dhe prokuroria në Kosovën e pasluftës nuk kanë qenë të lidhura aq me gjyqësinë por me politikën. Gjatë kësaj dekade, regjimi ndërkombëtar krijoi dosje të cilat, më parë se sa për t’u ngritur aktakuzat, u përdoren për t’u shantazhuar politikanët.

Në këtë mënyrë, ata fituan politikanë shumë të dëgjueshëm dhe i maskuan në masë të madhe fuqitë e tyre ekzekutive duke mos pasur nevojë t’i përdorin. I udhëhequr nga paradigma e stabilitetit afatshkurtër, as EULEX-i nuk po vepron ndryshe prej UNMIK-ut. I ka marrur mijëra dosje por s’i prek dot zyrtarët e strukturave paralele të Serbisë, as të dyshuarit për vrasjet, dhunimet e deportimet e kryera nga forcat e Serbisë.

PCN-ja dhe EULEX-i e ruajnë stabilitetin e Kosovës pikërisht nëpërmjet peshqve të mëdhenj që janë shumë të korruptuar por edhe shumë të dëgjueshëm për shkak të dosjeve të trasha që i kanë për ta. Edhe vetë PCN-ja dhe EULEX-i nuk duan t’i humbin këta njerëz. Dosjet për ta janë aty për të mos u hapur. Peshqit e mëdhenj, duke i mbajtur të disiplinuar partitë dhe mediat e tyre, u ndihmojnë PCNsë dhe EULEX-it që ta mbajnë në Kosovë ‘një ambient të qetë dhe të sigurt’, që të dërgojnë raporte pozitive në Bruksel për Kosovën në të cilën ‘shumë është bërë por edhe shumë ka mbetur për t’u bërë’. Arrestimi i peshqve të mëdhenj do të bënte që PCN-ja dhe EULEX-i jo vetëm t’i humbin ca adutë të rëndësishëm në ‘menaxhimin e krizës’ dhe ruajtjen e stabilitetit, por kjo edhe do të shkaktonte demaskimin e Pieter Feithit dhe Yv de Kermabonit si fytyra të autokracisë që janë, me ç’rast fuqitë e tyre ekzekutive do t’i ekspozoheshin publikut. Prandaj edhe s’e bëjnë këtë dhe as që e kanë ndërmend ta bëjnë.

Në anën tjetër, edhe Qeverisë së Kosovës dhe peshqve të tjerë të mëdhenj që mund të ndodhen jashtë saj, iu nevojiten PCNja dhe EULEX-i. Ata e duan sundimin ndërkombëtar dhe i përulen atij sepse përndryshe s’do të mund t’ia dilnin në krye me pakënaqësitë sociale, ekonomike dhe politike të qytetarëve.

Pa PCN-në dhe EULEX-in, Qeveria e Kosovës dhe njerëzit e tjerë të fortë në politikë, do të zhvisheshin në pafuqinë e tyre para syve të popullit, i cili për pasojë s’do t’i duronte më. Sundimi ndërkombëtar në Kosovë, realisht, i nevojitet Qeverisë e jo popullit.

Ashtu sikurse që PCN-së dhe EULEX-it i nevojitet Qeveria e Kosovës për ta maskuar gjithëfuqinë e tyre, edhe Qeverisë së Kosovës i nevojitet PCN-ja dhe EULEX-i për ta maskuar pafuqinë e saj. Ato janë nevojë e madhe e njëra-tjetrës.

London May 2009

NgA QEMAl SAKAJEVA

P

o të shtrydhësh retorikën e Serbisë kundër pavarësisë së Kosovës, ajo që mbetet është fjala “Kurrë!”. Po të shqyrtosh mjetet e përdorura prej saj, ato janë vjetërsira nxjerrë nga rrënimi: politikë dhe diplomaci megallomane allajugosllave. Ajo vijon të shpërfaqet kryengjeshur në lojën hutuese botërore, në qendër së të cilës është një popull i vogël. E para erdhi lufta - Serbia humbi. I dyti pasoi pengimi i pavarësisë - Serbia prapë humbi. I treti do të jetë gjyqi - Serbia do të humbë përsëri dhe patjetër.

Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë nuk mund t’i kundërvihet luftës së drejtë të një populli për të mbijetuar, e të mbështesë kërkesën më të paturpshme dhe më cinike, të paraqitur nga politika e terrorizmit shtetëror serb.

Ndërsa është njoftuar që, deri më 17 korrik, vende të ndryshme kanë kohën e mjaftueshmë për deklarimet e tyre në Hagë, lista emrore e shteteve vijon kundërthënëse, shumica pro Kosovës, pakica pro Serbisë. Por, 1000 faqe fjalë të Beogradit drejtuar Gjykatës nuk vlejnë sa ky fakt: Krimineli akuzon pse viktima mbijetoi dhe u bë zot i shtëpisë së vet!

Kjo politikë e dendësuar, nga më absurdet për nga përmasa dhe pozicionimet, përkoi edhe me pashkët e përvitshme. Por, Presidenti Boris Tadiç, nuk zbriti për fe në Manastirin e Deçanit, të Kosovës, më 17 prill 2009.

Ai shkoi atje të dëgjonte edhe Haga.

Porosia e tij për paqe nuk mund të mbërrinte te shqiptarët (ata u neveritën prej atyre fjalëve), sepse e thëna e Tadiç nga manastiri - Kosova është pjesë e Serbisë - ishte edhe për Hagën.

Kaq të ndërkryer janë në këtë sipërmarrje, sa duket sikur ende nuk u dihet qëllimi i njëmendtë: T’u thonë serbëve pas humbjes së tretë - gjithçka bëmë, kaq mundëm? Ende, besojnë në marrëzinë e sundimit mbi shqiptarët? Ose, ndarjen? Apo, më në fund, edhe Serbia t’u bashkohet njohësve të pavarësisë?

Sidoqoftë, nuk kishte udhëtim më padinjitoz, si ky që bëri Presidentit Tadiç. Dhe, kjo sakrificë, natyrisht, u krye për t’i shërbyer edhe akuzës në Hagë, sepse, përndryshe, ai kishte plot manastire në Beograd a nëpër Serbi.

27

Manastiri i Deçanit nuk është në Hënën e askujt hëheq. Shqiptarët e vuajnë këtë edhe sot e kësaj dite, përsëritjen më të fundit e kreu Tadiç, që nga brenda manastirit.

Presidenti Boris Tadiç nuk zbriti drejtpërdrejtë në Kosovë. Ajo ishte një ardhje e tërthortë - stafetë, e pranuar nga halli: kërkesë zyrtare drejtuar përfaqësuesit të BE në Beograd; ky e përcolli të Piter Feith; ky te qeveria e Kosovës. As Prishtinës nuk i pëlqen përgjigja e tërthortë - stafetë: Qeveria te Piter Feith; ky te përfaqësuesi i BE në Beograd; ai te presidenti i Serbisë. Mirëpo, lejimi dhe pranimi kësisoj ndodh nga praktikimi i politikës së kompensimit nga ndërkombëtarët: Kosova duroi luftën, Serbia mori goditjen. Kosovës pavarësinë, Serbisë lëshimet. Por, Serbia sillet po aty: më 1999 u përpoq ta mposhte Kosovën me luftë, pas dhjetë vitesh përpiqet ta nëpërkëmbë me gjyq dhe nëpër manastire.

Ai nuk shkoi në territorin e një vendi në luftë, por në Kosovën e pavarur e paqësore, njohur botërisht. Tadiç udhëtoi i blinduar për shkak të qëllimit, për t’i thënë edhe Hagës, ja si shkohet në Kosovën serbe, pas shkeljes të ligjeve ndërkombëtare.

Ai kërkoi të zbriste në Kosovë për fe, por dredhoi e bëri politikë duke drejtuar porosinë më të shpifur - paqë ndaj shqiptarëve, ndërsa Hagës - Kosova është pjesë e Serbisë.

Ai foli nga Manastiri i Deçanit, por nuk u tha serbëve të bashkëpunojnë e bashkëjetojnë në Kosovën e pavarur.

Si hyri, si udhëtoi, kush e priti, dita që zgjodhi dhe çfarë foli, e tëra ishte përcjellje e thirrjes për qëndresë serbe në Kosovë.

Ai, duke puthur qiririn para ndezjes, nuk prajti si lutës, por derdhi tharm politik si në Beograd, edhe për të bërë diversion publik, mes popullit të Kosovës dhe zyrtarëve të saj, të cilët, me ndërhyrjen e EULEX, e lejuan Tadiç, “nisur nga fakti se ushtrimi i

lirive fetare është garantuar me të gjitha konventat ndërkombëtare”. Po, por Tadiç i keqërdori të gjitha, në mënyrën më të shëmtuar e të palejueshme: Lirinë fetare për politikë.

Vizitën private për politikë. Pelegrinazhin për politikë. Pashkët për politkë. Kjo, për shqiptarët, ka qenë krejtësisht e pritshme, siç besohet që Prishtina u pajtua vetëm për t’u përputhur me ndërkombëtarët, sepse ata e dinin mirë që, Tadiç do të fliste nga kisha dhe, politikën më armiqësore kundër Kosovës, kisha serbe e ud-

Serbia dhe Kosova, përfundimisht, nuk mund t’i ikin njëra tjetrës për nga fati historik: ato mbeten dy vend dhe dy popuj fqinj. Serbinë dhe Kosovën, historia i vendosi përpara të vetmes mundësi: Kosova të mjaftohej me pavarësinë e vonuar, Serbia të njohë pavarësinë me vonesë. Pas pelegrinazhit aspak fetar - veç politik, të presidentit Tadiç, një shkelje e sovranitetit të Republikës së Kosovës me keqpërdorimin e lejes fetare për të bërë politikë pushtuese agresive, zyrtarëve serbë u duhet vënë kufiri te thana, siç thuhet në shqip, ose me politikë të ndërsjellë, siç cilësohet ndërmjet shtetesh: Njih pavarësinë, shko në Manastir! Ose: Nuk kalohet në Merdare për thirrje “Kosova është Serbi!”.

Sepse ata bërtasin, ponjëlloj, si në Beograd dhe në Mitrovicë, si në Hagë dhe në Deçan. Manastiri i Deçanit nuk është në Hënën e askujt, por në Kosovën e pavarur.

Albaiancontacts 2009 Albanian Yellow Pages in the UK Rezervo vendin tënd albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

London apriL 2009

NgA AKil KoCi

J

am i pasionuar në sentencat e mendjeve të ndritura,nga se ato vetë vetiu bëhen edhe metafora,ose si është quajtur nga Aristoteli “mbretëreshë e tropeve” dhe po të i referohemi përmbajtjes së saj ajo mbartë shumë kuptime,sepse si thotë Heinrich Heine, (1797-1856),poet dhe eseist gjerman “Disa citate të thukëta e stolisin njeriun me dituri”,pra ajo njëjtëson,kërkon,ndërton, por edhe nënkupton krahasimet që janë në shumë raste të pa zëvendësueshme dhe të pa imagjinueshme në estetikën moderne.

Pra,thënia e historianit grek nga Athina sikurse se nuk ka të bëjë me të vërtetën,sepse, për t u pozicionuar më qartë në këto konstatime pa tjetër duhet të përcaktojmë një qëndrim tonin të argumentuara në shumë sfera racionale dhe emocionale si teza,antiteza dhe sinteza si shtysa kryesore për këtë çështje si integrim i përgjithshëm i këtyre subjekteve,prandaj Prizrenasit në kujtimet e tyre nuk ua përshtatin vuajtjeve që pësojnë, por një gëzimi marramendës, sepse në kohën më të vështirë u formua Sh.K.A “Agimit”, në nëntor të viti 1944,në Prizrenin e bukur dhe legjendar me Akropolin e vet Kalanë e lashtë ,por me një shoqëri që u bë emblemë e saj dhe Prizrenin e bëri edhe më të njohur edhe ashtu të njohur në mbar Kosovën,ish Jugosllavinë edhe Evropën dhe në përmasa më të gjëra,falë ndër komunikimit artistik, muzikor, teatror, pikturë, letërsi etj.,sepse me këto arte sikur u zbuluan nivelet e shumta që kishim me thënë me gjuhën poetike sinteze estetike që për atë kohë ishin fare të pa njohura për atë rreth, ku fillon një jetë e re për popullin tonë në aspektin e artit dhe kulturës dhe jo vetëm aq,nga se qyteti i Prizrenit që në atë kohë ishte edhe kryeqendra e Kosovë e Metohisë si u quante atë herë në ish Jugosllavinë u bë Panteon dhe Akropoli legjendar i kulturës dhe artit,u bë amfiteatër që janë shfaqë shumë koncerte, drama,mbrëmje letrare, ekspozita më të bukura ,por jo ato të lashtësisë greke të krijuesve të shquara Sofokliut, Homerit, Diogjenit, Sokratit, Aristofanit dhe shumë të tjerëve, por të autorëve tanë.

Nëse ndjekim këtë anologji do të shohim se sipas një statistike që ekziston kjo shoqëri për herë të parë paraqitet me programin e saj të kombinuar me 29 nëntor 1944 ku morën pjesë kori me dirigjentin Lorenc Antonin, dhe seksionet e tjera,si janë orkestrina popullore me udhëheqësin Anton Lumezit, orkestra kamertale, orkestra e mandolinatës me udhëheqësin Gani Luboteni,ansamblin e valleve popullore,seksionin e dramës me veprën skenike në dhjetor 1944 me dramën katër aktëshe, “Besa partizane “ nga Anton Çeta,seksioni letrar,seksioni i pikturës me Matej Rodiqin ,Zef Bibën dhe të tjerë .

Këto ishin pjesët e para pa hy në detale që paraqitnin përkime,muzikore,poetike,të dramës,këngës dhe të tjera me të cilat filloi një etapë e re jo vetëm në përbërjen e qenësisë së artit, por edhe atë nacional dhe kombëtar. Prandaj duke i u referuar kësaj strukture artistike këtij ndër komunikimi dhe interferencave artistike vijmë deri në ditët e sotme ku

28

“Sh.K.A “Agimi”,personifikim dhe kultivues i kulturës së artit kombëtar dhe universal Njerëzit,zakonisht,kujtimet e tyre ua përshtatin vuajtjeve që pësojnë”,mTukididi , (455-396 para Krishtit), historian grek nga Athina,dëshmitar dhe përshkrues i luftës së Peloponezit. me plotë gojë mund të themi se Kosova e në veçanti Prizreni kremtojnë sivjet dy jubile të rëndësishëm për kulturën tonë muzikore dhe jo vetëm

ta themi shkurt shqip ndryshueshmëria e substancës së mikro dhe makrokozmosit të pushtetarëve tanë qëndron mbi një koncept, jo si model përsosmërie,

sot kur kemi shtetin tonë Kosovën edhe pse të mbi kçyrur ,por ama quhet shtet, këtij manifestimit dhe shumë çështjeve të kulturës duhet dhënë

atë, por edhe kulturën në përgjithësi,100 vjetorin e lindjes së kompozitorit Lorenc Antoni formuesit të shkollës së parë muzikore, dirigjentit të parë të kësaj shoqërie dhe 65 vjetorin e formimit të Shoqërisë Kulturo artistike "Agimi".

Deri sa për kompozitorin Lorenc Antoni kemi shkruar gjerësisht,tani do të flasim për këtë shoqëri që aktivitetin saj sot e 65 vite asnjëherë nuk e ndërpret edhe gjatë eksodit të krye kasapit serb Millosheviq.

Mirëpo, kjo shoqëri prapë vazhdon aktivitet të dendur pavarësisht që askush nuk interesohet sa duhet Komuna e as Ministria e Kulturës së Kosovës .

Ndoshta e tërë kjo mund të mos na duket tepër vanitoze nkë qoftë se bazohemi në thënien e filozofit të shquar Rëne Dekart i cili pos tjerash thotë ne po i shtonim se pushtetarët komunal dhe ata të Kosovës "nuk dëshirojnë të kenë mend më tepër se ç' kanë", pra, nuk dëshirojnë që këto dy evenimente të jenë pjesë e obliguar e kremtimeve jo vetëm të Prizrenit, por edhe të Kosovës,sepse diversiteti ose

por si imitim dhe epigon i shumë manifestimeve që po bëhen kohëve të fundit në Kosovë dhe me thënë të drejtën nebuloze jo si manifestime kualitative ,por me përmbajtjet e tyre të dobëta, pa krip dhe pa qellim të caktuar argëtues dhe edukues, por vetëm të mbahen sa për të thënë se “e bëmë edhe ne një manifestim” .

Kur është fjala,pra sipas kodit të metaforave është vështirë të zbulosh sintagmën për këtë çështje e aq më tepër për informimet se a po përgatitet Prizreni,Kosova. apo s paku komisionet pranë enteve kulturore e sidomos komisioneve të shumta që ekzistojnë pran Kuvendit komunal dhe ati Krahinor,që këto dy këto evinimente të kremtohen ashtu si duhet dhe si u ka hije.

Dikur, manifestime jo të kësaj rëndësie por më minore i është dhënë kujdes më i madh mu kur është fjala për këtë Shoqëri kulturo artistike “Agimi”,edhe pse jo me dëshirë të pushtetarëve të atëhershme,sepse “Agimi” është konsideruar si thoshin “çerdhe e nacionalizmit shqiptarë”,por

rëndësi më të madhe,kurse konkretisht për këto dy ngjarje me rëndësi për popullin dhe kulturën tonë as që janë planifikuar që të kremtohen s paku s kemi informata dhe s kemi lexuar deri tani asgjë që është një non sens kulturor.

Paleokritiket,ose analistë e shumtë që kemi në gazeta dhe radio e televizione ku sipas një analize Kosova në krahasim me popullsinë që ka, ka prodhuar këto dhjetë vitet e fundit më tepër se sa na duhen,në vend që të ngrehin zërin në emër të kësaj gjendjeje ata në këto shkrimet e mija menjëherë do të i shohim dhe do të i lidhin me çfarëdo kritike përball pushtetarëve si të pa qëlluar dhe menjëherë e vlerësojnë si kritikë e hipotezave të pa kursyer në "argumente",pra ky univers i "mendimit kritik" vështirë mund të pajtohet me realitetin tonë të gjithë përfshirës.

E kuptoj se kritika e vërtetë duhet të pretendojë të flas jo vetëm për realitetin, por edhe për objektivitetin ,edhe pse e vërteta është larg saj,sepse,kur është në pyetje shkenca ,kultura , arti dhe magjia e saj që krijon

një univers të tërë veprash kapitale ne nuk dimë ose nuk dom të i vlerësonim këto të arritura sa do modeste që mund të jenë sipas tyre,por për shtetin tonë janë vepra madhore.

Për këtë problem kaq,sepse si thotë Herbert Spenseri filozofi i njohur anglez nga njerëzit më të shquar të botës intelektuale viktoriane në studimin e tij "Njeriu kundër shtetit "duke lënë mënjanë periudhën e luftës,”secili është i lirë të bëjë atë që dëshiron,por pa shkelur lirinë e barabartë të tjetrit (Social statics),dhe prandaj lidhja e tyre në shoqëri është kontraktuale”.Filozofia e tij politike e Spenser-it mbështetët në dy shtylla në etikën e tij egoiste dhe në kuptimin organicist të shoqërisë si ribarbarizëm.

Me gjithë atë pavarësisht se si do të përfundonin këto ngjarje kulturore me rëndësi ne të i kthehemi këtyre dy evinimenteve.

Deri sa për Lorenc Antonin kemi shkruar para një kohe gjënë e gjatë për rolin krijues dhe reformues si dhe veprimtarinë e tij, për diskursin tingëllor dhe kërkimet empirike si procedim-përcaktim i së bukurës në disa nga veprat korale të këtij autori, kurse tani në këtë shkrim do të përqendrohemi në formimin dhe aktivitetin e të vetmes shoqëri kulturo artistike në Kosovë me dimensione të pa para.

Do të fillojë prej historikut të shkurtër të kësaj shoqërie, sepse i kam të gjitha li brat që i ka botuar kjo shoqëri me rastin e përvjetorëve të saja të deri tanishme dhe kam materiale të bollshme duke i u falënderuar kryetarit të dikurshëm dhe “shpirtit” dhe ideatorit të tanishëm të kësaj shoqërie Kadri Skejes , po ashtu edhe kryetarit të dikurshëm shokut tim të klasës në gjimnazin e Prizrenit Subhi Pasulit.

Të flasësh për aktivitetin e kësaj shoqërie si dhe për aktivitetin e saj të dendur tash e 65 vite nuk është vetëm kënaqësi por dhe nderë e veçantë,sidomos për mua që kam qenë anëtarë i saj viteve të 52 të shekullit të kaluar si anëtarë i orkestrës së Mandolinatës me profesor Gani

London May 2009 Lubotenit,kam shkruar dhe bërë emisione në Radio dhe televizionin e Prishtinës si dhe mu kanë ekzekutuar ca këngë korale nga kori i kësaj shoqërie,prandaj unë do të i qasem nga një aspekt tjetër për aktivitetin e kësaj shoqërie si kuptim dhe si përpjekje jo kronologjike të saj por do të vejë theksin në ruajtjen e identitetit kombëtar në rrafshet më të përgjithshëm kulturore dhe artistike si sublim thellësisht soditës për çastin sa ka pasur kjo shoqëri ndikim në kulturën e gjithmbarshme shqiptare në ngritjen e vetëdijes te populli i ynë e sidomos për ndikimet e saja në popullatën e gjerë që me të vërtetë e bënë krenar jo vetëm këtë shoqëri, por edhe Kosovën e në veçanti Prizrenin.

Në kulturën shqiptare pak janë shoqëri të tilla e cila e ka kultivuar me të gjitha ato seksione artin dhe aktivitetin shoqëror aq shumë dhe me dinjitet si kjo shoqëri në Kosovë dhe mu në kësi raste,përvjetorësh duhet të përmendën aktivistët,intelektualët profesionistë që dhanë kontributin e tyre të madh më marrë vajtjen që saktëson kontekstin intelektual pa nga ngarkesa emocionesh të qarta si formë e postulateve që nuk vihen në diskutim,por, nëse e marrim si tezë se niveli i zhvillimi të një populli në të shumtën e rasteve matet me tri elemente atë ekonomik, kulturor dhe shkencor, atëherë me të drejtë mund të konstatojmë, se tërë ajo plotëri angazhimesh zënë vendin e rëndësishëm jetën tonë kulturore pse jo edhe në kodin e estetikës, sepse ajo paraqet një pikë referimi në këtë kohë të artë për popullin tonë, atëherë s ka se si mos të i theksojmë këta faktorë të rëndësishëm .Po fillojmë pra me personalitete që i kanë kushtuar me aktivitetin e tyre të madh mjaft nga jeta e tyre popullit tonë-kombit,shtimit të vlerave të tija shpirtërore dhe artistike,që nga e djeshmja dhe deri te e sotmja. Duhet përmendur me pietet njërin ndër të paktë si iniciatorin e parë për formimi e kësaj shoqërie profesorin dhe intelektualin e shquar e kryetar nderi Zekirja Rexhën,si shkruhet në shtypin e kohës “ishte njeri me autoritet dhe ndikim të madh ....dhe emri i tij lidhet me fillimin e punës së kësaj Shoqërie,dhe thuhet se pikërisht ai, për herë të parë e quajti Agimi ”, kryetarin e parë Profesor Anton Çetën, sekretarin Kolë B.Shirokën. Nuk do të flasim për gjurmët e jetës kulturore të shqiptarëve gjatë shekujve edhe pse ajo paraqet pjesën integrale të saj,as për sundimet e bizantit,atë të Nemanjiqëve, kontributin e kishës dhe priftërinjve shqiptarë në jetën kulturo-arsimore gjatë pushtimit turk,zhvillimin e jetës kulturore-arsimore në Prizren gjatë shekullit XIX deri në fillim të shekullit XX, gjendjen e jetës kulturore e shqiptarëve prej vitit 1912 deri në mbarim të luftës së dytë botore,sepse dashtë e pa dashtë duhet të revokojmë nga optika e një shikimi të përgjithshëm ato probleme që na paraqiten si imazhe të një kohe të kaluar për të ndriçuar aspektin e tyre dhe për të shpjeguar edhe problemet e veçanta e për këtë na duhet një studim i thellë që unë nuk mund ta bëjë.

Mirëpo,fal angazhimit të madh të cilët autorët e monografive Engjell Berisha dhe Kolë B.Shiroka me mjaft elokuencë na kanë prezantuar tërë atë punë dhe aktivitet me rastin e përvjetorëve të para kurse me rastin e gjashtëdhjetë vjetorit të themelit të kësaj shoqërie u botua një libër me titull “Gjysëm shekulli jete dhe veprim-

tarie të SH.K.A “Agimi”1944=2004 të cilin e fitova si dhuratë nga kryetari asaj kohe Kadri Skeja me dt. 17.08 2005 në të cilën shkruan Z. Akil Koci në shenjë respekti, pra na përkujton me sukses një pjesë të historisë së këtij qyteti dhe si pjesë e saj integrale flet edhe në mënyrë shumë studioze për historikun e kësaj shoqërie. Nga shikimi dhe leximi i im me shumë kujdes na bie në sy shumë aspekte si formë e ligjërimit, por në të vërejmë tri elemente parësore, domethënia,natyra dhe struktura në këtë tekst voluminoz,ku shihet angazhimi i tyre i madh shkruar me një gjuhë të rrjedhshme dhe të qartë, edhe pse aty këtu hasim në një gjuhë me plotë zbërthime sintaksore,por,kishim me thënë me një shprehjeje pa fjalë formime aktuale dhe moderne bazuar në leksikun gjuhësor.

Por nëse ne flasim për gramatikën në qartësimin e brendisë së këtij teksti të mrekullueshëm dhe plotë me vlera njohëse që inkuadrohen bukur në argumentet e paraqitura për vlerat kontekstuale si një pasuri leksikore i ligjërimit narrativ. ( Tefë, të lutëm si gjuhëtar qartësoje këtë tekst paraprakë ) Duke shfletuar këtë monografi vërejmë se na paraqet një realitet jo imagjinar, por hasim në vrojtime refleksive që ravijëzohet me një sensë argumentet e paraqitura si vlera të pa kontestuar duke përcaktuar kontributin e çdo anëtari veç e veç, pa retiçenca si heshtje kuptimplote, por si sinteza dhe analiza të detajuara dhe në përfundim e ndjejmë të nevojshme të ritheksojmë se kemi para vetit një libër sa të dobishëm aq me vlerë,sa të bukur aq edhe të rëndësishëm si fryt i vrojtime të sinqerta dhe të sakta si pasqyre e një rruge

të gjatë të aktiviteti të kësaj shoqërie si mision i artit në jetën shoqërore dhen kulturore që merr përmasa të gjëra të prezantuara me shije të rafinuar si prirje e përgjithshme e kësaj shoqërie në sferën e kulturës dhe artit kombëtar.

Seksionet e shumta që kanë qenë mjaft aktive jo vetëm me masivitetin e tyre por edhe me punën e madhe kualitative kanë kontribuar që aspiratat e tyre mbarëkombëtare për kulturë në atë periudhë të zymtë që kjo shoqëri të hap rrugë të reja si ndihmesë për fillimet e artit profesionist, kështu në fushën e muzikës kemi formacionin e korit i cili në fillim këndonte këngë në një zë nën drejtimin e Anton Lumezit dhe të Nuri Sherifit, por kur dirigjent u bë Lorenc Antoni krijoi bërthamën e një kori që më vonë kori suksese në skenën kombëtare dhe ndërkombëtare duke ekzekutuar veprat e autorëve të njohur shqiptarë dhe kompozitorëve të njohur botëror ,Lasso ,Mokranjac, Beethoven, Smetana dhe kompozitorët shqiptar si janë Lorenc Antoni, Konstantin Trako, Rexho Mulliqi, Fahri Beqiri, Akil Koci ,Mark Kaçinari,Simon Gjoni, Çesk Zadeja , Rahmi Ymeri dhe tëtjerët dhe të gjitha këto janë përgatitur nga dirigjentet Lorend Antoni, Vera Mjeda,Rexho Mulliqi, Engjell Berisha, Mark Kaçinari, Xheladin Kastrati, Dashnor Xërxa, Fikrim Emra, Besim Berisha.

Ky kor që bërthama e saj e parë ka qenë e përbërë prej korit të Katedralës së kishës katolike “Zojës ndihmëtare” të Perizrenit,ishte seksioni i parë i kësaj shoqërie dhe muar pjesë me koncertet e saja anë mbanë vendit dhe në shtete e jashtme janë manifestime të shumta që ajo mori pjesë duke fituar edhe shpërblime të rëndësishme dhe nëse shpalosim shtypin e kohës do

të vërejmë se gazetarët dhe kritikë flasin për vlerat të pa kontestueshme të këtij kori kështu bie fjala gazetari i Rilindjës të datës 18.09.1955 thotë R.Kabashi “....Festivali krahinor afirmoi shumë mirë kompozimet e origjinale ose kompozimet me tema të muzikës popullore të autorëve të Krahinës sonë/ Kështu për shembull, kompozimi koral i Lorenc Antonit “Çarapët e burrit” në interpretim të këtij Kori të Shoqërisë Kulturale – Artistike “Agimi” jo vetëm që entuziazmoi dëgjuesit dhe u prit me duartrokitje frenetike,por paraqet edhe një të arritur me shumë rëndësi në pasurimin e literaturës muzikore,e nga ekspertët e muzikës që marrën pjesë në festivalin e çmua si një nga interpretimet më të bukura...”

Lista e shkrimeve dhe e kritikëve kishte me qenë e gjatë për përqasjet estetike në ekzekutimin e veprave të tjera korale që i takojnë dhe janë pjesë përbërëse e qenësisë së artit interpretativ koral. Lorenc Antoni dhe dirigjentet tjerë kanë arritur maksimumin e një interpretimi korrekt të muzikës korale. Pos këtij kori i cili edhe tani ekziston si i vetmi kor amator kultivon me profesionalizëm këtë gjini të artit.

Dhe me të drejtë autorët e këtij libri Engjëll Berisha dhe Kolë B.Shiroka,sidomos i pari në artikullin botuar në Koha ditore të datës 18 dhjetor 2004 thekson “Që nga viti 1947,rregullisht merrte pjesë në festivale dhe garat me karakter federativ.

Ai,përveç këndimit koral a cappella, këndoi edhe me përcjellje të orkestrës simfonike të RTP-së. Kori si dhe SHKA “Agimi” ka marrë shumë lavdata dhe mirënjohje. Me këtë ansambël muzika e kultivuar doli nga

29

anonimiteti dhe ai e afirmoi muzikën shqiptare t Kosovës si në rrafshin interpretues ashtu edhe në rrafshin krijues të muzikës artistike”.

Mu për këtë arsye dhe ato shumë të tjera kanë vlerën historike.

Edhe seksionet tjera kanë arritur suksese të mëdha ai orkestrës popullore me solistë e njohur,ansambli i folklorit,i dramës i pikturës i letërsisë që punojnë në kuadrin e kësaj shoqërie.

Duhet theksuar se edhe orkestra kamertale si bërthamë e orkestrës së qytetit me të cilën edhe fillon historia e interpretimit të veprave të muzikës klasike që nga viti 1950 ku në përbërjen e saj u përfshinë jo vetëm profesionistet,por edhe amatorët duke interpretuar pos të tjerëve edhe veprat e klasikëve botëror si janë Shubert, Rosini, Belini, Verdi, Çajkovski si dhe veprat e autorëve shqiptar.

Duhet të themi se Shoqëria Kulturo Artistike “Agimi”,si piemont i kulturës tonë shqiptare në Kosovë dhe më gjerë ka luajtur dhe luan një rol të madh edhe tani në popullarizimin, kultivimin dhe afirmimin e krijimtarisë së të gjitha gjinive artistike. Me të drejtë mund të themi se vlerat e shumta të kësaj shoqërie dhe në vigjiljen e 65 vjetorit të ekzistimit të saj që shpresojmë se manifestimi final do të bahet në nëntor kur edhe u formuar ,kurse do të kemi para saj një morri aktivitetesh,sepse kjo shoqëri din dhe vepron jo vetëm për ruajtur imazhin,identitetin,por dhe duke na sjell me programet e tyre vlerat tradicionale kombëtare por edhe ato universale për të na zbuluar hapësira të reja të universit të gjithmbarshëm artistik. (foto SH.K.A. ,,AgiMi,, - Prizren

London March 2009

32

Visar Zhiti dhe fundi i vetmisë së Kadaresë NgA gËziM AlPioN Universiteti i Birminghamit, Angli

P

o qe se akoma nuk e keni lexuar romanin e Visar Zhitit Funerali i Pafundmë, nxitoni të gjeni nje kopje. Po qe se libri nuk ështe më në qarkullim, i shkruani botuesit menjëherë që të botojë kopje të tjera, mundësisht sa më shumë. Po qe se ribotimi do të marr kohë, më shkruani që t’iu dërgoj kopjen time.

Sa më herët që ta lexoni këtë vepër, aq më shumë do të përfitoni. Sa për sqarim – ky roman nuk është argëtues. Megjithatë, pavarësisht nga kjo, ose më saktë, pikërisht për këtë gjë, ju duhet ta lexoni këtë libër, dhe sa më parë. Po qe se nuk e ndiqni këshillën time, ka të ngjarë që pa dijeninë tuaj, ju do të vazhdoni të jeni pjesëtarë sonambulistë i një funerali të cilit ju ngjitet ndoshta që kur lindët.

Ndosha ju keni lindur në këtë funeral.

Ndoshta ky është funerali juaj.

Ndoshta ju jeni kufoma që të tjerët përcjellin në varr. Ndoshta ju jeni kufoma dhe një nga pjesëtarët e korteut në të njëjtën kohë.

Në këtë roman Zhitit na rrëfen ne shqiptarëve gjëra që tradicionalisht nuk na pëlqejnë ti dëgjojmë, shikojmë dhe pranojmë, veçanërisht kur bëhet fjalë për mëkate të përbashkëta.

Si çdo vepër me vlerë, ky roman ju ofron lexuesve nje trajtim terapik që do t’i ndihmojë ata ta njohin vetveten ndoshta më tepër se nga çdo libër tjetër që kanë lexuar deri tani. Si nje Froid letrar, Zhiti e drejton lexuesin me mjeshtëri, simpati por disa herë edhe me insistim në turneun e vështirë nëpër labirinthet e errëta të koshiencës dhe subkoshiencës. Me Zhitin, letërsia shqiptare ka gjetur nje stil te ri rrëfimi që u përsos nga James Joyce dhe Virginia Woolf.

Shkrimtarë si Visar Zhiti janë shumë të talentuar për tu liruar nga burgu. Edhe kur artistë të tillë e kryejnë dënimin e ‘merituar’ për ‘komplotet’ që thurrin duke ‘manipuluar’ fjalën, armën më të rrezikshme që disponojmë ne njerëzorët, ata duhen flijuar me ngujim të përhershëm në kullën e harresës. Për këtë të fundit ne kemi merita, veçanërisht kritika letrare shqiptare.

Po qe se prisni që të informoheni nga kritika letrare shqiptare për një libër të jashtëzakonshëm si ky, ka të ngjarë që të mbeteni të patrazuar

në padijen tuaj edhe për shumë kohë. Kritika letrare shqiptare, që tani për tani është në një gjendje vegjetative, ka ende shume për të bërë për tu afirmuar si një art i mirëfilltë dhe shkencë në vete.

janë karakteristika të shtetit ne çdo sistem shoqëror, përfshirë shtetet demokratike.

Zhiti ka shkruar një vepër origjinale sa moderniste po aq edhe postmoderniste për nga konceptimi dhe ekzekutimi artistik si dhe mesazhi filozofik. Ky roman mund të krahasohet denjësisht me disa nga veprat më të mira të autorëve si Kafka, Orwell, Salinger, Heller dhe Solzhenitsi.

Duke pasur parasysh historinë e romanit shqiptar, Funerali i Pafundmë është një arritje jo e vogël për letërsinë dhe kulturën shqiptare.

Kritika shqiptare do ta ngrinte në qiell këtë roman po qe se do të kishte tërhequr vëmendjen e kritikëve në perëndim. Tani për tani kjo nuk ka të ngjarë sepse Zhiti nuk është i interesuar të trajtojë tema folklorike dhe ekzotike që perëndimorët e interesuar për Shqipërinë dhe hapësirat shqiptare, si gjithmonë, vazhdojnë ti kenë aq shumë për zemër.

Zhiti është shkrimtar shumë serioz që të shkruaj vetëm me qëllim që të tërheq vëmendjen dhe siguroj aprovimin e kritikës së huaj. Disa shkrimtarë shqiptar, me eksperiencë apo edhe pinjollë të rinj, që me sa duket e masin suksesin kryesisht me kutin e vlerësimeve të befta që vijnë nga përtej Adriatikut, duhet të mësojnë nga dinjiteti dhe integriteti profesional i Zhitit.

Që ky roman ka për autor një poet të talentuar si Zhiti e bën këtë vepër edhe më të veçantë. Ky është romani i parë i suksesshëm në shqip i kompozuar në vargje të lira që për nga mesazhi, pasuria e gjuhës dhe thellësia e mendimit mund të barazohet me kryeveprën Toka e Djerrë të T. S. Eliot.

E veçanta e këtij romani-poemë është se edhe pse simbolizon jetën si një korte kotësie (ndoshta Korteu i Kotësisë do të ishte një titull më domethënës për këtë vepër), Zhiti nuk e humb besimin te njerëzimi, tek vitaliteti ynë si qënie njerëzore për të ngadhnjyer në situata kur arsyja duket se ka vdekur. Zhiti gjen kuptim dhe kthen në art anët më të errëta të realitetit njerëzor. Si çdo kryevepër që përqëndrohet në temën e pesimizmit, atë e përshkon një damar elegant optimizmi.

Po qe se mendoni se një vepër e tillë duhet te ishte propaganduar nga qeveria shqiptare, në kohën tonë kjo nuk është më e mundur.

Shkrimtarët dhe artistët shqiptarë trajtohen nga establishmenti politik si fëmijë ilegjitim te braktisur.

Koha kur shteti shqiptar ta kuptojë sa e rëndësishme është të investojë për tu krijuar artistëve si Zhiti kushte dinjitozë për të vazhduar krijimtarinë, fatkeqësisht duket se është akoma e largët.

Megjithëse në kushte jo normale, Zhiti vazhdon të shkruaj vepra të cilat janë pasuri kombëtare. Ky është ndoshta romani me original i botuar në gjuhën shqipe në dy dekadat e fundit. Qoftë edhe vetëm me këtë vepër, Zhiti radhitet ndër klasikët e letërsisë bashkëkohore shqiptare. E megjithatë kjo vepër pothuajse nuk është vënë re.

Edhe ato pak komente që janë bërë për të theksojnë se ky është nje roman kundër diktaturës komuniste.

Deri diku, kjo vepër e Zhitit vërtet është nje roman antidiktature. Diktatura që Zhiti demaskon pamëshirshëm megjithatë nuk është thjesht ajo komuniste. Si çdo shkrimtar, Zhiti pasqyron në veprat e tij eksperiencën personale. Si çdo shkrimtar i madh, ai nuk është rob i saj, por e përdor atë si platformë për të trajtuar çështje të rëndësishme që kanë të

romani i Zhitit shënon një arritje të re në letërsinë shqiptare, për të cilën duhet të gëzohemi të gjithë, veçanërisht Kadareja. Për më shumë se katër dekada, Kadareja duhet të jetë mërzitur në vetminë e tij. Nuk them se Zhiti është një Kadare i dytë.

Kjo do të ishte një pasaktësi e madhe dhe nënvleftësim i pafalshëm si për Kadarenë ashtu edhe për Zhitin. Nuk duhet që ta masim vlerën dhe origjinalitetin e shkrimtarëve tanë me metrin e suksesit të Kadaresë. Kadareja është një fenomen unik në letrat shqiptare. Kur të vlerësojmë shkrimtarë të talentuar si Zhiti, nuk duhet të nisemi nga premisa që të gjejmë në veprat e tyre një Kadare të dytë. Ne nuk na duhet një Kadare i dytë. asnjë vendi dhe asnjë letërsie nuk i duhen klonë letrare. bëjnë me kombin shqiptar. Dhe jo vetëm me të.

Romani i Zhitit përqëndro-

het, ndër të tjera, në çështjen thelbësore të mardhënieve të njeriut me shtetin si një instrument force, indoktrinimi dhe totalitarizmi. Këto tipare

Romani i Zhitit shënon një arritje të re në letërsinë shqiptare, për të cilën duhet të gëzohemi të gjithë, veçanërisht Kadareja. Për më shumë se katër dekada, Kadareja duhet të jetë mërzitur në vetminë e tij. Nuk them se Zhiti është një Kadare i dytë. Kjo do të ishte një pasaktësi e madhe dhe nënvleftësim i pafalshëm si për Kadarenë ashtu edhe për Zhitin. Nuk duhet që ta masim vlerën dhe origjinalitetin e shkrimtarëve tanë me metrin e suksesit të Kadaresë.

Kadareja është një fenomen unik në letrat shqiptare. Kur të vlerësojmë shkrimtarë të talentuar si Zhiti, nuk duhet të nisemi nga premisa që të gjejmë në veprat e tyre një Kadare të dytë. Ne nuk na duhet një Kadare i dytë. Asnjë vendi dhe asnjë letërsie nuk i duhen klonë letrare.

Kur kjo vepër të përkthehet në gjuhët kryesore evropiane, veçanërisht në gjuhën angleze, Zhiti me të drejtë do të konsiderohet si një shkrimtar premtues bashkëkohorë. Me shkrimtarë si Kadareja dhe Zhiti letërsia shqiptare dhe ajo ballkanike përfaqesohet edhe më denjësisht në botë.

London May 2009 NgA NDuE uKAJ

S

ë këndejmi, për ne shtrohet çështja: si është gjendja e këtyre fushave në kontekstin tonë kombëtar, në kohën kur sfidat e konsolidimit janë të mëdha, në kohën kur ndjehet ankthshëm një krizë morale dhe krizë intelektuale? Shkrimtari i madh Hose Luis Borhes në eseun Lumturia e librit, flet për rëndësinë dhe përgjegjësinë që ka libri për njerëzimin në gjitha nivelet. Andaj për të sforcuar diskursin për temën në fjalë, për peshën dhe njëherit përgjegjësinë e madhe të librit, ky shkrimtar brilant i referohet një mendimi të rëndësishëm të Shën Anselmit: "Të vësh një libër në duart e një injoranti, është po aq e rrezikshme sa të vësh një shpatë në duart e një fëmije. Ja pra se çfarë mendohej atëherë për librin"- thotë Borhesi. Në këtë mendim përmblidhet esencialiteti i botëkuptimeve Borehesiane. Për autorin e përmendur, libri është i shenjtë, është kult para secilit njeriu, sikurse para një objekti kulti, ulet dhe merr modelin për ta bërë pjesë funksionale të botëkuptimit, ngase libri ka fuqinë e shpirtit, funksionon nga shpirti.

Andaj, ata që shkruajnë libra kanë përgjegjësi të mëdha, ngase prekin ndjenjat dhe shpirtin e njeriut dhe njerëzimit. Aty ku funksionon shpirti, ka delikatësi. Në gjendjen e tonë kombëtare, kur çdo ditë, shohim degradime morale dhe sistem vlerash të përçudnuara, për këto fusha nuk ekziston përgjegjësia e duhur. Madje, as debati. Në mënyrë që shumë procese kombëtare ta marrin fizionominë e duhur, duhet të hapet një debat i domosdoshëm në kulturën e shkrimit shqip, për fushat e lartëshkruara dhe influencën që kanë këto në segmentet tjera, që nga politika, ekonomia, arti, religjioni etj. Libri, fjala publikë ka influencë predominante në çdo shoqëri.

Andaj t'i lejohet çdo kujt të merret më këtë fushë, është aq e rrezikshme, sa të lihet shpata në duar të fëmijët. Pesha e librit dhe e fjalës publike në formësimin e një shoqërie është e një rëndësie të posaçme, Sui Generis.

Sidomos kur shoqëria është në ndërtim e sipër, në konsolidim e sipër, siç ngjet me kombin tonë. Në kaosin dhe mjerimin që na ka mbërthyer (a nuk mjafton fakti se shqiptarët gjenden në listën e fundit në te sondazhi perëndimor në europë), përgjegjësia e intelektualeve është e zbehtë, në mos s'ekziston fare.

Në Kosovë, intelektualët janë shtresa më e nëpërkëmbur. Andaj edhe përgjegjësia e tyre karshi zhvillimeve i ngjason zërit të cjerrur që bërtet në shkretinë. Jo se kemi intelektual oportunist, por kemi liri të kufizuar; kemi abuzime me media dhe libra, me fjalën e thënë dhe fjalën e shkruar: në Kosovë shkruan çdo kush, ndërsa më së paku mund të dëgjohen zëra intelektualësh nëpër media.

Ndërsa në Shqipëri, gjendja paraqitet diç më mirë. Falë edhe disa mediave që kanë arritur një stad të mirë të emancipimit dhe kultivimit të debatit intelektual. Ne mungese te ketij debati, kemi nje vetëkënaqësinë që ka mbërthyer, si qeverisjen e Tiranës, ashtu edhe të Prishtinës.

Shoqëria shqiptare e gjendur në tranzicion të gjithanshëm, para këtyre përgjegjësive ndihet disi e përjashtuar. Intelektualët e mirëfilltë ndjehen të harruar, të vetmuar, të pa përfillur. Andaj qendrat kulturore, poli-

33

LIBRI ËSHTË I SHENJTË tike të shqiptarëve janë bërë arena, ku vërshojnë me dhjetëra fjalëshkrues, që shfrejnë pa mëshirshëm emocionet, paragjykimet, idetë indoktrinuese, dhe çkado tjetër- çdo kush, dhe, atë për çdo gjë.

cilën synojmë të integrohemi merret me galaksitë dhe harton projekte tridhjetëvjeçare për qytetarët e saj. Një fjalë latine thotë: "A verbis, ad verbera" "Nga fjalët, tek kamxhiku".

të tashmen dhe të ardhmen në relacione të qarta dhe reale, pa abuzime dhe kamuflime. Libri prodhon opinione. Libri bëhet udhërrëfyes për shoqëri, kombe, civilizime dhe botën në përgjithësi. Çdo popull përfaqëso-

fushatë kundër Gjergj Kastriotit, kundrejt formulës së parë të shkruar shqipe, kundrejt autorit të parë dhe librit ë parë shqipe, Mesharit të Buzukut, kundër të madhit Pjetër Bogdanit, kundrejt Gjergj Fishtës, kundrejt Faik

Shoqëritë demokratike, të emancipuara, civilizuese dhe përparimtare i kushtojnë vëmendje të posaçme çështjes së librit, fjalës së shkruar dhe fjalës publike. Për këto fusha bëhen analiza të thuktë. Më këto segmente merren institute të tëra.

Sepse nga këtu fusha fillojnë të ndërtohen konturat e mirëfillta të shoqërisë stabile...

K

ultura shpirtërore shqiptare, sidomos ajo intelektuale po cungohet nga disa intelektualeca, që për motive të ulëta kanë ndërmarrë një fushatë kundër Gjergj Kastriotit, kundrejt formulës së parë të shkruar shqipe, kundrejt autorit të parë dhe librit ë parë shqipe, Mesharit të Buzukut, kundër të madhit Pjetër Bogdanit, kundrejt Gjergj Fishtës, kundrejt Faik Konicës Ernest Koliqit, Ismail Kadaresë, Martin Camajt dhe Anton Pashkut. Dhe ku shkon më tragjikja, kundër Nënës më të madhe të dymijë viteve të civilizimit tonë: Nënës Terezë.

Nga ky fakt, brenda jetës politike, kulturore si të Tiranës ashtu edhe të Prishtinës, gjithnjë e më shumë po defilojnë matrapazë, diletantë dhe kamuflues. Mbesin, çuditërisht, gjithmonë jashtë këtij "sistemi" njerëzit që ndjekin parimet e shkruara, qëndrimet e thëna; shkurt, ata që i qëndrojnë besnik një ideali dhe përcaktimi intelektual. Dhe nga kjo rrëmujë arrijnë të "përfitojnë" gjithherë ata që kanë sensin të mashtrojnë, shkatërrojnë dimensionet e shëndosha dhe parimet intelektuale.

Një mendësi kjo që po degjeneron kombin. Gjithë ky mjerim që na ka kapluar, të cilin nuk kemi guxim ta themi, ka pikënisjen nga libri dhe nga fjala e shkruar, ose, e thënë publike: shumë intelektual të quajtur, kudo hapësirave shqiptare, përpos ca librave të ideologjisë së kaluar tragjike, s'lexojnë tjetër. Ato i mbajnë model, nga to frymëzohen. Madje shumë sosh (më shumë në Kosovë), si këpurdha pas shiu dalin dhe quhen intelektual, prijës. Marrin pozicionin e orakujve. Këta të mjerë ndërtohen mbi thashetheme politikë, kulturë odash e rajonesh.

Nëpër çajtore të shumta të çarshive dhe odave të tymosura, dhe jo bibliotekave.

Ndërkohë që bota përparimtare, në të

Ndryshe, nga fjalët dhe librat deri te dhuna. Ky mendim më së miri definon problematikën në fjalë. Nëse për çdo gabim kombëtar ka mundësi përmirësimi, për këso veprimtarish, pasojat gjithherë janë të mëdha, dhe si të këtilla afatgjate. Madje vështirë të riparueshme. Andaj kjo veprimtari assesi nuk guxon të abuzohet, sepse është pikënisja prej ku fillon formësimi i njeriut, i gjitha kategorive: nga këtu fillon formësimi i prijëseve politikë, ekonomik, ushtarak, kulturor, etj. Nëse do kemi libra të mbështetura në parimet e dijës universale, fjalë të shkruar dhe fjalë publike të shëndoshë, tolerante, të bazuar në sistem vlerash intelektuale, do të kemi edhe qeverisje të përgjegjshme, ekonomi të qëndrueshme, mirëqeni të përgjithshme.

Andaj librat dhe fjala publike, siç sugjeron Borhesi, duhet të jenë në frymën e shenjtë, një simbolikë kuptimplote.

Librat duhet të kenë frymën e tolerancës, mirëkuptimit dhe përparimit; assesi të indoktrinimit, kamuflimit të së vërtetesës, paragjykimit, improvizimeve.

Vetëm atëherë kur të vetëdijesohemi për këto fusha, do të kemi predispozitat e një kombi të shëndoshë, të emancipuar për të kundruar

het përmes librit (librave).

Të nisemi nga një fakt i njohur dhe i pranuar si i këtillë: çdo popull përfaqësohet nëpërmjet intelektualëve, vlerësohet për aq sa ka bërë veprimtari intelektuale, pranohet për aq sa i ka dhënë njerëzimit figura të mëdha, të cilat sublimojnë në shkallë universale dëshirat e njeriut për përparim, për fisnikërim. Është kjo dëshirë e kahershme, e cila nuk fashitet në asnjë kohë dhe nga asnjë popull. Është kjo dëshira dhe sakrifica që ka prototipin te Promotheun antik, kjo figurë mitologjike greke, që për të mirën e njerëzimit sakrifikon vetën. Është kjo dëshira për përparim dhe për vlera sublime, që është kalitur me mijëra shekuj në skuta të errëta të shpirtit t njeriut dhe çdo herë qon kokën në kërkim të sublimes. E gjithë bota jonë kulturore dhe civilizuese është produkt i librave të mëdhenj, që kanë në esencë një shpirt fisnik, një shpirt hyjnor.

Nuk do të mund të paramendohej civilizimi ynë, pa literaturën e madhe antike, pa përkthimet e Biblës, që i dhanë një shtytje marramendëse kulturës dhe artit perëndimor. Janë grekët ata që përfaqësohen përmes Platoni, Aristoteli, Homeri, Sofokliu, Eskili, Euripidit, e shumë të tjerë. Më tej, janë italianët ata që janë ngritur në piedestalin e popujve të çmuar përmes Virgjilit, Dantes, Petrarkës, etj. Janë Gjermanet ata që krenohen me të madhin Gëte, Spanjollët me Servantesin, Anglezet me Shekspirin, Rusët me Dostojevskin, Francezët me Hygon, Balzakun. Ka në këtë aks një regjistër emrash që i dhanë përmbajtje botës sonë. Pra, janë këto personazhe historike dhe aktuale, që ende jetojnë me shpirtin e gjallë, sepse idetë dhe shpirti i tyre synonin përparimin. Gjithnjë përmes ideve fisnike dhe vlerave sublime.

Ndërsa ne shqiptarët, ende luhatemi në tehun e thepisur të dilemave absurde, të vlerësimit të heronjve: ne dimë të shpikim heronj të gjitha kategorive, të krijojmë mite të rrejshme, por shumë pak heronj të shkrimit, pra intelektual. Prandaj, sot çuditërisht kemi ndërtuar sa e sa heronj të fushave tjera, që për vlerat perëndimore, pa përçmim, përfaqësojnë minimumin e mundshëm, me të cilët ata vetëm tallen.

Kultura shpirtërore shqiptare, sidomos ajo intelektuale po cungohet nga disa intelektualeca, që për motive të ulëta kanë ndërmarrë një

Konicës Ernest Koliqit, Ismail Kadaresë, Martin Camajt dhe Anton Pashkut. Dhe ku shkon më tragjikja, kundër Nënës më të madhe të dymijë viteve të civilizimit tonë: Nënës Terezë. Në këtë amulli që e përshkon gjendjen tonë nacionale, duhet të diskutojmë për rolin e intelektualit në shoqëri, me bindjen se pa këtë rol mjerimi vetëm do të thellohet. Ndërsa këtij kaosi vështirë do t'i gjendet fundi.

Funksioni i intelektualit brenda një shoqërie, kombi apo shteti është fundamental, është shpirti që i jep gjallëri dhe dinamik çdo qelize shoqëror dhe konstrukton fizionominë reale të saj.

Janë pikërisht intelektualët e mëdhenj që i japin vulën zhvillimeve shoqërore, emancipimit dhe ngritjes së mendjes për të kundruar të ardhmen në mënyrë më të mirë.

Janë shtresat intelektuale ato që i japin konturat e shëndoshë të një shoqërie. Njëherit orientojnë popullin drejtë vlerave përparimtare. Mbase, mund të themi pa hamendje, janë intelektualët e shumtë perëndimor, që kanë përparuar demokracitë perëndimore në stadin e shkëlqyeshëm në të cilin gjendet sot perëndimi. Intelektualët e përgjigjeshim, në këtë tranzicion kur po ribëhen shumë gjëra që në të kaluarën janë bërë mbrapsht duhet të japin përgjigje për shumë aspekte: të definohet qartë roli dhe përgjegjësia intelektuale karshi të sotshmes, të analizohet cila është përgjegjësia e intelektualeve për të analizuar të djeshmen e kombit, pa emocione, ngarkesa dhe euforizma, cila është përgjegjësia për të ardhmen e kombit, dhe më tutje, cila është përgjegjësia për këtë mjerim që na mbizotëron si një përbindësh, cila është përgjegjësia e intelektualeve për të përmirësuar gabime që kemi trashëguar?

Janë këto pyetje që kërkojnë përgjigje, përmes një debati të shtruar drejtë. Nga respektimi i sotmes, varet e ardhmja. Ndaj elitat e mirëfillta intelektuale duhet të ngritën në nivel të përgjegjësive që kanë: jo vetëm për të demaskuar segmentet e këqija, por për të ofruar rrugët dhe modelet e kundërta. Përndryshe edhe shumë kohë do të vajtojmë mjerimin tonë dhe të shtrojmë pyetjet-dilemat: cili është atdhe ynë, ai që e jetojmë çdo ditë në kaos, apo ai që na proklamohet në formë të një parajse, nga retorika demagogjike politik?

London May 2009

34

Kuzhina shqiptare 3 qepujka spanjolle(shallots) të prera imët 2 presh të prerë imët Kripë e trashe deti dhe piper i zi 1.5 liter lëng qe ju preferoni(lëngë mishi)(lëngë pule) apo (lëngë zarzavatesh) salcë speciale(Ëorcestershire sauce) Tony Ne këtë numër Bukë misri me djathë kackavall dhe speca Supë me qepë dhe ereza Fileto pule të mbushura me djathë te njomë Byftek role i mbushur dhe servirur me kroketa patatesh Kofshë qëngji me salcë domateje Krap i kuq me portokalle dhe basil Embëlsirë me portakalle dhe miell misri Embëlsirë e ftohte me djathe (cheese cake cold uncooked)

Mënyra e përgatitjes Në një tenxhere të thellë dhe me fund të trashë kaverdisim gjalpin dhe vajin e ullirit deri sa gjalpi të shkrihet pastaj hedhim hudhrën dhe erëzat e njoma dhe I kaverdisim për 1 minutë deri sa të lëshojnë erën karakteristike .Shtojmë të gjithë përbërësit e recetës përveç lëngut pasi do të hidhet në fund

Mënyra e përgatitjes Ngrohim furrën në temperaturë 190 gradëC. Presim cepat e filetove dhe ju japim formën e rregullt .Presim me thikë drejt në mes dhe në thellësi të çdo filete gati deri në fund me kujdes në mënyrë që të qëndrojnë të ngjitura.

Rrahim me pjesën e sheshtë të cekicit mishit lehtë deri sa të hapen por mos të dëmtohen .Rreshtojmë filetot I marinojmë me kripë dhe piper,.në anën e majtë të çdo filete ne fillim vendosim nga dy gjethe borziloku dhe sipër 3 shirita djathë mocarela pastaj sipër djathit dhe dy gjethe berziloku dhe çdo fileto të mbushur e mbyllim duke e ngjeshur mirë dhe rrotulluar rolen nga

prerë në feta shumë të holla 1 qepë e prerë imët për gjellën 100 gr kepurdha të prera në feta të holla 200 ml verë e kuqe 50 ml vajë misri 50 gr gjalpë 1 liter lëng mishi 1 kg patate 300 gr therrime buke të bluara imët 3 të verdha vezësh 50 gr gjalpë 3 vezë te rrahura 100 ml vaj perimesh Mënyra e pergaditjes

BuKË MiSRi ME DJATHË KAÇKAVAll DHE SPECA

KoFSHE QENgJi ME SAlCË DoMATEJE

Përbërësit e recetës 3 filxhanë çaji miell i bardhë 2 filxhanë çaji miell misri i verdhë 2 luge kafeje sode buke 2 luge kafeje kripë 3 filxhanë çaji qumësht 3 vezë te rrahura 1 filxhanë çaji gjalpë i shkrirë 250 gr djathë kaçkavall i grirë në rende 1 qepë e kuqe e prerë imët 2 speca jeshil të mëdhenj te prerë imët

Parapërgatitja dhe gatimi zgjasin afërsisht 2 orë Përbërësit e recetës 1 kofshë qengji mesatare Pak miell për pudrosje Kripë dhe piper 2 qepë të mëdha të prera në gjysme rrathësh të hollë 4 thelpinj hudhre të shtypura 80ml vaj ulliri 75 ml uthull balsamic 300 ml verë e kuqe 1 tufë basil jeshil i prerë imët 1 lugë gjelle oregano jeshiel e prerë imët 750 gr patate mesatare të qëruara dhe prera në 4 pjesë 500 ml lëng domatesh i trashë (Passata)

Mënyra e përgatitjes Në një enë të thellë përziejmë miellin e bardhë me miellin e misrit,soden e bukës dhe kripen. Në një enë tjetër përziejmë me lugë druri qumështin vezët dhe gjalpin. Përzierjen e parë e hedhim tek e dyta duke e përzier me lugë druri deri sa masa e brumit te jetë shumë e ngjitshme por jo si brumi normal por pak më I hollë.Perberesit e mbetur,djathin kaçkavall (ndajmë 100 gr për t’ia hedhur sipër bukës gjatë pjekjes),qepen,specin dhe i përziejmë me brumin ngadalë në mënyrë që djathi mos të shtypet. Në nje tepsi katrore te lyer me gjalpë hedhim brumin e nivelojmë duke e rrafshuar në sipërfaqe. Pastaj e vendosim në një qoshe te ngrohtë të kuzhinës që të fermentohet dhe të fryhet pak për 45 minuta. Sipër e spërkatim me djathin kaçkavall të mbetur pastaj e pjekim në furrë në temperaturë 180 gradëC për 35-40 minuta deri sa në sipërfaqe të krijohet një ngjyrë e kuqërremtë e theksuar.

Supë me qepë dhe erëza Përbërësit e recetës 50 gr gjalpë 50 ml vaj ulliri 1 tufë erëza të njoma (sage majdanoz) të prera imët 3 thelpinj hudhre të shtypura 3 qepë të kuqe mesatare të prera në gjysme rrathë të hollë 3 qepë të bardha mesatare të prera në gjysme rrathë te hollë

tjetër. Në yndyrën e mbetur kaverdisim qepen dhe kërpudhat për 3-4 minuta pastaj shtojmë roletë e përgatitura më sipër duke I shuar me verë të kuqe dhe në fund shtojmë lëngun e mishit e lëmë deri sa të valojnë. Mbulojmë tepsinë me letër alumini, futet në furrë në temperaturën 180 gradëC dhe lihet të gatuhet për afro 1 orë. Përgatisim koketat me purenë, e mësipërme, duke e ndarë në 20 topa të vegjël, u japim formën gjatësore si të tollumbave dhe pastaj i kalojmë një e nga një në vezët e rrahura dhe në thërrimet e bukës pastaj I rreshtojmë në një tabaka plastike .Nxehim vajin në fritezë në temperaturën 180 gradë C dhe I skuqim koketat deri sa të marrin ngjyrën e kuqërremtë. Heqim rolete nga furra dhe I presim diagonalisht në mënyre që të ju duket mbushja nga brenda , I vendosim kryq në mes të pjatës dhe anash hedhim gjellën dhe vendosim nga 3 kroketa anash, nqs dëshironi mund të zbukurohen në mes të çdo kroketi me nga një karote dhe kungull jeshile të pjekura në furre.

, I përziejmë dhe për 5 minuta të tjera pastaj I mbulojmë me kapak duke lenë një qoshe të tenxheres zbuluar , dhe I ziejmë për 50 minuta në zjarr të ngadaltë. Pas 30 minutash e kontrollojmë deri sa qepët dhe preshtë të janë zbutur dhe kanë marrë ngjyre te kuqërremët pastaj shtojmë lëngun dhe I lemë të zihen. Në fund shtojmë salcën ( Ëorcestershire sauce) dhe e servirim me bukën e mësipërme.

FilETo PulE TË MBuSHuRA ME DJATHË TË NJoMË MoCARElA Përbërësit e recetës 4 fileto gjokse pule 150 gr djathë i njomë mocarela i prerë në shirita të hollë 4 thela të holla mish vici i tymosur (ose sallam EHV) 3 lugë gjelle miell për pudrosje 2 vezë të rrahura 8 lugë gjelle thërrime buke të bluara imët 4 lugë gjelle vaj ulliri 40 gr gjalpë Kripë piper 1 Tufë gjethe të njoma borzilok

ana e majtë në të djathtë deri sa mbushja brenda te mos duket .Në 3 pjata të ndryshme hedhim miellin, vezët e rrahura dhe thërrimet e bukës.

Marrim rolete e mbushura dhe I kalojmë një e nga një në miell pastaj në vezë duke e njomur mirë në çdo anë pastaj në fund në thërrimet e bukës .Ne një tepsi të thellë të vendosur sipër zjarrit kaverdisim gjalpin dhe vajin deri sa të shkrihet gjalpi pastaj në mes vendosim roletë e pulës së mbushur dhe I skuqim nga 3 minuta në çdo anë deri sa të marrin ngjyrë te kuqërremtë pastaj piqen për 30 minuta në temperaturën 190 gradëC. Serviret duke e prerë diagonalisht dhe shoqërohet me sallatë ose perime të pjekura në furrë .

ByFTEK RolE i MBuSHuR DHE SERViRuR ME KRoKETA PATATESH Përbërësit e recetës 4 fileta bifteku nga 180 gr secila 4 fileta të holla Ham Parme(ose mish i tymosur ose sallam) 80 gr masted Francez(mustard) 1 qepë e madhe e prerë në gjysmë rrathë të hollë 100 gr tranguj turshi të vegjël të

Ne fillim qërojmë patatet , zihen për 25 deri 30 minuta. Pasi të jenë zier kullohen dhe lihen të ftohen pastaj shtojmë të verdhat e vezëve,gjalpin, kripen dhe piperin duke I shtypur deri sa të bëhen pure. Pastaj fillojmë pregaditjen e roleve të mbushura .Rrahim filetot e biftekut deri sa të hapen mirë dhe të mos dëmtohen, I marinojmë me krip dhe piper,pastaj I hapim sipër tavolinës ,lyhen sipër me mastedin Francez pastaj sipër mastedit renditim hamin e parmes. Në një enë kaverdisim qepët me vaj ulliri për 4-5 minuta pastaj shtojmë trangujt turshi brenda dhe vazhdojmë kaverdisjen dhe për 2-3 minuta të tjera , I lemë të ftohen pastaj I hedhim sipër hamit parma .Mbledhim rolet nga pjesa më e gjerë duke i rrotulluar deri në fund pastaj i lidhim me spangon e gatimit në 3 vende, në fund fiksohen me stikadenta dhëmbësh në mënyrë që mbushja të mos hapet gjatë gatimit.

Në një tepsi alumini të thellë kaverdisim vajin e misrit dhe gjalpin,hedhim rolete e mbushura dhe I skuqim në temperaturë të lartë për 3 -4 minuta në çdo anë deri sa të marrin ngjyrë te kuqërremtë të theksuar pastaj I heqim nga tepsia dhe i vendosim në një enë

Mënyra e pergaditjes Në fillim kriposim kofshën e qengjit me kripë dhe piper duke e shpuar me majën e thikës në muskujt masive dhe duke ja future kripen në thellësi me majat e gishtrinjëve dhe e lyejmë me miell .Në një tepsi të trashë dhe të thellë alumini e nxehim vajin në temperaturë të lartë pastaj skuqim kofshën e qengjit në të gjitha anët deri sa të marrë ngjyrë të kuqërremtë pastaj hiqet dhe vendoset në një enë tjetër. Në yndyrën e mbetur skuqim qepët dhe hudhrat për 4-5 minuta pastaj vendosim kofshën e qengjit dhe sipër e spërkatim me uthullën balsam dhe pas 3-4 minutash hedhim vëren e kuqe dhe oreganon pastaj e mbulojmë me letër alumini dhe piqet në furrë për afro 1 orë në temperaturë 200 gradeC ,pastaj shtohen patatet dhe lihet në furrë edhe 1 orë tjetër. Në fund pregadisim salcën e domates .Në një tenxhere të thellë ziejmë lëngun e domateve passata për 30 minuta bashkë me basilin dhe oreganon ,në fund shtojmë edhe 150 ml lëng nga gjella e mësipërme ne tepsi, e shtypim mirë dhe e kullojmë në një sitë të imët metalike. Nxjerrim tavën nga furra dhe e presim kofshën

London May 2009 në 6 racione dhe serviret me patatet dhe salcën e domates ,zbukurohet me majdanoz jeshil të prerë imët.

KRAP i KuQ ME PoRTAKAllE DHE BASil Përbërësit e recetës 4 krape të kuq mesatar të pastruar mirë 4 luge gjelle vaj ulliri Mbushja 1 tufë gjethe jeshile basil aromatik 4 thelbinj hudhre të shtypura 4 luge gjelle kikirika të vegjël të qëruar(pine kernels) 4 luge gjelle djathë parmezan lëkura e gërvishtur e 1 portokalli të madh 100 ml vaj ulliri 125 gr thërrime buke të bluara imët Mënyra e përgatitjes Në fillim përgatitim mbushjen, hedhim në mikserin ushqimor(në mungesë të mikserit ushqimorë, të terë përbërësit e recetës I presim imët shumë imët) sipas radhes duke filluar me basilin, hudhren, kikirikat,djathin parmezan, lëkurën e portakallit, vajin, thërrimet e bukes të cilat i bluajmë për 3 -4 minuta deri sa të bëhet një brumë I trashë .Peshqit priten nga të dya anët jo shumë në thellësi nga 3 prerje diagonale ,I marinojmë me kripë dhe piper brenda dhe jashtë,mbushjen e gatshme e futim në kavitetin e çdo krapi duke e shtypur dhe ngjeshur mirë në brendësi dhe pastaj me kunjat e dhëmbëve I qepim nga të dy anët duke e mbajtur mbushjen brenda. Në një tepi të kromuar vendosim peshqit të larguar nga njëri tjetri , I spërkatim me vaj ulliri pastaj I pjekim në furrë për 25 minuta ndoshta dhe më tepër në vartësi të madhësisë së peshkut në temperaturë 200 gradëC. Nxjerrim peshkun nga furra dhe e servirim me sallatë apo zarzavate të stinës dhe me një flegër limon anash apo dhe me perime të furrës apo pure patatesh. Ëmbëlsirë me portokall dhe miell

misri Përbërësit e recetës Shtresa e karamelit të portokallit ½ filxhan çaji sheqer 30 ml ujë 30 gr gjalpë pa krip 2 portokalle të mëdhenj mbushja (pandespanja) 200 gr gjalpë pa krip 1 filxhan caji sheqer 3 vezë të mëdha 2 luge kafeje esencë lulesh portokalli (në mungesë trëndafili) ½ filxhan çaji miell i bardhë për ëmbëlsira 1 filxhan çaji miell misri 2 filxhanë çaji bajame të qëruara dhe të bluara imët 1 luge kafeje sode buke ½ luge kafeje krip

shkrihet plotësisht dhe ketë masë menjëherë e hedhim të ngrohtë brenda në tepsinë e përgaditur më par dhe e tundim tepsinë poshtë dhe lartë në mënyrë që karameli I shkrirë të shpërndahet uniforme në fund përgjatë gjithë fundit të tepsisë dhe kjo mase karameli të shpërndahet me trashësi të njëjtë. Pregadisim shtresën e dytë me portokalle të freskët, gërvishtim lëkuren e 3 portokalleve dhe e lemë mënjanë , pastaj I qërojmë portokallet me një thikë te mprehte , I ndajmë thelat duke ju hequr farat dhe prerë

Për shtresën shkëlqyese (glaze) ¼ e filxhanit marmelate portokalli 1 lugë çaji ujë Mënyra e përgatitjes Për fillim bëjmë gati një tepsi të rrumbullakët dhe të thellë me diametër 22 cm të lyer me gjalpë dhe e veshur me letër yndyrore kuzhine(baking parchment ) me masë sa perimetri I tepsisë në pjesën e brendshme. Vendosim në zjarr shumë të ngadaltë një tenxhere mesatare brenda së cilës hedhim përbërësit për karamelin,sheqerin,ujin duke I përzier here pas here deri sa të marrin ngjyrën e arit. Heqim karamelin nga zjarri dhe menjëherë ja shtojmë gjalpin dhe e tundim nga bishti I tenxheres masën brenda deri sa gjalpi të

tokallit apo trëndafilit, të gervishuren e lëkurave të portokallit .Në këtë përzierje shtojmë të dy llojet e miellit sodën e bukës kripen bajamet e bluara imët , I përziejmë mirë deri sa masa të jetë brumë I holle dhe I kombinuar mirë me masën tjetër . Shtojmë brumin e mbushjes sipër flegrave të portokallit dhe e nivelojmë mire në sipërfaqe pastaj tepsinë e fusim në furrë dhe e pjekim për 1-1 orë e një çerek apo më tepër në temperature 180 grade .Në fund të pjekjes e provojmë me gjilpërë duke e shpuar në mes deri në fund dhe kur gjilpëra të dalë jashtë e pastër ëmbëlsira është gati. Heqim ëmbelsirën nga furra dhe e lëmë të ftohet 1 orë pastaj e zhvendosim me kujdes nga tepsia pa e dëmtuar dhe e vendosim në pjatën e servirjes.

Përgatitim shtresën për lyerje glaze,ngrohim në një tenxhere të vogël marmelatën e portokallit me ujin duke e përzier mire deri sa marmulata të shkrihet plotësisht dhe të bëhet një mas e holle,ngjyejmë furçën e pastiçerisë në këtë mas dhe e lyejmë embelsiren sipër dhe anash deri sa të shkëlqejnë .Serviret I ngrohtë. ËMBËlSiRË E FToHTE ME DJATHË

lëkuren në mes të çdo thele dhe pastaj të kemi vetëm mishin e flegrave të portokalleve pasi lëkura ja humbet shijen. Rreshtojmë flegrat e portokallit në tepsi sipër shtresës së karamelit në formën e diellit duke filluar nga qendra. Përgatisim pandespanjen,në një enë të thellë përziejmë gjalpin me sheqerin , I rrahim deri sa të behet gjalpi krem ,rrahim vezët dhe I hedhim në këtë krem pastaj I përziejmë me telin e kuzhinës ,shtojmë esencën e por-

Përbërësit e recetës 10 biskota të bluara 75 gr gjalpë 200 gr djathë i butë krem pa krip (filadelfia) 425 ml krem qumështi i trashë i rrahur 2 luge çaji vezë industriale pudër 60 ml ujë 100 gr sheqer 3 luge çaji xhelatinë e kokrrizuar 2 luge çaji ujë 3 luge çaji sode buke mikse (arroëroot) 200 gr luleshtrydhe

35

3 pjeshka 3 kivi 150 ml lëng rrushi i kuq 100 gr çokollate Mënyra e përgatitjes Bluajmë biskotat në mikserin ushqimorë ose I shtypim me shishe në një napë të pastër. Shkrijmë gjalpin pastaj në një enë të thellë njomim biskotat e bluara me gjalpin duke I përzier mirë.

Në tepsinë posaçërisht për ëmbëlsira me fund të lëvizshëm me diametër 20 cm shtrojmë dhe sheshojmë në fundin e saje masën e biskotave të njomura duke I niveluare drejtë. Në një enë perzirëse të thelle hedhim djathin e bute dhe e përziejmë deri sa të bëhet masë kremi pastaj shtojmë kremin e trashë të qumështit duke e vazhduar perzierjen deri sa masa të behet krem homogjen. Në një enë të dytë përzierëse bashkojmë ujin me vezën industriale dhe I rrahim me mikserin elektrik të dorës dhe duke ju a shtuar sheqerin nga 25 gram në çdo 2 minuta deri sa të bëhet shkumë e trashe,ose deri sa nëse enën me përzierjen e kthejmë permbys dhe masa qëndron nuk bie poshtë. Përzierjen e enës së dytë e bashkojmë me djathin dhe kremin e trashë në enën e parë. Në një gotë shkrijmë xhelatinën duke përzier kokrrizat me ujin e vaket deri sa lëngut të trashet .Xhelatinën e shkrirë në ujë e bashkojmë me mbushjen e djathit kremit dhe vezëve të rrahura duke e përzier mirë dhe këtë mas të trashë e hedhim brenda në tepsi sipër shtresës së biskotave dhe e fusime në frigorifer dhe e përgatisim dekorimin me fruta të freskët. Presim në thela të holla luleshtrydhet dhe pjeshkat në madhësi të barabarta çdo thele dhe pasi ëmbëlsira është ftohur rrjeshtojmë në qendër luleshtrydhet dhe në rrjeshtin e dytë pjeshkat ose një rrjesht luleshtrydhe dhe një rrjesht pjeshka. Lëngun e rrushit e tundim mirë me sodën mikse arroëroot dhe pasi trashet lëngun e hedhim sipër frutave me kujdes qe të mos derdhet anash e kthejmë prape në frigorifer dhe e lëmë të ftohet dhe pastaj e grijmë çokollatën në rende dhe e spërkatim para servirjes dhe kjo ëmbëlsirë shërbehet me salce të trash frutash cullis dhe me fruta të freskët të

Albaiancontacts 2009

Albanian Yellow Pages in the UK Rezervo vendin tënd albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

London May 2009

PËRgATiTi: PRANVERA SMiTH

I

shte në kulmin e famës kur vendosi të tërhiqej për të provuar një jetë tjetër, sipas saj “atë të vërtetën”.

Largohet nga Top Albania Radio pasi fiton të drejtën për të studiuar në Amerikë. Atje përballet me një botë të huaj dhe me plot sfida që e vunë në prova të mëdha përshtatjeje. Kjo përvojë gjithsesi tregon se ka qenë një shkollë e mirë për të; e ka rritur dhe maturuar, e ka bërë më të ndjeshme.

Tani që nuk i duket më vetja çupëlinë (pavarësisht pamjes së saj brishtë) mendon se është hedhur në një stad tjetër. Në këtë intervistë na rrëfen fare çlirët se ka ardhur momenti që të vendosë për krijimin e familjes. Ajo nuk është e pasionuar vetëm pas artit por edhe pas fëmijëve gjithashtu. Pohon se është në pritje të një ndryshimi, sepse e ndjen nevojën për të ndryshuar. E gjendur shpesh në çaste “vetmie” tani më shumë se asnjëherë mendon se i duhet një partner që ta ketë në krah, të ndajë me të çastet e gëzimit dhe mërzisë, të jetë me të në ditë të mirë dhe të keqe. Ajo beson se jeta është kompensim dhe është gati të krijojë familjen e saj që të ndihet më e realizuar në udhën që ka nisur.

Tani në këtë stad, si është jeta jote?

A je natyrë që e shijon jetën?

-Patjetër. Bëj një jetë shumë gjallë dhe të mbushur me aktivitete, me një pavarësi që gjithsesi më shijon, me rregullat që i kam vënë vetes. Por prapë, sidomos kur vjen fundjava e ndiej vetminë dhe nevojën për të ndarë jetën time me dikë.

Megjithatë kjo nuk do të thotë se ai nuk ekziston diku dhe në një moment të bukur mund ta takosh dhe të mos e trembësh?

Sigurisht, kam shpresë akoma. Uroj te dale një dite nga aty ku është fshehur.

Si duhet të jetë partneri që ti kërkon?

-Të më pëlqejë...të klikoj mendërisht me të, të kemi shkëmbime të forta mendimesh, të jetë shumë i zgjuar, pra.

Të jetë i edukuar, i arsimuar, pse jo dhe pak i pashëm. Të jetë njeri ambicioz dhe të çajë në jetë. Pra, të ketë arsim dhe ambicie që të mund t’i bëjë ballë jetës. Nuk ka shumë rëndësi për mua të jetë i pasur. Ajo që i përmbledh të gjitha këto është: Një djalë që të më bëjë të ndihem krenare kur të dal përkrah tij.

Ruan marrëdhënie të mira me familjen?

-Po, sigurisht. Sidomos që mbas kthimit tim nga Amerika marrëdhëniet tona janë dimensionuar shumë.

Largësia duket sikur i sheshon edhe konfliktet apo kontradiktat e vogla që mund të kenë dalë në sipërfaqe gjatë adoleshencës. Në këtë aspekt duket se më ka shërbyer mirë qëndrimi në Amerikë.

Për çfarë të ka shërbyer tjetër përvoja e qëndrimi prej disa vitesh në Amerikë?

-Kur jam përballur me jetën atje kam qenë 24 vjeçe. Jo shumë e vogël, por as dhe aq e pjekur sa për t’i bërë ballë një realiteti të huaj për mua. Ka qenë një iniciativë që fillimisht ngjau si pak e çuditshme, sepse nuk njihja asnjeri, nuk isha mësuar me largime të gjata

36

GERTA HETA - NË PRITJE TË "PRINCIT TË KALTËR" Në Amerikë ndihesha peshk i vogël në një akuarium shumë të madh dhe atje nuk mund të presësh që të bëhesh peshk i madh... nga shtëpia por fakti i një ndryshimi,i studimeve për regji televizive më nxiti aq shumë sa të lija pas gjithë çfarë kisha ndërtuar këndej.

Ti vendose të largoheshe pikërisht kur ishe në kulmin karrierës tënde në Top Albania?

-Pikërisht. Ai ka qenë vërtetë kulmi: aq shumë fansa, letra që vinin pa fund në redaksi, me urime dhe përgëzime nga më të ndryshmet, dhe unë vendosa t’i lë pas krahëve për të provuar një jetë më të vërtetë.

Je penduar ndonjëherë që ike nga Top Albania Radio?

-Jo. Nuk jam bërë asnjëherë pishman.

Ka shumë që më thonë “Po të mos e kishe lënë Top Albanian” do të ishe ti figura kryesore e Top Channel, por unë nuk kam absolutisht asnjë pendesë për zgjedhjen time. Ndihem shumë mirë me çfarë kam arritur.

Nuk bërë përpjekje për t’u rikthyer te Top Albania pas kthimit tënd nga Amerika?

-Jo, nuk bëhej. Kishin ndryshuar shumë gjëra. Ishin zënë vendet. Kështu u riktheva prapë në Amerikë ku fitova mundësinë për të punuar në një radio lokale. Më pas kur isha kthyer thjesht me pushime më erdhi një ofertë nga “News 24” që më vuri sërish para një vendimi. Zgjodha të rikthehem përfundimisht, lashë punën në radio atje dhe fillova të investoj sërish në karrierën time këtu. Pra, çdo gjë erdhi natyrshëm.

Sërish një vendim jo i lehtë. Të lësh një jetë në Amerikë ku ke fituar edhe një punë brenda profesionit tënd dhe të kthehesh për t’ia filluar nga e para?

-Absolutisht mendoj se kam bërë zgjedhjet e mia më të mira. Në të dyja rastet mendoj se kam bërë atë që duhej.

Në Amerikë e ndjeja shumë vetminë.

Jeta filloi të më bëhej shumë monotone pasi atje nuk ka jetë sociale si këtu.

Ndaj dhe u josha nga kthimi. Atje ndihesha peshk i vogël në një akuarium shumë të madh, dhe atje nuk mund të presësh që të bëhesh peshk i madh... Çfarë të mungonte më shumë gjatë kohës që ishe atje? Fama ndoshta?

-Jo vetëm fama. Më mungonte familja, shoqëria, daljet me miqtë, jeta sociale.

Ndjeja mall dhe e ndieja se duhej të kthehesha sepse më kishte mbetur koka pas. Për më tepër oferta për një punë në televizion ishte një mundësi që unë e dëshiroja ndaj dhe rikthimi im erdhi shumë i butë.

Aktualisht je duke u marrë ne “Netët e Klipit”. Si është gerta kur punon në grup?

-Kur punoj në grup nuk e njoh formën urdhërore. Punoj me shumë entuziazëm. Kështu më ka ndodhur edhe kur drejtoja “Kafazin e Artë”. Unë nuk di të ngre zërin, jam natyrë bashkëpunuese dhe shumë miqësore edhe në postin e drejtuesit. Me sa duket ndaj më duan edhe njerëzit, sepse jam e thjeshtë.

Kështu ke qenë gjithnjë?

-Deri diku po. Por besoj se edhe jeta në Amerikë më ka bërë mirë në këtë drejtim.

Në përgjithësi jam natyrë e qetë, jam në harmoni me veten.

Ku ke qenë e

dashuruar për herë të fundit?

Si është gerta kur bie në dashuri?

-Ndoshta në Amerikë...

Sa zgjati?

...Kjo është diçka personale. Hmmm jam shumë e zjarrtë. Jap shume ne një lidhje te cilën e dua. Tani kam filluar ta kuptoj këtë. Jam edhe xheloze, pavarësisht se nuk e shpreh, prirem të jem posesive. Por jam për marrëdhëniet ku secili të ndihet i barabartë.

Kjo duket pak e vështirë, ndaj dhe ndoshta jam vetëm sot. Nuk kam bërë dot kompromise.

-Afërsisht 2 vjet.

Pati ndonjë arsye që përfundoi?

-Jo, thjesht mbaroi aty. Unë nuk besoj se mund të zgjasë më shumë dashuria.

Megjithatë ti kërkon që të gjesh një partner që të lidhësh një jetë të gjatë me të?

-Po, sepse janë gjëra të tjera që e mbajnë dashurinë më pas. Është vlerësimi për partnerin, admirimi për të... Nëse ka vlerësim dhe admirim në mes lidhja sërish mund të vazhdojë normal. Ajo ndërron vetëm formatimin. Mund ta duash fort partnerin edhe pa e dashuruar.

Po thua se mund të vazhdojë edhe pa dashuri?

-Siç e thashë me lart,me admirim e respekt ajo merr një tjetër forme. Mund të bjerë thjesht ritmi i pasionit apo emocioneve, por mund të mbetet dëshira për të ndenjur me njëri-tjetrin dhe ndarë kohë të bukur sëbashku, sepse rrënja mbetet e njëjtë;dashuri, megjithëse e një forme tjetër.

Të duhet kohë e gjatë për ta kuptuar se cili mund të jetë njeriu i duhur për ty?

-Jo nuk më duhet kohë. Me dy kafe mund ta kuptoj nëse është djali te cilin do kisha interes te vazhdoja ta takoja e ta njihja me shume, ose jo.

Mendon se është e rëndësishme për një artist që të jetë i dashuruar në mënyrë që të jetë më i frymëzuar?

-Shumë e vërtetë. Kjo do të ishte më idealja. Megjithatë nuk e kushtëzoj artin nga kjo, sepse brenda meje gjej forma të ndryshme të dashurisë. E ndiej këtë kur bëj diçka për tjetrin, qoftë duke ndihmuar një lypsar. Mjaft qe shpirtin t'a ketë pushtuar dashuria(le te jete ajo e formave te ndryshme) dhe frymëzimi vjen.

London May 2009

Albanian Yellow Pages in the UK 2009 *A keni ndonjë shërbim që mund të ofrosh për komunitetin shqiptar në Britaninë e Madhe? *A dëshironi që mesazhi juaj të shkojë në çdo familje shqiptare dhe shqiptaro-britanike? *A është e vështirë të neglizhosh rreth 100 000 konsumatorë?

KoNtaKtoNi sa më Parë që të reZerVoNi VeNDiN tuaj the albanian Newspaper 122 White Hart lane london N17 8HP www.thealbanian.co.uk tel/fax:02082169527 mob:07947177160 info@thealbanian.info

ËSHTË NJË MUNDËSI QË JEPET VETËM NJË HERË NË VIT.

37

London May 2009

on Albanian History The territories of present –day Albania have been inhabited as early back as 100.000 years ago. It was at the turn of the third millennium BC that an Indo - European population settled there. As the result of the mixture, a population incorporating the unique cultural and linguistic characteristics of the whole Balkan Peninsula (pellazgs) was created.

Based on this ancient population, the Illyrian people developed through the second millennium and the first century B.C. After its fall in the year 30 B.C. Illyria came under the control of Roman Empire . With the division of the Roman Empire ( 395 A.D), Illyria became a part of the Byzantine Empire.

The country has suffered continuous invasions over the last 1000 years and by the end of the 14th century Albania was occupied by the Ottoman Empire. The subsequent efforts and insurrections for independence eventually brought about the proclamation of the independence of Albania in 1912. After 1912 till the end of the First World War , the country was attacked by neighboring countries. After eleven years of monarchy the country was occupied

by Mussolini forces in 1939, putting the end of monarchy. In 1943 the armies of Hitler occupies the country.

The resistance against foreign invasion was known as the Anti – Fascist National Liberation front. The Communist party took power in November 1944, when the foreign armies were expelled. Shortly thereafter, a totalitarian regime was established under the communist leader Enver Hoxha. For about 50 years, the regime applied the policy of self-isolation, leaving the country in great economic poverty when it finally emerged from isolation in 1991.

The principle of self-reliance applied by the Communist regime prohibited foreign loans, credits and investment. From 1991 until 1997 The Democratic Party lead the country. After the unrests of 1997 due to the failure of pyramidal schemes the Socialist Party with its coalition was in power until 2005. After the last elections on 3 July 2005 The Democratic Party with its coalition is turn back in power. Albanian policy intends to integrate the country into European Community and the Alliance of NATO forces.

38

London May 2009

39

2009's backpacking secret is ...... Albania With empty beaches and bargain prices, its Adriatic coast could be the ultimate traveller destination, writes Matt Carroll A paraglider flies over the beach of Vlore, Albania.

A

sk someone to give you their list of "paradise" destinations and Albania is probably one of the least likely places to crop up. But as I drop my bags, kick off my flipflops and dive into a turquoise sea, the "P" word is the only way to describe what I'm seeing.

Bobbing about on my back, I strain my eyes right and left in a bid to spot another human being, but all I can see is smooth white sand stretching away in both directions for about three miles.

Mountains rise up just behind the beach, huddling together to increase my privacy. And as if that's not utopian enough, I've even got my own "private" beach bar, where resident mixologist Bledi rustles up mojitos for ÂŁ3 a pop.

In Albania, this counts as expensive. No wonder increasing numbers of backpackers are making their way over here. According to student travel specialist STA Travel, there has been a huge rise in demand for trips to the country, which was once regarded as Europe's poor relation.

"We have noticed a massive increase in the number of gap-year travellers and backpackers wanting to try Albania," says STA's Ian Swain.

When I went backpacking, in the late 90s, it was all about Thailand, with its talcum-powder sand, beach huts and low-key bars. But getting there required an endurance test of 15 hours in economy class, not to men-

tion a sizable dent in the student loan.

My trip to Drymades Beach involved only a threehour flight. All right, I then had to spend a few more hours on the bus that weaves its way along the rocky mountain roads that lead south from Tirana, the capital city. But that just meant I had the opportunity to hop off en route and explore some of the country's coastal nooks and crannies.

The Albanian Riviera stretches nearly 300 miles from Vlore down to Butrint, forming one of the last stretches of unspoilt shoreline in Europe.

Around almost every corner there's a strip of empty sand that has managed to escape invasion by the package holiday hordes.

Heading out of Tirana for the coast, one of the first places I stopped at was Orikumi, home to the ruins of an ancient village dating back to 600BC. In other countries it would all be roped off, with overpriced tickets and T-shirts on sale. Here, however, I could wander at will around the remains, crunching along a path strewn with bits of old Roman pottery. I felt like a pasty-faced Indiana Jones stumbling across a lost city. While a large proportion of Orikum (as the village was originally called) is buried under the nearby estuary, the amphitheatre, market stalls and sacrificial altar are still largely intact.

From here, my route continued up into the Cika Mountains, where the smell of pine trees and hot earth wafted in through the open windows of the bus, fuelling my desire to find a beach and cool off as soon as possible.

I didn't have to wait much longer.

After winding up through the Llogara Pass, at 1,100m (3,609ft), the road began to weave its way down to the coast and I got my first glimpse of what the backpackers are getting so excited about. The edge of Albania stretched out into the distance, bordered the whole way along by a ribbon of white sand. The only symptoms of human "civilisation" were the domes of the machine gun bunkers scattered every few hundred metres along the shore - leftovers from the country's paranoid dictator Enver Hoxha, who died in 1985.

Reaching the coast, we turned off the tiny "main" road and headed down to Palassa Beach, bouncing down a track that would break the average rental car. I wasn't about to complain about having my teeth shaken loose over the potholes, though; the lack of tarmac is the main reason why the region has yet to be gripped by the tentacles of mass tourism.

The reward for those prepared to put in the effort is a three-mile stretch of beach to call your own. The only sound here is the hypnotic rattle of pebbles being raked over the shoreline. In 48BC, Julius Caesar landed here from Rome, on his way to battle Pompey at Pharsalus in northern Greece; I've a hunch it hasn't changed much since. As with most of the beaches I came across, there's nothing (and no one) stopping

you from simply plonking a tent up and spending a few nights here.

Do that, though, and you're in danger of missing out on Bledi's freshly made mojitos. Drymades is the next beach along, and it's here that pebbles are replaced by smooth sand and a mellow soundtrack of Cafe del Marstyle tunes.

After emerging from my spontaneous dip I finally bump into another visitor.

Edward is an Albanian artist looking for inspiration. "I love it here," he tells me, as we wait for Bledi to mix mojito number three. "You should see it first thing in the morning, when the sun comes up. It'll blow your mind."

It wasn't just the beach bar lifestyle that brought back memories of backpacking in Thailand; the accommodation was similar, too. Tucked away in the woods behind the beach are a bunch of wooden, one-bedroom huts, with kitchens and shower rooms.

They are basic but comfortable - especially when you're spending most of your time catching rays on the beach.

If you do find yourself craving some civilisation (ancient or modern), you'll find it just a couple of hours' drive away, in Saranda. When the sun goes down, you can see the lights of Corfu twinkling across the water like tiny glow-worms in the distance.

A few days after dragging myself away from Drymades, I sit sipping the froth off a cappuccino while fishermen putter about in the little harbour, their boats chock-full of freshly caught fish. I could happily spend the day here, watching the world go by,

but this is merely a pause on the way to Butrint.

The ruins of this city form an architectural index of ancient history, with Greek, Roman and Venetian remains all contained on one tiny island. Located half-an-hour's drive south of Saranda, on the edge of a beautiful blue lagoon, it was a thriving port for more than a thousand years and is now a Unesco world heritage site.

Starting at sea level I amble along avenues of shady trees, working my way up through time until I reach the island's highest point. The route takes me past an ancient Roman bathhouse and Christian baptistry, before leading me up steps worn smooth by centuries of shuffling feet to the magnificent Venetian castle. In the 15th century this would have provided an important early peek at hostile visitors; now it's ideal for spotting sea eagles circling over the electric-blue water.

Albania is not all old ruins and rudimentary beach huts, though.

Making my way back north towards Tirana, I spend the final few nights at a boutique hotel, Rapo's, in the village of Himara.

This is the first glimpse I get of Albania's potential future - one with Wi-Fi, swanky dark wood sunbeds and poolside waiter service. While it's all very nice, I can't resist sneaking off down a nearby track to find yet another deserted beach. Developers must be itching to get their hands on this place but, for now, the backpackers have it to themselves.

Albanian Yellow Pages in the UK 2009 *A keni ndonjë shërbim që mund të ofrosh për komunitetin shqiptar në Britaninë e Madhe? *A dëshironi që mesazhi juaj të shkojë në çdo familje shqiptare dhe shqiptaro-britanike? *A është e vështirë të neglizhosh rreth 100 000 konsumatorë?

KoNtaKtoNi sa më Parë që të reZerVoNi VeNDiN tuaj the albanian Newspaper 122 White Hart lane london N17 8HP www.thealbanian.co.uk tel/fax:02082169527 mob:07947177160 info@thealbanian.info

ËSHTË NJË MUNDËSI QË JEPET VETËM NJË HERË NË VIT.