The Albanian December 2009 New Years issue

Kemi nisur përgatitjet për numrin

special të Vitit të Ri 2010 Gazeta do të printohet përpara

me më shumë se 100 faqe

Krishtlindjeve

NR.5/12 www.thealbanian.co.uk info@thealbanian.info

Tel: 02082169527

LONDON

1 DHJETOR

20 000 kopje

“EasyJet” në dhjetor drejt Kosovës KOSOVA RAST KRYEKËPUT SUI GENERIS Nga Fatmir Sejdiu

THE GUARDIAN: Miresevini në Shqipëri

faqe 9

faqe 8

Ministri britanik për Evropë mirëpret organizimin e Forumit për faqe 10 Investime në Kosovë

Okupimi i tokave shqiptare nga Mali i Zi Nga Daut Dauti

faqe 17

SPECIALE MBI AKTIVITETET E SHQIPTAREVE NË MBRETËRINË E BASHKUAR ME RASTIN E DITËS SË FLAMURIT

7 VJET “SHPRESË” NË PARLAMENTIN BRITANIK

Kemi nisur përgatitjet për numrin special të Vitit të Ri 2010 Gazeta do të printohet përpara Krishtlindjeve me më shumë se

100 faqe 20 000 kopje

Ftohen të gjithë shërbimet shqiptare në MB të rezer vojnë vendin e t yre në këtë numër special.

Mos humbisni mundësinë më fantastike për të përçuar mesazhin tuaj w w w. t h e a l b a n i a n . c o . u k i n f o @ t h e a l b a n i a n . i n f o

Te l : 0 2 0 8 2 1 6 9 5 2 7

Marketing

1 DHJETOR

FAQE 2

Ndihmojmë të caktoni vetë fatin tuaj! Japim shërbimin më të mirë dhe më cilësor!

Ofron mundesi Arsimimi ne Mbreteri e Bashkuar, Shtetet e Bashkuara, Kanada, Europe –France, Gjermani, Spanje, Malte, Svicer, etj, Australi dhe Zelande e Re > Kurse Profesionale dhe Akademike >Studime Gjuhe (Anglisht, Gjermanisht, Frengjisht, Spanjisht) >Vizita Studimore, Kurse Verore, aktivitete sportive etj ne MB etj. >Te gjithe moshat dhe nivelet arsimore Ne bashkepunim me Kolegjet dhe Universitetet me prestigjoze dhe me te njohur ne Mbreterine e Bashkuar dhe ne vendet e tjere, ne u japim mundesine të ndërtoni nje te ardhme të ndritur.

Arsimi është celësi, dhe ne ju mundësojme të merrni arsimin më cilësor!

A dëshironi të realizoni ëndërrën tuaj për të studiuar Britanine e Madhe? Dëshironi të fitoni përvojë të papërsëritshme?

A dëshironi të realizoni ëndërrën e fëmijëve tuaj për të patur një diplomë të universiteteve më prestigjoze Britanike? A dëshironi të bëni investimin më të mencur në drejtim të arsimimit?

Korbi Education në bashkëpunim me universitetet më njohura Britanike dhe mund të realizojmë ëndërrën tuaj.

Ne ju ofrojmë mundësitë dhe u japim zgjidhjen.

Ju bëni zgjedhjen! Suksesi ynë është i provuar!

A jeni ose a njihni dikë që do të aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI? Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën në Mbretërinë e Bashkuar, si dhe të provoni që aftësitë në të folur dhe dëgjim janë adekuate për jetën e përditshme.

Westa ofron kurse të kombinuara trajnimi për gjuhen angleze (ESOL) dhe Citizenship Clases & Exams

FINSBURY PARK London North Acedemy Andover Community Centre Andover Estate London N7 7RY

Per me shume informacione ju lutem na kontaktoni

Tel: 0207 2721130 Mob 07944367779

Na kontaktoni në çdo moment.

Tiranë: Rruga Mine Peza, 82, pranë Hotel Tafaj

Tel +355 4 22 62 669, Cel: 067 20 77 888, 067 20 77 885 Londër: 0771 77 90 601 Email: student@kovanigroup.com, admin@kovanigroup.com Website: www.kovanigroup.com

AKTUALITET

DREJTOR: PETRIT KUÇANA Kryeredaktor: BASHKIM METALIA

NGA BASHKIM METALIA uaji Nëntor për shqiptarët kudo janë është një momentet më festive dhe më domethënëse.

Si asnjëherë tjetër ata mblidhen, festojnë dhe gëzojnë festën e Flamurit duke shprehur ndjenjën e krenarisë kombëtare. Pavarësia e Shqipërisë erdhi si rezultat i përpjekjeve mbarëkombëtare , paçka se territoret etnike shqiptare u ndanë , copëtuan si mos më keq, nga klika dhe çarqe që u munduan për ta gjunjëzuar qenësinë dhe integritetin tonë kombëtar . Nëntori i 97-të, kudo ku ka shqiptarë, festohet dhe gëzohet. Si një nga momentet më kulmore dhe prirës i një ëndrre të shumëpritur, është vënë nën moton kombëtare si lajmës i sovranitetit dhe prosperitetit. Vlora e 28 Nëntorit të 1912 u përjetësua dhe u skalit në fatet

M

1 DHJETOR

REDAKSIA Akil Koci, Daut Dauti, Brixhilda Ndini, Pranvera Smith, Blerim Ciroka, Emanuel Bajra, Majlind Goge, Naim Hasani, Brunilda Sejati,

Kuq e zi e kombit si një udhërrëfyese zhvillimeve historike.

Luftërat dhe peripecitë historike e transformuan rrjedhën e ngjarjeve deri sa erdhi dhe momenti i shumëpritur; sepse tanimë kufijtë etnik sikurse kanë marrë udhë dhe po ripërtërihen. Kosova e sfidoj kohën dhe bashkë me të edhe regjimin e egër sllavo-nazist. Kosova u shpall e pavarur! Ky moment i cili “freskoi”, njëkohësisht dhe tërboi turbulencat historikë , me plot gojën mund të themi se Kosova është një fakt i kryer: sovrane dhe e pavarur. Dita e Flamurit ka një arsye më shumë të mbahet dhe festohet ashtu siç e meriton; duke

dëshmuar me krenari dhe bindje se ngjyrat e tij nuk tjetërsohen si do që të jenë situatat. Diaspora zhvilloi aktivitete të llojeve të ndryshme në përkujtim të pavarësisë së Shqipërisë , tashmë e njohur si Dita e Flamurit Kuq e Zi. Në Britaninë e Madhe u festua Dita e Flamurit në vende të ndryshme ku ka shqiptarë të përqendruar më shumë kryesisht në Londër dhe Birmingham. Në fakt tradita e festimit të ditës së Flamurit është në sinkron individual dhe kolektiv , por që ka një veçori , për fat të keq me një parcelizim dhe ndarje selektive. Komuniteti shqiptarë dhe kategoritë e

Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën në Mbretërinë e Bashkuar SETP ofron kurse intensive për 4 ditore. mesuesit me eksperience perdorin gjuhen qarte dhe thjeshte duke ju garanuar kalimin e testit

Flori Slatina, Kastriot Dervishi, Enkeleid Omi, Jeni Myftari, Agim Shabani, Anila Hoxha, Shefit Domi, Ilir Thaçi, Web-design Shefdomi.com www.thealbanian.co.uk albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

ndryshme që e përbëjnë akoma janë në largësinë e duhur për të qenë të koordinuar që raste të tilla të jenë gjithëpërfshirëse dhe pa tendenca.

Konkretizimi i kësaj shpjegohet me faktet se individë fizikë dhe juridikë që merren me organizimin dhe shërbimin e komunitetit ngelet akoma e infektuar nga smira dhe afera të përfitimeve ; duke shfrytëzuar raste të tilla për të treguar butaforizmin dhe mungesën e një komunikimi intelektual profe-

A jeni ose a njihni dikë që do të aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI?

FAQE 3

sional.

Pa qenë aspak kundër asaj që festat kombëtare të zhvillohen (siç është festa e Flamurit) në kohë dhe vende të ndryshme, ndaras , për shqiptarët ku banojnë dhe jetojnë këtu në Britani, më shqetëson fakti se festohet jo se duhet festuar për të festuar (kjo nuk është përgjithësuese), por se duhet festuar për të fituar, festohet për fasade , për qëllime egoiste , festohet për të sfiduar... >>>Vijon ne faqe 4

AKTUALITET

1 DHJETOR

FAQE 4

Kosova - model për ndërtuesit e shteti

banian Union” këngëtari i talentuar Atdhe Berisha, që i shtuan ngjyrat kuq e zi kësaj feste. Ishin po këtë fëmijë që e theksuan me të madhe moton : “ Jam krenar që jam Shqiptar”.

Ishin kostumet e tyre kombëtare dhe interpretimi i valleve karakteristike shqiptare të “New born Kosova Club” nën drejtimin e zonjës së palodhur dhe aktivisten e shquar të komunitetit Burbuqe Pacarada dhe nën koreografinë e të talentuarës Sevime Gashi, që i dha atmosferë të zjarrtë skenës.

Në të njëjtën kohë interpretimet e valleve, këngëve dhe recitimeve të grupit të fëmijëve të shoqatës së re shqiptare në Mb “Mother Teresa Albanian Union” që drejtohet nga znj Zammira Ruspi ia shtuan ngjyrat kuq e zi kësaj feste.

Duartrokitje të fuqishme ka korrur edhe Ana Bardhaj nga “Shpresa Programme” e cila me një interpretim fantastik ka recituar vjershën e të madhit ... “jam shqiptar e Kosovar”... tek të pranishmit u vunë re edhe lot gjatë interpretimit të saj plot pasion.

Si çdo vit kjo festë ishte falas, (pa taksë kombëtare) pa ftesa apo seleksionime, por me pjesëmarrjen e të gjithë atyre që dëshironin që të ishin pjesëmarrës.

O malet e Shqipërisë dhe ju o lisat e gjatë.... , teksa u dëgjua dhe vazhdimi deri në fund i këtyre vargjeve të “Bagëti e Bujqësi”, të të ndriturit Naim Frashëri; erdhën kaq origjinale nën interpretimin mahnitës së Zonjushës Fletcher.

Në këtë aktivitet nderoi me pjesëmarrjen e tij edhe ambasadori i republikës së Kosovës në MB shkëlqesia e tij zoti

Për këtë rast të volitshëm (për nga përfitimet)vihet një taksë kombëtare , bëhen ftesa për të festuar, për të preferuarit , duke harruar se kjo është festë kombëtare dhe nuk mund të bësh dallime të kësaj natyre.

Shqiptarët në Britani i kanë identifikuar tashmë batakçinjtë, baballarët , gjeneralët, burrat e ballit të oxhakut , tregtarët e flamujve, sekserët e thekshëm, suflertët apo tellallët që do të qanin tre ditë me radhë, larg qoftë, nëse nuk do të fryheshin në krah të ndonjë diplomati apo të ndonjë komisari ...

Kostumet tradicionale shqiptare pothuaj nga të gjitha trevat shqiptare të veshura

nga fëmijët shqiptarë mbushën skenën e Library Hall në veri të Londrës, duke i shtuar kësaj festa bukurinë dhe vlerën e traditës shqiptare.

Ekzekutimi i Himnit Kombëtar shënoi dhe fillimin e “jam krenar që jam shqiptar” organizuar nga “The Albanian”.

Nën prezantimin fantastik të tri bukurosheve , Claire Flatcher, Shpresa Vitia dhe Diana Malçi dhe nën shoqërimin e Bardhës me orkestrën e saj, bënë që ky eveniment të merrte ngjyrat e kuq e zi duke korrur duartrokitje të furishme.

Por kjo festë nuk mund të konceptohej pa pjesëmarrjen e grupit të mrekullueshëm të fëmijëve të “New Born Kosova Club” dhe “Mother Theresa Al

Muhamed Hamiti i cili përshëndeti të pranishmit duke uruar festën e Flamurit.

Ky aktivitet u mbështet nga IOM, kompania prestigjioze e filmimit “AlbaMedia”.

Edhe ambasada shqiptare ka organizuar një pritje me këtë rast, ku u vunë re shumë mungesa qoftë nga shoqata apo intelektualë dhe aktivistë shqiptarë në Britani, ku nuk dihet nëse nuk kanë patur ftesë apo e kanë injoruar atë...

Gjithashtu veprimtari të ngjashme janë organizuar edhe nga shoqata studentore, grupe të rinjsh, dhe u mbyllën me një aktivitet fantastik nga Mbrëmje Shqiptare ku të ftuar ishin Alban Skënderaj dhe humoristi i mirënjohur i “Portokalli”-së Gazmend Paja.

Gëzuar sa mot Ditën e Flamurit !

Kosova citohet nga diplomatë si model i besueshëm i ndërtimit të shtetit.

Siguria dhe stabiliteti po lëshojnë rrënjë. Parashikimet se pavarësia do çojë në hakmarrje të shqiptarëve kundër serbëve, dolën si të tejfryra.

"Washington Post" Pothuaj dy vjet pasi shteti më i ri në botë e shpalli pavarësinë, fuqitë e jashtme ende kanë kontroll të fuqishëm në Kosovë.

Rreth 14 mijë trupa të NATO-s ndodhen atje për të ruajtur paqen, një dekadë pasi erdhën aty për t’i mbrojtur kosovarët prej asgjësimit nga Serbia fqinje.

Me vetëm dy milionë banorë, numri i ushtarëve të huaj për banor është pothuaj sa dyfishi i përpjesës së njëjtë në Afganistan.

Me një shkallë papunësie prej 45 %, shumica e njerëzve varen nga dërgesat nga jashtë. Kosova nuk ka kod telefonik ndërkombëtar, kurse numrat celularë janë huazuar nga Monakoja apo Sllovenia.

Megjithatë, përkundër të gjitha problemeve dhe dhembjeve në rritje, Kosova citohet nga shumë diplomatë si model i besueshëm i ndërtimit të shtetit, sidomos në kohën kur po zhvillohet debati rreth Afganistanit, se përpjekja e vendosur e të huajve mund të ndihmojë ndërtimin e shtetit nga hiri.

Pas shumë viteve të konfliktit etnik, siguria dhe stabiliteti po lëshojnë rrënjë. Parashikimet se pavarësia do të çonte në vrasje hakmarrëse të shumicës shqiptare kundër pakicës serbe, dolën si të tejfryra.

Në fillim të vitit që vjen, NATO-ja pritet ta zvogëlojë forcën e vet për një të tretën.

Iy de Kermabon, kreu i misionit civil të Bashkimit Evropian dhe ish-komandant i NATO-s në Kosovë, thotë se përmirësimet vijnë ngadalë, por sigurt.

“Kur jeni në terren, keni ndjenjën se asgjë nuk ec përpara”, thotë Kermabon. “Por kur ktheheni pas dy apo tre vjetësh, habiteni me progresin”, thotë ish-gjenerali francez në pension.

Shumë pak njerëz në Kosovë parashikojnë se rruga për të ecur përpara është e lehtë.

Në intervistat, diplomatët e huaj, zyrtarët e qeverisë dhe kosovarët e thjeshtë janë dakord se do të duhen vite, në mos dekada, që Kosova të qëndrojë në këmbët e veta.

Madje dhe tani, një holandez e ka pothuaj pushtetin absolut për t’i bllokuar vendimet e Qeverisë së Kosovës.

Rreth 3 mijë pjesëtarët e forcës së sigurisë, të dërguar nga Bashkimi Evropian, janë shpërndarë nëpër polici dhe gjykata.

Ndërkohë, shumë kosovarë besojnë se ambasada e Shteteve të Bashkuara i dikton punët e vendit nga prapaskena. Por, vinçat e ndërtimit mbijnë në të gjitha anët e horizontit të Prishtinës, e cila është në kulmin e ndërtimit falë ndihmës së huaj.

Një shenjë tjetër shpresëdhënëse - Kosova i mbajti zgjedhjet e para lokale, të cilat kaluan kryesisht qetë dhe pa akuza të mëdha për manipulime. Vëzhguesit e huaj, madje, u inkurajuan nga dalja e serbëve në zgjedhje, të cilët e injoruan thirrjen për bojkot nga Qeveria serbe në Beograd.

“Zgjedhjet këtu tani konsiderohen si një ngjarje normale”, thotë Verena Knaus, nga Iniciativa Evropiane për Stabilitet.

Një diplomat perëndimor thotë se Kosova përfiton nga fakti se pak a shumë është e harruar.

“Ndërtimit të shtetit thjesht i duhet kohë. Ky është proces i ngadalshëm dhe i dhembshëm”, thotë diplomati, në kushte anonimiteti.

“Ne nuk kemi dyshime për pavarësinë tonë. Por, njerëzit janë të shqetësuar për atë ku jemi sot dhe si qeverisim veten”, thotë ish-kryeministri Ramush Haradinaj, lider i AAK-së.

Vetëm 63 shtete, rreth një e treta e Kombeve të Bashkuara e kanë njohur Kosovën si shtet të pavarur.

Megjithëse Kosova i ka varur shpresat në anëtarësimin eventual në Bashkimin Evropian, pesë vende të bllokut tregtar, Spanja, Greqia, Sllovakia, Rumania dhe Qiproja, kanë refuzuar të vendosin marrëdhënie diplomatike, nga frika se do t’u jepnin shtysë aspiratave secesioniste të pakicave në vendet e tyre.

Përfaqësuesi civil ndërkombëtar, Piter Feith, thotë se puna e tij me siguri do të mbetet e nevojshme edhe për dy apo tre vjet tjerë.

Ai thotë se politikanët e zgjedhur të Kosovës kanë shumë për të mësuar.

“Udhëheqësit nuk kanë përvojë dhe nuk kanë shumë vizion afatgjatë”, thotë Feith.

Kosovarët janë të vetëdijshëm për të metat e tyre dhe thonë se duhet të mbështeten më shumë tek vetvetja. Por, gjithnjë e më shumë po e drejtojnë gishtin kah të huajt, për të cilët thonë se nuk duan të bartin pushtetin.

“Nuk ka demokraci me burokraci sunduese ndërkombëtare”, thotë Albin Kurti, lider i Lëvizjes Vetëvendosje. “Nëse Evropa vërtet dëshironte të na zhvillojë, ata do të sillnin zhvillim ekonomik, e jo ushtarë”, thotë ai.

AKTUALITET

1 DHJETOR

FAQE 5

7 VJET “SHPRESË” NË PARLAMENTIN BRITANIK NGA BASHKIM METALIA ë tjerët të vënë atë emër që i vë vetes – kjo shprehje zë vend kur bëhet fjalë për aktivisten shqiptare që jo rastësisht e quajnë Shpresë .Në fakt emri i saj ka bërë jehonë respekti dhe admirimi për të gjithë ata shqiptarë që kanë pasur rastin të jenë pranë organizatës “ Shpresa Programme”. Luljeta Nuzin që të gjithë e thërrasin Shpresa , ka arritur që të afrojë rreth vetes shumë njerëz të thjeshtë dhe intelektual nga komuniteti shqiptarë dhe ai britanik për të përmbushur misionin e saj fisnik të bamirësisë.

Kjo falë përkushtimit të saj dhe këmbënguljes për të qenë një zë i fuqishëm dhe përparimtare në ndihmë të komunitetit shqiptarë në Britani.

As vetë Znj. Nuzi nuk e ka besuar që 7 vjet pas themelimit të kësaj shoqate do të festonte në krah të deputetëve britanikë , përvjetorin e krijimit të shoqatës si dhe festën e Flamurit.

Por ajo ia arriti në saj vullnetit dhe devotshmërisë për realizimin e misionit të saj për të qenë në shërbim të komunitetit shqiptarë në Britani. Pikërisht më 26 Nëntor në Atlee Suite, Portcullis House, Westminster, në praninë e anëtarit të parlamentit Stephen Timms dhe të ftuarve të shumtë Britanik dhe shqiptarë u festua në siglën “The Impact and Successes” përvjetori i shtatë i themelimit të shoqatës dhe Festës së Flamurit. Të binin në sy që në hyrje të sallës fotografi të shumta nga aktivitetet e panumërta që Shpresa Programe ka organizuar në këto shtatë vite. Dy ekrane te mëdhenj transmetuan mesazhin e një të riu , i cili dëshmoj sesi nga një mërgimtar i pashpresë , nëpërmjet shërbimeve të kësaj shoqate arriti të integrohet suksesshëm në shoqërinë britanike. Ai ishte zëri i shumë të rinjve që ka mundur të shfrytëzoj mundësitë që kjo organizatë bamirëse u ka krijuar emigrantëve të rinj të sapoardhurve dhe të gjithë atyre që kishin nevojë për këto shërbime.

Pas fjalës përshëndetëse të Deputetit Britanik Z. Stephen Timms dhe përfaqësuesve të fondacioneve të ndryshme që kanë ndihmuar Shpresa Programme gjatë këtyre viteve , e mori fjalën koordinatorja e kësaj shoqate Znj. Luljeta Nuzi.

Duke bëre një përmbledhje të punës dhe ecurisë së Shpresa Programme znj Nuzi ka falënderuar të gjithë stafin e saj për punën dhe

T

bashkëpunimin që kanë patur gjatë këtyre Shtatë viteve. Po ashtu ajo nuk la pa falenderuar edhe fondacione te ndryshme që kanë përkrahur organizatën si : A Glimmer of Hope, London Borough Of Neëham, Aëards For All, A4E Connecting Communities ,Jack Petchey Foundation Big Lottery Medium Grant, The Tudortrust, Bbc children i Need dhe shumë fodacione të tjera .

Ndër të tjera ajo theksoj se Shpresa Program ofron shërbime për të gjitha moshat e emigrantëve në nevoje dhe ka qenë puna e saj e devotshme që ka krijuar besimin tek fondacionet e ndryshme britanike që e kanë përkrahur financiarisht gjatë këtyre viteve .

Në biseda me të pranishmit dëgjon se Shpresa Programme është realisht modeli për të gjitha organizatat dhe aktivistët shqiptarë në Mbretërinë e Bashkuar. Shpresa Programe ka në misionin e saj; të japë këshilla, ndihmë dhe mbështetje në mënyrë që të orientoj komunitetin tonë, për të fituar qasje në arsim, trajnim dhe punësim, si dhe të marrin pjesë plotësisht në shoqëri. të ketë një ekip i gjerë të vullnetarëve, kryesisht nga komuniteti shqiptar.

Shpresa e Programme gjithashtu ofrojnë shërbime konsulence për organizatat e tjera dhe projektet që mund të përfitojë nga ekspertiza e saj etj.

Kjo organizatë momentalisht ka projekte për fëmijë dhe për të rinj, për gratë, për vullnetarët, si dhe projekte për këshilla avokatore të cilat do t’i zbatoj në partnership me organizata të tjera is RAMP,Praxis, Ramfel, në emër të klientëve shqiptarë për prob-

leme të ndryshme. Këto dhe shumë e shumë projekte të tjera, Shpresa Programme garanton se do të jap maksimumin për ti realizuar me sukses me dhe për komunitetin shqiptarë në Britani. Udhë të mbarë!

Kemi nisur përgatitjet për numrin

special të Vitit të Ri 2010 Gazeta do të printohet përpara Krishtlindjeve me më shumë se

100 faqe

20 000 kopje Ftojmë të gjithë shërbimet shqiptare në MB të rezervojnë vendin e tyre në këtë numër special.

Mos humbisni mundësinë më fantastike për të përçuar mesazhin tuaj info@thealbanian.info

Tel: 02082169527

JR JONES SOLICITORS Avokati Naim Hasani ne sherbim te komunitetit shqiptar ne Angli

Ne mund t’ju ndihmojme Per te gjitha ceshtjet e emigracionit 1-Bashkime familjare perfshire bashkeshortet, femijet dhe prinderit 2- Aplikime per VISA martesore dhe VISA per te fejuarit e personave me leje te perhershme qendrimi me Birtani apo me shtetesi Britanike.

3- Leje qendrimi apo hyrje si partner I pamartuar I personave me shtetesi Birtanike apo leje te perhershme qendrimi. Leje qendrimi si student, leje punesimi apo qendrim per experience pune apo si Migrant me Kualifikim te Larte etj.

4- Processe divorcimi dhe ndarja e pasurise per ciftet qe divorcohen. Perfaqesim ne procedurat per mbrijtjen e femijeve.

5- Nse jeni refuzuar nga Home Office si familje per tu perfshire ne Amnesti per arsye te ndryshme.

6- Nese keni pesuar aksidente ne pune dhe aksidente te trafikut rrugor dhe nuk ka qene faji juaj dhe kerkoni kompensim.

7- Kompania operon skemen e ndihmes ligjore falas per ata persona qe nuk jane ne mardhenje pune ose kane te ardhura te vogla.

Address: 58 Uxbridge Road, Ealing London W5 2ST Tel: 02082310440 e-mail nhasani@jrjones.co.uk

www.luleonline.com

Dërgoni lule në të gjithë botën. Mundësia më fantastike për të kujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë A ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurën tuaj në Tiranë apo gjetiu?

TELEFONO: 07788406825

AKTUALITET NGA: PETER PRESTON

u tjetër në tokë 88 për qind e qytetarëve dëshirojnë të na bashkohen ne, në klubin më pak të mikpritshëm të botës? Merrni për në jug të Brukselit. Po shkojmë në Shqipëri, sepse aty do të gjejmë diçka, për të cilën mund të ndihemi paksa të turpëruar – vetëkënaqjen me stilin tonë të jetesës.

Shqipëria? Ekonomia e këtij vendi do të ketë rritje këtë vit (rreth 2 për qind) në kohën kur pjesa dërrmuese e botës po njeh rënie. Sistemi politik vazhdon të jetë i trazuar qysh pas zgjedhjeve të qershorit, që përfunduan me rezultat aq të ngushtë, sa socialistët humbës vazhdojnë të braktisin parlamentin dhe mbushën rrugët e Tiranës me protestues në fundjavë.

Megjithatë, javën e kaluar, Shqipëria morri dritën e gjelbër për të negociuar anëtarësimin me BE-në. Shpërblimi përfundimtar për vjet të tëra përpjekjesh mund të jetë vetëm pak vjet larg, për më tepër me një mbështetje prej 88 për qind për anëtarësim.

Kur dëgjoni presidentin e Shqipërisë, Bamir Topi, të paraqesë versionin e tij, ai shtrihet në fund të vijës së verdhë të Brukselit. Dhe, kur ktheheni në Tiranë, disa vjet pas vizitës së fundit atje, gjeni një aeroport të ri, një rrugë të re që e lidh aeroportin me kryeqytetin, rrugët të mbushura me dyqane, kafene në çdo qoshe, pallate që kapin qiellin. Vetëm gropat në rrugë mbeten të njëjta.

Një ndjesi energjie dhe përparimi duket se të mbërthen nga fyti në Shqipëri. Vendi i vogël e i varfër, me një histori të pazakontë staliniste, po i kthen 17 vjetët e lirisë në diçka të jashtëzakonshme.

Riparimi i pjesëve të dëmtuara me pjesë të reja e të shëndetshme,

K

"Economist" osova është një vend i vogël.

Por, më 1 dhjetor, kur fillojnë dëgjimet në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë të Kombeve të Bashkuara, për legalitetin e shpalljes së pavarësisë nga Serbia në vitin 2008, njerëzit nga Katalonia e deri në Tibet do t’i kushtojnë vëmendje të madhe.

Serbia e bindi Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, para një viti, që gjykata të intervenojë. Vendimet e saj mund të kenë shtrirje në mbarë botën. Për dallim nga gjashtë ish-republikat, që u bënë shtete pas shkatërrimit të Jugosllavisë në vitet ‘90, Kosova ishte edhe provincë e Serbisë. Por, afro 90% e popullatës 2 milionëshe të saj janë shqiptarë etnikë. Në kohët e Jugosllavisë kishte shumë nga atributet e republikës, me kuvend dhe me qeveri.

Pas luftës së NATO-s në vitin 1999, ajo ishte nën administrim të Kombeve të Bashkuara. Avokatët e Serbisë argumentojnë se Parlamenti i Kosovës nuk kishte të drejtë ta shpallë pavarësinë dhe se Kombet e Bashkuara do të duhej ta anulonin aktin e tij.

Kosovarët përgjigjen se kjo është çështje kushtetuese, e jo çështje e së drejtës ndërkombëtare, prandaj kjo

K

1 DHJETOR

FAQE 8

THE GUARDIAN: Miresevini ne Shqipëri

por edhe mëkatet e vjetra i gjen së bashku.

Parkingjet janë të mbushura me Mercedes-benz. Por, kjo është vetëm një pjesë e historisë së mbijetesës, mirësisë, por edhe humorit.

Nëse ky do të jetë vendi i 28-të apo i 29-të i Unionit, atëherë do të ketë diçka për të festuar: Kjo lidhet me vazhdimësinë e një ideje, që ne, të zhytur thellë në padijen e tabloidëve, kemi humbur imagjinatën për ta përqafuar. Çfarë shikojnë 88 për qind e shqiptarëve kur hedhin vështrimin për-

reth? Një Greqi e merakosur për ta pranuar Shqipërinë. Një mori vizitash dhe fjalimesh nga zyrtarët e lartë të diplomacisë britanike, përfshirë Dejvid Milibend apo Glenis Kinok, që kërkojnë zgjerimin e Unionit. Dhe një veri, jug, lindje dhe perëndim të trazuar.

Kroacia dhe Sllovenia përjetuan një ndarje të dëmshme rreth vijës kufitare detare. Bosnja është sërish në krye të paqëndrueshmërisë në Ballkan, derisa baraspeshat burokratike po prishen. Serbia, ndonëse me një president të zotin, ende kërcënohet nga

brenda nga nacionalizmi i vjetër dhe ogurzi.

Kurse, Kosova është një katastrofë etnike në pritje për të ndodhur. Kemi dhe dy fëmijët që kanë zënë këmbët, Maqedoninë e Malin e Zi. Dhe, çdokush i trembet zhytjes së sërishme të rajonit në mosbesim dhe ndëshkim.

Nëse bisedon me njerëz nga të gjitha anët e Ballkanit, BE-ja është përgjigjja e parë që iu vjen në gojë. Na ndihmoni të ndihemi diçka më shumë se sa pjesë të mbetura në fund të kon-

tinentit. Na bëni ta ndjejmë e ta kuptojmë se nëse bëjmë përparimin e kërkuar, ju do të na shpërbleni.

Dhe, kjo është arsyeja pse duhet parë përreth 1200 miljeve nga Tirana në Londër e përreth. Ju do të supozoni se nga fakti se Kethrin Eshton, shefja e re e kandiduar e diplomacisë evropiane, nuk është e zgjedhur nga vota, kjo e bën diplomacinë evropiane të pakuptimtë.

Por, nuk është kështu. Politika e jashtme që ka vlerë për ne të gjithë, është ajo që përfshin stabilitetin afër shtëpisë sonë dhe marrëdhëniet përreth kufijve tanë.

A mund të ndalojë ky koncept në Padëkale? Kjo tingëllon si shaka e keqe në muajin kur Lufta e Parë Botërore filloi në Sarajevë.

Kjo është fyerje për trupat britanike që përpiqen të ruajnë paqen e brishtë në Kosovë dhe në Bosnjë. Një iluzion që bën të harrojmë mësimet e jashtëzakonshme të jetës evropiane që nga rënia e Murit të Berlinit. Është një mohim për një botë që dëshiron të jetë më afër.

Një Bashkim Evropian me 34 vende, apo më shumë? Ai po vjen përmes një perdeje dyshimi apo mungese mirësjelljeje nga ana jonë. Nëse keni nevojë për një vizion që ta duartrokisni, ejani në sheshin "Skënderbej", në Tiranë, dhe gjeni pak shpresë në mes të gropave të rrugës.

Kosovë, Serbi - shihemi në gjykatë "Avokatët e Serbisë argumentojnë se Parlamenti i Kosovës nuk kishte të drejtë ta shpallë pavarësinë...

Kosovarët përgjigjen se kjo është çështje kushtetuese". nuk është punë e gjykatës. Ata po ashtu insistojnë se Kosova e kishte të drejtën e vetëvendosjes, aq sa edhe ish-republikat e Jugosllavisë.

Sipas të gjitha gjasave, opinioni i gjykatës (që nuk është obligues) do të jetë i paqartë, pasi ekzistojnë shumë dallime në pikëpamjet lidhur me vetëvendosjen. Shumë vende perëndimore (por jo për shembull Spanja) kanë pranuar se shqiptarët e Kosovës e kishin atë të drejtë. Deri

tash, 63 shtete e kanë njohur pavarësinë e Kosovës. Por, Rusia thotë se e drejta e Serbisë për integritet territorial është shkelur.

Disa serbë të njohur privatisht e pranojnë se synimi real i shkuarjes në gjyq është lirimi nga Kosova, e jo që atë ta kthejë prapa.

Ata dëshirojnë që me manovrime t’i sjellin kosovarët në pozicion ku ata do të ndjeheshin të detyruar që t’u kthehen negociatave, në pikën ku Serbia do

të mund të propozonte shkëmbim territoresh të veriut të Kosovës, të banuar me serbë, me Luginën e Preshevës në Serbi, e cila është e banuar me shqiptarë.

Në një zhvillim, që ka pak gjasa të ndodhë, që gjykata të gjejë se kosovarët e kishin me të vërtetë një të drejtë të pakualifikuar për ta shpallur pavarësinë e tyre, atëherë gjykata “do të bënte një precedent të madh”, thotë Mark Veller, avokat ndërkombëtar në

Universitetin Kembrixh, i cili i mbështet argumentet e kosovarëve.

Kosova nuk është e vetmja çështje ballkanike para gjykatës.

Në një rast tjetër, Kroacia e akuzon Serbinë për gjenocid gjatë luftës së viteve ‘90.

Maqedonia e ka iniciuar rastin kundër Greqisë. Mali i Zi dhe Kroacia mund të kërkojnë nga gjykata që të shqyrtojë një mospajtim të vjetër kufitar.

AKTUALITET NGA FATMIR SEJDIU I nderuari Kryetar i Unionit të Oksfordit, z. Dray, Të nderuar studentë të kolegjeve të Universitetit të Oksfordit, Anëtarë të shquar, Zonja dhe zotërinj, am nderin të flas sot, si President i Republikës së Kosovës, para kësaj audience të mrekullueshme dhe para kësaj shoqërie prestigjioze të debatit, e cila ka qenë nikoqire e liderëve të mëdhenj botërorë. Me kënaqësinë më të madhe shfrytëzoj këtë rast që ta ofroj një pasqyrë të përgjithshme të të arriturave dhe sfidave me të cilat përballet vendi më i ri në botë.

Sot, Kosova është vend i pavarur dhe sovran i njohur nga 62 vende në mbarë botën dhe me njëzet (20) ambasada në katër kontinente.

Kosova është, vërtetë, shembulli më i mirë i një investimi të madh që është bërë nga bashkësia ndërkombëtare, posaçërisht nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe nga vendet e Bashkimit Evropian. Ajo përbën rrëfimin më të mirë që hedh poshtë të gjitha parashikimet se ‘pas pavarësisë, Kosova do të jetë vend i kaosit, mosrespektimit të të drejtave të njeriut dhe atyre etnike, apo vend i një kaosi të madh, anarkie e kontrabande’. Asgjë e tillë nuk ka ndodhur.

Përkundrazi, gjatë këtyre njëzet (20) muajve të pavarësisë, Kosova ka demonstruar pjekuri dhe zhvillim të madh si shtet. Ajo ka miratuar kushtetutën e saj, akt që vë themelet e shtetit tonë demokratik, ndërsa ka themeluar Forcën e Sigurisë, Agjencinë e Inteligjencës, Gjykatën Kushtetuese dhe Këshillin Kombëtar të Sigurisë.

Kushtetuta në vete ngërthen rekomandimet e Të Dërguarit Ndërkombëtar për Statusin e Kosovës, Presidentit Martti Ahtisaari, dhe ofron garanci për të gjitha komunitetet, pavarësisht nga përkatësia e tyre etnike, fetare apo gjinore. E tërë korniza ligjore, e cila tashmë është miratuar dhe po zbatohet, nxit pjesëmarrjen aktive të tyre si qytetarë të barabartë të Kosovës.

Megjithëkëtë, nëpërmjet miratimit të ligjeve të veçanta, ne i kemi kushtuar vëmendje edhe më të madhe nxitjes së pjesëmarrjes së komuniteteve pakicë në nivelet e vendimmarrjes, duke u garantuar atyre ulëse të rezervuara në parlament dhe në qeveri, numër ulësesh ky disa herë më i madh se përqindja e tyre në kuadër të strukturës së përgjithshme të popullsisë. Qëllimi ynë është që ta dëshmojmë, edhe njëherë, përkushtimin tonë për ta ndërtuar një Kosovë të lirë dhe demokratike, në të cilën të gjithë qytetarëve u ofrohen mundësi të barabarta.

Sfidë në vete mbeten një pjesë e qytetarëve serbë të Kosovës, të cilët hezitojnë të integrohen më tej për shkak të ndikimeve destruktive të Beogradit, të cilat kanë vazhduar gjatë tërë periudhës së pasluftës. Unë ia tërheq vëmendjen tërë bashkësisë ndërkombëtare që ta nxitë Beogradin t’i inkurajojë pozitivisht këta qytetarë.

Kosova është atdheu dhe e ardhmja e tyre, ndërsa atyre duhet t’u ofrohet rasti që t’i japin trajtë kësaj të ardhmeje.

Si rast kryekëput sui generis, Kosova vazhdon të mbetet rast sui generis edhe përderisa i ngrit kapacitetet e institucioneve demokratike dhe përderisa ngritet si vend demokratik dhe sovran. Pavarësia jonë mbështetet në parimin e pranisë ndërkombëtare, EULEX-it, i cili ka rol mbështetës në sferat e sigurisë dhe të sundimit të ligjit. Populli dhe institucionet e Kosovës e kanë mirëpritur praninë e EULEX-it dhe vazhdojnë të bashkëpunojnë me të për ta siguruar funksionimin e duhur të pushtetit ligjor në mbarë Kosovën.

Prania e BE-së do t’i ndihmojë Kosovës që ta realizojë më shpejt prioritetin e saj më kryesor – integrimin e saj në Bashkimin Evropian. Muajin e kaluar, Komisioni Evropian paraqiti Raportin e progresit për Kosovën për vitin 2009, i cili përvijoi përparimin e arritur dhe çështjet që Kosova duhet t’i zgjidhë.

K

1 DHJETOR

FAQE 9

KOSOVA RAST KRYEKËPUT SUI GENERIS Ligjërata e Presidentit të Republikës së Kosovës, dr. Fatmir Sejdiut, mbi zhvillimet dhe perspektivën në Kosovë në Unionin e Oksfordit

“Si rast kryekëput sui generis, Kosova vazhdon të mbetet rast sui generis edhe përderisa i ngrit kapacitetet e institucioneve demokratike dhe përderisa ngritet si vend demokratik dhe sovran” Është tejet e rëndësishme që Kosova ka ruajtur stabilitetin e saj dhe ka bërë, mes tjerash, një përparim në funksionalizimin e institucioneve të saj qeverisëse dhe në avancimin e korpusit të saj ligjor. Krahas kësaj, Kosova ka arritur ta ruajë stabilitetin e përgjithshëm të saj, duke krijuar mundësi për përforcimin e mëtejmë të këtij komponenti kyç.

Mirëpo, ne jemi të vetëdijshëm edhe për të metat që e kanë penguar përmbushjen më të shpejtë të kritereve për anëtarësim. Si i tërë rajoni, as Kosova nuk është imune ndaj korrupsionit, funksionimit të dobët të pushtetit ligjor apo krimit të organizuar. Megjithatë, ne e dimë se përkushtimi ynë i thellë për ta garantuar funksionimin e pushtetit ligjor në mbarë Kosovën do të triumfojë mbi këto sfida.

Edhe zhvillimi ekonomik mbetet sfidë në vete dhe kjo është shprehur edhe në Raportin e progresit. Kosova ka krijuar një kornizë ligjore të mirë, e cila i ka kontribuuar konkurrencës së

brendshme të sistemit bankar; bruto prodhimi vendor i Kosovës është rritur për një shkallë modeste prej 5.4%, ndërsa investimet publike janë shtuar për 194%. Të ardhurat për kokë banori në Kosovë ende mbesin 1700 euro. Më e lartë se ajo e vendeve evropiane, shkalla e papunësisë mbetet në 40% dhe më së shumti prek të rinjtë, ndërsa investimet në sektorin privat kanë shënuar një rënie prej 10%. Këto investime duhet të shtohen, krahas mekanizmave për konkurrencë më të lartë.

E njëjta vlen edhe për nevojën e nxitjes së krijimit të ndërmarrjeve të vogla dhe mesme. Sidoqoftë, mbështetje e madhe për zhvillimin ekonomik të Kosovës ka qenë anëtarësimi në Fondin Monetar Ndërkombëtar dhe në Bankën Botërore në fillim të këtij viti.

Pasuri e madhe që mund të ndihmojë në zhvillimin e Kosovës është edhe popullata e saj e re, më e reja në Evropë. Më shumë se 50% e popullatës janë më të rinj 27 vjeç. Por, ne duhet t’u ofrojmë atyre më shumë mundësi për shkollim

dhe punësim. Jemi të përkushtuar që ta bashkëpunojmë ngushtë me këta të rinj dhe me sektorin privat dhe që planprogramet mësimore t’i harmonizojmë me kërkesat e tregut të punës.

Unë jam i bindur se, shumë shpejt, këta të rinj do të jenë të aftë të konkurrojnë me bashkëmoshatarët e tyre brenda Bashkimit Evropian.

Ne po ashtu e mirëpresim dokumentin tjetër, Studimin e Komisionit Evropian, i cili ka për qëllim identifikimin e sfidave drejt integrimit dhe ofrimin e mekanizmave për trajtimin e këtyre sfidave, në mënyrë që Kosova të mund t’i jap shtysë zhvillimit të saj shoqëroro-ekonomik. Në këtë aspekt, unë mirëpres propozimin e Komisionit Evropian për t’i sjellë qytetarët tanë më afër atyre të Bashkimit Evropian me anë të një dialogu për vizat me Kosovën si dhe vlerësimin e këtij komisioni se një marrëveshje për tregtinë do t’ia jepte shtysë Kosovës drejt përmbushjes së kritereve ekonomike.

Ne mbesim me shpresë se Kosova do të jetë së shpejti dhe përfundimisht pjesë e procesit të garantimit të lëvizjes së lirë të qytetarëve dhe se Kosovës do t’i ofrohet qasje në tregun evropian. Megjithatë, Kosovës i duhet një udhëzues i qartë për përmbushjen e standardeve të domosdoshme për liberalizimin e vizave si dhe një mbështetje e vazhdueshme në plotësimin e kritereve ekonomike.

Kosova po ashtu ka dëshmuar seriozitetin përkitazi me bashkëpunimin me vendet fqinje, duke i kontribuar kështu paqes dhe stabilitetit të përgjithshëm në rajon. Ne e dimë se paqja dhe stabiliteti në rajon, të cilat do t’i kontribuonin mirëqenies së përgjithshme në Evropë e më gjerë, bazën e kanë në krijimin e marrëdhënieve të mira me të gjitha vendet fqinje, që për ne paraqesin një zotim afatgjatë. Unë i bëj thirrje Bashkimit Evropian që të kërkojë nga Serbia ta luajë një rol konstruktiv në iniciativat e tilla për bashkëpunim rajonal, meqë, për fat të keq, kjo nuk ka ndodhur deri më sot. Ne besojmë fuqishëm se e ardhmja e Kosovës është në BE, siç është edhe ajo e mbarë rajonit, dhe që ky vizion të bëhet realitet, vendet e rajonit duhet më parë t’i zgjidhin çështjet midis tyre. Shembull i mirë në këtë kontekst është nënshkrimi i marrëveshjes për demarkacionin e kufijve midis Republikës së Kosovës dhe Republikës së Maqedonisë muajin e kaluar si dhe vënia e marrëdhënieve diplomatike midis dy vendeve tona.

Unë besoj se vënia e marrëdhënieve diplomatike me Malin e Zi do të pasojë së shpejti. Kjo ta mbyllë ciklin e vënies së marrëdhënieve diplomatike midis Kosovës dhe vendeve të rajonit, me përjashtim të Serbisë, me të cilën ne jemi shumë të interesuar dhe të përkushtuar që të vëmë marrëdhënie të njëjta.

Të shquar mysafirë, Të gjitha këto zhvillime janë qenësore për suksesin tonë dhe do t’na ndihmojnë ta përshpejtojmë rrugëtimin tonë për në BE dhe NATO. Ju falënderoj për vëmendjen tuaj dhe ju falënderoj që ma keni ofruar mundësinë që t’jua paraqes një pasqyrë të të arriturave dhe sfidave me të cilat ballafaqohet Kosova.

AKTUALITET

New Born Kosova Club FESTON NËN NGJYRAT KUQ E ZI N ew Born Kosova Club organizoi festën e Flamurit nën ritmet e shëmbëllimit të ngjyrave kuq e zi. Ishte aktivistja e shquar e komunitetit shqiptar në Mbretërinë e Bashkuar, Zonja Burbuqe Pacarada që ndërmori këtë iniciative që të pranishmit ti gëzoheshin valleve tradicionale shqiptare dhe tingujve kuq e zi të interpretuara aq mjeshtërisht nga nxënësit e kësaj shkolle. Ky aktivitet u përkrah nga Znj.Caroline French dhe Z. Xhevat Ademi nga BAKC. Naroda Krasniqi, vetëm gjashtë vjeçe, këndoi himnin kombëtar duke entuziazmuar sallën ku të gjithë së bashku e shoqëruan këtë vogëlushe.

Programi artistik u drejtua nga Eleonora Selmani e cila, përveç veshjes së saj të bukur që kishte bërë me

rastin e festës kuq e zi, solli një entuziazëm dhe ngrohtësi për publikun dhe fëmijët.

Në këtë aktivitet ka përshëndetur dhe ambasadori i republikës së Kosovës Z. Muhamet Hamiti. Ne vijim, nga Xhevat Ademi u prezantua zëvendësdrejtori i Kolegjit “Quintin Kynaston”, Ian Green, ku citoi që janë më se 10 vite që shkolla ka një numër të madh të fëmijëve nga Kosova dhe ndihet i privilegjuar që kanë bashkëpunim me komunitetin shqiptar.

Një histori e shkurtër në lidhje me 28 Nëntorin u prezantua nga Ideal Ferizi, ish nxënës i kësaj shkollë.

Ishte puna e zellshme e mësueses Elita Sahiti me grupin e saj të fëmijëve të moshave të vogla që i shtuan bukurinë kësaj feste. E ku kishte me bukur sesa

të dëgjoje interpretimin e : Vitesa Ratkoceri, Narona Krasniqi dhe Leona Sali. Shumë duartrokitje në sallë kanë marrë edhe interpretimet e Fiona Krasniqi, Ela Jonuzi, Lanika Hajdari, Eleonora Meha, Rona Dragusha, Ardi Behrami, Arta Sadriu, Elisa Bajqinca.

Me tepër interes u priten dhe interpretimet e fëmijëve me moshës më të madhe, nën kujdesin e mësueses Sabrie Januzi ;Ardita Sadiku, Gentiana Hashani, Lorik Morina, Reneta Gorqaj, Gresa Gashi, Albin Halili, Regina Gorqaj.

E veçanta e kësaj feste ishte sfilita e modës : “Jam krenar që jam shqiptar” e organizuar nga Laura Gashi.

Ministri britanik për Evropë mirëpret organizimin e Forumit për Investime në Kosovë ë konferencën e parë për investime në Kosovë (UK Kosovo Investment Forum), që u organizua në Londër nga Ambasada e Republikës së Kosovës në Mbretërinë e Bashkuar, më 24 nëntor morën pjesë rreth 150 pjesëmarrës, shumica prej të cilëve investues potencialë, por edhe autoritete britanike, autoritete të Kosovës, duke përfshirë ministra të Qeverisë së Republikës sonë dhe drejtorë menaxhues të agjencive dhe të kompanive kryesore publike të vendit tonë. Konferenca është sponsorizuar nga këto kompani kosovare, nga biznese të huaja që veprojnë në Kosovë, sikurse edhe nga agjenci qeveritare britanike dhe amerikane.

Konferenca është vlerësuar lart nga të gjithë, për çka Ambasadori i Republikës së Kosovës në Londër, Muhamet Hamiti, ka marrë lëvdata dhe përgëzime.

Edhe Qeveria e Mbretërisë së Bashkuar, përmes Ministrit për Evropë në Foreign Office, Chris Briant, e ka përkrahur këtë aktivitet të profilit të lartë. Përmes një kumtese për shtyp, lëshuar ditën e martë, Ministri britanik Bryant (Brajënt) ka shprehur kë-

N

naqësinë për organizimin e Forumit të parë për Investime në Kosovë. "Mbështetja e Qeverisë britanike është e fuqishme dhe jetëgjatë. Ne jemi shumë të interesuar të shohim lulëzimin e ekonomisë së Kosovës dhe pëparimet e këtij vendi", ka deklaruar Chris Bryant. Më tej ai ka vënë re se "pavarësia e ka sjellë sigurinë e pritur shumë gjatë për subjektivitetin e Kosovës". Ministri për Evropë ka nënvizuar përparimet që ka bërë Kosova në të gjitha drejtimet, duke vënë theksin edhe të njohja e mbi 60 vendeve të botës, sikurse edhe te numri shumë më i madh i vendeve që kanë mbështetur anëtarësimin e Kosovës në Bankën Botërore dhe në Fondin Monetar Ndërkombëtar gjatë këtij viti. Kosova është zotuar se do të punojë për të përmbushr standardet e Bashkimit Evropian në rrugën e vet të integrimit evropian, ndërsa Bashkmi Evropian është i përkushtuar ndaj të ardhmes së

1 DHJETOR

Pacarada me një fjalë të mikut té familjes së saj shkrimtarit dhe gazetarit të ndjeré Z. Nebil Duraku "IM AT PERDORI ARME QE TE MA DHUROJE PENEN, BABLOK TE DY JEMI LUFTETARE" .

“EasyJet” në dhjetor drejt Kosovës Aviokompania “EasyJet” në dhjetor hap linjat e saj fluturuese edhe në Kosovë.

Drejtuesit e ANP-së thonë se me këtë do të ulen çmimet e biletave. Fluturimi nga Londra për në Itali, me këtë kompani, kushton vetëm 30 funta angleze. ë dhjetor të këtij viti, çmimet e biletave në aviacionin kosovar, do të bien. Kjo për shkak se aviokompania “EasyJet”, e njohur për shërbimet më të lira në botë, hap linjat e saj fluturuese edhe për kosovarët.

Përfaqësuesit e kësaj kompanie kanë thënë se gjatë muajit dhjetor kompania do të marrë vendime konkrete lidhur me numrin e fluturimeve dhe detaje të tjera.

“Këtë muaj marrim vendimin për hapjen linjave sezonin veror 2010 dhe ANP-ja si destinacion i ri për këtë kompani, ka gjasa të mira të jetë e përfshirë në listën e destinacioneve për të ofruar shërbime të transportit ajror nga muaji qershor i vitit 2010. Për këtë është bërë edhe aplikimi fillestar për sllote (koha e arritjes dhe shkuarjes) në ANP nga ana jonë”, tha Paul Croft, përfaqësuesi i EasyJet, gjatë një takimi me delegacionin e ANP-së në konferencën

N Kosovës, ka deklaruar Ministri Bryant, për të konkluduar se zhvillimi ekonomik i Kosovës është me rëndësi. "Unë besoj fuqishëm se me ndihmën e miqve, nuk ka arsye pse Kosova të mos ketë të ardhme të suksesshme, duke arritur prosperitetin që populli i saj e meriton", përfundon deklarata e Ministrit britanik për Evropë, Chris Bryant. I pranishëm në Konferencë ka qenë edhe Ambasadori i Britanisë së Madhe në Kosovë, Andy Sparkes, i cili ka mbajtur bashkë më Ambasadorin Hamiti fjalën hyrëse në këtë aktivitet, sikurse edhe përaqësues të tjerë nga Foreign Office i britanik dhe agjenci të tjera qeveritare.

Si gjithmonë, vallet karakteristike shqiptare erdhën me një performancë të shkëlqyer nën koreografinë e të talentuarës Sevime Gashi.

Për Shqipëri e për Kosovë ishte kënga që fitoi shumë duartrokitje dhe që u këndua nga Mustaf Gashi dhe Lorik Morina.

Meritë të veçantë për këtë aktivitet kanë edhe vullnetarët : Fahrie Morina, Hyrije Sadiku, Xhevat Morina, Rrustem Halili, etj.

Miku i klubit Sami Islami u prezantua me vjershat e tij me një humor të këndshëm, që të pranishmit e përshëndeten me duartrokitje të ngrohta Programi u mbyll nga Burbuqe

FAQE 10

…"Përpjekjet janë që ta sjellim në Kosovë edhe kompaninë “Czech Airlines”, thotë Agron Mustafa, drejtor i ANP-së…"

“IATA” që u mbajt javën e kaluar në qytetin Montreal të Kanadasë.

Nga ana tjetër, Agron Mustafa, drejtor menaxhues i Aeroportit Ndërkombëtar të Prishtinës, tha se aplikimi i “EasyJet” për të operuar në ANP dëshmon se ky aeroport është ndër më atraktivët në regjion.

“Si menaxhment, përveç kalimit në 24 orë operime pa ndërprerë, kemi miratuar Programin Nxitës dhe Stimules për aviokompanitë, ku atyre të cilat vijnë të fluturojnë në Kosovë, iu ofrohen beneficione dhe stimulime. Numri i fluturimeve është rritur për 17 për qind në saje të këtij programi", tha Mustafa.

Sipas tij, përpjekje po bëhet për ta sjellë në Kosovë edhe kompaninë tjetër, “Czech Airlines”, e njohur po ashtu për

çmime të lira të biletave.

“Kjo kompani ka futur ANPnë 'short listing' apo thënë shqip, në listën e ngushtë të aeroporteve nga ku ata mund të fillojnë linjën e re të fluturimeve nga Praga dhe anasjelltas”, deklaroi Mustafa.

Ndryshe, në çdo vend ku operon “EasyJet”, si strategji të saj ka aplikuar çmimet e lira karshi konkurrencës. Nëntëmujorin e parë të këtij viti, kjo kompani ka realizuar të hyra prej 2.6 miliardë funta dhe u ka shërbyer 45.2 milionë pasagjerëve. Gjatë këtij viti, biletat e kompanisë “EasyJet” nuk kanë qenë më të shtrenjta se 30 funta angleze.

Fluturimi nga Londra për në Itali kushton vetëm 30 funta angleze, derisa për Gjermani - 29 funta.

EXPRESS

AKTUALITET NGA BLERIM CIROKA e epistomologji `Kurban` do te thote `te afrohesh`. Me rrenje nga gjuha arabe kjo fjale, ne terminologji, do te thote `t`i afrohesh Zotit`. Krahas kesaj, fjala kurban, nenkupton prerjen e nje kafshe me qellim adhurimi ne emer te Zotit, te nje kafshe qe i ploteson kushtet e kurbanit.

Kurbani eshte nje adhurim material dhe eshte obligim vetem per ata qe kane mundesi ekonomike, te rritur, jane te lire dhe menderisht te shendetshem. Historikisht, therrja e kurbanit ka qene obligim dhe per dy fete e tjera hyjnore vec Islamit, per Kristianizmin e qofte nga Xhudaizmin (Haxh, 34), por me kalimin e kohes ky lloj adhurimi mbeti vetem histori..

Zanafilla e kurbanit i ka rrenjet tek Profeti Ibrahim (Abraham) (paqja qofte mbi te) i cili, si rrjedhoje e nje endrreje me permbjatje hyjnore qe shikon vendos te beje kurban te birin Ismailin (paqja qofte mbi te). Pasi me gadishmerine me te madhe merr aprovimin e vet te birit ai vendos te beje kurban ate. Prerja e njeriut eshte plotesisht e ndaluar dhe eshte nje nder mekatet me te medha ne Islam por ishte vetem nje sprovim.. sprovim te cilin ai e kaloi me sukses. Pasi qe Profeti Ibrahim (p.q.m.t.) u be gati te beje kurban te birin Zoti i Gjithmeshirshem i sjell nje dash dhe e ndalon nga berja Kurban e te birit, Isamilit (p.q.m.t.).

Mesimi historik qe ky qendrim madhor i profetit Ibrahim (p.q.m.t.) eshte se njeriu do te sprovohet ne kete bote me veshtiresi te ndryshme dhe te suksesshem do te jene ata qe durojne..

Kurbani eshte adhurim, afrim me Zotin e Plotefuqishem, eshte gjalleri ekonomike, eshte forcim i lidhjeve shoqerore dhe mbi te gjitha deshmi e vertete e besimit. Kurbani eshte nje simbol kyc i Islamit.

Kurbani dhe Haxhi

N

NGA AGIM SHABANI urban Bajrami është një festë shumë rëndësishme për të gjithë Botën Islame, është ditë e mëshirës, sakrificës dhe e lëmoshës.

Në këtë ditë të gjithë ndjehen të barabartë, pavarësisht nga pozita, pasuria, raca apo gjëra të tjera që i dallojnw njerwzit në këtë botë. Në këtë ditë të gjithë kanë një lidhje shpirtërore më shumë me krijuesin gjithësisë, sunduesin e vetwm të qiejve dhe tokës gjykuesin e vetwm në ditën e gjykimit, ku të gjithë para tij do të jenë të barabartë, ku askush nuk mund të ndihmoj dhe as nuk mund të ndihmohet. Askujt nuk do t’i vleje pasuria, pozita apo gjëra të tjera të botës së përkoshme për pos veprave apo qëllimeve të mira të gjithësecilit, që të shpëtojnë shpëtojnë nga zjarri i xhehenemit.

Por nuk do të jetë kështu për ata që nuk vepruan drejtë, që me arrogancën e tyre kundërshtuan Allahun xh,sh, dhe tërhoqën mbi veten e tyre hidhërimin e tij , për ta nuk do të ketë shpëtim atë ditë, por dënim në zjarrin e xhehenemit. Zoti mos na bëftë prej tyre. Në ditën kurban bajramit prehen kubane , ndahet për të varfërit, si të varfërit ashtu dhe të pasurit, kanë arsye të festojnë këtë ditë. Të varfërit festojnë sepse Allahu i ka mundësuar që ata në këtë ditë të jenë të barabartë ashtu si do të jenë në ditën gjykimit. Të pasurit

K

Eshte obligim qe nje e treta e mishit te kurbanit t`u jepet te varferve, nje e treta te afermeve dhe nje e treta mund te mbahet per vete (kjo e fundit nuk eshte detyrim, pram und te dhurohet i teri).

Kurbani eshte lemoshe, eshte ndihme qe u duhet dhene njerezve ne nevoje. Edhe ky nje motivim mjaft i rendesishem per te ndihmuar njerezit ne nevoje duke ditur paparazite ekonomike mes njerezve.

Nje shembull i paperseritshem eshte Profeti Muhamed (p.q.m.t.). Nje here kur familja e tij preu kurban ai pyet bashkeshorten e tij, Aishen. “O Aishe, a e shperndate mishin e kurbanit?” “E kemi shperndare te gjithe, vetem nje pjese ka mbetur per ne” i pergjigjet ajo.

Ndersa profeti Muhamed (p.q.m.t.) me urtesine e Profetit te Fundit ne siperfaqen e tokes i thote: “O Aishe, po nuk po thu qe na ka mbetur i gjithe vetem nje pjese te tij e kemi dhene..” Per arsy se vetem ajo ndihma qe dhurohet ne rrugen e Zotit vetem ajo e ka vleren e

perhershme dhe vetem per ate njeriu do te shperblehet. Islami, feja e fundit hyjnore e shpallur nga Krijuesi i Gjithesise njerezve dhe xhineve (krijesa te padukshme), i mundeson njeriut perfitimin individual, qofte ai psiqik apo ai fizik, e perfitimin shoqeror pikerisht perms adhurimive te tilla net e cilat pjese themelore ze shkembimi shoqeror i te mirave. Per ta ilustruar kemi shembullin e Profetit Muhamed (a.s.). Nje here kur ne Bajramin e Kurbanit I ishte afruar mishi i gatuar nga Kurbani ka pyetur: “Po fqinjet/komshite tane a po hajne nga Kurbani?” Te pranishmit I jane pergjigjuar: “Ato nuk po hajne tani por do te hajne me vone”. Atehere Ai (a.s.)

I ka thene: “Atehere merreni kete ushqim deri sa nga oxhaku i fqinjeve te dalin tym/deri sa edhe at ate fillojne te hajne.” Ketu nuk permendet nese fqinjet e Tij (a.s.) ishin muslimane apo jo. Eshte pikerisht periudha e Kurbanit te Bajramit kur kryhet dhe haxhilleku

1 DHJETOR ne vendin e shenjte te Qabes, ne Meke.

Haxhi fillon ne daten 10 te muajit Dhilhixhxhe me kalendarin Islam dhe perfundon me tavafin e fundit ne Qaben e Shenjte. Haxhi eshte obligim nje here ne jete per cdo musliman qe i ploteson kushtet e tij. Njerezit qe jane te obliguar me kete adhurim madhor jane: 1.Te qenurit musliman.

2. Te kete arritur moshen e pjekurise, 3. Te qenurit menderisht dhe fizikisht i shendetshem 4. Te qenurit i lire 5. Mundesite ekonomike per te perballuar shpenzimet e haxhit dhe shpenzimet e familjes deri sa te kthehet.

Adhurimi i haxhit eshte nje adhurim shume i vecante. Gjate vizites ne haxh besimtari i vertete deshmon se eshte i gatshem te beje cdo sacrifice ne zbatim te urdherave Hyjnor. Atje njerezit adhurojne ne nje vend se bashku pa asnje lloj dallimi. Atje nuk ka dallime rracore, dallimi zyrtare, dallime ekonomike apo cfaredo lloj dallimi qofte gje e cila i rikujton besimtarit se para Krijuesit te Gjithesise nuk kemi dallime. E kur mendojme mbi rracizmin dhe perfitimin qe njerezit e ndryshem bejne ne kurriz te nje njeiru te nje rrace tjeter ky akt adhurimi merr edhe me shume vlere.. Adhurimi i haxhit na verteton se Zoti i Pashoq i shperblen dhe i larteson njerezit e devotshem, sic ishte profeti Ibrahimi (a.s.), duke e bere ate shembull per te gjithe njerezit deri ne Diten e Fundit te kesaj bote. Me viziten e haxhit besimtaret kane mundesi te vizitojne ujin e Zemzemit, uje te cilin Zoti e krijoi si pergjigje e lutjes se gruas se Ibrahimit (a.s.) e cila ishte besnike ndaj urdherave te Zotit! Eshte pikerisht uji I ketij burimi I quajtur ZemZem (ndalondalo) qe eshte sherim per shume semundje. Nga ana tjeter Qabja eshte nje mrekulli ne vetvete.. Nuk ka ne siperfaqe te kesaj bote ndonje vend tjeter ku njerezit nga te gjitha rracat

BESIMTARËT MYSLIMANË SHQIPTARË NË LONDËR FESTOJNË KURBAN BAJRAMIN

festojnë sepse Zoti iu ka dhënë mundësinë, por ndjëjnë dhe një kënaqësi shpirtërore pasi presin kurban në emër të Allahut për të ja ndarë atë me varfërit. Me këtë ata marrin kënaqësitë e allahut, ku për këtë do të shpërblehen në Botën tjetër. Po në këtë ditë behët dhe pelegrinazhi i përvitshëm në Mekë ,ku në këtë vend mblidhen miliona njerëz si as në një vend tjetër të botës. Shkuarja në Mekë është

një nga pesë shtyllat e fesë Islame, e detyrueshme të paktën një herë një jetë për të gjithë ata që e kanë mundësinë për të shkuar Në këtë vend kanë ndodhur dy ngjarje të rëndësishme.

Para është sakrifica që Ibrahimi a,s, bëri për Allahun xh,sh,kur deshi të bënte kurban të birin e tij Ismailin pasi ai kishte thënë para se Ismaili të lindte po të kisha dhe një fëmijë edhe atë do ta bëja kurban për Allahun. Ibrahimi

a,s, therte shumë bagëti në emër të Allahut dhe ua ndante të varfëve. Ai u tregua i gatshëm për të bërë kurban dhe djalin e tij shtatë vjecar, kur iu kërkua nga Allahu.Djalli deshi ta ndalonte Ibrahimin që të contë në vend vullnetin e Zotit. Ai bëri cdo përpjekje por besimi i pa lëkundur i Ibrahimit, gruas së tij Hatixhesë dhe djalit Ismailit bënë që djalli të dështoje në qëllimin e tij.

Atëherë Allahu bëri që thika mos e pres Ismailin dhe në atë çast ai zbriti një dash.

Ngjarja e dytë në Mekë është kompletimi i kuranit në këtë vend zbritën ajetet e fundit të kuranor, po ashtu u mbajt dhe ligjërata e fundit e Muhamedit a,s, Besimtarët Muslimanët Shqipëtarë që jetojnë Londër e falën kurban bajrami në xhaminë shqiptare në Queen's Park Falja u bë të premten më 27 nëntor në tre turne, ku edhe budrumi ishte vënë në shërbim të besimtarëve.

Hoxha Mehmet Shtyblla në ligjëratën e tij u për vlerat e fesë Islame , tha se duhet ti përkushtohemi më shumë fesë që të mos harrojmë për as një çast fjalët e Allahut dhe porositë e Muhamedit a,s pejgamberin e fundit i

FAQE 11

dhe gjinit, nga te gjitha shtresat intelektuale dhe ekonomike tubohen per nje adhurim te tille. Ne Mekke ne periudhen e haxhit shkojne cdo vit 3 milion besimtare, dicka e pashembullt ne siperfaqe te ketij globi.

Nje nder obligimet e tjera te haxhit eshte edhe gjuajtja me gure e djallit te mallkuar. Ky akt simbolik i mbetur qe nga i biri i Profetit Ibrahim, Profeti Ismail (I cili pasi qe kundershton kerkesen intriguese te djallit e gjuan ate me 7 gure), memorizon fuqishem kundershtimin nga njeriu ndaj mikut te perbashket te njerezimit, qe eshte djalli! Ky akt memorizon kundershtine e vendosur qe njeriu duhet ti bejne te liges, gjerave te ndaluara, gjerave te uleta…

Besimtaret permes vizites se haxhit kane mundesi te shikojne Gurin Esved, gurin e zbritur nga xheneti/parajsa. Profeti Muhamed (a.s.) ka urdheruar: “Guri Esved ka zbritur nga xheneti me i bardhe se qumeshti por mekatet e njeriut e kane ndotur ate.” Sipas transmetimeve, kur Profeti Ibrahim (a.s.) se bashku me Profetin Ismail (a.s.) ka qene duke ndertuar Qaben ka kerkuar nga Profeti Ismail (a.s.) t`i sjelle nje gur. Profeti Ismail (a.s.) doli per ta kerkuar por nuk e gjeti dhe u kthye pa gure. Ne kete moment vjen engjelli Xhebrail (a.s.) i cili i sjell Profetit Ibrahim (a.s.) nje gur.

Kur ne Tufanin e Profetit Nuh (a.s.), kur edhe Qabja ka mbetur nen uje Zoti i Plotefuqishem ia ka dorezuar Gurin Esved Engjellit Xhebrail (a.s.) duke i thene:”Kur do ta shikosh Mikun (emertim simbolik) tim Ibrahim duke ndertuar Qaben jepja kete gur.”

Mbi te gjitha vizita ne Vendin e Shenjte te Qabes eshte nje pastrim nga mekatet. Ne lidhje me kete Profeti Muhamed (a.s.) ka thene:”Ai njeri qe shkon me qellim te paster kryerjen e haxhit dhe e realizon ate eshte i paster nga mekatet sikurse nje femije I sapolindur.” cili vuri dhe vulën e fundit të profetësive.

Mulla Zymeri foli dhe ai për vlerat e fesë islame, u ndal te ngjarjet e sipër përmendura duke thënë se janë shembujt më të mirë që ne të besojmë dhe të sakrifikojmë për Allahun. Çdo gjë duhet ta bëjmë për Allahun por ne duhet dhe të kryejmë çdo obligim që Zoti na ka ngarkuar, çdo gjë që bëjmë për Allahun është për të mirën tonë. Çdo gjë të mirë që bëjmë është pastrim për ne. Ai tha që ata që e kanë mundësinë për të shkuar në Mekë të mos e lanë pa shkuar se mundet që të mbeten pa shkuar pasi shkuja në Mekë është e shumë e rëndësishme.

Z, Blerim Ciroka në ligjëratë e tij u ndal edhe te edukimi i brezit të ri si një çështje shqetësuese.

Ai tha se duhet të bëjmë më shumë në edukimin e fëmijëve.

Duhet ti ushqejmë me edukatë fetare që ata të mësojnë kush është e keqja dhe kush është e mira për ta. Vetëm kështu ne do ti largojmë gjërat e pa dobishme për ta.

Të shtunën u shtrua një drekë ku të ftuar ishin edhe banoret pranë xhamisë pavarësisht nga përkatësia e tyre fetare, etnike, et. Kjo gjë është një vlerë e fesë islame që shërben për mirëkuptimin dhe jo keqkuptimet e panevojshme ndërmjet njerëzve.

I pranishëm ishte dhe Abasadori i Republikës së Kosovës z.Muhamed Hamiti. Pati dhe një program artistikofetarë

FAKT NGA AURON TARE nijet që u qëlluan me urdhrin e oficerit shqiptar ishin HMS Orion dhe HMS Superb dy anije të Flotës Britanike të Mesdheut të cilat pas këtij incidenti iu drejtuan Portit të Korfuzit.

Në datën 16 Maj ambasadori britanik në Beograd i dorëzoi një Notë proteste Hysni Kapos, përfaqësuesi zyrtar ë Shqipërisë, mbi incidentin në fjalë, ndërsa në Parlamentin Britanik lideri i opozites, ish Kryeministri Churchill u interesua personalisht mbi këtë çështje.

Në nëntor të 1945 me Marrëveshje të posacme, 4 fuqitë e mëdha aleate, Bashkimi Sovjetik, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Britania e Madhe dhe Franca ranë dakord për formimin e Komisionit Ndërkombëtar për Pastrimin e Minave MEDZON me praninë edhe të shteteve që lageshin nga deti Mesdhe për të pastruar të gjitha brigjet e Mesdheut nga minat e flotës Gjermane. Në bazë të Hartave të kapura Gjermanise ky Komision Ndërkombetar filloi punën për pastrimin e Minave.

Në fakt anijet britanike kishin filluar pastrimin e fushave të minuara që në fundin e 1944 në Kanalin e Korfuzit duke berë të mundur hapjen e këtij të fundit për të gjitha anijet tregtare që kalonin këtë Kanal. Në Dhjetor të 1945 anija Britanike HMS Regulus u godit nga një minë detare duke u mbytur ne ujrat e Gjirit, në Butrintit me humbjen e një oficeri të kësaj anije. Incidenti u konsiderua si pjese e rrezikut të pastrimit të minave të Luftës dhe çështja u mbyll në arkivat e Flotës Britanike. Anijet angleze vazhduan punën në këtë zonë megjithese asnjë herë pala shqiptare nuk u ftua të asistonte në këtë Operacion në ujrat e saja territoriale.

Megjithë kërkesën e përsëritur të Qeverise Shqiptare për të marrë pjesë si vezhgues në MEDZON perfaqësuesit anglezë të MEDZON nuk e mbeshtetën këtë kërkesë me argumentimin se Shqiperia nuk kishte as mjete dhe as ekspertizë për të kontribuar në këtë Operacion të rëndësishëm.

Në 22 Tetor të vitit 1946, një Skuadron i Flotës Mbretërore Britanike i përbërë nga Kryqëzorët HMS Mauritius dhe HMS Leander, si dhe dy mina kërkues, HMS Saumarez dhe HMS Volage, u urdhëruan për të kaluar në Veri të ishullit të Korfuzit. Sipas dokumentacionit të bërë publik në Këshillin e Sigurimit pas Incidentit u pa se anijet angleze ishin urdheruar të kalonin në Veri nëpërmjet zonës së deklaruar të pastruar nga minat për të “testuar palën shqiptare dhe për të parë në se ata kishin nxjerrë mësime”. Sipas dokumentave të njohura të prezantuara nga pala britanike, anija Mauritius ishte në krye të kolonës e ndjekur nga Suamarez dhe dy milje nga dy anijet e para ishin anijet Leander dhe Volage.

Sipas dokumentacionit të palës shqiptare, diku në afërsi të Gjirit të Sarandës, njera prej anijeve ra në mina detare dhe anija e dyte u godit gjithashtu shume pranë të parës.

Britaniket në dokumentacionin zyrtar të prezantuar pas incidentit, pretenduan se anija e dytë, Volage, u godit nga minat gjatë operacionit ndihmës që po i jepte anijes Suamarez dhe megjithëse të dyja anijet u demtuan mjaft rëndë, ato mundën të ankoroheshin në Portin e Korfuzit pas

A

1 DHJETOR

FAQE 14

Incidenti i Korfuzit apo incidenti i Sarandës

Qeveria Shqiptare shprehte keqardhjen për ngjarjen e 22 tetorit, por nuk pranonte kurrsesi të kishte dorë në vendosjen e minave.

Shqiptarët theksonin se vendosja e Minave mund të ishte një akt i atyre që kërkonin të dëmtonin marrëdhëniet miqesore midis Shqipërise dhe Britanisë së Madhe gati 12 orëve në operacion shpëtimi.

Eksplozioni i minave sipas britanikeve vrau 44 marinarë angleze dhe plagosi 42 te tjerë, një nga humbjet më të mëdha të Flotës Mbretërore pas Luftës së Dytë Botërore. Britanikët në dokumentat e tyre nënvizuan se pala shqiptare nuk hapi zjarr ndaj anijeve angleze, por një anije e vogël shqiptare iu afrua anijeve të goditura dhe pasi foli me marinarët anglezë u largua “pa dhënë ndihmë” Në 26 Tetor, Qeveria Britanike me anë të Ambasadorit të saj në Beograd informoi palën Shqiptare se si pasojë e ketij Incidenti të anijeve të saj do të bënte ripastrimin e kanalit të Korfuzit nga minat. Tre ditë më vonë Qeveria Shqiptare i dërgoi një Notë Proteste Sekretarit të Kombeve të Bashkuara Trygve Lie kundër asaj që ajo e quante “violencë ndaj ujrave të saj territorial, si dhe inkursione provokative” Në 31 Tetor, Qeveria Shqiptare ju përgjigj direkt Qeverisë Britanike duke protestuar ndaj hyrjes së anijeve angleze në ujrat e saj territorialë, por duke theksuar se “nuk kishte asnjë objeksion për këto pastrime në se beheshin jashte ujrave të saj territorialë”, por në se anijet hynin në ujra territorialë Qeveria Shqiptare do ta quante si provokacion.

Në 10 nëntor, Qeveria Britanike informoi palën shqiptare se kanali i Korfuzit do të pastrohej me aprovimin unanim të Bordit të pastrimit të Minave MEDZON në 1 nëntor. Ky

aprovim ishte bërë me kërkesën Britanike dhe kishte përcaktuar zonën e operacionit. Në këtë dokument britanikët informonin se “asnjë nga anijet angleze nuk do të qendrojë në ujrat territorialë shqiptare” dhe ky operacion do të kryhej në zonat e pastrimit të viteve 44 -45, zona për të cilat shqiptarët nuk kishin pasur kundërshti.

Në vigjilje të këtij Operacioni Qeveria Shqiptare me anë të një note diplomatike informonte palën Britanike se “megjithëse në princip nuk ishte kundër që anijet e Flotës Mbretërore të ndërmerrnin këtë Operacion pastrimi, ajo propozonte që një Komision Miks i caktuar nga Kombet e Bashkuara të ishte i pranishëm në përcaktimin e zonave që do të pastroheshin” Opinioni Britanik ishte se kjo kerkese ishte një taktikë vonimi e palës shqiptare pasi korridori i pastruar kishte ekzistuar që prej dy vitesh dhe britanikët i kishin dhënë shqiptarëve informacionin e duhur mbi këtë korridor.Shqiperia proteston përsëri pranë Sekretarit të Kombeve të Bashkuara duke informuar atë se Britania po e vendoste Shqipërinë përpara një fakti të kryer me këtë Operacion që donte të ndërmerrte dhe theksonte se ajo nuk e njihte MEDZON, Bordin Nderkombëtar të Pastrimit të Minave. Duhet theksuar se në fakt me gjithë insistimin e Shqipërise për t”u përfaqësuar në MEDZON, britanikët e kishin penguar këtë antarësim.

Shqipëria ndërkohë bënte të

qartë për publikun ndërkombëtar se “cdo Operacion pastrimi pa miratimin e saj nga anije të huaja Brenda ujrave të saj territorialë do të konsiderohej si agresion” Anijet Britanike e ndërmorën Operacionin e pastrimit të Minave në datat 12 dhe 13 Nëntor nën komandën e Komandantit të Forcave Aleate për Mesdheun. Britanikët sollën vetëm një oficer francez me statusin e vëzhguesit si perfaqësues të MEDZON Ky Operacion u krye qartësisht brenda ujrave territorialë shqiptarë dhe në afersi të kanalit të pastruar më parë. Operacioni i koduar “Retail” u bë nën vëzhgimin e një sërë anijesh luftarake britanike si dhe të një aeroplanmbajtese e cila ishte e gatshme për çdo eventualitet. 22 mina luftarake u gjetën sipas palës britanike “ të vendosura në pozicion të një fushe të minuar e vendosur qëllimisht”. Gjithmonë sipas Raportit Zyrtar të Flotës Britanike kjo fushë e minuar ishte vendosur në gjatësi prej 3 miljesh përgjatë Kanalit. Dy prej minave u dërguan në Malte ku pas ekzaminimit u vërtetua se ishin mina të prodhimit gjerman me 600 pound eksploziv. Sipas ekspertëve britanikë këto mina ishin të vendosura jo shumë kohë më parë se anijet britanike të ndeshnin me to, pasi mbi to u gjet graso si dhe nuk kishte asnjë gjurmë të algave apo barishteve të detit të cilat akumulohen nga koha.

Në debatin që rodhi pas ng-

jarjes së përshkruar më sipër Britania e Madhe e pranoi se kishte operuar në ujrat territorialë shqiptarë për pastrimin e minave pa miratimin e Shqipërise por vetëm me miratimin e MEDZON. Britania e pranoi gjithashtu edhe faktin se prania e nje numri te madh luftanijesh ne ujrat territoriale te një vendi Sovran nuk ishte e pranueshme nga Ligji Nderkombetar i Deteve, por veprimi në këtë mënyrë i Britanisë kishte të bënte si pasoje e krizes se krijuar nga ngjarjet e 22 tetorit. Britania pretendoi se ndërhyrja e saj për të pastruar minat në Kanalin e MEDRIT gjithsesi ishte e bazuar në Marrëveshjen e 22 Nentorit 1945, nënshkruar nga katër Fuqitë e perfshira në pastrimin e minave në Mesdhe, si dhe në klauzolën juridike “e drejta e forcës akuzuese për të kompesuar gjetjen e provave Corpora Delicti sa me parë të jetë e mundur për të mos lejuar zhdukjen apo fshehjen e tyre” Në 9 Dhjetor 1946, Qeveria Britanike i dërgoi një Note të detajuar Qeverisë Shqiptare duke detajuar të gjitha pikat kryesore që nga fundi 1944. Kjo Note zyrtare kërkonte nga Pala Shqiptare që të kërkohej ndjesë për ngjarjet e majit dhe Tetorit 1946, sigurimi se ngjarje të tilla nuk do të përsëriteshin me, si dhe një kompensim për marinarët që humbën jetën në Incidentin e 22 Tetorit. Në këtë Note theksohej gjithashtu se nëse shqiptarët nuk përgjigjeshin në mënyrë të kënaqshme, brenda dy javësh kjo çështje do të çohej pranë Këshillit të Sigurimit në Kombet e Bashkuara.

Në përgjigjen shqiptare të kësaj Note Zyrtare, Qeveria Shqiptare shprehte keqardhjen për ngjarjen e 22 tetorit, por nuk pranonte kurrsesi të kishte dorë në vendosjen e minave. Shqiptarët theksonin se vendosja e Minave mund të ishte një akt i atyre që kërkonin të dëmtonin marrëdhëniet miqesore midis Shqipërise dhe Britanisë së Madhe dhe sillnin si argument faktin që anije greke shpesh kishin shkelur ujrat territorialë në Jugun e Shqipërisë.

Në 18 Shkurt të 1947, Ambasadori Britanik pranë Kombeve të Bashkuara, Sir Alexander Cadoggan prezantoi ëështjen pranë Këshillit të Sigurimit në Kombet e Bashkuara.

Sipas Ambasadorit Cadogan faktet e sjella përpara Këshillit ishin prova të pakundërshtueshme se fusha e minuar ishte vendosur qëllimisht në mënyrë sekrete dhe në kundërshtim me Konventën e Hagës të 1907 e cila ndalon vendosjen e fushave të minuara pa paralajmërim dhe ajo që kishte ndodhur në Shqipëri ishte krim kundër njerëzimit. Ambasadori britanik gjithashtu shprehu keqardhjen e madhe për këtë ngjarje pasi sipas tij “anijet britanike kishin qënë viktimë e minave si pasoje e një shansi të keq që po kalonin në këtë zonë krejt rastësisht dhe kjo mund t”iu ndodhte edhe anijeve tregtare.

OPINION

Nga Albin Kurti lamuri për një popull a komb është sikurse pasqyra. Aty shihesh si dukesh, dhe me atë përshtypje që bëhet thelbësore për identitetin, hyn në marrëdhënie me të tjerët.

Institucionet e Kosovës nuk e kanë për zemër 28 Nëntorin. Të kuqen e kanë zëvendësuar me të kaltrën. Që prej shpalljes së pavarësisë së Kosovës, është 17 Shkurti ai që festohet më së shumti. Mijëra nxënës nxjerren në rrugë me pelerina të kaltra. 28 Nëntori festohet kryesisht privatisht.

Thuajse jemi ende në ‘vitet e arta’ të Jugosllavisë. Në nenin 2 të Ligjit për festat zyrtare të Republikës së Kosovës 28 Nëntori nuk figuron askund. Aty e kemi Ditën e Evropës, por jo edhe Ditën e Shqiptarëve. I kemi dy bajrama, dy krishtlindje e dy lloj pashkësh, por jo edhe 28 Nëntorin.

Ndërkohë që ky nen i përcakton festat “Duke pasur parasysh respektimin e historisë, kulturës dhe të traditave, të popullit të Kosovës dhe të shtetasve të saj”. Nëse kështu respektohen historia, kultura e tradita, atëherë bëhet i pamundur definimi i mohimit të tyre.

28 Nëntori në këtë ligj figuron më vonë. Te neni 5 kjo datë cilësohet si ‘ditë e shqiptarëve’ (tamam si në kohën e Jugosllavisë kur shqiptarët konsideroheshin pakicë kombëtare) dhe nën titullin ‘ditët memoriale’ (thuajse shqiptarët janë diç e shkuar që megjithatë ia vlen t’i kujtosh). Ditë memoriale porsi shqiptarët kanë edhe turqit, romët, ashkalinjtë, boshnjakët e goranët. Për serbët, Qeveria e Republikës së Kosovës parashihet të konsultohet me Presidentin e Republikës së Kosovës, i cili më tutje, duhet të konsultohet me serbët për dy ditë memoriale të tyre.

Flamuri i Kosovës ngjan si një mishërim sublim i tërë projektit për Kosovën. Ky flamur është gjithsesi jodemokratik (sikurse sundimi i protektoratit ndërkombëtar me Kosovën).

Për të nuk pati referendum dhe madje as debat në Kuvendin e Kosovës. Deputetët e miratuan flamurin në momentin kur po e shihnin atë për herë të parë. Zaten, ish ambasadorja amerikane Tina Kaidanow e dinte mirë që po të lejoheshin njerëzit të mendojnë ca për flamurin e ri assesi nuk do ta aprovonin atë. Sepse ky flamur kishte dy ngjyra të flamurit të Serbisë (të kaltrën dhe të bardhën) dhe asnjërën të atij kombëtar shqiptar (as të kuqen, as të zezën); sepse ky flamur e kishte hartën në të ashtu siç e ka vetëm edhe Qiproja e ndarë (ku figura simbolike shërben si kompensim psikologjik për realitetin e munguar); dhe, sepse ky flamur kishte saktësisht ngjyrat e Bosnjes jofunksionale (dhe gjithnjë nën protektorat ndërkombëtar).

Përgjithësisht, institucionet e Kosovës përpiqen që flamurin kombëtar shqiptar ta evitojnë sa më shumë dhe më së shumti e përdorin atë pranë flamurit të Kosovës për t’ia bërë popullatës më të durueshëm këtë të dytin.

Kështu ishte edhe në manifestimin në fshatin Zabërgjë, me rastin e 10 vjetorit të themelimit të Zonës Operative të Shalës. E mbaj mend që një ish komandant i UÇK-së, i ulur pranë meje, sa për ta nisur bisedën, më tha se këtu bëka mot shumë i ftohtë.

Meqë tash ishte shndërruar në politikan me kostum të lëmuar, i

F

1 DHJETOR

FAQE 15

Flamuri

“gjashtë yjet në flamur synojnë t’iu tregojnë shqiptarëve të Kosovës se ata janë 1/6 në këtë vend, se ata janë veçse njëri nga gjashtë komunitetet, ani se ata janë rreth 93% të popullsisë në Kosovë, duke ua ushqyer kësisoj shqiptarëve inferioritetin aq të nevojshëm për t’i sunduar ata” propozova që ta shikojë flamurin kombëtar shqiptar sepse ai e ngroh, dhe se të ftohtit me siguri i vjen ngaqë ia kishte ngulitur sytë flamurit të Kosovës.

Nuk mund ta paramendoj një flamur tjetër i cili do të ishte kaq i largët me atë kombëtar shqiptar sikurse që është ky i Kosovës (i kontrabanduar në po të njejtën seancë parlamentare kur u shpall pavarësia). Jo vetëm në domenin e temperaturës (ngrohtë-ftohtë), por edhe në atë të ndriçimit, hapësirës dhe identifikimit. Yjet në flamurin e Kosovës janë të bardhë e të zbrazët – jo të artë sikurse, ta zëmë, në flamurin e BE-së – gjë që e bën të kaltrën të duket edhe më e mbyllët, dhe flamurin e Kosovës të bëhet flamur i natës e i territ, jo i ditës e i shndritjes.

Në vend të yjeve të arta, flamuri i Kosovës e ka të artë territorin e Kosovës. Pra, Kosova portretizohet si e artë aty: e pasur, e gatshme për ta eksploatuar, madje thuajse të thërret që ta eksploatosh.

Flamuri kombëtar shqiptar dhe ai i Kosovës janë të kundërt

sikurse e pakufijshmja me të kufijshmen.

Gjersa shqiponja në flamurin kombëtar shqiptar i shtrin krahët dhe thuajse shenjon pafundësinë, harta e Kosovës në flamurin e Kosovës shenjon kufirin, përkufizimin e kufizueshmërinë.

Ky kufi i Kosovës jo vetëm që ua tregon maksimumin teorik shqiptarëve të Kosovës, por edhe ua rrudh atyre përfytyrimin për veten. Flamuri për një popull a komb është sikurse pasqyra. Aty shihesh si dukesh, dhe me atë përshtypje që bëhet thelbësore për identitetin, hyn në marrëdhënie me të tjerët.

Së fundi, gjashtë yjet në flamur synojnë t’iu tregojnë shqiptarëve të Kosovës se ata janë 1/6 në këtë vend, se ata janë veçse njëri nga gjashtë komunitetet, ani se ata janë rreth 93% të popullsisë në Kosovë, duke ua ushqyer kësisoj shqiptarëve inferioritetin aq të nevojshëm për t’i sunduar ata.

Po them rreth 93% e jo

ndonjë shifër të saktë meqenëse në Kosovë nuk ka pasur regjistrim të popullsisë që prej vitit 1981. Të gjithë ministrat e pasluftës të Ministrisë së Shërbimeve Publike e kanë pranuar që shtyrja e vazhdueshme e regjistrimit të popullsisë në Kosovë është vendim politik ndërkombëtar.

Më në fund, duket që u caktua pranvera e vitit 2011 për ta bërë regjistrimin. Nga një zyrtar i afërt me procesin përgatitor kam mësuar që për regjistrimin e ardhshëm është diskutuar edhe mundësia që njerëzit në Kosovë të mund të deklarohen edhe kosovarë e muslimanë. Natyrisht që nuk do të ketë serbë që deklarohet të tillë. E gjithë kjo iu dedikohet shqiptarëve. Dhe, e gjithë kjo është në funksion të fillimit të fjalisë së parë të Planit të Ahtisaarit në nenin 1.1: “Kosova do të jetë shoqëri multietnike...”.

Pra, konsiderohet që Kosova nuk është shoqëri multietnike, por duhet të bëhet e tillë. Me 90 e ca përqind shqiptarë, koncepti i multietnicitetit s’mund të jetë i qëndrueshëm,

prandaj dikush edhe mendon që shqiptarët e shumtë t’i ndajë në tri kategori: shqiptarë, kosovarë dhe muslimanë.

Tërë këtë ndërmarrje e bën edhe më të dyshimtë deklarimi i zëvendësshefit të Zyrës Ndërlidhëse të Komisionit Evropian në Kosovë i cili tha se vendorët nuk janë të aftë që ta bëjnë regjistrimin e popullsisë në Kosovë, andaj këtu do të përfshihen edhe ndërkombëtarët me mbi 50% të buxhetit (për një ndërmarrje që do të kushtojë jo më shumë se 10 milionë euro!) dhe, si zakonisht, edhe me kuadro.

Atë që s’ka mundur ta bëjë Serbia për më shumë se një shekull dhe me të keq, po synojnë ta bëjnë shumë më shpejt në këtë shekullin e ri, veçse, kësaj radhe me të mirë. Me neve po bëhen eksperimente të papara. Mbase për shkak se askund ato nuk kushtojnë kaq lirë sikurse në Kosovë.

Asnjë elitë politikë e intelektuale në Evropë nuk lejon që të luhet me popullin siç lejon kjo jona.

Nën sulm janë të dyja: ana jonë materiale, por edhe ajo shpirtërore.

LETERSI

1 DHJETOR

FAQE 16

« Shënimet e Gjon Nikolle Kazazit » te Jusuf Buxhovit Nga Brixhilda NDINI Esse mbi librin: Ngjarja e romanit zhvillohet ne shekullin e XVIII ne një krahine te veriut te Shqipërisë , Malësisë dhe me përkatësisht ne qytetin e Gjakovës , etimiologjikisht qyteti i « gjakut » eshte illuzioni i gjakut te derdhur nga banoret për te konsomuar identitetin shqiptar. Ky qytet ndodhet ne provincën e Kosovës ku është dhe prejardhja e autorit Jusuf Buxhovi.

Protagonisti i këtij romani është prifti Gjon qe eshte një personazh historik , Gjon Nikolle Kazazi, lindur ne Gjakove . Shënimet e Gjon Nikoll Kazazit eshte botuar për herë te pare nga shtëpia botuese Rilindja ne 1982 dhe ne Tirane eshte botuar nga shtëpia botuese Naim Frashri ne 1985. Gjoni është Kryepeshkop i njohur për zbulimin e librit te pare ne gjuhen shqipe “Meshari i Gjon Buzukut”.

Ne do te ecim se bashku me priftin Gjon që kthehet ne vendin e tij dhe do te njohim pak nga pak me realitetin ne të cilin gjendet i përballur populli shqiptar. “befasisht u duken tanket mbuluar me katroma te zeze ku filluan edhe ofshamat e thella. Pastaj me kujtohet zhurma qe shpërndahej mbi qente dhe minjte e ngordhur qe gjendeshin ne te katert anet e qytetit”.

Pushtimi otoman mbante edhe pushtetin jo nga forca e armeve ,por nga një strategji e dëmshme vdekjesh, “kolera”, sëmundja epidemike, ishin arma e tyre politike per te shkatërruar popullin rebel shqiptar. Pra ketu Buxhovi tregon nje epidemi te gjate te koleres provokuar nga pushtuesit turq me shume me qellime politike se sa ushtarake kunder popullit te Gjakoves. Eshte e paimagjinueshme te mendosh se Buxhovi nuk njihte klasiket e mëdhenj sic eshte Kamy me librin “Kolera”qe eshte i njohur ne mbare boten. Është interesante te shohësh ne romanin e Buxhovit se si ai i tregon peripecit e kësaj epidemie te koleres por qe ne thelb është konflikti shqiptaro-turk , qe eshte vendosur ne nje këndvështrim si ate te Kamys ose si te disa veprave te Kadarese. Ne diskutimet e Gjonit me malesoret , shefat e besimeve te ndryshme fetare na zbulojne nje univers tragjique ankthi dhe frike te vdekjes. Ditet e Gjonit jane te përpikta me caktimet e mbledhjeve tek zevendes guvernatori turk, cdo kapitull mbyllet me shenimet mbi ngjarjet kryesore te dites , reflektimet dhe mendimet ku përbehej ndërgjegjja e identitetit kulturor.

Te luftosh kenget dhe legjendat shqiptare eshte te sulmosh shpirtin e nje populli kur “ ato legjendat permbajne kujtimet e thella te shpirtit te nje populli nga shekuj ne shekuj.”

Prifti me i ri Kol, dishepull i Gjonit ilustron dhe mbron rrenjet shqiptare permes nje kulture ku vetëm një alfabet i mirefillte ben te pasurohet dhe te largoje e tmerroje te

tjeret.

Refuzimi i mbylljes dhe izolimit aty ku historia e nje populli shfaq nje bashkëpunim te denje, dhe ne veçanti me plakat e moshuara te cilat arrijne te shpiken nje vaksine kundra kolerës .

Data ku zhvillohet ngjarja nuk eshte një rastësi por eshte nje date precise viti 1747.

Tek keshtella e Kadarese futja e minjve te infektuar ne keshtjellen e rrethuar eshte vetem nje zanat i njepasnjeshem nepermjet te cilit Tursun Pasha do te behet zot te drejtoje, ketu rrëfimi nuk ka nje rrjedhje kronologjike te veçante dhe dhe ngjarjet kane ndodhur veçanërisht ne anën turke.

Ne thelb romani i Buxhovit te lidh me shume me ngjarjet se sa përsëritet tek “Kështjella” megjithëse ketu kemi veshtiresite për te marre Shqipërinë , me shume sesa fitorja ushtarake dhe te gjitha menyrat qe duhen bere per te integruar përfundimisht kete vendt ne empirin otoman. Te dy keta autore përballin popullin e tyre me pushtuesit otoman nje metafore e nje beteje dhe konflikti kundër te tjerëve tiran?

Ndoshta kjo eshte ngjashmëria e tregimtarit Gjon tek shenimet dhe Gjon tek ura me tri harqe.

Te dy duken se kane lindur nga nje citim ne kuptimin e historise kombetare ku eshte pikërisht dominonte figura e Gjon Buzukut themeluesit te gjuhës se shkruar shqiptare.

Tek Buxhovi ashtu si te Kadareja ngjarjet fillojne ne muajin mars.Tek kadareja( ku personazhi Gjon i perket nje tjeter epoke se ajo e Buzukut ) kenaqet me një emer simbolik –Gjonkurse Buzhovi jep një gjendje civile me te detajuar dhe lidh pikërisht me kujtimet e Buzukut nepermjet Kolit, priftit te ri , i cili enderron te imitoje paraardhësit e tij duke shpikur alfabetin origjinal qe i mungonte akoma gjuhes. Kjo eshte nje tjeter ndryshim ku Gjoni i kadarese përfaqëson Shqipërinë para pushtimit otoman kurse ai tek Buxhovi ka per vella dhe kushuri Lam Mula , qe eshte bere mysliman ku eshte edhe tema dytesore praktikisht e e munguar ne veprat e Kadaresë dmth ndarja e popullit shqiptar midis islamit dhe Kretieneve.

Ndryshimi i trete : eshte tek figura e Buzukut i cili gjendet i dubluar tek Buxhovi edhe pse përkthimi i bibles ne shqip perbente ekzistencen e nje gjuhe e nje kulture , por babai i lettersise shqiptare dhe i kësaj kulture ringjallet nganjehere tek Koli , poete, qe deshiron te shkruaj me shkronjat e veta ne gjuhen shqipe dhe te Gjon Nikollit , arkeologe ne llogari te tij dhe ne te njejten kohe prift dhe reporter. Nje tjeter ndryshim shikohet ne menyren e te rrëfyerit dhe jo te rrëfimtari. Te Kadare rrëfimi shkon kalimthi nga pena e Gjonit tek syri i lezuesit , kurse tek

Buxhovi ka nje dekompozim ose nje thyerje te aktit te te shkruarit, prifti i tij është jo vetëm autori i kronikes qe ne lexojme por edhe te shenimeve qe ai mban per te yshqyer kete kronike , mbajtja e ketyre shenimeve eshte dhe nje element kushtetues...

Ketu gjejme disa nuanca perafersisht si tek “Falsifikatoret te Andre Gide, me shume akoma nga ai qe perdor Kadareja tek “Kronique ne gur” ku bejne jehone kujtimet e rrëfyesit dhe fragmentet e kronikes ,atribuuar deshmimtareve te tjerë.

Megjithese ne beme nje krahasim te romanit te Buzhovit me disa vepra te Kadaresë ato vërtetojnë vlerat dhe peshen e deshmise que ky autor i sjell fatit te popullit te vet, duke i dhëne një jehone ne mbare Shqiperine.

Shenimet e Gjon Nikoll Kazazit nuk eshte një xhirim i kolerës se Kamys , sepse se pari rrëfimi i tij eshte historikisht i vendosur ne shenjen e historise.

Nqse konsideratat morale dhe philozofike nuk mungojne ai e trajton kryesoren ne nje menyre kolektive. Sigurisht qe Kamy na paraqet nje parabole te kushteve njerezore ; drama e tij eshte ajo e njerezimit mbare,dhe pse e paraqet nepermjet fateve te vecanta te njerezve. Kolera qe pershkruan Kamy , shperthen vete si nje fatalitet edhe pse ajo sulmon vetem qytetin Oran, Algjeria nuk eshte vene ne kauze,pra nuk eshte shkaku.

Tek romani i Buxhovit kolera është vepër e pushtuesve turq, te vendosur te pushtonin popullin shqiptar.

Para se gjithash eshte nje kolere e karakterit politik ne qofte se nund te shprehe,i keshtu.

Tjeter vecanti qe shkon ne te njejtin drejtim eshte qe kjo kolere nuk eshte provokuar ne menyre brutale, ajo u jep kurajo viktimave te mbrohen me energjine e deshperimit perpara ketij denimi universal,por qe venia ne skene eshte po aq sekrete sa edhe delikate.

Ajo paraqitet nganjehere si nje ndermarje korrupsioni , e trasformuar ne

nje shqetesim deri sa vdekja shkon ne planin moral-politike dhe pret si nje menyre per te rralluar popullin e pushtuar. Ky shqetesim ka arritur deri sa te behet nje psikoze e vertete e destinuar te netralizoje qendresen e popullit duke nxituar reaksionet dhe kunderpergjigjet e tyre. Ne jemi te destinur te lexojme ne kete roman duke bere iluzion dhe ne realitetin e dyfishte bashkohor siç ishte ideologjia komuniste .

Njeriu shqiptar eshte prezantuar si ne “homo religiosus”ne kuptimin etimologjike te fjales ; pra ai eshte mbajtur vetem nga vetja e tij dhe jeton vetem per veten e tij ai perkufizohet nga lidhja qe ka me vëllezërit,me token me gjuhen me te shkuaren.

Kulti i perbashket i “beses” percaktohet para se gjithash si një seri premtim ku ligji dhe traditat bazohen tek fjala e dhëne,deri sa te ngjalli dhe te vdekurit nga varri për te mbajtur premtimin e besës. Me shume se te gjithe kujtesa i vjen poetit (Koli qe i shtohet edhe personazhi i rapsodit popullor Selami Taraku) kenget dhe legjendat qe pershkojne kujtimet dhe ngjarjet.

Po keshtu perpara nje te papriture refleksi i pare është te mësojmë nga e kaluara , te takojme te vjeterit , te vetmit ata qe kane parë me syte e tyre si jane zhvilluar ngjarjet dhe ne çfarë rrethanash sic ka qene nje shekull me pare ajo e epidemise se 1646.

Ne roman kemi dhe nje familje shqiptare ku shkruhet kalimthi e emigruar ne Bosnie me vite te tëra, perpara se te vinte te vendosej ne Gjakove.

Këta emigrante te ri ardhur e kane te veshtire te gjejne identitetin dhe paraqitjen . Copat e vazos se vjetër qe Gjoni i nxori nga fundi i dyshemese afirmon vlerat e tokes dhe neshkruan tregon qyteterimin e vjetër te popullit shqiptar. Duke thene ne fundt se ka nje lidhje midis tokes , identitetit dhe kujtimeve.

Ndjenja e atdhedashurisë është e skalitur ne shpirtin e cdo shqiptari qe choniquer duke qe i vrojton dita dites duke bere studime te vecanta sepse atdhetarizmi ka kaluar ne gjakun e shqiptareve dhe te jetes se tyre te përditshme. Adhurimi i vlerave tek shqiptaret te çon te mendosh deri ne një forme stoicizmi , te shikosh vdekjen përballë, deri sa mos te këtë bere atë qe duhet atë qe kërkon “besa”.

Nganjëherë duket se ata lejojnë suduksioni një lloj magjepsjeje para vdekjes: sepse ne fund të fundit te gjitha vdekjet madhështore te denja dhe virtuoze , mund te lindin këngë te pavdekshme, dhe sepse kjo vdekje edhe pse ngelet një sakrifice , refuzim i poshtërimit Manifeston qarte ne te përditshmen e popullit.

Reporteri na shpjegon dhe shkon deri ne justifikim te këtyre tra-

ditave vrasëse deri tek disa fiseve Iliriane sipas disa historianeve latin. Pasioni i tij dhe krenaria kombëtare nuk e lejojnë atë te pranoj tradhtinë midis shqiptareve.

Te gjitha këto ndërthurje simbolike dhe metaforike dalin nga vuajtjet e një beteje me përmasa epike : ne njërën ane i gjithë populli qe mobilizohet, qe reziston , qe jeton me ato pak qe ka , nga ana tjetër makina dijetare e politikes me një fuqi perandorake, supreme dhe për te folur si La Fontaine “kjo e keqe qe ngjall terrorin (kolera) sepse duhet ti kujtosh edhe emrin .Libri është gjithashtu një rezultat deri ne fund te fitores edhe pse provizore te njerëzve te mëdhenj mbi te keqen, nga ato skena qe rivije si një menas e sulmeve. Ne Etimologjie fjala kolere , mortje , murtaje është sinonim i vdekjes . Kur shqiptaret janë te të destinuar te shkojnë individualisht te kërkojnë vdekjen , siç ne e kemi pare, këtu janë te mbajtur nga një instinkt jete , nga një dëshirë për te jetuar dhe mbrojtur identitetin e tyre.

“Fati i lige na përcjell” shkruan Buxhovi . Ai qe i reziston Kolerës i reziston djallit”.

Romani mbaron me përhapjen e “Kolerës”, ne radhët e ushtrisë turke , dhe shpalljen e qytetit te lire Gjakovës.

Edhe deri sot shqiptaret e Kosovës e kane pare jetën e tyre te kërcënuar ushtruar nga dhuna e fuqishme serbe.

Popullit shqiptar te Kosovës iu është ndaluar deri vone heqja e TV ne gjuhen shqipe ne Prishtine, shkatërrimi shtypit shqiptar , ndalimi i mësimit te gjuhës shqipe,duke arritur deri tek zhdukja e popullit shqiptar duke i helmuar fëmijët neper shkolla.

Ky është një roman qe na çon pikërisht ne një te shkuar te shtjelluar me mjeshtëri por qe fatkeqësisht kjo e shkuar prezantohet si një thirrje patetike përballë dramës aktuale ne Kosovë. Ajo fare ishte vetëm një ideal ne vitin 1981 sot u be realitet përballë presionit te madh dhe dhunës serbe.

Ne letërsinë bashkohore te shqiptareve ne Kosove ndeshim një teme te përhershme siç është ajo e : qëndresës dhe bashkimit te te gjithë popullit kundra te gjitha shtypjeve tiranike dhe dhunës , qofshin ato greke, romane, bizantine, otomane apo sllave.

Libri i Buxhovit mund ta radhitim me librin e Ivo Andric me kronikat e famshme. Mbajtja e emocionit dhe e veshtiresis se pyetjeve qe ai shtron ne këtë roman e bën te mendoje me shume lexuesin duke e çuar ne atë pjese te Evropës viktime edhe sot akoma janë te dhimbshme traumatizmat ,dhe qe fati i këtij vendi duam apo s’duam ne , kërkon mbështetjen e te gjithë kontinentit.

Kriza qe po kalojnë shqiptaret ne shume drejtime dhe procedurat e mëtejshme qe lendojne akoma Kosovën e bëjnë librin e Buxhovit me aktual se kurrë.

HISTORI NGA DAUT DAUTI jatë punimeve të Kongresit të Berlinit ishte vërejtur që përfaqësuesit otomanë ishin munduar që të influenconin vendimet duke theksuar se duhej pasur parasysh veprimet e popujve tjerë të Ballkanit në mënyrë që të mos dëmtoheshin qeniet e popujve të cilët edhe më tutje mbeteshin nën Portën. Diplomatët e Fuqive të Mëdha mendonin se otomanët po e kërcënonin Kongresin duke theksuar se po krijohej rrezik nga shqiptarët, tokat e të cilave nuk po respektoheshin gjatë vënies së kufijve.

Otomanët natyrisht që nuk ngulën këmbë që të qonin këtë qëndrim deri në fund por kjo ndikoi që përfaqësuesit e Fuqive të Mëdha të ndikonin te Porta që ajo të mos e shtynte më tutje këtë qëndrim. Pas përfundimit të Kongresit, nga autoritetet e otomane, Fuqitë e Mëdha kërkonin zbatimin e dispozitave, në këtë rast demarkacionin, pa marrë parasysh qëndrimin e shqiptarëve dhe Lidhjes së Prizrenit.

Vrasja e Ali Pashë Maxharit e kishte vështirësuar edhe më shumë punën e dorëzimit të Gusisë dhe Plavës Malit të Zi. Diplomatët e huaj që gjendeshin në Shkodër, Cetinë dhe Prizren, mendonin se Portës i duheshin së paku 80 000 ushtarë, dhe vullnet të madh, për t’i nënshtruar shqiptarët e veriut apo më saktësisht rajonet e Gjakovës, Pejës, Prizrenit, Plavës dhe Gusisë.

Kur kësaj situate i shtohej edhe fakti që sulltani kurrë nuk kishte pasur pushtet, me shumë se minimal, në këto anë, atëherë këta diplomatë nuk mund të gjenin zgjidhje për situatën. Diplomatët e Fuqive të Mëdha vetëm tani filluan të shohin dhe përjetojnë pasojat e gabimeve në Berlin. Në vjeshtën e vitit 1878 askush nuk kishte asnjë propozim në lidhje me vendosjen e gjërave në prospekt të sigurt në këtë pjesë të Ballkanit.

Megjithatë, konsulli Green, si zakonisht, kishte propozime edhe për këtë rast. Ai, i sugjeronte Foreign Office-it, se duhej bindur Portën që të dërgonte përforcime të reja nga Anadolli të cilat nuk do të kishin ndonjë simpati për shqiptarët. Këto forca, sipas tij, duhej të vini sa më shpejt që të ndihmonin në detyrimin e dorëzimit të Shpuzit, Podgoricës dhe Zhablakut. Një pjesë e këtyre forcave do të duhej të mbante rendin dhe qetësinë në Shkodër. Nëse Lidhja e Prizrenit, sipas konsullit Green, do t’ia dilte që fushatën kundër Malit të Zi ta shndërronte në luftë, Mali i Zi do ta fitonte luftën dhe pastaj do të merrte edhe më shumë territore shqiptare.

Konsulli i bëri këto propozime kur u pa se Ali Pashë Gusia me 30 000 veta, priste sinjalin për të sulmuar Malin e Zi. Organet e Lidhjes së Prizrenit dukeshin gjithnjë e më serioze pasi që funksiononin më mirë se pushteti otoman. Dënimet shqiptoheshin dhe zbatoheshin me përpikëri.

Në disa vende këto organe kishin çarmatosur njësitë ushtarake otomane dhe i kishin zëvendësuar me vullnetarë shqiptarë. Në të gjitha raportet e tija, konsulli Green e njoftonte Londrën se Lidhja e Prizrenit do t’i vriste të gjithë shqiptarët katolikë të Shqipërisë. Edhepse nuk ishte shënuar asnjë rast i tillë, dhe ishte e qartë se as që do të shënohej edhe në të ardhmen, konsulli britanik kurrë nuk i përfundonte raportet pa e cekur një rrezik i cili nuk

G

1 DHJETOR

FAQE 17

Okupimi i tokave shqiptare nga Mali i Zi

Në të gjitha raportet e tija, konsulli Green e njoftonte Londrën se Lidhja e Prizrenit do t’i vriste të gjithë shqiptarët katolikë të Shqipërisë. Edhepse nuk ishte shënuar asnjë rast i tillë, dhe ishte e qartë se as që do të shënohej edhe në të ardhmen, konsulli britanik kurrë nuk i përfundonte raportet pa e cekur një rrezik i cili nuk ekzistonte. “Fundi i ditëve të katolikëve është shumë afër” shkruante konsulli britanik Kirby Green edhe në raportin e tij të datës 15 shtator të vitit 1878. ekzistonte. “Fundi i ditëve të katolikëve është shumë afër” shkruante konsulli britanik Kirby Green edhe në raportin e tij të datës 15 shtator të vitit 1878.

Në Shkodër konsujt vazhdonin të frikësoheshin ose së paku deklaroheshin se ishin të frikësuar.

Konsulli austro-hungarez Lippich, kishte informata të sigurta, siç besonte, se konsullata e tij do të sulmohej për t’u shkatërruar. Ai ia dorëzoi Hysein Pashës, guvernerit të Shkodrës, tre emra të tre bejlerëve të rëndësishëm të Shkodrës, të cilët sipas Lippich-it, qëndronin prapa organizimeve të sulmeve që do të ndodhnin kundër tij dhe konsullatës. Pasha u mundua ta qetësonte konsullin por nuk pati sukses pasi që konsulli ishte i bindur për vërtetësinë e informatave të cilat i hodhi poshtë guverneri i përgjithshëm.

Hysein Pasha, siç i tha konsullit britanik, Lippich mundohej të krijonte ndjenja antagoniste në mes shqiptarëve katolikë dhe atyre myslimanë në Shqipërinë e veriut. Pasha besonte se Lippich po e bënte një gjë të tillë me qëllim që të shkaktonte konflikt mes tyre dhe pastaj kjo të bëhej pretekst për Austro-Hungarinë që të in-

vadonte deri në Novi Pazar e ndoshta edhe deri në Prizren. Hysein Pasha i tha konsullit britanik se deri në këtë konkludim kishte ardhur duke u bazuar në disa informata të sigurta që i posedonte në lidhje me planet e austro-hungarezëve. Sidoqoftë, ditët, madje edhe vitet e ardhshme, vërtetuan se Hysein Pasha kishte të drejtë kur i këshillonte konsujt që të mos frikoheshin pasi që kurrë nuk u ndodhi asgjë gjatë tërë kohës sa shërbyen në Shkodër.

Edhe përkundër vështirësive që ekzistonin, Konstantinopoli vendosi të vazhdonte me demarkacionin e kufijve me Malin e Zi. Por, përgatitjet dhe demarkacioni , nëse ishte e mundshme, do të bëheshin në mënyrë sa më të fshehur. Konsulli Green ishte informuar, në mënyrë sekrete, për ardhjen e vaporit otoman të quajtur “Tarif” i cili po barte komisionarët e demarkacionit të kufirit. Situata ishte aq e tendosur sa që konsulli besonte se do të ndodhnin trazira sapo të merrej vesh ardhja e tyre në Shkodër nga ku pritej të fillonin hapat e parë të punës së tyre..

Komandanti i trupave në Podgoricë si dhe disa pashallarë tjerë, kishin telegrafuar Portën për ta njoftuar me dorëheqjet e tyre nëse kërkohej

nga ushtria e tyre të evakuohej për t’ia liruar territorin ushtrisë së Malit të Zi. Pasi që edhe ushtria otomane u ishte betuar vendasve (shqiptarëve) se do të rezistonin në rastin e recesionit të territorit shqiptar, konsulli britanik, për të satën herë, sugjeronte ndërrimin e trupave dhe komandantëve para se të fillohej me punët për kufirin. Akti i demarkacioni shihej aq i rrezikshëm sa që konsulli Green kërkoi nga qeveria në Londër dhe nga pushteti otoman të njoftohej për detajet e fillimit të punës së demarkacionit pasi që e kishte ndërmend, sikur edhe diplomatët tjerë, të evakuonte familjen nga Shkodra dhe Shqipëria veriore.

Në korridoret e diplomacisë evropiane shtohej presioni kundër Portës nga e cila kërkohej që sa më shpejt të kryente demarkacionin e kufirit siç kërkonte Marrëveshja e Berlinit.

Me 20 shtator 1878, diplomati britanik në Berlin, z. Dering, kishte takuar të ngarkuarin me punë të Rusisë i cili ia kishte treguar një telegram sekret që kishte marrë nga qeveria e tij dhe të cilin sapo ia kishte komunikuar qeverisë gjermane.

Përmbajtja e telegramit

kishte të bëjë me kufirin e ri malazez.

Rusët kërkonin nga Porta që sa më shpejtë t’i dorëzohej Podgorica Malit të Zi. Qeveria ruse, sipas telegramit, kishte informata se “banda të shqiptarëve, të ndihmuar nga otomanët, po tuboheshin për të okupuar fortifikatat në Podgoricë dhe pjesë tjera të Malit të Zi. Nëse Mali i Zi detyrohej t’i kapte armët përsëri, atëherë do të lindnin komplikime serioze”. Natyrisht, që përmbajtja e telegramit ishte kërcënim për Portën dhe për shqiptarët, kurse në anën tjetër, duke u dhënë zemër malazezëve, Rusia kërkonte përkrahjen nga Gjermania dhe fuqitë tjera në mënyrë që puna e demarkacionit të kryhej sa më parë.

Përmbajta e këtij telegrami iu komunikua zyrtarisht edhe qeverisë britanike.

Edhe Britania e Madhe e shtoi presionin mbi Portën e Lartë. Në pasditen e 20 shtatorit 1878, nga Foreign Office-i, sekretari i jashtëm, markezi i Salisbury-it, i dërgoi telegram përfaqësuesit britanik në Konstantinopol, z. Layard, që ky në mënyrë urgjente, t’i bënte presion Portës për dorëzim sa më të shpejtë të Podgoricës. Mbajta e këtij qyteti nuk do t’i sjellë Portës asgjë pos problemeve, thoshte telegrami dhe vazhdonte duke e porositur z. Layard që ky t’ia sqaronte sulltanit dhe qeverisë së tij rëndësinë jashtëzakonisht të madhe për dhënien e urdhrave të menjëhershme oficerëve për dorëzim të Podgoricës.

Po atë ditë, për ta bërë me dije se sa ishte serioze situata, sekretari i jashtëm britanik i dërgoi edhe një telegram tjetër z. Layard të cilin e informonte në lidhje me qëndrimin austro-hungarez për këtë çështje. Konti Andrassy e kishte informuar markezin e Salisbury-it, nëse fillonte sërish lufta në mes Malit të Zi dhe Perandorisë Otomane për shkak të Traktatit (të Berlinit), është e mundshme që AustroHungaria të detyrohej të mbante anën e malazezëve. Pas gjithë këtyre presioneve, Portës së Lartë nuk mbeti gjë tjetër pos të fillonte përgatitjet për zbatimin e obligimeve që dilnin nga Traktati i Berlinit dhe të cilat shkonin në dëm të drejtpërdrejtë të territorit shqiptar që ishte nën sundim otoman.

INTERVISTA

8 Nga Philippe Delaroch, “L’Express” e “Darkën e gabuar” ju kapni numrin 40 të veprave të përkthyera në frëngjisht. Ngjarjet e këtij romani të ri shtjellohen në Gjirokastër, vendlindja juaj. Cili është, nën hijen e babait tuaj, faktori që ju ka drejtuar nga letërsia?

M

Në Gjirokastër, babai im kishte trashëguar një shtëpi shumë të madhe, me 10 apo 12 dhoma, me tri kate. Në tërësi një kontradiktë e madhe me gjendjen modeste ekonomike. Ne banonim gjashtë vetë në atë shtëpi me motrën time, vëllanë tim dhe gjyshen.

Unë, herë numëroja dy dhoma më shumë, herë dy më pak gjatë rregullimeve. Kishte ambiente të pazëna.

Disa ishin të dënuara. Asgjë nuk mund të më ngjallte më shumë frikën dhe imagjinatën sesa dhoma bosh. Imagjinoja fantazma, magji. Kur isha 13 vjeç, më ra në dorë “Makbethi”, isha i tërhequr nga fantazmat, por aspak nga letërsia.

“Makbethin” e Shekspirit e keni zbuluar te babai juaj?

Jo. Kishte shumë gjëra absurde dhe të panevojshme në Shqipëri. Por jo libra.

Ndërsa tek gjyshja ime nga nëna kishte shumë libra të dy llojeve: libra perëndimorë, mes tyre edhe “Makbethi”, dhe libra orientalë.

A ju ka inkurajuar familja të lexoni?

Babai im kishte respekt për librat, por ai, as më ka nxitur, as më ka shkurajuar. Gjëja e vetme që ai më ka thënë njëherë ishte: “Mos përdor kurrë emrin tim!” Duke dashur të imitoj të madhin NikolaevičTolstoi, dërgova poezinë time të parë tek gazeta e qytetit. E kisha nënshkruar Halit Kadare. Poezia ishte idiote. Gazeta u tall me të. “Në nënshkrimin Halit Kadare, ne kemi lexuar poezinë tënde. Një këshillë: Mësoni gjuhën para se të shkruani.”

FAQE 18

Ismail Kadare: Letërsia dhe jeta, dy botë në luftë...

Jo. Unë dhe shokët e mi ishim 12vjeçarë. Kam shkruar diçka diku. Ne kishin shije thuajse fizike. Por në këtë letërsi sovjetike nuk kishte mistere, as fantazma, asgjë. Për shembull nuk e kam dashur aspak “Ana Kareninën” e Tolstoit, sepse nuk kishte mister. Ja pse në përgjithësi fëmijët nuk e pëlqejnë letërsinë realiste.

Në vokacionin tuaj gratë në të zeza të Gjirokastrës kanë pasur një rol, ato që bënin kronikën e të përditshmes dhe të legjendave, me një gjuhë të përsosur...

Absolutisht!

Gjirokastra kishte të gjitha mangësitë e një qyteti province me diçka të veçantë: një marrëzi e çuditshme, në përmasë donkishoteske. Plakat flisnin për gjithçka, që nga politika dhe strategjitë globale, thashethemet e qytetit, skandalet e vogla dhe mashtrimet... Ato ishin të interesuara për gjithçka ndodhte në botë.

Greqia dhe Italia ishin në luftë. Të gjendur mes të dyjave, ne ishim të detyruar të interesoheshim për konfliktin.

Musolini erdhi shumë herët në Shqipëri. Ne kishim parë ushtrinë italiane të ngrinte flamurin e saj. Dy javë më pas ishte radha e ushtrisë greke. Dy javë më vonë, rishfaqeshin italianët me muzikën e tyre, banketet e tyre. Dhe kishte shumë lëvizje në aeroportin ushtarak, i cili bombardohej rregullisht.

Në moshën 18-vjeçare ju nisët studimet për letërsi në Universitetin e Tiranës. A kishit ju një projekt për t’u bërë një shkrimtar?

Unë tashmë isha një shkrimtar. E kam botuar librin tim të parë, kur isha akoma nxënës, 17 vjeç: “Frymëzime djaloshare”. Ishte shtëpia botuese që e zgjodhi këtë titull.

Sa vjeç ishit?

Isha 11 vjeç. Artikulli u botua në 1947.

Babai im nuk u ndje mirë. Në kafe njerëzit mendonin se ai ishte autori i vërtetë i poezisë. Ai më tha: “Bëj ç’të duash, por mos përdor kurrë emrin tim.” “Makbethi” nuk ka qenë gjëja e parë që kam lexuar. Në çdo rast ajo është vepra që më ka bërë më shumë përshtypje. Magjistari, ndrikulla, fantazma...

Cilët autorë zbuluat pas Shekspirit?

Romantikët gjermanë, mes të cilëve Gëten, që kishte diçka misterioze.

“Ishullin e Thesarit” e Stevenson dhe romancierët shqiptarë që i ngjanin: sentimentalë, me aventura. Doja shumë një shkrimtar francez, Michel Zevaco, që ka shkruar “Urën e psherëtimave”. Lexoja me gëzim, duke kërkuar atmosferat misterioze, epike, pa bërë ndonjë përzgjedhje. Pastaj kjo u kombinua me letërsinë sovjetike që kishte nisur të përkthehej. Mbaj mend se kam lexuar “Nënën” e Gorkit, e përkthyer në shqip në kohën e Mbretërisë. Ishte në modë në këtë kohë. Më është dukur katastrofike.

Nuk e keni pasur të vështirë ta pëlqeni Gogolin?

Gogolin fatkeqësisht e kam filluar nga leximi i veprave të thjeshta si “Taras Boulba”.

Jo nga “Shpirtrat e vdekur”?

1 DHJETOR

Një fiksion?

Jo! Ishin poezi. Shkruaja po ashtu edhe prozë. Në fakt gjatë komunizmit e kanë tepruar me rolin “sublim” të poezisë. Të gjitha vendet socialiste rrekeshin të nënvizonin kontrastin me Perëndimin që nuk e donte poezinë.

Në Moskë ju studiuat në Institutin Gorki. Çfarë prisnit?

Kishte një lloj miti në kampin socialist që donte të thoshte se kjo ishte shkolla më e mirë dhe e vetmja për letërsinë në botë. Ajo gjendej në një vend shumë të mirë të Moskës, në qendër. Gjëja më interesante për mua është se atje studiohej letërsia “dekadente”. Mirëpo ëndrra ime ishte të kisha mundësi të njihja letërsinë perëndimore, dekadente. Ishte hera e parë që lexoja Kafkën, Xhojsin etj., etj.

Dekadente, kështu e cilësonit?

Flitej për modernizëm perëndimor.

Hrushovi ishte në pushtet. Ishte një periudhë e quajtur liberale. Hrushovi u tregua progresist. Ai lejoi publikimin e letërsisë perëndimore, me kusht që botuesi të publikonte për çdo vepër një hyrje, ku kritikonte veprën, me qëllim që lexuesit të dinin që bëhej fjalë për një letërsi, me të cilën vendet socialiste nuk ishin plotësisht dakord. Por,

meqenëse ajo ishte shumë e njohur në botë, duhej botuar. Direktiva bënte shumë zhurmë. Duke më konsideruar një poet të ndryshëm dhe interesant, shtëpia ime botuese dëshironte të më botonte. Një ditë, përkthyesi im, poeti David Samoilov, një mik, kujtimet e të cilit do të shfaqeshin më vonë te shtëpia Fayard, më thotë: “Shiko, kam lajme shumë të këqija. Shtëpia botuese do të të botojë me një kusht të vetëm: që unë të shkruaj një hyrje, ku të tregohej distancë. Dëgjo, kjo do të jetë një gjë shumë e keqe për ty, do të të ndjekë gjithë jetën, mos e bëj”. Isha shumë i zemëruar me të dhe i thashë: “Si guxon ti të heqësh dorë?”

Hyrje ku tregohej distancë, kjo do thotë se ju po përfshiheshit tek armiqtë...?

Po, kisha kaluar në botën tjetër. David Samoilov më tha: “Ti je i çmendur”.

Që nga grindja unë i kam thënë: “Dëgjo, unë do të shkoj vetë në shtëpinë botuese. Do t’i them atyre të shkruajnë çfarë të duan për mua, por nuk duhet të pengojnë daljen e librit!”

Ai më ka marrë disa herë në telefon, nëse kisha reflektuar. Ai ishte më i ashpër me mua, ngaqë më donte shumë.

Më në fund ai pranoi. Ai ka vuajtur shumë më vonë për këtë. E ka shkruar në kujtimet e tij: “I kam njohur pothuajse të gjithë shkrimtarët shqiptarë. Në fund kam njohur Ismail Kadarenë...”

Me këtë shënim: “Ky kapitull nuk ka zhvillim”. Nuk dinte si ta shpjegonte.

Pasi kishte nisur, duke mbështetur idenë se shkrimet e Kadaresë ishin të infektuara nga modernizmi perëndimor, e kishte prerë dhe kishte turp për këtë gjë.

Samoilov ju ka përgatitur të përballeni me atë që ju do të jetonit, kur të ktheheshit në Shqipëri?

E vërteta është se Tirana u prish me Moskën. Hoxha, (Sekretari i Parë i partisë), trembej se Hrushovi do të sillte frymën liberale në Shqipëri.

Hrushovi i shëmbëllente Gorbaçovit...?

Absolutisht. Hoxha i kishte bërë mirë llogaritë. Më parë ai do ta kishte të pamundur të dilte kundër Bashkimit Sovjetik. Ishte gjëja më e pabesueshme për të.

Duke studiuar në Moskë, ju patët dyshim mbi vokacionin tuaj prej shkrimtari?

Provoja një lloj pështirosjeje, jo për shkak të arsyeve ideologjike apo politike, sepse unë kisha bërë zgjedhjen time tashmë, por për arsye krenarie.

Shkrimtarët sovjetikë, pjesa më e madhe, i ngjanin udhëheqësve, sekretarëve të partive, ata mbanin kasketë.

Vajzat nuk i donin. Në hapësirën sovjetike apo komuniste udhëheqësit ishin qeniet me antierotike të botës. Unë nuk mund të pranoja të asimilohesha nga kjo gjë. Në Institutin Gorki, në qendër të Moskës, ishte e lehtë të lidheshe me vajzat ruse. Unë nuk e doja përçmimin e atyre. Pak “antisovjetikë”, veçanërisht moskovitet e origjinës çifute, e pëlqenin shoqërinë me studentë të huaj. Ato flisnin më lirshëm. Më moderne, pak shik, më të guximshme. Ato e flaknin tej propagandën sovjetike vulgare.

Sapo u kthyet në Tiranë, ju do të pranonit gjendjen e shkrimtarit?

çmim vetëm gabimeve negative. A duhej të kremtonim gëzimin e jetës?

Në të kundërt, unë përshëndesja trishtimin e pafundmë të jetës. Me “Gjeneralin e ushtrisë së vdekur”, roman që më bëri të njohur, do të shënoja, pa qenë shumë i guximshëm, një “disidencë” të vogël, duke këmbëngulur mbi shiun, trishtimin, gjërat pa gëzim të jetës...

Në ç’rrethana e keni takuar Enver Hoxhën?

E kam takuar në vitet ‘60, pak sekonda, me rastin e kremtimit të përvjetorit të tij me Lidhjen e Shkrimtarëve. Kishte 30 apo 40 njerëz. Pastaj një ditë të 1970 apo 1971, duhej të shkoja tek Arkivat e Shtetit për t’u konsultuar me procesverbalet e mbledhjes së Moskës. Gruaja e Enver Hoxhës ishte drejtoresha e dokumentacionit të Arkivave. Ajo m’u lut të shkoja në shtëpinë e tyre. Shkova atje bashkë me gruan time. Pimë kafe, për të parën dhe të fundit herë. Ka 40 vjet. Në 1983 apo 1984 autoritetet iu kërkuan atyre që e kishin takuar të bënin portretin e tij. Një kurth: Gjithë bota e dinte që ai do ta lexonte. Si të gjithë, unë e bëra dhe teksti u botua.

Nuk kërkova ta mikloj. E kam përshkruar pothuaj në mënyrë origjinale.

Portreti i tij me disa fjalë?

Në Shqipëri, në fillim unë kisha një nostalgji të tmerrshme. Në Moskë ti je i huaj, ti je student, ti je i lirë dhe fillon të bësh nuk ka rëndësi se çfarë. Unë jam ndjerë plotësisht i lirë në një kryeqytet me 8 milionë banorë. Ndërkohë që në qytetin e vogël të Tiranës, ku gjithkush spiunon tjetrin, gjendja ishte absolutisht ndryshe. Ndjehesha shumë keq. Në Moskë, në moshën 22-vjeçare kisha shkruar një roman, që shkonte saktësisht kundër mësimeve të marra në Institutin Gorki: “Qyteti pa reklama”.

A mësonte realizmi socialist virtytin e gabimeve pozitive? Unë jepja një imazh të përmbysur: Iu jepja

Të gjithë thanë që ishte i bukur. Në fakt ishte një burrë i madh dhe i bukur, elegant, një aktor autentik, që dinte të pëlqente. Gjatë takimit ne kujtuam Gjirokastrën, Sokakun e të Marrëve, që kufizon shtëpinë e tij të lindjes me timen, zonjat e vjetra etj. Në dy orë e gjysmë, në mos tri, që zgjati ky takim, unë fola dy apo tri minuta. Ai i tregonte shumë mirë gjërat. Donte të më bindte që ishte një intelektual i madh.....

Dhe që i sundonte të gjithë?

Në fakt, detaji i fshehtë që injorohej në atë kohë ishte se ai donte të përfitonte nga publikimi i veprave të mia në Francë për të mos më mbyllur aty dhe

INTERVISTA të publikonte të tijat. Kjo shpjegon atë pse ai ishte shumë i vëmendshëm me mua. Më e pabesueshmja është dhurata që ai më ka bërë: Veprën e plotë të Balzakut në frëngjisht, të botuar nga shtëpia botuese SEUIL. “Jua ofroj Ismail Kadare. Jo për t’ju influencuar apo për t’ju nxitur të shkruani për letërsinë klasike, realiste, por sepse unë jam i një shkolle tjetër, i një brezi tjetër”. Ai që i kishte çuar njerëzit në plumb për shumë më pak se kaq! Kur mendon për poetët e akuzuar se kanë bërë letërsi moderne. Dhe ai më dhuron Balzakun! Çfarë keni mësuar nga udhëtimi juaj në 1967 në Kinën e Maos?

Ishte kulmi i Revolucionit Kulturor. U prita në mënyrë të veçantë në Shangai nga Lidhja e Shkrimtarëve kinezë.

“Shkëmbimi” jonë i ideve kapi kulmin e të qenit qesharakë. “Letërsia duhet të jetë në shërbim të popullit”, - thonë ata. Kisha parashikuar të flisja për një tragjedi të Shekspirit, “Otellon”. I këshilluar, kryetari i shkrimtarëve revolucionarë më refuzoi: “Otello është një vepër dekadente, që nuk iu mëson asgjë kinezëve”. Atëherë unë thashë: “Ç’mendoni ju për Don Kishtoni e Servantesit?” Pati një hezitim. Vetëm “përbindëshat”, borgjezët e njohin. Në fund, Komiteti i shkrimtarëve revolucionarë dha një vendim: “Ne jemi kundër Don Kishotit të Servantesit. Është një kalorës që nuk mund të frymëzojë rininë kineze, e cila i përket revolucionit. Ajo nuk ka të bëjë fare me një kalorës të krisur”.

Kur u kthyet në Shqipëri, a treguat për këto?

Jo, nuk shkrova asgjë.

Në Francë, “Gjenerali i ushtrisë së vdekur” u botua më 1970. Cili është përkthyesi juaj i parë? Është Jusuf Vrioni. Ai nisi të më përkthejë rastësisht. Është thënë kudo që shteti shqiptar organizonte përkthimin e veprave të mia. Kjo është një akuzë idiote. Jusuf Vrioni, që ka njohur burgun, ka përkthyer veprat e mia nga entuziazmi. Ai vdiq në vitin 2001.

Aktualisht mua më përkthen Tedi Papavrami, një violinist virtuoz.

Cili është botuesi francez?

Albin Michel. Kam një kujtim të mirë, sepse është botuesi im i parë dhe një kujtim të keq, sepse befas ata refuzuan të më botojnë. Vendim i çuditshëm.

Nuk e kam kuptuar asnjëherë. As sot.

Ata refuzuan dy dorëshkrime njëri pas tjetrit, “Daullet e shiut” dhe “Kronikë në gur”, të gjykuara, me aq sa më thanë, si mediokre. E çuditshme, ndërkohë që, ndonëse me vonesë, libri do të bëhej film... Sidomos, të drejtat ishin shitur në 15 vende të Evropës.

Por rrethanat e udhëtimit tim në Paris janë edhe më të çuditshme akoma. Në Tiranë, zhurma kishte plasur se unë isha ftuar në Francë me rastin e këtij botimi të parë dhe që qeveria shqiptare më kishte ndaluar të shkoja. Pas një viti thashethemesh unë u thirra në Komitetin Qendror: “Zoti Ismail Kadare, ju jeni i vendosur t’i thoni po ftesës franceze, borgjezia ka nisur të flasë për librin tënd....”. Dhe unë erdha në Paris. Aty, ambasadori jonë i telefonoi botuesin tim për ta informuar: “Zoti Kadare është këtu. Kur dëshironi ju...?” Por ai u dëgjua të përgjigjej: “Jo, jo, aspak, ne nuk e kemi ftuar”. Çdo administratë mendonte se një tjetër më kishte ndaluar tashmë të dilja, ishte autosugjestion i plotë. Të gjithë besonin se isha këtu a në Francë dhe që askush nuk më linte të dilja. Por unë erdha pas

1 DHJETOR sisht tek krimi.

një ftese. Nuk e kam treguar asnjëherë.

E pabesueshme: Botuesi që kishte publikuar veprën time nuk donte të më takonte.

Por ju arritët t’i bënit vizitë botuesit tuaj?

Po, me shumë vështirësi. Një grua e Departamentit të Jashtëm të Albin Mishel, Beatrice Blavier, më priti. Ajo më tha: “Nuk e kuptoj, ju kanë refuzuar. Unë nuk e di përse”. Drejtori letrar në atë kohë ishte Robert Sabatier.

Ai nuk më takoi. Por ai tha të vërtetën.

Franciz Esmenard ishte ai që më tregoi se dy dorëshkrimet e mia ishin refuzuar nga Komiteti letrar. Në mënyrë unanime, anëtarët e Komitetit i kishin gjykuar të pavlera. Unë vija nga një vend që ishte një burg i vërtetë. Isha në liri me kusht. Doja që Robert Sabatier të më jepte një shpjegim. Rastësisht unë pashë një ambasador tjetër. I tmerruar nga ideja e rrezikut që më kanosej, Tirana mund të më bënte ta paguaja shumë shtrenjtë faktin që kisha ardhur në Francë i paftuar, ai më mundësoi të takoja në një darkë Piere Sipriot. Ky i fundit, drejtor letrar tek Hachette, më pyeti se cili ishte libri im i ardhshëm.

Asnjëri, iu përgjigja. Mua më kanë refuzuar. Ai u kthye nga ambasadori me një shprehje të tipit: “A është ky tip i goditur”. Ambasadori konfirmoi: “Jo, dy dorëshkrimet e tij janë refuzuar”.

Sipriot më pyeti me delikatesë: “A mund të m’i jepni t’i lexoj”. Pas darkës ne shkuam në hotelin tim. Unë i dhashë dorëshkrimet e mia. Disa ditë më parë ai telefonoi ambasadorin, duke i thënë: “Ato janë të mrekullueshme, do t’i blej të dyja”. Kështu unë kalova tek botimet e grupit Hachette, pastaj te Fayard. Ndërmjetës ka

qenë Alex Grall, pastaj Claude Durant.

Në rastin e “Gjeneralit të ushtrisë së vdekur” ju prisnit sukses?

Po, në kuptimin që ai tashmë ishte botuar në dy vende të tjera, në Bullgari dhe Jugosllavi. Ishte pritur mirë, por është suksesi i përkthimit në Francë që ka qenë përcaktues.

A jeni i përfshirë në adoptimin për kinema?

Jo, është shumë e rrezikshme. Është kjo koha kur ju forcuat miqësinë tuaj me Michele Piccoli?

Po. Në të vërtetë miqësia jonë nis në 1981, kur filmi doli. Pastaj në 1983.

Në origjinë ju jeni i frymëzuar nga një murg, një ushtarak..

Po, kam bërë dy personazhe, gjeneralin dhe priftin.

Dominojnë tashmë dy rituale thelbësore të tragjedisë dhe të letërsisë, sipas jush: Funebrja dhe martesorja?

Po, unë e kam bërë në mënyrë instiktive, i shtyrë nga sensi i mirë, nga dashuria për letërsinë. Madje, në thyerjen e Bashkimit Sovjetik, që ishte çështje në “Dimrin e vetmisë së madhe”, ky dimension tragjik ndoshta është vënë në dukje. Kur kam parë dosjen, një dosje shumë politike, kam pyetur veten: “A është kjo e bukur në pikëpamje artistike?”. Më është dukur e bukur, më është dukur e mirë. Sepse pas 12 minutave në Kremlin, ku ngjizej thyerja me Moskën, mbretëronte pikërisht kjo atmosferë shekspiriane. Nuk ishte në ideologji, por në pasionet njerëzore, dhe saktë-

Romani juaj i ri, “Darka e gabuar”, vë në skenë njëfarë doktor Gurameto, objekt vlerësimi, admirimi dhe dyshimi. Ai arrestohet rregullisht, pyetet, lirohet, pastaj ri-arrestohet. Misteri që rrethon lirimin e pengjeve, artizan i të cilit ka qenë ai, nuk përfundon pa e paguar. Çfarë i kanë dhënë apo këmbyer? A mos doktor Gurameto është një vëlla binjak i Kadaresë?

Nuk e kam menduar. Ndoshta është, ndoshta jam unë. Dyshimi i shumë shqiptarëve që kanë jetuar në dy epoka, para dhe pas komunizmit.

Gjendja ime ishte shumë paradoksale. Unë isha një shkrimtar që jetoja në një vend stalinist, ku isha i “adhuruar”, nga ku kemi paradoksin, ose komunizmi nuk ishte kaq mizor në Shqipëri, sa ç’thuhej, ose unë nuk duhej të ekzistoja. Këto dy të vërteta janë përjashtuese ndaj njëra-tjetrës. Nuk ka asgjë për të ditur se si unë jam parë nga komunistët shqiptarë. Në Francë është botuar në 1993 “Vjeshta e ankthit”, një libër i të birit të Mehmet Sheut, kryeministri shqiptar i vrarë në 1981 nga Enver Hoxha apo i “vetëvrarë”. Bashkim Shehu e tregon këtë episod. Ai shkon në shtator 1981. “Babai im, që sapo ishte ndarë me Enver Hoxhën, më tha sot: “Mos shko tek Ismail Kadare. Për ne është një agjent i Perëndimit”. Unë u largova nga Shqipëria në 1990. Unë e dija shumë mirë që isha konsideruar kështu. Që prej asaj kohe kjo gjë tashmë është e qartë dhe formalisht.

Nuk kishte dyshim më të keq se sa të cilësoheshe agjent i Perëndimit, por unë kam vazhduar të punoj dhe jetoj. Unë kam shkruar madje librat e mi më me kurajë: “Pallati i ëndrrave”, “Qorrfermani”, “Koncerti....”

Ju ishit i mbikëqyrur dhe paralelisht ju kishit prestigj në Evropën Perëndimore?

Ishte një jetë e dyfishtë. Çfarë ka Gurameto të përbashkët me gjendjen time? Është kirurgu më i mirë i Shqipërisë. Është një autoritet. Vendi kishte shumë nevojë për të. Në të njëjtën kohë ai ishte i dyshuar.

A jeni inspiruar ju nga një person real?

Po, ishte fqinji im. Ai quhej Vasil Laboviti. Por në ndryshim nga personazhi im Gurameto, ai pati një vdekje të qetë.

“Darka e gabuar” ka njëherazi edhe një prekje mbinatyrore. A është kjo bash pjesë e stilit të Kadaresë?

Më ka ndodhur në mënyrë të natyrshme. Nëse do të përdornim termin ADN, le të themi që është ADN e letërsisë. E kam thënë tashmë publikisht që isha i frymëzuar nga Skocia. Kur m’u dha çmimi Man Booker Internacional në 2005, shkova në Angli. Përnjëherë e mendova: Më në fund do shkoj të shoh Cawdor, kështjellën e Makbethit, shtëpinë e parë që më ka frymëzuar për letërsinë. E dija çfarë më priste. Nuk u zhgënjeva. Është një ndërtesë e mrekullueshme në vizionin tim. Shekspiri më ka lënë shenjë për gjithë jetën, që prej fëmijërisë. Isha i lumtur të konstatoja se kjo nuk kishte ndryshuar.

Në gjurmët e artit tuaj: Ju do të parapëlqenit të sugjeronit se sa të përshkruanit, duke pasqyruar thashetheme, të quajturat mërmërima.

A mbaheni ju shumë në këtë mjegull?

Po në fakt. Çfarë është letërsia, ç’është

FAQE 19

shkrimtari? Unë mund të ndryshoj regjistrat, të kaloj nga toka në qiell. Për shembull, në “Lulet e ftohta të marsit”, dhe unë jam befasuar vetë, kam mundur ta çoj veprimin mbi Olimp.

Për një shkrimtar ky nuk është një problem që ta shohë realitetin me thellë apo në të kundërt, ta mohojë.

Letërsia është e pashtershme në burimet e saj. Shkrimtari bën zgjedhjet. Në mënyrë instiktive e ndjej kur duhet të ndryshojë regjistri. Edhe gjuha luan një rol. Çdo shpjegim është i papërsosur. Çdo shpjegim është një gjysmë e vërtetë. Jam i detyruar të thjeshtoj për të shpjeguar. Jo sepse lexuesi apo bashkëbiseduesi është i paaftë të kuptojë, por sepse unë vetë nuk mund të shpjegoj! Është e pashpjegueshme deri në fund. Nuk e di më kush ka thënë: “Ne nuk do të kemi më nevojë për letërsinë, nëse me anë të gjuhës ne do të mund të shpjegohemi”.

Por ne kemi nevojë për letërsinë, sepse ne nuk kemi nevojë të jemi të qartë deri në fund. Ne duam të rrimë në mjegull. E zgjedhim ne vetë mjegullën, sepse ajo është një pasuri e botës. Është një gjë në jetën e përditshme, në politikë, të duash transparencën. Por në letërsi është një gjë tjetër.

Sepse intimja nuk shkon pa mjegullën....

Po, ne nuk mund të jetojmë pa të.

Nga të gjitha klishetë bashkangjitur Shqipërisë, cila ju dëshpëron më shumë?

Kontroversiteti më i përhapur: “Që Shqipëria është një vend pa kulturë”.

Të besosh se populli i saj është i huaj për Evropën apo është një popull thellësisht evropian. Unë e njoh. Ka mangësi. Shqiptarët mund të jenë vanitozë. Ata e qortojnë vullnetarisht vendin e tyre se nuk iu ka dhënë lavdinë në gjithçka, sepse ata janë të etur për këtë gjë.

Kodi zakonor, për të cilin thoni se është Kushtetuta e vërtetë e shqiptarëve, përmban 1263 nene. Një rregull sundon: “Respekt absolut për mikpritjen. Nuk duhet as ta fyesh, as ta vrasësh të zotin e shtëpisë dhe ndërsjelltas ai nuk mundet as ta ofendojë dhe as ta vrasë atë që pret..”

Ky është ligji numër një. Ishte përhapur ideja në Shqipëri se dy herë në vit, Zoti mund të jetë i ftuar, nuk ka rëndësi se në cilën shtëpi.

Nga kontroversat, prej të cilave ju mund të keni qenë objektiv, cila prej tyre ju trishton më shumë?

Që jam gjykuar i dyshimtë, që në diktaturë të kem mundur të vazhdoj të shkruaj dhe publikoj, kur kisha dashur të bija në çmenduri. Dhe më keq akoma: “që të jem i gjallë në një botë ku do të duhet të isha i vdekur.

Vdekja e Lin Biaos, që do të zinte vendin e Maos apo vdekja e Mehmet Shehut, shërbëtori i parë i Hoxhës, ilustrojnë dhunën e mikpritjes. Ju jeni i ndjeshëm ndaj tragjikes. Cili, sipas jush, në të ecurën e botës vrapon për te sakrifica? E thënë ndryshe, cilët do të jenë Agamemonët dhe Ifigjenitë e sotëm?

Nuk mund të përgjigjem. Letërsia dhe jeta janë dy botë të ndryshme, dy botë në luftë dhe jo vetëm të ngjashme.

Thuhet se letërsia frymëzohet nga jeta: unë nuk e pranoj këtë ide. Letërsia është një gjë tjetër. Është një botë paralele, është një gjuhë që, ajo vetë, është në konflikt me jetën. Nuk dihet.

Ndryshimi i vetëm është që letërsia nuk do të mundet kurrë t’i zërë frymën jetës. Ndërsa ajo, jeta, arrin kudo ta vrasë letërsinë.

TENDENCE shqimet e ëmbla dhe të yndyrshme janë si kokaina dhe alkooli për trurin. Sipas një studimi të kryer nga kërkuesit e “Boston University School of Medicine”, në bashkëpunim me Universitetin “Sapienza” në Romë, konsumi i përzier i ushqimeve të pasura me yndyra dhe sheqerna krijon ndryshime në tru, të krahasueshme me ato që shkaktohen në rastin e varësisë nga drogat e llojeve të ndryshme. Kështu mjafton të mësohesh me këto shije, për të krijuar varësi dhe të vuash nga një lloj paniku dhe ankthi kur nuk i gjen dot në meny.

Zbulimi i përshkruar në revistën mjekësore “Pnas” na ndihmon të shpjegojmë se përse mungesa e detyruar nga ëmbëlsirat apo ushqimet e tjera mund të shndërrohet në një mision të pamundur për ata që mbajnë dieta, e që shpesh vuajnë nga çrregullimet me ushqimin pas periudhave kur heqin dorë nga pjatat e tyre të preferuara.

U

SJELLJET Nën shënjestrën e shkencëtarëve kanë qenë sjelljet e disa lloj obezëve ose personave që kanë çrregullime me ushqimin, e që alternojnë periudhat ku u ndalohen rreptësisht ushqimet me sheqer apo shumë yndyrë me sjellje të vështira për t’u kontrolluar dhe pasoja të dukshme mbi peshën.

Për të hetuar mbi efektin e ushqimeve të ëmbla apo me shumë yndyrë në tru, kërkuesit kanë përdorur 155 minj dhe kanë “matur” përgjigjet neurobiologjike. Kafshët janë ndarë në dy grupe: i pari iu nënshtrua një diete me cikle, për pesë ditë rresht ata hëngrën ushqim normal, ndërsa për dy ditë të tjera ushqimi ishte i përbërë nga ëmbëlsira dhe yndyra. Grupi i dytë hëngri vetëm ushqime standarde.

Kështu u pa se kafshët e grupit të parë, pasi ktheheshin tek ushqimi klasik, nuk ishin më të motivuara. Ato e refuzonin, edhe pse më parë kishin ngrënë qetësisht, dhe papritur dukeshin të stresuara dhe të pushtuara nga ankthi. Por, ndërsa kthe-

1 DHJETOR

FAQE 20

Ushqimet e shijshme janë si drogë për trurin heshin te menyja e preferuar, kafshëve u zhdukej ankthi dhe frika si me magji.

Asnjë ndryshim për minjtë e grupit të dytë.

Pastaj kërkuesit hetuan mbi rolin e sistemit që rregullon stresin në tru: ata e lidhin me varësinë nga alkooli dhe droga. Kështu u zbulua se në periudhën e mungesave minjtë shfaqnin një rritje të nivelit të shprehjes së gjenit CRF (Corticotropin-Releasing Factor) në zonën e trurit, që është përgjegjës në përgjigjen ndaj frikës, ankthit dhe stresit. Vetëm kur në pjatë gjendeshin ushqimet që ata preferonin, nivelet e gjenit shkonin në normë. Pikërisht ndryshimi në tru i niveleve të CRF-së i ka lejuar kërkuesit të zbulojnë “shkaqet e dështimeve të vazhdueshme me dietat”.

Për këtë, specialistët shpengojnë se aktivizimi i CRF-së gjatë mungesës së ushqimeve të ëmbla indukton një gjendje emocionale negative, përgjegjës për ankthin.

Faji i industrisë ushqimore Sot, industria ushqimore arrinë të nxjerrë në treg ushqime në gjendje që të shkaktojnë në tru një dëshirë aq të fortë sa na bën të parezistueshëm për të konsumuar sa më shumë. Nëse flitet për stimulimin e thjeshtë cerebral, kanë bërë me dije specialistët, përbërësit e veçantë në vetvete nuk janë aq shumë të fuqishëm, por të kombinuar me yndyra, sheqerna dhe kripëra në mënyra nga më të ndryshmet prej prodhuesve të ushqimeve, bëjnë që në sistemin

Alkooli “mbron” zemrat e burrave hkencëtarët në Spanjë kanë dalë me prova të reja që sugjerojnë se konsumimi në sasi të moderuar, e madje edhe pak të tepruar, i alkoolit ul rrezikun nga sëmundjet e zemrës tek burrat.

Studimi, i cili ka përfshirë mijëra konsumues të alkoolit gjatë dhjetë vjetëve të fundit, tregon se burrat që kanë pirë sasi të moderuar të alkoolit kanë ulur rrezikun rreth tridhjet përqind nga zhvillimi i sëmundjeve të zemrës.

Ndërsa ata që pijnë më shumë ulin këtë rrezik edhe më shumë.

Megjithatë ekspertët paralajmërojnë se konsumimi i tepërt i alkoolit rrezikon dëmtimin e organeve të tjera.

S

Për dallim nga burrat, tek femrat alkooli nuk duket se sjell përfitime shëndetësore.

Konkludimet e raportit të publikuara në revistën shkencore Heart (Zemra) janë kritikuar nga shkencëtarë të tjerë të cilët thonë se ato duket sikur inkurajojnë pirje të tepërt të alkoolit.

tonë cerebral të krijohet një rreth vicioz që na shtyn në mënyrë të panevojshme drejt dëshirës për të ngrënë, duke na lënë të bëjmë diçka të tillë edhe kur jemi të ngopur.

Sipas tyre, nuk është i sigurt se produktet ushqimore i zbatojnë deri në fund parimet neuroshkencore, por me siguri kompanitë e prodhimit të ushqimeve i njohin mirë sjelljet njerëzore, preferencat, shijet dhe dëshirat e tyre. Në librin e tij, ai përshkruan se në çfarë mënyre pronarët e restoranteve dhe kompanitë ushqimore përziejnë përbërësit bazë derisa të arrijnë atë që ai e ka cilësuar “pika e ekstazës maksimale”.

Në botë gjen zinxhirë restorantesh që ofrojnë ushqim jashtëzakonisht të shijshëm, përtypet shumë pak dhe tretet me një lehtësi shumë të madhe nga stomaku. Për shembull, çokollatat kur i përtyp, sheqeri që përzihet bashkë me yndyrat dhe karameli që mbështjell lajthitë bën që të ndihet një kënaqësi aq e veçantë, sa mund të krahasohet me një eksperiencë të jashtëzakonshme. Sot ushqimet janë diçka më shumë se sa një përzierje e thjeshtë e përbërësve.

Në dyqane gjen prodhime shumë komplekse, të mbushura shtresë pas shtrese me shije “shkatërruese”, që në nivel cerebral çojnë në përjetimin e një kënaqësie të jashtëzakonshme.

“Qëllimi im është t’u shpjegoj njerëzve atë që ndodh në tru kur hamë një ushqim të caktuar. Për më tepër, dua edhe t’u sqaroj se në ç’mënyrë truri i tyre është i burgosuri i atij ushqimi”,thonë ata.

Sheqernat e rrezikshme Sheqernat artificiale janë më të rrezikshmet. Sheqeri i bardhë, i rafinuar siguron “kaloritë boshe”, por atij i mungojnë vitaminat dhe mineralet që nevojiten për metabolizmin e tij dhe si rrjedhim merr nga trupi vlerat ushqyese, të fituara nga ushqimet e tjera. Janë të shumta problemet me shëndetin, që lidhen me konsumimin e sheqerit të rafinuar.

Sheqernat që konsumohen në formën e tyre natyrale (si frutat dhe drithërat), shpërbëhen dhe thithen ngadalë nga sistemi i qarkullimit të gjakut, pra trupi mund t’i asimilojë ato me lehtësi. Por sheqernat e rafinuara e ngrenë shpejt nivelin e sheqerit në gjak. Konsumi i madh i sheqerit mund

të çojë në çrregullime dhe pështjellim emocional, marrje mendsh dhe dhimbje koke. Sheqernat artificiale ulin aktivitetin e rruzave të bardha të gjakut dhe rezistencën ndaj infeksioneve, duke çuar në zhvillimin e diabetit. Ata që duan të shmangin sheqerin, duhet të hanë fruta dhe lëngje në vend të ëmbëlsirave me sheqer. Një epidemiolog i Universitetit të Minesotës, pasi studioi 9500 gra dhe burra të rritur, arriti në përfundimin se kush konsumonte një pije dietike në ditë, e kishte rrezikun për zhvillimin e sindromit metabolik (fillimi i diabetit) rreth 34 për qind më të madh se ata që nuk konsumonin pije të tilla. Ndërsa sipas një studimi të Universitetit të Teksasit, një pije “light” në ditë rrit me 41 për qind rrezikun e obezitetit dhe me 65 për qind atë të mbipeshës

Që të kemi fëmijë të shëndetshëm gjatë dimrit pecialistët e sëmundjeve dhe të shëndetit pediatrik pohojnë se ndryshe nga vitet e tjera kur infeksionet gripale shtoheshin në muajt nëntordhjetor, tani ata paraqiten që në muajin tetor.

Fëmijët pjesën më të madhe të stinës së vjeshtës e kalojnë nëpër shkolla dhe kopshte. Qëndrimi në ambjente të mbyllura dhe me shumë persona bëhet shkak për rrezikimin e shëndetit.

Familjet në këtë periudhë duhet të interesohen më shumë për ushqyerjen e fëmijëve. Specialistët në këtë periudhë u japin familjeve këto këshilla, me qëllim ruajtjen dhe mbrojtjen e shëndetit të fëmijëve: 1. Një nga dy fëmijë të moshës 5vjeçare ka mungesë hekuri. Tani është e mundur të mësoni rreth këtij problemi dhe të merrni masa

S

parandaluese. Vitamina C që ndodhet tek zarzavatet mundëson marrjen e hekurit nga mishi.

Prandaj përgatitni gjellë me zarzavate dhe mish.

2. Nëse tek pjesëtarët e afërt të familjes si nëna, babai nuk shohim rritje të kolesterolit dhe probleme në metabolizmin e yndyrnave, çdo ditë mund të konsumojë nga një vezë të zier.

Bashkë me gjellët me zarzavate përdorni dhe sallatë.

3. Mos i jepni pekmez të përzier fëmijëve me produktet e qumështit. Gjithashtu bëni kujdes në mos vendosjen e qumështit apo të kosit afër gjellëve me mish e zarzavate. Sepse pengojnë marrjen e hekurit.

4. Në mëngjes jepini arra, lajthi, fruta të thata, bashkë me to janë të dobishme edhe drithërat e pasuruara.

5. Në vend që t’i jepni lëngje të gatshme frutash, shtrydhini vetë frutat dhe jepjani t’i pijnë para se të humbasin vitaminat.

6. Mundësoni ngrënien me zarzavate të makaronave dhe të një gjelle me mish.

7. Bëni të mundur që fëmija juaj të konsumojë peshk të paktën një ose dy herë në javë.

8. Ndalimi i pijeve me gaz e shton më shumë dëshirën. Prandaj më mire është të mos i marrim fare në shtëpi. Fëmija nuk i kërkon nëse familja nuk i kon-

sumon. Shembulli i dhënë në familje ka një rëndësi shumë të madhe. Kur ta kërkojë le ta shijojë por mos marrja e tyre është zgjidhja më e mirë.

9. Bëni të mundur konsumimin nga ana e tij të supërave me drithëra, bulgur dhe grurë.

10. Disa fëmijë nuk mund ta pijnë qumështin. Në këtë rast fëmijës suaj mund t’i jepni ëmbëlsira me qumësht, ose mund t’ia jepni qumështin të përzier me pak kakao dhe sheqer.

TEMDENCE

1 DHJETOR

FAQE 21

FEMRAT, ÇDO DITË 515 SUBSTANCA KIMIKE NË TRUP rem kundër rrudhave apo hidratues pas dushit. Pastaj rimel, buzëkuq, deodorant, parfum dhe ton për sytë. Gratë çdo ditë vendosin në fytyrë, trup dhe flokë rreth 515 agjentë kimikë, sipas një llogaritjeje të bërë nga një kërkuese e shtëpisë kozmetike "Bonsen". Për kujdesin e trupit, një grua moderne "konsumon" përditë mesatarisht 13 produkte, ku secili prej tyre është i përbërë nga më shumë se 20 përbërës dhe shumë kimikate.

Më "i keqi" është parfumi që përmban nga 250 deri në 400 agjentë kimikë të dëmshëm për trupin", shpjegon autorja e studimit, Charlotte Smith. Gratë dhe produktet kozmetike është një histori dashurie që vazhdon prej shekujsh dhe për këtë nuk ka asnjë dyshim. Nuk ka asgjë më tepër, se sa një buzëkuq i mirë apo parfumi ynë i preferuar, që të na bëjë të dukemi dhe ndihemi më mirë. Ose të paktën kështu mendojmë ne. Në fakt, sipas një raporti të ri, pjesa më e madhe e produkteve tona të preferuara kozmetike janë një kokteil i vërtetë i lëndëve industriale dhe kimikateve të rrezikshme, që në shumicën e rasteve mund të dëmtojnë shëndetin dhe në vend që "të ushtrojnë" fuqinë e tyre për të na mbrojtur nga plakja, na bëjnë që të plakemi më shpejt.

Një kërkim i bërë nga shtëpia kozmetike "Bionsen" ka treguar se rutina e përditshme e një femre në trukim dhe përdorimi i produkteve të tjera kozmetike, do të thotë se ajo "fton" në trup 515 lloje të ndryshme kimikate sintetike brenda një dite të vetme. Shumë prej tyre përdoren gjithashtu edhe në produkte të tilla si ato për pastrimin e shtëpisë dhe lidhen me një numër të madh problemesh me shëndetin, që nga alergjitë, sëmundjet e lëkurës, për të shkuar më tej te shqetësimet hormonale, probleme me pjellorinë, madje edhe kancer.

Parabens, që janë disa prej konservantëve më të përdorur te produktet kozmetike, gjenden me shumicë te shampot, xhelërat e flokëve, shkumat e rrojës dhe locionet për trupin. Por, përdorimi i tyre po ngjall gjithmonë e më shumë diskutime. Një numër i madh studimesh të ndryshme ka treguar se ato lidhen me probleme serioze me shëndetin, përfshi kancerin e gjirit dhe fertilitetin te meshkujt.

Kërkimet në Universitetin e Mjekësisë së Kyotos sugjerojnë se disa konservantë, si për shembull, methylparaben, mund të ndryshojnë strukturën e tyre dhe të bëhen helmues kur ekspozohen ndaj dritës së diellit, duke shkaktuar plakjen para kohe të lëkurës dhe rritur rrezikun për kancer. Methylparabens është gjendur në më shumë se 16000 produkte, përfshi kremrat hidratantë dhe pastat e dhëmbëve.

Shtëpitë kozmetike e kanë mbrojtur gjithmonë përdorimin e këtyre konservantëve nëpër produkte, me faktin se ato nuk përthitheshin nga trupi. Por,

K

shumë

për studime të mëdha nuk përputhen fare me atë që shtëpitë e produkteve kozmetike tregojnë. Barabra Olioso, një kimiste shumë e zonja, tregon: "Kërkimet kanë treguar se nga 20-60

qind e këtyre konservantëve mund të përthithen nga trupi". Në të vërtetë, ekziston një numër i madh ligjesh për të na mbrojtur nga kimikatet e rrezikshme që gjenden te produktet

kozmetike, por studiuesit shqetësohen se ato nuk zbatohen aq sa duhen. Për shembull, industrive të kozmetikës u është kërkuar të listojnë përbërësit në një produkt, por ata nuk na tregojnë asgjë rreth papastërtive të

gjetura në materialet fillestare apo të përdorura gjatë procesit të prodhimit, që shpesh përfundojnë në produktin përfundimtar. Industritë e kësaj fushe këmbëngulin se produktet e tyre janë të sigurta. "The Cosmetic Toiletries" dhe Perfumery Association" u shprehën disa ditë më parë: "Ligjet e rrepta kërkojnë që gjithë produktet kozmetike të jenë të sigurta dhe secili prej tyre të kalojë kontrollin e sigurisë dhe cilësisë. Numri i përbërësve në një produkt, vetëm nëse është natyral ose i prodhuar nga njeriu, nuk ka lidhje me sigurinë e tij".

Ata thanë gjithashtu se çdo kimikat është i pranishëm në një dozë të vogël që ne nuk mund të na dëmtojë. Sado e vërtetë të jetë kjo, ka diskutime të shumta rreth atij që quhet niveli i sigurisë, sepse për fëmijët e vegjël, të rinjtë apo të rriturit me lëkurë shumë të ndjeshme, ato nivele nuk mund të garantojnë siguri. Por edhe pse thuhet që sasia e vogël e tyre nuk mund të na dëmtojë, po rritet gjithmonë e më shumë shqetësimi rreth numrit të produkteve që femrat përdorin çdo ditë dhe efektet e grumbulluara si pasojë e kimikateve që ne vëmë në trup çdo ditë prej shumë vitesh. Charlotte Smith, zëdhënësja e "Bionsen", tregon: "Produktet kozmetike ditore që gratë përdorin kanë ndryshuar shumë në rrjedhën e viteve: nga zakoni për ujë dhe sapun dikur, te kremrat kundër moshës, ata vetënxirës, manikyret e vazhdueshme, qerpikët false dhe zgjatimi i flokëve. Shumë prej këtyre produkteve "hightech", të teknologjisë së fundit apo magjike për sa i përket bukurisë, përmbajnë më shumë kimikate për të arritur rezultate më të mira, që detyrimisht do të thotë se gratë aplikojnë në trupin e tyre më shumë substanca kimike se kurrë më parë". Në fund, një këshillë: nëse doni ta mbroni veten nga këto rreziqe, reduktoni përdorimin e tepërt të produkteve kozmetike. Është më mirë t'i zëvendësoni me produkte natyrale dhe të lexoni me kujdes etiketat dhe paralajmërimet nëpër kutitë e produkteve me kujdes. Shembujt nuk mungojnë. Në disa raste, për t'u bërë të bukura dhe tërheqëse na duhet ta paguajmë shtrenjtë. I tillë është rasti i Abigail Colbourne, një vajzë londineze 15vjeçare, që i donte flokët më të errët dhe i leu në shtëpi. Ditën tjetër u zgjua me fytyrën të ënjtur dhe thuajse nuk njihej, sipas asaj që tregon britanikja "The Sun".

Vajza nuk kishte bërë testin antialergjik që këshillohej në përdorim.

Një tjetër vajzë, duke dashur të imitonte një këngëtare të njohur, imazhi i një boje floku, përdori produktin dhe u gjend pa flokë. Këto janë vetëm dy prej rasteve të panumërta që numërohen sot në botë.

ENGLISH

By Peter Preston

Welcome to Albania

We may be smug about the EU in the west, but for the troubled Balkans it offers a vision of hope here on earth, would 88% of a nation's citizenry want to join us (andHerman Van Rompuy) in the world's least welcoming club? Steam straight past Brussels and head south. We're going to Albania, because it tells us something slightly shaming about ourselves – and our smug insularity.

Albania? Economy up this year (by 2%) while most of the world slumped back. Political system on turbulent hold since a June general election so tight that the Socialist losers are still boycotting parliament, filling the streets of Tirana with protests last weekend. But it finally got formal permission to negotiate EU entry last week. The final reward for years of effort may only be a couple of years away (with that 88% support driving on).

When you hear Albania's president, Bamir Topi, outline his "vision", it lies at the end of the yellow brick road to Brussels. And when you

1 DHJETOR

W

visit Tirana after a few years away, there's a new airport, a new motorway into town, streets lined with shops, cafes on every corner, monster blocks of flats obliterating the skyline. Only the potholes remain the same.

There's an energy and a sense of progress here that catches you by the throat. A small, impoverished country with an improbable Stalinist history is

turning its 17 years of freedom into something remarkable. Graft, and assorted deadly sins? Of course. The car parks are stuffed with Mercedes Benz.

But that's only part of a saga that includes resilience, kindness and great good humour, too. If this is the 28th or 29th state of the union, then there'll be something to celebrate: the continuing power of an idea that we, immured too

deep in tabloid ignorance, have lost the imagination to embrace.

What do the 88% see when they look around? A Greece anxious to get Albania in. A succession of visits and speeches from Foreign Office dignitaries – David Miliband, Glenys Kinnock – that look forward to an expanded union. And trouble, north, south, east and west.

Croatia and Slovenia have endured a damaging spat over coastline rights. Bosnia is back at the top of the Balkan instability league as its bureaucratic balances begins to unravel. Serbia, under a more sentient president, is still threatened by that old, black-hearted nationalism from within – and Kosovo is an ethnic disaster waiting to happen. Chuck in two fractious toddlers – Macedonia, Montenegro – and everyone fears a region sinking back into distrust and retribution.

Talk to witnesses from round the Balkans and the EU is the first answer on their lips. Make us more secure. Give us a settled fabric for trade and aid. Help us to feel something more than an agglomeration of

LECTURE OF THE PRESIDENT OF THE REPUBLIC OF KOSOVO DR. FATMIR SEJDIU AT THE OXFORD UNION ON KOSOVO: ITS DEVELOPMENTS AND ITS PROSPECT

Oxford, 4 November 2009 Dear President of the Oxford Union, Mr. Dray, Dear Students of Oxford University colleges, Distinguished members, Ladies and Gentlemen, It is my honour to speak today as the President of the Republic of Kosovo, before this great audience at this prestigious debating society which has hosted great leaders of this world. I use, with utmost delight, this opportunity to give an overview of the accomplishments and the challenges that lay ahead of this world’s newest country.

Today, Kosovo is an independent and sovereign state recognized by 62 countries all over the world with twenty (20) Embassies in four continents. It is, indeed the greatest example of vast investment by the international community, especially of the United States and the European Union countries. It is the best story that disproves of all alleged predictions that ‘after the independence, Kosovo will be a place of chaos, disrespect for human and ethnic rights, a country of huge exodus, of anarchy and smuggling’. None of this has taken place.

In the contrary, in these twenty (20) months of independence, Kosovo has shown great state maturity and development. It has adopted its Constitution; the act which establishes the foundations of our democratic state and it established its Security Force, Intelligence Agency, Constitutional Court and the National Security Coun-

cil. The Constitution incorporates recommendations of the International Envoy on the Status, President Martti Ahtisaari, and grants guarantees to all communities regardless of their ethnic, religious and gender backgrounds. The entire legislative framework, which is already in place and it is being implemented, urges their active participation as equal citizens of Kosovo. We have nevertheless paid even greater attention, through the enactment of special laws, on the encouragement of the participation of minority communities in decision-making levels guaranteeing them reserved seats in the Parliament and the Government; a number many times higher than their share of percentage of the population. Our main goal is to prove, yet again, our commitment that we are building a free and democratic Kosovo where all the citizens will have equal opportunities.

Challenges remain with a part of Serb citizens of Kosovo who hesitate to integrate further due to Belgrade destructions which have been continuing throughout the post war period. I call upon the attention of the international community in urging Belgrade to positively encourage these people. Kosovo is their home and their future and they must be given the chance to shape that future.

As a sui generis case in its entirety, Kosovo continues to remain a sui generis case even as it develops the democratic institutions and builds itself up as a democratic and sovereign country. Our independence is supported on the principle of the international presence, the EULEX, which has a supporting role in the areas of security and rule of law. Kosovo people and its institutions have welcomed EULEX’s presence and continue cooperating with it to ensure a proper

functioning of the rule of law throughout Kosovo.

The EU presence will aid Kosovo reach quicker its top priority: integration in the European Union.

Last month, the European Commission came forward with its 2009 progress report Kosovo outlining the progress it has made and issues it remains to complete.

It is of great importance that Kosovo has maintained its stability and has been able to reach among others progress in functionalizing its governing institutions and in enhancing its legislative corpus. Kosovo has also managed to maintain the overall stability creating opportunities for further strengthening of this key component.

But, we are also aware of the downfalls that have hindered a quicker fulfilment of the membership criteria.

Kosovo, as the entire region, in no immune to corruption, poor functioning of the rule of law and, organized crime.

We know nevertheless that these challenges will not prevail over our strong commitment to ensure a functioning rule of law throughout Kosovo.

Economic development also remains a challenge and that is expressed in the Progress Report, too.

Kosovo has created a good legislative framework that has aided the internal competition of the banking system, its GDP grew by a modest 5.4%, and public investment grew by 194%. Still Kosovo GDP per capita remains at 1700 Euros; lower than those of other European countries, unemployment remains at a 40% high mostly affecting the youngsters, and private sector investment decreased by 10%. This needs to be strengthened together with the mechanisms for greater competition. So does the need to spur the creation of SME’s. Yet a great support for

Kosovo’s economic development is its accession into the IMF and World Bank early this year.

A great asset for Kosovo’s development is also its young population; the youngest in Europe. More than 50% are under 27 years of age.

Yet, what we need is greater education opportunities and greater labour opportunities for them. We are committed to creating a closer cooperation between these young people and the private sector and in harmonizing teaching curricula with that of the labour market requirements. I am confident that very soon these people will be able to compete with their peers within the European Union.

We also welcome the additional document, the Study of the European Commission, which aims to identify the challenges towards integration and offer mechanisms to address those challenges so that Kosovo can raise its socio-economic development. In this regard, I welcome the EC’s proposal to bring our citizens closer to those of the EU through a visa dialogue with Kosovo and its assessment that a trade agreement will drive Kosovo further in fulfilling the economic criteria. We remain hopeful that Kosovo will soon be part of this final process of free movement and will be guaranteed access to the European market. But, Kosovo needs a clear Roadmap that would guide it in fulfilling the necessary benchmarks for visa liberalization and it needs continuous support in reaching its economic criteria. Kosovo has also proven seriousness in cooperating with the neighbouring countries in the interest of overall peace and stability in the region. We are aware that peace and stability in the region, which will contribute to the general welfare of Eu-

FAQE 22

spare parts stuck on the end of a continent. And let us feel that if we make the progress you require, it will be rewarded.

And that's a reason to look across the 1,200 miles from Tirana to London and quake. You'd suppose, from all the dismal dumping on an "unelected" Cathy Ashton, that EU foreign policy is meaningless vacuity.

(Whoever elected Henry Kissinger or Condoleezza Rice?) But the foreign policy that matters most to all of us involves stability close to home and relations around our borders.

Can that stop at Calais? A bad joke in a month when the first world war that started in Sarajevo is remembered at a Cenotaph strewn with poppies. An insult to the British troops who help keep fragile peace in Kosovo and Bosnia. An illusion that blanks out the amazing lessons of European life since the Berlin Wall came down. It's a shrug and a snub to a world that wants to draw closer.

A union of 34 countries or more? It's coming, through a veil of sneers. And if you still need a battered vision to cherish, come to Skanderbeg Square, Tirana, and find a little hope among the potholes.

THE GUARDIAN rope and wider, rests on the establishment of great relationships with all neighbouring countries, a long-term commitment of ours.

I urge the European Union to demand that Serbia plays a constructive role in such regional cooperation initiatives which unfortunately has not been the case until today. We strongly believe that the future of Kosovo lies within the EU, as does that of the entire region and for that vision to become reality the regional countries need to settle their mutual issues beforehand. A great example is the signing of border demarcation agreement between the Republic of Kosovo and the Republic of Macedonia last month along with the establishment of diplomatic relations among our two countries. I believe the establishment of diplomatic relations with Montenegro will follow very soon. This will complete the set of diplomatic relations between Kosovo and all regional countries, except Serbia with whom we are very much interested and committed to developing the same relationship.

Ladies and Gentlemen, Kosovo will be holding its local elections in two weeks, these will be the first elections to be organized and managed by the Kosovo authorities. As such, we are doing our best to show to the world that Kosovo is able to develop in the best way its first elections as a sovereign and democratic country.

On my constitutional capacity, I have been urging all minority communities to vote in these elections so they can define their wellbeing and their future.

Kosovo is strongly committed to respecting the will of each and every citizen. Distinguished guests, All these developments are key to our success and they will assist us in making our path into the EU and NATO quicker. Thank you for your attention and thank you for giving me the opportunity to provide you with an overview of the achievements and the challenges that remain for Kosovo.

ENGLISH In newest country, improvements come slowly but steadily About 14,000 NATO troops remain in Kosovo, but stability is taking root, and NATO is expected to soon draw down its forces by a third.

BY CRAIG WHITLOCK early two years after the newest country in the world declared independence, outside powers are still firmly in control.

About 14,000 NATO troops are on hand to keep the peace, a decade after their arrival to protect Kosovars from annihilation by next-door Serbia.

With just 2 million people in Kosovo, that's more than twice as many foreign soldiers, per capita, as are currently deployed in the NATO-led coalition in Afghanistan.

The economy is a basket case, with a 45 percent unemployment rate. Most people are dependent on foreign largess. Kosovo even lacks an international dialing code. Landlines are all cursed with refuses to recognize Kosovo's independence. Cellphone numbers are borrowed from Monaco or a Balkan neighbor, Slovenia.

And yet, in spite of its problems and growing pains, Kosovo is cited by many diplomats as a credible model of nation-building, a sign -- relevant to the current debate over Afghanistan -- that a determined effort

N

1 DHJETOR

FAQE 23

Despite its troubles, Kosovo offers model for nation-builders by foreigners can help to build a country from the ashes.

After years of ethnic conflict, security and stability are taking root. Predictions that independence would lead to revenge killings by the ethnic Albanian majority against ethnic Serbs, who make up an estimated 7 percent of the population, proved overblown. Early next year, NATO is expected to draw down its forces by one-third.

Yves de Kermabon, the head of the European Union's civilian law-and-order mission in Kosovo and a former NATO commander here, said improvements have come slowly but steadily.

"When you are in the field, it feels like nothing is moving forward," said Kermabon, a retired French general. "But when you come

back after two or three years, you are amazed at the progress."

F e w people in Kosovo are predicting an easy road ahead.

In interviews, foreign diplomats, government officials and ordinary Kosovars agreed that it will take years, if not decades, for Kosovo to stand on its own. Even now, a Dutchman holds nearly absolute power to block decisions made by the fledgling Kosovo government. A separate 3,000-member security force sent by the European Union holds sway over police and the courts. In the meantime, many Koso-

vars believe the U.S. Embassy dictates their country's affairs from behind closed doors.

But construction cranes rise like green shoots from the skyline of Pristina, Kosovo's capital, which is in the midst of a building boom thanks to foreign aid.

In another hopeful sign, Kosovo in mid-November held its first

municipal elections since declaring independence on Feb. 17, 2008. Although there were a handful of violent incidents during the campaign, voters cast their ballots in peace and there were no major allegations of fraud.

Voter turnout was an estimated 45 percent, an increase from the last elections, in 2007, which were administered by the United Nations.

Election observers said they were heartened by a small but apparently significant turnout by ethnic Serbs, who ignored a call for a boycott by the Serbian government in Belgrade.

"Elections here are now considered a normal event," said Verena Knaus, a senior analyst at the European Stability Initiative, a think tank that focuses on the region.

Welcome to Albania

In the heart of the Mediterranean, on the Adriatic and Ionian Seas, Albania is fast becoming one of the world's most interesting getaways. Still relatively unspoiled by globalization, tourists will notice an inspiring mixture of civilizations and cultures - making this European country truly unique.

Come - discover Albania for yourself!

Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës apo lokalit tuaj; karrige, tavolina, dollapë, krvate etj etj, të gjitha të cilësisë së shkëlqyer. Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj.

Adresa 1: E.U. FURNITURE LTD. Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ Adresa 2: Unit 2 Inwood business Park Whiton Road Honslow Tw3 2EB sales@albanyfurniture.co.uk www.albanyfurniture.co.uk Tel: 0208 961 8765 Fax: 0208 965 9651 E-Mail: sales@eufurniture.co.uk

www.eufurniture.co.uk Transporti falas kudo që të jeni në Londër Sifas Hairdressing & Beauty Salon Bridal & and Evening Styles Extensions & Manicure's

Kemi nisur përgatitjet për numrin

special të Vitit të Ri 2010 Gazeta do të printohet përpara Krishtlindjeve me më shumë se

100 faqe

20 000 kopje Ftojmë të gjithë shërbimet shqiptare në MB të rezervojnë vendin e tyre në këtë numër special.

Mos humbisni mundësinë më fantastike për të përçuar mesazhin tuaj info@thealbanian.info

Tel: 02082169527

Shërbimet më fantastike për t’iu bërë të bukur. Motoja jonë është profesionalizmi.

Ejani dhe binduni!

Free Eyebrow Shaping With Your First Appointment Tel 07956457645 you can visit our web; sifahairandbeauty.webs.com Address Downham Bromley Road BR1 5NS Buses .136 &181