The Albanian November 2009 issue 1

TH E

*Road traffic accident *Slips and trips *Accident at work *24 Hours recovery *Courtesy Cars *Personal injury claims

NR.5/12 www.thealbanian.co.uk info@thealbanian.info

Tel: 02082169527

LONDON

1 NËNTOR

*You can get £100 for every client you refer to us with a successful claim 24 hours Cuma: 079 5799 3353 Okkes: 07766966209 Claim LinesTel: 0208 341 0399 Fax: 0208 341 3754 637 Green lanes London N8 0RE email:cicclaim@hotmail.co.uk

ÇERTIFIKATA SHQIPTARE PROVA E HOME

OFFICE NË HEQJEN E NËNSHTETËSISË KUSH DO TË PREKET nË RASTET E MARRJES SË SHTETËSISË BRITAnIKE? Përgjigjet avokati shqiptar nAIM HASAnI faqe 5

Shqiptari me varkë nga Franca për në Angli faqe 14

MOS MË THIRR KOSOVAR , UNË JAM SHQIPËTAR faqe 8 Thoma Simaku në garë për “Kompozitori vitit në UK” faqe 9 Shpresa Programme apelon “JO, MBYLLJES SE FEMIJEVE NE QENDRAT E NDALIMIT” faqe 9

Të gjitha detajet e ligjit të ri për heqjen e nënshtetësisë

Lermeni pak atdhe III

Përtej një ftese

“The Albania” & “Edit Durham”, kanë filluar përgatitjet për realizimin e antologjisë së tretë “Lërmëni pak atdhe”, antologji e krijuesve shqiptarë në Mbretërinë e Bashkuar. Lajmërohen të gjithë krijuesit shqiptarë që jetojnë në Mbretërinë e Bashkuar që të paraqesin krijimet e tyre pranë redaksisë së “The Albanian”

211 Boundary Road, P l a i s t o w L o n d o n E 1 3 9 Q F www.1stchoiceclaims.com info@1stchoiceclaims.com

T : 0 20 8 47 2 1110 F: 0 2 0 8 47 5 8869 M : 0 7 9 513 5 0 0 5 0

faqe 22, 23

faqe 3 & 4

në emër të ambasadorit

1st Choice Accident Claims Nëse keni patur ndonje aksident tre vitet e fundit mos hezitoni te na kontaktoni ne çdo moment Had an accident?

Not your fault

OUR Services *Free Consultation *Loss Of Earnings *Recovery & Storage *Cost Of Repairs *Policy Excess *Hire Charges *Personal Injury *Legal Expenses

Marketing

1 NËNTOR

FAQE 2

A dëshironi të realizoni ëndrrën tuaj për të studiuar në Britaninë e Madhe?

Dëshironi të fitoni përvojë të papërsëritshme?

A dëshironi të realizoni ëndrrën e fëmijëve tuaj për të patur një diplomë të universiteteve më prestigjioze Britanike?

A dëshironi të bëni investimin më të mençur në drejtim të arsimimit?

“Korbi Education” në bashkëpunim me universitetet më njohura Britanike mund të realizojmë ëndërrën tuaj.

Ne ju ofrojmë mundësitë dhe u japim zgjidhjen.

Ju bëni zgjedhjen!

Suksesi ynë është i provuar!

Na kontaktoni në çdo moment.

Tiranë: Rruga Mine Peza, 82, pranë Hotel Tafaj Tel +355 4 22 62 669, Cel: 069 28 57 689, 069 36 42 072, 0693200107 Londër: 0771 77 90 601, 0777 51 02 002 Email: student@kovanigroup.com, admin@kovanigroup.com Web: www.kovanigroup.com

Për të gjithë shqiptarët në Britani që dëshironi të sillni të afërmit tuaj të shkollohen në Britaninë e Madhe, ju lutem kontaktoni Tel +355 4 22 62 669, Cel: 069 28 57 689, 069 36 42 072, 0693200107 Londër: 0771 77 90 601, 0777 51 02 002

Fairlane partnners A jeni ose a njihni dikë që do të aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI? Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën në Mbretërinë e Bashkuar, si dhe të provoni që aftësitë në të folur dhe dëgjim janë adekuate për jetën e përditshme.

Westa ofron kurse të kombinuara trajnimi për gjuhen angleze (ESOL) dhe Citizenship Clases & Exams

FINSBURY PARK London North Acedemy Andover Community Centre Andover Estate London N7 7RY

Per me shume informacione ju lutem na kontaktoni

Tel: 0207 2721130 Mob 07944367779

Bëjmë Servisimin, riparimin e të gjitha llojeve dhe modeleve të automjeteve përfshirë edhe air conditioner (klima) -Skanimin e problemeve elekronike si dhe rregullimin e tyre, -Goma, Regjistrimin e gomave -Saldime, -Modifikime, si dhe të gjitha shërbimet e tjera

OFERTË SPECIALE SERVISIM + MOT PREJ £99

BEJMË KONTROLLIN

TEKNIK (MOT) Çertifikata është e liçensuar Ing Besim Sylaj 118-120 LONDON ROAD MITCHAM SURREY CR4 3LB

MOB:07985195104 ginobesim@hotmail.com

AKTUALITET

DREJTOR: PETRIT KUÇAnA Zv/Drejtor: BASHKIM METALIA Kryeredaktor: MUHAMED VELIU

Redaksionale mbasadat shqiptare në të gjithë botën duhet të punojnë të shtunë dhe të diele. Ky ka qenë urdhri i kryeministrit shqiptar që para 5 vitesh por që në Mbretërinë e Bashkuar, për arsye sigurie ky vendim nuk është vënë në zbatim (tek ndërtesa e vjetër e ambasadës). Pra mërgimtarët duhet të lënë ditën e punës dhe të shkojnë në ambasadë për të kryer shërbimet e tyre konsullore.

Kohë më parë ne publikuam njoftimin se ambientet e ambasadës kanë ndryshuar dhe se tashmë shqiptarët në Mbretërinë e Bashkuar kanë ambasadën e re 4-katëshe, por akoma nuk është e sigurtë nëse shërbimet në këtë ambasadë do të mund të bëhen të shtunën dhe të dielën. Madje kemi publikuar edhe shqetësimin e shumë qytetarëve në lidhje me selektimin që

A

1 NËNTOR

Brunilda Sejati, Flori Slatina, Kastriot Dervishi, Enkeleid Omi, Jeni Myftari, Anila Hoxha, Shefit Domi, Ilir Thaçi, Web-design Shefdomi.com www.thealbanian.co.uk albania7@gmail.com

REDAKSIA Akil Koci, Daut Dauti, Brixhilda ndini, Pranvera Smith, Emanuel Bajra, Majlind Goge, naim Hasani,

Tel/fax:02082169527

Përtej një ftese Në emër të ambasadorit... kjo ambasadë bën me shqiptarët e këtushëm.

P or ky selektim arriti në një nivel kaq të skajshëm, saqë vetëm pak ditë më parë na vjen një email ku një qytetar i quajtur Lufti Vata, kishte ftuar disa njerëz në mënyre krejt selektive për të marrë pjesë në një koktejl të organizuar nga ambasada për të inauguruar ambientet e reja të ambasadës.

E veçanta është e ky njeri, në këtë email e kishte dërguar këtë ftesë

në emër të ambasadorit, fakt që e kishte theksuar qartë në emailin e tij.

“nje njoftim pakes i shpejte por meqenese jetojme te gjithe ne Londer shpresoj qe ky lajm te jete ne kohe. Ambasada Shqiptare ka marre nje ndertese te re katerkateshe ne Pimlico.Me kete rast ne oren 7 pm orga-

nizon: nje koktej te vogel per gjithe shqiptaret kudo qe jane.

Kjo ftese dergohet ne emer te Ambasadorit Mazi dhe stafit tij, jeni te mirepritur ne kete ceremoni te vogel”- thuhej në këtë ftesë.

A jeni ose a njihni dikë që do të aplikoje për BRITISH CITIZENSHIP apo LEJE TË PERHERSHME QENDRIMI? Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetën në Mbretërinë e Bashkuar SETP ofron kurse intensive për 4 ditore. mesuesit me eksperience perdorin gjuhen qarte dhe thjeshte duke ju garanuar kalimin e testit

FAQE 3

Së pari ne nuk e besuam, (jo

vetëm për shkak të gabimeve ortografike), por menduam se edhe mund të bëhen lojëra të tilla me emaile dhe madje vumë në dijeni edhe Ambasadorin Mazi.

Mirëpo pas kontakteve më Ministrinë e Jashtme rezulton se ky person nuk është staf i përfaqësisë shqiptare në Mbretërinë e Bashkuar.

Nuk u shqetësuam që në listën selektive të të ftuarve nuk ishte gazeta jonë, pasi këtij zotërie dhe disa të tjerëve që përpiqen të abuzojnë në emër të shqiptarëve, u dhembin sytë kur lexojnë të vërtetën në këtë gazetë, prandaj kërkojnë me çdo kusht anashkalimin, por u shqetësuam si është e mundur që ky person, fton dikë në emër të Shkëlqesisë së tij për një koktej me rastin e inaugurimit të ambienteve të ambasadës së re të shqiptarëve në Mbretërinë e Bashkuar. >>> (vijon në faqe 4)

AKTUALITET

1 NËNTOR

FAQE 4

Në emër të ambasadorit... (vijon nga faqe 3) >>> Më vonë njoftohet nga i njëjti person, në një email tjetër, pak a shumë se ky takim qenka për të parë se sa njerëz mund të zero një nga sallat e ambasadës.

“Sa per sqarim ky organizim behet me shume si nje prove per te pare kapacitetin e salles) me qellim qe te shihet mundesia e organizimit te festes flamurit dhe organizimeve te tjera nga Ambasada Shqiptare”thuhet në emailin e dytë.

Pra hajdeni burra e mbusheni sallën të shohim se sa vend zini...

E turpshme?

Tragjikomike?!!!

Po sikur ky person të të bënte një telefonatë dhe të pyeste (të pyeste një arkitekt psh) se sa persona, mund vijnë në një sallë me kaq m2?

Kushedi sesi janë ndjerë të ftuarit kur kanë marrë këtë email nga personi që e dërgon ftesën në emër të ambasadorit, pra që do të shkojnë në këtë takim që ky zotëri, të parashikojë se sa veta mund të zërë kjo sallë.

Pra këta njerëz janë ftuar për të mbushur sallën?... në emër të ambasadorit?

Vërtetë ndjejmë keqardhje që ka akoma persona të tillë, që nuk i zë gjumi tre ditë vetëm që të dalin në një foto me ambasadorin...

“Një darkë” për një ftesë... në emër të ambasadorit?...

Ndërkohë që u përpoqëm që të vërtetojmë këtë ftesë- email, (ku nuk ishte caktuar as data vetëm ora 7), një mik telefonon dhe kërkon të dijë, nëse kishim marrë vesh ndonjë gjë në lidhje me këtë takim që do të bëhej në Ambasadën shqiptare. Madje ky mik na thotë se kishte marrë vesh, që nëse dëshiron dikush që të sigurojë ftesë për të marrë pjesë në këtë takim duhet t’i japi atij, që flet në emër të ambasadorit, një darkë.

Një darkë me një ftesë?... në emër të ambasadorit?....

Jo vetëm që ky veprim është e turpshëm dhe tepër e papranueshëm, por kalon caqet e çdo perceptimi për një përfaqësim dinjitoz të shtetit shqiptar në Mbretërinë e Bashkuar.

A mund të konsiderohet ky veprim si klientelist, korruptim, i turpshëm, i pamoralshëm, i pakonceptueshëm që vetëm me këta njerëz mund të ndodhë kështu?

Pra një njeri fton në emër të ambasadorit, flet në emër të ambasadorit, ndërkohë që ambasada shqiptare në Mbretërinë e Bashkuar, kurrë nuk ka patur më tepër staf sesa tani dhe asnjëherë nuk ka patur më tepër ambiente dhe hapësirë.

Ishte gati e pabesueshme për ne, që këto gjëra mund të shkonin deri në këtë shkallë, por sesi na u kujtuan ato emaile që vinin në adresë të gazetës, për të denoncuar ato që cilësoheshin si korrupsion i pastër që bëhej nga stafi i ambasadës.

Ne nuk botuam asnjë nga këto emaile pasi i konsideruam të pabotueshëm,(për momentin), por me një logjikë të thjeshtë , (sidomos kur merr këto emaile), edhe mund të besosh se disa prej atyre emaileve edhe mund të besoheshin.

Nisur nga akti i fundit, bie fjala a mundet që ky njeri që fton në emër të ambasadorit,(apo njerëz të tillë si ky), të shoqërojë një kompani angleze që kërkon të investojë në Shqipëri, që po në emër të ambasadorit të shoqërojë përfaqësuesit e kësaj firme në Shqipëri dhe t’i kërkojë përqindjen e fitimit,

në emër ose jo të ambasadorit?

Edhe këtë po ia lëmë lexuesit ta gjykojë.

Sapo lexuam këtë email na u kujtua edhe një aktivitet që u organizua një vit me parë me rastin e festës së flamurit, ku thuhet se ky aktivitet ishte organizuar nën kujdesin e veçantë të Shkëlqesisë së tij, por që kishte një “taksë kombëtare” që shkonte në £25. Ai koncert dështoi madje ne disponojmë edhe emailin që ky person u dërgon grumbullit të disa shoqatave për të paguar paratë e humbura, duke ulur jo vetëm dinjitetin e shtetit shqiptar por duke e shndërruar ambasadën si levë përfitimi, (£25 për kokë, në emër të shqiptarizmit), pasi ky aktivitet organizohej nën përkujdesjen e veçantë të Ambasadorit Mazi.

A mund të quhet korrupsion në emër të shkëlqesisë së tij ky rast, pasi ambasadës nuk i lejohet të marrë pjesë në ndonjë aktivitet fitimprurës, pasi rroga, shtëpia, dietat etj etj u paguhen nga taksapaguesit shqiptarë?...

Edhe këtë po ia lëmë lexuesit ta gjykojë.

Po ua lëmë qytetarëve, lexuesve të gazetës që ta gjykojnë një veprim të tillë. Përse nuk tregoi kujdes Shkëlqesia e tij edhe për aktivitetet e tjera që u organizuan nga shoqata dhe organizma shqiptarë në MB, dhe që u bënë falas për qytetarët e këtushëm?

A mund të cilësohet ky klientelizëm?

Le të gjykojë lexuesi.

Por çfarë ndodh?

Që nga festa e flamurit e vitit të kaluar nuk kemi marrë qoftë një ftesë apo njoftim nga ambasada shqiptare.

A është më mirë që Ambasadori dhe ambasada të përqendrohet në punët e saj që duhet të jenë vërtet të shumta dhe ti largohet klientelizmit pa shkuar më tutje...

ne do t’i sygjeronim publikisht ambasadorit Mazi që të vendosë një “complaint box”, pra një vend ku mund të ankohen qytetarët për shërbimet e kësaj stafit të kësaj ambasade.

“The Albanian” i kërkon publikisht ambasadorit të Republikës së Shqipërisë në Mbretërinë e Bashkuar z.Zef Mazi, që të distancohet përfundimisht nga njerëz që flasin, ftojnë etj etj në emër të tij.

I kërkojmë që t’i shmanget politikës klienteliste dhe të mos lejojë që dinjiteti i shtetit shqiptar, përfaqësues i të cilit është, të perceptohet me ftesa për një darkë apo më keq akoma. në të njëjtën kohë sigurojmë se “The Albanian” do të vazhdojë të mbështetim çdo lloj iniciative që mund të ndërmerret nga ambasada në të mirë të shqiptarëve të këtushëm.

Dëshirojmë të besojmë se nuk do të dëgjojmë më njerëz që flasin në emër të Shkëlqesisë së tij, apo të marrim ftesa në emër të tij.

Dëshirojmë të besojmë se Z.Mazi do të dijë të jetë në lartësinë që ia kërkon detyra.

The Albanian

AKTUALITET nGA MUHAMED VELIU iç edhe raportuam numrin e shkuar të “The Albanian”, Home Office ka nisur dërgimin e njoftimeve për heqjen e nënshtetësisë britanike atyre shqiptarëve, për të cilët ka prova të mjaftueshme e kanë përfituar atë përmes mashtrimit.

Natyrshëm lind pyetja se cila është prova më e fortë që Home Office disponon në të tilla raste?

Të gjithë përfaqësuesit ligjor të çështjeve të emigracionit janë të një mëndje. Certifikata shqiptare e lindjes, që është dërguar në Ambasadën Britanike në Tiranë në rastet e bashkimit të familjes apo sponsorizuesit të vizës për familjarët, është prova më e fortë për Home Office.

Nisja e hetimit të atyre rasteve kur nënshtetësia është marrë përmes mashtrimit ka dy vite që ka nisur nga një grup i veçantë që njihet si “Depravation Unit”.

Sipas avokatit Naim Hasani politika e Home Office, e cila është publikuar me 27 Shkurt 2009, e bën të qarte se kush do të preket në rastet e marrjes së shtetësisë Britanike nëpërmjet mashtrimit.

S

Avokati Hasni thekson se personat që preken më shumë nga ligji i ri për heqjen e shtetësisë Britanike, janë ata që kanë fituar Statusin e refugjatit në bazë të Konventës së Kombeve të bashkuara për refugjatët. Për shqiptarët kjo ka ndodhur gjatë vitit 1999 si rezultat i luftës në Kosovë.

Por cilët janë ato kategori personash që pavarësisht nga përfitimi nënshtetësisë me mashtrim nuk i hiqet e drejta e qytetarisë?

Avokat Naim përgjigje.

Hasani

jep

këtë

“Të gjithë ata persona që e kanë fituar “Indefinite Leave e to Remain” nëpërmjet aminestisë për familjet edhe se mund të kenë mashtruar, shtetësia nuk ka qenë kusht për dhënien e letrave. nuk ka pasur ndonjë rëndësi se kanë qenë nga Shqipëria apo nga Kosova apo nga ndonjë vend tjetër sepse aminestia ka qenë për të gjitha nacionalitetet. Kështu që këta persona automatikisht përjashtohen nga ligji për heqjen e shtetësisë edhe pse kane mashtruar se janë nga Kosova.

Pra e thënë më thjesht, në asnjë mënyrë nuk do tu hiqet shtetësia Britanike.

Po ashtu ata persona që me të vërtetë kanë qenë nën moshën 18 vjeçare kur kanë marrë lejen e qëndrimit përgjithmonë ILR dhe tani janë shtetas Britanikë, edhe pse mund të kenë mashtruar nuk ju hiqet shtetësia Britanike. Përjashtim tjetër nga ligji për heqjen e shtetësisë Britanike janë të gjithë ata persona që kanë mbushur 14 vjeç që nga dita që kanë ardhur në Britani.

Edhe në këtë rast pavarësisht mashtrimit nuk u hiqet shtetësia. Dua të theksoj se pavaresisht se prindërve mund tu hiqet shtetësia, fëmijët e tyre

1 NËNTOR

FAQE 5

Çertifikata shqiptare prova e Home Office në heqjen e nënshtetësisë nuk kane bërë asnjë lloj krimi dhe ngaqë kanë qenë nën moshën 18 vjeç në kohën kur i kanë marre ILR, asnjë vendim nuk do të merret për heqjen e shtetësisë.

nuk ka rëndësi nëse personi që ka mashtruar është beqar apo i martuar, ligji është i barabartë për të gjithë”.

Sikurse “The Albania” njoftonte numrin e shkuar certifikatat familjare po i shërbejnë Home Office si provë në heqjen e nënshtetësisë pasi certifikata është një dokument zyrtar lëshuar nga autoritetet shqiptare” Rreth këtij fakti Hasani thotë se heqja e shtetësisë mund të aplikohet vetëm në ato raste kur Home Office ka siguruar prova të sigurta, se personi në fjalë ka mashtruar me nacionalitetin e tij, kur ka aplikuar për shtetësinë Britanike.

P r o v ë bindëse është certifikata e lindjes që mund të jetë dorëzuar në Ambasadën Britanike në Tiranë.

Përndryshe i takon Home Office për të vërtetuar se një person ka praktikuar mashtrim në marrjen e shtetësisë Britanike. “Si avokat është e vështirë për mua dhe jashtë etikës profesionale që t’i këshilloj se si të fshihen ata që kanë mashtruar kur kanë marrë shtetësinë Britanike. Ky është një vendim personal për ata persona që e kanë bërë një veprim të tillë. Unë nuk e di se kush ka mashtruar e kush nuk

ka mashtruar për vendin e lindjes kur kanë marrë shtetësinë Britanike. Është detyre e Home Office për të provuar një gjë të tillë. Unë si avokat do të përdor çdo hapësirë që më

lejon ligji për të mbrojtur personat që Home Office ka marrë vendim për t’ju hequr shtetësinë.

Gjithsesi çdo rast ka specifikat e tij të veçanta dhe çdo apelim

i mundshëm do te jetë i bazuar në legjislacionin në fuqi dhe Konventen Eurojane për të drejtat e njeriut” u shpreh ai.

Sifas Hairdressing & Beauty Salon Bridal & and Evening Styles Extensions & Manicure's Shërbimet më fantastike për t’iu bërë të bukur. Motoja jonë është profesionalizmi. Ejani dhe binduni!

Free Eyebrow Shaping With Your First Appointment Tel 0795645745 you can visit Web; sifahairandbeauty.web.com Address Downham Bromley Road BR1 5NS Buses .136 &181

JR JONES SOLICITORS Avokati Naim Hasani ne sherbim te komunitetit shqiptar ne Angli

Ne mund t’ju ndihmojme Per te gjitha ceshtjet e emigracionit 1-Bashkime familjare perfshire bashkeshortet, femijet dhe prinderit 2- Aplikime per VISA martesore dhe VISA per te fejuarit e personave me leje te perhershme qendrimi me Birtani apo me shtetesi Britanike.

3- Leje qendrimi apo hyrje si partner I pamartuar I personave me shtetesi Birtanike apo leje te perhershme qendrimi. Leje qendrimi si student, leje punesimi apo qendrim per experience pune apo si Migrant me Kualifikim te Larte etj.

4- Processe divorcimi dhe ndarja e pasurise per ciftet qe divorcohen. Perfaqesim ne procedurat per mbrijtjen e femijeve.

5- Nse jeni refuzuar nga Home Office si familje per tu perfshire ne Amnesti per arsye te ndryshme.

6- Nese keni pesuar aksidente ne pune dhe aksidente te trafikut rrugor dhe nuk ka qene faji juaj dhe kerkoni kompensim.

7- Kompania operon skemen e ndihmes ligjore falas per ata persona qe nuk jane ne mardhenje pune ose kane te ardhura te vogla.

Address: 58 Uxbridge Road, Ealing London W5 2ST Tel: 02082310440 e-mail nhasani@jrjones.co.uk

www.luleonline.com

Dërgoni lule në të gjithë botën. Mundësia më fantastike për të kujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë A ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurën tuaj në Tiranë apo gjetiu?

TELEFONO: 07788406825

Kalendari 2010 Për pak ditë do të dalë në qarkullim kalendari i prodhuar nga “The Albanian” Në këtë kalendar do të përfshihen edhe shumë prej shërbimeve shqiptare në Mbretërinë e Bashkuar.

Nëse dëshironi që reklama juaj të qëndrojë një vit në shtëpitë e shqiptarëve në MB nuk duhet të humbisni rastin.

Kontaktoni -The Albanian Newspaper 122 White Hart Lane London N17 8HP www.thealbanian.co.uk

Tel/fax:02082169527 Info@thealbanian.info

AKTUALITET nGA BASHKIM METALIA ytetërimi dhe zhvillimi njerëzor në etapa të ndryshme , ka pësuar ndryshime të paimagjinueshme. Ndryshimet kanë sjellë në vetvete, stade të reja konceptesh dhe idesh duke evoluar pa ndërprerje. Sistematikisht shkalla e zhvillimit njerëzor ka paraprirë me “rryma” dhe shfaqje që ka bërë të ndërgjegjësohet njeriut në kuptimin psikologjik për jetën , dhe të shpjegohet qëllimi i saj ; i të jetuarit.

Nevoja bëri që të krijoj një sistem organizimi më të avancuar për njeriun, për të kultivuar vetëdije dhe një trashëgimi të qenësishme elitare .

Si rrjedhim i kësaj u krijuan ose më saktë u formuan kombet . Pa u thelluar shumë rreth përkufizimeve , jo për tu mjaftuar nga debatet shkencore të doktrinave politike të cilat e pranojnë kombin si një fenomen i avancuar shoqërorë,por sepse krijimi i kombeve u bë i ndryshëm në vende të ndryshëm.

Për shembull lindja e kombeve në perëndim u bë më herët se në lindje apo në rajonin e Ballkanit.

E tëra kjo në varësi të rrethanave historike. Shekulli i XIX për Ballkanin dhe shtetet që ishin në këtë rajon tashmë pas çlirimit kombëtar nga pushtimi otoman u krijuan kushtet dhe për krijimin e shteteve respektive. Shqiptarët ishin të vonuar në këtë drejtim .

Procesi filloi me periudhën, që në historinë dhe kulturën shqiptare njihet me emrin Rilindje Kombëtare, i cili zgjati afro një shekull , deri me 1912 që u kurorëzua me Shpalljen e Pavarësisë së Shqipërisë. Megjithëse , kjo shpallje Pavarësie ishte e pjesshme pasi 1913-ta e copëtoj Shqipërinë sipas interesave të fuqive të mëdha .

Nëse marrim rastin e kombit shqiptar dhe momentin e shfaqjes së Kombit në një kontur të organizuar, nëse do të na e lejonte historia me faktet e servirura prej saj ; do të vinim në përfundimin se kjo ishte pa dyshim, Rilindja Kombëtare që i dha shtysë identifikuese kombit shqiptar.

Edhe kolektivi politik i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit ishte po aq i rëndësishëm për sa i përket shtetformimit , dhe lëvizjes kombëtare,që u mblodh për të rritur përpjekjet për vetorganizim për mbrojtje, ndaj sulmit sllav dhe pretendimeve greke. Rilindja Kombëtare shërbeu si një inkurajuese dhe ndërgjegje në mbrojtje të vlerave, kulturës , gjuhës dhe traditës kombëtare.

Sami Frashëri në veprën e tij “ Shqipëria çka qenë, ç’është dhe çdo të bëhet” thotë: “ shqiptarët me tepër së çdo komb tjetër e duan dhe e nderojnë kombin e tyre. Shqiptari i vërtet vritet për kombin e tij dhe nuk mund të dëgjoi njeri që ti shaj shqiptarin. Ai vazhdon çdo komb për të ruajtur kombërin (identitetin) e tij gjuhën e tij duhet që të këtë mendjen e mbledhur që të shpie gjuhën e tij përpara, të kujdeset shumë që mos ta hanë e ta copëtojnë kombet fqinjë. Kombet janë si peshqit që hanë njëri tjetrin mjerë kush është i dobët”

Q

Në fakt formimi i kombeve, nganjëherë i paraparë nga qarqe të ndryshme, studiues apo dhe filozofë, politikanë klerikë etj, , si një proces të vendeve të modernizuara dhe të industrializuara, ka mjegulluar

1 NËNTOR

FAQE 8

MOS MË THIRR KOSOVAR , UNË JAM SHQIPËTAR “Unë, ushtari i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, betohem se do të luftoj për çlirimin e tokave shqiptare dhe bashkimin e tyre. Do të jem përherë ushtar besnik, luftëtar i denjë i lirisë, vigjilent, guximtar dhe i diciplinuar, i gatshëm që në çdo kohë pa kursyer as jetën time të luftoj për t`i mbrojtur interesat e shenjta të atdheut. nëse shkel këtë betim, le të ndëshkohem me ligjet më të ashpra të luftës dhe nëse tradhëtoj, qoftë i humbur gjaku im . Betohem, betohem, betohem.” (betimi i ushtarëve të UÇK-së). mendimin përparimtarë dhe shkencor racional.

Të tjerë thonë se kombi u formua gjatë dhe pas Revolucionit Francez(1789) , duke u ndikuar nga dy kushte : industrializimi dhe iluminizmi (zhvillimi shoqërorë) Në fakt procesi i komb-formimit zë vend dhe ndodh edhe në ato vende më pak ose aspak te modernizuara apo in dustrializuara.

Ernest Gellneri në librin e tij “Nacionalizmi” e shtjellon çështjen si një evolucion të natyrshëm vlerash; si një dëshirë dhe vullnet për të ndaluar diferencimet /mos asimilimet ndaj kulturave kombëtare të këtyre vendeve të zhvilluara moderniste të industrializuara, që shumica prej tyre ishin vende pushtuese.

Pra konceptimi dhe ideja e kësaj logjike e shpie Gellnerin të afirmoj se këto vende të prapambetura edhe pse nuk kishin luksin të ishin të tilla ; moderniste dhe të industrializuara, zhvilluan në mënyrë të organizuar ndërgjegjen kombëtare , duke arsyetuar dhe këmbëngulur që me anë të “logjistikës kulturore/arsimore “ do të mund të synonin të krijonin kombin.

Në rastin e kombit shqiptar, Lëvizja Kombëtare Shqiptare me përkushtimin dhe punën e Rilindësve tanë , bënë që të zgjonin dhe të vejnë në lëvizje frymën kombëtar që tashmë kishte filluar në Ballkan dhe në Evropën Lindore.

Rilindësit shqiptarë ishin lokomotiva dhe katalizatorët e forcimit të ndjenjës kombëtare duke i bërë thirrje masës për rritje të ndërgjegjes kombëtare bazuar në tabanin kulturor, historik ...etj Sipas Gellnerit-“Mungesa e një lëvizje të tillë nga ana e shqiptarëve, për shkak të mungesës së zhvillimit të industrisë së tyre në shek. XIX, do të kishte bërë që ata sot të ishin turq, serbë apo grek në industrializim”

MOS MË THIRR KOSOVAR , UnË JAM SHQIPTAR

Fatkeqësisht edhe sot në të ashtuquajtur post-modernizëm, (paçka se nuk më pëlqen termi ...duke mos i njohur limitet e tij) dukshëm është i “integruar” logjika e mbrapshtë e këtyre vendeve moderne ndaj kombeve të tjera të vogla , të prapambetura apo dhe të pa përkrahura.

Bile kjo logjikë shkon deri aty sa tentohet në ekstreme që ose të asimilohen me metoda moderne shkombëtarizuese ose të shfarosen nga faqja e dheut me gjuhën e luftës – pa pasur as më të voglin shqetësim përreth.Pas gjithë kësaj amullie që ,kryesisht Ballkani aq më tepër shqiptarët, patën si gjatë shekullit XIX dhe deri në ditët e sotme, drejtësia si konvencion shoqëror u shtrembërua, dhe u shkel si mos më keq në kurriz të kombit shqiptar. Vetëm më 17 Shkurt 2008 u bë e mundur të bëhet (të vetshpallet ) një pjesë nga trungu i Shqipërisë reale, e pavarur nga një regjim i llastuar totalitar.

Kosova ishte nën thundrën e këtij regjimi më se një Shekull falë orekseve dhe padrejtësive të interlokutorëve burokrat të kohës .

E gjithë kjo periudhe ,pra, konsolidimi të një kombi të nëpërkëmbur dhe në një shtet demokratik dhe sovran ishte një reminishencë që e deformoj rrjedhën e historisë në një gabim jo të natyrshëm nga forcat e “industrializuara” ndaj një kombi i cili e pësoj për shekuj me radhe zgjedhën totalitare.

Uzurpimi i i hapësirës shqiptare në Kosovë , Maqedoni , Mal të Zi, Çamëri, Preshevë, Medvegje, Bujanovc etj për veçse kishte për qëllim shkombëtarizimi dhe asimilimi në agjendën e pushtuesve ishte edhe shfarosja e shqiptarëve nga trojet e tyre.

Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, si pararendëse, prijëse , nxitëse , ndërgjegjësuese e cila, tregoj se liria e

kombit fitohet dhe nuk dhurohet dhe bëri që krahas tyre të ndërhyjnë edhe forcat aleate të NATO-s të kryesuar nga SHBA dhe t’i japin atë që meriton Kombi shqiptarë të Kosovës. Megjithëse një shtet i brishtë, Kosova po ecën e sigurt drejt zhvillimit dhe prosperitetit .

Mirëpo ajo çka po kristalizon në kushtet e paqes dhe po debatohet me të madhe është se si duhet të pagëzohet kjo pavarësi, duhet ta trashëgoj apo duhet ta ndërroj , identitetin e saj Kosova. Në fakt frazat e mësipërme janë sa qesharake aq dhe të vërteta.

Kur ndodhi shpërngulja masive e shqiptarëve të Kosovës më 1999 dhe strehimin e tyre në çdo skaj të territorit të Shqipërisë , krahas solidaritetit ,bujarisë dhe mikpritjes shqiptare në hapësirat shqiptare të Shqipërisë, u vu re dhe një tendencë për tu etiketuar ndryshe. Kjo u vërejt shumë, pikë së pari në mediat shqiptare kur ekranet televizive dhe organet e shtypit të përditshëm u pushtuan nga etiketa “kosovarët”.

Praktikë kjo që vijon të jetë më se normale për këto media edhe sot e kësaj dite.

Kjo etiketë e nisur fatkeqësisht në Shqipëri dhe e përvijuar në Kosovë dhe më gjerë i shkon për shtat shumë dhe ndërkombëtarëve që po iniciojnë dhe ndihmojnë jo vetëm në krijimin e një shteti të ri por dhe të simboleve kombëtare për Kosovën.

Thjeshte për të justifikuar krijimin dhe mbarëvajtjen e shtetit , ndërkombëtarët , krijojnë artifica qesharake në dëm të shqiptarëve , duke ua veshur një identitet artificial.

Konflikti i dhe mos-pajtueshmëria e fakteve të servirura e dualizmit të identitetit të popullit tek shqiptarëve i është shtuar edhe nga debatet e vazhdueshme nga dy kolosët e letërsisë shqipe , Ismail Kadare dhe Rexhep Qosja. Të dy argumentojnë tezat e veta, në të njëjtën kohë po të dy, ç’orientojnë mendimin dhe realitetin .

Shqiptar apo Kosovar, bashkëkombës

të nderuar Kadare-Qose?

Konflikti i tyre duket sa individual aq dhe tendencioz –vallë e dinë këta kolosë peshën e kombit?

Identiteti i shqiptarëve është vetëm evropian(sipas Kadaresë) dhe vetëm i qytetërimeve perëndimore dhe lindore(sipas Qoses).

Qorrsokaku i krijuar jo vetëm nga Kadare dhe Qose shto këtu dhe media po e bëjnë akoma edhe më të pakapërdijshëm edhe disa pseudoanalistë të tipit Halil Matoshi që shkojnë më tej në alogjiken e tyre se në fakt ekziston identiteti kosovar.

Të irriton fakti se kjo tendencë e publikuar e këtyre individëve trushpërlarë (brainëashed) ka një këmbëngulësi të theksuar që në fakt i shkon për shtat shumë plëngprishësve serb dhe tezës së tyre shumëshekullore.

Kohët e fundit në një debat televiziv në Shqipëri po zhvillohej një bisedë rreth asaj se cili do të ishte identiteti i shqiptarëve të Kosovës.

Panelistët e programit analistë , politologë ,historianë, aktivistë dhanë disa shpjegime mbi atë çka është thelbësore dhe debatuese ditët e sotme , në përgjithësi u përvijua një ritëm argumentues mbi identitetin e shqiptarëve të Kosovës .Ajo çka nuk argumentohet dhe nuk mund të kapërdihet në program është mendimi “revolucionar” jo ai i revolucionit përparimtarë kombëtar, por atij parazitar që ora iu ka ndalur në kohën e Miloshevicit ; nën petkun gjoja të një analisti .

Të vjen keq kur sheh të ashtuquajtur intelektual që i i hedhin benzinë zjarrit duke bërë një gjoja intelektualin avangard- duke shprehur “mendimin e tij” antishqiptar.

Padyshim elementi me i rrezikshëm në një shoqëri është injoranca . (vijon ne numrin e ardhshëm)

AKTUALITET nga Muhamed Veliu anë anoncuar emrat e finalistëve të nominuar në konkursin për të shpallur kompozitorin më të mirë në Britaninë e Madhe ku mes tre të nominurave njëri është shqiptar. Ai është kompozitori i mirënjohur Thoma Simaku i cili do të garojë për marrjen e çmimit Kompozitori Britanik i Vitit 2009” (British Composer Awards 2009).

Simaku në këtë konkurs garon në kategorinë e pjesëve instrumentale me veprën “Soliloquy V -

J

Thoma Simaku në garë për “Kompozitori vitit në UK” Flauto Acerbo”.

Këto çmime jepen nga “Akademia Britanike e Kompozitorëve dhe Autorëve “. (British Academy of Songëriters, Composers and Authors) Çmimet e kësaj akademie shpeshherë janë të krahasuara me çmimet BAFTA. Pjesa e kompozuar nga Simanu luhet

përmes instrumentit “Recorder”, cilësia tingullore e të cilit ngjan pak me atë të fyellit në muzikën tonë popullore.

Ky instrument është mjaft i përhapur në Evropën Perëndimore, që nga periudha e Mesjetës dhe e Barokut, dhe u lëvrua nga kompozitorë të tillë si Bahu, Telemani dhe Vivaldi.

JO, MBYLLJES SE FEMIJEVE NE QENDRAT E NDALIMIT

S

hpresa Program eshte e perfshire ne fushaten ” per ti dhene

fund mbylljes se femijeve ne qendrat e ndalimit”. Peticionin per kete qellim e kane nenshkruar 188 te rinj. Ata i kane shkruar kete mesazh kryeministrit britanik:

“I dashur Zoti Brown, baba i femijeve John dhe James dhe njeherazi Kryeminister!

Eshte ne doren tuaj fuqia dhe autoriteti per te penguar mbylljen ne “Qendrat e Ndalimit” te femijeve si ne, te cilet nuk kane bere asgje te gabuar.

Ju lutem vendosni femijet tuaj ne poziten e tyre dhe beni diçka te mire per ta.

JEPInI FUnD nDALIMIT TE FEMIJEVE, TAnI! “ Familjet shqiptare jane brezi i pare i komunitetit shqipfoles ne Britanine e Madhe. Nje numer i konsiderueshem prej tyre kane pritur per nje kohe te gjate vendimin e dhenies se lejes se qendrimit ne kete vend nga Ministria e Brendeshme (Home Office), çka ka shtuar ne jeten e familjeve tona nivelin e shqetesimit dhe stresit.

Ne e besojme plotesisht konstatimin e doktoreve se femijet ne “Yarl’s Wood” vuajne nga konfuzioni, nga frika, shqetes-

imet gjate gjumit, dhimbjet e kokes, dhimbjet e barkut dhe nga problemet emocionale te sjelljes.

Nderkohe Agjensia e Kufijve ne Mbreterine e Bashkuar (UK Borders Agency) ka deklaruar qe femijet duhet te trajtohen me kujdes dhe dhembshuri.

Mbyllja brenda kater mureve e njerezve te pa mundur dhe ne menyre te veçante e familjeve te cilat kane mundesi te vogla per tu larguar, nuk eshte zgjidhje. Vendet e tjera kane gjetur mundesi dhe kane marre masa per ti lejuar familjet te qendrojne sebashku ne komunitet, nderkohe qe çeshtjet e tyre shqyrtohen, ose perpara se kthehen ne vendet e origjines.

Shpresa Program deshiron qe gjithkush qe e lexon kete shkrim, te nenshkruaj peticionin dhe te jape kontributin e vet ne kete fushate sensibilizuese. Per te neshkruar kete peticion ju duhet te shkoni ne adresen e internetit www.ecdn.org.

Një ditë më herët…

Duket që me 9 qershor 1999, gjeneralët serbë e kanë kontrabanduar një detaj i cili është vetë djalli.

Harta topografike e Kosovës që është aprovuar në Kumanovë, e ku s’pati të ftuar asnjë shqiptar, nuk përputhet me kufijtë e Kosovës sipas Kushtetutës së vitit 1974.

nga Albin Kurti snjë dokument në Kosovën e pasluftës nuk ka qenë i trajtuar e i përfolur sikurse Rezoluta 1244. Secili dokument i ri përgjatë kësaj dekade e rikthente Rezolutën 1244 sepse i referohej asaj. Çfarëdo dokumenti operacional kishte një nen në tekst ku tregonte se operacioni i varej nga një dokument tjetër i shifruar si R1244. Çfarëdo dokumenti themelor kishte një pikë ku tregonte se nuk është themelor meqë kishte diçka tjetër edhe më themelore. Duke mos pasur asnjë dokument zyrtar të rëndësishëm i cili së paku nuk e përmend (se lëre më aso që do ta kundërshtonte), Rezoluta 1244 u shndërrua në atë që ishte: ADN juridike e Kosovës, kod që kodifikonte.

Me 10 qershor 1999, fuqitë e mëdha arritën një konsensus për Kosovën në formën e rezolutës së KS të OKB-së. Rezolutë, nga anglishtja,

A

1 NËNTOR

do të thotë zgjidhje. Më tutje, nga latinishtja, do të thotë zbërthim në pjesë, kurse më vonë, kjo fjalë e fitoi edhe kuptimin e vendosmërisë. Rezoluta 1244 nuk ishte zgjidhje për Kosovën, por zgjidhje për harmonizimin e interesave kundërthënëse ndërkombëtare rreth Kosovës. Prandaj, kjo rezolutë nuk ishte as zbërthim i lëmshit të shkaktuar nga Serbia, dhe, më parë se vendosmëri e ndokujt, ishte pavendosmëri e kolektivizuar. Problemet e shumta të Kosovës, prej kodit të telefonisë mobile e deri te fondi i privatizimi që mbetet jashtë vendit, prej strukturave të Serbisë në Kosovë e deri te procesi i GjND-së për Kosovën, pashmangshëm e përmbajnë datën e 10 qershorit 1999.

Mirëpo, a janë edhe këto kontestet territoriale të Kosovës, që po gëlojnë anekënd territorit tonë, sërish pasojë e Rezolutës 1244? Megjithatë, jo. Besoj se të gjithëve u ka rastisur që, përderisa keni qenë duke shikuar ndonjë film, rrëfimi të kthehet prapa në kohë, me ç’rast në ekran shfaqet një shënim që sqaron se ngjarjet në vijim janë më të hershme dhe tregohet se sa më të hershme janë ato. Pra, përgjatë rrëfimit arrijmë në një pikë kur nuk mund të ecet para pa shikuar prapa, kur zhvillimet në vijim nuk mund të

kuptohen pa u kuptuar zhvillimet para fillimit nominal me të cilin nis filmi.

Në këtë moment kur avancimi përpara në shpalosjen e narracionit nuk është i mundur pa e bërë paraprakisht një hap prapa, skenaristi i filmit i përngjan shoferit i cili, gjersa i jep makinës përpara, rregullon retrovizorin. Ngjashëm, përderisa përpiqemi të shpjegojmë zhvillimet në Kosovë, porsa arrijmë te çështja e kontesteve kufitare, rrjedha e rrëfimit që deri atëherë mund të konsiderohej si pasojë strukturore e Rezolutës 1244, vjen në krizë dhe s’ecën dot para. 10 qershor 1999 nuk mund të jetë më fillimi. Ka nevojë për një kthim prapa, për një fillim të ri që është më i vjetër, për një zbritje më të thellë në kohë e cila do të mundësonte ngjitjen kuptimore për neve sot. Mirëpo, në këtë rast nuk bëhet fjalë për ndonjë kthim të madh prapa.

Tamam sikurse në shumë filma, është e nevojshme ta kemi parasysh vetëm ditën paraprake. Pra, ta shtjellojmë atë çfarë ngjau një ditë më herët – me 9 qershor 1999. Kthimi te një ditë para 10 qershorit i shpjegon pretendimet aktuale të fqinjëve mbi zonat kufitare të Kosovës. Në Kosovë atëbotë bëhej luftë: nuk mund të merreshin vesh diplomatët pa u marrur vesh njëherë ushtarakët. Me 9 qershor të vitit 1999, në Kumanovë, u nënshkrua Marrëveshja Tekniko-Ushtarake ndërmjet

Kompozitori shqiptarë që jeton dhe punon në Britaninë e Madhe tregon se ai këtë muzikë e kompozoi me porosi të instrumentist virtuoz Christophor Orton dhe “BBC Performing Arts

FAQE 9

Fund”.

Pikënisja e muzikës që ai ka kompozuar është e thjeshtë.

Ajo fillon me motive pentatonike të Shqipërisë së Jugut, por gjatë veprës këto intonacione ndërthuren dhe 'ndërlikohen' në një 'rrjet kompleks' polifonik”.

Kompozitori shqiptarë në një prononcim të tijin për “The Albanian” tha se “Është nder për të, që vepra është zgjedhur ndër finalistët e këtij viti dhe radhitet pranë disa prej kompozitorëve nga më të njohurit sot në Angli.

Edi Rama dhe Anri Sala leksion ne Galerine Tate Modern Mes debatesh të shumta, pëlqimit dhe kundërshtimeve, nëntë vjet më parë Edi Rama vendosi ti ndërronte pamjen Tiranës duke nisur lyerjen e fasadave të pallateve me bojëra shumëngjyrëshe. Ky veprim i kryebashkiakut të Tiranës vazhdon të ngjallë interes edhe sot në qarqet arkitekturore, veçanërisht ato të artit në perëndim. Me ftesë të galerisë me famë botërore,Tate Modern në Londër, Rama sëbashku me kuratorin Anri Sala kanë mbajtur një leksion rreth marrëdhënies të ngushtë mes arkitekturës dhe artit. Fillimisht të pranishmit e shumtë kanë ndjekur dokumentarin e Anri Salës me titull “Dammi I colori” të xhiruar gjatë transformimit të Tiranës, nga një qytet ku dominonte grija në një qytet me pallate shumëngjyrëshe. Ky dokumentar i Salës është pjesë e koleksionit të galerisë Tate së bashku me dy punime të tjera që mbajnë firmën e tij.

Duke treguar se përse e ndërmori një hap të tillë kryebashkiaku i Tiranës i tha audiencës, se lyerja pallateve me bojë nisi si një nevojë për të ndryshuar, për ti dhënë fund kaosit të shkaktuar nga sistemi komunist dhe për tu ndjerë të lirë. gjeneralëve të KFOR-it dhe gjeneralëve serbë të Ushtrisë Jugosllave. Kjo marrëveshje pesëfaqëshe duket se është e shkruar nga ekspertët e NATOs. Aty nuk përmendet fjala kapitullim për forcat jugosllave porse gjithçkafit i vjen era kapitullim. Madje, në nenin 5, dedikuar autoritetit përfundimtar interpretues, thuhet që “Komandanti i Forcave Ndërkombëtare të Sigurisë (“KFOR”) është autoriteti final lidhur me interpretimin e kësaj Marrëveshjeje dhe aspekteve të sigurisë të marrëveshjes së paqes që e mbështet.

Përcaktimet e tij janë obligative për të gjitha Palët dhe personat”. Gjithsesi kjo duhet të ketë qenë ofenduese për gjeneralët serbë të cilët e pranuan këtë marrëveshje e cila përkufizonte shtigjet përmes së cilave trupat jugosllave do të tërhiqeshin nga Kosova. Mirëpo, duket që me 9 qershor 1999, gjeneralët serbë e kanë kontrabanduar një detaj i cili është vetë djalli. Harta topografike e Kosovës që është aprovuar në Kumanovë, e ku s’pati të ftuar asnjë shqiptar, nuk përputhet me kufijtë e Kosovës sipas Kushtetutës së vitit 1974.

Me luftën që ende s’kishte mbaruar në njërën anë, dhe me Maqedoninë e Shqipërinë përplot refugjatë në anën tjetër, me gjasë gjeneralët e NATO-s u ngutën dhe e pranuan hartën e Serbisë për Kosovën. Sot, përveç 2.500 hektarë në Debëlldeh të

Ndërsa Anri Sala duke e parë lyerjen e pallateve në këndvështrimin artistik u shpreh se nga kryeqyteti shqiptar kanë hedhur sytë artistë me famë botërore të cilën kanë ardhur dhe i kanë përdorur fasadat e pallateve për ti kthyer në punime arti. Brian Clarke drejtor i Fondacionit Britanik të Arkitekturës u shpreh se rasti i Tiranës shumëngjyrëshe, është një leksion për të gjithë ne, pasi na tregon se gabimet njerëzore të së shkuarës mund të korrigjohen. “Është padyshim një krenari e jashtëzakonshme që të jepet mundësia të prezantosh,qytetin tënd në një nga tempujt, më të mëdhenj dhe prestigjioz,të botës për sa i takon zhvillimeve të artit dhe posaçërisht artit bashkohor” tha Rama për “The Albanian” në përfundim të leksionit.

Sipas tij ftesa e bërë nga galeria Tate, është padyshim rikonfirmimi projektit, për ngjyrat e Tiranës nga ky tempull. Po ashtu Rama tha se prezenca e tij së bashku me Anri Salën në Tate Modern Gallery, është një sadisfaksion njëkohësish një shtysë më shumë për të menduar thellimin e këtij projekti dhe zhvillimin e tij, në funksion të zhvillimit ekonomik dhe turizmit për kryeqytetin.

M.Veliu Vitisë, 1.500 hektarë në Karaçevë të Dardanës, 2.000 hektarë të Pashajlës në Pepaj të Rugovës dhe 5 kilometra te Çakorri janë disa prej kontesteve kufitare që i kanë rrënjët në Kumanovën e 9 qershorit 1999. Vetëm atëherë kur do ta kemi hartën topografike të Marrëveshjes së Kumanovës dhe ta krahasojmë atë me hartën e Kushtetutës së vitit 1974 do të mund t’i dimë të gjitha kontestet që na presin. E, kjo hartë nuk është e publikuar askund. Mbase, duke qenë i vetëdijshëm për padrejtësinë dhe dëmin e madh që i është bërë e do t’i bëhet Kosovës, KFOR-i nuk e preferon transparencën.

Në nenin 3.2 të aneksit VIII të quajtur ‘Sektori i Sigurisë’ në Planin e Ahtisaarit, thuhet që “Territori i Kosovës do të përkufizohet nga vija kufitare e KSAK-së brenda RSFJ-së, ashtu siç kanë qenë këto vija kufitare më 31 dhjetor 1988, përveç ndryshimit të vijës kufitare nga marrëveshja e demarkacionit në mes të RFJ-së dhe IRJM-së më 23 shkurt 2001”. Midis Marrëveshjes së Kumanovës dhe Planit të Ahtisaarit ka konflikt sa i përket përcaktimit të kufijve të Kosovës.

Por, Plani i Ahtisaarit shfrytëzohet vetëm atëherë kur duhet copëtuar Kosovën me decentralizim, jo edhe atëherë kur ndonjë nen i tij do të mund të shfrytëzohej për ta mbrojtur Kosovën, apo jo?

SPECIALE nga Ismail Kadare shtë një kënaqësi e veçantë të jem i pranishëm në këtë sallë dhe të marr fjalën këtu.

Kënaqësia është e dyfishtë, ngaqë e gjithë kjo ndodh për shkak të letërsisë, universit që unë i përkas.

Ka pasur dhe vazhdon të ketë dy mendime krejtësisht të kundërta për letërsinë. Njëri, i vjetër, pakëz naiv, që besonte se letërsia, ashtu si gjithë artet, mund të bënte mrekullira për botën; mendimi tjetër, modern, rrjedhimisht aspak naiv, se letërsia dhe arti nuk i shërbejnë askujt, veç vetvetes.

Në të dy këto mendime, e vërteta dhe jo e vërteta janë të përziera. Megjithatë, si njeri i artit unë kam prirjen të besoj te mrekullia.

Ka një model për këtë paradigmë: miti i Orfeut. Është quajtur me të drejtë miti më i misterioz i njerëzimit. Thelbi i tij ka të bëjë me mundësitë e artit. Orfeu arriti që me artin e tij të bëjë gjëra të pabesueshme dhe, ndonëse nuk arriti dot të kapërcente murin e vdekjes, më pranë se kushdo iu afrua së pamundurës.

E përmenda mitin e famshëm për të ardhur te një mrekulli shumë herë më e rëndomtë në dukje, por e së njëjtës natyrë. Njëzet vite më parë, në vendin tim komunist, në qoftë se dikush do t’i thoshte dikujt se ka gjasë që një ditë, një shkrimtar shqiptar do të marrë një çmim në Spanjë, për më tepër të dorëzuar nga princi trashëgimtar, ky dikush do të shpallej aty për aty i çmendur, do të prangosej e do të çohej në çmendinë. Dhe kjo do të ishte e keqja më e vogël.

Sipas një versioni të dytë, ky dikush do të përfundonte në hetuesi dhe pastaj në torturë si një komplotist i rrezikshëm.

Ndoshta mund t’ju duket pak i dramatizuar ky parashikim, por unë do t’jua shpjegoj.

Shqipëria, vendi im, dhe Spanja e juaj, përveç një miqësie të shkurtër në shekullin XV, nuk kanë pasur kurrë asnjë lidhje. Ndërprerja e plotë u bë në shekullin e kaluar, kur vendi im komunist, i shquar për prerje marrëdhëniesh (ky ka qenë si të thuash specialiteti i tij), preu çdo lidhje me Spanjën.

Por si çdo gjë në botë, ashtu edhe mrekullia e letërsisë e ka një traditë. Në kohën e ngrirë, për të cilën fola më lart, atëherë kur midis vendit tim dhe Spanjës nuk shkonte as vinte askush, një kalorës i vetmuar, duke shpërfillur ligjet e botës e kapërcente sa herë të donte kufirin e pakapërcyeshëm. Besoj se e merrni me mend se për kë e kam fjalën: Don Kishotin.

Ishte i vetmi që regjimi komunist, ai që gjënë më të lehtë në botë kishte ndalimin, nuk e ndaloi dot.

Don Kishoti, qoftë si libër, qoftë si personazh i jetës, ishte aq i njohur në Shqipëri, sikur ta kishte pjellë ajo vetë.

Dikush mund të gjente një shpjegim për këtë paradoks: Don Kishoti ishte i marrë, dhe jo më pak i marrë ishte shteti shqiptar, ndaj ishte e logjikshme që dy të çmendurit të merreshin vesh. Duke kërkuar ndjesë për krahasimin e lajthitjes së fisme të Kishotit me lajthitjen e keqe të shtetit tim, më lejoni t’ju them se nuk ka qenë kështu dhe se krahasimi lidhet me tjetër gjë.

E bëra këtë hyrje të gjatë për të ardhur te tema kryesore e fjalimit tim të shkurtër: pavarësia e letërsisë. Don Kishoti e kapërcente kufirin shqiptar, sepse ishte, veç të tjerash, i pavarur. Kur një shkrimtar shqiptar, për veprën e shkruar kryesisht në një truall dhe kohë komuniste, vjen të marrë çmim nga një mbretëri perëndimore, kjo ndodh se letërsia për nga natyra është e pavarur.

Tema është e vjetër. Ka qenë dhe mbetet ndoshta shqetësimi numër një i këtij arti. Në ndryshim nga pavarësia e shteteve, pavarësia e letërsisë është globale. Ndaj dhe mbrojtja e saj e tillë është, globale.

Kjo nuk e bën më të lehtë. Përkundrazi.

Pavarësia e letërsisë dhe arteve është një proces në zhvillim. Mendja jonë është vështirë të kapë përmasat e vërteta të saj. Të mësuar me pavarësinë që lidhet kryesisht me shtetet, kombet, e gjer me individin njerëzor, nuk e kemi lehtë të shkojmë më larg. Të shkosh më larg, do të thotë të

Ë

1 NËNTOR

FAQE 10

Letërsia për nga natyra është e pavarur

“Ishte i vetmi që regjimi komunist, ai që gjënë më të lehtë në botë kishte ndalimin, nuk e ndaloi dot. Don Kishoti, qoftë si libër, qoftë si personazh i jetës, ishte aq i njohur në Shqipëri, sikur ta kishte pjellë ajo vetë.Dikush mund të gjente një shpjegim për këtë paradoks: Don Kishoti ishte i marrë, dhe jo më pak i marrë ishte shteti shqiptar, ndaj ishte e logjikshme që dy të çmendurit të merreshin vesh. Duke kërkuar ndjesë për krahasimin e lajthitjes së fisme të Kishotit me lajthitjen e keqe të shtetit tim, më lejoni t’ju them se nuk ka qenë kështu dhe se krahasimi lidhet me tjetër gjë” kuptosh se mosvarja e artit nuk është një çështje luksi, një dëshirë për ta përkryer artin. Ajo është një kushtëzim objektiv, pra, e detyrueshme.

Përndryshe ky univers paralel nuk do të qëndronte në këmbë. Ai prej kohësh do të binte.

Përftimi, siç thashë, është i vjetër. Prej kohësh është e njohur shprehja “republika e letrave”.

Tundimi për ta parë letërsinë si botë shpirtërore, natyrisht, por me atribute lëndore gjithashtu: hapësirë, kohë, lëvizje, është i njohur, por kjo nuk mjafton. Ne e pranojmë si botë paralele referenciale, por, kur vjen puna te vizioni i plotë i saj, mendja jonë e ngushtë, konformiste e ka të vështirë ta pranojë paralelizmin, pra pavarësinë e vërtetë. Themi e pavarur dhe aty për aty instinkti ynë i vjetër na çon tek e kundërta.

Ne nuk i shmangemi dot mendimit se arti, ndonëse mund të mos varet nga shtetet, doktrinat, moda, varet megjithatë nga diçka. Dhe mendja na shkon te bota jonë reale, thënë ndryshe, vetë jeta jonë. Mendimi se letërsia varet nga jeta është gati i zyrtarizuar planetarisht.

Unë do të bëja pyetjen që në vetvete ngjan heretike: A është e vërtetë kjo? Përgjigjja tani për tani s’mund të jetë veç e dyzuar: nuk përjashtohet

që arti të ketë lidhje me jetën, por vetëm pjesërisht.Më lejoni në pjesën përmbyllëse të fjalës sime ta shpjegoj fare shkurt këtë gjysmë herezi.

Në qoftë se e pranojmë botën e letërsisë dhe arteve si botë paralele, referenciale, kemi pranuar se ajo është një botë rivale. Si rrjedhojë e kësaj, meqenëse rivaliteti çon zakonisht në konflikt, duam apo s’duam do të pranojmë se midis këtyre dy botëve, jetës dhe artit, do të ketë konflikt.

Dhe konflikt ka. Herë të shpallur, herë të pashpallur. Në këtë përballje bota reale ka armët e saj kundër artit: censurën, doktrinat, burgjet. Arti gjithashtu ka mjetet e tij, fortesat, veglat, së fundi, armët e tij, shumica të fshehta.

Bota reale qëllon të jetë e pamëshirshme, mizore.

Arti gjithashtu nuk është një engjëll dhe mund të jetë i pamëshirshëm, mizor. Një poet romantik gjerman i përfytyronte tercinat e Dante Aligherit herë si heshta kërcënuese e herë si vegla torture për ndërgjegjet e rënduara nga krimi.

Por lufta midis dy botëve është më e ndërlikuar nga sa duket.

I njëjti poet gjerman ka ngulur këmbë se disa e kanë bezdisur me armiqësinë e tyre e të tjerët me

dashurinë e tyre. Sado paradoksale të duket, të shumtë janë ata që padashur e luftojnë artin, pikërisht atëherë kur kujtojnë se e duan.

Siç shihet, pavarësia e letërsisë dhe artit bëhet përherë e më e vështirë.

Megjithatë ne shkrimtarët jemi të bindur se arti nuk do të ngrejë kurrë flamurin e kapitullimit.

Meqenëse përmenda këtë fjalë të trishtueshme, besoj se duhet t’i kthehem prapë vizionit të dy botëve që rrinë ballë për ballë në pritje të fitores: botës reale dhe asaj të artit.

Ka shumë dallime midis tyre, por ka një dallim kolosal që qëndron mbi gjithë të tjerat. Dallimi është ky: ndërsa në konfliktin e saj me artin bota reale qëllon që acarohet aq fort, saqë turret ta shkatërrojë artin, në asnjë rast, e përsëris, në asnjë rast letërsia dhe arti nuk e sulmojnë jetën reale, për ta dëmtuar, por, përkundrazi, luftojnë që ta bëjnë më të bukur, më të jetueshme.

Ky është dallimi absolut midis tyre. Dhe në këtë rast një dallim i tillë nuk është gjë tjetër veçse konfirmimi më sublim i pavarësisë së vërtetë të artit.

* Fjala e shkrimtarit gjatë marrjes së çmimit Princi i Asturias

SPECIALE ë një ceremoni madhështore, shkrimtari ynë Ismail Kadare ka marrë çmimin prestigjioz Princi i Asturias në letërsi për vitin 2009. Çmimin e madh shkrimtarit shqiptar ia ka dorëzuar princi i Spanjës, Filip në një ceremoni ku ishin të pranishëm mbreti dhe mbretëresha, personalitete të mëdha të artit, kulturës dhe të fushave të tjera.

Shkrimtari shqiptar është vlerësuar nga juria e fondacionit Princi i Asturias për letërsinë e tij, e cila i ka kapërcyer kufijtë e të qenit shqiptare dhe është futur në fondin e vlerave universale të njerëzimit. Kadare e ka marrë këtë çmim përballë emrave shumë të njohur të letërsisë botërore ku dallohen Kundera, Tabucchi etj. Ceremonia ka qenë e jashtëzakonshme dhe princi trashëgimtar i fronit spanjoll ka mbajtur një fjalim ku i drejtohej botës dhe njerëzve që të shprehin më të mirën e tyre në mbrojtje të vlerave universale dhe të punojnë që këto vlera të mbeten të patjetërsueshme. Fjalimi i princit në ceremoninë e ndarjes së çmimeve është fjalimi më i rëndësishëm që mban princi i Spanjës. Ismail Kadare me veprën e tij është cilësuar si një shkrimtar dhe intelektual që renditet tek më të njohurit e gjithë epokës. Shtypi dhe mediat ndërkombëtare, sidomos ato spanjolle i dhanë një rëndësi të madhe ceremonisë së ndarjes së çmimeve. Disa prej gazetave më të njohura e cilësuan Kadarenë si një shkrimtar, vepra e të cilit përmes vështirësive të komunizmit arriti të kapë majat e letërsisë botërore. Ish ministri spanjoll i Kulturës tha se çmimi Princi i Asturias duhet të jetë edhe një këshillë për akademinë e Nobelit.

N

1 NËNTOR

FAQE 11

Kadare merr çmimin prestigjioz Princi i Asturias

Çmimi Princi i Asturias, një nga çmimet më të rëndësishme në botë

Çmimi Princi i Asturias për Kadarenë nuk është vetëm një akt drejtësie dhe mirënjohje për punën e tij, por gjithashtu edhe një këshillë për Akademinë Suedeze.

Princi i Asturias, së bashku me Çmimin Nobel, është mirënjohja më prestigjoze për meritat e atyre burrave e grave që kanë kontribuar në progresin e njerëzimit.

Në edicionin e vitit 2009, Çmimi Princi i Asturias për Letërsinë, i është dhënë figurës së shkrimtarit shqiptar Ismail Kadaré për “bukurinë dhe kompromisin e thellë të krijimtarisë së tij letrare”.

Ai përbën një rast për të njohur më mirë këto çmime në Shqipëri ashtu si dhe për të bërë të njohur më mirë veprën e Kadaresë dhe me anë të saj, kulturën dhe historinë e Shqipërisë, në gjithë botën spanjisht folëse.

Fondacioni Princi i Asturias është themeluar në qytetin e Oviedos në 24 shtator 1980 në një ceremoni formale të kryesuar nga lartësia e tij Princi i Asturias, trashëgimtar i fronit të Spanjës, i cili u shoqërua nga prindërit e tij, madhëria e tyre mbreti dhe mbretëresha e Spanjës.

Qëllimi kryesor i fondacionit është të konsolidojë lidhjet mes principatës dhe princit të Asturias dhe të kontribuojë në inkurajimin dhe promovimin e vlerave shkencore, kulturore dhe humane që janë pjesë të trashëgimisë universale.

Ky vlerësim për Ismail Kadarenë e vendos atë në një Olimp imagjinar pranë personaliteteve të tjera të njohura dhe të respektuara anekënd botës për punën e tyre si Nelson Mandela, Yasser Arafat, Isaac Rabin, Al Gore, Daniel Barenboim Edward Said, Vittorio Gassman, Antoni Tapies, Ingrid Betancourt, Jürgen Habermas, Paul Krugman, Raymond Karr, Umberto Eco, Bob Dylan, Pedro Almodóvar, Woody Allen, Stephen Haëkins, Carl Lewis, Lance Armstrong, Sebastian Coe apo institucione të tilla si Google, National Geographic, Fondacioni Bill dhe Melinda Gates apo UNICEF.

Disa personalitete të tjera të nderuara me këtë çmim

Është një gjë e thjeshtë të vendosësh një autor në rrugën e Kafkës apo të Borgesit dhe ta vlerësosh atë. Në këtë rast është korrekte t’i përmendësh ata: ai është kafkian sepse shumë nga romanet e tij janë alegori e vetmisë dhe e

Mediat për çmimin e dhënë Kadaresë

Shtypi spanjoll

pandihmësisë së njeriut kundrejt makinerisë së pashpirt, komplekse, të padepërtueshme, absurde të superstrukturës sociale dhe politike që e sundon atë; dhe ai është borgesian për shpikjen nga ana et ij të hapësirave metaforike të paharrueshme.

Arkiva të pafundme, piramida të mëdha të ndërtuara për të shpenzuar energjinë e vendit në diçka krejt të padobishme (Piramida): ministri ku mijëra nëpunës civilë analizojnë ëndrrat e njerëzve sepse aty mund të jetë fshehur pak disidencë (Pallati i Ëndrrave).

Ignacio Vidal-Folch, El País, 25 qershor 2009 Admirues i Homerit, Eskilit (të cilit i dedikoi një libër) dhe Shekspirit, Ismail Kadare është autor i shumë romaneve, shumica e të cilave e përkther në spanjisht nga mbështetësi i madh dhe specialsiti Ramón Sánchez Lizarralde, i cili duhet përgëzuar sot.

Ai gjithashtu shkruan ese. Çmimi Princi i Asturias për Kadarenë nuk është vetëm një akt drejtësie dhe mirënjohje për punën e tij, por gjithashtu edhe një këshillë për

Akademinë Suedeze.

César Antonio Molina, Ish ministër i Kulturës El Mundo, 25 qershor 2009

Shtypi argjentinas Shkrimtari ka fituar garën me shkrimtarë të tillë si Milan Kundera, i konsideruar si një nga më të mëdhenjtë shkrimtarë të gjallë, italianin Antonia Tabuçhi, Duthman Cees Nooteboom dhe britanikun Ian McEwan, një nga më të shquarit e brezit të tij.

Një grup prej 25 shkrimtarësh të nominuar nga 31 kombësi ishin në garë për këtë çmim që jep fondacioni Princi i Asturias për një person, grup, institucion apo grup institucionesh për punën e tyre apo kërkimin si një domethënie për kontributin në vlerat dhe kulturën universale në fushën e linguistikës dhe të letërsisë.

Clarín, 24 qershor, 2009

Shtypi amerikan

Shkrimtari shqiptar Ismail Kadare është vlerësuar me çmimin Princi i Asturias të mërkurën si mirënjohje për angazhimin shoqëror dhe punën e tij.

Duke e përshkruar atë si një nga autorët më të mëdhenj botërorë në letërsi, organizatorët e çmimit thanë se Kadare përfaqëson kulmin e letërsisë shqiptare dhe pa harruar rrënjët e tij ka kapërcyer kufijtë për tu ngritur si një zë universal kundër totalitarizmit.

Ciaran Giles, 24 qershor, 2009

Shtypi francez Shkrimtari shqiptar Ismail Kadare është vlerësuar me çmimin Princi i Asturias në letërsi për vitin 2009, njoftoi të mërkurën juria që jep këto çmime, e cila është më presigjiozja në Spanjë.

Kadare, kandidat për çmimn Nobel në letërsi është konsideruar si një nga shkrimtarët dhe intelektualët më të mëdhenj të shekullit të njëzetë. Vepra e tij është përkthyer në më shumë se 40 gjuhë të botës.

Le Monde, 24 qershor 2009

PORTRET

1 NËNTOR

FAQE 12

KUSH ËSHTËAKIL MARK KOCI? kil Mark Koci është kompozitor i shquar dhe shumë i njohur në Shqipërinë Etnike.

Njihet me komponizime në zhanrin e të gjitha gjinive atë të këngës popullore Zambaku i Prizrenit, argëtuese dhe serioze. Është fitues i shumë shpërblimeve kombëtare dhe ndërkombëtare, është shpallur qytetar nderi i qytetit të Prishtinë në vitin 1974.

A

Në vitin 1976 shkroi baletin e parë shqiptarë në Kosovë, Sokoli e Mirusha, pas Tish Daisë, që shkroi baletin e parë shqiptarë Cuca e Maleve. Njihet si krijuesi i parë i muzikës Avangarde (muzika pak më ndryshe).

Më 1976 me ftesen e Hazir Myftarit, drejtor i Teatrit Krahinor të Kosovës, shkruan baletin Sokoli e

oezia me rime është si figurë gjeometrike , ku ne kemi vendosur rregullat paraprake në përputhjen e këndeve të mendimit.

Poezia me rime nuk është siç është parashikuar në estetiken pararendëse poetike, nuk është me e rëndësishme se sa melodia e frazës. Si çdo krijese edhe mendimi jep shpirt dhe shteron ne moment te caktuar brenda frazës, pa arritur dot limitin e pacaktuar te rrokjeve.

Gabimisht ne teorinë e letërsisë është ndare veçmas muzikaliteti i vargut , nga objekti ideor, pulsi i poezisë nuk mund te rrah gjithnjë ne një ritëm te përcaktuar, mirëpo ne e detyrojmë imagjinatën qe te rrjedhe ritmikisht ne damarët poetike.

Kjo gjë nuk ka te beje me muzikën , me fjale te tjera nuk e përcakton dirigjenti nëse muzika është apo nuk është e bukur , ai vetëm e drejton atë.

Ketë rol bën edhe poeti , duke sunduar te gjitha instrumentet poetike brenda krijimit, vargjet janë vërtet ne rrokje te barabarta ashtu si korsite e notimit ne sipërfaqen e pishinës, por vrulli me te cilën mendimi e përshkon largësinë e çdo korsie ne veçanti nuk është i barabarte dhe pikërisht këtu prishet ekuilibri i dëmshëm i aspektit formal ne poezinë me rime.

Thëne ndryshe me pak fjale poezia me rime nuk e mënjanon lirinë e vargut edhe nuk e njëtrajtëson atë , ne këtë mënyrë zvogëlohet dallimi ne terrenin e poezisë me rime nga ajo e vargut te lire.

P

DETAJ Dy krahë zogu ndrinë pas teje Te dy po vinin për tek unë .

Befas, përmbys ra një qiell mjegulle.

Ah, atë zog se pashe dot më Qysh atëherë ne këngën tende Ish zhurma e krahëve te tij.

Mbi peme një fole gjithnjë mungonte Diçka kish humbur, se gjeta dot tek ty. *** Sish aq e vështirë te zësh vendin e saj.

Mirusha.

Tituj të veprave Vepra të korit * Lirisë, To Freedom, 1959. Shfaqja parë: pril 1960, Sarajevë. * Maca e vogël, Little Cat, 1959.

Shfaqja parë: mars 1967, Kori i Fëmijëve, Radio Prishtina. * Vajzës, To the Girl, 1960. Shfaqja parë: qershor 1968, Festivali i Korit në Krushevcë * nënës time, 1960. Shfaqja parë: shkurt 1988, Kori i Radio Pristinës. * Pa titull, Untitled, 1971. Shfaqja parë: nëntorë 1972, Kori i Radio Zagrebit, Opatija. * O, e ëmbëla, 1971. Shfaqja parë: qershor 1986, Kori i Radio Pristinës. * Kaltërsirat, 1972. Shfaqja parë: tetor 1986, Kori i Radio Pristinës. * Iz zapisa Stevana Mokranjac, nga fletorja e Stevan Stojanović

Mokranjac, 1973. Shfaqja parë: nëntor 1977, Kori i Radio Beogradit, Opatija.

Vokal & Piano * Popullit tim, To my People, 1971.

Shfaqja parë: nëntor 1977. Skena mzikore, Prishtinë. * Elegji, Elegjy, 1971. Shfaqja parë: nëntor 1973. Radio Ljubljana, Slloveni. * Rekviem, Requiem, 1971. Shfaqja parë: shtator 1974. Radio Ljubljana, Slloveni. * nimfa, 1971. Shfaqja parë:e: Skena muzikore, Prishtinë. * Rekviem, Requiem, 1971. Shfaqja parë: shtator 1974. Radio Ljubljana, Slloveni. * Trimja Gjakovare, 1974. Shfaqja parë: 1986. Skena muzikore, Prishtinë. në vitin 2005 Çmimin i kompozitorit Akil Koci, e fitoi pianisti 12

vjeçar nga Tirana,Arti Marika. Çmimi i kompozitorit Akil Koci jepet edhe në ,,Takimet e Don MIkelit,, Stubëll-Viti.

Për vitin 2006 e ka fituar Kleriku Dr.Don Gjergj Gjergji për librin e botuar ,,Martirët e Karadakut,,kurse për vitin 2007 e ka fituar poeti Sarë Gjergji,për librin e poezive kushtuar Nënës Tereze. Akil Koci në Takimët e At Shtjefen Gjeqovit O.F.M. në Zym-Prizren, ku jepet Unaza e Katit,aktorës tonë të famshme donator i të cilit është kompozitori i ynë i mirënjohur Akil Koci që jeton dhe vepron në Londër-Britani e Madhe Kompozitori Akil Koci,ndan edhe dy bursa njëvjëçare në Garat Ndërkom-

bëtare të muzikës klasike që mbahën për çdo vjet në Prishtinë dy garuesve më të mirë fituesve apsolut si dhe një shpërblimin për ekzkutimin e veprës më të mirë të kompozitorit Shqiptar,për ekzekutimin e veprës më të mirë të Mozartit si dhe disa shpërblime të tjera.

Vizitoni faqen e kompozitorit të mirënjohur shqiptar në internet: http://www.koci.org/archive_menu.ht m

Brixhilda Ndini Poezia me rime Hija e tokës përgjysmë ndau shpirtin Dhe ëndrrën Pastaj me ndau dhe duart dhe sytë.

Dy gjysmat filluan bisedën mes tyre Kurse heshtja mua me fliste me «Ti » Sa pak yje përgjonin pas shpine nata vete u mbush me sy te zinj.

DUA TE SHPËTOJ Te shkoj ne një plazh Ku te gjithë te jene te zhveshur Veçse me ca pupla pëllumbash përsipër Te shkel te zakonshmen Me rërë te derdhur.

Gjurma te shuhet, Bregu te duket i virgjër.

Dua te gjej një guaske te bukur Te mbaje ëndrrën time brenda ne det thelle kam për ta zhdukur Mos ta shkele dhe grimcoje rëra.

Shpresa priste një fëmijë Dhe ishte gati për te lindur Barku i saj lëmsh i padurimit Diellin thirren si mjek me te ndritur. Ëndrra zgjedh emrin për foshnjën e syrit Pemët përplasin duart si gra plot merak Zogjtë qe pa gdhire me japin zemër ne shkallet e ferrit rri ulur mbi

flokë, Përpiqem te kujtoj ngjyrën e gjelbër Ja, -një vajze ,sapo kapi një flutur Mëson prej saj si te mos dorëzohet Shpresa –klithi.. « vajze » hëna flet e përhumbur Unë ,vrapoj, Dheu mëndafsh zbutet tek këmbët e mia. Çatia ime s’ka tjegulla, Por kujtime te ngurtësuara Hijen e saj e thitha me ajrin tek vetja, S’më gjakosin dot dritat e bukura E kam thyer oxhakun e trishtimit Si një akull te zi Ia zura gojën me leckat e qiellit…..

Tymi u hap dhe ne njollat e tij Heshtja s’ka këmbë.

Po e dëgjoja tek ecte ajo Bie shi.

Kur te prek diçka te dhemb Kështu ike. Por s’mund te quaj heshtje Mbi çati era shkruan, për te qeshur dhe lexon me zë te larte për mua.

Muzikën tende imiton .

Shpesh me ka dehur Diçka me thyen Është gota e tekave te tua. *** Vetja gdhendur mbi një maje direku ne ujë.

Mos me tërhiqni o anije te mbytura Shaminë e velat mbaj ne fytyre Si maskën e pikturës prej kripe Korniza ik nga shkuma e tërbimit.

Peshk i bardhe, Mos mi lëpi plagët, nervat – rrjete e shqyer, Unë s’vij dot me ty , një direk i trashe

ne lakun e ujit këmba qan mbërthyer.

Gjithçka dridhet.

Si mund te bjere kështu termet?

Bej te dal, Dera –e kyçur me heshtje ne ballin tim te erret thyhet jastëku yt i qelqte Orën e çove pese miliard vjet prapa C’te bej?

Lulet për ty çoj ne ditëlindjen e tokës Ajo qan, qante dhe balta, I vetmi njeri unë...

Mungon ajri i mirënjohjes. *** Gishtat vallëzojnë ne ritmin e bores, Aq te holle sa thyhen nga pesha e mbrëmjes ndjenjat!- ç’flisni , ato quhen dorashka Vishen ne çdo stine te dashurisë Shpirti-ai gur i çmuar tek unaza Mbron brymen vajzërore ne gisht.

Ja trungu i prere , taverne bisedimesh Pa te ulen 12 muajt e besnikërisë!

Te nxjerrin traktet me vula yjesh Për mbrojtjen e duarve qe nata prish! *** Me rrjedh gjak?!

Jo, qenka lëngu i njohjes Ul jakën, Zbuloj hije te ëmbla.

REPORTAZH

1 NËNTOR

FAQE 14

Vijon nga numri i kaluar... ...duke pare vajzat dhe grate duke kenduar dhe vallezuar me beri pershtypje cfare kisha folur per trupa te holle dhe elegante me nje fjale si i thonim përpara, 50 kileshe, pra nuk po shikoja me femra me epitetin si stamollesha, kjo per te gjata dhe te shendosha. Gjithashtu kete e vura re edhe kur zbritem ne Rinas tek (stafi) une them personeli qe sherbente ne aeroport te gjitha shume te holla, e ngase kam udhetuar shume ne Europe kam bere nje sontazh se kush i ka femrat me te mira ne aeroporte, cmimi i pare hungarezet por duke mos u krahasuar me shqiptaret ne mbajme cmimin Nobel dhe keshtu dasma vazhdonte. Po me kujtohej kenga aq e famshme (Hajde Gjyle, peja Gjyle e gjate e holle etj etj) e thashe me vete se Shqiperia qenka mbushe me (Gjyla).

Muzika s'pushonte dhe une po kullosja syte neper salle ku pashe dy gra te moshuara qe vinin drejt Halitit (presidentit) veteranit te fisit tone.

-Ua shiko moj Bule kush paska ardhe thot Gjylferoza;- o Zot ato momente rrezik te na lente zemra u perqafuam dhe qanim e qanim me madh sa madh sa vite dhe mbase dekada pa u pare.

Po te drejtohem o Zot me gjithe fuqine e shpirtit; Pse na denove kaq ashper dhe duke pare disa nga njerezit tane te lodhur e thashe me vete po une a mos jam kandidat se kam kohe qe i kam kaluar te 70 tat. Kete po e them per lexuesit e moshes i falen gabimet (gabimet e shtypit) jo gabimet e tjera se mosha se lejon per jeten qe kemi kaluar ne pergjithesi ne Shqiperi.

Ndersa ditet kalonin nje vizite te Kadri Murati nje burre dy meter i gjate rreth 150kg keshtu e kisha njohur vite te shkuara, shok dhe ndihmes mjek i doktor Litos, kryemjekut te sanatoriumit te Shkodres, nuk po flas per takimin se mos behem i merzitur per lexuesin (vetem lot kam pasur ne te gjthe takimet).

Nuk gjeta ate Kadri mezi mbahej ndersa Hyrija e shoqja ishte perseri e forte e ndihmonte cdo dite e pyeta se a del, jo me tha vetem nga dhoma ne dhome dhe per votime, ngaqe sdua te humb asnje vote sa te jem gjalle, eh thashe me vete te nderroj teme me mire.

-Per ke votove Kadri? - Vallahi per socialistat se meduket po rre-

I huaj ne vendin e vet Pas 18 vitesh ne Shqiperi jne edhe demokratet, ngaqe na kane rrite pensionet duan voten tone; u përgjigj.

Si more i thashe, ti paske qene ai votuesi qe edhe ne TV flisnin per ty- jo une s'di gje pergjigjej, s'me lene me pa lajmet femijet e djalit i ka dhane Zoti vetem me pa filma vizatimore, por shyqyr po hapen shkollat. Ne qeshnim me lot dhe keshtu kaluam per nja dy ore duke kujtuar te kaluarat dhe te paharruarat perpara se une te largohesha dhe te behesha i ''huaj'' .

Edhe nente dite na kishim mbetur dhe kater vizita po flisnim me time shoqe

e le ta humbim pak plazh, i vari hundet por e aprovoj

(ime shoqe ka lindur ne uje ne Shiroken e bukur qe kur shkuam as qe nuk e njoha se si ishte shkater-

ruar pa asnje plazhist) Vizita te motra e lashe si ne fund mbasi nuk gjendej ne Shkoder, po cfare te shihja nje grua shume e forte por vetem, shtate femije pese ne emigrim dhe vetem dy ne Shqiperi, ishin Biserja me Shyqin dhe femijet dhe Ymeri me Miren qe edhe pse i rrinin shume prane cdo dite Fatimja 80 vjecare motra ime ishte vetem, por shyqyr ate dite shtepia gumzhinte nga femijet ashtu sic ishim mesuar ta shihnim gjate gjithe jetes, kishte ardhe Luli i ''vocerr'' (ketu citoj Migjenin e madh shkodran) nga Gjermania me familje, Luli me i vogli nga femijet e motres Luli i te ndjerit Rifat Ymerit.

Po ate dite ishim ftuar tek Shyqi dhe Biserja me dy taksi i mbushem plot dhe shkuam nga shtepia per ne nje restorant dhe kaluam shume bukur qe nga mengjesi deri ne pese mbasdite e nga nuk na cuan ate dite ato dy taksi dhe cfare ishte surpriza e dites dhe e jetes time. Ate dite se Luli kishte organizuar cdo gje qe ne te mos paguanim, taksisti qe na shoqeronte me tha veç me u rrahe me Lulim se une smund te pranoj asgje e une se prisja kete vlersim nga Luli e prandaj u ndala edhe me shume te Luli i ''vocerr'' i Rifos dhe Fatimes. Tu pi kafen e mengjesit ne nje nga ato dite shume te bukura ne Velipoje, po kendoja lehte kengen ''dal nga dal po vjen behari'' e ime shoqe ja pret;- thuaj po ike behari jo po vjen- jo moj une spo kendoj por po me vajton zemra se po na mbaron muaji i mjaltit dhe neser po duhet me ba gati valixhet.........

Nuk po them lamtumire, vendit te vet nuk i thuhet lamtumire, por mirupafshim me dhimbje. Une po kthehem ne vendin e huaj ku me presin shume nipa e mbesa, shume shqiptare te vegjël por lindur jashtë Shkodres dhe Shqipërisë tone. '' I huaji ''

Shqiptari me varkë nga Franca për në Angli... jë i ri shqiptarë ka ndërmarrë një aventurë të rrezikshme po aq edhe të guximshme duke vjedhur një varkë në qytetin Lion të Francës, me të cilën tentoi të mbërrinte në Britaninë e Madhe.

Detajet e kë saj ngjarje i ka bërë publike agjencia franceze e lajmeve AFP. Njëzetvjeçari shqiptarë është arrestuar të dielën pasi policia

N

e pikasi duke tentuar manovrimin e varkës 30 metra të gjatë e cila përdorej nga autoritetet ujore franceze.

Varka ishte e ankoruar në një lum në zemër të qytetit Lion.

Nëse shqiptari do të ishte i suksesshëm në aventurën e tij ai duhet të përshkonte me varkë 180 milje duke kaluar, përmes lumit Rhone në detin Mediteran dhe më pas në oqeanin Atlantik për në

Angli.

Gazeta lokale e qytetit të Lionit “Le Progress” shkruan se shqiptari të cilit nuk i bëhet i ditur emri, dy ditë më parë është dënuar me katër muaj burg për grabitjen e varkës.

Në mbarim të dënimit ai do të aplikojë për azil në Francë .

Avokatët e tij i thanë AFP-së se 20 vjeçari shqiptarë kishte ardhur nga Shqipëria në Francë për të marrë

pjesë në një aktivitet karateje.

Ky rast dëshmon edhe një herë tjetër sakrificën e shqiptarëve për të emigruar ilegalisht në Evropë , përballë barrierave të mos liberalizimit të vizave nga burokratë t e Brukselit.

Muhamed Veliu

PORTRET nGA SAMI ISLAMI jëri prej shumë patriotëve kosovarë, që tërë jetën ia fali arsimit, kulturës dhe krijimtarisë është padyshim Tahir Berisha. E themi këtë pasi që ai, që në moshë të re, pa i mbushur ende 18 vjet e nisi këtë rrugë, jo me imponim, por me një dëshirë të zjarrtë. Kjo ndoshta sepse në atë kohë dëshira e tij për mesues ishte jashtëzakonisht e madhe, sikur që ishte edhe nevoja e përgjithshme e kombit.

Si i tillë ai e nisi rrugëtimin e tij si mësues në fshatrat shqiptare të Vitisë, Gjilanit dhe të Anamoravës në përgjithësi, për të vazhduar më pastaj edhe në Gjilan, Prishtinë e gjetiu.

N

FAQE 15

VETERAN I PALODHSHËM I ARSIMT SHQIP (Kushtuar Tahir Z. Berishës me rastin e 81-vjetorit të lindjes)

Si bir i patriotit Zeqë Verbanit, i cili tërë jetën e vet kishte luftuar kundër pushtuesit serb, edhe Tahiri e kishte ndjekur rrugën e të atit duke e bartur mbi supet e tij djaloshare peshën e rëndë të popullit të vet. I ushqyer me këtë partriotizëm Tahir Berisha iu rrek edhe me më shumë dashuri profesionit fisnik, atij të mësuesit, duke arritur deri tek pozicioni i inspektorit të arsimit, në ç’post edhe u pensionua. Dhe derisa Tahir Berisha ishte me ditar në dorë, për punën e tij të pakompromis, inspektori i atëhershëm i arsimit Mehmet Gjevori e quajti me të drejtë „Mësues i popullit“.

Baca Tahir, siç e quajnë të tjerët për respekt, pas pensionimit, në një moshë mjaft të shtyer, i provoi për herë të dytë traumat e luftës. Herën e parë Luftën e Dytë Botërore, në kohën kur edhe i vritet babai nga Serbia. Dhe tani, në fund të shekullit XX, në moshë bukur të shtyer, atij iu desht të largohet nga trualli i vet shqiptar, duke u vendosur një herë në Turqi, e pastaj në Glasgou të Skocisë, për t’u vendosur definitivisht në Londër.

Edhe pse i ra „hise“ të bëhet mërgimtar në këtë moshë, ai ishte dhe mbetet vazhdimisht shumë i lidhur për Kosovën. Baca Tahir shkon shpesh atje (së paku për çdo verë). Edhe kësaj vere veterani i arsimit shkoi në Kosovë, por kësaj here kjo vizitë kishte një rëndësi të veçantë për arsye se u ftua dhe mori pjesë në një përvjetor që ishte organizuar në shkollën e parë shqipe të hapur nga vetë z. Tahir Berisha në vitin shkollor 1945/46.

Ishte një emocion i papërshkruar, siç më tregon baca Tahir, nga se në këtë përvjetor po merrte pjesë si mesues i parë i asaj shkolle, e cila kishte filluar punën aty 63 vjet më parë! Në kohën kur Tahir Berisha e filloi punën në Zarbicë ishte më shumë i ri. Zarbicën e kishte vizituar për herë të dytë pas plot 47 vjetësh (me 2 korrik 1993) kur ishte djegur shkolla në të cilën kishte punuar vetë z. Berisha (hera e tretë ishte kësaj vere, pra më 26 korrik 2009) .

Në atë kohë Baca Tahir angazhohet për ta ndihmuar rindërtimin e shkollës duke e dhënë vetë një pension të plotë për rindërtimin e saj.

Në këtë kohë ai e formoi një këshill për grumbullimin e ndihmave, në të cilin këshill, përveç autorit , si kryetar që ishte, ishin edhe prof. Tefik Geci, Hysen Kadriu, Veli Veliu, Ramiz Fazliu, Tefik Qarri, Shaban Xheladini dhe dr. Dali Emerllahu, të cilët më 2 korrik e vizituan Zarbicën dhe dhanë një kontribut modest për shkollën në fjalë

1 NËNTOR

Takimet në Zarbicë, më vonë, u bënë tradicionale edhe për tërë Malësinë e Bujanocit. Vlen të theksohet se kësaj radhe aty kishin ardhur më shumë njerëz, ish nxënës të z. Berisha, që të gjithë tani në moshë bukur të thyer, gati të një moshe sa edhe vete z. Tahir.

Në këtë manifestim folën shumë pjesëmarrës, ndër të cilët edhe publicisti dhe iniciatori i këtyre manifestimeve Refki Hasani, i cili tani jeton dhe punon në Gjilan.

Ai foli për kontributin e madh të z. Berisha dhënë për arsimimin e gjenratave të reja, poashtu kontributin për rindërtimin e shkollës etj.

Kurse në fjalën e tij të rastit edhe baca Tahir nuk la pa i falenderuar për ftesën dhe pritjen nga Zarbicasit. Ai nuk harroi t’i përmendi edhe disa nga njerëzit, mësues, kolegë etj., kur kishte nisur punën ne këtë fshat, si: xha Kamber Latën, Dynah Hajrën, Halil Islamin (atëherë ishte kryetar i këshillit të vendit),mulla Ajet Shaqirin me vëllain Xhelalin, mulla Velijën, shitës i Koopertivës bujqësore, mulla Shabanin, korrier i shkollës, xha Mahmutin e kolegun i tij Hajrizin, korier të këshillit komunal, e shumë të tjerë.

Me këtë rast z. Tahir Berisha u nderua me një mirënjohje nga Refik Hasani në emër të Levizjes për kthim dhe integrim „Guri i zi“. Në manifestimin e oganizuar folën edhe : Selami Bajrami, kryetar i Bashkësisë

Lokale të Zarbicës ( ende jeton në fshatin Suharrën, në mahallën Tahiraj); Prof.Rexhep Abazi, kryetar i Lëvizjes Demokratike për Integrim me seli në Medvegjë dhe Këshilltar Komunal në K.K. të Medvegjës, Eshref Shabani, nip i dëshmorit të kombit Sylë Zarbica; Sevdail Hyseni, ish-kryetar i Ansamblesë Komunale të Bujanocit, momentalisht drejtor i Radio Televizionit "Bujanoci", imami i Xhamisë në Zarbicë, Mefail Ramadani nga Novosella etj.

81-vjetori i lindjes së bacës Tahir mund të kompletohet edhe me punën e tij të madhe edhe si publicist, kronikan e shkrimtar. Si inteletual i madh që ishte , përveç punës arsimore, ai iu rrek me përkushtim të madh të shkruante vepra. Me punë vetmohuese ai mblodhi emrat e pothuaj të gjithë mësuesve, arsimtarëve dhe punëtorëve të tjerë të arsimit, të cilët kishin punuar në arsim që para Luftës së Dytë Botërore dhe në vazhdimësi deri në ditët sotme. Ai këto biografi i botoi në veprat me titull „Emra që nuk harrohen“ vëlllimi 1, 2, 3, 4 Pastaj botoi veprën tjetër “Trojet që nuk shuhen” promovuar në tre vende: në Zarbicë, Prishtinë dhe Vërban më vitin 1993.

Më vitin 1997 promovon veprën kushtuar babait të tij Zeqë Vërbanit me titull „Zeqë Vërbanbi dhe koha e tij“.

Më vitin 1998 në Elbasan dhe Prtishtinë promovon veprat „Rrëfime në

veten e parë“ dhe „Kujtime e shenime“ etj.

Fundi i mijëvjeçarit që shkoi për shqiptarët e Kosovës shenoi një gjenocid të paparë, bërë nga Serbia. Ajo deshi definitivisht t’i „heqte qafe“ shqiptarët. Dhe mori aksionin famëkeq të pastrimit etnik, duke i dëbuar shqiptarët jashtë Kosovës. Siç dihet dhjetra mijëra shqiptarë u vranë dhe mbi 1 milion shqiptarë u përzunë nga trojet e veta.

Dhe në vargun e pafund të refugjatëve kosovarë, ishte edhe veterani i arsimit, tani në pension z. Tahir Berisha.

Atij , i takoi ta provonte pra edhe jetën e refugjatit, pasi që edhe ai u ndodh në turmat e mëdha të shqiptarëve që po dëboheshin nga makineria kriminale serbe. U dëbua nga shtëpia e tij në Prishtinë dhe u vendos në kampin famëkeq të Bllacës, pastaj të atij të Stankovesit në Maqedoni dhe prej aty në kampin „Gazi Osman Pasha“ të Kirlarelit në Turqi.

Ishte ky një përjetim tepër emocional për bacën Tahir, sepse dëbimin e shqiptarëve për në Turqi e kishte provuar edhe si i ri kur ishte në Kosovë, kur iknin shqiptaret „ nga sytë këmbet“ , si thonë, si gjithnjë nga reprezaliet serbe ( njësoj sikur tash pas 40 e dy tri vjetësh). Atje, siç tregon autori, në memoaret e tij kishte takuar një shqiptar nga Pozhorani.

Ky ishte Bajrush Misini, një i afërm i bashkëshortes së tij, të cilit turqit ia kishin ndërruar emrin në Bajram Shen. Më 1944 Serbia këtij ia kishte vrarë babain në prag të shtëpisë, ashtu siç ndodhi më vonë edhe me mijëra e mijëra shqiptarë të Kosovës. Dhe krejt atë çka kishte marrë me vete kishte qenë një pallto të babait të tij të bërë blozhë nga plumat serbe, dhe të cilën e kishte ruajtur kujtim si relikt të vërtetë për vite të tëra. Dhe shpesh kur donte të ç'mallej me vendlindjen e tij, Pozharanin, nxirrte nga fundi i arkës pallton e babait të vrarë, që serbët ia kishin vrarë gjysëm shekulli më parë.

Ishte ky njëri nga shumë mërgimtarë shqiptarë që kishin ikur në Turqi po nga kjo dhunë, që po përsëritej edhe tashti…

Edhe si refugjet në dhe të huaj Berisha në asnjë çast nuk u nda nga blloku dhe lapsi. Edhe në ato

kushte të dëbimit masiv dhe odisejades së tij dhe krejt popullit shqiptar të Kosovës, derisa arriti në Turqi, por edhe më vonë në Britaninë e madhe (së pari në Gllazgou të Skocisë, e pastasj edhe në Londër) shenonte çdo gjë që e përjetonte. Kështu edhe lindi ditari i tij tashmë i njohur „Shenime dhe ecajake të një refugjati nga Kosova“ promovuar në Londër më vitin 2001.

Libri është një ditar shumë i dobishem, nëpërmes së cilit paqyrohet jeta e një numri të madh refugjatësh prej kur ishin në Kosovë dhe deri atëherë kur u vendosën në vendet e ndryshme perëndimore, siç qe rasti edhe me bacën Tahir.

Në Llondër u promovua edhe vepra tjetër me titull „Lermëni pak atdhe“ (2004) si dhe filmi dokumentar i autorit dhe regjisorit Fatmir Terziu „Trokamat në jetën e një pene“ i vitit 2003, film ky që ishte një kontribut shumë i çmuar për të pasqyruar jetën e një pene që kishte bërë një personalitet, duke kaluar nëpër sfida të mëdha në jetën e tij si mësues, pedagog, inspektor i arsimit dhe si autor librash.

Siç thamë, tani baca Tahir jeton në Londër, por edhe pse në moshë të shtyer ( tani është 81-vjeçar) nuk pushon së punuari. Sa herë që e takoj ose kur flasim edhe në telefon të kënaq me shakatë e tij. Gjithnjë është i hareshëm i qeshur..Kur e takova një herë, në bisedat e gjata që shpesh i kemi, më tregoi për rastin kur e kishte takuar (ndoshta në ndër takimet e fundit ) Dr. Ihsan Toptanin, i cili para disa vitesh ndërroi jetë këtu në Londër, dhe kur e kishte pyetur autori se çfarë planesh kishte për të ardhmën, ai iu kishte përgjigjur :“ Do të qëndroi këtu në Londër deri sa t’i mbushi 100 vjet e pastaj do të shkoj në Shqipëri!“, Po për veten, si me mahi më thotë“ pasi t’i mbushi 100, do t’i shlyej të gjitha këto vite, (si kilometrat e veturës !) pastaj do t’ia nisi prej fillimit“. Dhe natyrisht qeshim.

Duke e përfunduar mund të themi se, me këtë prezentim, nuk mund ta përfshijmë as për së afërmi punën dhe kontribitin që baca Tahir ka bërë për arsimim e as në lëmin e veprave që ka tashme të botuara. Ky shkrim le të jetë vetëm një kontribut i vogël për punën e madhe dhe të palodhshme të veteranit të arsimit, z.Tahir Berisha.

HISTORI

1 NËNTOR

FAQE 16

Babai i Nënë Terezës i eliminuar më 1930 në Shkup

Kolë Bojaxhiu i helmuar nga serbët si veprimtar i çështjes shqiptare nGA KASTRIOT DERVISHI jë shqiptare e famshme në të gjithë botën nuk njihej e as lejohej të shkelte në Shqipëri.

E në çfarë regjimi tjetër mund të ndodhte kjo përveçse në vitet staliniste të Enver Hoxhës. Kush mund ta mendojë sot se në vitet më aktive të jetës së saj shqiptarja e njohur kudo në botë me emrin Nënë Tereza ndalohej të vinte në Shqipëri qoftë edhe për të pritur e takuar nënën dhe motrën e saj. Por kur kishin kaluar vite nga regjimi komunist, dhe pikërisht kur ky po i afrohej fundit të tij, regjimi lejoi që Nënë Tereza të vizitonte Shqipërinë e të shihte varret e nënës dhe motrës së saj të cilat kishin kaluar vite të tëra duke shkëmbyer vetëm letra me të. Kjo korrespondencë e zhvilluar në kulmet e diktaturës, ka kaluar nëpërmjet censurës së lartë të regjimit, ndonëse në të, nuk kishte asgjë tjetër veçse mallin e madh të pjesëtarëve të ndarë të një familjeje.

Në atë kohë televizioni i vetëm shtetëror në vend, u përpoq ta përcillte vizitën e Nënë Terezës vetëm në planin aktual, duke mos përmendur fare faktin pse i ishte ndaluar deri atë çast hyrja në Shqipëri. Po ashtu të dhënat biografike familjare për të, të cilat diheshin nuk u bënë të njohura për opinionin.

N

Informacioni i vitit 1989 i MPB-së për udhëheqjen komuniste në prag të vizitës së nënë Terezës në Shqipëri

Informacioni i vitit 1989 Në pragun e vizitës së parë të Nënë Terezës, autoritetet komuniste nuk kishin informacion për aktivitetin bamirës të jashtëzakonshëm në Nënë Terezës ose kur kishin, e gjykonin për keq atë. Kjo edhe në kuadër të luftës së përgjithshme që regjimi u bënte besimeve fetare si i vetmi vend në botë që me kushtetutë e kishte të ndaluar besimin tek Zoti si dhe ushtrimin e këtij besimi. Në këto kushte, ndodhte vizita e parë e Nënë Terezës në Shqipëri.

Më 13 tetor 1989 Drejtoria e Parë e Sigurimit të Shtetit me nënshkrimin e ministrit të Punëve të Brendshme, Simon Stefani njoftonte sekretarin e parë të Komitetit Qendror të Partisë së Punës së Shqipërisë, Ramiz Alia, sekretarin e këtij komiteti Hekuran Isai si dhe ministrin e Punëve të Jashtme, Reiz Malile, mbi disa të dhëna të familjarëve të Nënë Terezës në Shqipëri. Në fakt ishte një vërtetim biografik (ustanofkë) që bëhej rëndom për raste të tilla kur pritej të binte efekti përkatës mbi personin e rrethuar me laps të kuq nga Sigurimit i Shtetit. Një rast i tillë ishte për të motrën e Nënë Terezës, Age Bojaxhiun.

Në këtë raport të hartuar për shkak të domosdoshmërisë për të pasur informacion në prag të një vizite të Nënë Terezës në Shqipëri, dalin edhe aspekte biografike që mund të jenë in-

teresante në çdo kohë që ato paraqiten.

Age Bojaxhiu, motra e Nënë Terezës, kishte lindur në Shkup në vitin 1913.

Ajo nuk ishte martuar, nuk ishte anëtarësuar në parti, kishte pasur kombësi dhe shtetësi shqiptare dhe kishte vdekur në vitin 1973.

Kolë Bojaxahiu, babai i Nënë Terezës dhe Ages, ishte helmuar në vitin 1930 nga jugosllavët si veprimtar i çështjes shqiptare. Për këtë shkak, familja e përbërë nga nëna Drane (Roza), vëllai Llazar dhe Agja kanë ardhur në Tiranë. Drane Bojaxhiu - nëna e Nënë Terezës, ka vdekur në vitin 1971.

Vëllai i Nën Terezës, Llazari pas mbarimit të liceut të Korçës ka vazhduar studimet e larta ushtarake në Itali ku është diplomuar oficer. Karriera e tij fillon në reparte e Mbretërisë Shqiptare në Berat e Shkodër. pas vitit 1939 kishte punuar me shërbim deri në Kretë e më vonë në Palermo të Itali.

Vdes në Itali në vitin 1981.

Gjatë Luftës së Dytë Botërore, Age Bojaxhiu ka punuar në Ministrinë e Kulturës Popullore. Pas lufte, historia e saj është më shumë se tragjike. Një vuajtje e pafund për të cilën ky shkrim rezervohet ta shprehë për shkak të moskuptimin që mund të sjellë.

Vijimi i raportit

Më poshtë në raportin e MPB-së thuhet: “Theksojmë se Age Bojaxhiu ka motër Maria Terezën (Bojaxhiu) me banim në Kalkutë të Indisë, me profesion murgeshë, e cila njihet si personalitet i rëndësishëm ndërkombëtar në fushën e fesë. Maria ka mbajtur korrespondencë të rregullt me nënë Dranen e motrën Age nga viti 1951 deri në vitin 1971. Disa nga letrat e dërguara kanë përmbajtje fetare.

Përveç nënës e motrës, të cilat kanë vdekur, Maria Tereza nuk ka të afërm të tjerë në vendin tonë. Rezulton se Age Bojaxhiu ka një djalë halle të quajtur Lorenco Antonio, me banim në Prishtinë, profesor në Akademinë e Shkencave, aktualisht në pension.

Lorenco ka ardhur në vendin tonë para vitit 1981 me grupet e profesorëve kosovarë.

Lidhja më e afërt shoqërore e Drane dhe Age Bojaxhiut është artistja Maria Kraja, e cila ka treguar kujdes të vazhdueshëm ndaj tyre.

Mbas vdekjes, Maria ka shitur sendet e orenditë shtëpiake dhe me këto të ardhura ka ndërtuar dy varret e tyre, të cilat janë mermer dhe në gjendje të mirë”.

Jeta e nënë Terezës

Kur ishte vetëm 18 vjeçe, në shtator të vitit 1928, Gonxhe Bojaxhiu hyn në Institutin “Motrat e Loretos” në Irlandë, me dëshirën e flaktë për t’u bërë misionare. Këtu mori edhe emrin motër Mari Tereza, për nder të Shën Terezës së Krishtit Fëmijë. Në dhjetor të atij viti ajo u nis për në Indi, ndërsa në Kalkutë arriti më 6 janar të vitit 1929. Në maj 1931, Motër Tereza u dërgua në bashkësinë e Loretos, në Entali, ku dha mësim për vajza. Këtu më 1944 u emëruar drejtoreshë e shkollës.

Më 24 maj 1937, Motër Tereza paraqiti kushtet e përjetshme duke u bërë, siç tha ajo vetë: “Vashë e Jezusit” për “amshim”. Që nga kjo ditë ajo u quajt Nënë Tereza.

Më 17 gusht të 1948-ës, ajo veshi për herë të parë sarin e bardhë me anët blu dhe la pas shpine kangjellat e kuvendit të Loretos, për të hyrë kësisoj në botën e të varfërve.

Pas kursit pranë Motrave Mjeke Misionare në Patna, Nënë Tereza u kthye prap në Kalkutë pranë Motrave të Vogla të të Varfërve. Më 21 dhjetor 1948 ajo shkeli për herë të parë në lagjet e të varfërve. Më 7 tetor 1950, Kryedioqeza e Kalkutës njohu zyrtarisht Kongregatën e re të Misionareve të Bamirësisë. Me të filluar viti 1960, Nënë Tereza dërgoi motrat e saj në të katër anët e Indisë. Në shkurt 1965 E Drejta Papnore, e inkurajoi të hapte një shtëpi misionare në Venezuelë, pas së cilës u themeluan shtëpi të tjera në

Romë e në Tanzani.

Më 1963 ajo themeloi Vëllezërit Misionarë të Bamirësisë.

Më 1976, degën kundruese të motrave, më 1979 Vëllezërit kundrues dhe më 1984 Etërit Misionarë të Bamirësisë.

Gjithsesi frymëzimi i saj nuk u kufizua vetëm në njerëzit e thirrur për jetë rregullt. Më 1991 Nënë Tereza themeloi edhe Lëvizjen e Korpit të Krishtit për Meshtarë, si "rrugë e vogël që i çon në shenjtërim" ata, të cilët ishin një mendje me karizmën dhe me shpirtin e saj.

Për shkak të aktivitetit të saj të admirueshëm, fama e saj nëpër botë, arriti maja të pakrahasueshme, duke u vlerësuar shumë çmime si Çmimi indian Padmashri, në vitin 1962, Çmimi Nobel për Paqen më 1979, etj.

Në vitet 1980 – 1990 Nënë Tereza hapi shtëpi misioni pothuajse në të gjitha vendet komuniste, duke përfshirë Bashkimin Sovjetik, Shqipërinë dhe Kubën.

Nënë Tereza vijoi t'i printe Kongregatës së saj dhe t'u përgjigjej nevojave të të varfërve e të Kishës. Në vitin e fundit të jetës së saj, ajo kishte 4 mijë motra, të pranishme në 610 shtëpi misionare, në 123 vende të botës. Pas dy vjetësh nga ndërrimi i jetës së saj, Papa Gjon Pali II lejoi të hapej çështja e kanunizimit, ndërsa më 20 dhjetor 2002 miratoi dekretin “mbi virtytet heroike dhe mrekullitë e bëra me ndërmjetësinë e saj”.

OPInIOn

MJAFT DOKTORUAM, LE TE MESOJME PAK nGA KIM MEHMETI jeriu i paarsimuar sheh qartë dhe njeh vetëm vetveten dhe gjërat rreth tij. Gjysmë i arsimuari nuk sheh vetëm atë që shikon, por edhe hijet që i duken se ecin pranë tij. Ndërsa i arsimuari i mirëfilltë nuk e lodh shikimin me gjërat që ka pranë vetes, por do të shikojë largësitë, jeton me bindjen se gjithmonë do mbetet vetëm një nxënës që duhet të mësojë.

Por, mes këtyre tri kategorive, ekziston edhe një grup tjetër i të arsimuarve, një lloj i ri i tyre që e pollën dy dekadat e demokracisë, e numri i të cilëve u rrit në përmasa të turpshme mes shqiptarëve të Maqedonisë: shkencëtarët me tituj doktorësh e magjistrash e që këta tituj i morën duke mbrojtur temat shkencore në vendkalimin kufitar të Qafë-Thanës. Aty ku "mentorët" nga përtej kufirit ua sillnin diplomat e kandidatët e tyre ua dorëzonin punimet shkencore, të shkruar në bardhësitë e dhjetëra monedhave europiane me ngjyrë të kuqe. Dhe kështu, shqiptarët e Maqedonisë sot kanë aq shkencëtarë sa do mjaftonin për t‘u kompletuar me kuadër arsimor e shkencor të gjitha institucionet shkencore e universitare të Ballkanit Perëndimor. Pra, të gjithë universitetet e kësaj pjese të Ballkanit që u ngjajnë vetëshërbimeve ku mund të blesh atë diplomë që ta lejon xhepi. E me çka u krijua bindja se arsimimi nuk ka të bëjë me atë që ke në kokë dhe në bërthamën njerëzore, por me atë që ke në xhep dhe me thellësinë e tij.

Kuptohet, shqiptarët e Maqedonisë me të drejtë nguten të shërojnë plagën më të madhe që ua lanë dekadat e socializmit: mosmundësinë të arsimohen. Pastaj shqiptarët e Maqedonisë me të drejtë nxitojnë të ngjiten në shkallën e arsimimit të bashkëkombësve të tyre në Shqipëri e Kosovë dhe duan të mos mbeten pjesa më e paarsimuar e popullit tonë. Por, nga ngutja, disa nga ata, mbase harruan se plaga më e rëndë në trupin e shqiptarëve të Maqedonisë e marrë gjatë dekadave të socializmit nga mospasja mundësi të arsimohen në gjuhën amtare, nuk shërohet ashtu siç vepron i urituri - duke mos e zgjedhur ushqimin dhe me gatim të ngutshëm.

Shqiptarët e Maqedonisë sot kanë në çdo lagje nga dy-tre doktorë shkencash dhe nga dhjetëra magjistra, kështu që mbase ka ardhur koha që të fillojnë të mësojnë, ka ardhur koha që disa nga këta "shkencëtarë" t‘u kthehen librave të shkollës së mesme sa të mos duket aq qartë se janë prodhim i "katedrave" të shitblerjes së diplomave në Qafë të Thanës, Bllacë e Deve-Bair.

Shqiptarët e këtushëm duhet ta kuptojnë se një inflacion i tillë i diplomave, për ata mund të ketë po të njëjtat pasoja si edhe mosarsimimi. Posaçërisht kur këta shkencëtarë bëhen ligjërues nëpër universitetet e këtushme, apo drejtues të institucioneve të pakta kulturore e shkencore. Sepse, kur të arsimon analfabeti, dëmi është po aq shkatërrues sa edhe kur ta ndalojnë arsimimin. Andaj, nëse deri dje ishte e domosdoshme një shfryrje e atyre që kanë pasur ambicie, por nuk u është dhënë mundësia ato t‘i realizojnë me kohë, sot ka ardhur dita që ambiciet për tituj shkencorë të jenë në proporcion me atë që ke në kokë.

Se arsimimi i gjeneratave të reja të shqiptarëve të Maqedonisë sot është lënë edhe në duart e atyre që kanë doktoruar, por ende nuk kanë filluar të mësojnë, është diçka që e dinë të gjithë shqiptarët e këtushëm. Këtë e dinë edhe partitë e këtushme shqiptare, të cilat këtë brumë "shkencor" e përdorin për të vënë nën kontroll institucionet e këtushme arsimore në gjuhën shqipe.

Atë që nuk e dinë as shqiptarët e këtushëm dhe as partitë e tyre, e që duhet thënë hapur, është e vërteta se me këtë brumë mund të ngjeshësh vetëm të diplomuar të paditur. Një arsimim pa standarde vlerësuese, solli edhe deri tek ajo, për shembull, që në Universitetin Shtetëror të Tetovës të ndërrohen ligjëruesit sezonalisht dhe varësisht nga partia shqiptare në pushtet. Apo në këtë universitet të kesh "komisarë partiakë" që mbajnë "rendë" në punësimin e profesorëve, duke u dhënë përparësi atyre si vetvetja, atyre që marrin pagë mujore, por kurrë nuk dalin përpara studentëve, të vetëdijshëm se do përballen me studentët që dinë më shumë se profesorët e tyre.

Më në fund, sikur shqiptarët e Maqedonisë të kishin aq doktorë shkencash, aq magjistra dhe aq të diplomuar nëpër universitetet e kryeqendrave fqinje sa është numri i tyre, atëherë atyre nuk do u ndodhte kjo që është duke u ndodhur: që Gruevski t‘i kullosë si bagëti pa bari. Pra, sikur shqiptarët të kishin aq shkencëtarë sa janë në numër, ata prej moti do ta merrnin në duar të veta edhe universitetin "Shën Cirili e Metodi" në Shkup, e jo më ato dy të Tetovës që janë bë thuajse pronë e partive politike shqiptare. Pra, sikur numri i atyre që mbajnë tituj të lartë shkencorë të ishte proporcional me diturinë e tyre, shqiptarët e këtushëm qëmoti do dilnin nga gënjeshtra politike, se barazia qytetare arrihet vetëm me pesë ministra në qeveri, do e kuptonin se problemi i tyre nuk është ai çka shkruajnë akademikët shovenë maqedonas, por pse ende mbetën popull "joinstitucional".

Dhe ata shkencëtarë dhe elita të arsimuara do dilnin e do u thoshin partive politike: mjaft më me këtë luftë ndërpartiake për të ardhur në pushtet që t‘ia lehtësoni Gruevskit sundimin mbi ne! Do dilnin pra me ndonjë platformë të qartë politike, ku do sqaronin se mbase ka ardhur koha të riaktualizohet ideja e dikurshme e Ali Ahmetit që shqiptarët e këtushëm të kenë një këshill koordinues që do jetë korrigjues i destruktivitetit partiak dhe do u prijë proceseve që do e çojnë përpara shoqërinë shqiptare në Maqedoni.

Nuk ka dyshim se shqiptarët e Maqedonisë mirë bëjnë që i përkushtohen shkollimit, që bëjnë çmos të kompensojnë të humburën. Por, që ndërkohë, duhet ta kuptojnë se e humbura nuk kompensohet nëse nuk ke arsimim të shëndoshë. Shqiptarët e Maqedonisë kanë nevojë për fakultete në çdo lagje të tyre, që të shërojnë varrën nga e kaluara socialiste, por jo institucione arsimore ku partitë i punësojnë të paaftit e tyre, jo institucione ku kryesuesit e partive i kontrollojnë universitetet nëpërmjet "komisarëve partiakë".

Sepse nëse vazhdon ky proces, shqiptarët e Maqedonisë do bëhen populli i vetëm që do ketë më shumë doktorë shkencash e magjistra se sa të arsimuar me shkollim të mesëm. Çka do shkojë në favor të autorit të këtij teksti.

N

1 NËNTOR

FAQE 17

Loja me imazhe nGA nDUE UKAJ timologjia e fjalës imazh, sipas shpjegimit të fjalorëve, rrjedh nga frëngjishtja dhe domethënien figurë. Nëse e analizojmë më tutje këtë term, ai nënkupton një figurë të riprodhuar të një sendi, pra diçka që del nga pasqyrimi i tij. Po ta simplifikojmë, ky term nënkupton një lloj shëmbëllimi, i cili mund t’i ngjasoj realitetit, por edhe jo. Duke analizuar këtë kontekst, mu ngulit në mendje vendimi i qeverisë së Kosovës dhe entuziazmi i pashembullt, për të angazhuar një kompani ndërkombëtare për promovimin e Kosovës në planin ndërkombëtar, pra, për të transfiguruar Kosovën në figurë, në imazh.

Dhe me këtë akt, presupozohet se mund të ndikohet në vende të caktuara, për të ndërruar qëndrimin në raport me Kosovën, apo, në variante tjera, për të konsoliduar një qëndrim më të shëndetshëm për vendin tonë. Në të vërtetë, promovimi i Kosovës në planin ndërkombëtar, është një domosdo që s’do alternativë, mirëpo, forma dhe modelet, duket se do të jenë me efekte të pakta. E gjithë kjo, jo për fajin dhe as për mungesën profesionalizmit të kompanisë izraelite “Saatchi& Saatchi”, mirëpo për formën e gabuar, me të cilën institucionet e Kosovës, dëshirojnë të bëjnë asgjë më shumë se veprime të pakuptimta dhe aspak me vlerë, me arsyetimin se gjoja po bëhet diçka e madhe për Kosovën. Në fakt, kjo edhe mund të duket diçka e madhe për ata që torollasen pas këtyre imazheve në mediat e fuqishme ndërkombëtare, duke u dalldisur me mburravecërinë tonë provinciale, mirëpo, për ata që njohin sadopak trendët ndërkombëtare, e dinë fare qartë se janë vetëm shpenzim i kotë i atyre milionave, nga të cilat Kosova s’do të përfitoj asgjë.

Kjo formë e krijimit të imazheve është krejtësisht atipike me modelet perëndimore, me shtet demokratike ku na u synoka të përmirësohet imazhi ynë. Sepse, asnjë shtet e shoqëri normale, nuk mund të tjetërsojë bindjen përmes sajimeve të ndryshme dhe reklamave të çfarëdoqofta .

Me këtë reklamë, përveç tjerash, mëtohet të harrohet apo anashkalohet realiteti i brendshëm, i cili është vetë imazhi i Kosovës, të cilin asnjë pasqyrim ndryshe nuk mund ta tjetërsoj. Sepse ai është i tillë çfarë është. Mbase, me këtë formë vetëm demonstrohet fuqishëm se dikasteret e caktuara, të cilat janë përgjegjëse për t’u marr me çështje të këtilla dhe reprezentim të Kosovës jashtë, janë totalisht të paafta, jo kreative në opinionbërje, sidomos në planin e ndërkombëtar.

Kosova mund të përmirësojë imazhin e saj, më shumë se me çdo lloj reklame, duke çrrënjos njëherë e përgjithmonë shumë fenomene dhe dukuri çoroditëse që shoqërojnë jetën e njeriut tonë. Kosova mund të prezantohet denjësisht në planin ndërkombëtar, vetëm duke pasur qeveri funksionale, e cila funksionon çdo ditë dhe në çdo pore të jetës. Kosova mund të prezantohet denjësisht në planin ndërkombë-

E

tar, duke zhvilluar një ekonomi të shëndoshë, duke luftuar korrupsionin, politikën mediokre, mburravecërinë e pashembullt, nepotizmin, provincializmin, e dukuri të tjera degraduese.

Kosova mund të prezantohet më mirë para botës së përparuar, vetëm atëherë kur kaosi katastrofal urbanistik fillon të merr kontrua të mirëfillta, kur arsimi bëhet shënjues i Kosovës dhe fizionomi reale e tij, dhe mbi të gjitha, kur Kosova të ketë një kulturë reprezentative, sport të përparuar, arte të pranuara në botë, etj. Këto janë segmentet esenciale që e tjetërsojnë imazhin e një vendi. Si shembull, të marrim vetëm Kroacinë, e cila vetëm përmes sportit dhe turizmit të zhvilluar, ka thyer gjitha paragjykimet dhe sterotipet e ndryshme karshi këtij vendi.

Institucionet e Kosovës, para se të synojnë të tjetërsojnë imazhin dhe t’iu hedh këtë imazh mediave ndërkombëtare, duhet të mos vendnumërojnë, por duhet të ecin përpara, duke flakur tej mbeturinat ideologjike dhe të formave tjera që na kanë lënë pushtimet e shumëfishta.

Intencë e idesë për të prezantuar Kosovën në planin ndërkombëtar, duket se rrjedh nga domosdoja për të përmirësuar reputacionin ndërkombëtar të Kosovës, pra si referencë e gjithë kësaj mbetet nevoja për të përmirësuar apo pasqyruar imazhin tjetër të Kosovës. Shikuar realisht, kjo i vije, përkthyer në retorikën politike allashqiptarçe, për të mashtruar botën, se gjoja ata nuk e ditkan realitetin tonë, ndërsa ne tani do t’i yshtim të njohin këtë realitet përmes imazheve të bukura dhe rinisë kosovare. Edhe naivët më të mëdhenj, do të beson pak në këtë mision. Ndërsa ata që e dinë si funksionojnë shoqëritë e zhvilluara, e dinë se këto efekte mund vetëm të imagjinohen.

Kosova nuk është referencë për atraksione turistike, për të bërë kureshtare mendjet entuziaste që rrinë para TV-ve me renome që të vijnë dhe ta vizitojnë Kosovën. Madje, vendi ynë me gjymtime të shumta, i dalur nga lufta, para se të bëhet referencë e një modeli të këtillë, për njeriun perëndimor është reminishencë lufte, krize, pasigurie, një shteti e shoqërie fragjile.

Duke e njohur këtë kontekst, atëherë vetvetiu në shtrohet pyetja e dileme, si duhet lexojmë dhe kuptojmë efektet e kësaj fushate? Ata që njohin mirëfilli modelet kulturore dhe politike perëndimore, e kuptojnë fare mirë se shoqëritë europiane dhe ajo amerikane, ku synohet të ushtrohet një ndikim me këtë lloj fushate, nuk priren të besojnë, e hiq më pak të ndërrojnë mendje nga imazhe të caktuara.

Madje, përkundër kësaj, elitat politike, kulturore, mediatike, pra këto kategori qenësore, që kanë influencë të madhe dhe krijojnë opinion në shoqëritë e caktuara, nuk janë kategori që yshten apo ndërrojnë mendje e qëndrime, nga një reklamë televizive apo gazetareske.

Sepse, ato janë kategori që më së paku bazohen te imazhet, ngase shëmbëllimin e kërkojnë nëpër esenca, që i nxjerrin nga kontekste të caktuara, që për barometër matës kanë standardet kulturore, gjendjen sportive, ekonominë, artet, infrastrukturën, etj. Nëse e

shikojmë realitetin kosovar në dritën e këtyre kategorive, imazh ynë është trishtë.

Çfarë do të mund të bënte Kosova më mirë për të përmirësuar imazhin, apo për të pasqyruar vetën në planin ndërkombëtar?

Puna e parë, esenciale dhe shumë e rëndësishme që Kosova do të duhej të bënte pas shpalljes së Pavarësisë, do të duhej që të kompletoj një histori të mirëfilltë të saj, të hartuar nga ekspert të shumtë shqiptar e të huaj dhe e njëjta, të ju dërgohej gjitha bibliotekave, mediave të fuqishme botërore, universiteteve, instituteve e organizatave të ndryshme që merren me çështje globale. Kjo do të ishte një referencë e fuqishme për çdo intelektual në botën perëndimore. Dhe si e tillë, do të shërbente jashtëzakonisht shumë në botën akademike, mediatike e politike, aty ku krijohen opinionet.

Nëse dikush mendon se për Kosovën dihet mjaft dhe nuk ka nevojë të bëhen projekte të këtilla, vetëm le të shkojë në ndonjëra nga bibliotekat e mëdha në Skandinavi dhe sheh se aty nuk ndodhet, madje asnjë tekst i rëndësishëm që flet për Kosovën, as në planin historik dhe as në atë aktual.

Le më nga autorë shqiptar.

Përkundër kësaj, ekzistojnë dhjetëra botime nga Serbia që e paraqesin vendin tonë me paragjykime, të cilat i dimë ne, një Kosovë të dizajnuar sipas pasioneve dhe apetiteve të tyre. Dhe, çfarëdo të ndodhte me një student të historisë, ta zëmë, i cili kërkon në Suedi një libër për Kosovën. Suedezet, nga eksperienca që kam, sidomos ata të kategorisë intelektuale, nuk i besojnë asgjëje përpos shkrimit. Ata kanë tejkaluar tanimë dekada më parë oralitetin, imazhet dhe priren nga esencat. Madje, ata përqeshin modelin tonë oral të prezantimit, me megalomani tipike ballkanase.

Perëndimi ka ndërtuar një standard të tillë të dijës e opinionbërjes, që ndërlidhet esencialisht me kulturën, me rrafshet kulturore, prej ku ndërtohen qëndrimet dhe gjykimet për vende e kombe të caktuara.

Prandaj, më lehtë mund të ndikohet me një libër të mirë në botë, se me reklama vizuale.

Në fakt, ideja për këtë promovim, megjithatë në planin e jashtëm duket e mirë, sepse i jep shans për herë të parë Kosovës të paraqitet në planin ndërkombëtar, në mediat prestigjioze.

Kjo referencë do të jetë funksionale, vetëm atëherë kur ne të heqim mbeturinat e shumta nga vendi ynë, kur të krijojmë një model të kulturës e sjelljes universale dhe duke flakur provincializmat e përçudnuara, të cilat i kemi pjesë të mendësisë.

Akulturimi i një kombi është vrasja më e tmerrshme e tij. Dhe pra, që të prezantojmë dinjitetshëm vetën, duhet të kthejmë besimin tek idealet e përbashkëta, të luftojmë akulturimin, i cili po degradon Kosovën, për të ecur përpara, në edukimin e shoqërisë sipas standardeve të mirëfillta demokratike e perëndimore, ku aspirojmë të jetojmë dhe të integrohemi. Në këtë mision, tok të bashkuar duhet të kontribuojmë.

8

TENDENCE ë jesh xheloz do të thotë të vuash, ndërsa të jesh objekt xhelozie do të thotë të jesh vazhdimisht i frikësuar. Dhe ndonjëherë xhelozia është fatale, vret veten ose të tjerët. Xhelozia është reagim ndaj perceptimit të kërcënimit që ekziston në një marrëdhënie, që jo gjithmone bazohet në realitet.

Të jesh xheloz do të thotë të vuash, ndërsa të jesh objekt xhelozie do të thotë të jesh vazhdimisht i frikësuar.

Dhe ndonjëherë xhelozia është fatale, vret veten ose të tjerët. Xhelozia është reagim ndaj perceptimit të kërcënimit që ekziston në një marrëdhënie, që jo gjithmone bazohet në realitet.

T

1 NËNTOR

Xhelozia & marrëdhëniet në çift

tudimet e fundit kanë zbuluar se ekzistojnë disa arsye që seksi dhe dashuria ndikojnë jo vetëm në bukurinë por edhe në shëndetin e femrave dhe të meshkujve. Gjatë këtij studimi janë intervistuar më shumë se 1.000 persona të moshave të ndryshme dhe sipas pohimeve të tyre rezulton se seksi është më efikas se kremrat e shtrenjta kundër rrudhave, madje më efikas edhe se ushtrimet në palestër, duke qenë se gjatë një raporti konsumohen të paktën 560 kalori, po aq sa shpenzohen për një orë e gjysmë stërvitje në palestër, vetëm se në këtë rast duhet pasur parasysh edhe elementi kënaqësi.

Për të mos harruar dhe ndikimin e drejtpërdrejtë që ai ka në enët e gjakut, duke u bërë njëherësh edhe mjekimi më i mirë kundër depresionit. Me jetën seksuale lidhen edhe rezultatet në punë e në jetë, pasi, pas një nate të zjarrtë në shtrat, njerëzit janë psikologjikisht më të qëndrueshëm e për rrjedhojë më eficentë në gjithë aktivitetin e përditshëm, pasojë kjo edhe e ndikimit që luan ky faktor në të gjitha problemet që kanë të bëjnë me pagjumësinë.

1- Dashuria e mjaftueshme bën që femrat të duken në formë të mirë dhe me pamje të shkëlqyeshme.

Shkaku kryesor, i cili ndikon për arritjen e kënaqësisë në dashuri dhe seks është, aktivizimi dyfish i sasisë së hormoneve të ostrogenit.

2- Seksi është më i bukur sesa kremrat e shtrenjta kundër rrud-

jnë konflikte serioze në marrëdhëniet intime. Pavarësisht nga shkaku, një nivel i caktuar stresi dhe konflikti është i pashmangshëm kur njerezit kanë lidhje të forta emocionale me njëri-tjetrin, sidomos kur jetojnë bashkë. Nga natyra e tyre, marrëdhëniet intime krijojnë konflikte midis dëshirës së çdo partneri për pavarësi kundrejt dëshirës për afërsi, midis nevojës për të qenë i hapur dhe i sinqertë, dhe nevojës për privaci, midis dëshirës për veprime të parashikuara dhe asaj për të provuar romantizmin spontan.

Zbulimi i ndryshimeve

Shkaqet e xhelozisë Zakonisht, xhelozia krijohet nga perceptimi që njëri partner tërhiqet nga dikush tjetër. P.sh. femrat ndjehen xheloze për kohën që të dashurit e tyre e kalojnë në familje ose me hobin e tyre.

Xhelozia është më intensive kur thyhet romanca, ngaqë partneri terhiqet ndaj një personi tjetër. Në pergjithësi, xhelozia lidhet me ndjenjat e pabarazisë dhe papërshtatshmërisë në një marrëdhënie.

Ashtu si marrëdhëniet me afat te shkurtër (flirti) kanë më pak siguri se ato afatgjata (si martesa), si dhe individët me ndryshim kronik për mirëqenien e vet shpirtërore mund të jenë pre e xhelozisë që në fazat e para të marrëdhënieve. Po ashtu të predispozuar për të qenë të tillë janë edhe ata qe janë të varur nga marrëdhënia intime. Por xhelozia më e fortë dhe potencialisht më destruktive synon të rritet kur provon kërcënimin ndaj ekskluzivitetit seksual. Ka individë që ndryshojnë në varësi të faktit se sa rëndësi i kushtojnë ekskluzivitetit seksual.

Madje, janë disa dallime të

FAQE 20

medha kulturore në llojin e sjelljes që shkaktojnë xhelozinë seksuale. Sipas një studimi, e puthura shkakton nivel të lartë të xhelozisë seksuale tek hungarezët, vallëzimi dhe marrëdhëniet seksuale tek ish-sovjetikët, flirtimi tek jugosllavët, dhe fantazitë seksuale tek hungarezët.

S

Xhelozia mund të prodhojë një numër të madh e të ndryshëm reagimesh emocionale. Zakonisht këto ndjenja janë negative, si: stresi, turbullimi, dyshimi, armiqësia, zemërimi, etj. Disa janë edhe pozitive, si: eksitimi, dashuria, gjallëria.

Xhelozia është gjendja e dobësimit të

pushtetit të nënkuptuar, kur partneri xheloz ka frikë se ka humbur pushtetin për të tërhequr tjetrin.

Problemet e marrëdhënieve Mosmarrëveshjet nga seksi, xhelozia, dhe pushteti i partnerit, mund të krijo-

Të lumtur?... hae.

Ai e nxit apo e shpejton qarkullimin e gjakut dhe lëkura bëhet më e lëmuar, më saktë më e nderë (më e shtrirë).

Papastërtia dhe puçrrat zhduken.

3 Seksi ndikon edhe në mbajtjen e linjave të bukura të trupit.

Gjatë seksit pasionant shpenzohen 560 kalori, po aq kalori sa shpenzohen për një orë e gjysmë stërvitje në palestër, por kësaj radhe shtohet edhe njëfarë kënaqësie.

4- Në shtrat zvogëlohet rreziku i ngushtimit të enëve të gjakut.

Gjatë kohës që kryhen marrëdhënie seksuale, formohet hormoni që zvogëlon tensionin e gjakut.

5- Seksi ka efekte pozitive dhe përsa i përket zhdukjes së depresionit dhe shfaqet ndjenja e lumturisë dhe e kënaqësisë.

6- Nëse juve ju mundon pagjumësia, seksi para gjumit do t‘ju

bëjë çudira. Është konstatuar se seksi është dhjetë herë më i mirë se sa ilaçet për gjumë ose për qetësim. Do të çliroheni tërësisht nga brengat dhe do të flini të qetë.

7- Seksi është terapia më e mirë dhe më e fortë kundër gripit.

Netët e nxehta të seksit dhe të dashurisë ndihmojnë edhe në kurimin e astmës dhe të alergjisë.

8- Loja me buzë dhe me gjuhë ndikon gjithsesi në formimin e pështymës, e cila i mbron dhëmbët nga kariesi dhe gurëzat e dhëmbëve.

Përveç kësaj, edhe puthjet e buta dhe të ndjeshme e stimulojnë seksin.

9- Seksi i pakëson fatkeqësitë në rrugë dhe në punë.

Pas natës së m r e k u l lueshme të seksit dhe të dashurisë së kaluar, njerëzit j a n ë psikologjikisht më të qëndrueshëm dhe më të kujdesshëm.

10Gjatë seksit, stërviten muskujt e barkut dhe të vitheve. Për këtë arsye zhduket stomaku, kurse vithet bëhen më të forta duke marrë një pamje të mrekullueshme. Madje, seksi mundëson edhe që të dobësohemi dhe nuk ka dietë më të mirë se seksi për t‘i hequr kilogramët e tepërt dhe të padëshiruar.

11- Sipas seksologëve, seksi dhe dashuria ngadalësojnë procesin e plakjes së parakohshme dhe kthjellojnë mendjen.

12- Nëse fitoni vetëbesimin në shtrat, edhe partneri juaj do t‘jua pranojë këtë dhe në jetë nuk do të jeni

Kur dy njerëz zbulojne se janë të ndryshëm në një sërë qendrimesh, vlerash dhe preferencash, fillojnë të shfaqin ndjenja negative. Dukuri të tilla ndodhin shpesh në lidhjet e bazuara në dashuri pasionante. Kur dashuria është e verbër, emocionet kanë një pushtet të tillë që zotërojnë gjithçka dhe nuk lejojnë vëmendjen që të dallojë detaje të papranueshme. Dallimet mund të jenë fatale për marrëdhëniet intime, por ato mund të jenë më pak të dëmshme kur zbulohen në fazat e para të marrëdhënieve sesa më vone, ose pas martese. Ndonjëherë dallimet kuptohen qartë, por njëri nga partnerët ecën me shpresën se tjetri do të ndryshojë. Kjo ështe një karrocë mbrojtëse nga ndryshimet, por e përkohshme, sepse periudha e mëvonshme (martesa) nuk është magjike. Ka dallime që shfaqen në periudhën pas martese dhe ato kurrsesi nuk mund të shmangen. Në këto raste ngjashmëritë e fillimit kthehen në dallime. Kur bashkëshortja vendos që ti përkushtohet me pasion karrierës, por më vonë të jetë një amvisë shembullore, kjo krijon diferenca në qëndrimet e saj. Interesi i ndryshuar dhe shumë i madh i bashkëshortes për jetën brenda shtëpisë mund të jetë burim konflikti për burrin e befasuar nga ndryshimet. të komplikuar, pra, do të çliroheni nga të gjitha komplekset e mundshme.

13- Seksi u jep një pamje të bukur këmbëve dhe lëkurës së trupit.

Nga celuliti nuk do të mbetet asnjë gjurmë, sepse sistemi limfatik është mjaft aktiv, e posaçërisht në këmbë.

14- Netët e dashurisë i zgjidhin të gjitha vështirësitë dhe këshillat nga institucionet për këshillime martesore s‘do t‘ju nevojiten fare. Bisedoni në shtrat me partnerin tuaj për gjithçka.

15- Sportistët e dinë tashmë se pas një nate të zjarrtë seksi e dashurie, trupi reagon në mënyrë shumë më efikase.

16- Seksi është me të vërtetë lloji më i sigurt e më i shpeshtë i sportit, i cili vë në lëvizje çdo muskul të trupit të njeriut.

17- Seksi-terapia më e fortë kundër infarktit të zemrës? Mjekët kanë konstatuar se infarkti i zemrës godet në radhë të parë njerëzit që dashurohen shumë pak dhe që jetën seksuale e kanë shumë të varfër.

Mirëpo, shumica e personave që pësojnë infarkt e ndërpresin jetën seksuale të rregullt nga frika e ndonjë infarkti tjetër. Por, sipas mjekëve, kjo është plotësisht e gabuar dhe e dëmshme, sepse seksi i rregullt pas infarktit, ndikon dhe e stimulon stabilizimin e imunitetit. Nëse nuk e besoni këtë, para se ta provoni, këshillohuni me mjekun.

18- Nëse doni të jeni sa më shumë tërheqës dhe joshës, arma më e sigurtë është padyshim seksi.

ENGLISH Prince Leka of the Albanians spent a 24 hour packed agenda day in Brussels early last week. During this trip he found some minutes to chat with Alia Papageorgiou on Kosovo’s progress, Balkan stability and the upcoming Albanian local elections.

What brings you to Brussels today?

Every time I come to Brussels it’s a very speedy agenda there’s no difference this time around. Obviously my trip is in relationship with the support of the Kosovo question as well as having continuous contact with the Albanian community within Belgium.

Is there a large Albanian community in Belgium?

There is quite a large Albanian Community from Albania as well as from Kosovo. Of which the majority are pre 90s period who have a huge amount of contact with the Royal family as well as different activities and businesses within the community.

What else was on your agenda for Brussels?

One of the major duties which I have is to continue to lobby for the Kosovo question, to insure that Kosovo is going to be integrated as a state within Europe. A state which will have all the opportunities of having European Candidacy and membership in the future.

Obviously we have a lot of work to do, with reforms, not only in Kosovo but in Albania as well, and I think it’s a joint dream of the Albanian people to be active members of the European Union.

What do you see as the future roadmap leading Kosovo and Albania into that future could development be a part I know you yourself are involved in several Development Foundations how do you see this path?

I personally have a number of humanitarian objectives and duties as well as projects with universities as well as within communities helping the population. I worked within the Ministry of foreign affairs and I am looking forward to working with the Ministry of Interior this coming Monday (October 26) so it’s a situation which allows me

1 NËNTOR

FAQE 21

Where Kosovo treds to be involved intricately within the governmental system as well as being able to help the Albanian communities within the country.

How do you think the world perceives the Kosovo issue at the moment? How is that changing?

We have to make sure that we carry on helping Kosovo. Ensure that it has a viable economy. Obviously Kosovo is going towards elections shortly so it would be essential to ensure democratic progress for the Kosovars, ensuring that political tensions between the parties don’t get away from the main aim which is Kosovo’s long term stability.

I think that also Albania has its role in ensuring that it continues to be a stabilizing factor within the whole Balkan region, without allowing for any propaganda that tries to create a “great Albania” or some of these terminologies which no longer exist within the European concept.

What type of example and precedent does Kosovo present to the region and the world?

Kosovo is an independent country.

Over 61 different countries have signed the recognition of Kosovo.

Now it is essential that we start communicating with other countries which obviously have different positions.

I hope that the Kosovo question is also linked to Serbians hopes and aspirations within the European Community.

Obviously it has to decide between the East and West cultures and we hope and we support Serbia’s desires of the Serbian population of becoming Europeans in the full concept of the term, within the European Union.

Do you see Croatia as an example for the region?

I think that Kosovo will take its time.

Croatia is far more advanced and I must admit that Croatia, Montenegro and Macedonia (FYROM) getting the

Schengen status and ratification is a very major step for the whole region.

I hope that Albania will have the chance to ratify the Schengen status within the EU, which will be essential for Albania’s growth, stability as well as economic advancement of all the progress which the states have accomplished these last 4 years.

Since independence, what have been the biggest challenges for Kosovo?

The most important thing is that we have to ensure that Kosovo has a stable reliable economy. This will be the most

difficult point. We have to ensure that the political factors within the Kosovo government remain away from corruption and also ensure that the viability of the society, free access for example, goes on not only for businesses but also to be a connection to the EU and strengthening the connections with Serbia, Macedonia and the others in the region.

The Party of Sali Berisha is a part of the European People’s Party. What do you think the EPPs role could be for Kossovo?

The PM has a very good relationship with my family, especially since he has come out in favour of the return of my grandfather’s remains.

Obviously the Royal family tries its hardest to be above party politics, and creates an equilibrium with all the different actors, but the EPP is playing a role within Albania and the democratic party is a member and ensures that democratic and European values carry on through this.

How would you describe the situation in Kosovo today?

At this time the politicians are all very tight. Democratic local elections are on 15 November and you have a whole lot of tension coming across, as all politicians know when it comes to voting, the local elections will be a very strong indicator for the future. Next year is general elections of different parties Thaci the current prime minister as well as the opposition all trying to vie for the will and indicating what will happen next year in a national level.

Does Europe enter into the debate?

At this stage it is a balance. Obviously the population want to see reforms, they want to see continued progress.

Europe continues to be an indicator as Kosovo relies essentially on the aid and the help of the EU through EULEX as well as UNIMICO during its time so it’s a period of great importance for the population in ensuring that we supervise and watch what happens, including allowing the Serbs their own right to say what they want within the elections.

Is this an unprecedented period of stability in the Balkans or is that premature to say?

I would say that finally we are starting to get a continued stability within the Balkans. The Albanian factor within full Balkan stability is essential.

NEW EUROPE

EnGLISH 55.1 Introduction 55.1.1 Part 1 of this chapter explains the provision made for deprivation of British citizenship status by order under section 40 of the British Nationality Act 1981.

55.1.2 Part 2 explains in which circumstances a registration or naturalisation may be a nullity.

55.1.3 Distinguishing between deprivation and nullity 55.1.3.1 There are some cases, such as those described in paragraph 55.10.2, where the supposed grant of citizenship was clearly a nullity. There may be others where a certificate of naturalisation or registration has been obtained by means of deception, but it is unclear whether we may, in consequence, treat it as a nullity or should consider deprivation of British citizenship status. The crucial first question in such a case will be whether the registration or naturalisation did in fact lead to the acquisition of citizenship, and this should be determined by reference to the guidance in paragraphs 55.10.2 to 55.10.4. Only if it appears that the deception was not such as to render the registration or naturalisation ineffective, would it then be appropriate to consider deprivation. PART 1: DEPRIVATION Deprivation of citizenship under section 40 of the British Nationality Act 1981 on grounds of fraud, false representation or concealment of material fact or on grounds of conduciveness to the public good A. General Information 55.2 Introduction 55.2.1 These Instructions explain the application by the United Kingdom Border Agency of the legal power to deprive a person of British citizenship under section 40 of the British Nationality Act 1981 (‘The 1981 Act’).

55.3 The Power to Deprive Citizenship 55.3.1 General Power 55.3.1.1 Under s.40 of the 1981 Act, as amended by the Nationality, Immigration and Asylum Act 2002 from 1 April 2003 and by the Immigration, Asylum and Nationality Act 2006 from 16 June 2006, any British citizen, British overseas territories citizen, British Overseas citizen, British National (Overseas), British protected person or British subject may, by Order, be deprived of his or her citizenship or status if the Home Secretary is satisfied that: a. it would be conducive to the public good to deprive the person of his or her British nationality, and that s/he would not become stateless as a result of the deprivation (ss.40(2) and (4)); or b. where the person acquired the citizenship or status as a result of his registration or naturalisation on or after 1 January 1983, the registration or naturalisation was obtained by means of: fraud; or false representation; or the concealment of any material fact (s.40(3)); or c. where the person acquired the citizenship or status on account of his registration or naturalisation before 1983, the registration or naturalisation was obtained by means of: fraud; or false representation; or the concealment of any material fact (s.40(6)) 55.3.2 Delegation of powers to Governors and Lieutenant-Governors 55.3.2.1 Under s.43 of the 1981 Act the Home Secretary has delegated to the Governor of each of the British overseas territories powers under ss.40(2), (3), (4), (5) and (6) and s.40A(2) of the 1981 Act, but only in respect of the deprivation of British overseas territories citizenship. Governors are required to refer cases to the Home Secretary for prior approval before any decision is taken.

55.3.2.2 The Home Secretary has similarly delegated deprivation powers in respect of British citizenship to the Lieutenant-Governor of each of the Islands, again subject to a requirement to refer cases for prior approval before any decision is taken.

55.3.2.3 In these cases, the respondent to any appeal under s.40A(1) of the 1981 Act or s.2B of the Special Immigration Appeals Commission Act 1997 will be the relevant Governor or Lieutenant-Governor.

55.4 Definitions 55.4.1 "False representation" means a representation which was dishonestly made on the applicant’s part i.e. an innocent mistake

1 NËNTOR

FAQE 22

DEPRIVATION AND NULLITY OF BRITISH CITIZENSHIP would not give rise to a power to order deprivation under this provision.

55.4.2 "Concealment of any material fact" means operative concealment i.e. the concealment practised by the applicant must have had a direct bearing on the decision to register or, as the case may be, to issue a certificate of naturalisation.

55.4.3 “Fraud” encompasses either of the above. 55.4.4 “Conduciveness to the Public Good” means depriving in the public interest on the grounds of involvement in terrorism, espionage, serious organised crime, war crimes or unacceptable behaviours.

55.5 Timing 55.5.1 There is no specific time limit within which deprivation procedures must be initiated. A person to whom s.40 of the 1981 Act applies remains indefinitely liable to deprivation on the terms outlined above. B. Deprivation Process – Fraud, False Representation, Concealment of Material Fact This process is not relevant to fraud deprivation cases involving national security (terrorism and espionage), serious organised crime, war crimes and unacceptable behaviours 55.6 Process Overview 55.6.1 Caseworkers should utilise the documentation within the Annexes to this Guidance in order to comprehensively complete the deprivation consideration process, ensure relevant approvals are secured and that there is standardisation and consistency in decisions and documentation.

55.6.2 Deviation from the documents attached in the Annexes to this Guidance can only be made with the approval of Nationality Policy Team.

55.6.3 Part B relates only to the power to deprive on grounds of fraud, false representation or concealment of material fact.

Any reference to not being appropriate to deprive in certain circumstances concerns deprivation on grounds of fraud, false representation or concealment of material fact only. It will remain open to deprive in these circumstances on non-conducive grounds at which time part C of these Instructions would be relevant.

55.6.4 Decisions and Approvals 55.6.4.1 The caseworker must normally: Consider the content and supporting evidence provided in the Fraud Referral Pro-forma (Annex A) Complete stages 1-2 of the Deprivation Questionnaire - (Annex B) to determine if further investigation is required Write to relevant parties for detailed information to inform the decisionmaking process by using the Investigations Letter (Annex C) Complete stages 3-4 of the Deprivation Questionnaire and escalate their decision for approvals to the senior caseworker, as indicated within the Questionnaire 55.6.4.2 The senior caseworker will normally then: Consider the caseworker’s proposal following an analysis of the caseworker’s summary and consultation with them on the reasonableness of any recommendation to deprive Note his or her final recommendation on the Deprivation Questionnaire, Stage 5 Escalate the Deprivation Questionnaire to the Deprivation Working Group for approval 55.6.4.3 The Deprivation Working Group must then: Review the decision and written recommendation of the senior caseworker Note its final recommendation on the Deprivation Questionnaire, Stage 5 Escalate, in all cases, the Deprivation Questionnaire to the Regional Director for final approval 55.6.4.4 The Regional Director will then: Review the decision and written recommendation of the Deprivation Working

Group Note his/her final recommendation on the Deprivation Questionnaire, Stage 5 Escalate, in all cases, the decision to the UKBA Chief Executive for approval 55.6.4.5 The Chief Executive or Deputy Chief Executive will then: Review the decision and written recommendation of the Regional Director Note his/her final recommendation on the Deprivation Questionnaire, Stage 5 Confirm their decision to the Nationality Department for further action or reconsideration 55.6.5 Action following finalisation of Approvals 55.6.5.1 Following conclusion of the approvals process outlined in section 1.1 the caseworker will normally: Return the Deprivation Questionnaire to the file Issue a notice of a decision not to deprive (Annex D) OR Issue a notice of a decision to deprive (Annex E) with accompanying rationale and appeal documentation, in accordance with Stage 6 of the Deprivation Questionnaire Prepare a bundle of relevant papers to support any appeal submitted and send this to the appropriate Presenting Officers’ Unit as required Track the outcomes and progress of any appeal brought against a decision to deprive 55.6.6 Action following conclusion of the appeals process against decisions to deprive if the appeal against the decision to deprive is dismissed and the individual has exhausted their rights of appeal OR if no appeal is submitted within the prescribed period 55.6.6.1 The caseworker will normally: Refer the case to the appropriate region in order to enable a removal decision to be made Prepare the Deprivation Order (Annex G) and accompanying letter (Annex F) for the attention of the senior caseworker 55.6.6.2 The senior caseworker will normally: Finalise the content of the Deprivation Order and prepare a standard submission for the Chief Executive to request that the Deprivation Order be signed and issued by a relevant senior official with delegated authority 55.7 Caseworker Decisions – Completing the Deprivation Questionnaire 55.7.1 Following receipt of any information requested from the deprivation subject the caseworker, in order to deprive of citizenship, must be satisfied that the fraud, false representation or concealment of material fact was material to the acquisition of citizenship (55.7.2) and that the fraud was deliberate (55.7.3). Third parties associated

with such fraud must have been complicit (55.7.4) in order to deprive them of their citizenship: 55.7.2 Material to the Acquisition of Citizenship 55.7.2.1 If the relevant facts, had they been known at the time the application for citizenship was considered, would have affected the decision to grant citizenship via naturalisation or registration the caseworker should consider deprivation.

55.7.2.2 This will include but is not limited to: Undisclosed convictions or other information which would have affected a person’s ability to meet the good character requirement A marriage/civil partnership which is found to be invalid or void, and so would have affected a person’s ability to meet the requirements for section 6(2) False details given in relation to an immigration or asylum application, which led to that status being given to a person who would not otherwise have qualified, and so would have affected a person’s ability to meet the residence and/or good character requirements for naturalisation or registration 55.7.2.3 If the fraud, false representation or concealment of material fact did not have a direct bearing on the grant of citizenship, it will not be appropriate to pursue deprivation action. 55.7.2.4 For example, a person who acquires ILR under a concession (e.g. the family ILR concession) does so regardless of their nationality, and so in this instance the fact that we could show an individual had lied about their nationality may be irrelevant. Similarly, a person may use a different name if they wish (see NAMES in the General Information section of Volume 2 of the Staff Instructions): unless it conceals criminality, or other information relevant to an assessment of their good character, or immigration history in another identity it is not material to the acquisition of ILR or citizenship. However, before making a decision not to deprive, the caseworker should ensure that relevant character checks are undertaken in relation to the subject’s true identity to ensure that the false information provided to the Home Office was not used to conceal criminality or other information relevant to an assessment of their character.

55.7.2.5 In general the Secretary of State will not deprive of British citizenship in the following circumstances: Where fraud postdates the application for British citizenship it will not be appropriate to pursue deprivation action. If a person has been resident in the United Kingdom for more than 14 years we will not normally deprive of citizenship If a person was a minor on the date at which they applied for citizenship we will not deprive of citizenship If a person was a minor on the date at which they acquired indefinite leave to remain and the false representation, concealment of material fact or fraud arose at that stage and the leave to remain led to the subsequent acquisition of citizenship we will not deprive of citizenship If a person acquired indefinite leave to remain under a Government Concession, e.g. a Family Asylum Concession, and that leave to remain is alleged to have been obtained in a false identity we will not deprive of citizenship unless there is evidence than an earlier claim for asylum was made in an alternative identity and that this was refused However, where it is in the public interest to deprive despite the presence of these factors they will not prevent deprivation.

55.7.3 Deliberate 55.7.3.1 The caseworker should be satisfied that there was an intention to deceive: an in-

nocent error or genuine omission should not lead to deprivation. However, a deliberate abuse of immigration or nationality application processes (for example Knowledge of Life/ESOL testing) may lead to deprivation.

55.7.4 Complicit 55.7.4.1 If the person was a child at the time the fraud, false representation or concealment of material fact was perpetrated, the caseworker should assume that they were not complicit in any deception by their parent or guardian.

55.7.4.2 This includes individuals who were granted discretionary leave until their 18th birthday having entered the UK as a sole minor who can not be returned because of a lack of reception arrangements. Such a minor may be granted ILR after they reach the age of 18 without need to succeed under the Refugee Convention or make a further application but the fraud was perpetrated when the individual was a minor.

55.7.4.3 However, where a minor on reaching the age of 18 does not acquire ILR or other leave automatically and submits an application for asylum or other form of leave which maintains a fraud, false representation or concealment of material fact which they adopted whilst a minor, they should be treated as complicit.

55.7.4.4 In the case of an adult, the fact that an individual was advised by a relative or agent to give false information does not indicate that they were not complicit in the deception.

55.7.4.5 All adults should be held legally responsible for their own citizenship applications, even where this is part of a family application. Complicity should therefore be assumed unless sufficient evidence in mitigation is provided by the individual in question as part of the investigations process.

55.7.5 The caseworker must also consider the following: 55.7.6 Reasonable/Balanced 55.7.6.1 The caseworker should consider whether deprivation would be seen to be a balanced and reasonable step to take must take into account the seriousness of the fraud, misrepresentation or concealment, the level of evidence for this, and what information was available to UKBA at the time of consideration.

55.7.6.2 Evidence that was before the Secretary of State at the time of application but was disregarded or mishandled should not in general be used at a later stage to deprive of nationality. However, where it is in the public interest to deprive despite the presence of this factor, it will not prevent the deprivation.

55.7.7 Mitigating Factors 55.7.7.1 The caseworker should also consider any mitigating circumstances. However, the caseworker should operate on the assumption that human rights considerations and compassionate circumstances are not relevant to the decision to deprive because: The caseworker does not have remit to consider setting removal directions at the same time as depriving and so human rights matters associated with removal are not relevant to the decision to deprive The policy is limited to depriving on the basis of facts that were material to the original decision and so any rights which may be affected are those acquired because of the citizenship which the individual has never been entitled to. In cases where a decision to deprive is appealed and this is unsuccessful, UKBA will then make a decision on removal prior to the issue of the Deprivation Order. This ensures that the individual remains a British citizen until such time that a decision is taken on removal The individual therefore also remains a British citizen at the time they appeal a decision to deprive.

55.7.7.2 Thus, any form of fraud, false representation or concealment of material fact should lead to deprivation regardless of compassionate circumstances. All adults are expected to take responsibility for the in-

EnGLISH formation they provided on acquisition of ILR and/or citizenship and the following will not be examples of mitigation: Where the applicant claims that a family member acted on their behalf Where the applicant claims that a representative or interpreter advised them to provide false details Where an applicant claims that he or she was coerced into providing false information or concealing a fact, but has since had the opportunity to advise the Home Office of the correct position but failed to do so 55.7.7.3 The following may be considered to be mitigating factors: Where there is evidence of some form of mental or physical impairment that can clearly be shown to have impacted on the subject’s judgement at the time the material fraud took place Where there is evidence of some form of coercion that indicates that the subject was not able to make independent decisions at the time the material fraud took place 55.7.7.4 In both of these scenarios the evidence presented must clearly indicate a lack of free will and/or sound judgement. Statements by deprivation subjects not supported by corroborative evidence will not be sufficient to make a decision to deprive of nationality unreasonable or unbalanced.

55.7.7.5 Evidence of mental or physical impairment that is alleged to have impacted on the subject’s free will or judgement would need to be provided by the subject’s doctor or other relevant health professional.

55.7.8 Evidence 55.7.8.1 The following key questions should be considered by the caseworker: Does the evidence presented as part of the investigation process meet the necessary standard of proof?

Is there an admission of guilt or strong evidence from a third party of action which suggests guilt?

Is the evidence weak or based on hearsay and therefore likely to be easily challenged?

55.7.8.2 The UKBA does not wish to pursue deprivation where this is likely to be unsuccessful on appeal as this would not be an effective use of public resources.

55.7.9 Case Studies a. Ms A applied for citizenship in June 2005 and was naturalised under section 6(1) in January 2006. On her form she ticked the box to say that she had not been charged with any offences, either inside or outside the United Kingdom.

Since being granted it has been established that she had been charged and convicted of drugs offences in Belgium in September 2003, and sentenced to 3 months imprisonment.

Recommended Decision - Had we known this information at the time of considering the application, we would not have granted as the good character requirement would not have been met. We should therefore consider deprivation action. b. Mr B claimed asylum as an Afghan national in 1997. He was granted refugee status in 2001. He applied for naturalisation under section 6(1) and was granted in 2006.

It has now been established that Mr B was in fact born in Pakistan. Recommended Decision - Mr A’s refugee status, and thus his ability to meet the residence requirements for naturalisation, was based on false information. Had we known this at the time of considering the citizenship application, it would not have been granted. His fraudulent identity was clearly material to the grant of refugee status and, but for that fraud, he would not have been in a position to remain in the UK and subsequently naturalise as a British citizen. We should therefore consider deprivation action. c. Mr C claimed asylum as a Kosovan national in 1997. He was granted ILR under the family ILR concession in 2005. He applied for naturalisation under section 6(1) and was granted in 2006. Mr C has now admitted that he was in fact born in Albania.

Recommended Decision - Although Mr C gave false details in applying for refugee status, this was not material to him being granted leave in the United Kingdom as he

was granted ILR under a concession and not as a refugee. His nationality was not relevant to how ILR was granted under that concession as it would have been to a full asylum claim. This class of person is therefore excluded from the scope of the policy. But note: If there were other factors involved or an earlier failed asylum claim was submitted in the true identity/nationality which would have made the grant of ILR under the Concession void consideration of deprivation may still be appropriate. d. Mr D entered the UK in April 2002 and applied for naturalisation under section 6(2) on 1 May 2005. In support of his application he provided his UK marriage certificate and his wife’s British citizen passport. It has now emerged that Mr D was previously married in Germany and had not in fact obtained a divorce from his first wife.

Recommended Decision - Had we known that Mr D was not married to a British citizen at the time of application, we would not have granted the application. We should therefore consider deprivation action. e. Mrs E applied for naturalisation in 2007.

At the time she stated on her form that her husband was a British citizen, but we had not seen her marriage certificate or evidence of his citizenship, and so naturalised her under section 6(1). It has now been established that Mrs E was in fact bigamously married – she had not divorced her previous French husband. Recommended Decision - As Mrs E was naturalised under section 6(1) of the BNA 81, the fact that she claimed to be married to a British citizen was not directly material to her being granted citizenship. We would not therefore pursue deprivation action. f. Mr F applied for naturalisation in 2007 and was granted citizenship under section 6(1) in September of that year. Allegations have since been made and Mr F has confessed that he got his brother to take the life of the UK test on his behalf.

Recommended Decision - As Mr F did not meet the requirements for naturalisation, we would not have granted the application, had this information been available to us at the time of consideration. We should therefore consider deprivation action. g. Miss G (then aged 11) was included in her family’s asylum application in 1999.

She was granted refugee status in 2003 as a dependent of her father. She applied for naturalisation under section 6(1) and was granted in July 2006. Miss G has now admitted that she was in fact born in Albania, and not Kosovo as was claimed in all applications with IND/BIA. Recommended Decision - The deception in this case was material to the grant of ILR, and therefore to Miss G’s ability to meet the residence requirements. However, as Miss G was a minor at the time her family entered the UK, she could not be regarded as having been complicit in the deception as minors are expressly excluded from the scope of the policy. h. Ms H entered the UK in 1985 as a visitor.

She subsequently overstayed and was eventually removed in May 1999. In June 1999 she returned to the UK using the identity of Mrs Z, with a false name and date of birth.

She was naturalised as a British citizen in those details under section 6(1) on 3/7/2005.

Mrs Z has now admitted that she acquired citizenship in an assumed name, and it has been established that she was in fact Ms H. Recommended Decision - Ms H used false details to gain entry to the UK, hiding the fact that she had previously been removed.

As such she was an illegal entrant, and so we would have refused her application for naturalisation. We should therefore pursue deprivation action.

55.7.10 Depriving Spouses and Civil Partners 55.7.10.1 A caseworker should consider depriving a spouse or civil partner of their British citizenship if the fraud under consideration was also material to his or her ap-

plication for naturalisation, for example: a. Mrs A, a Spanish national, applied for naturalisation in 2005 – this was a joint 6(1) application with her husband. Mrs A had entered the UK in 1999 and the couple had married in the UK in 2003. It has now emerged that her husband gained indefinite leave to remain in 2000 on the basis of being a Kosovan refugee, but was in fact Albanian. UKBA therefore plan to deprive him of his citizenship.

Recommended Decision - The deception took place before Mrs A married her husband, and so she could not be regarded as complicit in any deception that took place before the couple met. Citizenship was gained in her own right, rather than on the basis of marriage, and so we would not deprive. b. Mrs B made a joint application for naturalisation with her husband. It has now emerged that her husband gained indefinite leave to remain in 2000 on the basis of being a Kosovan refugee, but was in fact Albanian. Mrs B was given ILR at the same time as his dependent, and was also claimed to be Kosovan but was Albanian.

Recommended Decision - Mrs B was married to her husband when the deception took place, and also obtained indefinite leave on the basis of his deception. The deception is therefore material to the grant of citizenship, and she could be regarded as complicit. We should therefore consider deprivation.

C. Conduciveness Deprivation Process 55.8 The policy to deprive of British citizenship status will be inserted in 2009.

PART 2: NULLITY 55.9 Introduction 55.9.1 Nullity, in the nationality context, is a common law rather than a statutory concept. The term is used to describe a registration or naturalisation which was ineffective from the outset, as opposed to being subject to cancellation by means of a deprivation order.

55.9.2 Unlike deprivation, it does not necessarily depend on misconduct by the person concerned or on the Secretary of State being satisfied as to certain matters. If it is concluded that a registration or naturalisation was a nullity, the Secretary of State will simply treat it as never having taken place.

55.9.3 A finding that a person's registration or naturalisation was a nullity could affect the position of that person’s spouse or other relatives. It might also render him or her liable to deportation or removal. A person affected by a finding of nullity has no statutory right of appeal against the finding, but could seek to challenge it by means of an application for judicial review.

55.10 Circumstances in which a registration or naturalisation may be a nullity 55.10.1 Section 42B of the British Nationality Act 1981 provides that a person who is registered under the 1981 Act, or to whom a certificate of naturalisation is issued, acquires, on that date, or on the making of the appropriate oath and pledge, the citizenship or status indicated by the certificate or entry in the register. The forerunner of s.42B also applied, with necessary modifications, to registrations under the 1983, 1990, 1996 and 1997 Acts, and to

1 NËNTOR registrations as a BN(O) under the Hong Kong (British Nationality) Order 1986. Similar provisions were included in the pre-1983 legislation.

55.10.2 The Court of Appeal confirmed in R -vSSHD ex p Ejaz [1994] 2 All ER 436 that a certificate of naturalisation or registration will, in general, be conclusive evidence that the person acquired the specified citizenship or status on the specified date. It was irrelevant that, on the true facts of Ejaz, the application in that case should not have been granted. There are, however, a limited number of circumstances in which registration or the issue of a certificate of naturalisation will have no effect: The registration or naturalisation was obtained by impersonation The question here is whether the person claiming to be the beneficiary of a registration or naturalisation is in fact the person to whom the grant was intended to be made.

If A assumes B’s identity, and obtain s a grant of citizenship in B’s identity, then that grant will be a nullity as regards A. What should be remembered Cases may be encountered where an applicant has, for whatever reason changed or fabricated certain identifying particulars, attributes or qualifications when making his or her application. Unless the change/fabrication is so complete as to amount to the creation of an essentially fictional character, any resulting grant of citizenship is unlikely to be a nullity. In such a case it is possible that the grant will have been obtained by fraud, false representation or concealment of a material fact, so that deprivation action may be appropriate. But it should be remembered that a person is, at all times, and without the need to observe any particular legal formality, free to take on any name he or she chooses: there is nothing illegal in this provided it is not done for a fraudulent or other unlawful purpose and provided also that, in the case of a minor, the name was changed with the consent of those who, at the time, had parental responsibility for the child.

Example 1 A man, Sultan Mahmood, assumed the identity of his deceased cousin, Javed Iqbal, in order to gain admission to the United Kingdom. A certificate of registration was issued to him in the assumed identity 12 months later under s.6(1) of the 1948 Act. He then purported to revert to his original name by executing a deed poll. On application for judicial review of the decision to remove him from the United Kingdom, Lord Justice Roskill said: "If it were clear that the appellant was the Javed Iqbal originally named and identified in the Pakistani passport and in the other relevant documents and that the Secretary of State had intended to grant registration to that person, this argument [i.e. that the appellant had become a CUKC] would clearly have great force because it would be to that person so named that the grant would have been directed. But the evidence is that that person was dead…

I am clearly of the view that the instant case is one in which the alleged registration was a nullity." (R -v- SSHD and Governor of Horfield Prison ex p Sultan Mahmood [1980] 3 WLR 312n, CA) In the above case it was clear that Sultan Mahmood was not the intended recipient of the grant of citizenship. The intended recipient was the entirely distinct (and deceased) person whose details were on the application. Therefore the grant of citizenship was a nullity. Example 2 A registration had been effected under s.7 of the 1948 Act in the particulars Parvaz Akhtar son of Waris Ali. A man who the Home Secretary was proposing to remove from the United Kingdom as an illegal entrant claimed to have become a CUKC as a

FAQE 23

result of that registration, and thus to have the right of abode here. However, enquiries led the Immigration Service to conclude that the man was, in reality, Abdul Hamid son of Noor Hussain, and that Parvaz Akhtar son of Waris Ali either never existed or was some other person. Lord Justice Templeman, sitting in the Court of Appeal, said: "When Waris Ali applied for the registration he undoubtedly intended to procure the registration of the appellant and nobody else. But the effect of the registration cannot depend on the intention of the applicant… The registration which was in fact effected was the registration of Parvaz Akhtar, son of Waris Ali." The appellant could not bring himself within that description and could not, therefore, claim to enjoy the rights and privileges of a CUKC. (R -vSSHD ex Parvaz Akhtar [1980] 2 All ER 735, CA) Example 3 Mr A applies for citizenship. He does not reveal that he was formerly known as Mr B, under which identity he had been convicted of certain criminal offences. He also missates his date of birth by 7 days. But in all other respects the details he gives on his application form relate to Mr A. The resulting grant would not be a nullity. It would be necessary to consider whether, if his criminal past had been known when his application was considered, citizenship would have been granted. If citizenship would have been refused, then deprivation (on grounds that that the grant was obtained by means of concealment of a material fact) might be appropriate.

The person concerned already had the citizenship or status purportedly conferred by the registration or naturalisation A registration or naturalisation which adds nothing to the status already enjoyed by the applicant is, at best, no more than confirmation of that status. In such cases, it will usually be appropriate to treat the registration or naturalisation as a nullity, and to refund any fee submitted with the application.

The person to whom citizenship was purportedly granted was dead References to "a person" in the nationality legislation are to be construed, unless the context requires otherwise, as references to a living person.

55.10.3 It may be appropriate to treat a registration or naturalisation as a nullity in the following additional circumstances (but see paragraph 55.10.4, below): There was no prior application for citizenship It is unlikely that a court would regard a procedural irregularity, such as failure to pay a fee or to take the oath of allegiance at the appropriate time, as cause to treat a registration or naturalisation as a nullity.

Where, however, the registration or naturalisation was not preceded by a request of any kind for citizenship to be granted to the named individual, it might well be appropriate to treat it as a nullity.

The application for registration or naturalisation was made without the knowledge or consent of the person to whom it related 55.10.4 In paragraph 55.10.3 cases, a degree of caution should be exercised. It is one thing where, as in the paragraph 55.10.2 examples, an application is made fraudulently in the name of a person who has no knowledge either of the application or of the resulting registration or naturalisation. There is clear authority, in the Court of Appeal’s decisions, for treating such a registration or naturalisation as a nullity. Other considerations come into play where, for example, a husband applies on behalf of his wife without her knowledge or consent but she later learns of, and comes to rely on, the resulting registration or naturalisation as evidence of her own status and (possibly) that of her children and grandchildren. Or where, in the process of granting a husband’s application, a certificate of naturalisation is issued instead to his non-applicant wife, and she thereafter relies on it. Much will depend on the circumstances of the particular case, and reference, via a Senior Caseworker, to NPSCU may help to clarify the issues and assist in determining the best way forward.

Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës apo lokalit tuaj; karrige, tavolina, dollapë, krvate etj etj, të gjitha të cilësisë së shkëlqyer. Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj.

Adresa 1: E.U. FURNITURE LTD. Unit 2, The Cromwell Centre, 24-30 Minerva Road London NW10 6HJ Adresa 2: Unit 2 Inwood business Park Whiton Road Honslow Tw3 2EB sales@albanyfurniture.co.uk www.albanyfurniture.co.uk Tel: 0208 961 8765 Fax: 0208 965 9651 E-Mail: sales@eufurniture.co.uk

www.eufurniture.co.uk Transporti falas kudo që të jeni në Londër

OPEN DAY

Find out about our courses and learn where the College can take you

Saturday 7 November 2009 | 11am – 4pm | Tottenham Centre, High Road ;OL * ;OL *VSSLNL VM /HYPUNL` ,UÄLSK *VSSLNL VM /HYPUNL` ,UÄLSK and East a nd North No r t h E ast London Lo n d o n

www.conel.ac.uk/opendays w ww.conel.ac.uk /opendays