Ontdekking van de virtuele wereld by Sietse Koenders

ONTDEKKING VAN DE VIRTUELE WERELD 2008 Sietse Koenders

Inhoud Voorwoord 11 Een nieuwe wereld 13 Hyper interactief 17 Twee punt nul 21 Semantisch web 29 Visuele informatie 35 Ontwerpers en het net 39 Sociaal ontwerp 45 Digitaal onsterfelijk 51 Nieuwe mogelijkheden 55 De digitale mens 61 De toekomst is virtueel 67 Bronnen en referenties 72 You Tube video 74 Gebruikte Lettertypes 75

00000 00000 00000 01101 00101 00000 10010 00000 00000 00000 00000 00101 00000 01001 00101 10010 10000 01101 11010 00101 00000 00100 00000 01100 00001 01110 01110 10110 00100 00001 00101 00111 01110 00101 01001 00100 01100 00101 10000 01011 01000 11001 00101 10101 01010 00101 01110 10010 01110 00101 00101 00001 10010 00100 10010 00100 01111 00000 00101 10111 00101 01010 00000 00000 10010 00001 01100 00000 00101 00101 01111 10010 01001 00101 01010 10100 01110 01010 00011 01011 01110 00101 00101 00101 01110 00000 00101 01001 10010 01001 01111 00101 01110 00100 01001 00101 01111 10010 10100 00101 01110 01110 00001 01111 00000 10000 01100 01101 01110 00001 00001 00000 00000 10011 01110 00101

01101001 00110010 00110011 00001010 00100000 01100001 01100101 01101111 01100010 01110111 01100101 01101110 01100111 01100100 01101100 01100001 01101111 00001010 01101111 01101110 01101001 01100101 01001111 01101100 01110100 00101110 00100000 01101111 01101111 01101110 01110010 01100101 00100000 00100000 01110011 00100000 00111000 01101110 01100101 01110010 01100101 01101111 01110010 00100000 01100001 01100101 00100000 01100101 01100110 00100000 01110010 01101011 01100100 01101111 01101101 00100000 01100111 01101111 01110010 01100101 01101110 01101000 01100001 01101101 01101110 01100001 01101001 01001001 01110100 01110010 01110010 01110000 01110010 01100101 01101011 00100000 00100000 00110011 01101111 01101001 00100000 01101110 01101110 01101110 00100000 01100001 01101100 01101110 00100000 01110100 01101101 01110010 00001101 00100000 01101101 01101001 01110010 01101011 01110111 01101110 01100101 00100000 01101110 01110000 01100100 00100000 01100101 00001010 01110100 01101011 01100001 01001001 01010010 00101110 00100000 01110010

01101110 00110101 00110101 01001110 01110100 01100001 01100101 01110000 01101001 01100001 01101110 00101110 01100101 00100000 01101100 01101110 00101110 01101000 01101110 00101100 01101110 00100000 01110000 01100101 01100101 00100000 01110111 01101100 01101111 00100000 01100010 01110000 01110110 01110010 00100000 01100101 00100000 00001101 01101110 00110001 01110100 01110101 01110011 01100010 01110010 01110010 01110010 01100101 01101111 01101111 01100001 00100000 01101111 01101111 01100111 01100010 01100101 01101110 01100101 01110010 00100000 01100101 01101100 01100101 01100101 01101101 01101010 01101011 00100000 01100101 01101110 01101100 01110100 00100000 01101000 01101110 01101000 00101110 01101101 01110000 01101000 00100000 00100000 00100000 01100110 01101100 01100101 01110100 01101000 00100000 01101101 01100100 00001010 01110111 01100101 01101110 01100100 00100000 01100101 00100000 01101110 01101001 00100000 00100000 01100101 01101111 01110011 01101101 01110111 01100101 01101110 01101110 01100001 10010010 10010001 01110011

01110100 00001101 00001101 01101001 01101111 01101110 01101110 00100000 01100101 01100001 00100000 00100000 01110011 01100100 01101001 01100100 00100000 01100101 01100100 00100000 00100000 01101110 00001101 01101110 01101110 01000101 01100001 01101100 01110010 01110111 01101111 01110010 01100101 01110101 01101111 01100101 00100101 00001010 00100000 00100000 00100000 01010100 01101001 01100101 01110100 00100000 01110101 01101110 01110010 01110000 01101110 01100101 01101111 01110010 01100101 01101001 01101100 01110011 01101110 01101011 01101000 01100101 01101100 01101110 01110100 00100000 01101011 00100000 01100001 01101100 01100001 01100001 01110101 01110110 01100101 01101001 01110100 00100000 00001101 01100101 01110100 01101110 01101000 01100001 01111001 01110011 00001101 01100101 01100101 01101101 01110101 00100000 01101000 01100001 01101110 00100000 01100101 01110110 01110010 01110000 00101100 01110011 01101000 01101000 00100000 01110000 00100000 01101001 01101111 01101110 01110110 00100000 01101110 00110001 01110010 01100101

01100101 00001010 00001010 01100101 01100101 00100000 00100000 01101000 01100100 01110010 01101001 01000100 01100011 01100001 01101110 01100101 01001000 01100010 01100101 01101001 01100011 01101001 00001010 00100000 00101110 01100101 01100001 01100101 00100000 01101111 01101110 01100101 01110010 01101001 01101101 01101110 00100000 01100100 01101101 01100100 01101101 01110101 01100101 01110011 01101001 01100100 01101001 00101110 01101101 01101011 01100100 01101110 01110010 00100000 01110110 01101010 01101001 00100000 00100000 01110100 01101111 01100110 01100101 01110011 00101110 01100101 00100000 01100010 01101100 01100100 01101101 01100001 01100101 01110010 01100100 01100101 01110100 01101000 00001010 01100100 01110100 01101001 01110101 01101110 01110011 00100000 00001010 01110010 01110100 01100101 01101110 01101001 01100101 01100001 01110011 01100010 01101110 01100001 01101011 01101100 00001101 00100000 01100101 01100101 01100111 00100000 01110010 01101100 01110010 00100000 01100001 00110001 01100100 00110000 01100101 00001101

01110010 01010110 01010011 01110101 01101011 01101000 01101001 01100101 00001101 00100000 01100100 01100101 01101000 01110100 01100111 01110010 01100101 01100010 01110010 01100101 01101111 01110110 01100101 01100101 00100000 01101110 01110010 01100100 01101001 01110010 01100100 01110011 01101100 01101101 00100000 00100000 01110110 01100001 01101001 01100101 01100101 01100010 00100000 01100011 01101011 01100001 01101101 00100000 01100001 01101111 01100101 00100000 00100000 01111010 01100101 01111010 01101010 01101001 01101001 00101100 01100101 01110100 00100000 01100101 00100000 01100101 01100100 01100101 00001101 00100000 01100101 01110100 01101100 01100001 01100101 01110101 01110000 01110100 00110101 01101001 01110000 01100101 01101110 01100100 01101001 01100001 01110111 01101110 00100000 01100101 01101001 01101110 01110100 01110010 01101001 01100101 00100000 01101110 00100000 01100101 00001010 01101000 01110100 01110100 01100101 01101001 01100101 01101001 01110000 01100001 01101100 00111001 00100000 00100000 01100100 00001010

01100001 01101001 01101111 01110111 01101111 01100101 01101110 01110100 00001010 01101110 01100101 01111010 01100001 00100000 00100000 01100100 01110100 01100101 00100000 01100100 01101110 01100101 01101100 01101110 01000101 00100000 00100000 01101001 01100101 01100100 01100101 01100101 01100101 01110100 01110100 01110111 01100001 01100111 01101110 00100000 01100101 01100101 01110110 01101000 01100101 01101110 01110100 01001101 01110100 01101101 01110010 01100100 01110111 01101111 01110010 01101111 01101011 01101110 01110011 00100000 00100000 00100000 01101101 01101110 01001001 01101110 01100101 01101110 00001010 01101001 01101100 01110011 01100101 01100111 01101110 01110111 00111010 01110100 00101110 01100001 00111010 01110101 00100000 01100101 01100101 01100001 01100101 01100101 01110111 01110010 01100011 00100000 00100000 01101001 01100101 01100111 01100101 00100000 01110110 01101011 01101100 01100101 00100000 00100000 01110011 01101110 01101100 01110100 01100101 01101100 00100000 00110110 01000011 01001001 01110101 01101101

01100011 01110011 01100011 01100101 01101101 01110100 00100000 00100000 01110100 01101001 01101110 01100101 01110000 01110100 01110100 00001101 00100000 01101110 01101000 01100101 01110100 01100001 01101011 00100000 01100101 01101110 01101010 01100111 01100100 01100101 01101110 01101110 01101110 01100101 01100101 01100101 01101110 01100101 01110101 01110000 01110011 00110100 01100001 01101001 01101100 00100000 01100101 01100101 01101001 01110011 01100100 01100101 01101111 10010010 00100000 01101110 01101000 00100000 00100000 01110111 01100100 01100100 01101111 00100000 01101011 00100000 01111010 00100000 01111010 01110011 01101001 01100101 00100000 01100101 00100000 01100101 00101111 01110000 00100000 00101110 00101111 01110111 01101100 01110010 01101011 01101110 01110010 01110100 01100001 00100000 01100001 01100101 01100010 01101110 00101100 01101111 01101110 01101001 01100001 00100000 01100101 01110100 01101001 01101000 01100011 01100111 01100101 01100001 01101110 01110011 01110110 00110010 01101111 01101110 01101110 01101111

01110100 01110101 01101001 00100000 01110011 00100000 01100100 01110111 01101111 01100101 01110100 00100000 01100101 01101111 01101111 00001010 01101001 00101110 01101111 01110010 01100001 01110101 00100000 01110111 01101110 01100101 01100101 00100000 01100101 01101110 00100000 01110100 01100111 00101100 00100000 01110010 00100000 01101110 01110101 01101000 01110100 00100000 01101110 01101011 01100101 00110011 01110011 01101110 01100101 01110100 00101110 00001101 01110010 01101110 01100101 01100100 01100101 01100100 01101000 01100001 01100101 01100101 01100111 01101011 00100000 01101110 01100101 01100101 01101001 00100000 01101010 01101110 01100001 01101110 01101001 00100000 00101111 00111010 01101000 01101111 00101111 01100101 01101001 01100101 01100101 01110110 01100101 00101110 01110011 01111010 01110100 01100101 01100101 00100000 00100000 01101110 00100000 01101110 01101110 01110111 01110110 00100000 01101110 01100101 01101000 01100001 01110110 01101001 00001101 00100000 01100001 00100000 01110010 00100000 01100100 01100100

01101001 01100101 01100001 01101101 01110100 01100010 01100101 01100101 01110100 01110100 01101001 01110111 01101110 01100101 01110100 01101111 01110011 00100000 01110010 01100101 01100011 01110011 01101101 01101001 00100000 01110100 00100000 01100010 01110010 00101110 01101001 01100101 01101001 00100000 01100100 01100101 01100100 00100000 01110100 01101111 00100000 01100100 00100000 01110100 01101110 00110011 00100000 01110011 00100000 00100000 00100000 00001010 01100100 00100000 01101110 01100101 01100100 01100101 01100101 01110100 01111010 01111010 01100101 01100101 01100100 01101001 00100000 01110010 01101010 01100001 01101011 00100000 01110000 00100000 01101110 01110111 01110111 00101111 01110100 01110010 01110111 00100000 01100011 00100000 00100000 01110101 01101100 00100000 00100000 01101111 01101001 01101110 01100111 01101000 01100101 01101110 01111010 01100110 00100000 01100001 01100101 01101110 01110100 01100100 01101001 01100001 01100001 01110010 00001010 01100100 01101110 01110011 01110000 01100100 01100001 01100101

01100101 01101100 01100001 01101111 00100000 01100101 00100000 01110010 00100000 01110011 01110100 01100101 00101110 01100111 00100000 01101110 00100000 01000101 01101001 01100101 01110100 00100000 01101111 01101010 01110111 00100000 01101101 01100101 01100101 00001101 01110011 01100101 01101110 01100101 01101111 01101100 01100101 01110000 00100000 01110100 01100010 01101111 01100100 00100000 00101110 00110010 01101111 01100101 01101101 01110110 01000100 01101101 01110100 00110001 00100000 01110010 01100101 01111010 01110100 00001101 01100101 01100101 01101100 01101110 01100101 01100101 01110111 01100111 01101110 01101100 00100000 01101000 01110000 01101110 00100000 01100101 01110111 00101111 01110100 01100111 01110111 01110111 01101000 01100100 01100010 01101100 01100100 01001000 01101110 00100000 01100101 00100000 01101001 01100101 01100101 01100101 01101111 01101111 01101111 01100001 01101110 01101111 01100101 01100101 01100101 01101110 01101110 00100000 01101111 01100101 00100000 01100011 01101111 01101001 01101110 01101100

01100110 01100101 01101100 01100111 01101001 01100111 01101101 01101011 01100101 00100000 01100101 01110010 00100000 01100001 01100100 01110011 01100101 01100101 01111010 01101110 00100000 01100101 01101101 01111010 01100101 01110111 01100001 01110011 01100101 00001010 00101100 01110010 01100111 01100101 01100101 01100100 00100000 01100101 01111010 01101111 01100101 01101111 01100101 01101111 00100000 00101110 01110000 01101110 01100101 01100001 01100101 01101111 00100000 00101110 01101111 00100000 01101110 01100101 00100000 00001010 00100000 00100000 01101001 01101110 01101110 01110101 01100101 00100000 00100000 01101100 01101101 01110101 01101100 01100001 01100101 01110010 01110111 01110111 01110000 00101111 01110111 01100101 01100001 01101001 01100101 01101100 00101110 01100101 01101111 01111010 00100000 01110010 01101110 01110100 01101110 01101110 00100000 01110010 01101110 01110010 00101110 01100100 01110010 01101110 01100100 00100000 01110100 01110000 01101101 00001101 01100100 01101000 01110010 01110100 01100011 01101100

00100000 00100000 00100000 01100101 01110011 01101001 01101111 00100000 01100101 01110100 01101001 01100101 01000111 01101110 01100101 00100000 01100101 01101110 01101111 00100000 01101011 01101110 01100101 01101001 01110010 01100001 01101011 01110100 01101110 01001001 00100000 01100100 00100000 01101110 01101110 01110111 01110111 01110010 01101001 00100000 01101011 01110010 00001101 01110000 01000100 00110000 00100000 00100000 01110100 01101110 00100000 01100111 01101000 00110001 01101110 01101001 00100000 00100000 01101110 01100101 01110111 01110111 01101010 01100101 01101011 01110111 01110010 01100111 01101101 01100101 01100101 01101110 01101001 01100001 01100101 01101011 00101110 01110111 00111010 01110111 00101110 01110010 01100001 01101101 01110000 01101001 00100000 01110100 01101111 01101001 01101001 01100001 00100000 00001101 00100000 00101100 01100100 01101101 01100100 00100000 00001101 01101001 01101110 00100000 01100101 01101111 00100000 01110010 00100000 00001010 01100101 01110010 01100001 00100000 01111001 01100101

00110001 01101001 01101111 01101100 00100000 01101110 01100100 01100101 01101110 01100001 01110100 01101100 01100101 01100111 00100000 01101110 01101110 00100000 01101110 01101011 01101111 00100000 01101110 01100111 01100101 01100001 01101011 01100001 00100000 01101110 01100100 00100000 01110110 00100000 00100000 01101001 01100101 00100000 01101010 01110011 01100101 00100000 00001010 00100000 01100101 00110000 01101000 01100100 00100000 00100000 01110100 01100101 01100101 00110111 01110100 01101110 01101111 01110111 01101111 01110010 01100101 01100101 01101011 01101110 00100000 01100101 01100101 01100101 01101111 01110011 01110100 00100000 01100011 01110010 01101110 01110100 01100110 01110111 00101111 01101001 01101001 01100101 01101101 01100101 01100101 01101110 01000100 00001101 01101001 01101010 01110011 01111010 01110011 00001010 01110110 00100000 01101001 01100001 01100101 01101101 00001010 01100111 01100101 01100101 01101110 01101101 01101001 01101111 01101101 01010110 00100000 01100101 01110100 01110010 00100000 01101110

00110011 01101110 01101110 01101001 01110110 00100000 01100101 01101110 00100000 01110011 00100000 01100100 01100011 00001101 01100001 01101001 00100000 01110111 00101110 01100001 01101101 01101101 01110100 01100101 01101100 01110010 01100101 01100001 01100111 01100110 01101001 01100101 01100001 01110000 01110111 01101010 01110010 01110111 01101110 01101000 01101110 00110001 01110110 01101000 00100000 00110000 01100101 01100101 01100100 01101000 01101111 01101100 01110100 00110011 01110111 01110100 01101101 01100101 01101111 00100000 01110010 01110010 01101000 00100000 01100100 00100000 01101100 11101111 01100111 00100000 00100000 01110111 01100001 00100000 00100000 01100101 01101100 00101110 00101111 01101011 01101110 01101100 00100000 01101110 01110010 01100111 01100101 00001010 01110100 01101110 00100000 01100101 01110100 01101001 01101001 01101101 01110110 01110100 01110010 01100101 01001111 00100000 01110100 01101110 01101001 01100100 01110011 01101010 01101001 01100101 01010011 01100101 01101001 01100001 01101111 00100000

00001101 01100110 01110100 01101010 01101001 01110110 01110010 00100000 01101110 01110100 01100101 00100000 01110010 00001010 01100001 01100101 01100010 01100101 00100000 01101110 01100101 01100101 00100000 01101110 01100100 01101001 01101100 01110100 01100101 01101111 01100101 01101110 01101110 01101100 01100001 01100100 01100101 01100101 00100000 01100001 00100000 00110100 01110010 01100101 01001110 00101110 01110100 01101100 01100101 01100101 01100101 01101001 00100000 00101110 01100101 01100101 00100000 01110010 01100100 01110011 01100101 01100101 01100101 01101000 01100001 01110110 01100100 01101110 01100101 01101111 01100100 01100101 01110100 01110110 01110110 01110010 01101001 01100111 01110111 01101001 01110100 01100100 01110100 01110011 01101011 00100000 00100000 01101001 00100000 00101110 01110110 01101110 01100001 01101110 01110010 01100001 01100101 01101001 01101100 01101110 01101101 01101001 00101110 00100000 01110011 01100001 00101110 01100101 01101100 01110010 01101111 01100110 01101111 01110000 01100110 01110110

00001010 01101111 01110111 01101011 01110010 01100001 01101110 01101111 01101001 01100010 01100101 01101000 01100101 01101000 01110010 01110101 01101001 01110010 01000101 00100000 01101110 01110100 01101011 00100000 00100000 01101110 01101001 00100000 01110000 01110010 00100000 00100000 00100000 01100101 01110100 00001101 01101100 01100101 01100101 01110010 01100110 00110010 01101001 01110100 01100101 00100000 00100000 01100101 00100000 01110100 01100111 01101010 01101001 00110001 01110010 01110010 01101001 01100101 01111010 01110000 01101100 01101100 01100100 01100101 01110100 01101001 00001101 01110100 01101100 01101110 01110010 01110010 01101001 01101111 01101001 01110010 01100011 01101111 01110111 00101111 01100101 00100000 01101000 01101001 01101001 01101111 01101101 01101110 01111010 00100000 01101111 01100100 01100001 01110100 01110100 01100001 01110010 01100101 01101001 01110011 00100000 01100101 00100000 01100100 00100000 01110100 00100000 01100011 01101001 01100101 01110110 00100000 01101110 01110000 00100000 01101111

01010100 01110010 01100101 01101000 01110100 01101110 01100101 01101110 01100101 01100001 01101110 01100101 11101011 01100101 01100100 01110111 01101010 01100101 01110010 01101111 00001101 00100000 01100001 01110111 01101101 00100000 01101010 01110101 01101100 01101101 01101111 01101111 01101111 01101011 00100000 00001010 01100100 01101011 01110010 01101001 01101001 00101110 01101010 00100000 01100100 01000100 01101110 01101110 01101000 00001101 01100001 01101011 01101110 00110000 01110000 01100101 01101110 01101100 01100001 01100101 01100100 01100100 01100101 01110100 00100000 01110010 00001010 01100101 01101001 01110100 01110101 01101011 01100101 01110010 01110010 01100101 01101011 01101111 01110111 01000111 01110010 00111001 01110101 01100101 01101110 01110000 01100101 01110100 01101111 01000100 01101111 00100000 01101110 01100101 01110101 01110010 01110011 00100000 01100111 01100101 01100100 01110100 01001000 01100101 01110100 00100000 01001000 01110100 01110100 01101110 01101010 01010000 00101100 01101111 01100011 01101111

01110111 01101101 01110010 01100101 01110101 00100000 00001101 01100100 01110101 01100001 00100000 01100010 01100101 01100101 01100101 01100101 01111010 01101100 00100000 01110000 00001010 01101101 01101110 01100001 01100101 01101010 01101011 01101001 01100001 01100001 01110000 01101110 01101110 00100000 01101000 01101110 01100010 00100000 00100000 01101110 01101100 00110010 01100101 01101101 01100101 01101001 01100101 00100000 01100101 00001010 01101110 01101000 01110100 00111001 01100101 01110011 01100110 01100100 01101011 01100101 00100000 00100000 01101110 00100000 01101000 01110100 01110100 01110010 01101010 01110111 01101011 01110100 01110011 01100101 01110100 01101001 01110010 01100111 00101110 01100101 01101110 00001101 01101001 00100000 01100111 00100000 01100101 01100101 01100001 01100101 01110010 01110011 00100000 01110010 01100101 00100000 00100000 01100101 01100111 01101110 01100101 01110011 01101111 00100000 01100101 01101000 01100101 00100000 01100001 01101001 01100101 01100001 00100000 01110010 01101111 01110010

01100101 01100001 01110000 01100100 01100101 01100101 00001010 01100101 01110111 01110010 01100011 01100010 01110010 01100110 00100000 00100000 01101111 01100100 01100010 00100000 01100101 01100101 00100000 01110100 01110100 01100101 00100000 01110100 01100001 01110100 00100000 01110100 01111010 01110111 01101001 01100101 01100101 01101101 00110100 01100111 01101101 00110110 00100000 01101111 01110010 01110100 01110100 01101000 01101100 01101001 01100111 01100101 01100101 00101110 01110010 01110011 01101111 00001101 01100101 01101100 01111010 01101111 00100000 01100001 01100101 01110101 01100101 01100101 01101011 01101111 01110111 01100101 00101110 01101110 01110101 01101110 00101110 01101100 01110111 01110011 01100101 00001010 01110011 01100010 01100101 01101111 01110011 01110010 01101100 01111010 01110100 01101110 01110110 01101110 01101100 01101001 01100100 01101110 01100101 00100000 01111010 00001101 01100101 01110100 00100000 01100101 01110100 01101001 01101001 01100111 01110100 01110101 10010001 01110100 01101110 00100000

01100101 01110100 00100000 01100101 01100101 01100101 01110111 01110010 01100101 01110011 01101111 01100101 01100100 01110100 01110111 01100111 01101110 00100000 01100101 01100101 01101110 01100101 01101010 00100000 00100000 00100000 01101001 00001101 01110100 01101001 01110110 01110111 01100101 01100001 01101010 01110100 01110110 01100101 00110000 00100000 01110000 00110010 01101111 01101101 01101100 00100000 00101110 01101001 01100101 01101110 00101100 01100100 01110010 00111001 00100000 01100001 01110010 00001010 01101100 01110100 01101001 01101110 01101111 01101100 01110100 01100101 00100000 01110011 01101000 01110010 01100101 01110010 00100000 00111010 01100101 00101100 01100011 01100101 01101001 01100011 01110100 01000101 00100000 01100101 01101110 01101110 01110100 01101110 01110011 01100101 01100100 01100101 01100001 01100101 01100101 01101110 01100001 00100000 01101110 01100101 01100101 00001010 01110111 01101111 01101011 01110100 00100000 01101110 01110010 01100100 00001101 01101100 01001111 00100000 01101110 01101110

00100000 01101001 00110100 01101110 01101100 01101110 01100101 01110111 00100000 00100000 01101101 01101110 00100000 00100000 01100001 01100101 01100100 01111010 01110011 01101100 00100000 01110010 01100101 01100001 01100010 01100101 01101110 00001010 01110011 01100101 01100101 01101111 00100000 01100001 00100000 01110111 01101111 01100101 00111000 01110011 01101010 00100000 01101110 01100101 01100001 01111010 00100000 01100101 00100000 01110100 00100000 01100101 01101110 00110010 01110110 01101110 01101101 01110111 01101001 00101100 01100011 01110011 01110000 01110011 00100000 01101100 01110110 01110011 01100101 01110000 01110010 01110010 01001000 00001101 01101100 00100000 01101111 00101110 01101011 01101000 01110111 01101100 01110100 01110110 00100000 01111010 01100101 01100101 00100000 00100000 01110101 01101100 01101110 01110100 00001101 01101101 01110100 01100011 01100100 01101100 00100000 01110100 01100101 01100101 01100101 00100000 01101001 00100000 01100101 01100101 00001010 00100000 01101110 01110011 01100101 01101001

01110000 01100101 00110001 00100000 00100000 00100000 01110010 01100101 01110111 01100010 01110000 00100000 01100100 01110100 01100001 01100010 01100101 01101111 01110100 01101011 01100011 01100100 00100000 01101110 01101001 01100101 00100000 01101001 01110100 00100000 01100101 01110010 01100110 01110010 01110111 01100101 01101100 00100000 00101110 01101001 01100101 01101101 01101100 01101110 01101110 01101001 01010110 01110010 01110111 01100101 01110011 01101110 01100101 00110101 01100001 01110100 01100001 01101001 01101010 00100000 01101000 00100000 01110100 00100000 01101101 01100101 01100101 01100101 01100100 01100101 01101011 01100101 01101001 00001010 01100101 01100100 01101101 01100011 01101001 01101001 01101111 01101011 01100101 01101001 01100010 01100101 00100000 01110100 01101000 01110111 01110010 00100000 00100000 00100000 00001010 01101001 00100000 01101111 01100101 01101011 01110110 01100101 01101100 01101011 01101110 01110110 01101110 01100100 00100000 00100000 01010101 01000010 00100000 01100011 01100011 01100101

01110101 00100000 00001101 00110101 00110110 01101110 01100101 01100111 01100101 01100101 01101100 01110111 01101111 01101111 01110010 01101001 01110010 01101110 01100001 00100000 01101111 01100101 01100010 01100100 01101010 01101110 01110110 01101110 00101100 01100100 01101100 01110000 01111001 00001101 01101001 01110010 01101011 01110110 00110010 01110100 00001101 01100101 01101001 01110100 01100100 01101010 01110010 00100000 01100101 01110010 01101110 00100000 01110100 00110111 01101110 00101110 01110100 01101100 01101011 01110111 00100000 01110100 01101001 01101000 01100101 00100000 01110010 01100101 01100101 01101110 00100000 01101001 01100101 01010111 00100000 01100101 00001101 01101111 01110000 01100101 01110010 01100101 01110010 01101110 01100101 00100000 01101101 00100000 01100101 01100101 01100101 01110100 01100101 01110101 01110111 01100100 01101000 01101101 00100000 01100001 01101001 00100000 00100000 01101111 01101110 01101111 01110100 01100101 01100011 01010011 01101110 01100001 01000100 01101000 01110100 01110100

01101 00110 00001 00110 00110 01101 01101 00100 01110 01110 01100 01100 01101 01110 01101 01100 01100 01100 01100 01100 01101 01110 01100 01100 01101 01110 01100 01100 00100 01101 00100 01100 01110 00001 01101 01101 01101 01100 00100 01100 00001 01101 01101 00100 01110 01101 01101 01101 01110 01101 01100 01111 00100 00100 00100 00100 01101 01101 00100 01100 01100 01100 01101 01100 01100 01100 01101 01110 01101 00101 01100 01101 01110 01100 01110 00100 00001 01101 01100 01100 01101 00100 01110 01100 01110 01100 01100 01100 01110 01110 01101 01100 01100 01101 01100 01100 01100 01101 01110 01100 01110 01110 01101 01101 01100 01101 01100 00100 01101 01110 01101 01110 01101 01100 01101 00101

1110 0011 1010 0011 0101 1001 1100 0000 0010 0011 0101 0101 1111 0100 1111 0101 0101 0100 0001 0111 1101 0010 0101 0101 1110 0110 0101 0110 0000 1001 0000 0101 0011 1010 1100 1011 1001 0101 0000 0101 1010 1110 1110 0000 0011 1110 1001 1000 0010 1110 0101 1010 0000 0000 0000 0000 1001 1100 0000 0001 0001 0101 1101 0101 0101 0100 1011 0010 1110 1110 0010 1110 0010 0001 0111 0000 1010 1101 0101 0100 1100 0000 0111 0100 0011 0110 0101 0010 0100 0010 1110 0101 0101 1001 0101 0100 0101 1101 0010 0001 0010 0111 1001 1101 0101 1111 0101 0000 1111 0100 1001 0010 1001 0101 1001 1101

01110100 00110001 01000100 00001101 00001101 01100101 01100100 01100101 01100101 01110100 01100101 00100000 01110010 00100000 01110000 01100100 00100000 01100101 01101110 01100101 01101101 01100101 01101011 01110010 01100001 01101111 01110010 01101111 01100001 01100101 01110110 01101110 01101001 01110111 00101110 00100000 01101110 01110010 01100110 00100000 01101111 01110011 01100101 01101111 01110100 00100000 01101010 01110101 01100101 01100101 01101100 01101001 01101111 01101101 01101001 01000101 01100101 01100101 01110100 01110100 01100001 00100000 01100001 01110100 01110010 01101001 01100101 01100100 00101110 00100000 01100101 00100000 01110101 01110100 01100101 01110010 00110010 00001101 01100100 01100101 01100100 01100100 01101001 00101110 01110100 01111001 01101110 01100101 00001101 01100101 01100100 01101101 01101110 01110100 01110010 01100101 01110100 01110101 01100101 01110010 01110100 01100101 01101011 01110011 01101110 01110010 01110010 01001011 01101101 01100001 01100101 01100001 01110011 01110100 01110110 01101011

00100000 00001101 01101001 00001010 00001010 01110101 00100000 01100101 01101100 01100001 01110100 01101110 00100000 01100100 00100000 00100000 01110111 01110010 00100000 01110111 01110101 00100000 01101001 01100101 00100000 01110101 01100100 01110010 01100001 00100000 01100101 00100000 01100101 01100101 00100000 01110111 01100111 01100010 01101111 01110110 01110000 01100101 00100000 01110110 01100001 01100101 00100000 01101110 01101100 01110100 01101000 01101010 01101110 01100101 01101110 01110010 00100000 01101110 01100101 00100000 01101110 01100010 01100001 00100000 00001101 01101101 01101110 00100000 00100000 01001111 01111010 01101110 01101001 00100000 01110010 01101111 00101110 00001010 01101001 01101110 01110011 01100001 01101010 00100000 01100001 01110011 01110011 01110011 00001010 01101100 00100000 01110000 00100000 01100111 01100101 01101100 00100000 01101110 01101100 00100000 01110101 01110100 00001101 01110100 00101110 00100000 01101110 01101111 01101101 01110100 00100000 01101110 01110100 01110011 01101001 01110111

01101110 00001010 01100111 01000100 00001101 01110111 01101000 01101110 01100100 01100001 00100000 01101001 01101000 01100101 01110111 01101001 01100101 00100000 01100111 01100101 01101110 01101101 01101010 01101110 01101111 01100100 01110111 01101101 01101110 01101111 01110010 01101011 01101011 01110010 01001000 01100001 00100000 01101111 01110100 01100001 00100000 01101110 01100101 01100101 01101100 01100101 01110100 00001101 01100100 00100000 01100101 01101110 01100100 01101110 01100110 00100000 01110100 00100000 00100000 01100100 00100000 01101001 01101100 01010111 00001010 01100101 01101110 01101001 01001001 01101110 01101001 01100001 01110100 01111010 01100101 01101100 00100000 00110100 01100001 01101001 01110100 01100111 01101100 01000101 01100001 01101001 01100101 01110100 01101110 01100100 01101001 01101111 01101110 01110010 01101100 01110011 01101101 01101001 01100001 01101111 01100101 01100101 00001010 00100000 00100000 01100100 01100101 01110101 01110101 01100101 01110110 00111001 01110010 01110100 01110100 01100101

01110101 01001111 01101001 01100101 00001010 00100000 01100101 00100000 00101110 01110100 01100001 01100101 01100101 01111010 01101001 01101110 01110010 01100100 01100101 01101110 01101001 01100101 01101011 00100000 01101110 01101001 01100001 01100001 01100111 01101110 01110011 01100001 01100101 01101011 01100101 01100001 00110010 01101110 01101111 01101110 01000111 00100000 01101110 01110010 01101001 01101110 01101111 00001010 00101110 01101001 01101001 00100000 01100101 01110011 01101111 01111010 01100101 01110000 01110111 01100101 01101111 01100101 00100000 01101111 01101001 01101110 01100101 01101110 01101110 01110100 01100111 01100001 00100000 01101001 01101100 00100000 01101000 00101110 00101110 01110011 01100001 00100000 00001101 01100101 01101110 01100101 01101110 01100001 01110101 00100000 01101110 00101110 01101001 01101111 01100100 00001101 01100101 01100011 01110100 01101110 01101100 01101110 01101101 01101001 01001001 01101001 01110100 01100100 01101110 01101110 01100101 00001101 01101001 00100000 01111001 01110100

01101100 01101110 01110100 00100000 00110111 01110100 01100101 01100001 00100000 00101100 01101110 01110100 01110100 01100101 01101010 00100000 01100101 01101001 01100101 01110011 01100011 01101110 01100101 01100101 01100101 01100111 01100001 01110100 01100101 01100100 01100011 01101110 00100000 01100101 01110100 01110010 00110100 01100100 10010010 00100000 01101111 01100111 01100011 00100000 01100111 00100000 01100101 01100110 00100000 01101110 01100100 01100101 01110010 01100101 01110010 01101001 00100000 01110010 01100101 00100000 01101110 01100100 01100010 01110010 01110011 01110011 01101110 00100000 00100000 01110111 00100000 01110010 01101011 01101010 01100100 01110110 01110100 00100000 01101111 01011111 01110100 01101100 00001010 01101110 00101110 01101011 00100000 01100001 00100000 01110110 00100000 00100000 01100101 01100101 00101110 00001010 01100101 01100001 01101001 01110100 01100101 00100000 01101001 01110011 01101011 01110100 00100000 01100101 01101001 00100000 01110010 00001010 01100010 01101000 10010010 01110011

00100000 01110100 01100001 01100100 00001101 01101001 01100110 01110000 01000101 00100000 01100100 00001101 00100000 00100000 00100000 01100101 01101100 01100101 01101110 01110100 01100101 01110011 01101110 01110010 01101001 00001101 01101100 01101001 01110110 01100101 01101000 00100000 01110111 01101100 00100000 00100000 00100000 01100101 01110011 01011001 01101111 01100101 01111001 01101101 01100101 01100001 01100111 01101111 01010011 00100000 00101100 01101110 01110100 01101110 01101101 01101010 01110000 01100101 01110100 01101101 01110011 01100101 01100101 01101100 00101110 01101001 00100000 01100100 01100100 01100101 01101000 00001101 01101111 01101110 00111111 01100001 01110100 01101000 01110010 01110110 01110011 01100001 01101000 00100000 00100000 01100101 01101011 01110100 01101001 01100001 01100010 01001001 01110101 01101001 00100000 01101001 01110010 01110100 01100101 01101101 00100000 01101111 01101010 00001101 00100000 00100000 01101001 00100000 01100011 01100100 01110111 01100101 01110101 01101001 00100000 01100010

00110001 01110111 01100001 01101001 00001010 01101010 01110100 01110000 01100101 01110111 01100101 00001010 01100100 01110111 01101100 01100101 01100100 01110000 00001101 00100000 01110010 01100101 00101100 00100000 01101110 00001010 01100100 01100101 01110101 01110010 01101001 01110111 01100101 01101001 01101001 00101000 01110101 01101110 00100000 01100001 01100111 01111010 01100011 01100101 00100000 01100001 01100001 01110100 01101001 00110001 00100000 01101111 01110101 00100000 01100001 01101110 01110010 01110011 01100101 01101111 00100000 01101110 01101110 01100100 00100000 01100101 01100101 01101001 01100101 01110010 01100101 00001010 01101101 00100000 00001101 01101110 01110000 01110100 01100111 01100001 00101110 01110100 01110101 01100100 01000101 00100000 01100101 00100000 01110011 01101110 01100101 01101011 01110111 01110100 01001000 01110011 00100000 01101001 01110011 01101111 01110111 01110110 00100000 00001010 01111010 01101111 01110011 01001111 01100001 01101111 01101111 01100101 01110100 01101010 01100101 01100001

00110111 01100101 01101100 01100111 01000100 01100100 00100000 01100001 01101110 01100001 01110010 01101111 01100101 01100101 01100101 01101110 00100000 01110100 00001010 01101101 01100101 01101110 00100000 01101000 01100100 01110110 00101110 00101110 01101100 01101100 01101100 01101111 01110010 01101010 01110011 01101111 01110101 00100000 01100111 01101000 01101100 01101001 01101100 01100101 01110110 01101110 01101110 01101111 01101110 00111001 01101000 01110010 01110011 01100111 01110100 00001101 01100101 01100101 01101110 01100111 01110000 00100000 01110101 00100000 01000101 00101110 01101110 01110100 01111010 01110000 01100010 01101110 01100101 01100100 00001010 00100000 00111010 01110100 00001101 01101110 01100011 01100101 01101110 01101001 01100101 01110111 01101110 01100001 00101110 00100000 01110111 00100000 00100000 00100000 01100101 00100000 01101001 01100101 00100000 01100101 01100101 01100101 01101101 01101000 01100001 01101110 00100000 01101111 01110100 01101111 01100101 01101110 01100101 00100000 01101110 01110010

00001101 01110010 00100000 01101001 01100101 01110000 01101001 01110010 00100000 01100001 01100101 01101110 01100101 01110010 01110110 00100000 01100100 01100101 01101100 01101111 01101110 00100000 01100111 01100101 01101001 01100101 00100000 00100000 01100100 01101001 01101100 01110010 01100101 01101011 00100000 01110000 01110010 01101001 01100101 01101111 01100101 01100101 01101111 01110010 01100101 01110100 01101011 10010010 01100100 00111001 01100101 01101101 01110011 01100101 01101001 00001010 01110011 01101110 00100000 01100101 01110010 01100101 01110100 01010111 01110010 00100000 00100000 00100000 01100101 01100101 01100010 01101001 01101110 01100101 01001000 01100100 00101111 01110000 00001010 01011111 01101111 01101110 00100000 01101101 01101110 01100101 01101110 01101100 00100000 01101001 01100101 01100111 01110100 01110100 01110100 01101000 01110011 00101110 01100101 01110100 01110010 01110010 01100101 01100101 01101100 01100100 01101111 01110010 01101001 01110010 01110011 00100000 01100100 01100100 00100000 01100101

00001010 01110000 01101111 01110100 00100000 01100101 01101110 01100001 01100001 01110010 00100000 01110100 01101100 01100101 01100101 01110010 01101001 00101100 01100001 01101101 00100000 01110100 01100101 01100010 01100111 01110010 01000101 01001001 00100000 01101110 01100101 01100100 01101100 00100000 01100101 00100000 00100000 01110011 01110101 01101111 10010010 01101110 01110000 00100000 01110010 01100001 01100101 01110011 01110011 00110000 01110100 00100000 01100101 01100010 01100101 01101111 01100101 01110100 01101000 01101100 01100101 01101110 01110100 01101001 00100000 01001000 01110100 01101110 00100000 01110010 01100101 01100101 00100000 00100000 01101111 01100101 00101111 00111010 00110110 01101000 01101101 00100000 01100111 01100101 00100000 01110010 01100101 00100000 01001000 01101110 01100111 01100101 01101001 01101111 00100000 01100101 00001101 00100000 01101110 01100101 01100101 00100000 01100101 01110100 00001101 01100101 01101110 01101100 01100101 00100000 01110100 01110010 00001101 01100101 01110110 00100000

01010011 01100101 01101110 01100001 01101101 01110010 00100000 01100001 01101110 00100000 01100010 01100100 00100000 01101100 01101110 01100001 01100101 00100000 01101110 01100101 01101111 01100101 01100010 01100010 01100101 01110011 01100101 01101110 01101111 01100111 01101110 01100101 01100100 01101001 01100101 01100100 01110000 00101110 01110000 00110010 01110011 00101110 01100101 01100100 01110011 01101100 01101100 00101100 00100000 00110110 00100000 01110110 01101110 01110010 00100000 01101110 01101110 01100101 01101111 01101001 01110011 00100000 01100101 01100100 01101111 01100101 01100101 01101001 01110000 01110011 01101110 01110100 01100100 01101111 01100101 00100000 01110111 00101111 00101110 01100101 00001101 01101101 01100101 01101110 01101110 01100101 01101110 01110110 01100101 01100110 01101001 01101100 01101010 01110100 01101001 01110100 00001010 01001000 00100000 01101110 01101100 01101000 01110010 00100000 00001010 01110010 01110100 01101111 00100000 01100101 00100000 01100001 00001010 00100000 01100101 01100011

01100101 01110010 01110011 01101100 01100101 01101011 01100100 01110100 01100100 01110000 01100101 01100101 01110110 01100100 00100000 01111010 00100000 01100001 01100100 01101110 01110000 01100111 01110010 01100101 00100000 01110100 01101110 01100110 01100110 00100000 01100100 01101110 00101100 01100101 01101110 01101001 01100101 00100000 01101100 00101110 00110011 00100000 01100100 01100001 01101001 00001101 01101001 00100000 01100100 00100000 01100111 01100101 00100000 01110101 01101001 01100101 01110100 01110010 01100101 01101010 01100101 01101000 01101110 01100101 01101110 01110100 00100000 01100101 01110101 00100000 00100000 00100000 01100101 01101110 00100000 01101111 01110111 00101111 00100000 01110100 00001010 01101001 01100101 01110011 01101001 01101100 00100000 01110010 01110100 01101111 01101110 01101111 01100100 00100000 01101110 00100000 01100100 01100101 01110110 00101100 01100100 01100101 00100000 01101000 01101000 01111010 01110011 01100111 01101101 01100101 01111010 01110000 01000011 01110000 01110010 01101111

01101101 01110011 01110100 01100101 01101110 00101110 01100101 00100000 01100101 01101100 01110100 01101011 01100001 00101110 01100111 01100101 01110111 01100110 01100101 01110100 00100000 01100101 01110101 01101110 01101101 01110010 00100000 01101111 00100000 01101101 01100101 00101110 00100000 01100100 00100000 01110100 01110010 01001001 01101111 00100000 00100000 01000100 01101001 01101110 01100101 00001010 01101010 01110110 01100101 01101001 01100101 01110010 01110111 01101001 01110011 01101001 01100101 01100101 00100000 01101011 01101110 01101111 00111111 00100000 01110100 00100000 01101111 01110101 01110101 01100100 01100111 01110100 00100000 01110100 01110110 01101110 01110111 01110111 01101000 01011111 01010110 01101100 01110011 01101001 01100101 01100100 01101000 01101001 00100000 01110010 01100111 01101111 01110000 01100101 01110100 01111010 01100001 01110100 01100101 00100000 00100000 01110100 01110111 01100001 01101001 01101111 01110100 00101110 01101111 01101110 01101111 01110000 01101111 01110010 01101011 01101101

01100001 00100000 01100101 00100000 01110011 00100000 00100000 01100100 01110010 01100001 01100101 01110100 01101110 00100000 01110010 01101110 01100101 01110011 01101110 00100000 01110110 01101100 01101001 00001101 01101111 01101001 01110111 01110010 01100111 01100101 00100000 00001101 01100101 01100101 01110011 00100000 00100000 01101110 01100001 01010110 01110110 01100101 01100101 00100000 00100000 01100010 01101011 01101001 00100000 01110011 01100010 01100010 01100101 01101011 00100000 01101110 01110010 01101110 01100100 01101000 01110100 01100101 00001101 01010111 01110011 01101001 01101110 01110111 01110010 01101001 01100101 01100001 01110110 01110111 01100101 01110100 00101110 01110111 01110100 01101001 01101111 01101010 01110100 01100101 01110101 00101100 01100101 01101010 01111010 01101101 00100000 01100110 01100101 01100101 01100101 01101111 01101110 00001101 01110010 01101011 01110100 00100000 01101001 01101110 01100101 01100101 01100001 00100000 01100111 00100000 01110101 01101111 01101101 01101001 01100101 01101101

01101110 01100101 01110010 01101101 01101000 01000010 01101000 01100001 01100101 01100001 01101011 00100000 00100000 01001001 01101111 01100100 00100000 01110100 00100000 01101101 01100101 01101001 01101011 00001010 01100111 01101011 01100101 01101101 01100101 01110100 01101101 00001010 01100101 01110010 01100011 01101101 01100100 00100000 01100100 01100001 01101001 00100000 00100000 00110001 01101000 01100101 00100000 01100100 01100011 00100000 01110010 01100101 01110010 01110100 01100100 01100100 01100101 00100000 01101001 01100101 01100101 00100000 00001010 01100101 01110100 01110011 01100100 01100101 00100000 01100101 01101000 01110011 01101111 01100101 01110010 01110111 01111001 01110111 01110100 01101110 01101111 01101111 00100000 00001101 01110111 00100000 01110100 00100000 01100001 01100001 01100101 00100000 01110010 01101110 01110010 00100000 00100000 00001010 01100010 01100101 01100101 01101111 01101100 01100100 01110010 01101011 01100001 01001000 01100101 01101110 01100100 01110010 01101101 01101110 01101110 01110101

01110100 01101110 01100110 01100101 01100101 01101001 01110101 01110100 00100000 01110100 01100101 01101101 01100100 01101110 01100101 00100000 01100111 01100001 01101111 01100101 01110010 01101010 01100101 01100001 01100101 01110100 01110010 01100001 01110111 00100000 01100001 01001000 01101110 01100101 01101000 01101111 01100001 01100100 00001101 01101110 01100100 01000101 01010111 00101110 01100101 01101011 01110110 01100101 01101111 01100101 01110101 01110100 01100101 00101110 01100101 01101001 01101110 01100101 01100101 01100100 01100101 01101011 01000100 01100010 01100001 00100000 01100101 00100000 01110110 00100000 01101111 01110100 01101100 01110010 01100001 01100101 01100001 00101110 01110000 01110100 01110010 01100101 01111010 00001010 01100101 01100101 00100000 01101100 01101100 01110100 01101110 01100100 01101011 00100000 01101110 01100111 01100101 01101001 01100001 01101110 00100000 01101110 00100000 01101001 00100000 00001101 01101110 01100101 01101100 01110101 01100101 01110100 01110101 01100011 01110100 01101110

01101001 00100000 01100101 01101110 01101001 01101010 01101001 00100000 01100100 01110011 01101110 01100001 01100101 00100000 01101001 01110011 01100101 01101110 01100110 01110100 01110011 01101011 01101110 01100011 01101100 00100000 01100101 01110100 01101001 01100101 01101110 01100101 00100000 01100101 01101001 01101101 01100111 01100101 00001010 01100100 01100101 01101110 01101001 00111001 01100101 01100101 01101111 01101111 01101101 01110010 01101001 01100101 01101100 00001101 01111010 01100111 00101110 01101110 00100000 01100101 01110010 01110101 01100101 00100000 01100001 01101110 01110010 01100111 01101001 01111010 01110101 01100010 01100111 01110000 01101110 01110010 01101000 01111001 00111010 01100101 01110111 01101110 01101001 01110111 00001101 01100101 01100001 01100001 00100000 01101001 00001101 01100001 00101110 01100001 01100101 01110010 01100101 01110011 01101110 01101110 01110110 01110100 01110010 01100111 01101110 00001010 00100000 01110100 01101001 01100011 01101110 00100000 01101110 01101001 00100000 01101001

01110011 01101000 01101100 01110011 01100100 01101110 01110011 01110100 01101001 00101100 01101001 01100001 00100000 01110100 01110100 01101110 01100011 01100100 00100000 00100000 01100011 01100101 00101100 01101000 01101001 01110010 01101100 01101001 01101010 01101100 01101001 01110100 01101111 01101110 01101010 01100101 00100000 00100000 01101111 01100001 01101111 01100111 01101011 00111000 01100110 01101110 01101111 10010010 01101101 00100000 01101011 01110010 01100100 00001010 01100101 00100000 00100000 00100000 01110111 01101110 01110100 01101110 00100000 01101111 01110100 01101111 01111010 01100101 01110011 01101001 01100100 01100001 01100101 00100000 01100100 01110000 01101111 01101111 00101111 01110010 01101111 01100101 01100011 01100001 00001010 01101110 01101100 01101110 01101111 01100101 00001010 01110100 00100000 01101110 01110100 01101111 01101110 00100000 01100100 01101001 01100101 01110011 01101001 00100000 01101001 01101110 01110101 00100000 01101010 01101100 00100000 01110110 01101001 01110000 01101000 01100011

01100011 01100101 01101001 00100000 00100000 01100001 01101011 01101111 01101101 00001101 01110011 01110010 01101101 01100101 00100000 01100101 01110010 01100101 01100111 01100101 01101000 01110010 00100000 01110100 01101010 01100001 01100100 01100101 01111010 01101011 01100101 00100000 01110000 00100000 01101110 01101110 01100101 01100001 01110000 01100001 00100000 01100101 01101001 00110101 01110100 01100100 01110010 01110011 01100101 01110110 01100101 01100100 01110111 01000001 00100000 01110110 01000001 01110000 01100101 00100000 00101110 01101110 01101101 01100110 00100000 01101111 01101111 01100010 01110101 01100011 01100101 01110010 01101110 01101101 01100101 01100101 01101111 01110101 00101111 01101110 01101111 01101110 01101000 01100001 01110111 00100000 01110011 01100111 01101111 00001101 01110110 00100000 01000100 01100100 00100000 01101111 00100000 01100101 01100101 01110011 01110010 01110100 01100011 01101111 01100101 01101001 01101001 01110111 01101011 01100101 01111010 01101111 01100011 01100101 01101001 01100001

01101000 01110100 01101010 00110101 01110011 00100000 01100001 01100101 01100101 00001010 00100000 00100000 01100101 01100111 01100101 01101100 01100101 01101110 01100101 01101100 01101001 01110100 01100001 01100101 01101011 01100001 00100000 00100000 01101001 01100001 01110010 01101001 01100101 01110110 01110111 01110100 01101110 01100110 00100000 01100111 01110011 01101100 01110000 00101110 00100000 01100101 00100000 00100000 01110010 01100101 01110010 00101110 01101001 01101100 01110111 01100101 01101100 01110101 01110010 01111010 00100000 01100101 01100101 00100000 01101100 01100100 01100101 01101001 01100101 01101000 01101110 01100101 01100100 01101111 01110010 01110010 00101110 01110100 01101110 01100101 01110010 00100000 00100000 01110010 01100101 01110110 00100000 00101100 01101011 00001010 01100101 01110111 01100101 01100101 01101001 01110100 01101110 01100101 01101110 00100000 01101011 01100001 01101000 01101101 01110100 01100101 01110100 01100101 00100000 01100001 01101001 01101111 01100001 01110011 01101010 01110100

00100000 00100000 01101011 00111001 01110100 01101001 01101101 01100111 01101110 01110100 01101000 01111010 01101110 01100101 01101110 00100000 11101011 00100000 01100010 01101011 01101100 01101001 01100001 01110010 01101000 01101011 01100100 01100100 01100111 01100001 01100101 01110011 01101110 01110010 01100101 00101001 00100000 01100111 01000110 00100000 01101001 01110011 01100101 00110000 01100101 00100000 01101001 01100101 01100011 01100101 01110011 00100000 01101010 01110011 01100101 01100101 01110011 01100010 01100101 01101001 01010111 01101110 01100101 01001001 01100001 01111010 01101011 01100101 01101100 00001101 00101100 01101110 01100101 01100111 01100100 00111111 01100011 01110101 01101100 01110100 01100100 01101101 01101001 00100000 01110010 01101001 01101000 00100000 00100000 01100101 01110010 01100101 00100000 01110010 01110011 00100000 01100101 01101110 00101110 01100100 01100101 01100001 01110100 00100000 00100000 01110100 00100000 01110010 01110100 01101001 01101010 01110010 01110100 00001101 00100000 01101001

01110111 01101110 00100000 00001101 01100001 01100101 01100101 01100001 01110011 01101001 01100101 01100101 01110011 01101110 00100000 01110100 01100101 01100101 01101001 01100001 01101100 01101010 01101110 01100111 01100101 01110100 01101001 01101001 01100100 01110010 01101110 00100000 01100010 01101001 01110010 00100000 01111010 01100101 01101100 01101001 01110100 01100101 01100100 00110000 01110010 01101111 01100101 01101110 01101001 01101100 01100111 01001000 01100100 00100000 01110010 01101100 00100000 01101100 01101100 01101010 01100001 00100000 01110011 01101110 01101110 01100001 01100101 01100100 01100101 00001010 00100000 00101100 00100000 01100101 00100000 00001101 01101111 01100010 00101110 00001101 00001101 01100101 01101110 01100111 01100101 01110010 01100101 01101101 01101110 01101110 01100001 00100000 01110100 01100101 00100000 01100111 01110100 00100000 00001101 01100101 01101110 01101110 01100101 01101111 01100100 00100000 01100101 01100100 01100101 01110010 01101110 00100000 01101001 00001010 01100100 01100101

01100101 01100101 00110100 00001010 01100001 01100100 01110010 01101110 01101001 01101010 01100010 01101100 01101000 01110011 01110110 01100101 01110010 01101110 01100101 01100001 01100101 01100100 01110110 01100101 01100100 00100000 01100101 01100101 00100000 00100000 00001101 01100101 01100001 01101010 01100101 00110001 01100101 01101100 01101001 01110011 01100101 00100000 01101001 00110000 00100000 01110000 01100100 00100000 11101011 00100000 01100101 01101001 00001101 01110110 01100101 00100000 01110111 01101001 01100100 01101110 01110100 01110111 01110100 01110100 01100111 01101011 01101110 00100000 00100000 01110110 01110110 00100000 01110100 01101100 01101000 00001010 01101101 01100101 01110111 00001010 00001010 01101110 00100000 01100101 01101100 01110100 01110100 01100001 01101111 00100000 01101110 01100001 01101001 00100000 01101011 01100101 01110111 01101110 00001010 01101100 01101110 00100000 01101110 01101111 01101001 01100001 01100101 00100000 00100000 01100101 00111000 01100100 01101111 01110110 01101001 01110011

011000 011101 001101 010001 011101 011001 001011 011001 011001 011001 011000 011001 011001 011101 011001 011011 011001 001000 011001 011100 011011 001011 011101 011011 011001 011001 001000 001000 011010 011101 000010 011001 011100 001000 011011 001101 011101 011011 011000 001000 001000 011101 011000 000011 011011 011001 011001 011010 011011 011101 011011 011001 000010 011011 011011 011011 011001 011000 001000 001000 000011 011001 011001 011001 011110 011001 001011 011011 011101 011011 011001 011101 011101 011010 011001 001100 000011 001011 011010 001101 010001 011100 011001 011001 011001 011101 001000 011000 011011 011000 011001 011000 011010 011001 011011 011101 011001 011001 010001 011001 011001 011101 001000 011010 011001 011011 011011 011011 011011 001000 001011 011001 011011 011000 011101 011110

1. http://www.flickr.com 2. http://www.yahoo.com 3. http://www.google.com 4. http://www.youtube.com 5. http://www.wikipedia.org 6. http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_het_internet 7. http://www.internetworldstats.com

Voorwoord De mensheid staat aan het begin van een nieuw tijdperk. Bijna iedereen in de moderne wereld heeft in de huiskamer, op het werk en onderweg een apparaat dat toegang bied tot een nieuwe wereld. Een andere dimensie waar niets tastbaars bestaat, waar plaats, tijd en identiteit een compleet andere betekenis hebben. Deze wereld hebben we niet ontdekt maar zelf geschapen. Gecreëerd door het deel van de mensheid dat toegang heeft tot deze wereld. In tegenstelling tot de aarde waarop wij leven groeit en veranderd ons nieuwe gebied in een razend snel tempo. Het is een bijzondere wereld die we gecreëerd hebben. Een wereld zonder diepte, afstanden en zonder horizon. Er bestaan geen landen of gebieden, iedereen kan op elk gewenst moment met elkaar in contact komen en communiceren op verschillende niveaus en met meerdere mensen tegelijkertijd. Op elk moment kan je bekijken, gebruiken, aanvullen en wijzigen wat anderen er hebben achtergelaten. Een wereld met bijna oneindige mogelijkheden. Een net waarin je eenvoudig verstrikt raakt en waar je makkelijk in verdwaald. Een wereld die volledig bestaat uit informatie. Informatie die door iedereen geplaatst, aangevuld of gewijzigd kan worden. Informatie die onderling met elkaar verbonden is, die op veel verschillende manieren gepresenteerd en ontworpen kan worden. Het is een verlenging van onze fysieke wereld, een openbare ruimte, een plek waar werkelijk iedereen vrij is om te doen wat hij wil. Het is een schijnwereld een wereldwijd netwerk waar (op dit moment) 17,8 % van de wereldbevolking 24 uur per dag en zeven dagen per week mee verbonden is. In de afgelopen minuut zijn er 408.2 foto’s ge-upload op Flickr1 de photo sharing site van Yahoo2. Vandaag is het meest beken filmpje op Google’s3 video site YouTube4 door 142.262 mensen gezien. De Engelse versie van de vrije online encyclopedie Wikipedia5 beschikt op het moment over meer dan 1.985.000 artikelen. De Nederlandstalige versie heeft er meer dan 332.000. Dit zijn een aantal bekende open ruimtes op het net. Vrij toegankelijk voor iedereen. Mensen delen hier hun foto’s, video’s en informatie met de hele wereld. Sinds de commerciële opkomst van het internet in 19906 is er veel veranderd. De toegang, snelheid, het gebruikersgemak en de mogelijkheden zijn enorm verbeterd. Hierdoor wordt het internet ondertussen wereldwijd door zo’n 1.173.109.9257 mensen gebruikt. Als vormgever en ontwerper van informatie is deze wereld bijzonder interessant. Er zijn oneindig veel mogelijkheden om informatie te presenteren. Als we ons in deze wereld willen presenteren en publiceren is het noodzakelijk te weten hoe die wereld werkt, wat er speelt, wat de mogelijkheden zijn en hoe deze wereld zich aan ons presenteert. Wat heeft deze wereld te bieden en hoe kunnen we alle mogelijkheden optimaal benutten? De meeste mensen kennen het als het World Wide Web of Internet. Ik denk dat het meer is. Er ontstaat langzaam een nieuwe virtuele dimensie. Het is noodzakelijk deze wereld te verkennen en te onderzoeken. Ik ben erg geïnteresseerd in dit nieuwe gebied met al zijn mogelijkheden. In deze puur visuele wereld is alles ontworpen. Ontwerpers die zich voornamelijk met drukwerk bezig hebben gehouden, verplaatsen hun werkterrein naar niet tastbaren, virtuele applicaties. Hieruit komen de volgende twee vragen naar voren: Wat zijn de ontwerp mogelijkheden in een virtuele wereld? Hoe veranderd het nieuwe werkterrein, de rol van de ontwerper?

8. Eigenaardigheden van Cyberspace, Bouwstenen voor een sociologie van het internet, Albert Benschop http://www.sociosite.org

De SocioSite is een online informatiesysteem voor sociale wetenschappers. Het is een in Nederland ontwikkelde gids welke een brede internationale erkenning heeft verworven. Het informatiesysteem fungeert als een ‘Gouden Gids’ voor sociale wetenschappen die dagelijks geraadpleegd wordt door vele studenten en docenten uit alle delen van de wereld. Sinds haar eerste verschijning is de SocioSite al meer dan 25 miljoen keer aangeklikt door meer dan 5 miljoen mensen. Meer dan 100.000 bezoekers klikken per maand meer dan 500.000 keer op een van de pagina’s van de SocioSite.

9. http://www.google.com/search?q=Paul%20Baran

12. http://nl.wikipedia.org/wiki/Defense_Advanced_Research_Projects_Agency

13. Bruce Sterling & William Gibson (1993) Literary Freeware Not for Commercial Use. Speeches to National Academy of Sciences Convocation on Technology and Education, May 10, 1993, Washington D.C. http://www.sociosite.org

http://www.computerhistory.org/internet_history/full_size_images/baran.jpg Paul Baran’s Model for a Distributed Network

http://www.nndb.com/people/722/000023653/bruce-sterling.jpg Bruce Sterling (Brownsville, Texas, 14 april 1954) is een Amerikaans sciencefiction schrijver. In 2003 werd hij benoemd tot professor aan de European Graduate School waar hij in de zomer media en ontwerp doceert. http://nl.wikipedia.org/wiki/Bruce_Sterling

http://www.ruhr-uni-bochum.de/lirsk/sphaeren/media/netz2.jpg

10. www.rand.org/about/history/baran.list.html http://www.abyt.nl/pictures/albert.jpg Albert Benschop specialiseerde zich in de sociale eigenaardigheden van internet en met name op het online samenwerken en samenleren. Zijn grootste uitdaging: online samenwerken en -leren om de afstand tussen mensen te verkleinen.

11. http://www.lk.cs.ucla.edu/LK/Inet/1stmesg.html

http://www.collegecrier.com/interviews/images/WilliamG.jpg William Ford Gibson (Conway, South Carolina, 17 maart 1948) is een Amerikaans sciencefictionauteur en ‘vader’ van de ‘cyberpunk’. http://nl.wikipedia.org/wiki/William_Gibson

New Internet http://nl.youtube.com/watch?v=LwQYyUoOA7w

Een nieuwe wereld

Elke dag laten miljoenen mensen hun lichaam thuis terwijl hun geest zich in een andere dimensie bevind. Een dimensie waar geen fysieke beperkingen bestaan. Een nieuwe wereld als aanvulling op onze fysieke wereld, een virtuele wereld. De meeste mensen kennen het als het internet. Het internet bestaat al vrij lang, maar het was nooit zoals het nu is. Het zal ook nooit meer zo zijn. Deze wereld van informatie en communicatie is voortdurend in beweging en veranderd in een razend snel tempo. Ik geloof dat we aan het begin staan van een nieuw

Amerikaanse ministerie van defensie. Het ARPANET was uitsluitend bedoeld voor universitaire afdelingen voor computerwetenschap en particuliere onderzoeksinstituten die door dit ministerie werden gesubsidieerd. Bij de ontwikkeling van dit netwerk deden zich veel onverwachte problemen en hindernissen voor. Door het coöperatieve werk van de deelnemers kon het aantal sites toch stap voor stap worden uitgebreid. In 1977 omvatte het ARPANET al meer dan 50 sites van Hawaï tot Noorwegen6. In 1984 bestaat het internet reeds uit 1000 verschil-

tijdperk. De tijd waarin het internet uitgroeit tot een andere dimensie, een virtuele wereld. Het internet is klein begonnen, maar inmiddels is het zo groot geworden en zo divers dat het meer is dan een netwerk van informatie en communicatie. Het is een netwerk van onderliggende relaties en verbanden. Een plek waar mensen elkaar ontmoeten, kennis delenen, leven.

lende hosts. 25 april 1986: eerste internetverbinding met Nederland. 1989: Het internet omvat meer dan 100.000 hosts. 1990: Het internet omvat meer dan 300.000 hosts en de originele backbone van het internet, ARPANET, houdt op te bestaan. 1993: Het gemak om webpagina’s te maken en naar bestaande pagina’s te linken veroorzaakte een exponentiële groei. De eerste zoekmachines verschenen. Lycos wordt ontwikkeld als onderzoeksproject op een universiteit. Eind 1993 had Lycos 800.000 websites geïndexeerd. 1999: Opkomst van online-banking via het internet en de eerste toepassingen van MP3. 2001: Wikipedia start. 2002: Eerste weblogs. 2005: Opkomst van Web 2.0. Op 1 maart 2005 had de zoekmachine Google meer dan 8.058.044.651 webpagina’s geïndexeerd, terwijl dat er in het begin van 2004 nog 4 miljard waren. In juli 2007 stond de teller op iets meer dan 10 miljard webpagina’s.

Om deze virtuele wereld te verkennen is het nodig iets te weten over het ontstaan van het internet. Hoewel ik mij meer wil richten op het heden en de toekomst is het handig om ook de geschiedenis te kennen. Ik zal hier niet diep op ingaan omdat het voor dit onderzoek niet alles relevant is. Het internet is ontstaan uit een militair project in de Koude Oorlog. Het werd ontworpen om militaire communicatie mogelijk te maken als de Verenigde Staten door een nucleaire aanval van de Sovjet Unie verwoest zouden zijn8. In 1962 schreef Paul Baran9 een rapport voor de Rand Corporation, ‘On Distributed Communications.’10 In dit rapport schetst hij de principes van ‘redundancy of connectivity’ en verkent hij diverse modellen voor niet-kwetsbare communicatiesystemen. Hij stelt een communicatiesysteem voor waarin geen herkenbaar centraal commando- en controlepunt bestaat. Alle overlevende punten zouden in staat zijn om weer contact met elkaar op te nemen in geval van een aanval op een van de punten. Baran stelt voor een nationale openbare voorziening te construeren voor het transport van computergegevens, op dezelfde manier als het telefoonsysteem stemgegevens transporteert. In september 1969 werd de eerste ARPANET ‘Information Message Processor’ bij ucla University of California11 in Los Angeles geïnstalleerd. Je zou dit als de geboorte van het internet kunnen opvatten. Het ARPANET is een voorloper van de netwerktechnologie die als basis dient voor het globale internet van tegenwoordig. Het werd gesubsidieerd door het programma voor ‘Advanced Research Projects Agency’12 van het

“Niemand heeft het op deze wijze gepland. Haar gebruikers maakten internet op deze manier, omdat zij de moed hadden om het netwerk te gebruiken om hun eigen waarden te ondersteunen, om de technologie naar hun eigen doelstellingen om te buigen. Om hun vrijheid te dienen. Hun eigen gemaak, hun eigen vermaak, zelfs hun eigen geluier.”

Hyper interactief De mens communiceert al eeuwen doormiddel van verschillende media. Bij het ontstaan van een nieuw medium zien we steeds het oude medium terug. Zo is in fotografie de schilderkunst terug te herkennen. In film zien we toneel en fotografie terug. Enzovoort. Het internet is hypermediaal14. Het is een medium waarin veel van de voorgaande oude media terug komen. Tekst, fotografie, theater, film, tv, radio, ... Elk nieuw medium voegt iets nieuws toe aan de bestaande media. Film voegt beweging toe aan fotografie, televisie voegt beeld toe aan radio. Internet is interessant omdat het interactivitei15 toevoegt aan alle bestaande media en de mogelijkheid om informatie onderling te verbinden, doormiddel van hyperlinks16. Dit zorgt ervoor dat je als mens zelf door de informatie navigeert terwijl je ondertussen onderlinge relaties ontdekt. Je klikt van link naar link om steeds in andere informatie te belanden. In 1993 hield de Duitse filosoof Peter Sloterdijk17 een lezing over de essayisten van de toekomst. Hij constanteerde dat een nieuwe ecologie van de informatie haar rechten aan het opeisen was en zei (toen het world wide web nog nauwelijks bestond).

14. hy·per·me·dia (zelfstandig naamwoord, meervoud) benaming voor elektronische informatiedragers waarbij verschillende typen documenten (tekst, beeld, geluid) geïntegreerd zijn via hyperlinks http://www.vandale.nl/vandale/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=hypermedia

15. in·ter·ac·tief (bijvoeglijk naamwoord; interactiever, interactiefst; interactiviteit) op elkaar inwerkend, in wisselwerking http://www.vandale.nl/vandale/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=interactief

16. http://nl.wikipedia.org/wiki/Hyperlink

17. http://nl.wikipedia.org/wiki/Peter_Sloterdijk

http://www.psikeba.com.ar/articulos/imagenes/sloterdijk01.gif

18. Vogelvrije informatie, Mobtagging op internet, Arie Altena, Metropolis M 2006 nr.3 http://www.metropolism.com

19. http://nl.wikipedia.org/wiki/Hypertext

“Lineariteit blijkt een te zwak medium om de nieuwe wereldvorm van het vertakte en verstrengelde weten het hoofd te bieden. Ons beeld van kennis wordt nu eerder bepaald door de voorstelling van een netwerkstructuur, dan door de metafoor van het boek. Nieuwe media veranderen tekst van een tweedimentionaal weefsel in een driedimentionale kluwen van verwijzingen”. De mogelijkheid om verschillende, uiteenlopende, ver uit elkaar liggende documenten direct aan elkaar te verbinden is uniek aan het internet. Dit gebeurd doormiddel van hyperlinks. Teksten die voorzien zijn van hyperlinks worden hyperteksten19 genoemd. Dit betekend een aanvulling en verrijking van de traditionele lineaire teksten, zoals we die kennen uit boeken en tijdschriften. Bij lineaire teksten volgt de lezer het traject dat door de auteur is (voor)geschreven. De vraag wat wil je hierna lezen? doet zich niet voor. Het is altijd de volgende zin of hoofdstuk. Je kunt hooguit nog kiezen of je voetnoten direct wilt lezen of later en of je tussendoor de index of inhoudsopgave wilt raadplegen. In hypertekst kan elke eenheid verbonden zijn aan vele andere teksten. Door zelf te kiezen kan de lezer elk van de vele mogelijk opvolgers te zien krijgen. Er bestaat geen lineair pad door het werk. De lezer

kiest in het netwerk van onderling verbonden tekstuele eenheden een traject dat overeenkomt met zijn eigen interesses en voorkeuren. Hyperteksten zijn gedecentreerde teksten. De hiërarchieën van lineaire teksten worden doorbroken. De voetnoten en andere secondaire commentaren worden gelezen als elementen die visueel gelijkwaardig zijn aan de basis tekst. De referenties en geciteerde tekst worden geïmplementeerd door een verbinding met het origineel, waar zij gelezen kunnen worden als een deel van de andere context. Het gaat hier niet uitsluitend om teksten, het internet is tenslotte hypermediaal, zo kunnen dus alle bronnen van informatie aan elkaar gekoppeld worden. Plaatjes, grafieken, geluid, film enzovoort. In hypertekst bewegen we ons door een werk door met de muis te klikken op een woord of beeld. Hierdoor is de relatie tussen lezer en schrijver fundamenteel veranderd. Zij werken nu samen om werelden te schapen. Het netwerk van een hypertekst bestaat uit losse teksten die verbonden zijn door links. Links geven echter alleen mogelijke verbanden aan. Pas als de lezer actie onderneemt door op een link te klikken, ontstaat er een daadwerkelijk verband.

De inbreng van de lezer is dus noodzakelijk voor de totstandkoming van de tekst als geheel. Lezers worden letterlijk mede-auteurs van het werk. De lezer leest, kiest zijn eigen weg en interpreteert. Op deze manier helpt de lezer het karakter van de tekst te scheppen. Iedereen zoekt zijn eigen individuele traject door het aangeboden materiaal. Van lezers wordt een actieve houding gevraagd. Gebruikers van hyperteksten moeten steeds keuzes maken wat zij als volgende te zien krijgen. Keuzes worden gebaseerd op eigen voorkeuren en interesses. Op deze manier componeren lezers hun eigen versies van een symbolische wereld, op dezelfde manier als ze persoonlijke versies van hun lokale, fysieke wereld samenstellen uit de fragmenten van hun ervaring. In de literatuur zijn er een aantal voorlopers19 op de hypertekst. In een aantal romans werd geprobeerd om afstand te nemen van het lineaire tekstprincipe. Verschillende romanschrijvers hebben geëxperimenteerd met hypertekstuele vormen in fysieke, gedrukte boeken. Julio Cortázar20 construeerde in ‘Hopscotch’21 (1966) meervoudige leespaden die zich steeds verder vertakken, de lezer wordt erop gewezen dat de hoofdstukken in een aantal verschillende sequenties gelezen kunnen worden. Het is een anti-novelle met een open einde waarin de lezer wordt uitgenodigd om het materiaal te herschikken. Het boek kan zelfs volledig van achter naar voren worden gelezen. George Perec22 gebruikte in ‘La vie mode d’emploi’23 (1978) de metafoor van de legpuzzel en dwingt de lezer bijna tot een soort probleemoplossende activiteit die kenmerkend is voor puzzelen. Perec knipt de verhalen die hij vertelt in stukken die elkaar doorkruisen en met elkaar interacteren. Op de laatste pagina’s staat een index die zowel chronologisch, alfabetisch als per verhaal gestructureerd is. De Servische auteur Milorad Pavic24 schreef ‘Dictionary of the Khazars’25 (1988) in de vorm van drie parallelle encyclopedieën die over dezelfde historische gebeurtenissen gaan. Ook in Pavac’s Dramascene ‘A Tale for Computer and Compasses’ kan de lezer kiezen met welk hoofdstuk hij of zij wil beginnen. Al deze schrijvers dwingen de lezer tot een kronkelig, meerpadig doorlezen van de tekst. Lezers raken in verwarring als zij proberen deze romans te lezen als continue lineaire teksten. Deze experimentele schrijvers maken allemaal gebruik van topografische instrumenten die de lezer hier en daar richting geven.

20. http://nl.wikipedia.org/wiki/Julio_Cortázar

http://www.arscreatio.com/ccc/Julio_cortazar.jpg

21. http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0394752848

22. http://nl.wikipedia.org/wiki/Georges_Perec

https://claroline.unine.ch/claroline/PEREC/document/images/img.jpg

23. http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0879237511

24. Milorad Pavic

http://angumingum.files.wordpress.com/2006/05/pavic.jpg

25. http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0679724613

Twee punt nul Het internet heeft geen duidelijke hiërarchie, het is voor iedereen vrij toegankelijk. Iedereen kan zonder moeite en kosten alles publiceren en beschikbaar maken voor een wereldwijd publiek. Doordat grote groepen gebruikers samen werken op internet, ontstaan er enorme informatie netwerken die zichzelf organiseren. Mede door de komst van grote, vrij toegankelijke websites, die als platform dienen voor deze samenwerking en communicatie, is het veel eenvoudiger geworden informatie en gedachtes te delen met de wereld. Ik denk dan metname aan websites als Flickr1, YouTube4, Wikipedia5,Myspace26, weblogs en forums. Het artikel ‘Vogelvrije informatie’ uit Metropolis M18, gaat dieper in op dit volgende stadium van het internet. Het zogenaamde web 2.027. Web 2.0 functioneert op basis van participatie en samenwerking tussen grote groepen gebruikers. Websites die een platform bieden voor deze samenwerking zijn enorm populair. Denk hierbij aan het delen van bookmarks28, filmpjes en foto’s. Dan zijn er nog wiki’s29 waarmee verschillende mensen dezelfde inhoud online kunnen editen. (Wikipedia5). In dit web 2.0 zijn metadata30 cruciaal. Iedereen die informatie aanbied voorziet deze van trefwoorden, tags31. Het blijkt dat een van bovenaf opgelegd metadata-systeem voor alle informatie op internet onhaalbaar en door velen ongewenst is. In plaats daarvan ontstaan er quasi zelf organiserende categorieën van informatie. Geen archivaris zou het hebben willen geloven, maar het blijkt te werken als de massa maar groot genoeg is. Het toekennen van trefwoorden aan informatie wordt mobtagging genoemd. Mobtagging is ook populair bij bloggers32. De software voorziet elke nieuwe post van een permanent adres, een auteur, titel, datum en tijd en de door de auteur toegekende en bedachte categorieën. Deze informatie wordt dan automatisch naar websites gestuurd die het mogelijk maken miljoenen blogs te door-zoeken op basis van door de gebruiker ingevoerde zoektermen, om zo de gezochte informatie te vinden.

den wordt. Wanneer je bijvoorbeeld een foto op het internet plaatst en voorziet van een bepaald trefwoord dat ook in de metadata van een andere foto voorkomt, zullen beide foto’s verschijnen na het zoeken op dat trefwoord. Hierdoor ontstaat er (voor degene die zoekt) een verband tussen de verschillende foto’s en de bijbehorende zoektermen. De foto behoord ineens tot een groep van foto’s in een bepaalde context. De betekenis van de foto veranderd wanneer hij met een andere zoekterm gevonden wordt en tot een andere groep behoord. Het is dus mogelijk, de enorme hoeveelheid informatie te doorzoeken via zoektermen. Daar hoeft het niet bij te blijven. Je kunt er matching engines18 aan koppelen die betekenis volle verbindingen maken en zo nieuwe constellaties van data aan de lezer presenteren. Iedere gebruiker kan op basis van metadata, opgeslagen zoekopdrachten en automatisch bijgehouden voorkeuren, een eigen mix van informatie uit verschillende bronnen samenstellen. Dit zorgt ervoor dat het informatienetwerk gevormd wordt door automatisch gegenereerde verbindingen, die dankzij ge-mobtagde metadata tot stand worden gebracht. Verschillende mensen ervaren het web dus op verschillende manieren. www.flickr.com , de foto deel website van Yahoo2, is een

mooi voorbeeld van mobtagging. In januari 2007 kwam ik terug van een vakantie in Finland. In het plaatsje Yli-ii om precies te zijn. Toen thuis kwam heb in Yli-ii33 ingevoerd als zoekterm op Flickr1. Tot mijn grote verbazing kwamen er een aantal foto’s tevoorschijn34. Foto’s gemaakt door Jean-loup die, gezien de datum, drie dagen voor mij op dezelfde plek is geweest. Het was een vreemde gewaarwording, om foto’s te zien van plaatsen waar je zelf ook hebt gestaan. Ik zou hem daar best gezien kunnen hebben. In plaats daarvan bekijk ik zijn vakantiefoto’s op internet. Jean-loup komt uit Edinburgh, Schotland. 26. http://www.myspace.com

Voor de meeste mensen, die veel gebruik maken van het internet, is het de normaalste zaak van de wereld om op deze manier te vinden wat ze zoeken. Het is wel interessant dat het mobtaggen zo effectief werkt. Volgens mij is het een goede manier om orde te scheppen in de informatie chaos. Het is bijzonder om te zien dat door het taggen van informatie, automatisch onderlinge verbanden ontstaan tussen de verschillende informatie die aangebo-

27. http://nl.wikipedia.org/wiki/Web_2 28. http://nl.wikipedia.org/wiki/Bladwijzer 29. http://nl.wikipedia.org/wiki/Wiki 30. http://nl.wikipedia.org/wiki/Metadata 31. http://nl.wikipedia.org/wiki/Tag_%28metadata%29 32. nl.wikipedia.org/wiki/Weblog 33. http://www.google.com/search?q=Yli-ii 34. http://www.flickr.com/search/?q=Yli-ii

Via zijn persoonlijke pagina35 kan ik ineens ook andere foto’s van hem bekijken. Hieruit kon ik opmaken dat hij geïnteresseerd is in oudheden en archeologie. Dit was waarschijnlijk ook de rede voor zijn bezoek aan Finland. Dankzij ge-mobtagde foto’s kan ik van bijna alle plaatsen waar ik geweest ben een foto vinden. Door mijn zoekterm worden verschillende foto’s en dus ook fotografen, aan elkaar verbonden. Door van een fotograaf de andere foto’s te bekijken ontstaat er weer nieuwe context rond de foto en komt er nieuwe informatie aan het licht over de persoon achter de foto. Flickr1 bied veel mogelijk heden om foto’s van tags te voorzien. Behalve titel, auteur, beschrijving en tagging, kunnen foto’s ook ge-geo-tagd 36 worden. Dit betekend dat foto’s op een wereldkaart geplaatst kunnen worden. Wat het mogelijk maakt om in één oogopslag te zien waar iemand foto’s gemaakt heeft. Verder is Flickr1 ook een sociaal netwerk van fotograferende mensen. Elke foto kan door iedereen van commentaar voorzien worden en het is mogelijk om een sociaal netwerk op te bouwen. Hierdoor worden ook persoonlijkheden en identiteiten met elkaar verbonden. Flickr1 is een vrij toegankelijk platform voor mensen die foto’s willen delen. Behalve dat is deze website over de hele wereld bekend en erg populair. Flickr1 beschikt over een onmeetbare, voortdurend groeiende en veranderende database van foto’s die doormiddel van tags eenvoudig gevonden en met elkaar verbonden kunnen worden. Flickr1 heeft een open en toegankelijke structuur. (API, Application Programming Interface37) Ontwikkelaars kunnen de database gebruiken om zo nieuwe interfaces te maken om deze (foto)database te door zoeken. Hier in zie ik veel mogelijkheden omdat het toegankelijk wordt om de enorme berg informatie op verrassende manieren te presenteren. Na een tijdje zoeken op het web ben ik een aantal interessante websites tegengekomen die de database van Flickr1 op boeiende manieren gebruiken. Zo bestaat er bijvoorbeeld een site die heel veel kleine foto’s bij elkaar zet op basis van een bepaalde zoekterm. www.flickrleech.net Deze site zou je kunnen beschouwen als een alternatieve interface omdat het eenvoudiger is om het totale overzicht per zoekopdracht te zien.

35. http://www.flickr.com/people/jean-loup 36. http://www.flickr.com/map 37. http://nl.wikipedia.org/wiki/Application_Programming_Interface 38. http://www.amazon.com 39. http://nl.wikipedia.org/wiki/Data_mining

Er zijn ook een aantal sites waarbij foto’s op kleur gezocht kunnen worden. Zoals http://color.slightlyblue.com Bij deze website kies je een kleur en er verschijnen alleen foto’s die de kleur hebben die je heb aangegeven. Dit soort sites maken het makkelijk foto’s van een bepaalde kleur te vinden. Interessanter is echter http://labs.systemone.at/ retrievr hier worden de foto’s niet alleen op kleur gerangschikt. Doormiddel van een simpele schets selecteert en rangschikt deze site de foto’s. Deze pagina’s zoeken en verzamelen de foto’s op basis van uiterlijk zonder daarbij direct gebruik te maken van de tags die bij de foto horen. Er zijn ook andere websites die wel gebruik maken van Flickr’s uitgebreide tag systeem. Zo is er bijvoorbeeld www.forestandthetrees.com/findr waarbij je de zoekterm steeds verder specificeert. De eerste zoekterm typ je in en vervolgens word er een nieuwe, automatisch gegenereerde lijst van tags weer gegeven. Na het aankliken van een tag verschijnd er weer een specifiekere lijst, enzovoort, om zo je zoekterm steeds verder te specificeren. Dankzij het open systeem van Flickr1 zijn er nog veel meer interessante dingen mogelijk. Zoals gezegd bied Flickr1 ook de mogelijkheid om sociale netwerken te creëren. De website www.marumushi.com/apps/flickrgraph Brengt niet de foto’s maar het gebruikersnetwerk in kaart. Na het intypen van een gebruikersnaam zie je direct alle bijbehorende contacten. De site is overzichtelijk en duidelijk ontworpen. Door steeds op andere gebruikers klikken genereert de site een dynamisch overzicht van de gebruikersnetwerken. Deze site richt zich dus niet op de foto’s maar haalt een veel interessanter punt naar voren. Nu is het namelijk mogelijk verhoudingen en relaties van verschillende gebruikers te onthullen die zonder deze site verborgen zouden blijven. Er zijn veel websites die op verschillende manieren gebruik maken van deze database. Te veel om tot in detail te beschrijven. Graadpleeg de site www.flickrbits.com voor een opsomming. Deze mogelijkheden zijn op dit moment in opkomst en ontwikkeling. Behalve de hiervoor genoemde website’s, die gebruik maken van Flickr1, heb ik ook nog een site gevonden die de muziek en film database van Amazon38 gebruikt. www.liveplasma.com Na het intypen van een artiest of film verschijnt er een dynamische kaart van gerelateerde artiesten of films. Uit de kaart is visueel af te lezen welke relatie de items hebben en hoe relevant de onderling relatie is. Amazon38 maakt gebruik van datamining39, de site houd bij wat de voorkeuren zijn van zijn gebruikers. Als er mensen zijn die naar The Police luisteren en ook van U2 houden, ontstaat er een relatie tussen de

twee bands. De site Liveplasma geeft dus een overzicht

van de muzikale voorkeuren van Amazon-gebruikers en onthuld daarmee verbanden en relaties tussen verschillende artiesten.

It no longer ends with pasting prints into an album. Instead, making them public through services like Flickr is rapidly becoming one of the main ways how we treat our visual memories. The photographic process extends from preserving a moment to an act of telecommunication, with numerous implications on how we perceive reality, how we make our memories and how we create a narrative from it. A photo can be constructed in a variety of ways, but in almost every case it is proof that someone pushed a button at a chosen moment, isolating a blink in time. In this sense, there’s not only a reference to time and a framed representation of a situation, but also a link to a person - the person outside the frame. Furthermore, digital photos come with a great amount of data attached to them as so-called EXIF-tags. These include a multitude of precise information about when the image was taken, technical aspects of the shot, the make of the camera and how it was held. When uploaded to the web, these photographic objects form a vast collection of human experience, which at the same time can be searched for specific information.”

Ook GoogleEarth40 en GoogleMaps41 hebben net als Flickr1 een open en vrij toegankelijke bron die het mogelijk maakt allerlei informatie toe te voegen op de wereldkaart. Dit vormt dus ook een open platform om informatie te verbinden aan een fysieke plaats op de wereld. De website www.dialogues.concrete.org.au plaatst verhalen en gedichten op de kaart van Google. Dit zijn verhalen die min of meer te maken hebben met die locatie. Dit geeft een nieuwe dementie aan de verhalen. Je kan nu ook zien waar het verhaal zich afspeelt. De website www.geogreeting.com gebruikt het aardoppervlak van GoogleMaps41. Delen uit luchtfoto’s met lettervormen worden gebruikt om elke gewenste tekst weer te geven. Dit vind ik een significante ontwikkeling van het world wide web. Informatie die zich ergens op het net bevindt kan nu, door andere sites en systemen worden doorzocht, gerangschikt en gekoppeld worden. De onderlinge verbanden tussen informatie wordt, dankzij metadata, gegenereerd door de code van websites. Er wordt gebruikgemaakt van informatie die voor handen is om die vervolgens op andere relevante manieren weer te geven. De data wordt gegenereerd door gebruikers van het internet, automatisch verwerkt door metadata en machmaking, om vervolgens opnieuw weergegeven te worden in automatisch gegenereerde, dynamische, grafieken en kaarten. Ik heb een aantal projecten van kunstenaars en ontwerpers gevonden die gebruik maken van de hiervoor beschreven mogelijkheden van het internet. Sascha Pohflepp42, schrijft op zijn website het volgende over fotografie.

“Photography has become a networked process.

Het is een interessante gedachte dat een foto pas klaar is op het moment dat hij in het netwerk wordt gedeeld met andere mensen. Doormiddel van twee projecten wordt dit idee fysiek gemaakt. De eerste is een fotocamera die niet zelf een foto maakt, maar via internet een foto zoekt die op het zelfde moment genomen is44. Deze camera maakt ook gebruik van het Flickr netwerk. Hierdoor wordt het ook duidelijk hoe uitgebreid de mogelijkheden zijn. Er zijn van elk willekeurig moment foto’s te vinden die, op de seconde nauwkeurig, op het zelfde tijdstip gemaakt zijn. Je krijgt dus een foto van iemand anders, waardoor je dus eigenlijk een foto maakt van het netwerk. Het tweede project is een tafel waar foto’s op geprojecteerd wor-

40. http://earth.google.com

41. http://maps.google.nl

42. Is a designer and artist presently based in Berlin. He studied at the visual communication department of UdK Berlin and at Ensad in Paris. http://www.pohflepp.com

den45. De foto’s liggen op een willekeurige manier door

http://www.we-make-money-not-art.com/img/saschapohflepp200.jpg

43. http://www.blinksandbuttons.net/intro_en.html

44. http://www.blinksandbuttons.net/buttons_en.html

http://www.blinksandbuttons.net/images/buttonstext1.jpg

http://www.blinksandbuttons.net/images/buttonstext4.jpg

45. http://www.blinksandbuttons.net/blinks_en.html

http://www.blinksandbuttons.net/images/blinkstext3.jpg

46. http://blog.linkedbyair.net

47. http://linkedbyair.net/t

48. http://linkedbyair.net/d

elkaar, wanneer de gebruiker een soort prisma op een van de foto’s plaatst wordt het ineens mogelijk meerdere foto’s te zien die op exact het zelfde tijdstip zijn gemaakt. Gebruikers kunnen doormiddel van hun mobiele telefoon ook eigen foto’s toevoegen aan de database. Deze verschijnen dan ook op de projectie tafel en worden ook direct gekoppeld aan foto’s die op dezelfde tijd, maar op een totaal andere locatie genomen zijn. Ik vindt dit twee interessante projecten omdat het kleine raampjes zijn in het netwerk. Ineens is er een verbinding tussen jouw foto en die van anderen en daardoor ook tussen jou en andere fotografen. Linked by Air46 is een ontwerpers duo uit New York. Tamara Maletic47 en Dan Michaelson48. Ze zijn gespecialiseerd in ontwerp en productie van publieke ruimte, fysiek en online. Zij maken bij een van hun website ontwerpen gebruik van GoogleMaps41. De website, www.art-city.ca/ festival.htm van ArtCity, een festival met hedendaagse kunst in Calgary (Canada), is een hack49 op GoogleMaps41. De hele website bestaat uit een kaart van Google waar de festival informatie in opgenomen is. De interface werkt dus hetzelfde als GoogleMaps41 met het verschil dat er andere informatie in opgenomen wordt. Daarnaast zijn er een aantal elementen toegevoegd zoals twee draaiende interactieve objecten die als het ware boven de kaart zweven. Deze objecten onthullen informatie die niet direct aan locatie gebonden is. Ik vind het interessant dat een bestaande interface wordt gebruikt. De site is hierdoor duidelijk en overzichtelijk. Het heeft een duidelijke visuele taal die als het ware wordt hergebruikt. Doordat er een aantal sterke visuele elementen zijn toegevoegd boven de kaart geeft de site een bijzondere ervaring.

49. http://nl.wikipedia.org/wiki/Hacken

50. http://art.yale.edu/Home

Linked by Air46 is ook verantwoordelijk voor de website van Yale University’s School of Art50. Dit is, net als

Wikipedia5 ook een wiki29. Dat wil zeggen dat meerdere gebruikers de content van een website kunnen aanpassen. Alle studenten van deze opleiding kunnen informatie aanpassen of paginaâ&#x20AC;&#x2122;s toevoegen. Wat interessant is aan deze website is het feit dat niet alleen de inhoud vrij geedit kan worden maar ook het ontwerp van de site. De ontwerper heeft geen macht over hoe de website en de verschillende delen daarvan, zich presenteren. In plaats daarvan bied de ontwerper een platform waarin hij een x aantal mogelijkheden bied voor de gebruikers van de website. Yugo Nakamura51 is een creative director, ontwerper en engineer die onderzoek doet naar verschillende vormen van interactieve systemen in digitale en netwerk omgevingen. Op de site www.yugop.com vind ik een aantal experimenten. Een van de experimenten is in deze context interessant. Omdat er gebruik gemaakt wordt van de Amazon38 website. http://amaztype.tha.jp . Na het intypen van een zoekterm, bijvoorbeeld een artiest of band, verschijnt de naam van de artiest in typografie die opgebouwd wordt doormiddel van afbeeldingen van cdâ&#x20AC;&#x2122;s van die artiest. Vervolgens kan je op de afbeelding klikken om in te zoomen, meer informatie te onthullen en de cd te kopen. Deze site is een grappige alternatieve interface voor een website die er normaal erg saai en standaard uitziet. Ook hier neemt de ontwerper de inhoud van de ene site en past daar zijn eigen interface op toe. Het Haagse ontwerp-bureau Lust52 heeft een systeem bedacht dat nieuwsberichten van het internet rangschikt. Per land worden artikelen op een wereldkaart geplaatst zodat direct zichtbaar is waar het artikel betrekking op heeft. Verder worden ze gerangschikt op een schaal van positief tot negatief. Zo ontstaat er een spectrum waarin te zien is waar het meest positieve of negatief nieuws vandaan komt. Het is ook mogelijk verschillende lagen aan of uit te zetten of om het geheel in een andere modus te bekijken. Zodat de informatie zich op een andere manier presenteert. Een soort gelijk project is We feel fine53 deze site verzameld sinds augustus 2005 menselijke emoties van een groot aantal weblogs. Elke paar minuten zoekt het systeem naar recente weblog postings met de woorden I feel en I am feeling. Vervolgens wordt de rest van de zin geanalyseerd op het gevoel54. Dit wordt automatisch opgeslagen, samen met de naam, geslacht en locatie van de auteur. Ook worden de weersomstandigheden van dat

51. Yugo Nakamura is a creative director, designer and engineer exploring various forms of interactive system in digital and networked environment. http://www.yugop.com

57. Connected, Or what it means to live in the network society, Steven Shaviro ISBN: 0-8166-4362-8 http://books.google.com/books?id=t9lZSrZ-pGAC&printsec=frontcover&hl=nl http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0816643628

58. Gilles Deleuze (18 januari 1925 - 4 november 1995) was een invloedrijke Frans filosoof en een centrale figuur in het postmodernisme. http://nl.wikipedia.org/wiki/Gilles_Deleuze

http://www.designboom.com/portrait/flash/1.jpg http://lmsi.net/IMG/jpg/deleuze.jpg 52. http://www.lust.nl

53. http://www.wefeelfine.org

Félix Guattari (30 april 1930 – 29 augustus 1992) was een Frans psychiater, sociaal filosoof en communistisch activist. http://nl.wikipedia.org/wiki/Félix_Guattari

54. So incredible that it almost brings me to tears, Anne Burdick, Brendan Dawes, Eyemagazine http://www.eyemagazine.com/feature.php?id=150&fid=624

55. http://www.number27.org

56. http://www.kamvar.org

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/a/ab/Guattari2.jpg

moment en die locatie opgeslagen. Dit resulteert in een enorme database met gegevens over het ‘gevoel’ van internet gebruikers. De database groeit dagelijks met 15.000 tot 20.000 gevoelens. Deze worden weergegeven in een speelse interface die de gegevens op verschillende manieren rangschikt. Hieruit kunnen dan weer allerlei gegevens herleid worden over de emotionele gesteldheid van internetgebruikers. Het is bijvoorbeeld mogelijk om de gevoelens op geslacht, locatie, weertype, leeftijd of locatie te ordernen. We feel fine53 is ontworpen door Jonathan Harris55 en Sep Kamavar56. Jonathan Harris is een kunstenaar die voornamelijk in het internet werkt. Hij is geïnteresseerd in het ontdekken van menselijke gedachten en de andere dingen die zij op het internet achterlaten. Andere projecten van hem zijn. www.tenbyten.org , www.wordcount.org , www.phylotaxis.com , www.justcurio.us en www.love-lines.com . Sep Kamavar Houd zich bezig met informatie management, algoritmes voor het managen van chaotische en niet gestructureerde databases. Deze site is zeker interessant omdat het systeem een groot deel van het internet afzoekt, gegevens verzameld en opnieuw rangschikt in een mooie, overzichtelijke interface. Wel denk ik dat de resultaten niet representatief zijn voor het internet. Er worden tenslotte alleen Engelstalige weblogs doorzocht wat al een enorme beperking oplevert. De interface en de dynamische infogaphics zijn mooi, leuk en overzichtelijk. Het is wel jammer dat alleen de getoonde gegevens dynamisch zijn. De rest van de site blijft een vrij statische weergave van gegevens. Het zou mooi zijn

wanneer het hele uiterlijk van de website onderhevig is aan de inhoud van de verzamelde gegevens. Deze projecten en experimenten zijn interessant omdat de ontwerper bestaande systemen, interfaces of databases kan aanpassen of gebruiken om nieuwe, interessante, onverwachte en betekenisvolle verbindingen van data te laten zien. Of om een bestaande interface voor een ander doel te gebruiken waarbij er meer of, een andere betekenis wordt toegekend aan de bestaande interface. Waardoor er een soort vensters geopend worden in het netwerk, dezelfde informatie presenteert zich op veel verschillende manieren. Het laat zien hoe groot en bruikbaar dit netwerk is en bied andere perspectieven voor het waarnemen van de beschikbare informatie. 57

“My right h and keeps busy moving and clicking the mouse. In a way, the hand becomes an extension of the eye. I reach into the screen and travel trough its iconic, hyperlinked space. Cyberspace is what Deleuze and Guattari58 call a ‘haptic’ space, a space of pure connection, accessible only to close range vision, and having to be navigated step by step...” In een haptic space kan je niet in de verte zien en je ziet iets ook niet van uit de verte, een panoramisch uitzicht is onmogelijk. Omdat de ruimte altijd in beweging is. Folding, dividing, expanding and contracting.

Semantisch web Het internet bestaat dus uit een heleboel documenten die onderling verbonden kunnen worden. Hierdoor ontstaan er uitgebreide relaties tussen verschillende documenten op het web. Er ligt vaak meer en specifiekere informatie in de links tussen de verschillende documenten dan in het document zelf. Omdat de links laten zien hoe informatie gerelateerd kan worden aan andere informatie. We kunnen allerlei databases doorzoeken en daar zelf relevante informatie uit onthullen. De volgende stap is het semantisch web59, een evoluerende extensie van het word wide web60 . Met als doelstelling informatie zo op te bouwen dat niet alleen mensen er mee kunnen omgaan, linken en verwerken, maar dat dit ook softwarematig gebeurd. Zodat machines ook betekenis kunnen toevoegen aan rauwe data. Deze techniek is op dit moment volop in ontwikkeling en er wordt veel onderzoek naar gedaan. Onderandere door grote bedrijven als Nokia61 en HewlettPackard62. In de toekomst wordt het mogelijk om via een online applicaties het hele web te doorzoeken waarbij de software de relaties onthult tussen verschillende bronnen op het web. Op deze manier komt alle kennis en alle beschikbare informatie automatisch samen in een enorm verstrengeld netwerk. 63

“Properly designed, the Semantic Web can assist the evolution of human knowledge as a whole” Het wordt mogelijk de informatie in verschillende interfaces weer te geven. Je zou bijvoorbeeld kunnen switchen tussen een tijdlijn, diagrammen en tabellen of je kiest er voor informatie weer te geven op een wereldkaart. Ik stel me voor dat informatie uit veel verschillende bronnen samenkomt in een tijdlijn zodat je direct een overzicht krijgt van gebeurtenissen uit het verleden, je eigen agenda, personen, foto’s en video. Dit zou het internet veranderen in een enorm collectief brein. Een enorme wereld waar je automatisch met iedereen samenwerkt. Hierdoor zouden we problemen kunnen oplossen op een manier die we ons nu nog maar nauwelijks kunnen voorstellen. Ik vind het een inspirerende gedachte om internet te beschouwen als een iconische, onderling verbonden ruimte zonder horizon. Die alleen bekeken kan worden door er stap voor stap doorheen te navigeren. Je kan niet zien waar je heen gaat en je kan ook niet meer achterom kijken om te zien waar je vandaan komt. Misschien is het daarom dat ik zo snel verdwaal in deze ruimte.

59. http://www.w3.org/2001/sw

60. http://nl.wikipedia.org/wiki/Semantisch_Web

61. http://research.nokia.com/research/programs/semantic-web/

62. http://www.hpl.hp.com/semweb/

http://www.edwardsamuels.com/illustratedstory/chapter%205/berners-lee.jpg

Op internet zijn er geen herkenningspunten, geen begin, geen eind, geen midden of rand. Je verplaats je door te klikken met je muis en je wordt voortdurend afgeleid en gestoord. Ineens is daar weer een link naar een andere locatie in het netwerk. Klik en het is alsof er een deur achter je dicht slaat terwijl er meteen een andere deur geopend wordt. Je beland in andere informatie, specifieker, uitgebreider of totaal nutteloos. Om vervolgens weer een stap verder te zetten. Ondertussen wordt je ook nog afgeleid door banners, popups, geluiden, chats en e-mails. Internet als een many to many medium. Iedereen communiceert met iedereen. Het wordt geschapen, onderhouden en gebruikt door ons, wij, men. Wij creëren een wereld van informatie of misschien wel een wereld voor informatie. Want op het internet communiceren niet alleen mensen met elkaar doormiddel van informatie uitwisseling maar, de informatie communiceert ook steeds meer met elkaar dankzij automatisch gegenereerde data en onderlinge verbindingen. Het semantisch web kan in de toekomst zelf betekenisvolle verbindingen maken. Heel belangrijk hiervoor zijn de visuele interfaces die

deze rauwe data weergeven in dynamische infogaphics. Ik denk dat ontwerpers een belangrijke rol kunnen spelen in de ontwikkeling van dit nieuwe netwerk. Vooral op het gebied van duidelijke, overzichtelijke interfaces, maar ook op het gebied van infographics kunnen zij een belangrijke rol spelen. Hiervoor is wel een nauwe samen werking nodig tussen de ontwikkelaars van het semantisch web en de ontwerpers van het semantisch web. Het zou nog beter zijn wanneer ontwerpers op eenvoudige manier dit semantisch web kunnen aanwenden voor hun ontwerp. Dat vraagt wel om goed gestructureerde rauwe data. Het is mij duidelijk geworden dat het internet een bijzonder medium is. Het zal voortdurend blijven groeien en evolueren. Vanuit de fase waarin het zich bevind ontwikkelen zich steeds nieuwe mogelijkheden en volgende stappen in de evolutie van het internet. Internet is een do it your self en een many to many medium. Iedereen met een computer en een verbinding kan zelf ongehinderd informatie beschikbaar maken voor een wereldwijd publiek. Dankzij openbare platforms die het mogelijk maken informatie te delen en van tags31 te voorzien ontstaan er zelf georganiseerde databases. Die zowel door mensen als machines doorzocht kunnen worden op interessante en waardevolle verbindingen en betekenissen. Het internet is zo enorm divers en alle informatie is direct of indirect verbonden met andere bonnen. Hierdoor krijgt het voor mij overeenkomsten met de fysieke wereld die ook voornamelijk bestaat uit informatie en onderlinge verbindingen. Waarin iedereen zijn eigen weg zoekt. Er zijn ook duidelijke verbindingen tussen de virtuele en de fysieke wereld. Toch blijven het verschillende dimensies, de virtuele wereld is een vloeibare fantasie wereld. Een wereld zonder horizon, waarin je niet in de verte kunt kijken. Door te klikken met de muis verplaatsen we ons over een oneindig netwerk. Een wereld die nog ontdekt moet worden maar het is moeilijk een wereld te ontdekken die steeds veranderd en andere gedaantes aanneemt. Het internet bestaat uit informatie, deze ligt vooral verscholen in de bijna onzichtbare verbindingen tussen de verschillende locaties. Deze informatie wereld is interessant voor ontwerpers. Zij kunnen betekenisvolle verbanden laten zien die nieuwe perspectieven bieden of zelf informatie aanbieden. Of gebruik maken van deze enorme hoeveelheid beelden en teksten. Ontwerpers en vormgevers zijn vooral ook de mensen die platforms kunnen bieden die het, voor internet gebruikers, mogelijk maken samen te werken en te delen.

Tim Berners Lee on the Semantic Web http://www.youtube.com/watch?v=mVFY52CH6Bc

Visuele informatie Het internet is een enorme, zelf organiserende bron van data. Een onbekende wereld van informatie. Volgens mij zijn ontwerpers onmisbaar bij het vormen, onderzoeken en ontdekken van die wereld. Het visualiseren van informatie speelt daarbij een belangrijke rol. Het internet bied daarvoor uitgebreide mogelijkheden. In voorgaande voorbeelden zien we dat data dynamisch gevonden, gepresenteerd en gemanipuleerd kan worden in een uiteenlopende variatie van interfases. Deze infographics zijn het medium waardoor wij de informatie waarnemen. Ontwerpers kunnen een zeer belangrijke rol innemen in de ontwikkeling van de manier waarop wij informatie delen en waarnemen. Dit is voor ontwerpers een enorme uitdaging. 64

“Our ability to present information in a useful and intelligent matter is falling behind our ability to create an distribute the raw data. For the designer, this is the challenge of ‘information visualisation’, the process of revealing useful, easily grasped insights by transforming abstract data into visual and manipulable forms. In other words: making new maps for the new, information-rich universe.” Het menselijke brein is zo geëvolueerd dat wij een groep objecten kunnen onderscheiden op maat, kleur, vorm en locatie in de ruimte, ons brein in aangepast voor het herkennen van patronen. Informatie visualisatie maakt gebruik van deze goede cognitieve vaardigheden. Waardoor informatie kan worden weergegeven op een manier die bij tekstuele en numerieke informatie niet mogelijk is. Een infographic is globaal leesbaarder dan een enkele taal en is universeel begrijpelijk en sneller leesbaar. Helaas is het grootste deel van de informatie op het internet tekstueel. Er zijn statische afbeeldingen, video’s en geluiden. Dit zijn allemaal media die we al kenden. De dynamische infografiek bied veel meer mogelijkheden in een virtuele wereld. In voorgaande voorbeelden zien we al een aantal interessante dynamische websites zoals Liveplasma en We Feel Fine. Toch blijven deze grafieken plat, ze zijn dan dynamisch maar, ze vertonen nog steeds veel gelijkenis met de statische, gedrukte exemplaren die we al kennen. Het verschil is dat de informatie en de grafische weergave dynamisch zijn. Dat wil zeggen, de data wordt van het internet geplukt en in een grafiek weergegeven. De grafiek wordt on the fly gegenereerd, maar toch blijft het (ondanks eventuele animatie effecten) een plat ding. Terwijl de apparaten waarmee wij het internet

64. Information visualisation, Nico Macdonald, Eye magazine http://www.eyemagazine.com/print/feature.php?id=71&fid=470

waarnemen wel mogelijkheiden bieden die voorbijgaan aan het uiterlijk van drukwerk. Denk bijvoorbeeld aan drie dementianale weergave van informatie. Deze wordt nog niet veel toegepast in het net. Een derde dimensie zou een goede manier zijn om hiërarchie aan te brengen in informatie. Data zou vanuit verschillende perspectieven waargenomen kunnen worden. Microsoft Live labs65 ontwikkeld nieuwe software. Waarbij nieuwe mogelijkheden en andere manieren van kijken naar, rangschiken en weegeven van informatie belangrijk is. Ze hebben een aantal verschillende projecten. Het meest interessante project voor dit onderzoek is het programma Photosynth66. Dit programma werkt namelijk wel met een drie dimensionale interface. Foto’s worden weergegeven in een driedimensionale wereld, verschillende foto’s worden geanalyseerd en aan elkaar gemonteerd. Hierdoor ontstaat een wereld van foto’s waar je als het ware doorheen kan reizen. Ik vind dit een boeinde interface, het vertaald de informatie die in de beelden ligt naar een driedimensionale omgeving. Gezien het grote aantal foto’s dat op het internet te vinden is, zou dit een goede manier zijn om al die beelden makkelijker en sneller in relatie tot elkaar te zien. Daarnaast krijg je een behoorlijk duidelijk beeld van de context en omgeving waartoe de foto behoord. Deze foto-databaseinterface geeft veel overzicht in de data en stimuleert een intuïtieve manier van het waarnemen en doorzoeken van een database. Er is nog een bekendere 3D interface, namelijk Google Earth40. GoogleEarth is er vooral op gericht om de wereld weer te geven, een soort digitale globe. Echter heeft deze wereldbol oneindig veel mogelijkheden. Er kunnen namelijk allerlei verschillende soorten data aan gekoppeld worden. Tekstuele informatie, foto’s, 3D weegaves van gebouwen, hyperlinks naar websites en nog veel meer. Hierdoor wordt GoogleEarth40 eigenlijk een soort web-browser. Waarbij we op een alternative manier door de data-dimensie kunnen bewegen.

Photosynth

De geheimen van GoogleEarth

http://nl.youtube.com/watch?v=lkuGrCB85H8

http://nl.youtube.com/watch?v=LRPd8NuF0fI

Ik denk dat het ontwikkelen van dit soort nieuwe interfaces heel belangrijk is. In de toekomst zullen interfaces die veel verschillende informatie, uit verschillende bronnen, kunnen weergeven op een betekenisvolle manier, belangrijk zijn voor de ontwikkeling van het semantisch web. Verder zorgen dit soort interfaces voor meer overzicht in het beoordelen van informatie. Als dit soort interfaces gekoppeld worden aan het internet en het voor iedereen mogelijk wordt data toe te voegen aan deze systemen. Zouden we tot overzichten en inzichten kunnen komen die we ons nu nog moeilijk kunnen voorstellen.

65. http://labs.live.com

66. http://labs.live.com/photosynth/video.html

67. Love the internet, Adrian Shaughnessy, Eye magazine http://www.eyemagazine.com/print/feature.php?id=117&fid=521

68. http://www.jannuzzismith.com

69. http://www.google.com/search?hl=nl&q=Jakob+Nielsen&btnG

http://mgnt.khm.de:8080/images/webdev/jakobnielsen1989.jpg

Ontwerpers en het net

De grafische interface kennen we al een tijdje maar, hier refereert de term grafisch aan het gebruik van visuele technieken voor het uitvoeren van opdrachten of het navigeren door informatie. De werkelijke informatie wordt meestal nog weergegeven als tekst. Bij het ontwikkelen van interfaces of inforaphics dienen ontwerpers rekening te houden met veel variabelen van het ontwerp. Niet alleen stijl, kleur, grootte en plaatsing zijn belangrijk. Maar ook de animatie stijl. De interface en de gebruikers vriendelijkheid daarvan, dynamische elementen en interactie

Volgens Michele Jannuzzi van het Londens ontwerpbureau Jannuzzi Smith68 zijn de problemen van de web ontwerper totaal anders dan die van een drukwerk ontwerper. Het grootste verschil is dat het eindproduct niet langer bepaald wordt door de producent. Elk boek kent dezelfde techniek, een website wordt uiteindelijk steeds door andere techniek weergegeven. Het is niet mogelijk een website te ontwerpen zonder de onderliggende techniek te begrijpen. Dit vraagt om een ander soort ontwerper, een die bekend is met de (on)mogelijkheden van

en de navigeerbaarheid van het ontwerp. Verder is het lastig om een ontwerp te testen. Schetsen kunnen vaak niet goed getest worden op gebruikersgemak. Verder is het ook belangrijk dat de ontwerper nauw samenwerkt met de mensen die de informatie maken en de mensen die de informatie zouden moeten gebruiken. De ontwerper moet dan uiteindelijk ook de gebruikerservaring, visuele uiterlijk en typografie uitwerken. Er zijn dus enorm veel variabelen waarmee ontwerpers rekening moeten houden wanneer er een online applicatie ontwikkeld moet worden. Daar komt dan nog bij dat veel ontwerpers daarvoor niet de juiste kennis en software hebben.

het online publiseren. Voor Jakob Nielsen69 ‘the guru of webpage usability’ is web ontwerp geen zaak van esthetiek maar van wetenschap.

Sinds de opkomst van het internet hebben ontwerpers een ongewone relatie met het internet. Het internet voorspelde ‘de dood van het boek’ maar bood ook veel nieuwe mogelijkheden en perspectieven. Het werd nu ook mogelijk om interactie, geluid en bewegend beeld op te nemen in het ontwerp. Toch hebben de meeste ontwerpers die opgevoed zijn in het drukwerk tijdperk moeite met ontwerpen voor het internet. Ze zijn gewend om nagenoeg volledige controle te hebben over het ontwerp, terwijl dat bij internet ontwerp niet mogelijk is. Doordat de eindgebruiker bijvoorbeeld zelf de lettergrote kan aanpassen. Daarnaast geeft elke computer een website anders weer, er zijn verschillende beeldscherm afmetingen en verschillende besturingssystemen. 67

”Yet the fact remains that the Internet is the place where graphic design has encountered its greatest challenge since the arrival of computerised design, and that the technical and aesthetic problems associated with Web design are perhaps the most taxing and knotty issues facing the contemporary graphic designer, especially those with metaphorical printer’s ink stains on their fingers.”

“The entire concept of Web design, is a misnomer. Individual project teams are not designing the Web any more than individual ants are designing an anthill. Site designers build components of a whole, especially now that users are viewing the entirety of the Web as a single, integrated resource. Unfortunately, much of the Web is like an anthill built by ants on LSD: many sites don’t fit into the big picture, and are too difficult to use because they deviate from expected norms. Several design elements are common enough that users expect them to work in a certain way.” Op zich is het interessant om het internet als geheel te beschouwen en het daarom ook als een geheel te ontwerpen. Ik denk echter niet dat het verstandig is om dit op het niveau van de vormgeving van een website te doen. Het internet is (vergeleken met het boek) een heel jong medium. Er is nog veel experiment en onderzoek nodig over hoe dit medium functioneert en hoe dit het beste vormgegeven kan worden. Ik denk dat het beter is om het internet op het niveau van informatie als geheel te zien. Het eerder genoemde concept van het semantisch web komt overeen met dit idee. Het is dus de beschikbaarheid van informatie dat het bestaansrecht is van elke website. Het uiterlijk doet er niet toe, wanneer dezelfde informatie ook door andere interfaces gebruikt en weergegeven kan worden. We begeven ons in het tijdperk van multiple-platform publishing waarbij informatie tegelijkertijd door verschillende media wordt weergegeven. Zowel in gedrukte tekst, websites, cd-roms en mobiele telefoons.

"A system able to output from a single pool of data into different media is the Holy Grail of publishing." Ik vindt dit een inspirerende gedachte. Internet is niet meer alleen toegankelijk via een personal computer maar, ook via mobile telefoons en andere apparaten. In de toekomst zijn mensen en objecten misschien, altijd met het internet verbonden. Het doet er niet meer toe in welk medium de data wordt weergegeven. Het internet wordt wellicht een grote bak met ruwe, onderling gekoppelde informatie die op elke gewenste manier en in elk gewenst medium gerepresenteerd kan worden. Kranten zijn erg bezig met dit multiple-platform publishing, bijvoorbeeld de Volskrant70 en de gratis krant Dag71. Zij publiseren niet meer alleen een gedrukte, papieren krant maar ook via het internet. Teksten, foto’s en filmpjes kunnen niet alleen op een computer bekeken worden maar ook op een mobiele telefoon. Er is volgens mij echter wel veel onderzoek en ontwikkeling nodig voordat we de data op het internet in elke gewenste vorm kunnen waarnemen. Voorlopig is het een enorm diverse wereld van stijlen. Wanneer je over het internet surft kom je de meest uiteenlopende websites tegen, van bijna oneindig scrollbare, witte websites met zwarte tekst en blauwe links, tot indrukwekkende, volledig geanimeerde, flash websites. Dit vind ik persoonlijk het mooie aan het internet van dit moment. Er is ongelofelijk veel te vinden en het ziet er allemaal anders uit. Willen we echter dat we alle beschikbare informatie en data betekenisvol in relatie tot elkaar kunnen waarnemen. Dat zullen we alternatieve manieren van informatie ordening moeten uitvinden. Waarbij de interface geschikt is gemaakt voor de data die het wil weergeven. Het zal steeds belangrijker worden om de informatie niet voor ons vorm te geven, maar voor de hard- en software die we gebruiken om de informatie te representeren. Hierdoor zal de data van zijn individuele karakter verlost zijn, het kan dan namelijk samen met data uit andere bronnen in één overzich getoond worden. Waarschijnlijk zullen de grote internet browsers in de nabije toekomst verdwijnen. In plaats daarvan zullen we specifieke software gebruiken die geschikt is voor een specifieke taak. Op dit moment zijn er al een aantal voorbeelden te bedenken waarbij we gebruik maken van specifieke software voor specifieke informatie. Denk bijvoorbeeld aan het eerder genoemde GoogleEarth40. Dit programma is specifiek voor het weergeven van informatie in samenhang met de fysieke locatie op de wereld. Deze informatie is niet vormgegeven in een specifiek eigen stijl maar, wel zo dat het op de juiste plaats in

GoolgeEarth verschijnt. Ook het hiervoor genoemde Photosynth66 zou een browser kunnen zijn die specifiek voor foto’s geschikt is. Het bekende SecondLive72 is eigenlijk ook een webbrowser die specifiek geschikt is gemaakt voor sociale contacten. We doen hetzelfde als op een willekeurige chat site maar, nu binnen een specifiek programma. In SecondLive kunnen we op een heel intuï tieve manier met mensen in contact komen. We reizen naar verschillende plekken en ontmoeten mensen waarmee we sociale contacten kunnen onderhouden net als in first live. De internet browsers die we nu kennen en massaal gebruiken zijn geschikt gemaakt voor veel verschilende taken.73 Vooral voor het weergeven van informatie in een bepaalde vormgeving zodat wij de informatie tot ons kunnen nemen. In principe is het een soort zakmes. Een gereedschap dat voor alle taken geschikt is. Een zakmes werkt prima als je in de wildernis bent en weinig ruimte hebt maar, als je thuis bent gebruik je voor het smeren van je brood toch een mes dat specifiek voor dat doel geschikt is. Ook online zou het veel efficiënter zijn om gereedschap te gebruiken dat geschikt is voor de taken die het moet uitvoeren. Het is belangrijk dat we de mogelijkheden van dit soort systemen onderzoeken. Wat zijn de mogelijkheden van dit soort systemen. In tegenstelling tot vroeger zijn veel programma-codes vrij toegankelijk en vaak is er veel documentatie over te vinden. Ik denk dat dit een belangrijke ontwikkeling is. Het zorgt er namelijk voor dat iedereen kan meewerken aan de ontwikkeling van het internet. Er zijn ook al veel voorbeelden van

70. http://www.volkskrant.nl

71. http://www.dag.nl

72. http://secondlife.com http://nl.wikipedia.org/wiki/Second_Life

73. Blow your browser in a thousand pieces, Koert van Mensvoort,1999 http://www.koert.com/work/browser/index.html

74. http://www.hackdiary.com/about.html

http://farm1.static.flickr.com/33/54064119_64284443ec_o.jpg

75. http://www.mediamatic.net/article-14683-en.html

nieuwsgierige programmeurs en ontwerpers. Zij proberen de mogelijkheden en grenzen van bijvoorbeeld SecondLive72 of Google-Earth40 op te zoeken. Matt Biddulph74 omschrijft zichzelf als een technologist en freelance software ontwerper. Hij heeft onder anderen een zelf-herhalende bacterie gemaakt is Secondlife. Een groeiende ‘levende’ vorm die in de SecondLife wereld woont75. Daarnaast heeft hij ook een script geschreven die SecondLive72 en Flickr1 combineert. Waarbij foto’s uit de Flickr database te bekijken zijn in de wereld van SecondLive76. Door deze twee werelden te combineren wordt SecondLife een interface voor Flickr1. Omdat SecondLife is ontworpen voor het onderhouden van sociale contacten en Flickr voor het delen van foto’s, is dit een interessante combinatie. Je kan nu aan iemand in SecondLife je foto’s laten zien. De SecondLife omgeving wordt dus een browser77, een alternatieve interface om data weer te geven. Hierbij gebruikt hij software en een database die al beschikbaar zijn en combineert die, zodat nieuwe functionaliteiten en ervaringen kunnen ontstaan. Bidduloh gaat zelfs nog een stapje verder door SecondLife en first life met elkaar te verbinden met niet veel meer dan een printplaatje met een draai knop. Met de fysieke draaiknop kan een specifiek, virtueel object in SecondLife verplaatst worden.78 Veel van deze platforms (SecondLife72, Flickr1, GoogleEarth40, GoogleMaps41, YouTube4, ...) hebben hun broncodes toegankelijk gemaakt waardoor het mogelijk wordt om ze te gebruiken voor andere doeleinden en experi-

menten. Vooral Earth bied interessante mogelijkheden. Er zijn dan ook een heleboel voorbeelden te noemen, waarbij men gebruikt maakt van de GoogleEarth interface. Sascha Pohflepp42 geeft maart 2008 een workshop bij Mediamatic met de titel Mapping/Mashing79. Hier zal het vooral gaan over het combineren van GoogleMaps41 of GoogleEarth40, met andere systemen. Er worden een aantal voorbeelden gegeven. Zoals de website www.garbagescout.com waar afval in NewYork op GoogleMaps geplaatst wordt. Op de website www.biomapping.net is te zien hoe menselijke emoties op GoogleEarth in kaart gebracht worden. Ook GoogleEarth kan aan gesloten worden op de fysieke wereld. Een goed voorbeeld is ‘Battleship:GoogleEarth’80. Het is mogelijk om GoogleEarth te gebruiken als interface voor het spel Battleships. Met behulp van een mobiele telefoon en GPS kunnen de spel objecten binnen GoogleEarth40 verplaats worden. Wat jij doet in de werkelijkheid heeft direct gevolgen voor wat er op GoogleEarth te zien is. Op de website www.programmableweb.com zijn nog heel veel meer voorbeelden te vinden van mashups81. Aan de vele voorbeelden op deze site is duidelijk te zien dat de mogelijkheden eindeloos zijn. GoogleEarth40 wordt gecombineerd met Flickr1 maar, ook met YouTube4 of Wikipedia5. Ik heb zelfs een aantal filmpjes gevonden die laten zien dat de GoogleEarth40 ook gecombineerd kan worden met SecondLife. Het is interessant dat, dankzij open broncode, bestaande interfaces gebruikt en gemanipuleerd kunnen worden. Door het toevoegen van gegevens, het uitbreiden van

76. http://www.hackdiary.com/archives/000085.html

77. http://nl.wikipedia.org/wiki/Webbrowser

78. http://www.hackdiary.com/archives/000101.html

80. http://www.nearfuturelaboratory.com/index.php?p=240

79. http://www.mediamatic.net/artefact-26895-en.html

81. http://www.programmableweb.com/mashups

de mogelijkheden of experimenteren. Maken we zelf de GoogleEarth steeds groter en uitgebreider. Het is interessant om deze bestaande interfaces en databases te koppelen. Hierdoor kan data in andere dimensies en in andere relaties getoond worden. Verder is het heel handig dat bestaande tools eenvoudig naar eigen hand gezet kunnen worden. Zo ontstaan er weer onderlinge relaties en verbindingen tussen verschillende bronnen en tools. Doordat zoveel mensen gegevens plaatsen op GoogleEarth en de interface aangevuld kan worden met zelf gemaakte scripts. Ontstaat er niet alleen een database die we kunnen aanpassen maar ook een interface. Ik denk dat dit interessante ontwikkelingen zijn en dat bijvoorbeeld GoogleEarth40 steeds meer gebruikt zal worden als alternatieve manier om data te filteren. Dit bied letterlijk perspectief, er hoeft niet meer door individuele website geklikt en gelezen worden. We kunnen informatie op een totaal andere manier tot ons nemen. Namelijk na eigen wens gerangschikt op een interactieve wereldbol. Kant en klare interfaces, die aangepast kunnen worden, bieden een uitkomst voor web ontwerpers. Er hoeven geen eigen systemen bedacht te worden, ze worden simpel weg aangepast en aangevuld. Verder vereis web- en interface ontwerp een totaal andere manier van ontwerpen dan voor bijvoorbeeld drukwerk. Dit soort open tools bieden andere inzichten. Waarbij het eerder gaat over het bijdragen aan de ontwikkeling van het web als geheel. Het gaat om de informatie en de ordening of het gebruik daarvan. Paskruizen, snijtekens en verfijnde typografie zijn niet van toepassing. De invulling, het gebruik en het uiterlijk van een ontwerp komt, steeds meer, in handen van de eindgebruiker. Bij een boek bepaald de ontwerper de bladspiegel en letter grootte. Online liggen deze keuzes bij de eindgebruiker. Ik denk niet dat het verstandig is om alles hetzelfde te maken. Door alleen maar gebruik te maken van bestaande interfaces. Wel bied het veel interessante mogelijkheden en de uitdaging om de grenzen te verkennen, van nieuw gebied. Ontwerpers kunnen in de toekomst ook een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van nieuwe interfaces in plaats van individuele websites. Voor bedrijven is het altijd handig om zowel op de echte wereld, als in SecondLive en op GoogleEarth aanwezig te zijn. We staan op het punt om het internet van een andere kant te aanschouwen. Doormiddel van alternatieve interfaces die de data in een, voor ons relevante samenhang, kunnen presenteren.

Introduction to SecondLife http://nl.youtube.com/watch?v=b72CvvMuD6Q

Sculpty Earth demo with Dynamic Weather

Airplane Tracking in SecondLife

www.youTube.com/watch?v=tSl3zSzKRKw

www.youTube.com/watch?v=L4CbjeSTV78

Geoglobe at Second House of Sweden http://nl.youtube.com/watch?v=8-8lo8Nvv78

Sociaal ontwerp Het internet bied de mogelijkheid tot wereldwijde samenwerking. Het is een communicatie medium dat anders is dan klassieke media. Bij de klassieke massamedia is er een duidelijke zender die zijn bericht verstuurd naar de massa. Via internet krijgt de massa ook de mogelijkheid zijn boodschap te versturen of te reageren op die van anderen. Weblogs en forums zijn dan de aangewezen tools. 82

“In 2000, The Daily Telegraph began a successful exercise in blogging by journalists alongside moderated reader comments.” Er is een verandering gaande, grote massamedia zoals, kranten en tijdschriften verplaatsen zich meer en meer naar het web. Deze verandering is onvermijdelijk. Uitgevers doen hiermee een uitspraak. Ze geven hun lezers de mogelijkheid om direct te reageren op het wat zij pubiceren. Dit vraagt niet alleen om een verandering in redactie maar ook op het gebied van grafisch ontwerp. Klassiek grafisch ontwerp gaat er vanuit een kant en klare, afgeronde boodschap de wereld in te sturen. Zonder dat aan gebruikers de mogelijkheid wordt geboden reacties of veranderingen te maken. Nadat de computer veel technisch werk, van bijvoorbeeld het loodzetten, over heeft genomen zijn de waarden van het grafisch ontwerpen verschoven. Van een technisch naar, het gebied van vormgeven en image-making en het vormen van ideeën. Nu zullen de waarden van het ontwerp weer verschuiven en dus zal ook de werkmethode moeten veranderen. De traditionele manier van ontwerpen gaat uit van een lineair procces van vraag een aanbod. 82

“Tell us what you want, here’s our answer, hope you like it.”

82. Messy medium, William Owen, Eye magazine http://www.eyemagazine.com/opinion.php?id=150&oid=395

Bij het ontwerpen van innovatieve communicatie, zonder vastgestelde grenzen is het ontwerp procces veel onregelmatiger. Je brengt mensen bijelkaar met verschillende vaardigheden die andere methodes gebruiken en niet dezelfde taal spreken. Er moet gedacht worden binnen een compleet systeem en hoe, alle componenten met elkaar samen werken. Dit alles moet op verschillende manieren samengesteld worden. Dit is juist iets waar ontwerpers goed in zijn, maar meestal alleen, weg van de opdrachtgever in het comfort van hun eigen studio. Voor het ontwerpen van complexe, online communicatie systemen is meestal veel meer samen werking nodig.

"...writers, editors, designers and technologists must share know-how and experience to come to grips with the opportunities created by networked social media." De opdrachtgever zou een intergraal deel in het ontwerp proces moeten zijn. Dit kan alleen als beide partijen op elkaars vaardigheden vertrouwen en er sprake is van een langdurige relatie. De manier van ontwerpen zou een andere wending moeten nemen. Voor het ontwerpen van complexe systemen is een interdisciplinair team nodig. Dat verschillende aspecten van een ontwerp tegelijk kan uitwerken. 82

"Success in solving problems this difficult requires removing three of the grand assumptions underlying our professions: that we know what weâ&#x20AC;&#x2122;re doing; that delivery implies completion; and that we can produce the whole of the solution.â&#x20AC;? In de context van social interfaces ligt de waarde van het ontwerp in openheid naar verschillende oplossingen, de vaardigheid om verschillende opties te structureren, modeleren en visualiseren. En de bereidheid om, een ontwerp vanuit de ogen van de gebruiker te bekijken. Tweedimensionaal ontwerp waarbij het alleen gaat om eenrichtingsverkeer tussen vormgever en gebruiker begint langzaam aan waarde te verliezen. Bedrijven verschuiven van traditionele branding en advertenties naar het sociale web en rijke internet applicaties. Dit betekend dat er innovatieve tools en platforms gemaakt moeten worden die de consument kan gebruiken. In plaats van kant en klare berichten die door een megafoon geschreeuwd worden en geen tegenspaakt tolereren. De mening van de massa is belangrijk geworden, merkwaarde wordt mede bepaald door de consumenten. Tijdens de verkiezingsstrijd in Amerika is YouTube4 een van de belangrijkste plaatsen van debat. Op internet zeggen we alles tegen elkaar. We kunnen bij elke vakantiefoto ons eigen commentaar leveren en de fotograaf op nemen in ons netwerk. We hebben ingewikkelde sociale contacten via Myspace26 of Facebook83. Massamedia veranderd, van communicatie naar de massa tot communiceren met de massa. Ontwerpers gaan zich steeds meer bezig houden met het maken van deze systemen waarover dit soort massa-communicatie mogelijk wordt. Het is een complexe maar, innovatieve bezigheid en vraagt om het herzien van de ontwerp mentaliteit. Deze nieuwe ma-

nier van communicatie is sterk in opkomst en bied veel nieuwe nog niet verkende mogelijkheden. User-generated content84 is de naam voor deze platforms waaraan gebruikers zelf inhoud geven. De reikwijdte van deze web 2.027 toepassingen gaat veel verder dan de technologie alleen. Het zorgt voor een verandering in bedrijfscultuur, die klanten niet langer als afnemende consumenten beschouwd, maar als medeproducenten of co-creators Nieuwe bedrijven als Google3 en Amazon38 hebben goed begrepen hoe klanten waarde aan het bedrijf kunnen toevoegen. Door ze simpelweg zelf de inhoud te

bijdragen. Uiteindelijk willen mensen gewoon foto’s uitwisselen en filmpjes kijken omdat ze dat in huiselijke kring altijd al gedaan hebben. Eigenlijk zijn de eigenaren van gebruikersplatforms (Google3 en Yahoo2) helemaal niet geïnteresseerd in content of creatieve expressie van gebruikers. Ze zijn geïnteresseerd in informatie over het surfgedrag van individuen en groepen gebruikers, zodat ze die metadata30 kunnen koppelen aan advertentieverkopers. Vooral jeugdige users die overal hun profiel achterlaten (op Hyves87 of Facebook83) en er lustig op los msn’en88, zijn eenvoudig te volgen als consumenten met gerichte intressen en interessante vriendenkringen.

laten produceren. Het internet is tenslotte de bakermat van zogenaamde open source85 initiatieven. Ook niet digitale bedrijven als BMW en Lego nodigen hun klanten uit via websites, wedstrijden en evenementen bij te dragen aan de verbetering en het ontwerp van hun producten. In de twintigste eeuw werd de mediacultuur nog gedomineerd door professionele contentbedrijven. In deze eeuw zullen door amateurs vervaardigde cultuurproducten en commerciële content steeds meer door elkaar gaan lopen. Dat komt doordat de nieuwe digitale media ‘gewone’ mensen van productiemiddelen hebben voorzien om zelf actief deel te nemen aan de beeldcultuur. Mediaconsumenten zijn dus niet langer gedoemd tot passieve consumptie, maar ze zijn actieve participanten geworden.

Het klikgedrag van deze actieve participanten is het onbetwiste goud voor de nieuwe media bedrijven die gratis sites voor content en communicatie aanbieden. Dit maakt echter voor gebruikers weinig verschil, zij zijn wel geïnteresseerd in deze content en creatieve expressie.

Enkele recente rapporten laten echter duidelijk zien dat het nogal misleidend is om over gebruikers te spreken als een homogene categorie van zelfbewuste, actieve participanten. Uit een studie van het Amerikaanse onderzoeksbureau Forrester (april 2007) blijkt dat slechts 13 procent van alle gebruikers gerekend kan worden tot de actieve contribuanten, terwijl 52 procent gekwalificeerd wordt als inactieve gebruikers en nog eens 34 procent bestaat uit passieve kijkers. Slechts een minderheid levert actieve

nauw moeten samenwerken met iedereen die betrokken is bij het project, zelfs met de eindgebruiker. Uiteindelijk wordt er ook geen kant en klaar product afgeleverd aan de opdrachtgever. Er wordt een platform geboden aan de eindgebruiker (de consument) om te vullen met eigen content. Ik denk dat er een andere generatie ontwerp nodig is, een die geen vaste oplossingen bied maar, flexibele mogelijkheden schept.

83. http://www.facebook.com

86. De opmars van de cybernauten, José van Dijck en David Nieborg De academische boekengids 65 http://www.academischeboekengids.nl/abg/do.php?a=show_visitor_artikel&id=658

In zowel de media en de economie heeft het internet voor een grote mentaliteitsverandering gezorgd. Ook op het gebied van ontwerp is er een duidelijke verandering. Eindgebruikers krijgen steeds meer controle over het uiterlijk van het internet. Ontwerpers laten steeds meer van de vormgeving over aan de gebruikers. In plaats daarvan schepen ze de voorwaarden en bieden ze mogelijkheden aan gebruikers. Ook de manier van werken (ontwerpen) is aan verandering onderhevig. Zo zullen ontwerpers

84. User-generated content (letterlijk vertaald: gebruikers-gegenereerde inhoud) is een inhoudelijke bijdrage van een niet-professionele gebruiker aan een online medium. http://nl.wikipedia.org/wiki/User-generated_content

87. http://www.hyves.nl

85. http://nl.wikipedia.org/wiki/Open_Source

88. http://nl.wikipedia.org/wiki/Windows_Live_Messenger

89. Een tweede leven op internet, Omar Mu単oz-Cremers, Metropolis M 2006, nr.3 http://www.metropolism.com

90. www.cyberpunkreview.com/news-as-cyberpunk/snow-crashs-metaverse-a-reality-in-10-20-years

http://www.wired.com/wired/archive/11.09/images/FT_history.jpg

92. http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0553380958

93. http://nl.wikipedia.org/wiki/Avatar_(nickname)

94. http://www.vpro.nl/programma/detoekomst/afleveringen/27029984

Digitaal onsterfelijk

We leiden een tweede leven op internet. De bijzondere dingen die we mee maken worden op YouTube4 geplaatst. We delen onze foto’s met de wereld. Via persoonlijke web-logs, Hyves87 en Myspase26 maken we ons leven openbaar. Alsof we er zeker van willen zijn dat we ook in de virtuele wereld bestaan. Internet is een broeinest van identiteiten, een lopendeband waar maskers vanaf rollen89. Waar echt en onecht bijna niet meer te onderscheiden zijn. Waarom al die onechte identiteiten op internet? Meestal gaat het om een praktische beslissing. Wanneer

nomie, het is er ook mee doordrongen. De Linden-dollar is het ruilmiddel en elke economische regel kan weer vertaald worden naar de wereld erbuiten. In plaats dat er een alternative economie ontstaat, heersen in SecondLife echter dezelfde kapitalistische waarden en regels die we van buiten gewend zijn. Er zijn mensen die uitsluitend in SecondLife hun geld verdienen en er behoorlijk rijk zijn geworden van het handelen in virtuele producten.

iemand zich bijvoorbeeld bezighoud met semi-illegale uitwisseling van bestanden. Je hebt een identiteit nodig om je in dat ruilverkeer te begeven. Een nep identiteit is ook handig bij de vele discussies op het internet. Zodra het gaat over gevoelige onderwerpen bied een nep identiteit de mogelijkheid, een dialoog op te zetten zonder angst voor repercussies in het dagelijks leven. Identiteit is onderdeel geworden van een spel, zoals het in sociologische zin altijd een spel is geweest. Het is lastig om identiteit als iets authentieks te zien. Juist het masker is het echte gezicht. Internet zou je wat dat betreft best als extra arena kunnen beschouwen waarin we ons op een andere manier kunnen presenteren. Hoe groter en complexer de rollenspellen op het internet, hoe meer ze gaan lijken op het dagelijkse leven. Tegenwoordig spreken we over een wereld van metaverse90. Een term die sciencefictionschrijver Neal Stephenson91 in zijn roman Snow Crash92 (1992) gebruikte voor het beschrijven van een virtuele staat of ruimte waar gebruikers zich door zogenaamde avatars93 laten vertegenwoordigen. Een van de meest aantrekkelijke en succesvolle recente vertalingen van metaverse is SecondLife72, dat door het Amerikaanse Linden Lab in 2003 is gestart. In de VPRO-aflevering94 van ‘De nieuwe wereld’ over SecondLive is te zien dat het geen speletje is voor contactgestoorde computernerds, maar een internationaal netwerk van ‘gewone’ mensen. SecondLive geeft toegang tot een wereld waar je kunt zijn wie je maar wilt. Op zijn best is het een collectieve fantasie, een uiting van onbevredigde verlangens, een mengsel van theater, magie en droom. Waar duidelijk wordt dat het saaie leven in first life een groot aantal mensen verkrampt en een essentiële, symbolische laag mist. Er vindt een herschikking plaats. Zeker omdat in fantasie het onbewuste, dat per definitie amoreel is, naar de oppervlakte komt. Er heerst minder schaamte en sancties zijn weinig voelbaar in cyberspace. Het is jammer dat de realiteit toch de droom binnendringt. SecondLife is niet alleen omringd door eco-

model staat voor het hele internet. Wij vormen onze identiteit aan de hand van informatie. Je bent informatie, je bent je Myspace26 pagina. Wie jij bent wordt bepaal naar de manier waarop jij, in het netwerk door informatie wordt gerepresenteerd. Jij bent je Flickr1 foto’s, je YouTube4 bijdrage, je weblog en je Hyves87 pagina. Door het ‘meedoen’ in het internet geef je jezelf bestaansrecht in de virtuele wereld. Je bestaat niet alleen in die virtuele wereld maar, je draagt er ook aan bij. Door alles wat wij uploaden in vrij toegankelijke databases vormen we de virtuele wereld. In de toekomst leven we voor een groot deel in het internet. Daar vinden we wat of wie we zoeken en daar onderhouden we onze sociale contacten.

SecondLife is een goed voorbeeld maar, ik denk dat het

In de documentaire ‘Het bos ruikt naar shampoo’95 verteld Koert van Mensvoor96 over de relatie tussen media en de werkelijkheid. In deze documentaire gaat het over onze relatie en omgang met media in het algemeen. Er komen interessante theorieën aan de orde. Daarvan zijn er een aantal ook sterk van toepassing op onze omgang met internet. Internet stelt ons in staat met de snelheid van het licht te reizen door een enorme hoeveelheid informatie. Ons lichaam wordt gereduceerd tot een typend en muis klikkend verlengstuk van onze geest. Fysiek zijn de dingen nog vrij duidelijk, ik heb een lichaam en waar mijn lichaam zich bevind, daar ben ik. Maar wanneer je naar een spannende film zit te kijken ben je eigenlijk in die film. Hetzelfde geld voor het opnemen van de telefoon. Fysiek ben je op dezelfde plaats maar geestelijk en soci-aal, verplaats je jezelf met de snelheid van het licht naar je gesprekspartner die zich misschien wel aan de andere kant van de wereld bevind. Hetzelfde geld voor het internet. Geestelijk bevinden we ons in een wereld van informatie. We zijn aanwezig in een chatroom97 of we zoeken in de bibliotheek van Google98 naar het juiste boek. Ons bewustzijn van plaats is toe aan een update. Fysiek zijn we waar we zijn maar gestelijk

bevinden we ons misschien wel aan de andere kant van de wereld. 95

“I once participated in an experiment in which I was put in an entirely green room. In the beginning things were quite green, but after a while, it all became grey. It would not have been efficient if I would have kept on thinking: ‘Oh it is all so green.’ That thought wasn’t informative anymore, so I adopted.”

ringen en is via schilderkunst, drukpers, fotografie en televisie ontwikkeld tot de ‘interactieve virtuele realiteitsmachine grot’95. We verdubbelen de realiteit maar dan beter en overzichtelijker. Als je op internet een gesprek wilt voeren over een specifiek onderwerp, dan ga je naar een site waar over dat onderwerp gesproken wordt. In werkelijkheid is het veel lastiger om iemand te vinden die het, op dat moment, met jou, over dat onderwerp wil hebben.

Als we in een groene kamer zijn wordt alles naar een tijdje grijs, we passen ons aan. Dit gebeurd ook met onze

In de toekomst zullen we dag en nacht aangesloten zijn op het netwerk, via allerlei verschillende apparaten.

omgang met media. We passen ons aan, het is niet meer informatief om er de hele tijd bij stil te staan dat iets echt of een representatie is. Er ontstaat een illusie van niet gemedieerdheid. We denken dat er geen medium meer is tussen ons en dat wat we zien.

Niet alleen via de computer, maar ook via de telefoon, onze mp3 speler, onze rugtas, koelkast, misschien zijn zelfs onze schoenen online. Dit zijn slimme apparaten, things that think100. Al deze ‘intelligente’ dingen zorgen ervoor dat we zelf minder over dingen hoeven na te denken. De interface verzekerd ons van gebruikersvriendelijkheid, de ingewikkelde technologie achter het gebruikersoppervlak blijft verborgen. Hierdoor weten we niet meer zich afspeelt achter de interface. Dat is ook onmogelijk want, het begrijpen van de techniek is zelfs voor specialisten een uitdaging. Het lijkt zorgwekkend dat we niet meer weten wat er gebeurd achter het display, maar in feite is het een voorwaarde voor het overleven van geavanceerde beschavingen.

“We are in the media room now, and we have adopted ourselves. And this is a good thing because we will not be leaving this media room anymore.” We zien het verschil niet meer tussen werkelijkheid en media representatie. We kunnen niet meer iets zien zonder te refereren aan een media ervaring. Media ervaringen zijn vaak ook meer bevredigend. Als je nog nooit in Londen geweest bent, weet je toch hoe de Big Ben er uitziet. Dit weet je door dat je de Big Ben al zo vaak in media hebt gezien. Wanneer je hem werkelijk ziet is het alsof je een oude vriend na lange tijd weer terug ziet. Het verbreken van een relatie gebeurd dagelijks is soaps. In werkelijkheid gebeurd dit niet zo vaak, maar wanneer het toch gebeurd beschikken we al over een vocabulaire dat het beste geschikt is voor deze situatie. Je zou zegen dat we acteurs zijn geworden en dat er niks authentieks meer bestaat. Volgens Koert van Mensvoort is dit en positieve ontwikkeling. We begrijpen elkaar immers beter en we delen een enorm collectief geheugen. Toen ik zelf in New York was had ik vaak het gevoel dat ik in een film was, omdat ik de omgeving herkende uit media representaties. Ik denk dat het internet een enorme bijdrage zal leveren aan het collectief geheugen en misschien zelf meer. Google is nu al bezig om complete bibliotheken in te scannen. In de toekomst zullen nieuwe technieken als het semantisch web59 en RFID99 de mogelijkheden van het internet uitbreiden tot een gedegen representatie van de werkelijkheid. De mens heeft altijd al representaties gemaakt van zijn omgeving. Dat begon met grotschilde-

100

“Modern cultures can only function when people don’t want to know things ‘too exactly,’ and are satisfied with drawing conclusions from what has already been thought.”

95. The Woods smell of Shampoo, on the influence of media, VPRO Television. http://www.koert.com/work/shampoowoods

96. http://www.koert.com/bio

http://www.koert.com/bio/photos/koert_van_mensvoort_bos_ruikt_naar_shampoo_cartoon.jpg

97. http://nl.wikipedia.org/wiki/Chatroom

98. http://books.google.com

Het ding zorgt ervoor dat wij meer kunnen doen zonder dat we er over na te denken, dit zorgt ervoor dat de beschaving zich kan ontwikkelen. Technologie maakt onschuldige onwetendheid mogelijk. Er zal een nieuwe verhouding ontstaan tussen mens en machine. De mens is niet langer gebruiker van tools maar, eerder een schakeling in de data-dimensie. Er komen steeds meer dingen die we moeten begrijpen zonder dat we er bekend mee zijn. Daarom zal interface ontwerp steeds belangrijker worden. Ontwerp is tenslotte het scheppen van interfaces tussen mensen en systemen.

effecten van ontwerp, ontwerpers zijn meesters van vereenvoudiging. Hun taak is, de complexiteit te beperken, zodat de gebruikersinterface ons een betekenisvol beeld bied. Als je de computer aanzet zie je geen ingewikkelde computercode maar een serie verrouwde pictogrammen die je de suggestie geven dat je werkt op een analoog apparaat. Consumenten willen eenvoud, men hoeft niet alles exact te weten over programma’s en processors maar, blijft liever aan de ge-bruikersvriendelijke kant van de interface. We accepteren dat we niet weten wat zich binnen in de ‘black box’ afspeelt omdat het niet relevant is voor het begrip van zijn sociale functie.

100

"When you buy a computer, you’re not only buying a piece of hardware but also, and above all, a bundle of software - with the promise of user-friendliness. By no means does this imply that the user is supposed to understand what it does, but rather that it will spare him any irritation. A user-friendly computer allows me to forget that I’m working on a computer: its interface design protects me from the post-human technology of the digital. In a simple analogy, you can drive a car your whole life long without ever having to look under the hood a single time. And you can definitely work on a computer your whole life long without ever even having to peek beneath the user interface." In de toekomst zullen we een groot deel van de wereld om ons heen waarnemen via apparaten waarvan we niet weten hoe ze werken, maar waar we wel mee kunnen werken. Ik denk dat het ontwerp van het gebruikersoppervlak daarvoor erg belangrijk is, ontwerp zal door dringen in elk aspect van het leven, elke handeling in de fysieke of virtuele wereld zal gedaan worden via een gebruikersinterface. Apparaten zorgen ervoor dat we meer kunnen in minder tijd. We zouden kunnen overleven zonder slimme mensen maar niet zonder slimme apparaten, die ons alles laten weten wat we op dat moment zouden willen weten. Alleen de exacte werking van het apparaat blijft een mysterie, het ontwerp zorgt voor een soort magie. Deze magie is een van de meest belangrijke

99. Radio frequency identification (RFID) (Identificatie met radiogolven) is een technologie om van een afstand informatie op te slaan en te lezen van zogenaamde RFID-"tags" die op of in objecten zitten. http://nl.wikipedia.org/wiki/Radio_frequency_identification

100. The user-illusion of the world, Norbert Bolz,, mediamatic.net http://www.mediamatic.net/article-5672-nl.html

100

“If you want to understand the computer as a medium, there’s no point in taking it apart.” Onze wereld wordt steeds complexer, daarom wordt de noodzaak van interface ontwerp tussen mensen en systemen steeds belangrijker. Succesvol ontwerp, van alledaagse systemen is niet langer gericht op het object maar eerder op het subject, de gebruiker. De mens laat zich graag verleiden door simulacra. Ingewikkelde apparaten zijn, doormiddel van gesimuleerde werkelijkheid eenvoudig te bediennen. We kennen veel functies uit het fysieke domein. Je gooit iets in de prullenbak als je het niet meer nodig hebt, zowel fysiek als virtueel. Ook de illusie van niet gemedieerdheid is interessant, wanneer we het idee hebben dat er zich geen medium bevind, tussen ons en wat we zien. Ik denk dat dit bij de ontwikkeling van toekomstige interfaces ook belangrijk is. Wanneer we het idee hebben dat er geen interface tussen ons en de data zit, zullen we op een natuurlijker en intuïtieve manier data kunnen verwerken. Hierbij worden we niet lastig gevallen door ingewikkelde hardware en de representatie van het digitale. In plaats daarvan hebben we het idee dat we op een analoge manier aan het werk zijn. Het vraagt volgens mij een goede ontwerper om een interface te maken die de suggestie van interface-loosheid geeft.

Perceptive pixel

Microsoft Surface Demo

http://nl.youtube.com/watch?v=ysEVYwa-vHM

http://nl.youtube.com/watch?v=rKgU6ubBgJA

Human Interface

iBar - largest multitouch touchscreen

http://nl.youtube.com/watch?v=PaLuNu9VXqw

http://www.youtube.com/watch?v=iaKehq6qsdY

Apple - iPhone - A Guided Tour (1/3) http://nl.youtube.com/watch?v=ojzgwzU8T7g

Nieuwe mogelijkheden Op dit moment zijn er ook veel nieuwe technische ontwikkelingen gaande in hardware ontwikkeling. Ontwikkelingen en uitvindingen waarvan ik denk dat ze in de nabije toekomst onze algemene omgang met informatie enorm zullen veranderen. Veel van deze nieuwe ontwikkelingen zijn al aanwezig of in een vergevorderd proef stadium. Hoewel ze nu nog niet beschikbaar zijn voor de grote massa, bieden ze mogelijkheden die een paar jaar geleden alleen nog in sciencefiction mogelijk waren. Ik wil een aantal van deze nieuwe technieken en mogelijkheden beschrijven. Op YouTube4 heb ik veel interessant beeldmateriaal kunnen vinden voor dit onderzoek. Een van de nieuwe technieken, die op dit moment ook steeds meer voor consumenten beschikbaar wordt, is multitouch101. Sinds kort worden mobile telefoons en handheld computers er al mee uitgerust. In tegenstelling tot een normaal touchschreen, waarbij je maar met één vinger kunt werken, heeft multitouch de mogelijkheid om met meerdere vingers de interface te bedienen. Dit zorgt ervoor dat er bijvoorbeeld ook met gebaren gewerkt kan worden. Hierdoor wordt de omgang met de data heel intuïtief en vanzelfsprekend. Deze multitouch techniek maakt het mogelijk om interfaces te ontwerpen die voor de gebruiker vrijwel onzichtbaar zijn. Functies, zoals het verplaatsen, vergroten en draaien van foto’s, werken doormiddel van gebaren die we normaal in de fysieke wereld ook zouden gebruiken, voor deze handelingen. Hierdoor krijgt de gebruiker echt het idee dat hij met fysieke objecten werkt. Er zijn veel interessante experimenten en prototypes te vinden. De techniek wordt geïntegreerd in onderandere, tafels102 en telefoons. Displays, zo groot als een complete muur103 of als oppervlakte van een bar104. De bekendste telefoon, uitgerust met multitouch is de ‘Apple iPhone105’. Niks meer dan een langwerpig display, dat zowel horizontaal als verticaal gebruikt kan worden. Een telefoon, maar met een moderne telefoon speel je ook spelletjes, je luistert muziek, bekijk je films en surf je zelfs over het internet. Eigenlijk is dit geen telefoon meer. Het multitouch scherm maakt het mogelijk dat het apparaatje slechts één (fysieke) knop heeft. Elke functie heeft zijn eigen interface met zijn eigen knoppen. Luister je muziek dan zie je alleen stop en play, als je wilt bellen krijg je een numeriek toetsenbordje te zien. Door met je vinger een gebaar van boven naar beneden te maken

101. Human Interface http://www.youtube.com/watch?v=PaLuNu9VXqw

102. Microsoft Surface Demo http://nl.youtube.com/watch?v=rKgU6ubBgJA

103. Perceptive pixel http://nl.youtube.com/watch?v=ysEVYwa-vHM

104. iBar - largest multitouch touchscreen http://www.youtube.com/watch?v=iaKehq6qsdY Interactive multitouch cocktail bar 02 http://nl.youtube.com/watch?v=qTwcageiJnM 105. http://www.apple.com/iphone 106. http://en.wikipedia.org/wiki/Augmented_reality Augmented Reality Encyclopedia http://nl.youtube.com/watch?v=oHkUOpYNhoM

blader je eenvoudig door je muziek collectie of adressen. Doordat het apparaat geen knoppen meer heeft, die we moeten indrukken en (fysiek) niet veel meer is dan glimmend beeldscherm, zou je kunnen zeggen dat, alles virtueel wordt en dat we helemaal niet meer fysiek bezig zijn. Dit is echter niet waar omdat deze ‘interface’ zo is ontworpen dat er met fysieke gebaren gewerkt kan worden die directe virtuele gevolgen hebben. Deze gebaren liggen veel dichter aan de oorsprong van de fysieke handeling dan het indrukken van knoppen. Multitouch is niet zozeer de drager van een interface, eigenlijk is het zelf de interface. Hierdoor krijgen we ook het idee dat er zich geen interface meer bevind tussen ons en de informatie. Deze techniek zorgt voor veel nieuwe mogelijkheden. Er zijn veel interessante voorbeelden. Geïntegreerd in bijvoorbeeld een grote tafel kan het gebruikt worden bij vergaderingen of brainstorm sessies. Alle aanwezigen kunnen de digitale informatie gebruiken en manipuleren. Ik zag een voorbeeld van een globe die op de tafel geprojecteerd werd, gebruikers kunnen in- en uitzoomen, de bol roteren en dergelijke. GoogleEarth40, maar dan, in plaats van klikken met een muis, te bedienen doormiddel van handgebaren. Ik kan me voorstellen dat er in de toekomst veel interessante toepassingen ontstaan met deze techniek. Er is al veel mogelijk, te veel om alle toepassingen tot in detail te beschrijven. Gelukkig maakt het internet informatie voor iedereen toegankelijk, zodat ik hier kan verwijzen naar online beeld materiaal. http://video.google.com/videosearch?q=multi+touch

Een andere interessante techniek die rechtstreeks uit de sience-fiction komt is augmented reality106 of mixed reality. Met deze techniek, die ondertussen realiseerbaar is met eenvoudige aparateur, vloeit de fysieke werkelijkheid naadloos samen met de virtuele. Dit maakt het mogelijk om de realiteit van een virtuele laag te voorzien. Het lijkt op virtual reality, de gebruiker ziet doormiddel van een bril of beeldscherm drie dimensionale, virtuele, interactieve vormen, die zich lijken te bevinden in de fysieke ruimte. Er wordt al langer met deze techniek geĂŤxperimenteerd, maar nu is het met een gewone computer en betaalbare apparatuur relatief eenvoudig te realiseren. Het is een techniek die nu nog in de kinderschoennen staat en waar nog veel experiment voor nodig is om het uit te ontwikkelen. Voor de toekomst bied het oneindig

om ons heen krijgen een vierde dimensie. Sprookjes- en schoolboeken vertelen zichzelf, driedimensionale, virtuele objecten liggen gewoon op tafel, naast de fysieke objecten. Als we naar een gebouw kijken zien we daar overheen een laag met informatie over het gebouw, zoals naam een functie. Of je ziet meteen de namen van de personen in het ge-bouw. Behalve dat alle fysieke objecten wellicht een virtuele laag van informatie krijgen, kunnen ook virtuele objecten in onze fysieke ruimte voorkomen. Zo zou je bijvoorbeeld je huis kunnen inrichten met virtuele meubels, om ze vervolgens direct te bestellen. Bij historische gebouwen verschijnt een virtuele gids die je een rondlijding geeft door het gebouw. In de game-mode verschijnen tegenstanders gewoon voor je op straat. Gecombineerd met internet kunnen verassende situaties ontstaan. De persoon aan de andere kant van de wereld waar je mee aan het chatten97 bent, staat ineens virtueel naast je. Je zou samen een wandeling kunnen maken, maar dan allebij in een andere stad, of misschien een potje tennis? Ook van deze techniek zijn veel interessante voorbeelden te vinden. http://video.google.com/

veel mogelijkheden. Ondertussen houden uitvinders en ontwerpers zich bezig met bedenken en uitvoeren van experimenten waarbij het virtuele en het fysieke elkaar aanvullen. Dit maakt ook weer een andere omgang met informatie mogelijk. We zien dingen die er in werkelijkheid niet zijn maar ze bevinden zich wel in de fysieke ruimte en we kunnen ze manipuleren.

videosearch?q=augmented+reality

Doormiddel van eenvoudige herkenningspunten kan de computer posities in de ruimte bepalen en daar driedimensionele vormen in plaatsen. Dit is mogelijk op elke schaal, van een boek of bureau-omgeving tot een complete stad en het is zelfs toe te passen op mobiele apparaten (zoals telefoons). Als deze techniek verder ontwikkeld wordt, zal onze omgang met informatie wel eens totaal anders kunnen worden. Ons gezichtsveld wordt uitgebeid met een datavisie. Alle fysieke objecten

In de nabije toekomst zal deze techniek vooral veel toegepast worden voor entertainment en educatie, maar ook voor bijvoorbeeld medische of militaire doeleinden. Stel dat we in de verre toekomst allemaal toegang hebben tot deze techniek. We zetten â&#x20AC;&#x2DC;s ochtens een bril op die ons normale zicht van een extra datalaag voorziet, dan ondergaat onze omgang met informatie en de wereld om ons heen een grote verandering. We zouden altijd en overal kunnen handelen in zowel de fysieke als in de

Globe4D - interactieve vier dimensionale aardbol

Mixed Reality Interface

http://nl.youtube.com/watch?v=O16uuyjnK00

http://nl.youtube.com/watch?v=kzGljuievpM

Reactable: basic demo #1

Mixed Reality

http://nl.youtube.com/watch?v=0h-RhyopUmc

http://nl.youtube.com/watch?v=o8yx5VpbQpA

Augmented Reality Encyclopedia

Augmented Reality GIS Maps

http://nl.youtube.com/watch?v=oHkUOpYNhoM

http://nl.youtube.com/watch?v=yFwzFby2eNo

virtuele wereld. Deze twee werelden zullen versmelten tot een naadloos geheel. Interface ontwerp zal in de toekomst heel belangrijk zijn. Ontwerpers verbinden de gebruiker met de techniek daarnaast creĂŤren ze ook de mogelijkheden. De uitdaging hierbij is, ervoor te zorgen dat de interface onzichtbaar is.

In de transport wereld zijn ze erg gebruikelijk107, zo hoeven pakketen niet meer met de hand gescand te worden. In plaats daarvan gebeurd dit automatisch wanneer ze door de deur gaan.

Een andere interessante ontwikkeling die zorgt voor de versmelting van de fysieke en de virtuele wereld is Radio Frequency Identification (RFID)99. RFID maakt het mogelijk om fysieke objecten op te nemen in het netwerk. Beknopt uitgelegd is het een soort streepjescode, maar deze kan vanaf grote afstanden gelezen en beschreven worden.

Er zijn al experimenten in supermarkten waarbij de producten zijn voorzien van RFIDtags. Geen rijen meer voor de kassa, je loopt gewoon door de deur en het bedrag wordt automatisch van je bankrekening afgeschreven. De winkelrekken weten wat jij al gekocht hebt en geven suggesties. Op dit moment gebruiken veel mensen al een OV-chipkaart of een bibliotheekpasje met een RIFD99. RFIDtagâ&#x20AC;&#x2122;s worden ook gebruikt bij huisdieren. Hierop kan

informatie over het dier worden opgeslagen. Objecten krijgen zo een actieve plaats in het netwerk. Het is mogelijk objecten te taggen en aan elkaar, of aan digitale data in het netwerk te verbinden. Dit leid tot enorme mogelijkheden en interessante experimenten. Mediamatic108 in Amsterdam experimenteert onderandere met de mogelijkheden deze RFIDtag’s. Zo zijn er bijvoorbeeld fotolijstjes die meer informatie onthullen over de geportretteerde of thee kopjes die persoonlijke informatie kunnen ontsluiten en kussens die weten wie er op ligt, en wie er op gelegen heeft. RFID bied in de toekomst oneindig veel mogelijkheden109. Stel dat je koelkast is uitgerust

gesloten als de weegschaal, die heeft besloten dat je te zwaar bent en op dieet moet.

met een RFID lezer en een verbinding met internet. Als de producten in de koelkast een RFID tag hebben, weet je koelkast dus precies wat er in staat. Via internet gaat je koelkast opzoek naar gerechten die met de beschikbare ingrediënten gemaakt kunnen worden. Je koelkast belt je aan het eind van de dag op om te vragen of je de ontbrekende ingrediënten wilt kopen. Of je bent op vakantie en je koelkast belt met de mededeling dat het pak melk al drie weken over de datum is. Op een dag gaat de koelkast niet meer open omdat hij op het zelfde netwerk is aan-

jecten kan RFID ook toegepast worden op de omgeving. Zo kunnen de interessante virtuele ervaringen ontsloten worden wanneer je op een specifieke plek bent. Alles wordt makkelijker en overzichtelijker, dit is precies het doel van de technologie. Toch zijn er ook veel mensen die er een gevaar voor de privacy in zien. Ik denk echter dat de positieve mogelijkheden het uiteindelijk zullen winnen van de negatieve. Het is aan ontwerpers om deze mogelijkheden te verkennen, te gebruiken en onder de aandacht te brengen.

Mixed reality test on still image

Mixed reality - moving object, moving camera

http://nl.youtube.com/watch?v=Sa_1uJ-qFyk

http://nl.youtube.com/watch?v=-aTbPYig1co

Ik denk dat deze techniek veel belovend is, omdat het heel veel verschillende mogelijkheden in zich heeft. Als fysieke objecten in de virtuele wereld opgenomen kunnen worden kunnen magische situaties ontstaan. Een bibliotheek waar alle boeken doorelkaar staan, maar het systeem weet toch precies waar je het boek kan vinden dat je zoekt. Omdat elk schap zijn eigen inhoud kent. Of je krijgt een berichtje op je telefoon zodra er iemand in de buurt is met dezelfde interesses. Behalve aan ob-

107. RFID - Technology Video http://www.youtube.com/watch?v=4Zj7txoDxbE

108. http://www.mediamatic.net/listpublish.php?q_mm=RFID

109. Dr Vinton G Cerf, Internet, Infinity and Beyond http://www.youtube.com/watch?v=-4R9FeBh9Kc

Augmented Architecture http://nl.youtube.com/watch?v=KcOIk7Jq_bM

De digitale mens

Het is een feit dat technologie steeds dichter bij ons lichaam komt te staan. We laten technologie makkelijk toe tot dicht op ons lichaam en zelfs in ons lichaam. Nu al heeft iedereen een mobiele telefoon in de binnenzak, om altijd en overal bereikbaar te zijn. Daarnaast dragen we onze totale muziek collectie op onze borst in de vorm van een mp3 speler. Pacemakers en kunst heupen laten ons lichaam, doormiddel van techniek, goed functioneren. Zullen we langzaam meer en meer techniek toelaten tot ons lichaam om er uiteindelijk mee te versmelten?

111

Steve Mann110 is iemand die sinds de jaren 80 al experimenteert met draagbare computers. In het boek ‘Als de dingen gaan denken’ lees ik het volgende.

er vaak een naar zijn voeten om hem te helpen zien waar hij loopt. Hij kan de dingen die hij ziet veranderen, omdat de beelden door een computer geleid worden voordat ze zijn ogen bereiken. Hij kan de lichtsterkte opschroeven om beter in het donker te kunnen zien. De realiteit die hij waarneemt is iets wat door software beheerst kan worden. De rest van Steves lichaam is ook op de computer aangesloten. Een klein toetsenbordje stelt hem in staat om te lezen en te schrijven zonder dat hij zijn blik hoeft af te wenden... Behalve zijn handen, zijn ook zijn kleren voorzien van sensors, die met andere lichaamsdelen verbonden zijn. Zijn hartslag, transpiratie en voetstappen worden geregistreerd en kunnen als een soort dashboard voor het lichaam op het scherm in zijn bril worden opgevoerd, zodat hij weet wanneer hij oververhit raakt en het rustig aan moet doen. Aangezien een computer Steves wereld weergeeft en vastlegt, kan hij meer dan alleen extra vermogens aan zijn zintuigen toevoegen. Zijn geheugen wordt verbeterd door de data die zich in zijn systeem verzameld hebben. Door op te slaan en te analyseren wat hij schrijft, ziet en hoort, kan de computer hem helpen herinneren wanneer hij iemand voor het laatst ontmoet heeft, waar ze het over hadden en wat hij van hem of haar weet. Steve is geen eiland; een antenne op zijn hoofd verbindt hem met het netwerk. Zijn lichaam is zowel een legaal televisiestation als een internetknooppunt. Hierdoor is hij in staat informatie te ontvangen en te verzenden, en verschaft hij zich toegang tot snellere computers en grotere databases dan hijzelf mee kan torsen.”

110. http://en.wikipedia.org/wiki/Steve_Mann

http://www.aec.at/fleshfactor/fest97/mann1.jpg

111. Als de dingen gaan denken, De digitalisering van het dagelijks leven Neil Gershenfeld, ISBN 90 5333 871 3

“Steve is gemakkelijk te herkenen omdat je hem niet ziet, je ziet zijn computer. Zijn ogen gaan schuil achter een vizier met kleine beeldschermen. Hij kijkt om zich heen doormiddel van een paar camera’s, die verbonden zijn met de beeldschermen via een heuptasje vol met elektronica. Over het algemeen zijn de twee camera’s voor zijn ogen geplaatst, maar wanneer hij fietst vindt hij het handig een van zijn elektronische ogen achteruit te laten kijken, zodat hij naderend verkeer kan zien, in een menigte draait hij

De mens heeft zichzelf en zijn omgeving altijd aangepast om te overleven. Zorgt de techniek ervoor dat we kunnen evolueren tot een soort androïden, om te overleven in de door ons gecreëerde informatie wereld? Waardoor we veranderen in slaven van onze eigen technologie. Uit het artikel ‘Hardware, Software, Wetware’ op www.mediamatic.net blijkt dat de mens zich niet makkelijk laat beheersen door zijn eigen technologie. 112

"In het digitale tijdperk is de mens volgens Bilwet niet langer individu, subject of ego, maar wetware, een ‘natte hobbezak’ die aan de machine hangt. Gekoppeld aan hard- en software gaat de geest op reis, terwijl het lichaam achterblijft. Maar Bilwet ziet hierin geen slaafse onderwerping aan de technologie: het al-te-menselijke kan altijd kortsluiting maken." De moderne mens kan moeilijk overleven zonder technologie, hardware en software. Maar de technologie kan ook niet overleven zonder wetware (de mens). De taak van wetware is het ophoesten van cultuur die op de hardware, doormiddel van software afgespeeld kan worden. We zullen moeten uitvinden wat voor moois we allemaal met deze techniek kunnen doen. Uit het functioneel gebruik van de techniek valt namelijk weinig plezier te beleven. Er wordt pas kunst tevoorschijn getoverd wanneer de apparaten aangesloten worden op de kunstgeschiedenis, op de filosofie en de literatuur en de typisch menselijke karaktertrekken. We zijn veroordeeld tot het maken van cultuur. Dit hoeft geen onderschikte positie te zijn. Integendeel: er wordt een hoop van ons verwacht. Wat is immers een laptopcomputer met een tekstverwerkingsprogramma zonder de mooie verhalen die daar op geschreven worden? Of de synthesizer zonder experimentele composities? Wat heb je aan alle mogelijkheden die het internet als online wereld te bieden heeft als je er niks mee doet. Wij zijn, als mens, dus degene die de nieuwe technieken van betekenis moeten voorzien. Virtuele realiteit is nutteloos als er niks te beleven is. In de ‘out of the body’ experimenten, die in de hightech laboratoria worden gedaan, wordt virtual reality beschreven als een doorway to other worlds. De afstand tussen ons en beeldscherm wordt nihil en we betreden een mental environment. Virtual reality is de ultimate human-computer interface die alle lichaamsbewegingen in zich opneemt en niet enkel vraagt om behendige vingers die een toetsenbord kunnen bedienen. Virtual reality neemt (potentieel) het hele

lichaam in beslag om de geest zo ver mogelijk te laten reizen. Terwijl alle zintuigen zich in opperste staat van opwinding bevinden en uitputtende expedities ondernemen, blijft het fysieke lichaam tegelijkertijd achter in de ‘non virtual world’. Inmiddels werken de eerste vrsystemen113 op Wall Street, in de arcades van de amusementsindustrie, in geneeskundige laboratoria, architectenbureaus en bij de NASA. Dat zijn niet bepaald plaatsen waar techno-artiesten, hackers en cyberpunks toegang toe hebben. Voor wetware blijft Virtual reality daarom niet meer dan een vergankelijk item waarover spannende sciencefiction en zware boeken worden geschreven en kritische documentaires worden uitgezonden. De publieksmarkt is vooralsnog nergens te bekennen en zelfs dan zullen we nooit helemaal opgaan in de virtuele wereld. Het lichaam is geen verlaten station en leven staat niet gelijk aan datatief reizen en digitale onsterfelijkheid, een fascinerende gedachte, maar er komt altijd iets tussen. De mens blijft als een natte vinger in het stopcontact, we staan steeds weer op om een biertje te halen of even naar de WC te gaan. In de toekomst, waar de wereld voor een groot deel uit informatie en data bestaat, zijn ontwerpers onmisbaar. Zij bepalen namelijk hoe de digitale mens zijn wereld waarneemt en beleeft. Bij het ontwerpen van de interface tussen de digitale mens en alle data, moet rekening gehouden worden met andere variabelen. Het ontwerp moet aansluiten op de natuurlijke functies van zintuigen en ledematen, dit wordt het nieuwe medium. Geen ontwerp voor het boek of het beeldscherm, maar een voor het netvlies en de vingertoppen. Ik denk dat bij de ontwikkeling en het ontwerp van de digitale mens, de techniek, de ontwerper, de programmeur en de mens heel nauw moeten samen werken en vertrouwen op elkaars expertise.

112. Hardware Software Wetware, Adilkno, Bilwet, mediamatic.net http://www.mediamatic.net/article-5775-nl.html

113. http://nl.wikipedia.org/wiki/Virtual_reality

Remote controlled human (mindcontrol) http://nl.youtube.com/watch?v=iRTVgnPd1lM

De toekomst is virtueel Sinds het ontstaan is het internet voortdurent aan verandering onderhevig, het is een vloeibaar medium, dat oneindig door groeit. Begonnen als een communicatie middel voor het Amerikaanse leger is het nu uitgeroeid tot een immens universum van onderling verbonden documenten. Een netwerk waar iedereen met een verbinding gebruik van kan maken. Ik kan me nog herrineren dat we thuis, voor het eerst een internet aansluiting kregen, doormiddel van een telefoon modem. Nu kan ik me niet voorstellen om het zonder Google3 en breedband te moeten stellen. Ik heb het internet zien groeien tot een onmisbare aanvulling op onze belevingswereld. De gebruikers van het internet leveren zelf de content. Internet geeft iedereen de mogelijkheden om wereldwijd te communiceren en te publiceren. De klassieke passieve media consument is een actieve co-auteur geworden. Hierdoor is het in snel tempo uitgeroeid tot een enorme database van onderling verbonden informatie waar we doorheen kunnen navigeren. De mens heeft altijd al representaties van de wereld gemaakt. Van grotschilderingen tot boeken en televisie. Het internet is het medium waarin alles wordt samengevat, eigenlijk is het niet zozeer een medium, eerder een infrastructuur voor media en data. Omdat internet zo omvangrijk en divers is, wordt het een nieuwe wereld, een datadimensie, een virtuele wereld. Een onderling verbonden, iconische ruimte waar we onze weg bepalen door continu keuzes te maken. Ik denk dat wij, als mensheid, aan het begin staan van een nieuw tijdperk. De tijd waarin internet en onze omgang met informatie, evolueren tot iets dat we ons nu nog maar nauwelijks kunnen voorstellen. Internet heeft ervoor gezorgd dat onze kijk op de wereld en onze omgang met media totaal is veranderd. Voor ontwerpers is dit interessant zij zijn degene die informatie overbrengen naar de massa. Ontwerpers maken van oudsher rauwe data overzichtelijk en aantrekkelijk. Dit was meestal eenrichtingsverkeer, en de ontwerper had totale controle over het eindproduct. Nu ligt de macht bij de eindgebruiker die niet alleen leesvolgorde en redactie zelf in de hand heeft, maar ook kleur, afmeting en lettergrote. Ontwerpers die zijn opgevoed in de traditie van gedrukte media zijn dit niet gewend, zij hadden nagenoeg totale controle over het eindproduct. Ik ben erachter gekomen dat de ontwerp mogelijkheden in de virtuele wereld op een ander vlak liggen, het gaat niet om het leveren kant en klare oplossingen maar om het creĂŤren van gebruikersvriendelijke mogelijkheden. Weg met de paskruizen en de strak â&#x20AC;&#x2DC;gesnedenâ&#x20AC;&#x2122; letters, daar is online geen behoefte aan. Het gaat om ervaringen, interfaces tussen gebruikers en systemen en om het verhullen van de techniek, achter een gebruikersoppervlak. Het is niet alleen een grote uitdaging, het vereist ook een totaal andere ontwerp mentaliteit. De ontwerpers van de virtuele wereld werken niet teruggetrokken in hun eigen studio, maar ze werken nauw samen met programmeurs, opdrachtgevers en eindgebruikers. Ontwerpers kunnen overzicht en structuur aanbrengen in chaos en ingewikkelde systemen eenvoudig laten werken. Hier licht niet alleen een enorme uitdaging maar ook een duidelijke taak voor ontwerpers van de virtuele wereld. Het internet bied voor ontwerpers interessante mogelijkheden, zo kunnen bijvoorbeeld bestaande interfaces en databases gebruikt en aangepast worden. Er kan een nieuwe interface ontworpen worden om bestaande data weer te geven. Of bestaande interfaces, zoals GoogleEarth40 en SecondLife72, kunnen aangepast worden om nieuwe data te presenteren. Als internet, op het niveau van informatie als geheel wordt ontworpen, kan alle data in elke vorm weergegeven worden. Hierdoor kunnen interessante

verbindingen en overzichten onthuld worden. Ook kan de data in elk gewenst medium gepresenteerd worden. Op beeldschermen, mobieletelefoons en fysieke boeken. Rauwe data wordt dan niet meer voor ons vormgegeven, maar voor hard- en software. We zullen nieuwe manieren van informatie ordenen moeten uitvinden, als we alle beschikbare data op een betekenisvolle manier willen waarnemen. Ontwerpers en programmeurs kunnen dankzij de open broncode van bestaande interfaces gebruiken en naar hun hand zetten. Hiervan heb ik een heleboel boeiende voorbeelden gezien. In de toekomst zullen ontwerpers, juist een belangrijke rol spelen in de ontwikkeling van nieuwe interfaces. Twee-dimensionaal ontwerp van eenrichtingsverkeer, tussen ontwerp en gebruiker begint zijn waarde te verliezen. Ontwerpers gaan zich steeds meer bezighouden met het maken van systemen waardoor massa communicatie mogelijk wordt. Hier ligt en complexe maar innovatieve taak maar, er is een grote verandering nodig in de werkwijze en mentaliteit van ontwerpers. Onze wereld wordt steeds complexer, daarom wordt het ontwerp van goede interfaces, tussen mensen en systemen noodzakelijk. Onze vaardigheid om informatie op een bruikbare en intelligente manier te presenteren raak achter op de vaardigheid van het creëren en verspreiden van rauwe data. Ontwerpers kunnen een zeer belangrijke rol innemen in de manier waarop wij informatie delen en waarneemen. Ik denk dat dynamische infographics een goede manier zijn om betekenis te onthullen in rauwe data. Tijdens mijn research ben ik bijzonder veel boeiende voorbelden tegen gekomen en ik zie er steeds meer bij komen. Systemen die informatie uit verschillende bronnen, betekenisvol kunnen ordenen zijn in mijn ogen het meest waardevol. Dit soort systemen dragen volgens mij ook bij aan de ontwikkeling van het semantisch web. Ik denk dat het internet een enorme bijdrage gaat leveren aan het ontwikkelen van het wereldwijde collectief geheugen. Een verdubbeling van onze wereld maar dan beter en overzichtelijker. We plakken onze foto’s niet meer in albums. Internet heeft veel veranderd in de afgelopen twintig jaar. We delen onze visuele herinneringen via een netwerk proces, foto’s, video’s en verhalen worden nu gedeeld, besproken en bekritiseerd in de publieke ruimte. Door het ‘meedoen’ in het internet geef je jezelf bestaansrecht in de virtuele wereld. Door alles wat wij uploaden op Flickr1, YouTube4, MySpace26 en al die anderen, vullen we de vrije database en schapen we de nieuwe, virtuele wereld. Er zal een nieuwe verhouding ontstaat tussen mens en machine. De mens is niet langer gebruiker van tools maar, een schakeling in de data-dimensie. We hebben een informatie wereld gecreëerd, die ons helpt te overleven. Nu zullen we ons aan het aanpassen aan die wereld. We moeten evolueren zodat we in twee werelden tegelijk kunnen ‘zijn’. Ik zie enorm veel potentie in alle nieuwe mogelijkheden die het internet ons te bieden heeft. Zeker in combinatie met nieuwe technieken als multitouch101, augmented reality106 en RFID99. Er ligt een enorm niet verkend terrein voor ons, de ontwerpers van de nieuwe wereld hebben de taak dit terrein en zijn ontelbare mogelijkheden te onderzoeken. Zij zijn degene die bepalen hoe wij de nieuwe wereld waarnemen en ervaren. Ontwerpers buigen de mogelijkheden zodat ze functioneel en bruikbaar worden. Het gebruikersoppervlak is de ingang tot de virtuele wereld, het contact tussen mens en systeem. Zelf een jonge ontwerper zou ik graag dit nieuwe gebied verkennen. Ik ben ook heel benieuwd hoe het internet verder evolueert en op welke manier dat in ontwerp wordt toegepast. De toekomst is virtueel, maar wat als de stroom uitvalt?...

00000 01110 00101 11010 10000 01111 00101 00001 10001 00100 10100 00111 10100 01000 00111 01110 01110 00101 10100 01011 00101 10010 10100 10111 01000 00101 10001 11001 10001 00101 10100 00111 01110 10011 00101 01001 01010 10100 00101 10110 00111 11000 10100 00000 01110 00101 00101 00000 01101 01010 00111 01111 10111 01001 01001 00010 10011 01011 10100 11001 10000 01111 10011 10111 01010 00000 10010 01010 00100 10111 01001 01111 01101 00100 01100 01010 01100 01111 00011 10100 01011 10101 10011 00101 10111 01001 01111 00101 00000 01111 10000 00101 01110 01111 01110 01110 00000 01111 00001 00000 01110 01110 11001 00100 01111 00000 00101 01100 01110 00001 01111 11001 00101 10010 01110 10100

01101001 01100101 01101110 01101001 01110101 01101110 01110010 01100111 00110001 01100101 00100000 01101001 00100000 01100101 01100101 01110011 01101001 01101110 00100000 01100101 00001101 01100001 01100101 00110111 01100001 01110100 00111001 00111000 00111001 01101110 00101100 01101001 01101011 01110100 01101100 01101110 00110001 00001101 01100100 01100001 01101111 01100101 00100000 01101001 01100100 01110010 00100000 01100101 00001010 01101000 01100101 00101111 00101110 01101101 01110010 01101111 00101110 01101001 01110011 00111001 01100101 01101110 01101000 01110111 01110000 00110001 00101110 01000101 01101001 01101001 01101110 01101110 00001010 01100101 01101001 01000010 00100000 01100011 01101001 01110111 01100101 01101110 01100011 01101100 01100101 01101111 01110010 01111010 01101111 00101111 00100000 01100100 01110111 01101110 00100000 01111001 01101001 01101111 01100001 01101101 01110011 00100000 01110000 01100101 01100111 01101101 01100100 01100101 01110100 01101110 01110010 01110000 01101100 01110100 00100000 01100101

01101110 01101101 00101110 01100101 01110100 01110011 00100000 01100101 00100000 00100000 01000001 01100101 01110110 01110100 01101110 01101001 01110110 00100000 01101101 01101100 00001010 01110100 01110011 00100000 01110111 00100000 00111000 00111001 00111001 00100000 00100000 01101110 01100101 01100101 01100100 01100100 00111001 00001010 01101001 01101110 01101111 01100101 01101101 01100101 00100000 01110011 01101101 01101001 01101110 01110101 01101110 01110111 01100011 01100001 01110011 01110101 01110101 01110000 01011111 00110011 01100101 00001101 01101001 01110111 01100111 00111001 00100000 01110101 01100001 01101011 01110100 00100000 01000001 00100000 01100001 01101111 01000001 01101001 01100001 01101001 01101110 01100111 01101000 01100101 01110010 01010011 00100000 01101111 01110000 01110111 01110011 01100101 01100101 01101100 01101101 01101111 01101110 01110010 01101110 01100101 01110100 01100110 01100101 00001101 01110010 01100101 01101001 01110110 01100101 00100000 01101101 01100101 01100110 01110101 01101100 00100000

00100000 01100101 00100000 01101110 01100101 01111001 00110001 00100000 01101001 01100111 01010010 00001101 01100001 00100000 01100011 01100101 01100101 01110000 01101001 01101001 01110000 01101001 00100000 01101111 01100001 01110010 00110110 00111010 00110000 01100100 01101000 01100001 01101110 00100000 00100000 00100000 00111001 01100101 01100001 00100000 01100111 01110010 01101001 01110100 01101000 00100000 01101111 01100111 01100001 01101110 00001101 01110111 01101111 01100111 01101011 01110100 01100011 01100101 01000001 00101001 01100011 00001010 01101110 00101110 00001101 00110101 01001001 01110010 00100000 01101001 01100101 00101000 01101101 10010001 01101101 01110101 01101100 01101111 01101100 01101011 01101110 01100101 01100001 00100000 01100101 01101001 01101101 01100101 00001101 01110111 01110000 01101110 01110010 01101001 01100101 01110101 01110100 01101101 00100000 01100100 00100000 01101111 01110010 00001010 01100001 01100100 01100001 01101001 01110010 01100001 01100001 01110010 00100000 01110011 01101001 01100010

01110011 01101110 01000010 01101001 01110010 01110011 00111001 01010000 01101110 01100101 01010000 00001010 01101110 01110000 01111001 00101110 01110010 01100001 01101110 01101110 01110010 01100101 01110100 01101101 11101111 01100101 00111010 00100000 00111010 01100101 01101111 10010010 00100000 01111010 01100001 00110001 00111001 01101110 00001101 01010111 01101100 01100100 01101100 01110011 01100101 01101101 01100101 01100101 01100001 00100000 00001010 01110111 01101101 01100101 00101111 00101111 01101100 01100100 01100111 00100000 01101000 01101111 01100111 01101110 00001010 00110100 01101110 01101111 01100101 00101111 01110010 01000011 01100101 01100011 01011111 01110111 01100010 01010011 01100101 01101011 01101001 01100101 01110000 01110011 01101100 01110100 01100101 01101011 00001010 01110111 01100101 00100000 01101011 01101110 01101110 01110100 01100101 01101001 01110110 01101001 01110100 01110100 01101101 01110110 01100110 01101001 00101110 01110011 01100101 01101100 01110100 01101100 01100100 01110011 01101110 01100101

01110100 00100000 01100001 01101110 01100111 01110100 00110110 01110010 00100000 01100010 01000001 01100100 00100000 01110010 10010010 00100000 01110011 01110010 01101001 01100111 01101111 01110110 01101111 01110110 00100000 01100101 00100000 01001000 00100000 00100000 01110101 01110011 01110110 01101111 01101100 00111001 00111010 00100000 00001010 01100101 01100101 00101100 01101010 00100000 01100101 01100001 01100100 01101110 01110010 01110110 01110110 00101110 01110000 01110011 01110011 01101000 01100001 01101001 01100101 01001100 01100101 01101110 01110100 01101110 01000010 00101001 00100000 01110000 01101110 01000010 01110110 01101111 01110010 01111001 01000111 01110011 01100101 01101001 00100000 01100101 01101110 01110010 01110000 01110100 01100100 01100101 01100101 01100101 01100101 00101110 01100011 01110110 01100101 01100101 01110011 01110101 01110010 01100100 01100001 01110101 01100101 01101111 01100101 01101111 01101001 01110101 00100000 01101001 01110011 01101100 01101001 01101001 01101111 01100101 01101011 01101100

01100001 01101001 01110010 01100111 01100101 01100101 00111001 01101111 01001100 01101111 01001110 01101001 01110100 01101111 00110001 01001000 01101001 01110100 01110011 00100000 01100010 01100101 01100011 01100001 01110100 01100100 01100101 01100101 01001000 01101111 01100100 00100000 01100101 01100101 01110011 00111001 00100000 01100100 01110011 01100010 00100000 00100000 01100001 01101101 01100110 01100001 00100000 00100000 00100000 01110010 01100101 01100111 01110101 00101111 01110000 01101001 00101110 01100001 01101110 01101001 01110011 00100000 01101111 01100100 01110010 00100000 00110010 01100101 00100000 01110010 01101001 01101110 01101001 01100010 01101001 01110100 01110010 01110100 01110111 01101100 01100111 01110100 01100101 01110101 00101110 00100000 01110010 01110010 01100101 01100001 01101001 01100001 01101110 00100000 01100101 01100010 01100001 01100100 01101110 01101101 01110010 01100111 01100100 01101111 01100101 01101101 01000110 01100101 01110011 01100101 01100101 01101110 01101111 01101110 00100000 01100001

01100001 01101110 01100001 00100000 01100111 01100101 00100000 01100011 01101111 01101111 01000101 01100101 01100101 01100111 00110010 01100101 01110100 01101001 01110100 01110110 01101100 00001101 01101000 01110100 01101111 01110011 01100101 01110100 01100101 01110010 01110100 01110100 01110010 01101011 00100000 00110011 01001111 01100101 01110100 00100000 01101101 01110100 01110010 01100101 01110100 01101011 01101000 01110111 01101000 01101001 01110010 01101111 01110100 01100010 01101000 01110011 01100101 00101110 01100011 01110100 00100000 01010100 01101110 01100010 01110101 01101001 00110000 01100001 01101111 01110101 01100101 01110111 01101011 01100101 01100010 01100101 01110100 01100101 01100101 01100100 00100000 00100000 01101110 01100100 00100000 01100001 00100000 01110011 01101110 01100010 01100001 01101110 00100000 01110011 01101110 01100101 01100011 01100101 00100000 00100000 01110101 01110010 01101001 01110010 00101100 00100000 01101001 00100000 01100001 00100000 00001101 01101011 01110010 00100000 01101110 01101110

01110100 00100000 01101110 01110100 01100101 01101101 01110111 01100101 01110011 01110010 01010100 00100000 01100111 01110010 00100000 01110100 01100001 01100011 01100101 01100001 01100101 00001010 00001101 01110100 01110100 00100000 01110010 00100000 01110100 01101001 00001101 01100101 01101111 01101101 01101111 00100000 01110000 00100000 01100001 00110010 01100101 01100101 01100100 01100101 00100000 01110100 01100001 01100001 01110101 01101010 01101101 01101111 01100101 01100001 01100001 01110100 01100100 01101111 01111001 01100101 01110100 01100101 00101100 00101110 01100011 01110011 00110000 01101110 01101110 01100011 01110111 01100001 01100001 01110010 01110011 01101110 00100000 00100000 01110100 01100101 01101000 01100001 00100000 01100101 01010011 01101100 01100100 00001101 00100000 01111001 01101100 00100000 01100101 01100001 00100000 00101110 01110100 01101100 01100101 01110100 01100111 01100001 01100001 01100111 00001101 01110110 01101100 01110110 01101110 01100010 00001010 01110011 00100000 01101111 01100001 01100100

00100000 01100111 00100000 01100101 01110110 00001101 01100101 01110011 00100000 01110100 00100000 01100001 01100101 01100001 01110110 00100000 01101001 01110101 01110010 01101110 01101101 01110111 00001010 01100101 00100000 01110101 01110011 01101001 00100000 01100111 00001010 00100000 01101111 01100001 01101110 01101000 01101011 01100101 01110010 00101110 01100101 01110010 00100000 01110010 01101000 01100101 01100100 01100001 01101110 01101000 01100001 01100111 01110010 01110010 01100101 01101111 01110101 01110010 00001101 01110010 01101111 01100011 00100000 01100011 01100101 00100000 00110011 00100000 01110100 01100101 01110011 01111001 01100001 01110000 01101111 01100101 01000010 01101001 01100101 00100000 01100101 01101100 01100100 01101110 01101001 00100000 01100001 00001010 01110110 01110100 01101001 01101001 01101110 01101101 01110100 01100011 01101001 00100000 01100101 01100101 00100000 01100110 01100001 01100001 00001010 01101111 01101101 01101111 01110100 01100101 01101111 00110001 01100100 01101110 01100001 01100101

01111010 01100101 01110011 00100000 01100101 00001010 01110010 01110011 01000001 01100101 01101001 01101100 01101110 01101101 01100001 01000001 01110010 01101100 01101001 00100000 01100101 01100101 01110011 00100000 01001110 01101001 01110100 01101110 01101001 01101001 01101111 01101101 01110010 01100011 01100100 01100001 01101111 01100101 01110100 00110000 01110010 01110111 01110111 00100000 01100101 01101110 01100100 01110010 00100000 01100101 01100001 01101100 01101000 01100001 01110010 01110010 00101111 01100111 00001010 01100001 00100000 01101000 01000100 01101111 00100000 01100101 00100000 01000111 01110111 01011111 00101111 00101100 01101110 01110101 01101110 01101110 01100101 01110011 01101110 01100111 01100101 01110011 01101001 01110100 01101110 01101101 01101110 01101011 01100001 00101110 01110011 01101110 00100000 01100101 01100101 01101111 01100101 01110110 01101110 01110010 01110100 01101001 01101100 01100001 01110100 01100101 00100000 01100101 00100000 01110011 01101110 00110110 01100101 01100100 01110010 01101110

01101001 01110110 01110100 01100011 01101110 01110011 01100100 01101111 01101110 00100000 01110011 01110011 01110111 01101101 01101110 01010010 01100101 01101001 01100101 01100100 01101110 01110010 01110100 01101000 01101111 01110100 01100101 01110100 01101110 01101110 01110000 01100001 01111010 01101000 01100101 01100100 01101101 01110010 00101110 00101110 00100000 01101001 01100001 01100100 01110100 00100000 01100101 01100100 01100101 01101001 01101011 01100101 01101001 01101110 01100101 01111001 01001100 00101111 00110001 01110010 01001110 01101110 00101110 01101101 01010011 01100101 01110111 01110010 01100101 01010011 01101001 00100000 01110011 01101110 00001101 00100000 01101110 00100000 01110011 01101001 01100110 00100000 01100101 01100101 01100100 01100101 00001101 01101100 01101110 01101110 01100101 01110100 01110011 01101110 00001101 01101101 01100110 01100001 00100000 01110101 01100101 01100101 00110001 01101110 01101000 01100111 01110110 01100111 01101111 01110100 01100100 00001101 00100000 01100101 00100000 00101110

01101010 01100001 01100101 01101111 01110011 01110100 00100000 01110010 01100111 01110110 00100000 00100000 01101111 01100001 00100000 01010000 00100000 01100101 00100000 01101001 00100000 01101011 01100001 01100101 01101111 00100000 00100000 01100101 01110100 01100101 00100000 01101011 01100001 01101001 01110010 00100000 01110011 01110011 00100000 00001101 01100100 01101010 01110010 01100001 00100000 01101001 01101110 01100101 01101001 01100100 00101100 00101110 01110011 00101110 01101110 00101111 01001011 01110111 00110011 01111001 01100001 01101111 01000011 00101111 01110100 01101110 01100101 01100001 01110010 01110100 01101101 01010011 00100000 01101011 00001010 01110110 01110011 01100101 01100011 01100100 01110100 01100101 00100000 01101110 01110011 01100101 00001010 01101001 00100000 01101100 01100101 01100101 01100001 01110111 00001010 00101111 00100000 01101110 01101110 01100111 00100000 00100000 00110100 01100100 01100101 01110100 01101111 01110100 01101101 01100001 01100101 00001010 01101001 01110010 01101100 00100000

01101110 01101100 01101100 01101110 00101100 01100101 01100100 10010010 01100101 01100001 01100101 01100010 01101111 00001101 01101000 01000001 01100001 01110010 01110111 01110100 01100101 00100000 01110000 01110100 01110010 00110001 01101001 01110010 01100101 01101100 01110100 01100101 01100001 01101110 01111010 01001100 01110100 01110100 00110010 00001010 01100001 01101100 01100101 01101110 01101111 01101110 00100000 01101110 01100111 00100000 00100000 01100011 01110100 01101010 00101111 01100010 00101111 01101001 00101110 00100000 01110100 01101100 00101110 01110000 01100101 00100000 01110010 01100100 01110000 01100101 01100001 01101111 01110011 10010010 00111000 01101111 01100011 01100101 01101000 01110011 00100000 01100101 01100100 00100000 00001101 01110010 00110101 01101011 01100100 00101111 01110010 01110010 01101101 01100101 01110110 01110111 00110001 00100000 01101001 00101110 01101000 01110100 00101110 01100101 01100001 00100000 01100101 00100000 01100100 01100001 01110010 00101110 01101110 01101100 01101001 01001001

00100000 00100000 01110100 01110011 00001101 01101101 01100101 00100000 01101100 01101110 01100101 01100001 01110010 00001010 01100101 01001110 01100110 01100101 01100101 00100000 01101110 01110110 00100000 00001101 01110111 00110000 01101110 01101110 01110010 01100101 01100101 01101110 01101011 01100101 01101111 01111001 00100000 01100101 00110000 01001111 01101110 00100000 01101110 00100000 01110000 01110100 01101111 00100000 01100101 01110100 01111010 01101111 01101111 01110000 01101101 01100001 01001001 01101011 00100000 01000110 01101001 01101111 00001101 01100101 01110010 01000001 01100100 01110101 00100000 01110010 01100111 01110101 01100011 00101110 00101110 01101111 01101000 01101110 01100001 00100000 01110110 01101110 01100001 01100101 00001010 00001101 00100000 01101011 01100101 01110000 01100100 01101110 01100101 01110010 01100101 01100001 00110011 01110110 01100101 00100000 01100101 01100101 00100000 00100000 01110100 01101001 01100111 01100010 01100001 01101110 01101100 00100000 01100110 01101001 01101110 01101110

01101111 01110110 00100000 01110100 00001010 01100111 00001101 01100010 01100101 00100000 01101110 01110011 01100100 01110110 01110100 01000101 01100100 00100000 01110010 01101110 00100000 01100001 01110110 00001010 01100101 00110000 01110100 01100101 01101110 00100000 00100000 00001101 01110100 01110011 01100101 01100011 01110110 00100000 00110000 01110000 00001101 01100100 00101110 00110001 00100000 01100101 01101101 01110100 01101110 01100101 01100101 01101101 01110010 01100111 01100101 01110010 01101110 01101001 01000010 01110010 01101111 01100111 00001010 01101111 01101100 01101101 00100000 01100001 01100100 01101100 01100101 01110100 01101001 00001101 00100000 01110010 01101111 00100000 01110000 01110111 01100101 00100000 01100111 01101110 01101000 00001010 01101101 01100101 00100000 01101001 01100101 01100101 01101110 01101011 01110010 01110100 00001101 01100101 01110101 01011010 01110010 01110010 01001000 01101111 01100101 01100101 01110100 01100101 01110100 01100100 01101001 01000100 01101111 01101110 01101011 00100000

01101101 01100001 01110110 01110010 01101111 01100101 00001010 01101001 01110011 01101000 00100000 01101001 01101001 01101111 00001101 01010100 01100101 01101111 01100100 01100101 01101000 01101110 01101111 01000001 01100111 00110000 01100101 01110100 01100101 01100010 01100010 00001010 01100101 00100000 01101011 01101111 01100001 01110100 00110010 00100000 00001010 01100001 00100000 00110000 01100100 01110010 00100000 01100101 00100000 00100000 01101100 00101111 01111001 00001101 01100100 01100001 01100101 00101111 01110010 01100101 01101110 01111001 01101000 01110000 01101001 01100101 01101000 01110100 01101111 01101001 01110011 01101000 01100101 00001010 01000101 00100000 01110000 01101111 01110000 01100101 01110010 10010001 01100101 00001101 01100001 01100100 01101001 01101110 01110000 01100011 00100000 01110100 01101100 01100101 01101011 01100011 00001010 01110010 01110111 01101111 01101011 01110101 01100101 01110101 01110010 01110100 00100000 01100101 00100000 01100101 01101110 01101001 01110010 01100111 00100000 00110001

00100000 01101110 01101111 01110101 01110000 01100111 01100101 01101010 00100000 01100101 01110110 01110011 01100111 01101111 00001010 00100000 01101100 01101110 01100101 01110100 01101001 00100000 01101111 01010010 01100101 00100000 01110010 00100000 01110100 01100001 01100101 01100101 00100000 01110110 01110011 01110011 01101110 01101111 00111010 00110001 00111000 01110100 01001001 00100000 01100101 01101110 01101000 00100000 01100100 01100100 01100110 01110011 00101110 00001010 01101001 01101110 01110100 01000100 01110101 01100101 01100001 00100000 01110100 01101100 01101110 01110010 01101001 01100101 01100011 01101110 00101111 00100000 01101110 01101000 01101001 01100101 00001101 01101110 01100101 01101100 01110111 01000111 01101100 00001010 01100001 01100001 01101100 00100000 01100001 01110100 01111010 00100000 01100101 01101110 01101100 01101000 01000100 01110011 00100000 00100000 01100101 01100111 01110100 01100100 00101100 01110011 01100010 01101100 01101000 00100000 01100111 01110100 01101101 01100101 01101111 00111001

01110111 00100000 01101111 01100101 00100000 01100101 01100101 00100000 01100111 01110100 01101111 00100000 00101110 01110010 01000001 01110111 01101001 01100100 01101110 01110111 01101110 01100100 01110010 01010000 01101110 01110110 01101110 01101111 00100000 01100011 01110011 01101110 01100101 01100101 01110000 00100000 00100000 01100101 00100000 00100000 00101110 00100000 01101110 01101101 01111010 01100101 01100101 01101111 01101111 01101001 01110011 01100101 01101111 01101000 01100001 00101110 00101111 01100101 01100011 01110111 01101100 01100001 01110100 01100101 01100111 01101001 01101010 00100000 01100101 01100111 01010111 01000011 01100011 01110100 01100111 01100101 00001010 01101100 01110010 01101011 01101111 01101111 01101001 01100100 01110010 01101110 01101010 01110000 01100111 01110101 01101001 01100101 01110010 00001101 01100101 00111111 01100101 01100011 01101101 01101001 01101110 00101110 00100000 01100101 00100000 00001101 01100101 01100100 01100101 01101101 00100000 00100000 01100001 00100000 01101101 00111001

01100101 01100101 01110010 01110010 01100100 01110110 01110010 01110101 01100101 00100000 01101111 01100100 00001101 00100000 01101101 01100001 01101110 01100101 00100000 01100101 01100100 01100101 00100000 01000001 00110110 01100101 01100101 01101101 01101111 01101011 01110100 00100000 01100101 01110010 01110010 00111000 01101111 01110000 01000101 01101101 00110000 01100101 00100000 01101001 01100101 01110100 01110100 01101110 01100101 01100101 00100000 01100001 01110010 01110100 00101111 01101100 00110001 01100110 01100101 01100001 00100000 01101110 01110000 00101111 00100000 01101011 00100000 01010011 01100101 00001101 01101001 01100001 01100101 01110100 01100101 01101110 01101000 01101001 01110011 01100101 01110010 01110101 01101010 01101111 00100000 00100000 01101111 01100101 01101001 01110010 01100011 01101110 01100101 00001010 01101001 01110110 00100000 01101000 01100101 01110011 01101110 00100000 01101001 00100000 01100110 00001010 01110111 00100000 01110100 01100101 01110100 01111010 01110100 01110010 00100000 00110011

01100101 01100101 00100000 01100101 01100101 01100101 01110011 01100011 11101111 01101001 01110010 01101001 00001010 10010001 01100101 01110011 01100111 01110010 01100111 01110010 01100101 00100000 01110011 01001110 00101110 01110010 01110100 01110110 01101101 01100010 01100001 01101110 01101110 01110011 01101111 00110000 01101110 01100001 01100101 01100001 00110101 01110010 01101010 01101100 00100000 00100000 00100000 01100100 01101100 01101110 01101000 01110010 01100111 01110100 01101110 01101001 01110011 01100101 00100000 01110010 01000001 01100100 00111010 00110111 00101000 01100001 01100010 01100011 01110010 00001010 01101100 01110010 01100110 01110000 01101110 00100000 01110100 01101110 00101110 00100000 01110110 01100100 01101011 01100011 01100101 00110010 01100101 01110010 01101110 01100101 01101000 00100000 01101110 01100101 01101110 00111101 01101101 01101001 01100100 00100000 01100101 01000101 01110011 01101101 01101001 01101110 01100101 01110100 00100000 01100100 01100101 01101111 01101001 01100101 01110011 00100000

01110010 01101110 01100101 01101110 01111010 01101110 01110100 01101100 01101110 01101110 01101100 01100101 01001000 01000001 01110010 00001101 01100101 01111010 01100101 01101011 01110010 01100100 01110100 01000101 00001101 01110011 01110110 01100001 01110110 01101111 01100001 01100001 00001101 01100011 01101010 00110000 01101100 01110011 01110010 01100001 00111000 00001101 01110101 01101010 01110111 01101111 01101110 01100101 01110011 01100101 01110101 01100011 00101111 01110000 01100101 01110011 01110100 01101110 01010011 01100101 01100011 00100000 00101111 00110010 01000010 01100001 01100101 01101000 01110100 01101000 01101100 01101111 01101001 00111010 01100001 01110011 01110100 01100101 00100000 01100101 01100101 01100101 01110011 01100101 01100101 00110101 01101110 00100000 01100001 01110011 00100000 01101101 00101110 01101110 01100101 01001100 01100101 01101100 01101001 01101001 01101110 01101110 00100000 01100101 01101100 01101001 01100111 01101111 01101001 01101001 00100000 01110010 01100101 01101100 01110100 01101000

00100000 00100000 01100101 00100000 01100101 01110011 01100101 01100001 01110011 01110100 01101111 01101110 01100101 01100100 01101001 00001010 01101110 01101111 01110011 00100000 01101110 01100101 01100001 01010100 00001010 01100011 01100101 01110100 01100001 01101110 01101110 01100001 00001010 01101000 01100101 00101110 01101001 01110011 01110011 01110010 00101110 00001010 01101100 01100001 01101001 01110000 01100101 01110010 01110100 01101110 01101110 01101000 01101001 00111010 01110100 01110100 01101101 01110011 01110100 00001101 01100001 01000101 00101111 00110010 01110010 01101110 01101110 01101111 00101110 01110100 01101001 01101100 01100011 00101111 01100001 01101111 01110000 00100000 01001000 01100101 01101110 01101110 00001101 01101110 01110010 00100000 00100000 01101101 10010010 00101111 01101001 01100101 00001101 00100000 01101110 01110111 01101110 01101100 01110101 01101110 00101110 01111010 01100101 01100100 01101101 01100101 01101001 01100101 01101110 01100001 01110110 01100111 00001101 01100001 01100101 01101001

01100011 01100001 01101110 01110110 01101100 00100000 00100000 00001101 01110100 01100101 01110000 01110100 01110100 01110110 01101011 01110101 00100000 01100101 01110101 01100100 01101001 01100101 01110000 00100000 01001001 01101000 01110010 00100000 01110100 01100101 00101110 01110010 01100101 01100101 01100011 00110000 01101110 01101001 01110100 01110100 00110000 01101001 01101001 01110010 01101010 00100000 01110100 01110011 01100101 00101110 00100000 00111111 01101110 00101111 01111010 00101110 01100101 01100101 01100101 00001010 01100100 01100100 01110111 00101111 01101111 01110011 01101111 01101111 00001101 01110100 01100001 01101001 01110100 00101111 01110010 01100011 00111010 01101001 01100101 01101110 00101110 00001101 00001010 01110100 01110011 01101101 01101101 01100001 01110011 01100001 01101110 01110100 00001010 00101101 00101110 01010001 01110011 01100101 01101101 00100000 00100000 01101111 01100101 01101001 00101100 01110101 01101110 00100000 01110100 00100000 01100101 01110100 00001010 01110100 01100101 01100101

01101 01100 00100 01101 01100 01110 01000 00001 01100 01110 01100 00100 00100 01100 01100 01101 01110 01101 01100 01100 01110 01101 00100 01100 01101 01101 01100 01101 00100 00100 00100 00100 01111 01101 01110 00110 01100 01101 01100 00100 00110 01101 00100 01100 01111 01100 01110 01110 01101 00100 01100 01110 01110 00101 00110 01101 01110 01011 01110 01001 01100 01110 01110 00110 01110 00001 01100 01101 00001 01110 01101 01101 01101 01101 01100 01101 00101 01101 01110 00100 00100 00001 01100 01100 01110 01101 01100 01100 00100 01101 00100 00100 01011 01101 00001 01011 00100 01101 00001 01100 01001 01110 01101 01100 00100 01110 01100 01100 01100 01100 01110 00100 01101 01101 01100 01101

1111 0001 0000 1111 0110 0100 0001 1010 0001 0010 0101 0000 0000 0001 0001 1001 0110 1011 0010 0101 0011 1100 0000 0001 1110 1001 0010 1101 0000 0000 0000 0000 1000 1110 0100 0000 0101 1110 0101 0000 0100 1110 0000 0100 1010 0100 0111 0100 1100 0000 0101 0001 0100 1111 0010 1000 0011 1111 0010 1110 0101 0101 0111 0000 0111 1101 0101 1100 1010 0000 1101 1110 1001 1110 0100 1001 1111 1110 0100 0000 0000 1010 0111 0101 0100 1001 0101 0001 0000 1100 0000 0000 1010 1100 1101 1001 0000 1110 1101 0110 1001 0110 1110 0001 0000 0111 0111 0001 0101 0101 0010 0000 1110 1001 0100 1100

01101110 01101110 01101110 01101111 01100100 01110010 01010010 01010101 01101100 01101110 01110010 01110110 01110111 01101110 01100001 01110100 01101111 01110011 01110011 01100100 01110011 01101110 01110111 01101100 00100000 01101100 01101001 01100101 01101101 01110110 00110001 01100010 01110000 01100101 00100000 00110000 00101101 01100111 00100000 00110010 00110100 00100000 00110010 00100000 01100101 01100101 01100101 01100101 01101100 01001000 01101001 00111101 01100101 01110111 00101110 01110100 01100111 01000001 01101100 01101111 01101101 01100011 01110111 00110000 01101110 00001010 01101101 00100000 01101000 00111010 01000111 01100001 01101111 01101100 01101001 01101111 00101111 01100110 00100000 01100010 01001000 01000111 01100101 01101110 01100101 01101100 01101110 01101110 01110110 01100010 01100100 01101110 01101001 01100101 00001010 01111001 01100011 01100100 00001010 01101111 01101110 01101111 00100000 00100000 01110100 01110011 00001101 01100001 01110010 01101110 01100010 01100101 01100001 01100101 01110011 01100100

01110100 01110110 01100001 01110010 01100101 01100001 01010000 01101110 01101100 01100101 00100000 01101111 01100101 01100011 01101110 01110011 01101111 01101001 01101001 01100101 01100101 01100101 01101111 00100000 00110001 01101100 01101110 01100101 01100101 01100001 00111001 01100101 01101111 01101110 01101111 00100000 01100010 01100101 01110111 00110000 00101110 01101000 00110000 01110111 00100000 01111010 01110010 01110101 01101001 01110101 01100111 01010000 01110010 01110111 01101010 01101101 00101110 01100100 01101001 01110100 01111001 01100001 00101110 00110000 01110011 01110011 01100100 01110111 01110100 00101111 00101110 00101100 01101110 00101110 01100111 01101100 01110111 01101111 01101001 01110010 01100101 01101001 01110010 00100000 00100000 01101010 01110011 01100100 01100001 01100101 01100101 01100001 01101010 01110010 01001110 01010101 01101111 01100101 01111010 01110100 00100000 01101111 01101101 01110100 01110110 00100000 00001010 01101110 01100001 00100000 01101001 01110010 01110110 01110011 00100000 00100000

01100001 01100001 01110100 00100000 00100000 01101110 01000001 01101001 01100101 01110100 01110110 01101111 01110010 01100101 01110011 01101100 01110010 01101110 01100100 01101110 01101110 01101101 01110010 01101101 00111001 01100101 01100100 01110010 01100101 01101110 00111001 01110011 01101110 00101110 01110000 01110111 01100001 01101110 01100101 00110000 00110110 01100101 00110000 01100101 01100111 01100101 01101011 01101110 01101110 01101110 01100101 01100001 01101110 01110111 01110000 01101100 01101000 01110110 01101110 00100000 00100000 01110100 01110011 00110000 01110110 01100011 00100000 01100001 01110100 00101111 01101010 00100000 01100001 01110111 01101000 01101111 01110111 01110010 01110011 01100101 01110100 01100100 01100001 01110101 01110110 01101111 01100101 00100000 01101110 01110010 00100000 01101101 01101110 01100101 01100101 01101111 01101101 00001101 01101001 01101111 01100110 01110010 01100101 01100101 00101100 01110100 01110100 00100000 01100011 01100100 01101110 01110110 01101001 00001101 01101001 01100100

01100011 01101100 01101001 01101000 01101101 01110011 01001110 01110110 01100101 00100000 01100001 01110010 01100100 01100100 01100101 01110101 00001101 01110011 01101001 00100000 00100000 01100101 01100100 01100101 00111000 01101110 01101001 00100000 01110010 00100000 00110011 01110100 01100101 00001101 00100000 01100101 01101110 00100000 01100010 00110101 00110101 01110100 00110111 01100010 01100101 00100000 00100000 01100101 01100111 00100000 01101110 01110101 01100101 00101110 01100111 00001101 01110100 01100001 01100111 01100110 01101111 01101001 01101111 00110010 01101001 01101001 01110100 01100001 01110000 01110111 01110000 00110001 01110101 01101001 01100101 01100111 01110111 01101101 00100000 01100100 00001101 01110011 01100001 01101001 01100101 01100101 01101110 01101101 00100000 01110100 01110011 01100101 00100000 01101110 01110111 01001111 01101101 00001010 01100101 01100111 01101001 01110100 01100100 01110010 00100000 01101111 01101111 01110010 01110100 01100101 01100100 01101111 01100111 00001010 01101110 01100101

01110100 00100000 01101111 01100101 01100001 01110000 01000101 01100101 01110010 01101011 01101110 00100000 00100000 00100000 00100000 01101001 00001010 01110100 01100101 01111010 01110110 01110010 01100101 01100101 00110100 01100100 01101110 01100100 00100000 01101000 00111010 01100001 01101110 00001010 01100101 01100010 01101011 01110110 01101100 00100000 00110001 00100000 00001101 01110000 01110000 01101101 01110100 01101110 01100101 01100101 00100000 01101100 01110100 01110010 00001101 00001010 01101101 01101110 00100000 01101111 01100110 01101111 01100011 00110011 01101100 01100101 01101111 01110010 00111010 01110111 01100111 00110111 01110100 01101011 01100100 01101001 00101110 01100001 01100101 01100101 00001010 10010010 01100100 01110100 01110010 01101110 00101110 01100101 01100100 00101110 01101111 00001101 01100111 00100000 00100000 01000001 01110101 01101101 01101110 01110010 01101100 00101110 01101001 01110101 01110010 01100101 01100101 01100001 01101001 00100000 01100101 01101111 01100101 01101111 00100000 00100000

00001101 01101111 01101110 01110100 01101110 01101111 01010100 01110010 01100100 01110101 00100000 01101000 01100111 01010010 01101101 01110100 01100011 01101001 01100101 01101001 01101111 01110011 01101110 01110010 00100000 01100101 01100111 01100001 01100100 01100101 00100000 01100001 01110100 01001100 01100101 01110011 01101001 01100001 01101111 01101000 00100000 01100010 00001010 01100001 01101100 01100001 01100101 00101100 01101110 01101001 01100111 00100101 01011111 01110101 00001010 00110001 01101100 01100011 00100110 01110010 00100000 01101110 01101001 00110110 01101100 01101110 01110100 00100000 00101111 01110111 00001101 00100000 01100101 01101001 01100101 01100101 01110011 01110100 01100101 00001101 01101001 00100000 01110000 00100000 01110011 00100000 00100000 01100101 01100101 01101010 01100011 00001010 01110010 01101111 01001001 00110111 01101110 01100101 00100000 01100001 01101101 00100000 01110101 01100111 01100001 00100000 00100000 01100100 01110110 01101101 01101110 01110010 01100101 01101110 01100001 01000100

00001010 01110000 01100001 00100000 01101001 01110010 00100000 01110011 00101110 01101110 01100100 01100101 01100101 01100101 01101001 01100101 01101111 01110100 01110010 01100011 01101111 00100000 00100000 00100000 01100010 00001101 00100000 01101110 01100001 01110100 01001000 01101110 01101001 01111001 01101110 01101001 01101110 01101110 01100111 01100001 01110111 01100101 01110011 01100111 01100001 01101110 00100000 00100000 00100000 01100111 01100101 00110010 01101000 01101000 00110001 00110001 00001101 01100101 00100000 00100000 01010011 00101100 01101111 00110101 01100101 01100011 00100000 01101000 00101111 00101110 00001010 01101101 01110101 01110000 01101110 00100000 01101111 01101001 01101110 00001010 01101110 01110110 01101100 01100001 01100011 01101011 01001101 01110010 00100000 01110000 01101001 01101111 01101111 01101101 01101110 01110111 01101001 01100100 01110111 01100110 00100000 01001000 01101101 00100000 01100100 01100001 01100001 01101001 01101001 01101111 00101100 00100000 01110010 01110100 01101110 01110101

01101101 00100000 01101100 01110100 01100101 01110100 10010001 01101001 00100000 01101110 01100101 01110100 01110011 01110011 01101110 01101110 01101101 01110101 01100100 01101000 01110010 01101011 01110101 01100100 01100101 00001010 01101101 00100000 01101110 00100000 01100101 01100100 11101011 01100011 00001101 01110100 01100111 00100000 01110011 01100100 01100101 01100111 01110100 01101001 01101110 01101001 01100111 01101111 01101111 01100101 01101100 00110000 01101001 01110010 00110000 00101110 00001010 01100100 01010111 01000011 01100011 00100000 01110011 00110011 00101100 01100101 01110000 01101001 01101110 01100011 01010111 01100001 01110010 01100101 00100000 01110110 01100011 01100101 00100000 01101001 01100110 01101111 01100101 01101100 01101000 01100101 01100101 00100000 01010011 01100111 01100001 01110000 01101111 00100000 01110100 00001101 01100011 01101001 01100101 01101001 01111010 01100101 00100000 01101011 01101001 01100001 01100001 01101111 01110100 01100111 00100000 01100100 01110100 01100100 01100100 01101001

01100101 01100101 01100101 01110010 01110010 01100101 01001001 01110100 01001010 01100101 00100000 00100000 01110101 01100101 01101001 01100100 01110000 01110100 00101110 00100000 00101110 01101111 01101001 01100001 01110011 01101000 01100101 00110001 00100000 01101001 01110100 01100101 01101100 01101111 00001010 01100101 00100000 01001101 00101110 00100000 01100010 01101001 01101111 01101110 01100100 01100101 01100101 01101101 01101101 01101110 01110101 01000010 01110011 00101101 00101110 00100000 00110001 01011111 01101001 01101111 01101001 01001101 01101001 00101111 00100000 01100110 01110010 01101010 01101100 01101111 01101001 01100001 00100000 01100100 01110110 01100001 01101001 01110011 01101001 01101110 01101111 01101111 01100101 01101100 01101001 01100101 01100101 01100100 01101111 00001101 01101100 00100000 01110100 01100100 01100101 00001010 01100101 01100001 00100000 01100101 01101001 01110100 01110111 01101111 01101111 01101110 01101110 00101110 01100101 01100101 01100100 01100001 00100000 01100101 01100101 01110100

01110100 01100101 00100000 01100001 00100000 01100101 01101110 01111001 01100101 01101110 01101110 01100111 01100010 01100001 01110011 00100000 01110101 01100101 00100000 01110110 00100000 01101110 01110100 01101110 01110100 01101111 01110100 00110000 00110011 01101110 00100000 00100000 01100101 01110011 01110101 01110011 01110110 01010000 00100000 01100100 01110000 01101110 01101110 01100001 00101110 01110010 01100010 00100000 00100000 00100000 01101001 01100001 01110100 01110101 00100000 01101000 00110010 01010010 01101100 01101101 01100101 01100001 01110100 01100010 01010100 01101001 01101111 00100000 00101110 01101100 01101100 01110010 01100101 01101001 01100001 01101110 01101111 01111001 01101110 01110100 01110010 01110010 01100111 01100101 01101010 01110010 01110010 01100001 01100011 00001010 01100101 01101000 01110011 01100101 01110010 00110001 01100101 00101110 01110011 00001101 01100101 00100000 01100001 01101101 00101100 00100000 00100000 00001101 01101001 01101100 01101111 01110100 01110100 01101011 01110010 01110011

00100000 01101110 01101111 01101110 01100001 01110010 01100110 00100000 00001101 00100000 01100101 01101100 01110011 01110010 01110100 01100010 01110100 01101110 01000010 01100101 01000100 00100000 01100111 00100000 01100001 01110011 00001101 00110000 00110000 01110100 01100111 01110000 00100000 00100000 01101110 00100000 01101001 00110011 00110010 01100101 01100001 00100000 01100100 10010010 00100000 00101100 01110010 01100100 01110100 01100111 01100101 01110010 01101111 01101110 01110111 01110100 00101110 01100101 01101100 01101101 01101110 01111001 01100101 01110010 01100101 01100011 01100110 01101001 01110111 01101100 01101100 01110100 01101110 01100001 01101110 00001101 01110011 01110011 00001101 01100101 01101101 00100000 01100100 00100000 01101110 00100000 00100000 01101110 01101001 01000001 00001101 01100101 01110100 00100000 01101110 00110000 01110010 00100000 01110100 00001010 01101110 01101001 01100001 01100101 00100000 01100100 01100110 00001010 00110001 01101001 01101111 00100000 01100101 01110100 01100101 01100101

01100101 00001101 01110000 01110011 01101100 01110100 01101111 01101111 00001010 01101111 01110100 01101111 01101001 01100011 01100101 01100101 01100101 00001101 01101001 01100101 01101111 01101000 01100101 00110101 01100001 01110100 00001010 00101110 00110000 01100101 01100101 01100001 01100111 01110111 01101001 01100111 01100001 00101110 00110000 00100000 01100111 01110110 00100000 01110011 01001000 00100000 01110101 01100101 01100101 01100101 01110010 01100001 01110010 01101001 01110111 01110100 00100000 01110011 01101001 01100101 01100011 00100000 00101110 01110101 01111000 01110100 01100101 01101110 01101001 01100101 01101001 00100000 00100000 00101110 00100000 00001010 01101001 01110100 00001010 01110010 01100001 01110011 00100000 01100100 01101001 01100001 01100100 00100000 01101111 01101100 00001010 01110100 01100101 01100001 01100101 00100000 01110100 01000010 01100101 01100100 00001101 01101110 01110010 01101110 00101110 01100101 01101111 01001001 00110101 01101010 01110010 01101010 01110010 00101110 00001101 00100000

01101100 00001010 01100101 01110000 01110011 00101110 01110010 01100110 01111010 01110000 01110111 01100010 01100100 01101000 01110010 01100100 01110010 00001010 01101010 01101100 01101111 01100101 01100010 00110000 01110100 01110011 01001110 00110000 00101110 01110010 01101101 01100111 01110010 01101111 01110110 01100101 00100000 00100000 00110000 01111010 01101001 01100001 01100100 00101110 01100001 01101111 01101001 00100000 00100000 01101101 00101110 01101110 01111001 00101101 01110111 01110000 01101000 01100101 01100001 01110010 01100101 00110001 01101111 01100011 01100001 01101001 01110011 00100000 01101011 01100111 01100001 00110001 10010001 01101111 01000011 01101000 01110100 01100101 01001110 01101110 01110100 01101111 01110111 01100101 01101110 01100001 01100001 00110101 01010011 01100010 01100101 00100000 00100000 01100110 01110100 00110001 00100000 01101001 01100101 01100101 00001010 01110100 01101001 00101110 00101110 00100000 01110100 01101110 00100000 01101011 01101101 01100101 01110111 00100000 00001010 01100110

01101011 01110110 01101110 01101111 00100000 00100000 01101101 00100000 01101111 01110110 01100101 01100001 01101001 00100000 01101001 01101111 01110111 01100100 00100000 00100000 01110010 01110100 01110010 00100000 00100000 00101110 01100101 00110000 00110000 01101110 01100001 01101001 01101111 01110010 01100101 11101111 01101000 00110010 00110101 01101111 01101110 01101110 01100101 00001101 01100001 01101101 01101011 01110100 01100010 01100001 10010100 00001101 00101111 01100010 00101110 00111010 01110100 01100001 01101101 01100011 01110011 00110000 01110010 01100101 01110011 01101111 01110011 01100100 01101001 01100101 01101101 00111001 01110110 01110010 01111001 01100101 01100101 01100101 01100101 01100001 01101001 01100011 01101111 01101100 01100111 01101110 01101110 00110000 01101001 01100101 01101001 01101111 01110101 01110011 00001101 00110001 01100001 01101010 01100100 00100000 01110111 01100101 01101110 00100000 00101110 01100010 01101111 01110100 01110100 01101000 01101001 00100000 01101001 01001010 01101001 01101001

01100001 01100001 01100010 01110010 01101000 01001001 01100001 01000011 01110101 01100001 01110010 01101100 01100101 01010000 01100101 01100101 01100101 01101001 01100100 01101111 00100000 00100000 01100101 01110011 01101000 00100000 01100100 00110000 00110000 01100101 01101011 01101110 01100101 01100100 01110010 01101110 01100101 00110000 00111010 01100101 01100001 00100000 00100000 00001010 01110010 01100100 01100101 01100101 01110101 01100001 00001101 00001010 01100110 01101111 01110010 00101111 01110100 01110010 00100000 01101001 00100000 00101100 01100111 00101101 00101100 01101110 01101111 01100101 01110000 01100011 00100000 00110100 01100001 01100111 01100010 01110100 00101110 01101101 01100100 01110100 01100101 01101001 01110010 01100101 00100000 01100111 00100000 00110000 01110100 01110010 01100111 01101110 01101001 01110100 00001010 00001101 01101100 00100000 01110011 01110011 01100101 01110010 00100000 01010100 00100000 01100101 01100111 01100101 01101111 01100101 01100100 01100001 01101010 01100101 01101110 01101100

01100001 01101110 01100001 01110100 01100101 01101110 01110100 01100001 00100000 01110100 01101011 01100101 01100101 01110010 00100000 01101100 01110100 01100101 01100101 01101110 01101000 01100001 01101001 01101001 01100101 00110010 01100101 00001101 00110000 01110100 00100000 01100001 01101001 01110100 01110011 01100100 01110100 00110000 00100000 01101011 10010010 00110010 01110100 00110001 00001101 01100001 01101110 01100011 01101001 01101011 00001010 01101000 01110101 01100011 01100001 00101111 01110000 01100011 01000111 01100001 01000011 00100000 00001101 01110011 00100000 00100000 01110010 00100000 01100101 01110010 01000110 00111000 01100100 00101111 01100101 00100000 01101111 00001101 01100101 01101001 01110011 01100001 01100100 01101110 01101001 01100101 00110001 00101110 01100101 01110100 01100101 01101100 01110100 01100001 01101000 00001010 00100000 01101000 00100000 01100011 00100000 01101110 01110110 01100101 01000101 01110011 01110010 01110010 01100101 01101001 01100100 01101100 01101100 00100000 01100110 01101111

01110010 00100000 01110010 00100000 01110100 00100000 01101001 01101100 01100100 01110100 01110100 00100000 01110010 01101111 01110110 01100100 01100101 00100000 00001101 01110110 01100101 01100001 01100100 01110100 01110100 00110101 01110010 00001010 00100000 00101100 01101111 10010010 00101110 00100000 01101001 01100101 00100000 00110001 01001111 01101101 01110011 00110000 01100101 00110011 00001010 01110100 00100000 01101000 01100111 00101100 00111001 01110100 01101100 01101000 01101110 01110111 00111010 01101000 01101001 01101100 01101111 00110001 00001010 01110100 00110001 01110011 00100000 01111010 01100100 01101001 01101111 00101001 01100101 01110111 01110010 01101001 01110010 00001010 01110010 01101111 01111001 01101100 01110100 00100000 01110011 01101011 00110000 00110000 00101110 00100000 01101110 01101001 01100100 01101110 01110100 00110001 01100101 01100101 01101000 01101000 01110100 01100101 01100101 01101011 01101100 01110100 01100001 01101110 01110110 01100100 01100101 01110011 00100000 01101011 01101111 01110011

00100000 01100100 01100101 01110110 00100000 01110011 01101111 01101001 01101001 01100101 01100101 01101001 01100100 01101010 01100001 00100000 01101110 01100100 00001010 01100101 01110100 01101110 00101110 01100101 00100000 00100000 01101100 01101000 01101000 00100000 01101101 01110011 00100000 01101111 01110100 01111000 01101001 00111010 01110000 01100001 00100000 00110000 01101100 00100000 01100111 00001101 01101111 01101110 01100101 00100000 00101110 01110100 01101100 01110101 01100100 01110111 00101111 01011111 01100010 00100000 01101110 00111001 01101000 01100101 00110100 01100011 01100001 01101111 01101001 01100101 01110010 00100000 01110010 01101001 01110011 01101110 01100111 01110110 01101100 01101110 01110011 01100101 00100000 01110110 00100000 01101100 00110000 00110000 00001101 01000010 01100001 01101110 01100001 01100100 01110100 00110010 01100101 01110100 01100101 01101001 01101111 01110100 01100101 01110011 01101011 01100001 01100110 01100101 01101111 00100000 01101100 00100000 01101010 01101100 01110010 01101111

01101111 01100101 00001101 01100001 01110100 01100101 01101110 01100110 01110100 01101110 01100011 01101110 00100000 01100101 01101110 01110110 01110011 01101111 01101111 01110010 00100000 01110100 00100000 01110011 01101001 01100001 01100001 01101111 01101111 01000001 00100000 00100000 01000100 01101110 01100101 01100101 01101110 00100000 01101011 01100011 01100111 00110100 01101100 10010011 01100101 00001010 01101101 01101111 01101110 01101000 00100000 01110000 01011111 01101101 00101110 01110111 00101111 01010000 01110011 01010101 01110110 00111001 01110100 01110010 00100000 01101000 01100001 01101101 01100001 01110010 01100100 01101001 10010010 01101011 01110000 01110100 00001101 01101111 01100001 01100001 01110100 00100000 01100100 01100001 01100100 01101001 00101110 00110000 00001010 01100101 01100001 01100101 01100111 00100000 01110000 00100000 01110101 00100000 01110100 01101100 01101110 00001101 01101100 01110100 00100000 01100001 01101001 01110100 01100101 01101111 00100000 01101101 01100101 01101001 01101101 01101111

01110000 00100000 00001010 01101110 01100101 01110000 00100000 01101111 00100000 00101110 01101000 01110100 01100100 01100011 00100000 01101111 01100011 01101111 01101110 01110111 01100011 01100001 01001001 00100000 01101110 01110000 01101110 01110011 01110011 01010010 01110111 01110100 01100101 01110100 01101001 01100101 01110100 01010111 01101111 01101000 01100101 00100000 01100101 01001110 01100010 01111010 00001101 01101100 00101110 01110101 01101000 00111010 01110011 00101110 01101111 00101110 01101110 01110010 01101111 01110011 01101111 00110011 01110100 01101100 01100001 01110010 01101110 01100101 00101110 00101110 00100000 01110011 00100000 01101001 01100001 01100101 00001010 01101111 01101110 01101100 01100101 01110111 01101111 01101110 01100101 01101011 00110000 00100000 01101000 01101110 01110010 00100000 01101001 01110100 00111010 01001000 01110111 01101111 00100000 01100100 01100101 00001010 00100000 00101100 01101110 01101110 01100101 00100000 01100111 01101101 01110110 01100101 00100000 01101011 01100001 01100110

00100000 01110000 01110110 00100000 01101100 01110100 01001101 01110010 01100001 00001101 01101110 01100101 01101111 01110100 01100100 01101111 01101000 01110010 01110100 01100001 01101111 01101100 01101110 01110110 01110100 01110010 01100100 01110100 01110100 01010000 01100101 01100101 00100000 01110111 01110100 01110010 01100101 01101001 01101101 01101001 11101111 01101110 01110010 01101001 01110010 01101001 00001010 01101111 00100000 01101110 01110100 00101111 01101001 01100100 01110010 01101100 01101100 01101111 01101110 01100101 01100011 00101100 01110000 01101001 01110000 01101001 00100000 01110010 01101111 01100011 01000111 00100000 01110110 00101111 01100011 01110010 01000100 01110010 01100100 01100101 01100101 01100101 01101111 00100000 00100000 01110100 00110000 01101011 01110100 01110011 01100100 01110011 01101110 01110101 00101111 01111001 01100101 01101110 01101111 01100101 01100101 01101001 01110110 00100000 01101001 01100100 00101100 01101001 01110100 00100000 01100001 01101110 01101111 01110100 01110100 00001101

01110100 01110101 01101111 01100011 01100101 01100101 01100101 01101110 01101100 00001010 01101111 01110010 01101111 01110011 01100101 01110010 01100001 00100000 01110111 01100011 11110110 00100000 00100000 01100001 01100101 01101001 00101110 01110011 01110011 01000001 01100010 00100000 01100101 01101001 00101110 01100100 01110010 01101011 01110011 01101110 01101110 01101111 00100000 01100101 01110101 01101010 01101000 01100111 01001111 00100000 01110100 00101111 01111010 01100101 01100111 01101011 00101110 01101010 00100000 00101110 01100001 00100000 00111010 01101110 01110010 01101010 01100100 00100000 01110010 01101111 01101001 01100101 01100001 01010111 01100101 01101110 01100101 00100000 00100000 00100000 01101101 01110100 01110010 01100100 01010011 00100000 00110000 01100101 01110100 01100011 01101001 01100001 01100111 01110011 00101111 01110000 01101110 01110100 01110101 01110010 01101100 01110011 01100001 01100110 01100101 01100101 00100000 01110011 00001101 01101001 01101110 01110011 01101110 00100000 01101001 00001010

01100101 01101110 01101111 01101111 01100110 01101101 01110011 01101001 01110011 01001000 01101100 01101110 01110010 00100000 01100110 00100000 01110000 01100100 01101001 01101000 01110000 01110011 00110001 01101110 01110010 01101100 00100000 00101110 00001101 01001110 01110000 01101100 01100101 01101011 00100000 00101110 01101110 01101001 01110100 01100101 01100100 01100111 01101111 01101101 01101001 00100000 01110101 01101001 01101101 01100101 01110000 01110111 01100101 00101111 00101111 00101110 01110111 01100101 00101000 00100000 01110100 01010111 00101111 01100111 01101001 01110110 01100101 01101101 01100111 01101101 01100010 01100101 01101110 01101001 00101100 01100101 00100000 01110011 01101111 01100101 00100000 01100101 00100000 01100101 01101111 01100100 00100000 01100101 01110000 01101000 01100111 01101101 00111010 01110011 01101110 01100101 00100000 01110011 01100100 01101011 00100000 00100000 01101110 01101111 01110101 00100000 01110100 00100000 00001010 01101110 00100000 00100000 01100100 01110110 01100101 01010000

001000 011101 011100 011011 011011 011000 011100 011000 001000 011001 011011 011001 001000 010000 011001 011101 001000 011010 011010 011101 011001 011010 001110 001000 011011 001000 001100 001000 000010 010001 011000 011010 011100 011010 010001 000011 011001 011100 001000 001000 011001 001000 011100 011000 011010 011001 011011 011001 000011 011010 001110 011101 010111 011011 011000 011000 011010 011000 001100 010100 011010 011000 001011 001011 011011 011001 000011 011001 001011 001011 011100 011011 001000 011011 000011 011101 010100 011011 011011 011100 011001 011011 011101 001000 011000 011011 011000 011100 001110 011011 011010 011001 001000 011001 011011 011100 011001 011101 011001 011101 011001 011010 001000 011101 011101 011011 011001 011010 011000 011001 011010 011110 011001 011000 001000 011001

Bronnen en referenties

1. http://www.flickr.com _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10

24. http://angumingum.files.wordpress.com/2006/05/pavic.jpg http://angumingum.files.wordpress.com/2006/05/pavic.jpg_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 26

2. http://www.yahoo.com_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10 3. http://www.google.com _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10

25. http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0679724613_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 18

4. http://www.youtube.com_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10

26. http://www.myspace.com_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 21

5. http://www.wikipedia.org _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10

27. http://nl.wikipedia.org/wiki/Web_2 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 21

6. http://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_het_internet _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10

28. http://nl.wikipedia.org/wiki/Bladwijzer_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 21

7. http://www.internetworldstats.com _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 10

29. http://nl.wikipedia.org/wiki/Wiki _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 21

8. E igenaardigheden van Cyberspace, Bouwstenen voor een sociologie van het internet, Albert Benschop http://www.sociosite.org

30. http://nl.wikipedia.org/wiki/Metadata _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 21 31. http://nl.wikipedia.org/wiki/Tag_%28metadata%29 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 21

32. nl.wikipedia.org/wiki/Weblog_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 21 33. http://www.google.com/search?q=Yli-ii_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 21 35. http://www.flickr.com/people/jean-loup_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 22 36. http://www.flickr.com/map_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 22

Albert Benschop specialiseerde zich in de sociale eigenaardigheden van internet en met name op het online samenwerken en samenleren. Zijn grootste uitdaging: online samenwerken en -leren om de afstand tussen mensen te verkleinen. http://www.abyt.nl/pictures/albert.jpg _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 12

37. http://nl.wikipedia.org/wiki/Application_Programming_Interface_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 22 38. http://www.amazon.com _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 22 39. http://nl.wikipedia.org/wiki/Data_mining _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 22

9. h ttp://www.google.com/search?q=Paul%20Baran http://www.computerhistory.org/internet_history/full_size_images/baran.jpg Paul Baran’s Model for a Distributed Network http://www.ruhr-uni-bochum.de/lirsk/sphaeren/media/netz2.jpg _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 12

10. www.rand.org/about/history/baran.list.html_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 12

40. http://earth.google.com _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25 41. http://maps.google.nl_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25 42. I s a designer and artist presently based in Berlin. He studied at the visual communication department of UdK Berlin and at Ensad in Paris. http://www.pohflepp.com http://www.we-make-money-not-art.com/img/saschapohflepp200.jpg _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25

11. http://www.lk.cs.ucla.edu/LK/Inet/1stmesg.html _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 12 12. http://nl.wikipedia.org/wiki/Defense_Advanced_Research_Projects_Agency _ _ _ _ _ _ _ 12

43. http://www.blinksandbuttons.net/intro_en.html_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25

13. B ruce Sterling & William Gibson (1993) Literary Freeware Not for Commercial Use. Speeches to National Academy of Sciences Convocation on Technology and Education, May 10, 1993, Washington, D.C. http://www.sociosite.org http://www.collegecrier.com/interviews/images/WilliamG.jpg

44. h ttp://www.blinksandbuttons.net/buttons_en.html http://www.blinksandbuttons.net/images/buttonstext1.jpg http://www.blinksandbuttons.net/images/buttonstext4.jpg _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25

Bruce Sterling (Brownsville, Texas, 14 april 1954) is een Amerikaans sciencefiction schrijver. In 2003 werd hij benoemd tot professor aan de European Graduate School waar hij in de zomer media en ontwerp doceert. http://nl.wikipedia.org/wiki/Bruce_Sterling http://www.nndb.com/people/722/000023653/bruce-sterling.jpg

45. h ttp://www.blinksandbuttons.net/blinks_en.html http://www.blinksandbuttons.net/images/blinkstext3.jpg _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25

46. http://blog.linkedbyair.net _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25 47. http://linkedbyair.net/t_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25

William Ford Gibson (Conway, South Carolina, 17 maart 1948) is een Amerikaans sciencefictionauteur en ‘vader’ van de ‘cyberpunk’. http://nl.wikipedia.org/wiki/William_Gibson_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 12

48. http://linkedbyair.net/d _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25 49. http://nl.wikipedia.org/wiki/Hacken _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25

14. h y·per·me·dia (zelfstandig naamwoord, meervoud) benaming voor elektronische informatiedragers waarbij verschillende typen documenten (tekst, beeld, geluid) geïntegreerd zijn via hyperlinks http://www.vandale.nl/vandale/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=hypermedia _ _ _ 17

50. http://art.yale.edu/Home_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 25

15. i n·ter·ac·tief (bijvoeglijk naamwoord; interactiever, interactiefst; interactiviteit) op elkaar inwerkend, in wisselwerking http://www.vandale.nl/vandale/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=interactief _ _ _ _ 17

52. http://www.lust.nl _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 27

16. http://nl.wikipedia.org/wiki/Hyperlink_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 17

54. S o incredible that it almost brings me to tears, Anne Burdick, Brendan Dawes. Eyemagazine http://www.eyemagazine.com/feature.php?id=150&fid=624 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 27

51. Y ugo Nakamura is a creative director, designer and engineer exploring various forms of interactive system in digital and networked environment. http://www.yugop.com http://www.designboom.com/portrait/flash/1.jpg_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 27

53. http://www.wefeelfine.org _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 27

17. h ttp://nl.wikipedia.org/wiki/Peter_Sloterdijk http://www.psikeba.com.ar/articulos/imagenes/sloterdijk01.gif _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 17 55. http://www.number27.org _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 27 18. V ogelvrije informatie, Mobtagging op internet, Arie Altena, Metropolis M 2006 nr.3 http://www.metropolism.com_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 17

19. http://nl.wikipedia.org/wiki/Hypertext_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 17

56. http://www.kamvar.org_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 27 57. C onnected, Or what it means to live in the network society, Steven Shaviro ISBN: 0-8166-4362-8 http://books.google.com/books?id=t9lZSrZ-pGAC&printsec=frontcover&hl=nl http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0816643628_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 27

20. h ttp://nl.wikipedia.org/wiki/Julio_Cortázar http://www.arscreatio.com/ccc/Julio_cortazar.jpg_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 18

21. http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0394752848_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 18 22. h ttp://nl.wikipedia.org/wiki/Georges_Perec https://claroline.unine.ch/claroline/PEREC/document/images/img.jpg_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 18

23. http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0879237511_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _

58. G illes Deleuze (18 januari 1925 - 4 november 1995) was een invloedrijke Frans filosoof en een centrale figuur in het postmodernisme. http://nl.wikipedia.org/wiki/Gilles_Deleuzehttp://lmsi.net/IMG/jpg/deleuze.jpg Félix Guattari (30 april 1930 – 29 augustus 1992) was een Frans psychiater, sociaal filosoof en communistisch activist. http://nl.wikipedia.org/wiki/Félix_Guattari http://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/a/ab/Guattari2.jpg _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 27

59. http://www.w3.org/2001/sw_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 29

92. http://www.amazon.com/exec/obidos/ASIN/0553380958_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 50

60. http://nl.wikipedia.org/wiki/Semantisch_Web_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 29

93. http://nl.wikipedia.org/wiki/Avatar_(nickname) _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 50

61. http://research.nokia.com/research/programs/semantic-web/ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 29

94. http://www.vpro.nl/programma/detoekomst/afleveringen/27029984_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 50

62. http://www.hpl.hp.com/semweb/ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 29

95. T he Woods smell of Shampoo, on the influence of media, VPRO Television. http://www.koert.com/work/shampoowoods_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 52

63. T he Semantic Web, Tim Berners-Lee, James Hendler and Ora Lassila, Scientific American Magazine http://www.sciam.com/article.cfm?id=00048144-10D2-1C70-84A9809EC588EF21 Tim Berners-Lee (Londen, 8 juni 1955) wordt gezien als één van de bedenkers en grondleggers van het internet http://nl.wikipedia.org/wiki/Tim_Berners-Lee http://www.edwardsamuels.com/illustratedstory/chapter%205/berners-lee.jpg _ _ _ _ _ 29 64. I nformation visualisation, Nico Macdonald, Eye magazine http://www.eyemagazine.com/print/feature.php?id=71&fid=470 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 35

65. http://labs.live.com_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 37 66. http://labs.live.com/photosynth/video.html _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 37

96. h ttp://www.koert.com/bio http://www.koert.com/bio/photos/ koert_van_mensvoort_bos_ruikt_naar_shampoo_cartoon.jpg_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 52 97. http://nl.wikipedia.org/wiki/Chatroom_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 52 98. http://books.google.com _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 52 99. R adio frequency identification (RFID) (Identificatie met radiogolven) is een technologie om van een afstand informatie op te slaan en te lezen van zogenaamde RFID-"tags" die op of in objecten zitten. http://nl.wikipedia.org/wiki/Radio_frequency_identification_ _ 53 100. T he user-illusion of the world, Norbert Bolz,, mediamatic.net http://www.mediamatic.net/article-5672-nl.html_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 53

67. L ove the internet, Adrian Shaughnessy, Eye magazine http://www.eyemagazine.com/print/feature.php?id=117&fid=521_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 38 101. http://www.youtube.com/watch?v=PaLuNu9VXqw_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 55 68. http://www.jannuzzismith.com _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 38

102. http://nl.youtube.com/watch?v=rKgU6ubBgJA_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 55

69. h ttp://www.google.com/search?hl=nl&q=Jakob+Nielsen&btnG http://mgnt.khm.de:8080/images/webdev/jakobnielsen1989.jpg _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 38

103. http://nl.youtube.com/watch?v=ysEVYwa-vHM _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 55 104. h ttp://www.youtube.com/watch?v=iaKehq6qsdY http://nl.youtube.com/watch?v=qTwcageiJnM_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 55

70. http://www.volkskrant.nl _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 40 71. http://www.dag.nl _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 40

105. http://www.apple.com/iphone _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 55

72. http://secondlife.comhttp://nl.wikipedia.org/wiki/Second_Life_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 40

106. h ttp://en.wikipedia.org/wiki/Augmented_reality http://nl.youtube.com/watch?v=oHkUOpYNhoM_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 55

73. B low your browser in a thousand pieces, Koert van Mensvoort,1999 http://www.koert.com/work/browser/index.html _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 40 107. http://www.youtube.com/watch?v=4Zj7txoDxbE_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 59 74. h ttp://www.hackdiary.com/about.html http://farm1.static.flickr.com/33/54064119_64284443ec_o.jpg_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 40

108. http://www.mediamatic.net/listpublish.php?q_mm=RFID _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 59 109. http://www.youtube.com/watch?v=-4R9FeBh9Kc _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 59

75. http://www.mediamatic.net/article-14683-en.html _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 40

110. h ttp://en.wikipedia.org/wiki/Steve_Mann http://www.aec.at/fleshfactor/fest97/mann1.jpg_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 61

76. http://www.hackdiary.com/archives/000085.html_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 41 77. http://nl.wikipedia.org/wiki/Webbrowser _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 41

111. A ls de dingen gaan denken, De digitalisering van het dagelijks leven, Neil Gershenfeld, ISBN 90 5333 871 3 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 61

78. http://www.hackdiary.com/archives/000101.html_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 41 79. http://www.mediamatic.net/artefact-26895-en.html_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 41

112. H ardware Software Wetware, Adilkno, Bilwet, mediamatic.net http://www.mediamatic.net/article-5775-nl.html_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 62

80. http://www.nearfuturelaboratory.com/index.php?p=240 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 41 81. http://www.programmableweb.com/mashups _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 41 82. M essy medium, William Owen, Eye magazine http://www.eyemagazine.com/opinion.php?id=150&oid=395_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 45

83. http://www.facebook.com _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 47 84. U ser-generated content (letterlijk vertaald: gebruikers-gegenereerde inhoud) is een inhoudelijke bijdrage van een niet-professionele gebruiker aan een online medium. http://nl.wikipedia.org/wiki/User-generated_content _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 47 85. http://nl.wikipedia.org/wiki/Open_Source_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 47 86. D e opmars van de cybernauten, José van Dijck en David Nieborg De academische boekengids 65 http://www.academischeboekengids.nl/abg/do.php?a=show_visitor_artikel&id=658 _ _ 47 87. http://www.hyves.nl _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 47 88. http://nl.wikipedia.org/wiki/Windows_Live_Messenger _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 47 89. E en tweede leven op internet, Omar Muñoz-Cremers, Metropolis M 2006, nr.3 http://www.metropolism.com_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 50

90. http://www.cyberpunkreview.com/news-as-cyberpunk/ snow-crashs-metaverse-a-reality-in-10-20-years_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 50

91. N eal Stephenson is een sciencefiction schrijver in het genre postcyberpunk. Met name zijn eerste boeken vinden plaats in een postapocalyptisch tijdperk waarin anarchie hoogtij viert. http://nl.wikipedia.org/wiki/Neal_Stephensonhttp://www.wired.com/wired/ archive/11.09/images/FT_history.jpg_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 50

113. http://nl.wikipedia.org/wiki/Virtual_reality_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 62

YouTube video

New Internet http://nl.youtube.com/watch?v=LwQYyUoOA7w_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 12

Tim Berners Lee on the Semantic Web http://www.youtube.com/watch?v=mVFY52CH6Bc _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 31

Photosynth http://nl.youtube.com/watch?v=lkuGrCB85H8_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 37

De geheimen van GoogleEarth http://nl.youtube.com/watch?v=LRPd8NuF0fI_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 37

Introduction to SecondLife http://nl.youtube.com/watch?v=b72CvvMuD6Q _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 42

Sculpty Earth demo with Dynamic Weather www.youTube.com/watch?v=tSl3zSzKRKw _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 43

Airplane Tracking in SecondLife www.youTube.com/watch?v=L4CbjeSTV78_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 43

Geoglobe at Second House of Sweden http://nl.youtube.com/watch?v=8-8lo8Nvv78 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 43

Perceptive pixel http://nl.youtube.com/watch?v=ysEVYwa-vHM _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 54

Microsoft Surface Demo http://nl.youtube.com/watch?v=rKgU6ubBgJA_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 54

Human Interface http://nl.youtube.com/watch?v=PaLuNu9VXqw _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 54

iBar - largest multitouch touchscreen http://www.youtube.com/watch?v=iaKehq6qsdY _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 54

Apple - iPhone - A Guided Tour (1/3) http://nl.youtube.com/watch?v=ojzgwzU8T7g_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 54

Globe4D - interactieve vier dimensionale aardbol http://nl.youtube.com/watch?v=O16uuyjnK00_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 56

Mixed Reality Interface http://nl.youtube.com/watch?v=kzGljuievpM _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 56

Reactable: basic demo #1 http://nl.youtube.com/watch?v=0h-RhyopUmc _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 57

Mixed Reality http://nl.youtube.com/watch?v=o8yx5VpbQpA _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 57

Augmented Reality Encyclopedia http://nl.youtube.com/watch?v=oHkUOpYNhoM_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 57

Augmented Reality GIS Maps http://nl.youtube.com/watch?v=yFwzFby2eNo_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 57

Mixed reality test on still image http://nl.youtube.com/watch?v=Sa_1uJ-qFyk_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 58

Mixed reality - moving object, moving camera http://nl.youtube.com/watch?v=-aTbPYig1co _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 58

Augmented Architecture http://nl.youtube.com/watch?v=KcOIk7Jq_bM _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 59

Remote controlled human (mindcontrol) http://nl.youtube.com/watch?v=iRTVgnPd1lM_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 63

Gebruikte Lettertypes

Bell Gothic In verschillende variaties gebruikt voor looptekst, kopen en voetnoten.

Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Bell Gothic C.H. Griffith was commissioned by the American telephone company, Bell, to design a typeface which would be particularly suited to small, compressed sentences and inferior paper quality. The font was intended for use in the company’s telephone books. Griffith had already had experience with the conception of newsprint fonts and was interested in legibility issues. In 1922 Griffith created the Legibility Group, which contained particularly legible fonts predestined for newspapers. Bell Gothic has all the typical characteristics which optimize a font’s legibility. The modern heir of Bell Gothic is Bell Centennial, designed by Matthew Carter in 1974 in celebration of the Bell Company’s 100th birthday. http://www.myfonts.com/fonts/linotype/bell-gothic/ http://en.wikipedia.org/wiki/Bell_Gothic

Adobe Garamond Italic gebruikt voor accenten in de looptekst.

Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Garamond is de naam van een groep lettertypen met schreef genoemd naar de Franse stempelsnijder Claude Garamond (c. 1480-1561). Het type wordt ook wel aangeduid met oude stijl. Het grootste deel van de lettertypen die de naam Garamond dragen zijn echter sterker gerelateerd aan het werk van de latere stempelsnijder Jean Jannon. Unieke kenmerken van Garamond zijn te vinden in de kleine kom van de "a" en het kleine oog van de "e". De serifs of schreefjes aan de stokken (van bijvoorbeeld de stokletters "b", "d", "h" etc.) zijn naar beneden gericht. Garamond werd bekend omstreeks 1540 toen hij de opdracht kreeg om een Grieks lettertype voor de Franse koning Frans I te ontwerpen, om in een reeks boeken door Robert Estienne te worden gebruikt. Het Franse hof keurde Garamonds ontwerpen van Romeinen goed en zodoende beïnvloedde dit lettertype drukkerijen in Frankrijk en Westelijk Europa. Garamond heeft waarschijnlijk Venetiaanse voorbeelden uit de drukkerij van Aldus Manutius bestudeerd. Garamond baseerde het ontwerp van de kleine letter op het handschrift van Angelo Vergecio, de bibliothecaris van Frans I. De cursieve versie de meeste huidige versie van Garamond zijn gebaseerd op ontwerpen van Garamonds assistent Robert Grandjon. http://www.myfonts.com/fonts/linotype/adobe-garamond/ http://nl.wikipedia.org/wiki/Garamond

Venus Kursiv gebruikt voor citaten en url’s in de looptekst

Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Aa Bb Cc Dd Ee Ff Gg Hh Ii Jj Kk Ll Mm Nn Oo Pp Qq Rr Ss Tt Uu Vv Ww Xx Yy Zz 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 http://www.myfonts.com/fonts/linotype/venus/

Ontdekking van de virtuele wereld 2008 Februari 2008 Tekst en ontwerp: Sietse Koenders http://www.sietsekoenders.nl Afstudeer Essay ArtEZ Arnhem