EEN DIJK VAN EEN PLAN Wim Dauwe
25-02-2016
De evolutie van het Sigmaplan
• • • •
Waarom het Sigmaplan? Het Sigmaplan in 1977 Actualisatie is noodzakelijk Het geactualiseerde Sigmaplan
De evolutie van het Sigmaplan
• • • •
Waarom het Sigmaplan? Het Sigmaplan in 1977 Actualisatie is noodzakelijk Het geactualiseerde Sigmaplan
Waarom het Sigmaplan?
Waarom het Sigmaplan? • Afvoer • Lengte (350 km) • Stroomgebied (21.860 km2) relatief klein • Getijvolume • Bevolkingsdichtheid (10,5 miljoen mensen) relatief groot • Getijderivier
Waarom het Sigmaplan? Wateroverlast rond de Schelde en haar zijrivieren • Stormtij • Afstromend hemelwater • Ingedijkt rivierbekken
Waarom het Sigmaplan? Overstromingen in het verleden 1953 Zware watersnood in Vlaanderen en Nederland: • Vlaanderen: 6 slachtoffers • Nederland: 1836 slachtoffers Nederland lanceert het Deltaplan!
*Tweede Algemene Waterpassing (TAW): de referentiehoogte voor hoogtemetingen in België. Een TAW-hoogte van 0 meter is gelijk aan het gemiddeld zeeniveau bij laagwater te Oostende.
Waarom het Sigmaplan? Overstromingen in het verleden 1976 Opnieuw veel schade en slachtoffers door overstromingen in OostVlaanderen en Antwerpen
*Tweede Algemene Waterpassing (TAW): de referentiehoogte voor hoogtemetingen in BelgiĂŤ. Een TAW-hoogte van 0 meter is gelijk aan het gemiddeld zeeniveau bij laagwater te Oostende.
Waarom het Sigmaplan? Overstromingen in het verleden 1976 • Niets doen is geen optie! • België lanceert het Sigmaplan
De evolutie van het Sigmaplan
• • • •
Waarom het Sigmaplan? Het Sigmaplan in 1977 Actualisatie is noodzakelijk Het geactualiseerde Sigmaplan
Het Sigmaplan in 1977 Beslissing Ministerraad van 18 februari 1977 ďƒ uitvoering van het SIGMAPLAN
Doelstelling Beveiligen van het Zeescheldebekken tegen stormvloeden vanuit de Noordzee met een kans op voorkomen van 1% per eeuw (= 1 keer per 10.000 jaar) ďƒ 8.97m TAW in Antwerpen
Het Sigmaplan in 1977 Drie maatregelen voor betere bescherming • Stormvloedkering in Oosterweel • Verhoging en versteviging van waterkeringen • Gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG’s) intussen zijn de 13 GOG’s werkingsklaar
Het Sigmaplan in 1977 Stormvloedkering in Oosterweel Bouwkost : 1,5 miljard EUR Hefdeuren 90m 90m
123m
120m
Segmentkleppen 54m 54m 54m
Het Sigmaplan in 1977 Verhoging en versteviging van waterkeringen gehanteerde dijkhoogte 11 10
m T.A.W.
9 8 7 6 Vlissingen 5 0
Hansweert
Antwerpen 50
Dendermonde 100
afstand in km
Gent 150
Het Sigmaplan in 1977 Verhoging en versteviging van waterkeringen gehanteerde dijkhoogte 11 10
m T.A.W.
9 8 7 6 Vlissingen 5 0
Hansweert
Antwerpen 50
Dendermonde 100
afstand in km
Gent 150
Het Sigmaplan in 1977 Gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG’s)
Het Sigmaplan in 1977 Gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG’s)
Het Sigmaplan in 1977 Gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG’s)
Zeeschelde Tielrodebroek 93 ha
Durme
De evolutie van het Sigmaplan
• • • •
Waarom het Sigmaplan? Het Sigmaplan in 1977 Actualisatie is noodzakelijk Het geactualiseerde Sigmaplan
Actualisatie is noodzakelijk Stormvloedkering in Oosterweel • Grondige studie stormvloedkering te Oosterweel • Multi-interdisciplinaire evaluatiestudie: voordelen wegen niet op tegen de kosten De Minister van Openbare Werken besliste om de bouw voor onbepaalde tijd uit te stellen
Actualisatie is noodzakelijk Dijkwerken en GOG’s • Na de stormvloeden van 1993 en 1994: Vlaamse Regering besliste om het Sigmaplan versneld uit te voeren • Algemene Milieu-Impact Studie (AMIS) • Opstart Onderzoek Milieu-Effecten Sigmaplan (OMES)
Actualisatie is noodzakelijk Dijkwerken en GOG’s • Intensievere samenwerking tussen verschillende administraties en wetenschappelijke instellingen • Gedefinieerde principes: Streven naar vrijwaring van bestaande schorren Streven naar milieuvriendelijke alternatieven voor dijken en de schorrandverdediging Streven naar vergroten van het getijdenareaal Inschakeling van GOG’s in het estuarien milieu wordt overwogen
Actualisatie is noodzakelijk
Actualisatie is noodzakelijk
Actualisatie is noodzakelijk Grotere risico door verstening en klimaatverandering
De evolutie van het Sigmaplan
• • • •
Waarom het Sigmaplan? Het Sigmaplan in 1977 Actualisatie is noodzakelijk Het geactualiseerde Sigmaplan
Het geactualiseerde Sigmaplan Brede range van mogelijke deelprojecten voorhanden: • • • •
Ruimte voor de rivier Dijkverhogingen Stormvloedkeringen Aanleg Overschelde (verbinding Ooster- en Westerschelde)
Bestuderen van de planalternatieven dmv wetenschappelijke studies (o.a. plan-MER en MKBA) • Haalbaarheid • Wenselijkheid
Het geactualiseerde Sigmaplan Brede range van mogelijke deelprojecten voorhanden: • • • •
Ruimte voor de rivier Dijkverhogingen Stormvloedkeringen Aanleg Overschelde (verbinding Ooster- en Westerschelde)
Bestuderen van de planalternatieven met wetenschappelijke studies (o.a. plan-MER en MKBA) • Haalbaarheid • Wenselijkheid
Het geactualiseerde Sigmaplan Vlaamse Regering 22 juli 2005
Het geactualiseerde Sigmaplan Beslissingsproces op grote lijnen De Langetermijnvisie Schelde-estuarium vormt de basis voor de uitwerking van de Ontwikkelingsschets 2010 Schelde-estuarium en van de actualisatie van het SIGMAPLAN. • • • • • • • • • • •
01-1999: start opmaak LTV 01-2001: vastlegging LTV (drie functies V, T en N) 05-2001: standpunt Vlaamse Regering koppeling 3 pijlers, vraag voor gezamenlijk beleid en verder onderzoek en 13,10 m getij-onafhankelijke diepgang 12-2001: standpunt Nederlandse Regering verder onderzoek is noodzakelijk, bereid tot onderzoek van verdieping 03-2002: Tweede Memorandum van Overeenstemming opstellen van gezamenlijke OS 2010 via een grensoverschrijdende samenwerking binnen een periode van twee jaar 12-2004: goedkeuring OS 2010 door de Vlaamse Regering 03-2005: goedkeuring OS 2010 door de Nederlandse Regering 03-2005: Derde Memorandum van Overeenstemming 07-2005: bekrachtiging SIGMAPLAN door de Vlaamse Regering 04-2006: bijkomende beslissingen door de Vlaamse Regering 08-2008: afronding ratificatieproces Scheldeverdragen
Het geactualiseerde Sigmaplan De verschillende deelprojecten • 645 kilometer waterkeringswerken (dijken, kaaimuren …) • 18 grote “ruimte voor water”-projecten (69 deelprojecten) • 4000 hectare natuurontwikkeling (= 8000 voetbalvelden!)
Het geactualiseerde Sigmaplan De verschillende deelprojecten
Het geactualiseerde Sigmaplan De verschillende deelprojecten
Het geactualiseerde Sigmaplan Gefaseerde uitvoering tot 2030
Het geactualiseerde Sigmaplan Gefaseerde uitvoering tot 2030
Het geactualiseerde Sigmaplan Gefaseerde uitvoering tot 2030
Het geactualiseerde Sigmaplan Slim toekomstproject Veilige en veelzijdige Schelderegio • Effecten klimaatverandering • Nieuwe visie op waterbeheer en -beheersing • Veiligheid én natuurontwikkeling
Het geactualiseerde Sigmaplan Pijler Veiligheid Risico’s tegen overstromingen terugdringen Water bergen in overstromingsgebieden Paraat op het vlak van klimaatverandering
Het geactualiseerde Sigmaplan Pijler Natuur Doelen Europese Natura 2000-netwerk: • Vogelrichtlijn • Habitatrichtlijn 4000 hectare natuurontwikkeling Unieke landschappen: getijdennatuur en wetland
Het geactualiseerde Sigmaplan Pijler Economie Schelde als economische levensader Veiligheid, toegankelijkheid en natuur: • Vervat in ‘Ontwikkelingsschets 2010 Schelde-Estuarium’: Nederlands-Vlaams streefbeeld voor 2030 Stimulatie van plattelandseconomie, toerisme & horeca
Het geactualiseerde Sigmaplan Pijler Economie Overleg met landbouwsector: • Sparen van belangrijke gebieden • Inbouwen van een fasering in de tijd Flankerende maatregelen: • Schade aan oogst of percelen • Spreiding werken, ruilgronden, bedrijfsverplaatsing, … • Omvormingsbeheer en onderhoudscontracten
Het geactualiseerde Sigmaplan Pijler Recreatie Gebieden verfraaien voor divers publiek: • Gezonde ontspanning • Natuurtoerisme • Zachte recreatie Educatieve elementen
Wim Dauwe
wim.dauwe@wenz.be