Ontmoet de Schelde
Hedwige-Prosperproject
Januari 2013 lepe
laar
Een grensoverschrijdende blik op het Hedwige-Prosperproject
Alles wordt beter in 2013. Ook de veiligheid en natuurlijkheid van Vlaanderen en Nederland krijgen weer een stevige duw in de rug. In heel Europa werken overheden, wetenschappers en slimme ondernemers aan het klimaatproof maken van ons continent. Die gemeenschappelijke uitdaging leidt tot allerlei grensoverschrijdende samenwerkingsverbanden, waarin het uitwisselen van kennis en ervaring centraal staat. Rond het Hedwige-Prosperproject is zo het Floodcomproject ontstaan. Daarin proberen de partners uit Engeland, Nederland, Frankrijk en Vlaanderen de buren van waterprojecten dichter bij de werken te betrekken. Dit jaar gaan we met de lokale scholen aan de slag om kinderen bewust te maken van de rijkdom van de Schelde... en haar uitdagingen.
Vanzelfsprekend hopen we dat naast Vlaamse, ook Nederlandse scholen willen deelnemen aan dit speelse leertraject! De Nederlandse regering nam in december 2012 het krachtige besluit om de ontpoldering van de Hedwigepolder definitief te laten doorgaan. In 2019 moet het Scheldewater het kersverse Vlaams-Nederlandse natuurgebied voor het eerst overstromen. Samen maken we er een geweldig project van. Dorien Verstraete, projectingenieur Waterwegen en Zeekanaal NV Laurent Vanden Abeele, projectleider Agentschap voor Natuur en Bos
visdiefje
Groen licht voor de Zeeuwse getijdennatuur TIMING
2013
2014
2015
2016
2017
2018
Inrichtingsplan
2012 schreef geschiedenis als kantelpunt in het verhaal van het Hedwige-Prosperproject. Het grensoverschrijdende getijdennatuurgebied wordt realiteit! De Nederlandse regering sprak zelfs een streefdatum uit: uiterlijk 2019 moet het Scheldewater het landschap herboetseren naar haar wensen. Om dat mogelijk te maken, werken tientallen Vlaamse en Nederlandse deskundigen de komende maanden en jaren nauw samen. Daarbij bouwen we niet enkel aan de veiligheid en natuurlijkheid van onze beide landen, maar zoeken we ook economische ontwikkelingskansen voor de streek. We werken er graag aan mee. Wat vooraf ging.... In de Scheldeverdragen van 2005 maakten Vlaanderen en Nederland de afspraak om een getijdennatuurgebied te ontwikkelen op de plaats van de huidige Prosper- en Hedwigepolder. Uitgebreide studies hadden de grensoverschrijdende 465 hectare aangewezen als de meest geschikte locatie voor een dergelijk natuurproject. In België is de ontpoldering één van de puzzelstukjes van het Sigmaplan, dat Vlaanderen met elke bouwsteen veiliger en natuurlijker moet maken. Overal langsheen de Schelde verrijzen projectgebieden, die deze doelstellingen elk op hun manier versterken. Samen bewaken ze ook de economische groeikansen en de toeristische aantrekkingskracht van de streek. Kortom: een ambitieus en veelzijdig plan, met vele belangen en betrokkenen.
ONTMOET DE SCHELDE januari 2013 |
02
Na het doorlopen van de procedures, ging in de Vlaamse Prosperpolder de spade meteen in de grond. Eind 2008 arriveerde het eerste zand voor de aanleg van de 4700 meter lange grensoverschrijdende dijk. Dit jaar bereikt de nieuw aangelegde waterkerende dijk de grens met Nederland.
De zoektocht naar alternatieven In Zeeuws-Vlaanderen rees groot protest tegen de ontpoldering. De provincie Zeeland ging volgens de gemaakte afspraken aan de slag met de vele betrokken partijen en stelde een rijksinpassingsplan op dat de natuurvereisten trachtte te verzoenen met de verzuchtingen uit de streek. Het plan is in oktober vlak voor de aantreding van het kabinet Rutte aan de minister aangeboden. Maar het regeerakkoord besliste dat de Hedwige niet ontpolderd mocht worden en staatssecretaris Bleker ging op zoek naar alternatieven.
Toen het tegenvoorstel werd bekendgemaakt, kon het niet op de goedkeuring van de Europese Commissie rekenen. Bijkomende aanpassingen (met ontpolderingen elders in Nederland) vonden geen meerderheid in het parlement. Nederlandse verkiezingen leidden vervolgens tot een machtswissel in Den Haag. En een definitieve doorbraak in dit aanslepende dossier: het Hedwige-Prosperproject wordt uitgevoerd zoals oorspronkelijk gepland. Hiermee valt het doek over de jarenlange discussie en wordt het veldwerk hervat.
Wat is er nu beslist? Door steeds meer ruimte langs de Schelde in te nemen, ging getijdennatuur verloren. Die krijgt in het Hedwige-Prosperproject straks nieuwe kansen. Door het spel van de getijden, ontstaat een bijzondere natuurvorm: de zogenaamde slikken en schorren. Zij pompen zuurstof in het water en halen er schadelijke deeltjes uit. Zo vormen ze de longen van de rivier.
2019 LEGENDE
Milieueffectenrapport
Normale procedure
Economische verkenning
Voorzien scenario gerechtelijke procedure
Rijksinpassingsplan Vergunningen Grondverwerving Realisatie project melkkruid
Daarom is dit uiterst waardevolle natuurtype onontbeerlijk voor een goed functionerend ecosysteem zoals de Schelde. Door een nieuwe veilige waterkerende dijk om de Hedwige- en Prosperpolder te bouwen, kan de bestaande Scheldedijk straks grotendeels worden weggegraven. Vanaf dat moment zal het Scheldewater haar nieuwe stroomgebied naar believen overspoelen. Net zoals dat in het aangrenzende Land van Saeftinghe gebeurt. Tal van planten- en diersoorten vinden hier straks een nieuwe thuis.
Wanneer kan je op bezoek? Ten laatste in 2019 moet het eerste Scheldewater het afgewerkte project- gebied binnenstromen. Vanaf dat moment, ontwikkelt de natuur zich op het ritme van de getijden. Door de dagelijkse aan- en afvoer van water schuren kreken en geulen uit. Zo ontstaan geleidelijk hogergelegen delen die minder vaak onder water staan. Op die plaatsen, tref je straks
de eerste typische schorrenplanten en nieuwsgierige vogelsoorten als de fuut en lepelaar aan.
2013. Pas als alle onduidelijkheden zijn weggewerkt, volgt een definitieve goedkeuring. Die zou begin 2014 op zak kunnen zijn. In geval van een beroepsprocedure tegen het akkoord komt daar mogelijk een jaartje bij.
Maar vóór het zover is, staat nog bijzonder veel werk op de agenda. Om een dergelijk omvangrijk project in de steigers te zetten, is een rijksinpassingsplan nodig. Dat wijzigt de ‘inkleuring’ van de Hedwigepolder van landbouw- naar natuurgebied. Een milieueffectenrapport brengt de gevolgen voor de omgeving nauwkeurig in kaart. Beide documenten moeten opnieuw bekeken worden op hun actualiteit en of er bijkomend overleg en nieuwe procedures nodig zijn. Zo kan gekomen worden tot een gedragen voorstel van het Nederlandse kabinet voor de inrichting van het gebied. Recreatieve ontwikkelingskansen voor de streek vormen daarbij een belangrijke leidraad.
Behalve het invullen van de projectkrijtlijnen, moet ook de grond van de Hedwigepolder verworven worden. In het beste geval, kan een minnelijke schikking de aankoop beslechten. Maar de opgestelde timing houdt rekening met alle mogelijke vertragingen en voorziet een mogelijke start van de werken begin 2016. Zelfs in het slechtste geval (lees: alle mogelijke beroepsprocedures en juridische vertragingen inbegrepen) zijn op dat moment de nodige vergunningen en ontheffingen op zak.
Als Den Haag akkoord gaat, start een openbaar onderzoek waarin iedereen bijkomende studievragen en wijzigingsvoorstellen kan formuleren. Dit zogenaamde openbare onderzoek staat gepland voor september
Als het hele voortraject achter de rug is, krijgt Vlaanderen drie jaar de tijd om de dijk te bouwen en de inrichtingswerken te voltooien. En dan... ligt een steeds veranderende wonderwaterwereld aan je voeten.
Start van de werken rond 2016
Water kent geen grenzen
Contact Meer informatie over het HedwigeProsperproject vind je op www.hedwigeprosper.be
Met vragen kan je terecht bij: 1953. Schouwen-Duiveland staat blank.
Leren uit het verleden Precies 60 jaar geleden kregen de Noordzeelanden een gezamenlijke ramp te verwerken. In de nacht van 31 januari op 1 februari 1953 verraste een ongezien krachtige storm België en haar buurlanden. De dijken bleken weerloos tegen de kracht van het water en 1836 Nederlanders, 420 Engelsen, 18 Vlamingen kwamen om. Ook de stoffelijke schade was amper te overzien. Vanzelfsprekend werkten alle landen sindsdien een robuust beveiligingsplan uit, dat blijvende aandacht krijgt. Elke overheid legt daarbij zijn eigen accenten. Vandaag lokt het Vlaamse Sigmaplan jaarlijks bezoekers uit alle windstreken. In december 2012 kwamen onze zuiderburen een kijkje nemen.
Franse delegatie gluurt bij de buren De Franse Floodcomdelegatie telde een tienkoppige ploeg met één missie: het Vlaamse Sigmaplan doorgronden. In het Waterbouwkundig Laboratorium demonstreerden de Vlaamse waterexperts de computeren schaalmodellen én de resultaten van het voortdurende onderzoek. Om Noord-Frankrijk beter te beveiligen in ongewone weersomstandigheden, passeerden ook onze stormprocedures uitvoerig de revue. Na een boeiende dag trok de ploeg tevreden weer huiswaarts. “We hebben enorm genoten van het gastvrije onthaal en bijzonder interessante bezoek. Hier werd spectaculair veel werk verzet, waaraan wij een voorbeeld moeten en zullen nemen”, besloot projectmedewerker Carole Redt. We houden je op de hoogte!
Dorien Verstraete, projectingenieur Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z) tel. 03 224 93 68 dorien.verstraete@wenz.be Laurent Vanden Abeele, projectleider Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) tel. 09 265 46 44 laurent.vandenabeele@lne.vlaanderen.be De infokeet (open tijdens de kantooruren): Hertog Prosperstraat 8a te Kieldrecht tel. 03 575 91 73 info@hedwigeprosper.be In februari en maart krijgt de infokeet een nieuwe plaats aan de rand van het projectgebied. Daarom is ze tijdelijk gesloten.
Colofon Verantwoordelijke uitgever: Waterwegen en Zeekanaal NV, Afdeling Zeeschelde, ir. Wim Dauwe, Lange Kievitstraat 111-113 bus 44, 2018 Antwerpen
Redactie & foto’s: Agentschap voor Natuur en Bos, JusBox, Waterwegen en Zeekanaal NV
www.hedwigeprosper.be www.sigmaplan.be
ONTMOET DE SCHELDE januari 2013 |
04