Ontmoet de Schelde
Bastenakkers
© Yves Adams
Augustus 2011
“In de gemeenten Wetteren en Destelbergen staat een project op stapel. In het kader van het Sigmaplan voert de Vlaamse overheid hier de komende jaren werken uit. Het doel: de directe omgeving van Wetteren en Destelbergen en de rest van Vlaanderen een betere bescherming bieden tegen overstromingen. In deze nieuwsbrief maak je kennis met het Sigmaplan. We tonen je welke projecten gepland zijn in jouw omgeving en wat er de komende maanden en jaren zoal te gebeuren staat. In de loop van het project komen we geregeld naar je toe: met nieuwsbrieven, een projectwebsite, toelichtingen, informatieavonden … Bij de grote mijlpalen in het project krijg je ook zelf de kans om de dossiers in te
kijken, opmerkingen te geven en suggesties te doen. Zo werken we samen aan een beter beschermde Scheldevallei, waar het aangenaam wonen, leven en werken is. Een blijvend geschenk voor onszelf, onze kinderen en kleinkinderen.” Michaël De Beukelaer-Dossche, projectingenieur Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z)
Het Sigmaplan in jouw streek
Iedereen die woont, werkt en leeft in de buurt van de Schelde en haar zijrivieren moet beter beschermd worden tegen overstromingen. Dat is het uitgangspunt van het Sigmaplan. Het kernidee is dat gebieden geselecteerd worden waar de rivier wél mag overstromen. Zodat zones waar gewoond en geleefd wordt beter beschermd zijn. Waarom die bescherming? Getijdenrivieren, zoals de Schelde, zijn niet zonder risico. Dat komt omdat ze onderhevig zijn aan het complexe spel van eb en vloed en daarom gevoelig zijn voor zowel stormen op Noordzee als voor neerslag. In uitzonderlijke situaties bijvoorbeeld valt springtij samen met een straffe noordwesterstorm. Dan is de getijdengolf, die via de Schelde de zijrivieren binnendringt, ongemeen krachtig. Bij extreme hoogwaterstanden kan het water over de dijk stromen en straten en woningen blank zetten. Als het ook nog eens langdurig regent, komen bovendien grote hoeveelheden hemelwater in de rivier terecht.
En wat is het Sigmaplan? Het Sigmaplan is een slim, geïntegreerd project dat ons moet beschermen tegen overstromingen. Het steunt op twee principes. Een: langs de Schelde en haar zijrivieren worden de dijken verder verstevigd waar nodig. Twee: in het Sigmaplan komt er een ketting van overstromingsgebieden. Deze slaan het water tijdelijk en gecontroleerd op, waardoor de dijken in extreme situaties toch voldoende
ONTMOET DE SCHELDE AUGUSTUS 2011 |
02
ontlast worden. Rivieren hebben nu eenmaal ruimte nodig om te kunnen stromen en overstromen. Het Sigmaplan is vandaag nodig, maar in de toekomst nog veel meer. Door de klimaatswijziging zal de zeespiegel vermoedelijk nog verder stijgen. Een toename van gevaarlijk hoge waterstanden in de getijdenrivieren is dus een realiteit waar we ons maar beter goed op voorbereiden.
Gaat het Sigmaplan alleen over veiligheid? Langs de Schelde en haar zijrivieren verdween in de loop van de jaren door menselijke ingrepen heel wat waardevolle natuur. In de projectgebieden van het Sigmaplan willen we die authentieke natuur opnieuw kansen geven. Omdat die natuur internationaal belangrijk is, maar ook om er zelf van te genieten! Met de vernieuwde dienstwegen bovenop de dijken en de wandelroutes, vogelkijkhutten en uitkijkpunten, die in het kader van het Sigmaplan aangelegd worden, hebben de rivieren straks nog meer te bieden aan wandelaars en fiet-
sers. Kortom, het Sigmaplan is veiligheid, natuur en recreatie in één. Het Sigmaplan houdt ook rekening met landbouwers die getroffen worden door de herinrichting van het gebied. Wanneer ze schade lijden, worden ze onder meer vergoed. Het integreren van landbouw is in het projectgebied Bastenakkers van groot belang.
Hoelang zal dat alles duren? Het Sigmaplan is een omvangrijk plan, met projectgebieden in een groot deel van Vlaanderen. De uitvoering gebeurt gefaseerd. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan het overstromingsgebied in Groot-Kruibeke, het grootste in Vlaanderen. De zogenaamde ‘2010-projecten’ zijn volop in uitvoering, onder meer in het projectgebied Kalkense Meersen langs de Schelde en in de Durmevallei. Het Sigmaproject Bastenakkers is een 2015-project. Dat betekent dat de voorbereiding nu wordt aangevat, maar de werken op het terrein pas tegen 2015 zullen beginnen. GOG is de afkorting van ‘gecontroleerd overstromingsgebied’
Het projectgebied
Wat is een overstromingsgebied? Alleen maar dijken zijn niet de beste keuze om overstromingen te voorkomen. Deze kunnen het immers laten afweten bij extreem hoge waterstanden. Het is veel beter om de rivier tegelijk ook meer ruimte te geven om te stromen en overstromen. Dat kan natuurlijk niet overal: op te veel plaatsen in Vlaanderen zijn er al woonwijken, bedrijven of weginfrastructuur. Door het water in overstromingsgebieden te laten vloeien, wordt de druk letterlijk van de ketel gehaald. Het water komt tot rust en kan pas
terug naar de rivier stromen wanneer de waterstand voldoende gedaald is. In een overstromingsgebied krijgt het water van de Schelde dus een zekere vrijheid, maar niet onbegrensd. Woningen, wegen en andere infrastructuur worden beschermd door een ringdijk rond het gebied. We spreken daarom van een gecontroleerd overstromingsgebied (GOG).
Landbouw blijft mogelijk In het projectgebied Bastenakkers zijn verschillende landbouwbedrijven actief. In de beslissing van de Vlaamse Regering is bepaald dat
Š Yves Adam
Het Sigmaproject Bastenakkers situeert zich op de gemeentegrens van Wetteren, ten zuiden van Wetterenten-Ede, en Destelbergen-Heusden, ten oosten van de wijk Bommels. Een gebied van ongeveer 155 hectare zal worden ingericht als overstromingsgebied. Tegelijkertijd blijft het huidige landbouwgebruik er mogelijk.
s
Bastenakkers
het gebied zijn landbouwfunctie behoudt. Waar en hoe dat mogelijk is, onderzoekt W&Z met een landbouweffectenrapport (LER). De komende maanden worden de boeren in het gebied gecontacteerd om te peilen naar hun verwachtingen en het effect van het Sigmaplan op hun bedrijf. Met de resultaten van de studie zal de overheid een programma met flankerende maatregelen uitwerken. Dat heeft als doel landbouwers die getroffen worden specifieke oplossingen te bieden voor de toekomst.
AZALEA SIERTEELT
Bastenakkers GOG - landbouw
Schelde
Destelbergen
Sc
he
lde
Wetteren
Melle BEGONIA SIERTEELT
ONTMOET DE SCHELDE AUGUSTUS 2011 |
03
Wat staat je de komende jaren te wachten? Voor de werken op het terrein kunnen starten, is er nog heel wat werk aan de winkel. Allereerst wordt in overleg met alle betrokkenen het inrichtingsplan opgemaakt. Dit is de beschrijving van de gewenste ruimtelijke ontwikkeling in een gebied. Deze fase is nu begonnen voor het Sigmaproject Bastenakkers. Daarna worden de milieueffecten van het project bestudeerd met een milieueffectenrapport (MER). Indien noodzakelijk stelt de Vlaamse overheid een gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) op om de bestemming van de projectgebieden te wijzigen. Als laatste stap, voor de werkelijke inrichting van de gebieden start, zijn er stedenbouwkundige vergunningen nodig.
2011 April - december Opmaak inrichtingsplan en ontwerp
Al deze mijlpalen verlopen volgens formele, wettelijk vastgelegde procedures. Bij elke fase krijg je als omwonende, eigenaar of gebruiker de kans om opmerkingen te geven en suggesties te formuleren op de plannen. De Vlaamse overheid organiseert telkens informatie- en inspraakmomenten. Pas wanneer al deze tussenstappen doorlopen zijn, volgt het startschot voor de werken. Dat is voorzien in 2015. Deze werken zijn omvangrijk en gaan soms gepaard met graafwerk en grondverzet. Dit alles is echter nodig om te komen tot een veilige en natuurlijke leefomgeving. Waar we niet alleen vandaag, maar ook in de toekomst de vruchten van zullen plukken.
2012
Mei Informatievergadering landbouwsector Juni - september Opmaak LER
2013
2014
Contact
Meer informatie over het Sigmaplan en het projectgebied Bastenakkers vind je op www.sigmaplan.be
Met vragen kan je terecht bij: MichaĂŤl De Beukelaer-Dossche, projectingenieur Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z) tel. 03 224 67 11 michael.DeBeukelaer-dossche@wenz.be
2015
Colofon Opmaak MER
Juni Eerste overleg projectmatige werkgroep
Verantwoordelijke uitgever: Waterwegen en Zeekanaal NV, Afdeling Zeeschelde, ir. Wim Dauwe, Lange Kievitstraat 111-113 bus 44, 2018 Antwerpen
Opmaak technisch ontwerp en evt. opmaak GRUP
Juli Informatieve brochure voor eigenaars en omwonenden
Aanvragen stedenbouwkundige vergunningen December Infomarkt bevolking
Redactie & foto’s: Uitvoering werken
Agentschap voor Natuur en Bos, DenS Communicatie, Pantarein, Tritel, Waterwegen en Zeekanaal NV
www.sigmaplan.be
ONTMOET DE SCHELDE AUGUSTUS 2011 |
04