ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Τ. 98 ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014 by diptyxo

Ειδική Αγωγή

Από την έρευνα στη διδακτική πράξη

Μαθησιακές Δυσκολίες και Εκπαιδευτική Πράξη Τι & Γιατί

e-mail: info@pediobooks.gr www.pediobooks.gr Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες

Εκδόσεις Πεδίο Α.Ε. Συντ. Δαβάκη 10 & Μυλοποτάμου 11526, Αμπελόκηποι Τηλ.: 210 3390204-5-6 • Fax: 210 3390209 Κεντρική διάθεση-βιβλιοπωλείο Στοά του Βιβλίου, Πεσμαζόγλου 5 10564, Αθήνα Τηλ.: 210 3229620 • Fax: 210 3390209

Διαφοροποιημένη Διδασκαλία Θεωρητικές προσεγγίσεις & εκπαιδευτικές πρακτικές

ΤΕΥΧΟΣ 98ο ΜΑΡΤΙΟΣ -ΑΠΡΙΛΙΟΣ | Editorial

εφ’όλης της ύλης Ο Robinson έλεγε: «Κάθε αναλυτικό πρόγραμμα είναι υπό αναίρεση από την πρώτη στιγμή της έγκρισής του». Με τη διατύπωση αυτή ήθελε να δείξει ότι σε μια ρευστή κοινωνία, όπου θεσμοί και καταστάσεις ανατρέπονται καθημερινά, δεν είναι δυνατόν να διατηρούμε κάποιες παγιωμένες απόψεις σχετικά με την αποστολή και τις επιδιώξεις του σχολείου. Παρόλα αυτά η ανάγκη για αλλαγές αναφέρεται στον επαναπροσδιορισμό προτεραιοτήτων και στον τονισμό κάποιων ιδιαίτερων σημείων της σχολικής ζωής. Σε καμία περίπτωση όμως αυτές οι αλλαγές δεν πρέπει να παίρνουν τη μορφή χιονοστιβάδας, που οδηγούν σε μια αποδιοργάνωση της σχολικής ζωής με νέες δραστηριότητες και νέες αναζητήσεις, με αποτέλεσμα η ενασχόληση με υπολεπτομέρειες να γίνεται σε βάρος μιας επιδιωκόμενης ουσιαστικής αλλαγής. Στην Ελλάδα ή διατηρούμε ένα αναλυτικό πρόγραμμα αναλλοίωτο για μεγάλο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα σχολική και κοινωνική ζωή να βρίσκονται σε μια σχέση επάλληλων κύκλων ή ξαφνικά ανατρέπουμε την υφιστάμενη κατάσταση επιχειρώντας δια μιας να διορθώσουμε το “τι” και το “πώς” της σχολικής ζωής. Αποτέλεσμα: Οι εκπαιδευτικοί να βρίσκονται σε μια κατάσταση απόγνωσης που τις περισσότερες φορές οδηγεί σε αδιαφορία.

Στην προσχολική αγωγή βιώσαμε μια τέτοια ανατροπή με το αναλυτικό πρόγραμμα του 1989 το οποίο παρά τις πολλές θετικές πτυχές του, οδήγησε τους εκπαιδευτικούς σε μια τετράχρονη κατάσταση αντίδρασης, απραξίας και αδιαφορίας. Στη συνέχεια, το ΔΕΠΠΣ (2003) αντί να αρκεστεί να δώσει οδηγίες και κατευθύνσεις μιας διαθεματικής προσέγγισης στο αναλυτικό πρόγραμμα του 1989, έφερε μια ανατροπή, με αποτέλεσμα να αρχίσει να εφαρμόζεται ουσιαστικά από το σχολικό έτος 2006-2007. Στη συνέχεια, έχουμε μια νέα προσπάθεια που αυτή τη φορά όμως επιχειρεί να επικαιροποιήσει τα στοιχεία του ΔΕΠΠΣ χωρίς να οδηγεί τους εκπαιδευτικούς σε αδιέξοδα και απόγνωση. Για τους παραπάνω λόγους το θεωρητικό αφιέρωμα του τεύχους μας αναφέρεται στα αναλυτικά προγράμματα στοχεύοντας σε μια πιο ζωντανή και δημιουργική σχέση ανάμεσα στον εκπαιδευτικό και το αναλυτικό πρόγραμμα. Επιπρόσθετα, στο παρόν τεύχος θα βρείτε: - Τις μόνιμες στήλες μας, - Ένα εκπαιδευτικό σενάριο για την ημέρα ύπνου, - Πρακτικές προτάσεις για τη διαφορετικότητα, τους μυθικούς ήρωες και την 25η Μαρτίου, - Κατασκευές για την άνοιξη και το Πάσχα. Σας ευχόμαστε «Καλή Ανάσταση και Καλό Πάσχα». EDITORIAL | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 7

MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Παίζουμε παραμύθια;

παραμύθια του Βαγγέλη Ηλιόπουλου Εικόνες: Γιώργος Σγουρός

Μια νέα ενότητα παραμυθιών της οικογένειας των Παιχνιδοπαραμυθιών! Παραμύθια που δίνουν αφορμή για παιχνίδι και χαρά! Παραμύθια γεμάτα σοφία και αλήθεια! Όπως πρέπει να είναι τα παραμύθια Πριν την ανάγνωση μπορείτε να προετοιμάσετε τα παιδιά με παιχνίδια και δράσεις.

Το παπί την περπατησιά του έψαχνε να βρει.

Το παπί

την περπατησιά του έψαχνε να βρει

1. Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν άνοιξη όταν η κυρία Πάπια είχε γεννήσει τα αβγά της και περίμενε υπομονετικά να βγουν τα παπάκια της. Ήξερε πως όλα θα ήθελαν στην αρχή να

είναι συνεχώς μαζί της και θα περπατούσαν στη σειρά από πίσω της. Μετά, μόλις μάθαιναν να βρίσκουν τροφή μόνα τους και να προφυλάσσονται από τους κινδύνους θα τραβούσε το καθένα το δρόμο του για τη δική του γωνιά στην όχθη της λίμνης του αγροκτήματος.

Ένα αβγό (χάρτινο ή από φελιζόλ) κυκλοφορεί από χέρι σε χέρι. Κάθε παιδί, πριν το δώσει στο διπλανό λέει ένα πλάσμα που γεννιέται από αβγό. Αν είναι σωστό αυτό που είπε μένει στο παιχνίδι. Αν δεν είναι, βγαίνει. Νικητής αυτός που θα μείνει τελευταίος.

2. Ένα αβγό

όμως της κυρίας Πάπιας κύλησε από τη φωλιά λίγο πριν σκάσει για να βγει το παπάκι. Έφτασε στην άκρη της όχθης της λίμνης και ευτυχώς σταμάτησε. Εκεί έσκασε σε λίγο και βγήκε το παπάκι. Ένα χαριτωμένα ασχημούλικο παπάκι. Μόλις άνοιξε τα μάτια του και τίναξε τα πούπουλά του, κοίταξε δεξιά. Κανένας! Κοίταξε αριστερά, Κανένας! Μα δεν υπήρχε κανένας σε αυτό το αγρόκτημα; Ποιον θα ακολουθούσε και θα μάθαινε να περπατάει στη ζωή;

Αν το αβγό κατρακυλούσε, αντί προς τη λίμνη, προς κάπου αλλού τι θα γινόταν; Ζητάμε από τα παιδιά να φτιάξουν δικές τους υποθέσεις. Π.χ. Αν κατρακυλούσε προς το κοτέτσι θα έβλεπε τις κότες και θα νόμιζε πως είναι κότα. Αν κατρακυλούσε προς… θα νόμιζε… Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 10 - 11

3. Ευτυχώς σε λίγο είχαν μαζευτεί γύρω του πολλά από τα πλάσματα που κατοικούσαν στο αγρόκτημα και το κοίταζαν απορημένα. - Πώς βρέθηκες εδώ; - Μόνο είσαι εσύ μικρό; - Ποιον τώρα θα ακολουθείς; - Από ποιον θα μάθεις την τέχνη να ζεις; - Ποιανού περπατησιά θα ακολουθείς; Εκείνο όμως δεν απελπίστηκε. Αντίθετα αποφάσισε να ανακαλύψει τη δική του περπατησιά.

Από τα ζώα του αγροκτήματος ποιο νομίζεις ότι είπε κάθε πρόταση; Εσύ τι θα έλεγες αν έβλεπες ένα παπί μόνο του; Σημειώνουμε σε χαρτάκια τι λένε τα παιδιά και τα κολλάμε στον τοίχο μέσα σε ένα τεράστιο αβγό.

4. Μέσα στη λίμνη τότε πρόσεξε ένα βάτραχο. - Εσύ εκεί, τι είσαι;

- Βάτραχος είμαι! Τι με πέρασες κροκόδειλο; Δεν ανήκω σε κανέναν εγώ, ανέμελος από βραχάκι σε νούφαρο πηδώ. Το παπάκι παρατήρησε πώς το κάνει και είπε: «Εύκολο, θα το κάνω κι εγώ» και προσπάθησε, προσπάθησε, προσπάθησε πολύ! Αλλά πώς να τα καταφέρει; Ήταν τόσο αστείο που προσπαθούσε να κάνει πηδηματάκια σαν βατραχάκι που πάλι μαζεύτηκαν όλοι και φώναζαν: Το παπί, το παπί την περπατησιά του πότε θα βρει;

Κάθε παιδί κάνει ένα πηδηματάκι σαν βατραχάκι και συμπληρώνει με ομοιοκαταληξία το δίστιχο: Είδα μόνο ένα παπί που ------------------Π.χ. Είδα μόνο ένα παπί παραμύθια τι να έκανε εκεί;

5. Ένα άσπρο κουνελάκι τους μάλωσε και τους έδιωξε.

Έμεινε δίπλα στο παπί να το παρηγορεί. - Ξέρεις, κάνεις λάθος στο πώς πηδάς. Δεν είσαι βατραχάκι. Κοίτα εμένα πώς γρήγορα πηδώ, από θάμνο σε θάμνο να κρυφτώ. Το παπάκι παρατήρησε πώς το κάνει και είπε: «Εύκολο, θα το κάνω κι εγώ» και προσπάθησε, προσπάθησε, προσπάθησε πολύ! Αλλά πού να τα καταφέρει να το ακολουθήσει. Έπεφτε πάνω στους θάμνους σαν να κάνει τούμπα κι όλοι μαζεύτηκαν πάλι και γελούσαν. Το παπί, το παπί την περπατησιά του πότε θα βρει; Σκεφτόμαστε μαζί με τα παιδιά παραμύθια που ξέρουμε με λαγούς και κουνέλια. Συζητάμε σε κάθε παραμύθι τι χαρακτήρα έχει το κουνέλι ή ο λαγός;

6. Το κατσικάκι μπήκε στη μέση και τους είπε να σταματήσουν να γελούν. Έφυγαν όλοι και έμεινε με το παπάκι.

- Μα ακούς το κουνελάκι; Εμένα δες πώς τρελούτσικα πηδηματάκια κάνω σε πλαγιές, ανηφόρες και βραχάκια. - Ναι, αλλά εγώ δεν έχω τέσσερα πόδια. - Και; Το λαγό πώς ήθελες να τον ακολουθήσεις. Έλα πάμε στο λόφο. Το παπάκι παρατήρησε πώς το κάνει και είπε: «Εύκολο, θα το κάνω κι εγώ» και προσπάθησε, προσπάθησε, προσπάθησε πολύ! Αλλά πού να τα καταφέρει να το ακολουθήσει. Κατρακύλησε από την πλαγιά, το πήρε η κατηφόρα και παραλίγο να χτυπήσει σ’ ένα βράχο. Όλοι φοβήθηκαν πως χτύπησε και μαζεύτηκαν τριγύρω του. Το παπί, το παπί την περπατησιά του πότε θα βρει; Κάθε παιδί αφού δείξει πώς νομίζει ότι είναι το «τρελούτσικο πηδηματάκι» μας λέει μια πρόταση που ξεκινάει: Με ένα τρελούτσικο πηδηματάκι ----------------------

Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 12 - 13

7. Ευτυχώς διαπίστωσαν πως δεν είχε πάθει τίποτα. Η αγελάδα με ένα δυνατό ΜΟΥΟΥΟΥ τους έδιωξε και μάλωσε το παπάκι.

- Καλά να πάθεις. Γιατί αντί να μάθεις βηματάκια θέλεις να κάνεις πηδηματάκια; - Εγώ απλώς ήθελα να μάθω να περπατώ σαν το βάτραχο, το κουνέλι, το κατσικάκι. - Τι δουλειά έχεις εσύ με αυτούς. Να δες. Βαριά περπατησιά. Αργά, αργά. Μια τα πόδια τα δεξιά. Μια τα πόδια τα αριστερά. Έτσι όπως εγώ. Αριστοκρατικά. - Μα έχω δυο πόδια. - Ε! καλά. Εσύ περπάτα αργά και βαριά και δεν πειράζει πόσα πόδια έχεις. Το παπάκι παρατήρησε πώς το κάνει και είπε: «Εύκολο θα το κάνω κι εγώ» και προσπάθησε, προσπάθησε, προσπάθησε πολύ! Αλλά πονούσε το πόδι στο χώμα να χτυπά για να κάνει βήματα βαριά. Από τον πόνο έκανε ένα δυνατό «Πα πα πα», κι όλοι μαζεύτηκαν πάλι να δουν τι συμβαίνει και βογκά. Το παπί, το παπί την περπατησιά του πότε θα βρει; Χωρίζουμε τα παιδιά σε τρεις ομάδες και κάθε ομάδα ζωγραφίζει σε χαρτί του μέτρου μια τεράστια αγελάδα. Τις κόβουμε και τις κολλάμε στον τοίχο. Μετά κάθε ομάδα μάς λέει την ιστορία της αγελάδας της.

8. Ο γαϊδαράκος ανέλαβε την προστασία του και τους έδιωξε όλους.

- Μα την αγελάδα κάθεσαι και ακούς; Αυτή είναι βαριά και γι’ αυτό έτσι περπατά. Εμένα να ακολουθήσεις. Ριψοκίνδυνα να ζήσεις.

- Δηλαδή; - Στην άκρη του γκρεμού περπατώ με τόση τσαχπινιά όποιον με μαλώνει κλωτσώ. - Πώς να το κάνω αυτό εγώ; - Είναι απλό. Το παπάκι παρατήρησε πώς το κάνει και είπε: «Εύκολο, θα το κάνω κι εγώ» και προσπάθησε, προσπάθησε, προσπάθησε πολύ! Αλλά πού να τα καταφέρει να τον ακολουθήσει. Στην άκρη του βράχου όπως περπατούσε γλίστρησε και βρέθηκε στη λίμνη να βουτάει. Όλοι μαζεύτηκαν γιατί δεν ήξεραν αν μπορούσε να κολυμπήσει. Το παπί, το παπί την περπατησιά του πότε θα βρει; Γράφουμε με τεράστια γράμματα στον τοίχο τη λέξη Γ Α Ϊ Δ Α Ρ Ο Σ και μετά για κάθε γράμμα ψάχνουμε λέξεις που μπορούν να μπουν σε μια πρόταση σχετική με το γάιδαρο. Π.χ. Γ – Γάτα - Γάτα είδε ο γάιδαρος και γκάριξε από χαρά.

παραμύθια

9. Μα μέσα στη λίμνη ήταν η κυρία Πάπια που το αναζητούσε και μάθαινε τα αδέλφια του να κολυμπούν.

- Μαμά μου, φώναξε το παπάκι. - Παπί μου, είπε η κυρία Πάπια και το έβαλε κάτω από τις φτερούγες της. Τότε η γυναίκα του αγρότη που είχε το αγρόκτημα βγήκε από το σπίτι και φώναξε το παιδί της. - Αντρέα, έλα, είναι πια αργά. - Έρχομαι μαμά – βλέπω ένα παπάκι που μαθαίνει να κολυμπά. - Έλα γρήγορα είπα. Ο Αντρέας έτρεξε προς το σπίτι και το παπάκι όπως τον είδε, παρατήρησε πώς το κάνει και είπε: «Εύκολο θα το κάνω κι εγώ» και προσπάθησε, προσπάθησε, προσπάθησε να τον ακολουθήσει. Όλοι τότε φώναξαν: Το παπί, το παπί την περπατησιά του πότε θα βρει; Γιατί ο Αντρέας έτρεχε έξω από το αγρόκτημα και τον φώναζε η μαμά του; Κάθε παιδί ας φανταστεί τη δική του ιστορία συνεχίζοντας μια από τις παρακάτω προτάσεις: - Πείραζε τις κότες όταν … - Έπαιζε με το σκύλο άλλα … - Κυνηγούσε τη γάτα και … - Χτένιζε το άλογο ώσπου … - Άρμεγε την κατσίκα ενώ …

Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 14-15

10. Η μαμά το μάλωσε πολύ. Εγώ θα σου μάθω στη λίμνη να κολυμπάς και στη στεριά να περπατάς. Σαν τη δικιά μου είναι η δική σου περπατησιά.

- Καλά μαμά σαν παπάκι θα περπατώ, αλλά το όνομα Αντρέας μπορώ να το έχω κι εγώ; - Ναι. Θα σε φωνάζω Αντρέα, το παπί που βρήκε την περπατησιά του μαζί με το όνομά του.

Το παπί, το παπί την περπατησιά του έψαχνε να βρει,

Αυτό επέμενε πολύ, την περπατησιά του δεν μπορούσε όμως να βρει

Μιμήθηκε ζώα πολλά και από τα μικρά κι απ’ τα μεγάλα

Στη λίμνη βρήκε τη μαμά του έδειξε να περπατά και να κολυμπά

Παπί, μικρό παπί εσύ να περπατάς πρέπει σαν παπί (δις)

Παπί, μικρό παπί τώρα κινείσαι σαν αληθινό παπί.

(δις)

Φτιάχνουμε από χαρτί ή τσόχα ποδαράκια παπιού και τα δένουμε πάνω από τα παπούτσια των παιδιών. Με ένα ντέφι και βάζοντας να παίζει το τραγούδι, δίνουμε το σύνθημα σε όλα τα παπάκια μας ν’ αρχίσουν να περπατούν σαν: Βατραχάκι Λαγουδάκι Αρνάκι Μοσχαράκι Γαϊδουράκι Με το χτύπο του ντεφιού και το κλείσιμο της μουσικής σταματούν και ξαναγίνονται παπάκια.

παραμύθια

Cd-rom

Παίζουμε ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ; Το παπί την περπατησιά του έψαχνε να βρει TRACK 1: ΤΡΑΓΟΥΔΙ «Το παπί την περπατησιά του έψαχνε να βρει» (Παίζουμε ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ;) TRACK 2: ΤΡΑΓΟΥΔΙ «Το παπί την περπατησιά του έψαχνε να βρει» (ΜΕΛΩΔΙΑ) TRACK 3: ΑΦΗΓΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ

ΤΑΣΟΣ: Κυρά αρχόντισσα, απορώ, γιατί μας κάλεσες εδώ σ’ αυτό τ’ αρχοντικό; ΓΙΑΝΝΟΣ: Ποιο είναι το μυστικό; Γιατί μαζευτήκαμε εδώ; Να μαντέψω εγώ; ΓΙΩΡΓΟΣ: Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα πες τα νέα εκείνα, έλα ξεκίνα. 16 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | Θεατρικό

ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ : Σας κάλεσα εδώ γιατί έχω νέο φοβερό. Αδέρφια, τώρα πια ο πόλεμος ξεκινά. Η πατρίδα μας παιδιά, δεν αντέχει τη σκλαβιά. Η Ελλάδα μας παιδιά μας χρειάζεται ξανά. Γι’ αυτήν θα πολεμήσουμε, κι ελεύθεροι θα ζήσουμε.

ΛΕΝΑ: Νέα υπέροχα κυρά μα εμάς γιατί μας καλείς; Τι θες; Τι επιθυμείς; ΔΗΜΗΤΡΑ: Εμείς φροντίζουμε το σπιτικό, να πολεμήσουμε είναι σωστό; ΚΑΙΤΗ: Τ’ αγόρια πολεμάνε, έχουν θάρρος και τολμάνε. Από μας τι ζητάνε; ΟΛΟΙ: Ποιο σχέδιο έχεις στο νου; ακούμε κυρά του νησιού. ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ: Δόξα την Παναγιά, χρήματα έχω πολλά. Μα τι τα θέλω τα λεφτά, όταν όλα είναι σκοτεινά; Τι αξίζουν οι θησαυροί, σε μια σκλαβωμένη γη; Τι νόημα έχει η ζωή ;

ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ: Φρεγάτα θ’ αρματώσω και στην πατρίδα θα τη δώσω. Στη θάλασσα θα πολεμήσω λευτεριά για να κερδίσω. Φρεγάτα με κανόνια, ν’ αντέχει χίλια χρόνια. Αγαμέμνονα θα την ονομάσω ούτε λεπτό θα χάσω. Θ΄ αγωνιστούμε μαζί, αγόρια, κορίτσια με μια ψυχή.

Γράφει η Ζωή Παπαστεφάνου, δασκάλα

ΟΛΟΙ: Σ’ ακολουθούμε με μια καρδιά. Να ‘σαι καλά γενναία κυρά. ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑ: Εμπρός παιδιά με μια καρδιά, εμπρός μαζί με μια ψυχή για ελεύθερη ζωή.(τραγούδι)

Ακούστε το θεατρικό στο cd

ΟΛΟΙ: Τι θα κάνεις με τα λεφτά, τι θ’ αγοράσεις καλέ κυρά;

ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 17

ΙΣΤΟΡΙΑ

ας αρχίσει...

Η ΠΡΙΓΚΙΠΙΣΣΑ ΠΟΥ ΑΓΑΠΟΥΣΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ

Η ΠΡΙΓΚΙΠΙΣΣΑ ΠΟΥ ΑΓΑΠΟΥΣΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ Μια φορά και έναν καιρό, σε ένα κάστρο, ψηλά στο λόφο, ζούσε μια μικρή πριγκίπισσα που αγαπούσε τα βιβλία. Μια ημέρα, η πριγκίπισσα είπε στο βασιλιά και τη βασίλισσα «Διάβασα όλα τα βιβλία που έχουμε στο κάστρο πολλές φορές. Θα ήθελα να είχα ένα καινούργιο βιβλίο να διαβάσω». Όλοι στο κάστρο άρχισαν να σκέφτονται πώς θα λύσουν το πρόβλημα της πριγκίπισσας. «Το βρήκα! Ξέρω τι θα κάνουμε.» είπε ο βασιλιάς. «Θα βάλουμε ένα σημείωμα στην πόρτα του κάστρου μας και θα ζητήσουμε να μας φέρουν ένα καινούργιο βιβλίο για να διαβάσει η πριγκίπισσά μας». Έτσι και έγινε. Μια ανακοίνωση μπήκε στη μεγάλη δρύινη πόρτα του κάστρου που έγραφε: «Αναζητείται καινούργιο βιβλίο για να διαβάσει η πριγκίπισσα. Παρακαλώ, όποιος έχει ένα τέτοιο βιβλίο να το φέρει στο κάστρο πριν τις 12.00 το μεσημέρι». Στις 9 το πρωί, ένας πρίγκιπας ιππεύοντας ένα καφετί άλογο εμφανίστηκε στην πόρτα του κάστρου. «Έχω ένα βιβλίο για την πριγκίπισσα» είπε κρατώντας ένα αστραφτερό, κόκκινο βιβλίο με χρυσά γράμματα στο εξώφυλλο. «Το αγόρασα στα ταξίδια που έκανα σε όλο τον κόσμο» πρόσθεσε ο πρίγκιπας με περηφάνια. Η πριγκίπισσα ξεφύλλισε το βιβλίο, αλλά δεν μπορούσε να το διαβάσει γιατί ήταν γραμμένο σε ξένη γλώσσα και δεν είχε και καθόλου εικόνες να κοιτάξει. «Δε μου είναι χρήσιμο» είπε λυπημένα. «Δεν μπορώ να καταλάβω ούτε μία λέξη!» Στις 10 π.μ. ένας δεύτερος πρίγκιπας ιππεύοντας ένα λευκό άλογο εμφανίστηκε στην πόρτα του κάστρου. «Έχω ένα βιβλίο για την πριγκίπισσα. Το βρήκα σε ένα σεντούκι στο κάστρο μου!», είπε κρατώντας ένα σκονισμένο παλιό βιβλίο. Η πριγκίπισσα φύσηξε τη σκόνη από το παλιό βιβλίο και άρχισε να γυρίζει τις σελίδες του, αλλά εκείνες έπεφταν στο πάτωμα σαν τραπουλόχαρτα. «Δε μου είναι χρήσιμο» 18 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

είπε λυπημένα. Οι σελίδες του βιβλίου σκορπίζονται και δεν μπορώ να το διαβάσω». Στις 11 π.μ. ένας τρίτος πρίγκιπας εμφανίστηκε στην πόρτα του κάστρου σπρώχνοντας ένα βαρύ καροτσάκι. «Έχω ένα βιβλίο για την πριγκίπισσα. Το έφερα από τη χώρα των γιγάντων» είπε με περηφάνια. Η πριγκίπισσα προσπάθησε να γυρίσει τις σελίδες του, αλλά ήταν πολύ βαριές για να μετακινηθούν. «Δε μου είναι χρήσιμο», είπε λυπημένα. «Δεν μπορώ ούτε να το ξεφυλλίσω!» Jean Evans, Στις 12 π.μ. ένας τέταρτος πρίγκιπας εμφανίστηκε στην πόρτα του κάστρου περπατώΜετάφραση: Νίκη Κάντζου ντας. «Έχω καινούργια βιβλία για την πριγκίπισσα, αλλά πρέπει να έρθει μαζί μου για να τα πάρει» είπε χαμογελώντας. Η πριγκίπισσα έπιασε το χέρι του πρίγκιπα και κατέβηκαν τρέχοντας το λόφο για να φτάσουν στο χωριό. Εκεί υπήρχε ένα λαμπερό κόκκινο με κίτρινες ρίγες λεωφορείο. Όταν η πριγκίπισσα μπήκε μέσα, είδε κατάπληκτη ράφια γεμάτα με βιβλία. «Είναι μια περιοδεύουσα βιβλιοθήκη» είπε ο πρίγκιπας. «Κάθε εβδομάδα έρχεται στο χωριό και οι άνθρωποι δανείζονται βιβλία από τα ράφια. Μπορείς να δανειστείς τρία βιβλία σήμερα». Επιτέλους η πριγκίπισσα είχε βρει αυτό που ήθελε! Κάθισε σε ένα άνετο μαξιλάρι περιτριγυρισμένη από βιβλία διαφόρων σχημάτων, χρωμάτων και μεγεθών. Χρειάστηκε δύο Ακούστε την ιστορία στο cd ώρες για να αποφασίσει ποια τρία βιβλία θα δανειστεί. «Διάλεξα ένα παραμύθι, ένα βιβλίο ποίησης και ένα βιβλίο για τα πουλιά» είπε χαρούμενα η πριγκίπισσα στη βιβλιοθηκάριο. Ο πρίγκιπας και η πριγκίπισσα επέστρεψαν στο κάστρο πάνω στο λόφο μεταφέροντας προσεκτικά τα πολύτιμα βιβλία. «Τώρα θα έχω πάντα βιβλία να διαβάσω» είπε γελώντας η πριγκίπισσα. Και ξέρετε κάτι; Πράγματι δεν ξέμεινε ποτέ από βιβλία χάρη στη βιβλιοθήκη-λεωφορείο. Α και κάτι ακόμα πρέπει να σας πω. Ο πρίγκιπας και η πριγκίπισσα έγιναν οι καλύτεροι φίλοι.

ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 19

ΙΣΤΟΡΙΑ

ας αρχίσει...

Το τραγούδι της άνοιξης

Το τραγούδι της άνοιξης Jean Evans, Μετάφραση: Νίκη Κάντζου

Ακούστε την ιστορία στο cd

Ο βασιλιάς ήταν πολύ άρρωστος και κανένας από τους αυλικούς του δεν μπορούσε να βρει τι αρρώστια είχε και πώς θα μπορούσε να θεραπευθεί. Ήταν ο πιο ευγενικός βασιλιάς που υπήρχε. Βοηθούσε τους φτωχούς και του άρεσε να παίζει με τα παιδιά του χωριού. Τώρα πια δε χαμογελούσε και ήταν πολύ κουρασμένος για να ασχοληθεί με τα προβλήματα του βασιλείου του. «Ο βασιλιάς χρειάζεται να φάει νόστιμο φαγητό» είπε ο μάγειρας του παλατιού. Και έτσι έφτιαξε ψητό παγόνι, κρέμα με ρόδια και άγριο μέλι και τούρτα σοκολάτα. Αλλά ο βασιλιάς δεν ήθελε να φάει τίποτα. «Ο βασιλιάς χρειάζεται φάρμακα» είπε ο γιατρός του παλατιού και μόλις ανέτειλε ο ήλιος, πήγε στην εξοχή για να βρει διάφορα βότανα. Έβρασε ροζ φύλλα τσαγιού μαζί με άνθη λουλουδιών, δεντρολίβανο και άγριο αγιόκλημα. Αλλά ο βασιλιάς δεν ήπιε το ρόφημα με τα βότανα. «Ίσως η μουσική βοηθήσει το βασιλιά να γίνει καλά» πρότεινε ο σύμβουλος του παλατιού. «Μπορεί να τον βοηθήσει να ξεχάσει όποιο πρόβλημα έχει». Έτσι, ο τελάλης του παλατιού βγήκε στους δρόμους και τις πλατείες φωνάζοντας: «Μια μουσική για το βασιλιά! Μια μουσική για το βασιλιά! Πλούτη και τιμές για όποιον μπορεί να παίξει την ομορφότερη μουσική και να διώξει τη λύπη του Μεγαλειότατου». Γρήγορα το παλάτι γέμισε με μουσική. Κάποιες μελωδίες ήταν πράγματι υπέροχες και τις έπαιζαν σπουδαίοι μουσικοί. Ένας ευγενικός τραγουδιστής μαζί με το λαούτο του τραγούδησε μπροστά στο βασιλιά και την βασίλισσα. Αλλά ο βασιλιάς συνέχιζε να είναι αδύναμος και λυπημένος. Ένας μουσικός με άρπα από χώρα μακρινή έπαιξε μια μελωδία που θύμιζε τον άνεμο που ακούγεται στις ψηλές βουνοκορφές και τα γάργαρα νερά του ποταμού. Ο βασιλιάς όμως ευχαρίστησε τον αρπιστή και του είπε να επιστρέψει στην πατρίδα του. Αργότερα, ήρθε ένας τρομπετίστας που έπαιξε εμβατήρια, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να προκαλέσει πονοκέφαλο στο βασιλιά και ακόμα μεγαλύτερη λύπη. Δυστυχώς καμία μουσική δεν μπόρεσε να βοηθήσει το βασιλιά και κανείς δεν ήξερε τι να κάνει πια. Ο Καλόκαρδος ήταν ένα μικρό αγόρι που έβοσκε τα πρόβατά του στην κοιλάδα. Ήταν ο μικρότερος από τα πέντε αδέρφια του και ήταν από πολύ φτωχή οικογένεια. Αλλά ο Καλόκαρδος πάντα χαμογελούσε, ακόμα και αν δεν υπήρχε ούτε ψωμί να φάει και είχε έναν καλό λόγο για όλους. Του άρεσε να παίζει όλη ημέρα βιολί και οι μελωδίες του ακούγονταν σε όλη την κοιλάδα. «Πρέπει να πάω και να παίξω μπροστά στο βασιλιά» είπε ο Καλόκαρδος μια μέρα. «Θα γελάσουν μαζί σου» είπαν τα αδέρφια του, αλλά ο μεγαλύτερος αδερφός του, του έκανε το χατίρι και θα κρατούσε τα πρόβατα για μια μέρα, ώστε να πάει ο Καλόκαρδος στο παλάτι. «Ο βασιλιάς δε θα δεχθεί ποτέ να δει ένα βοσκό ντυμένο με δέρμα κατσίκας και να παίζει ένα παλιό βιολί» είπαν οι φύλακες του παλατιού. Αλλά ο Καλόκαρδος άρχισε να παίζει το βιολί και μια γλυκιά μελωδία απλώθηκε παντού κάνοντας τους φύλακες να ανοίξουν διάπλατα τις πόρτες του παλατιού. Ο μικρός βοσκός προχώρησε στη σάλα του παλατιού και είδε το βασιλιά να κάθεται σκυφτός και λυπημένος. Όμως στάθηκε με θάρρος μπροστά του και άρχισε να παίζει στο βιολί μια μελωδία που έπαιζε όταν ήταν στα χωράφια με τα πρόβατά του. Ήταν μια εξαίσια μελωδία, όπου νόμιζες ότι τραγουδούν δεκάδες αηδόνια και μέλισσες. Καθώς ο βασιλιάς άκουγε τη μουσική, οι ώμοι του ανασηκώθηκαν και το πρόσωπο του φωτίστηκε από ένα πλατύ χαμόγελο. Ο βασιλιάς σηκώθηκε όρθιος και είπε στον Καλόκαρδο «Άκουσα αυτήν τη μελωδία, όταν ήμουν μικρό παιδί. Είμαι πολύ χαρούμενος που την ακούω πάλι. Για τι πράγμα μιλάει;» «Μιλάει για την άνοιξη, Μεγαλειότατε» είπε ο Καλόκαρδος. «Είναι η μουσική που έμαθα στους αγρούς όταν έφευγε ο χειμώνας. Εάν έρθετε μαζί μου εκεί που βόσκω τα πρόβατά μου, θα την ακούτε κάθε μέρα». Κανείς δεν μπόρεσε να καταλάβει πώς ο βασιλιάς έγινε ξαφνικά καλά και γιατί πήγαινε συχνά να δει τον Καλόκαρδο και τα πρόβατά του. Εξάλλου δεν είχε καμία σημασία. Όλοι ήταν χαρούμενοι. Και έτσι έδωσαν στον Καλόκαρδο τα πλούτη και τις τιμές που είχαν υποσχεθεί σε όποιον θα γιάτρευε το βασιλιά!

20 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

Κουκλοθέατρο | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

Γράφει η Φυλλιώ Νικολούδη, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αιγαίου, Σχολική Σύμβουλος Π.Α., Συγγραφέας

ΠΟΛΥΧΡΩΜΑ ΦΤΕΡΑ ΚΑΙ ΣΑΝ ΨΑΛΙΔΙ Η ΟΥΡΑ

Ακούστε την αφήγηση στο cd

Καλημέρα όλη μέρα, ήρθαμε όλοι εδώ πέρα, σαν ανοίξει η αυλαία. (Ανοίγει η αυλαία και εμφανίζονται στη σκηνή η Κουδουνέλα και ο Φιογκάκης ) Κ: Καλημέρα παιδιά. Φ.: Καλημέρα, ααα (χασμουριέται)! Κ.: Σαν να μη σε βλέπω καλά Φιογκάκη, τι έχεις; Φ.: Μια χαρά (χασμουριέται) είμαι. Κ.: Παιδιά, δεν ξέρετε πόσο χαρούμενη είμαι. Επιτέλους ήρθε η άνοιξη. (Ακούγεται το ροχαλητό του Φιογκάκη, που έπεσε στο έδαφος της σκηνής και κοιμάται). Κ.: …Μπα τι είναι αυτός ο θόρυβος; Τι ακούγεται; Φιογκάκη! Φιογκάκη κοιμάσαι; (τον σκουντάει) Φ.: …Χρρρρ Κ.: Καλέ Φιογκάκη, κοιμάσαι; Ξύπνα; Φ.: Τι; Πώς; Τι έγινε βρε παιδιά; Κ.: Ξύπνα. Φ.: Ξύπνα; Τι ξύπνα. Ποιος κοιμάται; ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο

Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 21

ΠΟΛΥΧΡΩΜΑ ΦΤΕΡΑ ΚΑΙ ΣΑΝ ΨΑΛΙΔΙ Η ΟΥΡΑ | ΚΟΥΚΛΟΘΕΑΤΡΟ Κ.: Εσύ. Φ.: Εγώ; Α, ναι εγώ. Κ.: Φιογκάκη, σύνελθε. Φ.: Κουδουνέλα, έχεις δίκιο. Κοιμόμουν. Και είδα κι ένα ωραίο όνειρο. Κ.: Πρόλαβες και είδες και όνειρο; Φ.: Ήταν συνέχεια από το όνειρο που είδα χθες βράδυ. Κ.: Τόσο πολύ σου άρεσε, που ξαναείδες το ίδιο; Φ.: Ναι. Ήμουν λέει ένα χελιδόνι που πέταγε (κινείται στη σκηνή) και είχα για φίλη μου μια πεταλούδα. Κ.: Ωραίο όνειρο!! Γεμάτο χρώματα. Φ.: Όμως, με κορόιδευαν όλα τα χελιδόνια, γιατί η φίλη μου ήταν διαφορετική από εμάς και πολύχρωμη. Κ.: Γιατί κορόιδευαν; Ίσα- ίσα που ομόρφαινε με τις χρωματιστές της βούλες τη μαυρίλα των χελιδονιών. Φ.: Δίκιο έχεις. Αλλά αυτά δεν το καταλάβαιναν. Ήθελαν να είναι ίδια με αυτά. Κ.: Ίδια; Πώς ίδια; Κανείς δεν είναι ίδιος με τον άλλον. Φ.: Η πολύχρωμη φιλενάδα μου, με πήρε στα φτερά της και με ταξίδεψε μέσα στα λουλούδια. Κ.: Τι όμορφα! Ζηλεύω. Βάλε με κι εμένα στο όνειρό σου. Φ.: …Κι εκεί που ταξιδεύαμε από λουλούδι σε λουλούδι ήρθαν τα υπόλοιπα χελιδόνια και την πήραν από δίπλα μου. Κ.: Αααα. Εδώ χαλάει το όνειρο. Φ.: Προσπαθούσαν να της κόψουν με τις ουρές τους τα ωραία της φτερά. Κ.: Και η πεταλούδα, τι έκανε; Φ.: Έβαλε τα κλάματα. Κι εγώ έκλαιγα, γιατί δεν μπορούσα να τη βοηθήσω. Κ.: Αχ! η καημένη η πεταλουδίτσα… Φ.: Ευτυχώς όμως μας άκουσε ο πελαργός … Κ.: Και τι έκανε; Φ.: Άρπαξε με το ράμφος του την πεταλούδα και μάλωσε τα χελιδόνια. Κ.: Ουφ! Φ.: Κι εμείς συνεχίσαμε ευτυχισμένοι να πετάμε παρέα. Κ.: Ωραίο τέλος. Είχες δίκιο. Ήταν πολύ όμορφο το όνειρό σου. Ίσα και διαφορετικά, τα πλάσματα όλης της γης. Τη δική του ομορφιά στον καθένα μας θα βρεις. Σεβασμό να ’χεις στον άλλον και να τον αποδεχτείς. Με τη διαφορετικότητά του, γίνε συνταξιδευτής. Κ.: Σωστά. Σεβόμαστε και δεχόμαστε τον άλλον, Φ.: …Κι ας είναι διαφορετικός από εμάς. Κ.: & Φ.: Γεια σας παιδιά!

Πέρασε καλά η παρέα, τώρα κλείνει η αυλαία. Κι ώσπου ν’ ανταμώσει πάλι, να περνάτε πάντα ωραία. 22 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

Όλοι μαζί τραγουδάμε | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

25η Μαρτίου Χελιδονάκι του Μαρτιού μαζί με τα λουλούδια μας έφερες τραγούδια

Γράφει η Θέτη Χορτιάτη

που μας μιλούν για λευτεριά Ελλάδα κι αντρειοσύνη κι έτσι ήρθε η καλοσύνη. Εικοσιπέντε του Μαρτιού λαλεί κάθε πουλάκι κι εγώ είμαι τσολιαδάκι και στην παρέλαση μου λεν: ψηλά, τσολιά μου, κράτα σημαία γαλανομάτα!

Ακουστε τα τραγούδια στο cd

Πασχαλιά Άνοιξη και Πασχαλιά πεταλούδες τα φιλιά πασχαλίτσες, πασχαλιές και χελιδονοφωλιές οι σοκολατολαγοί απ’ τον ουρανό στη γη χοροπηδηχτά γοργά φέρνουν κόκκινα αβγά οι λαμπάδες πλουμιστές θα σκορπίσουν γελαστές της αγάπης τ’ άγιο φως. Ανασταίνεται ο Χριστός! Τσακ εσύ και τσουκ εγώ θα τσουγκρίσουμε τ’ αβγό κι όλοι μες στην αγκαλιά που ανοίγει η Πασχαλιά. ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 23

εκπαιδευτικό σενάριο

νέα ενότητα

Παγκοσμία Ημέρα Ύπνου 21 Μαρτίου 2014

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, όρισε την τρίτη Παρασκευή του Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου.

Γράφει η Χριστίνα Παπαγιαννίδου, Nηπιαγωγός, Μed Στην ενότητα αυτή θα παρουσιάζεται κάθε φορά ένα εκπαιδευτικό σενάριο το οποίο θα είναι χρήσιμο για τους νηπιαγωγούς, ώστε να προωθείται η διεπιστημονική προσέγγιση της γνώσης, η διερευνητική και ανακαλυπτική μάθηση. Πρόκειται για διδακτική παρέμβαση με σκοπό, στόχους, προβληματική, διαδικασία εφαρμογής μέσα από κατάλληλες διδακτικές δραστηριότητες και στρατηγικές. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να αντλήσουν ιδέες και να τις υλοποιήσουν με τις κατάλληλες αλλαγές στη δική τους σχολική ομάδα.

24 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

Ένας καλός βραδινός ύπνος είναι μία πολύ καλή ημέρα Τα πιο υγιή και χαρούμενα παιδιά είναι αυτά που κοιμούνται καλά. Η ικανότητα του παιδιού να αναπτυχθεί, να μάθει, να φαντάζεται, να δημιουργεί, να κοινωνικοποιείται σχετίζεται με το βραδινό ύπνο. Η καθημερινή αυτή δραστηριότητα, που είναι βιολογικά προγραμματισμένη και συνδέεται με την έκκριση ορμονών απαραίτητων για τη σωματική και ψυχική υγεία, είναι σημαντικό να εδραιωθεί στα παιδιά ως μία καθημερινή αλλά πολύ σημαντική συνήθεια που έχει να τους ανταποδώσει «μια καλή ημέρα». Ένας καλός και επαρκής σε ώρες ύπνος δίνει την ευκαιρία στο σώμα να ξεκουραστεί, να αποθεραπευθεί από την ημερήσια δραστηριότητα, να επουλώσει πληγές και αρρώστιες. Ταυτόχρονα, κατά τη διάρκεια του ύπνου ο εγκέφαλος επεξεργάζεται όλες τις πληροφορίες της ημέρας, ενώ έχει τον απαραίτητο «χρόνο» να εσωτερικεύσει εμπειρίες, να αρχειοθετήσει τις μνήμες και αναμνήσεις της ημέρας και να διαχειριστεί συναισθήματα. Αν και συχνά ο ύπνος θεωρείται δεδομένος κα αυτονόητος ωστόσο παρατηρούνται και καταγράφονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας πολλά προβλήματα που έχουν επιπτώσεις και επιπλοκές στη γενικότερη υγεία του ανθρώπου. Για τα παιδιά, ιδιαίτερα στην εφηβεία, οι διαταραχές και τα προβλήματα ύπνου αγγίζουν παγκόσμια το 25%. Η Παγκόσμια Ημέρα Ύπνου καθιερώθηκε λοιπόν, καθώς συχνά εύκολα «παραβιάζεται» το δεδομένο, του καθημερινού, καλού και επαρκή σε ώρες ύπνου. Το παρόν σενάριο, με θέμα τον ύπνο, έχει σκοπό να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά στην αναγνώριση της ωφελειών για την καλή υγεία τους και των επιπτώσεων σε βάρος αυτής και κατά συνέπεια να κινητοποιήσει στην προάσπιση της αναγκαιότητας του καθημερινού, τακτικού σε ώρα και καλού σε ποιότητα, ύπνου.

Σκοπός του σεναρίου: Να αναγνωρίσουν τα παιδιά, την αναγκαιότητα και την αξία του καθημερινού ύπνου για τη σωματική και ψυχική τους υγεία. Επιδιώξεις: Να γνωρίσουν τα παιδιά: -Γιατί χρειαζόμαστε τον ύπνο; -Τι θα συμβεί αν δεν κοιμόμαστε αρκετά; -Να σχεδιάσουν μία καθημερινή ρουτίνα ύπνου ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 25

1η

ασ

τηριότη

τα

Η μέρα μας είναι γεμάτη

Δρ

βράδυ

πρωί

απόγευμα

μεσημέρι

Στόχος: Να κατανοήσουν τα παιδιά ότι μία τυπική μέρα τους περιλαμβάνει πολλές μεταβάσεις σε διαφορετικά περιβάλλοντα (σπίτι, σχολείο, χώροι δραστηριοτήτων και επισκέψεων) και ότι καθημερινά, συμμετέχουν σε πολλές και ποικίλες δραστηριότητες (αθλητικές ή άλλες δραστηριότητες, παιχνίδι, ψώνια κ.τ.λ.).

Επιδιώξεις: Να καταγράψουν και να τοποθετήσουν χρονολογικά τις μεταβάσεις -δράσεις της ημέρας τους.

26 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

Υλικά: μαρκαδόροι, χαρτάκια σημειώσεων τύπου post it, χαρτί Α3 Περιγραφή Δραστηριότητας: Ενθαρρύνουμε τα παιδιά στις ομάδες τους, να θυμηθούν, να συζητήσουν και να καταγράψουν (γράφουν όπως μπορούν και ζωγραφίζουν) στα μικρά χαρτάκια σημειώσεων τις καθημερινές τους ασχολίες και δραστηριότητες. Κατόπιν, σε ένα χαρτί Α3 (ένα για κάθε ομάδα) στο οποίο υπάρχει ζωγραφισμένος ένας μεγάλος κύκλος χωρισμένος στα τέσσερα, κολλούν στο κατάλληλο - χρονικά –τεταρτημόριο τα χαρτάκια τύπου post it, με τις ζωγραφιές – καταγραφές τους (δραστηριότητα που κάνω το πρωί, το μεσημέρι, τα απόγευμα). Τέλος, οι ομάδες παρουσιάζουν στην ολομέλεια, τις καταγραφές του ημερήσιου κύκλου τους. Στη συζήτηση που ακολουθεί, έμφαση δίνεται στην ποσότητα και την ποικιλία των δραστηριοτήτων που κάνουν τα παιδιά κατά τη διάρκεια της ημέρας, έτσι ώστε να προκύψει αβίαστα ότι ο βραδινός ύπνος είναι μία καθημερινή αναγκαιότητα.

2η

ασ

τηριότη

τα

Τι είναι ο ύπνος, για ποιους λόγους τον χρειαζόμαστε;

Δρ

Τι είναι ο ύπνος; «Ο ύπνος είναι μια φυσιολογική, περιοδική κατάσταση ηρεμίας, κατά τη διάρκεια της οποίας σημειώνεται προσωρινή μεταβολή της συνείδησης του εξωτερικού κόσμου και επακόλουθη μείωση της μυϊκής δραστηριότητας, του μεταβολισμού και της ανταπόκρισης σε ερεθίσματα». Ο ύπνος είναι σημαντική αναζωογονητική διαδικασία, αναγκαία για τη σωματική και πνευματική μας υγεία και για την επιβίωσή μας. Πού χρειάζεται ο ύπνος; Ο ύπνος είναι πολύ σημαντικός για τη μνήμη μας, για τη διαδικασία της μάθησης και τη λειτουργία της σκέψης, για να έχουμε ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα και να μην είμαστε ευάλωτοι σε νοσήματα, για να ξεκουράζονται οι νευρώνες μας και να λειτουργεί βέλτιστα το νευρικό μας σύστημα, για να εκκρίνεται αυξητική ορμόνη και να αναπτυσσόμαστε σωστά, για καλύτερη κυτταρική ανάπτυξη και επιδιόρθωση, για να έχουμε καλή διάθεση και κοινωνική συμπεριφορά, για να είμαστε λειτουργικοί, για να αποβάλουμε το στρες και την ένταση, κ.λπ.

Υλικά: Χαρτί του μέτρου και μαρκαδόροι διαφορετικών χρωμάτων

Στόχος: Να αντιληφθούν τα οφέλη του ύπνου

Επιδιώξεις: Να εκφράσουν τις απόψεις τους για τη σημασία του ύπνου και να τις εντάξουν σε τρεις κατηγορίες.

Περιγραφή Δραστηριότητας: Τα παιδιά στις ομάδες τους ενθαρρύνονται να σκεφτούν και να συζητήσουν «γιατί νομίζουν ότι είναι καλός ύπνος». Καταγράφονται όλες οι ιδέες τους και εντάσσονται, ανάλογα με το περιεχόμενό τους σε 3 ομάδες – κατηγορίες: 1. «Ξεκούραση», (να ξεκουράζουν το σώμα από την καθημερινή τους δραστηριότητα και να γίνονται καλά όταν είναι άρρωστοι, έχουν πληγές, μελανιές κ.λπ.), 2. «Ανάπτυξη» (να ψηλώνουν, να αναπτύσσονται κανονικά), και 3. «Ενέργεια» (να έχουν καλή διάθεση και όρεξη, ενέργεια, να παίζουν και να μαθαίνουν κ.λπ.).

ΞΕΚΟΥΡΑΣΗ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΕΝΕΡΓΕΙΑ

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 27

3η

ασ

τηριότη

τα

Κοιμάσαι αρκετά;

Δρ

Οι ειδικοί λένε ότι τα παιδιά της ηλικίας σου χρειάζονται 10 έως 12ώρες ύπνου καθημερινά για να μπορέσει το σώμα μας να ξεκουραστεί και να επανέλθει από μία έντονη, δραστήρια και κουραστική ημέρα.

Υλικά: μαρκαδόροι, αριθμημένες χάρτινες λωρίδες, χάρτινα πιατάκια – ρολόγια και χάρτινοι δείκτες, διπλόκαρφα, «οδηγός ύπνου» (χρωματιστή λωρίδα – μέτρο- που αντιστοιχεί στις 10 ώρες ύπνου). Περιγραφή Δραστηριότητας:

Στόχος: Να υπολογίσουν και να μετρήσουν πόσες ώρες κοιμούνται συνολικά το βράδυ.

Στη δραστηριότητα αυτή η μέτρηση του συνολικού χρόνου ύπνου μπορεί να γίνει με χρήση ρολογιού με κινούμενους δείκτες (χάρτινο πιατάκι) ενώ με τη βοήθεια της αριθμογραμμής θα γίνει η μέτρηση των ωρών ύπνου του παιδιού στο σύνολό του.

Επιδιώξεις: Να μετρούν ξεκινώντας από διαφορετικά σημεία κάθε φορά, να συγκρίνουν τις μετρήσεις τους με ένα σταθερό σημείο αναφοράς.

Βρείτε τις καρτέλες στο cd-rom 28 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

Με την ερώτηση: «Τι ώρα πηγαίνεις για ύπνο;», κάθε παιδί αρχικά, εντοπίζει την ώρα στο ρολόι και σημειώνει το όνομά του αντίστοιχα στην κενή αριθμογραμμή. Έπειτα, με την ερώτηση: «Τι ώρα ξυπνάς το πρωί;» εντοπίζουν στο ρολόι την ώρα που ξυπνούν και έπειτα τη σημειώνουν στην ίδια σειρά της αριθμογραμμής. Επαναλαμβάνουμε τη διαδικασία και για τα υπόλοιπα παιδιά. Από τα αποτελέσματα των μετρήσεων που σημειώνονται στον πίνακα προκύπτει ένας συγκριτικός στατιστικός πίνακας. Επίσης, μετρούν τα κουτάκια από την ώρα που κοιμούνται ως την ώρα που ξυπνούν και με τη βοήθεια του μέτρου (χρωματιστή λωρίδα που αντιστοιχεί σε 10 κουτάκια) συγκρίνουν αν οι ώρες που κοιμούνται είναι ίσες, περισσότερες ή λιγότερες. Ακολουθεί η σχετική συζήτηση και μπορεί να γίνει η ακόλουθη καταγραφή:

4η

ασ

τηριότη

τα

Τι μπορεί να συμβεί αν δεν κοιμόμαστε αρκετά;

Δρ

Οι αϋπνίες βλάπτουν την υγεία. Προκαλούν χρόνια κόπωση, μειώνουν τη συγκέντρωση και την απόδοση, χαλάνε την καλή διάθεση και μερικές φορές διαταράσσουν τη μνήμη. Επίσης, επηρεάζουν και το ηθικό. Ακόμη, προκαλούν πονοκεφάλους ή πόνο στο στομάχι, μυϊκή ένταση, αναπνευστικά προβλήματα (αίσθημα πνιξίματος), ταχυπαλμίες και πόνους στο στήθος. Όσοι υποφέρουν από αϋπνίες εκδηλώνουν σε διπλάσιο ποσοστό ασθένειες και παθαίνουν 2-3 φορές παραπάνω ατυχήματα.

Στόχος: Υλικά: Υφάσματα, μουσική και αξεσουάρ δραματοποίησης. Περιγραφή Δραστηριότητας:

Συζητάμε για τα παιδιά, πώς νομίζουν ότι μπορεί να αισθάνονται όταν δεν έχουν κοιμηθεί καλά; Τα ενθαρρύνουμε να περιγράψουν τι μπορεί να συμβαίνει στο σώμα, στον εγκέφαλο, στη διάθεσή τους …: Το σώμα: κουρασμένο, χωρίς δύναμη και ενέργεια. Ο εγκέφαλος: δεν μπορεί να συγκεντρωθεί ή να θυμηθεί, να καταλάβει και να μάθει νέα πράγματα. Η διάθεση: κακόκεφοι, ανόρεκτοι, επιθετικοί, νυσταγμένοι… Έπειτα, τα παιδιά μπαίνουν στο παιχνίδι των ρόλων τους: των παιδιών που είχαν έναν καλό ύπνο και των παιδιών που κοιμήθηκαν λίγες ώρες. Χωρίζονται σε μικρές ομάδες και εναλλάσσονται σε παρατηρητές και ηθοποιούς. Οι ηθοποιοί στις ομάδες τους φτιάχνουν με τη βοήθειά μας μικρά σενάρια με ιστορίες από την καθημερινότητά τους, στα οποία παίζουν τους κουρασμένους, τους κακόκεφους, τους στενοχωρημένους, τους ανήσυχους κ.λπ. στο πλαίσιο των καθημερινών – οικείων δραστηριοτήτων τους, καθώς και τα «αντίθετά τους» σενάρια τους δραστήριους, ενεργητικούς, χαρούμενους, προσεκτικούς κ.λπ. Οι παρατηρητές θα περιγράψουν τη συμπεριφορά της πρώτης και της δεύτερης ομάδας και θα πιθανολογήσουν για τα αίτιά της.

Να αντιληφθούν ότι η έλλειψη κανονικού ύπνου μπορεί να έχει διάφορα συμπτώματα στην υγεία τους.

Επιδιώξεις: Να κάνουν – υποθέσεις και να μπουν σε ρόλους.

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 29

5η

ασ

τηριότη

τα

Δρ

Για έναν καλό βραδινό ύπνο: συνήθειες και ρουτίνες

Στόχος: Να αναγνωρίσουν τις συνήθειες που συμβάλλουν στην καλή ποιότητα του ύπνου.

Παιδί που κοιμάται, του Friedrich von Amerling, 1836

Περιγραφή Δραστηριότητας:

Επιδιώξεις: Να συνειδητοποιήσουν ποιες συνήθειες τους βοηθούν σε έναν καλό ύπνο και να τις διαφοροποιήσουν από τις δραστηριότητες που δεν τους βοηθούν γιατί δεν προετοιμάζουν το σώμα και το μυαλό τους να μεταβεί από μία κατάσταση εγρήγορσης σε μία κατάσταση απόλυτης ηρεμίας.

Βρείτε τον πίνακα στο cd-rom 30 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

Τα παιδιά παρατηρούν τον πίνακα, «παιδί που κοιμάται, του Friedrich von Amerling, 1836». Περιγράφουν με τη βοήθεια ερωτήσεων τον πίνακα και ενθαρρύνονται να υποθέσουν τι νομίζουν ότι μπορεί να έκανε το παιδί του πίνακα πριν κοιμηθεί, τι μπορεί να κάνει τόσο ήρεμο το προσωπάκι του, γιατί νομίζουν ότι έχει αγκαλιά ένα κουκλάκι του κ.λπ. Ακούμε με προσοχή τις απαντήσεις τους και ενθαρρύνουμε τα παιδιά να μιλήσουν για τις δικές τους καθημερινές συνήθειες πριν από τον ύπνο (μπάνιο, πλύσιμο δοντιών, πιτζάμες, παραμύθι, μικρό φωτάκι, αγαπημένο κουκλάκι ή κουβέρτα, φιλάκι καληνύχτας, προσευχή, κ.λπ.). Καταγράφουμε τις δικές τους συνήθειες τις οποίες ζωγραφίζουν για να φτιάξουμε την αφίσα με τίτλο: Πριν κοιμηθώ καλές συνήθειες είναι: Αντίστοιχα, μπορούμε να φτιάξουμε την αφίσα κακών συνηθειών με τίτλο: Πριν κοιμηθώ αποφεύγω (βαρύ ή καθόλου φαγητό, παιχνίδι με υπολογιστή ή άλλες ηλεκτρονικές παιγνιδομηχανές, τηλεόραση, έλλειψη ατομικής υγιεινής, έλλειψη προετοιμασίας κ.λπ.).

6η

ασ

τηριότη

τα

Ονειροπάπλωμα για … όνειρα γλυκά

Δρ

Στόχος: Υλικά: τετράγωνα λευκά χαρτιά και παραλληλόγραμμο χαρτόνι Περιγραφή Δραστηριότητας:

Παροτρύνουμε τα παιδιά να ζωγραφίσουν σε μικρά χαρτάκια τα καλά όνειρά τους, αυτά που φαντάζονται ή αυτά που θυμούνται. Τα παιδιά διηγούνται στην ομάδα το όνειρό τους και έπειτα το κολλούν σε ένα μεγάλο χαρτόνι έτσι ώστε να δημιουργηθεί κομμάτι – κομμάτι το δικό τους Ονειροπάπλωμα που θα κουβαλά τα πιο γλυκά όνειρα όλων των παιδιών της τάξης.

Εικαστική έκφραση και φαντασία

Επιδιώξεις: Εικονοποίηση φαντασίας

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 31

7η

ασ

τηριότη

τα

Δρ

Νανουρίσματα από την Ελλάδα και τον κόσμο Υλικά: Υπολογιστής συνδεδεμένος με διαδίκτυο για αναζήτηση συλλογών με νανουρίσματα από διάφορα μέρη της Ελλάδας και του κόσμου. Ντοσιέ ή φάκελος για την καταγραφή και καταχώρηση νανουρισμάτων. Περιγραφή Δραστηριότητας: Υποστηρίζουμε τα παιδιά να

Στόχος: Καταγραφή και συλλογή παραδοσιακών νανουρισμάτων, ακουστική ακρόαση.

Επιδιώξεις:

Να ακούν διαφορετικά είδη μουσικής και να αναγνωρίζουν κοινά χαρακτηριστικά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Chaud,B. (2012) Ένα νανούρισμα για αρκούδες. Κόκκινο, Αθήνα Smolensky, M., Lamberg,L., (2004). To ρολόι του σώματος. Οδηγός για καλύτερη Υγεία. Αθήνα: Βασδέκης. Γεροκώστα, Ε. (2010). Τα πιο όμορφα νανουρίσματα του κόσμου. Αθήνα: Κόκκινο. Κουλεντιανού, Μ.(επιμ) (2002). Νανουρίσματα. Αθήνα: Θυμάρι. http://www.sansimera.gr/ worldays/25#ixzz2qA0hygeb ΥΠΕΠΘ- Παιδαγωγικό Ινστιτούτο (2002), Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο. Προγράμματα σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων http://www.sansimera.gr/ worldays/25#ixzz2qA0hygeb 32 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

αναζητήσουν νανουρίσματα στο διαδίκτυο, με σκοπό να φτιάξουμε ένα φάκελο με νανουρίσματα, κατάλληλο και για την ώρα της χαλάρωσης- ξεκούρασης. Επίσης, στα πλαίσια της συνεργασίας μας με τους γονείς, τους ζητάμε να μας φέρουν γραμμένο το δικό τους νανούρισμα (που τους τραγουδούσε η μαμά ή η γιαγιά). Το υλικό που θα συγκεντρωθεί μπορεί να μοιραστεί έπειτα σε όλους και να αποτελέσει τη συλλογή από νανουρίσματα της τάξης.

Επιμέλεια ύλης: Αργυρώ Παναγιώτου, Nηπιαγωγός

ΜΑΡΤΙΟΣ - ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014

Το περιοδικό «Σύγχρονο Νηπιαγωγείο» εγκαινιάζει μια νέα ενότητα ύλης με την ονομασία «Ιδέες στο Πι και Φι». Πρόκειται για μια σειρά σύντομων δραστηριοτήτων από ποικίλες μαθησιακές περιοχές που έχουν στόχο να βοηθήσουν τα παιδιά να συμμετέχουν σε μαθησιακές εμπειρίες που θα υποστηρίξουν την ατομική, κοινωνική και γνωστική τους ανάπτυξη. Οι «Ιδέες στο Πι και Φι» γραμμένες με απλό και σαφή τρόπο, περιγράφοντας τη σταδιακή εξέλιξη κάθε μαθησιακής εμπειρίας, προσπαθούν να διευκολύνουν τον εκπαιδευτικό στην εργασία του μέσα στην τάξη προσφέροντάς του τη δυνατότητα είτε να τις εντάξει σε κάποια θεματική προσέγγιση ή σχέδιο εργασίας, είτε να τις χρησιμοποιήσει αυτόνομα για να προωθήσει συγκεκριμένους στόχους και περιεχόμενα που αφορούν στην καθημερινή ζωή στο νηπιαγωγείο. Οι «Ιδέες στο Πι και Φι» φιλοδοξούν να εφοδιάσουν τον εκπαιδευτικό με ένα σημαντικό αριθμό δραστηριοτήτων κάθε δίμηνο με θέματα που σχετίζονται με την εποχικότητα, αλλά και τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των παιδιών προσχολικής ηλικίας. Στο τέλος της σχολικής χρονιάς θα διαθέτει ένα ικανοποιητικό σύνολο δραστηριοτήτων που θα μπορεί να συμβουλεύεται κάθε στιγμή που έχει ανάγκη μέσα στο νηπιαγωγείο.

Ο ι Ιδ έ ε ς στο Π

Φ ι α ικ

ούν! ν ι κ ε ιξ

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Άνοιξη, η εποχή που το ταξίδι κάποιων σπόρων τελειώνει

υλικά:

• Οι εικόνες με τους τρόπους που οι σπόροι ταξιδεύουν • 4 αυτοσχέδια βιβλία (από ρολά κουζίνας και χαρτί του μέτρου, το οποίο τυλίγουμε γύρω τους), ένα για κάθε τρόπο διασποράς των σπόρων που διακρίνονται με διαφορετική εναρκτήρια εικόνα

η ιδέα:

Η άνοιξη ως εποχή είναι άμεσα συνυφασμένη με την αναγέννηση της φύσης και τη δημιουργία καινούργιας ζωής. Ο κύκλος ζωής νέων φυτών και δένδρων που μόλις ξεπροβάλλουν από το έδαφος, ξεκινά. Πώς όμως «διάλεξαν» τον τόπο γέννησής τους;

34 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

διαδικασία:

Παρατηρούμε με τα παιδιά και συζητάμε τους τρόπους με τους οποίους οι σπόροι των φυτών και των δένδρων ταξιδεύουν ώσπου να βρεθούν στο κατάλληλο περιβάλλον για να γεννηθεί ένα νέο φυτό ή δένδρο. Πώς όμως συμβαίνει αυτό;

Κάθε φυτό και δένδρο προκειμένου να αναπαραχθεί δηλαδή, να δημιουργήσει νέα φυτά και δένδρα παράγει σπόρους, τους οποίους απελευθερώνει όταν ωριμάσουν. Έτσι, το ταξίδι των σπόρων ξεκινά και μπορεί να είναι μικρό, αν ο σπόρος πέσει και μεγαλώσει κάτω από το φυτό που τον δημιούργησε ή μεγάλο, αν ο αέρας, το νερό και τα ζώα τον μεταφέρουν κάπου μακριά.

Έπειτα, αφού χωριστούμε σε τέσσερις ομάδες, δίνουμε σε καθεμία ένα αυτοσχέδιο βιβλίο και τους ζητάμε να εικονογραφήσουν και να γράψουν όπως μπορούν την ιστορία του ταξιδιού των τεσσάρων σπόρων.

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

Άνοιξη, η εποχή που το ταξίδι κάποιων σπόρων τελειώνει

ΠΙ & ΦΙ

Πώς ταξιδεύουν οι σπόροι;

Κάποιοι σπόροι ταξιδεύουν με τον αέρα μέ- Κάποιοι σπόροι πέφτουν στη θάλασσα ή στα χρι να προσγειωθούν στη γη. ποτάμια και ταξιδεύουν επιπλέοντας στο νερό ώσπου να φτάσουν στη στεριά.

Κάποιοι σπόροι ταξιδεύουν με οδηγό έντο- Το ταξίδι κάποιων σπόρων είναι μικρό αφού πέφτουν στο έδαφος, ακριβώς κάτω από το μα, ζώα και πουλιά. φυτό που τους δημιούργησε.

Βρείτε τα φύλλα στο cd-rom ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 35

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Ένας σπόρος φασολιάς μάς αφηγείται την ιστορία της γέννησής του

υλικά:

•Οι εικόνες με τα στάδια εξέλιξης της φασολιάς •Σπόροι οσπρίων όπως φακές και φασόλια •Πλαστικά κεσεδάκια •Το φύλλο παρατήρησης της ανάπτυξης των φυτών

η ιδέα:

Τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τρόπο βιωματικό με τα στάδια εξέλιξης των φυτών και διερευνούν τους παράγοντες που επηρεάζουν την ανάπτυξή τους.

διαδικασία:

Διαβάζουμε με τα παιδιά και σχολιάζουμε την εικονογραφημένη ιστορία γέννησης της φασολιάς. Πώς/από πού ξεκινά; Πώς εξελίσσεται/ποια είναι τα διαφορετικά στάδια ανάπτυξης; Ποια μέρη της μεγαλώνουν κάτω από το χώμα και πια πάνω από την επιφάνειά του; Τι χρειάζεται η φασολιά για να γεννηθεί και να μεγαλώσει;

Θέτουμε τον προβληματισμό στην ομάδα σχετικά με το τι θα συνέβαινε αν κάποιοι από τους απαραίτητους παράγοντες (ήλιος, χώμα, νερό) για την ανάπτυξη των φυτών απουσιάζουν. Καταγράφουμε τις υποθέσεις της ομάδας.

Προτείνουμε στα παιδιά να ελέγξουμε τις υποθέσεις μας φυτεύοντας σπόρους οσπρίων που θα αναπτυχθούν σε διαφορετικές συνθήκες (κανονικές, έλλειψης νερού, έλλειψης φωτός, έλλειψης χώματος). Χωριζόμαστε σε ομάδες παρατήρησης και φυτεύουμε σπόρους σε πλαστικά κεσεδάκια. Τοποθετούμε ορισμένα μέσα σ’ ένα σκοτεινό ντουλάπι και κάποια δίπλα στο παράθυρο, από τα οποία κάποια ποτίζουμε και άλλα όχι ενώ κάποιους σπόρους, δεν τους σπέρνουμε στο χώμα, απλά τους τοποθετούμε στο κεσεδάκι.

4. 5.

Κάθε ομάδα παρατήρησης δημιουργεί μια ετικέτα με την ελλειπτική συνθήκη ανάπτυξης των σπόρων της «Χωρίς νερό», «Χωρίς ήλιο», «Χωρίς χώμα» και αναλαμβάνει να παρατηρεί και να καταγράφει στο φύλλο παρατήρησης τα αποτελέσματα του πειραματισμού της και παράλληλα, να παρακολουθεί την ανάπτυξη των φυτών (ρίζα, μίσχος, φύλλα) που μεγαλώνουν υπό κανονικές συνθήκες. 36 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

Ένας σπόρος φασολιάς μάς αφηγείται την ιστορία της γέννησής του

ΠΙ & ΦΙ

Φύλλο παρατήρησης Τι χρειάζονται τα φυτά για να μεγαλώσουν;

Τι συμβαίνει όταν οι σπόροι δεν έχουν ήλιο

Τι συμβαίνει όταν οι σπόροι δεν έχουν νερό;

Τι συμβαίνει όταν οι σπόροι δεν έχουν χώμα;

Βρείτε τα φύλλα στο cd-rom ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 37

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Πώς πίνουν νερό τα φυτά;

Φύλλο

ιράματο

ς του πε ατήρηση

παρ

υλικά:

ρι όταν

ρι πριν

σέλε ήταν το ισε πώς ζωγράφ κόκκινο νερό το «πιει»

ο σέλε νέβη στ ισε τι συ ρό ζωγράφ το κόκκινο νε «ήπιε»

• Ένα ψηλό διαφανές βάζο • Νερό • Κόκκινη τέμπερα ή χρώμα ζαχαροπλαστικής • Ένα κλωνάρι σέλερι ή σέλινο • Ένα φύλλο παρατήρησης του πειράματος για κάθε παιδί

άφισε και ζωγρ εις σου «πίνουν» νερό τις σκέψ Γράψε τρόπο τα φυτά με ποιο

η ιδέα:

Ένα απλό και εντυπωσιακό πείραμα που θα βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν τον τρόπο απορρόφησης του νερού από τα φυτά.

4. 5.

διαδικασία:

Θέτουμε στα παιδιά τον προβληματισμό σχετικά με το πώς τα φυτά «πίνουν» (απορροφούν) νερό, το οποίο έχουν ανάγκη για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν.

Αφού συζητήσουμε και καταγράψουμε τις απόψεις της ομάδας, προτείνουμε να προσπαθήσουμε να ελέγξουμε τις σκέψεις μας μέσω ενός πειράματος.

Γεμίζουμε το βάζο με νερό μέχρι τη μέση, προσθέτουμε μερικές σταγόνες χρώματος ζαχαροπλαστικής ή λίγο τέμπερα και ανακατεύουμε πολύ καλά.

Κόβουμε λίγο το μίσχο του σέλερι και το τοποθετούμε στο βάζο μέχρι την επόμενη μέρα.

Την επόμενη μέρα καλούμε τα παιδιά να παρατηρήσουν το φυτό και να καταγράψουν τα αποτελέσματα του πειράματός μας, αλλά και τις σκέψεις τους γι’ αυτό στο φύλλο παρατήρησης. Πού πήγε το κόκκινο νερό από το βάζο; Τι βλέπουμε να συμβαίνει στο σέλερι; Ποια μέρη του φυτού έχουν «πιει» νερό/Σε ποια μέρη του φυτού έχει μεταφερθεί το κόκκινο νερό; Βρείτε το φύλλο στο cd-rom 38 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

Ο κήπος μας!

ΠΙ & ΦΙ

υλικά:

• Σπόρους φυτών και λαχανικών • 2 μεγάλες ζαρντινιέρες και χώμα (αν στον προαύλιο χώρο του σχολείου δεν υπάρχει παρτέρι ή κήπος) • Γάντια μιας χρήσης

διαδικασία:

Συζητάμε με τα παιδιά πως εκτός από τη φυσική διασπορά των σπόρων των φυτών δηλαδή, το ταξίδι που κάνουν όταν πέφτουν από το φυτό, με τον αέρα, το νερό και τα ζώα, προκειμένου να αναπαραχθούν, νέα φυτά και δένδρα φυτεύονται και καλλιεργούνται από τους ανθρώπους. Για ποιους λόγους οι άνθρωποι γίνονται καλλιεργητές;

Εξηγούμε την αναγκαιότητα ύπαρξης των φυτών στη ζωή μας ως μέρος της τροφικής μας αλυσίδας, ως παραγωγοί οξυγόνου και ρυθμιστές της θερμοκρασίας και ως οργανισμοί που βελτιώνουν την αισθητική και την ποιότητα του περιβάλλοντός μας.

3. 4.

Προτείνουμε στα παιδιά να γίνουμε και εμείς καλλιεργητές αναλαμβάνοντας δράση να δημιουργήσουμε το δικό μας κήπο. Αναζητούμε στο διαδίκτυο εικόνες και πληροφορίες για φυτά τα οποία επιθυμούμε να καλλιεργήσουμε και μπορεί να γίνει ή σπορά τους αυτή την εποχή.

Δημιουργούμε ένα βιβλίο κηπουρικής με εικόνες και απαραίτητες πληροφορίες για τη φροντίδα των φυτών μας, ταξινομώντας τα παράλληλα, όπως για παράδειγμα λουλούδια και λαχανικά.

η ιδέα:

Μια διασκεδαστική, βιωματική δραστηριότητα που θα δώσει την ευκαιρία στα παιδιά να έρθουν σε επαφή με σχέσεις αλληλεξάρτησης ανθρώπου και φυσικού περιβάλλοντος, να παρέμβουν σ’ αυτό ασκώντας τις σωματικές τους ικανότητες και να νιώσουν τη χαρά της δημιουργίας.

Στην προμήθεια των απαραίτητων υλικών μπορούν να συμβάλουν οι γονείς π.χ. συνοδεύοντάς μας στο ανάλογο κατάστημα, ενώ στη σπορά ένας ειδικός γεωπόνος ή αγρότης.

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 39

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Ο κύκλος ζωής της πεταλούδας μέσα από ένα flipbook

η ιδέα:

Ο κύκλος ζωής της πεταλούδας «ζωντανεύει» μέσα από τις εικόνες ενός πρωτότυπου βιβλίου.

διαδικασία:

Εκτυπώνουμε τις εικόνες του flipbook και ζητάμε από τα παιδιά να τις κόψουν πατώντας πάνω στις μαύρες γραμμές και στη συνέχεια, να τις τοποθετήσουν κατά αριθμητική σειρά τη μία κάτω από την άλλη, ξεκινώντας από αυτή με τον αριθμό 1.

Αφού τους βοηθήσουμε να τις δέσουν ώστε να δημιουργηθεί ένα βιβλιαράκι, το φυλλομετρούμε. Τι παρατηρούμε να συμβαίνει στις εικόνες; Τι μας αφηγούνται;

Συζητάμε για τον κύκλο ζωής της πεταλούδας (αβγό, κάμπια, χρυσαλίδα, πεταλούδα) και εντοπίζουμε τα επιμέρους στάδιά του στο βιβλιαράκι μας.

Αν τα παιδιά το επιθυμούν μπορούν να ζωγραφίσουν τις εικόνες του βιβλίου με χρώματα της αρεσκείας τους. Βρείτε τις κάρτες στο cd-rom 40 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

Το λεύκωμα των χρωμάτων της φύσης

ΠΙ & ΦΙ

υλικά:

• Χρωματολόγιο (από ένα χρωματοπωλείο) • Φωτογραφική μηχανή • Χαρτιά και μαρκαδόροι

διαδικασία:

Δίνουμε στα παιδιά το χρωματολόγιο και τους ζητάμε να επιλέξουν ένα χρώμα της αρεσκείας τους. Αναφέρουμε την ονομασία των χρωμάτων που επιλέγουν αλλά δεν τα γνωρίζουν.

Οργανώνουμε ένα περίπατο στο κοντινό πάρκο και τα ενθαρρύνουμε, με οδηγό την κάρτα με το χρώμα που επέλεξαν, να βρουν και να φωτογραφίσουν στοιχεία της φύσης που έχουν όμοιο χρώμα.

Με την επιστροφή μας στη τάξη εκτυπώνουμε τις φωτογραφίες και δημιουργούμε το λεύκωμα των χρωμάτων της φύσης.

Σε κάθε σελίδα του λευκώματος κολλάμε την κάρτα με το χρώμα του χρωματολογίου, την αντίστοιχη φωτογραφία και γράφουμε το όνομα του χρώματος.

η ιδέα:

Μια δραστηριότητα που θα φέρει τα παιδιά σε επαφή με τα χρώματα της φύσης και θα τους παρέχει εμπειρίες δημιουργικότητας και ανάπτυξης της παρατηρητικότητας.

Αν ή ομάδα εκδηλώσει ενδιαφέρον μπορούμε να εμπλουτίζουμε σταδιακά το λεύκωμά μας με νέα χρώματα και φωτογραφίες.

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 41

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Πασχαλινή γιρλάντα

υλικά: • Τα εκτυπωμένα σημαιάκια που συνθέτουν τη γιρλάντα • Μαρκαδόροι • Σπάγκος ή κορδέλα.

η ιδέα:

Ας διακοσμήσουμε την τάξη μας γιορτινά

διαδικασία:

Δίνουμε στα παιδιά τα εκτυπωμένα σημαιάκια και τους ζητάμε να τα κόψουν και να τα ζωγραφίσουν με χρώματα της αρεσκείας τους.

Συζητάμε για την ύπαρξη των γραμμάτων πάνω στα κομμάτια της γιρλάντας, ενημερώνοντάς τα πως πρόκειται για μια ευχή και τα υποστηρίζουμε στην προσπάθειά τους να συνθέσουν τα φωνήματα σε λέξεις.

42 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Πασχαλινή γιρλάντα

Έπειτα, τσακίζουμε ελαφρώς τα σημαιάκια, τα τοποθετούμε με τη σειρά στο σπάγκο ή την κορδέλα κολλώντας τα.

Αν επιθυμούν, τα παιδιά μπορούν να δημιουργήσουν κι άλλες γιρλάντες με διαφορετικά σχήματα, εκφράζοντας διάφορες ευχές για το Πάσχα. Βρείτε τa φύλλα στο cd-rom ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 43

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Ημερολόγιο πασχαλινών εθίμων

υλικά:

• Κανσόν χαρτί 50*70 • Εικόνες με πασχαλινά έθιμα (Λαζαράκια, κλωνάρια από βάγια, κάλαντα των Βαΐων, πασχαλινά εδέσματα και φαγητά, τσουρέκια, κουλουράκια, μαγειρίτσα, σουβλιστό αρνί, βαφή αβγών, επιτάφιος κ.ά.) • Οι εκτυπωμένες σελίδες του ημερολογίου

η ιδέα:

Τα παιδιά θα γνωρίσουν έθιμα του Πάσχα και θα κινητοποιηθούν να καταγράψουν τις δικές τους εμπειρίες σχετικά με αυτά.

διαδικασία:

Σχεδιάζουμε στο κανσόν χαρτί εννέα στήλες μια για κάθε μέρα, από το Σάββατο του Λαζάρου έως την Κυριακή του Πάσχα, ώστε με την επεξεργασία των εικόνων και την παράλληλη τοποθέτησή τους στις κατάλληλες στήλεςμέρες να δημιουργήσουμε το χρονικό των πασχαλινών εθίμων.

Ενημερώνουμε τα παιδιά κατά τη διάρκεια δημιουργίας του χρονικού για έθιμα που δε γνωρίζουν και τα κινητοποιούμε να εκφράσουν τις σκέψεις και τις απόψεις τους, να περιγράψουν και να προσθέσουν, ζωγραφίζοντάς τα στον πίνακα, έθιμα και παραδόσεις του τόπου τους.

Δίνουμε σε κάθε παιδί ένα δεμένο εκτυπωμένο ημερολόγιο και τους ζητάμε κατά τη διάρκεια του Πάσχα να καταγράψουν τις εμπειρίες, τα συναισθήματα και τις προτιμήσεις τους σχετικά με τα έθιμα που βίωσαν.

Τα ημερολόγια των πασχαλινών εθίμων παρουσιάζονται στην τάξη με το πέρας των γιορτών για να αναδείξουν πως κοινές εμπειρίες οδηγούν σε διαφορετικές σκέψεις και συναισθήματα αλλά και διαφορετικές, σε κοινά συναισθήματα.

44 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Ημερολόγιο πασχαλινών εθίμων

Πασχαλινό Ημερολόγιο

Αυτό το ημερολόγιο ανήκει στον/στην:

Ζωγραφίζω τη λαμπάδα μου

Ζωγραφίζω την αγαπημένη μου πασχαλινή λιχουδιά/φαγητό

Το δικό μου Πάσχα!

Φτιάχνω ένα κολάζ με το έθιμο που συμμετείχα

Το Πάσχα το πέρασα με τους

Η αγαπημένη μου στιγμή το Πάσχα ήταν

Στο τσούγκρισμα των πασχαλινών αβγών κέρδισε

Βρείτε τα φύλλα στο cd-rom ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 45

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Πασχαλινό γράφημα

Οδηγία: Μέτρησε τα αντικείμενα, τα φυτά και τα ζώα που υπάρχουν στο πλαίσιο. Μετά συμπλήρωσε τις στήλες χρωματίζοντας τόσα τετράγωνα όσα είναι τα λουλούδια, οι λαγοί, τα δώρα. Ποια είναι περισσότερα και ποια λιγότερα;

η ιδέα:

Ένα πασχαλινό γράφημα βοηθά τα παιδιά να κατανοήσουν τις έννοιες «περισσότερα –λιγότερα» στα μαθηματικά. Υλικά: Εκτυπωμένη η σελίδα του γραφήματος, μαρκαδόροι

Βρείτε τις κάρτες στο cd-rom 46 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Λαμπροκουλούρες: το ψωμί του Πάσχα

υλικά:

• 30 γρ. μαγιά • 1 κιλό αλεύρι σκληρό • 1 κουταλιά της σούπας αλάτι • 1 κούπα χλιαρό νερό • 1\2 κούπα γάλα χλιαρό • 1 αβγό ελαφρώς χτυπημένο • 1\3 κούπας λάδι • 1 κουταλιά της σούπας ζάχαρη • 1 κουταλιά της σούπας μέλι

Λίγα λόγια για το έθιμο: Η λαμπροκουλούρα είναι ένα είδος ψωμιού που παρασκευάζεται το Πάσχα και σύμφωνα με την παράδοση ήταν αφορμή για τη συγκέντρωση και συνεργασία των γυναικών της υπαίθρου. Το παρασκεύαζαν συνήθως τη Μεγάλη Πέμπτη ή το Μεγάλο Σάββατο και η μορφοποίησή του ήταν αρκετά σημαντική. Καμιάς λαμπροκουλούρας τα «στολίδια» δεν ήταν όμοια με της άλλης. Διαφοροποιούνταν ανάλογα με το πρόσωπο στο οποίο θα το προσέφεραν, αλλιώς ήταν των παππούδων, αλλιώς των κουμπάρων ή του φτωχού.

η ιδέα:

Τα παιδιά γνωρίζουν βιωματικά ένα έθιμο της λαϊκής μας παράδοσης.

διαδικασία:

Ανακατεύουμε τη μαγιά με το νερό και λίγο αλεύρι ώστε να δημιουργηθεί ένα ρευστό μείγμα (χυλός). Το αφήνουμε σκεπασμένο με μεμβράνη ή πετσέτα για 15-20 λεπτά σε ζεστό μέρος.

Κοσκινίζουμε το αλεύρι, το ρίχνουμε σε μια λεκάνη και στο κέντρο κάνουμε ένα λακκάκι όπου ρίχνουμε το γάλα, το αβγό, το λάδι, το μέλι, την αραιωμένη μαγιά και τέλος, το αλάτι και τη ζάχαρη.

3. 4. 5. 6. 7. 8.

Αφού τα ζυμώσουμε καλά μέσα στη λεκάνη, τοποθετούμε τη ζύμη πάνω στο τραπέζι και ζυμώνουμε για μερικά λεπτά ακόμα. Κόβουμε ένα κομματάκι από τη ζύμη για να φτιάξουμε τα σχέδια για το στολισμό. Λαδώνουμε τη ζύμη, τη βάζουμε σκεπασμένη σε ζεστό μέρος για 1-2 ώρες

Δίνουμε σε κάθε παιδί δυο κομμάτια ζύμης και τους ζητάμε να τα πλάσουν και να πλέξουν μια διπλή στρογγυλή πλεξούδα. Ραντίζουμε την επιφάνειά της με νερό και κολλάμε τα σχέδια από ζυμάρι πάνω στην κουλούρα μας. Ψήνουμε στους 200 βαθμούς περίπου για 1 ώρα. ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 47

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Το κυνήγι των κρυμμένων πασχαλινών αβγών

υλικά:

• Τα εκτυπωμένα ίχνη του λαγού • Η πρόσκληση για το κυνήγι των πασχαλινών αβγών • Σοκολατένια και βαμμένα πασχαλινά αβγά • Καλάθια

η ιδέα:

Ένα πασχαλινό κινητικό παιχνίδι για να διασκεδάσουμε με τους φίλους μας, να ανακαλύψουμε τα καλούδια του πασχαλινού λαγού, ψάχνοντας τα ίχνη που άφησε πίσω του.

διαδικασία:

Εκτυπώνουμε και συμπληρώνουμε την πρόσκληση για το κυνήγι των πασχαλινών αβγών ώστε να προσκαλέσουμε τους φίλους μας του διπλανού τμήματος ή της Α’ τάξης Δημοτικού (αν αυτό δεν είναι εφικτό τότε πραγματοποιείται με δυο ομάδες των παιδιών της τάξης).

Αφού οι δύο ομάδες επιλέξουν μια διαφορετική περιοχή για παράδειγμα, την αυλή ή την τάξη, τότε δημιουργούν ένα απλό χάρτη της περιοχής τους με οδηγίες για την ανεύρεση των αβγών από την άλλη ομάδα, περιλαμβάνοντας στοιχεία όπως, δένδρα, παιχνίδια της αυλής ή έπιπλα και γωνιές και βέλη με τις κατευθύνσεις.

Έπειτα, τοποθετούν τις βοηθητικές ενδείξεις στο χώρο δηλαδή, τα ίχνη του λαγού και τις ταμπελίτσες.

Το κυνήγι των κρυμμένων πασχαλινών αβγών ξεκινά! Κάθε ομάδα παίρνει το καλάθι της και με οδηγό το χάρτη της, ψάχνει για τα ίχνη του λαγού που θα τους οδηγήσουν στα καλούδια του.

48 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Το κυνήγι των κρυμμένων πασχαλινών αβγών

Οι ταμπελίτσες

Έτοιμοι; Ξεκινάμε!

Πρόσκληση για το κυνήγι των κρυμμένων πασχαλινών αβγών

Μπράβο! Είστε στα ίχνη του…

Από εδώ!

Παρακαλούμε να έρθετε στο κυνήγι των κρυμμένων αβγών Αγαπημένοι φίλοι του Ημερομηνία Ώρα Τόποσ Τα παιδιά του

Ίχνη λαγού α’ ομάδας

Ίχνη λαγού β’ ομάδας

Βρείτε τα φύλλα στο cd-rom ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 49

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Το κουνελάκι έχασε το δρόμο του Το κουνελάκι έχασε το δρόμο του. Βοήθησέ το να φτάσει μέσα από τον υπόγειο λαβύρινθο στο καροτάκι του!

Βρείτε τη κάρτα στο cd-rom 50 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

Ιπτάμενα σοκολατένια αβγουλάκια

ΠΙ & ΦΙ

υλικά:

• Ρετάλια από κομμάτια ξύλου (μπορείτε να βρείτε άφθονα σε ένα ξυλουργείο) • Ισχυρή κόλλα • Μανταλάκια • Γλωσσσοπίεστρα • Πλαστικά καπάκια μπουκαλιών • Πασχαλινά καλαθάκια • Μικρά σοκολατένια αβγουλάκια

Κανόνες παιχνιδιού: Παίζεται με όλα τα παιδιά της τάξης

1. 2.

Χωριζόμαστε σε τρεις ή τέσσερις ομάδες και δημιουργούμε τόσους αντιστοίχως αυτοσχέδιους καταπέλτες. Κολλάμε με ισχυρή κόλλα ένα μανταλάκι πάνω στο κομμάτι ξύλου, το οποίο προηγουμένως μπορεί να έχουν βάψει τα παιδιά με το χρώμα που θα υποδηλώνει την ομάδα τους. Κολλάμε το γλωσσοπίεστρο πάνω στο μισό μανταλάκι κατά μήκος της πλευράς που έχει το άνοιγμα και τέλος, στην ελεύθερη άκρη του γλωσσοπίεστρου ένα πλαστικό καπάκι, αφήνοντας ένα μικρό κενό για να μπορούμε να το πιέζουμε.

3. 4. 5.

Δημιουργούμε μια γραμμή εκκίνησης και μια τερματισμού, κατά μήκος της οποίας και απέναντι από τις ομάδες, τοποθετούμε πασχαλινά καλαθάκια ένα για κάθε μία. Δίνουμε στην κάθε ομάδα ίσο αριθμό σοκολατένιων αβγών αλλά διαφορετικού χρώματος.

Με την εκκίνηση του παιχνιδιού κάθε παίκτης των ομάδων με τη σειρά τοποθετεί στον καταπέλτη ένα αβγουλάκι και το εκτοξεύει, προσπαθώντας να το βάλει στο καλάθι της ομάδας του. Ποια ομάδα θα καταφέρει, να βάλει τα περισσότερα αβγά στα πασχαλινά καλάθια;

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 51

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Πασχαλινό ντόμινο

υλικά:

Οι κάρτες του ντόμινο, στις οποίες τα παιδιά μπορούν να προσθέσουν και δικές τους.

Κανόνες παιχνιδιού: Από 2έως 4 παίκτες ή ομάδες παικτών

Μοιράζουμε στους παίκτες ίσο αριθμό καρτών και με λάχνισμα ορίζουμε τη σειρά με την οποία θα παίξουν.

Ο πρώτος παίκτης τοποθετεί στη μέση μια κάρτα της επιλογής του με την όψη προς τα

πάνω.

Ο επόμενος παίκτης τοποθετεί πλάι στην πρώτη κάρτα μια δική του, μόνο εφόσον μια εικόνα από τις κάρτες του ταιριάζει απόλυτα με μια από τις δύο εικόνες της κάρτας που υπάρχει κάτω. Διαφορετικά χάνει τη σειρά του.

Το παιχνίδι συνεχίζεται και νικητής αναδεικνύεται ο παίκτης που θα τοποθετήσει πρώτος στο ντόμινο όλες τις κάρτες του.

52 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

Πασχαλινό ντόμινο

ΠΙ & ΦΙ

Βρείτε τα φύλλα στο cd-rom ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 53

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ

Πασχαλινή τρίλιζα

υλικά:

• Το ταμπλό του παιχνιδιού • Οι κάρτες πιόνια

Κανόνες παιχνιδιού: Παίζεται με 2 παίκτες ή ομάδες παικτών (Μπορούμε να δημιουργήσουμε περισσότερες από μια τρίλιζες αν φτιάξουμε επιπλέον σειρές όμοιων καρτών-πιόνια και ταμπλό)

1. 2.

Με λάχνισμα ορίζουμε ποιος θα παίξει πρώτος.

Κάθε παίκτης παίρνει από μία σειρά όμοιων καρτών-πιόνια και εναλλάξ τοποθετούν στο ταμπλό μία κάρτα τους, προσπαθώντας να δημιουργήσουν μία τρίλιζα δηλαδή, να τοποθετήσουν 3 κάρτες στη σειρά οριζόντια, κάθετα ή διαγώνια. Παράλληλα, προσπαθούν να εμποδίσουν τον άλλο παίκτη να κάνει τρίλιζα.

54 • ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

Πασχαλινή τρίλιζα

ΠΙ & ΦΙ

Βρείτε τα φύλλα στο cd-rom ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

• 55

ΙΔΕΕΣ ΣΤΟ

ΠΙ & ΦΙ ...συνεχίζεται! Στο επόμενο τεύχος θα βρείτε:

Δραστηριότητες για την Πρωτομαγιά, τη θάλασσα και το καλοκαίρι

ΝΕΑ η στήλ Μουσικοκινητική Γράφει η Μηλαΐτη Μαρία, καθηγήτρια Ψυχοκινητικής και Θεατρικής Αγωγής

Μια ανοιξιάτικη βόλτα στο δάσος

Χρειαζόμαστε μία απαλή μουσική, τύμπανο και προαιρετικά μαράκες, ξύστρα ή ξυλάκια Είναι μία υπέροχη ανοιξιάτικη μέρα. Έξω ο ήλιος λάμπει. Η νηπιαγωγός λέει στα παιδιά να πάνε μία όμορφη βόλτα στο δάσος. Πρέπει λοιπόν να προετοιμαστούν κατάλληλα. Τι πρέπει να πάρουν μαζί τους; Βάζουμε μουσική και παροτρύνουμε τα παιδιά αυτοσχεδιαστικά να κάνουν πως ντύνονται, πως ετοιμάζουν ένα καλάθι πικ νικ (τι βάζουμε μέσα;) και τους προτείνουμε να πάμε στο δάσος με το ποδήλατο (ξαπλώνουμε και σηκώνουμε τα πόδια ψηλά και τα κουνάμε εναλλάξ όπως όταν κάνουμε πετάλι). Όταν φτάνουμε στο δάσος κλείνουμε τη μουσική και αφήνουμε το ποδήλατο. θα συνεχίσουμε περπατώντας.

* Βλέπω ένα λαγό, μα για δες πώς χοροπηδά. Η δασκάλα χτυπά τώρα το τύμπανο, σαν να πηδά η ίδια η παλάμη της πάνω στη μεμβράνη του. Τα παιδιά ακολουθούν πηδώντας, παριστάνοντας τους λαγούς. Επαναλαμβάνουμε το τραγούδι:

Περπατώ, περπατώ μες στο δάσος και κοιτώ ζώα δέντρα και λουλούδια και τον ήλιο το λαμπρό μα για δες τι συναντώ.

*πατά.Βλέπω μία χοντρή αρκούδα, άκου πόσο βαριά περΤώρα χτυπά το τύμπανο δυνατά με αργό ρυθμό και τα παιδιά μιμούνται την κίνηση της χοντρής αρκούδας.

Ρυθμικό τραγούδι Στο δάσος Περπατώ, περπατώ μες στο δάσος και κοιτώ ζώα δέντρα και λουλούδια και τον ήλιο το λαμπρό μα για δες τι συναντώ. Μαθαίνει η δασκάλα αυτό το τραγούδι στα παιδιά και το συνοδεύει χτυπώντας ρυθμικά το τύμπανο σε ρυθμό 4/4. Κάθε φορά που επαναλαμβάνεται το τραγούδι (καλό είναι να το τραγουδούν 2 φορές) τα παιδιά περπατούν με το ρυθμό του τυμπάνου. Η δασκάλα στο τέλος (μα για δες τι συναντώ) τους λέει τι μπορούν να δουν ή να συναντήσουν μέσα στο δάσος: 58 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

Περπατώ, περπατώ μες στο δάσος και κοιτώ ζώα δέντρα και λουλούδια και τον ήλιο το λαμπρό μα για δες τι συναντώ. και ένα σκιουράκι, κοίτα πώς σκαρφαλώνει πάνω *σταΝαδέντρα και πόσο γρήγορα τρέχουν τα μικρά του πατουσάκια. Χτυπά το τύμπανο με το ένα μόνο δαχτυλάκι στην άκρη της μεμβράνης με γρήγορο ρυθμό. Τα παιδιά ακολουθούν περπατώντας γρήγορα στις μύτες των ποδιών τους παριστάνοντας τα σκιουράκια.

Μπορούμε να αλλάζουμε τον τρόπο που επαναλαμβάνουμε το τραγουδάκι για να μην το βαρεθούνε. Για παράδειγμα ενώ στην αρχή το λέμε ζωηρά μπορεί μετά από κάποιες επαναλήψεις να πούμε ότι λίγο κουραστήκαμε και να τραγουδήσουμε σε πιο αργό τέμπο με φωνή πιο βαριά, ή να παριστάνουμε ότι αυτό το σημείο του δάσους είναι γεμάτο λάσπες και τα παπούτσια μας κολλάνε ή ότι πρέπει να κάνουμε μικρά, σιγανά και προσεκτικά βήματα για να μην ξυπνήσουμε τον κυρ Λύκο, και ό,τι άλλο μπορούμε να φανταστούμε. Το παιχνίδι αυτό μπορεί να συνεχιστεί όσο κρατά το ενδιαφέρον των παιδιών προσθέτοντας και άλλα ζωάκια όπως:

Πεταλούδες, (τα παιδιά χορεύουν ανοιγοκλείνοντας τα χέρια σαν φτερά .Συνοδεύουμε με μαράκες)

Αλεπού (περπατάνε στις μύτες των ποδιών με τις χούφτες κάτω από το πιγούνι και τον ποπό προς τα έξω. Συνοδεύουμε με τύμπανο ή ξυλάκια ή ξύστρα)

(ανοίγουν τα χέρια σαν φτερά και πετούν γρή*γοραΑετούς κρατώντας τα φτερά ανοιχτά-δεν τα ανοιγοκλεί-

Συνεχίζουμε τη βόλτα βάζοντας πάλι μουσική ανακαλύπτοντας αυτοσχεδιαστικά με τις οδηγίες της δασκάλας τις υπόλοιπες ομορφιές του δάσους. Τα λουλούδια (τα κόβουμε με προσοχή για να μην μας πονέσουν τα αγκάθια, τα κόβουμε, τα μυρίζουμε) Τα δέντρα (κάνουμε πως σκαρφαλώνουμε, κοιτάμε το δάσος από ψηλά, πηδάμε, περπατάμε στο λασπωμένο χώμα, καθόμαστε για να φάμε το κολατσιό μας, πίνουμε νερό από τη λιμνούλα και τέλος ξαπλώνουμε στο έδαφος με τα ποδαράκια ψηλά και κάνοντας ποδήλατο επιστρέφουμε στην πόλη! Τα παιδιά κάνουν έναν κύκλο. Η δασκάλα κρατά ένα κρουστό το οποίο χτυπά ρυθμικά και τραγουδά:

Στο δάσος όταν πήγαμε περάσαμε ωραία είχαμε τους φίλους μας όλους για παρέα μα πιο πολύ μου άρεσε...

νουν),

το λαγουδάκι

Τα παιδιά λένε ρυθμικά το τραγουδάκι όλα μαζί. Το κρουστό το κρατά ένα-ένα παιδί και το χτυπά ακολουθώντας το ρυθμό. Στο τέλος πρέπει να πει αυτό που του άρεσε πιο πολύ.

Φίδια, (σέρνονται στη γη ενώ η δασκάλα τρίβει τη μεμβράνη του χειροτύμπανου με τα νύχια) και πολλά άλλα ζώα...

(λέει η δασκάλα)

Ήταν πράγματι μια πολύ όμορφη βόλτα στο δάσος!!!

ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 59

«Η Αργυρώ γελάει…»

| ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

«Η Αργυρώ γελάει…»: μια διαθεματική προσέγγιση στον κόσμο των συναισθημάτων με έμφαση στο σεβασμό της διαφορετικότητας

21 Μαρτίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ρατσισμού

Εικ.1

Οι διαθεματικές δραστηριότητες που ακολουθούν υλοποιήθηκαν με βάση τις παιδαγωγικές αρχές του νέου πιλοτικού Προγράμματος Σπουδών για το Νηπιαγωγείο (ΥΠΔΒΜΘ/ΙΕΠ, 2011) και είχαν συνολική διάρκεια 2 εβδομάδες. Η συγκεκριμένη πρόταση εντάσσεται στην ενότητα «Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη», ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αποδοχή της διαφορετικότητας, αλλά και στην ικανότητα ικανοποιητικής αλληλεπίδρασης στα πλαίσια της ομάδας. Επιπλέον, γίνεται προσπάθεια διαθεματικής διασύνδεσης της δράσης με άλλες ενότητες του Προγράμματος Σπουδών και κυρίως τις Τεχνολογίες των Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Ακολουθώντας τις βασικές αρχές καλλιέργειας του Συναισθηματικού Εγγραμματισμού, η συγκεκριμένη πρόταση εκκινώντας από την αξία της αγάπης και της προσφοράς, όπως προβάλλονται μέσα από ένα έργο παιδικής λογοτεχνίας και τη βιωματική δράση-δραματοποίηση, οδηγείται σταδιακά στη δημιουργική και αποτελεσματική διαχείριση της διαφορετικότητας με την επεξεργασία ενός ποιήματος με ηρωίδα ένα κορίτσι με κινητικές αναπηρίες. Διαβάσαμε στην ολομέλεια το παραβολικό παραμύθι του Shel Silverstein «Το δέντρο που έδινε» (Εικ.1), που περιγράφει την ανιδιοτελή προσφορά αγάπης μιας μηλιάς. Από τη συζήτηση που ακολούθησε την ανάγνωση του παραμυθιού, αναδύθηκε το ενδιαφέρον να γνωρίσουμε καλύτερα τον πολυδιάστατο κόσμο των συναισθημάτων. Ο αρχικός μας στόχος ήταν η διερεύνηση των τεσσάρων (4) βασικών συναισθημάτων: χαρά, λύπη, φόβος, θυμός. Μέσα από τις αρχικές ερωτήσεις που τέθηκαν στα παιδιά, διερευνήθηκε το εύρος των πρότερων γνώσεων που είχαν γύρω από το θέμα, οι σκέψεις τους, οι απόψεις τους, αλλά και οι απορίες τους. Με άξονα αυτά τα πρώτα στοιχεία, διαμορφώθηκε ο εννοιολογικός χάρτης του θέματος αρχικά σε απλή μορφή αραχνογράμματος σε χαρτί Α3 και κατόπιν σε ψηφιακή μορφή στο λογισμικό πρόγραμμα Cmap Tools (Εικ.2).

60 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Γράφει η Μαρία Κανταλή, Βρεφονηπιοκόμος, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια στο ΠΜΣ «Αγωγή και Πολιτισμός» του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Σουλτάνα Μάνεση, Νηπιαγωγός, M.Εd.

Εικ.2

Πρώτη δραστηριότητα: Αναγνωρίζω τα συναισθήματα ηρώων κόμικς Εμπλεκόμενη μαθησιακή περιοχή: Γλώσσα – Παραγωγή Προφορικού Λόγου Το εποπτικό υλικό που αξιοποιήθηκε για την υλοποίηση της δραστηριότητας προέρχεται από εξώφυλλα εικονογραφημένων περιοδικών (κόμικς) με κεντρικά πρόσωπα αγαπημένους ήρωες των παιδιών (Ντόναλντ, Μίκυ, Ποπάυ) (Εικ. 3). Τα παιδιά κλήθηκαν να αναγνωρίσουν τα τέσσερα (4) βασικά συναισθήματα (χαρά, λύπη, φόβος, θυμός), να εξηγήσουν τον τρόπο σκέψης τους, να ομαδοποιήσουν το εποπτικό υλικό με βάση το συναίσθημα του ήρωα, αλλά και να απαντήσουν σε ερωτήσεις που προάγουν και καλλιεργούν δεξιότητες αφαιρετικής σκέψης (πρόβλεψη, εκτίμηση, υπόθεση), όπως για παράδειγμα: «Τι πιστεύετε ότι έχει προηγηθεί;», «Τι πιστεύετε ότι θα συμβεί ύστερα;». Παράλληλα, με την ομαδοποίηση των εικόνων με βάση το συναίσθημα του ήρωα, τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να καλλιεργήσουν δεξιότητες κατανόησης γραπτού λόγου, επιχειρώντας να αναγνώσουν (ή να διακρίνουν το αρχικό γράμμα) τις καρτέλες με τις λέξεις των τεσσάρων συναισθημάτων και να τοποθετήσουν αντιστοίχως τις εικόνες (Εικ.4).

Εικ.3

Εικ.4 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 61

«Η Αργυρώ γελάει…» | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Δεύτερη Δραστηριότητα: Διδακτική Αξιοποίηση ενός ποιήματος Εμπλεκόμενη μαθησιακή περιοχή: Γλώσσα, Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη, ΤΠΕ Για την υλοποίηση της δεύτερης δραστηριότητας αξιοποιήθηκε το βιβλίο της Jeanne Willis «Η Αργυρώ γελάει» των εκδόσεων Πατάκη. Η ηρωίδα του βιβλίου, η Αργυρώ, ένα μικρό κορίτσι με κινητική αναπηρία, μας έδωσε τη δυνατότητα να προσεγγίσουμε το θέμα των συναισθημάτων μέσα από ένα διαφορετικό κόσμο, εκείνο των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες. Τα παιδιά εντόπισαν τους στίχους που περιέγραφαν τα συναισθήματα της Αργυρούς, εντοπίζοντας παράλληλα «την ομοιότητα μέσα στη διαφορά, αλλά και τη διαφορά μέσα στην ομοιότητα» (Σάββα, 2006), καταλήγοντας – παραφράζοντας ελαφρώς το απόσπασμα του βιβλίου – ότι η Αργυρώ είναι «ένα παιδάκι σαν και εμάς». Στο πλαίσιο της δεύτερης αυτής δραστηριότητας και σύμφωνα με την οργάνωση του προγράμματος για τη Γλώσσα και την κατανόηση προφορικών κειμένων στο νηπιαγωγείο (ΥΠΔΒΜΘ/ΙΕΠ, 2011), αξιοποιήθηκε διδακτικά ο δυναμικός συνδυασμός προφορικού λόγου, ήχου, μουσικής και εικόνας με την προβολή της ιστορίας σε μορφή βίντεο. Το πολυτροπικό «κείμενο» ανακτήθηκε από το διαδίκτυο (βλ.Δικτυογραφία) και έδωσε αφορμή για εμβάθυνση στο κείμενο του παραμυθιού (Εικ.5) και για περαιτέρω προβληματισμό και έκφραση σκέψεων και συναισθημάτων. Η συνοδευτική χρήση πινάκων αναφοράς (Εικ.6), έδωσε στα παιδιά τη δυνατότητα να εμβαθύνουν στο κείμενο της ιστορίας, να συνειδητοποιήσουν τη σχέση φωνημάτων-γραφημάτων, να «απομονώσουν» τις λέξεις (ρήματα) που περιγράφουν τις δράσεις της Αργυρούς και να αντιληφθούν καλύτερα το εύρος του συναισθηματικού της κόσμου.

Εικ.5

Εικ.6

Τρίτη Δραστηριότητα: Ζωγραφίζοντας τα συναισθήματα Εμπλεκόμενη μαθησιακή περιοχή: Τέχνες (Εικαστικά) Τα παιδιά ενθαρρύνθηκαν να αναπαραστήσουν εικαστικά σε μορφή ελεύθερου σχεδίου τα τέσσερα βασικά συναισθήματα. Η δραστηριότητα στηρίχθηκε στις αρχές της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας, όπου τα παιδιά (χωρισμένα σε πέντε ομάδες των πέντε παιδιών) εργάστηκαν συντονισμένα, αποτυπώνοντας σε χαρτί του μέτρου εκφράσεις των υπό διαπραγμάτευση συναισθημάτων (Εικ.7) και παρουσιάζοντας κατόπιν το αποτέλεσμα της δουλειάς τους στην ολομέλεια. 62 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Εικ.7

Τέταρτη Δραστηριότητα: «Η Συναισθηματικούλα» - Φτιάχνοντας το δικό μας (ψηφιακό) παραμύθι Εμπλεκόμενη μαθησιακή περιοχή: Γλώσσα, ΤΠΕ Με αφορμή το ιδιαίτερο ενδιαφέρον των παιδιών για τον κόσμο των συναισθημάτων και τις δράσεις της Αργυρούς, έγινε στα παιδιά πρόταση διαμόρφωσης της δικής τους «ιστορίας συναισθημάτων». Η ιδέα δημιουργίας ενός μύθου για τα τέσσερα βασικά συναισθήματα ενθουσίασε τα παιδιά και οι απόψεις των μελών της ομάδας έμοιαζαν πραγματικά να συμπληρώνουν η μία την άλλη σε πλαίσια δημιουργικού αντιλόγου και διαλόγου. Τα παιδιά εικονογράφησαν σκηνές της ιστορίας με το δικό τους μοναδικό τρόπο, εξωτερικεύοντας μέσω της ζωγραφικής αναπαράστασης τον εσωτερικό συναισθηματικό τους κόσμο και εκφράζοντας προβληματισμούς, σκέψεις και ανησυχίες. Οι εικαστικές δημιουργίες των παιδιών πλαστικοποιήθηκαν και ενσωματώθηκαν Εικ.8 στο υλικό της βιβλιοθήκης της τάξης. Ακολούθως, η κεντρική ιδέα του μύθου της Συναισθηματικούλας και τα έργα των παιδιών αποτέλεσαν τη βάση για την ηλεκτρονική απόδοση της ιστορίας, που υλοποιήθηκε στο λογισμικό πρόγραμμα Scratch 1.4 και έλαβε τη μορφή ψηφιακού, διαδραστικού (interactive) παιχνιδιού (Εικ.8), όπου τα παιδιά «επιλέγοντας με κλικ» τις κατάλληλες απαντήσεις, οδηγούσαν την ηρωίδα της ιστορίας στην πόλη της Χαράς και της Ευτυχίας. Ακολουθεί το κείμενο του μύθου, όπως διαμορφώθηκε από τα παιδιά με τη συνεργασία και τον υποστηρικτικό ρόλο των εκπαιδευτικών.

Οι περιπέτειες της Συναισθηματικούλας στο μαγικό κόσμο των Συναισθημάτων Μια φορά και έναν καιρό σε μια χώρα μακρινή, που είχε όνομα τρανό μα και τόσο λυπηρό, ζούσε ένα κοριτσάκι, γλυκό και χαμογελαστό, με μαγουλάκια ροδαλά και κοτσιδάκια στα μαλλιά. - Ουφ! Δε θέλω πια να μένω εδώ, σε αυτή την χώρα της Λύπης, των δακρύων που κάνει πάντα τόσο κρύο… Θέλω να φύγω από εδώ, να βρω τη χώρα της Χαράς, της Ευτυχίας, του Γέλιου και της Ξενοιασιάς. Θα είναι δύσκολο πολύ, μα φόβο εγώ δεν έχω. Με το μυαλό και την καλή μου την καρδιά θα καταφέρω, εμπόδια και δυσκολίες να ξεπεράσω, στη χώρα της Χαράς για να φτάσω. Ανήσυχη προχωράει στο δάσος το πυκνό, μέχρι που συναντάει μια χώρα τρομακτική με γυμνά δέντρα και σύννεφα γκρίζα, μελαγχολικά… Είχε μόλις φτάσει στο βασίλειο του Φόβου. Με θάρρος περίσσιο στην καρδιά, προχωρά και φτάνει στου άρχοντα Φόβου τη γειτονιά. Μπαίνει στο παλάτι του και ευθύς τον συναντά, χάρη μεγάλη του ζητά, να την αφήσει να περάσει από του Φόβου την πλαγιά, για να φτάσει στη χώρα της Χαράς. Μα ο βασιλιάς Φόβος δυστυχώς δεν θα την άφηνε να φύγει από το βασίλειό του το τρομερό, αν δεν περνούσε πρώτα ένα εμπόδιο μικρό. Να διαλέξει πρέπει και να πει, ποια εικόνα δείχνει φόβο... Δίχως να διστάσει διόλου τη σωστή απάντηση η μικρή μας φίλη δίνει και προχωράει ολοταχώς για τη χώρα της Χαράς. Και ενώ νόμιζε πως δε θα βρει άλλες δυσκολίες, να σου και εμφανίζεται μπροστά της ένας άλλος βασιλιάς, με κόκκινο μανδύα, άσπρα γένια και μαλλιά, που με βλέμμα βλοσυρό και αυστηρό της μιλάει με θυμό: - Γελάστηκες, αν νόμιζες πως από εδώ εύκολα θα φύγεις. Ο βασιλιάς Θυμός είμαι εγώ, θυμωμένος και οργισμένος… - Και τι μπορώ να κάνω εγώ, για να σου διώξω το θυμό, μπας και τις πύλες του κάστρου σου μου ανοίξεις και ελεύθερη με αφήσεις; - Απάντηση πρέπει να μου δώσεις, όσο πιο γρήγορα μπορείς. Από τις εικόνες που θα δεις, διάλεξε ευθύς αυτήν που δείχνει το θυμό και σαν τη βρεις, πες μου τι πρέπει να κάνω ο καημένος, για να μην είμαι πάντα τόσο θυμωμένος… - Θαρρώ δεν είναι διόλου δύσκολο αυτό, αποκρίθηκε η καλή μας φίλη. Πράγματι, τη λύση βρήκε και έδωσε στο βασιλιά Θυμό συμβουλές ένα σωρό και οδηγίες για να διώχνει το Θυμό, και ο θυμωμένος βασιλιάς, αφού ηρέμησε λιγάκι, άφησε ελεύθερο το ξανθό μας κοριτσάκι…, λέγοντας κι ευχαριστώ! Δρόμο παίρνει, δρόμο αφήνει για τη χώρα της Χαράς. Ύστερα από τόσο κόπο και περιπέτειες πολλές στων συναισθημάτων τις μαγικές «σπηλιές», φτάνει η Συναισθηματικούλα στη χώρα της Χαράς, όπου βρήκε γέλια, γλέντια και χαρές, πανηγύρια και γιορτές, καρναβάλια και χορούς και ανθρώπους χαρωπούς. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 63

«Η Αργυρώ γελάει…» | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Πέμπτη Δραστηριότητα: Το «κουκλοθέατρο» των συναισθημάτων Εμπλεκόμενη μαθησιακή περιοχή: Γλώσσα, Τέχνες (Θέατρο), Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη Κατά τη διάρκεια της δράσης, τα παιδιά εξέφρασαν την επιθυμία να εμψυχώσουν θεατρικά τον κόσμο των συναισθημάτων. Τα παιδιά εμψύχωσαν τα συναισθήματα, αναπαριστώντας τις εκφράσεις των συναισθημάτων πάνω στις παλάμες τους (Εικ.9). Άλλα παιδιά ζωγράφισαν το θυμό, άλλα το φόβο, άλλα τη λύπη, ενώ τα περισσότερα προτίμησαν να ζωγραφίσουν τη χαρά. Το θέατρο εμψύχωσης παίχτηκε σε δυάδες, όπου τα παιδιά χρησιμοποιώντας κινήσεις των χεριών τους εξωτερίκευσαν τον εσωτερικό τους κόσμο, συσχετίζοντας συχνά τις ιστορίες και διηγήσεις τους με την καθημεριΕικ.9 νότητά τους. Το θέατρο εμψύχωσης των παιδιών, που επί της ουσίας είχε τη μορφή θεατρικού παιχνιδιού, βιντεοσκοπήθηκε από τις εκπαιδευτικούς και το DVD στάλθηκε στους γονείς των παιδιών μαζί με χαρακτηριστικά φωτογραφικά στιγμιότυπα από το σύνολο των δραστηριοτήτων του προγράμματος-αφιερώματος στον κόσμο των συναισθημάτων.

Προτάσεις Επέκτασης της δράσης Με την κατάλληλη αξιοποίηση των δυνατοτήτων διάδρασης και επικοινωνίας που παρέχει το διαδίκτυο, η δράση που περιγράφηκε δύναται να διευρυνθεί και σε άλλους τομείς/αντικείμενα της σχολικής μονάδας. Από το «στενό» πλαίσιο της τάξης μεταφέρουμε την πληροφορία και τη γνώση στην ευρύτερη εκπαιδευτική κοινότητα, αξιοποιώντας κατάλληλες ιστοσελίδες και λογισμικά. Πιο συγκεκριμένα, έχοντας επεξεργαστεί τη θεματική ενότητα των συναισθημάτων, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια προβολή διαφανειών στο λογισμικό πρόγραμμα Microsoft PowerPoint Office 2010 με φωτογραφικά στιγμιότυπα από τις επιμέρους δράσεις μας, αναρτώντας την παρουσίαση στην ιστοσελίδα διαμοιρασμού παρουσιάσεων Scribd ή Slideshare. Με αυτόν τον τρόπο δύναται να επιτευχθεί το «άνοιγμα» του σχολείου στην παγκόσμια κοινότητα, ενώ παιδιά και γονείς έχουν τη μοναδική ευκαιρία να επανέλθουν οποιαδήποτε στιγμή θέλουν και να απολαύσουν στιγμιότυπα από τις εκπαιδευτικές τους δράσεις στο διαδίκτυο. Το σύνολο της προσπάθειας διεύρυνσης της δράσης που περιγράφηκε εκτός της σχολικής μονάδας, είναι διαθέσιμο στον ακόλουθο σύνδεσμο: http://www.scribd.com/doc/101987609/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1%C F%83%CE%B7-%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CF%8E%CE%BD-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7-%CE%B8%CE%B5%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CE%BD %CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1-%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%B9%CF%83%CE%B8%CE%AE%CE% BC%CE%B1%CF%84%CE%B1

64 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Συμπεράσματα Η εφαρμογή της συγκεκριμένης δράσης έδωσε τη δυνατότητα στην ομάδα των παιδιών που συμμετείχαν να λειτουργήσουν ομαδικά και σε πλαίσια γόνιμης συνεργασίας να προσεγγίσουν τον κόσμο των συναισθημάτων. Επιπλέον, η ιστορία της Αργυρούς και το σύνολο των συνοδευτικών δραστηριοτήτων αποτέλεσαν εξαιρετικό μέσο για μια εποικοδομητική κατανόηση της διαφορετικότητας, για την ενίσχυση της αλληλεγγύης, αλλά και για την ενδυνάμωση του σεβασμού προς τα συναισθήματα του άλλου. Μέσα από την αφηγηματική απόδοση του ποιήματος «Η Αργυρώ γελάει», αλλά και με την παράλληλη αξιοποίηση ενός πολυτροπικού μέσου (βίντεο) δόθηκε στα παιδιά η δυνατότητα να εμβαθύνουν στα βαθύτερα μηνύματα της ιστορίας και να αντιληφθούν την ιδιαίτερη αξία της συναισθηματικής έκφρασης, της ενσυναίσθησης και της σωστής διαχείρισης των συναισθημάτων. Παράλληλα, η επαφή τους με έννοιες που αφορούν τις Νέες Τεχνολογίες (εννοιολογικός χάρτης, λογισμικό πρόγραμμα, ψηφιακό παραμύθι, πολυτροπικό κείμενο, διαδραστικό παιχνίδι, ανάρτηση στο διαδίκτυο) τα ενθουσίασε και εμπλούτισε τη δράση με εφαρμογές που ξεφεύγουν από το στενό πλαίσιο της τάξης του νηπιαγωγείου.

Βιβλιογραφία - Δικτυογραφία Σάββα, Ε., (2006, Μάιος). Διαπολιτισμική αγωγή κι εκπαίδευση ως μέσον ανάπτυξης της δημιουργικής σκέψης στο σύγχρονο σχολείο, Πρακτικά 3ου Πανελλήνιου Συνεδρίου «Κριτική, Δημιουργική, Διαλεκτική Σκέψη στην Εκπαίδευση: Θεωρία και Πράξη», Ελληνικό Ινστιτούτο Εφαρμοσμένης Παιδαγωγικής και Εκπαίδευσης (ΕΛΛ.Ι.Ε.Π.ΕΚ), Αθήνα. ΥΠΔΒΜΘ/ΙΕΠ, (2011). Νέο Πιλοτικό Πρόγραμμα Σπουδών για το Νηπιαγωγείο. http://digitalschool.minedu.gov. gr/info/newps/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20-%20 %CE%A0%CF%81%CF%8E%CF%84%CE%B7%20%CE%A3%CF%87%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9 7%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B1/2%CE%BF%20%CE%9C%CE%AD%CF%81%CE%BF%CF%82.pdf [Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου, 2013] http://www.youtube.com/watch?v=1TZCP6OqRlE http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=bubNw9dLn6Q http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=1IDDkrd2LLs#! http://www.scribd.com/doc/101987609/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1%C F%83%CE%B7-%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CF%8E%CE%BD-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B7-%CE%B8%CE%B5%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B5%CE%BD %CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1-%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%B9%CF%83%CE%B8%CE%AE%CE% BC%CE%B1%CF%84%CE%B1

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 65

Ήρωες από τη μυθολογία

| ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Ήρωες

Μικρή εισαγωγή Το project «ΗΡΩΕΣ» δημιουργήθηκε από τις «ΠΥΓΟΛΑΜΠΙΔΕΣ» ομάδα παιδιών (4-5 ετών) του Βρεφονηπιακού Σταθμού η «ΧΙΟΝΑΤΗ» και την παιδαγωγό τους Αγγελική Κατιφέ, τη σχολική χρονιά 2012-2013.

Τα παιδιά εισέρχονται στο σχολικό χώρο έχοντας ήδη κάποιες εμπειρίες και βιώματα τα οποία έχουν διαμορφώσει μέχρι εκείνη τη στιγμή, τις δικές τους επιθυμίες, προτιμήσεις και αναζητήσεις τους. Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να αναγνωρίσουν και να αναδείξουν αυτή τη διαφορετικότητα και μέσα από τη διαφοροποιημένη παιδαγωγική διαδικασία που εξασφαλίζει ενεργητική εμπλοκή και ισότιμη συμμετοχή όλων των παιδιών. Η διαδικασία αυτή δεν είναι απλά σημαντική, αλλά απαραίτητη, αφού τα πάντα εκκινούν από την περιέργεια και το ενδιαφέρον τους για εμπλοκή. Όταν τα παιδιά ανακαλύψουν την ουσία και τη σημασία της ίδιας της μάθησης, είναι ικανά να ορίσουν και την εκπαιδευτική τους πορεία. Έτσι λοιπόν, η ζωγραφιά του μικρού Αλέξανδρου στάθηκε η αφορμή να μεταφέρουν τα παιδιά τον προβληματισμό τους μέσα στην τάξη. Σε μια λευκή κόλλα χαρτί έκανε την εμφάνισή του ένα τέρας της μυθολογίας με πολλά κεφάλια και τρομερές δυνάμεις! Ο μικρός Αλέξανδρος, περήφανος για την ζωγραφιά του και τις γνώσεις του σχετικά με την Λερναία Ύδρα, περιέγραφε στους φίλους του την ιστορία της, όταν ξαφνικά ο μικρός Δημήτρης πήρε το λόγο και ξεκίνησε ο προβληματισμός. • «Η Λερναία Ύδρα δεν είναι τόσο δυνατή όσο λες»(Δημήτρης Παν.) • «Γιατί;»(Αλέξανδρος) • «Εγώ ξέρω ότι κάποιος πιο δυνατός κατάφερε να την σκοτώσει» (Δημήτρης Παν.)

66 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Στη συνέχεια, ενεπλάκησαν στη συζήτηση και άλλα παιδιά με αποτέλεσμα να μετατραπεί ο αρχικός διάλογος, μεταξύ του Αλέξανδρου και του Δημήτρη, σε μια ομαδική επεξεργασία ενός ζητήματος που, όπως φάνηκε στη συνέχεια, απασχολούσε πολύ όλα τα παιδιά. • «Ναι, ο Ηρακλής κατάφερε να σκοτώσει τη Λερναία Ύδρα»(Αντώνης) • «Το τέρας ήταν στη λίμνη, ήξερε κολύμπι ο Ηρακλής;» (Δημήτρης Παρ.) • «Κυρία! Ο Ηρακλής είναι πιο δυνατός από την Λερναία Ύδρα;» (Ζέτα)

Γράφει η Αγγελική Κατιφέ, παιδαγωγός

Συζητώντας λοιπόν, το θέμα στην ολομέλεια, αποφασίσαμε να το διερευνήσουμε σε βάθος. Αφού συζητήσαμε με τα παιδιά με ποιον τρόπο μπορούμε να μάθουμε περισσότερες πληροφορίες σχετικές με το θέμα, διαμορφώνουμε το χώρο εμπλουτίζοντάς τον με σχετικά βιβλία και φωτογραφικό υλικό. Η έρευνα ξεκινά… Αξιοποιώντας ποικίλες πηγές (διαδίκτυο, cd-rom, βιβλία, εκπαιδευτικά παιχνίδια) τα παιδιά ενημερώθηκαν για τη ζωή του Ηρακλή από τη γέννησή του μέχρι το τέλος του και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο Ηρακλής είχε πολλές δυνάμεις, αλλά για να νικήσει την Λερναία Ύδρα, δεν αρκούσε μόνο αυτό. Ήταν σημαντική η βοήθεια που του προσέφερε ο Ιόλαος. Ακόμη κι ένας πολύ δυνατός άνθρωπος έχει την ανάγκη να βοηθηθεί και να σκεφτεί, πριν πράξει.

Η ζωή και οι άθλοι του Ηρακλή Ο ενθουσιασμός των παιδιών και η δίψα τους για μάθηση δημιουργούσε συνεχώς απορίες σχετικά με διάφορους ήρωες της μυθολογίας. Η τάξη γέμισε ζωγραφιές με τις ιστορίες που τους εντυπωσίασαν και τους προβλημάτισαν.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 67

Ήρωες από τη μυθολογία | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Το λιοντάρι του Κιθαιρώνα

Η Ήρα στέλνει τη Λύσσα στον Ηρακλή

Η Μέδουσα

Το κουτί της Πανδώρας

Οι 12 Θεοί του Ολύμπου Ένας κόσμος φανταστικός! Τέρατα, γενναιότητα, μυθικές υπερδυνάμεις, εξυπνάδα, σοφία, αρετές, ζήλια, αγάπη, αλλά και μίση! Τα χαρακτηριστικά των ηρώων της μυθολογίας ή των ηρώων γενικότερα; Αφού προηγήθηκαν στη τάξη πολλές συζητήσεις σχετικές με το θέμα, αναγνώσεις βιβλίων της μυθολογίας και άντληση πληροφοριών από το διαδίκτυο, τέθηκαν κάποιοι προβληματισμοί σχετικοί με τις συμπεριφορές των ηρώων, οδηγώντας τη συζήτηση στη γενικότερη σημασιολογική έννοια του ήρωα.

ΤΙ ΠΙΣΤΕΥΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΟΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΗΡΩΑΣ; • Ήρωας είναι ο δυνατός. • Ήρωας είναι αυτός που μπορεί να σκοτώνει δράκους και δυνατά τέρατα. • Ήρωας είναι ο μπαμπάς μου, γιατί είναι αστυνομικός και πιάνει τους κλέφτες. • Ήρωας είναι και ο δικός μου μπαμπάς, γιατί σκοτώνει τις κατσαρίδες που τις φοβάμαι πολύ. • Ο ήρωας μπορεί και πετάει. • Ο ήρωας μπορεί να τρέχει γρήγορα. • Ηρωίδα είναι η μαμά μου που με προστατεύει. • Ήρωας είναι ο γενναίος. • Ο ήρωας είναι έξυπνος. 68 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Ακούγοντας με προσοχή τις απαντήσεις που δόθηκαν στο πλαίσιο της συζήτησης, τα παιδιά καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι ήρωας είναι: • αυτός που μας προστατεύει από τους φόβους μας και μας κάνει να νιώθουμε ασφαλείς, • έχει χαρακτηριστικά που θαυμάζουμε και θα θέλαμε και εμείς οι ίδιοι να έχουμε, • υπάρχουν στοιχεία στους χαρακτήρες των ηρώων που ταιριάζουν με το δικό μας χαρακτήρα με αποτέλεσμα να είναι οικείος σε εμάς, • είναι κάποιος που αγαπάμε και τα συναισθήματά μας γι’ αυτόν είναι τρυφερά και αγνά, • θέτουν ως κύριο χαρακτηριστικό του ήρωα να σώζει ανθρώπους κάνοντας μεγάλα κατορθώματα. Έχει εξαιρετικές φυσικές δυνάμεις και την ικανότητα να υπερνικά τα πάντα ή να πετά. Στη συνέχεια, τέθηκε η ερώτηση «πού θα μπορούσαμε να συναντήσουμε ή να γνωρίσουμε έναν ήρωα;». Τα παιδιά απάντησαν ότι τους ήρωες τους βλέπουν στην τηλεόραση, τους γνωρίζουν μέσα από τα βιβλία, τους έχουν συναντήσει στην καθημερινότητά τους ή τους έχουν πλάσει με τη φαντασία τους.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΓΑΠΗΜΕΝΟΣ ΣΟΥ ΗΡΩΑΣ; (φανταστικός ή πραγματικός)

Αγαπημένοι μου ήρωες είναι τα αγγελάκια, γιατί πετάνε ψηλά και μας προστατεύουν.

Αγαπημένος μου ήρωας είναι ο Spiderman, γιατί ρίχνει ιστό αράχνης από την καρδιά του και είναι καλός.

Αγαπημένος μου ήρωας είναι ο Spiderman, γιατί τρέχει και πολεμάει τους κακούς, είναι γρήγορος.

Αγαπημένος μου ήρωας είναι ο Ηρακλής, γιατί σκότωσε τα κακά φίδια.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 69

Ήρωες από τη μυθολογία | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Αγαπημένος μου ήρωας είναι ο Χαλκ. Όταν νευριάζει, έχει μετά τη δύναμη να ηρεμεί.

Η αγαπημένη μου ηρωίδα ονομάζεται Αγάπη. Έχει μακρύ μοβ φόρεμα και λαμπερά μάτια. Αγαπάει τα καλά ζώα και τα παιδάκια.

Η αγαπημένη μου ηρωίδα είναι η Ραπουνζέλ, γιατί έχει όμορφα μακριά μαλλιά.

Η αγαπημένη μου ηρωίδα είναι η Ωραία Κοιμωμένη. Ζει σε κάστρο, αγαπάει τα ζώα, τη φύση και τα παιδιά.

Οι αγαπημένες μου ηρωίδες είναι οι Winx. Μεταμορφώνονται σε νεράιδες και είναι έξυπνες.

Αγαπημένη μου ηρωίδα είναι η Spidermina. Είναι γενναία και δυνατή.

70 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Αγαπημένη μου ηρωίδα είναι η νεράιδα Λουλού. Πετάει στον ουρανό και σώζει τον κόσμο με το ραβδί της.

Αγαπημένος μου ήρωας είναι ο Ben Ten, επειδή έχει στο ρολόι του τα καλά τέρατα που σκοτώνουν τα κακά τέρατα.

Αγαπημένη μου ηρωίδα είναι η Χαμογελαστή. Αγαπημένη μου ηρωίδα είναι η Λαστιχένια. Είναι αστεία Έχει χαρούμενο στόμα, προσέχει τα ζώα και παίζει μαζί τους. και της αρέσει να χοροπηδάει πάνω στους κακούς.

Αγαπημένος μου ήρωας είναι ο Batman. Είναι ευγενικός και γενναίος.

Το Λουλουδάκι είναι ο αγαπημένος μου ήρωας. Αγαπάει τη φύση και προσέχει τα ζώα. Η επόμενη ιδέα που αξιοποιήθηκε, αφορούσε τη δημιουργία ενός φανταστικού ήρωα με ποικίλα χαρακτηριστικά τα οποία επέλεξαν τα παιδιά να δώσουν. Χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, συνεργάστηκαν, χρησιμοποίησαν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους, για να καταλήξουν στο αποτέλεσμα που τα εξέφραζε. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 71

Ήρωες από τη μυθολογία | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

ομάδα κοριτσιών

ομάδα αγοριών

Κατά τη διαδικασία της ομαδικής εργασίας, τα παιδιά με τη βοήθεια της παιδαγωγού, αξιοποίησαν προηγούμενες γνώσεις και τεχνικές με τις οποίες ήδη είχαν εξοικειωθεί. Οι δύο ομάδες αντάλλαξαν ιδέες και η διαδικασία αυτή λειτούργησε εμπλουτιστικά και ενθαρρυντικά για όλους.

1. Έκοψαν λωρίδες χαρτί με το ψαλίδι.

2. Στη συνέχεια κόλλησαν τις λωρίδες σ’ ένα μπαλόνι. 72 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

3. Και τέλος ασχολήθηκαν με την ενδυμασία και την ανάλογη διακόσμηση.

4. Το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό!

• Τα κορίτσια ονόμασαν την ηρωίδα τους ΑΓΑΠΟΥΛΑ. Είναι μια όμορφη και καλή κοπέλα. Η καρδιά της είναι γεμάτη αγάπη και καλοσύνη. Έχει μαζί της πάντα ένα μαγικό ραβδί, προστατεύει τη φύση, τα ζώα και τα παιδάκια. • Τα αγόρια ονόμασαν τον ήρωά τους ΣΛΟΚ. Είναι κοντούλης, για να χωράει παντού. Τρέχει γρήγορα και είναι μάγος των χρωμάτων. Τα χέρια του είναι χρωματιστά και πετάει χρώματα από τα δάχτυλά του, αντιμετωπίζοντας τους εχθρούς.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 73

Ήρωες από τη μυθολογία | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Διαχωρισμός Τα παιδιά, αφού επεξεργάστηκαν τη γενικότερη έννοια του ήρωα, έκαναν τον ανάλογο διαχωρισμό ταξινομώντας τους ήρωες σε τέσσερις κατηγορίες δηλαδή «ήρωες της μυθολογίας, ήρωες της τηλεόρασης (πρωταγωνιστές), ήρωες των παραμυθιών και ήρωες που έχουν συναντήσει».

Συνεργασία γονέων και παιδιών Στη συνέχεια, τα παιδιά εξέφρασαν την επιθυμία να μάθουν ποιος είναι ο αγαπημένος ήρωας της μαμάς και του μπαμπά. Στηρίζοντας πάντα τη συνεργασία οικογένειας και σχολείου, ενεπλάκησαν και οι γονείς στην επεξεργασία του θέματος. Έδωσαν πλήρη περιγραφή των αγαπημένων τους ηρώων στα παιδιά, βοηθώντας τα να αποτυπώσουν τα εξωτερικά τους χαρακτηριστικά σε ένα χαρτί. Στη συνέχεια, τα παιδιά με τη σειρά τους έκαναν μια μικρή παρουσίαση στην τάξη, περιγράφοντας τους αγαπημένους ήρωες των γονιών τους. Η διαδικασία αυτή έδωσε την αφορμή στην τάξη να συγκρίνουν τα παιδιά τις επιλογές των γονέων με τις δικές τους.

ΤΑ ΠΡΟΤΕΡΗΜΑΤΑ Οι ήρωες ξεχωρίζουν, γιατί καταφέρνουν να αντιμετωπίζουν δύσκολες καταστάσεις και έχουν πολλά προτερήματα. Εσείς παιδιά τι μπορείτε να καταφέρετε; Τι είναι αυτό που σας κάνει να ξεχωρίζετε; Μπορείτε να γίνετε ήρωες; Τα παιδιά, γεμάτα ενθουσιασμό απάντησαν στην ερώτηση αυτή μιλώντας για τα «κατορθώματά» τους. (οι απαντήσεις των παιδιών βιντεοσκοπήθηκαν στην τάξη) κάποιες από τις απαντήσεις των παιδιών: • «Το κουμπί της τουαλέτας είναι πολύ σκληρό κι εγώ μια μέρα κατάφερα να το πατήσω» • «Ποτίζω τις γλάστρες στο σπίτι και είμαι ηρωίδα, γιατί προστατεύω τη φύση» • «Προσπαθώ να μη σπάω τα παιχνίδια μου» • «Προσπαθούσα να φτάσω το λεμόνι στη λεμονιά, ώσπου κατάφερα να πηδήξω ψηλά και να το φτάσω»

Μπορείς να δεις τα προτερήματα του διπλανού σου; Η ομάδα των παιδιών έγινε ένας ενωμένος κύκλος. Στη μέση του κύκλου τοποθετήθηκε ένας αναμμένος φακός. Όταν ο φακός έφεγγε πάνω σε ένα παιδί, η υπόλοιπη ομάδα περιέγραφε τα προτερήματά του, εκείνα δηλαδή τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς του που τα ίδια τα παιδιά αξιολογούν ως θετικά. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι τα παιδιά δε δυσκολεύτηκαν καθόλου να περιγράψουν τα προτερήματα αυτά. 74 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Κάποιες από τις απαντήσεις που έδωσαν τα παιδιά : • «Ο Παναγιώτης ζωγραφίζει όμορφα δέντρα» • «Η Ιωάννα ενώνει γρήγορα τα κομμάτια του παζλ» • Η Κατερίνα δε μαλώνει ποτέ με τα παιδάκια» • «Η Σοφία κάνει πολύ όμορφες κατασκευές» • «Η Ολυμπία έχει υπομονή» • «Η Γεωργία τακτοποιεί την τάξη»

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ ΑΠΟ ΤΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

1. Κατασκευή μακέτας: «οι δώδεκα Θεοί του Ολύμπου»

2. Κατασκευή ενός λαβύρινθου από τουβλάκια.

3. Δημιουργία ενός επιτραπέζιου παιχνιδιού κατά το οποίο ο Θησέας θα αντιμετωπίζει κινδύνους, μέχρι να τον σώσει η Αριάδνη. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 75

Ήρωες από τη μυθολογία | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

4. Δραματοποίηση: ο Ιάσονας προσπάθησε με την ΑΡΓΩ να περάσει τις συμπληγάδες πέτρες.

Τα κύματα δυσκολεύουν τον Ιάσονα να σωθεί από τις συμπληγάδες πέτρες που του κλείνουν το δρόμο. 5. Δημιούργησαν τους αστερισμούς: «Ωρίωνας», «Μεγάλη και Μικρή Άρκτος».

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ – ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Το θέμα αναλύθηκε αρκετά, καθώς προέκυπταν συνεχώς απορίες και νέες απαιτήσεις από τα παιδιά. Αυτά έδειχναν έντονα τον ενθουσιασμό τους κι έκριναν ότι δεν τα δυσκόλεψε κάτι. Τους άρεσαν όλες οι δραστηριότητες και η συμμετοχή τους ήταν πάντα ενεργή τόσο στον προγραμματισμό όσο και στην υλοποίηση του προγράμματος. Απέκτησαν γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις απαραίτητες, για να διευρύνουν τις εμπειρίες τους. Έχοντας εξασφαλίσει ουσιαστική εμπλοκή των παιδιών σε όλες τις διαδικασίες της παιδαγωγικής πράξης και υποστηρίζοντάς τα σε μία πορεία μάθησης που έχει νόημα για τα ίδια, τα βοηθάμε να αποκτούν κριτική σκέψη, να μαθαίνουν και να προσπαθούν να σκεφτούν τρόπους οι οποίοι θα τα βοηθήσουν να βρίσκουν απαντήσεις σε ό,τι τα προβληματίζει. Τέλος, αναστοχαζόμενοι πάνω σε όλα αυτά που έχουν πραγματοποιηθεί, καταγράφουμε ότι μέσα από την επεξεργασία του παρόντος σχεδίου εργασίας, τα παιδιά κατέκτησαν αβίαστα, ουσιαστικά και σε βάθος χρόνου πολλούς και σημαντικούς παιδαγωγικούς στόχους. Ενδεικτικά κατάφεραν: ➢ Να προβληματιστούν και να επιχειρηματολογούν. Να απομυθοποιήσουν τις δυνάμεις των υπερηρώΝα εμπλουτίσουν τον προφορικό τους λόγο. ων. Να αφηγηθούν ακολουθώντας τη σωστή χρονική σειρά. Να δημιουργήσουν τους δικούς τους υπερήρωες, Να διηγούνται και να περιγράφουν. βασισμένους σε ηθικές αξίες όπως ο σεβασμός, η Να αντιγράφουν λέξεις που ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους. ενότητα κ.ά. Να συγκρίνουν. Να συνδέσουν τα χαρακτηριστικά των υπερηρώων Να εκφράζονται με το δραματικό παιχνίδι. με τις ανάγκες της κοινωνίας. Να σχεδιάζουν, να ζωγραφίζουν και να δημιουργούν. Να ενισχύσουν την αυτοπεποίθησή τους. Να κάνουν μικροκατασκευές. Να αναγνωρίζουν τα προτερήματα των άλλων. Να αναπτύξουν ικανότητες συνεργασίας. Να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες. Να εκφραστούν με αυτοσχεδιασμό. Να γνωρίσουν τη μυθολογία. Να περιγράψουν τα χαρακτηριστικά των υπερηρώων. Να μελετήσουν κριτικά τα χαρακτηριστικά των υπερηρώων. Να συγκρίνουν αρχαίους υπερήρωες με πιο σύγχρονους. 76 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

«ΣΤΟΥ ¨21 ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ…» |

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΟΡΤΗΣ

Γράφoυν η Κων/να Θεοδωροπούλου, η Αναστασία Γαλάνη και η Ολυμπία Ρέππα Νηπιαγωγοί του 1ου Νηπιαγωγείου Μεγαλόπολης

«ΣΤΟΥ ¨21 ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ…» Η διοργάνωση μιας εκδήλωσης στο Νηπιαγωγείο με αφορμή μια θρησκευτική ή εθνική εορτή περιορίζεται από την πλευρά των παιδιών στη στείρα απομνημόνευση ποιημάτων ή μικρών διαλόγων στα πλαίσια ρόλων ενός θεατρικού έργου. Η αξιοποίηση των ικανοτήτων των παιδιών θα μπορούσε να διατρέχει όλες τις φάσεις της οργάνωσης μιας γιορτής: την προετοιμασία της, τη διεξαγωγή της και την παρακολούθηση του αποτελέσματος από τα παιδιά. Στο πλαίσιο του εορτασμού της εθνικής επετείου της 25ης Μαρτίου 1821 μπορούμε να συγκεντρώσουμε το υλικό των δραστηριοτήτων που διεξάγονται στην τάξη με θέμα τα ιστορικά γεγονότα και να τα αξιοποιήσουμε προβάλλοντάς τα την ημέρα της γιορτής.

1η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

«ΜΕ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΟΔΗΓΟ, ΨΑΧΝΩ ΤΟΝ ΗΡΩΑ ΝΑ ΒΡΩ...» ΣΤΟΧΟΣ: Να συνεργαστούν τα παιδιά με τους γονείς τους στην αναζήτηση συγκεκριμένων πληροφοριών. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ: Παρουσιάζουμε στα παιδιά εικόνες με τα πρόσωπα και τα γεγονότα της εποχής του 1821. Ρωτάμε αν γνωρίζουν κάτι για αυτά που βλέπουν. Τα παιδιά ίσως αναγνωρίσουν κάποιους ήρωες. Με σκοπό να συλλέξουμε πληροφορίες για τα πρόσωπα και τα γεγονότα που δείχνουν οι εικόνες κάθε παιδί αναλαμβάνει σε συνεργασία με τους γονείς του να αναζητήσει πληροφορίες στο internet, σε εγκυκλοπαίδειες και σε σχολικά βιβλία ιστορίας. Το αποτέλεσμα της αναζήτησης μπορεί να γίνει ένα μικρό κείμενο (2-3 σειρές) το οποίο θα παρουσιάσει το κάθε παιδί την ημέρα της γιορτής. Ενημερώνουμε τους γονείς για την δραστηριότητα καθώς και με ποιον τρόπο μπορούν να συνεργαστούν με τα παιδιά τους. Διαθεματική Διασύνδεση: ΓΛΩΣΣΑ, ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 77

«ΣΤΟΥ ¨21 ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ…» | ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΟΡΤΗΣ

2η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

«ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟΝ ΟΡΚΟ ΤΩΝ ΦΙΛΙΚΩΝ...»

ΣΤΟΧΟΣ: Να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με κείμενα από διάφορες πηγές τα οποία αναφέρονται σε γεγονότα της Ελληνικής Επανάστασης. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ: Διαβάζουμε στα παιδιά το κείμενο από τον όρκο των Φιλικών. Προσπαθούμε να απλοποιήσουμε το κείμενο σε μερικά του σημεία ώστε να γίνει κατανοητό από τα παιδιά. Πληροφορούμε τα παιδιά για το γεγονός και δείχνουμε σχετικούς πίνακες ζωγραφικής. Στη συνέχεια, τα παιδιά αναπαριστούν τους πίνακες ζωγραφικής μιμούμενα αυτό που βλέπουν, ενώ παράλληλα λένε κάποια από τα λόγια του Όρκου. Μαγνητοφωνούμε τις φωνές των παιδιών με τη βοήθεια ενός ψηφιακού δημοσιογραφικού μαγνητόφωνου. Στο τέλος μοιράζουμε χαρτιά Α4 πάνω στα οποία είναι γραμμένο το κείμενο με τα λόγια των Φιλικών και ενθαρρύνουμε τα παιδιά να ζωγραφίσουν κάτι σχετικό. Διαθεματική Διασύνδεση: ΓΛΩΣΣΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ: ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΤΕΧΝΗ, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Οι πηγές αφηγούνται... 1. Ο όρκος των Φιλικών (απόδοση στα νέα ελληνικά) «Ορκίζομαι οικειοθελώς ενώπιον του αληθινού Θεού ότι θα είμαι για όλη μου τη ζωή απόλυτα πιστός στην Εταιρεία. Ορκίζομαι ότι δεν θα φανερώσω το παραμικρό από τα Σημεία και τους λόγους της, ούτε θα σταθώ για κανέναν λόγο η αφορμή να καταλάβουν ποτέ οι άλλοι, ούτε οι συγγενείς ούτε ο Πνευματικός ούτε ο φίλος μου, ότι γνωρίζω ο,τιδήποτε σχετικά με αυτά... Ορκίζομαι ότι θα τρέφω στην καρδιά μου αδιάλλακτο μίσος κατά των τυράννων της Πατρίδας μου, κατά των οπαδών και κατά των ομοφρόνων τους. Θα ενεργώ πάντα με τρόπο που να τους βλάπτει και όταν το επιτρέψουν οι εξελίξεις θα συμβάλλω στην πλήρη καταστροφή τους.».

3η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

«Ο ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ ΕΜΨΥΧΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΑΝΤΡΕΣ ΤΟΥ...»

ΣΤΟΧΟΣ: Να αναπτύξουν τα παιδιά ενδιαφέρον για ιστορικά γεγονότα, προβλήματα και διλήμματα ανθρώπων διαφορετικών εποχών. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ: Διαβάζουμε στα παιδιά το λόγο του Κολοκοτρώνη στους Αγωνιστές πριν από τη μάχη με το Δράμαλη, απλοποιώντας το κείμενο ώστε να γίνει κατανοητό από τα παιδιά. Βοηθάμε τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν την προσφορά στον Αγώνα για την ελευθερία ανθρώπων όπως ο Κολοκοτρώνης. Στη συνέχεια, ζητάμε από τα παιδιά να αποδώσουν με ζωγραφική τη σκηνή όπου ο στρατηγός μιλά στους στρατιώτες του. Διαθεματική Διασύνδεση: ΓΛΩΣΣΑ, ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ: ΕΙΚΑΣΤΙΚΑ Οι πηγές αφηγούνται... 1. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εμψυχώνει τους άνδρες του για ν’ αντιμετωπίσουν το Δράμαλη (απόδοση στα νέα ελληνικά) «Έλληνες, τους είπε, σήμερα γεννηθήκαμε και σήμερα θα πεθάνουμε για τη σωτηρία της πατρίδας μας και για τη δική μας. Ακούστε τι πρέπει να κάνετε. Αμέσως να πάτε στα σπίτια σας να πάρετε το φαγητό σας• διέταξα να σας δοθεί όπως και τα φυσέκια, αλλά να είστε έτοιμοι όλοι οι δυνατοί, τους δε αδύνατους και τα περιττά πράγματα, τα ζώα και τις κάπες σας να τα 78 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

στείλετε στο απέναντι βουνό του Αγίου Γεωργίου, όπου διέταξα να πάνε και τα δικά μου πράγματα. Εκεί θα είμαι και εκεί θα με βρείτε σε περίπτωση αποτυχίας, γεγονός που απεύχομαι. Αν ο εχθρός μας νικήσει εκεί θα μαζευτούμε, αυτό σας το λέω έτσι, για να γνωρίζετε τον τόπο, αλλά σας λέω και αυτό, ότι απόψε ήλθε στο όνειρο μου η τύχη της πατρίδας μας και μου είπε ότι θα πετύχουμε μεγαλύτερη νίκη από κάθε άλλη στο παρελθόν ή και στο μέλλον. Είμαι τόσο βέβαιος γι’ αυτό που λέω, που σας συμβουλεύω να μην πάρετε ούτε τα άρματά σας, για να πάρουμε εκείνα των Τούρκων. Σήμερα ο καθένας από εμάς θα καταδιώξει πολλούς, θα πάρετε λάφυρα πολλά και τους θησαυρούς του Αλή Πασά θα τους μοιράσετε με το φέσι, τα φλουριά των Τούρκων είναι χρήματα χριστιανικά. Τα είχε ο τύραννος της Ηπείρου που τα πήρε από τους αδελφούς μας. ο Άγιος Θωμάς μας τα έστειλε και είναι κέρδος δικό μας. Αύριο τέτοια ώρα θα σας δω όλους με τα άρματα των Τούρκων, με τα άλογά τους, λαμπροφορεμένους με τα ρούχα τους. Ο Θεός είναι μαζί μας και να μη σας νοιάζει τίποτε. Πηγαίνετε να ετοιμαστείτε όπως σας είπα και να έλθετε εδώ όλοι να ξεκινήσουμε μαζί». Φώτιου Χρυσανθόπουλου ή Φωτάκου, Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, τόμ. 1, Αθήνα 1974, σσ. 356-357.

4η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

«ΟΙ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΠΑΙΡΝΟΥΝ ΔΥΝΑΜΗ ΑΠΟ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥΣ...»

ΣΤΟΧΟΣ: Να αντιληφθούν τα παιδιά τη μουσική ως τρόπο έκφρασης των συναισθημάτων. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ: Με τα παιδιά ακούμε το τραγούδι «Τα παιδιά της Σαμαρίνας». Με κατάλληλες ερωτήσεις βοηθάμε τα παιδιά να κατανοήσουν τα λόγια του τραγουδιού. Αναφερόμαστε στους κλέφτες και τους αρματολούς και το ρόλο τους στον αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας. Τα παιδιά ζωγραφίζουν όπως μπορούν τους ήρωες να χορεύουν πάνω στα βουνά ύστερα από κάποια νίκης τους. Διαθεματική Διασύνδεση: ΓΛΩΣΣΑ, ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ: ΜΟΥΣΙΚΗ

5η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

«ΑΓΑΠΗΤΕ ΘΕΟΔΩΡΕ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ…»

ΣΤΟΧΟΣ: Τα παιδιά ενθαρρύνονται να δημιουργούν δικά τους κείμενα με υπαγόρευση στη νηπιαγωγό. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ: Τα παιδιά έχουν ήδη συλλέξει πληροφορίες για τους ήρωες της επανάστασης. Ανάμεσά τους είναι και η Μπουμπουλίνα. Αφού παρουσιάσουμε τις πληροφορίες που μας έφερε κάποιο από τα παιδιά και στην υπόλοιπη ομάδα, θέτουμε στα παιδιά τον προβληματισμό, πώς θα μπορούσε εκείνη την εποχή η Μπουμπουλίνα να ενημερώσει τον Κολοκοτρώνη ότι θα επιθυμούσε να λάβει και εκείνη μέρος στον Αγώνα, δίνοντάς τους την ευκαιρία να συνειδητοποιήσουν ότι οι τρόποι επικοινωνίας τότε ήταν πολύ διαφορετικοί από σήμερα. Αφού ακούσουμε τις προτάσεις των παιδιών και απορρίψουμε κάποιες όπως το τηλέφωνο, το internet κ.ά. καταλήγουμε στο ότι ένας τρόπος επικοινωνίας ήταν η αποστολή ενός γράμματος. Τα παιδιά υπαγορεύουν στη νηπιαγωγό και εκείνη γράφει σε χαρτόνι τα λόγια που θα χρησιμοποιούσε η Μπουμπουλίνα βοηθώντας τα παιδιά να εκφράζονται σε α ενικό πρόσωπο. Μετά τη σύνταξη της επιστολής τα παιδιά αυτοσχεδιάζοντας με κίνηση και λόγο αποδίδουν τη στιγμή που η νησιώτισσα γράφει το γράμμα. Μαγνητοφωνούμε τα λόγια των παιδιών με τη βοήθεια ενός ψηφιακού δημοσιογραφικού μαγνητόφωνου. Διαθεματική Διασύνδεση: ΓΛΩΣΣΑ, ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 79

«ΣΤΟΥ ¨21 ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ…» | ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΟΡΤΗΣ

6η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

«ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΣΤΟΥ ’21 ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΗΤΑΝΕ ΘΑΡΡΩ…»

ΣΤΟΧΟΣ: Να κατανοήσουν τα παιδιά τη σημασία της γραφής ως μέσο επικοινωνίας, ανάπτυξης ιδεών και ως πηγή ευχαρίστησης και απόλαυσης μέσω της δημιουργίας δικών τους κειμένων με υπαγόρευση στη νηπιαγωγό. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ: Παρουσιάζουμε στα παιδιά μια σειρά από πίνακες ζωγραφικής με θέμα την Ελληνική Επανάσταση. Ξεκινάμε λέγοντάς τους ότι τον καιρό του ’21 ζούσαν ένας νέος και μια νέα. Τα παιδιά δίνουν ονόματα στους ήρωες και ξεκινούν να πλάθουν μια ιστορία με βάση τις εικόνες που τους παρουσιάζουμε σταδιακά. Υπαγορεύουν την ιστορία στη νηπιαγωγό η οποία τη γράφει σε ένα χαρτόνι φροντίζοντας να τοποθετεί πάνω από το κείμενο την εικόνα. Στο τέλος δημιουργείται μια φανταστική ιστορία η οποία εξελίσσεται στα χρόνια της Επανάστασης. Διαθεματική Διασύνδεση: ΓΛΩΣΣΑ, ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

ΠΡΙΝ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ Με την ολοκλήρωση των δραστηριοτήτων, συγκεντρώνουμε το υλικό που προέκυψε από αυτές και δημιουργούμε βίντεο χρησιμοποιώντας το αντίστοιχο πρόγραμμα του υπολογιστή και έχοντας ήδη σαρώσει τις ζωγραφιές των παιδιών και έχοντας δημιουργήσει αρχείο ήχου με τις φωνές τους. Επενδύουμε με μουσική χρησιμοποιώντας το κομμάτι «Εαρινή Συμφωνία» του Σταμάτη Σπανουδάκη και το τραγούδι «Τα παιδιά της Σαμαρίνας» του Σάββα Σιάτρα. Τα παιδιά γράφουν ομαδικά όπως μπορούν την πρόσκληση για τη γιορτή την οποία φωτοτυπούμε σε πολλά αντίτυπα ώστε να πάρει ένα κάθε παιδί στο σπίτι του.

ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΓΙΟΡΤΗΣ Έχουμε από πριν τοποθετήσει στο ταμπλό της τάξης ασπρόμαυρες εικόνες των προσώπων και των γεγονότων της Ελληνικής Επανάστασης. Κάθε παιδί σηκώνεται κρατώντας μια αντίστοιχη έγχρωμη εικόνα. Αφού πει λίγα λόγια για αυτό που δείχνει η εικόνα του, πηγαίνει στο ταμπλό και την καρφιτσώνει πάνω από την ασπρόμαυρη. Όταν όλα τα παιδιά τελειώσουν την παρουσίασή τους το ταμπλό από ασπρόμαυρο γίνεται έγχρωμο. Ύστερα γονείς και παιδιά παρακολουθούν το βίντεο με το υλικό που έχει παραχθεί από τις δραστηριότητες στην τάξη.

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Μέσα από τις δραστηριότητες δόθηκε η ευκαιρία στα παιδιά να εκφραστούν με το λόγο, τη ζωγραφική, τη δραματοποίηση. Στο τελικό βίντεο παρουσίασης συμπεριλάβαμε τα έργα όλων των παιδιών. Το προϊόν των δραστηριοτήτων αποτέλεσε το υλικό για τη γιορτή. Τα παιδιά ένιωσαν ικανοποίηση και αναπτύχθηκε η αυτοπεποίθησή τους. Δεν ένιωσαν συναισθήματα φόβου, ανασφάλειας, ντροπής, όπως ένιωθαν μέχρι τώρα σε κλασικού τύπου γιορτές, όταν βρίσκονται πάνω σε μια σκηνή και από κάτω τα παρακολουθούν οι θεατές. Ένιωσαν πραγματικά υπερήφανα βλέποντας τα έργα τους και ακούγοντας τις φωνές τους. Με γιορτές τέτοιου τύπου, τα παιδιά είναι πραγματικά συμμέτοχα, μαθαίνουν μέσα από τη διαδικασία και ευχαριστιούνται πραγματικά.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• ΥΠΕΠΘ-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. (2002). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο,Προγράμματα σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων. Αθήνα. • http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-F114/520/3383,13631/unit=2447 • http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-F114/520/3383,13648/unit=2447 80 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

«Από τα Λαζαράκια της Αμοργού…» | ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Γράφει η Έλενα Σωτηροπούλου Υποψήφια Δρ. στο ΑΠΘ Νηπιαγωγός – Βρεφονηπιοκόμος Καθηγήτρια στον τομέα Παιδαγωγικών του ΙΕΚ Ακμή MSc στην Εκπαιδευτική Πολιτική και Έρευνα MSc στις Πολιτισμικές Σπουδές και Ν/Τ

Από τα Λαζαράκια της Αμοργού, στους χαρταετούς των Βερμούδων και τις φτερωτές καμπάνες της Γαλλίας Ως παιδαγωγοί λοιπόν, θα πρέπει να φροντίζουμε για την ύπαρξη και την ενίσχυση της διαπολιτισμικής αγωγής. Αυτό, μπορεί να επιτευχθεί εφαρμόζοντας τη μαθητοκεντρική προσέγγιση και προβάλλοντας τον τρόπο ζωής, τα ήθη και τα έθιμα από όλους τους πολιτισμούς και τις χώρες, ιδίως σε περιόδους θρησκευτικών εορτών. Με αυτόν τον τρόπο, στοχεύουμε στο σεβασμό και στην αποδοχή του διαφορετικού, στην κατανόηση και στη συνεργασία, στην αναγνώριση της πολιτισμικής ταυτότητας, στην αλληλεγγύη, στην ειρήνη, στη συνείδηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στην παροχή ίσων ευκαιριών. Με αφορμή τη θρησκευτική εορτή του Πάσχα και θέλοντας να προσφέρουμε ιδέες για μια διαπολιτισμική αγωγή στο νηπιαγωγείο, παραθέτουμε ήθη και έθιμα της χώρας μας, αλλά και άλλων χωρών που αναβιώνουν τις ημέρες του Πάσχα. Αναλυτικότερα:

Ελλάδα: Στην Ήπειρο το Σάββατο του Λαζάρου οι κάτοικοι τραγουδούν από σπίτι σε σπίτι, τα κάλαντα του Λαζάρου. Την ίδια μέρα στην Αμοργό και στην Ίο οι νοικοκυρές́ς πλάθουν κουλουράκια σε σχήμα ανθρώπου, τα λεγόμενα «Λαζαράκια». Τη Μεγάλη Πέμπτη σε όλες τις περιοχές της χώρας μας, βάφουν αβγά σε κόκκινο – κυρίως – χρώμα και πλάθουν τσουρέκια. Το βράδυ της Αναστάσεως στη Χίο οι κάτοικοι ξεκινούν το «ρουκετοπόλεμο» και το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα, στο νησί της Άνδρου, παίζουν ένα παραδοσιακό παιχνίδι που μοιάζει με το μπόουλινγκ, τα «τσούνια».

Σε συνεργασία με το ΙΕΚ ΑΚΜΗ Είναι γεγονός ότι οι σημερινές σχολικές τάξεις συγκροτούνται από μαθητές διαφόρων εθνικοτήτων και θρησκειών. Μέσα σε αυτό το κλίμα, η εκπαίδευση πρέπει να ανταπεξέλθει στο ύψος των προκλήσεων που δημιουργούνται, με σκοπό τη διαμόρφωση πολιτών ικανών να συμβιώνουν ειρηνικά με όλους. Μην ξεχνάμε άλλωστε τον αντισταθμιστικό ρόλο που διαδραματίζει το σχολείο και κυρίως το νηπιαγωγείο, καθώς αποτελεί τη βάση για το σημείο εκκίνησης όλων των μαθητών.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 81

«Από τα Λαζαράκια της Αμοργού…» | ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Αγγλία: Στην Αγγλία εντοπίσαμε δύο παιχνίδια που παίζουν τα παιδιά το Πάσχα. Στο πρώτο, αφήνουν ωμά αβγά να κυλήσουν σε μια πλαγιά. Το αβγό που δε θα σπάσει, είναι αυτό που κερδίζει. Στο δεύτερο παιχνίδι, τα παιδιά πετούν ωμά αβγά στον αέρα. Το παιδί που δε θα προλάβει να πιάσει το αβγό του και θα σπάσει, χάνει.

Αυστρία: Το 1965 μια οικογένεια από το Saalfeld της Γερμανίας, στόλισε με πλαστικά αβγά ένα δέντρο στην αυλή τους. Από τότε, τη συνήθεια αυτή απέκτησαν όλο και περισσότεροι και σήμερα πια αποτελεί παράδοση το στόλισμα των δέντρων με χρωματιστά αβγά. Βερμούδες: Στις Βερμούδες το Πάσχα, οι κάτοικοι πετούν πολύχρωμους χαρταετούς στον ουρανό, προκειμένου να συμβολίσουν την Ανάληψη του Κυρίου.

Γαλλία: Στις πόλεις της Γαλλίας καθ’ όλη την περίοδο του Πάσχα τα παιδιά απολαμβάνουν να παίζουν ένα από τα παραδοσιακά τους παιχνίδια, το «Poisson d’ Avril». Τα παιδιά ζωγραφίζουν ψάρια σε χαρτόνια και τα κόβουν. Σκοπός του παιχνιδιού είναι να κολλήσουν όσα περισσότερα «ψάρια» μπορούν στις πλάτες των ενηλίκων. Η παράδοση αυτή συνδέεται με τη γαλλική κουλτούρα, όπου το φαγητό ακολουθεί την εποχή. Λέγεται πως ξεκίνησε σαν αστείο όταν κάποιος έστελνε κάποιον άλλον στην αγορά για να αγοράσει ψάρια του γλυκού νερού, ενώ δεν ήταν η εποχή τους, χωρίς το δεύτερο άτομο να το γνωρίζει αυτό.

Γαλλία, Ολλανδία, Βέλγιο: Στις χώρες αυτές υπάρχει ο «μύθος των φτερωτών καμπάνων». Σύμφωνα με αυτόν το μύθο, οι καμπάνες από τις εκκλησίες ταξιδεύουν για λίγες ημέρες στη Ρώμη. Το πρωί της Κυριακής του Πάσχα, επιστρέφουν και υποτίθεται ότι κουβαλούν μαζί τους χρωματιστά αβγά και σοκολάτες σε σχήμα λαγού. Βέβαια, τα γλυκίσματα αυτά τα δίνουν οι γονείς στα παιδιά προκειμένου να κάνουν πιστευτή την ιστορία. Γερμανία: Στη Γερμανία την ημέρα της Κυριακής του Πάσχα, τα παιδιά βγαίνουν στις αυλές και ψάχνουν τα χρωματιστά αβγά που υποτίθεται ότι έκρυψε ο λαγός το προηγούμενο βράδυ.

ΗΠΑ: Οι κάτοικοι των ΗΠΑ την Κυριακή του Πάσχα ανεβαίνουν σε απότομους λόφους και από εκεί με τη βοήθεια ενός κουταλιού, σπρώχνουν τα βαμμένα αβγά. Νέα Υόρκη: Στη Νέα Υόρκη την ημέρα του Πάσχα οι κάτοικοι της πόλης φορούν τα καινούργια τους ρούχα, αλλά και πασχαλινά στολίδια και κάνουν παρέλαση στους δρόμους.

Σουηδία: Τα μικρά παιδιά και κυρίως τα κοριτσάκια, την ημέρα του Πάσχα ντύνονται μάγοι και μάγισσες, βάφοντας το πρόσωπό τους. Στη συνέχεια, πηγαίνουν σε σπίτια και ζητάνε γλυκίσματα. Η παράδοση λέει πως με αυτόν τον τρόπο διώχνουν τα κακά πνεύματα και τον Ιούδα.

Όλα τα παραπάνω ήθη, έθιμα και παιχνίδια των χωρών, μπορούμε να τα παρουσιάσουμε στην τάξη μας, με όλων των ειδών τις μορφές: δραματοποίηση, παίξιμο παιχνιδιών, κατασκευή βιβλίου με τα ήθη και τα έθιμα κάθε χώρας κ.ά. Ρίχνοντας μια πιο προσεκτική ματιά στα παραπάνω, ανακαλύπτουμε ότι τα βαμμένα αβγά, εκτός από έθιμο της χώρας μας, αποτελεί έθιμο και στις περισσότερες χώρες. Για το λόγο αυτό, επιλέξαμε να παρουσιάσουμε τη συνέχεια του άρθρου, τρεις διαφορετικές τεχνικές βαψίματος αβγών. Επιπρόσθετα, αφού βάψουμε τα αβγά με τα παιδιά, θα μπορούσαμε να παίξουμε μαζί τους κάποιο από τα παιχνίδια που περιγράψαμε παραπάνω ή να στολίσουμε ένα δέντρο με αυτά (Αυστρία),κ.ο.κ. 82 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Επίσης, είναι σημαντικό το γεγονός ότι με τις διάφορες κινήσεις που απαιτούνται για την ολοκλήρωση του βαψίματος των αβγών, τα παιδιά εξασκούν τη λεπτή τους κινητικότητα. Όταν για παράδειγμα χρησιμοποιούν διάφορα εργαλεία, όπως πινέλα και κλωστές ή ζωγραφίζουν, ασκούν τους μύες των χεριών και των δακτύλων. Άσκηση που είναι απαραίτητη για την προετοιμασία της γραφής, αργότερα και τη σωστή χρήση του μολυβιού. Τέλος, τα παιδιά χρησιμοποιώντας το ψαλίδι για να κόψουν με όση περισσότερη ακρίβεια μπορούν, επιτυγχάνουν το συντονισμό ματιού και χεριού – οπτικοκινητικός συνδυασμός.

Τεχνικές για το βάψιμο των αβγών 1η τεχνική: ψηφιδωτό με όσπρια και καρπούς Υλικά: διάφορα όσπρια (φακές, ρύζι, κριθαράκι), διάφοροι καρποί, κόλλα ατλακόλ, αβγά (βρασμένα ή από φελιζόλ) Οδηγίες: Στην περίπτωση που επιλέξουμε τα ωμά αβγά, θα πρέπει πρώτα να τα βράσουμε. Στη συνέχεια, καθόμαστε μαζί με τα παιδιά στα τραπεζάκια εργασίας. Έχουμε τοποθετήσει εκ των προτέρων σε πλαστικά πιατάκια ξεχωριστά κάθε όσπριο και κάθε καρπό. Εξηγούμε στα παιδιά τη διαδικασία. Αφού αποφασίσουν τα υλικά που θα χρησιμοποιήσουν, τους δίνουμε πινέλα και κόλλα ατλακόλ για να φτιάξουν τα ψηφιδωτά τους αβγά. Όποιο παιδί χρειάζεται τη βοήθειά μας, την παρέχουμε χωρίς να επεμβαίνουμε στη δημιουργικότητά του. 2η τεχνική: αβγά διακοσμημένα με κλωστές Υλικά: μικρά μπαλόνια, κλωστές σε διάφορα χρώματα, ψαλίδια, κόλλα ατλακόλ Οδηγίες: Καθόμαστε στο τραπέζι εργασιών και έχουμε τοποθετήσει πάνω του όλα τα παραπάνω υλικά. Μοιράζουμε σε κάθε παιδί ένα μπαλόνι και τους εξηγούμε τη διαδικασία. Τα παιδιά φουσκώνουν τα μικρά μπαλόνια σε σχήμα οβάλ και τα δένουμε στην άκρη τους. Με κόλλα ατλακόλ κολλάνε πάνω τους κλωστές με όποια σειρά θέλουν. Είτε αραιά μεταξύ τους ώστε να δημιουργούνται κενά, είτε με τη μία κλωστή δίπλα στην άλλη ώστε να υπάρχει ομοιόμορφο αποτέλεσμα. Θα πρέπει στην κορυφή του αβγού να αφήσουμε μια μικρή τρυπούλα. Αφού τελειώσει η παραπάνω διαδικασία, αφήνουμε τα αβγά σε ένα μέρος για να στεγνώσει καλά η κόλλα. Όταν είναι έτοιμα, τρυπάμε το μπαλόνι και το αφαιρούμε από το εσωτερικό του αβγού. Αυτό που μένει είναι ένα εντυπωσιακό πλέγμα σε σχήμα αβγού με χρωματιστές κλωστές. 3η τεχνική: αποτυπώματα με κερί ή κηρομπογιές (πρόκειται για μια απλοποιημένη μορφή παραδοσιακής τεχνική βαφής αβγών, που ονομάζεται «Πέρδικες Γρεβενών») Υλικά: αβγά, κεριά ή κηρομπογιές, βαφή αβγών Οδηγίες: Τοποθετούμε τα υλικά στο τραπέζι εργασιών και καθόμαστε μαζί με τα παιδιά. Δίνουμε σε κάθε παιδί ένα βρασμένο αβγό και τους εξηγούμε τη διαδικασία. Πάνω στο τσόφλι των αβγών, τα παιδιά σχεδιάζουν είτε με κεριά, είτε με κηρομπογιές. Στη συνέχεια, βάφουμε τα αβγά με βαφή. Το χρώμα θα καλύψει το τσόφλι του αβγού, αλλά δε θα βάψει τα σημεία που είναι σχεδιασμένα με το κερί και τις κηρομπογιές, δημιουργώντας σχέδια.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 83

Μουσειακή Αγωγή | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

βοηθά τα παιδιά να καταλάβουν ότι ένα έργο τέχνης μπορεί… να βελτιώσει την ικανότητα παρατήρησής τους… να είναι η αρχή μιας ιστορίας… να προκαλέσει διαφορετικά συναισθήματα… να αποτελέσει την αφετηρία για να δημιουργήσουν ένα δικό τους έργο τέχνης.

Ο ΝΤΕΝΤΕΚΤΙΒ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ … τα γλειφιτζούρια και οι καραμελες του Wayne Thiebaud Γλειφιτζούρια στη σειρά ποιο να διαλέξω δεν ξέρω πια. να φάω εκείνο με την κόκκινη καρδιά ή το δίπλα που έχει γεύση θαλασσιά;

• Ένα έργο τέχνης μπορεί να γίνει η αφετηρία για να κάνουμε συγκρίσεις που αφορούν άλλους λαούς, άλλα μέρη, άλλες εποχές. • Ένα έργο τέχνης μπορεί να είναι η αρχή μιας συζήτησης για την ιστορία, τη τέχνη, τον πολιτισμό. Γι’ αυτό, παρατηρήστε προσεκτικά τα έργα τέχνης, λύστε τα αινίγματα που τα αφορούν και παίξτε μαζί τους με έμπνευση και ενθουσιασμό!

Ο Ντετέκτιβ της τέχνης φορά το καπέλο του και η περιπέτεια ξεκινά!

Κλείσε τα μάτια καλά και άνοιξε το βάζο προσεκτικά. Πάρε μία χρωματιστή καραμέλα και στην παρέα έλα.

2. Γλειφιτζούρια εννιά θα φάνε εννιά παιδιά! Για μένα δυστυχώς δεν έχει θα πιω χυμό που μου αρέσει!

Μια μηχανή με καραμέλες στρογγυλές νόστιμες, γλυκές, λαχταριστές! Πώς το μηχάνημα λειτουργεί αυτό; Δείξε μου σε παρακαλώ!

4. Και τώρα η σειρά σου! 1. Ζήτησε από τη δασκάλα σου να σου δείξει 2. Φτιάξε μαζί με τους συμμαθητές σου μια

βίντεο (πηγή ανάσυρσης: http://www.youtube. com/watch?v=9QwWpvxQ3ls&list=PLoaIn_ YeHBq6NcOmpooYaIPvpsiTPLmzZ, http:// www.youtube.com/watch?v=XAHuOkhvAhg, με έργα ζωγραφικής του καλλιτέχνη Wayne Thiebaud. Τι άλλο ζωγράφιζε εκτός από καραμέλες και γλειφιτζούρια. Ένα θα σου πω, ό,τι έφτιαχνε ήταν πολύ νόστιμο.

Ακολουθήστε τον !

84 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

μηχανή με καραμέλες. Πώς; Κοίταξε «στις κατασκευές» σελ. 101

Ζωγράφισε με τους συμμαθητές σου ένα πανό με γλειφιτζούρια. Σύγκρινέ τα με εκείνα του Wayne Thiebaud. Τι ομοιότητες και διαφορές έχουν;

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ: 1. Thiebaud W., Γλειφιτζούρια | 2. Thiebaud W., Γυάλινο βάζο με καραμέλες | 3. Thiebaud W., Γλειφιτζούρια | 4. Thiebaud W., Μηχανή με καραμέλες

O ΝΤΕΤΕΚΤΙΒ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ

Εκτυπώστε τα έργα τέχνης από το cd

Γράφει η Νίκη Κάντζου, νηπιαγωγός, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών.

4. ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 85

Τα Παιδία Παίζει | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

Τα παιδία παίζει εμένα ποιος με παίζει; Παίζω, παίζεις, παίζει εμένα ποιος με παίζει;

παιχνίδιA με χαρτι????

Παίζουμε όλοι μαζί έλα γρήγορα κι εσύ!!

• Βρίσκουμε χάρτινα αντικείμενα

• Το παραδοσιακό παιχνίδι «χαρτάκια-πλακωτό»

Υλικά: ο χώρος της τάξης Χώρος διεξαγωγής παιχνιδιού: Υλικά: χαρτάκια με φιγούρες ζώων, ηρώων εσωτερικός χώρος

κόμικς κ.λπ.

Αριθμός παικτών: όλα τα παιδιά της Χώρος διεξαγωγής παιχνιδιού: τάξης

εσωτερικός χώρος

Τρόπος παιξίματος: Προτείνουμε στα Αριθμός παικτών: παιδιά να παρατηρήσουν καλά το χώρο της τάξης μας, να βρουν και να πουν πόσα χάρτινα αντικείμενα υπάρχουν. Νικητής αναδεικνύεται ο παίκτης που βρήκε τα περισσότερα αντικείμενα. 88 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

όλα τα παιδιά της

τάξης

Τρόπος παιξίματος:

Πληροφορούμε τα παιδιά ότι ένα παιχνίδι που έπαιζαν σε παλαιότερα χρόνια τα παιδιά ήταν τα χαρτάκια. Πρόκειται για κάρτες με εικόνες αντικειμέ-

νων, ζώων, ποδοσφαιριστών, ηρώων κόμικς κ.λπ. που τα παιδιά αγόραζαν ή τις έβρισκαν μέσα σε τσίχλες και γκοφρέτες. Τέτοια χαρτάκια υπάρχουν και σήμερα σε διάφορα προϊόντα. Στη συνέχεια, τους παρουσιάζουμε τέτοια χαρτάκια και τους προτείνουμε να παίξουν το ακόλουθο παιχνίδι: Ορίζουμε ένα σημείο στον τοίχο της τάξης μας και ο πρώτος παίκτης ακουμπάει το χαρτάκι του σε οποιοδήποτε ύψος του τοίχου και το αφήνει να πέσει κάτω. Την ίδια διαδικασία επαναλαμβάνει και ο δεύτερος παίκτης. Αν το χαρτάκι του πέσει πάνω στο χαρτάκι του πρώτου, δηλαδή, το «πλακώσει», ο δεύτερος παίκτης το κερδίζει και το παίρνει. Αλλιώς αφήνει και το δικό του χαρτάκι κάτω οπότε παίζει ο τρίτος, ο τέταρτος παίκτης κ.ο.κ. Όποιος σκεπάσει κι ένα μόνο χαρτάκι, τα παίρνει όλα όσα είναι κάτω.

• Παίζουμε με ένα κομμάτι χαρτί Υλικά: χαρτιά Α4 Χώρος διεξαγωγής παιχνιδιού: εσωτερικός χώρος Αριθμός παικτών: όλα τα παιδιά της τάξης

Τρόπος παιξίματος: Δίνουμε σε κάθε παιδί μια σελίδα χαρτιού Α4 ή ένα κομμάτι εφημερίδα και τους ζητάμε να το χρησιμοποιήσουν με διαφορετικούς τρόπους. Για παράδειγμα: Τσαλακώνουν και ξετσαλακώνουν ένα κομμάτι χαρτί. Το ανοιγοκλείνουν με δύναμη για να παράγουν ήχους. Το στρώνουν κάτω και το απλώνουν καλά. Το πιάνουν από τη μια άκρη και τρέχουν στο χώρο. Το κάνουν μπαλάκι, το πετούν ψηλά και προσπαθούν να το πιάσουν. Κόβουν το χαρτί σε μικρά κομματάκια και τα πετούν ψηλά. Τα μαζεύουν και τα ρίχνουν στο καλάθι.

Γράφει η Νίκη Κάντζου

• Πέτρα, ψαλίδα, χαρτί Υλικά: τα χέρια των παιδιών Χώρος διεξαγωγής παιχνιδιού: εσωτερικός χώρος Αριθμός παικτών: όλα τα παιδιά της τάξης Τρόπος παιξίματος: Παροτρύνουμε τα παιδιά να χωριστούν σε ζευγάρια και να σταθούν αντικριστά, με το ένα χέρι τους πίσω από την πλάτη τους λέγοντας: «Ένα, δύο, τρία, πέτρα, ψαλίδι, χαρτί». Μόλις τελειώσουν τη φράση, φέρνουν το κρυμμένο χέρι τους μπροστά, σε σχήμα ενός από αυτά τα αντικείμενα: πέτρα με τη γροθιά κλειστή, χαρτί με την παλάμη ανοιχτή, ή ψαλίδι με το δείκτη και το μέσο ανοιγμένους και τα υπόλοιπα δάχτυλα κλειστά. Το χαρτί «κερδίζει» την πέτρα γιατί μπορεί να τυλιχτεί γύρω της, η πέτρα «κερδίζει» το ψαλίδι γιατί μπορεί να το στραβώσει και το ψαλίδι «κερδίζει» το χαρτί, γιατί μπορεί να το κόψει. Οι παίκτες πρέπει να αναπαραστήσουν και τις σχετικές κινήσεις με τα χέρια τους. Αν και οι δύο παρουσιάσουν το ίδιο σχήμα παίζεται ξανά. Νικητής κάθε ζευγαριού είναι ο παίκτης που θα κερδίσει τρεις φορές. Μάλιστα, οι νικητές μπορούν να συγκροτήσουν νέα ζευγάρια και αυτή η διαδικασία να συνεχιστεί μέχρι να μείνει ένας νικητής.

• Το χαρτί που πετάει Υλικά: κομμάτια μεταξόχαρτο Χώρος διεξαγωγής παιχνιδιού: εσωτερικός χώρος Αριθμός παικτών: όλα τα παιδιά της τάξης Τρόπος παιξίματος: Προτείνουμε στα παιδιά να σχηματίσουν έναν κύκλο. Ένας παίκτης κρατάει ένα κομμάτι μεταξόχαρτο. Με το ξεκίνημα εύθυμης μουσικής, o πρώτος παίκτης τοποθετεί το μεταξόχαρτο πάνω στη μύτη του και εισπνέει για να το κρατήσει στη θέση του. Στη συνέχεια, το δίνει στον παίκτη που βρίσκεται δεξιά του, ο οποίος θα πρέπει να το πάρει με τον ίδιο τρόπο. Το παιχνίδι ολοκληρώνεται όταν πέσει κάτω το μεταξόχαρτο.

Υποσημείωση: Το ίδιο παιχνίδι μπορεί να παιχτεί με χαρτοπετσέτα. ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 89

Δημιουργική κίνηση | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

Ένα ανοιξιάτικο παραμυθάκι για να το παίξουμε!

Πεταλούδες και αράχνες Υλικά: Λάστιχο περίπου 5 μέτρων για τον ιστό, λουλούδια χάρτινα ή υφασμάτινα μεγάλα για να πετάνε γύρω τους και να στέκονται πάνω τους οι πεταλούδες, ή ύφασμα με ζωγραφισμένα λουλούδια. Μια φορά κι έναν καιρό, μέσα σε ένα δάσος με πυκνές φυλλωσιές, ζούσαν 3 αράχνες. Μια μέρα που πεινούσαν και λιγουρευόντουσαν ζουζούνια, έψαξαν να βρουν μέρος να πλέξουν τον ιστό τους, ελπίζοντας να πιάσουν πολλά ζουζούνια! Μετά από 2 ώρες ψάξιμο, βρήκαν το κατάλληλο μέρος: Κάτω από ένα μεγάλο δέντρο, εκεί που τα φύλλα μπλέκονταν μεταξύ τους πολύ – πολύ, άρχισαν να πλέκουν... Μόλις ο ιστός ήταν έτοιμος, έφυγαν να πάνε να κρυφτούν, μην τις δούνε τα ζουζούνια και καταλάβουν την παγίδα! Πιο πέρα έλαμπαν, κάτω από το φως του ήλιου 4 μικρούλικα αβγά, το ένα κολλητά στο άλλο. Κουνήθηκαν, έσπασαν κι από μέσα βγήκαν 4 μωρά-κάμπιες. Κοίταξαν

90 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

τον κόσμο για πρώτη φορά και άρχισαν να σέρνονται στο μαλακό χορτάρι. Παρατηρούσαν τα χόρτα και τα λουλούδια. Όλο τους το σώμα ακουμπούσε στο έδαφος. Μόλις χόρτασαν βόλτες, άρχισαν να φτιάχνουν ένα απαλό κουκούλι γύρω από το σώμα τους. Μόλις το κουκούλι ήταν έτοιμο, μπήκαν μέσα και κλείστηκαν εκεί. Πέρασαν ώρες, μέρες και οι κάμπιες ήταν ακόμα εκεί κλεισμένες. Κάποια στιγμή ένιωσαν κάτι να ξεφυτρώνει από το σώμα τους...ήταν ένα φτερό! Αμέσως μετά ξεφύτρωσε άλλο ένα! Έσκισαν το κουκούλι και πέταξαν στον αέρα. Είχαν μεταμορφωθεί σε πεταλούδες! Τα φτερά τους είχαν καταπληκτικά χρώματα και πιτσιλιές! Τα κουνούσαν γρήγορα και πετούσαν από λουλούδι σε λουλούδι για να τα

Γράφει η Μάτα Μάρρα, χορεύτρια, χορογράφος, δασκάλα δημιουργικής κίνησης στο πολιτιστικό κέντρο Ακαδήμεια και στο παιδικό στέκι του Εθνικού Θεάτρου.

μυρίσουν! Ενθουσιασμένες καθώς ήταν από τη βόλτα στον αέρα, δεν πρόσεξαν τον ιστό και κόλλησαν πάνω του. Όσο προσπαθούσαν να ξεκολλήσουν τόσο πιο πολύ κολλούσαν! Συμφορά που τις βρήκε! Απελπισμένες, σκεφτόντουσαν πως δε θα κατάφερναν να φύγουν από εκεί και έβαλαν τα κλάματα... Για καλή τους τύχη, 3 σκίουροι-ακροβάτες ήταν περαστικοί. Πηδούσαν από κλαδί σε κλαδί, έκαναν τούμπες και γρήγορα ακροβατικά. Άκουσαν τα κλάματα από τις πεταλούδες και πήγαν χοροπηδώντας κοντά τους να τις βοηθήσουν. Πώς τις βοήθησαν; Με τα κοφτερά τους δόντια έκοψαν τον ιστό, ελευθέρωσαν τις πεταλούδες και πήγαν πάλι με χοροπηδητά πάνω στα δέντρα. Οι πεταλούδες έφυγαν πετώντας ευτυχισμένες προς τα λουλούδια. Όσο για τις αράχνες... Όταν επέστρεψαν να δουν τι είχαν πιάσει για φαγητό, είδαν ότι δεν είχαν πιάσει τίποτα! Και δε φτάνει αυτό, αλλά ο ιστός τους που με τόσο κόπο είχαν πλέξει, ήταν κατεστραμμένος! Άρχισαν να χορεύουν το χορό της θυμωμένης αράχνης! Και μετά το χορό, άρχισαν να ξαναπλέκουν έναν καινούργιο ιστό, ελπίζοντας πως θα είναι πιο τυχερές την επόμενη φορά...

Προτεινόμενες μουσικές: Για το πλέξιμο του ιστού: Ludovico Einodi, Fly Για τις κάμπιες: Rene Aubry, Lungomare Για το φτιάξιμο του κουκουλιού και το ξεφύτρωμα των φτερών: Ludovico Einodi, Rose Για το πέταγμα των πεταλούδων: Rene Aubry, Zig Zag Για τα σκιουράκια : Τάκης Φαραζής, Blues in C Για το χορό της θυμωμένης αράχνης: Rene Aubry, Prima donna Μόλις μπαίνει η άνοιξη, μέσα στη θεματολογία για της αλλαγές στη φύση και τη μεταμόρφωση της κάμπιας σε πεταλούδα, μπορούμε να εντάξουμε το παραμύθι αυτό. Μπορούμε να δείξουμε στα παιδιά φωτογραφίες από τα ζώα που έχει το παραμύθι και να τους εξηγήσουμε πού ζούνε, τι τρώνε και πώς κινούνται. Μπορούμε να μιλήσουμε για τη διαδικασία της μεταμόρφωσης από κάμπια σε πεταλούδα, ή να τους δείξουμε βίντεο. Επίσης, είναι πολύ χρήσιμο, αν θέλουμε να δουλέψουμε πάνω σε διαφορετικές ποιότητες κίνησης που έχει η κάθε ομάδα ζώων: αργή κίνηση στο πάτωμα για τις κάμπιες, μεγάλες κινήσεις χεριών για το φτιάξιμο του κουκουλιού περπάτημα αράχνης, κίνηση με λάστιχο που το χρησιμοποιούμε για τον ιστό, πόζες που εκφράζουν θυμό, γρήγορες κινήσεις για τα σκιουράκια, ακροβατικές κινήσεις όπως τούμπες και ψηλά πηδήματα. Ο αριθμός των αραχνών, καμπιών, σκίουρων είναι ενδεικτικός. Μπορούμε να οργανώσουμε τις ομάδες των ζώων με το λειτουργικότερο τρόπο για την ομάδα μας και ανάλογα με το πόσα παιδιά την αποτελούν. Καλό είναι να το παίξουμε τουλάχιστον 3 φορές, μέσα στην ίδια μέρα ή σε διαφορετικές μέρες για να δώσουμε την ευκαιρία στα παιδιά να δοκιμάσουν όλους τους ρόλους (1. αράχνες,2. κάμπιες-πεταλούδες, 3.σκιουράκια). ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 91

Φύλλα Εργασίας | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

21 Μαρτίου Διεθνής Ημέρα Δασών και Δένδρου Μια ημέρα, σαν βαδίζαν μες στο δάσος τα παιδιά, άκουσαν πολλές κουβέντες κλάμα κι αναφιλητά. -«Ποιος να είναι;», αναρωτιούνται, -«Ποιος να χύνει μαύρο δάκρυ;». Αποφάσισαν να δούνε, γι’ αυτό κάθισαν στην άκρη. -«Δεν αντέχω άλλο, πονάω. Έπεσε η φυλλωσιά μου. Μου ξερίζωσαν τις ρίζες και μου ‘κόψαν τα κλαδιά μου». -«Κοίτα τις πληγές που έχω στον κορμό μου και εγώ. Με σκαλίσαν με μαχαίρι και μου ‘γραψαν ¨σ’αγαπώ¨». -«Αμ εγώ, πόσες σακούλες έχω πάνω στα κλαδιά μου, πόσες τσίχλες και τσιγάρα, στον κορμό, στα χαμηλά μου;» -«Και εγώ, που έκαναν στάχτη τα μικρά μου τα κλαδιά, όταν έβαλαν στο δάσος 92 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

τη μεγάλη τη φωτιά;» -«Λένε, πως μας αγαπάνε. Πως για εμάς όλοι φροντίζουν. Πως το δάσος το προσέχουν και καθόλου δε βρωμίζουν». -«Κάνουνε διαδηλώσεις και φωνάζουν όλη μέρα να μην κόβουν άλλα δένδρα που προσφέρουν τον αέρα». -«Άλλα λένε κι άλλα κάνουν. Οι άνθρωποι τα έχουν χάσει. Κι αυτοί είναι η αιτία που δε θα ‘χουμε πια δάση». -«Μη φοβάστε, άλλο μην κλαίτε!», είπαν τα μικρά παιδιά. -«Εμείς που είμαστε το μέλλον θα φροντίσουμε γι’ αυτά». Το χαμόγελο σκορπίζει, στους κορμούς και στα κλαδιά. Κι εκεί που ήτανε το δάσος με το κλάμα συντροφιά, τώρα ήρθε η ελπίδα μέσα απ’ τα μικρά παιδιά.

1Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: : «Πότε το δάσος είναι ¨χαρούμενο¨;» Βρες και κύκλωσε τις εικόνες , που δείχνουν πώς πρέπει να είναι το δάσος, για να «νιώθει χαρούμενο». Γράφει η Φυλλιώ Νικολούδη, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αιγαίου, Σχολική Σύμβουλος Π.Α., Συγγραφέας

Εκτυπώστε τα φύλλα εργασίας από το cd

ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 93

Φύλλα Εργασίας | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

2Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: «Χάθηκε το γράμμα ¨Α¨» Τα παιδιά αποφάσισαν να γράψουν πινακίδες για το δάσος. Στα συνθήματα που έγραφαν, ξέχασαν να γράψουν το γράμμα «Α». Συμπλήρωσε με «Α» τα κενά από τις φράσεις, για να ολοκληρωθούν τα συνθήματα.

A ΤΟ Δ

ΣΟΣ Χ

ΜΗ ΒΑΖΕΤΕ ΦΩΤΙ ΜΗΝ ΚΟΒΕΤΕ Τ ΟΧΙ ΣΚΟΥΠΙΔΙ

94 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

ΡΙΖΕΙ ΖΩΗ! ΣΤΟ Δ ΔΕΝΤΡ ΣΤΟ Δ

ΣΟΣ! ! ΣΟΣ!

3Η ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ: «Μέτρησε τα δέντρα» Μέτρησε πόσα δέντρα έχουν καεί, πόσα έχουν κομμένα κλαδιά και πόσα έχουν σκουπίδια στον κορμό τους. Μόλις τα μετρήσεις βάλε στον κύκλο που είναι δίπλα στην κατάλληλη εικόνα, τον αντίστοιχο αριθμό.

ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 95

Σχολική ψυχολογία | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ Στην τάξη ακούγεται ένας δυνατός θόρυβος...

Τι κάνουμε όταν… ένα παιδί προκαλεί θόρυβο μέσα στην τάξη πετώντας αντικείμενα Στην τάξη ακούγεται ένας δυνατός θόρυβος. Ο πεντάχρονος Κωνσταντίνος μόλις έχει αναποδογυρίσει ένα ξύλινο πάγκο απλά και μόνο για να προκαλέσει θόρυβο. Νωρίτερα την ίδια μέρα, ο Κωνσταντίνος μάζεψε κάποια τουβλάκια, τα τοποθέτησε στο ράφι της βιβλιοθήκης, στη συνέχεια σκαρφάλωσε πάνω στη βιβλιοθήκη κι άρχισε να ρίχνει κάτω ένα ένα τα τουβλάκια. Παρά τις επιπλήξεις του εκπαιδευτικού, ο Κωνσταντίνος αισθάνεται μεγάλη ικανοποίηση και χαρά γι’ αυτό που μόλις έκανε, υπόσχεται όμως να μην το επαναλάβει. Ωστόσο, ο εκπαιδευτικός, γνωρίζει ότι ο Κωνσταντίνος θα προκαλέσει ξανά με τέτοιου είδους συμπεριφορές και γι’ αυτό το λόγο αισθάνεται ανήσυχος και προβληματισμένος.

96 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

Παρατηρώντας τη συμπεριφορά του παιδιού Η αρνητική συμπεριφορά αφορά στο ότι το παιδί σκόπιμα προκαλεί θόρυβο με το να πετάει αντικείμενα. Παρατηρώντας συστηματικά το συγκεκριμένο παιδί μπορούμε να αποκτήσουμε μια καλύτερη εικόνα σχετικά με το πότε και κάτω από ποιες συνθήκες εμφανίζεται η συγκεκριμένη αρνητική συμπεριφορά. Πότε συνήθως εμφανίζεται η παραπάνω συμπεριφορά • Οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας • Κατά τη διάρκεια κάποιας συγκεκριμένης δραστηριότητας • Κατά τη διάρκεια της ελεύθερης ώρας • Κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων όπου το παιδί υποχρεούται να ακούει, όπως η αφήγηση ιστοριών, η ώρα της μουσικής κ.λπ. • Στη διάρκεια της χαλάρωσης ή ξεκούρασης • Σε περιόδους αλλαγών

Τι συνήθως έχει συμβεί πριν το παιδί πετάξει κάποιο αντικείμενο • Το παιδί παίζει με τα άλλα παιδιά • Το παιδί παίζει μόνο του • Το παιδί μαζεύει διάφορα αντικείμενα όπως παιχνίδια, τουβλάκια κ.λπ. • Το παιδί έχει δεχτεί κάποια άρνηση ή αντίρρηση από τον εκπαιδευτικό ή από κάποιο άλλο παιδί • Το παιδί δυσκολεύεται να ολοκληρώσει μια εργασία • Ο εκπαιδευτικός λέει στο παιδί να κάνει ησυχία Τι κάνει το παιδί αφού έχει πετάξει κάποιο αντικείμενο • Το παιδί παρουσιάζει το περιστατικό ως ατύχημα • Το παιδί λέει ότι το έκανε επίτηδες • Το παιδί από μόνο του μαζεύει και τακτοποιεί το αντικείμενο που έριξε • Το παιδί μαζεύει το αντικείμενο που έριξε μόνο όταν του το ζητήσει ο εκπαιδευτικός • Το παιδί αρνείται να μαζέψει το αντικείμενο που έριξε • Το παιδί στενοχωριέται όταν ο εκπαιδευτικός του κάνει παρατήρηση για τη συγκεκριμένη συμπεριφορά • Το παιδί αδιαφορεί για ό,τι έχει συμβεί

Προσαρμογή επιμέλεια κειμένου Νίκη Μουλαγιάννη, MSc Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Οικογενειακή Θεραπεύτρια

Εξετάζοντας τις συνέπειες

Ένα παιδί με διασπαστική συμπεριφορά, όπως το να προκαλεί θόρυβο με Τι είδους αντικείμενα συνηθίζει το παιδί να πετάει το να πετάει κάτω αντικείμενα, μαθαί• Οτιδήποτε νει να απολαμβάνει την προσοχή που • Μεγάλα ή μικρά αντικείμενα του εξασφαλίζει η παραπάνω συμπε• Ξύλινα, μεταλλικά, πλαστικά ή χάρτινα αντικείμενα ριφορά. Για παράδειγμα, ο θόρυβος • Αντικείμενα που είναι εύκολο να σπάσουν που προκαλείται από ένα αντικείμενο • Αντικείμενα που δε σπάνε που πέφτει, η καταστροφή κάποιου • Αντικείμενα που κάνουν έντονο θόρυβο όταν πέφτουν παιχνιδιού ή ακόμα και ο πιθανός τραυματισμός κάποιου παιδιού ως Πού συνηθίζει να πετάει τα αντικείμενα αποτέλεσμα της παραπάνω συμπε• Παντού ριφοράς, είναι λόγοι που κινητοποι• Σε ξύλινες επιφάνειες ούν τον εκπαιδευτικό να αντιδράσει. • Στο τσιμέντο Η αντίδραση του εκπαιδευτικού, που • Στα πλακάκια μπορεί να είναι μια παρατήρηση στο • Στο τραπέζι ή στα ράφια παιδί ή η προτροπή του να μαζέψει το αντικείμενο που έριξε, ερμηνεύεται Επικοινωνία με την οικογένεια εσφαλμένα από το παιδί ως προσοΑφού ολοκληρωθεί η παρατήρηση της συμπεριφοράς του παιδιού, το επό- χή και ενδιαφέρον από τον ενήλικα. μενο βήμα είναι η επικοινωνία και η συνάντηση με τους γονείς του παιδιού. Επιπλέον, το παιδί προκειμένου να Αρχικά, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να ενημερώσει τους γονείς σχετικά με παρατείνει το ενδιαφέρον του ενήλικα τις παρατηρήσεις του και να διερευνήσει αν η παραπάνω συμπεριφορά εμ- και να εξασφαλίσει περισσότερη προφανίζεται και στο σπίτι. Στην περίπτωση που συμβαίνει κάτι τέτοιο θα πρέ- σοχή από εκείνον μπορεί να ακολουπει να ρωτήσει τι κάνουν οι γονείς προκειμένου να την περιορίσουν. Στη θήσει διάφορες τακτικές, όπως το να συνέχεια γονείς και εκπαιδευτικός θα πρέπει να συζητήσουν προτάσεις και αρνείται να μαζέψει αυτό που έριξε ή πιθανές παρεμβάσεις με σκοπό να περιοριστεί η συγκεκριμένη αρνητική να αδιαφορεί γι’ αυτό που έχει συμβεί. συμπεριφορά. Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να βρίσκεται σε διαρκή επικοι- Κατά συνέπεια τόσο η αντίδραση του νωνία και συνεργασία με τους γονείς του παιδιού προκειμένου να ενημε- παιδιού όσο και του εκπαιδευτικού ρώνονται σχετικά με οποιαδήποτε αλλαγή ή εξέλιξη υπάρχει στη συμπερι- ενισχύουν, παρά περιορίζουν την αρφορά του παιδιού τους. νητική συμπεριφορά. ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 97

Σχολική ψυχολογία | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

Διερευνώντας εναλλακτικές Ο εκπαιδευτικός είναι σημαντικό να λάβει υπόψη του τις παρακάτω περιπτώσεις, πριν προχωρήσει σε συγκεκριμένη παρέμβαση αλλαγής της αρνητικής συμπεριφοράς: • Η αρνητική συμπεριφορά μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι το παιδί παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα στην ακοή του και με το να προκαλεί σκόπιμα θόρυβο καθησυχάζει τον εαυτό του ότι μπορεί να ακουστεί. Ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να ελέγξει κάτι τέτοιο με το να προκαλέσει διάφορους ήχους και θορύβους πίσω από το παιδί ελέγχοντας παράλληλα τις αντιδράσεις του. Στην περίπτωση που θεωρήσει ότι υπάρχει κάποιο σοβαρό πρόβλημα, θα πρέπει να ενημερώσει σχετικά τους γονείς του παιδιού, προτείνοντάς τους να ελεγχθεί η ακοή του παιδιού από κάποιον ειδικό. • Επίσης, ένα παιδί με κάποια σωματική δυσλειτουργία όπως, προβλήματα στην όραση ή περιορισμένο οπτικο-κινητικό συντονισμό μπορεί συχνά να ρίχνει κάτω ή να σκοντάφτει πάνω σε αντικείμενα. Σε μια τέτοια περίπτωση περαιτέρω ιατρικός έλεγχος κρίνεται απαραίτητος. • Ο χώρος της τάξης μπορεί να ενθαρρύνει την αρνητική συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ο χώρος του παιχνιδιού θα πρέπει να είναι καλυμμένος με κάποιο μαλακό υλικό, π.χ. μοκέτα, με αποτέλεσμα τα αντικείμενα που πέφτουν να προκαλούν λιγότερο θόρυβο. Ένα αντικείμενο που δημιουργεί εκκωφαντικό θόρυβο πέφτοντας τραβά την προσοχή του ενήλικα, ενώ ταυτόχρονα προκαλεί το ενδιαφέρον του παιδιού να το ξαναρίξει. • Αν το παιδί συνηθίζει να ρίχνει μεγάλα αντικείμενα όπως τραπέζια εργασίας, ντουλάπια με ράφια κ.λπ. καλό θα είναι τα συγκεκριμένα αντικείμενα να τοποθετούνται στο χώρο με τέτοιο τρόπο, π.χ. κοντά στον τοίχο, ώστε το παιδί να μην μπορεί εύκολα να τα σπρώξει. • Αν το παιδί συνηθίζει να πετάει κάποιο συγκεκριμένο αντικείμενο, πχ. τα ξύλινα τουβλάκια, μπορούμε να αντικαταστήσουμε τα συγκεκριμένα τουβλάκια με κάποια από χαρτόνι που δεν κάνουν θόρυβο όταν πέφτουν. Ύστερα, από κάποιο διάστημα, δύο ή τριών εβδομάδων, αντικαθιστούμε ξανά τα χαρτονένια τουβλάκια με τα ξύλινα. • Ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να είναι σίγουρος ότι το παιδί κατανοεί το σκοπό και τη χρησιμότητα των διαφόρων υλικών και εξοπλισμού που

98 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

διαθέτει η τάξη. Η συστηματική εκμάθηση σχετικά με το πώς χρησιμοποιούμε κάθε αντικείμενο στην τάξη μπορεί να περιορίσει σημαντικά την αρνητική συμπεριφορά, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχύσει το σεβασμό του παιδιού σχετικά με το χώρο και τα αντικείμενα που υπάρχουν μέσα σε αυτόν.

Μια διαφορετική προσέγγιση Στόχος μας είναι το παιδί να σταματήσει να προκαλεί θόρυβο πετώντας αντικείμενα. Για να επιτευχθεί ο παραπάνω στόχος, μπορούμε να ακολουθήσουμε τα εξής βήματα: • Αποτρέπουμε όσο το δυνατόν την αρνητική συμπεριφορά • Ενισχύουμε τη σωστή χρήση των υλικών και του εξοπλισμού της τάξης • Αγνοούμε την αρνητική συμπεριφορά όταν συμβαίνει

Αποτρέπουμε όσο το δυνατόν την αρνητική συμπεριφορά Από τη συστηματική παρατήρηση της συμπεριφοράς του παιδιού, ο εκπαιδευτικός είναι σε θέση να γνωρίζει τι συνήθως προηγείται της αρνητικής συμπεριφοράς του. Κατά συνέπεια είναι πιο εύκολο να την αποτρέψει. Για παράδειγμα, αν το παιδί συνηθίζει να μαζεύει τα αντικείμενα τα οποία στη συνέχεια προτίθεται να πετάξει, ο εκπαιδευτικός μπορεί να αποτρέψει μια τέτοια συμπεριφορά ενθαρρύνοντας το παιδί να χρησιμοποιήσει τα συγκεκριμένα αντικείμενα κατάλληλα (π.χ. «βλέπω ότι

έχεις μαζέψει κάποια κομμάτια του παζλ. Ας προσπαθήσουμε να τα τοποθετήσουμε εκεί που ανήκουν»). Σε κάποια άλλη περίπτωση ο εκπαιδευτικός μπορεί να αντιληφθεί ότι το παιδί τριγυρίζει στην τάξη προσπαθώντας να βρει κάποιο αντικείμενο να πετάξει. Τότε ενθαρρύνουμε το παιδί να ασχοληθεί με κάτι άλλο. Είναι πιθανό η παραπάνω συμπεριφορά να συμβαίνει όταν το παιδί παίζει με άλλα παιδιά. Στην περίπτωση αυτή, στεκόμαστε δίπλα στο παιδί και καθοδηγούμε την κατάσταση κατά τέτοιο τρόπο προκειμένου να αποτρέψουμε την αρνητική συμπεριφορά.

Ενισχύουμε τη σωστή χρήση των υλικών και του εξοπλισμού της τάξης Επειδή το να προκαλεί ένα παιδί θόρυβο πετώντας αντικείμενα θεωρείται ένας ακατάλληλος τρόπος να μεταχειρίζεται τα υλικά και τον εξοπλισμό της τάξης, ο εκπαιδευτικός θα πρέπει να δείχνει στο παιδί ότι είναι ευχαριστημένος μαζί του, όταν εκείνο χρησιμοποιεί τα συγκεκριμένα αντικείμενα σωστά και με σεβασμό. Για παράδειγμα, ο εκπαιδευτικός θα μπορούσε να πει: «βλέπω ότι χρησιμοποιείς τους μαρκαδόρους προσεκτικά», «μου αρέσει ο τρόπος που γυρίζεις τις σελίδες του βιβλίου προσέχοντας να μη σκιστούν», «σε ευχαριστώ που τακτοποίησες τόσο καλά τα παιχνίδια στο ράφι», «τι έξυπνος τρόπος να χρησιμοποιήσεις τα τουβλάκια. Πρώτα έφτιαξες το δρόμο και τώρα χρησιμοποιείς τα μικρότερα τουβλάκια για αυτοκίνητα». Όσο η αρνητική συμπεριφορά του παιδιού μειώνεται, τόσο θα μειώνεται σταδιακά και ο έπαινος από την πλευρά του εκπαιδευτικού. Είναι σημαντικό να ενισχύουμε στον ίδιο βαθμό τόσο το παιδί με την αρνητική συμπεριφορά όσο και τα υπόλοιπα παιδιά της τάξης, όταν χρησιμοποιούν σωστά και με σεβασμό τα υλικά και τον εξοπλισμό αυτής.

Αγνοούμε την αρνητική συμπεριφορά όταν συμβαίνει Αρχικά είναι δύσκολο να αγνοήσουμε την αρνητική συμπεριφορά του παιδιού. Σίγουρα ένα παιδί που συνηθίζει να προκαλεί θόρυβο πετώντας αντικείμενα διαταράσσει την ομαλή λειτουργία της τάξης και κινητοποιεί τον εκπαιδευτικό να αντιδράσει. Όταν όμως το παιδί συνειδητοποιήσει ότι κανείς δεν το προσέχει κάθε φορά που συμπεριφέρεται με τον παραπάνω τρόπο, η αρνητική συμπεριφορά θα αρχίσει να μειώνεται σημαντικά. Για παράδειγμα, κάποιες τακτικές που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει ο εκπαιδευτικός κάθε φορά που το παιδί προκαλεί με την αρνητική συμπεριφορά του είναι οι εξής:

αγνοούμε όσον το δυνατό την αρνητική συμπεριφορά. Αν κάποιο άλλο παιδί ζητήσει να παρέμβουμε επειδή ενοχλείται λέμε «γνωρίζω αυτό που συμβαίνει» και αλλάζουμε θέμα. Δε χρειάζεται να επιμείνουμε ώστε το παιδί να μαζέψει το αντικείμενο που έριξε, στην περίπτωση βέβαια που κάτι τέτοιο δεν αποτελεί κίνδυνο για τα υπόλοιπα παιδιά. Αν κάποιο αντικείμενο σπάσει και είναι επικίνδυνο απλά το μαζεύουμε και δε λέμε τίποτα στο παιδί που προκάλεσε το περιστατικό. Ζητάμε με πολύ φυσικό τρόπο από το παιδί να μαζέψει το αντικείμενο που έριξε μόνο μία φορά. Αν το κάνει το επαινούμε. Αν όχι δε δίνουμε σημασία και συνεχίζουμε αυτό που κάναμε. Περισσότερη επιμονή δημιουργεί μεγαλύτερη αντιπαράθεση και κατά συνέπεια μεγαλύτερη προσοχή από τον εκπαιδευτικό.

Διατηρώντας τις αλλαγές Είναι σημαντικό για κάποιο διάστημα ο εκπαιδευτικός να παρατηρεί και να καταγράφει τις περιπτώσεις όπου το παιδί εκδηλώνει τη συγκεκριμένη αρνητική συμπεριφορά, ώστε να είναι σε θέση να παρεμβαίνει ανάλογα και ταυτόχρονα να αξιολογεί την πρόοδο του παιδιού. Προκειμένου ο εκπαιδευτικός να διασφαλίσει ότι η αρνητική συμπεριφορά έχει περιοριστεί σημαντικά, θα πρέπει περιοδικά να ενισχύει το παιδί όταν σέβεται τον εξοπλισμό της τάξης και κάνει σωστή χρήση των υλικών που υπάρχουν σε αυτή. Στην περίπτωση που η αρνητική συμπεριφορά επανεμφανιστεί την αγνοούμε όπως αναφέρθηκε παραπάνω. ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 99

Κατασκευές | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ υλικά

ΛΙΒΕΛΟΥΛΕΣ ΓΕΛΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΕΣ

• Άνοιξη και ξυπνούν όχι μόνο τα λουλούδια, αλλά και ένα σωρό έντομα και διάφορα ιπτάμενα ζουζούνια. Ελάτε να φτιάξουμε λιβελούλες. Θα χρειαστούμε: • Χαρτόνια κανσόν σε χρώματα της αρεσκείας μας όπως ροζ και λιλά,ή λαχανί και θαλασσί της Ράνιας Μακρή

διαδικασία

• Σχεδιάζουμε με τη βοήθεια του πατρόν τα φτερά και τα υπόλοιπα μέρη του σώματος της λιβελούλας. • Κολλάμε τους κύκλους εναλλάξ ροζ-λιλά ή λαχανί –θαλασσί. • Στο κεφάλι σχεδιάζουμε μάτια και ένα μεγάλο χαμογελαστό στόμα. Οι λιβελούλες είναι έτοιμες να στολίσουν την τάξη μας…

υλικά

• Χαρτόνι κανσόν σε κόκκινο ή μπλε για το σώμα του παπαγάλου • Λίγο λευκό κανσόν για τις λεπτομέρειες στο κεφάλι του • Αυτοκόλλητα ματάκια • Χαρτί γκοφρέ σε διάφορα χρώματα, κομμένο σε λωρίδες.

ΠΑΠΑΓΑΛΟΙ ΠΛΟΥΜΙΣΤΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΧΡΩΜΑΤΙΣΤΟΙ της Ράνιας Μακρή

διαδικασία

• Σχεδιάζουμε με τη βοήθεια του πατρόν το σώμα του παπαγάλου. • Στα σημεία που δείχνει η γραμμή χαράζουμε ώστε να περάσουμε από εκεί τις λωρίδες του γκοφρέ. • Ολοκληρώνουμε με το μάτι και το ράμφος. Οι παπαγάλοι είναι έτοιμοι να στολίσουν την τάξη μας. 100 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Bρείτε τα πατρόν στο cd-rom

υλικά

• Χαρτόνι κάνσον σε διάφορα χρώματα • Σύρμα πίπας • Υφασμάτινες καρδούλες • Κόλλα ρευστή

ΤΑ ΑΝΟΙΞΙΑΤΙΚΑ ΠΟΥΛΙΑ ΤΟΥ ΜΙΡΟ της Νίκη Κάντζου

διαδικασία

• Σχεδιάζουμε πάνω στο πατρόν τα πουλιά και τα κόβουμε. • Στερεώνουμε σύρμα πίπας για πόδια. • Κολλάμε πάνω στο σώμα τους υφασμάτινα λουλούδια ή καρδούλες.

υλικά

• Χαρτόνι κανσόν κόκκινο • Χαρτόνι κανσόν μπεζ • Κουμπιά • Κορδέλα χρωματιστή • Λουλούδια από ύφασμα

ΜΗΧΑΝΗ ΜΕ ΚΑΡΑΜΕΛΕΣ της Καλλιόπης Ραμαντάνη, Αργυρώς Παναγιώτου

διαδικασία

• Σχεδιάζουμε πάνω στο πατρόν τα τμήματα της μηχανής με καραμέλες. • Κόβουμε και κολλάμε τα διάφορα κομμάτια μεταξύ τους. • Κολλάμε πάνω στη γυάλα της μηχανής χρωματιστά κουμπιά που αντιπροσωπεύουν τις καραμέλες. • Διακοσμούμε με χρωματιστή κορδέλα και υφασμάτινα λουλούδια. • Συγκρίνουμε την κατασκευή μας με τη μηχανή με καραμέλες που έχει ζωγραφίσει ο καλλιτέχνης Wayne Thiebaud (βλ. Ντετέκτιβ της Τέχνης, σελ. 84). ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 101

Κατασκευές | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

υλικά

• Μαλλί μπεζ • Κομμάτια ύφασμα • Κορδέλα • Κορδόνι • Κουμπί • Χάντρες • Μικρό πλεκτό ταγάρι

ΚΟΥΚΛΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ 25η ΜΑΡΤΙΟΥ της Νίκη Κάντζου

διαδικασία

• Για να φτιάξουμε την κούκλα ακολουθούμε τις σχηματοποιημένες οδηγίες: • Στη συνέχεια, στερεώνουμε στη μέση της κούκλας μια παραδοσιακή ποδιά και στα χέρια της ένα κορδόνι με ένα κουμπί για να παίζει το παραδοσιακό παιχνίδι «Κουμπί». Στην πλάτη της μπορούμε να βάλουμε ένα πλεκτό μικρό ταγάρι.

υλικά

• Χαρτόνι κανσόν με πασχαλινά σχέδια • Χαρτόνι κανσόν σε μoβ κα ροζ χρώμα • Αυτοκόλλητα ματάκια και πον πον για μυτούλα

ΚΩΝΙΚΟ ΚΟΥΝΕΛΙ της Ράνιας Μακρή

διαδικασία

• Με το πασχαλινό χαρτόνι φτιάχνουμε έναν κώνο που θα είναι το σώμα του λαγού. • Με τη βοήθεια του πατρόν σχεδιάζουμε στο ροζ χαρτόνι το κεφάλι του λαγού, ενώ στο μoβ τα χέρια και τα πόδια του. • Κολλάμε στο κεφάλι αυτοκόλλητα ματάκια και την πον πον μυτούλα. Το κωνικό μας κουνελάκι είναι έτοιμο. 102 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Bρείτε τα πατρόν στο cd-rom

υλικά

ΚΑΡΤΑ ΑΒΓΟΥΛΑΡΑΣ

• Χαρτόνι κανσόν σε λαχανί ή απαλό της Ράνιας Μακρή κίτρινο για τη βάση της κάρτας • Χαρτόνι λευκό και διάφορα υπόλοιπα σε κόκκινο, πορτοκαλί, και μoβ • Χαρτόνι με σχέδια πουά ή λουλούδια ή οτιδήποτε άλλο της αρεσκείας μας • Διπλώνουμε στη μέση το κίτρινο • Λεπτό κορδονάκι ή λαχανί χαρτόνι για τη βάση της • Αυτοκόλλητα κάρτας μας. ματάκια • Στο λευκό χαρτόνι σχεδιάζουμε σύμφωνα με το πατρόν το μισό σώμα του αβγουλάρα και τα φτερά του. • Στο χαρτόνι με σχέδια σχεδιάζουμε σύμφωνα με το πατρόν το υπόλοιπο σώμα. • Κολλάμε τα ματάκια το ράμφος και το λοφίο. • Σχεδιάζουμε τα πόδια και τα στερεώνουμε σε κορδονάκι και τα κολλάμε στον αβγουλάρα μας, έτσι ώστε να κρέμονται από την κάρτα μας. Η κατασκευή μας είναι έτοιμη να κλείσει μέσα της ευχές πασχαλινές.

διαδικασία

υλικά

• Χαρτόνι λαχανί διαστάσεων περίπου Α4 για τη βάση της κάρτας μας • Χαρτόνι κίτρινο για τα πουλάκια • Αυτοκόλλητα ματάκια

ΚΑΡΤΑ ΠΑΣΧΑΛΙΝΗ ΜΕ ΚΊΤΡΙΝΑ ΜΑΚΡΥΠΟΔΑΡΑ ΠΟΥΛΙΑ της Ράνιας Μακρή

διαδικασία

• Διπλώνουμε το λαχανί χαρτόνι στη μέση και φτιάχνουμε τη βάση της κάρτας. • Με τη βοήθεια του πατρόν σχεδιάζουμε τα πουλιά σε κίτρινο χαρτόνι. • Κολλάμε τα πουλάκια στην κάρτα και με καφέ μαρκαδόρο σχεδιάζουμε τα πόδια τους. • Στο κάτω μέρος της κάρτας κολλάμε μια λωρίδα από πράσινο σκούρο για να «σπάσει» η μονοτονία του λαχανί. ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 103

Κατασκευές | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

υλικά

• Ένα μικρό χάρτινο πιάτο • Ένα μικρό ψάθινο σουπλά που δεν το χρειαζόμαστε πια • Ένα αβγό και ένα κοτοπουλάκι έτοιμο από πασχαλινά υλικά χειροτεχνίας • Χόρτο συσκευασίας • Υπόλοιπα χαρτόνια κανσόν σε κόκκινο και πορτοκαλί για το ράμφος και τα φτερά.

ΠΑΣΧΑΛΙΝΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΜΕ ΚΟΤΟΥΛΑ ΑΠΟ ΧΑΡΤΙΝΟ ΠΙΑΤΟ της Ράνιας Μακρή

διαδικασία

• Διπλώνουμε το πιάτο στη μέση και βάφουμε κίτρινη τη μυτούλα. • Με κόκκινο κανσόν φτιάχνουμε σύμφωνα με το πατρόν το ράμφος και με πορτοκαλί τα φτερά. • Κολλάμε ένα αυτοκόλλητο ματάκι. • Στο ψάθινο σουπλά κολλάμε λίγο χόρτο συσκευασίας και επάνω βάζουμε την κότα, το αβγό και το μικρό κοτοπουλάκι. • Η πασχαλινή μας σύνθεση είναι έτοιμη να στολίσει το γιορτινό μας τραπέζι.

υλικά

• Ένα μεγάλο λευκό κερί • Γλειφιτζούρια • Υφασμάτινες κορδέλες • Κόλλα σιλικόνης

Bρείτε τα πατρόν στο cd-rom

ΠΑΣΧΑΛΙΝΗ ΛΑΜΠΑΔΑ της Καλλιόπης Ραμαντάνη, Αργυρώς Παναγιώτου

διαδικασία

• Στερεώνουμε με κόλλα σιλικόνης το γλειφιτζούρι πάνω στο λευκό κερί. • Δένουμε το γλειφιτζούρι πάνω στο κερί με χρωματιστές υφασμάτινες κορδέλες. Η λαμπάδα μας είναι έτοιμη για την Ανάσταση!

104 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ

Απόψεις | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

του Κώστα Χρυσαφίδη Όταν ήμουν παιδί μια γειτόνισσα, αρκετά θυμώδης, έλεγε συχνά: «… Έχω τόσα νεύρα, που αν μ’ ακουμπήσεις θα σκάσω…» Κάπως έτσι μου φαίνεται ότι μοιάζει η καθημερινότητά μας. Υπάρχει ένας διάχυτος εκνευρισμός, που όλοι περιμένουν ένα μικρό τσακ για να «σπαθοσύρουν». Η κοινωνία στα πρόθυρα νευρικής κρίσης. Αρκεί ένα απλό περιστατικό και παίρνουν φωτιά τα άρματα. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι στα πάνω τους είναι όσοι βρίζουν και απειλούν… Βρισκόμαστε στον αστερισμό της βίας και του ξυλοδαρμού… Ίδια εικόνα και στο σχολείο. Η επιθετικότητα, ο εκφοβισμός, η θυματοποίηση γίνονται όλο και πιο εμφανείς καταστάσεις. Αν δεν πάρουμε κάποια μέτρα που θα πρέπει να κινούνται στην κατεύθυνση: ευαισθητοποίηση, ενημέρωση και κατάρτιση του εκπαιδευτικού, το πρόβλημα θα πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Μέσα σε μια εβδομάδα έχουμε δύο περιστατικά ξυλοδαρμού σε σχολείο. Αυτά τα δύο τουλάχιστον πέρασαν στις στήλες των εφημερίδων και των λοιπών μέσων κοινωνικής ενημέρωσης. Πιθανόν να υπάρχουν και άλλα παρόμοια, που δεν είχαν όμως συνέχεια. Διαβάζουμε στον τύπο:

παιχνιδιού, θεώρησε καλό να δείξει τις σωματικές της ικανότητες, με αποτέλεσμα να καταχερίσει, παρουσία του συζύγου της, τη νηπιαγωγό της τάξης, επειδή δεν τους ειδοποίησε έγκαιρα. Η νηπιαγωγός, επειδή εκτίμησε το περιστατικό πολύ απλό, αρκέστηκε να προσφέρει η ίδια τις πρώτες βοήθειες στο μικρό, χωρίς να ειδοποιήσει τους γονείς. Αυτό αναφέρουν ο τοπικός τύπος και οι διαμαρτυρόμενοι σύλλογοι εκπαιδευτικών. Η πλήρης αλήθεια θα διαλευκανθεί στα δικαστήρια. Στην Άρτα: Εκπαιδευτικός, βιώνοντας πιθανό ένα σύνδρομο “burn out” (επαγγελματικής εξουθένωσης), αντιμετώπισε την απόπειρα μικρού μαθητή της Β΄ τάξης του Δημοτικού να φύγει από το μάθημα πριν χτυπήσει το κουδούνι, με αρκετά ανορθόδοξο και αντιπαιδαγωγικό τρόπο. Ανέθεσε στους συμμαθητές του να τον τιμωρήσουν, ασκώντας σωματική βία. Η δικαιοσύνη καλείται να αποφανθεί για την αλήθεια ή μη των καταγγελιών. Έτσι θα βαδίσουμε λοιπόν; Θα τρέχουμε στα δικαστήρια, για να λύνουμε τις διαφορές μας; Πού βρίσκεται όλο αυτό που αποκαλούμε συνεργασία γονέων σχολείου και διαμόρφωση κατάλληλου μαθησιακού κλίματος στην τάξη;

Στον Έβρο: Μητέρα ενός νηπίου, διαμαρτυρόμενη για τον τραυματισμό του παιδιού της Αυτές οι ακραίες περιπτώσεις είναι αποτέ(εκδορά κάτω από το πηγούνι), εξαιτίας μιας λεσμα δυο μορφών αρνητικής παιδαγωγισύγκρουσής του με άλλο νήπιο, την ώρα του κής συμπεριφοράς: 106 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΑΠΟΨΕΙΣ

Πρώτον Μιας απομόνωσης της σχολικής ζωής, μακριά από τους γονείς, χωρίς προσπάθεια για συνεργασία Το έχουμε πει πολλές φορές, ότι η σχέση του σχολείου με την οικογένεια είναι κλονισμένη. Οι γονείς αρκούνται στο ρόλο του επισκέπτη της κεντρικής εισόδου του σχολείου, του σπόνσορα στις οικονομικές ανάγκες του και του θεατή των σχολικών εορτών. Και όμως υπάρχει λόγος και υποχρέωση η σχέση αυτή να γίνει πιο στενή, δημιουργική και εποικοδομητική, με στόχο να γνωριστούμε όλοι μαζί καλύτερα (εκπαιδευτικοί, γονείς, μαθητές) και να βρούμε δρόμους κοινής προσπάθειας και δράσης. Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί αποφεύγουν να προσεγγίσουν τους γονείς, επειδή θεωρούν την προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση μια επιπλέον υποχρέωση ή ακόμη και ματαιοπονία. Με τέτοιες αντιλήψεις όμως χάνουν όλοι και οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς, αλλά κυρίως χάνουν οι μαθητές. Σε μια περίπτωση στενής επαφής γονέων και σχολείου θα αποφεύγαμε καταστάσεις ξυλοδαρμού και γενικά άσκησης βίας κατά των εκπαιδευτικών, επειδή θα είχαμε ως αποτρεπτικό μέσο τη θερμή συμπαράσταση των υπόλοιπων γονέων. Η διαμόρφωση ενός κλίματος συνεργασίας απομονώνει και παραμερίζει περιπτώσεις γονέων που ενδεχόμενα έχουν δύσκολο και εριστικό χαρακτήρα. Επίδειξη δύναμης ασκείται, όταν ο δράστης είναι σίγουρος ότι δε θα βρει το θύμα συμπαραστάτη.

Δεύτερον Μιας διαμόρφωσης της σχολικής ζωής μέσα στην τάξη, που ωθεί τους μαθητές να θέλουν να εγκαταλείψουν το μάθημα, μόλις βρουν ευκαιρία Στην περίπτωση αυτή, έχοντας κατά νου και παιδιά που εμφανίζουν αποκλίνουσα συμπεριφορά, φαίνεται πόσο σημαντικό είναι να διαμορφώνονται καταστάσεις μαθησιακής διαδικασίας που εγγίζουν το σύνολο των μαθητών, μορφές διαφοροποιημένης μάθησης, προσαρμοσμένες στις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και τους προβληματισμούς του καθενός παιδιού. Η αντίληψη του εκπαιδευτικού να αρκείται μόνο στις επιλογές και τις προτάσεις του σχολικού εγχειριδίου, αγνοώντας τις ιδιαιτερότητες της ομάδας του, αφήνει έξω από το παιχνίδι της μάθησης μια μεγάλη μερίδα μαθητών που θα γίνεται όλο και μεγαλύτερη, επειδή τόσο οι κοινωνικές συνθήκες, όσο και το σύνολο των αναγκών της καθημερινότητας κάνουν το μαθητή περισσότερο δύσκολο και απαιτητικό. Αν δεν προσπαθήσουμε να ακούσουμε και να αποκωδικοποιήσουμε τα μηνύματα των παιδιών, δε θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες τους. Έτσι θα έχουμε ελλιπή μαθησιακά αποτελέσματα και ταυτόχρονα μια ομάδα μαθητών, που αναγκάζονται να μένουν έξω από το παιχνίδι της μάθησης, θα λειτουργούν ως ενοχλητικοί παράγοντες.

Γράφει o Κώστας Χρυσαφίδης, τ. καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών -ΤΕΑΠΗ.

ζωής, τις ποικίλες δεσμεύσεις και υποχρεώσεις και δείξε μου πώς διαμορφώνεται ένα ελκυστικό για όλους μαθησιακό κλίμα. Προσωπικά πιστεύω ότι η απάντηση στο ερώτημα βρίσκεται σε τρεις λέξεις - όρους: • Επικοινωνία, ώστε να δοθεί η ευκαιρία σε όλα τα μέλη της ομάδας να εκφράσουν τις απόψεις τους και να ακούσουν τις απόψεις των άλλων, • Ενεργός συμμετοχή όλων των μαθητών στη δράση για κατάκτηση της γνώσης, • Συντροφικότητα, με ευκαιρίες για κοινές δραστηριότητες και σύσφιξη των διανθρώπινων σχέσεων. Θα πρέπει να βρούμε δρόμους που οδηγούν σ’ αυτό που πάντα έλεγαν μεγάλοι παιδαγωγοί (Dewey, Kerschensteiner, Montesori): Το σχολείο να προκαλεί κέφι, η γνώση να αντιμετωπίζεται από τους μαθητές ως ανταπόκριση στις ανάγκες τους να γνωρίσουν καλύτερα τον κόσμο που τους περιβάλλει. Να αγαπήσουν τα παιδιά το σχολείο και την αγάπη τους αυτή θα τη μεταφέρουν και στους γονείς, που θα τους αναγκάσει να δουν Ξέρω τι σκέφτονται μερικοί. Έξω τα σχολικά τεκταινόμενα με διαφορετικό από το χορό πολλά τραγούδια λένε. μάτι, ώστε να μην έχουν διαθέσεις για … Έλα εσύ στην τάξη, αντιμέτωπος με χειροδικίες. την καθημερινότητα της σχολικής ΑΠΟΨΕΙΣ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 107

Θεωρητικό Αφιέρωμα | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ Οι σύγχρονες παιδαγωγικές απόψεις περί της σπουδαιότητας του ρόλου της προσχολικής αγωγής, οδήγησαν σε μια νέα αντίληψη σχετικά με την εφαρμογή των Αναλυτικών

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΟΔΗΓΟΣ ΝΗΠΙΑΓΩΓΟΥ ΑΠΟ ΤΟ 2002 ΣΤΟ 2011 Ως Αναλυτικό Πρόγραμμα, ορίζεται η γραπτή διατύπωση των χαρακτηριστικών μιας διδακτικής πρότασης, η οποία μπορεί να αφορά στη διδασκαλία μιας ολόκληρης εκπαιδευτικής βαθμίδας ή τάξης σε συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο ή σε σύνολο γνωστικών αντικειμένων. Οι τυπικές παράμετροι ενός αναλυτικού προγράμματος είναι οι στόχοι του, το περιεχόμενο στο οποίο αναφέρεται, οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί, οι διαδικασίες που προτείνει ή οι προτάσεις αξιολόγησής του. Ένα αναλυτικό πρόγραμμα μπορεί να είναι, εν μέρει ή στο σύνολό του, καθορισμένο από κάποια θεσμική αρχή. Στην Ελλάδα, αυτή η θεσμική αρχή είναι το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής (μέχρι τώρα Παιδαγωγικό Ινστιτούτο). Η θεωρία για τα Αναλυτικά Προγράμματα, τα ορίζει ως: α) μία γνώση που μεταδίδεται, β) μία προσπάθεια για επίτευξη στόχων, γ) μία διαδικασία και δ) μια πράξη. Στις αγγλόφωνες χώρες, το Αναλυτικό Πρόγραμμα

108 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

(Curriculum) είναι συνώνυμο, με αυτό που στις γαλλόφωνες χώρες ονομάζουν Πρόγραμμα Σπουδών (Programme d’ Etudes). Σύμφωνα με τους ειδικούς, η πλειοψηφία των Αναλυτικών Προγραμμάτων ορίζει α) γιατί β) τι γ)πότε δ) πού ε)πώς και στ) με ποιον μαθαίνεις. (Stenhouse,1975.Braslavsky,xx.) Οι σύγχρονες παιδαγωγικές απόψεις περί της σπουδαιότητας του ρόλου της προσχολικής αγωγής, οδήγησαν σε μια νέα αντίληψη σχετικά με την εφαρμογή των Αναλυτικών Προγραμμάτων, τα οποία, επί σειρά ετών δεν είχαν τεθεί σε εφαρμογή στην προσχολική αγωγή. Στη δεκαετία του ’70 εμφανίζονται τα Α.Π., που συνοδεύονται από μεθόδους διδασκαλίας, ενώ στη δεκαετία του ’80, ακολουθώντας τις εξελίξεις της προσχολικής εκπαίδευσης στην Ευρώπη, παρατηρείται μία στροφή προς τα curricula. Τα Α.Π. είναι πάντα συνυφασμένα με τις ανάγκες της εποχής και τις Κύριες Παιδαγωγικές Προσεγγί-

σεις που κυριαρχούν σε κάθε εποχή (Χρυσαφίδης, 2004. Κυριαζοπούλου-Βαληνάκη,1974). Έτσι από το μπιχεβιοριστικό Α.Π. της δεκαετίας του ’80, φτάσαμε στο παιδοκεντρικό Α.Π. του 2002, το οποίο συμπληρώνεται από το υπό πρόταση μαθητοκεντρικό Α.Π. του 2011. Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με το Α.Π. του 2002 και με αυτό του 2011, που προτείνεται να εφαρμοστεί. Πιο συγκεκριμένα, το 2002, με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) (ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2002) του Νηπιαγωγείου: Παρουσιάζεται ένα Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών, το οποίο για πρώτη φορά αναφέρεται ως ενιαίο. Οι παιδαγωγικές προσεγγίσεις και η μεθοδολογία αφορούν όλες τις βαθμίδες τις εκπαίδευσης, διαφοροποιούνται όμως οι στόχοι και οι δραστηριότητες, η επιλογή των οποίων είναι αναπτυξιακά κατάλληλες, για τη βαθμίδα στην οποία απευθύνονται. Αναφέρονται οι κύριες κατευθύνσεις, με βάση τις οποίες σχεδιάζονται τα προγράμματα και αναπτύσσονται οι δραστηριότητες. Έγκειται στην ευχέρεια του κάθε εκπαιδευτικού το πώς θα οργανώσει το ημερήσιο πρόγραμμα και το ποιες δραστηριότητες θα υλοποιήσει. Στο Δ.Ε.Π.Π.Σ., ο εκπαιδευτικός διαμορφώνει το πρόγραμμα, με τέτοιον τρόπο, ώστε να καλύπτει τις ανάγκες των παιδιών, να ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντά τους, να ενισχύει τις αλληλεπιδράσεις τους, καθώς και τις επικοινωνιακές τους

δεξιότητες. Δεν υπάρχουν διακριτά διδακτικά αντικείμενα και δίνεται έμφαση στη Διαθεματικότητα, με την εξακτίνωση στις διάφορες μαθησιακές περιοχές, μέσω της υλοποίησης σχεδίων εργασίας και θεματικών προσεγγίσεων. Δίνεται έμφαση στη διαδικασία απόκτησης της γνώσης. Εστιάζεται, όχι μόνο στο τι, αλλά και στο πώς μαθαίνουν τα παιδιά. Ορισμένες από τις βασικές παιδαγωγικές αρχές που το διέπουν είναι η διερευνητική μάθηση, η αρχή της συνδιερεύνησης, η διαπολιτισμική παιδαγωγική, η χρήση της προϋπάρχουσας γνώσης, η παιδαγωγική της αξιοποίησης του λάθους, η επίλυση προβλήματος, η ενίσχυση της αυτονομίας και της αυτοαντίληψης, κ.ά. Δίνεται έμφαση στη γλώσσα, η οποία διατρέχει όλα τα προγράμματα. Το παιχνίδι, παίζει σημαντικό ρόλο στη διαδικασία μάθησης και η τεχνολογία εντάσσεται πιο ενεργά. Προτείνεται η τήρηση portfolio, αλλά και η αξιολόγηση με διάφορες τεχνικές των δραστηριοτήτων, των σχεδίων εργασίας και του προγράμματος γενικότερα. Οι μαθησιακές περιοχές στις οποίες αναφέρονται τα προγράμματα σχεδιασμού και ανάπτυξης δραστηριοτήτων είναι η Γλώσσα, η Μελέτη Περιβάλλοντος, τα Μαθηματικά, η Δημιουργία και Έκφραση και η Τεχνολογία. Στη Γλώσσα, δίνεται έμφαση στην προώθηση του εγγραμματισμού όλων των παιδιών. Προτείνεται η αναδυόμενη γραφή, δίνοντας ιδιαίτερη σημασία στην καλλιέργεια της αντίληψης της κοινωνικής διάστασης της γλώσσας και τις γραφής (για ποιο λόγο το

Γράφει η Φυλλιώ Νικολούδη

γράφω). Η διδασκαλία γραμμάτων υλοποιείται μέσω της ολιστικής μεθόδου και δεν προτείνεται η «στείρα» αντιγραφή και η αποστήθιση. Τα Μαθηματικά, έχουν ως κύριο στόχο την καλλιέργεια της μαθηματικής σκέψης και τη χρήση των μαθηματικών στην καθημερινότητα. Ταυτόχρονα επισημαίνεται η κοινωνική τους διάσταση και η δημιουργία του κατάλληλου μαθησιακού περιβάλλοντος, δίνοντας έμφαση στην καλλιέργεια των ανάλογων δεξιοτήτων. Στη Μελέτη Περιβάλλοντος, η καλλιέργεια και των δύο περιβαλλόντων προϋποθέτει τη δημιουργία του κατάλληλου εκπαιδευτικού πλαισίου, καθώς και του γεμάτου σε ερεθίσματα σχολικού περιβάλλοντος. Όλοι οι επιμέρους τομείς της Δημιουργίας και Έκφρασης έχουν ως στόχο την ενθάρρυνση και την καλλιέργεια της φαντασίας και της δημιουργικότητας. Αποφεύγεται να τους δίνονται μοντέλα, τα οποία καλούνται να τα αντιγράψουν. Η Τεχνολογία, η οποία για πρώτη φορά εντάσσεται τόσο εκτενώς στο πρόγραμμα του νηπιαγωγείου, στοχεύει στη διεύρυνση των γνώσεων των παιδιών με ένα διαφορετικό τρόπο, ο οποίος ανταποκρίνεται στις ανάγκες

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 109

Θεωρητικό Αφιέρωμα | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ της σύγχρονης ζωής. Σύμφωνα με τη δομή του Δ.Ε.Π.Π.Σ., σε κάθε μαθησιακή περιοχή, αναγράφονται οι μαθησιακές επιδιώξεις, ακολουθούν οι ενδεικτικές διαθεματικές δραστηριότητες και τέλος γίνεται σύνδεση αυτών με τις βασικές θεμελιώδεις έννοιες. Ο Οδηγός Νηπιαγωγού, δίνεται ως υποστηρικτικό υλικό στον εκπαιδευτικό. Το 2005, ο Οδηγός Νηπιαγωγού (ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 2005), ακολουθώντας τις κατευθύνσεις του Δ.Ε.Π.Π.Σ., περιλαμβάνει τους σχεδιασμούς και την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων και από τις πέντε μαθησιακές περιοχές. Είναι χωρισμένος σε τρία μέρη. Στο πρώτος μέρος παρουσιάζεται όλο το Πλαίσιο για την ανάπτυξη του προγράμματος. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζονται αναλυτικά οι πέντε μαθησιακές- γνωστικές περιοχές με παραδείγματα εφαρμογών και στο τρίτο μέρος γίνονται αναφορές σε επεκτάσεις του προγράμματος. Το Πρόγραμμα Σπουδών του 2011, ανταποκρινόμενο στις απαιτήσεις της κοινωνίας, κινείται στην ίδια φιλοσοφία και διαφοροποιείται σε ορισμένα σημεία από το αντίστοιχο του 2002. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως επέκταση αυτού, το οποίο δίνει έμφαση στις νέες κοινωνικοπολιτισμικές συνθήκες της εκπαίδευσης και κυρίως στην Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη του ατόμου. Ορισμένες από τις παιδαγωγικές αρχές που ακολουθούνται, είναι η συνεργατική μάθηση, η διερευνητική μάθηση, η βιωματική μάθηση, η διαπολιτισμική προσέγγιση, η διαφοροποιημένη διδασκαλία. Προωθείται η εποικοδομητική προσέγγιση της γνώσης, δίνοντας έμφαση στον κοινωνικό χαρακτήρα της, πάντα σε συνάρτηση με τις κοινωνικοπολιτισμικές αλληλεπιδράσεις του περιβάλλοντος. Επισημαίνεται ιδιαίτερα η σπουδαιότητα της καλλιέργειας «βασικών ικανοτήτων» (η επικοινωνία, η δημιουργική, η κριτική και η μεταγνωστική σκέψη, η προσωπική ταυτότητα και η αυτονομία, οι κοινωνικές ικανότητες και οι ικανότητες του ενεργού πολίτη), που διατρέχουν όλο το πρόγραμμα. Σε καθεμία από αυτές τις «βασικές ικανότητες», παρουσιάζεται ένα θεωρητικό πλαίσιο, η σπουδαιότητα και ο τρόπος εφαρμογής τους στην εκπαιδευτική πράξη, καθώς και ο τρόπος χειρισμού του εκπαιδευτικού. Αναφέρεται σε έννοιες και στις γενικεύσεις αυτών. Δίνεται έμφαση στη διαθεματικότητα, χωρίς να είναι αυτοσκοπός, αλλά μόνο σε περίπτωση που προκύπτει ως ανάγκη των παιδιών. Προτείνεται η οργάνωση δημιουργικού μαθησιακού περιβάλλοντος, μέσα από μαθησιακά πλαίσια όπως το παιχνίδι, τις ρουτίνες, τις καταστάσεις από την καθημερινή ζωή, τις οργανωμένες δραστηριότητες, τις διερευνήσεις. Σε αυτά τα πλαίσια μπορούν να υλοποιηθούν είτε σχέδια εργασίας, είτε οργανω110 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Το Πρόγραμμα Σπουδών του 2011, ανταποκρινόμενο στις απαιτήσεις της κοινωνίας, κινείται στην ίδια φιλοσοφία και διαφοροποιείται σε ορισμένα σημεία από το αντίστοιχο του 2002. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως επέκταση αυτού, το οποίο δίνει έμφαση στις νέες κοινωνικοπολιτισμικές συνθήκες της εκπαίδευσης και κυρίως στην Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη του ατόμου. μένες δραστηριότητες (μαθησιακές εμπειρίες). Παρουσιάζονται λεπτομερώς η σπουδαιότητα αξιοποίησης του καθενός από αυτά και αναφέρονται παραδείγματα από το καθένα από αυτά, καθώς και τρόποι που μπορούν να αξιοποιηθούν στην τάξη. Χωρίζεται σε οκτώ μαθησιακές περιοχές. Αυτές είναι η Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη, οι Φυσικές Επιστήμες, οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών, το Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη, τα Μαθηματικά, η Γλώσσα, η Φυσική Αγωγή και οι Τέχνες (Εικαστικά, Θέατρο, Μουσική, Οπτικοακουστική Έκφραση, Χορός- Κίνηση). Η δομή που ακολουθείται σε κάθε μαθησιακή περιοχή είναι ένα εισαγωγικό κείμενο, και οι πίνακες με τα περιεχόμενα και τους στόχους.

Το εισαγωγικό κείμενο τεκμηριώνει τη σπουδαιότητα κάθε μαθησιακής περιοχής, αναφέροντας λεπτομερώς τη μεθοδολογία, τις βασικές παιδαγωγικές αρχές και άλλα στοιχεία, τα οποία θα παρουσιάσουμε παρακάτω. Οι πίνακες προτείνουν δραστηριότητες, σε σχέση με τους στόχους και τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις που θα πρέπει να ακολουθηθούν για την επίτευξη αυτών. Οι προτεινόμενες δραστηριότητες δίνονται σε σχέση με τη συμβολή του εκπαιδευτικού για την υλοποίησή τους. Τα περιεχόμενα των μαθησιακών περιοχών είναι (ενδεικτικά): - Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη: (ταυτότητα, προσωπική ενδυνάμωση, κ.ά.). -Φυσικές Επιστήμες (Έννοιες και Φαινόμενα από το φυσικό κόσμο, Ο Πλανήτης Γη, κ.ά.). - Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.), (Γνωρίζω τις Τ.Π.Ε. και δημιουργώ, Επικοινωνώ και συνεργάζομαι με τις Τ.Π.Ε., κ.ά.) -Περιβάλλον και Εκπαίδευση για την Αειφόρο Ανάπτυξη (Διαχείριση απορριμμάτων, Ηλιοπροστασία, κ.ά.). - Μαθηματικά (Αριθμοί και πράξεις, Άλγεβρα, Χώρος και Γεωμετρία- Μέτρηση, κ.ά.). - Γλώσσα (Κατανόηση προφορικών κειμένων, Παραγωγή προφορικών κειμένων, κ.ά.). – Η Φυσική Αγωγή είναι χωρισμένη σε έξι διδακτικούς σκοπούς. - Οι Τέχνες προσεγγίζονται μέσα από τρεις διαδικασίες: τη δημιουργία, την παρουσίαση και την ανταπόκριση. Οι δραστηριότητες για τις Τέχνες σχεδιάζονται πάνω στις βασικές έννοιες του Πολιτισμού. Το Πρόγραμμα Σπουδών συνοδεύεται από τον Οδηγό του Εκπαιδευτικού για το Νηπιαγωγείο (2011), ο οποίος στηρίζεται στη φιλοσοφία και στις παιδαγωγικές αρχές του Προγράμματος Σπουδών. Περιγράφει αναλυτικά τις δέκα παιδαγωγικές αρχές (Σπουδαιότητα της προσχολικής εκπαίδευσης στην ολόπλευρη ανάπτυξη των παιδιών- Σημασία της προσωπικής ενδυνάμωσης και της διαμόρφωσης μιας υγιούς προσωπικότητας στην προσχολική εκπαίδευση- Οικοδόμηση της γνώσης μέσα από την αλληλεπίδραση με το φυσικό και το κοινωνικό περιβάλλον- Σημαντικός ρόλος του παιχνιδιού για την ανάπτυξη των παιδιών- Συνεργασία οικογένειας-σχολείου και η σύνδεση με την τοπική κοινότητα- Ανάδειξη της μοναδικότητας κάθε παιδιού και του δικαιώματός του στην εκπαίδευση, καθώς και ο σεβασμός στη διαφορετικότητα- Παροχή κατάλληλων ερεθισμάτων, ώστε να αξιοποιείται η τάση των παιδιών για εξερεύνηση και να συντελείται μάθηση μέσω των εμπειριών- Χρήση διαφορετικών διδακτικών προσεγγίσεων, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες όλων των παιδιών -Σημαντικός ρόλος του εκπαιδευτικού ως προς την οργάνωση ενός κατάλληλου περιβάλλοντος και ως προς το σχεδιασμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η αξιοποίηση των ιδεών των παιδιών, συνδυασμένες με τις ανάγκες τους και ενταγμένες σε ένα μαθησιακό πλαίσιο- Σπουδαιότητα της εφαρμογής της συστηματικής παρατήρησης στην καταγραφή των αναγκών, των ενδιαφερόντων και της εξέλιξης των παιδιών), που πηγάζουν από τα σύγχρονα παιδαγωγικά δεδομένα και στις οποίες στηρίζεται το νέο πρόγραμμα. Ο οδηγός απευθύνεται σε όλα τα νηπιαγωγεία της χώρας, ανεξαρτήτου τύπου ή σύνθεσης της ομάδας

και δίνει τις βάσεις, ώστε οι εκπαιδευτικοί να σχεδιάζουν και να αξιολογούν το πρόγραμμά τους. Γίνεται εκτενής αναφορά στις παιδαγωγικές αρχές για τη μάθηση και τη διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση. Δίνεται ιδιαίτερη σημασία στην πολυμορφία του μαθητικού πληθυσμού και αναφέρεται ως πρώτη αρχή η αναγνώριση της διαφορετικότητας και η εφαρμογή διαφοροποιημένων προσεγγίσεων. Δίνεται ο ορισμός της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, η θεωρητική στήριξη της εφαρμογής, ο στόχος της εφαρμογής της και λέξεις –κλειδιά. Οι όροι-κλειδιά, θα βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς να μετατρέψουν τη θεωρία σε πράξη, αλλά και να έχουν

Το Πρόγραμμα Σπουδών συνοδεύεται από τον Οδηγό του Εκπαιδευτικού για το Νηπιαγωγείο (2011), ο οποίος στηρίζεται στη φιλοσοφία και στις παιδαγωγικές αρχές του Προγράμματος Σπουδών. Περιγράφει αναλυτικά τις παιδαγωγικές αρχές που πηγάζουν από τα σύγχρονα παιδαγωγικά δεδομένα και στις οποίες στηρίζεται το νέο πρόγραμμα.

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 111

Θεωρητικό Αφιέρωμα | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

κοινό κώδικα επικοινωνίας μεταξύ τους. Αναφέρεται στη συστηματική συνεργασία σχολείου και οικογένειας και στην ενεργή εμπλοκή της δεύτερης στη μαθησιακή διαδικασία, με δεδομένη την άποψη ότι το οικογενειακό περιβάλλον αποτελεί μαθησιακό περιβάλλον. Καταγράφει τις μαθησιακές ευκαιρίες που μπορεί να αξιοποιηθούν από το σπίτι και προτείνονται δραστηριότητες. Παρουσιάζεται η σπουδαιότητα της ομαλής προσαρμογής των παιδιών στο περιβάλλον του σχολείου και αναφέρονται αναλυτικά οι τρεις άξονες (οικογενειακό, σχολικό περιβάλλον και παιδί) που διευκολύνουν την προσαρμογή, ενώ προτείνονται και τρόποι πραγματοποίησής τους. Μπορούμε να ισχυριστούμε, ότι και τα δύο Αναλυτικά Προγράμματα, έχουν την ίδια φιλοσοφία και στηρίζονται στις ίδιες παιδαγωγικές αρχές. Το Δ.Ε.Π.Π.Σ. έχει μια παιδοκεντρική διάσταση, ενώ το υπό πρόταση Α.Π. προσανατολίζεται προς μία μαθητοκεντρική εκπαίδευση. Γι’ αυτό το λόγο και δίνεται έμφαση στην κατανόηση εννοιών και στις γενικεύσεις αυτών. Στα σημεία, στα οποία το Δ.Ε.Π.Π.Σ., δεν εστιάζεται τόσο, όπως το ανθρωπογενές περιβάλλον, η διαπολιτισμική-διαφοροποιημένη παιδαγωγική, η συνεργασία με την οικογένεια, η ομαλή μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό σχολείο, κ.ά., το υπό πρόταση Α.Π. αναφέρεται εκτενώς. Στο Α.Π. του 2011, αναλύονται λεπτομερώς ορισμένες μαθησιακές περιοχές (Μαθηματικά, Φυσικές Επιστήμες) που δεν αναφέρονταν επαρκώς στο Δ.Ε.Π.Π.Σ. και δίνονται ακριβείς οδηγίες για τον τρόπο ανάπτυξης των αντίστοιχων δραστηριοτήτων. Κάθε Αναλυτικό Πρόγραμμα περιέχει και θετικά και αρνητικά σημεία. Στο Δ.Ε.Π.Π.Σ., μπορούμε να τα εντοπίσουμε πολύ εύκολα, διότι έχει ήδη εφαρμοστεί. Στο υπό πρόταση Α.Π., δεν είναι ακόμη εφικτό κάτι τέτοιο, διότι δεν έχει ακόμη γενικευτεί. Καταλήγοντας, μπορούμε να διατυπώσουμε ως γενικό συμπέρασμα, ότι το υπό πρόταση Αναλυτικό Πρόγραμμα είναι μία βελτίωση και επέκταση του ήδη ισχύοντος προγράμματος, το οποίο θα καλύψει τα κενά του και θα εμπλουτίσει την παιδαγωγική του θεώρηση, με βάση τις κοινωνικοπολιτισμικές εξελίξεις.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ • Κυριαζοπούλου-Βαληνάκη,Π.(1977). Νηπιαγωγική. Αθήνα: Αδελφοί Βλάσση. • Braslavsky,C.(x.x.) The curriculum.Στο www.ibe.unesco.org/fileadmin/cecilia_e.pdf, ημερομηνία πρόσβασης 11/2/12. • Stenhouse, L.(1975) An introduction to curriculum research and development. London : Heinemann. • ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (2002). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο .Προγράμματα Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Δραστηριοτήτων, Αθήνα. • ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,(2005). Οδηγός Νηπιαγωγού Εκπαιδευτικοί Σχεδιασμοί, Δημιουργικά Περιβάλλοντα Μάθησης. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β. • Χρυσαφίδης,Κ.(2004) Επιστημολογικές Αρχές της Προσχολικής Αγωγής. Αθήνα: Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός. • ΥΔΒΜΘ,(2011). Νέα Πιλοτικά Προγράμματα Σπουδών. Α. Προγράμματα Σπουδών. Επιστημονικό Πεδίο: Προσχολική –Πρώτη Σχολική Ηλικία. Πρώτο και Δεύτερο Μέρος στο: http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/ newps.php • ΥΔΒΜΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο(2011). Νέα Πιλοτικά Προγράμματα Σπουδών. Β. Οδηγοί για τον Εκπαιδευτικό. Επιστημονικό Πεδίο: Προσχολική –Πρώτη Σχολική Ηλικία. Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Πρόγραμμα Σπουδών του Νηπιαγωγείου στο: http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php

112 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Θεωρητικό Αφιέρωμα | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

Η Πληροφορική στο Αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου: ΔΕΠΠΣ 2003 και

Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα 2011Συγκριτική Αποτίμηση» Περίληψη

Στην παρούσα εργασία παρουσιάζεται η θεματική ενότητα της Πληροφορικής στο Αναλυτικό Πρόγραμμα του νηπιαγωγείου. Αρχικώς παρουσιάζεται ένα σύντομο θεωρητικό πλαίσιο, με βάση τους προβληματισμούς επί του θέματος και την αναγκαιότητα εισαγωγής της στα προγράμματα σπουδών της Προσχολικής Εκπαίδευσης. Ακολουθεί μια αναλυτική αποτίμηση στο πρόγραμμα σπουδών του νηπιαγωγείου ΔΕΠΠΣ το οποίο εφαρμόζεται σήμερα στο ελληνικό νηπιαγωγείο και στη συνέχεια παρουσιάζεται η συγκεκριμένη θεματική ενότητα στο Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα το οποίο είναι ακόμη υπό μελέτη και προτείνεται για εφαρμογή. Επιχειρείται τέλος μια συγκριτική αποτίμηση της ενότητας στα δύο αναλυτικά προγράμματα.

Εισαγωγή

Υπάρχουν πολλοί ορισμοί για το Αναλυτικό Πρόγραμμα, γεγονός όμως είναι ότι δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός της έννοιας. Σύμφωνα με την παραδοσιακή έννοια του όρου, ΑΠ είναι ένα διάγραμμα μαθημάτων που περιλαμβάνει τους γενικούς σκοπούς κάθε μαθήματος, τη διδακτέα ύλη και τη χρονική διάρκειά της, καθώς και τις διάφορες άλλες δραστηριότητες για

Γράφει η Γιώτα Παναγιωτοπούλου, Σχολ. Σύμβουλος 25ης Περιφέρειας Π.Α Επιμορφώτρια Β΄Επιπέδου

Τα τελευταία χρόνια η προσχολική εκπαίδευση προκαλεί όλο και περισσότερο το επιστημονικό ενδιαφέρον και τον προβληματισμό της ακαδημαϊκής κοινότητας σχετικά με το περιεχόμενο και την ποιότητα των προγραμμάτων που εφαρμόζονται στα νηπιαγωγεία.

τους μαθητές. Άλλοι ορισμοί, που προέρχονται κυρίως από αγγλοσαξονικές χώρες προσδίδουν στο ΑΠ μια ευρύτερη έννοια (Φλουρής, 1983). Τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ) είναι πάντα συνυφασμένα με τις ανάγκες της εποχής και τις Κύριες Παιδαγωγικές Προσεγγίσεις που κυριαρχούν σε κάθε εποχή (Χρυσαφίδης,2004, Κυριαζοπούλου-Βαληνάκη,1974). Αποτελούν συγκροτημένες προτάσεις που αναφέρονται στο περιεχόμενο και στη μορφή της σχολικής γνώσης, στον τρόπο που πρέπει να οργανώνεται η γνώση και στις διαδικασίες με τις οποίες η γνώση αποκτάται και αξιοποιείται από τους μαθητές. Προσπαθούν να απαντήσουν σε ερωτήματα σχετικά με το σκοπό και τους ειδικούς στόχους κάθε γνωστικού αντικειμένου και ο ρόλος τους θεωρείται σημαντικός στην εκπαιδευτική διαδικασία, αφού αποτελούν το «εργαλείο» που χρησιμοποιεί ο εκπαιδευτικός καθημερινά στην πράξη και καθοδηγεί την εκπαίδευση στην ανάπτυξη του τύπου του ανθρώπου που κάθε κοινωνία επιθυμεί. Τα τελευταία χρόνια η προσχολική εκπαίδευση προκαλεί όλο και περισσότερο το επιστημονικό ενδιαφέρον και τον προβληματισμό της ακαδημαϊκής κοινότητας σχετικά με το περιεχόμενο και την ποιότητα των προγραμμάτων που εφαρμόζονται στα νηπιαγωγεία, καθώς επίσης και τη ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο

Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 113

Θεωρητικό Αφιέρωμα | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ θεωρητική υποδομή και τις φιλοσοφικές αρχές τις οποίες τα προγράμματα αυτά υιοθετούν. Στη σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα μια από τις θεμελιώδεις επιδιώξεις είναι ο αποκαλούμενος «τεχνολογικός αλφαβητισμός» και η συνεχής ανανέωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας προς αυτή την κατεύθυνση. Οι στόχοι της και οι ακολουθούμενες πρακτικές πρέπει να ανανεώνονται συνεχώς υπό το πρίσμα των νέων κοινωνικών, πολιτισμικών και τεχνολογικών συνθηκών. Η διατύπωση συνεπώς μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης που να αφορά στην ένταξη και τη σταδιακή ενσωμάτωση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στη διδασκαλία και τη μάθηση και να οδηγεί στην έκφραση μιας ενιαίας εκπαιδευτικής στρατηγικής που άπτεται όλου του φάσματος της εκπαίδευσης (Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, 1997) αποτελεί κοινό τόπο του σύγχρονου εκπαιδευτικού σχεδιασμού. Δεδομένης της σημασίας που έχει στο πλαίσιο των δυτικών κοινωνιών «ο τεχνολογικός εγγραμματισμός» αναμενόμενο είναι και το νηπιαγωγείο να στρέφεται προς την εισαγωγή των μικρών παιδιών σε πολιτισμικές πρακτικές που συνδέονται με τις νέες τεχνολογίες, (Οδηγός Νηπιαγωγού 2006, σ. 349). Το 1997 για πρώτη φορά στην Ελλάδα σχεδιάστηκε το Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (Ε.Π.Π.Σ.) Πληροφορικής (ΥΠ.Ε.Π.Θ.-Π.Ι., 1997), για την εισαγωγή των Νέων Τεχνολογιών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια ελληνική εκπαίδευση το οποίο ωστόσο, δεν περιείχε πρόβλεψη για την προσχολική εκπαίδευση. Το πλαίσιο προγράμματος σπουδών εκείνης της περιόδου προέβλεπε προαιρετική εισαγωγή και χρήση της Πληροφορικής μόνο στις δύο τελευταίες τάξεις του δημοτικού. Η επίσημη εισαγωγή των Τ.Π.Ε. στο ελληνικό νηπιαγωγείο έρχεται με την Υπουργική Απόφαση Γ2/5051ε/2001 (Φ.Ε.Κ. 1376/18.10.2001). Την περίοδο 2001-2003 το Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών (Ε.Π.Π.Σ.) 1997 (ΥΠ.Ε.Π.Θ.-Π.Ι, 1997), τροποποιήθηκε και δημιουργήθηκε το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) που δημοσιεύθηκε αρχικά το έτος 2001 και περιλάμβανε την ένταξη των Τ.Π.Ε. στο αναλυτικό πρόγραμμα του Νηπιαγωγείου, στο κεφάλαιο «Η Πληροφορική στο νηπιαγωγείο». Στην τελική έκδοση του Διαθεματικού Ενιαίου Πλαισίου Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο (ΥΠ.Ε.Π.Θ.-Π.Ι., 2002α·) η εισαγωγή των Τ.Π.Ε. στην Προσχολική Εκπαίδευση περιλαμβάνεται ως ξεχωριστό Πρόγραμμα Σπουδών με τίτλο «Παιδί και Πληροφορική: Πρόγραμμα Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Δραστηριοτήτων Πληροφορικής». Από το σχολικό έτος 2003-2004 το Δ.Ε.Π.Π.Σ. άρχισε να εφαρμόζεται σταδιακά σε μια σειρά από νηπιαγωγεία της Ελλάδας και η υποχρεωτική εφαρμογή του ξεκίνησε από το σχολικό έτος 2006-2007. Μια πενταετία αργότερα το 2011, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στο πλαίσιο υλοποίησης της Πράξης «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) - Νέο πρόγραμμα σπουδών, σχεδίασε το νέο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών για το νηπιαγωγείο το οποίο τελεί ακόμη σε πιλοτική εφαρμογή. Μια από τις οκτώ μαθησιακές περιοχές (επιστημονικά πεδία) του προγράμματος αυτού είναι και οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Αντικείμενο της παρούσης εργασίας είναι η αξιολογική αποτίμηση του προγράμματος σπουδών για την Πληροφορική στο Νηπιαγωγείο τόσο στο περιεχόμενο του ΔΕΠΠΣ όσο και του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος Σπουδών που προτείνεται να εφαρμοστεί.

Σύντομο θεωρητικό πλαίσιο

H εισαγωγή των Νέων Τεχνολογιών στην εκπαίδευση δεν άφησε αμέτοχη όπως είδαμε την προσχολική εκπαίδευση. Η επιστημονική κοινότητα γνωρίζοντας την ανάγκη για εκσυγχρονισμό των μεθόδων μάθησης και διδασκαλίας και μετά από μελέτες στη χώρα μας που ασχολούνται με την αξιοποίηση των Τ.Π.Ε. (Μικρόπουλος, 2006) στα πλαίσια του γενικότερου προβληματισμού σχετικά με τον αναπροσδιορισμό των εκπαιδευτικών στόχων στην κοινωνία της μάθησης προτείνει την εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία ( Βοσνιάδου, 2002). Για την επιτυχία αυτού του σκοπού, δεν αρκεί µόνο ο εξοπλισµός των σχολείων µε την 114 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Στη σύγχρονη εκπαιδευτική πραγματικότητα μια από τις θεμελιώδεις επιδιώξεις είναι ο αποκαλούμενος «τεχνολογικός αλφαβητισμός» και η συνεχής ανανέωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας προς αυτή την κατεύθυνση. Οι στόχοι της και οι ακολουθούμενες πρακτικές πρέπει να ανανεώνονται συνεχώς υπό το πρίσμα των νέων κοινωνικών, πολιτισμικών και τεχνολογικών συνθηκών. απαραίτητη τεχνολογική υποδοµή, αλλά κυρίως η εφαρμογή νέας παιδαγωγικής στρατηγικής και η ανάπτυξη κατάλληλων προγραμμάτων πληροφορικής για την υποστήριξη όλων των γνωστικών αντικειμένων. «Η ενσωμάτωση των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση δεν είναι μια τόσο απλή υπόθεση. Έχει σημαντικές επιπτώσεις στον τρόπο οικοδόμησης της γνώσης, στη σχέση δασκάλου μαθητή, στο περιεχόμενο διδασκαλίας, στη σχέση θεωρίας και πράξης, στη διαμόρφωση κοινωνικής συνείδησης και μοντέλων διδακτικής επικοινωνίας. Εξαρτάται ακόμη και από τις εξελίξεις στο ευρύτερο κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο, με το οποίο και οι νέες τεχνολογίες και το σχολείο βρίσκονται σε μια συνεχή σχέση αλληλεπίδρασης». (Ράπτης, Ράπτη, 2003). Επιπλέον, πέρα από τις αποφάσεις σε θεσμικό πλαίσιο η υιοθέτηση από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς της χρήσης των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πράξη απαιτεί χρόνο και δεν είναι εύκολη διαδικασία. Το γεγονός ότι για πρώτη φορά στη Ελλάδα αναπτύχθηκε σε αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών για το νηπιαγωγείο ενότητα που αφορά στην εισαγωγή της Πληροφορικής στην Προσχολική Εκπαίδευση, αποτελεί σημαντική καινοτομία η οποία χαράζει και δρομολογεί τους βασικούς

κατευθυντήριους άξονες για την καθοδήγηση των νηπιαγωγών στην ενσωμάτωση των Νέων Τεχνολογιών στο νηπιαγωγείο. Σύμφωνα με τη Ντολιοπούλου αυτό αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές καινοτομίες των τελευταίων ετών στην εκπαίδευση των μικρών παιδιών (Ντολιοπούλου 2004). Ωστόσο, η χώρα μας δεν πρωτοτυπεί εισάγοντας την Πληροφορική στο Αναλυτικό Πρόγραμμα του νηπιαγωγείου, καθώς ήδη από τη δεκαετία του 1990 στη Γαλλία ο Η.Υ. είχε εισαχθεί ως βοηθητικό παιδαγωγικό μέσο και στην Αυστραλία είχαν αρχίσει πειραματικές εφαρμογές προγραμμάτων πληροφορικής σε παιδιά ηλικίας 3-5 ετών (Γιαννακοπούλου, 1994). Σύμφωνα με τους ερευνητές, αν ο Η/Υ αξιοποιηθεί σε κατάλληλα οργανωμένο μαθησιακό περιβάλλον, από ενημερωμένους εκπαιδευτικούς μπορεί να ενθαρρύνει τις μεταξύ των παιδιών αλληλεπιδράσεις, προωθώντας την κοινωνικοποίησή τους, ενισχύοντας την ευελιξία της σκέψης και τη δημιουργικότητά τους και να συμβάλλει στην ανάπτυξη της ικανότητάς τους για επίλυση προβλημάτων (Siraj-Blatchford & Whitebread 2003). Τα ερευνητικά δεδομένα των τελευταίων ετών αποδεικνύουν ότι τα παιδιά μικρών ηλικιών τα οποία εκτελούν στην τάξη επιτυχώς δραστηριότητες με Η/Υ, βγαίνουν κερδισμένα συγκριτικά μ’ εκείνα που δεν το κάνουν στους εξής τομείς: ανάπτυξη της νοημοσύνης, εμπλουτισμός των γνώσεων, ενίσχυση της μνήμης, ικανότητα επίλυσης προβλήματος, ανάπτυξη συνεργατικού πνεύματος, διεύρυνση της επικοινωνίας και δεξιότητες αναστοχασμού (Κόμης, 2004). Σύμφωνα με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) για το Νηπιαγωγείο, στο πλαίσιο των θεματικών προσεγγίσεων και των σχεδίων εργασίας δίνονται πολλές ευκαιρίες αξιοποίησης της σύγχρονης τεχνολογίας. Ο ρόλος του/ης νηπιαγωγού στην ενσωμάτωση του υπολογιστή στο καθημερινό πρόγραμμα σπουδών του Νηπιαγωγείου είναι καθοριστικός (Bowman & Beyer 1994, Wright & Shade 1994), ώστε να ενταχθεί λειτουργικά στη διαδικασία της διδασκαλίας και της μάθησης. Είναι εκείνος/η που θα ενσωματώσει τις ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία, θα επηρεάσει τη στάση των μαθητών απέναντί τους, θα σχεδιάσει τις σχετικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες, θα επιλέξει το λογισμικό, θα παρέμβει αξιοποιώντας και αναδεικνύοντας ποικίλες ευκαιρίες για προβληματισμό και μάθηση μέσω ΤΠΕ, θα προωθήσει την κριτική προσέγγισή τους από τους μαθητές, ώστε να υπερτερούν οι θετικές συνέπειες από τη χρήση των ΤΠΕ και να μειωθούν οι αρνητικές (Βοσνιάδου 2006, Κυρίδης, Δρόσος & Τσακιρίδου, 2003, Αργύρης 2005, Φεσάκης, 2008). Ο εκπαιδευτικός πρέπει να παρέχει υποστηρικτικό ρόλο και να φροντίζει ώστε όλα τα παιδιά να μετέχουν στη δραστηριότητα και στη χρήση του υπολογιστή. Πρέπει βέβαια να γίνει σαφές ότι η χρήση των τεχνολογιών της πληροφορίας και των επικοινωνιών (ΤΠΕ) οφείλει να λειτουργεί συμπληρωματικά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των στόχων της προσχολικής εκπαίδευσης και όχι να αντικαθιστά τις άλλες δημιουργικές δραστηριότητες των νηπίων, όπως το παιχνίδι, τη ζωγραφική κ.λπ.

Η πληροφορική στο Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) και στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών για το νηπιαγωγείο

Σε μεγάλο βαθμό, το Πλαίσιο Σπουδών Πληροφορικής του Νηπιαγωγείου είναι στην ίδια κατεύθυνση με το Πλαίσιο Σπουδών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης. Το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) θεσμοθετήθηκε το 2003 και ήρθε να αντικαταστήσει το Αναλυτικό πρόγραμμα του 1989. Περιλαμβάνει τα ΑΠΣ των επιμέρους γνωστικών περιοχών καθώς και στοιχεία μεθοδολογίας και αξιολόγησης. Στα ΑΠΣ των επιμέρους γνωστικών περιοχών παρατίθενται ο σκοπός και οι γενικοί στόχοι κάθε γνωστικής περιοχής, ειδικότερα οι ικανότητες που επιδιώκουμε να αναπτυχθούν και ενδεικτικές δραστηριότητες που υλοποιούν το περιεχόμενο των γνωστικών περιοχών. Το ΔΕΠΠΣ του νηπιαγωγείου περιλαμβάνει περιεχόμενα από τις παρακάτω γνωστικές περιοχές: Πρόγραμμα Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Γλώσσας, Μαθηματικών, Μελέτης

Περιβάλλοντος, Έκφρασης και Δημιουργίας, Πληροφορικής. Τα προγράμματα αυτά δεν νοούνται ως διακριτά διδακτικά αντικείμενα και δεν προτείνονται για αυτοτελή διδασκαλία, αλλά προτείνονται ως πλαίσιο για τον εκπαιδευτικό, για τον προγραμματισμό και την υλοποίηση δραστηριοτήτων που έχουν νόημα και σκοπό για τα ίδια τα παιδιά. Στο Πρόγραμμα «Παιδί και Πληροφορική» του Δ.Ε.Π.Π.Σ. για το Νηπιαγωγείο τονίζεται ότι: «Σκοπός της εισαγωγής της Πληροφορικής στο Νηπιαγωγείο είναι να εξοικειωθούν τα παιδιά με απλές βασικές λειτουργίες του υπολογιστή και να έλθουν σε μια πρώτη επαφή με διάφορες χρήσεις του, ως εποπτικού μέσου διδασκαλίας καθώς και ως εργαλείου ανακάλυψης, δημιουργίας και έκφρασης στο πλαίσιο των καθημερινών τους δραστηριοτήτων.» (ΥΠ.Ε.Π.Θ.-Π.Ι., 2002α). Με άλλα λόγια, αφενός οι μαθητές του Νηπιαγωγείου πρέπει να γνωρίσουν τις βασικές λειτουργίες του υπολογιστή ως αντικείμενο και αφετέρου να τον χρησιμοποιούν ως εργαλείο σε διάφορες δραστηριότητες στο καθημερινό τους πρόγραμμα.

Τα ερευνητικά δεδομένα των τελευταίων ετών αποδεικνύουν ότι τα παιδιά μικρών ηλικιών τα οποία εκτελούν στην τάξη επιτυχώς δραστηριότητες με Η/Υ, βγαίνουν κερδισμένα συγκριτικά μ’ εκείνα που δεν το κάνουν στους εξής τομείς: ανάπτυξη της νοημοσύνης, εμπλουτισμός των γνώσεων, ενίσχυση της μνήμης, ικανότητα επίλυσης προβλήματος, ανάπτυξη συνεργατικού πνεύματος, διεύρυνση της επικοινωνίας και δεξιότητες αναστοχασμού.

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 115

Θεωρητικό Αφιέρωμα | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

Για την ένταξη και την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στην τάξη του Νηπιαγωγείου απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κατάλληλη διαρρύθμιση του χώρου ώστε ο υπολογιστής να αποτελέσει κομμάτι της καθημερινής πρακτικής, προκειμένου να αντιληφθούν και τα παιδιά τη σημαντική συμβολή του στην πορεία της διδασκαλίας και της μάθησης. Ο υπολογιστής πρέπει να αποτελεί μέρος της τάξης και να βρίσκεται σε ένα από τα κεντρικά της σημεία και όχι σε ένα απομονωμένο σημείο της αίθουσας, έτσι ώστε όλα τα παιδιά να μπορούν να τον παρατηρούν και να διατυπώνουν σχόλια και κατά συνέπεια οι δραστηριότητες σε αυτή τη γωνιά του υπολογιστή να είναι κοινωνικές και όχι ατομικές. Οι Τ.Π.Ε., όπως σε όλο το φάσμα της Εκπαίδευσης, έτσι και στο πλαίσιο της Προσχολικής Εκπαίδευσης μπορούν να αξιοποιηθούν για μια πληθώρα ενεργειών, διαδικασιών και εργασιών, όπως: • Υποστήριξη της διοικητικής λειτουργίας του σχολείου • Υποστήριξη κατά το σχεδιασμό και την προετοιμασία της διδασκαλίας • Χρήση του υπολογιστή ως εποπτικού μέσου • Επικοινωνία και αναζήτηση πληροφοριών. Όσον αφορά στις γνώσεις που πρέπει να αποκτήσουν τα παιδιά και στη μεθοδολογία που πρέπει να ακολουθηθεί ώστε να επιτευχθεί ο σκοπός αυτός, το ΔΕΠΠΣ προτείνει μια σειρά δραστηριοτήτων, για την ανάπτυξη γνώσεων και μεθοδολογικών δεξιοτήτων, δεξιοτήτων συνεργασίας και επικοινωνίας καθώς και στάσεων για τη θέση της επιστήμης, της τεχνολογίας και των υπολογιστών στη ζωή τους. Οι δραστηριότητες αυτές αφορούν γνώση, μεθοδολογία, συνεργασία, επικοινωνία, επιστήμη και καθημερινή ζωή. 1. Γνώση και μεθοδολογία Τα παιδιά ενθαρρύνονται: Να προσεγγίζουν ένα σύνολο βασικών απλών εννοιών που αφορούν στη γενική δομή των υπολογιστικών συστημάτων. Να αποκτούν στοιχειώδεις δεξιότητες και γνώσεις χειρισμού λογισμικού γενικής χρήσης καθώς και ικανότητες μεθοδολογικού χαρακτήρα. Να απομυθοποιούν τον υπολογιστή και να τον χρησιμοποιούν ως εργαλείο ανακάλυψης, δημιουργίας, έκφρασης, αλλά και ως νοητικό εργαλείο και εργαλείο ανάπτυξης της σκέψης. Να χρησιμοποιούν εφαρμογές πολυμέσων εκπαιδευτικού περιεχομένου και να κατακτούν τις έννοιες της πλοήγησης και της αλληλεπίδρασης. 2. Συνεργασία και επικοινωνία Τα παιδιά με τη βοήθεια της νηπιαγωγού ενθαρρύνονται: Να χρησιμοποιούν το λειτουργικό σύστημα, το διαδίκτυο, το λογισμικό εφαρμογών (επεξεργασία κειμένου, ζωγραφική, εκπαιδευτικό λογισμικό, λογισμικό πλοήγησης στο διαδίκτυο, κ.λπ.). Να αναπτύσσουν δραστηριότητες στο πλαίσιο ποικίλων ομαδικών – συνθετικών εργασιών. 3. Επιστήμη και καθημερινή ζωή Τα παιδιά ευαισθητοποιούνται και ενθαρρύνονται: Να αντιλαμβάνονται τις επιπτώσεις των νέων τεχνολογιών στους διαφόρους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Παρατηρούμε ότι γίνεται εξειδίκευση του γενικού σκοπού και παράλληλα προτείνονται τρόποι υλοποίησής του. Προτείνονται επίσης, εκτός από τις βα116 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

σικές γνώσεις και δεξιότητες που άπτονται της χρήσης των ΤΠΕ, διδακτικές μεθοδολογίες που αφορούν στη χρήση τους ως μέσο γνώσης και συνεργασίας, ως μέσο ανάπτυξης επικοινωνιακών δεξιοτήτων καθώς επίσης και στάσεων που αφορούν στην απομυθοποίηση του υπολογιστή και των ΤΠΕ γενικότερα και καθιστούν ικανούς τους μαθητές στο να μπορούν να αντιληφθούν τις επιπτώσεις τους στους διάφορους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Για την ένταξη και την ενσωμάτωση των ΤΠΕ στην τάξη του Νηπιαγωγείου απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κατάλληλη διαρρύθμιση του χώρου ώστε ο υπολογιστής να αποτελέσει κομμάτι της καθημερινής πρακτικής, προκειμένου να αντιληφθούν και τα παιδιά τη σημαντική συμβολή του στην πορεία της διδασκαλίας και της μάθησης. Ο υπολογιστής πρέπει να αποτελεί μέρος της τάξης και να βρίσκεται σε ένα από τα κεντρικά της σημεία και όχι σε ένα απομονωμένο σημείο της αίθουσας, έτσι ώστε όλα τα παιδιά να μπορούν να τον παρατηρούν και να διατυπώνουν σχόλια και κατά συνέπεια οι δραστηριότητες σε αυτή τη γωνιά του υπολογιστή να είναι κοινωνικές και όχι ατομικές. Το πλαίσιο σπουδών εξειδικεύεται αναλυτικότερα σε στόχους, περιεχόμενο, ενδεικτικές δραστηριότητες και ώρες. Εντούτοις, το ΔΕΠΠΣ δεν προτείνει συγκεκριμένο αριθμό ωρών. Στις ενδεικτικές δραστηριότητες γίνεται προσπάθεια να προσεγγιστεί με διαθεματικό τρόπο η διδασκαλία της πληροφορικής. Αντίθετα, δεν διευκρινίζεται επαρκώς το ζήτημα της ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στα άλλα γνωστικά αντικείμενα. Συμπερασματικά, οι άξονες περιεχομένου στο παρακάτω πίνακα αφορούν δύο βασικές πτυχές: τη γνωριμία με τις ΤΠΕ και την ένταξή τους ως εργαλείο ψυχαγωγίας και γνώσης σε όλο το πρόγραμμα σπουδών μέσω διαθεματικών δραστηριοτήτων.

Ανάλυση Αξόνων Άξονες Περιεχομένου Γνωριμία με τον υπολογιστή -Το παιδί αναγνωρίζει τις κυριότερες μονάδες του υπολογιστή. Έρχεται σε πρώτη επαφή με το πληκτρολόγιο και το ποντίκι. Παιγνίδι και γνώση Αναγνωρίζει τα γράμματα. Πληκτρολογεί γράμματα, αριθμούς, λέξεις. Παίζει και συνθέτει με τα σχήματα. Χρησιμοποιεί εργαλεία ελεύθερης σχεδίασης. Τροποποιεί εικόνες. Ακούει και παίζει με τους ήχους. Η/Ο νηπιαγωγός ξεναγεί τα παιδιά σε επιλεγμένους τόπους του Διαδικτύου (WWW). Προφυλάξεις - εργονομία. Συνεργάζεται με τα άλλα παιδιά.

Διαθεματικές Προσεγγίσεις Όλα τα γνωστικά αντικείμενα. Όλα τα γνωστικά αντικείμενα.

Η Πληροφορική στο Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών του Νηπιαγωγείου

Τo 2011 το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο στο πλαίσιο υλοποίησης της Πράξης «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (Σχολείο 21ου αιώνα) - Νέο πρόγραμμα σπουδών και στο πλαίσιο του Υποέργου 1: «Εκπόνηση Προγραμμάτων Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και οδηγών για τον εκπαιδευτικό «Εργαλεία Διδακτικών Προσεγγίσεων» σχεδίασε το νέο αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών για το νηπιαγωγείο το οποίο προτείνεται για εφαρμογή. Το Πρόγραμμα Σπουδών του 2011, ανταποκρινόμενο στις απαιτήσεις της κοινωνίας, κινείται στην ίδια φιλοσοφία και διαφοροποιείται σε ορισμένα σημεία από το αντίστοιχο του 2002. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως επέκταση αυτού, το οποίο δίνει έμφαση στις νέες κοινωνικοπολιτισμικές συνθήκες της εκπαίδευσης και κυρίως στην Προσωπική και Κοινωνική Ανάπτυξη του ατόμου. Στο 2° μέρος του νέου προγράμματος σπουδών του νηπιαγωγείου παρουσιάζονται τα περιεχόμενα και οι στόχοι οκτώ (8) μαθησιακών περιοχών. Μια από τις οκτώ μαθησιακές περιοχές (επιστημονικά πεδία) του προγράμματος είναι και οι Τεχνολογίες Πληροφοριών και Επικοινωνιών (ΤΠΕ). Σύμφωνα με το νέο αναλυτικό πρόγραμμα του νηπιαγωγείου: «Τα παιδιά, με την υποστήριξη της εκπαιδευτικού και στο πλαίσιο καθημερινών σχολικών δραστηριοτήτων, έρχονται σε επαφή, γνωρίζουν, εξοικειώνονται και κατανοούν βασικές λειτουργίες των Τ.Π.Ε. με στόχο: α) την αναζήτηση, την οργάνωση, τη διαχείριση και την παραγωγή πληροφορίας σε πολλαπλές μορφές, την ανάπτυξη των ιδεών και την προσωπική έκφραση και δημιουργία, β) την επικοινωνία και τη συνεργασία, γ) τη διερεύνηση, τον πειραματισμό, την ανακάλυψη και την επίλυση προβλημάτων σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα και δ) την κατανόηση του ρόλου των ψηφιακών τεχνολογιών στη σύγχρονη κοινωνία και τον πολιτισμό». Στο πλαίσιο αυτό, τα παιδιά του νηπιαγωγείου εξοικειώνονται με βασικές λειτουργίες ψηφιακών συσκευών (υπολογιστές, περιφερειακές συσκευές υπολογιστών, διαδραστικοί πίνακες, συσκευές διαχείρισης ήχου, εικόνας, βίντεο, κ.λπ.) και έρχονται σε μια πρώτη επαφή με διάφορες χρήσεις τους. Χρησιμοποιούν λογισμικό (εκπαιδευτικό και γενικής χρήσης) και υπηρεσίες του διαδικτύου, εντάσσοντας οργανικά τις Τ.Π.Ε. στις καθημερινές δραστηριότητες του νηπιαγωγείου ως εποπτικά μέσα διδασκαλίας, ως εργαλεία διερεύνησης, πειραματισμού και επίλυσης προβλημάτων και ως εργαλεία διαχείρισης πληροφοριών, ψηφιακού γραμματισμού και έκφρασης με πολλαπλούς τρόπους, δημιουργίας, επικοινωνίας και συνεργασίας. Στο εισαγωγικό κείμενο εξηγείται η σημασία της συγκεκριμένης μαθησιακής περιοχής για την προσχολική εκπαίδευση, παρουσιάζεται η δομή του προγράμματος και η λογική ανάπτυξής του και αναφέρονται, εν συντομία, βασικές αρχές που διέπουν το ρόλο του εκπαιδευτικού, τη διδακτική μεθοδολογία και την αξιολόγηση της μάθησης στη συγκεκριμένη μαθησιακή περιοχή. Στο τέλος της μαθησιακής περιοχής διευκρινίζεται ο τρόπος με τον οποίο η συγκεκριμένη μαθησιακή περιοχή συνδέεται με τις άλλες μαθησιακές περιοχές του προγράμματος. Οι πίνακες της μαθησιακής περιοχής, εκτός από τα περιεχόμενα και τους μαθησιακούς στόχους, περιλαμβάνουν προτάσεις για δραστηριότητες που μπορούν να διευκολύνουν την υλοποίηση των στόχων και μεθοδολογικές προσεγγίσεις που μπορεί να υιοθετήσει ο εκπαιδευτικός για την επίτευξη των συγκεκριμένων στόχων. Αν και η μαθησιακή περιοχή παρουσιάζεται ξεχωριστά και ως αυτόνομη ενότητα, οι εκπαιδευτικοί μπορούν εύκολα να εντοπίσουν, τόσο στους στόχους όσο και στις προτεινόμενες δραστηριότητες, α) τις βασικές αρχές του νέου ΠΣ (π.χ. σημασία παιχνιδιού, συνεργασία με οικογένεια και κοινότητα, ενθάρρυνση της περιέργειας των παιδιών κ.ά. - βλ. 1° μέρος ΠΣ) β) τις συνδέσεις μεταξύ των μαθησιακών πεδίων-περιοχών, γ) την ανάπτυξη των βασικών ικανοτήτων (βλ. 1° μέρος ΠΣ) ως στόχο σε όλες τις μαθησιακές περιοχές, δ) τη γλώσσα και τις ΤΠΕ να διατρέχουν το πρόγραμμα. Η μαθησιακή περιοχή «Τ.Π.Ε.» εντάσσεται στο ενιαίο πρόγραμμα σπουδών από το Νηπιαγωγείο στο Γυμνάσιο και δομείται, ως προς τα περιεχόμενά της, στους παρακάτω άξονες που αφορούν στις Τ.Π.Ε. και περιλαμβάνουν τα αντίστοιχα περιεχόμενα. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 117

Θεωρητικό Αφιέρωμα | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ Ανάλυση Αξόνων Κατανόηση των βασικών χαρακτηριστικών των Τ.Π.Ε. Αναζήτηση, οργάνωση, διαχείριση και παραγωγή πληροφοριών, ψηφιακός γραμματισμός, δημιουργικότητα, ανάπτυξη ιδεών, έκφραση, ψηφιακό παιγνίδι

Διαθεματικές Προσεγγίσεις Τα παιδιά μαθαίνουν να χειρίζονται υπολογιστικά περιβάλλοντα και ψηφιακές συσκευές ώστε να αναζητούν, να οργανώνουν και να διαχειρίζονται πληροφορίες από πολλαπλές ψηφιακές πηγές καθώς και να παράγουν νέες πολυτροπικές πληροφορίες, να δημιουργούν, να αναπτύσσουν τις ιδέες τους, να παίζουν και να εκφράζονται με ποικίλους τρόπους

2.Επικοινωνώ και συνεργά- Έκφραση, επικοινωνία, κοινωνική αλληλεπίδραση, συνεργασία, συμβολικό ζομαι με τις Τ.Π.Ε. και θεατρικό παιγνίδι και δραματοποίηση

Τα παιδιά εκφράζονται, αλληλεπιδρούν, επικοινωνούν, παίζουν και μαθαίνουν να συνεργάζονται χρησιμοποιώντας τις Τ.Π.Ε. στο πλαίσιο των καθημερινών τους δραστηριοτήτων εντός και εκτός σχολικής τάξης.

3.Διερευνώ, πειραματίζομαι, ανακαλύπτω και λύνω προβλήματα με τις Τ.Π.Ε.

Διαχείριση πληροφοριών, διερεύνηση, πειραματισμός, ανακάλυψη, έκφραση, μοντελοποίηση, επίλυση προβλήματος, δημιουργικότητα, κριτική ικανότητα, λήψη απόφασης

Τα παιδιά χρησιμοποιούν υπολογιστικά περιβάλλοντα και ψηφιακές συσκευές για να διερευνήσουν, να πειραματιστούν, να ανακαλύψουν τη γνώση, να σκεφτούν κριτικά, να λάβουν αποφάσεις και να λύσουν προβλήματα στο πλαίσιο όλων των γνωστικών αντικειμένων του προγράμματος σπουδών.

1. Οι Τ.Π.Ε. στην κοινωνία και τον πολιτισμό

Αυτονομία, προσφορά, συνεργασία, ευελιξία, δεοντολογία, καινοτομία, εργονομία, πρόσβαση για όλους.

Τα παιδιά μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τις ΤΠΕ με ασφαλή και ορθό τρόπο, αντιλαμβάνονται τη σημασία και το ρόλο της ψηφιακής τεχνολογίας στο κοινωνικό και πολιτισμικό γίγνεσθαι και αναπτύσσουν κατάλληλες στάσεις και αξίες

Άξονες Περιεχομένου 1.Γνωρίζω τις ΤΠΕ και δημιουργώ

Συγκριτικά στοιχεία Συμπερασματικά εκείνο που παρατηρούμε είναι ότι παρόλο που η μαθησιακή περιοχή των ΤΠΕ στο νέο ΠΣ είναι συνέχεια του ΔΕΠΠΣ το περιεχόμενό της είναι εμπλουτισμένο, πιο εκτεταμένο και αναλυτικότερο σε σχέση με το ΔΕΠΠΣ σε όλες τις περιοχές. Στους άξονες περιεχομένου, στην αναλυτική περιγραφή των στόχων και στις προτεινόμενες δραστηριότητες. Επιπλέον για την αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη προτείνεται μια μεγαλύτερη ποικιλία ψηφιακών συσκευών αλλά και εφαρμογών του διαδικτύου. Εντούτοις όμως όπως και στο ΔΕΠΠΣ δεν προτείνεται συγκεκριμένος αριθμός ωρών διδασκαλίας. Αξιοσημείωτο επίσης είναι, ότι στο νέο ΠΣ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προστιθέμενη αξία της τεχνολογίας και τη δυνατότητά της να είναι πιο αποτελεσματική σε μια συγκεκριμένη κατάσταση σε σχέση με άλλα μέσα. Η προστιθέμενη αξία αποτελεί βασικό κριτήριο για την επιλογή ενσωμάτωσης των Τ.Π.Ε. από τον εκπαιδευτικό, σύμφωνα με το νέο πρόγραμμα σπουδών. Σε αντίθεση με το ΔΕΠΠΣ στο νέο ΠΣ διευκρινίζεται επαρκώς πως συνδέεται η μαθησιακή περιοχή «Τ.Π.Ε.» με τις άλλες μαθησιακές περιοχές του προγράμματος και ειδικότερα τη γλώσσα, τα μαθηματικά, την προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη, τις φυσικές επιστήμες, τις τέχνες και τη Φυσική αγωγή. Τέλος, εκείνο που τονίζεται ιδιαίτερα είναι, ότι η χρήση των ΤΠΕ στο νηπιαγωγείο δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά λειτουργεί συμπληρωματικά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των στόχων της προσχολικής εκπαίδευσης.

118 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Σύνοψη Τα σύγχρονα εκπαιδευτικά µέσα, προϊόντα των τεχνολογιών πληροφορικής, συμβάλλουν στην αποτελεσματικότητα της διδασκαλίας, εφόσον χρησιμοποιούνται µε τον κατάλληλο τρόπο και την ανάλογη συχνότητα. Ο ρόλος και η αξία της χρήσης τους βρίσκονται σε εκείνα τα χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούν από τα παραδοσιακά µέσα. Η ανάδειξη αυτού του ρόλου επιτυγχάνεται µε την προτροπή και καθοδήγηση του εκπαιδευτικού. Η χρήση των εργαλείων τεχνολογίας θα πρέπει να υποστηρίζει τους στόχους του Προγράμματος συνολικά και να λαμβάνει υπόψη τις προηγούμενες εμπειρίες, γνώσεις, δεξιότητες και δυσκολίες των παιδιών. Είναι σημαντικό η επιλογή της χρήσης της τεχνολογίας να κινητοποιεί τα παιδιά να μάθουν και να τους παρέχει ευχάριστες εμπειρίες ώστε να διαμορφώνουν θετικές συμπεριφορές απέναντι στην τεχνολογία δημιουργώντας ενθουσιασμό για τη μάθηση και διευκολύνοντας τη συμμετοχή τους στη μαθησιακή διαδικασία.

Βιβλιογραφία • Αργύρης, Μ., (2005). Υπολογιστικοί μικρόκοσμοι και διερευνητική μάθηση. Στοιχεία του ρόλου του εκπαιδευτικού. Επιστήμες Αγωγής • Bowman, B. & Beyer, E. (1994). Thoughts on technology and early childhood education, Ιn J. Wright & D. Shade (Εds) Young Children: Active Learners in a Technology Age. Washington, DC: NAEYC. • Βοσνιάδου Στ., (2006), Σχεδιάζοντας περιβάλλοντα μάθησης υποστηριζόμενα από τις σύγχρονες τεχνολογίες», Εκδόσεις Gunteberg • Κόμης, Β. (2004), Εισαγωγή στις εκπαιδευτικές εφαρμογές των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών, Εκδόσεις Νέων Τεχνολογιών, Αθήνα. • Κυριαζοπούλου-Βαληνάκη,Π.(1977). Νηπιαγωγική. Αθήνα: Αδελφοί Βλάσση. • Κυρίδης, Α., Δρόσος, Β., Τσακιρίδου, Ε. (2003). Ποιός Φοβάται τις Νέες Τεχνολογίες; Οι Απόψεις και οι Αντιλήψεις των Εκπαιδευτικών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για την Εισαγωγή της Πληροφορικής Επικοινωνιακής Τεχνολογίας στο Ελληνικό Δημοτικό Σχολείο. Αθήνα: Τυπωθήτω – Γ. Δαρδανός. • Μικρόπουλος, Τ. (2006). Ο Υπολογιστής ως Γνωστικό Εργαλείο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα • Ντολιοπούλου, Ε. (1998). Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής στην προσχολική τάξη, Παιδαγωγική επιθεώρηση, 27, 97115. • Ντολιοπούλου, Ε. (2004). Σύγχρονες Τάσεις της Προσχολικής Αγωγής. Αθήνα: Τυπωθήτω – Γ. Δαρδανός, Β΄ έκδ. • Ράπτης, Α. & Ράπτη, Α. (2002). Μάθηση και Διδασκαλία στην Εποχή της Πληροφορίας. Ολική Προσέγγιση (τόμος Α΄), Αθήνα: Έκδ. του συγγ. Siraj-Blatchford, J., & Whitebread, D., (2003). Supporting Information and Communications Technology in the Early Years, Buckingham: Open University Press • ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, (2002). Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο .Προγράμματα Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Δραστηριοτήτων, Αθήνα. • ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο,(2005). Οδηγός Νηπιαγωγού Εκπαιδευτικοί Σχεδιασμοί, Δημιουργικά Περιβάλλοντα Μάθησης. Αθήνα: Ο.Ε.Δ.Β. • ΥΔΒΜΘ,(2011). Νέα Πιλοτικά Προγράμματα Σπουδών, 1. Επιστημονικό πεδίο: Προσχολική – πρώτη σχολική ηλικία, 2ο Μέρος, Μαθησιακές περιοχές, Π.Ι., 2011, Ανακτήθηκε 8 Σεπτεμβρίου, 2011 από http://digitalschool-5.minedu.gov. gr/info/newps.php • ΥΔΒΜΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο(2011). Νέα Πιλοτικά Προγράμματα Σπουδών. Β. Οδηγοί για τον Εκπαιδευτικό. Επιστημονικό Πεδίο: Προσχολική –Πρώτη Σχολική Ηλικία. Οδηγός Εκπαιδευτικού για το Πρόγραμμα Σπουδών του Νηπιαγωγείου στο: http://digitalschool.minedu.gov.gr/info/newps.php • Χρυσαφίδης,Κ.(2004) Επιστημολογικές Αρχές της Προσχολικής Αγωγής. Αθήνα: Τυπωθήτω-Γιώργος Δαρδανός. • Φλουρής, Γ. (1995α ). Αντιστοιχεία Εκπαιδευτικών Σκοπών, Αναλυτικού Προγράμματος και Εκπαιδευτικών Μέσων: Μερικές όψεις της Εκπαιδευτικής Αντιφατικότητας. Στο Καζαμίας, Α. – Κασσωτάκης, Μ. (επιμ.). Ελληνική Εκπαίδευση: Προοπτικές Ανασυγκρότησης και Εκσυγχρονισμού. Αθήνα: Σείριος. ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 119

Βιβλιοπροτάσεις για παιδιά | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

ΒιΒλιοπροτασεισ για παιδιά

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ, ΤΡΙΓΩΝΟΨΑΡΟΥΛΗ, ΜΗΝ ΕΜΠΙΣΤΕΥΕΣΑΙ ΠΟΤΕ … ΑΧΙΝΟ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΤΑΚΗ, 2013, ΣΕΛ. 36 Ο Τριγωνοψαρούλης μπαίνει σε νέες περιπέτειες. Τρεις φορές εμπιστεύθηκε τον Αχινό, που, χρησιμοποιώντας την πονηριά του, κατάφερε πρώτα να τον πείσει πως είναι φίλος του και στη συνέχεια να διχάσει την κοινωνία των ψαριών. Όμως μέσα από ένα μεγάλο τελικό ψαρόσφαιρου ο Τριγονοψαρούλης και η ομάδα του βάζουν γκολ στις διακρίσεις και στο ρατσισμό. Στόχος του βιβλίου είναι να κατανοήσουν τα παιδιά ότι δεν πρέπει να γίνονται διακρίσεις και αποκλεισμοί και όλοι έχουν δικαίωμα στο σχολείο να συμμετέχουν ελεύθερα στα παιχνίδια και σε όλες τις δραστηριότητες.

HELEN STEPHENS, ΠΩΣ ΝΑ ΚΡΥΨΕΙΣ ΕΝΑ ΛΙΟΝΤΑΡΙ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΙΚΑΡΟΣ, 2013, ΣΕΛ. 32 Πρόκειται για μια ιστορία με χαρούμενη εικονογράφηση που αναφέρεται στην αστεία και τρυφερή φιλία ενός κοριτσιού με ένα λιοντάρι που ήθελε να αγοράσει ένα καπέλο. Η μικρή Έλλη κρύβει τον μεγαλόσωμο φίλο της σε διάφορα σημεία του σπιτιού της, γιατί η μαμά και ο μπαμπάς της δεν τα πάνε καλά με τα λιοντάρια. Δυστυχώς, όμως η μαμά της ανακαλύπτει το λιοντάρι και εκείνο φεύγει από το σπίτι τρέχοντας. Όμως το καλό μας λιοντάρι βοηθάει στη σύλληψη κλεφτών που μπήκαν να κλέψουν τα κηροπήγια του δημάρχου και όλοι στην πόλη το επευφημούν. Μάλιστα, ο δήμαρχος του επιτρέπει να ζητήσει ό, τι θέλει και το λιοντάρι ζητά το καπέλο που από την αρχή ήθελε να αγοράσει. Στόχος του βιβλίου είναι να αντιληφθούν τα παιδιά ότι όλες οι φιλίες είναι δυνατές, ακόμα και οι πιο περίεργες αρκεί να έχουμε ανοιχτό το μυαλό και την καρδιά μας.

120 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | Βιβλιοπροτάσεις

GABRIELLA SOLARI, ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΜΟΥ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ, JENNY CAPPELLO (ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ), ΤΑΤΙΑΝΑ ΡΑΠΑΚΟΥΛΙΑ (ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ), ΕΚΔΟΣΕΙΣ SUSAETA. Πρόκειται για ένα ενδιαφέρον εγχειρίδιο- οδηγό στη διάθεση εκπαιδευτικών και γονέων που αναζητούν τρόπους, ιδέες, δραστηριότητες εισαγωγής των παιδιών προσχολικής και σχολικής ηλικίας στον κόσμο της μουσικής. Γραμμένο σε γλώσσα απλή και κατανοητή, παρέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την προσέγγιση της μουσικής ως αισθητικό προϊόν και ως προϊόν δημιουργίας ενώ παράλληλα, οι μέθοδοι προσέγγισης του απηχούν στις σύγχρονες παιδαγωγικές αντιλήψεις για τη μάθηση, μέσω του παιχνιδιού. Ειδικότερα, τα παιδιά ενθαρρύνονται να συμμετέχουν σε δραστηριότητες ακουστικής αντίληψης και διάκρισης ήχων στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον καθώς και κατανόησης των μουσικών στοιχείων: ήχος, μελωδία, ηχόχρωμα, ρυθμός, ένταση, ταχύτητα. Παρέχει λειτουργικά ερεθίσματα να παίξουν με τη μουσική, κατασκευάζοντας τα δικά τους μουσικά όργανα και οργανώνοντας τη δική τους ορχήστρα, δημιουργώντας ηχοϊστορίες, παίζοντας φλογέρα, πιάνο, κρουστά. Με αυτό το βιβλίο μπορούμε όλοι να ταξιδέψουμε στο μαγικό κόσμο της μουσικής, άλλωστε όπως λέει κι ο Μεγάλος Σοφός του βιβλίου «η μουσική βρίσκεται παντού, αρκεί να ξέρεις να ακούς».

Παρακαλούμε τους εκδότες και τους συγγραφείς που μας στέλνουν τα βιβλία τους για παρουσίαση στη στήλη του περιοδικού: α. Να προσέχουν ώστε τα βιβλία αυτά να απευθύνονται σε παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας. β. Να έχουν εκδοθεί κατά τα τρία τελευταία έτη.

Γράφουν η Νίκη Κάντζου, Αργυρω Παναγιωτου

SHIRIN ADL, ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΩΝ ΟΝΕΙΡΩΝ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, 2013, ΣΕΛ. 32.

ΛΗΔΑ ΒΑΡΒΑΡΟΥΣΗ, ΣΕΙΡΑ ΤΡΕΛΛΟΔΑΓΚΩΝΙΤΣΕΣ, ΤΙ ΡΟΛΟ ΠΑΙΖΕΙ ΑΥΤΗ Η ΑΓΕΛΑΔΑ; ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ 2013 Πρόκειται για μία διασκεδαστική, με ευτράπελη πλοκή, έμμετρη ιστορία που πραγματεύεται με τρόπο χιουμοριστικό, τη διαφορετικότητα, τη μοναδικότητα των χαρακτηριστικών του κάθε ατόμου και την αγάπη για τον εαυτό. Η μουσικότητα και η κίνηση είναι χαρακτηριστικά του βιβλίου και αναδύονται, τόσο μέσα από το ρυθμό των στίχων όσο και από τα ζωηρά χρώματα των σκίτσων, που αναπαριστούν στιγμιότυπα σε κίνηση. Ηρωίδα είναι μια αγελάδα που «δεν ήταν με τίποτα ευχαριστημένη και ένιωθε παντού και πάντοτε χαμένη... πάντοτε στους άλλους ήθελε να μοιάσει, τον εαυτό της είχε χάσει». Έτσι, άλλαζε συνεχώς τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της προσπαθώντας να γίνει κάτι άλλο από αυτό που είναι. «Έβλεπε μια κότα όμορφη πολύ, με κατακόκκινο λειρί.. φόραγε κι εκείνη, σαν κι αυτή να γίνει. Έβλεπε ένα άσπρο λελέκι περήφανο να στέκει... Στο ένα πόδι στεκότανε κι εκείνη, σαν κι αυτό να γίνει». Μέχρι που στη ζωή της εμφανίστηκε ο ειδικός στις μεταμφιέσεις, ο χαμαιλέων, που τη βοήθησε να δει τη δική της ομορφιά.

Πρόκειται για ένα ευαίσθητο βιβλίο με ατμοσφαιρική εικονογράφηση που οδηγεί τα παιδιά στον μαγικό κόσμο των ονείρων, όπου όλα μπορούν να συμβούν. Μέσα από ένα όνειρο τα παιδιά μπορούν να ταξιδέψουν στο χρόνο, να μιλούν με τα ζώα, να κολυμπούν και να αναπνέουν κάτω από το νερό και να πετούν από το ένα αστέρι στο άλλο.

COLIN & JACQUI HAWKINS, ΑΧ, ΓΙΑΤΙ ΝΑ ΕΙΜΑΙ ΓΑΤΑ, ΣΕΛ. 24, DICK KING-SMITH, ΕΙΜΑΙ ΕΝΑΣ ΒΑΤΡΑΧΟΣ ΜΙΚΡΟΥΛΗΣ, Ο ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ Α. ΜΠΑΚΑΚΟΥΛΗΣ, MARTIN HONEYSETT (ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ), ΣΕΛ 32, ΜΑΡΙΑΝΙΝΑ ΚΡΙΕΖΗ (ΕΜΜΕΤΡΗ ΔΙΑΣΚΕΥΗ), ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΙΩΡΑ, 2013 Οι εκδόσεις Αιώρα κυκλοφορούν δύο από τα πιο δημοφιλή βιβλία της αγαπημένης στιχουργού των τραγουδιών της θρυλικής ραδιοφωνικής εκπομπής «Εδώ Λιλιπούπολη», Μαριανίνας Κριεζή. Η πένα της στιχουργού δημιούργησε δύο τρυφερές ιστορίες βγαλμένες σαν από παιδικές σκέψεις, αφού η θεματική τους θα μπορούσε να είναι ένας παιδικός προβληματισμός. Είναι γραμμένες σε έμμετρο λόγο και διακρίνονται για την χιουμοριστική εικονοπλασία τους και τη μουσικότητα στην ποιητική έκφραση, αποδίδοντας έτσι το σημασιολογικό περιεχόμενο με ένα τρόπο καθόλου διδακτικό και ξύλινο αλλά προσιτό, οικείο, άμεσο. Στο βιβλίο Αχ, γιατί να είμαι γάτα, η Μαγδάλω είναι μουτρωμένη και καθόλου ευτυχισμένη. Δεν της αρέσει η ουρά της, ούτε το νιαούρισμα της. Θέλει κάτι καλύτερο να γίνει από γατί, αλλά δεν ξέρει τι! Ο φίλος της ο μάγος αναλαμβάνει να της δείξει πόσο ωραίο είναι να είσαι γάτα. Ένα βιβλίο για να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με έννοιες όπως της αγάπης και της αποδοχής του εαυτού και της αυτοεκτίμησης. Στο βιβλίο Είμαι ένας βάτραχος μικρούλης, ο Εμμανουήλ Α. Μπακακούλης, βασανίζεται από ερώτημα μεγάλο: γι’ αυτό το Α μες στ’ όνομά του που μπαίνει μετά το μικρό του και πριν απ’ το επίθετό του, σημαίνει άραγε τίποτα ωραίο ή τίποτ’ άλλο που ντροπιάζει το όνομα του! Έτσι, το ταξίδι της αναζήτησης ξεκινά για τον μικρούλη βάτραχο. Να ‘ξερε πόσα σημαντικά πράγματα θα ανακαλύψει! Ένα βιβλίο για να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με έννοιες όπως της επιμονής σ’ ένα στόχο, της δύναμης, της θέλησης και της αγάπης. Βιβλιοπροτάσεις | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 121

Βιβλιοπροτάσεις για παιδιά | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

ΤΖΑΝΙ ΡΟΝΤΑΡΙ, ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΣΠΑΤΕ ΚΕΦΙ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ, 2011 ΓΙΟΛΑΝΤΑ ΤΣΟΡΩΝΗ-ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ, ΕΝΑΣ ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΣ ΙΠΠΟΠΟΤΑΜΟΣ. ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΠΕΡΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗΝ ΠΛΗΞΗ, ΜΙΑ ΛΥΠΗΜΕΝΗ ΖΕΒΡΑ. ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΩΧΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΗ ΘΛΙΨΗ, ΕΝΑ ΦΟΒΙΣΜΕΝΟ ΕΛΕΦΑΝΤΑΚΙ. ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΞΕΠΕΡΝΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥΣ ΦΟΒΟΥΣ ΤΟΥΣ, ΜΙΑ ΘΥΜΩΜΕΝΗ ΤΙΓΡΗ. ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟ ΘΥΜΟ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΑΒΒΑΛΑ, 2014. Τέσσερα νέα βιβλία της Γιολάντας Τσορώνη- Γεωργιάδη από τις εκδόσεις Σαββάλας που «ξεκλειδώνουν το συναισθηματικό κόσμο των παιδιών». Το κάθε βιβλίο πραγματεύεται μέσα από ενδιαφέρουσες σε πλοκή παραμυθικές ιστορίες, με ήρωες ζώα, τέσσερα βασικά συναισθήματα: τη χαρά, τη λύπη, το φόβο και το θυμό. Στο βιβλίο Ένας χαρούμενος ιπποπόταμος, ο Ιππίας νιώθει απέραντη ανία, δεν θέλει να κάνει τίποτε από τις συνηθισμένες του δραστηριότητες. Όταν όμως η μαμά του, του αναθέτει μια αποστολή, θα γίνει αφορμή για να ζήσει μια υπέροχη μέρα, γεμάτη χαρά και ενθουσιασμό. Τι συνέβη άραγε και άλλαξε τη διάθεση/τα συναισθήματα του Ιππία; Στο βιβλίο Η λυπημένη ζέβρα, η μικρή ζέβρα βιώνει τον αποχωρισμό της καλύτερής της φίλης, της καμηλοπάρδαλης που μετακομίζει σε άλλη γειτονιά της ζούγκλας. Τίποτε δεν είναι ίδιο χωρίς εκείνη, ούτε το παιχνίδι, ούτε οι βόλτες τη διασκεδάζουν πια. Όμως οι φίλοι της δεν το βάζουν κάτω, κάνουν πολλές προσπάθειες να τη δουν ξανά ευτυχισμένη. Θα τα καταφέρουν άραγε; Στο βιβλίο Μια θυμωμένη τίγρη, όταν τα ζώα της ζούγκλας αποφασίζουν να διοργανώσουν έναν αγώνα δρόμου, η μικρή τίγρη συμπεριφέρεται εγωιστικά στους φίλους της, καυχιέται για την ικανότητά της να τρέχει γρήγορα και νιώθει σίγουρη νικήτρια. Φτάνει μάλιστα στο σημείο να θυμώσει και να τους αγριέψει γιατί δεν την ανταγωνίζονται. Όμως η συμπεριφορά της δεν άρεσε καθόλου στους φίλους της και απομακρύνθηκαν αναστατωμένοι από κοντά της. Με ποιο τρόπο θα καταφέρει η μικρή τίγρη να τους ξανακερδίσει; Στο βιβλίο Ένα φοβισμένο ελεφαντάκι, ο φόβος είναι το κυρίαρχο συναίσθημα στο μικρό ελεφαντάκι, όταν σε μια βόλτα στη ζούγκλα χάνεται και δεν μπορεί να βρει το δρόμο για το σπίτι του. Η ζούγκλα φαίνεται τώρα τρομαχτική και ξένη. Σκιές και παράξενοι ήχοι κάνουν τα πόδια του να τρέμουν. Θα καταφέρει άραγε το ελεφαντάκι να νικήσει τους φόβους του και να βρει το δρόμο του γυρισμού; Και τα τέσσερα βιβλία διακρίνονται για την πλούσια εικονογράφησή τους που συμπληρώνει και αναδεικνύει την αφήγηση. Τα λεπτομερή σκίτσα εστιάζουν στις εκφράσεις του προσώπου και του σώματος των ηρώων, ενισχύουν την αλληλεπίδραση του αναγνώστη με την κειμενική και εικονική αφήγηση καθώς και τη συναισθηματική ταύτισή του με τα συναισθήματα των ηρώων. Στο τέλος κάθε βιβλίου η συγγραφέας προτείνει σε γονείς και εκπαιδευτικούς ευφάνταστες δραστηριότητες, οι οποίες αφενός θα βοηθήσουν τα παιδιά να επεξεργαστούν, να μιλήσουν και να καταθέσουν βιώματα με ανάλογα συναισθήματα και αφετέρου να διευρύνουν τις γνώσεις τους για τους τρόπους διαχείρισης αυτών των συναισθημάτων. 122 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | Βιβλιοπροτάσεις

Ο Τζάνι Ροντάρι δε χρειάζεται συστάσεις, καθώς είναι από τους πιο σημαντικούς λογοτέχνες που ανέδειξε ο εικοστός αιώνας και τα έργα του ανήγαγαν τα παιδικά αναγνώσματα σε λογοτεχνικά πονήματα, με αισθητικά και παιδαγωγικά ερείσματα. Τιμήθηκε με αρκετά βραβεία, μεταξύ των οποίων και με βραβείο Άντερσεν (1970). Οι ιστορίες του χαρακτηρίζονται για την καυστική τους γλώσσα, το λεπτό, πολλές φορές παράδοξο χιούμορ, την οξυδέρκεια, τη διαχρονικότητα στην επιλογή των θεματικών και τους ηθικούς προβληματισμούς. Και όλα αυτά μετουσιωμένα σε μυθοπλασίες πραγματικά φανταστικές, ανατρεπτικές, μη κανονιστικές! Στα Παραμύθια για να σπάτε κέφι, ο Ροντάρι αμφισβητεί το ότι κάθε ιστορία πρέπει να έχει μόνο ένα τέλος, καθώς δεν του αρέσουν οι κανόνες χωρίς αιτιολόγηση. Έτσι, σπάει τον κανόνα, δημιουργεί είκοσι υπέροχες ιστορίες, τρείς επιλόγους για την καθεμία και κινητοποιεί τους μικρούς αναγνώστες να επιλέξουν εκείνοι το τέλος που προτιμούν ή ακόμη να δημιουργήσουν ένα δικό τους τέλος, αλλά αιτιολογώντας σε κάθε περίπτωση την απόφασή τους. Στο τέλος του βιβλίου ο Ροντάρι ως μέλος της αναγνωστικής συντροφιάς, μας παρουσιάζει ποιο τέλος προτιμά εκείνος για τις είκοσι ιστορίες του και γιατί το προτιμά.

Βιβλιοπροτάσεις για εκπαιδευτικούς | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

ΒιΒλιοπροτασεισ

Παρουσίαση βιβλίων για εκπαιδευτικούς

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ: ALEX MOLNAR & BARBARA LINDQUIST ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Α. ΚΑΛΑΝΤΖΗ-ΑΖΙΖΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: Ε. ΓΑΛΑΝΑΚΗ, Α. ΓΚΑΡΗ, N. ΠΑΠΑΣΤΥΛΙΑΝΟΥ, E. ΣΟΦΙΑΝΙΔΟΥ ΕΚΔ. ΠΕΔΙΟ, ΣΕΛ. 280 Ακόμη και ο πιο επιτυχημένος εκπαιδευτικός φτάνει κάποτε σε σημείο να μην ξέρει πώς να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα το οποίο παρουσιάζεται στην τάξη του. Μαθητές που δεν διαβάζουν, που απουσιάζουν συνεχώς, που θορυβούν, που καβγαδίζουν με τους συμμαθητές τους. Πρόκειται για προβλήματα που, αν και συνήθως δεν είναι σπουδαία, υπονομεύουν το έργο των εκπαιδευτικών, αποσταθεροποιούν την καλή λειτουργία της τάξης και καταστρέφουν την αποτελεσματικότητα της δουλειάς στο σχολείο. Οι συγγραφείς του βιβλίου περιγράφουν τα κάθε είδους προβλήματα που παρουσιάζονται σε ένα σχολικό πλαίσιο και υποστηρίζουν ότι μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε με διαφορετικό τρόπο, εξετάζοντάς τα από μια άλλη οπτική γωνία. Η θέση τους συμπυκνώνεται στο ερώτημα: «Τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε την ένταση ενός προβλήματος;» Οι «οικοσυστημικές» τεχνικές που μας προτείνουν για την πρόβλεψη και τη σωστή αντιμετώπιση των προβλημάτων στο σχολείο, και οι οποίες έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματικές, έχουν στέρεες θεωρητικές βάσεις και αποτελούν προϊόν πολύχρονης και σημαντικής ενασχόλησης ειδικών, ερευνητών αλλά και εκπαιδευτικών στην πράξη. Το βιβλίο, που απευθύνεται σε αυτούς που εργάζονται στο χώρο της εκπαίδευσης και όχι μόνο, μπορεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο σκέψης μας και να εμπλουτίσει τις ιδέες και τις ικανότητές μας για την αντιμετώπιση των δυσκολιών της ζωής.

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Μ. ΖΑΦΕΙΡΟΠΟΥΛΟΥ & Α. ΚΑΛΑΤΖΗ-ΑΖΙΖΙ ΣΕΙΡΑ: «ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ» ΕΚΔ. ΠΕΔΙΟ, ΣΕΛ. 576 Η «προσαρμογή» στο σχολείο είναι μια ιδιαίτερα σύνθετη και δύσκολη διαδικασία, η οποία αφορά σε μεγάλο βαθμό αυτούς που καλούνται να την υλοποιήσουν: τους εκπαιδευτικούς. Οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που αναλαμβάνουν να καλύψουν τις σχολικές, γνωστικές και ψυχοπνευματικές ανάγκες των μαθητών τους. Αυτοί που έχουν την ευθύνη να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα μάθησης, συμπεριφοράς, συναισθήματος, καθώς και τις άλλες δυσκολίες που συναντούν οι μαθητές στη σχολική τάξη. Αυτοί που επωμίζονται το βαρύτατο έργο της πρόληψης. Αυτοί τέλος που πρέπει να βοηθήσουν τους μαθητές να αντεπεξέλθουν στις ομολογουμένως σύνθετες και σοβαρές προκλήσεις του σύγχρονου σχολείου. Το παρόν βιβλίο επιχειρεί να καλύψει τις κύριες ανάγκες και δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί στον τομέα της αντιμετώπισης και της πρόληψης των προβλημάτων προσαρμογής των παιδιών στο σχολείο. Στη συγγραφή του συμμετείχαν επιστήμονες με μεγάλη θεωρητική κατάρτιση και πολύχρονη επαγγελματική εμπειρία, οι οποίοι, συνδυάζοντας τη θεωρία με την πράξη, δείχνουν στον εκπαιδευτικό πώς να αντιλαμβάνεται και να εκτιμά ορθά τα προβλήματα των μαθητών του και, ως ένα βαθμό, με ποιον τρόπο μπορεί να συνδράμει στην αντιμετώπισή τους. Τον καθοδηγούν επίσης να δημιουργήσει ένα σχολικό περιβάλλον το οποίο θα αποτρέπει κατά το δυνατόν την εμφάνιση των προβλημάτων προσαρμογής των μαθητών ή και θα συμβάλλει στην επίλυσή τους. Ένα εγχειρίδιο που απευθύνεται σε γονείς και εκπαιδευτικούς, προσφέροντάς τους τα εφόδια τα οποία έχουν ανάγκη προκειμένου να σταθούν με επιτυχία δίπλα στο παιδί που αγωνίζεται να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις του σχολείου. Βιβλιοπροτάσεις | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 123

Βιβλιοπροτάσεις για εκπαιδευτικούς | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ, ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Χ. ΧΑΤΖΗΧΡΗΣΤΟΥ & Η. ΜΠΕΖΕΒΕΓΚΗΣ ΣΕΙΡΑ: «ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ», ΕΚΔ. ΠΕΔΙΟ, ΣΕΛ. 472 Ο συλλογικός αυτός τόμος περιλαμβάνει επιλεγμένες εργασίες που σχετίζονται με την ανάπτυξη και την προσαρμογή των παιδιών στην οικογένεια και στο σχολείο. Οι συγγραφείς, ακαδημαϊκοί με μεγάλη εμπειρία στον τομέα, παρουσιάζουν δεδομένα από τη σύγχρονη διεθνή βιβλιογραφία και ευρήματα ερευνών που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα, και απαντούν σε επίκαιρα ερωτήματα και προβληματισμούς των εκπαιδευτικών και των γονέων. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρεις θεματικές ενότητες. Η πρώτη ενότητα πραγματεύεται θέματα σχετικά με την οικογένεια και το ρόλο των γονέων στην ανάπτυξη παιδιών και εφήβων. Η δεύτερη ενότητα περιλαμβάνει θέματα ανάπτυξης στη σχολική και την εφηβική ηλικία που συνδέονται, άμεσα ή έμμεσα, με την πορεία και την προσαρμογή των παιδιών στο σχολείο. Η τρίτη ενότητα παρουσιάζει εφαρμοσμένα θέματα ψυχολογίας στην εκπαίδευση και γενικότερα στη σχολική κοινότητα. Μια σημαντική προσθήκη στην ελληνόγλωσση βιβλιογραφία της σχολικής ψυχολογίας, ιδιαίτερα χρήσιμη για όσους ασχολούνται με τη φροντίδα και την ανάπτυξη των παιδιών και των εφήβων.

Η ΤΕΧΝΗ ΤΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΥ ΠΙΑΝΙΣΤΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ: ΜΑΡΙΑ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ ΕΚΔ. ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗΜΑΤΑ «Η τέχνη του παιδαγωγού πιανίστα» είναι ένα χρήσιμο εγχειρίδιο άκρως βοηθητικό για τον εκάστοτε παιδαγωγό πιανίστα, αλλά και τους μαθητές του. Χωρισμένο σε 3 κεφάλαια, παρέχει την απαραίτητη γνώση σχετικά με την ιστορική εξέλιξη του πιάνου, τη δημιουργία των πιανιστικών σχολών και των κυριότερων συνθετών και του ρεπερτορίου. Εν συνεχεία, γίνεται λόγος για την παιδαγωγική του πιάνου, για την επίδραση της μουσικής κατά τα πρώιμα στάδια της ζωής του ανθρώπου, αλλά και για τις μεθόδους διδασκαλίας-προσέγγισης των μαθητών. Συνάμα, δίνεται έμφαση σε στοιχεία παιδαγωγικής ψυχολογίας άκρως απαραίτητα για τον παιδαγωγό πιανίστα. Τέλος, αναπτύσσονται διεξοδικά όλες οι παράμετροι οι οποίες σχετίζονται με την τεχνική, με τους τρόπους μελέτης και με τη μουσικότητα στην εξέλιξη-μελέτη ενός ανερχόμενου πιανίστα.

Πηνελόπη Πέζαρου, Κατερίνα Χριστόγερου, Κωνσταντίνα Αρμενιάκου Καινοτόμα προγράμματα στο Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό: Σχεδιασμός – Ανάπτυξη – Αξιολόγηση, Εκδόσεις Μεταίχμιο, 2013, σελ. 200 Ένα ενδιαφέρον βιβλίο με πέντε καινοτόμα προγράμματα για το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό, με τη μορφή διαθεματικών προσεγγίσεων, τα οποία στηρίζονται στη βιωματική, συνεργατική και πολυαισθητηριακή προσέγγιση της γνώσης. Οι τομείς άντλησης των θεμάτων αφορούν την προσωπική και κοινωνική ενδυνάμωση, το περιβάλλον και την αειφορία, την τέχνη και την τεχνολογία καθώς και ζητήματα κοινωνικού προβληματισμού. Οι δραστηριότητες που προτείνονται προωθούν τον διάλογο, την εργασία σε ομάδες, τη συνεργασία με τους γονείς, τους φορείς και την τοπική κοινότητα, την ανάληψη πρωτοβουλιών, την ανάπτυξη δράσεων, τη χρήση των νέων τεχνολογιών, καθώς και την αυτοαξιολόγηση και τον μεταγνωστικό αναστοχασμό. Το βιβλίο περιέχει, επίσης, ιδέες για δημιουργική έκφραση, βιβλιογραφία για κάθε θέμα, φύλλα αξιολόγησης και μεταγνωστικού στοχασμού, και προτάσεις για διεύρυνση σε άλλους τομείς και αντικείμενα της σχολικής μονάδας. 124 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | Βιβλιοπροτάσεις

Φιλαναγνωσία | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

Ο χαρταετός της φιλαναγνωσίας 10 προτάσεις για Παιχνίδια Φιλαναγνωσίας

Γράφει ο Βαγγέλης Ηλιόπουλος

Όλα αλλάζουν Ζωγραφίζουμε στον τοίχο ένα χαρταετό. Του φτιάχνουμε μια ουρά από σερπαντίνες πραγματικές και σε αυτές τα παιδιά πιάνουν με μανταλάκια: με τη μία 1. Χαρτάκια με τίτλους από αγαπημένα τους παραμύθια 2. Ζωγραφιές με αγαπημένους τους ήρωες από παραμύθια ξεκινά 3. Εξώφυλλα που έχουμε φωτοτυπήσει από αγαπημένα τους βιβλία, τα οποία έφεραν από το σπίτι η Φιλαναγνωσία Επίσης εμείς στην ουρά του χαρταετού πιάνουμε με μανταλάκια 4. Εξώφυλλα που έχουμε φωτοτυπήσει από παραμύθια που σχετίοζονται με τις Απόκριέχει ες ή τη Μεγάλη Σαρακοστή. Π.χ. Ο Αρλεκίνος. Τα βιβλία αυτά τα εξασφαλίζουμε και στη βιβλιοθήκη μας και κάθε μέρα διαβάζουμε τόση σημασία και ένα που θέλουν τα παιδιά και τραβούν το φωτοτυπημένο εξώφυλλό του από την να διαβάζουμε ουρά του χαρταετού. βιβλία! 5. Λέξεις από τίτλους βιβλίων που έχουμε στη βιβλιοθήκη. Κάθε παιδί τραβάει ένα χαρτάκι και πρέπει να βρει η λέξη από ποιο βιβλίο είναι. 6. Μικρό κομματάκι (σαν από παζλ) από εξώφυλλο βιβλίου που έχουμε στη βιβλιοθήκη. Κάθε παιδί τραβάει ένα χαρτάκι και πρέπει να βρει το κομματάκι από ποιο βιβλίο είναι (το κομματάκι μπορεί να έχει και μέρος της εικόνας και μέρος με γράμματα από τον τίτλο). 7. Εικόνες με ήρωες από τα βιβλία της βιβλιοθήκης μας (όχι απαραίτητα μόνο αυτούς που δείχνουν στα εξώφυλλα). Κάθε παιδί τραβάει ένα χαρτάκι και πρέπει να βρει ο κάθε ήρωας από ποιο βιβλίο είναι Αφού παίξουμε αρκετά – διαλέγει το κάθε παιδί ένα βιβλίο. Θα το πάρει στο σπίτι και θα μεταμφιεστεί σε κάποιον από τους ήρωές του. 8. Φέρνει τη φωτογραφία του μεταμφιεσμένο και την πιάνουμε στην ουρά του χαρταετού. Πριν κάθε παιδί μας λέει την ιστορία του ήρωα στον οποίο είχε μεταμφιεστεί, όπως την ξέρει από το βιβλίο. 9. Φτιάχνουμε όλοι μαζί μια ιστορία με τίτλο «Ο χαρταετός που στην ουρά του ταξιδεύουν όλοι οι ήρωες των παραμυθιών.» Γιατί πιάστηκαν οι ήρωες στην ουρά του; Για πού τους ταξιδεύει; Τι βλέπουν στο ταξίδι αυτό; Τι περιπέτειες θα περάσουν; Ποιους θα συναντήσουν; Τι θα γίνει στο τέλος; 10. Φτιάχνουμε ένα τραγούδι για το Χαρταετό μας – μέσα στους στίχους του να υπάρχουν τίτλοι αγαπημένων βιβλίων που ταξίδεψαν στην ουρά του. ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 125

Σεμινάρια | MΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ

ημερίδες • συμπόσια • συνέδρια

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ ΗΜΕΡΙΔΑ: ΜΟΥΣΕΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ ΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΑ ΛΕΝΕ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΑΙΖΟΝΤΑΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΟΥ ΠΑΛΑΙΟΥ ΚΑΙΡΟΥ Εκδόσεις Δίπτυχο • ΣΑΒΒΑΤΟ 29 ΜΑΡΤΙΟΥ • Κόστος 20 ευρώ. ΝΙΚΗ ΚΑΝΤΖΟΥ (Υπ. Διδάκτωρ Μουσειακής Εκπαίδευσης ΕΚΠΑ & Συγγραφέας). Πληροφορίες:2106859383 2106856027, www.topolytexno.gr • Σπάρτης 22, Χαλάνδρι 15233 (έναντι θεραπευτηρίου Υγεία)

2. «Προβλήματα Μάθησης και ΔΕΠΥ στην προσχολική ηλικία», Χ. Σκαλούμπακας 3. «Διαχείριση τυπικών εκφράσεων ΔΕΠΥ στη σχολική τάξη», Κ. Κανάρη. Τρία βιωματικά εργαστήρια διάρκειας 45΄ το καθένα, που θα λειτουργήσουν συγχρόνως, με κυκλική εναλλαγή των εκπαιδευόμενων σε μικρότερες ομάδες. Θέματα εργαστηρίων: α. «Αναγνώριση συμπτωματολογίας, αρχές συνεργασίας με άλλους ειδικούς». Συντονισμός: Τ. Κόρπα. β. «Οργάνωση Δραστηριοτήτων για τη διαχείριση της διασπαστικής συμπεριφοράς». Συντονισμός: Χ. Σκαλούμπακας. γ. «Από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό: παρουσίαση περίπτωσης». Συντονισμός: Κ. Κανάρη Για την ένταξή σας σε ομάδα εργαστηρίου, απαιτείται δήλωση συμμετοχής με αποστολή mail στη διεύθυνση omepathens@ gmail.com ή τηλεφωνικά στο 2106429663 & 6972339679, ώρες 6 – 9 μ.μ., από 20 – 27 Μαρτίου. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 210 9586541, http://www.omep.gr, http://omepathens. blogspot.com, e-mail: omepathens@gmail.com

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ «ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΗΣ ΔΕΠΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΩΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ»

ΒΙΩΜΑΤΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ «ΚΟΙΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΜΙΚΡΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ»

ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ: ΟΜΕΡ (Παράρτημα Αθήνας), ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗΣ ΕΛΛΕΙΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑΣ (ΕΕΜ-ΔΕΠΥ) • ΤΟΠΟΣ: Δημοτικό Σχολείο Λεοντείου Λυκείου Πατησίων (Νεϊγύ 17, Άνω Πατήσια, πλησίον σταθμού ΗΣΑΠ, στάση Άνω Πατήσια, ή Τρόλλεϋ 3 – από Πανεπιστημίου, στάση ΤΙΤΑΝ). ΧΡΟΝΟΣ: Σάββατο 29 Μαρτίου 2014 και ώρα 9 π.μ. – 2.30 μ.μ. ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ: κ. Κόρπα Τερψιχόρη, Παιδοψυχίατρος, Πρόεδρος ΕΕΜ ΔΕΠΥ, κ. Σκαλούμπακας Χρήστος, Ειδικός Παιδαγωγός, Αντιπρόεδρος ΕΕΜ ΔΕΠΥ και κ. Κανάρη Κυριακή, εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής, Μέλος ΔΣ ΕΕΜ ΔΕΠΥ. Θεωρητικές Εισηγήσεις 1. «ΔΕΠΥ σε μικρά παιδιά: Ανίχνευση, αξιολόγηση, αντιμετώπιση», Τ. Κόρπα

ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ: ΟΜΕΡ ΤΟΠΟΣ: 70ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών (Καλλισπέρη 1, πίσω από το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, Μετρό στάση Ακρόπολη) ΧΡΟΝΟΣ: Σάββατο 5 Απριλίου 2014 και ώρα 10 πμ – 2 μμ. ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΕΣ: κ Φραντζή Αντιόπη, M.ed., Διευθύντρια 70ου Δημ. Σχ. Αθηνών, συγγραφέας,κ. Δημοπούλου Μαρία, M.ed., Υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Αγωγής Α΄ Διεύθυνσης Π.Ε. Αθήνας, συγγραφέας, κ.Χατζημιχαήλ Μαριάννα, M.ed., Διευθύντρια 13ου Δημ. Σχ. Χαλανδρίου Για την ένταξή σας σε ομάδα εργαστηρίου, απαιτείται δήλωση συμμετοχής με αποστολή mail στη διεύθυνση omepathens@gmail.com, ή τηλεφωνικά στο 2106429663 & 6972339679, ώρες 6 – 9 μ.μ., από 28 Μαρτίου – 3 Απριλίου. Η παρακολούθηση των ημερίδων και εργαστηρίων είναι ελεύθερη. Βεβαιώσεις παρακολούθη-

126 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ

σης χορηγούνται μόνο στα μέλη του παραρτήματος της Ο.Μ.Ε.Ρ. Αθήνας. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 210 9586541, http://www.omep.gr, http://omepathens. blogspot.com, e-mail: omepathens@gmail.com

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ: ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΤΟΠΟΣ: ΙΠΠΟΚΡΑΤΟΥΣ 118, 11472 ΑΘΗΝΑ ΧΡΟΝΟΣ: Ιανουάριος- Μάιος 2014 Διοργανώνονται εκπαιδευτικά προγράμματα, ειδικά σχεδιασμένα για παιδιά Νηπιαγωγείου, Δημοτικού, Γυμνασίου και Λυκείου. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα πραγματοποιούνται Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη και Παρασκευή από τις 9:15 το πρωί έως τη 1 το μεσημέρι σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα. Παράλληλα με το πρόγραμμα, τα παιδιά μπορούν επιπλέον να απασχοληθούν στους χώρους του Πολυχώρου και του βιβλιοπωλείου, κάνοντας διάλειμμα στο αίθριο και ξεφυλλίζοντας παιδικά βιβλία στο βιβλιοπωλείο. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα επανάληψης κάποιας εκδήλωσης με αφορμή βιβλία, κατόπιν συνεννόησης και εφόσον είναι εφικτό για το συγγραφέα. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: schools@metaixmio.gr ή τηλεφωνικά στο 211 3003500 (εσωτ. 523), με την κυρία Μαρία Γεροσίδερη (ΔευτέραΠαρασκευή, από τις 9 το πρωί έως τις 5 το απόγευμα).

Η ΝΕΑ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ (2013-2016) ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ «ΓΕΙΑ ΣΟΥ ΚΥΡΙΕ ΦΟΒΕ!» ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ: ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΤΟΠΟΣ: Καρατζά 7, 11741, Φιλοπάππου ΧΡΟΝΟΣ: Κάθε Σαββατοκύριακο η έκθεση «Γεια σου κύριε Φόβε!», θα είναι ανοιχτή για να την εξερευνήσουν οι ελεύθεροι επισκέπτες ενώ τις καθημερινές θα υποδέχεται σχολικές ομάδες που θα συμμετέχουν σε εκπαιδευτικά προγράμματα. Μια έκθεση για τους διαφορετικούς φόβους που νιώθουν τα παιδιά και πώς να ζήσουν μαζί τους καλύτερα. Ο σκο-

πός της νέας έκθεσης είναι να προσφέρει την ευκαιρία στα παιδιά, στους εκπαιδευτικούς και στους ενήλικες που τα φροντίζουν, να γνωρίσουν, να επεξεργαστούν και να αντιμετωπίσουν το συναίσθημα του φόβου μέσα από το παιχνίδι με τα εκθέματα! ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 210-9218329, fax: 2109218323, e-mail: info@mce.gr, www.mce.gr

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 2013-2014 ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ ΦΟΡΕΑΣ ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗΣ: ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΤΟΠΟΣ: Καρατζά 7, 11741, Φιλοπάππου Τι είναι ο φόβος; Τι φοβόμαστε εμείς οι άνθρωποι; Τι συμβαίνει στο σώμα μας όταν νιώθουμε φόβο; Ο φόβος μας προστατεύει ή μας δυσκολεύει; Μπορούμε να μη φοβόμαστε να φοβόμαστε; Η ανασφάλεια και ο φόβος συχνά οδηγούν σε επιθετικές συμπεριφορές. Όταν δίνουμε την ευκαιρία στα παιδιά να εκφράσουν τους φόβους τους μέσα από το παιχνίδι, τους χαρίζουμε τη δυνατότητα να τους κατανοήσουν καλύτερα, να ζήσουν αρμονικά μαζί τους και να βρουν το δικό τους δημιουργικό τρόπο να τους αντιμετωπίσουν. Επιπλέον επεξεργαζόμενα τους φόβους τους τα παιδιά ενισχύουν την αυτοπεποίθηση τους. Ο σκοπός των εκπαιδευτικών προγραμμάτων στην έκθεση «Γεια σου κύριε Φόβε!» δεν είναι η θεωρητική προσέγγιση του θέματος αλλά η δημιουργική προσέγγιση του μέσα από το παιχνίδι με τα διαδραστικά εκθέματα. Οι μαθητές παίρνουν ερεθίσματα μέσα στο ασφαλές περιβάλλον του Μουσείου Συναισθημάτων για να γνωρίσουν καλύτερα, να επεξεργαστούν και να αντιμετωπίσουν δημιουργικά το συναίσθημα του φόβου. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα είναι ανάλογα προσαρμοσμένα για: • νηπιαγωγείο, Α’ και Β’ δημοτικού • Γ΄, Δ΄, Ε΄ , ΣΤ΄ δημοτικού • Α΄, Β΄ και Γ΄ γυμνασίου • φοιτητές και επαγγελματικά λύκεια ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: 210-9218329, fax: 2109218323, e-mail: info@mce.gr, www.mce.gr

μας δημιουργώντας μια σύνθεση κινήσεων, 2) Πως παίρνοντας μια ιστορία βήμα - βήμα στοιχεία του Θεάτρου και της κίνηση να τα αποδώσουμε σαν ομάδα ώστε να μας οδηγήσει σε μια παράσταση. Στόχος της ημερίδας είναι να βοηθήσουμε τους νηπιαγωγούς, δασκάλους, μουσικούς, χορευτές και όσους ασχολούνται με τα παιδιά να οργανώσουν τη δική τους παράσταση και γιατί όχι και ένα Μιούζικαλ για τους μικρούς μας φίλους. Σημείωση: Το σεμινάριο είναι βιωματικό. Για την καλύτερη διεξαγωγή του, σας παρακαλούμε να φοράτε άνετα ρούχα και κάλτσες. Πληροφορίες:2106859383 2106856027, www.topolytexno.gr • Σπάρτης 22, Χαλάνδρι 15233 (έναντι θεραπευτηρίου Υγεία)

ΗΜΕΡΙΔΑ: ΗΘΗ & ΕΘΙΜΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΥΡΙΑΚΗ 23 ΜΑΡΤΙΟΥ Κόστος 20 ευρώ ΕΛΕΝΗ ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΥ - ΦΙΛΗ (Παιδαγωγός, Εμψυχώτρια Παιδαγωγικής Θεάτρου, Θεατρικού Παιχνιδιού) Τα ήθη και τα έθιμα, μαζί με τη λαϊκή παράδοση είναι ο πλούτος που η κάθε γενιά παραδίδει στην επόμενη. Η γενιά που γνωρίζει τις ρίζες της, τον πολιτισμό που προηγήθηκε απ’ αυτή, μπορεί να χαράξει δυναμικά τη δική της πορεία και να δημιουργήσει τον δικό της πολιτισμό. Το Θεατρικό Παιχνίδι αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο ευαισθητοποίησης σε θέματα λαϊκού πολιτισμού. Μέσα από κατάλληλες ατμόσφαιρες και τεχνικές μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις και το κατάλληλο κλίμα για την διεύρυνση της πολιτισμικής αγωγής των παιδιών. Σημείωση: Το σεμινάριο είναι βιωματικό. Για την καλύτερη διεξαγωγή του, σας παρακαλούμε να φοράτε άνετα ρούχα και κάλτσες. Πληροφορίες:2106859383 2106856027, www.topolytexno.gr • Σπάρτης 22, Χαλάνδρι 15233 (έναντι θεραπευτηρίου Υγεία)

ΗΜΕΡΙΔΑ: ΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΗΜΕΡΙΔΑ: ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΚΟΣΜΟ ΤΟΥ ΠΑΡΑΜΥΘΙΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΟΡΟΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ «Ο ΜΑΓΟΣ ΤΟΥ ΟΖ» ΣΑΒΒΑΤΟ 22 ΜΑΡΤΙΟΥ • ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΑΚΑΛΟΥ (Καθηγήτρια Χορού) • Κόστος 20 ευρώ Στην ημερίδα αυτή θα δούμε μαζί με βοηθό τη μουσική: 1) πώς να γνωρίσουμε το σώμα

ΚΥΡΙΑΚΗ 30 ΜΑΡΤΙΟΥ Κόστος 20 ευρώ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΟΝΘΩΝΑΙΟΥ (Παιδαγωγός Εμψυχώτρια κατασκευών) Νέες πρωτότυπες πασχαλινές κατασκευές για μικρούς και μεγάλους για το 2014: Μία λαμπάδα, ένα λαγουδάκι, μια κοτούλα, ένα καλαθάκι, μπορούν να γίνουν τα δώρα για τους αγαπημένους μας φίλους. Αλλά και για

όσους ασχολούνται με παιδιά, τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς για ώρες δημιουργικής απασχόλησης στην τάξη. (Δηλώσεις συμμετοχής 4 μέρες πριν την έναρξη του σεμιναρίου για την αγορά των υλικών από τον εισηγητή) Πληροφορίες:2106859383 2106856027, www.topolytexno.gr • Σπάρτης 22, Χαλάνδρι 15233 (έναντι θεραπευτηρίου Υγεία)

ΗΜΕΡΙΔΑ: ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ… Τα μουσικά παιχνίδια και οι δραστηριότητες μουσικής στην εκπαιδευτική διαδικασία Εκδόσεις Νήσος • ΚΥΡΙΑΚΗ 30 ΜΑΡΤΙΟΥ• Κόστος 20 ευρώ, ΝΙΚΟΛΑΣ ΤΣΑΦΤΑΡΙΔΗΣ (Μέλος ΕΕΔΙΠ Πανεπιστημίου Αθηνών, Τμήμα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία) Τα μουσικά παιχνίδια αποτελούν ένα εργαλείο διδασκαλίας με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τα οποία στοχεύουν στην αποτελεσματική διδασκαλία των στοιχείων της μουσικής. Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορούμε να τα ταξινομήσουμε ως εξής: • Έχουν ξεκάθαρο μουσικό στόχο ο οποίος μπορεί να είναι εμφανής στα παιδιά ή να υποφώσκει ανάλογα με το τι θέλουμε να επιτύχουμε, • έχουν βιωματικό χαρακτήρα δηλαδή κάνουμε και μαθαίνουμε και δεν περιοριζόμαστε στην πληροφορία, η οποία μπορεί και να απουσιάζει ανάλογα με την ηλικία των παιδιών, • δεν είναι ανταγωνιστικά αλλά προάγουν τη συνεργασία όπως ακριβώς σε ένα σύνολο μουσικής ή μια χορωδία, • έχουν παιγνιώδη και συχνά χιουμοριστικό χαρακτήρα και • θεωρητικά (ανάλογα με την ομάδα) μπορούμε να εισάγουμε όλες τις μουσικές έννοιες. Η ημερίδα περιλαμβάνει βιωματικές προσεγγίσεις αλλά και θεωρητικές συζητήσεις. Απευθύνεται σε όσους και όσες ενδιαφέρονται να βιώσουν τις μουσικές έννοιες μέσω μουσικών παιχνιδιών αλλά και να τις ερμηνεύσουν με θεωρητικό υπόβαθρο. Δεν απαιτούνται «μουσικές γνώσεις» αλλά η ευαισθησία όσων συμμετέχουν στο φαινόμενο της μουσικής το οποίο είναι κυρίαρχο σε έναν κόσμο ακουόντων. Σημείωση: Το σεμινάριο είναι βιωματικό. Για την καλύτερη διεξαγωγή του, σας παρακαλούμε να φοράτε άνετα ρούχα και κάλτσες. Πληροφορίες:2106859383 2106856027, www.topolytexno.gr • Σπάρτης 22, Χαλάνδρι 15233 (έναντι θεραπευτηρίου Υγεία) ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | 127

ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΗΠΕΙΡΟΥ

«Σ.Ι.Π.Σ.ΠΕ.Η.»

Την Κυριακή, 16 Φεβρουαρίου 2014, ιδρύθηκε ο Σύλλογος Ιδιωτικών Παιδικών Σταθμών Περιφέρειας Ηπείρου & Ιονίων Νήσων, παρουσία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Ιδιωτικών Παιδικών Σταθμών «Π.Ο.Σ.Ι.Π.Σ.» Το πρακτικό ίδρυσης υπέγραψαν τα μέλη του υπό ίδρυση συλλόγου από τις πόλεις Πρέβεζας, Άρτας, Ηγουμενίτσας, Κέρκυρας, Κεφαλονιάς, Ζακύνθου και Ιωαννίνων, η πόλη όπου δηλώθηκε ως έδρα του συλλόγου. Η περιφέρεια των Ιονίων Νήσων λειτουργεί λόγω του μικρού αριθμού των ιδιωτικών σταθμών ως τοπικό τμήμα του πανελλήνιου συλλόγου Π.Σ. «ΠΑΣΙΠΣ». Για το λόγο αυτό τους έγινε πρόταση να ενταχθούν στην περιφέρεια Ηπείρου και με χαρά ανταποκρίθηκαν. Η προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή που εξελέγη από τους παριστάμενους αποτελείται από τους κάτωθι: 1. Μπράχου Μαρία Π.Σ. «Σύγχρονο νηπιαγωγείο» 2. Πασιά Βασιλική Π.Σ. «Η φωλιά μας» 3. Γούσια Ελένη Π.Σ. «Παραμυθούπολη» 4. Λένη Χρύσα Π.Σ. «Το παραμύθι της πεταλούδας» 5. Κατούκη Αθανασία Π.Σ. «Disneyland» Καθήκοντα της επιτροπής είναι: 1. Η κατάθεση και προώθηση για έγκριση του καταστατικού του νέου συλλόγου από το ειρηνοδικείο Ιωαννίνων. 2. Η συνεχής ενημέρωση των εγγεγραμμένων μελών για τις διαθρωτικές και άλλες αλλαγές που προωθεί η «Π.Ο.Σ.Ι.Π.Σ.», μέχρι την έγκριση του καταστατικού. 3. Η οργάνωση αρχαιρεσιών για εκλογή Δ.Σ. και ελεγκτικής επιτροπής μετά την έγκριση του καταστατικού. 4. Επιπλέον να δρομολογήσει τις αποφάσεις της ιδρυτικής Γεν. Συνέλευσης οι οποίες εστιάζονται στα ακόλουθα σημεία: • Οργάνωση κοινωνικής δράσης με θέμα «Τα παιδιά νοιάζονται». • Οργάνωση πολιτιστικής δράσης με θέμα «Το παιδί παίζει το αρχαίο θέατρο ξαναζεί». • Επιστημονική ημερίδα με θέμα: «Πρέπει να υπάρχει πρόγραμμα στη προσχολική ηλικία 2 έως 5 ετών; Αν ναι τι είδους πρόγραμμα προτείνετε;» • Να ενημερώσει τα νεοεγγεγραμμένα μέλη του συλλόγου για τις προτάσεις της ΠΟΣΙΠΣ για το πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2014-2020 και ειδικότερα για τη δράση «Εναρμόνιση οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής» και να τις προωθήσουν από κοινού στη διαχειριστική αρχή του ΕΣΠΑ. • Τέλος με ανακοινώσεις στα ΜΜΕ της Περιφέρειας Ηπείρου να ενημερώνουν τους ενδιαφερόμενους γονείς για τις εξελίξεις και τις λεπτομέρειες του προγράμματος Η προσωρινή Διοικούσα Επιτροπή Ιωάννινα 16/02/2014 128 | Σ Υ Γ Χ Ρ Ο Ν Ο Ν Η Π Ι Α Γ Ω Γ Ε Ι Ο | ΜΟΝΙΜΗ ΣΤΗΛΗ