Χαρτογραφώντας τον Αποκλεισμό Countries where the number of people with mental health problems receiving long-term support in the community is greater than the number of people in long-stay hospitals or institutions
Ιδρυματικές και Κοινοτικά Προσανατολισμένες Countries where the number of people with mental health problems receiving long-term support in the Υπηρεσίες στον τομέα της Ψυχικής Υγείας στην community is lower than the number of people in long-stay hospitals or institutions Ευρώπη Unknown Περίληψη στα Ελληνικά
Συγγραφείς της έκθεσης: Agnes Kozma και Gabor Petri Σχεδιασμός και διάταξη: Silvana Enculescu Ελληνική Μετάφραση: Παναγιώτης Χατζημιχαήλ Η περίληψη στα Ελληνικά βασίζεται στο δημοσίευμα « Mapping Exclusion – Institutional and Community-based services in the mental health field in Europe»(2012), που εκδίδεται από τον Mental Health Europe.Το συνολικό δημοσίευμα παρουσιάζει τα ευρήματα της μελέτης που είναι βασισμένη σε 32 εκθέσεις χωρών, με έμφαση στις Ευρωπαϊκές τάσεις στην ιδρυματική και κοινοτικά προσανατολισμένη φροντίδα στον τομέα της ψυχικής υγείας. Μπορείτε να βρείτε την πλήρη έκδοση στα αγγλικά στην ακόλουθη ιστοσελίδα: http://issuu.com/ silvanamhe/docs/mapping_exclusion
Εκδότης της αυθεντικής έκθεσης: Mental Health Europe Boulevard Clovis 7 – 1000 Bruxelles, Belgium Η πλήρης έκθεση δημοσιεύτηκε με την στήριξη του Society Foundations Mental Health Initiative.
Mental Health Europe
Συμπεράσματα
3
Πολλοί άνθρωποι με μακροχρόνια προβλήματα ψυχικής υγείας ζουν σε ιδρύματα που ισχυρίζονται ότι παρέχουν κοινωνική φροντίδα. Ο συντονισμός μεταξύ των συστημάτων κοινωνικής και υγειονομικής περίθαλψης είναι συχνά ελλιπής και ως εκ τούτου αυτά τα ιδρύματα και οι ένοικοί τους έχουν παραμείνει μέχρι τώρα εκτός της μεταρρύθμισης που αφορά την υγεία. Πολλοί άνθρωποι με προβλήματα ψυχικής υγείας εξακολουθούν να νοσηλεύονται για μεγάλο χρονικό διάστημα σε ψυχιατρικά νοσοκομεία και αναγκάζονται να χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες των ιδρυμάτων επειδή δεν υπάρχουν κατάλληλες εναλλακτικές λύσεις στην κοινότητα. Κάποιοι άνθρωποι συχνά συναντούν εμπόδια στο να προχωρήσουν σε ένα πιο ανεξάρτητο καθεστώς στην κοινότητα, διότι αυτό απλά δεν είναι διαθέσιμο. Πολλές Ευρωπαϊκές χώρες υλοποιούν σήμερα μεταρρυθμίσεις στους τομείς της ψυχικής υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας. Ορισμένες χώρες έχουν στρατηγικές αποασυλοποίησης που δημιουργούν διακρίσεις εις βάρος των ανθρώπων με προβλήματα ψυχικής υγείας- τα ιδρύματα ψυχικής υγείας είτε εξαιρούνται από τα προγράμματα αποασυλοποίησης ή είναι σε μειονεκτική θέση με άλλον τρόπο (π.χ. λαμβάνουν λιγότερη χρηματοδότηση κ.λ.π.). Αυτό συχνά συνάδει με τον ισχυρό στιγματισμό που συνδέεται με άτομα με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας. Ορισμένες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης επενδύουν μέσω των Διαθρωτικών Ταμείων της ΕΕ στην κατασκευή νέων ιδρυμάτων ή στην ανακαίνιση των υφισταμένων. Η χρήση των Διαθρωτικών Ταμείων της ΕΕ για την ανακαίνιση υφιστάμενων ιδρυμάτων ή για την κατασκευή νέων εγείρει επίσης ανησυχίες για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η ΕΕ έχει επικυρώσει την Σύμβαση Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία (ΣΔΑΑ) του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) και ως εκ τούτου έχει την ευθύνη να διασφαλίσει ότι η χρήση των Διαθρωτικών Ταμείων είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της. Η χρήση των Διαθρωτικών Ταμείων για την κατασκευή ή την ανακαίνιση ιδρυμάτων παραβιάζει τις υποχρεώσεις της ΕΕ που απορρέουν από την ΣΔΑΑ του ΟΗΕ αλλά και από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Επιπλέον, η χρήση των κονδυλίων της ΕΕ για την υποστήριξη ιδρυμάτων ισοδυναμεί με έμμεση διάκριση. 1 Οι στρατηγικές αποασυλοποίησης συχνά επικεντρώνονται στην δημιουργία νέων υποδομών και το κύριο μέλημα τους είναι η μετεγκατάσταση των ανθρώπων σε μικρότερα σπίτια – ομαδικές κατοικίες ή άλλες μορφές προστατευμένης στέγασης. Αυτή η πρακτική ενέχει τον κίνδυνο της εκ νέου δημιουργίας ιδρυμάτων σε μικρότερη κλίμακα. Οι ατομικοί προϋπολογισμοί που επιτρέπουν στους χρήστες υπηρεσιών να αναλάβουν την υποστήριξη τους με ίδια μέσα και να λαμβάνουν τις υπηρεσίες που χρειάζονται για να ζουν ανεξάρτητα στην κοινότητα είναι διαθέσιμοι σε λίγες μόνο χώρες. Η πλειοψηφία των χωρών στην Ευρώπη έχουν περιοριστικά καθεστώτα κηδεμονίας που εμποδίζουν την ανεξάρτητη διαβίωση στην κοινότητα. Συστήματα ή πρακτικές υποστηριζόμενης λήψης αποφάσεων συνεχίζουν να μην είναι διαδεδομένα. Η ακούσια εισαγωγή, μια σημαντική αιτία της ιδρυματοποίησης των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας, και η αναγκαστική θεραπεία είναι ευρέως διαδεδομένες στην Ευρώπη, καθώς επίσης κάποιες θεραπευτικές πρακτικές οδηγούν συχνά σε σοβαρή βλάβη, ή ακόμη
1
Parker and Clements 2012
και στο θάνατο των ασθενών. Οι ένοικοι των ιδρυμάτων είναι επανειλημμένα θύματα της κακοποίησησης και ιατρικών πειράματων σε πολλές χώρες. Η χρήση της εντόλης για υποχρεωτική θεραπεία στην κοινότητα είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και οδηγεί σε κοινωνικό αποκλεισμό ακόμη και εκείνους που δεν ζουνε σε ιδρύματα, κάνοντας άνευ νοήματος την μετάβαση από το ίδρυμα στην κοινοτικά βασισμένη φροντίδα. Οι ακούσιες εισαγωγές και η αναγκαστική θεραπεία είναι αντίθετες με την ΣΔΑΑ του ΟΗΕ, και ισοδυναμούν σε διάκριση λόγω αναπηρίας με βάση την νομοθεσία και τις πολιτικές της ΕΕ κατά των διακρίσεων. Με βάση τα πορίσματα της παρούσας Έκθεσης, ο Mental Health Europe (Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ψυχική Υγεία) απευθύνει τις ακόλουθες συστάσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση και στις κυβερνήσεις σε όλη την Ευρώπη:
Συστάσεις 1. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να βελτιώσουν τον συντονισμό μεταξύ των συστημάτων ψυχικής υγείας και κοινωνικής πρόνοιας και να διασφαλίσουν ότι οι μεταρρυθμίσεις και στους δύο τομείς σχεδιάζονται και υλοποιούνται από κοινού με στόχο την πρόληψη της μακροπρόθεσμης ιδρυματοποίησης των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας, και με στόχο να βοηθήσουν αυτούς που βρίσκονται μέσα σε ιδρύματα να επιστρέψουν στην κοινότητα και να λαμβάνουν την κατάλληλη στήριξη. Όπου υπάρχουν ψυχιατρικά νοσοκομεία, υπάρχει πάντα η πίεση να γεμίσουν, και αν υπάρχουν κρεβάτια σε χώρους μακράς διαμονής υπάρχει η τάση να χρησιμοποιηθούν. Επομένως, θα πρέπει να γίνει προτεραιότητα η χρήση των μη ιατρικών προσεγγίσεων, ενώ παράλληλα η δομή και το πλαίσιο της θεραπείας θα πρέπει να οδηγούν τους άνθρωπους το ταχύτερο δυνατό σε μια κανονική ζωή με υποστήριξη. Οι προσεγγίσεις αυτές θα πρέπει να επικεντρωθούν στις ιδιαίτερες ανάγκες και την αποκατάσταση, στην εξατομικευμένη φροντίδα και στην συμμετοχή των χρηστών υπηρεσιών στη λήψη αποφάσεων. 2. Οι κυβερνήσεις και η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ενισχύσουν την παρακολούθηση των υφιστάμενων προγράμματων, ειδικά την χρήση των Διαθρωτικών Ταμείων μέσω της συμμετοχής των οργανώσεων των (πρώην)χρηστών των ψυχιατρικών υπηρεσιών και άλλων σχετικών οργανώσεων συνηγοριάς, ώστε να διασφαλιστεί ότι αυτές οι μεταρρυθμίσεις οδηγούν σε αλλαγές στον τρόπο που οι άνθρωποι υποστηρίζονται, και ότι η μακροχρόνια παραμονή σε νοσοκομεία και ιδρύματα αντικαθίσταται από μη ιδρυματικούς κοινοτικούς μηχανισμούς υποστήριξης. Σε αυτά θα πρέπει να προστεθεί και η ανταλλαγή πληροφοριών και εμπειριών μεταξύ των χωρών στον τομέα της ψυχικής υγείας. 3. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να στηρίξουν προγράμματα ενάντια στο στιγματισμό. Εκστρατείες και δράσεις ευαισθητοποίησης τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο θα πρέπει πάντα να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος των μεταρρυθμίσεων της ψυχικής υγείας, των στρατηγικών αποασυλοποίησης και της υλοποίησης τους. 4. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να διασφαλίσει ότι τα προγράμματα για το κλείσιμο των ιδρυμάτων που υλοποιούνται με τη χρήση των Διαθρωτικών Ταμείων της ΕΕ συμπεριλαμβάνουν τα ιδρύματα για άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας. Η ΕΕ πρέπει να αναπτύξει δεσμευτική νομοθεσία για τα Διαρθρωτικά Ταμεία για την προγραμματική περίοδο 2014-20 η οποία να περιλαμβάνει τους κανόνες σχετικά με τους όρους για τις επενδύσεις, προκειμένου να διασφαλιστεί η αυστηρή συμμόρφωση των κρατών μελών προς τις νομικές υποχρεώσεις τους (άρθρο 19 της ΣΔΑΑ ΟΗΕ). Ειδικότερα, οι κανόνες αυτοί θα πρέπει να καθιστούν σαφές ότι:
4
5
• Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα Κράτη-Μέλη (σύμφωνα με την ΣΔΑΑ ΟΗΕ) έχουν την υποχρέωση να διασφαλίσουν το δικαίωμα των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας να ζουν μέσα στην κοινότητα, μέσω επενδύσεων από τα Διαρθρωτικά Ταμεία με προγράμματα που προωθούν την ένταξη και την ανεξάρτητη διαβίωσή τους στην κοινότητα.
• Τα έργα που προτείνουν την επένδυση μέσω των Διαρθρωτικών Ταμείων για συντήρηση ή επέκταση ιδρυμάτων είναι αντίθετα προς την ΣΔΑΑ του ΟΗΕ ΟΗΕ, καθώς και προς τις πολιτικές της ίδιας της ΕΕ για τις ίσες ευκαιρίες, την κοινωνική ένταξη και τις διάκρισεις και ως εκ τούτου δεν πρέπει να επιλέγονται για χρηματοδότηση.
5. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εισαγάγουν σχέδια ατομικών προϋπολογισμών για την υποστήριξη της αποασυλοποίησης και της ζωής στην κοινότητα. Τα κράτη μέλη που έχουν ήδη τέτοια σχήματα θα πρέπει να διασφαλίζουν οτι αυτά διατίθενται εξίσου για τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας. 6. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναπτύξουν νόμους και πολιτικές για να αντικαταστήσουν το μοντέλο λήψης αποφάσεων με υποκατάσταση με το αντίστοιχο μοντέλο υποστηριζόμενης λήψης αποφάσεων, που σέβεται την αυτονομία, τις προτιμήσεις και τις επιθυμίες του ατόμου. Θα πρέπει επίσης να εξασφαλίζουν ικανοποιητική εφαρμογή αυτών των νόμων και των πολιτικών, παραδείγματος χάρη με την παροχή κατάρτισης για όλους τους δημοσίους υπαλλήλους και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς. 7. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αναθεωρήσουν τους νόμους τους που επιτρέπουν τη στέρηση της ελευθερίας με βάση την αναπηρία, συμπεριλαμβανομένων των προβλημάτων ψυχικής υγείας, και να καταργήσουν τον ακούσιο περιορισμό που συνδέεται με την αναπηρία. Θα πρέπει επίσης να εγκρίνουν διατάξεις που να εξασφαλίζουν ότι οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας βασίζονται στην ενημερωμένη συγκατάθεση του ατόμου. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει επίσης να εισαγάγουν επαρκείς μηχανισμούς ελέγχου και παρακολούθησης, καθώς και ανεξάρτητες υπηρεσιές πληροφόρησης και συνηγορίας για τους ασθενείς 8. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να ευθυγραμμίσει τη νομοθεσία της σύμφωνα με τα πρότυπα της ΣΔΑΑ του ΟΗΕ και να αναπτύξει νομοθεσία και πολιτικές κατά των διακρίσεων, που να καλύπτουν την αναγκαστική νοσηλεία και την αναγκαστική θεραπεία. 9. Οι κυβερνήσεις πρέπει να εφαρμόσουν ανεξάρτητους μηχανισμούς ελέγχου που διασφαλίζουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας που ζουν στην κοινότητα. Θα πρέπει επίσης να αναπτύξουν νομοθεσία σχετικά με την παρακολούθηση (της εφαρμογής), που να είναι σύμφωνη με την ΣΔΑΑ του ΟΗΕ και την σχετική νομολογία της Επιτροπής του ΟΗΕ για την ΣΔΑΑ. 10. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να τεκμηριώνουν τις εισαγωγές σε ιδρύματα και να δημοσιοποιούν τις στατιστικές. Τέτοια στατιστικά στοιχεία θα πρέπει να αναλύονται για να περιέχουν στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των εισαγωγών, το είδος ιδρύματος, τη διάρκεια, τους λόγους για την εισαγωγή, καθώς και δημογραφικά χαρακτηριστικά όπως η ηλικία και το φύλο. Όσον αφορά όλες τις παραπάνω ενέργειες που συνίστανται, οι κυβερνήσεις και τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πρέπει να σέβονται την διάταξη του άρθρου 4 (3) της ΣΔΑΑ του ΟΗΕ, η οποία απαιτεί τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρίες, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας, σε όλες τις δράσεις που τους αφορούν, μέσω των αντιπροσωπευτικών τους οργανώσεων.
Ελλάδα Πληθυσμός: 11290935
ΣΔΑΑ ΣΔΑΑ Πραιρετικό Πρωτόκολλο
Υπογεγραμμένη Ναι Ναι
Επικυρωμένη Ναι Ναι
Γενική περίληψη Πέντε Ψυχιατρικά Νοσοκομεία παραμένουν σε λειτουργία στην Ελλάδα, με συνολικά περίπου 660 ασθενείς με διαμονή μακράς διαρκείας. Επιπλέον, υπάρχουν περίπου 2689 άτομα που χρησιμοποιούν μια ποικιλία από Υπηρεσίες στέγασης στην κοινότητα, κυρίως οικοτροφεία και ξενώνες. Κινητές Ψυχιατρικές Μονάδες προσφέρουν υποστήριξη στα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας στο περιβάλλον του σπιτιού τους, καθώς και υποστήριξη προς τις οικογένειές τους, και σε κάποιο βαθμό στην γειτονιά, προκειμένου να αποφευχθεί η ακούσια νοσηλεία ειδικά κατά τη διάρκεια μιας κρίσης.
Τύποι υπηρεσιών στέγασης για τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας στην Ελλάδα
Είδος Υπηρεσίας
Ψυχιατρικό Νοσοκομείο (Ψ.Ν)
Οικοτροφεία Ξενώνες Προστατευμένα Διαμερίσματα
Αριθμός των υπηρεσιών
Τυπικό μέγεθος (Μικρότερος-Μέγιστος αριθμός θέσεων)
136 85
Ψυχιατρικό Νοσοκομείο (Ψ.Ν) Λέρου: περίπου 338 ασθενείς Ψ.Ν Δαφνί: περ. 160 ασθενείς Ψ.Ν Δρομοκαΐτειο: περ. 70 ασθενείς Ψ.Ν Θεσσαλονίκης: 70 ασθενείς Ψ.Ν Τρίπολης: 19 10-15(Μεγ.) ασθενείς 10-15(Μεγ.) ασθενείς
226
1-4 ασθενείς
5
Συνολικός αριθμός των χρηστών υπηρεσιών
659
2689 σύνολο χρηστών υπηρεσιών
Προσωπικοί Προϋπολογισμοί Υποστήριξης Δεν υπάρχουν προσωπικοί προϋπολογισμοί για τα άτομα με προβλήματα ψυχικής υγείας στην Ελλάδα.
6
Αποασυλοποίηση Ο Κανονισμός ΕΕ 815/84, όπως επεκτάθηκε με τον κανονισμό 4130/88 άλλαξε την τροχιά της ψυχιατρικής περίθαλψης στη χώρα με τη μείωση του αριθμού των κλινών στα ψυχιατρικά νοσοκομεία, την ανάπτυξη δομών για την πρόληψη και τη θεραπεία στην κοινότητα, την αύξηση του αριθμού του προσωπικού στις κοινοτικές υπηρεσίες, την εκπαίδευση του προσωπικού στα νέα μοντέλα φροντίδας και την ένταξη των ψυχιάτρων στην πρωτοβάθμια φροντίδα.
7
Για να εξασφαλιστεί η συνέχεια των μεταρρυθμίσεων της ψυχικής υγείας, το Υπουργείο Υγείας ξεκίνησε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση («Ψυχαργώς») και θέσπισε το Νόμο για τη Μεταρρύθμιση της Ψυχικής Υγείας. Μέχρι στιγμής, η εφαρμογή του προγράμματος Ψυχαργώς έχει προβλεφθεί σε τρεις φάσεις (Φάση Α:1997-2001 / Φάση Β: 2001 2010 και Φάση Γ: 2010-2020). Οι στόχοι του προγράμματος είναι: • • •
Αποασυλοποίηση των ασθενών από τα μεγάλα ψυχιατρικά νοσοκομεία ώστε να επιστρέψουν στον τόπο προέλευσης τους, Δημιουργία υπηρεσιών στην κοινότητα, ώστε να καλυφθούν όλες τις ανάγκες του πληθυσμού για υπηρεσίες ψυχικής υγείας, Κατάρτιση και αναβάθμιση των δεξιοτήτων τόσο των επαγγελματιών όσο και των ασθενών.
Ως αποτέλεσμα του Μεταρρυθμιστικού Προγράμματος, τέσσερα από τα εννέα ψυχιατρικά νοσοκομεία έχουν κλείσει. Μεταξύ 1980-2000, ο αριθμός των μακράς διαμονής ασθενών στα ψυχιατρικά νοσοκομεία μειώθηκε από 5677 σε 2922. Επιπλέον, ο αριθμός των ψυχιατρικών κλινών διαθέσιμων σε γενικά νοσοκομεία αυξήθηκε από 16 σε 361 και ο αριθμός των κινητών ψυχιατρικών μονάδων (στις αγροτικές περιοχές και τα μικρά νησιά, με καμία άλλη πρόσβαση σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας) σε 25. Τα πέντε εναπομείναντα νοσοκομεία εξακολουθούν να έχουν μονάδες μακράς διαμονής, αλλά ως επί το πλείστον παρέχουν ψυχοκοινωνική αποκατάσταση, κοινοτικές ψυχικής υγείας και εξειδικευμένα κέντρα (π.χ. κέντρα ημέρας, εργαστήρια προεπαγγελματικής κατάρτισης κ.λ.π.). Οι μη κυβερνητικοί οργανισμοί είχαν σημαντικό ρόλο στις μεταρρυθμίσεις. Υπάρχουν 66 μη-κυβερνητικοί οργανισμοί στον τομέα της ψυχικής υγείας που παρέχουν κυρίως υπηρεσίες αποκατάστασης, στεγαστικές υπηρεσίες υποστηριζόμενης διαβίωσης στην κοινότητα, κέντρα ημέρας, κινητές μονάδες και λειτουργούν κοινωνικούς συνεταιρισμούς (ΚΟΙΣΠΕ). Η Επιτροπή για την Αναθεώρηση του Προγράμματος «Ψυχαργώς» για την περίοδο 2010-2020 έχει ετοιμάσει νέο σχέδιο για την ολοκλήρωση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης, το οποίο σύντομα θα δρομολογηθεί. Τέλος, μέσω της εφαρμογής του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) που συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα ακόλουθα τρία έργα προβλέπονται για την υποστήριξη των κοινοτικών υπηρεσιών ψυχικής υγείας: • • •
Δημιουργία 100 νέων προστατευόμενων διαμερισμάτων 160 προγράμματα για Ολοκληρωμένη Κοινοτική Φροντίδα 60 Κέντρα για την Υποστήριξη των Ανέργων
Ακούσια Νοσηλεία Στην Ελλάδα, εφαρμόζεται ο Αστικός Κώδικας για την ακούσια θεραπεία, συμπεριλαμβανομένης της ακούσιας νοσηλείας. Δύο κριτήρια, ο κίνδυνος βλάβης και η ανάγκη για θεραπεία, αναφέρονται παράλληλα με ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας. Ο νόμος δεν αναφέρεται στην άποψη του ατόμου κατά τη διάρκεια λήψης ενός ακούσιου μέτρου.
Κηδεμονία Δεν υπάρχει ορισμός και δεν υπάρχει διάκριση μεταξύ της ικανότητας και της επάρκειας στο Ελληνικό δίκαιο. Το Άρθρο 1666 του Ελληνικού Αστικού Κώδικα ορίζει: «Ένας ενήλικας τείθεται υπό κηδεμονία όταν : 1. εξαιτίας ψυχικής ή νοητικής διαταραχής ή σωματικής αναπηρίας, δεν είναι σε θέση, εν όλω ή εν μέρει, να διαχειριστεί τις υποθέσεις του/της ο ίδιος/η ιδία». Στην περίπτωση κατά την οποία το άτομο στερείται της ικανότητας για μερικές ή όλες τις δικαιοπραξίες, ο κηδεμόνας το αντιπροσωπεύει σε αυτές τις νομικές πράξεις. Η δικαστική απόφαση για την τοποθέτηση ενός προσώπου υπό κηδεμονία και για την ανάγκη για κηδεμόνα δεν επανεξετάζεται περιοδικά.
Μέλη ΜΗΕ Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας Μελετίου Πηγά 22, ΕΛΛΑΣ, 11636, Αθήνα Τηλ. +30 210 92 21 739 Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο: ekpsath@otenet.gr Σύλλογος για την Ψυχική Υγεία Πάτρας ΣΙΣΙΝΗ 6,ΕΛΛΑΣ, 26225, Πάτρα Τηλ.: 0030-2610621273 - 00306932342301 Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο: pganastassopoulos@gmail.com Εταιρία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου (Ε.Ψ.Υ.Π.Ε). Αγίου Ιωάννου Θεολόγου 19, ΕΛΛΑΣ, 15561 Αθήνα-Χολαργός Τηλ. +30 210 6546524 www.epsype.gr Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Ενηλίκων (Ι.Ψ.Υ.Π.Ε.) Εσπερίδων 85, ΕΛΛΑΣ, 176 72, Αθήνα-Καλλιθέα Τηλ.: +30 210 9591000 Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: lountzis@inpsy.gr
8
Mental Health Europe