2016 — 2017 ALLE VOORSTELLINGEN, VERHALEN EN GESPREKKEN MET:
Marjolijn van Heemstra, Sadettin Kirmiziyüz, Eric de Vroedt, Jeroen De Man en anderen
INHOUDSOPGAVE 3 VOORWOORD
32 PERSOONLIJK
Cees Debets
Marjolijn van Heemstra
6 ACTUALITEIT
38 AGENDA
Eric de Vroedt
2017
12 AGENDA
46 OP DE RODE LOPER
2016
Jeroen De Man
20 FEEST
52 VLUGZOUT
Sadettin Kirmiziyüz
Theater Utrecht
26 HAAGSE VERHALEN
54 JONG TALENT
fotowandeling
John de Weerd
60 TOT SLOT
Kassa, adres en colofon
1
thema
2
VOORWOORD
Opwinding in Theater aan het Spui CEES DEBETS
“U ziet door de bomen het bos niet meer? Ik gids u graag door ons seizoen aan de hand van Eric de Vroedt, Jeroen De Man en Sadettin Kirmiziyüz.” 3
voorwoord
OPWINDING #0 Het is september 1975. Ik ben zestien en ga in de Amsterdamse Stadsschouwburg naar Elektra van het Publiekstheater. Anne Wil Blankers met kort haar en een soort jute jurk aan. Rauw, woedend en explosief. Ik heb deze voorstelling twee keer gezien. Ik voel hem nog. Over deze voorstelling wordt mooi geschreven in het boek (Het) Publiekstheater van Xandra Knebel. Het is een biografie over het Amsterdamse Publiekstheater 19731987 onder leiding van Hans Croiset. Een inspirerend boek waarin over het maken van toneel geschreven wordt in een woelige tijd, een tijd van verandering, een tijd die lijkt op deze tijd. Een aanrader!! Theater niet voor ’t vermaak, maar om ’t bestaan. Ik citeer Hans Croiset hier graag: “Ik geloof in een theater dat durft te vechten, te schreeuwen en te huilen. Dat niet op de vlucht gaat voor de scherpe kanten van het bestaan. Dat zijn bestaan, zijn recht op bestaan, durft te bewijzen door af te zien van het voorspelbare.”
OPWINDING #1 Zoals u weet gaan wij fuseren. Ruim een jaar geleden besloten wij, het Nationale Toneel, NTjong, de Koninklijke Schouwburg en Theater aan het Spui samen te gaan. We besloten dit omdat we denken dat het goed is om het maken van voorstellingen en het tonen van voorstellingen beter op elkaar af te stemmen. Samen bedienen wij u nog beter, we maken en programmeren prachtige voorstellingen en vertonen die op de beste plekken in Den Haag. We willen voor dat rijke aanbod nog meer publiek vinden. Daar doen we ons best voor en dat gaat vanaf 2017 onder de vlag van Het Nationale Theater.
OPWINDING #2 Veel soeps.“Soep op het vuur is als een goede vriend in huis; extra lekkere soep is als nieuwe familie.” schreef Ischa Meijer. Het project Share a Soup is een groot succes en wordt uitgebreid. Onze huiscateraar Pètrix van ‘s-Peer Catering serveert voor de voorstellingen soep, salade en brood voor het geringe bedrag van 9,50 euro waar ook nog eens 1 euro van gedoneerd wordt aan Vluchtelingenwerk. Reeds 500 gasten schoven aan. Er komt meer en ook meer tafels en meer stoelen. Wordt vervolgd.
OPWINDING #3 U ziet door de bomen het bos niet meer? Ik gids u graag door ons seizoen aan de hand van Eric de Vroedt, Jeroen De Man en Sadettin Kirmiziyüz. Zij zullen straks spraakmakende voorstellingen maken bij Het Nationale Theater, u kunt nu vast nader kennis met ze maken. Marjolijn van Heemstra vertelt over haar voorstelling Dit Helpt (Niet)!. John de Weerd vertelt over nieuw talent en Zaal 3 waar toneel een beetje toekomst-bestendiger wordt gemaakt.
4
voorwoord
OPWINDING #4 Ook het afgelopen seizoen liepen mensen weg uit voorstellingen. Ik snap dat wel, niet alles komt gelegen. Verwachtingen en getoonde liggen vaak mijlenver uiteen. Er is geen gelijk, er is wel smaak en voorkeur. Oordeel liever niet direct, verplaats je even in de ander, dat kan en mag in de theaterzaal.
OPWINDING #5 Een nieuw seizoen staat voor de deur en ja, het is weer een wonderlijke combinatie. Banaal, radicaal en extreem en ook ontroering, troost en plezier. Een brochure vol beloftes, mogelijkheden en kansen.
OPWINDING #6 September = openingsmaand met geweldige voorstellingen die wegens succes terugkeren, publieksfavoriet waren op Oerol of hier in première gaan. Een hoog FOMO-gehalte bij NTjongs In mijn hoofd ben ik een dun meisje, Het Hamilton complex, Erik Vos’ laatste regie Het verhaal van Hester, het Oerolsucces Walden van het RO Theater, Helpdesk van Wunderbaum, Mona van NTjong, Urlands derde deel van de Internet Trilogie en IJs en vis van onze eigen Firma Mes samen met het Nationale Toneel. Koop nu uw kaartjes!
OPWINDING #7 Niet vergeten 1: de vlakke vloer is ooit bedacht om makers dichter bij het publiek te brengen. Alles wat wij doen heeft daar mee te maken.
OPWINDING #8 Niet vergeten 2: onderschat de bar niet. Nooit. In de zaal vindt namelijk de artistieke ontmoeting plaats. Aan de bar de gezellige.
OPWINDING #9 We gaan experimenteren met geplaceerde ticketverkoop. Kijken hoe dat gaat. Bij de voorstellingen van het NDT en bij Wende Snijders kunt u meteen wanneer u uw kaartje koopt, kiezen waar u in de zaal wilt zitten. Ik wens u een mooi seizoen! Cees Debets Directeur Theater aan het Spui
5
TEKST: ERIC DE VROEDT
BEELD: JACOB GESINK
ACTUALITEIT
Radicaal geëngageerde clowns ERIC DE VROEDT
Vandaag leefde ik! Vandaag zag ik Clowns van Hofesh Shechter door het Nederlands Dans Theater. Vandaag veerde ik op, deinsde ik de hele voorstelling op m’n stoel, had ik de hele voorstelling lang een glimlach op m’n kop, over elkaar buitelende gedachten in m’n hoofd, tranen over mijn wangen, van het lachen, van ontroering, van diep verdriet. Misschien past het niet om in deze brochure reclame te maken voor de collega’s aan de overkant, maar mij werd gevraagd een tekst te schrijven over actualiteit in het theater. En zo wakker, zo alert, zo springlevend - actueel zo u wilt - had ik mij lang niet meer gevoeld bij een voorstelling. 7
actualiteit Ik zag onthoofdingen op toneel, uitgevoerd door clowns. Ik zag martelingen op toneel, uitgevoerd door clowns. Ik zag machthebbers, manipulatoren, volksmenners, massa-goochelaars gespeeld door clowns, veranderen in clowns – het waren gewoon clowns. Ik zag mannen, vrouwen, zwart, wit en geel verlangen naar, opgaan in, meedeinen met de massa. Die opzwepende, swingende, opdringerige massa. Maar de massa keerde zich steeds tegen hen en voor je ‘t wist werden omhelzingen martelingen, wurgden ze elkaar, schoten ze elkaar dood. Opzwepende ritmes dreunden demagogisch door de zaal, een even aantrekkelijk als gevaarlijk religieus gevoel maakte zich van mij meester. En de gedachte overviel mij: is dit nu allemaal supersimpel, of geniaal gelaagd? Ik voelde de diepe drang om mee te deinen met die daverende massa van tien man op toneel. De drang om het uit te schreeuwen, me te onderwerpen aan deze clowns en goochelaars, de perverse drang om de ‘schoonheid’ van een openbare executie te ervaren.
overvalt. Bij Donald en Hillary, Erdogan en Ebru, bij selfmade-salafisten op straat, bij de topinkomens van ING-bankiers. Er is een hardnekkig misverstand gerezen over ‘actueel theater’. Ik ben daar zelf wellicht deels verantwoordelijk voor. Hoofdredacteur van Theatermaker, Simon van den Berg schreef dat laatst op Facebook: “In 2005 riep Eric de Vroedt het ‘Nieuwe Geëngageerde Theater’ uit, mede als kritiek op Toneelgroep Amsterdam dat in de jaren na 9/11 en de moorden op Van Gogh en Fortuyn een huwelijkscyclus bracht. Tien jaar belangrijk en mooi politiek theater verder krijg ik nu de indruk dat de stroming in een soort Rococo-periode is beland. Je kunt deze zomer bijvoorbeeld met twee verschillende theatergezelschappen meereizen op een boot in een voorstelling die ‘Lampedusa’ heet. De bedoelingen zijn ongetwijfeld goed, maar de vormen zijn ongevaarlijk geworden. Vandaag kondigt Toneelgroep Amsterdam haar nieuwe seizoen aan, met daarin ‘grootse theatrale familiesaga’s’ van Van Hove en Simon Stone. De tijd rolt altijd verder, maar nooit terug.”
Er werd geen woord in gesproken, hoogstens een onverstaanbare kreet, en toch was dit de meest actuele voorstelling die ik in tijden zag. Vandaag had ik het tastbare gevoel dat ik heel even in de ziel keek van onze tijd. Pathetische woorden! Maar met welke woorden kan ik dat moment beschrijven dat ik simpelweg sidderde bij het macabere schouwspel dat tien dansers, verkleed als dystopische clowns, tien meter van mij vandaan opvoerden? Gedurende de hele voorstelling, helaas maar een half uur, zat ik letterlijk te trillen op mijn stoel omdat ik het hart van onze tijd bijna in mijn lijf kon voelen kloppen. Hier stond ik oog in oog met onze wereld van nu: een voortdurende performance waaruit niet te ontsnappen valt, waarin ik continu word meegesleurd door opdringerige lichamen, massa’s, verleideling op verleiding, de ene zelf uitgeroepen profeet na de andere, de diepe drang om in wat dan ook te geloven. En steeds maar die terugkerende gedachte: is dit nu heel plat en simpel, of hemeltergend complex? Precies die gedachte die mij de laatste tijd voortdurend
“GEËNGAGEERD THEATER ALS GERUSTSTELLENDE FORMULE” Hoewel de benaming Rococo (die zich kenmerkt door luchthartigheid en bekoorlijkheid) wat ingewikkeld is in combinatie met Lampedusa (het eindpunt van een van de meest dodelijke migratieroutes van de wereld), is glashelder wat Van den Berg bedoelt: geëngageerd theater is een sjabloon geworden, een cliché van zichzelf, een net zo gemakzuchtige daad als gewoon maar weer een klassieker spelen uit de toneelbibliotheek. Een speeltje voor verveelde en verwende theatermakers die met al hun goedbedoelende neigingen en volstrekte gebrek aan kennis van de werkelijke wereld, in een
8
“Sleurt de toeschouwer naar een volstrekt onbekend gebied dat de gruwelijke lachspiegel is van onze op hol geslagen tijd.�
actualiteit wanhopige zoektocht naar relevantie, connectie en zeggingskracht dan maar een voorstelling maken over de afvoerput van deze aarde in de vorm van een staaltje ervaringstheater-light. Geëngageerd theater als geruststellende formule. Ik heb het altijd gehaat, dat alsmaar weer opvoeren van de klassiekers omdat het nou eenmaal klassiekers zijn (al is het verleidelijk en heb ik me er zelf ook wel eens schuldig aan gemaakt). Maar evenzeer haat ik ook dat: modieuze actualiteiten, onnadenkend schijn-engagement, simplistisch politiek geflirt. Dat lijkt urgent, maar is op die manier net zo stoffig en dood als die platgespeelde klassiekers.
theater richt zich op niks minder dan de ziel van onze tijd, op het DNA van onze tijdsgeest. Clowns was niet geëngageerd omdat het de afgekloven politieke debatten over populisme en terrorisme recycleerde, maar omdat het mij bij m’n nekvel greep en mij liet wroeten in de modder van de moderne tijd. Pathetische woorden! Ja, maar geen pasklaar menu meer – we zijn toe aan een grandioze uitdaging. Het Radicaal Geëngageerd Theater verbindt de toeschouwer niet met een actiegroep of een politiek debat, maar sleurt de toeschouwer naar een volstrekt onbekend gebied dat de gruwelijke lachspiegel is van onze op hol geslagen tijd.
En ik wil me zo graag levend voelen: wakker, alert, actueel! Bij het Nederlands Danstheater of in zaal 1, 2 en 3 van Theater aan het Spui. Daarom roep ik hier het Radicaal-Geëngageerd Theater uit. Theater dat zich niet meer verbindt met een vergankelijke politieke boodschap (zoals het activistische theater uit de jaren ’70), noch de worsteling met hedendaagse politieke dilemma’s belichaamt (zoals het nieuw-geëngageerde theater vanaf de jaren nul). Radicaal-geëngageerd
… In that City Where ways are lost Clown turn into King Prophet turn to clown… Zo citeerde het NDT Walt Whitmans Leaves of Grass in het programmaboekje bij Clowns. Ik wens u een ontregelend theaterseizoen.
ERIC DE VROEDT Eric de Vroedt (1972) startte in 2004 met zijn mightysociety-project, een reeks van 10 voorstellingen die hij zelf schreef en regisseerde, met een uitgebreid randprogramma met o.a. interviews en debat. De voorstellingen behandelden actuele kwesties, van de oorlog in Afghanistan tot vergrijzing, van globalisering tot Geert Wilders. Verder was hij verbonden aan Toneelgroep Amsterdam en is hij gastregisseur bij Schauspielhaus Bochum. In 2016 treedt de Vroedt als regisseur en artistiek leider toe tot het Nationale Toneel, waarvan hij in 2018 artistiek directeur zal worden. Hij start bij het Nationale Toneel met een meerjarige theaterreeks: The Nation. Hij koos Den Haag als inspiratiebron voor deze zesdelige whodunnit, waarin hij de staat van onze natie in kaart brengt. In november 2016 regisseert hij eerst Race van David Mamet, over de vernietigende gevolgen van (positieve) discriminatie.
10
ACTUALITEIT LANKMOEDIGEN • DE TONEELGROEP OOSTPOOL
VAN DE DAG: STEMMEN • ORDE HET ZUIDELIJK TONEEL EN
ME YOUR SECRET • SELL MAAS THEATER EN DANS
MAN DOOR EUROPA • DE HET ZUIDELIJK TONEEL
wo 16 & do 17 nov
HET NATIONALE TONEEL ma 24 okt
wo 7 & do 8 dec
do 16 feb
• PRIVACY WUNDERBAUM & WARME WINKEL wo 14 & do 15 dec
• OLIE HET NATIONALE TONEEL Vanaf 11 okt
NATION MARATHON • THE HET NATIONALE TONEEL vanaf do 15 jun
OP HET TONEEL 11
AGENDA
2016 12
SEPTEMBER
• HELPDESK WUNDERBAUM
di 6 t/m vr 9 sep locatievoorstelling Intieme voorstelling op een spectaculaire locatie. Actrice Wine Dierickx is genomineerd voor de Theo d’Or voor haar rol in Helpdesk; de prijs voor de meest indrukwekkende vrouwelijke dragende rol en Helpdesk is geselecteerd voor het Theaterfestival 2016!
HOOFD BEN IK • INEENMIJN DUN MEISJE NTJONG wo 7 & do 8 sep • toneel
Rauw en hilarisch puberdrama. Vier sterren in de Theaterkrant, de Volkskrant en NRC. Was ook te zien op het Theaterfestival 2016 en nu terug in Theater aan het Spui. Voor volwassenen en kinderen vanaf 12 jaar. HAMILTONCOMPLEX • HET HET PALEIS – LIES PAUWELS vr 9 sep • toneel
Een voorstelling voor iedereen die 13 jaar oud is of ooit 13 jaar oud is geweest. Indrukwekkende voorstelling waar u nog lang aan zal terugdenken. Daarom laten we hem graag nog een keer zien. Genomineerd voor de Zilveren Krekel 2016 en geselecteerd voor het Vlaams Theaterfestival 2016.
EN VIS • IJS Firma MES &
het Nationale Toneel vanaf di 13 sep locatievoorstelling • première Een stadslegende over de twee bekendste ondernemersfamilies van Den Haag. De familie achter ijssalon Florencia en de Scheveningse familie Simonis, van de vishandels. Première op vrijdag 16 en zaterdag 17 september.
OF THINGS/ • INTERNET PROMETHEUS
DE VUURBRENGER URLAND – COPRODUCERS wo 14 & do 15 sep performance • première In de apotheose van De Internet Trilogie maakt Urland plaats voor de dingen en creëert zo een futuristisch, politiek strijdtoneel. Première op donderdag 15 september.
VERHAAL VAN HESTER • HET ERIK VOS vr 16 t/m zo 18 sep toneel • Haagse première
De afscheidsvoorstelling van regisseur Erik Vos (bekend van Toneelgroep De Appel) naar het verhaal van zijn vrouw Inez van Dullemen. Na Oerol nu de Haagse première op zaterdag 17 september.
• MONA NTJONG I.S.M. RABARBER vr 16 & za 17 sep • toneel Haagse première
Griet Op de Beeck schrijft een nieuwe tekst op basis van het personage Mona uit haar bestseller Kom hier dat ik u kus. Een monoloog geschreven voor en gespeeld door een meisje van 11 en geregisseerd door Alexandra Broeder. Voor volwassenen en kinderen vanaf 10 jaar.
13
• TODAYSART do 22 t/m zo 25 sep • festival TodaysArt is weer terug in het centrum van Den Haag! Een gevarieerde selectie van voorstellingen, concerten, clubavonden en installaties. DOET • VERHOEVEN BUURTONDERZOEK ROB VERHOEVEN di 20 sep • Zaal 3
Een nieuw seizoen met nieuwe grote thema’s, side-kicks Pascal van den Berg en Esther Didden en interessante gasten. Speciale Prinsjesdag-editie! BACCHANTEN • DE LE MOUTON NOIR do 22 sep • Zaal 3
De ‘zwarte schapen’ van Mouton Noir bekijken riten, geloof en viering uit de klassieke tragedie De Bacchanten van Euripides met een hedendaagse blik. Een viering als masker voor de innerlijke onrust in deze crisistijd. Wie is onze Dionysus?
• WALDEN RO THEATER
wo 28 & do 29 sep • toneel Een ontroerende en grappige voorstelling met Arjan Ederveen en Jack Wouterse over het nut van het leven, vriendschap, seks en de tijd die ongewild verstrijkt. Ederveen en Wouterse staan na het succesvolle Tocht opnieuw samen op toneel.
MEER ZONDER JOU • NIET ZINA / FEMALE ECONOMY– ADELHEID ROOSEN do 29 & vr 30 sep • toneel
Een persoonlijke voorstelling over de schurende, huiverige, soms angstige én dierbare ontmoetingen tussen een lid van de traditionele moslimgemeenschap en een meer vrijgevochten familielid. Van de makers van De gesluierde monologen. (30 september al uitverkocht) SQUARE • THE NICOLE BEUTLER vr 30 sep • dans
In de dansvoorstelling The Square drijft Nicole Beutler de vorm ‘het vierkant’ tot het uiterste. Dans, fashion, beeldende kunst en hedendaagse elektronische muziek komen samen in deze voorstelling.
OKTOBER RAISIN IN THE SUN • AWELL MADE PRODUCTIONS za 1 okt • toneel
De Nederlandse bewerking van de Broadway klassieker A Raisin in the Sun. Voor het eerst gespeeld door Nederlandse acteurs met rollen voor onder anderen Jetty Mathurin. Wegens succes nog een keer te zien! SLAG BIJ • 1600 NIEUWPOORT
THEATERGROEP ALUIN ma 3 okt • jongeren Geschiedenisles zoals alleen Aluin dat kan: met de juiste mix van lichtheid, toegankelijkheid en historische waarachtigheid over die ene gebeurtenis waarvan we het jaartal allemaal kennen: De Slag bij Nieuwpoort.
PARADIS • CLUB TG LANDGENOTEN
di 4 & wo 5 okt • toneel Artistiek leiders Yahya Gaier en Nisrine Mbarki vertellen met hun nieuwe gezelschap confronterende, kwetsbare en gedurfde verhalen uit het hart van de samenleving. Met o.a. Mohammed Azaay.
14
Festival Nee, Jij Hebt Talent! METAMAN GOLDMUND I.S.M. ORKATER wo 5 okt • muziektheater Wilko Sterke en Thijs Maas vragen zich af waarom we onszelf eigenlijk zo belachelijk serieus nemen. Met een koor van acht jonge acteurs en een batterij aan instrumenten roepen ze een nieuwe god in het leven: Metaman, de God van de Relativering. HET DEBUUT RUDOLPHI PRODUCTIES do 6 okt • toneel De winnende voorstellingen van het ITs Festival gaan op tournee. In Het Debuut ziet u de nieuwe generatie theatermakers op het podium. SCHEEPS-HORECA JAN HULST & KASPER TARENSKEEN vr 7 okt • toneel Licht geïnspireerd op vermeende gedeelde roots in Indonesië onderzoeken Jan Hulst en Kasper Tarenskeen met zo min mogelijk voorkennis hoe hun voorvaders de reis naar De Oost ervoeren. Genomineerd voor de BNG Bank Nieuwe Theatermakersprijs 2016 en Ciruit X in het Vlaams Theaterfestival 2016.
AFROVIBES • FESTIVAL zo 9 & ma 10 okt • festival Afrovibes opent zondagmiddag met muziek, een modeshow van Lady Africa en de dansvoorstelling Ketima van Vayani Dance uit Johannesburg. Maandag speelt de muziektheatervoorstelling AllBasters van Hemelbesem en Yoma en is er een dance battle.
• OLIE HET NATIONALE TONEEL di 11 t/m do 13 okt • toneel
Olie in regie van Theu Boermans ging in 2011 in première en is nu wegens succes weer terug. Met o.a. Tamar van den Dop in de hoofdrol.
•
VOOR MIJN KINDEREN LIKEMINDS – FLORIS VAN DELFT/ YANNICK JOZEFZOON wo 12 & do 13 okt • toneel Stel, je ziet wat er mis is in de politiek en de samenleving. Je wilt daar iets van zeggen, iets aan doen. Waar begin je? Kenneth besluit te praten. Niet voor zichzelf, maar voor zijn kinderen.
De Betovering Theater aan het Spui is deze herfstvakantie het bruisende hart van Festival De Betoverig. De 16de editie van dit jaarlijkse festival belooft weer een groot feest te worden voor álle kinderen van 2 t/m 12 jaar. Bekijk de volledige programmering op www.debetovering.nl. INTARSI (6+) COMPAÑÍA DE CIRCO EIA vr 14 & za 15 okt KLUCHT (6+) BONTEHOND za 15 okt AT THE END OF EVERYTHING ELSE (6+) MAKE DO AND MEND zo 16 & ma 17 okt OMA, MAG IK MIJN POP TERUG? (6+) GNAFFEL di 18 okt ZEBRA ZEBRA (5+) NTJONG wo 19 okt PEER (4+) NTJONG, BONTEHOND & LAIKA do 20 & vr 21 okt FOUTJE (4+) MAAS THEATER EN DANS za 22 & zo 23 okt
15
VAN DE DAG: • ORDE STEMMEN
HET ZUIDELIJK TONEEL EN HET NATIONALE TONEEL ma 24 okt • toneel Een week voordat de strijd losbarst: brekend theater over de Amerikaanse verkiezingen.
• OLIE HET NATIONALE TONEEL
di 25 t/m do 27 okt • toneel Olie in regie van Theu Boermans ging in 2011 in première en is nu wegens succes weer terug. Met o.a. Tamar van den Dop in de hoofdrol.
(BIJ)VROUW • MIJN RAYMI SAMBO do 27 okt • toneel
Een liefdevolle zedenthriller en ode aan de polygamie, met acteurs Raymi Sambo, Diana Sno en Ritzah Statia. (8+) • SISSI THEATER SONNEVANCK
vr 28 okt • familievoorstelling Muziektheater voor kinderen én hun ouders over torenhoge verwachtingen en diepe teleurstellingen. Losjes gebaseerd op het verhaal van keizerin Sissi.
• HAPPINESS CLUB GUY & RONI /
SLAGWERK DEN HAAG za 29 okt • dans Dansgezelschap Club Guy & Roni gaat samen met Slagwerk Den Haag op zoek naar geluk. Een absurde en bitterzoete komedie met explosieve dans en muziek.
EN MEESLEPEND MARIA BAUMGARTEN • ZEBRA ZEBRA (5+) • GROOTS • HELGA WIL IK LEVEN RO THEATER NTJONG STEEF DE JONG za 29 okt • Zaal 3
Een avontuurlijke ontdekkingsreis door de wereld van de operette in waarschijnlijk het kleinste decor ooit: een kartonnen doos. Wegens groot succes terug!
NOVEMBER MOET WEL LEUK • HET BLIJVEN GOLDEN PALACE di 1 & wo 2 nov • toneel
Een absurd-humoristische voorstelling waarin fysieke actie niet wordt geschuwd. Het menselijk gedrag wordt weer op vlijmscherpe wijze, zeer humoristisch gefileerd.
•
WEIBLICHER AKT ZEVEN: MEVROUW MACBETH MAATSCHAPPIJ DISCORDIA di 1 nov • Zaal 3 Het plot van Shakespeares MacBeth wordt vanuit Lady Macbeth bekeken en bewerkt tot een voorstelling over vrouwen en macht.
TRILOGIE • TROJE (VAN KOOS TERPSTRA) TONEELSCHUUR PRODUCTIES / PAUL KNIERIEM do 3 & vr 4 nov • toneel
De mythe van de Trojaanse Oorlog, verteld als menselijk verhaal over een vrouw die moet kampen met overspel, verlies van kinderen en verraad. Een soort Kill Bill avant la lettre. Weer terug in het theater!
IN COPRODUCTIE MET THEATER AAN HET SPUI za 5 nov • toneel
“Een parel van een lang snoer waar hopelijk voorlopig geen eind aan komt”, schreef Loek Zonneveld in de Theaterkrant. Een nieuwe kans voor iedereen die de voorstelling afgelopen seizoen gemist heeft.
wo 16 nov • familievoorstelling Zebra Zebra werd bekroond met een Zilveren Krekel in 2014 en is enthousiast ontvangen door pers en publiek. Dit seizoen is deze beeldende voorstelling opnieuw te zien met de originele cast.
LANKMOEDIGEN • DE TONEELGROEP OOSTPOOL wo 16 & do 17 nov • toneel
• KRONIEK NTGENT
ma 7 & di 8 nov • toneel Nederlandse première Toneelstuk op basis van de documentaire Chronique d’une mort oubliée (ARTE, 2013) over een man die al 28 maanden dood in zijn appartement lag. Met Oscar Van Rompay en Bert Luppes.
DOET • VERHOEVEN BUURTONDERZOEK ROB VERHOEVEN di 15 nov • Zaal 3
Maandelijkse talkshow van Rob Verhoeven in Zaal 3 met interessante gasten.
• TURING LOWIE VAN OERS wo 16 nov • Zaal 3
Een ode aan de man die op zijn vierentwintigste het begin van de computer inluidde, een oorlogsheld werd door de Duitse code en die veroordeeld werd vanwege zijn homoseksualiteit. Vijf sterren in de Theaterkrant: “Een voorstelling die op alle niveaus klopt.” Fijn dat deze voorstelling dit seizoen weer te zien is!
16
De Lankmoedigen is na De Onrendabelen en Fresh Young Gods het laatste deel uit een reeks satires van Joeri Vos over mensen uit verschillende milieus en hun uiteenlopende ‘wereld-verbeterende’ ideeën. HOU JE MUIL • POPJE, SERVAES NELISSEN & ILSE WARRINGA / FEIKES HUIS do 17 & vr 18 nov • toneel
Een muzikale komedie vol absurde, herkenbare en burleske scènes. Urgente vrolijkheid in sombere tijden gebracht door Ilse Warringa en Servaes Nelissen. DONNA • DONNA ORKATER
di 22 nov • toneel Een rauw, maar poëtisch verhaal van Peer Wittenbols, over troost in tijden van rouw. Ontroerend muziektheater met gitzwarte humor en meeslepende live muziek.
BONTE AVOND VAN • DE BODYBUILDERS (12+) ARTEMIS di 22 nov • toneel
Jetse Batelaan maakte deze voorstelling samen met een groep kickboksers, stoere en innemende mannen in korte sportbroekjes met glimmende lijven en six packs om jaloers op te zijn. Wegens zeer groot succes terug!
• BUKO ABATTOIR FERMÉ wo 23 nov • toneel
Geïnspireerd door het werk en het leven van Charles Bukowski, een notoir Amerikaans dichter, schrijver en zuipschuit die woonde en werkte in Los Angeles.
• VOLPONE DOOD PAARD
do 24 nov • toneel Met Volpone brengt het eigenzinnige Dood Paard een meedogenloze satire over graaizucht en geilheid geschreven door Ben Jonson, een tijdgenoot van Shakespeare.
STORIES • BEDTIME (In English!)
THOMAS DUDKIEWICZ do 24 nov • Zaal 3 Een genre-overstijgende performance van Urlands eigen Thomas Dudkiewicz. Een coming of age verhaal over verhalen vertellers. Genomineerd voor de BNG Bank Nieuwe Theatermakersprijs 2016. De voorstelling is Engels gesproken.
IBSEN: • CRASHTEST IK ZIE SPOKEN
MOEREMANS & SONS vr 25 nov • toneel In de Crashtest Ibsen-reeks rijden Moeremans&Sons de stukken van de Noorse moraalridder der moraalridders Ibsen met plankgas tegen de muur om zijn beste ideeën tussen de brokstukken vandaan te halen.
210 • POLONIUM DÉGRADÉ
DAVID GEYSEN EN CARL BEUKMAN za 26 nov • Zaal 3 Tien jaar na de dood van Litvinenko, is Polonium 210 (de naam van het gif waarmee hij is vermoord) in het theater te zien. Een voorstelling over de geschiedenis van Rusland.
THREE • THE SISTERS IN CONCERT
MATZER za 26 nov • muziektheater Engelstalige muziektheatervoorstelling, gebaseerd op het wereldvermaarde toneelstuk van Anton Tsjechov. Met o.a. Lottie Hellingman, Manoushka Zeegelaar Breeveld, Kris Berry, Lucas Dols en Helge Slikker.
NAZI EN DE KAPPER • DE RENÉ VAN ’T HOF EN
RENÉ GROOTHOF zo 27 nov • toneel • matinee Helmert Woudenberg schreef het scenario, gebaseerd op het gelijknamige boek van schrijver Edgar Hilsenrath. Met René van ’t Hof en René Groothof in een fascinerend samenspel vol wrange humor.
17
HOW TO WALK • LEARNING NTGENT di 29 nov • toneel
Een voorstelling met Elsie de Brauw over het ondramatische. Het tussengebied waarin niks en alles gebeurt. Een voorstelling die mogelijkheden toont die we misschien al lang vergeten zijn. VAN SURABAYA • OGEN THEATERPRODUCTIEHUIS ZEELANDIA I.S.M. ROSA ENSEMBLE di 29 nov • toneel
Een hedendaags verhaal, waarin veel mensen zich zullen herkennen in de eigen zoektocht naar culturele identiteit. Prachtig muziektheater in de regie van Nina Spijkers. (14+) • HAMLET ZEP
wo 30 nov • jongeren Het meesterwerk van Shakespeare in een messcherpe remix van klassiek en urban. Over hartstocht en wraak: actueel, spannend, fysiek, dans en spoken word.
• SINTERKLAAS IN THEATER AAN HET SPUI
THEATER AAN HET SPUI wo 30 nov • familievoorstelling Vandaag is Sinterklaas niet alleen in het Sinterklaasjournaal te zien, maar ‘s middags ook te gast in Theater aan het Spui.
DECEMBER FLINKE LINKSE VROUW • EEN MUGMETDEGOUDENTAND do 1 & vr 2 dec • toneel
De tweede samenwerking van Lies Visschedijk en Marcel Musters met schrijfster Aaf Brandt Corstius na de succesvolle voorstelling Fiftyfifty. Een komedie over visite en vis, winners en losers en Homeless van Paul Simon. GOEDE RICHARD III • DE WART KAMPS di 6 dec • toneel
De eerste solovoorstelling van Wart Kamps (Kamps&Kamps en Missie Aarde) waarin hij op geheel eigen wijze het universum van Shakespeare binnentreedt, soms humoristisch, en dan weer serieus. ZINGT • WENDE WINTERREISE
WENDE SNIJDERS wo 7 dec • muziek Op uitnodiging van componist Boudewijn Tarenskeen zingt Wende Snijders zijn nieuwe versie van Schuberts meesterwerk Winterreise. Met Gerard Bouwhuis op piano.
ME YOUR • SELL SECRET (13+)
MAAS THEATER EN DANS wo 7 & do 8 dec • jongeren In een mix van een theatervoorstelling en een goudeerlijk gezelschapsspel met het publiek wordt er gezocht naar wat we wel en niet willen prijsgeven. Van de makers van CASH!
MUSICA 2 • LA met Ariane Schluter
en Peter Blok THEATER UTRECHT do 8 t/m za 10 dec • toneel La Musica 2 van Marguerite Duras is een zinderend duet over een verzengende, vernietigende liefde, gespeeld door de gelauwerde acteurs Ariane Schluter en Peter Blok.
TWEEDE WERELD • DE TG. LYNX vr 9 dec • toneel
Julia van de Graaff en Gonny Gaakeer (bekend van Zeeuwse Vrouwen bij Zeelandia) gaan op zoek naar de held en de verrader in zichzelf in een muzikale reis langs Poolse rock en Duitse punk.
• VAUDEVILLE DE THEATERTROEP
vr 9 & za 10 dec • Zaal 3 Naar het succesvolle Paradeconcept waar De Theatertroep de prijs voor meest karakteristieke Paradevoorstelling ‘de Mus’ mee won. Met muziek en dans, rookeffecten en een beetje naakt.
F • HOLY EVA MARIE DE WAAL
& SOPHIE VAN WINDEN di 13 dec • toneel Met de nodige zelfspot en rake teksten peilen Eva Marie de Waal en Sophie van Winden de stand van de emancipatie anno 2016.
18
ACTING NOW • STOP WUNDERBAUM
di 13 dec • film • locatie: Filmhuis Den Haag Ter afsluiting van het maatschappelijk geëngageerde project The New Forest maakte Wunderbaum een film waarin de groep stopt met acteren en overgaat tot écht handelen. Deze film is te zien in het Filmhuis Den Haag.
• PRIVACY WUNDERBAUM &
WARME WINKEL wo 14 & do 15 dec • toneel Acteurs Wine Dierickx (Wunderbaum) en Ward Weemhoff (De Warme Winkel) gaan op zoek naar de grenzen aan onze privacy. Wat is in deze tijden van sharing en liking een begrip als privé nog waard? Grote hit van het Holland Festival!
• WIJ LAURA VAN DOLRON
wo 14 & do 15 dec • toneel Laura van Dolron staat bekend om haar frisse, eerlijke standup filosofievoorstellingen. Met humor en diepgang vraagt ze zich af wat we bedoelen als we ‘wij’ zeggen.
IN ZAAL 3 • KERST THEATER AAN HET SPUI do 15 & vr 16 dec • Zaal 3
Inmiddels een goede traditie: Kerst in Zaal 3. Met kerstverhalen, een voorstelling en een kerstmaaltijd in de foyer. DOET • VERHOEVEN BUURTONDERZOEK ROB VERHOEVEN di 20 dec • Zaal 3
VADER, DE ZOON • DE & HET HEILIGE FEEST
SADETTIN KIRMIZIYÜZ wo 21 & do 22 dec • toneel Energiek vertelt Sadettin Kirmiziyüz van de reis naar Mekka met zijn vader. Sadettin is zo’n goede verteller dat u na afloop het gevoel hebt in Mekka te zijn geweest. Fijn dat deze mooie voorstelling nog een keer te zien is!
ONVOORSTELBARE • DE AVONTUREN VAN DE BARON VAN MÜNCHHAUSEN (5+) RABARBER ma 26 t/m za 31 dec familievoorstelling
Een spetterend verhaal over de grootste fantast op aarde. De wonderlijke baron verovert de hele wereld, maar een afspraakje maken met zijn mooie buurmeisje lukt niet...
Maandelijkse talkshow van Rob Verhoeven in Zaal 3 met interessante gasten.
EET MEE Onze huiscateraar Pètrix van ‘s-Peer Catering serveert voor de voorstellingen soep, salade en brood voor het geringe bedrag van 9,50 euro waar ook nog eens 1 euro van gedoneerd wordt aan Vluchtelingenwerk.
SHARE A SOUP 19
FEEST
Op bedevaart met zijn vader naar Mekka SADETTIN KIRMIZIYÜZ
Een van de hoogtepunten van het nieuwe theaterseizoen is ongetwijfeld De vader, de zoon en het heilige feest van Sadettin Kirmiziyüz, die in 2011 in première ging en nu opnieuw te zien is. Hij baseerde deze voorstelling op de bedevaartstocht naar Mekka die hij in 2010 maakte met zijn vader. Hoe feestelijk was die ervaring? En hoe viert Kirmiziyüz verder het leven? TEKST: INGE JANSE
20
BEELD: SINCE TODAY
Toegangspoort tot Mekka en Medina
21
feest
De Ka’aba in Mekka
22
feest
Op 3 november 2010 vertrok theatermaker Sadettin KirmiziyĂźz met zijn vader naar Mekka voor de Hadj; op 2 december 2010 kwam hij terug in Nederland na deze Islamitische bedevaart. De reis vertaalde Sadettin naar de theatervoorstelling De vader, de zoon en het heilige feest. We spreken hem dik vijf jaar na zijn ervaring over feest in het verleden, heden en toekomst.
Wat is je favoriete feestdag van het jaar? Oud en nieuw. Vol frisse moed naar het nieuwe begin, het oude jaar achter je laten: ik hecht daar heel veel symbolische waarde aan. Meestal vier ik het met vrienden. We eten samen, nemen het jaar door, spreken onze voornemens uit en nemen samen afscheid van het jaar. Ik vond 2015 ook echt een rottig jaar. Het begon al heel klote, met Charlie Hebdo en later die aanslag in Parijs. De wereld stond figuurlijk in lichterlaaie. Dus afgelopen oud en nieuw was het ook echt: weg met dat stomme 2015, op naar het nieuwe 2016. In 2010 ging je met je vader op bedevaart naar Mekka. Was dat een feest, of kijk je daar anders op terug? Ik heb er heel goede herinneringen aan. Mijn vader en ik zijn daar heel goed bevriend geraakt. Misschien was dat wel het belangrijkste, want daarvoor had ik niet heel veel contact. De voorstelling over de Hadj heeft mijn vader meerdere malen gezien. Hij nam ook vaak mensen mee en vond het echt een monumentje. Ze gaat niet alleen over de bedevaart, want de voorstelling bestaat uit drie delen. Eerst vertel ik als reisleider wat we gaan doen, dan leg ik uit waar mijn vader vandaan komt en hoe hij in Nederland is terechtgekomen, en in het derde deel speel ik hem terwijl hij met mij op bedevaart is. De Hadj is echt een massa-evenement, dus je moet er ook een beetje voor werken. Wij waren er met vier miljoen andere pelgrims, dat verloopt niet altijd even soepel. Het is de kunst om niet te klagen of te zeuren, want je bent in gewijde staat. Maar dat is niet altijd even makkelijk.
23
feest Welke rol speelt je vader tegenwoordig in hoe je omgaat met de Islam en zijn feestdagen? Ik heb een groot zwak voor spiritualiteit en mystiek, maar kan slecht tegen regels en dogma’s. Door de Hadj ben ik geloof een nog persoonlijkere ervaring gaan vinden dan daarvoor. Of God bestaat is iets wat je voor jezelf moet uitmaken. Dat is niet iets waar andere mensen zich mee mogen bemoeien. Ik vind het ook heel banaal om over God te praten. Als Hij bestaat, dan gaan wij er mensenverhaaltjes van maken, door het onbenoembare te benoemen. Ik ben heel gelovig opgebouwd. Toen ik in Mekka was, was ik ook geëmotioneerd. Mijn rationele kant ging dat gelijk verklaren. Die zoektocht naar God moedigt mijn vader alleen maar aan. Hij zegt: ik heb je bagage meegegeven, maar je bent volwassen, dus nu moet je het zelf uitvogelen. Natuurlijk hebben we daar in Mekka gesprekken over gehad. En dat hij samen met mij daar geweest is, is het mooiste ding. Ik vier nog wel de Islamitische feestdagen, net zoals dat jij Kerst viert. Als het haalbaar is, dan vast ik ook tijdens de Ramadan. En het Suikerfeest is hartstikke leuk. Ik ga dan op bezoek bij mijn ouders, ooms en tantes. Dat familiefeest is echt een goede reden om elkaar te zien.
“Ik kom via de lach tot ernstige zaken” De titel van je voorstelling klinkt feestelijk. Wordt dat het ook, of zijn er juist andere redenen om hier naartoe te komen? Ik hou er heel erg van om via de lach tot ernstige zaken te komen, zoals het vader-zoon-verhaal. Dat is één van de sterkste banden die er is, net zoals met je kind of je moeder. De vaderzoon-relatie is ook een van de eeuwige conflicten: de zoon wil niet op de vader lijken, terwijl de vader dat juist wel wil. Daar gaat deze voorstelling ook over. En het is ook het verhaal van mijn vader. Zijn geschiedenis is een migrantenverhaal als van velen. Hij kwam hier, werkte hard, wilde terug, maar er gebeurde van alles, ook dramatische gebeurtenissen. Voor mij pakte dat goed uit, want omdat
24
feest hij hier bleef, kan ik deze voorstellingen maken. Je kunt de voorstelling ook in een groter plaatje plaatsen: hoe zit het met moslims, hoe gaat het met de wereld? Maar het is vooral een intieme vertelling over een vader en zoon die elkaar in het oog van de orkaan terugvinden. Het is heel universeel, want iedereen heeft een vader. Nu ik zelf vader ben, kijk ik er ook anders naar. Natuurlijk is de titel een woordspeling. Het heilige feest is het offerfeest, de herdenking dat Abraham een dier mocht slachten in plaats van zijn eigen zoontje. Maar ook de bedevaart zelf is een heilig feest. Mensen zijn hartstikke blij als ze daar zijn, want het is een mijlpaal in hun leven. Ik kijk er dan ook met trots op terug. Wat hoop je nog te gaan vieren in 2016? Mijn zoontje wordt 2 jaar. Dat is het grootste feest. Mijn kind verjaart! Dat moet gevierd worden, met opa’s en oma’s, en misschien gaan we ook picknicken in het park. Hij kan dit jaar al zelf kaarsjes uitblazen. Naar dat feest kijk ik het meeste uit. Sadettin Kirmiziyüz speelt De vader, de zoon en het heilige feest op woensdag 21 december en donderdag 22 december.
NOG MEER FEEST Van Sinterklaas tot Kerst van Christelijke feestdagen tot Islamitische, van hedendaagse feestdagen tot feestdagen uit de klassieke oudheid. We vieren de lente, Driekoningen en gaan op pelgrimstocht naar Mekka. Dit seizoen valt er weer veel te vieren. BACCHANTEN • DE LE MOUTON NOIR
IN ZAAL 3 • doKERST 15 & vr 16 dec
• LENTEKRIEBELS KINDERTHEATERFESTIVAL
IN • SINTERKLAAS THEATER AAN HET SPUI
VADER, DE ZOON • DE & HET HEILIGE FEEST
• DRIEKONINGENAVOND DE THEATERTROEP
do 22 sept
wo 30 nov
SADETTIN KIRMIZIYÜZ wo 21 & do 22 dec
25
zo 26 feb t/m 5 mrt
di 28 mrt t/m za 1 apr
‘t Gras v/d Buren De Contant Rebecqueplein
26
HAAGSE VERHALEN NATION - MARATHON • THE HET NATIONALE TONEEL vanaf do 15 jun
EN VIS • IJS FIRMA MES & HET NATIONALE TONEEL vanaf di 13 sep locatievoorstelling
• RISHI FIRMA MES
di 21 mrt t/m za 1 apr locatievoorstelling
WITT OF ORANJE • DE VAN TAFEL VAN VIJF di 1 & wo 2 nov (schoolvoorstellingen)
Macht, moord en kibbeling STORIES • URBAN NTJONG
DOET BUURTONDERZOEK • VERHOEVEN ROB VERHOEVEN elke derde dinsdag van de maand in Zaal 3
za 17 jun
Den Haag is een grote inspiratiebron voor theatermakers. Soms gewoon als decor, als plaats van handeling of als locatie van de voorstelling. Een fotowandeling langs Haagse plekken die een verhaal vertellen. MOORD OP BLONDE DOLLY • DE SJAAK BRAL za 27 & zo 28 mei
Standbeeld van Johan de Witt Plaats
Hindoecentrum Sewa Dhaam Alberdingk Thijmplein
thema Florencia koffie- en ijssalon Torenstraat
Simonis Strandweg
30
Buitenhof Centrum Den Haag
31
thema
32
PERSOONLIJK
Toneelvoorstelling met haar Afghaanse kinderoppas MARJOLIJN VAN HEEMSTRA Dit helpt (niet)! van Marjolijn van Heemstra wordt gemaakt met medewerking van Theater aan het Spui en is daar te zien vanaf 20 april 2017. Bij de voorstelling wordt een uitgebreid contextprogramma ontwikkeld.
TEKST: ERIC KORSTEN
BEELD: JACOB GESINK
33
persoonlijk
Goede bedoelingen, onhandige pogingen, wederzijdse verwachtingen en verdenkingen. Over kleine levens in het licht van gigantische problemen en de toekomst van ons bange continent. Marjolijn van Heemstra ‘deed’ godsdienstwetenschappen, studeerde af op islamitische mystiek. Ze is een van de integerste theatermakers die het theater in Nederland vandaag de dag rijk is. De omschrijving theatermaker dekt trouwens maar half de lading want ze schrijft net zo lief boeken (De laatste Aedema, Als Mozes had doorgevraagd) als columns (Trouw) en ze schuwt ook de radioreportage niet. Het liefst nog combineert ze haar dichterschap (Meer hoef dan voet) en essayistisch gedoopt pennetje met een journalistieke bril. Tel daar dus gerust een geëngageerde houding bij op. Onderdompeljournalistiek, zo is haar aanpak wel eens omschreven – maar niet geheel juist. Zelfs: geheel níet juist. Want ze dompelt niet onder; maakt juist wakker, zet je aan het denken. In het theater kan ze in het samenspel van dat krachtenveld, van die passies, haar genre naar hartenlust beoefenen. Vrijwel altijd gaat het daarbij om openhartige, erg persoonlijk getinte beschouwingen, soms ook ronduit om familiaire geschiedenissen en getuigenissen, maar altijd ontwapenende waar-achtige zoektochten die vol in het gezicht weten te raken. Niet het eigen leven in de uitverkoop gooien, maar op een bijna documentair-journalistieke toon en al (zelf)analyserend met een vergrootglas in de hand speurend naar de waarheid achter de werkelijkheid, naar het eigen (on)gelijk. Voorbeelden te over. Zoals ‘voorstellingen’ als onder meer Bommenneef, Als ik de liefde niet had, Jeremia, Garry Davis en Bouta. Die klappen vaak uiteen in voetzoekers: kleine stukjes vuurwerk die op het podium denkbeeldig maar met duivels plezier worden afgestoken en neergeworpen, en zigzaggend over de bodem voortbewegen - tot het allemaal met een luide knal ontploft. Zoeken, tasten, mistasten en voortschrijdend inzicht. Het is allemaal niet wat het lijkt. Dat onderzoekende, dat vrágende - dat heeft ze gemeen met gelijkgestemde theatermakers als Laura van Dolron en Sadettin Kirmiziyüz bijvoorbeeld, die, net als van Heemstra, authentiek hun eigen kwetsbaarheid en soms ook existentiële twijfels pontificaal en public durven te etaleren.
ZOHRE Dit helpt (niet)! wordt dus een voorstelling, over en samen met de Afghaanse vluchtelinge Zohre. “Ik leerde haar zo’n drie jaar geleden kennen tijdens een etentje bij mijn zus die een documentaire had gemaakt over Zohres jongere broertje. Zohre viel op door haar uitgesproken persoonlijkheid, kwam verrassend uit de hoek, liet mensen dicht bij haar toe. En droeg glimmende sportkleding. Adidas, Nike. Als uiterlijke demonstratie van haar pasverworven oneindige vrijheid. Maar zei dat ze nooit sportte. Zohre ging als kinderoppas aan de slag bij mijn zus, en even later ook bij mij.”
34
persoonlijk
“Ik heb haar niet zomaar gevraagd; ze houdt van aandacht”. 35
persoonlijk Zohre bekende dat ze niets liever dan Europeaan wilde worden. Van Heemstra: “En ik besloot er een persoonlijke missie van te maken om die wens uit te laten komen.” Dat bleek lastiger dan gedacht. “Want ja, wat betekent het begrip ‘Europeaan’ eigenlijk? Europa is voor mij en vele anderen in de eerste plaats een belofte van individuele vrijheid en een van gelijkwaardigheid. Een continent waar persoonlijke ontwikkeling voorop staat en die godsdienst die je belijdt, van ondergeschikt belang is. Een uitgesproken ‘pan-Europese’ identiteit? Nee, die is er niet. Tenminste, voor mijzelf ben ik eerst Nederlander, pas daarna Europeaan. Amerikanen bijvoorbeeld hebben een veel sterker groepsgevoel dan Europeanen.”
UITZETTING Voor Zohre was Europa in de eerste plaats synoniem aan het begrip dat uitgaat van het woord ‘vrijheid’, zo bleek. “Daarom draagt ze volgens mij nu dus altijd en eeuwig sportkleren. Zoiets als: het gevoel dat je overal heen kunt rennen waar je heen wil, dat je in volledige vrijheid waar dan ook naartoe kunt bewegen.” Ze beschikt inmiddels over een verblijfsstatus, terwijl op route daar naartoe haar ouders en broertje Nederland nota bene werden uitgezet, en dat kwam ook hard aan bij Van Heemstra, zelf moeder van een kind en een tweede op komst. “Volgens de IND hadden zij informatie over hun verleden achtergehouden. Nu woont Zohre hier in Nederland, begin twintig en volstrekt in haar eentje. Haar ouders bivakkeren momenteel in Duitsland.” Dat ging niet lang goed. “Ze raakte verstrikt in de Nederlandse bureaucratie, werkte voor iemand die haar weigerde uit te betalen en kwam in financiële problemen. Zonder vangnet ben je kwetsbaar. Ik besloot haar financieel te helpen. Maar het bedrag was zo hoog dat ik daarbij wel eerst om een tegenprestatie heb gevraagd. Waarom? Ik denk dat het van groot belang is dat mensen zichzelf niet louter als slachtoffer hoeven zien, maar dat ze inzien dat ze een kans geboden is. Dat ze niet overgeleverd zijn aan goodwill van anderen, want juist dat maakt je machteloos.”
AANDACHT “Ik heb haar niet zomaar gevraagd; ze houdt van aandacht. Straks gaan we samen een aflevering van een bestaande Afghaanse soapserie die zij daarginds zag, naspelen. The Secrets of Life, waarvan delen overeenkomen met Zohres levensverhaal, en in de voorstelling met Zohre in de rol van hoofdrolspeelster Zuraya. Soaps zijn universeel en een metafoor voor het dagelijks leven.”
36
ANDERE PERSOONLIJKE VERHALEN
MEER ZONDER JOU DONNA • NIET • DONNA ZINA / FEMALE ECONOMY ORKATER
VADER, DE ZOON • DE & HET HEILIGE FEEST
PARADIS • CLUB TG LANDGENOTEN
• DAD NASRDIN DCHAR
ADELHEID ROOSEN do 29 & vr 30 sep
di 4 & wo 5 okt
di 22 nov
VAN SURABAYA • OGEN THEATERPRODUCTIEHUIS ZEELANDIA I.S.M. ROSA ENSEMBLE di 29 nov
37
SADETTIN KIRMIZIYÜZ wo 21 & do 22 dec
do 6, vr 7 & za 8 apr
AGENDA
2017 38
JANUARI IN • ONDERTUSSEN CASABLANCA
HET NATIONALE TONEEL I.S.M. TONEELGROEP OOSTPOOL di 10 t/m za 14 jan toneel • première Ondertussen in Casablanca is een liefdevolle en humoristische ode aan het ambacht van toneelspelen met o.a. Anniek Pheifer, Hans Dagelet en Kirsten Mulder. Geregisseerd door Jeroen De Man.
NUT VAN TANTES (6+) • HET PIETER TIDDENS & SERVAES NELISSEN wo 11 jan • familievoorstelling
Uit liefde voor de wonderlijke karakters die hun eigen tantes waren, maken Pieter Tiddens en Servaes Nelissen met muziek, poppenspel en sketches een knalfeest voor de hele familie. FIRST SUICIDE • MY MOEREMANS&SONS do 12 jan • toneel
Locatievoorstelling op verschillende plekken in Theater aan het Spui. Exclusief voor deelnemers aan het Toneelkijkerproject. FOR PRESIDENT • CHAPMAN EEF VAN BREEN GROUP vr 13 jan • muziektheater
Een speelfilm zonder beeld, waarin u kennis maakt met een nieuwe manier van luisteren. Een voorstelling met muziek, poëzie en foley geluiden. De Eef van Breen Group speelde vorig seizoen live mee in de megaproductie Borgen.
WERKTITEL (8+) • LIEFDE, MAAS THEATER EN DANS
zo 15 jan • familievoorstelling Een familievoorstelling van de makers van Alice in Wonderland, Voorjaarsoffer en Alleen op de wereld. In een uitbundig fysiek spektakel oefenen acht performers de liefde. Klungelig, uitputtend en geduldig.
MOOI ALLES • HOE ESTHER SCHELDWACHT EN KEES HULST zo 15 & ma 16 jan • toneel
Prachtig poëtisch en intiem drama over Leo Vroman en de liefde voor zijn vrouw Tineke. Een hommage aan deze dichter door Esther Scheldwacht en Kees Hulst. Dit seizoen opnieuw te zien! BEESTEN • POTTERS RIEKS SWARTE
di 17 & wo 18 jan • toneel Vijf verhalen van Beatrix Potter worden op het toneel tot leven gebracht door Rieks Swarte, Ferdi Janssen, Servaes Nelissen en Hans Thissen. Voor volwassenen en kinderen vanaf 8 jaar.
FESTIVAL • WINTERNACHTEN WRITERS UNLIMITED do 19 t/m zo 22 jan • literatuur
Internationaal literatuurfestival met schrijvers, dichters, denkers en wetenschappers uit de hele wereld in gesprek over literatuur, kunst, wetenschap en samenleving.
39
• TERUGKEER-TURK LIZZY TIMMERS GROEP vr 20 & za 21 jan • Zaal 3
Terugkeer-Turk is een fictieve informatieavond en een muzikale en morele achtbaan in een. Een komische en ontregelende confrontatie. 2017 • CADANCE vr 27 jan t/m zo 12 feb De 18de editie van CaDance opent met de nieuwe voorstelling van Amos Ben Tal, die hij samen met Spinvis maakt. De hele programmering vindt u op www.cadance.nl.
FEBRUARI SOLO • ONE. BY LISA VERBELEN BOG. do 2 feb • Zaal 3
Een muzikale solo performance van Lisa Verbelen bij BOG. Een vierstemmig koorstuk, gezongen door één vrouw. Genomineerd voor de BNG Bank Nieuwe Theatermakersprijs 2016 en Circuit X in het Vlaams Theaterfestival 2016. GALOTTI • EMILIA TONEELGROEP AMSTERDAM di 14 t/m do 16 feb • toneel
Maren E. Bjørseth bewerkt deze klassieker van Lessing bij Toneelgroep Amsterdam. Ze gaat op zoek naar de vrouw achter het mooie gezicht, de kracht en de eigenwijsheid. Met o.a. Diewertje Dir, Hannah van Lunteren en Vanja Rukavina.
• WAANZIN FANTASTEN
wo 15 feb • toneel Een voorstelling over een onbesuisde cowgirl die weigert verslagen te worden. Vastberaden om de waanzin te bezweren stort Marle Brouwer zich in een muzikale solo.
MAN DOOR EUROPA • DE HET ZUIDELIJK TONEEL LUCAS DE MAN do 16 feb • toneel
Lucas De Man reisde door Europa, en interviewde meer dan 20 creators die strijden voor verandering. Terug in Nederland neemt Lucas u mee op zijn reis en door de geschiedenis van Europa. De voorstelling is geselecteerd voor het Theaterfestival 2016.
•
HENDRIK IV ONGESCHIKT VOOR KINDEREN (8+) STIP/SANNE NOUWS vr 17 feb • familievoorstelling Een onconventionele voorstelling waarin kinderen ongezouten hun mening mogen geven.
IN • ONDERTUSSEN CASABLANCA
HET NATIONALE TONEEL I.S.M. TONEELGROEP OOSTPOOL vr 17 t/m zo 19 feb • toneel
ROYAL • CASINO SUVER NUVER
di 21 feb • toneel Suver Nuver is terug met hun grootste Paradehit. Een hilarische en confronterende voorstelling over Poen, Pensioen en Privatiseringsverdriet.
DOET • VERHOEVEN BUURTONDERZOEK ROB VERHOEVEN di 21 feb • Zaal 3
Maandelijkse talkshow van Rob Verhoeven in Zaal 3 met interessante gasten. GROTE ILLUSIONIST (8+) • DE HET FILIAAL wo 22 feb • familievoorstelling
Magisch muziektheater dat barst van de verhalen, smeuïge trucs en live muziek. Winnaar Gouden Krekel 2015! VLUCHT VAN EEN • DE GRANAATAPPEL THEATER RAST GEORGE EN ERAN wo 22 feb • toneel
Vijf sterren in de Theaterkrant Tip van Oerol! Het tragikomische relaas rond vier vrienden, twee vluchtelingen en één generatiekloof. Ze maken hun publiek en elkaar deelgenoot van hun persoonlijke vluchtgeschiedenissen.
HADDEN LIEFDE, • WE WE HADDEN WAPENS
URBAN MYTH – HUUB VAN DER LUBBE do 23 feb • muziek Huub van der Lubbe (De Dijk) e.a. zingen en spelen het verhaal van de zwarte Amerikaanse burgerrechtenstrijder Robert F. Williams. Het verhaal wordt verrijkt met krachtige rhythm and blues en soul uit de jaren zestig.
THE ROAD • ON TONEELGROEP OOSTPOOL do 23 & vr 24 feb • toneel
Na de succesvolle voorstellingen (In) Koud Water en They are just kids, brengt regisseur Marcus Azzini nu On the Road naar het gelijknamige boek van Jack Kerouac. VORIG LEVEN • EEN THOMAS, SACHA EN JOS za 25 feb • toneel
Onze eigen Thomas, Sacha en Jos spelen het verhaal dat Toon Tellegen speciaal voor hen geschreven heeft. De voorstelling kreeg vier sterren in NRC Handelsblad.
kindertheater festival Lentekriebels zo 26 feb t/m zo 5 mrt Het kindertheaterfestival in de voorjaarsvakantie. Met de hele dag theater, workshops, knutselen en natuurlijk pannenkoeken.
Ondertussen in Casablanca is een liefdevolle en humoristische ode aan het ambacht van toneelspelen met o.a. Anniek Pheifer, Hans Dagelet en Kirsten Mulder. Geregisseerd door Jeroen De Man.
40
MAART LOBI • MORO TYPHOON
do 2 mrt • muziek Typhoon neemt u mee naar zijn muzikale inspiraties in een intiem optreden in het theater.
SHAKESPEARE CLUB • DE DE GEMEENSCHAP di 7 mrt • toneel
Na de succesvolle queer stand-up-show Stand up, lie down (nominatie VSCD Mimeprijs 2015) en Stripverhaal komt De Gemeenschap nu met een Paleisdrama over een koningin, haar kinderen en de roze levensstijl.
• SONTAG NAOMI VELISSARIOU wo 8 mrt • toneel
Een larger-than-life droomwereld, bevolkt door personages die staan voor de demonen en iconen uit het leven en werk van Susan Sontag. JERUZALEM • SALAAM DE NIEUW AMSTERDAM do 9 mrt • muziektheater
Een bijzondere ode aan het leven en werk van Jacob Israël de Haan, een van de grootste Nederlandse dichters.
OF THE FLIES (12+) • LORD NTJONG
do 9 mrt t/m za 18 mrt jongeren • locatievoorstelling Gebaseerd op de wereldberoemde roman van William Golding maakt Noël Fischer een rauw theateravontuur voor jongeren. Op locatie in theater De Nieuwe Regentes.
- STAND-UP PHYSICS • OASE AD HOC vr 10 mrt • toneel
Na zijn jarenlange fascinatie voor het Higgs deeltje stort Jan van den Berg zich nu op de zandkorrel, het allerkleinste deeltje dat we wél met het blote oog kunnen zien. 2017 • STEMWIJZER LAURA VAN DOLRON
vr 10 t/m wo 15 mrt • toneel Stand-up Philosopher Laura van Dolron laat met de voor haar gebruikelijke combinatie van humor en diepgang een ander licht schijnen op de verkiezingen.
IN DE BRANDING • DAG za 11 mrt • muziek Een nieuwe editie van het festival voor nieuwe muziek. Op verschillende locaties in Den Haag.
• UPDIGGIN’ SOLACE I GUESS
zo 12 mrt • muziektheater Pop-opera over een Europese man, een Afrikaanse vrouw en een moord die hun leven heeft bepaald.
41
(15+) • LEAR TONEELMAKERIJ
di 14 mrt • jongeren Na de successen als De Storm en Macbeth, regisseert Liesbeth Colthof nu Lear in haar Shakespeare-reeks voor jongeren.
LIEFDE MAAKT DORSTIG • DE ELISABETH BAS di 14 t/m do 16 mrt toneel • première
Actrice Ellen van Rossum neemt ons mee op een persoonlijke, mooie, bizarre, hilarische, schrijnende en vooral herkenbare zoektocht naar dat wat ‘moeder’ is. WILD (8+) • LOSLOPEND MAAS THEATER EN DANS
zo 19 mrt • familievoorstelling Een mix van drie verrassende, korte stukken voor de hele familie. Acrobatische dans, absurd maskerspel en vijftig vliegpogingen. Je kunt alles verwachten!
DOET • VERHOEVEN BUURTONDERZOEK ROB VERHOEVEN di 21 mrt • Zaal 3
Maandelijkse talkshow van Rob Verhoeven in Zaal 3 met interessante gasten.
• RISHI FIRMA MES
di 21 mrt t/m za 1 apr locatievoorstelling Was Rishi Chandrikasing de verkeerde persoon op de verkeerde plaats, toen hij op Hollands Spoor werd doodgeschoten door een politieagent? Schrijver Kees Roorda interviewde de betrokkenen samen met Firma MES. Samen vormen ze zich een beeld van Rishi.
THAT MATTER • MOVIES FESTIVAL
vr 24 mrt t/m za 1 apr • festival Het internationale film- en debatfestival met regisseurs en filmmakers uit de hele wereld, indrukwekkende speelfilms en documentaires over mensenrechten en debatten.
• DRIEKONINGENAVOND DE THEATERTROEP
di 28 mrt t/m za 1 apr • Zaal 3 Met Driekoningenavond van Shakespeare zet de Theatertroep vol plezier alle maatschappelijke waarden op de kop, om te onderstrepen dat het verstand en de zotheid tweelingen zijn.
APRIL
• IVANOV TONEELSCHUUR
PRODUCTIES di 4 & wo 5 apr • toneel Regietalent Nina Spijkers (Phaedra’s Love, Don Carlos) kiest voor een klassieker van Tsjechov, maar zet deze naar haar eigen hand met een enorme hoeveelheid energie en humor. Met Roeland Fernhout als Ivanov.
– PROMETHEUS • EXPLORER ONTKETEND URLAND di 4 apr • toneel
Het tweede deel van de Internet Trilogie van Urland. Gemaakt samen met kunstenaar/theatermaker Eric Joris en zijn gezelschap CREW uit Brussel. Wegens succes terug! WINTERPLAN • EEN OT ROTTERDAM wo 5 apr • toneel
Heldere, diepgaande en lichtvoetige voorstelling over het einde van de vriendschap tussen de drie grote denkers Nietzsche, Paul Rée en Lou Salomé.
• DAD NASRDIN DCHAR
do 6 t/m za 8 apr • toneel Nasrdin wordt vader en vertelt u daar met grenzeloze energie over. Na het succes van Oumi (Moeder) maakt Nasrdin Dchar nu DAD.
DE KLOK VAN A • ALS THEATERPRODUCTIEHUIS ZEELANDIA do 6 apr • toneel
Een vissersdrama van Zeelandia in twee delen over een moeder en een dochter die wachten op een verloren zoon.
• MONA NTJONG I.S.M. RABARBER vr 7 & za 8 apr • toneel
Griet Op de Beeck schrijft een nieuwe tekst op basis van het personage Mona uit haar bestseller Kom hier dat ik u kus. Een monoloog geschreven voor en gespeeld door een meisje van 11 en geregisseerd door Alexandra Broeder. Voor volwassenen en kinderen vanaf 10 jaar. VASTENAVOND • CALCUTTA BELLEVUE LUNCHTHEATER WARRE SIMONS di 11 apr • toneel
Een zwarte komedie met Kees Hulst, Elsie de Brauw en Ria Eimers naar een tekst van Robert Alberdingk Thijm. METAAL • ZWAAR THEATERGROEP CARVER wo 12 & do 13 apr • toneel
Carver is terug! Zwaar Metaal is een voorstelling van en met Beppie Melissen, Leny Breederveld, Joke Tjalsma en Raymonde de Kuyper. Met teksten van Maria Goos. ME A BORING STONE • FIND RO THEATER/GIJS NABER wo 12 & do 13 apr • toneel
Een chaotische, ongestructureerde monoloog over bijna alles. Een nieuwe theatermonoloog van Rik van den Bos, gespeeld door Gijs Naber, in regie van Erik Whien.
42
FREE KINGS • WE NTGENT
di 18 & wo 19 apr • toneel Een onstuimige hommage aan het avontuurlijke karakter van de jazz door Wim Opbrouck en Wilfried de Jong.
DOET • VERHOEVEN BUURTONDERZOEK ROB VERHOEVEN di 18 apr • Zaal 3
Maandelijkse talkshow van Rob Verhoeven in Zaal 3 met interessante gasten. HELPT (NIET)! • DIT MARJOLIJN VAN HEEMSTRA do 20 t/m za 22 apr toneel • première
Theatermaakster Marjolijn van Heemstra maakt een voorstelling over haar Afghaanse oppas. De voorstelling gaat op zaterdag 22 april in première in Theater aan het Spui.
• ELLA! DENISE JANNAH
di 25 apr • muziek Op de dag dat Ella Fitzgerald 100 jaar oud zou zijn geworden brengt Denise Jannah een ode aan de ‘Queen of Jazz’.
SYLPHIDE (6+) • LA VAN LETH PRODUCTIES zo 30 apr & wo 3 mei familievoorstelling/dans
Na De Vuurvogel, Coppelia en Romeo en Julia brengt Lonneke van Leth nu de klassieker Sylphide. Een dansvoorstelling voor volwassenen en kinderen vanaf zes jaar.
MEI NA DE DAM • THEATER do 4 mei • toneel Op de avond van de Nationale Dodenherdenking om 21.00 uur zetten theatermakers en artiesten in heel Nederland zich in om deze dag van extra betekenis te voorzien. Kijk voor meer informatie op www.theaternadedam.nl. DOET • VERHOEVEN BUURTONDERZOEK ROB VERHOEVEN do 4 mei • Zaal 3
Maandelijkse talkshow van Rob Verhoeven in Zaal 3 met interessante gasten. Speciale editie in het kader van 4 mei. LEVEN IS DROOM • HET TONEELSCHUUR
PRODUCTIES do 11 & vr 12 mei • toneel Olivier Diepenhorst maakt een sprookjesachtige en muzikale voorstelling met Krisjan Schellingerhout als kroonprins Sigismund, die niet weet dat hij een kroonprins is.
RAADSEL VAN ALLES • HET WAT LEEFT (11+) DOOD PAARD vr 12 mei • jongeren
Dood Paard maakt een voorstelling voor jongeren gebaseerd op het prachtige boek van Jan Paul Schutten over het wonder van het leven en de evolutie.
43
PARK • CLYBOURNE WELL MADE PRODUCTIONS za 13 mei • toneel
Clybourne Park van schrijver Bruce Norris vormt het tweede deel van het drieluik de Raisin Cycle: een serie voorstellingen over de zwarte identiteit in het Westen en hoe deze zich door de jaren heen ontwikkelt. IN DE BRANDING • DAG za 13 mei • muziek Een nieuwe editie van het festival voor nieuwe muziek. Op verschillende locaties in Den Haag. EERSTEN • DE DE HOLLANDERS & SPINVIS wo 17 mei • toneel
Na de eerdere succesvolle samenwerking met Spinvis voor De laatsten slaan De Hollanders opnieuw de handen ineen met deze liedjesschrijver en schrijven in De eersten de geschiedenis van de toekomst. AND MIRRORS • SMOKE NEDERLANDS DANS
THEATER 2 (NDT2) do 18 t/m za 20 mei • dans Twee wereldpremières van choreografen Marco Goecke en van Imre van Opstal en Marne van Opstal en een herneming van SH-BOOM! (2000) van huischoreografen Sol León en Paul Lightfoot.
• RUMSPRINGA ORKATER / NIEUWKOMERS: IONA&RINEKE do 18 mei • toneel
De nieuwste ontdekking van Orkater is het schrijversduo iona&rineke. Samen met de rockband Shaking Godspeed vertellen zij het opzienbarende verhaal over een bijzondere vriendschap en een geheim genootschap.
• MUGGERWAREPARTY MUGMETDEGOUDENTAND di 23 mei • toneel
Het mug-team trekt met inspirerende gasten langs inspirerende theaters met een live-trailer van hun plannen. ON THE GO • EISLER NEW EUROPEAN
ENSEMBLE / JON VAN EERD wo 24 mei • muziektheater Jon van Eerd (John Kraaijkamp Musical Award 2015) kruipt in de huid van de gevierde Duitse componist Hanns Eisler.
MOORD OP • DE BLONDE DOLLY
SJAAK BRAL za 27 & zo 28 mei • toneel
JUNI IN DE BRANDING • DAG za 3 jun • muziek Een nieuwe editie van het festival voor nieuwe muziek. Op verschillende locaties in Den Haag. NATION - MARATHON • THE HET NATIONALE TONEEL
do 15 t/m 18 jun & do 22 t/m zo 25 jun Nieuw artistiek leider van het Nationale Toneel Eric de Vroedt start dit seizoen met zijn meerjarige theaterreeks: The Nation. Een zesdelige whodunnit over een op hol geslagen samenleving, tegen de achtergrond van Den Haag. De eerste drie afleveringen worden achter elkaar gespeeld.
STORIES • URBAN NTJONG za 17 jun • toneel
NTjong heeft met Urban Stories een begin gemaakt aan een actuele stadsbiografie, een live oral history van Den Haag met verhalen én de mensen die er bij horen, uit verschillende stadsdelen.
Een theaterthriller van de bovenste plank met een ontknoping die het publiek niet in de koude kleren gaat zitten. Blonde Dolly werd vermoord op de Nieuwe Haven, op steenworp afstand van Theater aan het Spui. Het slot van een zeer succesvolle tournee.
44
• BORDERSESSIONS CROSSING BORDER di 27 t/m vr 30 jun
Vooruitstrevend festival over de invloed van nieuwe technologieën op onze samenleving. De ontmoetingsplek voor innovators.
Je Bent Zelf Een Festival do 22 & vr 23 jun Ons eigen festival met previews van onze nieuwe Paradevoorstellingen, gastoptredens, muziek en snacks!
10 wekern voo o! 18 eur
Houd de journalistiek onafhankelijk! PROBEER DE AANBIEDING WWW.GROENE.NL/10WK 45
PREMIÈRES
Op naar de rode loper
TEKST: JEROEN DE MAN
46
BEELD: JACOB GESINK
Avant-première, oerpremière, locatiepremière, zaalversiepremière, Parade-première, Nederlandse première, Vlaamse première, Duitse première, Europese première, internationale festivalpremière, Haagse première en dan de dernière. JEROEN DE MAN Iemand vroeg me laatst wanneer mijn tweede kind verwacht wordt, ik zei: “de première is op 8 september”. Laatst had ik de première van mijn operaregie in het Muziekgebouw aan ’t IJ. Van te voren hing ik een beetje rond op het toneel. Geintjes maken. Drie keer checken of die ene waterzak wel goed hangt. Geen zenuwen te bekennen. Wat voor de verandering eens ontzettend heerlijk was. Maar meestal heb ik toch wel last van zenuwen als ik regisseer. Tot de laatste minuut gewerkt. Geknokt, alles uit de kast. Dan zit ik samen met jullie in de premièrezaal. Met de kranten, de familie, de vrienden, de mensen van kantoor, de commissies van de fondsen en wat “normaal” publiek. Ik hoor zuchten, zie elke onrustige beweging, ben verrukt als ik gelach hoor op het goede moment, ben verward als mensen lachen op momenten die ik niet grappig vind. Toneelschoolstudenten die extreem hard lachen om geinige intellectuele weetjes; daarmee laten ze aan hun medestudenten zien dat ze echt wel heel slim zijn en opletten. Dan ontstaan er van die vlakken in de zaal. Het ene deel lacht het andere deel is muisstil. Die ergeren zich aan de lachers. Soms wil ik seinen naar de acteurs. Zoals coaches doen tijdens honkbalwedstrijden. Drie vingers onder het rechteroog betekent: rustiger spelen, niet te snel, jullie jagen! Panisch ben ik voor horecamedewerkers die buiten de zaal (de wanden zijn altijd veel te dun) besluiten alvast vierhonderd glazen champagne klaar te zetten. Een telefoon die afgaat precies op dat ene moment, die ene stilte waar al tien minuten naartoe gebouwd wordt. Dat doek, verdomme dat touw zit vast! Nee! Elke dag werkte dat touw, en nu!
47
PREMIÈRES INTERNET OF THINGS PROMETHEUS DE VUURBRENGER URLAND – COPRODUCERS Première op donderdag 15 september IJS & VIS FIRMA MES Première op vrijdag 16 en zaterdag 17 september MONA NTJONG i.s.m. RABARBER Première op vrijdag 16 en zaterdag 17 september HET VERHAAL VAN HESTER ERIK VOS Première op zaterdag 15 september KRONIEK NTGENT Première op maandag 7 november ONDERTUSSEN IN CASABLANCA HET NATIONALE TONEEL I.S.M. TONEELGROEP OOSTPOOL Première op zaterdag 14 januari DE LIEFDE MAAKT DORSTIG ELISABETH BAS Première op donderdag 16 maart DIT HELPT (NIET)! MARJOLIJN VAN HEEMSTRA Première op zaterdag 22 april
2016 — 2017
premières
Mijn god de projecties! Moeten we de voorstelling stilzetten? Moet ik zoals regisseur Dirk Tanghe het podium oprennen en het eerste bedrijf laten overdoen? Ik ga een technicus vermoorden! Maar kijk, één van de acteurs klimt in het touw, maakt de knoop los, doet iets aapachtigs. De andere spelers gaan erin mee. Het doek komt naar beneden. Geluk! Gered. Ik houd van die acteur. Hij zat er niet helemaal lekker in dacht ik. Mispoes. Hij redt de show. Dit spontane moment, het plezier en de concentratie tegelijk. Dit moment was zo mooi, het blijft er in. Nu nog 42 avonden herhalen?!
Een jaar voordat ik naar de toneelacademie in Maastricht ging, mocht ik als decorhulpje mee naar Terschelling met de voorstelling Trojaanse vrouwen, een groot locatieproject voor het Oerol festival van Toneelgroep de Appel. De fabelachtige toneelspeler Carol Linssen die elke dag een half uur lopend door het mulle zand, misschien zijn rol van Poseidon lerend, naar de locatie kwam, vroeg ik eens brutaal: “Meneer Linssen, bent u nog wel eens zenuwachtig?” “Jongen”, zei hij, “zenuwachtig ben ik nooit, maar ik ben in spanning verwekt en ik zal in spanning sterven”. Als toneelspeler voel ik mij hiermee verwant, ik ben nooit zenuwachtig. Iedereen komt voor de première naar je toe met tois en kaartjes. Zin heb ik dan vooral. Maar als regisseur… Ik snap Theu Boermans volledig die op z’n premières liever rondjes rond het gebouw loopt, dan in de zaal zit.
49
premières
Best publiek van Theater aan het Spui en het toekomstige Nationale Theater. Ik ga de komende vier jaar acht premières bij en met jullie beleven. Tien jaar lang werkte ik bij Theatergroep De Warme Winkel, ik heb zoveel gespeeld, zoveel geleerd en plezier gehad. Nu ga ik regisseren, dat deed ik al, maar nu echt fulltime. Niet dat ik niet wil spelen, toneelspelen is mij uiterst dierbaar, toneelspelers zelf zijn wonderlijke creaturen. Maar ik ben nieuwsgierig naar het creëren van toneelwerk. De kok zijn in plaats van het ingrediënt. De schilder in plaats van de verf. Alleen weet ik zeker dat de rode vegen en blauwe vlakken van het première-canvas door die verrekte toneelspelers gedurende de tournee worden opgeschoven. En zo hoort het ook. Een toneelwerk is een beest. Vergankelijk, altijd anders. Regisseur Koos Terpstra, voor wie ik na de academie twee jaar werkte, vertelde ons als spelers dat we moesten blijven zoeken naar de ideale voorstelling. De première is een rare avond. De andere avonden zullen zeker mooi en goed zijn, maar ergens tijdens de tournee zal er een voorstelling tussen zitten, in Doetinchem, Vlissingen of misschien wel in de thuisstad, die perfect zal zijn. De voorstelling waarin alles op z’n plek valt, alle targets worden gehaald, de complete zaal mee is met het verhaal, spelers na het lange applaus in de kleedkamer met verbaasde gezichten neerploffen. Die voorstelling moesten wij natuurlijk proberen te behalen. We moesten het elke avond pogen. De poging daar gaat het om.
JEROEN DE MAN Jeroen De Man (1980) studeerde in 2005 af aan de acteursopleiding van de Toneelacademie Maastricht. Vanaf 2006 maakt hij deel uit van de artistieke kern van De Warme Winkel. De Man speelde en maakte ook voorstellingen o.a. bij Het Zuidelijk Toneel, Artemis en de Toneelschuur. Hij was verder te zien in o.a. de succesvolle jeugdfilm Mees Kees en de VPRO serie De ontmaskering van de vastgoedfraude. Jeroen De Man begeeft zich meer en meer op het regievlak
met voorstellingen als het succesvolle La Isla Bonita, Als ik de Liefde niet heb van Marjolijn van Heemstra bij het Ro Theater en Anaïs Nin van Louis Andriessen bij het Nieuw Amsterdams Peil. Bij de laatste groep regisseerde hij in 2016 de opera Uwe leipe mastdramnis van Rob Zuidam. In de periode 2017-2020 regisseert Jeroen De Man jaarlijks bij het Nationale Toneel en Toneelgroep Oostpool een voorstelling, waarvan Ondertussen in Casablanca de eerste zal zijn.
50
Niet dat ik niet wil spelen, toneelspelen is mij uiterst dierbaar, toneelspelers zelf zijn wonderlijke creaturen. Maar ik ben nieuwsgierig naar het creĂŤren van toneelwerk.
THEATER UTRECHT
Vlugzout
FOTO CREDIT: ROEL VAN BERCKELAER CLAIRE BENDER, JOOST BOLT, TITUS MUIZELAAR, PETER BLOK EB THIBAUD DELPEUT (V.L.N.R.)
Europa staat onder grote druk door sociale, ideologische en economische beproevingen. De instroom van migranten legt de schrijnende doodsangst bloot van vluchtelingen die proberen te ontsnappen aan geweld, honger, armoede; maar ook de angst van Europeanen die niet weten wat hen allemaal te wachten staat. Terwijl de toon van het politieke debat verhardt, valt de echte maatschappelijke dialoog stil.
Wat is Europa nu? Wat betekent het om Europeaan te zijn? Wat zou het kunnen betekenen? Juist nu, in deze tijd vol conflicthaarden, is het van cruciaal belang om theater te maken, om vergezichten te bieden in de collectieve verbeelding en de gemeenschappelijkheid van het theater. Voor Theater Utrecht spelen kunst en theater een cruciale rol bij het vormen van nieuwe visies op samenleven. We pleiten daarbij voor empathie - het vermogen om de belevingswereld van de ander te ervaren als die van jezelf. Wie in het theater de gevoelens van een ander - een mens van vlees en bloed, met alle kwetsbaarheid van dien - ervaart als de zijne, ondergaat iets wezenlijks. We geloven in het transformerende vermogen van die ervaring. Voor Theater Utrecht is de kunst geen vluchtoord maar als een soort vlugzout, een middel tegen lethargie en stagnatie. — Thibaud Delpeut
• WESTKAAI van Bernard-Marie Koltès 24 nov 2016 Koninklijke Schouwburg
Met: Claire Bender, Joost Bolt, Eline ten Camp, André Dongelmans, Joep van der Geest, Bram Gerrits, José Kuipers en Titus Muizela Regie: Thibaud Delpeut
MUSICA 2 • LA van Marguerite Duras 8 t/m 10 dec 2016 Theater aan het Spui
Met: Peter Blok en Ariane Schluter i.s.m. Rosa Ensemble Regie: Thibaud Delpeut
53
GABLER • HEDDA van Henrik Ibsen
7 apr 2017 Koninklijke Schouwburg Met: Peter Blok, Reinout Bussemaker, Guy Clemens, Astrid van Eck, José Kuipers, Karina Smulders, e.a. Regie: Thibaud Delpeut
JONG TALENT
Beste John, Noem me voortaan maar Toon en je, wat mij betreft.
Zo begon de e-mail waarin de schrijver Toon Tellegen bevestigde dat hij speciaal voor Thomas, Sacha en Jos een tekst wilde schrijven, die later de basis zou vormen voor de voorstelling Een vorig leven, de derde voorstelling die Thomas, Sacha en Jos op basis van een van zijn teksten maakten. 54
Drie jaar eerder maakten zij de voorstelling Mijn Vader en een jaar later volgde De Trein naar Pavlovsk en Oostvoorne, beide gebaseerd op de boeken van Toon Tellegen. Ditmaal schreef hij speciaal voor ons over zijn jeugd in het naoorlogse Den Briel. Toen Thomas, Sacha en Jos in 2013 bij Theater aan het Spui begonnen, waren zij vers afgestudeerd van de HKU acteursopleiding in Utrecht. In de jaren erna heeft Theater aan het Spui om en nabij de 300 speelbeurten voor hen gerealiseerd op speelplekken als De Parade, Tweetakt, De Betovering, De Winterparade en in onze eigen zalen. Een totaal aantal van ongeveer 12.000 bezoekers maakte kennis met hun werk. In 2014 wonnen zij het Gouden Ei, de prijs voor de beste Kinderparadevoorstelling. Zij kregen op één recensie na louter vier-sterrenrecensies voor hun voorstellingen in De Volkskrant, NRC Handelsblad, het Parool en Trouw. Hun succes is dus niet onopgemerkt gebleven. Een bijzondere prestatie, zeker in dit tijdsgewricht. Hun inspanningen leverde zes festivalvoorstellingen, een boek en de zaalvoorstelling Een vorig leven op, welke laatste in 2017 op tournee zal gaan langs de Nederlandse theaters. Voorafgaand aan het maken van Een vorig leven werden wij door Toon rondgeleid door Den Briel, zijn geboorteplaats en eveneens de plaats van handeling van zijn tekst. “Hier voetbalde ik altijd, achter dat raam werd ik geboren en dit is de brug uit een van de laatste verhalen uit het boek. En daar woonde de echte Juffrouw Kachel. Het was een slecht mens.” We lunchten met zijn jeugdvriend Krijn, met wie hij op de bewaarschool had gezeten. Later heeft Toon nog één scene bijgeschreven, waarin een fatale bom op een vakschool voor meisjes valt, en diepe wonden in het stadje achterlaat.
Hallo John, We zijn nog aan het nagenieten... Ik heb vanochtend een klein stukje gemaakt dat jullie misschien bij het bombardement kunnen gebruiken. Dan past het beter in het geheel. Kijk maar of jullie er iets mee willen doen, of iets anders willen, waarin Laagwater en Otmar voorkomen... Dit verhaal is echt zo gebeurd. (Het meeste in Een vorig leven is echt gebeurd! Ik merkte dat jullie het jammer vonden toen ik vertelde dat ik iets verzonnen had! Laat ik het er maar bij houden dat ik alleen mijn dierenverhalen heb verzonnen, met name de olifant die in bomen klimt: dát heb ik nog het meest verzonnen.) Heel hartelijke groeten aan jullie allemaal, Toon
55
BEELD: MAURICE MIKKERS
jong talent We speelden de eerste try-out van de zaalvoorstelling -op verzoek van Toon- in Den Briel, door hem in het boek het plaatsje ‘N.’ genoemd. Vrijwel de hele familie Tellegen was aanwezig, evenals Toon’s oudste jeugdvriendje, uit de zomer van 1945, op wie een van de belangrijkste personages van het boek is gebaseerd. Zij hadden elkaar sinds 1954 niet meer gezien. Later hoorde ik dat de oude schoonmaakster van de familie Tellegen ook aanwezig was. Toon, geboren in 1941, maakte de Tweede Wereldoorlog als kind mee.
In de oorlog zijn er bommen op N gevallen. Volgens mijn vader was een Engels vliegtuig, zwaar beschadigd door afweergeschut, op de terugweg naar Engeland en had het bommen over. Het wilde die in de Noordzee laten vallen om meer kans te hebben Engeland te halen. Maar het liet ze te vroeg vallen. Er vielen vijf bommen op N. Het was tien uur 's ochtends op een doordeweekse dag. Eén bom viel op een vakschool voor meisjes: daarbij kwamen twintig meisjes om. Eén viel op het straatje achter ons huis, de Dijkstraat, die toen nog het Dijkslop heette. Ik was anderhalf, lag in mijn bedje, mijn moeder boog zich over mij heen, zodat al het glas van de gesprongen ruiten op haar rug viel. In het Dijkslop kwamen ook een paar mensen om. Na de oorlog werden de eerste nieuwe huizen in N daar gebouwd, vlak achter ons huis. Ik was vier, ging nog niet naar de kleuterschool. Vaak liep ik daar heen, mocht witte en rode bakstenen dragen, zag de metselaars met kruiwagens rijden, touwtjes spannen, cement uit een grote, ronde ton met troffels op stenen smeren en zorgvuldig van de zijkanten van op elkaar gelegde stenen weer afvegen. Dát wilde ik later worden! Metselaar. In onze tuin kwam vaak een kat, die na het bombardement onder het puin was uitgekropen. Mijn moeder zette schoteltjes melk voor hem neer. ‘Hij heeft niemand meer,’ zei ze. Niemand meer hebben.... ik wist niet wat ze bedoelde, maar ik wist wel dat het iets heel ergs was.
Wat indruk op mij maakte, was de liefdevolle aandacht waarmee eigenlijk alles rondom de voorstelling omgeven was. Het opvallend grijze publiek in de zaal had veel van de door Toon beschreven personages persoonlijk gekend en de oorlog net als Toon als kind of jongvolwassene meegemaakt. Medewerkers van het theater hadden hen met hun eigen auto’s opgehaald. De boekhandelaar met de boeken van Tellegen deed goede zaken en was er trots op Toon te kennen. Iedereen die avond was daar trots op, ook wij. Trots op de schrijver, hun bekende dorpsgenoot, vader, en jeugdvriend. En Toon? Toon was trots op ons.
57
jong talent
Hallo John, In deze tamelijk grimmige tijd moeten we toch maar proberen er het beste van te maken. Hoe gaat het met jou, en met de jongens? Toon Schreef Toon, een dag na de aanslagen in Brussel. En zo is het. Talentontwikkeling kent vele gedaanten. Ik geloof in lange adem, in mogen twijfelen en elkaar de ruimte geven. In drie jaar tijd konden Thomas, Sacha en Jos zich, met dank aan Toon maar vooral met dank aan u, ons publiek, ontwikkelen van gelegenheidstrio tot een volwaardige groep makers. In een tamelijk grimmige tijd. Dus laten we er samen wat van blíjven maken. De komende jaren zullen we veel nieuwe talentvolle makers ondersteunen, en hopelijk net zoveel mooie, nieuwe of oude verhalen met hen aan u kunnen vertellen. En dat is iets waar wij ons, en hopelijk u ook, verschrikkelijk op verheugen. Want één ding over talentontwikkeling heb ik de afgelopen jaren in elk geval geleerd: zonder zo’n getalenteerd publiek als u bestaat er überhaupt geen talentontwikkeling. Tot snel!
58
JOHN DE WEERD John de Weerd is coรถrdinator van Zaal 3 en van de voorstellingen van Theater aan het Spui op De Parade.
ADRES ZAAL3 De Constant Rebecqueplein 20-A 2518 RA Den Haag www.zaal3.nl KOM DEZE ZOMER NOG NAAR DE PARADE Rotterdam: do 23 juni t/m zo 3 juli Den Haag: vr 8 t/m zo 17 juli Amsterdam: vr 12 t/m zo 28 augustus www.deparade.nl
MEER DE BACCHANTEN MOUTON NOIR do 22 sep METAMAN GOLDMUND I.S.M. ORKATER wo 5 okt GROOTS EN MEESLEPEND WIL IK LEVEN STEEF DE JONG za 29 okt TURING LOWIE VAN OERS wo 16 nov VAUDEVILLE DE THEATERTROEP vr 9 & za 10 dec ONE. SOLO BY LISA VERBELEN BOG. do 2 feb EEN VORIG LEVEN THOMAS, SACHA EN JOS za 25 feb RUMSPRINGA ORKATER NIEUWKOMERS IONA&RINEKE do 18 mei
JONG TALENT
TOT SLOT OPENINGSTIJDEN KASSA De kassa van Theater aan het Spui is geopend van dinsdag tot en met vrijdag vanaf 14:00. In de weekenden en op maandag vanaf anderhalf uur voor aanvang van de voorstelling. Kijk voor alle openingstijden op www.theateraanhetspui.nl
ADRES THEATER AAN HET SPUI Spui 187 2511 BN Den Haag (070) 346 52 72 kassa@theateraanhetspui.nl www.theateraanhetspui.nl ADRES ZAAL3 De Constant Rebecqueplein 20-A 2518 RA Den Haag www.zaal3.nl
OPENINGSTIJDEN KASSA ZAAL3 De kassa van Zaal 3 is alleen geopend voor verkoop van de voorstelling in Zaal 3 van die dag. De kassa daar opent anderhalf uur voor de voorstelling.
VERHURINGEN Als u (ruimtes in) Theater aan het Spui wilt huren voor bijvoorbeeld een receptie, een congres, een vergadering of een eigen voorstelling, dan kunt u contact opnemen met Wilma Heerings via wilma@theateraanhetspui.nl of (070) 302 40 77.
KAARTEN KOPEN VIA INTERNET Via onze website kunt u 24 uur per dag online kaarten kopen. U betaalt snel en veilig via uw eigen bank met iDEAL of podiumcadeaukaart. U kunt de kaarten zelf uitprinten. Dit kost u niets extra. Wij kunnen de kaarten ook per post verzenden. Hiervoor betaalt u per bestelling 2,50 euro verzendkosten.
EDUCATIE Voor scholenbezoek en educatief randprogramma, neem contact op met Dimphna Fruijtier via dimphna@theateraanhetspui.nl of (070) 302 40 85.
VOLG ONS facebook.com/theateraanhetspui twitter.com/theaterahspui instagram/theateraanhetspui
TEKST Inge Janse Eric de Vroedt Jeroen De Man John de Weerd Eric Korsten
ONTWERP EN ARTDIRECTION Since Today - www.sincetoday.com DRUKWERK Printgarden - www.printgarden.nl FOTOGRAAF De foto’s van Cees Debets, Jeroen De Man, Marjolijn van Heemstra en Eric de Vroedt zijn gemaakt door de talentvolle fotograaf Jacob Gesink. Bezoek zijn website www.jacobgesink.com voor zijn portfolio.
BEELD Maurice Mikkers Since Today Jacob Gesink
60
TONEEL- EN DANSKIJKERPROJECT
Samen kijken naar toneel en dans WWW.THEATERAANHETSPUI.NL/EXTRA