M.C. Eschers “Ontmoeting” © The M.C. Escher Company bv, Baarn. Alle rechten voorbehouden. www.mcescher.com
najaar 2018
QUERIDO FOSFOR
Inhoud
literaire fictie
Een vrouw in de poolnacht
Fleur Van der Bij VerkeersslachtoFFer 22/10
Christiane Ritter
Querido Fosfor
op zoek naar de man die mijn zusje doodreed
Querido Fosfor
1
4
Zie ook de catalogus van Querido & Querido Kinderboeken
Stella van Haeringen, nd stad
Q
Em. Querido’s Uitgeverij Weteringschans 259 1017 XJ Amsterdam info@querido.nl www.querido.nl 020 76 07 210
Salesmanager Jesse Hoek 020 76 07 210 j.hoek@singeluitgeverijen.nl
Vertegenwoordigers Nandi Penning 06 15 23 95 60 n.penning@singeluitgeverijen.nl
n het slimme kind lle Arsenault,
Willem Verduijn 06 50 68 51 97 w.verduijn@singeluitgeverijen.nl
uk
Verkoop binnendienst 020 76 07 222 verkoop@singeluitgeverijen.nl
iedereen Sorry erona, Kalle en Saar
n
beda, Hele verhalen voor een halve soldaat et voor lafaards met Fiep
Verkoop en marketing Vlaanderen L&M books Hessenstraatje 3 bus 6 2000 Antwerpen www.lmbooks.be Marc Grossen 0032 472 98 01 02 marc@lmbooks.be Ilse Schollaert 0032 474 34 81 07 ilse@lmbooks.be Pers en promotie Vlaanderen Karen Hoorelbeke 0032 477 68 37 14 karen@lmbooks.be Querido maakt onderdeel uit van
Najaar 2018 Querido Kinderboeken
omslagillustratie Karst-Janneke Rogaar • vormgeving Marry van Baar
e Tolman, Vosje
NAJAAR 2018
an twee ridders wat
n rg
8
Een vrouw in de poolnacht: een niet eerder in het Nederlands vertaalde non-fictieklassieker over de schoonheid en kwetsbaarheid van de Noordpool
Christiane Ritter Een vrouw in de poolnacht In de zomer van 1934 reist de zesendertigjarige Christiane Ritter haar man achterna naar de Noordpool – ze is voordien nooit ver van huis geweest. Samen met hem en Karl, een Noorse jager, woont ze in een onvoorstelbaar primitieve hut op de afgelegen noordelijkste punt van Spitsbergen. Behalve de natuur en de leegte is er niets, ze zijn helemaal op zichzelf aangewezen. Terwijl de maanden durende poolnacht begint en de mannen lange periodes weg zijn voor de jacht, komt zij alleen de hut uit om die na een sneeuwstorm uit te graven. In dit reisverhaal, dat sinds de verschijning in 1938 een klassieke status heeft verworven maar nooit eerder in het Nederlands werd vertaald, beschrijft Ritter met een aanstekelijk esprit hoe ze standhield in de ijzige kou en begon te houden van de overweldigende natuur en de ontzaglijke stilte, ver, ver weg van de westerse wereld.
Christiane Ritter
Over Een vrouw in de poolnacht: (Oosten-
rijk, 1898-2000) woonde met haar man, de onderzoeker Hermann Ritter, op Spitsbergen. Eenmaal weer thuis beschreef ze haar reis en de overwintering in Een vrouw in de poolnacht. Het boek is in Duitsland
‘Ze at zeehonden- en berenvlees, overleefde razende sneeuwstormen en de lange winternacht. Uiteindelijk ontdekte ze de typisch arctische filosofie, die vergelijkbaar moet zijn met de sensatie vlak voordat je bevriest: dat niets meer echt belangrijk is.’ Time Magazine
sinds verschijning in 1938 altijd leverbaar geweest en in diverse vertalingen ruim een half miljoen keer verkocht.
2
‘Ritters uitzonderlijke boek drukt haar immense innerlijke ervaring prachtig uit.’ Kirkus Reviews
Een fascinerend reisboek van een vrouw die alle sociale conventies van haar tijd trotseerde
Querido Fosfor
l i t e r a i r e n o n - F I CT I E
Een vrouw Christiane Ritter in de poolnacht
Literaire non-fictie | Paperback, met foto’s en tekeningen | 13,5 x 21,5 cm | 272 bladzijden | € 20 | Verschijning december 2018 | ISBN 978 90 214 0895 8 | NUR 320 | Oorspronkelijke titel Eine Frau erlebt die Polarnacht | Oorspronkelijke uitgever Propyläen, Duitsland | Vertaling Elly Schippers | Omslag J. Tapperwijn | Omslagbeeld Hollandse Hoogte Ook beschikbaar als e-book | ISBN 978 90 214 0896 5 | € 11,99
• Aandacht in de media • Campagne op Facebook en Twitter
3
Frank Westerman Wij, de mens Wie zijn wij? September 2003. In een grot op Flores, Indonesië, komt een fossiele oermens bloot te liggen van amper een meter hoog. Rondom haar liggen skeletten van ratten zo groot als honden, reuzenooievaars van 1 meter 80 en olifanten zo klein als pony’s. Wat zegt deze vondst over wie wij zijn en waar wij vandaan komen? Met een groep studenten gaat Frank Westerman op zoek naar antwoorden. Ze bevoelen de schedels van onze mensachtige voorouders als ‘Lucy’ en de Javaanse aapmens. Samen gaan ze op reportage naar kloosters en mergelgrotten langs de Maas – steeds dieper de aarde in, terug in de tijd. Wij, de mens neemt de lezer mee op een filosofische wereldreis. De inzet is hoog. Want als wij de overtreffende trap van het dier zijn, waarin schuilt dan het onderscheid?
Frank Westerman (1964) is schrijver van meervoudig bekroonde
‘Frank Westerman schrijft non-fictie met de pen en de bravoure van een groot romanschrijver.’ De Standaard
boeken als Ingenieurs van de ziel, El Negro en ik en Ararat. Met zijn recente titels Stikvallei en Een woord een woord oogst hij lof in binnen- en © Lionne Hietberg
4
buitenland. In 2016 was hij de eerste gastschrijver aan de Universiteit Leiden – een decennialange traditie – die zich toelegde op het genre van de reportage.
‘De naam Frank Westerman staat voor een nieuw soort literatuur.’ Frankfurter Allgemeine Zeitung
De nieuwe Westerman: een meeslepende zoektocht naar ons fossiele verleden
l i t e r a i r e n o n - F I CT I E Literaire non-fictie | Paperback met flappen | 13,5 x 21,5 cm | 304 bladzijden | € 20 | Verschijning oktober 2018 | ISBN 978 90 214 1212 2 | NUR 320/301 | Omslag Bij Barbara | Omslagbeeld M.C. Escher Ook beschikbaar als e-book | ISBN 978 90 214 1214 6 | € 11,99
• Aandacht in de media • Vooruitboekjes • Publiekspresentatie • Interviews • Lezingen • Advertenties • POS-materiaal Boekingen voor lezingen en optredens via www.dorineholman.nl
• Campagne op Facebook en Twitter 5
Fragment
Wij, de mens frank westerman
Wij, de mens querido fosfor
Allemaal slaan we verwoed met onze staart op het water, maar anders dan de walvis denken wij, mensen, dat ons spetteren ertoe doet.
In de collegezaal werd het stil. Ik liet een raam openzetten en hing ondertussen een landkaart op. De zeempjes voor het wissen van de stiftsporen bleken tegelijk ook magneten – dat kwam goed uit. Heen en weer lopend voor de groep besprak ik mijn programma voor de komende acht weken.
‘We beginnen bij start,’ hoorde ik mezelf zeggen. Start mocht je letterlijk
nemen. Ik stond zelf op het punt een lange reportage te gaan schrijven. Maar ik had nog bijna niets. Alleen het idee dat ik wilde najagen, in het wild, en het beoogde jachtgebied.
Ik nodigde mijn studenten uit mee te werken aan het ontwerp. Als col-
lectief zouden we de grote lijnen schetsen, wat betekende dat we samen aan de wieg stonden van een nieuw boek. Dit boek.
In de praktijk, ging ik verder, stellen we ons op als rechercheurs die op
een zaak zijn gezet. Dit houdt in: vermoedens natrekken, getuigen horen, mogelijke scenario’s uitwerken, hardop nadenken over achterliggende motieven. En ook: sporenonderzoek doen op de plaats delict.
Was er een lijk? Dat was er. ‘LB1’ stond er op het teenlabel.
‘Wie van jullie heeft gehoord van de Floresmens? Homo floresiensis?’
Ik liep te hard van stapel. Maar gelukkig had ik de kaart van Indonesië
opgehangen. ‘Flores, het eiland?’ De Indonesische archipel telt volgens het World Factbook van de CIA 17 508 eilanden. Ongeveer duizend daarvan zijn bewoond. Heel Indonesië is islamitisch, maar ten minste één eiland is overwegend hindoeïstisch (Bali), één protestants (Ambon) en één katholiek (Flores).
Mijn hand gleed over de gordel van smaragd: ‘Java, Bali, Lombok, Soem-
bawa, Flores...’ Ik leek verdomme wel een aardrijkskundeleraar. Flores ligt nogal afgelegen, was alles wat ik wou zeggen. ‘En daar is in 2003, in een grot, een skelet gevonden.’ Het ging om het fossiele overschot van een volwassen vrouw met een geraamte zo klein als dat van een peuter. Dit gegeven was belangrijk: haar lichaam was volgroeid. De kleinheid van deze vrouw hoefde op zich niet te verbazen, ware het niet dat ook haar hoofd klein was. Buitengewoon klein. Haar schedel bestond goeddeels uit lege oogkassen en had alles bij elkaar het formaat van een kokosnoot. ‘Een grapefruit,’ meenden sommigen.
6
© Lionne Hietberg
Drie vragen over Wij, de mens aan Frank Westerman Wat bracht je op het spoor van Wij, de mens?
Hoe verhoudt Wij, de mens zich tot Sapiens van
Yuval Noah Harari?
‘Jarenlang heeft het idee voor dit boek gebroeid en ge-
borreld. “Waarin verschillen wij van de dieren?” is niet
‘Sapiens heb ik gelezen in Georgië, waar ik samen
zomaar een vraag. Al heel lang wilde ik reiken naar de
met mijn dochter Dmanisi heb bezocht: een beroemde
filosofische kwestie “Wat maakt de mens tot mens”. Ik
opgraving langs de zijderoute waar archeologen de
heb El Negro en ik, Ararat, Dier, bovendier en Stikvallei —
laatste jaren vijf schedels van onbekende mensachti-
die vier — moeten opstapelen om Wij, de mens te kunnen
gen hebben ontdekt. Sapiens zit vol mooie en waarde-
schrijven. Om erbij te kunnen, als het ware.’
volle gedachten die me hebben gescherpt. Wat ik miste waren het veldwerk en de twijfel. Ik vind het essen-
Er is helemaal geen verschil tussen mens en dier,
tieel om erop uit te trekken; in Wij, de mens daal ik af in
zeggen primatologen als Frans de Waal.
grotten langs de Maas, ga ik baggeren op de Noordzee,
‘Hoe intrigerend die denkwereld ook is, ik ben niet van
bemonster ik een zeven miljoen jaar oude haaientand
die school. De zuiver biologische blik is me te schraal.
op Flores. Al reizende komende de vragen. Weten wat
Een mens is zoveel meer dan “een tweevoetige prima-
je niet weet is niet alleen cruciaal, het geeft ruimte
tensoort uit de familie der hominiden”. Neem alleen al
aan zowel poëzie als magie. Iets wat ik niet teruglees
zoiets unieks als de literatuur. Bij het hardop nadenken
in Sapiens krijgt bij mij een ereplaats: de plooien die
over wat de mens tot mens maakt zoek ik het antwoord
zich niet met wetenschap en kennis laten gladstrijken.
evengoed in de taal, de stijl, de verwoording en de ver-
Het ongerijmde.’
beelding. Kortom, in de vertelling zelf.’
7
Fleur van der Bij Verkeersslachtoffer 22/10 Tjalleberd, 22 oktober 1996: op weg naar school wordt Ylse van der Bij, twaalf jaar oud, geschept door een automobilist. Niet lang na dit dodelijke ongeval pakt haar oudere zusje Fleur haar puberleven op alsof er niets is gebeurd. Dertien jaar later volgt voor haar de klap. Reizend langs de Nijl komt ze haar onverwerkte trauma alsnog onder ogen. Ze schrijft hierover haar debuut, De Nijl in mij. Onverwacht roept het werken aan dat boek nieuwe vragen op: wie was de man die haar zusje doodreed? Hoe zou het hém zijn vergaan? Fleur weet alleen dat hij Smeets heet en op wereldreis is gegaan. Deze gegevens vormen het startpunt van een zoektocht die haar via politierapporten naar een ‘lotgenotendag’ voor nabestaanden van verkeersslachtoffers brengt – en terug naar het Friese polderweggetje waar het ongeluk gebeurde. Hoe om te gaan met het noodlot? Hoe te vergeven? Gaandeweg komt de lezer steeds dichter bij de onbekende meneer Smeets en zíjn wereld na 22/10.
© Joshua Rood
Fleur van der Bij (1981) is journaliste en historica. Ze publiceerde in onder meer Dagblad van het Noorden. Voor de Europese
Over De Nijl in mij: ‘De Nijl in mij leest als een avonturenroman maar is het waargebeurde verhaal van Fleur van der Bij.’ NRC Handelsblad
organisatie voor cultureel erfgoed CHAIN organiseerde ze historische studiereizen. Op het internationale kantoor van postercollectief Loesje in Berlijn werkte ze als creatief activiste. Onlangs debuteerde ze met het veelgeprezen De Nijl in mij.
8
‘Het reisverhaal is op zich al spannend en vermakelijk, maar gaandeweg draait het boek steeds meer om iets anders: een persoonlijke kwestie die minstens zo interessant en meeslepend is.’ Trouw
Een maatschappelijk bevlogen zoektocht die dader- en slachtofferschap ontstijgt
l i t e r a i r e n o n - F I CT I E
Fleur Van der Bij VerkeersslachtoFFer 22/10 Querido Fosfor
op zoek naar de man die mijn zusje doodreed
Literaire non-fictie | Paperback | 11,5 x 17 cm | 136 bladzijden | € 8,99 | Verschijning januari 2019 | ISBN 978 90 214 1571 0 | NUR 320 | Omslag Roald Triebels | Omslagbeeld Fleur van der Bij Ook beschikbaar als e-book | ISBN 978 90 214 1572 7 | € 4,99
• Aandacht in de media • Interviews • Lezingen • Campagne op Facebook en Twitter
V E R S C H I JN I NG
S ep t e m b e r
Renate Dorrestein Eigen schuld (midprice) Klaus Mann De vulkaan Bart Meuleman Hoe mijn vader werd verwekt Erik Schumacher Leve leven Marente de Moor Foon Jaap Goedegebuure Kellendonk
Ok t o b e r
Vicki Baum Grand Hotel Marcel Haenen De bokser Floor van Liemt Witte raaf
Q Em. Querido’s Uitgeverij en Querido Fosfor maken deel uit van Singel Uitgeverijen
Harm Hendrik ten Napel Om aan te raken
Em. Querido’s Uitgeverij
Verkoop en marketing
René van Stipriaan en Luc Panhuysen Oog-
Spui 10
Vlaanderen:
getuigen van de Tachtigjarige Oorlog
1012 WZ Amsterdam
L&M Books
Toon Tellegen Glas tussen ons
info@querido.nl
Hessenstraatje 3 bus 6
Karin Veraart Ivo
www.querido.nl
2000 Antwerpen
Frank Westerman Wij, de mens QF
www.lmbooks.be Uitgever:
Marc Grossen
Annette Portegies
marc@lmbooks.be
Jesse Ball Census
Telefoon: 020 - 76 07 210
+32 472 98 01 02
Daniel Kehlmann Tijl (midprice)
a.portegies@querido.nl
Inge Aerden
Nove m b e r
Josephine Rombouts De geest van Cliffrock
inge.aerden@lmbooks.be
Castle
Salesmanager:
+32 497 44 02 93
Ronen Steinke De moslim en het joodse meisje
Nathalie Doruijter
Ilse Schollaert
Manon Uphoff Vallen is als vliegen
Telefoon: 020 - 76 07 210
ilse@lmbooks.be
Nelleke Zandwijk Het mooiste verhaal over
n.doruijter@singeluitgeverijen.nl
+32 474 34 81 07
mijn familie
Vertegenwoordigers:
Pers en promotie Vlaanderen:
D e c e mb e r
Willem Verduijn
L&M Books bvba
Rebekka Bremmer De maan danst op het erf
06 - 50 68 51 97
Inge Janssens
w.verduijn@singeluitgeverijen.nl
inge@lmbooks.be
Pauline Genee Roadblock
Nandi Penning
+32 497 42 14 42
Christiane Ritter Een vrouw in de poolnacht QF
06 - 15 23 95 60
Karen Hoorelbeeke
Thomas Rosenboom Publieke werken
n.penning@singeluitgeverijen.nl
karen@lmbooks.be
van de doden
+32 477 68 37 14
(midprice)
Gaea Schoeters Zonder titel #1
Verkoop binnendienst:
Toon Tellegen Het leed van de stoftor
Telefoon: 020 - 76 07 222 verkoop@singeluitgeverijen.nl
J a n u a r i
Fleur van der Bij Verkeersslachtoffer 22/10 QF
Publiciteit, aanvragen
Bernke Klein Zandvoort Veldwerk
recensie-exemplaren &
Edzard Mik Mea culpa
beeldmateriaal:
Marc Reugebrink Zout
Jolanda van Dijk
Judith van der Wel Spiegelmoeders
Telefoon: 020 -76 07 210 j.van.dijk@singeluitgeverijen.nl
n i j g h & va n d i t m a r Querido si n g el u i t g eve r i j e n
d e a r b ei d e r spe r s at h en a e u m De geus Ui t g eve r i j Q