WELKOM IN DE BURGERBOX
Beste bezoeker, In 2017 bestaan Sint-Niklaas en Sinaai precies 800 jaar. Vanuit een mensenleven is dat een heel lange tijd. Op die acht eeuwen is ons dagelijks leven onherkenbaar veranderd. De kleine landbouwgemeenschappen van destijds zijn verdwenen in de nevelen van de tijd. Maar de plekken zijn gebleven. De plekken waar mensen tot vandaag wonen, werken en samenleven. In 2017 staan wij stil bij die 800 jaar lange geschiedenis en maken wij ook tijd om te kijken naar de stad van vandaag en morgen. In deze burgerbox wordt het jubileumjaar aan u voorgesteld. Aan de buitenkant vindt u een afbeelding van 26 bijzondere momenten uit onze geschiedenis, eindigend met de stad van morgen. In de box kondigen wij, maand na maand, het feestprogramma aan van de verenigingen en het stadsbestuur. Verder kan u kennismaken met een zestiental topfilmpjes uit het stadsarchief en met de promofilm voor 800 jaar Sint-Niklaas en Sinaai. Deze brochure geeft enige duiding bij wat u te zien krijgt. Wij nodigen u ook uit om in de wenskamer voor het oog van de camera een gedicht, wens, oproep, hartenkreet‌ in te spreken. Laat u inspireren door wat Sint-Niklaas voor u betekent en vertel uw verhaal. De mooiste boodschappen aan de stad en haar inwoners verschijnen op de website en de sociale media van de stad. En laat deze burgerbox vooral een uitnodiging zijn om volgend jaar deel te nemen aan de talrijke feestactiviteiten. Het stadsbestuur, met dank aan al de deelnemende verenigingen en instellingen.
www.800jaarsint-niklaas.be
2
STAPSTENEN UIT DE STADSGESCHIEDENIS
1217 De Doornikse bisschop vraagt gravin Johanna gronden voor de nieuwe parochie Sinds de vestiging van het christendom in Gallië behoort het Land van Waas tot het bisdom Doornik. Waasmunster is de moederparochie, waar gelovigen van lokale bidplaatsen naar toe moeten voor dopen, huwelijken en begrafenissen. Klachten over verre verplaatsingen doen bisschop Gozewijn besluiten om een afzonderlijke Sint-Nicolaasparochie op te richten. In een oorkonde aan Johanna van Constantinopel, gravin van Vlaanderen, motiveert de bisschop zijn beslissing en vraagt gronden voor deze nieuwe parochie.
1241 De afkondiging van een keure maakt van Sint-Niklaas het bestuurlijk centrum van het Waasland In juni 1241 laat gravin Johanna een keure afkondigen, die alle grafelijke domeinen van de streek onder het beheer stelt van het hoofdcollege van het Land van Waas. Dat hoofdcollege bestaat uit zeven voor het leven benoemde schepenen en wordt voorgezeten door de hoofdbaljuw. Volgens de keure moet het hoofdcollege om de twee maanden zetelen in Sint-Niklaas en er recht spreken als beroepshof voor de dorpsvierscharen. Deze uitverkiezing als zetel van het hoofdcollege maakt van de nieuwe parochie de bestuurlijke hoofdplaats van het Land van Waas.
1350 Verschillende pestepidemieën eisen tijdens de veertiende eeuw vele slachtoffers Besmettelijke ziekten zijn gedurende de middeleeuwen een voortdurende bedreiging voor de Sint-Niklase bevolking. Kronieken en overlijdensregisters maken geregeld melding van epidemieën van de ‘haestighe sieckte’ of de pest. Het hoofdcollege van het Land van Waas vaardigt allerlei voorzorgsmaatregelen uit zoals de medische controle van soldaten of het verbod om vreemdelingen te herbergen. Als de pest desondanks is uitgebroken, stelt het college een quarantaine in. Er worden pestmeesters benoemd, die de pestlijders afzonderen en een stipte naleving van de verordeningen controleren. Aan de huizen van de zieken wordt ter waarschuwing een bundel stro opgehangen.
3
1497 Hertog Filips de Schone zweert onder de lindeboom op de markt trouw aan de keure Het bezoek van de Bourgondische hertog Filips de Schone wordt in 1739 door kunstenaar Gillis Smeyers op doek vereeuwigd. Op dit schilderij staat de hertog afgebeeld tijdens een blijde intrede, terwijl hij de eed van trouw aflegt op de keure onder de oude linde op de markt. De omgeving nabij deze lindeboom is gedurende de veertiende en vijftiende eeuw de plaats waar het hoofdcollege vergadert, recht spreekt en hoge gasten ontvangt.
1513 Keizer Maximiliaan geeft zijn toestemming voor een wekelijkse markt op donderdag In juni 1513 wordt aan de Sint-Nicolaasparochie bij octrooi van keizer Maximiliaan de toestemming gegeven om ‘sdonderdaeghs voor der noenen’ een vrije wekelijkse markt te houden. Voor de keizerlijke machtiging moet de parochie 148 Vlaamse ponden betalen. De som is zo hoog dat de meier en de schepenen hetzelfde jaar nog een speciale belasting opleggen. De donderdagse marktdag is tot op vandaag een draaischijf van handel en sociaal contact.
1550 Willem van Waelwijck laat een waterburcht bouwen in de nieuwe heerlijkheid Walburg Deze typische waterburcht opgetrokken in 1550 is één van de oudste gebouwen van de stad. De bouwheer is ridder Willem van Waelwijck, die de twee verworven heerlijkheden Van der Moeren en Willemaers verenigt tot één leen. De nieuwe heerlijkheid krijgt de naam Walburg, naar van Waelwijcks echtgenote Walburgis. In 1846 komt Walburg in het bezit van Jozef Van Naemen, zoon van een invloedrijk textielfabrikant. Hij verbouwt het kasteel volgens de gangbare smaak in residentiële stijl. Een eeuw lang blijft Walburg eigendom van de familie Van Naemen. Eind 1949 koopt het stadsbestuur het kasteeldomein aan voor de realisatie van de Parklaan.
1602 De dorpskern rondom het marktplein is bebouwd met hofsteden en herbergen Deze ingekleurde pentekening de ‘Plaetse van Sinte Niclaus’ is voor zover bekend de oudste afbeelding van Sint-Niklaas. Ze komt voor in een register van de heer van Beveren, hertog van Arenberg. Het register is een soort kadaster van diens goederen in het Land van Waas. Aan de kant van het Beverse zijn de percelen genummerd. Er staan negentien hofsteden, waaronder vier afspanningen of herbergen. Aan de dries ligt nog een kersenboomgaard. Vanuit de Nieuwstraat leidt een dreef naar het Exaerdekenshof, het latere Castrohof. 4
1690 Een felle brand in een jeneverstokerij legt de hele dorpskern in as Op 25 mei 1690 valt de dorpskern ten prooi aan een verwoestende brand. Die ontstaat in de jeneverstokerij van Jan Rogier in de Kalkstraat. De vonken komen terecht op de Sint-Nicolaaskerk en vernielen de toren. Het vuur verspreidt zich tot aan de Houtbriel, in de Ankerstraat en de Kalkstraat. De huizen ten westen van de dries en in de Nieuwstraat gaan in de vlammen op. Alleen met leien bedekte gebouwen zoals het Landhuis of het Castrohof blijven gespaard.
1717 De boogschuttersgilde S. Nicolaes en S. Sebastiaen speelt een belangrijke culturele rol Van de zestiende tot het einde van de achttiende eeuw is deze boogschuttersgilde samen met de rederijkerskamer De Goudbloem de motor van het Sint-Niklase cultuurleven. De ledenlijsten tonen aan dat deze schuttersgilde een notabel gezelschap is. Hoofdbaljuws en hoofdschepenen vinden dat het bij hun stand past om als deken van de gilde op te treden. Om gildebroeder te worden, moet een lidmaatschap betaald worden en een plechtige eed gezworen. Het hoogtepunt van het schuttersjaar is het koningstornooi, dat plaats vindt op de hooimarkt. Bij feestelijkheden is de Sint-Nicolaas- en Sint-Sebastiaansgilde steeds een blikvanger in de optochten. Dit aquarel beeldt de twee patroonheiligen van de gilde af.
1750 De donderdagse markt groeit uit tot een regionale draaischijf van handel en ontmoeting In de achttiende eeuw wint de donderdagse markt steeds meer aan belang. Graan en landbouwproducten als vlas en hennep worden er massaal te koop aangeboden en in grote hoeveelheden aangekocht door fabrikanten. Het aanbod overstijgt de lokale behoeften en geeft aan de Sint-Niklase markt een regionale betekenis. Plaatselijke producenten bieden er ook stoffen en afgewerkte kledingstukken aan. Om een bloeiend marktleven te verzekeren vaardigt het hoofdcollege van het Land van Waas een algemeen marktreglement uit.
1795 Bij een volksopstand tegen de opeisingen door Franse militairen vallen slachtoffers De beginjaren van de Franse overheersing zetten een rem op de verdere uitbouw van Sint-Niklaas als industrieel centrum. Verplichte leveringen, het opeisen van grondstoffen en een inkrimping van de afzetmarkt vergen een hoge tol . Ook vele kerkelijke goederen worden door de Franse staat in beslag genomen. Op 13 september 1795 komen te Sint-Niklaas 37 slachtoffers om bij een volksoproer tegen het Franse bewind. P.A.J. Goetsbloets legt dit feit vast in deze geaquarelleerde tekening.
5
1808 In het vroegere klooster van de Recolletten wordt een Klein Seminarie opgericht In de achttiende eeuw loopt vanaf het marktplein een dreef, de huidige Collegestraat, naar het klooster van de paters Recolletten. De Franse overheerser maakt een einde aan het verblijf van deze paters. De Gentse bisschop laat zijn oog vallen op het leegstaande kloostergebouw om er een Klein Seminarie te vestigen. De nieuwe middelbare school moet jongens klaarstomen voor het priesterambt. De school wordt op 9 mei 1808 ingewijd.
1850 Het kasteel van Belsele biedt plaats aan een privĂŠ-kostschool voor jongens Het hof van Belsele is in de middeleeuwen een belangrijke heerlijkheid. Van de dertiende tot het begin van de negentiende eeuw bewonen verschillende adellijke families het omwalde kasteeldomein. Van 1809 tot 1872 wordt het kasteel met de bijgebouwen en het park, ingericht als privĂŠ-kostschool voor jongens. In 1824 zijn er vijftig internen in het Pensionnat de Belcele. Na het sluiten van de school wordt het kasteel verkocht aan de Sint-Niklase fabrikant Pieter Van Haute-Denis.
1870 Het Sinaaise marionettentheater van familie Van Weymersch treedt voor het laatst op Tussen 1828 en 1870 is het reizend marionettentheater van de familie Van Weymersch overal in Oost-Vlaanderen een populaire attractie. De familie komt in 1844 in Sinaai wonen. De Weymerschen brengen hun spelles het hele jaar door, in herbergzaaltjes of in openlucht. De afmetingen en prachtige kostumering van hun poppen en de kwalitatief hoogstaande stukken dragen bij tot het succes van deze Sinaaise poppenspelers.
1896 De toren van de Onze-Lieve-Vrouwekerk wordt bekroond met een verguld Mariabeeld Op pinkstermaandag 25 mei 1896 wordt een 5,5 meter hoog, verguld koperen Mariabeeld op de toren van de Onze-Lieve-Vrouwekerk geplaatst. Het is een ontwerp van beeldhouwer Frans Van Haevermaet. De feestelijkheden brengen duizenden kijklustigen op de been, ook van ver buiten Sint-Niklaas. Na een tocht door de straten van de parochie wordt het beeld, geplaatst op een wagen bespannen met vier paarden, voor de kerkdeur opgesteld. De met bloemen en wimpels versierde madonna wordt enkele avonden door het volk vereerd met Marialiederen. 6
1900 De klompenmakerij is een belangrijke bron van inkomsten voor vele Nieuwkerkse families In het begin van de twintigste eeuw zijn alle Nieuwkerkse klompenmakerijen kleine familiebedrijven. Meestal is het hele gezin ingeschakeld. Naar gelang van de omvang en omzet van de zaak worden soms buren of dorpelingen bij het productieproces betrokken. De bloei van de klompenmakerij loopt parallel met de ondergang van de traditionele huisnijverheid van spinnen en weven. Het merendeel van de Wase klompen zijn vervaardigd uit het hout van canadapopulieren.
1911 De gasballon Waaslander van de Aëro-Club Sint-Niklaas kent zijn luchtdoop Op 4 mei 1911 vindt op de Grote Markt de eerste opstijging plaats van de Waaslander, de luchtballon van de Aëro-Club van Sint-Niklaas. Deze club wordt op 27 mei 1912 officieel gesticht als een naamloze vennootschap met als doel: de uitbreiding van de luchtvaart in Vlaanderen, de medewerking tot het ontwikkelen van alle wetenschappen in verband met luchtvaart en het organiseren van luchtvaartfeesten, bijzondere luchtreizen en wetenschappelijke proefnemingen en opstijgingen. Op 26 juni 1913 doopt de Aëro-Club haar tweede luchtballon.
1914 Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog veroorzaakt een vluchtelingenstroom Na de Duitse inval op 4 augustus 1914 zijn in de stad nieuwe lichtingen soldaten onder de wapens geroepen en honderden vrijwilligers geronseld. De felle strijd rond de Antwerpse forten zet talrijke gezinnen en burgers ertoe aan om naar het neutrale Zeeuws-Vlaanderen te vluchten. Na de haastige terugtocht van het Belgische leger onder leiding van koning Albert I volgt een algemene uittocht. Onderweg naar de Westhoek overnacht de vorst op 7 oktober met zijn echtgenote en de generale staf in het kasteel Walburg. Zijn genietroepen pogen de vijandelijke opmars te stuiten maar op 10 oktober bezetten twee regimenten van de Pruisische Landwehr Sint-Niklaas, met circa zevenduizend manschappen.
1930 De moderne bouwstijl art deco bepaalt het uitzicht van nieuwe straten en gebouwen Na de Eerste Wereldoorlog kent de textiel- en breigoednijverheid een gunstige ontwikkeling. Die lokt arbeiders naar de stad en verrijkt de burgerij. Stadsarchitect August Waterschoot leidt de noodzakelijk geworden stadsuitbreidingen in goede banen. Hij ontwerpt nieuwe wijken zoals de Koningin Elisabethwijk, de wijk Spoorweglaan-Nijverheidsstraat en de omgeving van de Mgr. Stillemansstraat. Die nieuwe straten worden bebouwd met burgerhuizen in de vernieuwende art deco-bouwstijl. Door hun omvang en verscheidenheid drukken deze woningen een belangrijke stempel op het uitzicht van de stad. 7
1944 De bevrijding na de Tweede Wereldoorlog brengt de stad in een feestroes Op zaterdag 9 september 1944 wordt Sint-Niklaas bevrijd. Langs Tereken, de Knaptanden Kokkelbeekstraat komen Britse soldaten en tanks de Grote Markt opgereden. Luitenant-kolonel W.D. Griffiths voert het bevel. De Britten worden overdonderd door een uitbundige massa en overladen met bloemen, fruit en zoenen. Op 12 september lossen Poolse eenheden, onder het bevel van generaal Stanislaw Maczek, de Britse soldaten af. De Polen moeten de stad beveiligen tegen nog resterende Duitse achterhoedes.
1951 De opening van de Parklaan zorgt voor een ingrijpende modernisering van de stadskern Na de bevrijding zijn de omstandigheden gunstig voor grote infrastructuurwerken. De voor 1940 geplande Parklaan wordt gerealiseerd en op 16 juni 1951 plechtig geopend. De aanleg van deze riante laan die het stadscentrum met de gewestweg N70 verbindt, biedt nieuwe perspectieven. Aan het kruispunt met de rijksweg wordt een overdekt zwembad gebouwd. Het resterende domein van kasteel Walburg wordt opengesteld als stadspark.
1973 Op een imposant podium voor het stadhuis wordt het eerste Reynaertspel opgevoerd In mei 1973 wordt voor het eerst een Reynaertmassaspel opgevoerd in Sint-Niklaas. In een betoverende regie van Mark Liebrecht brengen honderden acteurs uit plaatselijke toneelkringen en scholen een spetterend spektakel op een groot podium voor het stadhuis. De Reynaertfiguur wordt vertolkt door Jaak Van der Helst, die als regisseur zijn stempel drukt op de succesvolle Reynaertspelen van 1985 en 1992 in het stadspark. De drie spelen maken deel uit van het collectieve geheugen van de stad. Honderden mensen engageerden zich als vrijwilliger. 8
2005 Het vernieuwde marktplein nodigt uit om te feesten en zich te ontspannen Als feestelijk slot van de ingrijpende stadsvernieuwing organiseert het stadsbestuur van 26 augustus tot en met 4 september 2005 het tiendaagse evenement ‘Stad op Sporen’. De vernieuwde Grote Markt wordt het evenementenplein bij uitstek. Hoogtepunten van de festiviteiten zijn het 600 vierkante meter grote begoniatapijt, de wijksportcompetitie, de grote barbecue, het meerkorenproject Freedom en het bezoek van het vorstenpaar. Villa Pace pakt voor deze speciale editie uit met een concert van formaat: de Senegalese topartiest Youssou N’Dour laat het evenementenplein bruisen.
2020 Een nieuw leven voor de Paterssite Het stadsbestuur kocht de Paterssite in 2014, met onder meer de kerk en het klooster. De komende jaren wordt op deze site een toonaangevend stadsvernieuwingsproject gerealiseerd. Daarbij is er ruimte voor verschillende woonvormen en een kwaliteitsvolle groene en sociale leefruimte. De kerk krijgt een nieuwe bestemming voor de versterking van het gemeenschapsleven.
2030 Stationsomgeving noord De noordelijke stationsomgeving is een waardevol en strategisch stadsontwikkelingsgebied. Het gebied wordt in verschillende fasen volledig heringericht. Het masterplan Stationsomgeving Noord hertekent de noordelijke stationsomgeving tot een kwaliteitsvolle woon-, werk- en leefomgeving. Een nieuwe scholencampus, woonontwikkelingen én een groot stadspark verbinden het stadscentrum en het station met de stadsrand.
2050 Stad van de toekomst De stad wil inzetten op een leefbare en duurzame leefomgeving, steunend op drie peilers: - mobiliteit: een autoluwe en fietsvriendelijke stad; - klimaatplan: een klimaatneutrale stad; - lobbenstad: netwerk van groenblauwe vingers.
9
TOPFILMS UIT HET STADSARCHIEF
Voetbalmatch Sint-Niklase Sportkring Vigor Hamme, 1924 Deze tot dusver oudste filmbeelden over Sint-Niklaas brengen een authentieke reportage van een sportieve ontmoeting tijdens het interbellum. De match vindt plaats op de terreinen in de Herderstraat. Deze voetbalvelden en de nabijgelegen tennispleinen zijn eigendom van industrieel Leon Scheerders. Vanaf de zomer van 1922 treedt Sportkring er aan in de competitie, met stamnummer 221 en in de kleuren geel-blauw. Het eerste seizoen speelt de club meteen kampioen. Stadsarchief Sint-Niklaas, film Stedelijke Academie voor Schone Kunsten
10
Markttaferelen, 1936 Cineast Alfons Vercauteren trekt in 1936 als filmreporter op pad langsheen de kramen van de donderdagse markt, waar vrouwen stoffen en linten uitkiezen. Een Hollandse kaasboerin in traditionele klederdracht prijst haar waren aan en een accordeonist zorgt voor een vrolijke noot. Dit filmverslag toont ook de jaarlijkse bloemenhulde aan het monument op de Houtbriel, de uitreiking van de vuurkruisen, de ontvangst van kanunnik Felix Vercruyssen ter gelegenheid van zijn inhuldiging als pastoor-deken en de inwijding van de ‘verdekkerde’ Witte Molen. Stadsarchief Sint-Niklaas, film familie Vercauteren
Bloemenstoet, 1939
Bevrijding, 1944
Op zondag 23 juli 1939 vertrekt een bloemenstoet vanuit de Westerlaan, Westerstraat en Kasteelstraat naar de noordkant van de Grote Markt. De bloemenwagens maken een lus via de Stationsstraat richting Antwerpse Steenweg en komen terug langs de Apostelstraat voor het slotdefilĂŠ aan het stadhuis. Carnavalsgroepen zoals De Krotters uit Willebroek, De Ware Gilles uit Aalst en De Lustige Carnavalsvrienden uit Hamme zorgen voor extra ambiance. Onmiddellijk na de stoet wordt een danswedstrijd gehouden op de Grote Markt.
Op 9 september 1944 wordt Sint-Niklaas bevrijd door de Britse 4th Armoured Brigade. Om 11.30 uur komen de eerste verkenningswagens en lichte Stuarttanks de Grote Markt opgereden via Tereken, de Knaptand- en Kokkelbeekstraat. Zware Shermantanks, beladen met kinderen en volwassenen, volgen kort daarop. De Britten worden overdonderd door een geestdriftige massa. Omstreeks 12 uur marcheren ook de infanteristen van het 1/7th Queen’s Royal Regiment de stad binnen. Hun bevelhebber, luitenant-kolonel W.D. Griffiths, wordt in het stadhuis ontvangen door burgemeester Hendrik Heyman.
Stadsarchief Sint-Niklaas, film familie Bosteels
Stadsarchief Sint-Niklaas, film familie Van Vlierberghe
11
12
Herplaatsing verguld Mariabeeld, 1947
Inwijding jeugdterreinen Puytvoet, 1953
Het 5,5 meter hoge Mariabeeld van de Onze-Lieve-Vrouwekerk wordt in het najaar van 1946 van de toren gehaald voor een grondige reinigingsbeurt en een hervergulding met bladgoud. Op pinkstermaandag 26 mei 1947 staat het gerestaureerde beeld, feestelijk getooid en onder een stralende zon, na een rondgang langs de markt opnieuw aan de ingang van de kerk. Het Onze-Lieve-Vrouwplein en de aanpalende straten zien zwart van het volk. Vijftigduizend toeschouwers maken het spektakel mee.
De Gentse hulpbisschop Joliet wijdt op zondag 7 juni 1953 de sportterreinen voor de jeugd in. De festiviteiten beginnen met een grote optocht van scouts-, KSA- en Chirogroepen. Aansluitend is er een estafettewedstrijd en demonstreren leerlingen van het Sint-Jozef-Klein-Seminarie hun gymnastische vaardigheden. De sportieve namiddag wordt afgesloten met een voetbalwedstrijd tussen een Sint-Niklase en Antwerpse ploeg uit het vrij middelbaar onderwijs. Tijdens de rust wordt hulde gebracht aan de bezieler van de sportterreinen, kanunnik Bruynincx.
Stadsarchief Sint-Niklaas, film familie Gyselinck
Stadsarchief Sint-Niklaas, film familie Gyselinck
Opening Parklaan, 1951
Historische jubelmarkt, 1953
In 1950-1951 wordt de Parklaan aangelegd dwars door het voormalige kasteeldomein van de familie Van Naemen. Hierdoor is de Grote Markt verbonden met de gewestweg N70. De plechtige ingebruikneming van de nieuwe laan vindt plaats op 16 juni 1951 in aanwezigheid van de ministers Behogne en Brasseur. Het nog resterende domein rond het Walburgkasteel wordt heraangelegd en op 17 mei 1952 opengesteld als stadspark.
In juni 1513 verleent de Habsburgse keizer Maximiliaan I van Oostenrijk zijn toestemming om in Sint-Niklaas een wekelijkse markt te houden ‘sdonderdaeghs voor der noenen’. In dit octrooi bekrachtigt de vorst ook de aloude winterjaarmarkt omstreeks 6 december. Om de 440ste verjaardag van dit marktoctrooi te vieren zet het stadsbestuur een jubelmarkt op het getouw. In 2013 is de vijfhonderdste verjaardag van de donderdagse marktdag opnieuw uitgebreid gevierd met een historische markt en een tentoonstelling.
Stadsarchief Sint-Niklaas, stedelijk beeldarchief
Stadsarchief Sint-Niklaas, film Piet Vandenbosch
Koninklijk bezoek, 1956
Zwemputten Scheerders van Kerchove, jaren 1950
Op zondag 4 november 1956 komt koning Boudewijn voor het eerst naar Sint-Niklaas. De straten van de stad zijn feestelijk bevlagd; her en der zijn triomfbogen opgericht. In het stadhuis signeert de vorst het Gulden Boek. Op het marktplein wordt Boudewijn verrast door honderden leerlingen die de initialen A (Albert), L (Leopold) en B (Boudewijn) vormen. Daarna volgen een bloemenhulde aan het oorlogsmonument, de ingebruikneming van de astronomische Heirmanklok in kasteel Walburg, de inwijding van een modern bejaardentehuis in de Hospitaalstraat en de openstelling van het stedelijk zwembad. Na het diner trekt het koninklijk gezelschap naar de Priesteragiewijk, waar meer dan 540 nieuwe woningen gebouwd zijn.
Van 1919 tot 1959 gaan talrijke Sint-Niklazenaars zwemmen, duiken of waterpolo spelen in de putten van Scheerders, nabij het Westerplein. In de jaren vijftig zijn er afzonderlijke zwemzones afgebakend: het ondiepe klein kiekenskot, het diepere groot kiekenskot voor beginnende zwemmers en het zwanenkot voor de betere zwemmers. De put is ook uitgerust met een giraf met springvlakken, een duiktoren en een centraal gelegen vlot. Een boei en een waterrad doen dienst als attracties. Het zwemmen voor jongens en meisjes gebeurt strikt gescheiden, behalve tijdens het familiebad. Rijen houten cabines vormen de kleedaccommodatie.
Stadsarchief Sint-Niklaas, stedelijk beeldarchief
Stadsarchief Sint-Niklaas, film familie Gyselinck
Schuttersfeest De Toerist, jaren 1950
Jubelviering 750 jaar, 1967
De handbooggilden behoren tot de oudste sportverenigingen van de stad. Zo gaat de geschiedenis van kruisboogmaatschappij Sint-Jorisgilde De Ware Vrienden terug tot in 1651. Er zijn filmbeelden bewaard van verschillende schuttersfeesten in de jaren 1950. Deze feesten zijn onlosmakelijk verbonden met het Sint-Niklase cafĂŠleven, zoals in cafĂŠ De Toerist aan de Antwerpse Steenweg. Feesten en plezier maken zit de schutters in het bloed. Bij tal van gelegenheden trekken ze stoetsgewijs door de straten.
De viering van 750 jaar parochie kent een hoogtepunt op hemelvaartsdag 4 mei 1967. Vooral de komst van kardinaal Jozef Cardijn maakt van deze dag een parochiaal feest. Duizenden gelovigen wonen op de Grote Markt een eucharistieviering in openlucht bij. Op het drieledige podium begeleidt dansgroep Dansa Ritmica de mis met symbolisch gebarenspel. Daarna trekken de prominenten naar de Baenslandwijk om er de Kardinaal Cardijnlaan plechtig te openen. Op het terrein achter de Pastoor De Meerleerstraat wordt een beeld van Sint Jan De Doper, de patroonheilige van de nog jonge Sint-Jansparochie, ingewijd. Deze plechtigheid gaat gepaard met een meiboomplanting, opgeluisterd door volkskunstgroep Boerke Naas.
Stadsarchief Sint-Niklaas, film familie Van Riet
Stadsarchief Sint-Niklaas, stedelijk beeldarchief
13
14
Stationsfeesten en afbraak oud station, 1971
Anti-fusieprotest te Belsele, 1973
De driedaagse Stationsfeesten brengen eind oktober 1971 duizenden stads- en streekgenoten op de been. Zij nemen afscheid van het oude station, dat enkele maanden later gesloopt wordt, en maken kennis met het ruimere, moderne gebouw dat ernaast opgericht is. De plechtige ingebruikneming vindt plaats op 22 oktober. Het opendeurweekend in het nieuwe station gaat gepaard met een uitgebreid animatieprogramma op het Stationsplein en in de Stationsstraat, met bals voor jong en oud, een voorstelling van het poppentheater Oekedoeleken, een traditionele kermis, voetbal- en basketbalwedstrijden, een fietsrally en een cyclocross.
In Belsele groeit in de loop van 1973 een fel protest tegen de fusieplannen die uit diverse hoeken gelanceerd worden. Met moties, persartikelen, betogingen en andere acties wordt hevig gevochten om de zelfstandigheid van de gemeente te vrijwaren. Het KomitĂŠ Anti Fusie (K.A.F.) en het gemeentebestuur van Belsele zetten in november 1973 een protestactie op het getouw. Tachtig koeien worden daarbij meegezeuld in een optocht door het dorpscentrum. In de vrijheidsboom is een ledenpop opgeknoopt, als afschrikwekkend symbool van de fusie.
Stadsarchief Sint-Niklaas, film Stedelijke Academie voor Schone Kunsten
Stadsarchief Sint-Niklaas, kopie film Belsele Sportief
Zeskampen te Sinaai, 1970-1971
Klompen- en hoevetochten Nieuwkerken, 1981
De jaren 1970 veroorzaken een explosie op het vlak van sportieve vrijetijdsbesteding. De Sinaaise sportraad start met de organisatie van een sportieve en ludieke kamp tussen zes wijken uit het dorp. De eerste zeskamp op zondag 30 augustus 1970 op het voetbalterrein van FC Herleving Sinaai in de Vleeshouwersstraat is de start van jaarlijks terugkerende sportieve ontmoetingen tussen honderden Sinaainaren, verenigd per wijk en later per straat. Vanaf 1983 zet de dorpsraad mee haar schouders onder dit initiatief. De zeskampen worden uitgebreid tot Volkssportfeesten op de Dries van Sinaai.
Op palmzondag 1973 vinden de eerste Klompentochten plaats. Jaarlijks worden nieuwe omlopen van 5 tot 50 km uitgestippeld. De plaatselijke wandelclub De Lachende Klomp zorgt telkens voor een bijzondere sportieve prestatie met een internationaal tintje. In 1977 worden de Hoevetochten als tweede luik toegevoegd. De tweedaagse breidt verder uit met een programma op vrijdagavond en tal van animerende activiteiten, zoals schilderen voor kinderen, rolschaatsen, demonstraties van oude ambachten en volksmuziek. In 1978 wordt de kaap van 10.000 deelnemers bereikt.
Stadsarchief Sint-Niklaas, film Etienne De Meester
Stadsarchief Sint-Niklaas, film Studio FĂŠ Nieuwkerken
KAPSTOKKEN VOOR HET FEESTJAAR Voorjaar 2017
Nieuwjaarsdrink
Ijsberenduik
Special Art Festival (25 februari t/m 16 april)
Samen scheppen we cultuur
Wandeling ‘Sint-Niklaas Anders bekeken’
Reynaertcolloquium (21 april)
Ballonproject VTS Sint-Niklaas
Jeugdproject En Route
Sneukeltocht Landelijke Gilde Sinaai (25 mei)
Fietszoektocht tussen Sint-Niklaas en Waasmunster
Kinderstadsdichter gaat internationaal
Klinkerproject
…
Zomer 2017
Festivélo (2 juli)
Euromarkt (4, 5 en 6 augustus)
Volkssportfeesten Sinaai (25 en 26 augustus)
Vredefeesten (1, 2 en 3 september)
Massa toneel Baudeloo Sinaai (8, 9, 10, 14, 15 en 16 september)
Open Monumentendag (10 september)
Tentoonstelling stadhuis ’80 topstukken’ (september)
Expo ‘Zedde gij ook van Sinnekloas’ (19 augustus t/m 19 november)
…
www.800jaarsint-niklaas.be
Najaar 2017
Heemdag Vlaanderen (7 oktober)
Dag van de Sint
Sinterklaas opera (6 december)
Kerstmarkt
…
Deze activiteiten gebeuren in samenwerking met horeca Sint-Niklaas, Sinaai Leeft!, CC Boontje, VTS Sint-Niklaas, SteM, Stadsarchief, Cultuurcentrum, Bibliotheek, Reynaertgenootschap, Toneelgroep Baudeloo, Stedelijke Academies, Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van Waas, Special Art Foundation, de zustersteden… 15
Verantw. Uitg.: Christel Geerts, schepen, Grote Markt 1, 9100 Sint-Niklaas