ប្រជុំភាសិតថ្មីៗ

្ប្រជុំភា សិត ថ្មៗី ោលោតោទៅ៖ ទិសោដ, ែងរសង្វែ រក

្ប្រជុភាំ សិត ថ្មៗី សូម ស្វែ គមន៍ម កកាន់ទ ំព ័រ ភាសិត ថ្មីៗ ែងរដែលតែងរតងតាមប្រទពិោ សធន៍ជ ីវ តិ រីករាយស្វែ គមន៍នូវកំែងរណែកំហុសអក្ខរាវិរុទ្ធដែងរដែលតមានោដោយអោចេតន ១ ោកើតមកគ្ម នមិត្ត ជីវិតគ្ម នន័យ ោប្រើមាននិស្ស័យ គង់បានជួប្រគ្នា ។ ២ ោខ្លៅ ពិត្តូវសង្វែ ត ខ្លៅ ចេពិត្តូវលតត់ដែំ ្កពិត្តូវខិតខំ ោមាហាដែំនំនឹកដែលត់ធម៏ព្ពះ។ ៣ ោគប្រប្រួលត កុំោអោយខន ោប្រើោគបាន ្តូវោចេះសួរ គួរពុំគរួ ្តងចេំោណែះ។ ៤ ោបា៉ោយែងរប្រ៉ោតជាយែងរដែន្ប្រឹងចាយលតុយបាត ស្វែ យោរៀងសង្វែ តខំចាយលតុយឌុង អ្នាកមានចេំោណែះរស់ោនៅទី្កុង ទិញគ្រោ្គឿងកំប្រ៉ោុងដែកលតុយដែុលោ្លៅរ។ ៥ ចេូលតៃប្ព្ប្រទះប្រន្លៅ ការងរ្ប្រទះឧប្រសគ្គ អ្នាកោស្ងៀមសំដែី្តជាក់ អ្នាកលត្បីោឈ្ម ះជាក់ បានមកោដោយខំ។ ៦ តណ្ហាកោកើតោឡើងពីចេិត្ត កាយាប្ប្រ្ពឺត្តទោង្វែើ ្បាជា្ញានំផ្លៅូវោអោយោធ្វែើ សតិ្ប្រោសើរនំោទៅមង្គលត។ ៧ ោធ្វែើតាមសភាវគតិ អ្នាកនឹង្ប្រ្ពឹត្តទោង្វែើដែ​ែងរដែលតៗ ជា្ប្រចាំ ោ្ប្រើ្បាស់្ពលតឹង សតិ ្បាជា្ញា អ្នាកនឹងវិឌ្ឍន៍គំនិត និង ទោង្វែើែងរប្រ្លៅកៗជាដែរាប្រ។ ៨ ោគខុស ជួយែងរកលតំអ ោគសទរ ្តូវប្រន្ទន់្បាណែ។ ៩ យលត់​់ត់ ូចេ ្តូវចាប្រ់គិត ដែលត់យលត់​់ធ់ ំពិត ្តូវោចេះវិភាគ។ ១០ ជាពងមាន់ កុរំ ហន់ ជលត់នឹងថ្ម ដែលត់ោពលតញាស់ ខ្លៅួនរលោស់ ោដែើររំលតង។ ១១ ោពលតដែលត់​់ោ់ ្តើយ កុំកោន្ដើយ ោឆ្លៅយើ អរគុណែ ោនះោទើប្រពិត ជាគំនិត ៃបនគុណែធម៌។ ១២ កំហុសអ្នាកផងធំគ្មនអ្វែីែងរថ្លៅង កំហសុ ខ្លៅួនឯងបាំងបាត់សូន្យឈឹង កំហសុ ោគតូចេោប្រើកែងរភ្នាកសម្លៅឹង កំហុសខ្លៅួន្ប្រឹងោកៀរោនៅោ្កាមោជើង។ ១៣ ្ពលតឹមែងរប្ររគិតនឹកដែលត់ចេ្រាន្ទ ោពលតយប្រ់សន្ធដិយាបនឹកសូរិយាប ម្ហាកូប្រឆ្ង ញគ្រ់ែងរលត្បងសប្រ្បាយនឹកសង្សារ មានទុក្ខោខ្លៅ ចេផ្សានឹកមា្ដយឪពុក។ ១៤ មុនមាន់រងវសកោ្កាកោឡើងម្ដង គយគន់អ្នាកផងតាមដែងវិថី ថាតោតើពួកគត់កំពុងោធ្វែើអ្វែី ោរៀប្រចេំតូប្រលត្អីខ្លៅះខំោធ្វែើការ។ ោមា៉ោងដែប្រ់្ពលតប្រ់ោនៅផ្សារោដែើមគរ សំោលតងប្រន្ទរលោន់ោពញគ្រោសតា ោនះោហើយជីវិតអ្នាកក្សត់្ទព្យា សុខទុក្ខោវទន្តូវោចេះតស៊ូ។ ១៥ ្គ្កលតំបាកមានមនុស្សមា្នាក់ ជាទីពំនក់មិនែងរដែលតឃ្លៅ ត ្គមានសប្រ្បាយកុំែងរប្ររោឆ្លៅៀត ហាក់មិនស្គ លត់ញាតិរាប្រ់អ្នាកថ្មី។ ១៦ ប្រចេ្ចុប្រ្បន្នាោជាគជ័យោ្ព្រោះមានអ្នាកជួយ ខិតខំោលតើកស្ទយួ ចេិញ្ចឹមស្ងួនភា្ញា ចេំោណែះោពញគ្រ្បាណែបានោរៀនវិជា្ជា កុំប្រីោររាតប្រស្នាងគុណែវិញគ្រ។ ១៧ ោប្រើកែងរភ្នាកងងឹត ប្រិទែងរភ្នាកមានពន្លៅឺ។ ១៨ ្សឡាញគ្រ់វប្រ្បធម៌ ្តូវរក្សា ្សឡាញគ្រ់កិរិយាប ្តូវរិះគិត ្សឡាញគ្រ់គុណែធម៌ ្ប្រោសើរពិត ្សឡាញគ្រ់ជីវ ិត ្ប្រោសើរៃប្ក។ ១៩ ោឆ្លៅៀតោពលតទំោនរពីការសិក្សា រកថវិកាោដោះជីវភាព ត្បិតអ្វែីរស់ក្នាុង្តកូលតតូចេទាប្រ លតត់សមត្ថភាពៃបថ្ងមុខភ្លៅឺស្វែង។ ២០ ៃបថ្ងោនះខិតខំោធ្វែើការងរ រងទុក្ខោវទនោពលតោក្មងខ្ចី សង្ឃឹមៃបថ្ងមុខជួប្រោជាគជ័យ សងជីវិតថ្មី្សស់ប្រំ្ពង។

២១ ជំហរទង់ជាតិតាមដែងវិថី ឈរអួតោលោកីោករ្ដិ៍ឈ្មោឈ្ម ះកិត្តិនម សូរប្រក់រវិចេជាឆ្ម ំចាំយាបម អ្នាកហា៊ នទីទាម្បាកដែវិនស។ ២២ ស្លៅកឹ ោឈើ ស្មូត ្ជុះែងរក្បរគលត់ស្លៅឹកោឈើ ្ប្រឹងរុលត រសត់ឆ្ងយ។ ស្លៅកឹ ោឈើ ខ្យលត់នឹង ្ជុះោហើយ្ទឹង ោនៅែងរក្បរគលត់ស្លៅឹកោឈើ វក់ខ្យលត់ ោហើររចេលត់ រសត់ឆ្ងយោដែើម។ ២៣ កូនោក្មងមិនធ្លៅ ប្រ់ចាស់ ែងរតមនុស្សចាស់ធ្លៅប្រ់ោក្មង កូនោក្មងអោចេចាស់ ែងរតមនុស្សចាស់មិនអោចេោក្មង។ ២៤ ទឹកជា្ប្រោយាបជន៍ ្ទ្ទង់សរព្រោង្គ ទឹកចេិត្តធំជាង មហាសគរ ទឹកចេិត្ត្ជួតោ្ជៀប្រ ោដោយក្ដីអំណែរ ទឹកចេិត្តោស្ម ះសរ លត្អគ្មនអ្វែីផ្ទឹម។ ២៥ កំលោំងអ្វែីោ្ប្រៀប្របានកំលោំងចេិត្ត ថាតមពលតសណែ្ឋ ិតប្រំរុងក្នាុង្បាណែ រក្សាោអោយនឹងគ្ម នអ្វែីរំខន ោ្ប្រើ្គប្រ់មជ្ឍដោ្ឋនសំោរចេោគលតោដ។ ២៦ លតុយកាក់ជារប្រស់ោ្ក្រៅខ្លៅួន មិត្តភាពជាជំនូនក្នាុងចេិត្ត។ ២៧ កំហឹងោ្កវោ្កាធ្តូវទប្រ់ោអោយជាប្រ់ សតិប្រង្គ ប្រ់ោអោយតំ់ាងអោរម្មណែ៍ កុំប្រោណ្ដយចេិត្តោផ្តកផ្ដិតប្រង្ខំ កំសលតួ អោរម្មណែ៍រសត់បាត់ឯង។ ២៨ ប្រុគ្គលតឧត្តមព្យាយាបមតស៊ូ ជាជនគំរូដែលត់អ្នាកដែៃបទ ្ប្រែងរហសោភ្លៅចេខ្លៅួនអំណែួតចេ្កី ធ្លៅ ក់សយំ ៉ោុងដែីកប្រ់ក្នាុងភក់្ជាំ។ ២៩ ្គប្រ់ោពលតរវលត់អប្រ់រំដែលត់ោគ ោភ្លៅចេខ្លៅួនទោទអប្រ់រំសួនតួ ដែូចេោនះ្តូវគិតោ្ប្រៀន្ប្រិតសំនរួ ោតើខ្លៅួន្តូវគួរអប្រ់រំយាប៉ោងណ។ ៣០ ស្ម្័ គចេិត្តស្ម័្គកាយ ោធ្វែើោរឿងទាំងឡាយ ោដែើម្បី្គួសរនិង្ប្រោទសជាតិ។ ៣១ នរីអោងស្មស់ ប្រុរសអោងចេំោណែះ សីលតធម៌ោធ្វែស្ប្រែងរហស ោគោដែៀលតោត្មះ ដែលត់ពូជពង្ស។ ៣២ ប្រិទែងរភ្នាក្សៃបម៉ោ ទស្សនវិស័យ អនគតអ្នាក ោប្រើកែងរភ្នាកោឃើញគ្រចេ្បាស់ មិនែងរ្ប្រ្កឡាស់ គំោរាងជីវិត។ ៣៣ ្ប្រកាន់ជំហរ ខំោដែើរប្រន្ដ ោទាះោដែើរែងរតឯង ៃបថ្ងមួយោភ្លៅចេខ្លៅួន មានោគែងរថថួន ោដែើរអម្តសង។ ៣៤ ៃបថ្ងោនះោរៀប្រចេំគំោរាងជីវិត វិភាគរិះគិតគួរោធ្វែើអ្វែីខ្លៅះ ៃបថ្ងែងរសក្អ ោប្រើមានអ្វែីែងរ្ប្រ្កលតះ ែងរកគំោរាងចេ្បាស់ោរៀប្រោឡើងម្ដងោទៀត។ ៣៥ ប្រុបា្ផាក្កពុំសយភាយក្លៅិនោស្នាហ៍ ភូមរាោហើរែងរក្បរងងឹតោមឃ ោពលតអស់លតំអង្សព្រោប្រ់្គំ្គ រក្សាមួយ្គ ោពលតដែលត់ោវលោ កា្លៅយជាប្រុបា្ផាកសួគ៌។ ៣៦ ប្រុបា្ផាក្កពុំសយភាយក្លៅិនោស្នាហ៍ ភូមរាោហើរែងរក្បរងងឹតោមឃ ោពលតអស់លតំអង្សព្រោប្រ់្គំ្គ ែងរតោប្រើរក្សាមួយ្គ ោពលតដែលត់ោវលោ នឹងកា្លៅយជា រាជនីៃបនប្រុបា្ផាកសួគ៌។ ៣៧ អធិរាជ្យកា្ដមសមុ្ទខងត្បូង ោសនអម្ចេូងោឆ្ពោ ះទិសខងោជើង មាន់ែងរចេរងវែងរ្សកែងរប្រកផ្កាភ្ល ោភ្លៅងើ ជោន្លៅនជាន់ោឈ្លៅើងខ្លៅ ចេឬទ្ធដិោចេស្ដ ។ ៣៨ សំប្រកខងោ្ក្រៅប្រំភ័ណែគំនិត ោសភ័ណែនិមិត្តប្រំភ័ណែអោរម្មណែ៍ ោប្រើមិនរិះគិតវិភាគែងរផ្សផ្សំ លតង់ខ្លៅួនដែំនំោទៅក្នាុងមោនគម។ ៣៩ ដោំពូជគំនិត ដែុះែងរផ្លៅ្បាជា្ញា ដោំពូជនិន្ទ ែងរផ្លៅលោ្វែជាញាតិ។ ៤០ មហាព្យុះសង្ឃរាក្នាុងគំនិត ផ្គរលោន់កកិតក្នាុងោដែើម្ទូង ជលតសោបាកប្រក់ោពញគ្រោន្តវង់ សតិត្មងតាំងចេិត្តស្ងប្រ់។ ៤១ ោគរពោពលតោវលោ​ោអោយដែូចេោគរព្ពះ ជំនះភាពោធ្វែស្ប្រែងរហសោដោយការទំនួលតខុស្តូវ។ ៤២ សំដែីសប្រង្ហាក ញគ្រពីសីលតធម៌ សំដែីសប្រង្ហាក ញគ្រពី្បាជា្ញា សំដែីសប្រង្ហាក ញគ្រពីពង្សា សំដែីសប្រង្ហាក ញគ្រពីរូប្រអ្នាក។ ៤៣ ោស្ងៀមជាង្សដែី ោប្រើនិយាបយោអោយមាន្ប្រោយាបជន៍។ ៤៤ ្ទឹស្ដីហូរដែលត់ែងរកង អនុវត្តន៍ជាក់ែងរស្ដងមិនោស្មើមនុស្សោខ្លៅ ។ ៤៥ រស់ជា្ប្រោយាបជន៍ដែលត់អ្នាកដែៃបទ ជីវិតមានន័យោដោយការរាប្រ់អោន។

៤៦ ប្ររាជ័យៃបថ្ងោនះ ោជាគជ័យៃបថ្ងប្រន្ទ ប្រ់។ ៤៧ ជំហានអោណែ្ដ ើក ដែំោណែើររោវីក ោឆ្ពោ ះដែលត់ោគលតោដ។ ៤៨ កុំ្ប្រឹង្ជួលតតាមខ្យលត់ នំអំពលត់ដែលត់អតា្ម សម្លៅឹងោមើលតប្រញ្ហាក ោ្ប្រើ្បាជា្ញា្សយចេម្ងលត់។ ៤៩ ដោក់ខ្លៅួនក្នាុងប្រញ្ហាក ទាលត់្បាជា្ញាគិតមិនយលត់ ដែកខ្លៅួនោ្ក្រៅកង្វែលត់ សម្លៅឹងោហតុែងរសង្វែ វិធី។ ៥០ ោសភ័ណែៃបផ្ទមុខ ្សស់បានៃបម្ភ៉ោឆ្នាំ ោករ្ដិ៍ឈ្មោឈ្ម ះលត្អផ្ដំ តរាប្រ់តំណែ។ ៥១ ោព្ជក្នាុងអន្ទ ក់ អ្នាកណក៏ពចេង់ោលោ ចេូលតជាប្រ់្តឹម ក ្តដែ​ែងរ្សកោអោយោគជួយ។ ៥២ ចេំោណែះមិនដែលត់ ខំ្ប្រឹងខ្វែ យខ្វែលត់ ព្រោក់អោវអ្នាក្បាជ្ញា ោធ្វែើខ្លៅួនពូែងរក ោដែើរែងរក្បរអ្នាក្បាជ្ញា ស្ដីទាំងភ័យខ្លៅ ចេ ោ្ព្រោះខ្លៅួនោនៅោស្ទរើ ។ ៥៣ ចាំ ចាំ ចាំ ចាំ ចាំរយែងរខឆ្នា ំ ចាំោរៀងរហូត ោធ្វែើ ោធ្វែើ ោធ្វែើ ោធ្វែើ ោទាះតិចេក៏ពោធ្វែើ លតទ្ធដផលតនឹងមាន។ ៥៤ សម្លៅឹងប្រញ្ហាក ្គប្រ់្ជុងកាលតណ ចាំហា៊នសន្មត់។ ៥៥ ោ្ប្រើ្បាស់ោវលោ ោដោះ្សយប្រញ្ហាក ្ប្រោសើរៃបថ្លៅថាត្លៅ ជាងោឈ្លៅ ះ្ប្រែងរកក។ ៥៦ ការមិនទទួលតកំហុសមួយោពលត ជាការកុហកខ្លៅួនឯងអស់មួយជីវិត។ ៥៧ ្តូវោចេះដោក់ខ្លៅួន ោទាះោចេះចេ្បាប្រ់ក្បួន ដែលត់ណក៏ពោដោយ។ ៥៨ ជ័យជំនះៃបនការឈ្នា នីស ជាជ័យជំនះែងរដែលតប្ររាជ័យ ជ័យជំនះៃបនការអប្រ់រំមនុស្ស ោអោយមានជ័យជំនះ ជាមហាជ័យជំនះ។ ៥៩ ្គប្រ់យាប៉ោងបានមកពីការសន្សំ ចេំោណែះឧត្តមចាយោចេញគ្រោទៅវិញគ្រ។ ៦០ អំណែួតថាតខ្លៅួនខ្លៅ ំង ោពលតទាលត់បាក់កមា្លៅំង ោធ្វែើមុខស្លៅ ំង ែងរលតងហាស្ដី។ ៦១ ោពលតមានកង្វែះខត ្តូវសង្វែ ត ប្រំោពញគ្រភា្លៅម។ ៦២ ថាត្នាក់ប្រណែ្ឌ ិតោទើប្រែងរតប្រញ្ចប្រ់ ្តឡប្រ់ជីវិតក្នាុងសង្គម ោទើប្រែងរតចាប្រ់ោផ្ដើម។ ៦៣ ្តូវោរៀនោចេះោ្ប្រើលតុយ កុំអង្គុយ ចាំលតយុ មកោ្ប្រើវិញគ្រ។ ៦៤ យកចេិត្តោគោធៀប្រចេិត្តឯង កុំ្ប្រឹងែងរស្ដង ោយើងគឺោយើង។ ៦៥ ែងរកកំហុសខ្លៅួនបានមួយចេំនុចេ ្ប្រោសើរប្រំផុត ជាងែងរកកំហុសោគបានដែប្រ់។ ៦៦ ប្រិទែងរភ្នាក តាំងស្ម រតី គំនិតថ្មី ផុសសុះសយ។ ៦៧ ប្រោង្កាភ្លើតឱកាសស្មាប្រ់ខ្លៅួនឯង លត្អជាងចេំែងរប្រងរងចាំឱកាស ប្រោង្កាភ្លើតឱកាសស្មាប្រ់ោគផង លត្អជាងប្រ៉ោនប្រ៉ោងចេង់បានពីោគ។ ៦៨ ោខ្ម ៃបដែមួយោដែើម ចារោរឿងពិសិដែ្ឋមួយក្បាលត អ្នាក្បាជ្ញាមួយរូប្រ អប្រ់រំមនុស្សមួយែងរផនដែី។ ៦៩ ជោណែ្ដ ើរជីវិត មានោ្ចេើនកាំ អ្នាកោឡើង្ប្រចាំ យលត់ែងរវងឆ្ង យ អ្នាកខ្ជាិលត្ចេអូស ទាំងចេិត្តកាយ រីករាយសប្រ្បាយ កាំផ្ទលត់ដែី។ ៧០ ោរៀនោ្ជើសប្រុគ្គលត គំរូក្នាុងចេិត្ត រួចេោរៀន្ប្រ្ពឹត្ត ោដែើរតាមគន្លៅង ោរៀនអនុវត្ត កុំោអោយខុសឆ្គង ោរៀនោលតើសោរៀមចេ្បង ស្នាងតំែងរណែងោលោក។ ៧១ ្ពហ្មលតិខិតជាអ្នាកចារ ឯវាសនោយើងកំនត់ ចេង់ោធ្វែើអ្វែីោអោយម៉ោត់ចេត់ ោទាះោនឿយហត់ស៊ូជានិចេ្ច។

៧២ ទឹកទោន្លៅមាននចេោជារ ចេរន្ដហូរតាមរដែូវ ឯទឹកចេិត្តតម្កាភ្លលត់ោនៅ ស្ងប្រ់តោទៅោថរចេិរកាលត។ ៧៣ វិថីសួនចេ្បារ គយគន់ទស្សន ោទៅោហើយោទៅោទៀត វិថីជីវិត ោវលោកំរិត ោទៅមិន្តឡប្រ់។ ៧៤ ស្កាភ្លប្រ់ស្កាភ្លលត់នូវអ្វែីែងរដែលតខ្លៅួនមាន ោធ្វែប្រើ ុណែ្យដោក់ទានដែលត់សង្គម។ ៧៥ ោពលតរស់ជួប្រជុំោភ្លៅចេ្ប្រ្ពឹត្ត រវលត់រាប្រ់មិត្តោភ្លៅចេែងរម៉ោឳ ដែលត់ោពលតជីវិតោលោកចាកោទៅ ោទើប្រភា្ញាក់ហ្មងោសៅវិប្រ្បដែិសរី។ ៧៦ ចេង់ែងរស្វែងការងរកុំភ័យភិត ែងរប្ររមានគំនិតថាតខ្លៅួនអន់ ការងរប្រោ្ងៀនមា្ចស់តូចេតន់ ប្រោណ្ដះអោសន្នា្តូវអត់ធ្មត់។ ៧៧ ោប្រើស្អប្រ់អំោពើអោ្កក់ោហើយ កុំោសះោឡើយ ោទៅយកអំោពើោនះសងោលតើោគវិញគ្រ។ ៧៨ ធម្មជាតិៃបនអ្នាក្ប្រមឹក ែងរតងរលតឹក នឹកដែប្រ្ស ធម្មជាតិៃបនអ្នាកសិក្សា ែងរតង្បាថាត្នា អប្រ់រំខ្លៅួន។ ៧៩ ្សោមាលត ោនៅែងរក្បររូប្រ ោពលតមានពន្លៅឺ សម្បជញ្ញៈ ែងរតងប្រំភ្លៅឺ ោទាះយប្រ់ោទាះៃបថ្ង។ ៨០ សំោលតៀងសតិ ោអោយមុត សំោលតៀង្បាជា្ញា ោអោយ្សួចេ អប្រ់រំចេិត្ត ោអោយស្ងប្រ់ អប្រ់រំកាយ ោអោយណយ។ ៨១ យសសក្ដិោលតើស្ម ការោគរពមួយោភ្លៅត យសសក្ដិក្នាុងចេិត្ត ការោគរពោពញគ្រមួយជីវិត។ ៨២ ស្ដ ប្រ់ោ្ចេើន ោមើលតោ្ចេើន អោនោ្ចេើន ោរៀនោ្ចេើន ោកើនចេំោណែះ សួរោ្ចេើន គិតោ្ចេើន វិភាគោ្ចេើន ពិចារណោ្ចេើន ោកើន្បាជា្ញា។ ៨៣ ោធ្វែើខ្លៅួនឧស្សាហ៍ ជំនួសការខ្ជាិលត។ ៨៤ ៃបផម្ទ ុខញគ្រញគ្រឹម សង្ឃឹមក្នាុងចេិត្ត។ ៨៥ ប្រំោភ្លៅចេទុក្ខោសកអតីតកាលត សម្លៅឹងោគលតោដអនគតកាលត ព្យាយាបមអនុវត្តោពលតប្រចេ្ចុប្រ្បន្នាកាលត។ ៨៦ ោប្រះដែួងមួយ ក្នាុងប្រុគ្គលតពីរនក់។ ៨៧ ោមើលតសង្គមក្នាុងផ្លៅូវោផ្សង រកវិធីោផ្សងោដោះ្សយប្រញ្ហាក សង្គម។ ៨៨ ែងរផម្អ លត្វែីង ជូរ ចេត់ សប្រ ៃប្ប្រ ហិលត ជារសជាតិៃបនជីវិត។ ៨៩ ោដោយអំណចេៃបនការព្យាយាបមមិនរាថយ ក្ដីសង្ឃឹមរាប្រ់រយោនៅែងរតមាន។ ៩០ ោប្រើពិភពោលោកពិតងងឹតសូន្យឈឹង ខិតខំព្ងឹងខ្លៅួន កា្លៅយជាពន្លៅឺ ប្រំភ្លៅឺពិភពោលោកវិញគ្រ។ ៩១ ្បាថាត្នាសន្ដិភាពពិភពោលោក រកជំរកសន្ដិភាពោនៅក្នាុងខ្លៅួន។ ៩២ ោគរពោលតើវជាិ ្ជា ជីវៈ មនសិការអ្នាកនឹងមិនស្ដីប្រោន្ទ ស។ ៩៣ កូនលត្អនសំ ុខចេូលត្គួសរ កូនបាប្រសនំទុក្ខចេូលតសង្គម។ ៩៤ សលោ​ោរៀនមាន្គប្រ់កែងរន្លៅង ោប្រើោចេះែងរស្វែងនឹង្ប្រទះ។ ៩៥ ធនធនសំប្រូរ នគរសប្រ្បាយ ធនធនខ្ជាះខ្ជា យ រលោយដែូចេោផះ។ ៩៦ ប្រោ្ងៀនោគដែប្រ់ោចេះដែលត់ដែប្រ់មួយ កុំគិតោដែក្ពួយខំលោក់ចេំោណែះ។

៩៧ ោរៀនោធ្វែើលត្អោពលតោនៅតូចេ កុំខិលតខូចេនំខុសខត។ ៩៨ កាយស្អ ត វាចាលត្អ ចេិត្តប្ររិសុទ្ធដ កាយលតំោទាន វាចាទន់ភ្លៅន់ ចេិត្តោមតា្ត។ ៩៩ កលត្យាណែមិត្ត នំជីវិត មានោសភ័ណែ។ ១០០ ទទួលតគុណែមួយដែង ចេងចាំតប្រស្នាងមួយជីវិត។ ១០១ ការងរតិចេតួចេ ហុចេផលតធំោធង ចាប្រ់ោផ្ដើមឥឡូវ អ្នាកនឹងោឃើញគ្រមានភាពែងរ្ប្រ្ប្រួលត។ ១០២ និយាបយតិចេ ោធ្វែោើ ្ចេើន ចេោ្មើនជាតិ។ និយាបយោ្ចេើន ោធ្វែើតិចេ ពន្លៅិចេការអភិវឌ្ឍន៍។ ១០៣ ពពកោនៅឆ្ង យោឈងមិនដែលត់ កុំោនៅខ្វែ យខ្វែលត់ោឡើងភ្នាំប្រូកោគ។ ១០៤ ជំនួយប្រង្កាភ្លប្រ់ចេំនង យូរនិងឆប្រ់ ្តូវែងរតសង ោរៀនោធ្វែើហាត់ោធ្វែើខ្លៅួនឯង តិចេឬោ្ចេើន មិនចេំែងរប្រង។ ១០៥

ជំងឺអផ្សុកអុកឡុករាងកាយ ោប្រើចេង់សប្រ្បាយរិះរកការងរ ហុចេផលត្ប្រោយាបជន៍មិនខតោវលោ ោនះគឺមាគ៌ ្ប្រោសើរថាត្លៅៃបថ្លៅ។

១០៦ អំណែួតហួសមាឌចេ្បាស់អោប្រ់រាសី ទាំងជន្ប្រុស្សីោគោសើចេចេំអក។ ១០៧ កា្លៅហានខុសោរឿងកំោរាលតចេុះោ្ប្រង ោគប្រញ្ជា ោលតងដែូចេែងរលត្បងកូនអុក។ ១០៨ ព្រោក់មាសោ្សប្រោព្ជោអោយោគ្សឡាញគ្រ់ ែងរតែងរប្ររោគខ្នា ញគ្រ់មាសប្រងមាសស្ងួន។ ១០៩ ោសចេក្ដីោលោភលតន់គ្មនែងរដែនកំណែត់ ្តូវោចេះសន្មត់កំរិតសមលត្មម ោនះោទើប្រមិនគិតដែលត់រាងកាយស្គម រាលត់ៃបថ្​្ង ប្រឈមែងរតទុក្ខជាប្រ់្បាណែ។ ១១០ ោជឿចាស់មិនខតប្រង់ រួចេតំរង់ទិសខ្លៅួនឯង។ ១១១ មនុស្សមា្នាក់គំនិតមួយ ពីរប្រីនក់ជួយគំនិតហូរោហៀរ។ ១១២ ការមិនចេូលតចេិត្ត ពិតជារនំង ឃំងខ្លៅួនោឆ្ពោ ះោទៅ ជោ្ម្រៅនៃបនចេំោណែះដែឹងែងរដែលតទូលតំទូលោយ។ ១១៣ ភ្នាំមួយខ្លៅ ពីរ ផ្លៅ ស់ប្ររ្ដូ នទី ែងរសង្វែ រកអោហារ។ ១១៤

្បាសទមហិមា ោកើតោចេញគ្រពីថ្មមួយដែុំ ហូលតសូ្តសុខុម ោកើតោចេញគ្រពីអំោបាះមួយសរៃបស។

១១៥ ោធ្វែើមនុស្សោអោយដែូចេ្ទនិចេតូចេនឡិកា ខ្លៅួនតូចេអស្ច រ្យវិលតនំ្ទនិចេធំោទៅតាម។ ១១៦ សំប្រកោ្ក្រៅតូចេពិត គំនិតធំអោនក។ ១១៧ ខ្លៅួនឯងមិនោចេះែងរថ ែងរប្ររែងរថោគោម្ដចេនឹងោកើត។ ១១៨

ោរៀនភា្ញាក់ពី្ពលតឹម ភ្ក់្ដញគ្រញគ្រឹម ចេំោព្រោះៃបថ្ងថ្មី ងូតទឹកមានសិរី នំោជាគជ័យ ្តចេះ្តចេង់។

១១៩ ោធ្វែើតាមការគិត កុំ្ប្រ្ពឹត្តតាមចេំណែង់។ ១២០ សុទិដែ្ឋិនិយមនិងក្ដីសង្ឃឹម ជាអោហារគំនិត ផ្ដលត់ថាតមពលតោអោយប្រន្ដព្យាយាបម្ប្រ្ពឹត្ត ោដែើម្បីសំោរចេោគលតោដោដោយោជាគជ័យ។ ១២១ ការមិនោចេះែងរសង្វែ យលត់ពីគំនិតអ្នាកដែៃបទ ជាការឃុំខ្លៅួនក្នាុងគុកគំនិតអង្គឯង។ ១២២ យកឈ្នាះខ្លៅួនឯង មិនចេំែងរប្រង ោទៅយកឈ្នាះអ្នាកដែៃបទ។

១២៣ អ្វែី្គប្រ់យាប៉ោងជាអោវុធមុខពីរ ស្មួចេមុខលត្អ ប្រន្តវាចាកមុខែងរដែលតអោ្កក់។ ១២៤ ទីណមានទឹក ទីោនះមាន្តី ទីណមានប្រ្ដី ទីោនះមាន្ប្រពន្ធដ ទីណមាន្គុន ទីោនះមានថាត្នាំ ទីណមានកម្មវិធីមនុស្សធម៌ ទីោនះមានសែងរណែ្ដកៃបប្រតង។ ១២៥

បាតៃបដែទោទ ោគមិនខ្វែលត់ លតទ្ធដផលតមកដែលត់ ោគសរោសើរ។ ចេង់ោធ្វែើ្តូវោធ្វែើ កុំគិតយូរ ោមប្រ្លៅង់គំរូ ដែលត់អ្នាកផង។

១២៦ ោធ្វែើអ្វែីែងរដែលតខ្លៅួនគិតថាតមិនអោចេោធ្វែើបាន ោជាគជ័យរុញគ្រ្ចានោអោយោធ្វែើប្រន្ត។ ១២៧ កាន់មាសមួយដែុំោទៅអួតោសដែ្ឋី ោក្អងកា្អងសំដែីថាតខ្លៅួនអ្នាកមាន ោពលតោឃើញគ្រសម្បត្តិោគោទើប្រអឹមោអៀន ថាតខ្លៅួនឯងគ្ម នអ្វែីោ្ប្រៀប្រនឹងោគ។ ១២៨ ្កដោស់កខ្វែក់្តូវោគោបាះប្រង់ ្កដោស់ផូរផង់កា្លៅយជារាជ្យ្កិត្យ។ ១២៩

អ្នាក្បាជ្ញា្គហឹម ថាតលត្អឆ្អិនោឆ្អ គំនិតអ្នាកោខ្លៅ មិនោអោយតំៃបលត។

១៣០ តៃបម្លៅោកើតមាន ោពលតែងរដែលតគ្ម នរប្រស់ោនៅ។ ១៣១ ោដែើរោចេញគ្រពីប្រន្ទប្រ់ែងរដែលតងងឹត ែងរស្វែងរកពន្លៅឺជីវិតោនៅខងោ្ក្រៅ។ ១៣២ លតុយមិនអោចេប្រោង្កាភ្លើតគំនិត អ្វែីែងរដែលត្បាកដែពិត គំនិតអោចេប្រោង្កាភ្លើតលតុយ។ ១៣៣ ែងរដែកទាលតសំោលតៀងនឹងមុត ្បាជា្ញាដែុតលតត់នឹងភ្លៅឺថាត្លៅពណែ្ណ រាយ។ ១៣៤ ចេង់ភា្ជាប្រ់អោគុយោនៅកន្ទុយកង់ ធក់ោលតងតំរង់ឆ្លៅងភូមិពីរប្រី ចាក់ស្ដប្រ់វិទ្យុសកអោគុយថ្មី កុំោអោយឥតន័យធក់ឥត្ប្រោយាបជន៍។ ១៣៥ ដែីោនៅទំោនរដោំប្រែងរន្លៅ ោភ្លៅចេខ្លៅួនពីរែងរខែងរផ្លៅដែុះោពញគ្រោដែើម។ ១៣៦ ជ័យជំនះចាស់កុំោ្តកអរ ព្យាយាបមប្រន្ដជ័យជំនះថ្មី។ ១៣៧ ដោំែងរផ្លៅអ្វែីបានែងរផ្លៅោនះឯង ចេង់ប្រំែងរលតង ្តូវោចេះផ្សាំ។ ១៣៨ មនុស្សជាឃ្លៅ ំងផ្ទុកចេំោណែះដែឹង ចេូរខិតខំ្ប្រឹង្ប្រមូលតពុទ្ធដិ។ ១៣៩ ពិធីប្រុណែ្យហូរែងរហ ជាែងរផ្លៅសន្ទូចេៃបនព្រោណែិជ្ជាកម្ម។ ១៤០ ជំនះោពលតោវលោ​ោដោយគំោរាងការ ព្យាយាបមឧស្សាហ៍សំោរចេប្រំណែង។ ១៤១ សកា្ដនុពលតែងរដែលតមានក្នាុងខ្លៅួន ោ្ប្រើ្បាស់ខ្ជាប្រ់ខ្ជាួននំមក្ប្រោយាបជន៍។ ១៤២ ប្រុគ្គលតមា្នាក់ ោទពោកាសលត្យម្យា៉ោង រាវរក្តដោង ហ្វែឹកហ្វែឺនប្រែងរន្ថម។ ១៤៣ អ្នាកែងរដែលតរស់ោនៅឯឋានសួគ៌ ពិតគ្ម នោវលោនឹងអោចេយលត់ដែឹង ជីវិតោវទនរស់ែងរសនតានតឹង វិញ្ញណែ្ពលតឹងឋាននរកោឡើយ។ ១៤៤ ការោប្រ្ដជា្ញាធំប្រំផុតគឺការរក្សា ោធ្វែើលត្អយរូ យាប៉ោងណ ោប្រើមិនរក្សា អោ្កក់មួយប្រ៉ោ្ប្រិចេែងរភ្នាក។ ១៤៥ មួយែងរខ ្ប្រឹងែងរកចេរិកមិនលត្អ ោពលតមួយប្រវរ សលត់ែងរតចេរិក្ប្រៃបព។ ១៤៦ មហាប្រដែិវដែ្ដមហិមា ទាមទារោចេញគ្រពីការៃបចេ្នា្ប្រឌិតតូចេមួយ។ ១៤៧ ោរៀនោចេះែងរចេករំែងរលតក ៃបថ្ងែងរសក្អ នឹងទទួលត។

១៤៨ ខ្ញាុំស្គលត់អ្នាកោពលតអ្នាកយំ អ្នាកោឃើញគ្រខ្ញាុំោពលតខ្ញាុំញគ្រញគ្រឹម។ ១៤៩

ទឹកចេិត្តមនុស្សពិបាកស្ម ន ែងរតអោចេតាមដោនោដោយទោង្វែើ។

១៥០ កហុកែងរតងមានចេោន្លៅ ះ ស្ម័្គោស្ម ះ្គប្រ់ស្ថនភាព។ ១៥១ សុឆន្ទៈមានែងរតម្យា៉ោង ្ប្រឹងកសងជាទស្សនៈ មនុស្ស្គប្រ់ថាត្នាក់យកអនុវត្ត។ ១៥២ អោរម្មណែ៍្ជះថាត្លៅ ្បាជា្ញាវាងៃបវ គំនិតថាត្លៅៃបថ្លៅ ោកើតោចេញគ្រមកឯង។ ១៥៣ មាគ៌ លត្អោគសងទុក ដែំោណែើរោទៅមុខោលតើខ្លៅួនឯង។ ១៥៤ ខ្លៅ ប្រី្ប្រកួតដែោណែ្ដ ើមែងរដែន ខ្លៅ ប្រួនមកែងរកនប្រញ្ឈប្រ់ស្តូវ។ ១៥៥ កំែងរប្រ្លៅងោ្ប្រើចេំោណែះ កំែងរប្រ្លៅងោ្ប្រើ្បាជា្ញា កំែងរប្រ្លៅងលត្អអស្ច ចារ្យ ែងរថមសិលត្បវ៍ ិធី។ កំែងរប្រ្លៅងែងរ្សកឡូឡា កំែងរប្រ្លៅងព្រោក្យអសុោរាះ កំែងរប្រ្លៅងអោប្រ់កិត្តិយស ោឈ្ម ះស្អុយអោសចេ។ ១៥៦ កញ្ចក់ឆ្លៅុះប្រញ្ច ំងរូប្រភាព ែងរតជាទិដែ្ឋភាពៃបនរូប្រប្រ្រាញ្ចស់។ ១៥៧ កិរិយាបមាយាបទអោចេធ្លៅ ក់ចេុះ ោពលតែងរដែលត្កពះោរីោឡើង។ ១៥៨ អ្នាកែងរដែលត្សឡាញគ្រ់ខ្លៅួន មិនែងរតងខ្លៅួនោអោយស្អ ត្ជុលត។ ១៥៩ ត្មាប្រវរ មិនលត្អោស្មប្រើ ុគ្គលត្ប្រកប្រោដោយត្មា។ ១៦០ ោខ្ម សពណែ៌ធម្មជាតិ កុំោប្រៀនោប្រៀតវិនិចេ្ឆ័យ។ ១៦១ ប្រុរសជាមាសទឹកដែប្រ់ នរីលតគ្អ ប្រ់ជារតនៈសម្បត្តិ។ ១៦២ ជាមួយប្រុគ្គលតមិនស្ដ ប្រ់ោហតុផលត កុំកង្វែលត់្ប្រឹងប្រក្សយ។ ១៦៣ រាប្រ់មិត្តមា្នាក់ ្បាកដែជាក់ ោកើនចេំនងមិត្តភាពមួយ។ ១៦៤ ប្រុគ្គលតពូែងរកស្ដ ប្រ់ពូែងរក្តាប្រ់ ប្រុគ្គលតពូែងរកគិតគំនិតដែឹកនំ។ ១៦៥ ោធ្វែើជាអ្នាកដែឹងនំៃបន្កុមអ្នាកដែឹកនំ ្ប្រោសើរឧត្តមជាងអ្នាកដែឹងនំៃបន្កុមអ្នាកោ្កាមប្រង្គ ប្រ់។ ១៦៦ ោមទ័ពោធ្វែើស្រាង្គមោដោយប្រ៊ិចេនិង្កដោស់ រា្ស់្ដោទៅ្ប្រយុទ្ធដចេ្បាស់យកសចេ់និងឈម។ ១៦៧ សន្ដិភាពក្នាុង្ប្រោទស ការអភិវឌ្ឍន៍ោកើនោឡើង។ សន្ដិភាពក្នាុងចេិត្ត ប្រញ្ញ រីកសុះសយ។ ១៦៨ កុំសុំោភ្លៅើងោគ ដែឹងឬោទ ថាតផ្ទះោយើងសងពី្កដោស់។ ១៦៩ សងអំោពើជាកុសលត កុសលតនឹងហួចេផលតមកអ្នាកវិញគ្រ។ ១៧០ ឱកាសមកដែលត់្ប្រឹងចាប្រ់ោអោយជាប្រ់ ភ័ព្វែោ្ពងលត្អគប្រ់មិនោ្ចេើនោនះោឡើយ។ ១៧១ មាគ៌ ែងរដែលតលត្អ ោទាះគ្ម នអ្នាកកំដែ ក៏ពគរួ នឹងោទៅ។ ១៧២ ចេំោណែះខ្លៅួនឯងោនៅមានកំរិត កុំ្ពួយោដែកគិតែងរស្វែងរកជំនួយ។

១៧៣ ោរៀនោចេះអោង្កាភ្លតមជ្ឈដោ្ឋនជុំវញគ្រិ ឃ្លៅ ំងផ្ទុកោព្រោរោពញគ្រោទៅោដោយចេំោណែះ។ ១៧៤ ោនៅោពលតអ្នាកទុកវាដែូចេជារប្រស់ខ្លៅួន វាជាកម្មសិទ្ធដិរប្រស់អ្នាក។ ១៧៥ ោភ្លៅើងឆប្រោឆះ្ពឹក្សៃប្ព ខ្លៅ ែងរ្ប្រជាប្រក្សី ោហើរសំោដោមឃ។ ១៧៦ ព្ងឹងសមត្ថភាព ប្រោង្កាភ្លើនភាពោជឿជាក់។ ១៧៧ ោនៅភូមិ្គវីក្បាលត អ្នាកែងរដែលតងួកក្បាលតជាវីរប្រុរស។ ១៧៨ ចេូលតចេិត្តខងអ្វែី ខិតខំឃ្មតខ្មី ោអោយដែលត់កំពូលត។ ១៧៩ ោដែើរោចេញគ្រពីផ្ទះ ឈនចេូលតសង្គម។ ១៨០ មុខចានស្អ ត បាតចាន្ប្រឡាក់។ ១៨១ មា្ចស់ការ្គប្រ់ភារកិចេ្ច តាមដោនជានិចេ្ចែងរ្កងខ្វែះចេោន្លៅ ះ។ ១៨២ ទឹកមុខញគ្រញគ្រឹមទឹកចេិត្តខន្ដី អស់ជន្ប្រុស្សីោគរាប្រ់ជាញាតិ។ ១៨៣ ចេង្កាភ្លឹះមួយគូោនៅមានតៃបម្លៅ រាសីក្សិណែក្ស័យោពលតសលត់ែងរតមា្ខង។ ១៨៤ អ្នាកមានកាន់ែងរត្ក អ្នាក្កកាន់ែងរតមាន។ ១៨៥ វោង្វែងវង្វែ ន់វាលតវដែ្ដសង្សារ ភា្ញាក់ខ្លៅួនោពលតណគ្ម នអ្វែីោទៀងទាត់។ ១៨៦ លតិខិតសរោសើរោមៃបដែោពញគ្រផ្ទះ ោពលតស្វែិត្កពះលតក់បានដែប្រ់ោរៀលត។ ១៨៧ បានោឡើងោធ្វែើធំោភ្លៅចេកា្ដមោភ្លៅចេខ្យង ោពលតធ្លៅ ក់ខ្លៅួនម្ដងែងរលតងមានអ្នាកែងរក្បរ។ ១៨៨ កុំឃំងខ្លៅួនឯងក្នាុងជំនញគ្រម្យា៉ោង ព្យាយាបមកសងោកាសលត្យដែៃបទ។ ១៨៩ តស៊ូជំនះឧប្រសគ្គរារាំង ឆ្លៅងផុតរនំងែងរប្ររោ្កាយញគ្រញគ្រឹម។ ១៩០ ែងរផនដែី, ោនៅជិតរាងសំែងរប្រ៉ោត ចាកឆ្ង យអោនកោទើប្រោឃើញគ្ររាងមូលត។ ១៩១ ប្រឺតខ្យលត់ចេូលតក្នាុងោព្រោះ ោទើប្រមាត់្ពួសោចេញគ្របានឆ្ង យ។ ១៩២ វោង្វែងផ្លៅូវមុន ស្គ លត់ផ្លៅូវតាមោ្កាយ។ ១៩៣ ោពលតឃ្លៅ ន អុជធូប្រអុជទាន ប្រន់ោអោយែងរឆត្អ បាយ ឬក៏ព ោធ្វែើការប្រន្ដ ប្រ្ដូរបាយមួយោពលត។ ១៩៤ មុនសំោរចេោគលតោដ ឈនជំហានចេូលតក្នាុងវិថីោនះសិន។ ១៩៥ មួយជំហានោទៅមុខ មួយជំហានកាន់ែងរតជិតដែលត់ោគលតោដ។ ១៩៦ កុំសួរថាតោតើ្តូវោដោះ្សយប្រញ្ហាក ោដោយវិធីណ? ពិនិត្យអោង្កាភ្លតប្រញ្ហាក ដែំោណះ្សយោកើតោចេញគ្រមកឯង។ ១៩៧ ឆ្ង យដែលត់ោជើងោមឃគង់្ប្រទះ មានចេិត្តថាត្លៅ្ជះចេង់ែងរស្វែងរក ោទាះោនៅនឹងកមុខកណ្ដលតោគក ោប្រើមិនចេង់រកចេ្បាស់មិនោឃើញគ្រ។

១៩៨ សំដែីលតួងោលោម ្តជាក់ដែូចេទឹកអ្មិត សំដែីអប្រ់រំពិត ោក្រៅ្ដដែូចេ្ពះអគ្គី។ ១៩៩ អត្ថន័យចេំៗ ្គន់ប្រន្លៅំែងរភ្នាក ន័យោធៀប្រលត្អែងរប្រ្លៅក ទាមទារការគិត។ ២០០ អ្នាក្បាជ្ញាប្រុរាណែមិនែងរដែលត្បាប្រ់្តង់ ែងរតចេង់តំរង់ ោអោយ្គប្រ់ឯកអង្គ យលត់ោដោយ្បាជា្ញា អតា្មអង្គឯង។ ២០១ ក្បួន ខ្នា ត បាត ្តា ជាចេ្បាប្រ់ត្មា ៃបនជាងចេមា្លៅក់ែងរខ្មរ។ ២០២ អោចារ្យោនៅរស់មានការប្រក្សយ ោលោកឃ្លៅ តចាកឆ្ង យសលត់្តឹមឯកសរ។ ២០៣ ែងរចេកោរឿងប្រណ្ដំ តាមចេំណំ ្ប្រតិកម្មែងរស្ដងពីនិស្ស័យ។ ២០៤ ោព្ជកា្លៅយជា្គួស ោ្ព្រោះប្រុគ្គលត ស្គ លត់មិនចេ្បាស់។ ២០៥ ចេំោណែះោនៅោស្ទរើ ្តូវដែុះខត់ ោរៀនសូ្ត្ប្រតិប្រត្តិោអោយចេំោរីន។ ២០៦ ខ្វែះខត្តង់ណ្តូវោចេះប្រំោពញគ្រ ោដែញគ្រភាពលត្ងង់ោចេញគ្រោដោយែងរសង្វែ ចេំោណែះ។ ២០៧ ្គប្រ់ដែំប្រូន្មនជា្ប្រោយាបជន៍ ជាប្រទពិោសធន៍ែងរដែលតឆ្លៅងកាត់។ ២០៨ សប្រ្បុរសជា្ប្រចាំ ព្រោណែិជ្ជាកម្មប្រោង្កាភ្លើនធន។ ២០៩ ្តាចេ់ចេរ្គប្រ់្ចេកលត្ហាកក ព្យាយាបមដែកពិោសធន៍ថ្មី។ ២១០ កុំរំពឹងខ្ពោស់ហួស្ប្រមាណែ ែងរ្កងោលោមិនបាននំឈឺចាប្រ់។ ២១១ ្សង់ងងឹតោដោយពន្លៅឺ ោពលត្បាណែឈឺ្តូវព្យាបាលត។ ២១២ ោឈើធំហួសមាឌ ខ្យលត់ប្រក់រលតំ ោឈើតូចេសុខុម ោររាំតាមខ្យលត់។ ២១៣ ចាយ្បាក់្តឹម្តូវនំនូវ្ប្រោយាបជន៍ ចាយ្បាក់ហិនោហាចេោ្ព្រោះមិនបានគិត។ ២១៤ ភា្ញាក់ោដោយខ្លៅួនឯងោទៅោដោយរលតូន ភា្ញាក់តាមោគជូនោទៅបានតាមដែឹក។ ២១៥ ្គប្រ់ចេ្បាប្រ់ត្មាមនុស្សអ្នាកចារ មុនយកជាការឆ្លៅងការវិភាគ។ ២១៦ សសនមួយែងរប្រងជា្បាំ កត់ចេំណំោ្ព្រោះែងរតមនុស្ស។ ២១៧ មាន់្កាប្រពងោលតើជ្ងុកែងរតងចេឹក្សូវ ប្រក្សីសួគ៌ស៊ូ្ទាំោនៅចាំអោហារោទព។ ២១៨ អោហារឆ្ង ញគ្រ់ោដោយោ្គឿងផ្សំ សុភាសិតឧត្តមឆ្ង ញគ្រ់ោពលតបានគិត។ ២១៩ ោដែើមទាប្រដែុះែងរផ្លៅដែូង ោដែើមខ្ពោស់្ចេូងដែុះែងរផ្លៅោល្ពោ ។ ២២០ ែងរភ្នាក ប្រូក ប្រញ្ញ ោកើតោចេញគ្រ្ពះោន្តទិព្វែ ោប្រើកក៏ពោឃើញគ្រ ប្រិទក៏ពោឃើញគ្រ រប្រប្រគំោហើញគ្រៃបនសចេ្ចៈភាព។ ២២១ ដែកប្រន្លៅ ពីផ្លៅូវកង់ យកោទៅ្សស់តាមរប្រង។ ២២២ ជីក្សះទុកទឹកោភ្លៅៀង រាំងស្ងួតមិនោទៀងទុកោធ្វែើែងរ្ស។ ២២៣ ចេរាចេរណែ៍ស្ទះោធ្វែើស្ពោនអោកាស ោប្រើកាន់ែងរតស្ទះ្តូវព្ងីក្កុង។

២២៤ សន្សំទឹកស្អ តោ្ប្រើ្បាស់ជាថ្មី កុំនំខ្ជាះខ្ជា យប្រង្ហាកូរតាមលតូ នំែងរតលតំបាកខំ្ប្រឹងគិតគូរ ោ្ប្រើថាត្នាំប្រន្ធដូរចេំោរាះសរជាតិ។ ២២៥ មនុស្សប្រំផ្លៅញគ្រធម្មជាតិ ោ្គះមកោ្ចេើនោទៀតោប្រើមិនោអើោពើ។ ២២៦ មនុស្សខំប្រោ្រាញ្ជាៀតរស់ោនៅទី្កុង ោរៀប្រោ្គងប្រំរុងសង្កុងប្រែងរន្ថម។ ២២៧ រថយន្ដធំមួយជិះែងរតមា្នាក់ឯង ប្រំពង់ហុយែងរផ្សងពុលតោពញគ្រទាំង្កុង។ ២២៨ ទុកដោក់្ប្រោភទកាកសំណែលត់ ខ្លៅះអោចេផ្ដលត់ផលតោ្ប្រើោឡើងវិញគ្រ ខ្លៅះយកចេំរាញគ្រ់មិនោទាោម្នាញគ្រ ែងរកៃបចេ្នាោរៀប្រោចេញគ្រ្ប្រោយាបជន៍ថ្មី។ ២២៩ ចេូលតវត្តកុំោភ្លៅចេព្រោន ប្រូជាកុំោភ្លៅចេផ្កាភ្ល ឈូក។ ២៣០ សំព្រោយប្រុណែ្យបាប្រជាប្រ់នឹង្បាណែ មិនអោចេរុញគ្រ្ចានលោយឡំគ្នា។ ២៣១ សមា្មទិដែ្ឋិនំផ្លៅូវភ្លៅឺស្វែង មចា្ឆទិដែ្ឋិរារាំងដែំោណែើរ។ ២៣២ ្គួសរចេុះស្មុង កូនោចៅរុងោរឿង ្គួសរែងរប្រកបាក់ កូនោចៅអនថាត។ ២៣៣ ោឡើងកំពូលតភ្នាំ្កោលតកមកោ្កាម ោឃើញគ្រ្កុមចេោង្កាភ្ល មឈូងសមុ្ទកម្ម កូនោកាះសប្រ្បាយ្សុកោមើលតប្រំណំ អ្នាកភូមិ្ប្រចាំទីលោនឈ្នា នីស។ ភ្នាំោភ្លៅើងជំោលោះ្តព្រោំងទឹកែងរភ្នាក ស្ទឹងបាប្រជាប្រ់ែងរ្ពកប្រុណែ្យោធ្វែតាើ មរិះ ោគែងរ្សកមនុស្សោរា្ទោហា៊ ោពលតោនះ ោពលតណផ្កាភ្ល ម្លៅិះឃ្លៅ តចាកហតា្ថ។ ២៣៤ វាស់ៃបផ្ទ្កឡា្តូវការប្រន្ទ ត់ សំដែីពីមាត់យកអ្វែីមកវាស់? ២៣៥ ោទៅោលតងផ្ទះោគជំរាប្រសួរមា្ចស់ ្តូវចាំោអោយចេ្បាស់ទំោនៀមប្រុរាណែ។ ២៣៦ ទទួលតទានអោហារែងរភ្នាក្តូវរហ័ស ្កោឡកោមើលតចាស់ោលោក្តូវការអ្វែី។ ២៣៧ ខ្លៅួនោនៅនឹងផ្ទះោឈ្ម ះោនៅឯនយ ក្លៅិនស្អុយសយភាយោ្ព្រោះែងរតទោង្វែើ។ ២៣៨ ោទៅោលតងផ្ទះអ្នាកែងរ្សចេំការ កុំោប្រះែងរផ្លៅផ្កាភ្លតាមទំោនើងចេិត្ត ចេង់បាន្តូវសុំកុំមានគំនិត ោ្ព្រោះែងរតញាតិមិត្តោធ្វែើតាមចេិត្តឯង។ ២៣៩ ោពលតចាស់ែងរ្សកសួរហាមែងរ្សកោទៅវិញគ្រ ោដែើរជិតចាំោស្ញាញគ្រោឆ្លៅើយតាមទំនង។ ២៤០ ៃបដែមួយ្សណែុ ក ៃបដែមួយោធ្វែកាើ រ រណបា៉ោកា សកសមនឹងកាន់។ ២៤១ ទោន្លៅោមគង្គ្ប្រភពចេំែងរលតក អោចេពុះខណែ្ឌ ែងរចេកែងរដែនដែីជាពីរ ជីវចេំរុះមាន្គប្រ់ទិសទី ោប្រើោចេះសមគ្គីនគររុងោរឿង។ ២៤២ ប្រិទរន្ធដដែោង្ហាកើមស្លៅ ប្រ់ ោប្រើករន្ធដដែោង្ហាកើមមានផ្លៅូវ។ ២៤៣ ទំោនររាលត់ែងរតៃបថ្ង ែងរតមិនែងរមនៃបថ្ងចេុងោ្កាយ។ ២៤៤ ោសចេក្ដីបារម្មណែ៍ភាពអប្រ្សុក ទុកោធ្វែើអ្វែី ោចាលតោអោយឆ្ង យ កាយនឹងោស្បយើ ។ ២៤៥ កុំ្ប្រែងរកករកខុស្តូវ ោរឿងពីរមិន្តូវគ្នា ផងោនះ។ ២៤៦ រស់ោនៅោដែើម្បីជា្ប្រោយាបជន៍ពិភពោលោក ែងរត្ជកោ្កាមម្លៅប្រ់្គួសរ។ ២៤៧ ្កោពើ្ប្រឹងែងរហក ែងរកក្អ ្ប្រឹងសម្លៅឹង។

២៤៨ ោនៅផ្ទះោយើងោធ្វែើតាមចេិត្ត ត្បិតផ្ទះោគ្តូវោកាតែងរ្កង។ ២៤៩ ្សឡាញគ្រ់ស្ម័្គោស្ម ះ មិនោមើលតស្មស់ គិតោលតើចេរិយាប សុជីវធម៌ សុភាពរាប្រស មង្គលត្គួសរ សងោឡើងពីរ្បាណែ។ ២៥០ ផត់មុខោធ្វែើសក់ោអោយោគ្សឡាញគ្រ់ មុខ្ជួញគ្រសក់កណ្ដញគ្រ់ោគចេ្បាស់រកថ្មី ោនះសប្រញ្ជា ក់ស្ម័្គស្មស់ៃបថ្លៅ មិនែងរមនភក្ដីស្ម័្គលតុះអវសន។ ២៥១ ោឈើោសើម្តូវហាលតៃបថ្ង ោឈើស្ងួតែងរកៃបចេ្នាថ្វែីៃបដែរចេន។ ២៥២ អោសុីតប្រូកបាស ោចេញគ្រអំប្រិលតប្រូកទឹក សូ្តចាំោឡើងសឹក មិនែងរដែលតោឃើញគ្រផ្ទ លត់។ ២៥៣ អស់ហ្វែូងកន្លៅង់ោចាមោរាមប្រុបា្ផាក គជសីហ៍យាប្តាយាបមែងរដែនប្រុរី។ ២៥៤ ចេិត្តប្រុណែ្យ សំដែីប្រុណែ្យ ចេិត្តបាប្រ សំដែីបាប្រ។ ២៥៥ ោពលតមិត្តមានទុក្ខមានខ្ញាុំោនៅែងរក្បរ នំមិត្តោលត្ហាកយើ ែងរលត្ហាកឆ្លៅង្គលតំបាក។ ២៥៦ រាសីោឡើងចេុះរកស្ម នមិន្តូវ ែងរតោយើងមានផ្លៅូវ្តូវោដែើរប្រន្ដ ោទាះជាយាប៉ោងណមានខ្ញាុំកំដែ នំមិត្តប្រន្ដវ ិថីជីវិត។ ២៥៧ អ្វែីៗ្គប្រ់យាប៉ោងសុទ្ធដមានសង្ឃឹម ចេូរមិត្តញគ្រញគ្រឹមោផ្ដើមោរឿងរីករាយ ប្រំោភ្លៅចេោអោយអស់ទុក្ខោសកទាំងឡាយ ោប្រើកចេិត្តសប្រ្បាយនឹងោរឿងែងរដែលតលត្អ។ ២៥៨ ោពលតចេិត្តអំពលត់ោរី្ជួលត្ចេប្រលត់ តាំងចេិត្តតម្កាភ្លលត់ោអោយោនៅោស្ងៀមស្ង ត់ ពិតែងរមនកំពុងែងរតមានវិប្រត្តិ ខិតខំហ្វែឹកហាត់ទប្រ់ចេិត្តទប្រ់អោរម្មណែ៍។ ២៥៩ ោវលោជាឱសថ សោង្វែគឆ្លៅងផុត មង្គលតមកដែលត់។ ២៦០ កីឡាកខុសោលត្មសើ នឹង្កិត្កម អោជា្ញាកណ្កាភ្លលតផ្លៅុំោលតើកស្លៅ ក្កហម កីឡាកទាញគ្រស្លៅ កមាស្ប្រឈម អោជា្ញាកណ្ដលតសូមោគរពវន្ទ ។ ២៦១ អោង្កាភ្លតោអោយ្គប្រ់្ជុងោ្ជាយ ែងរ្កងោថាត្លៅះោធ្លៅ យយលត់ែងរតមួយ្ជុង។ ២៦២ ោធ្វែើអ្វែី្គប្រ់យាប៉ោងោអោយមិត្តសប្រ្បាយ មិនខ្លៅ ចេោនឿយណយោនះជាប្រំណែង។ ២៦៣ ្ពលតឹម គំនិតថាត្លៅ ្បាជា្ញា្ជះ ្ពលតប្រ់ គំនិតស្មុគ សំប្រុកស្ម ញគ្រ។ ២៦៤ ោ្តៀមខ្លៅួនោដែើម្បីអនគតែងរដែលតនឹងមកដែលត់ ោវលោហុចេផលតអ្នាកជាមនុស្សទីមួយែងរដែលតទទួលតឱកាសោនះ។ ២៦៥ សម័យសកលតភាវូប្រនីយកម្ម ចេូរចេងចាំជាសម័យៃបនការ្ប្រកួត្ប្រែងរជងសមត្ថភាព។ ២៦៦ កុំសួរថាតមានការងរស្មាប្រ់ខ្ញាុំអត់ ែងរត្តូវសួរខ្លៅួនឯងថាតខ្ញាុំមានសមត្ថភាពចាប្រ់យកការងរោនះឬោទ? ២៦៧ ខ្ញាុំពិការរាងកាយែងរមនពិត ែងរតចេិត្តគំនិតខ្ញាុំមិនពិការោឡើយ។ ២៦៨ ការតាំងចេិត្តដែ៏ពមុតមាំ អោចេជំនះនូវឧប្រសគ្គែងរដែលតអ្នាកនឹកស្ម នមិនដែលត់។ ២៦៩ ្តូវែងរតមានក្ដីសង្ឃឹមជានិចេ្ច ោទាះ្តូវប្រ៉ោះទង្គិចេនឹងផលតលតំបាកយាប៉ោងណក៏ពោដោយ។ ២៧០ ជីវិតជាការតស៊ូ តស៊ូដែលត់ទីប្រំផុតោទើប្រោហៅថាតជាការតស៊ូ។ ២៧១ ប្រោង្កាភ្លើនភាពវាងៃបវ ោដោយការអោង្កាភ្លត និង ការគិតជា្ប្រចាំ។ ២៧២ អ្នាកនឹងសុំោទាសខ្ញាុំ ោពលតែងរដែលតអ្នាកវិនិចេ្ឆ័យសំប្រកកាយខ្ញាុំ ោដោយោមើលតរំលតងនូវសមត្ថភាពរប្រស់ខ្ញាុំ។ ២៧៣ វិរៈជនោកើតោឡើង ្គប្រ់ោពលតែងរដែលត ជីវិត និង យុត្តិធម៌ ្តូវបានប្រំព្រោន។

២៧៤ អ្នាកនឹងកា្លៅយជាវីរៈជន ្ប្រសិនោប្រើអ្នាកឈនោជើងចេូលតក្នាុងផ្លៅូវរប្រស់វិរៈជន។ វិវៈជនពិត្បាកដែ មិនទាមទារការោកាតសរោសើរ ឬ រហ័សនមជាវិរៈជន ែងរតគឺការោធ្វែើអ្វែីែងរដែលតោគចេង់ោធ្វែើតាមសមត្ថភាពែងរដែលតោគអោចេោធ្វែើបាន។ ២៧៥ ោពលតជួប្រ្ប្រទះនូវប្រញ្ហាក ្បាជា្ញាភ្លៅឺថាត្លៅភាពៃបចេ្នា្ប្រឌិតោកើតោឡើង។ ២៧៦ ជំោរីសរប្រស់ោមដែឹកនំ ្តូវផ្ដលត់ផលតដែលត់មនុស្សទូទាំង្ប្រោទស។ ២៧៧ ខ្ញាុំនិងអ្នាក ចេុះោប្រើអ្នាកជាខ្ញាុំ។ ២៧៨ ោប្រើខ្ញាុំោគង ខ្ញាុំនិង្កុម្គួសរខ្ញាុំ្បាកដែជាដោចេ់ោព្រោះស្លៅ ប្រ់។ ២៧៩ ោប្រះដែូងខ្ញាុំញគ្រញគ្រឹម ទឹកោន្តាៃបនក្ដរី ំោភើប្ររប្រស់ខ្ញាុំ្សក់ោចេញគ្រមក។ ២៨០ ក្នាុងចេិត្តប្ររិសុទ្ធដោ្តកអរពន់ោពក ពន្លៅឺោផ្លៅកៗចាំងោចេញគ្រមកោ្ក្រៅ ោសចេក្ដីរំោភើប្រដែក់ជាប្រ់្កោអៅ ោនះោហើយោគោហៅកុសលតផលតប្រុណែ្យ។ ២៨១ មនុស្ស្ប្រកប្រោដោយវិន័យ ជាសក្ខីៃបនភាពៃបថ្លៅថ្នាូរ។ ២៨២ សំដែី្ប្រកប្រោដោយសោម្លៅងោថរ ទន់ភ្លៅន់ ស្ងប្រ់ ជាសំដែីែងរដែលតមិនោ្ប្រើអោរម្មណែ៍មកនិយាបយ។ ២៨៣ សំោលតៀកប្រំព្រោក់ប្រិទបាំងរាងកាយ សំប្រកកាយប្រិទបាំងចេិត្តគំនិត។ ២៨៤ មនុស្សងងឹត ែងរតងោជឿោលតើមនុស្សភ្លៅឺមួយចេំោហៀង។ មនុស្សភ្លៅឺមួយចេំោហៀង ែងរតងចេុះចាញគ្រ់មនុស្សភ្លៅឺទាំងសងខង។ ២៨៥ ដែរាប្រណមានពន្លៅឺក្នាុងចេិត្ត ោទាះែងរផនដែីងងឹត ោយើងគង់ោចេះៃបចេ្នា្ប្រឌិតប្រំភ្លៅឺោលោកបាន។ ២៨៦ ស្ម ស្ដ ំែងររកមា្ដយ ស្ម ោឆ្វែងែងររកឪពុក រំសយទុក្ខោលោក បានោស្បើយោលតើប្រលត្លៅ័ង្កាភ្ល។ ២៨៧ មនុស្សមិនអោចេែងរប្រងភាគោទៅោធ្វែកាើ រងរោ្ចេើនក្នាុងោពលតែងរតមួយ ែងរតមនុស្សអោចេែងរប្រងែងរចេកោពលតោវលោ​ោធ្វែើការងរោ្ចេើនក្នាុងោពលតមួយៃបថ្ង។ ២៨៨ អ្វែីៗទាំងអស់ឋិតក្នាុងៃបដែអ្នាក ចេូរោធ្វែើអ្វែីោអោយមាន្ប្រោយាបជន៍ ស្មាប្រ់ខ្លៅួនឯង ្គួសរ សង្គមជាតិ និង ពិភពោលោក។ ២៨៩ ្បាសទែងរខ្មរតាំងោនៅរយសតវត្ស កត់្តា្ប្រវត្តិោរឿងរប្រស់ែងរខរ្ម ោប្រើអ្នាកោចេះអោនោចេះយលត់ោចេះែងរថ គង់ដែឹងថាតែងរខ្មរជាពូជអ្នាក្បាជ្ញា។ ២៩០ ្តាស់ដែឹង ដែឹងោដោយខ្លៅួនឯងនូវសចេ្ចៈភាព។ ២៩១ ោដោះ្ប្រស្នា ជាមួយោទវតា ដែុះខត់្បាជា្ញាខ្លៅួនឯងោអោយភ្លៅឺថាត្លៅ។ ២៩២ ្ប្រោមើលតោមើលតនិស្ស័យសត្វែោលោកែងរដែលតគួរោ្បាស ការអប្រ់រំដែលត់ប្រុគ្គលតែងរដែលត្តូវការពុទ្ធដិោដោយចេិត្តោស្ម ះ។ ២៩៣ ហ្វែឹកហាត់កាយាប ចេរិយាបទន់ភ្លៅន់ ហតា្ថលត្វែតលត្វែន់ រក្សាវប្រ្បធម៌។ ២៩៤ ស្មស់ធម្មជាតិប្រង្អួតោលោកា ជាជាតិោខមរារក្សា្ប្រៃបពណែី។ ២៩៥ សំោលតងត្ន់្ដី ្ប្រឹងដោស់ស្មរតី ដែលត់ជាតិោខមរា ចេូលតរួមស្ម្គែងរថ យលត់ដែឹងសិក្សា រស្មីភ្លៅឺថាត្លៅ ្តចេះ្តចេង់។ ២៩៦ ោសចេក្ដីស្ងប្រ់ មិនោប្រៀតោប្រៀន ្គន់ទូន្មន ដែលត់សត្វែោលោក ខំរស់ោនៅ ្តូវយលត់ោយាបគ ោចេះែងរស្វែងរក សន្ដិភាព។ ២៩៧ ជីវិតផុយ្សួយធ្លៅ ក់ក្នាុងរោណ្ដ ោឆះខ្លៅួនសោនៅ្ធដក្នាុងែងរដែនអគ្គី ោនះជាជីវិតកុមារទ័លតទី ឱកាសមូលតមី្តូវខំសិក្សា។

២៩៨ គួរោអោយសោង្វែគ លតង់លតក់ដែំោណែក ោលតើែងរផនធរណែី ែងរដែលតជនអ្ប្រិយ ្ប្រលត័យជីវី ោអោយអ្នាកផ្លៅ ស់ទី ពីកមកដែី។ ២៩៩ សត្វែរុយជាមិត្ត វាលតសំរាមពិតជាផ្ទះ កាកសំណែលត់រលតួយរោលតះជាអោហារ។ ៣០០ ដែប្រ់ប្រួនកុម្ភៈ កន្លៅង់្ប្រឹងទាក់ ផ្កាភ្ល ោប្រើក្សទាប្រ់ រា្តីកន្លៅង ផ្សងជួប្រគូគប្រ់ ែងរតែងរប្ររអភព្វែ អោសចេមួយជាតិ។ ៣០១ សិស្សវិទ្យាលត័យ កាន់ទូរស័ព្ទៃបដែ ោលតង TMS ចេង់រកសង្សារ ចេរចារោកៀវោកះ ោកះដែលត់រោប្រះ ដោចេ់តៃបម្លៅខ្លៅួន។ ៣០២ អោសូរហូលតែងរខរ្ម អោវបា៉ោក់មា្ដយែងរថ រាប្រ់ែងរខរាប្រ់ឆ្នាំ តំោរៀប្រជាជួរ ប្រន្ដរងចាំ តាញាក់ែងរភ្នាកស្ដ ំ ោកៀកៃបដែោកើយស្ម ។ ៣០៣ សូរិយាបោរៀប្រលតិចេ លោមា្ដយតិចេៗ កូនោទៅោរៀនគួរ ម៉ោូតូហ្វែីណែូ ោធ្វែខើ ្លៅួនដែូចេតួ ម្លៅប្រ់ៃប្ជសមគួរ គ្ម នខ្ម ស់ចេ្ន់្ទា។ ៣០៤ ្ពឹកែងរសក្អ ៃបថ្ងថ្មី ោទើប្រភា្ញាក់ស្មរតី អ្វែីៗខុសអស់ ជួយ្បាប្រ់យវុ តី ោអោយោចេះ្សោណះ ខ្លៅួន្បាណែស្មស់ រក្សាដែូចេោព្ជ។ ៣០៥ កូនោអើយកូន្សីអោសូរមា្ដយផង ខំប្រី្តកងែងរថតាំងពីតូចេ ោម្ដចេោឡើយកូនលតង់ោជឿ្ប្រុសកំហូចេ ប្រង់កាយោខ្ទចេខូចេវិប្រ្បដែិសរី។ ៣០៦ ផ្ទ ំងសំពត់ស កិត្តិនមប្រវរ លត្អដែលត់សន្ដ ន ជាកុលត្ស់្ដី ោដែើរតាមលតំអោន ោនះោទើប្រកូនបាន សុភមង្គលត។ ៣០៧ ោស្នាហាវ័យោក្មងឆួលតដែូចេចេំោហះ ប្រ៉ោះោឆះប្រ៉ោះោឆះោប្រើចេង់សកលត្បង ែងរស្វែងរកចេំោណែះជំនញគ្រចេំប្រង ោទើប្រសមប្រំណែងោវលោសមគួរ។ ៣០៨ ោភ្លៅើងោស្នាហ៍្តជាក់ទាក់ចេិត្តោអោយចេូលត កកដែលត់ប្រណែ្ដូ លតោរីខ្លៅួនែងរលតងរួចេ។ ៣០៩ សកខុសោវលោ ដែួងចេិត្ត្គំ្គ ោពញគ្រមួយជីវិត ស្លៅ កស្នា មដែំោបៅ តាមោនៅែងរនប្រនិត្យ វិប្រត្តិជីវិត ោ្ព្រោះគំនិតខ្ចី។ ៣១០ បា៉ោកាចារផ្ទ លត់នឹង្កដោស់ គំនិតោចេញគ្រចេ្បាស់មកពីោស្មរ ឯកសរ្ប្រវត្តិពីប្រុោព់្វែ គួរគិតរិះោរែងរស្វែងោហតុផលត។ ៣១១ ែងរដែកលោប្រទឹកមាសភ្លៅឺែងរចេងចាំង វស្សាចេូលត្បាំងែងរ្ប្រធតុោដែើម។ ៣១២ យុទ្ធដស្ស់្ដឯករាជ្យមិនរណែប្រ ្សូវប្រ្ដូរដែងចេប្រ្គប្រ់កប្រ្បាស មាគ៌ ថាត្នាក់ោលតើតាមមាត់ចេ្បាស់ អ្នាកហា៊ នប្រ្ដូរផ្លៅ ស់ក្ស័យសង្ខ រ។ ៣១៣ វណែ្ណ ៈែងរតមួយកុំ្ពួយោឡើយ នំជាតិដែលត់ោ្តើយោដោយៃបដែពីរ ការងរោស្មគើ ្នា តាមនទី ខំ្ប្រឹងសំភីសំោរចេកិចេ្ច។ ៣១៤ សមា្មហរណែកម្មអន្តរជាតិ ប្រំណែុលតជួយជាតិោហតា្ថរចេន ខំោដែើរោអោយទាន់សម័យហុឺហា ស្គ លត់ចេ្បាស់យលត់ថាតសកលតយាប៉ោងោម៉ោចេ។ ៣១៥ ពឹងព្រោក់វិនិោយាបគោ្ក្រៅ្សុកទាំង្សុង កូនែងរខ្មរោនៅផុងខ្វែះទុនធនធន ោប្រើចាំមា្ចស់្សុកជួយជាតិោអោយមាន មិនងយនឹងឈនដែូចេ្សុកដែៃបទ។ ៣១៦ ោពលតរដែ្ឋមានោហើយផ្ដលតហ់ ិរញ្ញប្រ្បទាន តាំងខ្លៅួនជាស្ពោ នដែលត់្ប្រជាជន សហ្គសតូចេធំមានទុក្ខទំងន់ រដែ្ឋជួយែងររកពន់ប្រង់ខតជំនួស។ ៣១៧ គំលោតអ្នាកមានអ្នាក្កោនៅឆ្ង យ ឯចេ្បាប្រ់សុះសយោទៅមិនទាន់ដែលត់ អ្នាកោនៅជនប្រទមិនយលត់ោហតុផលត រស់តាមកម្មផលតធម្មជាតិតាក់ែងរតង។ ៣១៨ សុវណែ្ណ មួយដែុំោនៅក្នាុងៃបដែ ្តូវោចេះែងរកៃបចេ្នាជា្ប្រោយាបជន៍ ែងរកមិនបានលត្អនំប្រង់ោហាចេ ែងរ្ប្រក្លៅិនអោសចេដែួចេចេម្បា៉ោ។ ៣១៩ ោគលតោដែងរតមួយឯផ្លៅូវខ្វែ ត់ែងរខ្វែង ោ្ជើសតាមជាក់ែងរសង្ដ គួរោដែើរផ្លៅវូ ណ ផ្លៅូវែងរដែលត្សណែុ កមិន្បាកដែថាត ដែូចេផ្លៅូវប្រន្លៅ ឆ្កាភ្ល ោដោយៃបដែឯង។ ៣២០ អណែ្ដូ ងដែូចេគ្នា មានរាក់មានោ្ជ្រៅ ទឹក្តជាក់ោក្រៅ្ដោទៅតាមកំរិត សរធតុក្នាុងទឹកលោយលត្បាយលត្អិតៗ ោប្រើចេង់ដែឹងពិត្តូវយកពិោសធន៍។ ៣២១ ខ្លៅួនជាប្រក្សីចេង់ដែឹងោរឿងខ្លៅ ោហើរតាមោសុើប្រការោទើប្រដែឹងព័ត៌មាន ោប្រើ្គន់ោចេចេចាចេោហើយគ្ម នវិធន ោ្ប្រៀប្រដែូចេជាោទៀនរលតត់ពន្លៅឺ។ ៣២២ ទឹកទោន្លៅស្ងប្រ់ប្រង្កាភ្លប្រ់្តីធំ ែងរហលតពួនសំងំរងចាំឱកាស ោវលោសមគួរោលោតោចេញគ្រមកចេ្បាស់ មនុស្សភ័យ្ជួលត្ចាស់ែងរលតងហា៊ នោនសទ។ ៣២៣ កុំោជឿោលតើអ្វែីែងរដែលតោយើងោមើលតោឃើញគ្រ កុំោជឿោលតើអ្វែីែងរដែលតោយើងស្ដ ប្រ់លតឺ កុំោជឿោលតើអ្វែីមិនទាន់ប្រំភ្លៅឺ កុំោជឿោលតើអ្វែីមិនទាន់វ ិភាគ។

៣២៤ មាសទឹកដែប្រ់ ធ្លៅ ក់ទឹកស្អុយ លោងទឹកស្អ ត មាសទឹកដែប្រ់ ោក្រៅ្ដរលោយ ្តជាក់រឹង។ ៣២៥ សមត្ថភាព ោដែើរមុនសញ្ញ ប្រ័្ត ការងរ្ប្រតិប្រត្តិ មិនខ្លៅ ចេញគ្រោញគ្រើត សញ្ញ បាត់ឥតមាន សមត្ថភាព ោ្ប្រៀប្រដែូចេមនុស្សខ្វែក់ ោដែើរចេូលតរោណ្ដ។ ៣២៦ ជំនញគ្រអ្វែីោចេះោអោយ្បាកដែ ្តូវោចេះែងរប្ររប្រត់ោប្រើមានប្រញ្ហាក ប្រោង្កាភ្លើនសមត្ថភាពោដោយការសិក្សា កុំោអោប្រទុកា្ខស្មុគស្ម ញគ្រអោរម្មណែ៍។ ៣២៧ ោចេះោស្ទរើ ភ័យជានិចេ្ច ោចេះស្ទ ត់ោភ្លៅចេភាពភ័យខ្លៅ ចេ។ ៣២៨ អង្គុយោបាកអោវសមសិប្រនទី ៃបដែខំ្ប្រឹងញគ្រីខួរក្បាលត្ប្រឹងគិត ប្រីឆ្នាំោទៅមុខោគលតោដជីវិត គំោរាងលតំអិតគិតោហើយ្តូវោធ្វែើ។ ៣២៩ ការងរមិន្គប្រ់ ឬខ្វែះសមត្ថភាព ោដែកគិតោ្ប្រៀប្រោធៀប្រ ចាំោឆ្លៅយើ សំនួរ។ ៣៣០ ប្រទពិោសធន៍បានមកពីការងរ ស្វែ ធ្យាយ្គប្រ់្គការងរតូចេធំ ស្ម័្គចេិត្តអង្គការឬប្រោង្កាភ្លើត្កុម អោង្កាភ្លតខិតខំលតត់ដែំចេំោណែះ។ ៣៣១ ោគថាតស្ដីោ្ចេើន្តូវោចេះ្ប្រតិកម្ម គួរកត់ចេំណំមិនោអោយមានោទៀត កំហុសដែ​ែងរដែលត្ប្រឹងោជៀសឆ្ង យឃ្លៅ ត កំហសុ ថ្មីោទៀតជាោរឿងធម្មតា។ ៣៣២ ការងរដែ​ែងរដែលតោធ្វែើយូរោចេះស្ទ ត់ កុំគិតហាមឃត់ការងរែងរតម្យា៉ោង ោចេះមួយោចេះពីរោចេះោ្ចេើន្ចេូង្ចាង ្ប្រឹងលោត្តដោងគំនិតោនៅមាន។ ៣៣៣ ការងរណតិចេ្តូវោធ្វែភាើ ្លៅ មៗ ោវលោទុកោ្តៀមការងរដែៃបទ។ ៣៣៤ អ្នាកោ្តៀមោដែើរមុនអ្នាកដែឹង អ្នាកសម្លៅឹងចេ្បាស់ជាងអ្នាកោឃើញគ្រ។ ៣៣៥ មានោពលតទំោនរោដែើរោមើលតសង្គម ោប្រើកចេិត្តរីកធំទទួលតចេំោណែះ អ្វែីែងរដែលត្ប្រោសើរទុកមិនរោប្រះ អ្វែីែងរដែលតចាស់ោ្ចេះ្គន់ស្គលត់្គន់យលត់។ ៣៣៦ ភាសអ្នាកផ្សារទិញគ្រោថាតកលតក់ៃបថ្លៅ ភាសនោយាបបាយខតធនចេំោណែញគ្រមិត្ត ភាសអ្នាក្បាជ្ញាប្រង្កាភ្លប្រ់គំនិត ភាសដែុះផ្សិត្ប្រូក្នាុងផ្ទះស្បវូ ។ ៣៣៧ កូនខ្លៅ ោរៀនោចេះ្ប្រមាញគ្រ់ ្ព្រោនៃប្ពោចេះបាញគ្រ់្ប្រមាញគ្រ់កូនខ្លៅ មា្ចស់ៃប្ពការព្រោរ្ព្រោនៃប្ពោដោះសរ ្ពះខ័ន្ដអោជា្ញាប្រញ្ជា ហាមឃត់។ ៣៣៨ មតិឆ្លៅុះប្រញ្ច ំងពីផ្នាត់គំនិត ដែំោណះ្សយឆ្លៅុះប្រញ្ច ំងពីប្រទពិោសធន៍។ ៣៣៩ ស្នា មញគ្រញគ្រឹមោលតើៃបផ្ទមុខ ជួនពិតជួនែងរក្លៅងកា្លៅយ ស្នា មញគ្រញគ្រឹមក្នាុងរូប្រកាយ ញគ្រញគ្រឹមពី្កោអៅោប្រះដែូង ពិតឥតែងរក្លៅងប្រន្លៅំ។ ៣៤០ ប្រណែ្ដុ ះភាពរីករាយ មជ្ឈដោ្ឋនពណែ្ណ រាយអមោដោយសំោណែើចេកា្អកកា្អយ។ ៣៤១ សខងោ្ក្រៅ ោខ្ម ខងក្នាុង។ ៣៤២ លត្អគន់ោលតើថាត្ងស ផ្លៅ ស់ក្នាុងគំនិត។ ៣៤៣ ព្រោក់កណ្ដលតជីវិត ខំ្ប្រឹងតស៊ូ យកជាកម្មសិទ្ធដិ ព្រោក់កណ្ដលតជីវិត ទុក្ខោសករួមរឹត កម្មសិទ្ធដិបាត់ប្រង់។ ៣៤៤ លតុយែងរខរ្ម ែងរ្ប្រជាលត្អ ទំនិញគ្រវឹកវរោឡើងមិនោចេះចេុះ។ ៣៤៥ ែងរខរះមួយចេំនិត ពិតដែូចេមនុស្សោស្ទរើ ្បាជា្ញា ែងរខរះោពញគ្រប្រូណែ៌មីភ្លៅឺថាត្លៅ ្បាជា្ញាភ្លៅឺទិសទាំង១០។ ៣៤៦ ោជឿោដោយគ្ម នការគិត គឺោជឿោដោយងងឹត។ ោជឿោដោយ្តិះរិះពិចារណ គឺោជឿោដោយប្រញ្ញ ។ ៣៤៧ ប្រណែ្ឌ ិត្ចេោលោត ោឆតជាងជនលត្ងង់ោខ្លៅ ។

៣៤៨ ប្រុគ្គលតោព្រោលតលត្អ ោធ្វែើលត្អ ប្រុគ្គលតោព្រោលតលត្អ ោធ្វែើអោ្កក់ ប្រុគ្គលតោព្រោលតអោ្កក់ ោធ្វែើលត្អ ប្រុគ្គលតោព្រោលតអោ្កក់ ោធ្វែើអោ្កក់។ ៣៤៩ ោចេះប្រីស្ដីប្រួនជួនខុស ស្ដ ប្រ់្បាំគិត្បាំមួយជួយគ្នា ពិភាក្សាប្រញ្ញ ោកើន្បាំប្រួន។ ៣៥០ កូនមាន់តាំងខ្លៅួនជារាជសី ្គហឹមក្នាុងៃប្ពលតឺសូរោចេចេចាចេៗ។ ៣៥១ ្បាជ្ញាផ្ចញគ្រ់ោខ្លៅ ោក្រៅ្ដោរាលតរាលត ្បាជ្ញាចេិត្តព្រោលត មិនគួរោគរព ្បាជ្ញានំោខ្លៅ ្ជកោ្កាមម្លៅប្រ់ ោខ្លៅ ោចេះស៊ប្រ់ កា្លៅយជា្បាជ្ញា។ ៣៥២ ោចេះគង់ភា្លៅំង ភា្លៅត់អោន្លៅើ ោចេះោនៅោស្ទរើ មិនជាអ្វែី ជួយែងរកគ្នា ទាំង្ប្រុស្សី សងអត្ថន័យ ក្ដីសមគ្គី។ ៣៥៣ ក្លៅិនសំអុយស្ងុយមួយោភ្លៅត ក្លៅិនអោសចេចេំែងរលតកស្ងុយរាប្រ់ជំនន់។ ៣៥៤ សទរនឹងអ្វែីែងរដែលតលត្អោហើយ កុំ្ពោងើយ្តូវយកមកអនុវត្តន៍។ ៣៥៥ កុំោធ្វែើការវិនិចេ្ឆ័យោរឿងអ្វែីមួយោដោយអត្តោនម័ត ោនៅោពលតែងរដែលតមិនទាន់ែងរស្វែងយលត់ោរឿង្គប្រ់្ជុងោ្ជាយ។ ៣៥៦ កែងរង្កាភ្លប្រក្នាុងអណែ្ដូ ងសន្ដិភាព ្ប្រោសើរជាងោសរីភាពក្នាុងទីលោនជំោលោះ។ ៣៥៧ អ្នាក្កចាយចេិត្ត្សឡាញគ្រ់្គួសរ អ្នាកមានចាយដែុលោ្លៅរតាមដោនកូនតាមដោនប្រ្ដី។ ៣៥៨ កូនោក្មងយក្កដោស់ោទៅែងរហកោលតង ោស្មរយក្កដោស់និពន្ធដប្រទោភ្លៅង។ ៣៥៩ ប្រណ្ដំោសៀវោភៅគ្ម នអក្សរ ឪពុកអង្វែរោអោយកូនអោន ោពលតមុខពុក្តូវឃ្លៅ តចាកឋាន សង្ឃឹមកូនបានយលត់អត្ថន័យ។ ៣៦០ យកចេិត្តកូនោធៀប្រចេិត្តពុក ស្ដ ប្រ់ទំនុកន័យប្រណ្ដំ។ ៣៦១ ្ពះពុទ្ធដមិនទាមទារ ែងរតសទា្ធដប្រោង្កាភ្លើតវត្ត។ ៣៦២ ដោំ្គប្រ់ពូជមនុស្សធម៌ ក្នាុងោប្រះដែូងប្រុគ្គលតទីពីរ ែងរផ្លៅោប្រះដែូងមនុស្សធម៌សយភាយ្គប្រ់ទីកែងរន្លៅង។ ៣៦៣ ប្រុគ្គលតទីមួយ ្ប្រូ្បាជ្ញាឥត្ប្រោយាបជន៍ ប្រុគ្គលតទីពីរោលតងោសើចេឥតបានការ ប្រុគ្គលតទីប្រីឈ្នានីសោ្ប្រើហឹង្សា ប្រុគ្គលតទីប្រួនោរៀប្រ្គងការអនុវត្តន៍។

៣៦៤ ោឃើញគ្រកំហុសជាន់ពន្លៅិចេ ោអោយរិលតោរចេោងើប្រមិនរួចេ ោឃើញគ្រកំហសុ ្ប្រឹងែងរណែនំ ជួយឧប្រត្ថម្ភជាគំនិត។ ៣៦៥ ោចេញគ្រពីផ្ទះដែ៏ពតូចេចេោង្អៀត ្កោលតកោមើលតញាតិក្នាុងសង្គមដែ៏ពធំទូលោយ។ ៣៦៦ ោចេះស្ទ ត់ភា្លៅត់ផ្លៅូវោទៅមិនដែលត់ អត់ធ្មត់តម្កាភ្លលត់កប្រ់អំណែួត។ ៣៦៧ និស្ស័យោអោយជួប្រកុំោបាះប្រង់ ប្រញ្ញ តំរង់សុទិដែ្ឋិ។ ៣៦៨ អ្នាកភ្លៅឺសំដែីស ប្រញ្ចពណែ៌លតុប្រភាពោខ្ម ឆពណែ្ណ ភ្លៅឺោហើយ្តូវ ប្រំភ្លៅឺផ្លៅូវអ្នាកងងឹត។ ៣៦៩ ជីវិតអោ្ស័យសកម្មភាពប្រី ោសដែ្ឋកិចេ្ច្ប្រិម្ប្រិយ កត្តិយស ចេិត្តស្ស់្ដ។ ៣៧០ “ដែួលតមិនបាចេ់្ចាន បានមិនបាចេ់ខំ” ភាវនឧត្តមែងរស្វែងរកចេំោលតើយ។ ៣៧១ ោមើលតោឃើញគ្រ ស្ដ ប្រ់លតឺ ោជឿ ្តិះរិះ វិភាគ យលត់ ប្រទពិោសធន៍ អនុវត្តន៍ ្បាកដែ។ ៣៧២ ោក្មងស្គ លត់ទិសប្រួន តាមក្បួនទិស្បាំប្រី មាននិស្ស័យស្គ លត់ទិសដែប្រ់។ ៣៧៣ ចាយលតុយកាន់ែងរតអស់ ចាយត្មាកាន់ែងរតចេ្បាស់ ចាយកំណព្យកាន់ែងរតរណែ្ដ ំ។ ៣៧៤ រវលត់ដោំដែុះបានែងរផ្លៅផ្កាភ្ល រវលត់ែងរតថាតបានសចេ់ោរឿង។ ៣៧៥ ប្រប្រូរមាត់ស្អតពីធម្មជាតិ គួរកុំគិតោឆ្លៅៀតោព្រោលតព្រោក្យអសុោរាះ។ ៣៧៦ សំដែីអោ្កក់មួយមា៉ោត់ ក្លៅិនអោសចេរសត់ោពញគ្រភូមិ។ ៣៧៧ ធនធនក្ម អ្នាកផងអង្វែរ ោអោយរស់ពីស្លៅប្រ់ ោពលតផុតសង្ខ រ ោគោសយទុកា្ខ ោ្ព្រោះស្ដ យ្សោណះ។ ៣៧៨ មានប្រន្ដិចេ ឫកប្រីបាវែងរថមមួយកំប្រ៉ោុង ោពលតោ្គះឡាក់ឆុង គ្ម នអ្នាកោអើោពើ។ ៣៧៩ អក្ខរាែងរស្ដងពីប្រញ្ញ អក្ខរាែងរស្ដងពីចេិត្ត អក្ខរាែងរស្ដងពីគំនិត អក្ខរាែងរស្ដងពីអោរម្មណែ៍ អក្ខរារួមផ្សំែងរស្ដងពីប្រុគ្គលត។ ៣៨០ ខិតខំោធ្វែើការោ្ព្រោះមានប្រំណែង ឱកាសមកម្ដង ផុតហួសរំលតងោ្ព្រោះជក់ោធ្វែើការ។

៣៨១ រូប្រកាយវិវឌ្ឍន៍ពី្សស់ោទៅោ្កៀម ឯនម្គន់ែងរតជាោឈ្ម ះសំគលត់ លតះរូប្រលតះនមតាំងចេិត្តតម្កាភ្លលត់ ប្រញ្ចខន្ធដវិលតវលត់ោកើតោហើយរលតត់។ ៣៨២ ្ពះពុទ្ធដតំណងពុទ្ធដិឧត្តម ប្រញ្ញ ោថ្កាភ្លើនថ្កាភ្លុំ្តាស់សចេ្ចៈភាព សមា្មទិដែ្ឋិយលត់ដែឹង្ជួត្ជាប្រ ផ្សព្វែផ្សាយោពញគ្រោ្ប្រៀប្រអំពី្ពះធម៌។ ៣៨៣ ឧត្តមប្រុគ្គលតមិនែងរដែលតោថ្កាភ្លើងខ្លៅួន។ ៣៨៤ ចេក្ខុចាប្រ់បាន្គន់ជារូប្រ ោខ្ម សលត្អគប្រ់មកពីចេិត្ត ោសតាចាប្រ់បាន្គន់ជាសូរ ពិោរាះថ្ងួចេថ្ងរមកពីចេិត្ត ឃនចាប្រ់បាន្គន់ជាក្លៅិន ្កអូប្រឬស្អុយមកពីចេិត្ត ជីវា្ហាកចាប្រ់បាន្គន់ជារស សប្រៃប្ពលត្វែីងហួសមកពីចេិត្ត កាយាបចាប្រ់បាន្គន់ជាសម្ផាកស្ស ោក្រៅ្ដរឹងោ្គត្គតមកពីចេិត្ត។ ៣៨៥ នរជនយលត់ថាតឥ្រានជា្ទី សត្វែ ោហាះោហើរែងរឆឆ្វែ ្វែ តោលតើអោកាស ប្រុរាណែសរោសរឥ្រានយ្ទិ ោនះណ ប្រង្កាភ្លប្រ់្ប្រស្នា ោឈ្ម ះសត្វែោនះឯង។ (ចេក្ខុ្ន់្ទយិ ោសតិ្ន់្ទយិ ឃនិ្ន់្ទយិ ជីវិ្​្ហាក ន់្ទយិ កាយិ្ន់្ទយិ មនិ្ន់្ទយិ ឥត្ថិ្ន់្ទយិ ប្រុរិសិ្ន់្ទយិ ជីវ ិតិ្ន់្ទយិ សុខិ្ន់្ទយិ ទុក្ខិ្ន់្ទយិ ោសមនស្សិ្ន់្ទយិ ោទាមនស្សិ្ន់្ទយិ ឧោប្រក្ខិ្ន់្ទយិ ) ធម្មបាលតកុមារស្ដ ប្រ់ឥ្រាន្ទី្សយសិរ៣ី ្ប្រការ ពិស្ណុការោតាងោជើងឥ្រាន្ទីោហាះោទៅឋានតាវតឹង្ស វាលតឥ្រាន្ទីែងរដែនដែីសុវណែ្ណ ភូមិ។ ៣៨៦ ្បាក់ឌួងបាចេចេូលតកាប្រ់ៃប្ពឫស្សី ដែុលោ្លៅរវិលតៃបវកំោទចេទា្វែរនគរ។ ៣៨៧ ោប្រើពិត្ពហ្មញ្ញឥណ្ឌចេ្បាស់ឈឺ ែងរតោនះពិតគឺ្ពហ្មវិហារធម៌ ប្ររោទសកំោទចេធ្លៅុះោប្រះដែូងខ្ទរ នគធ្លៅ យទឹកហូរបាត់កូនមិនោឃើញគ្រ។ ៣៨៨ ោប្រើកូនដែឹងខ្យលត់ខពិតយលត់ន័យ ោតើោរឿងោហតុអ្វែី៣ឆ្នា ំ៨ែងរខ២០ៃបថ្ង។ ៣៨៩ ឆ្ម ែងរមវ៉ោ ឆ្ម រតូចេ ឥឡូវែងរ្ប្រខូចេ ោគវាយរលតំ។ ៣៩០ ៧៩ោស្មើសូន្យ ោតើមាសស្ងួនដែឹងឬោទ ្បាជ្ញាស្លៅប្រ់ោខ្លៅ ខ្លៅ ចេោគ រាប្រដែូចេកោន្ទលតសីលតធម៌បាត់ប្រង់។ ៣៩១ វាយស្នាឹងចេងោគកុំោអោយរប្រូត ស្នាឹងោដោតោលតើោភទ ជាន់ពន្លៅិចេោទៀត មានន័យយាប៉ោងណ? ៣៩២ សំពត់ប្រ្ដូរម៉ោូដែ​ែងរ្ប្រជាោខវិញគ្រ ែងរវងទាស់ោទាោម្នាញគ្រចេង់បានអោខ្លៅី

ោខើចេោលតើោខើចេោ្កាមោខចេោមឃោខចេដែី ដែំោណែើរោលោកិយោអោយទាន់សម័យ។ ៣៩៣ កូនោអើយ កុំអោងសក្ដិយស កំពស់ពីរតឹក ឫកប្រីបាវ អោងប្រញ្ញ មានចេិត្តករុណ និងោមតា្តធម៌។ ៣៩៤ នគររុងោរឿង ត្បិតមាន្បាជ្ញាជាទី្ប្រឹក្សា នគរពុះោ្ជៀកោខ្លៅ ចេផ្សា ត្បិតអតា្មនិយមែងរប្រកបាក់សមគ្គី។ ៣៩៥ ែងរខរ្ម ោលតើ កណ្ដលត ោ្កាម ែងរខ្មរោខៀវ ្កហម ស អ្នាកណជាអ្នាកលោប្រពណែ៌ ែងរខ្មរលត្អគឺែងរខរ្ម រួមមួយ។ ៣៩៦ មជ្ឈតា្តរម្មណែ៍ោអោយរិះគិត ោឆ្វែងស្ដ ំពិត្តូវវិភាគ ោហតុសមគួរកុំទាន់ងក ោផ្ទៀង្តោចេៀករកោយាបប្រលត់។ ៣៩៧ ោស្ដចេោតា្គងរាជ្យ្ប្រមាញគ្រ់្មឹគៃប្ព ឆ្ម ស្នាងោក្រៅអីលតួចេឆី្តីអោំង។ ៣៩៨ ប្រញ្ចខន្ធដនំចេិត្តោអោយជំព្រោក់ អូសទាញគ្រទំលោក់ោទៅអបាយភូមិ អតា្តហិអត្តោននោថាតបានអប្រ់រំ ទីពឹងខ្លៅួនធំកុំចាំអ្នាកណ។ ៣៩៩ ប្រុបា្ផាក្កពុំខំោចេញគ្រមន្តោស្នាហ៍ កន្លៅង់ោហើរែងរឆ្វែចាំោ្កប្រលតំអង ប្រុបា្ផាក្សោព្រោនស្អុយរលតួយផង ដែង្កាភ្លូវវារឆ្លៅងសូមស្ម័្គោម្តី។ ៤០០ ម្លៅិះរួតដោចេ់ឫសផ្សាំោដែើមសិរមាន់ ក្លៅិនពណែ៌ប្រំភាន់ប្រង្ហាក ញគ្រោសភា ធតុពិតបាត់ដោន្ប្រភពនន ោគោហៅ្គប្រ់គ្នាប្រុបា្ផាកចេំែងរលតក។ ៤០១ ស្គ លត់្បាជ្ញាោដោយគំនិត ស្គ លត់ចេិត្តោដោយទោង្វែើ។ ៤០២ អ្នាកលត្ងង់ោធ្វែើ្បាជ្ញា ែងរតអ្នាក្បាជ្ញាោធ្វែើលត្ងង់។ ៤០៣ ស្គ លត់្ពះពុទ្ធដោដោយពុទ្ធដិ ស្គ លត់អ្នាក្បាជ្ញាោដោយ្បាជា្ញា។ ៤០៤ ឆយាបែងរ្ប្រថាត្សោមាលត ៃបឆយាបុំរាោំ យាបលតព្រោក់ែងរស្បកមុខ ៃបផ្ទោ្ក្រៅញគ្រញគ្រឹមភ័្ក់្កាភ្លក្នាុងោកើតទុក្ខ អ្នាកណដែឹងទុក្ខអ្នាកឡកៃបឆយាបុំ។ ៤០៥ ព្រោក្យចាំមួយមា៉ោត់ រសត់មួយឆ្នា ំ ចាំយូរែងរខឆ្នា ំ គ្ម នអ្វែីែងរ្ប្រ្ប្រួលត។ ៤០៦ ហា៊ ន្ប្រឈមមុខនឹងោ្គះថាត្នាក់ ទទួលតទុកដោក់ប្រទពិោសធន៍ក្នាុងភាពប្ររាជ័យ ោដែើម្បីោជាគជ័យនៃបថ្ងែងរសក្អ ។ ៤០៧ សែងរ្មកខ្ញា វខ្ញា សរិកាជួប្រជុំ ចាប្រគ្ម ន្ទនំ្គំ្គឱរា។ ៤០៨ ស្នា ៃបដែលត្អលត្អះ ្ពលតឹងមិនខ្វែះ ប្រង្កាភ្លប្រ់ក្នាុងន័យ

្គន់ែងរតោឈ្ម ះលត្បី ោតើមានន័យអ្វែី ស្មាប្រ់រូប្រអ្នាក។ ៤០៩ រសជាតិជាតិរស់ោ្ព្រោះអណ្ដត ភ្លៅក់ភ្លៅឹកភ្លៅឺែងរភ្លៅត ោទាះសប្រលត្វែីងៃប្ប្រ។ ៤១០ សចេ់ខ្ចីមិនហា៊ នចេូលតៃប្ពប្រន្លៅ សចេ់្កាស់ហានកា្លៅយាប្តាមិនថយ។ ៤១១ ស្ដ ប្រ់ោ្ចេើនមិនខុស គិតោ្ចេើនមិនទាស់ ចេោ្មើនប្រញ្ញ ។ ៤១២ សំប្រកចាស់ស្វែិតគិតថាតោខ្មះ ោពលតប្រក្ប្រោលតះ ោទើប្រោឃើញគ្រសចេ់ក្នាុង។ ៤១៣ ភ័យភិតក្នាុងចេិត្តោ្ជាះោ្ជ្រៅ្ជលតង មានស្ពោ នមិនឆ្លៅងោនៅភ័យោធ្វែើអ្វែី។ ៤១៤ ទុក្ខោសករួមរិតបាន្តឹមអោណែិត ែងរតោធ្វែសោភ្លៅចេគិត្តូវោដោះយាប៉ោងណ។ ៤១៥ ោឃើញគ្រ្តឹមនឹងែងរភ្នាក លតឺ្តឹម្តោចេៀក មិនទាន់វិភាគ ្ប្រឹងវិនិចេ្ឆ័យ សចេ្ចៈោចេញគ្រចេ្បាស់ ោទើប្រពិតយលត់ន័យ វិប្រ្បដែិសរី ដែឹងខ្លៅួនថាតខុស។ ៤១៦ ចេិត្តពុះកោ្រាញ្ជាលតផ្ដលតភា់ ពវិនស សតិនំោជៀសោទៅរកសន្ដិ។ ៤១៧ ែងរផកា្លៅ ន់ែងរតខ្ពោស់ទំពួកកាន់ែងរតែងរវង ែងរផខ្លៅ ្ចីចេំែងរប្រងឃ្លៅ តចាកែងរមកោឈើ។ ៤១៨ ោហាោបៅ៉ោមានមាសប្រួន្បាំដែុំ ោលតើកៃបដែ​ែងរ្សកសុំដែុំថ្មមួយ។ ៤១៩ ោធ្វែើោរឿងលត្អែងរដែលតសប្រ្បាយ សទា្ធដនំកាយោហាះោលតើោវហា។ ៤២០ ពិភាក្សាោដែញគ្រោដោលត្បាជា្ញា ្ប្រោសើរៃបថ្លៅថាត្លៅជាងពិភាក្សាយកឈ្នាះយកចាញគ្រ់។ ៤២១ ោរៀនអនុោ្គះ ោដែើម្បីោឆ្ពោ ះោទៅកាន់មាគ៌ អហឹង្សា។ ៤២២ ្ជុងមួយៃបនគំនិត ្ជុងពីរៃបនប្រញ្ញ ្ជុងប្រីខំសិក្សា ្ជុងប្រួនមានលតំនឹង។ ៤២៣ ចាប្រ់ោដែើម ស្មូតចេុង សំយ៉ោុងដែលត់ឫស។ ៤២៤ សចេ្ចៈមិនោចេះែងរក្លៅង មិនចេំែងរប្រង្ប្រឹងោដោះសរ។ ៤២៥ ោកាះពស់ែងរ្ប្រោឈ្ម ះជាោកាះមរកត ស្ពោ នខ្ពោស់ោហាះផុតភា្ជាប្រ់ែងរដែនសីហ។ ៤២៦ តារាហាសិប្ររះោពញគ្រោមឃ តារា្បាំែងរ្ជកចេូលតទ្ន់្ទាន តារាមួយរះទាំងប្រំព្រោន វាយលតុកឈ្លៅ នព្រោនែងរដែនចេ្ន់្ទា។ ៤២៧ រកោឃើញគ្រមិនដែូចេ្តាស់ដែឹង សម្លៅឹងមិនដែូចេស្ទ ប្រផ្ទ លត់។ ៤២៨ ចេិត្ត្កហមប្រន្ទំពណែ៌សក់ ោប្រះដែូងក្រាន្តក់ឆក់ោខើចេជាយសំពត់។ ៤២៩ ប្រញ្ចោកាណែមានោ្ចេើន្ជុង រង្វែង់រកោផ្ដើមប្រញ្ចប្រ់គ្មន។ ៤៣០ ខ្លៅ ដែំប្រងក្នាុងែងរដែនដែំណក់ហ្លៅូង ្គហឹមដែូចេជួងប្រួងក្លៅិនម្អមែងរ្ស។ ៤៣១ សមគ្គីរាលត់ៃបថ្ងែងរខឆ្នា ំ ប្រណ្ដំ្បាសទនគព័ន្ធដ។

៤៣២ រាជនីោមអំោបៅរា្តី ចេំណែីទីទុយែងរភ្នាក្បាក់។ ៤៣៣ ជីកោសៅ្ម ្តូវទុកខ្លៅះ មិនពន្លៅះោអោយអស់ឫស។ ៤៣៤ ្បាជ្ញាស្គលត់ោខ្លៅ ោខ្លៅ ោមើលត្បាជ្ញាមិនស្គ លត់។ ៤៣៥ ្ប្រមាថខុស ្ប្រមាថខត ្ប្រមាថវិនសខ្លៅួន។ ៤៣៦ ោកាះោព្ជមរកតសុទ្ធដែងរតអលតង្កាភ្ល រ ែងរដែនដែីសីមាឃុំោសតាសួគ៌។ ៤៣៧ កតញ្ញូរញ្ជាួយធរណែី កតោវទីសងអនន្តគុណែ។ ៤៣៨ ោព្រោធិប្រលត្លៅ័ង្កាភ្លផុសទិសខងោកើត រស្មីកំោណែើតពន្លៅឺប្រញ្ញ ។ ៤៣៩ ទឹកដែីោភ្លៅើងខ្យលត់តម្កាភ្លលត់រូប្រកាយ ខ្វែះទឹកអស់ដែីបាត់កំោដដោចេ់ខ្យលត់សំប្រកកាយកា្លៅយជាសំប្រកសព។ ៤៤០ មានគំនិត្តូវប្រោញ្ចញគ្រ ទុកបាត់ោស្ញាញគ្ររលោយសូន្យ។ ៤៤១ ្កញាំោជើងមករ ្តដែរប្រួងោលតប្រនគ។ ៤៤២ ោវៀតណមោហៅចេិនឡាប្រ ែងរខរ្ម ទឹកមាត់សប្រោហៅោចេនឡា។ ៤៤៣ សង់ផ្ទះ្តូវោ្ជើសោព្រោះនគ ជីករោណ្ដោកៀកោជើង្កុងព្រោលតី។ ៤៤៤ ត្មានគែងរ្ប្រក្បាលត ដែំណលតដែីវិលតតាមទិស។ ៤៤៥ អំប្រិលតសប្រ្ពួសោដែញគ្រោ្គះចេៃប្ង អំប្រិលតែងរកៃបចេរ្នា សជាតិម្ហាកូប្រអោហារ។ ៤៤៦ គំនិតោ្ចេើនមានពិត គំនិតពិសិដែ្ឋក្ម្ប្រទះ។ ៤៤៧ ញាណែ្បាប្រ់ោអោយដែឹង ្ប្រឹងោជៀសមិនផុត។ ៤៤៨ ោព្ជពិតមានតៃបម្លៅ ែងរតមិនៃបថ្លៅោស្មរើ ប្រស់ោលតើសសរោព្ជ។ ៤៤៩ យក្សនំទាសីថាត្វែយោស្ដចេគិរី ោ្ព្រោះែងរតោទពីរាជ្យ្តូវរលតំ។ ៤៥០ ្ប្រជារា្ស់្ដមានោប្រះដែូងោទវតា ្បាថាត្នាសីលត៥សងែងរដែនសួគ៌។ ៤៥១ អបាយភូមិនិមិត្តស្ថិតោនៅនឹងែងរភ្នាក នរកោ្ប្រត្កោឡកោឃើញគ្រចេ្បាស់ដែូចេៃបថ្ង។ ៤៥២ ស្រាង្គមោវៀតទីោគោ្ប្រើអោវុធ មោនគមន៍ប្រ្ដូរពូជផ្សាយតាមសិលត្បៈ។ ៤៥៣ ោចារលតួចេោពលតរា្តី ហុចេ្ទព្យោអោយខ្ចីោពលត្ពលតឹម។ ៤៥៤ សូ្តធម៌ោអោយចាំ ចេំណំ្តូវ្ប្រតិប្រត្តិ។ ៤៥៥ និយាបយរយព្រោន់ដែងោអោយចាំស្ទត់ ោទាសៈោកើនមិនកំនត់ភា្លៅត់ោធ្វែើតាមសំដែី។ ៤៥៦ ងរ "អោស៊ ប្រ់" គួរនឹកគួរឆ្ងលត់

"អោស៊ ប្រ់ពីងលត់" ប្រណែ្ដុ ះពូជទំព្រោំង។

៤៥៧ មហាយាបនោគរពោព្រោធិសត្វែ ហិនយាបន្ប្រតិប្រត្តិបា្តមួយជាប្រ់ខ្លៅួន។ ៤៥៨ ទុក្ខោកើតពីចេំណែង់ លតះប្រង់ែងរស្វែងរកសុខ។ ៤៥៩ ោស្មរោផ្ញាស ើ រតាមអក្ខរា យលត់យាប៉ោងណតាមការគិត។ ៤៦០ ោតជៈកងធម៌ពន្លៅត់ោទាសៈ ្កុងមារចាញគ្រ់ជាក់ោចេស្ដ បារមី។ ៤៦១ ោលោកិយធំទូលោយ កុំោវចេស្ពោ យទុក្ខជាប្រ់្បាណែ។ ៤៦២ ទំព្រោំងស្នាងឫស្សី ទំព្រោំងទូលតដែីឫស្សីភ័យ្ពួយឬមួយោ្តកអរ។ ៤៦៣ ប្រក្សីមួយោចេញគ្រប្រក្សីពរី ចេូលត ោហាះោហើរវិលតវលត់ោលតើែងរដែនប្រុរី។ ៤៦៤ ឥសីសម្ងំតាំងក្នាុងៃប្ពភ្នាំ បារមីមូលតផ្ដុំែងរលតងជាប្រ់ជំព្រោក់។ ៤៦៥ គីង្គក់សម្ពោឹកភ្លៅឹកោភ្លៅចេោលោតោផ្លៅ ត ដែុលោ្លៅរប្រោញ្ឆ តោលោតដែលត់ស្លៅក់ខ្យលត់។ ៤៦៦ ខិតចេូលតម្ដងមួយែងរ្ស មិនយូរគង់ែងរក្បរ ែងរ្ប្រមា្ចស់កម្មសិទ្ធដិ។ ៤៦៧ ទុក្ខោសក្បាសទោគះ្ទូង ទូងៗនិយាបយមិនោចេញគ្រ។ ៤៦៨ ប្រន្ទ យសំែងររ៉ោែងរ្សកែងរផ្ដផ្ដំ ទំនួញគ្រប្រណ្ដំមា្ចស់កំរាលតមាស។ ៤៦៩ ្ពះវិហារៃបន្ពហ្មវិហារធម៌ តរាប្រ់តំណែរក្សាកូនោចៅ។ ៤៧០ ្ពះែងរកវមរកតៃបនប្រញ្ញ ្ពះោគខ្លៅ ំងកា្លៅអំណែត់អត់ធ្មត់។ ៤៧១ ្បាសទស្នាឹង្ប្រឹងប្រុកកប្រ់ដែី ជាប្រ់ោខ្នា ះោលោកិយោរីខ្លៅួនមិនរួចេ។ ៤៧២ ទោន្លៅបាទីបាត់ទីសូន្យឈឹង ោ្ព្រោះោហតុមិនដែឹងោទៅសួរអ្នាកណ។ ៤៧៣ ភូមិសំប្រុក ្សុកសំប្ររូ នគរ្កោចេះ ពូនភ្នាំ្កោពើ។ ៤៧៤ ោចេតិយសង្កាភ្លត់ផ្កាភ្លឈូក្កពុំ ោពលតណប្រទុមបានប្រ៉ោះរស្មី។ (ោចេតិយ្ពះនង្កពុំឈូកវត្តសសរ១០០) ៤៧៥ ទសមុខវាយស្កាភ្ល ត់ចាប្រ់នងោសតា ប្រំណែង្បាថាត្នាដែួងែងរកវមោនរា។ ៤៧៦ បាពួនសម្ងំខំដែុតកមា្លៅំង បាែងរខងែងររង៉ោ ខ្លៅ ំងោពលតដែលត់ោវលោ។ ៤៧៧ អង្គតូចេៗ្ប្រឹងគរោលតើគ្នា អង្គរតូចេជាសិរសភុជង្គ។ ៤៧៨ យក្សោឡាមយក្សព័ទ្ធដសង្កាភ្លត់ក្បាលតនគ យាបមកាមោនៅោកៀកលោន្ពះគម្លៅង់។ ៤៧៩ ដែំរីក្បាលតប្រីកណែ្ដ ឹងសមព្រោន់ សូរលោន់ស្កាភ្លន្ទជាន់វិនសអន្តរាយ។ ៤៨០ សមកុក ស្យាមកុក ណមកុក ចេុងកុក ្កញាំសត្វែកុកចាប្រ់សត្វែ្តីឆី។ ៤៨១ មន មនុស្ស មនសិការ ខុសែងរប្រ្លៅកអស្ច រ្យពីតិរចា្ឆន។ ៤៨២ ោប្រះដែូងកតញ្ញូដែឹងគុណែរាក់ោ្ជ្រៅ ែងរតដែូងឥឡូវ្តូវែងរខសុីអស់។

៤៨៣ ចេក្ខុមួយពីរចេក្ខុធម្មតា ចេក្ខុប្រញ្ញ ចេក្ខុទីប្រី។ ៤៨៤ កប្រិលតមហា្ពហ្មប្រុ្តីដែប្រ់ពីរ កម្មោពៀរញាុ ំញគ្រីោនៅសលត់្បាំពីរ ្ប្រចាំនទីសលត់មា្នាក់ោនៅែងរក្បរ។ ៤៨៥ ្សះ្សង់ក្បង់ផុតពីបាត្សះ ្សង់ោអោយ្សលតះផុតសមុ្ទទុក្ខ។ ៤៨៦ ទា្វែរប្រោញ្ឆ តប្រិទោប្រើកមិនបាន ោសរអ្វែីរុញគ្រ្ចានបានចេូលតដែលត់ក្នាុង។ ៤៨៧ អក្ខរាែងរណែងណែងប្រួងសន្ដ នចេិត្ត ោចេតសិកខ្លៅួនពិតមិនទាន់នឹងស្ងប្រ់។ ៤៨៨ ្ទព្យធនសំប្រូរគួរខំសំចេ័យ ទុក្គន់ដែលត់ៃបថ្ងមានត្មូវការ។ ៤៨៩

ប្រោង្កាភ្លើនោសមនស្ស ប្រំបាត់ោទាមនស្ស ជីវិតថាត្លៅ្សស់ោទៅោដោយសំោណែើចេ។

៤៩០ ប្រោន្ទ សមជ្ឈដោ្ឋនប្រោន្ទ ស្តកូលត ប្រោន្ទ សរាលតោរាលតដែលត់្ពហ្មលតិខិត ប្រោន្ទ សខ្លៅួនឯងប្រោន្ទ សញាតិមិត្ត ប្រោន្ទ សោនះពិតមិនរីកចេោ្មើន។ ៤៩១ អប្រ់រំខ្លៅួនឯងទាំងកាយទាំងចេិត្ត អប្រ់រំគំនិតោអោយភ្លៅឺពណែ្ណ រាយ អប្រ់រំសមត្ថភាពចេំោណែះោវចេស្ពោ យ សំដែីនិយាបយ្ប្រកប្រោដោយធម៌។ ៤៩២ ោប្រើកប្ររហួសអោចេ្តឡប្រ់ោ្កាយ សំដែីហួសោហើយចាំជាប្រ់ក្នាុងចេិត្ត។ ៤៩៣ ខំែងរស្វែងែងរតងយលត់។ ៤៩៤ រូប្រកាយសប្រសូន្យឈឹង ដែួង្ពលតឹងរស់រុងោរឿង។ ៤៩៥ ភក់រឹងកា្លៅយជាថ្ម កប្រ់បាត់្តឹមក តំណែថ្មភក់។ ៤៩៦ ឈូកដែុះពីភក់ប្រ៉ោះពន្លៅឺៃបថ្ង ឈូកមាននិស្សយ័ កា្លៅយជាប្រលត្លៅ័ង្កាភ្ល។ ៤៩៧ ដែំប្រង្កញគ្រូង្សុកោមាងឫស្សី តំណងកុកមួយក្នាុងកុកទាំងប្រី ែងរ្ជករាជ្យប្រលត្លៅ័ង្កាភ្លពីោស្ដចេចេ្កី ោចាលតដែំប្រងជ័យបាត់គ្មន្សោមាលត។ ៤៩៨ ដែំប្រង្កញគ្រូងវាយទូងស្គរជ័យ សរិកាឃ្ម តខ្មីសុីែងរផ្លៅដែំប្រង ែងរផ្លៅដែុះពីសចេ់យូរែងរខកន្លៅង ្ប្រចេឹក្តសងោលតើៃប្ព្ពឹក្សា។ ៤៩៩ ចេិញ្ចឹមកូនខ្លៅ ្ប្រហារោស្ដចេោតា ក្បួនោនះមិនោចាលតោ្ប្រើដែលត់ប្រចេ្ចុប្រ្បន្នា។ ៥០០ ឯកសរ្កដោស់វនិ សអន្តរាយ ថ្ម្បាង្គែងរថកាយោលតើោគកោ្កាមទឹក។ ៥០១ អន្លៅង់ប្រី ជន្ប្រុស្សី ឆ្លៅងមិនរួចេ គឺ កាមភព រូប្រភព អរូប្រភព ស្ពោ នមួយ ជួយចេម្លៅង្គប្រ់ នរជនោសពគប្រ់ គឺ សចេ្ចៈបារមី។ ៥០២ ក្បាលតស្ពោ ននយភា្ជាប្រ់ក្បាលតស្ពោ នអោយ ចេម្លៅងសត្វែទាំងឡាយដែលត់ោ្តើយសុភមង្គលត។ (រ~រ រ) ៥០៣ ែងរផរ្ដ ោមើលតោករមាុំ ផ្ដ រំ ោមើលតោករែងរម៉ោ។

៥០៤ បាចេសីែងរ្ប្រកា្លៅយជាបាយសី អត្ថន័យបាចេសីគឺប្រិសចេ។ ៥០៥ ក្បាំងព្រោក់ោលតើក្បាលត ក្បាំងែងរក្លៅងកំរាលត្កាលតោលតើ្បាសទ។ ៥០៦ ជ័យមានប្រញ្ញ រក្សាជ័យោជាគ ជ័យពួនោអោន្ជក្បាកដែជ័យចាញគ្រ់។ ៥០៧ ជ័យពូជអ្នាក្បាជ្ញា ែងរ្ប្រខ្លៅចេធ្លៅ ក់ទឹក ោមដែំប្រូលតខ្ពោស់ពន្លៅឹក ភ្លៅឹកធ្លៅ ក់កា្លៅយជាោមរត ្កាលតរនប្ររហូត គរ្គតោលតើគ្នា។ ៥០៨ ធនជ័យខំោដែើរែងរស្វែងរកភរិយាប ប្រញ្ញ ោសភានមជាសួស្ដី មង្គលតកូនែងរខ្មរទាំង្ប្រុសទាំង្សី ែងរ្សកជ័យសួស្ដីមានន័យយាប៉ោងណ។ ៥០៩ ទង់ជ័យអែងរណែ្ដតខ្ពោស់ផុតោវហា កងទ័ពហានកា្លៅសែងរ្មកគងជ័យ។ ៥១០ សែងរ្មកែងរខង្លៅ ឯកខ្ទរលោន់រំពង ផ្សព្វែផ្សាយអ្នាកផងប្រញ្ញ កូនែងរខ្មរ។ ៥១១ ពូជជ័យជាពូជោលតើែងរដែនោវហា ចេ័ន្ទរះភ្លៅឺថាត្លៅចេ័ន្ទោពញគ្រប្ររមី។ ៥១២ ភាសលត្អលត្អះមិន្ប្រឹងោរៀន ោគចេោវះមិនហា៊ នថាតខ្លៅួនែងរខ្មរ។ ៥១៣ ែងរដែនអចេ្ឆរិយៈោនះជាអ្វែី ឬ្គន់្សដែីអួតអ្នាកផង ែងរសង្វែ យលត់ោអោយចេ្បាស់ោទើប្រមិនហ្មង ែងរដែនដែីោរៀមចេ្បងមិនែងរក្លៅងកា្លៅយ។ ៥១៤ ្មាមដែប្រ់ដែណែ្ដ ប្រ់ប្រញ្ចូលតគ្នា ោពលតជួប្រគ្នាីគ្នាោលតើក្ប្រណែម។ ៥១៥ ពូជែងរខ្មរជាពូជយកអោស ោឃើញគ្រទុក្ខោខ្លៅ ចេផ្សាោចេះជួយគ្នា ។ ៥១៦ ពូជែងរខ្មរជាពូជែងរចេករំែងរលតក វិភាគជែងរជកោកើនពុទ្ធដិ។ ៥១៧ ោ្ប្រើព្រោក្យអសុោរាះ្ប្រមាថោគ ោតើអ្នាកោជរោគលត្អឬយាប៉ោងណ។ ៥១៨ ោសចេក្ដីមានះពិបាកពន្យលត់ ប្រោណ្ដយតាមខ្យលត់ទុកស្ង ត់បាត់ឯង។ ៥១៩ ខឹងោដោយោស្ងៀមស្ង ត់ ខឹងោចេះទប្រ់ស្កាភ្លត់ ខឹងែងរ្ប្ររសត់ រលតត់បាត់ោទៅ។ ៥២០ ចេចេកៃប្ពោលោតចេូលត្កុង ចេង្កាភ្លូមសក្បុងែងរហកសត្វែកា្ដន់។ ៥២១ ្ស់្ដី ្សី សិរី ផ្ដ ំ្បាប្រ់ោរឿងប្រីោអោយរិះគិត លតុប្រមុខោអោយ្ជះដែឹងោរឿងពិត យលត់ពីទឹកចេិត្តក្នាុងោប្រះដែូង យប្រ់ោឡើងយលត់សូងផ្ង របាតោជើង។ ៥២២ នមកូនកំោលោះោហៅអ្នាកជ័យ រីកូន្កមុំនងសួស្ដី ស្គ លត់្បាជ្ញាធនញ្ជា័យ អោនគម្ពោីរធម៌។ ៥២៣ គងតូចេ ស្គរតូចេ អន្លៅូងតូចេ វង់តូចេ្ប្រដែូចេ្ប្រជារា្ស់្ដ មានងរពិោសសោភ្លៅង្ប្រៃបពណែី គងធំ ស្គរធំ អន្លៅូងធំ វង់ធំ្ប្រគុំសំរាប្រ់អ្វែី ្ពះពុទ្ធដសសនធម៌ខន្ដី ោគែងរតង្សដែីោហៅោភ្លៅងពិណែព្រោទ្យ គងជ័យ ស្គរជ័យ អន្លៅូងជ័យ ថាត្វែយអធិប្រតី្ពះមហាក្ស្ត មាននម្ប្រត្យ័កវង់ោភ្លៅង្ពះរាជ្ទព្យ។ ៥២៤ ្ស់្ដ្ី គប្រ់លតក្ខណែ៍ទាំងសមសិប្រមួយ ជាោករោលតើកស្ទួយតៃបម្លៅៃបថ្លៅថាត្លៅ ខតលតក្ខណែ៍ដោចេ់លតក្ខណែ៍ប្រុរាណែោលោកចារ ្ប្រតិប្រត្តិកិចេ្ចការោនៅខ្វែះចេោន្លៅ ះ សម័យប្រចេ្ចុប្រ្បន្នានរីរតនៈ គួរគិតពំនក់តៃបម្លៅោថ្កាភ្លើងថាត្កាភ្លន លតក្ខណែ៍ណលត្អៗោរៀប្រតាមលតំអោន អនុវត្តតាមដោនោដែើម្បីកិត្តិនម។ ៥២៥ កាយរោណ្ដដែប្រ់ោលតងបាយខុំ ្ប្រមូលត្គប្រ់ដែុំដោក់ក្បាលតជីោមឿង។ ៥២៦ កាតព្វែកិចេ្ចស្វែមីភរិយាប ្គប្រ់្គង ែងរថរក្សា ការព្រោរ រួមគ្នា ប្រោង្កាភ្លើតសុភមង្គលត។

៥២៧ ោលតខប្រី(៣)តំណងគុណែប្រីៃបថ្លៅថាត្លៅ គុណែមា្ដយ គុណែមាតា គុណែ្ពះមាតា គុណែឪពុក គុណែប្រិតា គុណែ្ពះប្រិតា គុណែោលោក្គូបាអោចារ្យ គុណែអ្នាក្គូអោចារ្យ គុណែរាជ្គូធមា្មចារ្យ គុណែអ្នាកផ្ដលត់វជាិ ្ជា ការ គុណែោលោកអ្នាកសប្រ្បុរសធម៌។ ៥២៨ បាកាង បាថយ ែងរ្ប្រកា្លៅយបាធយ ោរឿងពិតប្ររិយាបយមកពី្កប្រី(៣) ្ប្រស្នា ោអោយយលត់ៃប្តគុណែថ្មមប្រី(៣) ហតា្ថ្តកងប្រី(៣)ប្រមប្រំោព។ ៥២៩ ចេង្កាភ្លឹះមួយគូោធ្វែើពីឫស្សី ចេង្កាភ្លឹះធនញ្ជា័យថាត្វែយនំែងរប្រ៉ោនចេុក ោស្ដចេចេិនមិនយលត់អង្គុយសំកុក គំនិតសុកមម៉ោុករកវិធីឆី។ ៥៣០ ែងរខមួយដែួងែងរខោនៅោលតើោមឃ ែងរខពីរោ្ជៀតែងរ្ជកែងរខសុីដែូង ែងរខប្រីោដែើមពព្រោលតែងរខខ្ពោស់្ចេូង ែងរខប្រួនរំលតងចេូលតែងរខ្បាំ។ ៥៣១ ែងរផជា្លៅ ប្រ់ោដែើមដែោណែ្ដ ើមជាប្រ់សចេ់ សំដែីប្រង្កាភ្ល ចេ់ែងរថមែងរផ្លៅផ្កាភ្ល ចេង់កាប្រ់ឆ្កាភ្លរនឹកែងរផ្លៅកាំប្រិត។ ៥៣២ ោហតុមិនទាន់ជាក់្ប្រញាប្រ់ែងរតោ្កាធ អោងោបាះអោងោចាទអោងមាឌខ្លៅួនធំ។ ៥៣៣ សីលតធម៌គុណែធម៌មិនអោ្ស័យអោយុវណែ្ណ ៈ ោទាះប្រុណែ្យោឡើងហួសស័ក្តិមិនជំព្រោក់នឹងសីលតធម៌គុណែធម៌។ ៥៣៤ ្កឡាោហាមគង់នម្តឹមឧកញា៉ោ ប្រូជាសង្ខ រទាមទារឯករាជ្យ។ ៥៣៥ រិទ្ធដពិតោនៅោទវតា ្បាជា្ញាោនៅនឹងមនុស្ស។ ៥៣៦ ប្រួសោនន សឹកមកោហៅថាត ជី ប្រួសភិក្ខុ សឹកមកោហៅថាត អ្នាកោទព។ ៥៣៧ សូរិយាបទន់ទាប្ររាប្រអស្ដង្គត រស្មរី លតត់ចេន្ទចេូលតមកផ្លៅ ស់។ ៥៣៨ ោសចេក្ដីព្យាយាបម ្សក់ោញគ្រើស្សក់ឈម អស់ោពញគ្រមួយជាតិ ជួយកូន្សី្ប្រុស ប្រណែ្តុ ះទាយាបទ សងោឈ្ម ះកុំឃ្លៅត កិត្តិនម្គួសរ។ ៥៣៩ ោក្បឿងែងរខរ្ម រសត់បាត់ែងរលតង្ប្រទះ ដែំប្រូលតែងរ្ប្រមា្ចស់្ប្រវត្តិស្ស់្ដែងរ្ប្រដោន ដែីែងរខ្មរៃបថ្ងោនះ ៃបថ្ងមុខដែីោគពុំខន ្សវ្ជាវតាមដោន ោ្ព្រោះមានសំប្រកោក្បឿងោគ។ ៥៤០ ៃបថ្ងោនះ្ពំែងរដែនោនៅោលតើដែីោគក ្ពំែងរដែនៃបថ្ងមុខោមើលតពីោលតើអោកាស។ ៥៤១ ោឈើលតក់ជាប្រន្ទះ ែងរ្ប្រថ្លៅឹងជាគីឡូ កាប្រ់្កញគ្រូងខំប្រ្ដូរ លតុយោគពីរប្រីលោន ្កញគ្រូងោឈើលត្អែងរ្ប្រកា្លៅយជាវិមាន ពិភពោលោកភា្ជាប្រ់ស្ពោន ដែឹកោព្ជោកាដែិលោនោទៅោអោយ្សុកោគ។ ៥៤២ តារារះនទិសនិរតី ោឆ្នារខ្សាចេ់្ប្រិម្ប្រ័យ ចេិញ្ចឹមកូនោចៅរាប្រ់រយតំណែ ឈ្មួញគ្រមិនសំៃបចេប្រូមយកខ្សាចេ់ស មា្ចស់្សុក្កី្ក អស់ោឆ្នារកូនោចៅបានអ្វែីរស់រាន។ ៥៤៣ កាប្រ់ក្បាលតអ្នាកតាលតក់ោអោយោគ មន្ទីរហ្គីោម្ប្រមូលតយកអស់ មនុស្សោលោកចេង់ស្គលត់ ចេង់ោឃើញគ្រ ចេង់្សវ្ជាវ ចេង់រុករកកាយគស់ ោតើមនុស្សទាំងោនះោទៅោមើលតោនៅកែងរន្លៅងណ។ ៥៤៤ ្ប្រោយាបជន៍ខ្លៅី ្ប្រោយាបជន៍ប្រុគ្គលត ជាតិពុលតរលតំរលោយ

្ប្រោយាបជន៍ែងរវង ្ប្រោយាបជន៍សធរណែៈ ជាតិអចេ្ឆរិយៈចេ្មុងចេោ្មើន។ ៥៤៥ ោឡើងោលតើសុគតិ ចេុះោ្កាមអបាយភូមិ ោឡើងោលតើចេុះោ្កាមសំោរចេខ្លៅួនឯង។ ៥៤៦ ពុំបាចេ់ោវចេសមា្ពោយរកអ្នាកមានប្រុណែ្យឯណ ោ្ក្រៅពីរំពឹងចេិត្តខ្លៅួនឯង្ប្រកប្រោដោយប្រុណែ្យ។ ៥៤៧ ោប្រះដែូងោទវតាោកើតមានក្នាុងប្រុគ្គលតណ ប្រុគ្គលតោនះ ្គួសរោនះ ្ប្រោទសោនះនឹងរុងោរឿង។ ៥៤៨ សចេ្ចៈ ខន្ដី កតញ្ញូ ស្ម រតីគិតគូរ ្ប្រកាន់ខ្ជាប្រ់ខ្ជាួន។ ៥៤៩ ក្នាុងនមជាមាតាប្រិតា ប្រំោពញគ្រកិចេ្ចការជា្ពហ្មោហើយ កុំកោន្ដើយរកពំនឹងដែលត់ខ្លៅួនវិញគ្រ។ ៥៥០ សីលត សមាធិ ប្រញ្ញ ៃប្តសិកា្ខោឆ្ពោ ះោទៅរកទីប្រញ្ចប្រ់ៃបនទុក្ខ វិមុត្តិសុខគឺ្ពះនិព្រោ្វែន។ ៥៥១ ហា៊ នចេង់បាន្តូវហា៊ នលតះប្រង់ ោប្រើោនៅក្បង់គង់ទុក្ខជាប្រ់្បាណែ។ ៥៥២ ្គប្រ់ការចាប្រ់ោផ្ដើមែងរតង្តូវប្រញ្ចប្រ់ ោវលោសំណែព្វែ្តូវខំរក្សា។ ៥៥៣ ោ្តៀមរួចេជាោ្សចេោទើប្រហា៊ នអនុវត្ត ោរៀប្រចេំម៉ោត់ចេត់ោទើប្រហា៊ ន្ប្រថុយ។ ៥៥៤ សន្សំបារមីប្រ៉ោងជួប្រ្គប្រ់កប្រ្ប ដែលត់បាន្តង្តាប្រ់ែងរប្ររមិន្ពមស្គ លត់។ ៥៥៥ ោគរពមនសិការ ្ប្រោសើរៃបថ្លៅថាត្លៅជាងអោនោសៀវោភៅឬស្ដ ប្រ់ព្រោក្យអប្រ់រំ។ ៥៥៦ ែងរឆ្កាភ្លជាប្រ់្ប្រោឡៅទោទៅមិនបានឆ្ង យ មនុស្សោសរីភាពោពញគ្រកាយកុំសុំ្ប្រោឡៅទមកព្រោក់នឹងក។ ៥៥៧ សទា្ធដោកើតោឡើង្តូវខំរក្សា ប្រន្តោចេតនញាុ ំងចេិត្តោអោយសប្រ្បាយ។ ៥៥៨ ជួប្រជុំៃបថ្ងោនះស្ម នមិនដែឹងៃបថ្ងែងរស្អក យាប៉ោងណក៏ព្តូវែងរប្រកែងរតសុំជួប្រោអោយមានន័យ។ ៥៥៩ មិត្តភាពអោចេរសត់ឆ្ងយ ែងរតសូមែងរ្ប្រកា្លៅយជាប្រងប្រ្អូន រាប្រ់អោនតោទៅមិនសប្រសូន្យ សមគ្គីោលតើក្បូន្គួសរែងរតមួយ។ ៥៦០ ោមើលតោឃើញគ្រោគខុសកុំអោងខុសតាម ស្លៅ កស្នា មអោ្កក់្តូវោជៀសោអោយឆ្ង យ។ ៥៦១ ្ប្រកួតោដោយសមត្ថភាព ្ប្រោសើរជាងមានោ្ប្រៀប្រោដោយការវាយោគោអោយរលតំ។ ៥៦២ សោង្វែគក្នាុងសង្ខ រធម៌ វក់វរក្នាុងសង្សារវដែ្ដ សម្បត្តិមនុស្សោទវតាោកើនោហើយក្សត់ សន្មត់ែងរស្វែងនិព្រោ្វែន។ ៥៦៣ ខន្ធដធ្លៅប្រ់ោកើត កំោណែើតធ្លៅ ប្រ់មាន រលតឹកោដោយញាណែ ប្រុោព្វែនិវាសនុស្សតិ។ ៥៦៤ សតិបាត់ អកុសលតលតុក ោមាហៈបាំងមុខ កាមគុណែអួសទាញគ្រ សតិប្រដោ្ឋន តាមដោនខំោរៀន រលតឹកដែលត់ញាណែ ោចេញគ្រចាកជីវៈ។ ៥៦៥ ោចេតសិកវិលតវលត់គ្មនែងរដែនកំណែត់ នមធម៌រូប្រធម៌ោកើតរលតត់ក្នាុងសង្សារវដែ្ដ។ ៥៦៦ ប្រ្ដូរពីោលោកិយលតំោអោនោលោកុត្តរៈ ប្រ្ដូរពីវិជា្ជាជីវៈលតំោអោនវិជា្ជាចាកជីវៈ។ ៥៦៧ ្ប្រស្នា ប្រង្កាភ្លប្រ់ក្នាុងទិសទាំងប្រួន [ោកើត]ោឡើង[លតិចេ]បាត់ផ្ទុយ[ោជើង]គឺក្បាលត[ត្បូង]។ ៥៦៨ ភាសែងរខ្មរោប្រើោចេះោចេះ្បាកដែ ហា៊ នសន្មត់ហា៊នកត់ហា៊នោ្ប្រើ្បាស់ ភាសឯកោដោយែងរឡកជាតិចេំណស់ ចាំយាប៉ោងចេ្បាស់លត្អលត្អះភាសោគលត។

៥៦៩ អវិជា្ជាោកើតោឡើងក្នាុងសន្ដ នចេិត្ត ប្រញ្ញ ងងឹតមិនទាន់ភ្លៅឺ យលត់មិនទាន់ ភាន់្ចេឡំ ដែឹងតាមលតឺ សភាវៈពិត ប្រិទអោរម្មណែ៍ មិនយលត់ោហតុ។ ៥៧០ មិនស្គ លត់ទុក្ខ មិនយលត់ោហតុ មិនចេ្បាស់្កែងរឡត្ពះនិព្រោ្វែន មិនោឃើញគ្រផ្លៅូវ មិនរលតឹកខន្ធដ អតីតអនគតមានោរឿងអ្វែី មិនជាក់ផលត អវិជា្ជា ប្រន្ដគ្នា ោកើតជាអ្វែីោទៀត កុំប្រីឃ្លៅត ោនះជាជាតិ ៃបនអវិជា្ជា។ ៥៧១ អវិជា្ជាជាប្រចេ្ច័យៃបនសង្ខ រ ខ្វែះប្រុណែ្យោទៅអបាយភូមិ មានប្រុណែ្យ្តឡប្រ់មកោទវតា មានឈនកាលតណវិលតចេូលតឋាន្ពហ្ម វិលតោកើតវិលតស្លៅ ប្រ់វិលត្ព្រោត់វិលតជុំ វិលតគ្ម ន្ទនំោ្ព្រោះអវិជា្ជា។ ៥៧២ នីវរណែធម៌ចេំណែីលោប្រពណែ៌្ទអវិជា្ជា សមាធិខំែងរស្វែងវិជា្ជា យលត់អរិយសចេ្ចៈ្គប្រ់គ្នាប្រណែ្ដុ ះប្រញ្ញ ។ (នីវណែធម៌រួមមាន: កាមចេ្ឆន្ទៈ ព្យាបាទៈ ថីនមិទ្ធដៈ ឧទ្ធដចេ្ចកុក្កាភ្លុចេ្ចៈ ៥៧៣ ជីវិតឬសង្ខ រ ោកើតមកកាលតណសន្សអោំ រម្មណែ៍ តាក់ែងរតងសចេ់ោរឿងមូលតផ្ដុំ ទុក្ខសុខសុខមោនៅក្នាុងចេិន្ដ វិជា្ជាែងរដែលតចេប្រ់្តឹមឧោប្រកា្ខ វិមុត្តចេិត្ត្ជះថាត្លៅ ចាកសង្ខ រចាកទុក្ខទាំងពួង។ ៥៧៤ ធម៌ ធម្មជាតិៃបនសចេ្ចៈ យលត់ដែឹងមិនខ្វែ ក់មិនងងឹត ស្មាប្រ់្គប្រ់គ្នាជរាឬោក្មងពិត ោ្ព្រោះដែឹងជីវិតជាក់ចេ្បាស់មិន្សៃបម។ ៥៧៥

អនិចេ្ចំ ទុក្ខំ អនតា្ត ស្ដ ប្រ់លតឺកាលតណមិនោស្មើ្តាស់ដែឹង។

៥៧៦ សចេ្ចំមិនតប្រមិនែងរមនមិនដែឹង សចេ្ចំចេិត្តនឹងែងរលតងោសយអោរម្មណែ៍។ ៥៧៧ សុខោលតើចេិត្ត ទុក្ខក៏ពោលតើចេិត្ត ោពលតបានសុខយាប៉ោងណ ោពលតបាត់ទុក្ខក៏ពយាប៉ោងោនះ។ ៥៧៨ ្ស់្ដវី ិលតោអោយជុំោជើង្កាន ការងរោធ្វែើបានមិនថាតក្នាុងោ្ក្រៅ ជាឧត្តមភរិយាបផ្ដលត់ភាពកក់ោក្រៅ្ដ ចេង្អុរទិសោដការងរសង្គម។ ៥៧៩ ោមើលតោមឃោមើលតផ្កាភ្ល យោពលតវោង្វែងផ្លៅូវ ភរិយាបខុស្តូវោចេះពិភាក្សា មា្ដយមានប្រំណែុលតជួយោដោះចេរចារ នំោលោកោមបាជួប្រសុខោក្សមក្សាន្ដ។ ៥៨០ ្សោឡៅទរឹងយកោធ្វែើតុទូ កូន្សីរឹងរអ៊ូឧស្សាហ៍ែងរណែនំ។ ៥៨១ ៃបថ្ងោក្រៅ្ដយកឆ័្តបាំង ចេិត្តោក្រៅ្ដភាន់ភាំងមិន្ប្រៃបព រក្សាខន្ដីសោណ្ដសអធ្យា្ស័យ។ ៥៨២ ោគដែំោបៅខ្នាង្តូវរកថាត្នាំ រង់ចាំសះោស្បយើ ភ្ជារួ រាស់ប្រន្ដ។ ៥៨៣ គ្នា ោ្ចេើន ែងរប្រកែងរចេកការងរ ខ្លៅះដោំទឹក ខ្លៅះវិចេអន្សម គ្នា ររោញគ្រ៉ោចេរញា៉ោ ចេដែូចេ្សោមាចេ្កហម ជួយោរៀប្រចានឆ្នា ំង រួចេលោងទុកដោក់។ ៥៨៤ ោទាះឃ្លៅ តយាប៉ោងណក៏ពោនៅរលតឹក ោទាះៃបថយ្ង ប្រ់្ពឹករក្សាភក្ដីភាព។ ៥៨៥ ឆ្អិនក្បាលតចាំប្រន្ដិចេ ឆ្អិនកន្ទុយខ្លៅួនសព្វែោ្សចេ ដែួសែងរចេកគ្នា ញាុ ំ។

វិចេិកិចា្ឆ)

៥៨៦ ោធ្វែើែងរ្សនឹងទឹក កុំឈ្លៅក់នឹងសឹក្ប្រជាោខ្លៅ ចេផ្សា។ ៥៨៧ ោធ្វែើែងរ្សទាន់ោក្រៅ្ដដែី ្សឡាញគ្រ់្សី្តូវចេិត្តោស្ម ះ ភក្ដី និង ទំនួលតខុស្តូវ។ ៥៨៨ មកែងរតមា្នាក់ឯង ោទៅវិញគ្រក៏ពែងរតមា្នាក់ឯង ែងរតមកោដែើម្បីនំភាពសប្រ្បាយរីករាយដែលត់អ្នាកជុំវិញគ្រខ្លៅួនទាំងអស់។ ៥៨៩ រស់ោអោយោគ្សឡាញគ្រ់ កុំោទាោម្នាញគ្រោអោយោគខ្នាក់ចេិត្ត។ ៥៩០ វាសនចារមកោអោយោយើងខុសោគ ពិោសសែងរប្រក្លៅ ោគគ្ម នអ្នាកោ្ប្រៀប្រផ្ទឹម ្ពហ្ម្ប្រឹងលតិខិតមនុស្ស្ប្រឹងញគ្រញគ្រឹម អនគតសង្ឃឹមោលតើការព្យាយាបម។ ៥៩១ ពស់ស្លៅប្រ់ប្រន្សលត់សចេ់ែងរស្បក កែងរង្កាភ្លប្រសំោនៀងែងរប្រ្លៅកកំដែធម្មជាតិ។ ៥៩២ ោធ្វែើមនុស្សហា៊នទទួលតខុស្តូវ ក្បាលតោ្ចេើនរស់ោនៅោ្កាមដែំប្រូលតែងរតមួយ មានោរឿងតិចេោ្ចេើនសមគ្គីគិតជួយ ោកើយោខ្នាើយដែណែ្ដ ប្រ់ភួយកក់ោក្រៅ្ដទាំងអស់គ្នា។ ៥៩៣ ែងរក្អកមួយោហើរខុសគន្លៅង ហ្វែូងែងរក្អកោរៀមចេ្បងោហើរប្រង្ហាក ញគ្រផ្លៅវូ ។ ៥៩៤ ខំមុជោអោយោ្ជ្រៅ ព្យាយាបមោទៅោអោយឆ្ង យ។ ៥៩៥ ចេុះទឹក្កោពើ ោឡើងោលតើខ្លៅ ្ប្រោវ្ប្រវា៉ោរករប្រស់ការងរខ្លៅួន។ ៥៩៦ ឆ្នា ំងសម្លៅមានតូចេធំ ្ប្រមូលតផ្ដុំោ្ប្រើតាមកាលត។ ៥៩៧ ទាពូជទាប្រពិត ោជើងោតាងោឡើងស្អិត ស្លៅ ប្រោហើរោឡើងោធ្នាើរ។ ៥៩៨ ខឹងោរៀនអត់ ខុសោរៀនកត់ ចាំកុំោភ្លៅចេ។ ៥៩៩ ធុញគ្រថប្រ់កុំែងរ្សកនំអំពលត់ គិតគូរឫសគលត់ផ្លៅូវសប្រ្បាយ។ ៦០០ ប្រិទែងរភ្នាកោធ្វែើខុស មានោគោឃើញគ្រចេ្បាស់ ខិតខំ្ប្រឹងដោស់ សតិ្គប្រ់ោពលត។ ៦០១ ោរឿងែងរដែលតនំទុក្ខ្តូវខំប្រំោភ្លៅចេ ឈឺោយើងជានិចេ្ចមិនែងរមនោគោផ្សង ោរឿងែងរដែលតសប្រ្បាយ្ប្រឹងនិយាបយោលតង ្គប្រ់មនុស្សចាស់ោក្មងោគោសើចេជាមួយ។ ៦០២ ប្រញ្ហាក អ្នាកណក៏ពបានដែឹង ោតើោថ្មើរហ្នាឹងោហើយអ្នាកណជាអ្នាកោដោះ្សយ។ ៦០៣ កាយចេង់សំរាក ចេិត្តមានះោចេញគ្រចាក ោ្កាកោឡើងោធ្វែើការ។ (គំនិតោចៅចាក់ស្មុគ) ៦០៤ ពស់ពីរ្ពួសពិសដោក់គ្នាោទៅមក តា្មតោហើរចេុះ្ជករងចាំឱកាស។ ៦០៥ ខ្លៅួនមួយរងញគ្រ័រញាក់ ខ្លៅួនពីរ្ប្រទាក់រាោំ លតងកំសន្ដ ខ្លៅួនោ្ចេើនោថ្កាភ្លើងថាត្កាភ្លន្ប្រគុំបានជាតូរ្យត្ន់្ដ។ី ៦០៦ អុជោគោឆះអតា្ម ្ប្រឹងឧស្សាហ៍អុជខ្លៅួនឯង។ ៦០៧ ោភ្លៅៀងធ្លៅ ក់ជោន្លៅនោចេញគ្រ ោភ្លៅៀងរាំងោស្ញាញគ្រជោន្លៅនចេូលតរូងអស់។ ៦០៨ ោឃើញគ្រលត្អគរួ សួរ មិនគួរលតួចេោកងប្រន្លៅំ។

៦០៩ ោចេះស្ទ ត់ចាំស្ទក់ ោចេះស្ទ ក់រងចាំស្ទត់។ ៦១០ ប្រងប្រ្អូនក្នាុងោព្រោះរួមកាយ ោ្ក្រៅោព្រោះឆ្ង យរួមចេិត្ត សមគ្គីស្នាិតពិត្គួសរធំ។ ៦១១ អក្សរផ្ចង់ មនុស្សោទៀង្តង់ ត្មង់ផ្លៅូវ្តូវ។ ៦១២ ្សឡាញគ្រ់ោខ្ច ះ

្សោណះធ្លៅុះធ្លៅ យ សំព្រោយរនំង

្បាថាត្នាឧត្តម សន្សំភាពឥតោខ្ច ះ ្ប្រោឡាះធំរួមតូចេ។ ៦១៣ មា្ចស់ការទទួលតខុស្តូវ មិនអោ្សូវរកោលតសប្រោន្ទ ស។ ៦១៤ ភាសិត ែងរតងសុនំសុខ ែងរតងទុនំទុក្ខ។ ៦១៥ លតំោអោនកាន់ែងរតទាប្រ តៃបម្លៅកាន់ែងរតខ្ពោស់។ ៦១៦ រដែូវមកដែលត់ខំោធ្វែើប្រុណែ្យ រដែូវមិនទាន់ពុំរលតឹក។ ៦១៧ ោសចេក្ដីមរណែៈមិនបានោ្តៀមទុក គំោរាងៃបថ្ងមុខ្តូវោធ្វែើៃបថ្ងោនះ។ ៦១៨ កំឡុងោពលតែងរដែលតលតំបាក ជាឱកាសលត្អស្មាប្រ់សកហ្វែឹកហាត់ចេិត្តោអោយោចេះអត់ធ្មត់។ ៦១៩ មនុស្សមានចេិត្តរកបានោដោយក្ម យលត់លត្អោធ្វែើជាមនុស្សមានចេិត្តខ្លៅួនឯង ោនះនឹងរកបានមួយោដោយ្សួលត។ ៦២០ កុំរំោភើប្រនឹងភាពសប្រ្បាយ កុំខ្វែលត់ខ្វែយនឹងទុក្ខញាុំញគ្រី ែងរត្តូវរកវិធីោដោះ្សយវិញគ្រ។ ៦២១ ស្ទឹងវាសន ោគថាតកុំឆ្លៅង ោ្ព្រោះវាោ្ជ្រៅ ខ្ញាុំ្ប្រឹងោដែើរោទៅ ោឃើញគ្រថាតរាក់ ជាក់នឹងអតា្ម។ ៦២២ ប្រញ្ចប្រ់ោដោយភាពតស៊ូ ជាគំរូស្មាប្រ់ការចេុះចាញគ្រ់ោដោយការលតះប្រង់។ ៦២៣ វិរៈជនោកើតោពលតមានការគប្រសង្កាភ្លត់ វិរៈជនែងរតមួយគត់ជារូប្រអ្នាក។ ៦២៤ ោជឿជាក់ោលតើខ្លៅួនឯង សែងរម្ដងោចេញគ្រនូវអ្វែីែងរដែលតអ្នាកដែៃបទមិនមាន។ ៦២៥ សុំខុសែងរតម្ដង មិនោអោយឆ្គងជាោលតើកទីពីរ។ ៦២៦ ែងរចេកគ្នា រស់ោ្ព្រោះជាមនុស្ស ដែោណែ្ដ ើមគ្នា រស់ោ្ព្រោះគ្ម នមនសិការ។ ៦២៧ ការងរសុចេរិត្ប្រឹងោដោយកមា្លៅំង ោបាកោគមួយែងរកង្ដ គង់ចាញគ្រ់អតា្ម។ ៦២៨ កំពូលតៃបនគុណែធម៌ មិនញាប្រ់ញគ្រ័រនឹងសំណែូក។ ៦២៩ អោយុៃបខចេុះោ្ព្រោះបាត់មនសិការ អោយុៃបខោឡើងកាលតណោ្ព្រោះោចេះភា្ញាក់រលតឹក។ ៦៣០ ប្រង្វែិលតពពិលត នគោប្រើកពព្រោរ ពពកផ្ដុំគ្នា ជាម្លៅប្រ់សុខសន្ដ ភិរុណែប្រង្អុរ ោ្បាះ្ពំសន្ដ ន ភុជង្គភូមិដោ្ឋន ផ្ដលត់ទឹកអ្មិត។ ៦៣១ សំដែីោក្អងកា្អងធំពិត ែងរតលត្អិតដែូចេកា្អត់ក្នាុងក្អម។

៦៣២ សំដែីអសុរសមានដែប្រ់ សំដែីពិោរាះលត្អគប្រ់មានរាប្រ់រយ។ ៦៣៣ វាចា្ប្រៃបព សំដែីៃបថ្លៅថ្នាូរ ្តកូលតឧត្តម។ ៦៣៤ ទឹកមុខញគ្រញគ្រឹម សង្ឃឹមក្នាុងចេិត្ត ្គប្រ់គ្នាជាមិត្ត ស្នាិទ្ធដស្នាលតសមគ្គី។ ៦៣៥ ត្បូងោជើងប្រំែងរប្រក រែងរហកជាពីរ ោជើងត្បូងសមគ្គី អង្គែងរសង្ដ ែងរលតង្បាណែ។ ៦៣៦ ជំហររឹងមាំដែូចេសសរស្ដម្ភ ោ្ទតដែួលតរលតំោ្ព្រោះែងរតគ្ម នឫស។ ៦៣៧ ោក្មងចាស់្ប្រុស្សី រា្ស់្ដក្ស្តម្រាន្តី មួយៃបថ២្ង ៤ោមា៉ោងោស្មគើ ្នា ។ ៦៣៨ ោវលោកន្លៅងមិនរងចាំ ស្សក់ស្សំប្រោង្កាភ្លើនោវលោ។ ៦៣៩ ោកើតមកមួយជាតិ សលត់ធតុមួយចាន ញាតិមិត្តសន្ដ ន ឆ្លៅ ក់ចាំមិនោភ្លៅចេ។ ៦៤០ ជរាោរាគ ោពលតដែលត់ោវលោ មិនអោចេហាម្បាម ោទាះមានឬ្ក គ្ម នអ្វែីខុសែងរប្រ្លៅក។ ៦៤១ ្កុងែងរ្សចេំការ ប្រ៉ោះោភ្លៅើងកាលតណ រលោកដែូចេគ្នា គួរគិតោគឯង ថ្នាមមោនសោញ្ចតន។ ៦៤២ ្គប្រ់ខ្សាចេ់ោ្ចេើនសន្ធដឹក ោព្ជ្គប្រ់ទឹកក្មៃបថ្លៅ តៃបម្លៅមនុស្សឯក។ ៦៤៣ ប្ររមត្ថបារមី លតះប្រង់ជីវិតោដែើម្បីអ្នាកដែៃបទ។ ៦៤៤ មិនថាតអ្នាកណោធ្វែើចេិត្តោអោយរប្រួស ោធ្វែើោពទ្យសោ្រាង្គះព្យាបាលតខ្លៅួនឯង។ ៦៤៥ ទុក្ខពិតស្អិត្បាណែ រុញគ្រ្ចានជួប្រសុខ។ ៦៤៦ ្សឡាញគ្រ់ោអោយដែូចេោពលតោទើប្រែងរតជួប្រ ោគរពោអោយដែូចេោពលតែងរដែលត្សឡាញគ្រ់។ ៦៤៧ ហិង្សាផ្លៅូវចេិត្ត ោដោយសរសំដែី ហិង្សាចេិត្តកាយ ្តូវោជៀសោអោយឆ្ង យ។ ៦៤៨ អណ្ដត្តជាក់នំក្ដីមោនរម្យ អណ្ដតោភ្លៅើងងំោរាលតរាលតោខ្លៅ ចេចេិត្ត។ ៦៤៩ ពូជ្ព្រោប្រសគង់មានពព្រោលត មានលតុយោរៀលតគង់ចាយដែុលោ្លៅរ ជោ្មើសយាប៉ោងណអោ្ស័យប្រុគ្គលត។ ៦៥០ មិនឈនោទៅមុខ មានន័យថយោ្កាយ គួរកុំប្រោណ្ដយ ោអោយោពលតកន្លៅង។ ៦៥១ ទាន់មានពលតំ កុំរាងំ ោគលតោដ ជិណែ្ណកាយហ្មងោសៅ ចេង់ោទៅមិនដែលត់។ ៦៥២ លត្បីលត្បាញគ្រលត្បងែងរលត្បង ស្ញាប្រ់ែងរសង្ញា ោស្ញា រស្ញាូញគ្រ។ ៦៥៣ ចាញគ្រ់មិន្សដែី ឈ្នាះោដោយខន្ដី វិជ័យមង្គលត។ ៦៥៤ ព្រោក្យសមា្ភពន៍្តងោហើយគិត ព្រោក្យស្ថប្រនពិត្តាប្រ់ោហើយគុណែ។ ៦៥៥ កំហុសអ្នាកដែៃបទ មិនគួរលតកៃបលត ជាោលតសការព្រោរកំហុសខ្លៅួន។ ៦៥៦ ោធ្មញគ្រោសះ ោធ្មញគ្រ្តី ោធ្មញគ្រ្កប្រី ោធ្មញគ្រមនុស្ស ោធ្មញគ្រទាំងោនះ សុទ្ធដែងរតោធ្មញគ្រ ែងរតមិនសុទ្ធដែងរតោធ្មញគ្រ។ ៦៥៧ ោប្រើោធ្វែើដែូចេបាននិយាបយ ោប្រើងយអនុវត្តដែូចេបានទូន្មនោគ ្ប្រៃបព។

៦៥៨ ោយើងោសើចេោយើងសុខ ោយើងយំោយើងទុក្ខ។ ៦៥៩ មាស្បាក់មិនអោចេទិញគ្រភាពសប្រ្បាយ គួរកុំចេំណយោពលតោវលោ​ោកើតទុក្ខ។ ៦៦០ ្ពមចាកោចេញគ្រ ពីភាពងងឹត ោទើប្រោផ្ដើមគិត ែងរស្វែងរកពន្លៅឺ។ ៦៦១ ចេង់ពូែងរកោលតើជំនញគ្រណ ្តូវសួរខ្លៅួនឯងថាត ៃបថ្ងោនះមានប្រោង្កាភ្លើនជំនញគ្រោនះស្មាប្រ់ខ្លៅួនឯងឬោនៅ។ ៦៦២ ោរៀនម្សិលតមិញគ្រជាោរឿងកន្លៅង ៃបថ្ងោនះម្ដងោរៀនសរជាថ្មី។ ៦៦៣ គ្ម នអ្នាកពូែងរកឯណ ោដោយមិនបានោរៀន គ្ម នស្ពោ នឯណ ោដោយមិនបានសង់។ ៦៦៤ ្ប្រឹងអស់លតទ្ធដភាព លតទ្ធដផលតខ្ពោស់ទាប្រ សុខចេិត្តសុខកាយ។ ៦៦៥ មួយវិនទីៃបនក្ដីសង្ឃឹម មួយវិនទីសំោរចេក្ដី្បាថាត្នា។ ៦៦៦ ៃបថ្ងចេុងប្រញ្ចប្រ់ ្តឡប្រ់ភា្ញាក់ ជំព្រោក់ចេិត្ត គិតដែលត់ោវលោែងរដែលតោសសសលត់។ ៦៦៧ មួយៃបថ្ងៃបនមិត្តភាព មួយៃបថ្ងៃបនក្ដី្សឡាញគ្រ់ មួយៃបថ្ងៃបនជីវិត។ ៦៦៨ ្សឡាញគ្រ់ប្រុគ្គលតណ មិនែងរដែលតប្រ៉ោងថាតោធ្វែើោអោយប្រុគ្គលតោនះឈឺចាប្រ់។ (ឪពុក មា្ដយ ប្រងប្រ្អូន មិត្ត អ្នាកដែៃបទ...) ៦៦៩ ដែប្រ់ឆ្នាំយាប៉ោងយូរមាន្បាំពីរដែង ដែឹងគុណែតប្រស្នាងោចេញគ្រពីសន្ដ នចេិត្ត។ ៦៧០ ដែឹងចេ្បាស់ថាតគ្ម នៃបថ្ងែងរសក្អ ស្វែះែងរស្វែងែងរប្រងែងរចេក ោវលោៃបថ្ងោនះស្មាប្រ់្គប្រ់គ្នា។ ៦៧១ ្ពះព្រោយផយផត់លត្អងធូលតី កង្ហាក រអគ្គិសនីែងរប្ររប្រ្រាញ្ចស់ទិស។ ៦៧២ ទទួលតទានោអោយរស់ រស់ោអោយមានន័យ។ ៦៧៣ មហាព្យុះសង្ឃរាកោ្កើកដែី មចា្ឆលតកៃបលតរស់តាមធម្មតា។ ៦៧៤ មោនគមន៍ប្រោញ្ឆ ត គំនិតោខ្លៅ ោឆត យកអនុវត្ត។ ៦៧៥ សំដែីគប្រ្បីពិចារណ ញគ្រុះញគ្រង់សរោសើរអស្ច រ្យ បានស្ដ ប្រ់កាលតណ ្តូវោចេះរិះគិត។ ៦៧៦ ោវលោ​ោទៅមុខជីវិតរួញគ្រថយ ប្រោណ្ដយោពលតចាយជីវិត។ ៦៧៧ តារាអួតគ្នា ្ប្រឹងោចេញគ្រពន្លៅឺ ចេ្រាន្ទប្រំភ្លៅឺៃបស្បរា្តីកាលត។ ៦៧៨ ហា៊ ន្ប្រថុយ្តូវមានជន្ទុលត ោពលតរុលតោទើសផ្លៅវូ ្តូវខំោដោះ្សយឬរកផ្លៅូវថ្មី។ ៦៧៩ ោទាះោគ្ប្រឹងមងអូស្តី គង់សលត់្តីជាប្រ់នុយសន្ទូចេ។ ៦៨០ សប្រោ្ព្រោះដែកស្ទូងនឹក្គប្រ់្សូវ ្សូវទុំចាប្រជុំព្រោំោទៅែងរឆ្អត្កពះ។ ៦៨១ ោពលតមានរលតឹកក្សត់ ោពលតអត់រលតឹកោក្សម។ ៦៨២ ្តីជាប្រ់សន្ទូចេោ្ព្រោះែងរតនុយ មនុស្ស្សឡាញគ្រ់លតុយជាប្រ់សន្ទូចេជីវិត។

៦៨៣ ធ្លៅ ក់អន្លៅង់ភក់ ្ប្រញាប្រ់ោងើប្រ ោទើប្រផុតទុក្ខភ័យ ោនៅ្តាំរាុៃបំ រ៉ោ ោសកាែងរតឯង។ ៦៨៤ ោចេញគ្រពីផ្ទះព្រោក់្កវាត់ក ោឃើញគ្រអំោណយលត្អជាប្រ់្កវាត់កលត់។ ៦៨៥ ពស់សក្សកាភ្លៅឺថាត្លៅៃប្ក ទំព្រោំងកា្លៅយជាឫស្សីមាំោហើយរឹង កូឡាប្រ្ប្រឹងរីក្ជុះលតំអង។ ៦៨៦ ចាប្រចាកសំប្រុកោពលត្ពលតឹម រកចេំណែីចេិញ្ចឹមប្រុ្តស្ងួនភា្ញា ្ពលតប្រ់វិលតចេូលត្ទនំោសភា កូនចាប្រែងរ្ប្រកា្លៅយជាកូនោកា្ងក។ ៦៨៧ ោតាចាប្រ់ៃបដែខ្លៅ សង្ឃឹម្ប្រហារ្មឹគ ក្បួន្ប្រហារមិនថ្នាឹក ្មឹគរត់បាត់ ស្ង ត់មាត់្ជាប្រ។ ៦៨៨ ទឹកដែប្រ់ោបា៉ោតបានមួយព្រោង ទឹកមួយរយ្តោឡាកគង់បានមួយព្រោង។ ៦៨៩ ចេ្រាន្ទ្តឹមខ្ពោស់សន្លៅឹម ោ្ប្រៀប្រផ្ទឹមនឹងមនុស្សខ្ពោស់ោហើយខ្ពោង់។ ៦៩០ ឆ្ង ញគ្រ់ក៏ពមួយចេំែងរអត មិនឆ្ង ញគ្រ់ក៏ពមួយចេំែងរអត។ ៦៩១ អ្នាកក្សត់ោ្ប្រើឆ្នាំងដែី ោសដែ្ឋីោ្ប្រើឆ្នាំងស្ពោ ន់ តស៊ូខិតខំព្យាយាបមសន្សំជីវភាពបាន្គន់ ោ្ប្រើឆ្នាំអគ្គីសនី។ ៦៩២ ប្រោន្ទ សោអោយផ្កាភ្ល ប្រ់ ែងរណែនំ្បាប្រ់ោអោយផ្ង រ សំដែី្ទោគះហិង្សា ពិចារណគួរឬពុំគួរោ្ប្រើ។ ៦៩៣ ខុសោ្ចេើនកុំោទៅ ្តូវតិចេគួរយក។ ៦៩៤ គំនូសចេរាចេរណែ៍ោលតើ្ទូងផ្លៅូវ ភាពទទួលតខុស្តូវោនៅនឹងខ្ញាុំ។ ៦៩៥ មនសិការជា្គូ គំរូលត្អគឺរូប្រខ្ញាុំ។ ៦៩៦ ប្រណែ្ឌ ិតមិនែងរដែលតោឃើញគ្រកំហុសអ្នាកដែៃបទ ព្រោលតខំលតកៃបលតយកជាកមា្លៅំងផ្ច ញគ្រ់។ ៦៩៧ មួយជំហានោទៅមុខសម្លៅឹងចេុងោជើង ពីរជំហានោទៅមុខសម្លៅឹងោឆ្វែងស្ដ ំ ្បាំជំហានោទៅមុខសម្លៅឹងោគលតោដ។ ៦៩៨ ោផ្ដើមែងរផ្អម ែងរថមផ្អូម។ ៦៩៩ យឺតោលតើផវ្លៅូ ្តូវ ោលតឿនលតយហួសោលតើផ្លៅូវខុស។ ៧០០ ការងរខ្ជាីខ្ជា នំោពលតោវលោខ្ជាះខ្ជា យ។ ៧០១ រូប្រកាយធ្លៅុះធ្លៅ យ ្ពលតឹងព្ងយោពញគ្រពសុន្ធដរា។ ៧០២ ភ្នាំោភ្លៅើងគង់ផ្ទុះ ភរភ្លៅយគង់ផ្ទន់។ ៧០៣ ធនក្សត់្ទទួលត ធនមកដែលត់ឫកោក្អងកា្អង ្ប្រុង្គប្រ់យាប៉ោង ោ្ប្រៀប្រ្គប្រ់ោពលត។ ៧០៤ ហុចេចេប្រោអោយមួយ ជួយកាប្រ់ដែីោអោយ។ ៧០៥ កងទ័ពោនៅក្នាុងៃបដែ រាជ្យប្រញ្ជា ឥតមានន័យ។ ៧០៦ រស្មីខងមុខ រត្តិចេរខងោ្កាយ។ ៧០៧ លោក់ចេំោហះ ភាយចេំហាយ។ ៧០៨ ោជឿសំដែី ខ្ចីគំនិត ពិចារណពិត ោហតុផលតោលតចេចេ្បាស់។

៧០៩ មិនគួរប្រ្ដូរជីវិតនឹងរប្រស់មានតៃបម្លៅ ោ្ព្រោះជីវិតមានតៃបម្លៅឥតគណែន។ ៧១០ ោសចេក្ដីោពញគ្រចេិត្តនឹងកំពូលតភ្នាំមួយ មិនអោចេជួយោអោយស្គ លត់ោសភ័ណែោនៅភ្នាំដែៃបទ។ ៧១១ ក្បាលតរោទះោភ្លៅើងប្ររខុសផ្លៅវូ កន្ទុយវាត់ោទៅរកោ្ជាះោ្ជ្រៅ។ ៧១២ ោកើនែងរតលតុយ ែងរតស្អុយ្គប្រ់ភូមិ។ ៧១៣ ឯករាជ្យោសើ់្មភាព មិនប្រន្ទ ប្រោ្កាមមា្នាក់ោលតើមនុស្សមួយនគរ។ ៧១៤ ោចេះចេ្បាប្រ់ោអោយឆ្អិន ចេ្បាប្រ់កិនមិនបាន។ ៧១៥ កាប្រ់ោដែើម ប្រណែ្ដុ ះពូជ ោ្សចេទឹក តំណែឫស។ ៧១៦ នំោទៅស្គ លត់ ៃបដែប្រ៉ោះផ្ទ លត់ ែងរភ្នាកភ្លៅឺចេ្បាស់។ ៧១៧ ប្រោង្កាភ្លើនោមតា្ត ករុណ ក្ដី្សឡាញគ្រ់ លតះការផ្ច ញគ្រ់ ែងរលតងគំនុំ។ ៧១៨ ្គួសរមិនែងរដែលតឃ្លៅ ត ញាតិមិនែងរដែលតោចាលត។ ៧១៩ ហតា្ថ្ប្រណែម្យមានន័យោគរព ន័យពីរប្រង្កាភ្លប្រ់គឺសូមអង្វែរ។ ៧២០ ចេូលតក្នាុងរូងខ្លៅ សិក្សាក្បួន្ប្រមាញគ្រ់។ ៧២១ ចេូលតក្នាុងរូងភ្នាំ សម្ងំរកប្ររមសុខ។ ៧២២ ៃបថ្ងោនះចេង់ោទៅោលតងសមុ្ទ ៃបថ្ងែងរស្អក្បាកដែចេង់ោទៅទស្សន្បាសទ។ ៧២៣ ្បាណែោយើង្ពលតឹងោគ មួយជីវិតោររកខ្ញាុំ។ ៧២៤

ោនៅោក្មងោភ្លៅចេសីលត ចាស់សូ្តធម៌រអិលត សីលតោហាះតាមសោម្លៅង។

៧២៥ គន្លៅងធម៌មិនស្មាប្រ់ែងរតមនុស្សចាស់ ជីវិតខ្លៅីណស់គួរខំែងរស្វែងយលត់។ ៧២៦ និយាបយអោ្កក់ពីោគ ប្រង្ហាក ញគ្រោករ្ដិ៍ឈ្មខ្លៅួនឯង។ ៧២៧ ជាន់ប្រន្លៅ ោទើប្រដែឹងឈឺ ោឃើញគ្រពន្លៅឺោទើប្រស្គ លត់ងងឹត។ ៧២៨ សន្សំពូជោ្ប្រត ចេំែងរអតពូជកម្ម។ ៧២៩ មា្ដយស្ដីឪពុកថាតខឹងសំបារ ្គូោ្ប្រៀន្ពះសង្ឃ្បាប្រ់ស្ដប្រ់ជក់ចេិត្ត។ ៧៣០ ែងរភ្នាកោឃើញគ្រោអោយគិត ចេិត្តលត្អគួរសន្សំ។ ៧៣១ មនុស្សស្លៅប្រ់ោ្ព្រោះអត់អោហារ យាប៉ោងណមិញគ្រកុំោសយអោហារអោ្កក់នំោអោយព្រោលតរស់។ ៧៣២ ែងរឆ្អតបាយែងរប្ររណយអង្កាភ្លរ ែងរសក្អ នឹងរកអង្កាភ្លរដោំបាយ។ ៧៣៣ ោមធវី មាននទី រកយុត្តិធម៌ ោប្រើោប្រះដែូងជ័រ ្គន់ការព្រោរក្ដី។

៧៣៤ កាន់ោព្ជោទៅប្រ្ដូរដែុំថ្ម យកមកលតម្អសិលតុចេ្ច័យ។ ៧៣៥ លតះប្រង់មួយជីវិត កុំោដែើម្បីលតិខិតមួយសន្លៅឹក។ ៧៣៦ សំោលតងពិោរាះោនៅករវិក ចេមា្លៅក់ចារឹកថ្នាឹកោនៅៃបដែ។ ៧៣៧ ពឹងយថាតកម្មផ្ដំ្ពហ្មលតិខិត ពឹងការតាំងចេិត្តជីវិតជារប្រស់ខ្លៅួន។ ៧៣៨ ោឃើញគ្រឧប្រសគ្គជាឱកាស រកោឃើញគ្រចេ្បាស់គំោហើញគ្រថ្មី។ ៧៣៩ ទុកឱកាសោអោយអ្នាកដែៃបទប្រោញ្ចញគ្រមតិ គឺទុកឱកាសោអោយខ្លៅួនឯងបានែងរស្វែងយលត់ពីគំនិតថ្មីៗ។ ៧៤០ ស្ដ យលោភ ប្រន្ទ ប្រកិតិ់្តយស ខូចេោឈ្ម ះ ោ្ព្រោះក្បត់ឧត្តមគតិ។ ៧៤១ មិនោចេះក៏ពោធ្វែើបាន ោ្ព្រោះរាប្រ់អោនអ្នាកែងរដែលតោចេះ។ ៧៤២ មិនោចេះោរៀនោអោយោចេះ ោកើនចេំោណែះោចេះោ្ចេើនមុខ។ ៧៤៣ ចេងគំនុំ រុំចេំណែង ចេងគំនិត ្សយវិប្រត្តិ ោដោយខន្ដី។ ៧៤៤ យកប្រន្លៅ ោចេញគ្រពីផ្លៅូវ ចាំប្ររោទៅសប្រ្គប្រ់ពូជ។ ៧៤៥ អលតីនតាោចេតនដែលត់សោ្មចេ។ ៧៤៦ ផ្គរលោន់ឯនយ ធ្លៅ យោភ្លៅៀងផ្ទះឯង។ ៧៤៧ សំព្រោយ្ទព្យ កំណែប្រ់ប្រុណែ្យ។ ៧៤៨ កូនម្ជាុរមុត្សួចេ ចាក់ផ្ញាុចេឈឺដែលត់្ប្រសទ។ ៧៤៩ ទំព្រោំងឈ្លៅក់ោម្សៅ ដែំោបៅពូជឬស្សី។ ៧៥០ ោផ្ដកផ្ដួលត្ជួលត្ចាលតក្បាលតោសះខ្លៅួនដែំរី។ ៧៥១ កំោដោធ្វែើោអោយឆ្អិន កំណែកប្រុិនឆ្អិនដែូចេគ្នា ។ ៧៥២ មួយជំហានសុនក មួយជំហានដែំរី ជំហានទីៃបទ ខ្ចីផ្លៅូវែងរតមួយ។ ៧៥៣ ប្រក្សីោហើរចេុះពី្ទនំខ្ពោស់ ោហតុពីោ្ព្រោះរស់ោដោយចេំណែីោនៅទីទាប្រ។ ៧៥៤ ្គន់ែងរត្កោឡកយលត់ជាក់ ែងរតមិនជំព្រោក់នំោរឿង។ ៧៥៥ រស់ោដោយសរចេំណែី ស្លៅ ប្រ់ក៏ពោដោយសរចេំណែី។ ៧៥៦ វិនិោយាបគប្រង្កាភ្លប្រ់ នោយាបបាយភា្ជាប្រ់។ ៧៥៧ ោមទ័ពប្រញ្ជា ពីឋានោទវតា កងពលតខ្លៅ ំងកា្លៅោនៅឋានកណ្ដលត។ ៧៥៨ ែងរដែនទឹករលតឹក្តី ែងរដែនដែីរលតឹកជាតិ។ ៧៥៩ ថ្មរស់ោ្ព្រោះឥសីមាត់ទិព្វែ។

៧៦០ អ្នាកមានែងរត្ក អ្នាក្កែងរតមាន។ ៧៦១ ែងរចេកធម៌សន្សំប្រុណែ្យ លតក់ធម៌សន្សំបាប្រ។ ៧៦២ កាប្រមួយជាសោម្លៅង កាប្រពី្ប្រែងរជងោធ្វែើជាែងរខ់្ស កាប្រប្រីរិតែងរថជាប្រ់រោទះ កាព្យប្រួនជួនោចេះ កាកគតិ។ ៧៦៣ ជាតិមួយជាជាតិកំោណែើត ជាតិពីរកោកើតជាតិទឹកដែី ជាតិប្រីមានន័យមានរសជាតិ ជាតិប្រួនជួយជាតិមុនមរណ។ ៧៦៤ ភក់មួយជាភក់្ជាំ ភក់ពីរមាំទាំគឺថ្មភក់ ភក់ប្រីនរកោនៅអបាយ។ ៧៦៥ ែងរម៉ោឳគិតកូនមួយឆ្នា ំទលត់មួយឆ្នា ំ ែងរម៉ោឳរងកម្មកូនគិត្តឹមែងរត១៥ៃបថ្ង។ ៧៦៦ សម័យពុទ្ធដកាលតោធ្វែើប្រុណែ្យោអោយោ្ប្រត៣៦៥ៃបថ្ង ចេែងរម្លៅកសព្វែៃបថ្ងោម្ដចេប្រ្ដូរ្សលតះ។ ៧៦៧ កមួយជាតួដែំប្រូង កពីរោអើត្ចេូងខ្ពោស់ដែូចេកុក កប្រីនំសុខោផ្ដើមោកើតភាពអចេ្ឆរិយៈ។ ៧៦៨ ទាន់ែងរខមិនទាន់ងងឹត គួរ្ប្រ្ពឹត្តអំោពើជាកុសលត។ ៧៦៩ ្ទាំអង្គុយោលតើោភ្លៅងើ គង់រលោក សុខចេិត្តស្ម័្គចេិត្តងកគង់សុខោក្សមក្សាន្ត។ ៧៧០ និមិត្តរូប្រទុក្គន់រំលតឹកឬជា្ប្រស្នា ការអនុវត្តន៍ខុស្តូវយាប៉ោងណ អោ្ស័យសុភវិនិចេ្ឆ័យ។ ៧៧១ មានែងរភ្នាកែងរតងងឹត ត្បិតមាន្តោចេៀកែងរតថ្លៅង់។ ៧៧២ អ្នាកកាន់ចេង្កាភ្លូតតំរង់ចេុះោ្ជាះ អ្នាកៃបហោអើ្ជុលតោ្ជាះគង់ធ្លៅក់ផ្លៅូវ។ ៧៧៣ ក្ស្តជានរណ ជាអ្នាកមានប្រញ្ញ ជាអធិប្រតី ោជាគជ័យោលតើឥ្រាន្ទិយទាំង្បាំ។ ៧៧៤ ប្រុគ្គលតណោចេះ្គប្រ់្គងខ្លៅួនឯង ប្រុគ្គលតោនះជាអធិប្រតីោលតើខ្លៅួនឯង។ ៧៧៥ ោប្រតីនឹងោសចេក្ដីអោ្កក់ ោសចេក្ដីោនះឆក់នំចេិត្តោអោយអោ្កក់ដែូចេគ្នា ។ ៧៧៦ ឥ្ន់្ទយិ ទាំង្បាំមួយរលតត់បាត់ ពិភពោលោកស្ង ត់គ្មន្សោមាលត។ ៧៧៧ ដែំកលត់ចេិត្តចាកឥ្រាន្ទិយ អរិយមគ្គោកើតោឆ្ពោ ះោទៅកាន់អរិយផលត។ ៧៧៨ ទីពឹងញាតិ ញាតិឃ្លៅតចាកឋាន ទីពឹង្បាណែ ្បាណែ​ែងរប្រកធ្លៅុះធ្លៅ យ។ ៧៧៩ ោសដែ្ឋីភ័យោអោប្រ្ទព្យ មាណែព្ជះថាត្លៅោដោយធម៌។ ៧៨០ អំណចេ្ទាប្រ់បាតខ្ពោស់ផុតោវហា អស់ប្រុណែ្យោពលតណទាប្រជាង្ប្រជា។ ៧៨១ ប្រុគ្គលតលត្អ មានញាតិកំដែ។ ៧៨២ សញ្ញ រលតត់ ការចេងចាំរលោយ។ ៧៨៣ វោង្វែងជាតិ ឃ្លៅ តមាតុភូមិ។ ៧៨៤ យកសតិជាចេក្ខុ មិនោអោយខុសហួសគន្លៅង។

៧៨៥ និស្ស័យសន្សំ ោអោយជួប្រោអោយជុំ ោទាះរំលតងទ្វែីប្រ។ ៧៨៦ ប្រំែងរប្រកអង្គ ផ្ចង់ចេិត្ត។ ៧៨៧ រស់ោដោយសមញ្ញោអោយែងរតសប្រ្បាយ ខ្វែលត់ខ្វែយនំទុក្ខស្មុគក្នាុងគំនិត។ ៧៨៨ ទំនួញគ្រោ្ប្រតដែោង្ហាកើយោហៅ កូនោអើយអ្នាកោនៅរងោខ្លៅ ចេផ្សា ឧទ្ទិសមគ្គផលតជូនញាតិការ រួចេចាកទុកា្ខដែលត់ប្ររមសុខ។ ៧៨៩ ភ្ជាុំោអោយជួប្រពូតកា្លៅយជាប្រិណែ្ឌ អង្កាភ្លរកា្លៅយជាបាយឆ្អិនោ្កាមពន្លៅឺភ្ទប្រទ។ ៧៩០ បាយមួយប្រិណែ្ឌសម្លៅមួយ្សក់ អោរាមវាលត់វាក់ចេំណែីហូរោហៀរ ្គន់ជា្ប្រស្នា ផលតៃបនសមគ្គីភាព។ ៧៩១ ែងរចេកបាយដែលត់មនុស្សរស់ ឧទ្ទិសដែលត់ោ្ប្រតស្លៅ ប្រ់ ឆប្រ់បានោកើតទាន់្ពះអរិយប្រុគ្គលត។ ៧៩២ កុំោលោភលតន់នឹងអទិន្នាភណែ្ឌ កម្មមកជាន់ោអោយលតិចេលតង់។ ៧៩៣ ចាកោចាលត សម្ផាកស្ស រស សោម្លៅង ក្លៅិន ោផដែ្ឋព្វែ តម្កាភ្លលត់ភាពស្ងប្រ់ចេប្រ់ែងរលតងខ្វែ យខ្វែលត់។ ៧៩៤ កតញ្ញូតប្រគុណែ ជាមហាកុសលត បារមីនំដែលត់ ែងរដែនដែីអមតៈ។ ៧៩៥ ោសចេក្ដី្បាថាត្នាែងរតងអោន្ទ ងចេិត្ត វិលតវលត់គំនិតក្នាុង្ចេកចេោង្អៀត។ ៧៩៦ ជោ្មើសោក្មងខ្ចីនំក្ដីភា្លៅត់ភា្លៅំង ទុក្ខោសករារាំងស្មាប្រ់ដោស់ោតឿន គួរប្រែងរន្ថមោលត្បឿនដែំោណែើរែងរវងឆ្ង យ។ ៧៩៧ រវលត់ោ្ព្រោះអតា្ម ោឆ្លៅើយោដោះសរោភ្លៅចេនឹក្ពហ្ម។ ៧៩៨ ោមកាព្យោមប្រួន ែងរម៉ោ្ពហ្មមុខប្រួន តាំងខ្លៅួនជាោម។ ៧៩៩ កំោណែើតធនញ្ជា័យ ែងរខោពញគ្រប្ររមី ពូជជ័យោសមវង្ស។ ៨០០ មាតាធិប្រោតយ្យ ោមនគោឈ្ម ះអ្វែី ពង្សវង្សោសមា ោប្រើតាមត្មា នមទិព្វែោសដោចេ័ន្ទ។ ៨០១ ្ពហ្មមួយជាោម ្ពហ្មមួយជាក្ស្ត ប្រួន្តួតប្រួនោចេញគ្រប្រថ្យាវដែ្ដ ដែំោណែើរវិវត្តន៍រក្សាមាតុភូមិ។ ៨០២ ្កោពើែងរប្ររឆីកំពឹស មនុស្សែងរប្ររឆី្កដោស់ ែងរដែនទឹកចេំណស់ ផ្លៅ ស់ោគករាំងស្ងួត។ ៨០៣ កាយស្លៅ ប្រ់ ជាតិរស់ ោ្ព្រោះោស្នាហាជាតិ។ ៨០៤ ្បាសទថ្មដោ ចារោរឿងនគរ អក្សរកា្ដមឈរ វារោពញគ្រ្កដោស់ កូនែងរខ្មរមិនយលត់ ែងរប្ររោគ្កលោស់ ោ្ព្រោះោគយលត់ចេ្បាស់ ត្បិតបាន្សវ្ជាវ។ ៨០៥ ប្រំណែង្បាថាត្នា ពូជជ័យោផ្ញាើស ោប្រះដែូងោទវតា កតញ្ញូសងែងរដែនសួគ៌។ ៨០៦ ោដែើម្បីប្រំណែងប្រួងសួងប្រ៉ោនប្រ៉ោងសជាតិ ោប្រើោកើតម្ដងោទៀតកុំប្រីនឹងឃ្លៅ តដែីែងរខ្មរ។ ៨០៧ ពូជជ័យោកើតោហើយ ោកើតពីោដែើមោហតុ្តលត់និងអំប្រុក ែងរតជ័យរងទុក្ខ សំែងររចា៉ោ រទុកសន្សំបារមី។ ៨០៨ ផ្កាភ្ល យយក្សធ្លៅក់ចេំែងរផនដែី ប្រុបា្ផាកោលោកិយែងរ្ប្រពណែ៌្កហម រីឯោដែើមម្អមវារដែុះោលតើភ្នាំ ្តីតូចេែងរ្ប្រកា្លៅយជាធំ ចេំែងរណែកៃប្ពភ្នាំែងរ្ប្រជាវិមាន។ ៨០៩ ប្រញ្ចសូរិយាបរះកណ្ដលតៃប្ព ប្រំភ្លៅឺប្រុរីនែងរដែនចេតុស្ដម្ភ។ ៨១០ កោកើត ខ្តី គស្ដីឃរណែី ងងក់ ចេណំង

ឆព្រោំងរង្សី ជជីក ឈរោជើង ញគ្រៃប្ពញគ្រ្សី ដែរោដោះ ឋានប្រទ្ម ឌាហោរាលតរាលតប្រី

ឍុណែ្ឍិ ណែិងណែុ ង តតាំងោចេស្ដ ថាតវរៈ ទទឹក ធនញ្ជា័យវាចា ប្ររោចេញគ្រ ផ្សព្វែផ្សាយ ពរវលត់ដែឹងថាត ភរមក្ខ យូរយាបរ រកោរឿងត្មា លតោប្រើក វក្ស្ត សជាតិភ្លៅឺចេ្បាស់ ហដែ្ឋចេិត្ត ោឡើងោលតើ អរអប្រចេប្រ់ោហាង។ ៨១១ ភិរុណែប្រង្អុរោមឃពណែ៌្កហម ពពកសអមចេំនិតចេន្ទោភា្លៅះ ផ្គរលោន់្គឹមៗរន្ទះរងោ្គះ បាញគ្រ់្ទនំខ្ពោស់រាប្រផ្ទ លត់ធរណែី។ ៨១២ ចេតុរារិយសចេ្ចៈ ទុក្ខ សមុទយ និោរាធ មគ្គ។ ៨១៣ ោធ្វែើែងរ្សោលតើខ្នាងោគ ប្រ្ដរូ ទំព្រោំងដោក់ោលតើរោទះ។ ៨១៤ អ្នាកយាបមការព្រោរនគរ សម័យផ្លៅ ស់ប្រ្ដូរមកយាបមនរក។ ៨១៥ ប្រឹងកក់ែងរ្ប្រោឈ្ម ះជាប្រឹងកប្រ់ សំណែលត់សកសពោគហដោ្ឋន ទំព្រោំងែងរដែលតដែុះអំបាលតមាន នឹងសងភូមិឋានសរជាថ្មី។ ៨១៦ រតនៈសីហឋានសួគ៌ ោ្ប្រើសឈ្លៅូសោវទនក្នាុងភក់្ជាំ។ ៨១៧ ្សឡាញគ្រ់ជាតិមិនែងរមនប្រុគ្គលត ោទាះរសជាតិពុលតចេង់ផ្លៅស់ោអោយែងរផ្អម។ ៨១៨ ប្រទុមដែុះពីភក់ មនុស្សោងើប្រពីនរក ប្រញ្ញ ោងើប្រចាកោខ្លៅ ។ ៨១៩ ប្រឹងកក់ ប្រឹងភក់ ប្រទុម្គប្រ់ពួក រីកសុះសយ។ ៨២០ ៃបថ្ងោនះោវទនចេិត្តកាយ ៃបថ្ងមុខោឆមឆយនឹងវិលត្តឡប្រ់។ ៨២១ មា្ចស់ប្រឹងខំ្ប្រឹងសង្ទនំ កុកោហើរមកជុំវាតយកទី។ ៨២២ រប្រស់ែងរដែលតបានមកោដោយធម៌ មិន្ប្រឡាក់ជ័រោកង្ប្រវញ្ច។ ៨២៣ កុំដែុតចេិត្តោអោយោខ្លៅ ចេ ោ្ព្រោះពិបាកោ្សចេទឹកោអោយរស់។ ៨២៤ ោយើងចេង់រស់ ោគក៏ពចេង់រស់ ោ្ព្រោះសុទ្ធដែងរតជាជីវិត។ ៨២៥ សមា្មអោជីវៈ មិនជំព្រោក់មិចា្ឆអោជីោវា។ ៨២៦ ទំនយមាន ជាស្ពោ នៃបនក្ដីសង្ឃឹម។ ៨២៧ មនុស្សជំនន់មុន្កាលត្គួស្កហម មនុស្សជំនន់ោ្កាយែងរហហម្កាលតថ្នាលត់ោក្រៅស៊ូ។ ៨២៨ នគរខ្វែះប្រណែ្ឌ ិត ដែូចេោមឃងងឹតខ្វែះពន្លៅឺ។ ៨២៩ អ្ងុត្កុងសត្វែ្តី គុកដោក់្ស់្ដី ប្រង្កាភ្លប្រ់ក្នាុងន័យសិរីប្រី្ប្រការ (សិរី=្សី)។ ៨៣០ នំែងរប្រ៉ោនចេុកោធ្វែើពីអង្កាភ្លរ សម្លៅរពីរមុខទុកជា្ប្រស្នា ្បាជ្ញាោកើតោពលតណ ជួយ្សយប្រំភ្លៅឺ។ ៨៣១ ឥសីមាត់ទិព្វែជិះោលតើរមាស មកសោ្រាង្គះរា្ស់្ដែងរដែលតកា្លៅយជាថ្ម រមាស រា្ស់្ដមក ស្ដ ប្រ់ធម៌ក្ម ោរឿងរា៉ោវនគរែងរដែលតកប្រ់ក្នាុងភក់។ ៨៣២ ែងរភ្នាកកណ្ដលតថាត្ងសគឺជាប្រញ្ញ ោប្រើកចេ្បាស់ភ្លៅឺថាត្លៅមិនអោចេលោក់បាំង ឆ្លៅ ក់តាមចេមា្លៅក់ែងរភ្នាកប្រីែងរចេងចាំង ែងរភ្នាកែងរលតងោអោយគំងោដោយអវិជា្ជា។ ៨៣៣ ក្បាលតនគប្រង្កាភ្លប្រ់ោនៅអង្គរតូចេ ដែងខ្លៅួនោពនពត់ដែូចេក្មងធ្នាូ កន្ទុយឥន្ទនូោនៅប្រន្ទ យសំែងររ៉ោ។

៨៣៤ ករវិកចេុងោ្កាយសោម្លៅងខ្ទរខ្ទ រ ញាក់ោ្ចេៀងសែងរម្ដងជាទស្សនីយ នគែងរខរ្ម ្ប្រុស្សីវវី ក់ឈ្លៅក់ទឹក។ ៨៣៥ តំណែពូជពង្សអង្គ្ពះចេ្រាន្ទ ោសមវង្សនមជានងនគពិសី ត្មា្បាប្រ់ថាតទិព្វែោសដោចេន្ទៃបថ្លៅ ជាពូជក្ស្តីែងរដែនដែីអចេ្ឆរា។ ៨៣៦ នឡិជារង្វែ ស់ៃបនគុណែធម៌ ជាខ្នា តប្រវរោអោយនំ្ប្រុស្សី កុំធំហួសខ្នា តោភ្លៅចេគុណែតៃបម្លៅ ោហៀរកំពប្រ់ដែី្ប្រលោក់ធរណែី។ ៨៣៧ នឡិ្បាប្រ់វិន័យោនៅក្នាុង្គួសរ ទាំងក្នាុងសសន ទាំងរាជ្យប្ររូ ី ទាំងពុទ្ធដចេ្ក អោណចេ្កក្ដី មកដែលត់សព្វែៃបថ្ងស្គលត់្តឹម្គួសរ។ ៨៣៨ ពលតរដែ្ឋ្គប្រ់រូប្រកាន់សលតី ្បាំ មនុស្សចាស់ែងរផផ្ដ ្ដ ំោអោយោក្មងោរៀន សមាធិភាវនោធ្វែើជាស្ពោ ន កុំចាវំ ័យឈនជិតរលតត់។ ៨៣៩ ដែឹងថាតសុរាផ្ដលត់ផលតមិនលត្អ ែងរត្ប្រឹងកំដែ្កពះមាសស្ងួន ្សវឹងោជាគជាំអស់លតុយពីខ្លៅួន វិលតមុខផ្ទួនៗ្ប្រពន្ធដោកាសខ្យលត់។ ៨៤០ នគរ្សីោលោ្វែ លត្វែតលត្វែន់ោកន្នារអប្រ្សរសួគ៌ ែងរដែនដែីហ៊ូណែនទន់ភ្លៅន់ោសភា ទាក់ចេិត្ត្គប្រ់គ្នាគយគន់មិនណយ។ ៨៤១ ្សៈោ់្សៈែងរ់ កបាត់ខែងរប្ររ ែងរ្ប្របាត់រាសី ថចេំកណ្ដលត ព្យញ្ជានៈ៣៣ ចាប្រ់យក្សៈៃប់ ែងររកែងរដែនសុវណែ្ណ ។ ៨៤២ ្គប្រ់ពូជមួយ្គប្រ់ ដោំក្នាុងមាតុភូមិ សប្រោ្ព្រោះែងរប្រកគុម្ពោ​ោលតចេោចេញគ្រពន្លៅក សំណប្រសន្ទូងៃបប្រតងលត្អលត្អូក បានផលតជ័យោជាគពូជ្សូវសុវណែ្ណ ។ ៨៤៣ ភាសចារិក្តូវពឹងប្រញ្ញ ភាសអក្ខរាពឹងោលតើចេក្ខុ។ ៨៤៤ កាំប្រិតកាប្រ់សចេ់ោនៅោលតើ្ជុញគ្រ កាប្រ់មិនោចេះធុញគ្រោ្ព្រោះសចេ់ខ្ចី កាប្រ់ដែលត់រលតឹ មុខសឹកោទើប្រភ័យ កាំប្រិតអស់ន័យអស់តៃបម្លៅ។ ៨៤៥ ្ពះខីណ្សពតប្រទូន្មន លតះនន្ទិរាគៈ្ប្រឹងរកស្ពោ ន អោវុធជាយាបនគឺ្បាជា្ញា។ ៨៤៦ ការយលត់ោឃើញគ្រ្គន់ជាទស្សនៈ កុជាំ ប្រ់ជំព្រោក់នំចេិត្តោរាលតរាលត។ ៨៤៧ ្សឡាញគ្រ់ ខឹង សប្រ្បាយ ស្អប្រ់ ោកើតរលតត់មិនចេប្រ់កុំហ្មងោសៅ តម្កាភ្លលត់ចេិត្តកណ្ដលតតាំងោនៅ យលត់្តូវថាតជាធមា្មរម្មណែ៍។ ៨៤៨ ែងរភ្នាកប្រិទ ចាប្រ់គិត ដែោង្ហាកើមោចេញគ្រចេូលត អោរម្មណែ៍្ប្រមូលតឈប្រ់គិត្គប្រ់យាប៉ោង។ ៨៤៩ រុកា្ខៃបប្រតងោលតើែងរដែនមរុរហស្ថ ន សោន្សមើ ោ្ប្រៀប្របាន្គប្រ់ោព្ជចេរៃបណែ ្ទ្ទង់ោសភ័ណែស្លៅឺកលោស់្តួយខ្ចី កំដែោលោកិយទាំងយប្រ់ទាំងៃបថ្ង។ ៨៥០ ោសៀវោភៅមួយក្បាលត ោមើលតព្រោក់កណ្ដលត បាត់ទីប្រញ្ចប្រ់ ខំោមើលតោអោយសព្វែ ចេប្រ់ោដោយប្ររិប្រូរណែ៍។ ៨៥១ ខំស្ពោយរលតួស ោដែើរហួសផ្លៅវូ ទូកោចេញគ្រផុតោទៅ ោនៅសលត់រុកា្ខ។ ៨៥២ ទន់តិចេក្ម ្បាជា្ញាប្រវរ ែងរកៃបចេ្នានំលោភ។ ៨៥៣ មនុស្សោគលត្អរាប្រ់ជាញាតិ កុំប្រីឃ្លៅតោទាះមាន្ក។ ៨៥៤ ែងរពងមាស្ទនប្រ់ស្ពោន់ ោស្ដចេមកទាន់ភ័យរោអៀស ែងរពងស្ពោ ន់្ទនប្រ់មាស ដោក់ោអោយរា្ស់្ដហាក់មិនសម។ ៨៥៥ ោកសប្ររិសុទ្ធដមួយសៃបស ដោស់ជន្ប្រុស្សីស្គលត់ោវលោ ចេង់ោធ្វែើោរឿងអ្វែីកុំោររា ោវលោ​ោទៅមុខមិន្តឡប្រ់។ ៨៥៦ អោសវប្រញ្ចប្រ់ ស្ងប្រ់ក្នាុងផ្លៅូវធម៌។ ៨៥៧ ដែីមាសប្រោង្កាភ្លើន្ទព្យ សកសពកប្រ់ក្នាុងដែីោមាហ។ ៨៥៨ ្សីោនៅអោយ មា្ដយោនៅផ្ទះ។ ៨៥៩ កតញ្ញូនឹងមា្ដយ ភក្ដីចេិត្តកាយចេំោព្រោះភរិយាប។

៨៦០ តណ្ហាកខ្វែះប្រញ្ញ ប្រង់សតិបាត់អធិប្រតី។ ៨៦១ ក្បួនោនៅចាស់ ្តាស់ខំចារ ្ប្រឹងរក្សា មិនខតប្រង់។ ៨៦២ ោរៀនជា្ប្រចាំ ចេំណំថាតរុងោរឿង។ ៨៦៣ កាឡថាតោឆ្វែង ជុណែ្ហាកថាតស្ដ ំ ឥសីោហៅផ្ដ ំថាតោនៅកណ្ដលត។ ៨៦៤ ែងរកវែងរប្រកមិនអោចេជួស កម្មហួស្តូវទទួលត។ ៨៦៥ សំលោប្រ់សត្វែប្រូជាសព សពមួយមិនស្ងប្រ់ោកើតសពពីរ។ ៨៦៦ ខ្ចីប្រំណែង សងប្រំណែុលត ចេិត្តអំពលត់ ជាប្រ់ជំព្រោក់។ ៨៦៧ ោធ្វែតាើ មទំលោប្រ់ផ្គប្រ់ទំោនៀម សតិោនៅោស្ងៀមមិនោងឿងឆ្ងលត់ ឫសគលត់ោហតុផលតសមឬយាប៉ោងណ។ ៨៦៨ ោទាះកំពូលតៃបនោវជ្ជាប្រណែ្ឌ ិត គង់ខិតោទៅជិតមរណ ទីពឹងឯណនឹងខ្ជា ប្រ់ខ្ជាួន។ ៨៦៩ ប្រញ្ចប្រ់ោ្ព្រោះចាប្រ់ោផ្ដើម ោផ្ដើមរលតត់ោ្ព្រោះកំោណែើត។ ៨៧០ មុននឹង្សប្រ្តូវរិះគិត ោហតុផលតពិតចាំគំ្ទ។ ៨៧១ មានោ្ព្រោះសោណ្ដស ្កមួយអោយូសោ្ព្រោះោលោភៈ។ ៨៧២ ោសពគប្រ់ប្រណែ្ឌ ិតជីវិតមានន័យ ោសពគប្រ់ព្រោលតអ្ប្រិយនរកអវជ័យោនៅនឹងែងរភ្នាក។ ៨៧៣ ជួប្រអ្នាក្ប្រមឹករវលត់ផឹក ជួប្រអ្នាកែងរលត្បងរវលត់ោលតង ជួប្រអ្នាកប្រណែ្ឌ ិតរវលត់គិត។ ៨៧៤ ែងររកភ្នាំឆ្លៅងស្ទឹង ្ប្រឹងែងរ្សកថាតធ្ងន់។ ៨៧៥ ទានឯណៃបថ្លៅថាត្លៅជាងធម៌ទាន សុខឯណៃបថ្លៅថាត្លៅជាងសុខក្នាុងផ្លៅូវធម៌។ ៨៧៦ ែងរផនដែីគង់មានទីប្រំផុត កុំ្ប្រកាន់គត់មត់ថាតមិនរលោយ ែងរកវចានក៏ព្តូវែងរប្រកធ្លៅ យ រូប្រកាយគង់ោកើតរលតត់។ ៨៧៧ ឫសែងរកវៃបនោសចេក្ដីភ័យខ្លៅ ចេគឺោសចេក្ដីស្លៅប្រ់ ែងរប្រកបាក់សមគ្គីោ្ព្រោះស្ដ ប្រ់ការញគ្រុះញគ្រង់។ ៨៧៨ មចេ្ចុរាជោវលោទំព្រោសង្ខ រ កាមគុណែតណ្ហាកសណែ្ដ ំសតិ។ ៨៧៩ ោនៅោក្មងអោងខ្លៅ ំងដែូចេខ្លៅ ដែលត់ចាស់ជរាអោងោរាគព្រោធ។ ៨៨០ ោនៅោក្មងចាំែងរស្អក ចាស់្ប្រែងរកកមិនោនៅចាំ។ ៨៨១ ែងរសក្អ ឯណនឹងមកដែលត់ យលត់ឯណថាតនឹងផ្គ ប្រ់។ ៨៨២ ោឡើងខ្ពោស់ោ្ព្រោះជាន់ោគឯង ោហាះខ្ពោស់ដែូចេែងរខ្លៅង ែងរខ្សដោចេ់សែងរង្វែង ធ្លៅ ក់ក្នាុងៃប្ពោ្ជ្រៅ។ ៨៨៣ លតង់នឹងផស្សៈ ្ប្រឡាក់កាយាប សត្វែប្រុគ្គលតណ ថាតោនៅអមតៈ រសែងរដែលតឆ្ងុយឆ្ង ញគ្រ់ កា្លៅយជាអតីត គ្ម នអ្វែីជាប្រ់ទាក់ ោអោយស្ថិតោនៅោថរ។ ៨៨៤ មហាសមុ្ទៃប្ប្រគួរសោង្វែគ អោសូរទឹកែងរភ្នាកហូរោ្ព្រោះ្ព្រោត់។

៨៨៥ ផលតិតកម្មត្មូវោលោភៈ ជាអន្ទ ក់ផ្ដចេ់សង្ខ រ ជាតិពុលតោនៅក្នាុងអោហារ ោ្ព្រោះ្បាថាត្នា្ប្រោយាបជន៍ខ្លៅួន។ ៨៨៦ ឃតករទីមួយគឺោវលោ ោក្មងោទៅជរាមិនអោចេឃត់ ឃតករទីពីរជាតិគីមី ចេរាចេរ្គប្រ់ទីចេូលតសរព្រោង្គ។ ៨៨៧ អោ្កក់មា្នាក់នំោគធ្លៅ ក់មួយនគរ ប្រុគ្គលតលត្អែងរតងនំោគោអោយចេោ្មើន។ ៨៨៨ ជាតិមួយជាជាតិកំោណែើត ជាតិពីរបានោកើតក្នាុង្ប្រោទសជាតិ ជាតិប្រី្ទ្ទង់បានរស់រសជាតិ ជាតិប្រួន្តូវឃ្លៅ តចាប្រ់ជាតិោឡើងវិញគ្រ។ ៨៨៩ ោស្នាហាជាតិប្រួនោស្នាហា្បាកដែ ោស្នាហ៍ប្រប្រូរមាត់សន្មត់ថាតក្បត់។ ៨៩០ ចេង់រួចេែងរតឯងមួយែងរសនែងរផនដែី ចេង់ជួយោលោកិយស៊ូធ្លៅក់អបាយ។ ៨៩១ ោឃើញគ្រពន្លៅកលតូតលោស់ ោសមនស្សក្នាុងចេិន្ត។ ៨៩២ ខ្លៅួនឯងព្រោក់អោវ្ប្រឡាក់ មិនោជឿជាក់ថាតអ្នាកដែៃបទមានអោវស្អ ត។ ៨៩៣ ោស្ដចេោ្គះោ្ព្រោះម្ន់្ដកី ្បត់ នគរែងរប្ររប្រត់ោ្ព្រោះនោយាបបាយ។ ៨៩៤ មោនគមន៍ប្រង្វែក់ស្មរតី កូនោចៅ្ប្រុស្សី្តូវថាត្នាំសណែ្ដ ំ។ ៨៩៥ សន្យា្តូវោធ្វែើ ជាទោង្វែើអ្នាកកាន់សចេ្ចៈ។ ៨៩៦ ្តូវែងរប្ររខុស ោទាសោ្ព្រោះញាតិ។ ៨៩៧ ទូន្មនខ្លៅួនឯង្ប្រ្ពឹត្តរាលត់ៃបថ្ង ទូន្មនអ្នាកដែៃបទោលត្មសើ នឹងសំដែី។ ៨៩៨ សំរាមោគោចាលតមុខផ្ទះគង់ហាមឃត់ យកសំរាមោទៅោចាលតោពញគ្រវត្តថាតោធ្វែប្រើ ុណែ្យ។ ៨៩៩ សំពះ្ពះពុទ្ធដោ្ព្រោះក្ដីសោណ្ដស សំពះ្ពឹទ្ធដប្រុរសោ្ព្រោះឧប្រការគុណែ មុននឹងសំពះជនគួររកមូលតោហតុ។ ៩០០ ប្រញ្ចុកអោហារដែលត់មាតាប្រិតា រួចេោទើប្រយាប្តាោទៅោធ្វែើប្រុណែ្យ។ ៩០១ ប្រុណែ្យោនៅជិតគួរោធ្វែើមុន ប្រុណែ្យឆ្ងយអោនន្ទក៏ពជាប្រុណែ្យ។ ៩០២ ប្ររិសុទ្ធដក្នាុងចេិត្តោនះោហើយគឺប្រុណែ្យ កុំ្ទាំចាំប្រុណែ្យនំសក្ដិនយំ ស។ ៩០៣ ញាតិការ្បាំពីរសន្ដ ន ញាតិឆ្ងយហួសឋានបានអ្វែីរំពឹង។ ៩០៤ មា្ដយឪពុកគិតកូនមួយជីវិត រីែងរប្ររកូនគិតែងរត១៥ៃបថ្ង។ ៩០៥ មា្ដយឪពុកប្រញ្ចុកបាយផ្ទ លត់ៃបដែ កូន្គែងរវងបាយប្រិណែ្ឌដែលត់ធរណែី។ ៩០៦ ោប្រើពិតោជឿជាក់មានជាតិមុខោ្កាយ មា្ដយឪពុករាប្រ់រយរាប្រ់មិនអស់ ខ្លៅះោសយសម្បត្តិសុខគ្ម នទាស់ ខ្លៅះជាប្រ់ទុក្ខោទាសោ្ព្រោះែងរតកម្ម។ ៩០៧ ែងរស្វែងយលត់ពីធម៌ទាន់មានស្ម រតី យលត់ពីអត្ថន័យ្ប្រឹង្ប្រតិប្រត្តិ ចាំចាស់ោភ្លៅចេភា្លៅំងភា្លៅត់ផ្លៅូវវិប្រត្តិ ោទើប្រខិតខំស្កាភ្លត់្ប្រែងរហលតយឺតោពលត។ ៩០៨ ោផ្ដើមចេង់ោចេះោទើប្រស្គ លត់វិជា្ជា ដែឹងរងរែងរស្វែងរកកំោដ។ ៩០៩ ធម៌សប្រ្បុរសអុជប្រំភ្លៅឺ ោមាហៈ្ពួចេ្ពឺែងរលតងោនៅែងរក្បរ។ ៩១០ ោចេះស្ដ យជីវិតថាតមានតៃបម្លៅ ោទើប្រោ្ប្រើោវលោែងរ្ប្រជា្ប្រោយាបជន៍។

៩១១ ជីវិតមួយអែងរ្មកមួយ ្ពួយរកជីវិតគូអែងរ្មកពីរ មុនោផ្ដើមនទី្តូវោ្តៀមជាមុន។ ៩១២ ប្រញ្ចប្រ់ោហតុៃបនទុក្ខ សុខនឹងមកដែលត់។ ៩១៣ ចេក្ខុ្ន់្ទយិ ោទៅ ស៊ោូ អោយែងរតោនៅប្រញ្ញ ចេក្ខុ។ ៩១៤ ទឹកអ្វែីជាទឹកអ្មឹត ឬមួយពិតទឹកហូរពីអង្គជាតិ ឬមួយទឹកចេិត្តសោណ្ដសដែលត់ញាតិនិងសព្វែសត្វែទាំងពួង។ ៩១៥ ដែងទឹកលតុប្រមុខពីលតិង្គ្ពះឥសូរ ែងរដែលតបានប្រង្ហាកូរតាមទរោយាបនី ្ជះថាត្លៅែងរតមុខមិនបានសំភី ផ្ដលត់តួនទីោអោយសតិគិត។ ៩១៦ ដែំប្រង្កញគ្រូងលត្បីនំគ្នាសំពះ មនុស្សមា្នារូតរះោទៅ្ពះអង្គដែងោកើ អោជ័យធ្នា ក់ទឹកៃបហោអើៃបហោអើ ោ្ព្រោះែងរតដែំោណែើរតាមោគតាមឯង។ ៩១៧ ក្នាុងអង្គ្ប្រជុំោគោលតើកៃបដែអស់ ភ័យខ្លៅ ចេខុសទាស់ខំោលតើកតាមោគ មិនបានពិនិត្យរះិ គិតគ្នា ន់ោគ្នារ ោលតើកៃបដែតាមោគមានន័យយាប៉ោងណ។ ៩១៨ ប្រណែ្ឌ ិតមិនែងរមនសុទ្ធដែងរតោចេញគ្រពីសលោ ោទាះជនអនថាតគង់ជាប្រណែ្ឌ ិត។ ៩១៩ ប្រោង្គ លតប្រែងរណែ្ដតកណ្ដលតវាលតែងរ្ស ព្រោក់ក្បាលតមាន់ែងរចេរងវចាំទី។ ៩២០ ងងឹតពីមុខរកមិនោឃើញគ្រផ្លៅូវ ងងឹតោ្កាយ្តូវបាត់ប្រង់សង្ខ រ។ ៩២១ សំភារៈមិនោចេះហួសសម័យ តណ្ហាកោលោកិយហួសមិនែងរដែលតទាន់។ ៩២២ អោគរ្តែងរដែតខ្ពោស់ស្កាភ្លឹមៃបស្កាភ្ល ្គឺះោនៅក្នាុងដែីកប្រ់យាប៉ោងោ្ជ្រៅ។ ៩២៣ វិនិចេ្ឆ័យខុសមានោទាសោស្មើ្ប្រមាថ។ ៩២៤ ទំោរីសចេិត្ត ោរីសោអើងរិត នំឯកា។ ៩២៥ កំលោំងចេិត្តទន់្ជាយ រាយមាយតាមមជ្ឈដោ្ឋន។ ៩២៦ ចេំណែងោម្តី សិរសី ួស្ដី គប្រ្បីរាប្រ់ញាតិ។ ៩២៧ ោអោប្រោភ្លៅើង្ចេែងរណែន ឈួលតក្នាុងឪរា៉ោ ោអោប្រទឹកោមតា្ត ហរទ័យោ្តកអរ។ ៩២៨ ប្រុគ្គលតមានសីលត អ្នាកផងសោណ្ដស ោទាះរងទុក្ខោទាស មានោគរក្សា។ ៩២៩ កិរិយាបលត្អមារយាបទៃបថ្លៅថ្នាូរ ោទាះមិនសំប្រូរក៏ពគង់សប្រ្បាយ។ ៩៣០ ោ្ប្រើសតិ្សយប្រញ្ហាក ោហតុយាប៉ោងណតាំងស្ម រតី។ ៩៣១ ្ប្រោមើលតស្ថ នការណែ៍ ោ្តៀមប្ររិកា្ខរជាមុន។ ៩៣២ ោគរពមនុស្សចាស់ យាប៉ោងោហាចេណស់ជាសុជវី ធម៌។ ៩៣៣ និគមសីហនុោធ្វែើែងរ្សលតិចេទឹក រកៃបថ្ងខ្វែះ្ពឹកនឹកោទៅ្សុកៃបថ សង្ឃឹមៃបថ្ងមួយជួយ្គួសរៃបថ្លៅ រសផុតចាកក្ដីលតំបាកោវទន។ ៩៣៤ មាតាប្រិតាប្រញ្ចុកផ្ទ លត់ៃបដែ ោហតុយលត់មា្ដយៃបថថាត្លៅ ជាោ្ប្រត ្គែងរវងោទៅដែីឆីមិនែងរឆ្អត ទំនួញគ្រខំែងរ្សកោអោយកូនយលត់។ ៩៣៥ អោរាមចាប្រ់ោផ្ដើមភា្ញាក់ស្មរតី ្គែងរវងោទៅដែីនំ្ប្រឡាក់ កោន្ទលតមក្ទាប្រ់ជាប្រ់្ប្រទាក់ ប្រន្សាប្រពូជយក្សសងពូជជ័យ។

៩៣៦ ចេ្ងិតែងរដែកែងរភ្នាកធំមូលត្កលតង់ ោលត្បឿនស្ទុះត្មង់ោទៅ្ប្រយុទ្ធដ ជីវិតពិតមានែងរតមួយគត់ ោប្រើែងរតង្ប្រយុទ្ធដគង់ប្រង់សង្ខ រ។ ៩៣៧ យុគសម័យៃបនការពិចារណ ោប្រើោជឿោគថាតប្រញ្ញ ោរចេរិលត។ ៩៣៨ យុគសម័យៃបនការពិភាក្សា ខុស្តូវយាប៉ោងណមតិមូលតផ្ដុំ។ ៩៣៩ ែងរដែនកំពង់ធំសម្បូរៃប្ពគុក ទីែងរដែលតកប្រ់ទុកឃុំឃំងយាបយពួន សីហតស៊ូព្យាយាបមោរៀប្រក្បួន រំោដោះយាបយពួនចាកទីងងឹត។ ៩៤០ មហាឥសី សន្សំបារមី ោនៅក្នាុងអោ្សម រំោដោះទុក្ខោទាស ោកសសុខុម ែងរដែលតោគបានឃុំ ្ជុងទាំង១៦។ ៩៤១ ចេក្ខុោអោយោឃើញគ្រ្គន់ពិចារណ មិនែងរមននិន្ទថាតោគោភ្លៅចេខ្លៅួន។ ៩៤២ សន្សំគំនិត សន្សំចេំោណែះ ស្មាប្រ់្តិះរិះ ោអោយសមោហតុផលត។ ៩៤៣ ែងរខ្សជវី ិតមិនដែូចេគ្នា តស៊ូពុះព្រោរោគលតោដែងរតមួយ។ ៩៤៤ អកុសលតធម៌ោ្ប្រៀប្របានទឹកឃ្មុំែងរផ្អមែងរថមថាត្នាំពុលត បាប្រមិនទាន់ហុចេផលតសប្រ្បាយ ពិសមិនទាន់ផ្សាយែងរផ្អមជាប្រ់ចេិត្ត ទំរាភាំ ្ញា ក់ោចេះគិតក៏ពហួសោពលតោទៅ។ ៩៤៥ ដែលត់ៃបថ្ងសិលោ​ោចេះ្សដែី សុវណែ្ណ ភូមិែងរដែនដែីកំនប្រ់មហាសលត សម្បត្តិោស្ដចេចេ្កោហៀរមក្កាលត ្ប្រជាភូមិបាលតរស់រុងោរឿង។ ៩៤៦ ដែូនតាប្រន្សលត់ថ្មមរកត ោហើយបានសន្មត់ទុកជាោករ ថ្មែងរកវមានឫទ្ធដលតិខិតោម កូនយលត់សំោនរគស់កំនប្រ់។ ៩៤៧ ជំនន់ស្ទឹងែងរសនហូរលតិចេ្សុក កំពង់ស្វែយប្រលត្លៅ័ង្គសំប្រូរសន្ទុក រងោ្គះមានទុក្ខដែលត់្សុកសណ្ដន់ (ោប្រើោសយក្បាលត្តី្បាកុំោភ្លៅចេម្ជាូរសណ្ដន់)។ ៩៤៨ ពុទ្ធដសសនិកប្រ៉ោងស្គ លត់ពុទ្ធដភូមិ ពិភពោលោកជុំប្រ៉ោងស្គ លត់ែងរដែនអចេ្ឆរិយៈ។ ៩៤៩ ប្រញ្ចោព្រោធិ៍លោលតចេពន្លៅក ជាម្លៅប្រ់្ជកោពលតធំធត់។ ៩៥០ រតនប្រលត្លៅ័ង្គោលតើអោកាស រងចាំោមើលតមា្ចស់មក្ប្រថាតប្រ់ ផ្សាយធម៌សប្រ្បុរសជូនសណ្ដប្រ់ នរជនបានឆប្រ់ោដែើរផ្លៅូវ្តង់។ ៩៥១ ទា្វែរប្រ័ទ្មរោប្រើក ោលត្បកើ អង្គរលតិចេ ក្បាំងោព្ជពណែ្ណ រាយ។ ៩៥២ ជីកដែំប្រូករកនគ ដោប្រ់ថ្ម្ព្រោកៗរកវាយាបម។ ៩៥៣ ហត្ថនក្ស្តកណ្ដលតោវហា សិប្រ្បកម្មោដោយហតា្ថ សងហតា្ថភរណែៈ។ ៩៥៤ ស្អប្រ់ជំពប្រ់ោលតើ ទោង្វែើៃបនការោរៀនោប្រើកចេិត្តោអោយទូលោយ។ ៩៥៥ មនុស្សលត្អក្ម្ប្រទះ ខំរូតរះោធ្វែើមនុស្សលត្អ អ្នាកមានប្រុណែ្យក្មស្គ លត់ ្ប្រឹងតម្កាភ្លលត់តាំងចេិត្តប្រុណែ្យ។ ៩៥៦ ្ប្រមូលត្ទព្យចេំោប្រើង ពូនោឡើងជាភ្នាំ អគ្គីមកសុំ រលោយជាោផះ។ ៩៥៧ ភក្ដីភាពមិន្ប្រួលតែងរ្ប្រ ោទាះយូរៃបថ្ងែងរខ ែងរថព្រោក្យសន្យា។ ៩៥៨ ប្រុបា្ផាកោលោកិយ្កអូប្រឈ្ងុយឈ្ងប្រ់ ែងរតចេិត្តជំពប្រ់ប្រុបា្ផាកមួយទង។ ៩៥៩ អោសូរភរិយាបរងោនៅផ្ទះ ឯមា្ដយចេំណស់ោនៅរងចាំផ្លៅូវ ោទៅណមកណកុំោនៅយប្រ់ោ្ជ្រៅ ្ស់្ដពី ីរោនៅរងចាំមា្ចស់ៃបថ។្លៅ ៩៦០ ជុំមិត្តែងរក្លៅមសំដែី ចាំបាចេ់អ្វែីែងរក្លៅមសុរា នំប្រញ្ចុកែងរត្កូចេឆ្ម គង់រក្សាភាពោសមនស្ស។ ៩៦១ អោសូរ្ទូងមា្ដយប្រីតាំងពីោក្មង កិរិយាបកា្អងោក្អងគួរកុំ្ប្រ្ពឹត្តិ។

៩៦២ ចេំោណែះពិតោពលតជួប្រឧប្រសគ្គ មិត្តោស្ម ះស្ម័្គោពលតមានោ្គះ។ ៩៦៣ ស្គ លត់មិត្តលត្អ្គ្កលតំបាក ជីវភាពោតាកយាប៉ោកគង់មិនោបាះប្រង់។ ៩៦៤ រាប្រ់អោនោពលតមាន្ទព្យ សំដែីគប្រ់រាប្រ់ជាញាតិ ចេុះៃបថ្ងមួយ្ទព្យែងរប្ររឃ្លៅ ត ឬមួយញាតិោនៅរក្សា។ ៩៦៥ ្ទព្យមហាសលត សក្ដិោឡើងហួសក្បាលត គង់ោនៅជាមនុស្ស។ ៩៦៦ ខ្យលត់ប្ររិសុទ្ធដកណ្ដលតខ្ទមែងរ្ស គុកវិមានោលត្ហាកើយែងរលតោ្ហាក ស្នាហមា៍ ៉ោ សុីន្តជាក់។ ៩៦៧ រវលត់ចេិញ្ចឹម្កពះ រវលត់សង់ផ្ទះវីឡា រវលត់ទិញគ្រអោវហុឺហា រវលត់រកអលតង្កាភ្ល រោ្សចេខ្លៅួន។ ៩៦៨ មុននឹងប្រោញ្ចញគ្រសំដែីោ្គធ្គត ោតាងគិតប្រន្ដិចេោទៀតថាតគួរពុំគរួ ។ ៩៦៩ ្ប្រមឹកោជរមា្ដយ កាយវាយ្ប្រពន្ធដ អង់អោចេក្នាុងរន្ធដ ខំអួតោធ្វែើអ្វែី។ ៩៧០ កែងរង្កាភ្លប្រព្រោក់ម្កាភ្លុដែ រាជប្រុ្តែងរក្លៅងកា្លៅយ ោសយរាជ្យសប្រ្បាយ ោលតើសំប្រកឈូក។ ៩៧១ ទស្សនៈែងរស្ដងោចេញគ្រពីចេំោណែះ ហ្វែឹកហាត់ោរៀនោចេះបានសន្សំ ្តូវខុសោព្រោលតោចេញគ្រពីអោរម្មណែ៍ ពុំែងរមនន័យចេំន័យសកលត។ ៩៧២ ប្រោង្កាភ្លើតចេិត្តប្រុណែ្យទាន់មានឱកាស សតិ្ប្រឹងដោស់ោទវតាោដែើរដែី សង្ខ ររលតត់ចាកផុតោលោកិយ ោទវតា្ប្រុស្សីចេូលតកាន់អោសនៈ។ ៩៧៣ ោឃើញគ្រផលតយកោហតុមកដែំណលត ទុក្គន់ជាថាត្នាលតប្រណែ្ដុ ះពូជលត្អ។ ៩៧៤ សិលោរយព្រោន់ោពញគ្រ្ប្រោទស ឬមួយ្តឹមោចេះថាតជាថ្ម។ ៩៧៥ ែងរខរះមិនដែលត់ោមឃងងឹត ែងរខភ្លៅឺជុំជិតចាំងពន្លៅឺ។ ៩៧៦ ទឹកធ្លៅ ក់ពីោលតើគង់ដែលត់ដែី

សំដែីប្រំៃបភ្លៅគង់បានយលត់។

៩៧៧ អោកាសធតុជួនរាំងោភ្លៅៀង វាលតវដែ្ដមិនោទៀងវិលតចេុះោឡើង។ ៩៧៨ ្សវា្កោសប្រោអោប្រោទាស អោជា្ញា្ប្រហារោអោយលោែងរលតង។ ៩៧៩ មានឫទ្ធដិអំណចេជាន់ោលតើោគ ធ្លៅ ក់ឫទ្ធដិជាោមោគជាន់វិញគ្រ។ ៩៨០ ខុសម្ដងោអោយផលតចាំមិនោភ្លៅចេ ោពលតោងើប្រពីលតិចេត្មង់ោទៅោកើត។ ៩៨១ ្ទព្យោនៅនឹងែងរភ្នាកោមើលតមិនស្គ លត់ រិះគិតខ្វែ យខ្វែលត់គស់កំនប្រ់។ ៩៨២ មាឌធំកំលោំងមាំទាំអស្ច រ្យ ែងរតជាប្រ់ោទាសក្នាុងគុក្ចេវាក់។ ៩៨៣ ឃ្លៅ នបាយ ឃ្លៅ នសចេ់ ឃ្លៅ នចេំណែី ឃ្លៅ នលត្អោលតើសអ្វែី ឃ្លៅ នចេំោណែះ។ ៩៨៤ ោចេកប្រ្អូន ចេមប្រង ឋានៈខ្ពោស់ទាប្រកន្លៅង មិនោនៅនឹងរូប្រ។ ៩៨៥ ពំនូតដែុំបាយមា្ដយប្រញ្ចុក ពូនផ្ដុំកប្រ់ទុកក្នាុងដែួងចេិត្តកូន។ ៩៨៦ ក្ដីបារម្មណែ៍ពីោលោកឪពុក រក្សាចាំទុកក្នាុងសន្ដ នចេិត្ត។

៩៨៧ ហតា្ថទន់ោលត្មឿយរប្រស់ជីដែូន អែងរង្អលតលត្វែតលត្វែន់ផ្ដលត់ភាពកក់ោក្រៅ្ដ។ ៩៨៨ ការទូន្មនោ្ប្រៀន្ប្រោដរប្រស់ោលោកតា ោ្ប្រៀប្រដែូចេត្មាពិសិដែ្ឋឧត្តម។ ៩៨៩ លតះប្រង់ោដែើម្បីភាពកតញ្ញូ តស៊ូោដែើម្បីភាពសុចេរិត។ ៩៩០ ្គួសររុងោរឿង ្ប្រោទសជាតិពណែ្ណ រាយ អែងរ្មកខំស្ពោយ ោទាះធ្ងន់មិនណយ។ ៩៩១ ោកើតមកមួយជាតិោអោយមានន័យ រក្សាតៃបម្លៅៃបនគុណែធម៌។ ៩៩២ ស្នា មញគ្រញគ្រឹមោលតើមុខអ្នាក កំណែត់ជាក់ស្នាមញគ្រញគ្រឹមក្នាុងោប្រះដែូងខ្ញាុំ។ ៩៩៣ លតះ្ទព្យ រាប្រ់ញាតិ។ ៩៩៤ ោវលោមិនយូរស្មាប្រ់្គប្រ់គ្នា រក្សាោវលោ​ោអោយមានតៃបម្លៅ។ ៩៩៥ ៃបថ្ងែងរដែលតពិសិដែ្ឋក្នាុងជីវិត គឺប្រចេ្ចុប្រ្បន្នាពិតមិនែងរមនែងរស្អក។ ៩៩៦ មរណែៈមិនខ្លៅ ចេ ោតើមានអ្វែីមកកំលោចេោទៀត។ ៩៩៧ ងកោ្កាយោឃើញគ្រកុមារភាព ដែឹងខ្លៅួនោ្ប្រៀប្រដែូចេយុវវ័យ សម្លៅឹងរំៃបពោឆ្ពោ ះោទៅមុខ។ ៩៩៨ នទីចេុងោ្កាយខិតមកជិត មិនស្ដ យក្នាុងចេិត្ត ោ្ព្រោះបាន្ប្រ្ពឹត្តិអ្វែីែងរដែលត្បាថាត្នា។ ៩៩៩ មួយជំហានចេុងោ្កាយ កុំោអោយមានព្រោក្យវិប្រ្បដែិសរី។ ១០០០ ោទ្វែទា្វែរោលោកិយោប្រើកចេំហ ស ោខ្ម អោ្កក់ លត្អ ចេូរគិតោដោយខ្លៅួនឯងោហាង។

និពន្ធដោដោយ សុខ គឹមោហង sok.kimheng@gmail.com 017 988 892/015784999 សូមឧទ្ទិសកុសលតផលតប្រុណែ្យែងរដែលតោកើតពីស្នាៃបដែោនះបានដែលត់ប្រុព្វែប្រុរស ជីដែូនជីតា ញាតិធម៌្គប្រ់កាលតទាំងប្រីយលត់ែងរតសុខ សុភមង្គលត បានដែលត់សុគតិភពកុំប្រីឃ្លៅងឃ្លៅ តោឡើយ។