t
3 / 2008
oppers van oen
Paul Hahn geeft geest en lichaam geen kans in te dutten
In dit nummer o.a.:
Achter de eerste computer ...en ander gepriegel De Heidemij was in 1957 het eerste Nederlandse bedrijf dat over een computer beschikte. Als chef van de afdeling Mechanische Administratie was Paul Hahn (bouwjaar 1920) destijds de eerste man achter de knoppen. “Het was een IBM 650”, staat hem nog helder voor de geest. Voor het overige is Paul anno 2008 trouwens ook nog altijd helder van geest. En actief. Langlauftraining (drie keer per week), klussen aan antieke klokken en een oldtimer (een Volvo 164), fitnessen op zolder: de in Veghel woonachtige Hahn doet het nog allemaal.
seniorennieuws 2 Mensen-mens onder gepensioneerden
3
De afgelopen maanden vonden overal weer de
lijk volop in beweging. Op het
Voordeel via internet-apotheek
jaarlijkse VGA-bijeenkomsten plaats. Een feest van
ze bij wijze van spreken alweer
4
Roseboom (68) het. “Het voelt ieder keer weer als
verouderd. Maar op een gegeven
Toppers van Toen: De eerste computer
thuiskomen. En dat terwijl ik niet eens tot mijn pen-
moment dat computers nieuw binnen werden gereden, waren
moment word je meer manager
m’n beroepsmatige loopbaan eigenlijk pas echt ná de oorlog. Op de afdeling Mechanische Administratie, waar toen nog gewerkt werd met ponsmachines, sorteerders en een tableerder – voor het afdrukken.” Met de komst van de eer-
de laatste stand van de techniek
Colofon
niet meer bijhouden.”
ste computer werd het allemaal wat minder mechanisch: “Er zaten maar liefst drieduizend lampen in dat apparaat, dus de term elektronisch is hier meer op
toog hij echter naar Heiloo, Noord-Holland. “Ik ben tot 1972 als bodemkundige verbonden geweest aan het Heidemij-
z’n plaats.” De naam van de afdeling veranderde in Rekencentrum (en later in RAET) en Paul werd de eerste computerprogrammeur van de Heidemij. Op cursus in Duitsland (“Een hele week lang…”) bleek dat de docent zijn kennis ook nog uit een instructieboek moest halen. “Ja, dat boek was belangrijk in die beginperiode. Het was echt pionieren en ‘maar wat aan de knoppen draaien’ om te kijken wat er gebeurde. En vooral niet meteen het apparaat de schuld geven, want niet zelden waren vette lunchvingers op een schijf of band de oorzaak van een storing. ‘Altijd eerst netjes je handen wassen’ was dan ook een belangrijk bedrijfsmotto.”
gen waren er 100 aanwezigen: een percentage om ‘u’ tegen
priegelen, dat was als kind al
te zeggen. Waar de gesprekken over gaan? Een mengeling
zo.” Dat dat hem goed afgaat
van privé en werk, volgens Gerrit. “En als het over werk
blijkt ieder (half)uur, wanneer in
Op zijn ‘priegelkamertje’ boven
Zo’n eerste computer trekt natuurlijk Hoog Bezoek. Hier geeft Paul (links) de ambassadrice van Pakistan tekst en uitleg.
staan er nog een aantal te wachten op reparatie. Toegespeeld gekregen van mensen die weten hoe handig hij is. “Deze hobby is goed voor de sociale contacten.” Iets waar Paul trouwens niet om verlegen zit, want via zijn vier kinderen (Pauls vrouw Gerrie overleed vier jaar terug) en de langlaufclub staat hij nog midden tussen de mensen. Ook liep hij zestien keer de Vierdaagse van Nijmegen; de laatste nog vrij recent in 2005. En als er iets aan zijn Volvo 164 mankeert, repareert Paul dat nog altijd zelf. Een zolderkamertje is ingeruimd als onderdelenmagazijn. De kamer ernaast doet dienst als fitnessruimte. Een paar keer in de week waarop hij schaatsbewegingen kan simuleren. En trekkend aan de binnenband
“Niettemin deden we ons werk blijkbaar goed, want ook andere bedrijven begonnen onze hulp in te roepen”, vervolgt Paul. Dat leidde ertoe dat hij eind jaren zestig voor drie jaar werd gedetacheerd bij Mars in Veghel om ook daar een computercentrum op te zetten. “Na een jaar had mijn slimme rechterhand het kunstje zelf echter al aardig door, waardoor ik tijd overhield. Toen RAET een vestiging in Gouda opende, kreeg ik die computerafdeling ‘erbij’. Zo volgden er in de loop der jaren nog vijf vestigingen. Een boeiende tijd, want
Heiloo ook uit de opkomst. Met 104 verstuurde uitnodigin-
ken en zijn Volvo. “Ik mag graag
houdt Hahn hier zijn conditie op peil, onder meer op een zelfgemaakt attribuut
Meer manager dan programmeur
Bijna 88 en still going strong: Paul Hahn werkt aan zijn (lang)lauf-conditie. Op de achtergrond een paar fraaie klokken, zijn andere grote passie. ]
kantoor in Haarlem, vandaar.” De hechte band blijkt in
zijn voorliefde voor oude klok-
ken laten weten hoe laat het is.
hecht de band was.” Gerrit woont inmiddels in Leusden. Voor de jaarbijeenkomst
Onderdelenmagazijn op zolder
Huize Hahn zo’n twintig klok-
herkenning voor de meesten, formuleert Gerrit
sioen bij de Heidemij heb gewerkt. Het typeert hoe
dan echt programmeur en ga je
volop met de techniek bezig, via
verband met de Tweede Wereldoorlog bij de Stoottroepen aanmeldde, begon
“Het voelt als thuiskomen”
de automatisering was natuur-
Privé bleef Paul daarentegen wel
Paul Hahn kwam in 1940 bij de Heidemij in dienst. “Maar aangezien ik me in
Seniorennieuws is een periodieke uitgave voor gepensioneerden van ARCADIS • september 2008
van een fiets staalt hij de spieren van z’n boventorso. “Maar als ik bijvoorbeeld in de tuin heb gewerkt, sla ik een keertje over hoor”, klinkt het bijna verontschuldigend… Extra gemotiveerd
Hoe hij op zijn oude dag nog aan die tomeloze energie komt? Genen van moeders kant, denkt Paul. “En ik heb als kind pleuritus gehad, waardoor ik tussen mijn dertiende en mijn achttiende geen stap kon lopen. Dat vormt je ook, maakt je ervan bewust hoe zuinig je moet zijn op je lichaam. En omdat ik door de ziekte alleen maar lagere school had, was ik later ook extra gemotiveerd om allerlei avondcursussen op te pakken.” Waar Paul ondanks zijn achtergrond vandaag de dag vreemd genoeg helemaal geen energie in steekt, zijn de pc en zoiets als het internet. “Nee, googelen doe ik niet. Sterker nog: ik heb niet eens een computer. Mijn zoon Gerhard lokt me nog wel eens achter het beeldscherm om me over te halen. ‘Je kunt er van alles mee, pa’, zegt hij dan. ‘Maar geen klokken of oldtimers repareren, jongen’, is dan mijn antwoord. De oertijd van de automatisering vond ik geweldig, nu heb ik er niks meer mee.”
Redactie (van links naar rechts op de foto): Jan Hoitink Brinkenhorst 20 6997 AT Hoog Keppel 0314 381 876 j.hoitink@wxs.nl Albert Westerbeek J.P. Sweelincksingel 6 2132 KL Hoofddorp 023 56 13 602 awesterbeek@quicknet.nl Louk Inklaar Varenhof 159 3069 KG Rotterdam 010 420 49 59 Ernst Grote Boterakker 2 9451 GS Rolde 0592 242 096 e.grote@planet.nl Albert van Rosmalen Hurk 101 5403 LA Uden 0413 260 126 vanrosmalen@home.nl Eindredactie: Veritaal Hoflaan 1, 6715 AG Ede 0318 668 575, rita@veritaal.nl Vormgeving en reproductie: OBS Vormgeving en Drukwerk Heeft u kopij? Neem dan contact op met een van de redactieleden.
gaat, dan is het vaak uit de categorie Sterke Verhalen, vergelijkbaar met als we over onze diensttijd praten.”
wordt een one-way-one-man-show, maar dat viel alleszins mee! Onze voorgangers hebben nog steeds een bijzonder grote interesse
Privé-zaken
in het bedrijf en in de projecten waar we als ARCADIS mee bezig
Volgens Wout Heijenk (71, eveneens voorzien van
zijn. Wat ze met name aanspreekt? Vooral de huidige omvang van
Haarlemse roots) zijn het vooral privé-zaken waarover
het bedrijf met 13.500 medewerkers wereldwijd en een jaaromzet
onderling wordt bijgepraat. “Ook ik ben ooit verkast – van
van meer dan 1,5 miljard euro. Dat is voor velen haast niet voor
de Heidemij naar de wereld van de Recreatieschappen
te stellen. En natuurlijk al die mooie projecten, zowel internati-
– maar ook voor mij geldt dat de banden met veel van
onaal (New Orleans, Lyon-Turijn), nationaal (Floriade 2012, A2,
m’n voormalige collega’s altijd intact bleven. Hoe het onze
Friese Meren) als regionaal in Noord-Holland, met projecten als
kinderen en kleinkinderen vergaat: ik denk dat dat het
de Hondsbosche en Pettemer zeewering, Zuiderdijk, Coentunnel,
belangrijkste gespreksonderwerp is.” En de gezondheid,
Wonderwall, Zuidas, Utrechtboog, De Ronde Hoep... Vroeger
voegt Wout toe. Overleden collega’s worden in herinnering
werkte bij wijze van spreken tachtig procent van de Heidemijers in
gebracht, en naar wie ziek is wordt geïnformeerd. Zelf kreeg
de ruilverkaveling, nu is dat misschien nog maar acht procent. The
Wout de ziekte van Parkinson (“Zoiets sluipt ineens in je
times they are a-changin’, ja, maar dat is iets wat de mensen hier nog
leven”). De belangstelling van collega’s doet hem goed.
steeds interesseert.”
The times they are a-changin’
Geen goedendag
Na een geslaagd optreden van het Westfries Cabaret Gien
Thijs Eckhardt (66) is het daar helemaal mee eens. Hij spelt de
Gehannes is het de beurt aan Niek Reichart, die wordt neer-
Cobouw nog steeds van begin tot eind en volgt zijn oude werkgever
gezet als Locatieverantwoordelijke voor het ARCADIS-Huis
op de voet. “Al was het alleen maar in verband met de hoogte van
in Hoofddorp. “Optreden voor een zaal vol gepensioneer-
m’n pensioen”, lacht hij. “Maar vooral ook uit vakinteresse. Ik was
den, net na een cabaret en net voor borreltijd... Ik dacht: dat
als Heidemij-rayonleider bezig met ‘groen’ en ‘grijs’ en belandde vervolgens aan de andere kant van de tafel in de (wegen)bouw. Mijn zoon zit daar nu op mijn oude directeursstoel: dit wereldje blijft me in de breedte boeien.” Na borrel en diner wil Gerrit nog één ding kwijt in het kader van the times they are-enzovoorts. Hij moest laatst op het ARCADIS-hoofdkantoor in Arnhem zijn en daar viel hem op dat er geen begroeting vanaf kon van de jonkies in de lift. “Onderling wel, maar niet richting een oldtimer als ik. Dat was in onze tijd ondenkbaar, het ging toen respectvoller. Al was het alleen maar omdat iedereen een potentiële nieuwe klant kan zijn. Ook – of misschien wel juist? – oldtimers.”
Voordeel via internet-apotheek
“Welkom zijn we altijd”
Mensen-mens onder gepensioneerden
Dankzij een samenwerking met nationale-apotheek.nl kunnen CZ-verzekerden sinds kort vier euro korting krijgen op
Aandacht voor een zieke, de viering van een lustrum-
alle receptplichtige geneesmiddelen die vallen onder de
leeftijd, hulp bij het invullen van een belastingformu-
hoofdverzekering. Nog een voordeel: de medicijnen wor-
lier: onze gepensioneerdenbezoekers komen voor van
den gratis thuisbezorgd.
alles ‘onder de mensen’. Reden voor Seniorennieuws om de zaak om te draaien en één van die nobele wer-
De korting is mogelijk omdat de internetapotheker zo geen winkel-
kers eens met een bezoek te vereren. Het werd Bertus
kosten maakt. Alles gaat online. Kortingstegoeden worden auto-
Bröcker (85), die vanuit zijn woonplaats Lochem al
matisch teruggestort, iets wat verzekerden zelf kunnen bijhouden via www.nationale-apotheek.nl. Tegoeden besteden aan andere
jarenlang actief is in het oosten des lands. “Waarom
producten bij www.nationale-apotheek.nl kan eveneens. De inter-
wij dit doen? Ik denk vooral omdat we mensen-mensen
netapotheek kent echter ook restricties. Bepaalde medicijnen, zoals opiatenlijst-3-producten en koelkastgeneesmiddelen vallen buiten
zijn.”
de regeling, evenals spoedleveringen. Een persoonlijk adviesgesprek met de apotheker is bij nationale-apotheek.nl evenmin mogelijk en medicijnen worden alleen binnen Nederland bezorgd.
Allereerst: Bertus is geen gewone gepensioneerdenbezoeker,
name in die laatste functie, die ik vanaf 1976
jubilea, ziekte of overlijden zorgen we ervoor
maar een regionaal coördinator die zo’n twintig ‘echte’ bezoe-
heb bekleed, moet je natuurlijk geïnteresseerd
dat er actie wordt ondernomen. We gaan
kers onder z’n hoede heeft. “Maar ik ga natuurlijk zelf ook nog
zijn in wat mensen beweegt. Maar ook buiten
overigens ook regelmatig ‘gewoon zomaar’
regelmatig op pad. En of je nu om trieste of feestelijke redenen
het werk heb ik dat altijd leuk gevonden.”
op bezoek hoor, bijvoorbeeld na een tip van
bij de mensen aankomt: welkom zijn we altijd. Ik ga trouwens
En dus klopten de Personeelsvereniging van
een collega over iemand die wel een beetje
vaak samen met m’n vrouw Riek; wel zo gezellig.” En gezel-
de Heidemij, de voetbalvereniging Reünie
aandacht kan gebruiken. Of als iemand om
lig is het regelmatig, vertelt Riek. “Onlangs kwamen we bij
Borculo en de ijsclub Lochem niet voor niets
hulp vraagt bij het invullen van een formulier.
iemand in een verzorgingstehuis toen daar net een bingo aan
bij Bertus aan toen ze bestuurlijke versterking
Maar dat eerste gebeurt steeds minder, want
Voorschot
de gang was. Dan schuif je gewoon aan en speel je een rondje
zochten. En na z’n pensionering wist natuur-
ik heb de indruk dat mensen steeds socialer
mee. Nee, gewonnen hebben we niet... En laatst konden we ook
lijk ook de VGA hem te vinden voor de functie
en dus minder eenzaam worden. En voor het
inkomensafhankelijke
een burgemeester de hand schudden toen we op een zestigjarig
van regionaal coördinator.
invullen van formulieren roepen ze onze hulp
bijdrage Zvw uitbetaald
Riek, die zelf overigens ook al meer dan zestig jaar met Bertus
[tussenkop:] Steeds socialer en mondiger
mondiger. Ze vullen hun belastingformulier
is getrouwd.
Een belangrijke taak is het bijhouden van alle
nu vaak gewoon zelf in, al dan niet met hulp
persoonlijke gegevens van de gepensioneer-
van hun (klein)kinderen of informatie van het
Ook bij de voetbal- en de ijsclub
den. In Oost zijn dat er om precies te zijn 769
internet.”
Dat Bertus in dit werk gerold is, is eigenlijk niet zo vreemd. In
(waarvan 490 VGA-lid) – administrateur was
1941 kwam hij bij de Heidemij en sindsdien was hij onder meer
Bertus ooit ook. “Wie, wat, waar, wanneer: wij
bureauchef van het ambtsgebied Borculo-Lochem en perso-
houden het allemaal zo nauwkeurig mogelijk
neelsfunctionaris voor de regio Gelderland/Overijssel. “Met
bij, inclusief alle partners. En in het geval van
Verzekerden die geen gebruik wensen te maken van de internetapotheker kunnen vanzelfsprekend nog steeds bij hun gewone apotheek terecht. Weten hoe het werkt? Ga naar www.cz.nl en klik vervolgens door naar Advies en Begeleiding, Zorg & Vergoeding en Medicijnen. Daar wordt het haarfijn uitgelegd.
Tips & trucs Een financieel voordeel, een interessante website of gewoon een geweldig hotelletje ergens in Frankrijk? Geef door, die gouden tip waar collega-pensionado’s ook baat bij hebben!
!
SeniorWeb
Leven zonder internet wordt steeds moeilijker. De Belastingdienst stimuleert de elektronische aangifte met DigiD, winkelen en bankieren via internet wordt steeds populairder, contacten met de (klein)kinderen worden meer en meer onderhouden via e-mail. Voor senioren die (beter) wegwijs willen worden op het worldwide-web is er SeniorWeb. Via cursussen,
Navigatiesysteem met groot scherm
workshops, tips, het tijdschrift Enter en de
Eén op de drie 75-plussers rijdt nog auto. Voor
website www.seniorweb.nl wordt in begrij-
degenen die het allemaal niet zo scherp meer
pelijke taal tekst en uitleg gegeven over de
zien, is er nu de TomTom ONE XL, een breed-
zegeningen van het internet. En wanneer er
beeld navigatiesysteem met afmetingen van
thuis iets misgaat met de computer en/of het
119 x 86 x 30 mm.
internet, kunnen leden een beroep doen op een van de deskundige vrijwilligers
Vrienden op de fiets
van SeniorWeb. Zij komen zonodig zelfs bij
Er bestaat een netwerk dat gepensioneerde
u thuis. Bel voor meer informatie met 030-
fietsliefhebbers de mogelijkheid biedt om voor
2769965 of ga naar de website. Op www.
€ 17 bij anderen te overnachten, ontbijt incluis.
seniorweb.nl/actie/arcadis loopt momenteel
Het gaat om zo’n 3000 adressen, meestal bij
zelfs een speciale aanbieding (vijftig procent
mensen die zelf ook van fietsen houden. Een
korting op het lidmaatschap van € 23) voor
uitstekende manier dus om bij meerdaagse
ARCADIS-gepensioneerden!
tochten gezellig én goedkoop te overnachten.
De Belastingdienst keerde onlangs het voorschot uit op de teruggaaf van de inkomensafhankelijke bijdrage Zorgverzekeringswet (Zvw) over 2008. Dit voorschot geldt voor mensen die: wonen in Nederland, een wettelijk verplichte zorgverzekering hebben afgesloten en alleen inkomsten
huwelijksfeest kwamen. Dat soort dingen maak je mee”, aldus
ook steeds minder in. Ouderen worden steeds
ontvangen uit vroegere dienstbetrekking zoals AOW, (pre)pensioen, VUT en lijfrenten. Daarnaast dient men inkomsten te ontvangen van meerdere instanties en moet dat inkomen uit vroegere dienstbetrekking(en) boven de € 31.231 liggen. En tenslotte moet de teruggaaf van de bijdrage dat teveel is betaald minimaal € 25 zijn. Wie aan deze voorwaarden voldoet, ontvangt het voorschot automatisch. Het voorschot is niet aan te vragen; bezwaar maken kan evenmin. Bezwaar maken tegen de definitieve teruggaaf, die de Belastingdienst in de loop van 2009 vaststelt, kan wel. [ ** beeld, zonodig: cartoon van het bekende ‘handje vol / stapeltje eurootjes…? ]
Zie www.vriendenopdefiets.nl.