Εορταί και Ύμνοι. Νικόλαος Σωτηρόπουλος

ΝΙΚΟΛΑΟΥ 1. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΟΔΛΔΟΓΟΥ͂

ΕΟΡΤΑΙ ΚΑΙ ΎΜΝΟΙ «Πληροῦσθε ἐν Πνεύματι, λαλοῦντες ἑαυτοῖς ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ὠδαῖς πνευματικαῖς, ἄδοντες καὶ ψάλλοντες ἐν τῇ καρδίᾳ ὑμῶν τῷ Κυρίῳ »

( Ἔφεσ. 5,18 - 19)

ΑΘΗΝΑΙ

1973

ΑΦΙΕΡΟΥΤΑΙ

ΕΙΣ ΤΟΥΣ ΕΛΑΧΙΣΤΟΥΣ ΕΥ̓ΛΑΒΕΙ͂Σ ΙΕΡΟΨΑΛΤΑΣ ΤΟῪΣ ΨΑΛΛΟΝΤΑΣ

ΕΚ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΥ̓ΤΩΝ ΤΩ ΚΥΡΙΩ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Εἰς τὸ περιοδικὸν «Σταυρὸς» ἐπ᾽ εὐκαιρίᾳ ἕορ-

τῶν τῆς ᾿Εκκλησίας δημοσιεύομεν κατὰ καιροὺς ἐρ-

μηνείας ὕμνων ἐκ τῶν ἀκολουθιῶν τῶν ἑορτῶν, συνήθῶς δὲ ἑκάστης ἑρμηνείας προτάσσομεν μικρότερον.

ἢ μεγαλύτερον ἄρθρον, ἐν τῷ ὁποίῳ ἐκφράζομεν σκέψεις καὶ συναισθήματα σχετικῶς πρὸς τὴν ἕορτὴν καὶ τὸ νόημα αὐτῆς ἢ τὴν ἀξίαν τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὕμνων.

Φίλοι ἀναγνῶσται τοῦ «Σταυροῦ» παρεκάλεσαν

ἡμᾶς νὰ ἐκδώσωμεν τὰς ἐν λόγῳ ἑρμηνείας ὕμνων μετὰ τῶν εἰσαγωγικῶν ἄρθρων εἰς βιθλίον. Κατό-

πιν τούτου ἐκδίδομεν τὸ παρὸν βιθλίον, ἵνα δι᾽ αὐ-

τοῦ παράσχωμεν ἕν δεῖγμα τῆς ὑπερόχου ὡραιότητος καὶ τῆς ἀφθάστου πρὸς συγκίνησιν δυνάμεως τῶν ἐκκλησιαστικῶν ὕμνων, τοὺς ὁποίους σήμερον

ἐλάχιστοι δυστυχῶς εἶνε εἰς θέσιν νὰ

ἐκτιμήσουν.

Οἱ πλεῖστοι ἐκ τῶν ὀνομαζομένων χριστιανῶν, ἀντὶ

νὰ ἄδουν καὶ νὰ ψάλλουν εἰς τὸν Κύριον «ἐν «ψαλ-

μοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ὠδαῖς πνευματικαῖς», ἄδουν καὶ

ψάλλουν εἰς τὸν Διάθολον᾽ τὰ πλέον ἀηδῆ, οαἷσχρὰ καὶ ἔξαλλα ἄσματα, ὥστε καὶ διὰ: τῶν ἀσμάτων, μᾶλλον δὲ «οὐρλιασμάτων», ν᾽ ἀποδεικνύεται, ὅτι ὁ σύγχρονος κόσμος ἐπανῆλθεν εἰς τὴν ζοῦγκλαν, ἢ

μᾶλλον παρεφρόνησεν. Οἱ δὲ ὀλίγοι ἄνθρωποι τῆς ᾿Εκκλησίας ἀκούουν μὲν καὶ ἐνίοτε ψάλλουν τοὺς ὕμνους τῆς ᾿Εκκλησίας, ἀλλ᾽ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον δυσ-

κολεύονται νὰ καταλάθουν τὰ νοήματο: αὐτῶν. Καὶ τοῦτο ὄχι μόνον διότι οἱ ὕμνοι εἶνε γραμμένοι εἰς ἀρχαίαν γλῶσσαν καὶ πολλοὶ ἐξ αὐτῶν περιέχουν

βαθύτατα νοήματα, ἀλχὰ καὶ διότι εἰς τὰς περισσο-

τέρας περιπτώσεις δὲν ψάλλονται ὀρθῶς καὶ καθα-

8 ρῶς. Οἱ εὐλαθεῖς καὶ «συνετῶς» ψάλλοντες ἱεροψάλ-

ται εἶνε ἐλάχιστοι εἰς τὴν Ἑλλάδα. Οἱ ἄλλοι εἶνε άμαθεῖς ἢ ἐπιδειξιομανεῖς ἢ καὶ τὸ συναμφότερον. Ἰδίᾳ διὰ τῶν μακρῶν μελῶν ἐπιδειξιομανεῖς ἱεροψάλ-

ται καλύπτουν τὰ νοῆματα τῶν ὕμνων καὶ εἰς τοὺς

πνευματικοὺς

ἀνθρώπους

θλῖψιν καὶ

δημιουργοῦν

ἐκνευρισμόν, ἐνῷ εἰς τοὺς ἄλλους, τοὺς ἐνδιαφερο-

μένους κυρίως διὰ τὴν μουσικὴν καὶ ὄχι διὰ τὰ νοῆματα, προκαλοῦν ἐφάμαρτον ἡδονισμόν, ἄξιον κατὰ τὸν ἱερὸν Αὐγουστῖνον νὰ ὑποθληθῇ εἰς ἱερὰν ἐξομολόγησιν. Ὡρισμένοι δὲ ἱεροψάλται,

θεωρούμενοι

. διάσημοι, ὑπὸ κοσμικῶς σκεπτομένων ἐφημερίων καὶ ἐκκλησιαστικῶν συμθουλίων προσκαλοῦνται καὶ ψάλλουν εἰς ἑορτὰς καὶ πανηγύρεις ἐπὶ ἀμοιθῇ ἁδρᾷ, ὄπισθεν δὲ αὐτῶν τρέχουν ἀνόητοι ἡδονοθῆραι τῆς μουσικῆς καὶ ὄχι τῶν νοημάτων, διὰ νὰ ἐνισχύσουν τὸν τεράστιον ἐγωισμὸν καὶ τὸ βαλλάντιον τῶν ἐπι-

δειξιομανῶν καὶ ἐπαγγελματιῶν αὐτῶν ἱεροψαλτῶν, οἱ ὁποῖοι ἔχουν διατιμήσει καὶ τὸ «Κύριε, ἐλέησον»...

ὋὉ γράφων θὰ εἶνε εὐτυχὴς ἂν τὸ παρὸν βιθλί-

ον συντελέσῃ κατά τι εἰς τὴν βαθυτέραν

ἐκτίμησιν

τῶν ἀνεκτιμήτων θησαυρῶν τῆς ᾿Ορθοδόξου ἐκκλησιαστικῆς ὑμνολογίας καὶ βοηθήσῃ ἕνα ἔστω

ἵερο-

ψάλτην νὰ ψάλλῃ τοῦ λοιποῦ ἐν συναισθήσει καὶ ἐν ἐπιγνώσει.

Διὰ τὰς ἀτελείας τοῦ βιϑλίου ἐξαιτούμεθα τὴν

ἐπιείκειαν τῶν ἀναγνωστῶν. Σημειωτέον ὅτι ἐν τῇ ἑρμηνείᾳ τῶν ὕμνων ἐστερούμεθα σχετικῶν βοηθημά-

τῶν. Εἴς τινας μόνον ὕμνους εἴχομεν ὑπ᾽ ὄψιν τὸ Ἑορτοδρόμιον τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ ᾿Αγιορείτου. Ἔν ᾿Αθήναις τῇ 23η Αὐγούστου 1973

Νικόλαος ᾿Ιω. Σωτηρόπουλος

ΟἈΑΚΙΝΗΤΟῚΙ ΕΟΡΤΑῚ

ΑΘΑΝΑΣΙΟῪ ΚΑΙ

ΚΥΡΙΛΛΟῪ

(8 ΙΑΝ.)

Η ΞΥΝΩΡΙΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ Οἱ μεγαλύτεροι Πατέρες ἅμα καὶ Διδάσκαλοι τῆς ᾿4-

νατολικῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας εἶνε πέντε᾽ Οἱ Τρεῖς “!

εράρχαι, καὶ οἱ δύο Πατριάρχαι ᾿Αλεξανδρείας ᾿Αθανάσιο“

καὶ. Κύριλλος. Τὴν 18ην ᾿Ιανουαρίου ἡ ἁγία ἡμῶν ᾿Εκκλησίο

τιμᾷ τὴν μνήμην τῶν δύο τούτων Πατριαρχῶν ᾿Αλεξανϑρείας, τῶν ὁποίων τὰ ὀνόματα ἀκούομεν μνημονευόμενα καὶ κατὰ πᾶσαν θείαν Λειτουργίαν, ὅταν γίνεται ἀπόλυσις. ὋὉ ᾿Αθανάσιος καὶ ὁ Κύρίλλος

ὑ-

πῆρξαν οἱ κατ᾽ ἐξοχὴν ἀγωνισταὶ καὶ

πρόμαχοι τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως. ᾽πὶ ἥμισυν αἰῶνα ὁ Μέγας ᾿Αθανάσιος ἐπάλαιε, χωρὶς σχεδὸν ἀνάπαυλαν, πρὸς τὴν φοθερὰν αἵρεσιν τοῦ ᾿Αρειανισμοῦ, ἡ ὁποία ἀπετέλει ἀνατροπὴν τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἀφοῦ ἠρνεῖτο αὐ-

τὴν ταύτην τὴν Θεότητα τοῦ ᾿Ιησοῦ Χρι-

στοῦ, ἐπὶ τῆς ὁποίας στηρίζεται τὸ μεγαλειῶδες οἰκοδόμημα

τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἡ βεθαιότης τῆς ἀπολυτρώσεως. Πλῇ-

θος πονηρῶν καὶ ρᾳδιούργων ἐπισκόπων, βραχυκυκλούντων

-- θὰ ἐλέγομεν σήμερον -- τὰ ἀνάκτορα τοῦ Βυζαντίου καὶ

τοὺς κατὰ τόπους ἐξουσιαστάς: σύνοδοι ἐπισκόπων, εἰς τὰς

ὁποίας ἐπεκράτουν οἱ ἀρειανοί᾽ καὶ τέσσαρες αὐτοκράτορες.

πρὸ τῶν ὁποίων ἔτρεμεν ᾿Ανατολὴ καὶ Δύσις, θέμα καὶ στόχον εἶχον τὸν ἀνυποχώρητον καὶ ἀσυμθίθαστον Πατριάρχην τῆς ᾿Αλεξανδρείας. Οὐδεὶς ἐκ τῶν Πατέρων εἶδε νὰ ἐξαπο. λύεται τοιαύτη ἐναντίον του ἐκστρατεία συκοφαντιῶν, ὅποία ἐξαπελύθη ἐναντίον τοῦ Μεγάλου ᾿Αθανασίου. Καὶ οὗ. δεὶς ἐκ τῶν Πατέρων ὑπέστη τόσους διωγμούς, τόσας ἐξορί ας, τόσους κόπους καὶ τόσας ταλαιπωρίας, ὅσας ὑπέστη ὁ

ἥρως οὗτος τῆς ᾿Ορθοδοξίας. Καθημερινῶς διέτρεχε τὸν κίν

δυνον νὰ τὸν ἐξοντώσουν οἱ θανάσιμοι ἐχθροί τοῖν καὶ ὧν

ἠθικὴν καὶ ὧς σωματικὴν ὑπόστασιν. Ἦλθον δὲ ἡμέραι, κα τὰ τὰς ὁποίας ἡ κακία, ἡ πονηρία καὶ ἧ μοχθηρία ἐθριάγι.

12 θευσαν, ἡ αἵρεσις κατέλαθεν ὅλους σχεδὸν τοὺς θρόνους καὶ τὰ θυσιαστήρια τῶν ᾿Ορθοδόξων, καὶ ὁ ἀγωνιστὴς τῆς ἀληθείας ἐφαίνετο ὅτι ἀπέμεινε μόνος εἰς τὸν κόσμον. ᾿Αλλὰ δὲν ἐκλονίσθη. “Ὅταν εἶπον πρὸς αὐτόν, ὅτι ἀπέμεινε μόνος, ὁ

ἥρως ἀπήντησεν᾽ ᾿Αθανάσιος, εἷς ἐναντίον ὅλου τοῦ κόσμου! Λέγει ἣἧ μυθολογία, ὅτι εἷς ἐκ τῶν Τιτάνων, ὁ Ατλας, ἐ-

θάσταζεν ἐπὶ τῶν ὥμων του τὸν Οὐρανόν. Τὸν μῦθον ὁ ᾿Αθανάσιος ἔκαμε πραγματικότητα. ὥς ἀληθινὸς Τιτὰν τοῦ πνεύματος, ὧς πραγματικὸς ἤΑτλας, ἐκράτησεν ἐπὶ τῶν ὦ-

μῶν τοῦ τὸ «αἰώνιον βάρος» τῆς ᾿Ορθοδοξίας, ἡ ὁποία εἶνε

Οὐρανὸς ὁλόκληρος, ἀσυγκρίτως ἀνώτερος τοῦ φαινομένου Οὐρανοῦ. Διὰ τοῦτο μετὰ τὸν κορυφαῖον Παῦλον, τὸν γίγαντα τοῦ Χριστιανισμοῦ, περισσότερον συγκινεῖ τὰς ψυχὰς ὁ

Μέγας ᾿Αθανάσιος, ὁ γίγας τῆς ᾿Ορθοδοξίας.

Ὃ ἅγιος Κύριλλος ἠγωνίσθη κατὰ

τῆς αἱρέσεως τοῦ Νεστοριανισμοῦ. Ὃ

Νιεστόριος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ἐδίδασκεν, ὅτι ἡ Παρθένος Μαρία δὲν ἐγέννησε Θεάνθρωπον, ἀλλ᾽ ἐγέννησεν ἁπλοῦν ἄνθρωπον, μετὰ τοῦ ὁποίου ἡ θεία φύσις, ὁ Υἱὸς --δηλαδὴ

τοῦ Θεοῦ, ἡνώθη κατόπιν. Διὸ καὶ ὦνόμαζε τὴν Παρθένον Μαρίαν οὐχὶ Θε-

οτόκον, ἀλλὰ Χριστοτόκον. Περαϊιτέρω ἐδέχετο οὗτος ἁπλῆν

συνάφειαν, ἤτοι φαινομενικὴν ἕνωσιν τῶν δύο φύσεων, τοῦ ἀνθρώπου Χριστοῦ καὶ τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, καὶ ὄχι. πραγματικὴν ἕνῶσιν τῶν δύο φύσεων εἰς ἕν πρόσωπον. Κατὰ βά-

θος ἐφρόνει, ὅτι ἐν τῷ ᾿Ιησοῦ ὑπῆρχον δύο πρόσωπα, ἂν καὶ

ἀπέφευγε νὰ διδάσκῃ τοῦτο σαφῶς, κατὰ τὴν συνήθειαν, ἣν ἔχουν ἄλλωστε οἱ αἱρετίκοί, νὰ περικρύπτουν σκοπίμως ἕ-

αυτούς, καί, ἐνῷ ἔσωθεν εἶνε λύκοι ἅρπαγες, ἔξωθεν νὰ πα-

ρουσιάζωνται ὑπὸ μορφὴν προθάτων. Ὁ Κύρλος ἐπολέμησε τὴν αἵρεσιν μετὰ πάθους ἀσυνήθους. Τὸ πάθος τοῦτο ὑπηγόρευεν εἷς τὴν ψυχήν του ἡ ἀγάπη πρὸς τὴν ἀλήθειαν, ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Σωτῆρα καὶ ἡ ἀγάπη πρὸς τὴν μητέρα τοῦ Σωτῆρος Θεοτόκον. Τὸ ἀσύνηθες πάθος ἐδημιούργησε περὶ τὸν Κόριλλον ὄχι μόνον πλήθη φλογερῶν ἀγωνιστῶν, δὸς δ᾽ εἰπεῖν καὶ φανατικῶν προσώπων, ἀλλὰ καὶ πολλοὺς ἐχθρούς. Δὲν εἶχε δὲ ὁ Κύριλλος πολλοὺς ἐχθροὺς μόνον ὅταν ἔζη.

18. Ἔχει πολλοὺς ἐχθροὺς καὶ μετὰ θάνατον.Ἧ ζωὴ ὅλων τῶν μεγάλων μωμοσκοπεῖται. Καὶ τοῦ Κυρίλλου λοιπὸν οἱ διάφο-

ροι κριτικοὶ μωμοσκοποῦντες τὴν ζωὴν εὑρίσκουν, εἰς τὴν ἐπὶ

ἕν τρίτον αἰῶνος ἐκτεινομένην ἔντονον Πατριαρχικὴν δραστη-

ριότητά του, σκιερά τινα σημεῖα ὡς πρὸς ὡρισμένας ἐνεργείας. Καὶ φωνάζουν οἱ κριτικοί᾽ ᾿Απότομος, τραχύς, βίαι-

ος, ἐμπαθὴς ὁ Κύριλλος! Βεθαίως καὶ οἱ ἅγιοι εἶχον τὰ ἐ-

λαττώματά των. Καὶ ὁ ἥλιος ἔχει τὰς κηλῖδάς του. ᾿Αλλ’ οἱ κριτικοὶ ἔχουν τὴν τάσιν, τῶν μὲν κοσμικῶν ἀνδρῶν τῆς

“Ἱστορίας νὰ κρίνουν τὰ ἐλαττώματα ἐπὶ τὸ ἐπιεικέστερον μᾶλλον, τῶν δὲ ἁγίων νὰ κρίνουν τὰ ἐλαττώματα ἐπὶ τὸ αὐστη-

ρότερον. Ὑπερθάλλουν τὰ ἐλαττώματα τῶν ἁγίων. ᾿᾽Ενίοτε

δὲ βλέπουν εἰς τοὺς ἁγίους ἐλαττώματα καὶ ἐκεῖ, ὅπου πρα-

γὙματικῶς δὲν ὑπάρχουν. ᾿Αλλ᾽ ὁποιαδήποτε καὶ ἂν εἶνε ἡ

γνώμη τῶν κριτικῶν περὶ Κυρίλλου, τὸ γεγονὸς εἶνε ἕν᾽ Ἢ διδασκαλία τοῦ Κυρίλλου ὑπῆρξεν ἧ διαυγής, ἡ κρυσταλλίνη

ἔκφρασις τῆς ᾿Ορθοδοξίας, τὸ δὲ πρόσωπον αὐτοῦ κατέτα-

ξεν ἡἣἡ συνείδησις τῆς ᾿Εκκλησίας μεταξὺὼ τῶν ἁγίων. Μετὰ ᾿Αλεξαντὸν ᾿Αθανάσιον, ὃ μεγαλύτερος Πατριάρχης τῆς δρείας εἶνε ὁ Κύριλλος.

Ἔν συνεχείᾳ ἑρμηνεύομεν τὸ Δοξαστικὸν τῶν ἑσπερί-

ὧν τῆς ἑορτῆς τῆς ἱερᾶς ταύτης ξυνωρίδος ᾿Αθανασίου καὶ

Κυρίλλου, Πατριαρχῶν ᾿Αλεξανδρείας.

ΟΙ

ΑΚΡΕΜΟΝΕΣ

, ἹἹεραρχῶν τοὺς ἀρχηγούς, Πατριαρχῶν τοὺς ἀκρέμονας, καὶ παμφαεῖς φωστῆρας τῆς Οἰκουμένης, τῶν ἐννοιῶν τοῦ Χριστοῦ τοὺς ἐκφάντορας, συνελθόντες, ὦ φιλέορτοι, πνευματικοῖς ἐγκωμίοις αἰνέσῶώμεν λέγοντες᾽ Χαίροις, σοφὲ ᾿Αθανάσιε, ἐπώνυμε

τῆς ἀθανασίας, ὁ τὸν ληρώδη Αρειον. καθάπερ λύκον

ἐκσφενδονήσας τῆς ποίμνης τοῦ Χριστοῦ, τῇ ἐλαστικῇ σφενδόνῃ τῶν θεοσόφων δογμάτων σου. Χαίροις, ἀστὴρ παμφαέστατε, ὑπέρμαχε τῆς ᾿Αειπαρθένου, ὁ στεντορείως αὐτὴν Θεοτόκον ἐν μέσῳ τοῦ ἐν ᾿Εφέσῳ

ἱεροῦ συλλόγου ἀνακηρύξας λαμπρῶς, καὶ τῶν Νεστορίου ληρημάτων καθαιρέτα, παμμακάριστε

Κύ-

14 ριλλε. Χαίρετε, θεολογίας πηγαί, θεοσοφίας ποταμοὶ ἀέναοι, καὶ βρύσεις θείας γνώσεως. ᾿ἸΑλλ᾽, ὦ Πατέρες τρισόλθιοι, μὴ παύσησθε πρεσθεύοντες Χριστῷ ὑπὲρ τῶν πίστει καὶ πόθῳ τελούντων ὑμῶν τὴν πανίερον καὶ θείαν πανήγυριν. ᾿Απευθυγόμενος ὃ ἱερὸς ὕὑμνογράφος πρὸς τοὺς φιλεόρτους χριστιανούς, τοὺς ἀγαπῶντας δηλαδὴ τὰς ἁγίας ἑορτὰς τῆς

Ἔχχλησίας, προτρέπει αὐτούς, ἀφοῦ σύναχθοῦν,

γὰ ὑμνήσουν

τοὺς δύο ἑορταζομέγους ἁγίους ᾿μὲ ἐγκώμια πνευματιχόά, ἐγχώμια διαφέροντα τῶν χοσμιχκῶν τοιούτων καὶ ἁρμόζοντα εἰς τὸν πγευματιχὸν χαραχτῆρα ἐχχλησιαστιχῆς ἑορτῆς χαὶ εἰς τὰ πγευματιχὰ κατορθώματα χαὶ τὴν πνευματιχότητα καθόλου τῶν τιμομένων προσώπων. Τοὺς ἁγίους τούτους χαραχτηρίζει ἐχ προοιἰμίων ἀρχηγοὺς τῶν “Ἱεραρχῶν, ἀχρέμονας τῶν Πατριαρχῶν, παμφαεῖς φωστῆρας τῆς οἰχουμένης, καὶ ἐχφάντορας τῶν ἐννοιῶν τοῦ Χριστοῦ. Καὶ οἱ τέσσαρες χαραχτηρισμοὶ εἶνε ἐπιτυχεῖς, ὃ δὲ δεύτερος χαὶ ὃ τέταρτος ἐπιτυχέστεροι. Τὸ «ἀχρέμονες» εἶνε λεπτότερον χαὶ ποιητιχώτερον; τὸ «ἐἔχφάντορες» πλέον ἐχφραστιχὸν χαὶ μεγαληγόρον.

Οἱ “Ἱεράρχαι εἶνε ὅλοι ἄρχοντες ἱερατείου χαὶ λαοῦ, εἶνε

ὅλοι ἀρχηγοί. ᾿Αλλ᾽ οἵ. τιλώμενοι δύο “Ἱεράρχαι εἶνε, λέγει ὃ .ὕ-

μνογράφος, ἀρχηγοὶ χαὶ. τῶν “ἱεραρχῶν. Πῶς; Διὰ τοῦ. ὑπερό-

χου, βεδαίως, καὶ μάλιστα τοῦ ἀγωνιστιχοῦ χαὶ τοῦ μαχητικοῦ παραδείγμοτός των --- ἀρχηγοὶ χρειάζογται χυρίως εἰς τοὺς ἀ-

γῶνας χαὶ τὰς μάχας “--- χαὶ διὰ τῶν σοφῶν χαὶ μάλιστα τῶν

δογματικῶν συγγραφῶν των, δι’ ὧν πάντων ἀγνεδείχθησαν, καὶ

ζῶντες καὶ μετὰ θάνατον, ὁδηγοὶ ἐν τῇ ᾿χχλησίᾳ. Ἥρμήνευσαν

ὀρθῶς τὴν θείαν διδασχαλίαν χαὶ ἐφήρμοσαν συγχρόνως ἀκριδέ-

στερον τὸ θεῖον θέλημα. Διὰ τοῦτο εἶνε ἀρχηγοὶ καὶ ὁδηγοὶ μετὰ τὸν Ἰησοῦν Χριστόν, ὅστις εἶνε ὃ ἀρχηγὸς χαὶ ὁδηγὸς ἐν τῇ ἀπολύτῳ τῶν λέξεων ἐννοίᾳ. ᾿Αχρέμογες, ἄχροι δηλαδή, χορυφαῖοι τῶν Πατριαρχῶν εἴ-

νε ἐπίσης οἱ δύο οὗτοι Πατριάρχαι, ὄχι μόνον διότι ἔφθασαν εἰς

ἄχρον σοφίας χαὶ ἀρετῆς, καθόσον βεδαίως εἶνε ἀνθρωπίνως δυ-

γατόν, ἀλλὰ καὶ διότι ὡς ἀγωνισταὶ τοῦ πνεύματος ἐν τῷ πλή-

ρει ἀντιξοοτήτων χαὶ ἀντιπάλων κόσμῳ τούτῳ ὡδήγουν τοὺς ἀ-

γῶνας εἰς τὰ ἄχρα, μὴ ὑποχωροῦντες χαὶ μὴ συμδιδαζόμενοι εἰς

ζητήματα ἀρχῶν καὶ Πίστεως. Τὸ φθάνειν ἄλλωστε εἰς ἄχρον ἀ-

10

ρετῆς χαὶ τὸ ὑποχωρεῖν ἢ συμθδιδάζεσθαι εἰς ζητήμωτω ἀρχῶν χαὶ Πίστεως εἶνε πράγματα ἀντιφατιχά. Οἱ μεγάλοι Ποτέρες ὑ πῆρξαν ὄντως ἄνθρωποι τῶν ἄχρων, ὄσον χαὶ ἂν ἡ ἔχῳρωοις ον τὴ σήμερον ξενίζῃ. Φωστῇρας ἐν χόσμῳ, φωτεινοὺς ἀστέρας δηλαδή, φωτίζογ-

τας χαὶ ζωογογοῦντας τὸν χόσμον διὰ τῶν καλῶν ἔργων “οἱ τῶν χαλῶν λόγων, θέλει ἡ Γραφὴ ὅλους τοὺς χριστιανοὺς (Φιλιπ. Ζ, 15). ᾿Αλλ᾽ οἱ ἐν λόγῳ δύο ἅγιοι δὲν εἶνε ἁπλῶς φωστῆρες εἶγε. λέγει ὃ ὑμνογράφψος κατὰ σχῆμα παρηχήσεως, παμφαεῖς φωστῇ,ρες. Πάμφωτοι ἀστέρες. Δὲν ἔχουν τὸ φῶς καὶ τὴν λάμψιν ἐν τῷ μέτρῳ, ἐν τῷ ὁποίῳ ἔχουν ταῦτα οἱ ἄλλοι χριστιανοί. "Ἔχουν τὸ φῶς χαὶ τὴν λάμψιν εἰς μέτρον ἐξαιρετικόν, πλῆρες. Ἑαὶ δύνανται μὲ τὸ φῶς τῶν παραδειγμάτων καὶ τῶν διδασχολιῶν τῶν νὰ φωτίζουν χαὶ νὰ ὁδηγοῦν εἰς τὴν ὁδὸν τῆς ἀρετῆς καὶ

εὐσεδείας τὴν Οἰχουμένην

ὅλην.

Εἶνε Οἰχουμενιχοὶ Πατέ-

ρες χαὶ Διδάσχαλοι. Ἢ Οἰκουμέγη δύναται γὰ ἐπιτύχῃ τὴν τητὰ χαὶ σωτηρίαν τῆς ὄχι διὰ τῆς λεγομένης. Οἰχουμεγιχῆς γήσεως τῆς σήμερον. Ἢ Οἰκουμένη δύναται γὰ ἐπιτύχῃ τὴν τητὰ χαὶ σωτηρίαν τῆς διὰ τῆς μιᾶς καὶ ἀληθινῆς Πίστεως,

ἕνόΚιἑνότὴν

ὁποίαν ἔζησαν χαὶ διεχήρυξαν οἱ Οἰχουμενιχοὶ Πατέρες χαὶ Δι᾿ δάσχαλοι.

Οἱ ἐν λόγῳ Πατέρες καὶ Διδάσχαλοι ὀνομάζονται ἐπίσης ἐχφάντορες τῶν ἐννοιῶν τοῦ Χριστοῦ, διότι οὗτοι ἐφανέρωσαν.

ἡρμήνευσαν, λαμπρῶς διετύπωσαν χαὶ τρανῶς διεχήρυξαν τὰ βαθύτερα νοήματα τῆς χριστιαγιχῆς διδασχαλίας, καὶ δὲ τὲ Χριστολογιχὸν δόγμα. ᾿Εἰχφάντορες λοιπὸν σημαίνει λαμπροὶ ἕο-

μηγευταὶ τῆς Βίδλου χαὶ ρωμαλέοι ἐξαγγελεῖς τῶγ χριστιανιχῶν

δογμάτων. Κατ᾽ ἐξοχὴν ἐχφάντορες τῶν χριστιανιχῶν δογμάτων ὑπῆρξαν οἵ ἐνταῦθα ἐγχωμιαζόμενοι Πατέρες χαὶ Διδάσκχαλοι. ἀμφότεροι πρωτοστατήσαντες εἰς δογματιχοὺς ἀγῶνας χαὶ κατὰ.

γαγόντες θρίαμδον, ὃ μὲν ἐν τῇ Α΄ Οἰκουμενιχῇ Συνόδω, δ δὲ ἐν τῇ Γ΄ Οἰχουμενιχῇ Συνόδῳ. “κπᾶ

Τὸ ἐγχώμιον ἐν τῷ ἑρμηνευομένῳ ὕμνῳ διαιρεῖται εἰς δύφ᾽ πρῶτον ἐγχωμιάζεται ἔχαστος Ποτὴρ ἰδιαιτέρως, ἔπειτ, ἔγνονις άζονται ἀμφότεροι ὁμοῦ, Νὰ χαίρῃς, λέγει τὸ ἐγχώμιον, ᾧ σοφὲ ᾿Αθανόσιε, ὁ ἔχων

16

τὸ ὄγομα τῆς ἀθανασίας. Πρέπει δὲ γὰ χαίρῃς, διότι εἶσαι ἔχεῖ-

γος, ὃ ὁποῖος ὥρμησες χαὶ ἐχτύπησες ὡς λύκον καὶ ἔρριψες ἐχτὸς τῆς ποίμνης τοῦ Χριστοῦ τὸν φλύαρον αἱρεσιάρχην "Ἄρειον.

Ἰζατέδαλες δὲ τοῦτον μὲ τὴν ἐλαστικὴν (Ξε«λαστιχένια») σφενγδόνην τῆς δογματικῆς διδασχαλίος σου, τῆς περιεχούσης σοφίαν

τοῦ Θεοῦ. Ἔλαστικὴ εἶνε ἣ φυσικὴ σφενδόγη, εἰκὼν ἐδῶ

τῆς

πγευματιχῆῇς σφεγδόγης. ᾿Αλλ᾽ ἡ πνευματικὴ σφενδόνη, ἧ δογματικὴ διδασχαλία τοῦ μεγάλου Πατρός, οὐδέποτε ἦτο ἐλαστιχή, ὅπως δὲν ἦτο ἐλαστιχὴ χαὶ ἡ συνείδησις αὐτοῦ. ᾿Ἐγτεῦθεν ἐδικαίὡσε τὸ ὄγομά του, παραμείνας εἰς τὴν μνήμην τῶν αἰώνων ᾿ἀθάβ γατος. Νὰ χαίρῃς, ὦ Κύριλλε, ἄξιε παντὸς μαχαρισμοῦ, ἀστὴρ λαμπρότατε κατ᾽ ἐξοχήν, ὑπέρμαχε τῆς ᾿Αειπαρθένου Μαρίας. Πρέ-

πει δὲ γὰ χαίρῃς, διότι εἶσαι ἐχεῖνος, ὃ ὁποῖος μὲ λαμπρὰν χαὶ

στεγτορείαν τὴν φωνὴν ἐν μέσῳ τῆς ἱερᾶς Γ΄ Οἰκουμενικῆς Συνὀδου ἐν Ἐφέσῳ ἀνεχήρυξες τὸ δόγμα, χαθ᾽ ὃ ἡ ᾿Αειπάρθενος Μαρία εἶνε Θεοτόχος. Μὲ τὴν ἀναχήρυξιν τοῦ δόγματος αὐτοῦ ἔχρήμνισες τὰ μωρολογήματα τοῦ Νεστορίου, ὁ ὁποῖος ὠνόμαζε τὴν

Παρθένον Χριστοτόχον χαὶ ὄχι Θεοτόχον. Ὃ ὅρος Θεοτόχος συνο-

Φίζει τὴν δογματιχὴν διδασχαλίαγ τοῦ Κυρίλλου τὴν ἀντιταχθεῖσαν εἰς τὴν αἵρεσιν τοῦ Νεστορίου.

Καὶ διὰ τοὺς δύο ὁμοῦ Πατέρας λέγει τὸ ἐγχώμιον᾽ Χαί-

ρετε, πηγαὶ θεολογίας, ἀστείρευτοι ποταμοὶ θείας σοφίας, βρύσεις

θείας γνώσεως! “Ὅσοι μελετοῦν τὰ συγγράμματα τῶν μεγάλων τούτων Θεολόγων Πατέρων, αἰσθάνονται τὰ λόγια ταῦτα. Ὅ ὕμνος καταλήγει παροκαλοῦν τοὺς “ΑΥγίους, ὑπὲρ αὐτῶν Ὧ Πατέρες παύσετε γὸὰ μεσολαδῆτε χαὶ

εἰς ἱκεσίαν δι᾽ ἱκεσίαν. Οἱ ὑμνηταὶ διὰ γὰ παραχαλοῦν ἐχεῖνοι τὸν Θεὸν τρισευτυχεῖς χαὶ τρισευδαίμογες! Μὴ γὰ παροκαλῆτε τὸν Χριστὸν ὑπὲρτῆς

σωτηρίας τῶν τελούγτων μὲ πίστιν χαὶ πόθον τὴν ἱερωτάτην καὶ θείαν πρὸς τιμήν σας πανήγυριν.

Ὅν ἐξ

ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (25 ΜΑΡΤ.) Ο

ΕΥ̓ΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ

«Ῥ

Ἐῳ δινμττβικηυονατῆτὲ ἡ;

ὋὉ Εὐαγγελισμὸςεἴνε μία τῶν μεγαλυτέρῶν ἑορτῶν τοῦ Χριστιανισμοῦ. Ὡς λέγει τὸ ἀπολυτίκιον τῆς ἕἔορτῆς, ὁ Εὐαγγελισμὸς εἶνε «τῆς σωτηρίας ἧμῶν τὸ κεφάλαιον». Ἢ ἀρχὴ δηλαδὴ τῆς σωτηρίας μας. “ῶς μεγαλύτερον τοῦ Εὐαγγε-

λισμοῦ

γεγονὸς ἕορ-

τ τάζομεν βεδαίως τὴν Ὁ Χριστοῦ,διὰ τὴν χαρὰν ὅτι ἐγεννήθη ΘεάνθρωΓέννησιν τοῦ πος εἰς τὸν κόσμον. ᾿Αλλ᾽ ὡς παρετηρήθη, τὸ ἂν ὁ σαρκω-

θεὶς Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἧτο ἐντὸς ἢ ἐκτὸς τῆς κοιλίας τῆς ἁγίας

Παρθένου, τοῦτο δὲν ἔχει τόσην σημασίαν, ὅσην ἔχει τὸ γεγονός, ὅτι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ ἐσαρκώθη. Ἤρχισε δὲ νὰ

λαμθάνῃ σάρκα ὁ Σωτὴρ ἀκριθῶς κατὰ τὴν στιγμὴν τοῦ

Εὐαγγελισμοῦ. Οἱ ἱεροὶ ὑμνογράφοι τῆς ᾿Εκκλησίας ἐπαξίως

ὑμνοῦν τὸ μέγα γεγονὸς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. Οἱ ὕμνοι τῶν διακρίνονται τόσον διὰ τὸν χαρμόσυνον, ὅσον καὶ διὰ τὸν θεολογικόν τῶν χαρακτῆρα, πολὺ ὑπενθυμίζοντες τοὺς ὕμνους

τῶν Χριστουγέννων. Ἵνα τοιοῦτον ὕμνον, θεολογικὸν καὶ

χαρμόσυνον, ἑρμηνεύομεν ἐδῶ. Εἶνε τὸ δοξαστικὸν τοῦ ὄρθρου τῆς ἑορτῆς, ποίημα Θεοφάνους.

ΔΙΑΤΙ

Ο ΘΕΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Τὸ ἀπ’ αἰῶνος μυστήριον ἀνακαλύπτεται σήμερον, καὶ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ Υἱὸς ἀνθρώπου γίνεται, ἵνα τοῦ χείρονος μεταλαθὼν μεταδῷ μοι τοῦ βελτίονος. ᾿Εψεύσθη πάλαι ᾿Αδὰμ καὶ Θεὸς ἐπιθυμήσας οὐ γέ2

18 Ὑονεν᾽ ἄνθρωπος γίνεται Θεός, ἵνα θεὸν τὸν ᾿Αδὰμ

ἀπεργάσηται. Εὐφραινέσθω ἡ κτίσις, χορευέτω ἣ φύσις, ὅτι ᾿Αρχάγγελος Παρθένῳ μετὰ δέους παρί-. σταται, καὶ τὸ Χαῖρε κομίζει, τῆς λύπης ἀντίθετον. Ὁ διὰ σπλάγχνα ἐλέους ἐνανθρωπήσας Θεὸς ἡμῶν, δόξα σοι.

Σήμερον, λέγει ὃ ἱερὸς ὕμνογράφος, ἀναχαλύπτεται, ἤτοι

ἀποχαλύπτεται, φαγερώγεται τὸ μυστήριον. Τί δὲ ὀγομάζετοωι ἐδῶ μυστήριον; Μυστήριον ὀνομάζεται ἐδῶ, κατὰ τὴν

φρασιολογίαν

τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τὴν ὁποίων ἀκολουθεῖ ὁ ὑμνογράφος, τὸ μυστιχὸν σχέδιον τοῦ Θεοῦ περὶ τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου διὰ

τῆς ἀποστολῆς εἰς τὸν κόσμον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Τὸ σχέδιον τοῦτο ὑπῆρχεν ἐν τῷ Θεῷ ἀπ᾽ αἰῶνος, ἤτοι αἰωνίως,

ἐξ΄ ἀρχῆς,

πρὸ χαταδολῆῇς χόσμου. Ἰρὶν΄ ἢ πέσῃ ὃ ἄνθρωπος, πρὶν. ἢ δημι-

ουργηθῇ ἀχόμη, ὃ Θεὸς ἐν τῇ ἀπείρῳ του ἀγάπῃ εἶχε συλλάθει

τὸ σχέδιον τῆς σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως

τοῦ μονογενοῦς Υἱοῦ του.Πφύλαττε δὲ τὸ σχέδιον τοῦτο «σεσιγημένον» καὶ «ἀποχεχρυμμένον», κατὰ τὰς. ἐχῳράσεις τοῦ ἀποστό-

λου Παύλου, καὶ ἀπὸ ἀνθρώπους καὶ ἀπὸ ἀγγέλους, οὕτως ὥστε.

ἡ ἀποχάλυψις αὐτοῦ ἀπετέλεσεν ἔχπληξιν, τὴν μεγαλυτέραν ἔχ-

πληξιν τῶν αἰώνων, ὄχι μόνον διὰ τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ χαὶ διὰ τοὺς ἀγγέλους (Ρωμ. 14,24 - 26᾽ Α΄ Κορ. 1,17 Ἔφεσ. 8, 9-11΄ Κολ. 1, 26. Α΄ Τιμ. 8, 16).

|

Πῶς γίνεται ἣ ἀποχάλυφψις τοῦ μυστηριώδους σχεδίου τοῦ Θεοῦ; ᾿Ασφαλῶς διὰ τοῦ μηγύματος, ὅπερ ἔφερεν ὁ ᾿Αρχάγγελος εἰς τὴν Παρθένον Μαρίαν. “Δμα δὲ τῷ μηνύματι ἄρχεται

καὶ. ἡ ἐχπλήρωσις τοῦ σωτηριώδους σχεδίου, ἡ θεία ἐνανθρώπη-

σις. Κατὰ τρόπον λιτὸν χαὶ λίαν ἐπιτυχῆ ἐχφράζεται εἰς δύο

προτάσεις τὸ μέγα χαὶ ἀκατάληπτον γεγογὸς τῆς ἐνανθρωπήσεως.

, Ὃ Υἱἂᾶὸς τοῦ Θεοῦ Υἱὸς ἀγθρώπου γίνεται! Ὃ ὅρος «Υἱὸς Θεοῦ»

δηλοῖ τὴν θείαν φύσιν τοῦ Χριστοῦ καὶ ὁ ὅρος «ΥἹὸς ἀνθρώπου»,

τὸν ὁποῖον ἐχρησιμοποίει διὰ τὸν ἑαυτόν του ὃ ἴδιος ὃ Χριστός,

δηλοῖ τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν. ἹΚατὰ ταῦτα «ὁ ΥἹὸς τοῦ Θεοῦ ΥἹὸς

ἀγθρώπου γίνεται» σημαίνει᾽ Ὃ Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος. Περαιτέ-

ρω τὸ «Υἱὸς ἀνθρώπου» ---- ν ὃς ἀνθρώπου ---- δυνατὸν γὰ σημαίγὴ «Υἱὸς τῆς Μαρίας», χαθόσον ὁ Χριστὸς ἐπὶ γῆς εἷνε τέχνον

ἐγὸς μόνον ἀνθρώπου, τῆς Παρθένου. Αὐτὴν τὴν ἔννοιαν

εἶνε

πολὺ πιθανὸν νὰ ὑπαινίσσεται ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος εἰς τὸν ὄμνον τοῦτον, εἰς τὸν ὁποῖον μετὰ τὸν Υἱὸν ἐξυμγεῖται ἡ Παρθένος Μήτηρ.

19

Ἂν συγεχείᾳ ὃ ὑμνογράφος καθορίζει τὸν σχοπόν, διὰ τὸν ὁποῖον ὁ Θεὸς γίνεται ἄγθρωπος, Ὃ κχαθορισμὸς τοῦ σχοποῦ παβρέχει ὑψηλοτάτην θεολογιχὴν ἔννοιαν. Προσλαμδάγων͵ ὃ Θεὸς τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν, «μεταλαμθάνει τοῦ χείρονος»: Μετέχει δη-

λαδὴ τοῦ χατωτέρου. Διότι κατώτερον εἶγε ἡ ἀγθρωπίγη φύσις ἐν

συγχρίσει πρὸς τὴν θείαν φύσιν. Μετέχει δὲ ὁ Θεὸς τοῦ χατωτέ-᾿

ρου, «ἵνα. μεταδῷ μοι τοῦ βελτίογος». Διὰ γὰ μεταδώσῃ δηλαδὴ εἰς ἐμὲ --- ὃ ὅδποῖος εἶμαι τὸ χατώτερον --- ἔχ τοῦ ἀγωτέρου,. ὃ-

ποῖον εἶνε ἡ θεία φύσις. Δι᾿ ἄλλων λόγων ἡ Θεότης ἡνώθη

ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Χριστοῦ μὲ τὴν ἀγθρωπότη τα, ἵγα ἡ πρώτη μεταδώσῃ ἔχ τῶν χαρισμάτων τῆς εἰς τὴν δευτέἔραν, καὶ οὕτως ὃ ἄνθρωπος ἐξυφωθῇ χαί, ὡς λέγουν οἷ Πατέρες, ᾿ θεωθῇ,

γίνῃ, δηλαδή, θεὸς χατὰ χάριν. “Ὅπως τὸ πῦρ ἑνούμενον μὲ τὸν

σίδηρον χαθαρίξει χαὶ λαμπρύνει αὐτόν, οὕτω χαὶ ἣ Θεότης ἕνω-

θεῖσα μὲ τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν ἐχαθάρισε χαὶ ἐλάμπρυγεν ἀὐτήν, ἐθεράπευσε καὶ ἐξύψωσεν αὐτὴν εἰς τὴν κατάστασιν τῆς θεώσεὡς. Διὰ τῶν δωρεῶν τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Θεοῦ. γινόμεθα, χατὰ τὴν ἔχφρασιν τοῦ ἀποστόλου ἹΠ]Πέτρου, «θείας χοιγωνοὶ φύσεως»

(Β’ Πέτρ. 1,4. Τὴν ἀποστολικὴν ταύτην ἔχῳφρασιν

εἶνε πολὺ

πιθαγὸν γὰ εἶχεν εἰς τὸν γοῦν ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος χατὰτὴν διαύπωσιν τοῦ σχοποῦ τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως. Ἔν τῇ φράσει. «ἴγα μεταδῷ μοι τοῦ βελτίονος» ἄξιος παρα-

τηρήσεως ὃ προσωπιχὸς χαρακτήρ, χαθ᾽ ὃν παριστᾷ τὴν σωτηρίΩΝ ὃ ὑμνογράφος. Δὲν λέγει ὅτι ὃ Θεὸς ἐνηνθρώπησεν ἵνα. μετα-

δώσῃ τὴν σωτηρίαν εἰς τὸν ἄνθρωπον γενικῶς, ἀλλὰ λέγει «ἴγα

μεταδῷ μοι». Διὰ γὰ μεταδώσῃ εἰς ἐμ ἐ συγχεχριμέγως. Ὃ ὑ:

μνογράφος αἰσθάνεται τὴν σωτηρίαν ὡς χἄτι τὸ προσωπιχόν, τὸ

ἀτομικόν. Οὕτως αἰσθάνονται αἱ θερμαὶ χαὶ εὐγγώμονες χαρδίαι.

ὅτως ἠσθάνετο χαὶ ὃ ἀπόστολος Παῦλος ὅταν ἔγραφε πρὸς τοὺς τοςτας «Ἔν πίστει ζῶ τῇ τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀγαπήσαντός

με χαὶ παραδόντος ἑαυτὸν ὑπὲρ ἐμοῦ» (Γαλ. 23, 20). Ἢ ἐπὶ σχοπῷ θεώσεως τοῦ ἀνθρώπου

ἐνανθρώπησις τοῦ

Θεοῦ ὑπενθυμίζει εἰς τὸν ὑμνογράφον τὸ ἀρχαῖον δρᾶμα τοῦ ᾿Α-

δὰμ (τὸ ὄνομα ᾿Αδὰμ σημαίνει. ἄνθρωπος). Κατὰ τὴν παλαιὰν ἐποχὴν ὁ ᾿Αδάμ, ὡς γνωστόν, ἐπεθύμησε, τῇ πονηρᾷ εἰσηγήσει

τοῦ δαίμονος, γὰ γίνῃ Θεὸς δι᾽ ἐπαναστάσεως. ᾿Αλλὰ διεψεύσθη

τότε οἰχτρῶς χαί, ἐνῷ ἐπεθύμησε, Θεὸς δὲν ἔγινε. Τώρα ἀντι θέτως ὁ Θεὸς γίνεται ἄνθρωπος, διὰ νὰ κάμῃ τὸν ᾿Αδὰμ θεό

Ὅ,τι δὲν ἐπέτυχε τότε ὁ ᾿Αδὰμ δι᾽ ἐπαναστάσεως, ἐπιτυγχάνει

20

τώρα δι᾽ ἑχουσίας ταπεινώσεως τοῦ Θεοῦ. «Αγθρωπος γίνεται Θεός, ἵνα θεὸν τὸν ᾿Αδὰμ ἀπεργάσηται». Θαυμασία σύγοφις τοῦ

σχοποῦ τῆς θείας ἐνσαρχώσεως, ὑπεγθυμίζουσα χατά τε τὸ πνεῦ-

μα χαὶ τὸ γράμμα σχετικὴν διατύπωσιν τοῦ Μ.. ᾿Αθανασίου.

Ἔδῶ τελειώγει τὸ πρῶτον μέρος τοῦ ὕμνου, τὸ θεολογιχόν,

χαὶ ἄρχεται τὸ δεύτερον μέρος, τὸ ἠθιχὸν οὕτως εἰπεῖν, περιλαμδάνγον προτροπὴν πρὸς εὐφροσύνην χαὶ δοξολογίαν πρὸς τὸν ἕνανθρωπήσαντα Θεόν. ᾿Ας εὐφραίνεται ἡ κτίσις, χαὶ ἃς σχιρτῷᾷ ἐξ ἀγαλλιάσεως ἡ φύσις! ἀναφωνεῖ ἔνθους ὁ ποιητὴς χατὰ σχῆμα συνωνυμιχοῦ παραλληλισμοῦ, λίαν συγήθους εἰς τὴν ποίησιν

τῆς Βίόλου. Ἂς πλησθοῦν τὰ σύμπαντα εὐφροσύνης, διότι ᾿ΔΑρ-

χάγγελος, ἄγγελος τὰ πρῶτα φέρων μεταξὺ τῶν ἀγγέλων τοῦ Οὐρανοῦ, ὃ Ταθδριήλ, παρίσταται ἐνώπιον τῆς Παρθένου μετὰ ἷεροῦ δέους, μετ᾽ ἐχπλήξεως καὶ σεδασμοῦ, χαὶ μεταδίδει εἰς αὖτήν, χαὶ δι᾿ αὐτῆς εἰς τὴν ἀνθρωπότητα, τὸ οὐράνιον τοῦτο μνή-

γυμα, τὸ Χαῖρε, τὸ ἀντίθετον τῆς λύπης.

᾿Αγωτέρω. ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος ἐνεθυμήθη τὸν προπάτορα, ᾿Αδὰμ χαὶ τὴν οἰχτρὰν διάψευσιν τῆς ἐπιθυμίας του.δῶ ἐνθυμεῖται, χωρὶς ὅμως ν᾽ ἀναφέρῃ ὀνομαστιχῶς, τὴν προμήτορα Βῦαν, καὶ τὸν λόγον ἐχεῖνον τοῦ Θεοῦ πρὸς αὐτήν, διὰ τοῦ ὃ-

ποίου. εἰς τὴν ἀνθρωπότητα μετεδόθη ἣ λύπη (Τεν. 8, 16). Δόγον λύπης ἤχουσε τότε ἣ Ἑὔα; ᾿Αλλ᾽ ἰδοὺ τώρα ἡ γέα, ἣ πνευματικὴ Εὔα, ἡ Παρθένος, ἀχούει ἀντίθετον λόγον, τὸν λόγον τῆς χαρᾶς. ᾿Αχούει τὸ Χαῖρε. ᾿Αχούει χαρᾶς Εὐαγγέλια. Ἢ φυγα-

δευθεῖσα χαρὰ ἐπανέρχεται εἰς τὸν κόσμον. Ἢ περίοδος τῆς Και-

γῆς Διαθήχης ἐγχαινιάζεται μὲ τὸ Χαῖρε. Ὃ Χριστιαγισμὸς εἶγε χατ᾽ ἐξοχὴν Θρησχεία τῆς χαρᾶς.

Τὸν ὕμνον καταχλείει δοξολογία πρὸς τὸν Θεόν,

ὅστις

ἐγηνθρώπησε «διὰ σπλάγχνα ἐλέους». Ἢ τελευταία φράσις, χατὰ σχῆμα πλεονασμοῦ διατυπουμέγη, περιέχεται εἰς τὸν προφητιχὸ

τιχὸν Ζαχερίου, τοῦ πατ ρὸς τοῦ Προδρόμου (Λουχ.βοφη λόγον τοῦ Ζαχα 1. 18).

Σημαίνει δὲ αὕτη τὴν ἄπειρον εὐσπλαγχνίαν χαὶ τὸ ἀμέτρητον ἔλεος τοῦ. Θεοῦ πρὸς ἡμᾶς τοὺς ἁμαρτωλοὺς ἀγθρώπους. Τὰ «σπλάγχνο.» ἐθεωροῦντο ὡς ἣ ἕδρα τοῦ συμπαθ ητιχοῦ συναισθή-

ματος. Τὸ δὲ «ἔλεος» εἶγε ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν ἁμαρτωλὸν χαὶ ἀνἀξιον ἄνθρωπον. Τὰ σπλάγχνα τοῦ Θεοῦ εἶγε πλήρη συμπαθείας, πλήρη ἐλέους πρὸς ἡμᾶς, καὶ ἡμεῖς πρέπει γὰ εἴμεθα πλήβεις εὐγγωμοσύνης καὶ δοξολογίας πρὸς Αὐτόν.

ΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ (30 ΙΟΥΝΙΟΥ.

ΟΙ

ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΙ ΕΥ̓ΕΡΓΕΤΑΙ Τὴν 2Θην ᾿Ιουνίου ἡ Ἔκ-

κλησία

μας τιμᾷ τὴν

κορυφαίων μνήμην τῶν ᾿Αποστόλων Πέτρου καὶ Παύλου, τὴν δὲ 30ὴν ἕἔ-

ορτάζει τὴν σύναξιν τῶν

ἁγίων ἐνδόξων καὶ παν-

ευφήμων ᾿Αποστόλων τῶν Δώδεκα.

β

Ποῖοι ὑπῆρξαν οἱ ᾿Από-

στολοι; Περὶ αὐτοῦ ὁμιλεῖ εὐγλώττωςἡ “Ιστορία. Οἱ ᾿Απόστολοι εἶνεοἱ με,

γαλύτεροι εὐεργέται τῆς ἀνθρωπότητος μετὰ

τὸν

Χριστόν. “Ὅλη ἧ ἀνθρωπότης, χριστιανικὴ καὶ μή, ἀπολαύει κατά τινα τρόπον τῶν εὐεργετικῶν ἀποτελεσμάτων, τὰ ὅποῖα ἔσχε τὸ κήρυγμα τῶν ᾿Αποστόλων εἰς τὸν κόσμον καὶ

αἱ θυσίαι αὐτῶν. Δικαίως δὲ παρετηρήθη, ὅτι διὰ τοὺς ᾿Α-

ποστόλους κατ᾽ ἐξοχὴν ἁρμόζει ὁ λόγος, ὅτι οὐδέποτε τόσον πολλοὶ ὀφείλουν τόσον πολλὰ εἰς τόσον ὀλίγους (᾿Ιδὲ βιθλίον: τοῦ

ἐπισκόπου

Φλωρίνης

Αὐγουστίνου

«᾿Ακολού-

θει μοι», ἔκδοσις β΄, ᾿Αθῆναι 1970, σελ. 432). Πράγματι, ὁ-

λόκληρος ἡ ἀνθρωπότης εἶνε βαρύτατα ὑπόχρεως εἰς δώδε-

κα ἀνθρώπους. ᾿Αλλ᾽ ἄρά γε αἰσθάνεται ἡ ἀνθρωπότης τὴν

ὑποχρέωσιν αὐτήν; ᾿Ας ἀφήσωμεν τοὺς ἀπίστους. Αἰσθάνονται τοὐλάχιστον οἱ χριστιανοί; Ἧ ἐποχή μας παρουσιάζεται ὡς ἐποχὴ διαπνεομένη ἀπὸ ἔντονον αἴσθημα δικαιοσύνης. Κόπτονται σήμερον οἱ ἄνθρωποι ὑπὲρ τῆς δικαιοσύνης. ᾿Αλλ᾽ ἔντονον αἴσθημα δικαιοσύνης ἐπιθάλλει νὰ τιμῶμεν τὰ πρόσὦπα ἐκεῖνα, τὰ ὁποῖα ἐκοπίασαν ὑπὲρ τοῦ κοινοῦ καλοῦ, ἐ-

θυσιάσθησαν καὶ εὐηργέτησαν τὴν ἀνθρωπότητα. "Ἂν αὐτὰ τὰ πρόσωπα δὲν τιμῶμεν, δὲν εἴμεθα δίκαιοι. Τιμῶμεν λοι-

22 πὸν τοὺς ᾿Αποστόλους; Δυστυχῶς οἱ πολλοὶ σήμερον τιμοῦν

καὶ ἡρωοποιοῦν πρόσωπα μικρᾶς ἢ καὶ ἀμφιθόλου ἀξίας, ἀκόμη καὶ ἐγκληματίας, ἀγνοοῦν δὲ οἱ ἀχάριστοι τοὺς πραγματικοὺς καὶ μεγάλους εὐεργέτας τῶν. Πόσοι συγκινοῦνται σήμερον ἀπὸ τοὺς ἄθλους τῶν ᾿Αποστόλων; Καὶ πόσοι προσἐρχονται εἰς τοὺς ναοὺς διὰ νὰ τιμήσουν τοὺς κοινοὺς τῆς

ἀνθρωπότητος εὐεργέτας; Τόσον ἀγαποῦν οἱ σημερινοὶ χριστιανοὶ τοὺς ἁγίους ᾿Αποστόλους, ὥστε νὰ μὴ

γνωρίζουν

οὔτε τὰ ὀνόματά τῶν! Διότι πόσοι, παρακαλοῦμεν, γνωρίζουν τὰ ὀνόματα καὶ τῶν Δώδεκα ᾿Αποστόλων; Γνωρίζουν ὅμως καὶ ἀναφέρουν μετὰ θαυμασμοῦ τὰ ὀνόματα ματαίων προσώπων τοῦ κόσμου τούτου, τῶν ὁποίων τὸ μνημόσυνον,

ὅταν κατέλθουν εἰς τὸν τάφον, θὰ ἀπολεσθῇ μετ᾽ ἤχου. Βε-

θαίως οἱ ᾿Απόστολοι δὲν ἔχουν ἀνάγκην τῆς ἰδικῆς μας τιμῆς. Ὑψίστη δι᾽ αὐτοὺς τιμὴ εἶνε, ὅτι ἐγένοντο μαθηταὶ καὶ συνεργάται τοῦ Χριστοῦ, καὶ ὅτι θὰ- καθίσουν ἐπὶ δώδεκα θρόνων κρίνοντες τὰς δώδεκα φυλὰς τοῦ ᾿Ισραήλ, τοῦ πα-

λαιοῦ καὶ τοῦ νέου. Ἡμεῖς ὅμως, μὴ ἀποδίδοντες τὴν προσ-

ἤκουσαν τιμὴν εἷς τοὺς εὐεργέτας μας, δίδομεν τὸ μέτρον τῆς δικαιοσύνης καὶ τοῦ πολιτισμοῦ μας...

Ἑρμηνεύομεν ἐνταῦθα δύο συντόμους ὕμνους ἀφιερω-

μένους εἰς τοὺς ἁγίους ᾿Αποστόλους.

Ἢ ΑΚΤΙΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ Χορείαν τῶν ᾿Αποστόλων μέλπειν μοι προθυμουμένῳ, Χριστέ, ταῖς ἱκεσίαις τούτων ὡς Θεὸς τὴν ἀκτῖνα τοῦ Πνεύματος τοῦ Παναγίου δώρησαι, καὶ τὴν λαμπάδα τῆς σοφίας σου. Ἔχω προθυμίαν, ἔχω πόθον, Χριστέ, λέγει ὃ ἱερὸς ὕμνογράφος, γὰ ψάλω γλυχὺ ἄσμα εἷς τὴν ἔνδοξον ὁμάδα, τῶν ᾿Αποστόλων σου. ᾿Αλλὰ δὲν ἔχω τὴν ἱκανότητα γὰ χάμω ἕν τοιοῦτον, ἐπάξιον ἅσμα. Διὰ τοῦτο τοὺς ἰδίους τοὺς ᾿Αποστόλους προδάλλω

ἐνώπιόν σου ὡς ἱκέτας, διὰ γὰ μοῦ δωρίσῃς ὡς Θεὸς τὴν φωτι-

στικὴν ᾿ἀχτῖνα τοῦ Παγαγίου Πνεύματος καὶ τὴν λαμπάδα τῆς σοφίας σου.

ΠΝ

28

Ὅλο! ὅσοι θέλουν γὰ ὑμνήσουν μεγάλους ἄνδρας αἰσθάγονται δυσκολίαν, διότι φοδοῦνται μήπως, λόγῳ ἀδυναμίας ἔχφράσεως, ἀντὶ γὰ ἐξάρουν, μειώσουν τὰ ὑμγνούμενα πρόσωπα. Πολὺ

περισσότερον αἰσθάνεται τοῦτο ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος

προχειμένου

γὰ ὑὕμγήσῃ τοὺς ᾿Αποστόλους τοῦ Χριστοῦ, πρόσωπα τὰ ὅποῖα ὑπερηχόντισαν εἰς ἀρετὴν χαὶ χατορθώμοατα πάντας . ἀνθρώπους.

Διὰ τοῦτο ζητεῖ ἀπὸ τὸν Χριστὸν γὰ τῷ δωρίσῃ τὴν ἀχτῖνα τοῦ

Παναγίου Πνεύματος χαὶ τὴν λαμπάδα τῆς σοφίας Του, διὰ γὰ φψωτισθῇ χαὶ θερμανθῇ τὴν χαρδίαν καὶ ὅμνήσῃ ἐπαξίως. Μὲ τὴν

χοιγὴν σοφίαν δὲν ἐξυμνοῦνται οἱ ᾿Απόστολοι. ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ εἶχον

τὴν ἄνωθεν σοφίαν χαὶ τὰ χκατορθώματά τῶν ἦσαν ὑπὲρ ἄνθρω-

πον, ἀνάγχη καὶ τὸ ἐγχώμιόν των γὰ εἶνε ἐμπνευσμένον ὑπὸ τοῦ

Πνεύματος τοῦ Θεοῦ. Κοσμιχοὶ χοσμιχῶς ἐγχωμιάζονται, πνευματικοὶ πνευματικῶς ἐγκωμιάζονται.

καὶ

ΝΟΗΤΟΙ ΟΥ̓ΡΑΝΟΙ

Ὑπέδειξας οὐρανοὺς τοὺς Μαθητάς σου λογι-

κούς, Δέσποτα, δόξαν τὴν σὴν ἅπασιν ἐκδιηγουμέ-

νους τοῖς πέρασι.

Ὃ ὕμνος οὗτος εἶνε ἐμπνευσμέγος ἀπὸ δύο στίχους τοῦ προφητάγαχτος Δαδὶδ περιεχομένους εἰς τὸν 18ον Ἰθαλμόγ᾽ «Οἱ οὐ-

ραγοὶ διηγοῦνται δόξαν Θεοῦ, ποίησιν δὲ χειρῶν αὐτοῦ ἀναγγέλ-

λει τὸ στερέωμα», χαὶ «Εἷς πᾶσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν δ᾽ φθόγγος

ἀὐτῶν χαὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰχουμένης τὰ ρήματα αὐτῶν». Λέγει δηλαδὴ ἐδῶ ὃ Δαδίδ, ὅτι οἱ οὐρανοὶ μὲ τὸν ἥλιον χαὶ τὰ ἄλλα ἀναρίθμητα ἄστρα εἶνε κήρυκες. Κήρυκες, οἵ ὁποῖοι διηγο ῦνται

τὸ μεγαλεῖον τοῦ Θεοῦ καὶ ἀναγγέλλουν εἰς τὸν χόσμον, ὅτι ὑπάρχε ι Ποιητής, ὅτι ὑπάρχει Δημιουργός, ὃ ὁποῖος τοὺς χατεσχεύασεγ. Ἐϊγε δὲ οἱ οὐραγοὶ παγχόσμιοι κήρυχες, διότι τὸ ἴδι-

κόν τῶν κήρυγμα ἀκούεται εἰς ὅλην τὴν γῆν χαὶ εἰς τὰ πέρατα

τῆς οἰχουρένης. Τὸν δεύτερον ἐχ τῶν ἀνωτ έρω φαλμικῶν στίχων

ἐχρησιμοποίησεν ὁ ἀπόστολος ἸΤαῦλος εἰς τὴν πρὸς Ῥωμαίους Ῥπιστολὴν διὰ νὰ ἐχφράσῃ τὴν σχέψιν͵ ὅτι, ὅπως τὸ χήρυ-

γμα τῆς φύσεως εἶνε καθολικόν, οὕτω χαὶ τὸ χήρυγμα τῶν ᾿Αποστόλων ᾿ Ὃ ὁ Ν καθολικόν, μέχρι περάτων γῆς διαδοθὲν

(Ρωμ.

24 (ἰὰς (ον

Κατὰ τὸν Δαδὶδ λοιπὸν χαὶ τὸν Παῦλον λέγει χαὶ ὁ ἷ. μνογράφος᾽ Δέσποτα Χριστέ! Τοὺς Μαθητάς σου ἀνέδειξες καὶ

δειξες εἰς τὸν χόσμον ὡς νοητοὺς οὐρανούς, οἱ ὁποῖοι ἐχδιηοὔνται (ἤτοι ἐξαγγέλλουν) εἰς τὰ πέρατα τῆς γῆς τὴν δόξαν σου.

--Φ

«

Τί ἐμποιεῖ ἐγτύπωσιν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ; Ἢ ἀπεραντο-

σύνη του. ᾿Αλλὰ τὸ αἴσθημα τῆς ἀπεραντοσύνης ἔχομεν χαὶ ὅτῶν στρέφωμεν τοὺς ὀφθαλμοὺς τῆς ψυχῆς μᾶς πρὸς τὴν ἄνωθεν

σοφίαν, ἣ ὁποία χατώχει εἰς τοὺς ἁγίους ᾿Αποστόλους. “Ἕκαστος

᾿Απόστολος οὐρανὸς Θεολογίας! Καὶ τί ἄλλο ἐμποιεῖ ἐντύπωσιν ἐχ τοῦ οὐραγοῦ; Οἱ μαρμαίροντες ἀστέρες. ᾿Αλλὰ χαὶ τὰ λό-

γιὰ τῶν ᾿Αποστόλων ἄστρα εἶνε πγνευματιχά, μαρμαρυγὰς ἐχπέμ-

ποντα. Καὶ τὰ θαύματά των ἄλλα ἄστρα αὐτά. Καὶ ἣ ὅλη των

ζωὴ λάμπει ὡς ὁ ἥλιος. ᾿Ιδοὺ λοιπὸν διατί ὁ ὑμνογράφος ὄὀνομάζει τοὺς ᾿Αποστόλους λογιχοὺς οὐρανούς. Ὃ Θεὸς ἐποίησε

τοὺς οὐραγούς, λέγει ἡ Παλαιὰ Διαθήχη. ᾿Αλλὰ χαὶ διὰ τοὺς ᾿Αποστόλους τὸ ἴδιον ρῆμα χρησιμοποιεῖ ἡ Καινὴ Διαθήχη, ὅταν

λέγη, ὅτι ὃ Κύριος «ὲἐποίη σε δώδεκα, ἵνα ὦσι μετ᾽ αὐτοῦ χαὶ

ἵνα ἀποστέλλῃ αὐτοὺς κηρύσσειν» (Μάρκ. 8, 14). “Ὅπως δὲ οἱ φυσιχοὶ οὐρανοὶ ἀναγγέλλουν ποίη σιν τῶν χειρῶν τοῦ Θεοῦ, οὕτῷ χαὶ οἵ γοητοὶ οὐραγοίΐ, οἱ ᾿Απόστολοι, διὰ τῆς καταπληχτιχῆς τῶν σοφίας, τῶν ἀπροσίτων εἰς τὰ ἀνθρώπινα πάθη ἀρετῶν, χαὶ τῶν θαυμασίων, τὰ ὁποῖα ἐπετέλεσαν, διακηρύττουν χαὶ ἀποδειχγύουν, ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὅστις κατήρτισεν αὐτούς, ἦτο

Θεός. Οὐδεμία ἀνθρωπίνη σοφία καὶ οὐδεμία ἀνθρωπίνη δύναμις

ἠδύνατο νὰ δημιουργήσῃ τοὺς ᾿Αποστόλους. Οἱ ᾿Απόστολοι

εἶνε

τραγὴ ἀπόδειξις τῆς θείας προελεύσεως τοῦ Χριστιανισμοῦ. Τὴν ἀλήθειαν ταύτην δύνανται γ᾽ ἄἀμφισδητήσουν μόνον ὅσοι ἔπαυσαν

νὰ αἰσθάνωνται θαυμασμὸν διὰ τοὺς οὐρανούς...

ΤΟῪ ΠΡΟΦΗΤΟΥῪ ΗΛΙΟΥ (20 ΙΟΥΛΙΟΥῚ

Ο

ΠΥΡΙΝΟΣ Τὴν Ζ2θὴν ᾿Ϊου-

λίου ἡ ᾿Εκκλησία τιμᾷ τὴν μνήμην τοῦ προφήτου ᾽Ηλία ἢ ᾿λιοὺ τοῦ Θεσθίτουι Εἰς τὰς ἡμέρας

ταύτας

τῶν χλιαροτήτων, τῶν σκοπιμοτήτων, τῶν συμθδιθασμῶν, τῶν προδοσιῶν τῆς πίστεως, τῆς γενι-

κῆς ἀπὸ Θεοῦ ἀποστασίας καὶ τῆς λατρείας τῶν νέῶν Βααλίμ᾽ εἷς τὴν ἐποχὴν ταύτην

τῶν προσώπων καὶ τῶν πραγμάτων «τῆς αἰσχύνης», ἵνα με-

ταχειρισθῶμεν ἔκφρασιν ἐκ τῆς ἀγωνιστικῆς ἱστορίας τοῦ πυρφόρου προφήτου, ὅσοι χάριτι Θεοῦ διατηροῦν ἀκόμη εἰς

τὰ βάθη τῶν ψυχῶν τῶν ζώπυρον εὐσεθείας, ἀπὸ

κανενὸς

ἄλλου προφήτου τὸ ὄνομα δὲν ἠλεκτρίζονται τόσον, ὅσον ἀπὸ τὸ ὄνομα ἐκείνου, διὰ τὸν ὁποῖον ὁ θεόπνευστος Σειρὰχ ἔγραψε" «Καὶ ἀνέστη Ἠλίας προφήτης ὡς πῦρ, καὶ ὁ λόγος αὐὖτοῦ ὡς λαμπὰς ἐκαίετο» ! (Σοφ. Σειρ. 48,1). Ὁ Ἠλίας ἔγινε

θρῦλος τῶν αἰώνων ὄχι τόσον ἐπειδὴ διέσχισε τὸν οὐρανὸν

ἐν πυρίνῳ ἅρματι, ὅσον ἐπειδὴ ὁ ἴδιος ἦτο πύρινος, ὅλως πῦρ,

θεῖον πῦρ καταφλέγον καὶ καταναλίσκον. Καὶ αἱ σελίδες τῆς

Π. Διαθήκης, ἐπὶ τῶν ὁποίων πρὸ χιλιάδων ἐτῶν κατεγράφησαν ἀγῶνες, περιπέτειαι καὶ λόγοι τοῦ προφήτου, πυρπολοῦνται ἐκ τοῦ θείου πυρός! Ὅσοι λαμθϑάνουν εἰς χεῖρας τὸ αἰώνιον Βιόλίον καὶ διαφάζουν τὰς σχετικὰς σελίδας, αἰ-

2θ σθάνονται τὸ γραφόμενον ἐνταῦθα. Καὶ ἀκόμη αἰσθάνονται, “ὅτι ψυχὴ στερουμένη πυρὸς καὶ πάθους διὰ τὸν Θεὸν καὶ τὸ

δίκαιον ἀληθῶς θρησκευτικὴ ὕπαρξις δὲν δύναται νὰ λογισθῇ. Διὰ τοῦτο ἡμεῖς οἱ μικροὶ καὶ ἀνάξιοι χριστιανοὶ. τοῦ εἰκοστοῦ αἰῶνος θαυμάζομεν τὸν μεγαλώνυμον προφήτην ά-

περιορίστως καὶ νοσταλγοῦμεν τὴν πυρίνην ἀρετήν του ὅσον

καμμίαν ἄλλην ἀρετήν. Πυρὸς προπάντων ἔχομεν ἀνάγκην!

Πυρὸς ἐκ τοῦ πυρὸς ἐκείνου, ὅπερ ἔκαιεν εἰς τὴν ψυχὴν τοῦ

Ζηλωτοῦ.

Θὰ ἐπανέλθῃ ὁ ᾿Ἡλίας εἰς τὸν κόσμον καὶ θὰ δράσῃ

ἐκ νέου. ᾽Ω ἐὰν ἐπανήρχετο εἰς τὴν ἰδικήν μας γενεάν! Ὃ κόσμος θὰ τὸν ἐδίωκε βεθαίως, ὅπως διώκει ὅλους τοὺς μιμητὰς τῶν τρόπων του, καὶ τελικῶς θὰ τὸν ἐθανάτωνεν.

᾿Αλλ᾽ οἱ φιλόθεοι θὰ τὸν ἔκαμνον λάθαρον καὶ θὰ τὸν ὕψωναν ὑπεράνω σελήνης καὶ ἀστέρων. ᾿Επὶ κεφαλῆς τῶν ζηλωτῶν ὁ Ζηλωτής, θὰ ἐπάτασσεν εἰς τὰς ἡμέρας μας τὴν γῆν.

Θὰ ἐθασανίζετο. ᾿Αλλὰ καὶ θὰ ἐθασάνιζεν (Αποκ. 11, 6 καὶ 10). Ὅσψμως ὁ Κύριος γνωρίζει διὰ ποίαν ὥραν φυλάσσει τὸν προφήτην του. ὥς φαίνεται, κρισιμώτεροι καιροὶ ἀναμένονται. Θὰ ἑρμηνεύσωμεν ἕνα ὕμνον ἐκ τῆς ἑορτῆς τοῦ προφήτου. π᾿

ΟΥ̓ΡΑΝΟΔΡΟΜΟΣ

᾿Ατρεπτον ἀνθρώποις πορείαν ἐπὶ γῆς πολιτευσάμενος, τῇ μηλωτῇ τὸν ροῦν τὸν ᾿] ορδάνειον ὁ Θεσθίτης περαιωθείς, διφρηλάτης αἰθέριος οὐρανοδρόμον ἤνυσε ξένην πορείαν διὰ Πνεύματος. Τριῶν εἰδῶν πορείας τοῦ προφήτου Ἠλιοὺ παρουσιάζει ὁ

ἱερὸς ὑμνογράφος εἰς τὸν ἀνωτέρω ὕμνον᾽ Τὴν πορείαν τῆς ζωῆς,

τὴν πορείαν διὰ τοῦ ᾿Ιορδάνου, χαὶ τὴν πορείαν πρὸς τὸν οὐραγόν. Ἰζαὶ αἱ τρεῖς πορεῖαλ! τοῦ προφήτου εἶνε θαυμασταί.

Πολλάκις ἐν τῇ ᾿Αγίᾳ Γραφῇ ἡ ἐπίγειος ζωὴ παρίσταται

ὡς πορεία. Κατὰ τὴν πορείαν τῆς ζωῆς ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νὰ

πορεύεται εὐθέως. Τὴν εὐθύτητα καθορίζει τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ.

21 Ὅ,τι εἶνε σύμφωνον πρὸς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, τοῦτο Ξῖνε εὐθύ.

Ὅ,τι εἶνε ἀντίθετον, τοῦτο εἶνε λοξόν, σχολιόν, διεστραμμένον. , Οἱ πλεῖστοι τῶν ἀνθρώπων, μὴ βαδίζογτες οἱ ἴδιοι τὴν εὐθεῖαν ὁδόν, ποιχιλοτρόπως ἐπηρεάζουν χαὶ πολεμοῦν τοὺς ἄλλους, ἵνα χαὶ αὐτοὶ ἐχτραποῦν ἐχ τῆς εὐθείας ὁδοῦ καὶ γίνουν» ὅμοιοί των.

Ὃ προφήτης Ἠλίας ἔζησεν εἰς ἐποχὴν χαθολικῆς σχεδὸν ἀπὸ Θεοῦ ἀποστασίας. Ἔκ τῶν μυριάδων τοῦ ᾿ἸἸσραηλιτικοῦ Ἔν

θγους ἑπτὰ {ιόνον χιλιάδες δὲν ἔκλιναν γόνυ εἰς τὸν Βάαλ. Καὶ

τούτους ἠγνόει ὃ προφήτης. «Μογώτατος» ἐν μέσῳ μυριάδων ἀν-

θρώπων! “Ὅλα τὰ παραδείγματα, ὅσα ἔδλεπεν ὃ προφήτης εἰς

τὴν ἐποχήν του, τὸν ἐχάλουν εἰς διαφορετιχὴν πορείαν. Καὶ εἶνε

γνωστόν, πόσον τρομερὰν ἐπίδρασιν ἀσχοῦν ἐπὶ τῶν πνευμάτων τὰ παραδείγματα τῆς χοιγωγίας, χαὶ μάλιστα ὅταν τὰ παρωδεί-

γμᾶτα ταῦτα εἶνε σχεδὸν καθολικά. Καὶ ἔχλεχτοὶ

χλογίζονται!

᾿Αλλ᾽ ὁ Ἠλίας δὲν ἔδλεπε μόνον παραδείγματα. ᾿Αγτεμετώπιζε

χαὶ τὴν λυσσαλέαν ἀντίδρασιν χαὶ πολεμικὴν ἀσεδῶν βασιλέων, ἀσεθεστάτης χαὶ πονηροτάτης βασιλίσσης, παροιμιώδους χαταστάσης διὰ τὴν χακίαν της, ἱερέων καὶ προφητῶν τῆς αἰσχύνης, συστηματικῶς διαστρεφόντων τὸν λαόν, καὶ λαοῦ εὐχόλως χολα-

χευομένου καὶ διεγειρομέγου ἐναντίον τῶν ἀπεσταλμένων τοῦ Θεοὔ.

Ἢ πίεσις ἐπὶ τῆς ψυχῆς τοῦ προφήτου ἀφόρητος. Ὃ φυ-

χιχὸς χάματος ἐχ τῶν ἀγώνων καὶ τῶν περιπετειῶν ἀφάνταστος.

Αλλος προφήτης ἄλλοτε, ὁ Βαλαάμ, εἰς μιχροτέρους πειρασμοὺς εὑρεθείς, ἐχλογίσθη καὶ ἐξέχλινεν ἐχ τῆς εὐθείας ὁδοῦ (Ἄριθμ.

χεῳ. 28, 24, 25, 81 Β΄ Πέτρ. 2, 16). ᾿Αλλ᾽ ὁ Ἤλίας δὲν παρε-

σύρθη. Δὲν ἐξετράπη ἐχ τῆς εὐθείας ὁδοῦ. Δὲν ἐξέχλινεν εἰς τὰ δεξιὰ ἢ τὰ ἀριστερά. Μέχρι: τέλους ἐπολιτεύθη χατὰ τὸ θέλημα

τοῦ Θεοῦ. ᾿Εδάδισε πορείαν «ἄτρεπτον ἀνθρώποις». Πορείαν, τὴν

ὁποίαν δὲν ἠδυνήθησαν γὰ τρέφουν, νὰ μεταδάλουν οἱ ἄνθρωποι. Πορείαν ἀμετάτρεπτον χαὶ σταθεράν. Δὲν ἐχλογίσθη ποτὲ ὡς πρὸς

τὴν ἀλήθειαν τῆς Θρησχείας. Δὲν ὑπεχώρησέ ποτε εἰς ζητήματα

ἠθικῶν ἀρχῶν. Δὲν μετῆλθέ ποτε σχοπιμότητας. Δὲν προῆλθέ ποτε εἰς συμδιδασμούς. Αὐτὸς ἤλεγξε τοὺς ἐπαμφοτερίζοντας, εἰπὼν τὸ ἀμίμητον ἐκεῖνο᾽ «Ἕως πότε ὑμεῖς χωλανεῖτε ἐπ᾽ ἀμφοτέραις ταῖς ἰγγύαις;». Αὐτὸς ἔθεσε τὸ θέμα τῆς Θρησχείας κατὰ

τρόπον διαζευχτιχόν᾽ ἢ ὃ Τιαχδὲ ἣ ὁ Βάαλ᾽ «εἰ ἔστι Κύριος ὁ Θεός, πορεύεσθε ὀπίσω αὐτοῦ εἰ δὲ ὁ Βάαλ, πορεύεσθε ὀπίσω αὖ-

τοῦν (Τ΄ Βασιλ. 18, 21). Χαραχτηρίζων ὁ ἱερὸς

ὑμνογράφος

28

τὴν πορείαν τοῦ προφήτου «ἄτρεπτον», ὁπωσδήποτε θὰ εἶχεν ἐν ρ14

Ὁ

ἢ κα

Α

τ

κι

νῷ τὰ ἀνωτέρω δύο χωρία.

ΓΙ.

Ὀλίγον. πρὶν ἣ ἀναληφθῇ εἰς τὸν οὐρανὸν ὃ προφήτης, διέδὴ χατὰ θαυμαστὸν τρόπον τὸν ᾿Ιορδάνην. ὃ ρεῦμα τοῦ Ἰορδάγου εἶγε πρωτοφανὲς εἰς ὁρμητιχότητα. Ὃ προφήτης ἔλαθε τὴν μηλωτήν του, σύμδολον τοῦ θαυματουργοῦ ζήλου τοῦ πρὸς τὸν Θεόν, τὴν περιετύλιξεν, ἐχτύπησε δι᾿ αὐτῆς τὸ ὕδωρ τοῦ ποτα-

μοῦ, τὸ ὕδωρ διῃρέθη εἰς δύο, χαὶ οὕτω διεπερα:ώθη ὡς διὰ ξηρᾶς (Δ’ Βασιλ. 2, 8).

Εὶς τὴν θαυμαστὴν αὐτὴν διάδασιν τοῦ ᾿Ιορδάγου, τὴν ὅποίαν ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος παρεμδάλλει ἐν τῷ ὕμνῳ μεταξὺ τῆς πορείας τῆς ζωῆΐῇς χαὶ τῆς πορείας πρὸς, τὸν οὐρανόν, δέον γὰ

ἐνίδωμεν βαθύτερον, μυστικὸν γόημα. Ὑπάρχουν εἷς τὴν

ζωὴν

ἀγυπέρθλητο. ἐμπόδια. Τὸ ρεῦμα τῆς ἀπιστίας χαὶ τῆς χαχίας

τοῦ χόσμου εἶνε ὁρμητιχόν, ἀκατάσχετον, καὶ παρασύρει τὰ πάντα. ᾿Αλλ᾽ ἐάν τις βαδίζῃ τὴν ὁδὸν τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ, δύγαται γὰ προχωρήσῃ χατ᾽ εὐθεῖαν ἐμπρός. Μία διέξοδος διὰ τὸν

πιστὸν ὑπάρχει πάντοτε. Οἱ πειρασμοὶ ὑποχωροῦν, ὅταν ἀποχρούὠνται ἰσχυρῶς χαὶ θαρραλέως. Τὰ ἐμπόδια ἀφήνουν ἐλεύθερον

τὸν δρόμον πρὸ τῆς ἀποφασιστιχότητος τῆς πραγματικῆς πίστεως. Δυγάμεθα νὰ πατάσσωμεν τὸν Ιορδάνην μὲ τὴν μηλωτὴν τῆς πίστεὼς χαὶ γὰ διαδαίνωμεν ἐπὶ ξηρᾶς. “Ὅταν αὐτὸ τὸ νόημα δίδεται εἰς τὴν θαυμαστὴν διάδασιν, αὕτη ἀποδαίνει. σύμδολον χαὶ

οἱογεὶ χαὶ ἀγαχεφαλαίωσις ἢ σύνοφις. τῆς ὅλης θαυμαστῆς ζωῆς

τοῦ προφήτου, τῆς μαχρᾶς πορείος του διὰ μέσου τοῦ μεγάλου ρεύματος, ὅπερ ὀνομάζεται χόσμος. ᾿Αποτελεῖ δ᾽ ἅμα ἣ θαυμαστὴ διάδασις τοῦ Ἰορδάνου καὶ προανάχρουσμα τῆς ἔτι θαυμαστοτέρας πορείας τοῦ προφήτου διὰ τῶγ αἰθέρων. ἢ

᾿ ᾿ Σταθερὰν πορείαν βαδίσας ἐπὶ τῆς γῆς, καὶ τὸν᾽ ᾿Ιορδάνην

διαδὰς ὃ Θεσδίτης Ἤλίας, ἠξιώθη τέλος χαὶ διήνυσεν, ὡς αἱθέριος

ἁρματηλάτης, καὶ «οὐραγοδρόμον ξένηνς πορείαν, ἦτοι πορείαν διὰ μέσου τῶν αἰθέρων πρὸς τὰ ὕψη τοῦ οὐρα νοῦ φέρουσαν, πορείαν παράξενον, παράδοξον, ἀγέλπιστον χαὶ ὑπερθαύμαστον. Ἢ πορεία δὲ αὐτὴ ἐπετεύχθη διὰ Πνεύματος, ἤτοι διὰ τῆς ὑπερφυσικῆς χαὶ θαυματουργιχῇς δυνάμεως τοῦ ᾿Αγίου Πνεύματος.

29

Πρόχειται ἐνταῦθα περὶ ἐξυμνήσεως τοῦ γεγογότος ἐχείνου, ὅπερ ἀπετέλεσεν ἀνταμοιδὴν τῆς ἐπιγείου πολιτείας καὶ ἀποχορύφωμα τῆς δόξης τοῦ προφήτου Ἤλία, τὸ δὲ ὅμοιόν του ἐν τῇ Γραφῇ

ἔχει μόνον εἰς τὴν ἐν σώματι μετάθεσιν τοῦ προφήτου ᾿Ενὼχ καὶ τὴν ἕως τρίτου οὐρανοῦ ἁρπαγὴν τοῦ ἀποστόλου Παύλου. Τὴν

αἰφγιδίαν ἀνάληψιν τοῦ Ζηλωτοῦ ἐν μέσῳ στροδίλου ἐπὶ πυρίνου ἅρματος, ὡς καὶ τὴν ἐξ αὐτῆς προχληθεῖσαν ἐντύπωσιν εἰς τὸν

χατάπληχτον χαὶ ἔνθουν γενόμενον μαθητήν του ᾿Ἔλισαϊον, ζωη-

ρῶς περιγράφει τὸ Δ' Βασιλειῶν 2, 11 - 12 «Καὶ ἐγένετο αὐὖ-

τῶν πορευομένων, ἐπορεύοντο χαὶ ἐλάλουν᾽ καὶ ἰδοὺ ἅρμα πυρὸς χαὶ ἵπποι πυρὸς χαὶ διέστειλαν ἀνὰ μέσον ἀμφοτέρων, χαὶ ἀνελήφθη

Ἠλιοὺ ἐν συσσεισμῷ ὡς εἰς τὸν οὐρανόν. Καὶ “Ἑλισαιὲ ἑώρα καὶ ἐδόχ᾽ πάτερ, πάτερ, ἅρμα ᾿Ισραὴλ καὶ ἱππεὺς αὐτοῦ». ἘΞ

ἢ

Ἢ ἐν μέσῳ στροδίλου χαὶ ἐπὶ πυρίνου ἅρματος ἀγύψωσις τοῦ Ἢλιοὐ εἰς τὸν οὐρανόν, πάντοτε συγχιγοῦσα τὰ ὑφιπετῆῇ πνεύματα, κατ᾽ ἐξοχὴν συγχινεῖ εἰς τὴν ἰδικήν μᾶς χαταπληχτικὴν ἐποχήν, τὴν ἐποχὴν τῶν πυραύλων, τῶν διαστημοπλοίων, τῶν ἄστρογαυτῶν χαὶ τῆς χαταχτήσεως τοῦ Διαστήματος. Φαίνεται ὡς ἀπίστευτον, ὡς ὄνειρον τὸ ἐπίτευγμα τῆς 20ῆς χαὶ τῆς 21᾿ς Ἴουλίου 1969. Ὃ ἄνθρωπος ἔχαμεν ἅλμα ἀπὸ τῆς Τῆς εἰς ἄλλο ἄτ»

“

(η

υλ

στρον! “Ὃ ἄνθρωπος διὰ τῆς γνώσεως χαὶ τῆς ἐπιστήμης ἐδείχθη εἰχὼν χαὶ ὁμοίωμα Θεοῦ ὅσον οὐδέποτε ἄλλοτε. Ὃ πηδῶν ἀπὸ ἄστρου εἰς ἄστρον δὲν εἶνε δυνατὸν εἰμὴ νὰ εἶνε θεὸς ἐν τῇ χτίσει, μιχρόθεος! ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ ἡ γνῶσις φυσιοῖ πολλοὺς χαὶ ἡ ἐπιστήμη χάμγει τούτους νὰ ἐπαίρωνται, ἡ Θρησχεία προέλαδε τὴν ἘΠπιστήμην, ὥστε γὰ ἐχχόψῃ πᾶσαν ὑπερή-

φᾶγον χαύχησιν. Τρεῖς χιλιάδες περίπου ἔτη πρὸ ἡμῶν εἷς ἅ-

γιος, ὃ Ἤλίας ὁ Θεσδίτης, ἐθεάθη

ὑπὸ ἀνθρωπίνων ὀφθαλμῶν

διασχίζων τοὺς οὐραγούς. ᾿Ανεδείχθη οὐρανοδρόμος! ᾿Ανεδείχθη,

ἵγα χρησιμοποιήσωμεν σύγχρογον ὅρον, ἀστρογαύτης! Καὶ εἶνε ὡραία σύμπτωσις, ὅτι ἣ προσεδάφισις ἐπὶ τῆς Σελήνης τοῦ ἐπιστημογιχοῦ οὕτως εἰπεῖν ἅρματος ἐγένετο χατὰ τὴν ἡμέραν τῆς ἑορτῆς τοῦ ἐν πυρίνῳ ἅρματι χαταχτήσαντος τὸν οὐραγὸν προφήτου. Καὶ θὰ ἦτο ἐπίσης ὡραῖον καὶ λίαν προσφυές, ἂν τὸ θρυλ:χὸν διαστημόπλοιον ἔφερε τὸ ὄνομα «Ἠλίας».

Θαυμαστὸς ὃ Θεὸς ἐν τῇ Ἐπιστήμῃ. ᾿Αλλὰ θαυμαστότερος ἐν τῇ Θρησχείᾳ. Θαυμαστὸς ὁ Θεὸς ἐν τοῖς ἁγίοις αὐτοῦ μᾶλλον ἣ ἐν τοῖς σοφοῖς.

80 Ο ΑΣΥΜΒΙΒΑΣΤΟΣ

Μνήμη τοῦ προφήτοῦυ Ἠλία ἢ ἨἬΛλιΠ ΄ ζ,

Ρ 2

οὐ τοῦ Θεσθίτουις Ὃ μέγας οὗτος προφή-

ΔΩ

4

.. ΜᾺ

Ε΄

ῃ δ

ΟΕ

ΣᾺΣ

τως

Ζ μά

ὰ

ΩΝ

22 “:

μσ

᾿ ἈΝΔλὰὰΝ

μ1

ΔΑΝ τιΓΟΝδὰ

ΓΖ

22 ΤΩ γχ, 1

Ἵ

“στο

δὴ

2: 22 Ἂ

Ἀ

ΡΥ

τα Μ «

ΝΑΔΝ ἄλλ ἣδ ΤῊ

ΜᾺ “ -

[: ΓΑ

της, νον

ὁ διὰ τὸν πύριζῆλόν του ἐπι-

κληθεὶς

ζηλωτής,

ὅρασε κατὰ τὸν

ἔ-

9ον

αἰῶνα π.Χ. εἰς τὸ βόρειον ἑθραϊκὸν βασίλειον ἐπὶ τῆς βασι-- λείας τοῦ ᾿Αχαὰόδ καὶ τοῦ Ὀχοζίου. Ἣ ἐπο-

χὴ ἐκείνη ἦτο ἐποχὴ φοθερᾶς ἀποστασίας τοῦ

περιουσίου

λαοῦ τοῦ Θεοῦ ἀπὸ τῆς ἀληθινῆς Θρησκείας. Ὁ ᾿Αχαάθ, τε-

λῶν ὑπὸ τὴν ἰσχυρὰν ἐπίδρασιν ἀλλοφύλου καὶ κακοποιοῦ γυναικός, τῆς Σιδωνίας ᾿Ιεζάθελ, κατέστησε τὴν

λατρείαν

στούς, ἐκρήμνιζε τὰ θυσιαστήρια, ἐφόνευε τοὺς

προφήτας

τοῦ Βάαλ θρησκείαν τοῦ κράτους. Ἢ ᾿Ιεζάθελ ὠργίαζεν εἰς βάρος τῆς λατρείας τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Κατεδίωκε τοὺς πι-

᾿καὶ συνετήρει ἑκατοντάδας ψευδοπροφητῶν τῶν φοινικικῶν

θεοτήτων. Τὸ μεγαλύτερον μέρος τοῦ λαοῦ εἶχε παρασυρθῆ εἷς τὴν εἰδωλολατρίαν καὶ ἡ Θρησκεία τῶν πατέρων ἐφαίνετο ὅτι

ἐξέλειπε. Τότε «ἀνέστη Ἠλίας

προφήτης ὡς πῦρ,

καὶ ὁ λόγος αὐτοῦ ὡς λαμπὰς ἐκαίετο»! (Σ οφ. Σειρ. 48, 1).

Μὴ ὑποφέρων ὁ προφήτης τὴν ἐξουθένωσιν τῆς πατρώαςπίστεῶς ἀνέρχεται εἰς τὰ ἀνάκτορα καὶ πλήρης ὀργῆς προαναγγέλλει εἰς τὸν ᾿Αχαὰό πολυχρόνιον ἀνομθρίαν. Πρά-

γματι δὲ ἡ προσευχὴ τοῦ προφήτου κλείει τοὺς

οὐρανούς.

Μετὰ τρία ἔτη ὁ προφήτης ἐμφανίζεται πάλιν ἐνώπιον τοῦ ᾿Αχαάό, δέχεται παρ᾽ αὐτοῦ τὴν βάναυσον ἐπίθεσιν, ὅτι εἴνε ὁ διαστροφεὺς τοῦ ᾿Ισραήλ, ἀνταποδίδει αὐτῷ τὰ ἴσα. «Οὐ διαστρέφω τὸν ᾿Ισραήλ, ὅτι ἀλλ᾽ ἢ σὺ καὶ οἶκος τοῦ πατρός σου ἐν τῷ καταλιμπάνειν ὑμᾶς τὸν Κύριον Θεὸν ὑμῶν καὶ ἐπορεύθης ὀπίσω τῶν Βααλίμ», προκαλεῖ ἐν

συνεχείᾳ

τὴν συνάθροισιν τῶν ἱερέων τοῦ Βάαλ ἐπὶ τοῦ Καρμηλίου ὅ-

1 ρους, θέτει ἐνώπιον αὐτῶν τὸ ζήτημα᾽ Ἢ ὁ Γιαχθὲ ἢ ὁ Βάαλ, νικᾷ αὐτοὺς κατὰ μίαν θείαν κρίσιν, καθ᾽ ἣν διὰ τῆς

προσευχῆς του καταθιθάζει πῦρ ἐξ οὐρανοῦ, σφάζει 450 ἐκ

τῶν ἱερέων τῆς αἰσχύνης καὶ ἐνισχύει τὴν κλονισθεῖσαν πίστιν. Ἡ ᾿Ιεζάθελ, πληροφορηθεῖσα τὴν σφαγὴν τῶν ἱερέων, μαίνεται. Ὁ προφήτης φεύγει εἰς τὴν ἔρημον, καὶ μετὰ μακρὰν πορείαν φθάνει εἰς τὸ ἱερὸν ὄρος Χωρὴθ πλήρης σωματικοῦ καὶ ψυχικοῦ καμάτου. Τότε λέγει τὸ περίφημον «Ζηλῶν ἐζήλῶκα τῷ Κυρίῳ παντοκράτορι, ὅτι ἐγκατέλιπόν σε οἱ υἱοὶ ᾿Ισραήλ᾽ τὰ θυσιαστήριά σου κατέσκαψαν καὶ τοὺς προφήτας σου ἀπέκτειναν ἐν ρομφαίᾳ, καὶ ὑπολέλειμμαι ἐγὼ μο-

νώτατος, καὶ ζητοῦσι τὴν ψυχήν μου λαθεῖν αὐτήν», ἀξιοῦται

δὲ τῆς περιφήμου θεοφανείας, καθ᾽ ἣν ὁ Κύριος παρῆλθεν ἐνώπιον αὐτοῦ «ἐν φωνῇ αὔρας λεπτῆς». Δι᾿ ἄλλην μίαν ἀκόμη φορὰν ἐμφανισθεὶς ὁ προφήτης ἐνώπιον τοῦ ᾿Αχαὰῤδ ἐλέγχει αὐτὸν δριμύτατα διὰ τὸν ἄδικον φόνον τοῦ Ναθουθαὶ ὑπὸ τῆς ἀπλήστου ᾿Ιεζάθελ, προαναγγέλλει κατὰ τοῦ

οἴκου αὐτοῦ μεγάλα καὶ φοθερὰ δεινά, καὶ προκαλεῖ τὴν με-

τάνοιαν τοῦ βασιλέως.

Αὐτὴ ὑπῆρξεν ἡ ἱστορία τοῦ προφήτου κατὰ τὰ κυριώτερα καὶ πλέον χαρακτηριστικὰ αὐτῆς σημεῖα (᾿[δὲ Γ΄ Βασ. κεφ. [Ζ΄ καὶ ἑξ. Δ΄ Βασ. κεφ. Α΄ καὶ ἑξ.). Τὸ δὲ θαυμαστό-

τερον ἐξ ὅλων, ὅπως ὁ ᾿Ενώχ, οὕτω καὶ ὁ προφήτης Ἠλί-

ας δὲν εἶδε θάνατον. ᾿Αλλ᾽ ἐν μέσῳ στροθίλου ἀνελήφθη ἐπὶ

πυρίνου ἅρματος εἰς τὸν οὐρανόν, ἀναλαμθανόμενος δὲ ἔρ-

ριψεν εἰς τὸν μαθητὴν καὶ διάδοχόν του Ἑλισαῖον τὴν μηλωτήν του, σύμθολον τοῦ θαυματουργοῦ ζήλου του πρὸς τὸν ἀληθινὸν Θεόν. Τὸ ἐγκώμιον τοῦ προφήτου πλέκει ἡ Σοφία Σειρὰχ εἰς τὸν «Πατέρων Ὕμνον» ἐν ἀρχῇ τοῦ ΜΗ΄ κεφαλαίου. Ὃ ἀσκητικὸς βίος, ὁ ζῆλος ὑπὲρ τοῦ Θεοῦ, ἡ παρρησία καὶ τὰ

θαυμάσια, τὰ ὁποῖα ἐποίησεν, ἀνέδειξαν τὸν προφήτην μίαν ἐκ τῶν μεγίστων καὶ πλέον προσφιλῶν φυσιογνωμιῶν τῆς Π΄. Διαθήκης. Σήμερον δέ, ὁπότε νέα Βααλὶμ ὑψώνονται ἐν μέ-

σῷ τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου καὶ νέα ἀποστασία ἀπὸ τοῦ ἁ.ληθινοῦ Θεοῦ συντελεῖται, ὁ θαυμασμὸς τῶν πιστῶν πρὸς τὸν πύρινον προφήτην γίνεται μεγαλύτερος. Ἢ χριστιανικὴ συνείδησις, ἀπὸ τὸ πνεῦμα τῆς Κ.. Διαθήκης διαπνεομένη, ἀ-

92 ποκρούει βεθαίως τὴν μάχαιραν τοῦ προφήτου, τὸν ζῆλον ὅμὼῶς καὶ τὴν παρρησίαν αὐτοῦ θαυμάζει καὶ διψᾷ. Θὰ ἐξηγήσωμεν συντόμως τρεῖς ὕμνους ἐκ τῆς ἀκολουθίας τοῦ ὑΑγίου.

Ο

ΑΣΚΗΤΗΣ

Ἴδεῖν ἐν λεπτοτάτῃ αὔρᾳ Θεόν, ὡς ἰδεῖν δυνα-

τόν, κατηξίωσαι, ἀσκητικαῖς πρότερον τὸ σῶμα διαγωγαῖς καταλεπτύνας, ἔνδοξε᾽ ὅθεν δυσωπῷῶ σε, σαῖς

. προσευχαῖς τὸ πάχος τοῦ νοός μου λεπτύνας, μετονοίας μαρμαρυγαῖς θείαις καταύγασον. Εἰς τὸν ἀνωτέρω ὕμνον ὃ ἱερὸς ὑμγογράφος ἐξαίρει τὰς ἀ-

σχητικὰς διαγωγάς, ἤτοι τοὺς ἀσχητιχοὺς τρόπους ζωῆς, διὰ τῶν ὁποίων ὃ ἔνδοξος προφήτης χατελέπτυνε τὸ σῶμά του, καὶ ἠξιώ-

θη οὕτω γὰ ἴδῃ ἐν τῇ λεπτοτάτῃ αὔρᾳ τὸν Θεόν, ὅπως βεδαίως

εἶνε δυγατὸν εἰς ἄνθρωπον νὰ ἴδῃ τὸν Θεόν. Συναισθανόμενος δὲ ὁ ὑμνογράφος ὅτι, ἔν ἀγτιθέσει πρὸς τὴν ἐχλελεπτυσμένην ὕπαρξιν τοῦ προφήτου, αὐτὸς ἔχει ὄχι πλέον τὸν ἔξω, ἀλλὰ τὸν ἔσω

ἄνθρωπον παχὺν λόγῳ πνευματικῆς ραθυμίας καὶ γεώδους φρογήματος καὶ ἁμαρτίας, παραχαλεῖ τὸν ἽΑγιον, ἵνα, διὰ τῶν προσ-

εὐχῶν, τὰς ὁποίας ἀπευθύνει ἐν οὐρανῷ πρὸς τὸν Θεόν, χεπτύνῃ

χαὶ τὸν ἰδικόν τοῦ γοῦν ἀπὸ τὴν παχύτητο καὶ τὸν χαταυγάσῃ διὰ τῶν θεϊχῶν ἀχτίνων τῆς μετανοίας.

Περὶ τοῦ ἀσχητισμοῦ τοῦ προφήτου ἡ Γραφὴ λέγει,

ὅτι

οὗτος᾽ ἦτο περιεζωσμένος ζώνην δερματίνην περὶ τὴν ὀσφὺν αὐὖ-

τοῦ (Δ΄ Βασ. 1, 8) καὶ ὅτι χἄποτε, ἀφοῦ μετέλαδε τροφῆς παρὰ ἀγγέλου, ἐπορεύθη ἔπειτα δδὸν τεσσαράχογτα ἡμερῶν ἄσιτος (Τ΄

Βασ. 19,8). Τὸ πρῶτον ὑπενθυμίζει τὴν ἀσχητιχότητα ᾿Ιωάννου

τοῦ Προδρόμου, τὸ δεύτερον τὴν τεσσαρακογθήμερον γηστείαν τοῦ

Μωυσέως καὶ τοῦ Κυρίου. Περὶ δὲ τῆς περιφήμου θεοφανείας ἐν

τῇ λεπτῇ αὔρᾳ ἰδὲ Τ΄ Βασ, 19, 11 - 12.

Ο ᾿

ΖΗΛΩΤΗΣ

Μεγαλυνθεὶς ταῖς πρὸς Θεόν σου

νεύσεσι, ζη-

λῶν ἐζήλωσας ὡς ἀληθῶς, μάκαρ, τῷ Κυρίῳ πάντο-

9

τε διό με ἐνδυνάμωσον, ζήλου θείου πλησθέντα,, τὸ ἔνθεον πράττειν βούλημα, ἵνα σε γεραίρω σῳζόμε-

νος.

᾿

Π

Εἰς τὸν ὕμνον τοῦτον ὃ ἱ. ὑμνογράφος ἐξαίρει - τὴν σπουδαιοτέραν ἀρετὴν. τοῦ προφήτου, τὸ ἐχπρεπές, οὕτως εἰπεῖν, γνώ-

ρισμα τῆς φυχῆς του, τὸν ἔγθεον καὶ. πύρινον χαὶ ἀδιάπτωτον ζῆ-

λόν του. Ἥ φράσις, «ζηλῶν ἐζήλωσας τῷ Κυρίῳ», ἔχει ληφθῆ

ἔχ τοῦ ἐν Τ΄ Βασ., κεφ. 19, στίχ. 10χαὶ 14 λόγου τοῦ προφή-

του, διὰ τοῦ ὁποίου “οὗτος ἐξέφρασε πρὸς τὸν Κύριον. τὸν . βαθὺν πόνον χαὶ ζῆλον, ὃ ὁποῖος τὸν χατέτρωγε διὰ τὴνγενικὴν ἐγχατάλειψιν τοῦ Θεοῦ ὑπὸ τοῦ λαοῦ Του, τὴν χατασχαφὴν τῶν θυ-

σιαστηρίων καὶ τὸν φόνον τῶν προφητῶν Του. Ὃ τοιοῦτος ζῆλος

τοῦ προφήτου θεωρεῖται καρπὸς τῶν πρὸς Θεὸν γεύσεων αὐτοῦ, ἥτοι τῶν χλίσεων, τῶν στροφῶν, τῶν ἀνατάσεων τῆς ψυχῆς; τῶν προσευ-

χῶν, τῶν συνεχῶν “προσπαθειῶν τοῦ προφήτου “ν᾽ ἀνυψωθῇ πρὸς τὸν Θεὸν καὶ γὰ προσηλωθῇ. εἰς αὐτὸν χαὶ οἰχειωθῇ αὐτόν. Διὰ τῶν

γεύσεων τούτων ἐμεγαλύνθη, ἐξυψώθη ὁ προφήτης, καὶ ἀπέκχτησε μέγαν ζῆλον. ὝἝγεχα δὲ τούτου προσαγορεύεται. μάκαρ, ἤτοι εὐδαίμων, τρισευδαίμων. Τὸ ἐπίθετον μάχαρ ἁρμόζει. χυρίως εἰς τὸν Θεόν, ἔπειτα ὅμως χαὶ εἰς τοὺς ἀγθρώπους. ἐχείνοὺς, οἵ ὃποῖοι διὰ τῶν ἐξόχων ἀρετῶν ἀὐτῶν ὁμοιοῦνταιτῷ Θεῷ “χαὶ γί-

γονται μέτοχοι θείας μαχαριότητος.. Τὸν ζῆλον τοῦ προφήτου

ζηλῶν ὃ ὑμνογράφος παραχαλεῖ αὐτὸν γὰ γεμίσῃκαὶ τὴν ἰδικήν του φυχὴν᾽ μὲ θεῖον

ζῆλον, κἀὶ οὕτω νὰ τὸν ἐνδυγαμώσῃ γὰ πράττῃ τὸ θεῖον θέλημα, διὰ γὰ σώζεται, χαὶ σῳζόμενος νὰ τιμᾷ τὸν ἽΑ-

γίογ.

'

Ο ᾿ς

ἘΛΕΈΓΚΤΗΣ.

Χωρητικὸν δοχεῖόν σε θείου Πνεύματος ἔγνωμεν.

ἄγγελον ἐν γῇ, πῦρ. θείου ζήλου πνέοντα, δυσσέθει-

ἂν τρέποντα, καὶ βασιλεῖς ἐλέγχοντα, χρίοντα προ-

φήτας, Ἠλιού, καὶ αἰσχύνης συγκόπτοντα μαχαίρᾳ 1-

ἐρεῖς: διὰ τοῦτο βοῶμέν σοι᾿ Μελλούσης ἡμᾶς αἰσχύνης ρῦσαι.

δῶ ὁ ὑμνογράφος ἐξυμνεῖ τὸν προφήτην Ἠλιοὺ ὡς ἄνδρα κυρίως παρρησίας καὶ τιμωρητιχῆς δραστηριότητος χατὰ τῶγ ἀσε3

94

ν ἐκλεχτὸν βῶν. Καὶ ἐν ἀρχῇ μὲν λέγει, ὅτι ὁ προφήτης ὑπῆρξε

χαὶ δοχεῖον, τὸ. ὁποῖον ἐδέχθη τὴν χάριν τοῦ θείου Πγεύματος,

θείου ζήλου, ἐν συνἐπίγειος ἄγγελος, ὃ ὁποῖος ἔπνεε τὸ πῦρ τοῦ

ς καὶ εχείᾳ δὲ ἀναφέρει τὰς χαροαχτηριστιχὰς ἐκείνας ἐνεργεία ῃ χάρις πράξεις, διὰ τῶν ὁποίων ἐξεδηλώθησαν ἡ ἐν τῷ προφήτ καὶ ὃ ζῆλος. Εἶνε δὲ - αὐταὶ αἱ ἑξῆς" Κατεπολέμει καὶ ἐνίκα τὴν

ἀσέδειαν, ἤλεγχε βασιλεῖς, ἔχριε προφήτας. καὶ ἔσφαξεν ὁμα-

᾿ . .

-διχῶς τοὺς ἱερεῖςτῆς αἰσχύνης.

- ΟἹἱερεῖς τῆς αἰσχύνης φέρουν εἰς τὴν σκέψιν τοῦ᾽ ὑμνογράφόυ τὴν αἰσχύνην, ἣ ὁποία ἀναμένει τοὺς ἀσεδεῖς κατὰ τὴν Δευτέραν ἸΠἀρουσίαν, χαὶ διὰ τοῦτο παρακαλεῖ. εἷς τὸ- τέλος τὸν προ-

φήτην, διὰ -τῶν πρεσδειῶν αὐτοῦ πρὸς τὸν Θεὸν νὰ σώσῃ ἡμᾶς ἐχ Ἄν

τῆς μελλούσης αἰσχύνης.

:

δειά, ἡ ὅποία ἐξήγειρε τὸν προφήτην, ἦτο ἢ λατρεία Ἢἀσε Βάαλ, θεότητος εἰς τὴν ὁποίαν ἐτέλουν ὄργια χαὶ ἄνθρωπο-

τοῦ θυσίας,. πρὸ ᾿πάντων δὲ θυσίας μικρῶν χαὶ ἀθώων παιδίων!

Ἢ

᾿ἐγχατάλειψιςτοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ χαὶ ἡ λατρεία τῶν εἰδώλων ἧτο τὸ μεγαλύτερον, τὸ φριχτότερον τῶν ἐγχλημάτων. Οἱβασι“λεῖς, τοὺς ὁποίους δριμέως ἤλεγξεν ὃ προφήτης, ἦσαν ὃ ᾿Αχαὰδ

μετὰ τῆς Ἰεζάδελ, οἵ κύριοι ὑπεύθυνοι διὰ τὴν ἀποστασίαν τοῦ

λαοῦ, χαὶ ὃ υἱὸς χαὶ διάδοχος τοῦ ᾿Αχαάδ, ὃ "᾿Οχοζίας, ὃ ὅποῖος, ὅταν ἠσθένησε, συνεδουλεύθη περὶ τῆς ζωῆς του τὸ μαγτεῖον τοῦ Βάαλ. ὋὍ προφήτης, τὸν ὁποῖον ἔχρισε χατ᾽᾽ ἐντολὴν. τοῦ Θεοῦ,

ἦτο ὃ ἜἘλισαῖος. “Ἱερεῖς δὲ τῆς αἰσχύνης, τοὺς δποίους ἔσφαξε

διὰ “μαχαίρας, ἦσαν 450 ἱερεῖςτοῦ Βάαλ. Ἥ τελευταία πρᾶξις

τοῦ προφήτου, ὁσογδήποτε καὶ ἄν προχαλῇ αἴσθημα ἀποτροπια-

σμοῦ εἰς ἡμᾶς σήμερον, οἱ ὅὁποῖοι ἀναπνέομεν εἰς τὴν ἀτμόσφαιραν τῆς Κ. Διαθήχης, εἶνε σύμφωγος “πρὸς τὸν παϊδαγωγικχὸν χαραχτῆρα τοῦ γόμου τῆς Π. Διαθήκης, ἐπεδάλλετο δὲ χαὶ ἐν τῆς ἄχρας χρισιμότητος τῶν περιστάσεων. Τὸ Δευτερογόμιον ρη-

τ διατάσσει τὴν ἐξόντωσιν ἐχείνων, οἵ ὁποῖοι θὰ ἐξεδήλωνον

πῇ αν ἀποστασίας (Ἰδὲ χεφ. Π᾽Ἴ. Συνεπῶς ὁ προφήτης ὑρξ

τελεστιχὸν ὄργαγον τῆς θείας βουλῆς.

ΚΑΕΣ

ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ (26 ΙΟΥΛΙΟΥ)

ΟΣΙΟΠΑΡΘΕΝΟΜΑΡΤΥΣ

τς ἥξῥῳ

τ ΟΚἐὰ

ο Τὴν 2θην ᾿Ιουλίου. ἡ ᾿Εκκλησία τιμᾷ τὴν μνήμην. μιᾶς ἐκ τῶν προσφιλεστάτων ἁγίων. τῆς. Χρι-

στιανικῆς Θρησκείας, «τῆς ἁγίας Παρασκευῆς.

«Ὑμεῖς ἐστε. τὸ φῶς. τοῦ κό-

σμου». «Οὕτω λαμψάτω. τὸ φῶς ὑμῶν ἔμπροσθεν τῶν ἀνθρώπων», εἶπεν ὁ Χριστός. Ἢ ἁγία Παρασκευὴ ἔλαμψεν ἐν τῷ κόσμῳ κα-

ὦ τὰ «τὸ πρῶτον ἥμισὺ τοῦ"᾿δεῦτέ-

ρου αἰῶνος, ὅτε ἡ ᾿Εκκλησία ἐδοκιμάζετο διὰ πυρὸς καὶ σιδήρου.

Κατήγετο ἐξ εὐσεθῶν. γονέων καὶ

ἧτο καρπὸς προσευχῶν. ᾿Εγεννή-

θη δὲ ἐν Παρασκευῇ ἡμέρᾳ, ὅθεν καὶ ἔλαθε τὸ ὄνομα. Παιδιόθεν

ἀφιερώθη εἰς Χριστόν. Καλλονή,

" μόρφωσις,

δραστηριότης ἐδόθη-

σαν εἰς τὸν Νυμφίον τῆς ψυχῆς τῆς. Ἧ ἁγία Παρασκευὴ ὑπῆρξε μορφὴ ἱεραποστολική. Περιώδευε καὶ ἐκή ρυττε Χριστὸν ἐσταυρωμέ-

νον. Καὶ πολλοὺς εἰδωλολάτρας

ἐπέστρεψεν εἰς τὸν ἀληθινὸν Θεὄν. Διὰ τοῦτο ἐπανειλημμένως συνελήφθη ὑπὸ τῶν διωκτῶν τῆς Χριστιανικῆς Θρησκείας καὶ

ὑπεόλήθη εἰς μαρτύρια ποικίλα. ᾿Αλλ᾽ ὁ Θεὸς κατὰ τὰ μαρ-

τύρια ἐξεδήλωνε τὴν θαυματουργικήν του δύναμιν καὶ ἔσωζε τὴν ᾿Αγίαν πρὸς κατάπληξιν τῶν διωκτῶν καὶ τῶν δημίὧν. Βλέπων τὴν θαυματουργικὴν δύναμιν τὴν ἐκδηλουμένην διὰ τῆς ᾿Αγίας ἐν ὥρᾳ μαρτυρίων εἷς αὐτοκράτωρ ἐπίστευσεν εἰς τὸν Χριστόν. Τελικῶς ἡ ᾿Αγία, τῆς ὁποίας τὸ ὅ-

96 νομα ἧτο ὑπόμνησις τῆς θυσίας τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ἠξιώθη καὶ τὸ αἷμά της νὰ χύσῃ διὰ τὸν Χριστὸν ἀποτμὴηθεῖσα τὴν τιμίαν κεφαλήν της.

ὋὉσία, παρθένος, μάρτυς ! Τρεῖς τίτλοι τῆς ἁγίας Πα-

ρασκέυῆς, οἱ ὁποῖοι ἐσήμαινον τὴν ὁλοκληρωτικὴν παράδο-

σίν της εἰς τὸν Κύριον. 'ῶς εἶπεν ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἴτω-

λός, ἡ ἁγία Παρασκευὴ ὑπῆρξεν ἐξ ἐκείνων τῶν προσώπων, ,᾿ τὰ ὁποῖα κατὰ τὸν λόγον τοῦ Κυρίου φέρουν καρπὸν ὄχι

τριάκοντα, ὄχι ἑξήκοντα, ἀλλ᾽ ἑκατόν. Ὁσιότης, παρθενία,

μαρτύριον! Τρία πράγματα, τὰ ὁποῖα σήμερον εἶνε σπάνια

ἕκαστον ἰδιαιτέρως, πόσῳ μᾶλλον καὶ τὰ τρία ὁμοῦ!

“Ὡς

πρὸς τὴν ὁσιότητα δυνάμεθα νὰ ἐπαναλάθωμεν τὸ ψαλμικόν᾽ «Σῶσόν με, Κύριε, ὅτι ἐξέλιπεν ὅσιος»! Δὲν ἐξέλιπε τελεί-

ως. Τείνει ὅμως νὰ ἐκλείψῃ. “ὥς πρὸς τὴν παρθενίαν δυνάμεθα νὰ εἴπωμεν: Οὐδεμίαν ἄλλην ἀρετὴν ἐπιδουλεύεται ὁ κόσμος τόσον, ὅσον τὴν ὡραιότητα τῆς παρθενίας. Ἂν διασώζωνται ἐλαχιστόταται ψυχαὶ ἐκ τοῦ παμφάγου πανσεξουαλικοῦ πυρὸς τῆς ἐποχῆς μας, τοῦτο ἀποδοτέον εἰς θαῦμα

᾿ τοῦ Θεοῦ παρόμοιον πρὸς τὸ συμθὰν εἰς τοὺς τρεῖς ἐν καμί-

νῷ παῖδας. ὥς πρὸς τὸ μαῤτύριον δέ, ὄχι πόθον μαρτυρίου

δὲν ἔχομεν εἰς τὸν εὐδαιμονιστικὸν τοῦτον αἰῶνα, ἀλλὰ τρέμομεν καὶ ἐπὶ τῇ σκέψει τοῦ μαρτυρίου...

Ἢ ἁγία Παρασκευὴ εἶνε καύχημα ὅλων τῶν χριστιανῶν, ἰδιαιτέρως ὅμως εἶνε καύχημα τοῦ γυναικείου κόσμου. ἱλετὰ τὴν Παναγίαν ἡ ἁγία Παρασκευὴ εἶνε ἐκ τῶν πρώτων ἁγίων γυναικῶν, αἱ ὁποῖαι ἀποτελοῦν καυχήματα τοῦ γυ-

ναικείου κόσμου. ᾿Αλλ᾽ εἶνε ἀμφίθολον ἂν σήμερον εἰς τὰς χιλίας γυναῖκας, αἱ ὁποῖαι ὀνομάζονται χριστιαναί, ὑπάρχῃ

ἔστω μία, ἡ ὁποία νὰ δύναται νὰ παραθδληθῇ ἔστω μακρόθεν πρὸς τὴν ἁγίαν Παρασκευήν. Αἱ σημεριναὶ γυναῖκες πρέπει νὰ αἰσχύνωνται, ὅταν ἀτενίζουν τὸ καύχημά των!

Νὰ ἐντρέπωνται, ὅταν βλέπουν τὴν εἰκόνα τῆς ἁγίας Παρα-

σκευῆς! Νὰ μὴ τολμοῦν κἂν νὰ ἀτενίζουν τὴν μορφὴν τῆς

᾿Αγίας! Διατί; Διὰ τὴν ἐξωτερικήν των ἀθλιότητα, ἡ ὁποία εἶνε ἐνδεικτικὴ καὶ τῆς ἐσωτερικῆς τῶν ἀθλιότητος. Ποῖος

χριστιανισμὸς δύναταί ποτε νὰ νοηθῇ χωρὶς σεμνότητα; Ποίαν σχέσιν δύναται νὰ ἔχῃ μία μινιφοροῦσα πρὸς τὴν σεμνὴν Παρασκευήν; Ἢ ἁγία Παρασκευὴ δι᾽ ὅλου τοῦ βίου της ἔ-

81 κήρυττε Χριστόν. Αἱ σημεριναὶ γυναῖκες δι᾽ ὅλου σχεδὸν τοῦ

βίου τῶν κηρύττουν κόσμον, μόδαν, σάρκα.

ΟὮ Χριστέ, περιφρονημένε εἰς τὴν ἐποχήν μας Καὶ ἀπ᾽ αὐτὰς τὰς τρυφερὰς ὑπάρξεις τῶν γυναικῶν, αἱ ὁποῖαι ἄλ-

λοτε ἐχρημάτιζον αἷ μυροφόροι τῆς ἀγάπης σου! Δὸς εἰς

τὰς μητέρας μας καὶ ἀδελφὰς καὶ συζύγους καὶ θυγατέρας

φωτισμὸν καὶ μετάνοιαν,. διὰ νὰ σὲ σκεφθοῦν καὶ νὰ κλαύσοὺν διὰ τὴν ἀνθρωπαρέσκειάν τῶν καὶ νὰ σὲ ἀγαπήσουν͵περισσότερον ἀπὸ τὸν κόσμον καὶ νὰ ὑπακούσουν εἰς τὰ ἴδι-

κά σου θελήματα καὶ ὄχι εἰς τὰ θελήματα τοῦ κόσμου καὶ

νὰ τύχουν σωτηρίας καὶ δόξης, ὅπως: αἱ ἅγιαι γυναῖκες τῶν παλαιῶν χρόνων. Ὦ Κύριε! ᾿Ελευθέρωσον τὰς γυναῖκας. ἐκ

τῆς φοθερᾶς αἰχμαλωσίας τῆς θεότητος Μόδα καὶ παράλαθε αὐτὰς εἰς τὴν βασιλείαν σου, βασιλείαν “σεμνότητος,

ἄἅς-

γνότητος καὶ σωφροσύνης. Διότι σὺ -εἶπας, Κύριε, ὅτι οὐδεὶς δῴναται νὰ δουλεύῃ εἰς δύο κυρίους. Καὶ ὅπως δὲν δύναταί τις νὰ δουλεύῃ εἷς τὸν Θεὸν καὶ συγχρόνως εἰς τὸν Μα-

μωνᾶν, οὕτω δὲν δύναται νὰ δουλεύῃ εἰς τὸν Θεὸν καὶ συγχρόνως εἷς τὴν Μόδαν. Διὰ πρεσθειῶν τῆς ἁγίας Παρασκευ-

ἧς δός, Χριστέ, εἷς τὰς μητέρας μας καὶ ἀδελφὰς καὶ συ-

ζύγους καὶ θυγατέρας νὰ ζηλώσουν τὴν δόξαν τῶν ἁγίων

καὶ ὄχι τῶν ἀθλίων γυναικῶν, καὶ ν᾽ ἀξιωθοῦν τῆς θέας τοῦ

ἀμηχάνου κάλλους τοῦ προσώπου σου εἰς τὴν ἀτέρμονα αἷὠνιότητα. ᾿ , Κατωτέρω θὰ προσπαθήσωμεν νὰ ἑρμηνεύσωμεν τὸ ἅπολυτίκιον τῆς ἑορτῆς τῆς ἁγίας Παρασκευῆς. Εἶνε ἴσως τὸ

δυσκολώτερον ἀπολυτίκιον ἐκ τῶν ἑορτῶν ὅλων τῶν ἁγίων. Διὸ καὶ παρακαλοῦμεν τοὺς φίλους ἀναγνώστας νὰ μᾶς κρίνοῦν ἐπιεικῶς ἄν δὲν εὐστοχήσωμεν ἐν τῇ ἑρμη νείᾳ.

Η ΔΙΚΑΙΩ͂ΣΙΣ ΤΟΥ ΟΝΟΜΑΤΟΣ Τὴν σπουδήν σου τῇ κλήσει κατάλληλον ἐργασα μένη, φερώνυμε, τὴν ὁμώνυμόν σου πίστιν εἰς κατοι.

κίαν κεκλήρωσαι, Παρασκευὴ ἀθλοφόρε. Ὅθεν προχέεις ἰάματα καὶ πρεσθεύεις ὑπὲρ τῶν ψυ χῶν ἡμῶν. Τὸ ὄγομα Παρασκευὴ ἔχει, ὡς θὰ ἴδωμεν, βαθεῖαγ καὶ

98

ά πολλαπλῆν σημασίαν. Ἢ ἁγία Παρασχευὴ ἐδιχαίωσε τὸ ὄνομ της πλήρως. Καὶ τοῦτο κυρίως ἐπιθυμεῖ γὰ ἐξάρῃ ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος εἰς τὸ ὡς ἄνω ἀπολυτίχιον.

Τὸ ἀπολυτίκιον ἄρχεται μὲ τὴν «σπουδὴν» τῆς ᾿Αγίας. Σπουδὴν χαραχτηρίζει ἐνταῦθα ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος τὴν ὁρμὴν

πρὸς δραστηριότητα. «Τῇ σπουδῇ μὴ ὀχνηροί, τῷ πνεύματι ζέογτες, τῷ Κυρίῳ δουλεύοντες», λέγει ὃ ᾿Απόστολος (Ῥωμ. 12,11). Ἢ ἁγία Παρασχευὴ ἦτο ζωηρὰ ὕπαρξις. ᾿Ησθάνετο ἐντός τῆς δρ-

μὴν πρὸς δρᾶσιν. ᾿Αλλ᾽ ἡ ὁρμὴ τοῦ ἀνθρώπου ὁμοιάζει πρὸς ρεῦ-

μα ποταμοῦ͵. τὸ ὁποῖον, ἂν δὲν διοχετευθῇ χαταλλήλως πρὸς ἄρ-.

δευσιν τῆς γῆς, ὄχι μόνον σπαταλᾶται, ἀλλ᾽ ἐκχειλίζον δύναται γὰ προξεγήσῃ καὶ χαταστροφάς. Ἢ ἁγία Παρασχευὴ τὴν ὁρμὴν

πρὸς δρᾶσιν «εἰργάσατο χατάλληλον τῇ κλήσει», ἤτοι κατέστησε χατάλληλον πρὸς τὴν κλῆσιν. Τὸ ρεῦμα τῆς φυχῆςτῆς διωχέτευ-

σε χαταλλήλως, ὥστε ν΄. ἀνταποχριθῇ πρὸς τὴν κλῆσιν. Διὰ τούτου, γομίζομεν, δὲν σημαίνεται μόνον, ὅτι ἡ ᾿Αγία ἀπεστρέφετο

τὸ καχὸν χαὶ διωχέτευσε τὴν ζωτικότητά τῆς πρὸς τὸ ἀγαθόν. ᾿Αλλὰ σημαίνεται ἀκόμη, ὅτι καὶ πρὸς τὴν χατεύθυγσιν τοῦ ἀγαθοῦ ἐργαζομένη ἐπρόσεχε γὰ πράττῃ τὸ καλὸν χαλῶς, ἤτοι μετὰ διαχρίσεως, μὴ παρασυρομένη ἐν τῷ ζήλῳ της εἰς ἐνεργείας," τὰς ὁποίας δὲν θέλει ὁ Θεός. Διότι τὸ καλὸν οὐκ ἔστι χαλόνγ, ἐὰν

μὴ χαλῶς γένηται. Τὸ «κατάλληλον τῇ χλήσει» ἐν συνδυασμῷ

χαὶ πρὸς τὸ χατωτέρω «ἀθλοφόρε» ἀνακαλεῖ εἰς τὴν μνήμην τὸ

«γομίμως» τοῦ Παύλου ἐν τῷ «ἀθλεῖγν»᾽ «Ἐὰν δὲ καὶ ἀθλῇ τις, οὐ στεφανοῦται, ἐὰν μὴ νομίμως ἀθλήσῃ» (Β΄ Τιμ. 2, ὅδ). Ἢ

ἁγία Παρασχευὴ χαὶ. ὁρμὴν πρὸς ἄθλησιν εἶχε καὶ γομίμως ἤθλησε. Καὶ ζῆλον εἶχε καὶ χατ᾽ ἐπίγνωσιν εἶχε τὸν ζῆλον. Τὴν

ζωήν τῆς ἠγωνίζετο γὰ διαχρίνῃ ἣ χριστιαγικὴ ἀκχρίδεια. ᾿Αχρίθεια δὲ οὔτε ἡ ἔλλειψις εἶνε οὔτε ἡ ὑπερδολή. Εἴδομεν τὴν «σπουδήν». Ἢ δὲ «κλῆσις», πρὸς τὴν ὁποίαν

προσήρμοσε τὴν σπουδὴν της ἡ ᾿Αγία, ποία εἶνε; Ὑπὸ τὴν «χλῆ-

σιν» ἴσως νοεῖται τὸ ὄνομα, μὲ τὸ ὁποῖον ἐκλήθη ἡ ᾿Αγία, ἤτοι τὸ ὄγομα Ἰαρασχευή. Μὲ τὸ ὄνομα τοῦτο ἐκλήθη, ὡς ἐσημειώθη εἰσ-

αγωγικῶς, ἐπειδὴ ἐγεγνήθη ἐν Παρασχευῇ ἡμέρᾳ. Αν ὑπὸ τὴν «χλῆσιν» γοῆτοι πράγματι τὸ ὄνομα. τῆς ᾿Αγίας, τότε τὸ νόημα τῆς ἀρχῆς τοῦ ἀπολυτιχίου εἶγε, ὅτι ἡ ᾿Αγία κατέστησε τὴν ὁρ-

μήν τῆς πρὸς δραστηριότητα ἀνταξίαν τοῦ ὀνόματός της, ὅπερ

σημαίνει παρασχευήῆν, προπαρασχευήν, συνεχῇ πνευματικὴν ἕτοι-

μασίαν, διαρκῆ πγευματικὸν ἀγῶνα πρὸς χληρονομίαν τῆς μελ-

ὅν

λούσης δόξης. Ἢ ἁγία Παρασκχευὴ ἠξιοποίει τὴν ζωτιυχότητνό της παρασχευαζομέγη διὰ τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ. ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ ἡ πνευματικότης τῆς ᾿Αγίας σχετίζεται πρὸς τὸ ὄνομά τῆς χύτω

τέρω --- «τὴν ὁμώγυμόν σου πίστιν» χ.τ. λ. ---, διὰ τοῦτο ἔντον.

θα πιθαγώτερον φαίνεται εἰς ἡμᾶς, ὅτι «κλῆσις» δὲγ γροεῖτοιί τὐ

ὄγομα τῆς ᾿Αγίας, ἀλλ᾽ ἡ κλῆσις ὑφ᾽ ἣν ἔννοιαν ἀπαντᾷ ὃ ὄρος οὗτος ἐν τῇ Καινῇ Διαθήχῃ, τουτέστιν ἡ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ χλῆσις

τοῦ ἀγθρώπου γὰ εἷνε τέκγον τοῦ Θεοῦ, μέλος τῆς χριστιονιχῆς

χοιγωνίας καὶ κληρονόμος τῆς οὐρανίου βασιλείας. Ἐπὶ πλέον δέ.

προχειμέγου περὶ τῆς ἁγίας.“Παρασκευῆς, ὑπὸ τὴν «κλῆσιν» δύγαται νὰ γοηθῇ καὶ ἡ ἱεραποστολικὴ αὐτῆς χλῆσις, καθόσον, ὡς

ἐλέχθη ἤδη εἰσαγωγικῶς, ἡ ἁγία Παρασκχευὴ ὑπῆρξεν ἱεραπυ-

στολικὴ μορφή, περιοδεύουσα. χαὶ κηρύττουσα Χριστόν. Κατὰ τὴν δευτέραν ἐχδοχὴν τοῦ ὅρου «χλῆσις» τὸ νόημα τῆς ἀρχῆς τοῦ ἀν πολυτιχίου εἶνε, ὅτι ἣ ἁγία Παρασχευὴ διωχέτευσε τὴν ἔσωτερ-χὴν δρμήν τῆς καταλλήλως, ὥστε γ᾽ ἀνταποχριθῇ εἰς τὴν ὑπὲ

τοῦ Θεοῦ χλῇσίν τῆς γὰ εἶγε χριστιαγὴ χαὶ κληρονόμος τῆς μεὶ-

λούσης δόξης, ἐπὶ πλέον δὲ χαὶ εἰς τὴν ἱεραποστολεκήν τῆς υλῆν

σιν.

Ἢ ἁγία “Παρασχευὴ συνεδύαζε στουδὴνταὶ. κλῆσιν. Οὔτε ἣ σπουδὴ χάμνει τὸν ἄνθρωπον σπουδαῖον ἂν. προσαρ πρὸς τὴν χριστιανιχὴν χλῆσιν, οὔτε ἧ χλῇσις τῶνχάμνει ἐκλεκτὸν ἷ

ἂν δὲν ὑπάρχῃ καὶ ἧ σπουδή. Πολλοὶ χλητοί, ὀλίγοι ἔχλεκτοί. Ἢ ἁγία Παρασχευὴ ἧτο σπουδαία ὄντως καὶ ἐχλεκτή, ἀκρίδας εἰν διότι συνεδύαζε σπουδὴν καὶ χλῆραν.

Μὲ τὸ ἐπίθετον «φερώγυμε» χῥοσφωνεϊ ἐν συγεχεΐᾳ ὃ ἕε-

ρὸς ὑμγογράφος τὴν ᾿Αγίαν. Φερώνυμος εἶνε ἢ φέρουσα τὸ ὄνο.

μα, τὸ τιμώμενον δηλογότι ὄνομα, ἤτοι ἡ ἑορτάζουσα ᾿Αγΐα. ΕΣ

Ἣ φράσις: «τὴν ὁμώγυμόν σδόυ ᾿αἰδειν εἰς 'ατοικίδν κε: κλήρωσάι», εἶνε δυσχολωτέρα τῆς προηγουμένως ἐρμηνευθείδῃς.

χοὶ αὐτὴ κυρίως καθιστᾷ “τὸν ὕμνον τὸ πλέον δυδερμιήνευτον ἀῆκο-. λυτίχιον ἐξ ὅλων τῶν ἁγίων. Κατὰ λέξιν μεταφραζομένῃ ἢ ἂν λό.

γῴ φράσις λέγει᾽ «τὴν πίστιν, ἡ ὁποία. ἔχει τὸ ἴδιον ὄναμα μὲ

σέ, ἔλαδες ὡς κλῆρον (ὡς μερίδιον, ὡς ἀληῤβοναμίαν) διὰ κᾶχοι. χίαν». Συμφώνως πρὸς τοῦτο ἡ ᾿Αγία καὶ ἡ κίδεις τὰς τὸ αὐτὸ ὄγομα. «Παρασχευὴ» εἶνε τόσον τὸ ὄνομα τῆς ᾿Ἄγξας. ἃ. σον χαὶ ἡ ἔχφρασις τῆς πίστεώς τῆς. ᾿Αλλὰ ἀῶς ἂν «παραόκεοὴν

40 ἐχφράζει. τὴν πίστιν τῆς “Αγίας; Τρεῖς ἐκδοχαί, γομίζομεν, εἶγε ἐγταῦθα δυναταί. Κατὰ τὴν πρώτην ἐχδοχὴν τὸ «παρασχευὴ» ἐχφράζει τὴν

πίστιν τῆς ᾿Αγίας, διότι κέντρον, περὶ τὸ ὁποῖον ἢ πίστις τῆς “Α-

γίας 'περιεστρέφετο, ἦτο τὸ χοσμοσωτήριον γεγονὸς τῆς μεγάλης Παρασχευῆς. Ἢ ἁγία Παρασχευὴ ἐπίστευεν εἰς τὴν μεγάλην Παρασχευήν.ππίστευεν εἰς τὸν σταυρὸν τοῦ Κυρίου, εἰς τὴν θυσίαν.

Κατ᾽ ἐξοχὴν ἡ ἁγία “Παρασκευὴ ἀγτελαμδάγετο τὴν Θρησχείαν ὡς

σταυρόν, ὡς ᾿θυσίαν. Τὴν πίστιν δὲ εἰς τὴν Θρησχείαν τοῦ σταυροῦ χαὶ τῆς θυσίας ἔλαθεν ἡ ἁγία Παρασχευὴ ὡς χλῆρον, ὡςμε-

ρίδιον ἔκλεχτόν, ὡς λαχεῖον τοῦ. οὐρανοῦ (πρόλ. Β΄ Πέτρ. 1,1)

διὰ «χατοιχίαν», ἤτοι᾽ διὰ γὰ μένῃ σταθερῶς χαὶ μογίμως ἐν τῇ

πίστει ταύτῃ. Ἐν σπουδῇ, ἐν προθυμίᾳ δηλαδὴ χαὶ: ἐν δήλῳ, ἐρ-

γασθεῖσα: ἣ ᾿Αγία ἐν τῷ χριστιανικῷ σταδίῳ, ἐτιμήθη μὲ τὸ χάρισμα τῆς σταθερᾶς χαὶ ἀπαρασαλεύτου πίστεως. Διότι, βεδαίως,

ἄρχεταί τις τοῦ χριστιαγικοῦ ἀγῶνος διὰ πίστεως, ἀλλὰ προκόπτων ἐν τῷ ἀγῶνι τούτῳ ἀμείδεταιμὲ“ τὸ χάρισμα τῆς τελείας πίστεως. “Ὑπὲρ τῆς ἀνωτέρω - ἐχδοχῆῇῆς συνηγοροῦν τὰ γεγονότα, ὅτι

ἣ ᾿Αγία ἐγεννήθη ἐν ἡμέρᾳ Παρασκευῇ, ὅτι ἔλαδεν ἐκ τούτου τὸ ὄγομά τῆς καὶ ὅτι εἶδεν ἐν ὁράματι τὴν ἡμέραν τοῦ σωτηρίου πάθους, τὴν μεγάλην δηλαδὴ Παρασχευήν, προσωποποιημένην ἔν τῷ προσώπῳ γυναιχός. “Ὡς πρὸς τὸ τελευταῖον τοῦτοεἷς ὕμνος τῆς ἑορτῆς τῆς ᾿Αγίας λέγει᾽ «Ὡς κατάπληχτον σημεῖον! Φριχτῆς ἡμέρας τοῦ σωτηρίου πάθους γὰρ. ἐξεικογισθείσης, γυναικείῳ

σώματι, σταυρόν τε χαὶ χάλαμον, στέφανον καὶ ᾿σπόγγον τεθέασαι». Κατὰ τὴν δευτέραν ἐκδοχὴν τὸς«παρασκευὴ» ἐκφράζειτὴν πίστιν τῆς ᾿Αγίας χαθόσον αὕτη ἐπίστευεν εἷς τὸ ἔργον τῆς

πνευματιχῆς παρασχευῆς, προπαρασχευῆς, προετοιμασίας διὰ τὴν

χληρογομίαν τῆς μελλούσης δόξης. Ἢ ζωή τῆς ἦτο μία διαρχὴς παρασχευή, ἑτοιμασία᾽ εἷς διαρκὴς χαταρτισμός, ἀγὼν διὰ τὴν

ἐπιτυχίαν τοῦ βραδείου τῆς ἄνω κλήσεως. Τὸ ἔργον τῆς τοιαύτης

παρασχευῆς, ἑτοιμασίας, εἶνε ἀναμφιδόλως ἔργον πίστεως.

Ἔν

σπουδῇ, ἐν προθυμίᾳ καὶ ἐν ἀφοσιώσε:, ἐργασθεῖσα ἡ ἁγία Παρασχευὴ δι᾽ ὅλου τοῦ βίου της, ἀπέδειξεν, ὅτι ἡ πίστις τῆς εἷς τὸ ἔργον τῆς πνευματικῆς παρασχευῆς, τοῦ πνευματικοῦ ἀγῶνος,

ἦτο δι᾽ αὐτὴν χλῆρος, ὅστις ἐδόθη εἰς αὐτὴν ὡς «κατοικία», ὡς

μόγιμόν τι χαὶ σταθερόν. Διαρχῶς καὶ ἂν αὐταπαρνήσει ἀγωνι-

41. ζομένη ἡ ᾿Αγία, κατέστησε τὴν πίστιν εἰς τὸ πνευματιχὸν ἔρ-

γον οἱονεὶ ἐνδιαίτημά της. Ἔζη διαρχῶς ἐν τῇ δράσε!. ᾿ιζχεν ἐθισθῆ εἰς τὸ ἔργον τοῦ Θεοῦ διὰ τὴν ἰδιχήν της σωτηρίαν καὶ

διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν ἄλλων. ᾿ Κατὰ. τὴν τρίτην ἐχδοχὴν τὸ «παρασχευὴ» σημαίνει τὰ

παρεσχευασμέγο, πρός τινὰ σχοπόν, τὰ πλούτη; τὰ ἀγαθά. Οὕτω: παρὰ Πλάτωνι, Πολιτεία 405 Α, ἀπαντᾷ ἣ φράσις «Πλοῦτοί τε

χαὶ πᾶσα ἡ τοιαύτη. παρασχευή». Πγευματικῶς δὲ ἐνταῦθα τὸ «πα-

ρασχευὴ» σημαίνει τὰ παρεσχευασμένα ἡμῖν ἀγαθὰ ἀπὸ χαταθολῇς κόσμου, τὰ ἀνεξιχνίαστα πλούτη τοῦ Θεοῦ ἐν οὐρανοῖς, τὰ ἀγαθὰ ἐχεῖνα, «ἃ ὀφθαλμὸς οὐχ εἶδε χαὶ οὖς οὐχ ἤχουσε χαὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐχ ἀνέδη, ἃ ἡτοίμασεν ὃ Θεὸς τοῖς ἀγαπῶσιν

αὐτὸν» (Α΄ Κορ. 2, 9). Οὕτω «παρασχευὴ» σημαίνε: ἐνταῦθα τὸν

παράδεισον. Ἢ οὐρανία αὐτὴ «παρασχευή», ὁ παράδεισος, ἀπετέλει πίστιν τῆς ᾿Αγίας, γλυκυτάτη»ν καὶ ἀχράδαντον. Ἢ ζωὴ τῶν

ἁγίων περιστρέφεται περὶ τὸν σταυρὸν χαὶ τὸν παράδεισον ὡς πε-

ρὶ δύο πόλους. Οἱ ἅγιοι αἴρουν ἐνταῦθα τὸν σταυρόν, ἵνα ἀπολάὅουν ἔχεῖ τὸν μισθόν. Ἢ ἁγία Παρασχευή, ἐργασαμένη ἐνταῦθα συμφώνως πρὸς τὴν χριστιανικήν τῆς κλῆσιν χαὶ ἀξιοποιήσα-

σα οὕτω τὴν ὁρμήν τῆς πρὸς δραστηριότητα, ἤδη ὅ,τι ἀπετέλει

«δμώγυμόν» τῆς πίστιν, ἤτοι τὴν ἄνω «παρασχευήν», τὸν ἧτοιμασμένον ἀπὸ χαταδολῆς χόσμου παράδεισον, ἔχε! λάδει ὡς χλῆρον, ὡς χληρογομίαν, διὰ γὰ μένῃ ἐν αὐτῷ μονίμως καὶ αἰωνίως. Ἔνταῦθα ἔτρεχεν ἐν σπουδῇ ἀγωνιζομένη χαὶ μόνιμον διαμογὴν δὲν εἶχεν. Ἐκεῖ ἔχει «χατοιχίαν», ἤτοι διαμονὴν ἀσάλευτον, μό-

γιμον χαὶ αἰωνίαν. τ

'

β

Ὑπὲρ. τῆς τρίτης. ταύτης ἐχδοχῆς συνηγοροῦν δύο σπου-

δαῖοι λόγοι, εἷς γραμματιχὸς χαὶ εἷς γοηματιχός.

ματικὸς

λόγος. ἔγχειται ἔν. τῇ

διαχρίσει

τῶν

ὋὉ γραμ-

χρόνων ἀ-

ορίστου καὶ παρακειμένου εἰς΄. τὰς. λέξεις «ἐργασαμένη» «χεχλήρωσαι». ΑΔν ἡ διάχρισις αὕτη δὲν εἶνε φαινομενική, ἀλλ᾽

οὐσιαστική᾽ ἂν δι᾿ ἄλλων λόγων ὁ παραχείμενος δὲν συγχέεται

πρὸς τὸν δΔόριστον, ἀλλ᾽ ἡἧἦ διαφορὰ ἐγγοίας μεταξὺ τῶν δύο χρόνων διατηρῆται, τότε ὃ παρακείμενος «χεχλήρωσαι» σημαίγει τι τὸ συντετελεσμένον ἤδη καὶ ὁριστιχόν. Σημαίνει ὅτι ἡ ἁγία Παρασχευὴ ἔχει ἤδη λάδει κλῆρον, δριστικῶς καὶ ἀμετακλήτως. Τοιοῦτος δὲ χλῇρος εἶνε ὃ παράδεισος. Ὃ γοηματιχὸς λόγος ἔγχειται ἐν τούτῳ' ἜἜφ' ὅσον διὰ τῆς φράσεως «τὴν σπουδὴν σου

τῇ χλήσει κατάλληλον ἐργασαμένη, φερώγυμεν» δηλοῦται τὸ ἔρ-

42

γον τῆς ᾿Αγίας, διὰ τῆς ἑπομένης φράσεως «τὴν ὁμώγυμόν σου

πίστιν εἰς χατοιχίαν χεχλήρωσαι, Παρασχευὴ ἀθλοφόρε» πιθαγώτατον εἶνε γὰ τονίζεται ἡ ἀμοιδή, τὸ ἔπαθλον τὸ οὐράνιον, ὅπερ

ἔχει ἤδη λάδει ἣ ᾿Αγία. Ἢ ἄποψις αὐτὴ ἐν:σχύεται ἔτι μᾶλλον ἐχ τοῦ ὅτι ἐν τῇ δευτέρᾳ φράσει ἡ ᾿Αγία προσφωνεῖται «ἀθλοφόρος». ᾿Αθλοφόρος εἶνε ἣ φέρουσα τὸ ἄθλον, τὸ βραθεῖον, προφαγῶς δὲ ἐνταῦθα τὸ βραδεῖον τῆς ἄνω χλήσεως. «᾿᾿ργασαμένη. .. χεχλήρωσαι», λέγει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος, ἀπευθυνόμεγος πρὸς τὴν᾽

“Αγίαν. ᾿Αφοῦ εἰργάσθης, ἔχεις ἤδη λάδει τὴν χληρονομίαν σου. Τὸ πιστευόμενον ὑπὸ σοῦ, ἤτοι τὸν παράδεισον, ἔχεις ἤδη ἄπο-

λάδει.

β Τὴν τρίτην ἐχδοχήν, χαθ᾽ ἣν τὸ «παρασχευὴ»͵

τὸν παράδεισον,

σημαίνει

ὃ γράφων θεωρεῖ πιθανωτέραν. Δὲν ἀποχλείε-

ται ὅμως διὰ τοῦ αἰνιγματιχοῦ τρόπου τῆς διατυπώσεως τοῦ ὕμνου ἐν τῷ σημείῳ τούτῳ γὰ ἠθέλησεν ὁ ὑμνογρώφος νὰ ὕὑπογοήσωμεν πλείογας τῆς μιᾶς ἐννοίας. Διότι ὅλα! αἱ εὐσεδεῖς ἐρμηνεῖαι διδάσχουν καὶ προχαλοῦν εὐχαρίστησιν εἷς τὸ

πνεῦμα

τοῦ ἀνθρώπου. Ἕκάστη δὲ παρέχει ἰδιαίτερον δίδαγμα χαὶ ἰδιαιβ τέραν εὐχαρίστησιν. τ τὰ 4“

Εἰς τὁ τέλος τοῦ ὕμνου ἐξαίρεται ἣ σημασία τῆς ἁγίας Π|αρασχευῆς διὰ τὸν κόσμον μετὰ τὸν θάνατόν της. Δ’ τ Ρ

χαὶ ζῶντες χα

σμον. Ἔϊχ τοῦ οὐρανοῦ, ἔνθα ἧ ἁγία Παρασχευὴ ζῇ ὡς πνεῦμα

τετελειωμένον, «προχέε: ἰάματα», ἤτοι σχορπίζει ὡς χρουνὸς τὴν

θαυματουργιχὴν χάριν, διὰ τῆς ὁποίας θεραπεύονται διάφορα γοσήματα τοῦ σώματος. ᾿Ἰδιαιτέρως ἣ ἁγία Παρασχευὴ θεωρεῖτα! ἰατρὸς ὀφθαλμιχῶν ἀσθενειῶν. "Αλλ᾽ ἢ ᾿Αγία ὑπὲρ τὴν σωτηρίαν τῶν σωμάτων ἐνδιαφέρεται διὰ τὴν σωτηρίαν τῶν φυχῶν μᾶς.

Διὸ χαὶ «πρεσθεύει ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν», ἤτοι συνεχῶς παρᾶ-

χαλεῖ τὸν Θεὸν γὰ σώσῃ τὰς ψυχὰς ἡμῶν ἐχ τῶν ἁμαρτιῶν χαὶ

ΒΖ ωὰ ΕΖ σὰ ΒΖ ωὺὰ

τῆς αἰωνίου χαταδίχης.

ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ (27 ΙΟΥΛ.)

ΔΥΟ

ΙΑΤΡΙΚΑΙῚ Τὴν 27ην ᾿Ιουλίου ἡ Ἔ κκλησία τιμᾷ τὴν μνήμην τοῦ ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος καὶ ἰαματικοῦ Παντελεήμονος.

Ὁ ἅγιος Παντελεήμων ἧτο ἰα-

τρός. ᾿Αλλ᾽ εἶχεν, οὕτως

εἰπεῖν,

- διπλῆν ἰατρικήν. ᾿Ιατρικὴν κατα κόσμον καὶ ἰατρικὴν κατὰ Θεόν. ᾿Ιατρικὴν τῆς ἐπιστήμης καὶ ἴἰατρικὴν τῆς χάριτος. Ἣ ἐπιστήμτ ἄνευ τῆς χάριτος εἶνε ἀτελής, σκοτεινή, πολλάκις δὲ καὶἱ ἐγκληματική. Κοσμικοὶ καὶ ἄπιστοι ἰατροί, ἄριστοι θεωρούμενοι ἐξ ἐπιστημονικῆς πλευρᾶς, ποσάκις δὲν διέπραξαν κολοσσιαῖα σφάλματα καὶ δὲν ὡδήγησαν εἰς τὰ νεκροταφεῖα ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἠδύναντο εὐκόλως νὰ διασωθοῦν! ᾿Ενῷ ἄλλοι ἰατροί, μικροτέρας ἴσὼς ἐπιστημονικῆς δυνάμεως, διαθέτοντες ὅμως τὸν

φῶτι-

σμὸν καὶ τὴν δύναμιν τοῦ Θεόῦ, ἔκαμον ἀρίστην διάγνωσιν. προέθησαν εἰς ἐπιτυχῆ ἐγχείρησιν, ἔδωσαν τὰ κατάλληλα φάρμακα καὶ ἔσωσαν ἀρρώστους ἐξ ἐσχάτου κινδύνου καὶ

ἐκ βεθαίου θανάτου. Ὃ Παντελεήμων ἧτο χριστιανὸς ἰατρός. Εἰς τὸ. Συναξάριόν του ἀναγινώσκομεν' «Ἐκπαιδεύεται

οὖν τὴν ἰατρικὴν ἐπιστήμην παρὰ Εὐφροσύνου, δόξαν μενί-

στὴν ἔχοντος, ὃς καὶ ἐδόκει εἰς ἄκρον τῆς τέχνης ἀφικέσθαι: τὴν δὲ κατὰ Χριστὸν ἰατρικὴν τέχνην καὶ πίστιν παρὰ Ἕρμο λάου τοῦ πρεσθυτέρου μανθάνει».

ὋὉ ἅγιος Παντελεήμων ἧτο σπλαγχνικός, πολὺ σπλάνχνικὸς καὶ πρὸς πάντας σπλαγχνικός. Ἡσθάνετο βαθεῖαι συμπάθειαν καὶ λύπην πρὸς τοὺς πάσχοντας, ὄχι δὲ μόνον τοὺς σωματικῶς, ἀλλὰ καὶ τοὺς ψυχικῶς πάσχοντας. Καὶ αὶ

θεράπευεν, ὄχι μόνον ἄρρωστα σώματα, ἀλλὰ καὶ ἀρρώστους

ψυχάς. Ἦτο ἰατρὸς ψυχῶν καὶ σωμάτων. Ἢ φράσις αὐτὴ ἄν μὴ σκανδαλίζῃ κἀνένα. Διότι ἰατρὸς ψυχῶν καὶ σωμάτων

44 λέγεται λέγεται μὲν ὁ Χριστός, δύναται ὅμως νὰ

καὶ

παι

ὸς ἅγιος καὶ θαυματουργός, ὡς μιμητὴς τοῦ Χρισί οὗ, ὡς μικρ

Χριστός. Ὁ Χριστὸς εἶνε ἰατρὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἐν ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ, οἱ ἅγιοι εἶνε ἐν σχετικῇ ἐννοίᾳ, διὰ τῆι δυνάμεως τοῦ Χριστοῦ. “ὥς χριστιανὸς δὲ ἰατρὸς

ὁ ἅγιος

Παντελεήμων οὐδὲν ἐλάμθανεν ἐκ τῶν ἀρρώστων. ἾΠτο ὧν

ἄργυρος ἰατρός. Δωρεὰν ἐλάμθανε, δωρεὰν ἔδιδε. Διὸ καὶ ὁ

Θεός, ὁ βλέπων τὰ ἐλεήμονα αἰσθήματα καὶ τὰς ἐλεήμονας

πράξεις τῶν ἀνθρώπων, κατὰ τὴν ὥραν τοῦ μαρτυρίου του διὰ θαυμαστῆς φωνῆς ἄνωθεν ἐνεχθείσης ἐκάλεσε τὸν “Αγιον Παντελεήμονα, ἐνῷ προηγουμένως ἐκαλεῖτο Παντολέων. Οἱ ἰατροί, ἂν θέλουν νὰ εἶνε ἀληθινοὶ ἐπιστήμονες καὶ χριστιανοὶ καὶ ὄχι ὑλισταὶ καὶ κτηνίατροι, ὅπως δυστυχῶς

εἶνε πολλοί, ὡς παράδειγμά τῶν ὀφείλουν νὰ ἔχουν τὸν

ἅγιον Παντελεήμονα. Νὰ ἔχουν τὸ συμπαθὲς καὶ εὔσπλαγχνον πρὸς τοὺς ἀρρώστους, ἀγωνιζόμενοι νὰ μὴ ἐξοικειώνῶνται πρὸς τὸν ἀνθρώπινον πόνον καὶ σκληρύνωνται καὶ εὐαισθησίαν ἄπωρώνωνται, ἀλλὰ πάντοτε νὰ διατηροῦν πέναντι τοῦ ἀνθρωπίνου πόνου. Καὶ νὰ μὴ βλέπουν τὸν ἄνθρῶπον ὡς σῶμα μόνον, ὡς κοιλίαν καὶ ἔντερα κ.τ.λ., ἀλλὰ καὶ ὥς: ψυχὴν ἀθάνατον μὲ ἀνωτέρας καὶ θαυμαστὰς δυνά-

μεις καὶ ἰδιότητας. Καὶ νὰ μὴ ἐνδιαφέρωνται διὰ τὴν θερα-

πείαν τοῦ σώματος μόνον, ἀλλὰ ν᾽ ἀπευθύνουν πρὸς

τοὺς

ἀσθενεῖς καὶ χριστιανικὰς συμθουλὰς καὶ προτροπάς, αἱ ὁ-

ποῖαι εἶνε φάρμακα πνευματικὰ καὶ ἄκος ψυχῆς. Καὶ νὰ μὴ εἶνε ἄπληστοι, ἀλλ᾽ ἐκ μὲν τῶν εὐπόρων καὶ πλουσίων

νὰ

λαμθάνουν, ἐκ δὲ τῶν πτωχῶν νὰ μὴ λαμθάνουν, μᾶλλον δὲ καὶ νὰ δίδουν εἰς αὐτούς. Δόξα δὲ τῷ Θεῷ, καὶ εἰς τὸν ὑλι:

στικὸν τοῦτον αἰῶνα ὑπάρχουν μιμηταὶ τοῦ ἁγίου Παντελε ήμονος. Γνωρίζομεν ἀρίστους ἰατροὺς μὲ πολυπληθῆ πελα τείαν, οἱ ὁποῖοι, ἐνῷ ἠδύναντο νὰ δημιουργήσουν διὰ τῆς ἐ πιστήμης τῶν τεραστίας περιουσίας, πολυκατοικίας καὶ τε τράγωνα ὁλόκληρα, ἐν τούτοις, ἐπειδὴ εἶνε ἐλεήμονες ἴα Ἰ τροί, μικρὰν ἢ οὐδεμίαν περιουσίαν ἐδημιούργησαν. λάχωτοι οἱ ἰατροὶ αὐτοί; ᾿Αλλ’ ὅσον σπανιώτεροι εἶνε, τὸ σον μεγαλυτέραν ἀξίαν ἔχουν.

Μιμηταὶ τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος πρέπει νὰ εἶν». οἱ ἰατροί. Οἱ δὲ ἀσθενεῖς καὶ οἱ ἄνθρωποί τῶν καὶ ὅλοι γπνηκίνι

ἂν θέλωμεν νὰ εἴμεθα χριστιανοί, ὀφείλομεν μὲν νὰ τιμῶμεν

᾿ κὸὺ

τοὺς ἰατροὺς κατὰ τὴν Γραφήν, ἀλλὰ νὰ μὴ θεοποιώῶμεν ὧἷ

τούς. Ὑπὲρ τὴν ἐπιστήμην εἶνε ἡ χάρις. Ὑπὲρ τοὺς ἰατρου!

ἵσταται ὁ ᾿Ιατρός. Καὶ μετὰ τὸν ᾿Ιατρὸν εἶνε οἱ ἅγιοι, εἰ. τοὺς ὁποίους ἐδόθη χάρις νὰ θεραπεύουν ποικίλας ἄσθενε:

ας. ᾿᾽Ας μὴ στηρίζωμεν λοιπὸν ὅλην τὴν πεποίθησίν μας εἰ

τοὺς ἰατρούς. Καὶ οἱ ἰατροὶ ἀρρωστοῦν

καὶ ἀποθνήσκουν.

᾿᾽Ας στηρίζωμεν πρῶτον τὴν πεποίθησίν μας εἰς τὸν

Θεον

καὶ εἰς τοὺς φίλους τοῦ Θεοῦ, τοὺς ἁγίους, καὶ ἔπειταεἰ-

τοὺς ἰατρούς. Καὶ ὅταν ἡ ἐπιστήμη ἐξαντλῇ ὅλα τὰ μέσα διὸ τὸν ἀσθενῆ καὶ οὐδὲν κατορθώνῃ καὶ ὑψώνῃ τοὺς ὥμους, ἂς μὴ ἀπελπιζώμεθα. Γίνονται καὶ θαύματα. ᾿Ας παρακαλῶμεν ἐν πίστει τὸν Θεὸν ἀμέσως, ἀλλὰ καὶ διὰ μέσου τῶν ἁγίων του, καὶ ἂν εἶνε πρὸς τὸ συμφέρον, τὸ θαῦμα θὰ γίνῃ. Πιολλοὺς οἱ ἰατροὶ διέγραψαν, ἄλλ᾽ ὁ Θεὸς καὶ οἱ ἅγιοί του ἔσω-

σαν. Οἱ ὑπηρετοῦντες εἷς τὰ νοσοκομεῖα γνωρίζουν τὰ πε-

ρισσότερα θαύματα τοῦ Θεοῦ.

Θὰ ἑρμηνεύσωμεν τὸν Οἶκον τῆς ἑορτῆς τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος.

ΙΑΤΡΟΣ ΨΥΧΩΝ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΩΝ

Τοῦ ἀναργύρου τὴν μνήμην, τοῦ γενναίου τὴν

ἄθλησιν, τοῦ πιστοῦ τὰς ἰατρείας εὐσεθῶς ὑμνήσω-

μεν, φιλόχριστοι, ἵνα λάθωμεν ἔλεος, μάλιστα οἱ βορθορώσαντες, ὡς κάγώ, τοὺς ἑαυτῶν ναούς"

γὰρ καὶ σωμάτων ὁμοῦ

τὴν

θεραπείαν

Ψυχῶν

παρέχει.

Σπουδάσωμεν οὖν, ἀδελφοί, ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶι

ἔχειν τοῦτον ἀσφαλῶς, τὸν ρυόμενον ἐκ πλάνης τοὺς

βοῶντας ἀπαύστως: Σῶσον ἡμᾶς, Κύριε.

Διὰ τριῶν ἐπιθέτων χαραχτηρίζει τὸν ἅγιον ἸΤαντελεύήνς γὰ ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος. Καλεῖ αὐτὸν ἀνάργυρον, γενναῖον να; πιστόν. ᾿Αγάργυρος ἦτο ὃ “Αγιος, διότι ἐνήργει θερχπείας χωρὶς γὰ λαμδάνῃ χρήματα. Ἢ ἀφιλαργυρία εἶνε ἐχ τῶν ὑπεροχωτέ

ΡΩΝ ἀρετῶν τοῦ Χριστιαγισμοῦ χοαὶ ἔχ τῶν ὧν οὖν ἄνευ. “Ἂν

ὑποτεθῇ, ὅτι εἶνε δυνατὸν γὰ ἔχῃ τις ὅλας τὰς ἄλλος

ἀρετάς.

ἀλλ᾽ εἶγε φιλάργυρος, χριστιανὸς δὲν εἶνε. Γεννοῖος ἦτο ὁ “Ἄντος. διότι, ἐνῷ ὑπεδλήθη εἷς σειρὰν φριχτῶν μαρτυρίων,

ἂν τούτοις ᾿

40

δὲν ἐχάμφθη, ἀλλὰ μέχρι τέλους ἠγωνίσθη ἡρωικῶς «αὶ ἐνίχη

σεν, ἀναδειχϑεὶς μεγαλομάρτυς. Πιστὸς δὲ ἧτο ὁ “Αγιος ὡς πλήρης

πίστεως. Λόγῳ δὲ τῆς πίστεώς του ἔλαδε τὸ χάρισμα γὰ τελῖ ἰατρείας, ἦτοι θεραπείας ἀσθενῶν. Ἣ πίστις τοῦ ἐπίσης ἦτο ἐ

κείνη, ἡ ὁποία τὸν ἀνέδειξε γενναῖον καὶ ἄνάργυρον. 1 ἣν μνή ΜῊΝ δὲ τοῦ ἀναργύρου, τὸν ἀθλητικὸν ἀγῶνα τοῦ γενναίου “αὶ τὰς θαυμαστὰς θεραπείας τοῦ πλήρους πίστεως ἀνδρὸς καλεῖ ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος γὰ ὑμνήσωμεν. Ποῖοι γὰ ὕμνήσωμεν; Οἱ φιλό-

χριστοι. Οἱ φιλοῦντες, οἱ ἀγαπῶντες τὸν Χριστόν. “Ὅσοι ἀγαποῦν χαὶ τιμοῦν τὸν Χριστόν, αὐτοὶ ἀγαποῦν καὶ τιμοῦν χαὶ τοὺς φί-

λους τοῦ Χριστοῦ, τοὺς ἁγίους. Πῶς δὲ γὰ ὑμνήσωμεν; [υὐσεθῶς.

Ὄχι ὡς χοσμιχοὶ ἄνθρωποι, μὲ χοσμιχὰ λόγια χαὶ ἄσματα. ὋὋ-

χι ὡς χοσμιχοὶ ρήτορες χαὶ ποιηταί, ἐν πνεύματι ὑπερηφανείας χαὶ ματαιοδοξίας. Οχι δὲ τέλος ὡς αἱρετιχοί, ἐν καχοδόξῳ πνεύ-

ματι ὑπερτιμῶντι ἣ ὑποτιμῶντι τοὺς ἁγίους. ᾿Αλλ᾽ ὡς πνευματιχοὶ ἄνθρωποι, ὡς εὐσεδεῖς ὀρθόδοξοι χριστιανοί. Οὕτω πρέπει νὰ ὑμνήσωμεν. Καὶ διατί νὰ ὑμνήσωμεν; Διὰ γὰ λάδωμεν ἔλεος, ἤ-

τοι τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ πρὸς τοὺς ἁμαρτωλούς. Τοῦ δὲ ἐλέους τοῦ ΠΣ

Θεοῦ ἔχομεν προπάντων ἀνάγχην ὅσοι διὰ τοῦ βορδόρου τῶν ἔργῶν χατεμολύγαμεν, ὅπως χαὶ ἐγώ, λέγει ὁ ὑμνογράφος, τοὺς ναούς μας. Ναοὺς δὲ ἐννοεῖ τὰ σώματα, ἀλλὰ χαὶ τὰς Φυχάς,

διότι εἰς τὰ σώματα χαὶ τὰς ψυχὰς χατοιχεῖ ὃ Θεὸς (Α΄ Κορ.

6, 19 - 20). Θὰ λάδωμεν δὲ ἔλεος τιμῶντες τὸν “Αγιον, διότι.

“λέγει ὃ ὑμνογράφος, ὃ ἽΛγιος παρέχει ψυχῶν καὶ σωμάτων ὁμοῦ

τὴν θεραπείαν. Ὃ Θεός, ἀχούων τὰς μεσιτείας χαὶ πρεσδείας τῶν

ἁγίων του, διὰ νὰ τιμήσῃ αὐτοὺς δίδει εἰς αὐτοὺς τὴν χάριν νὰ θαυματουργοῦν.

᾿Ας προσπαθήσωμεν λοιπὸν μετὰ προθυμίας, ἀδελφοί, προ

τρέπει εἰς τὴν συνέχειαν ὃ ὑμνογράφος, γὰ ἔχωμεν ἀχλονήτωις εἰς τὰς χαρδίας μᾶς τὸν ἑορταζόμενον τοῦτον ἽΛγιον, ὁ ὁποῖος

σώζει ἐχ τῆς πλάνης ὅσους ἐν ἀγωνίᾳ προσεύγονται “αὶ βοοῦν πρὸς τὸν Θεόν᾽ Κύρ!ε, σῶσέ μας. Ἣ πλάνη εἶνε γειροτέρα ὅλον τῶν σωμστιχῶν χαὶ ὅλων τῶν φψφυχιχῶν νόσων.

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ ΤΟῪ ΣΩΤΗΡΟΣ (6 ΑΥ̓Γ.) ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣῚΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΙΣ :

πΡφώοις

φαονα, Ν

(ᾧ

ί

Τὴν θην Αὐγούστου

ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει

τὴν θείαν Μεταμόρφωσιν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἧἥ-

μῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Ἡ ἱβεταμόρφωσις εἶνε τὸ ἐνδοξότερον

γεγονὸς τῆς ζωῆς τοῦ

Χριστοῦ μετὰ τὴν ᾿᾽Ανάστασιν. ᾽Ολίγον χρόνον πρὸ τῆς Σταυρώσεῶς γενομένη, τεσσαράκοντα ἴσως ἡμέρας, ὑπῆρξε

προάγγελος

καὶ προαπόδειξις τῆς ᾿Αναστάσεως.. ὋὉΧριστὸς μετεμορφώθη ἔμπροσθεν τῶν μαθητῶν τοῦ καὶ ἔδειξε τὴν θείαν δόξαν του διὰ νὰ μὴ σκανδαλισθοῦν οὗτοι, ὅταν μετ᾽ ὀλίγον θὰ τὸν ἔδλεπον σταυρούμενον, ἀλλὰ νὰ καταλάθδουν ὅτι τὸ πάθος τοῦ “ἦτο ἑκούσιον καὶ νὰ διακηρύξουν εἰς τὸν κόσμον τὴν Θεότητα καὶ τὴν ᾿Ανάστασίν του.

Τὸ μήνυμα τῆς Μεταμορφώσεως εἶνε ἰδιαιτέρως ἐπίκαιρον εἷς τὰς ἡμέρας μας. Παρ᾽ ὅλον τὸ φυσικὸν καὶ τὸ ἐπιστημονικὸν φῶς καὶ παρ᾽ ὅλην τὴν ἐξωτερικὴν λάμψιν τῆς ζωῆς, πνευματικῶς ἡ ἀνθρωπότης βυθίζεται εἰς ὁλονὲν με-

γαλύτερον σκότος καὶ ζόφον. Τὸ κτιστὸν φῶς ἄπλετον, τὸ

ἄκτιστον σπάνιον λόγῳ τῆς ἠθικῆς τυφλώσεως τῆς ἀνθρωπότητος. Παρ᾽ ὅλην ἐπίσης τὴν θήρευσιν τοῦ ὡραίου καὶ παρ᾽ ὅλὴν τὴν καλλιτεχνίαν, ἡ δυσμορφία καὶ ἡ ἀσχημία ἐπικρατοῦν εἰς τὸν ἔσω ἄνθρωπον, ἐν μεγάλῃ δὲ ἐκτάσει καὶ εἰς

48 τὸν ἔξω ἄνθρωπον.Ἣ πολύμορφος ἁμαρτία καὶ ἡ ἀθλία μόδα παρεμόρφωσαν ψυχὰς καὶ. σώματα. Λόγῳ τῆς παραμορφώσεως ἄνδρες καὶ γυναῖκες ἔχουν γίνει εἰς τὴν ἐποχήν μας

ἀγνώριστοι. Πολλοὶ νέοι᾽ ἔπαυσαν νὰ ὁμοιάζουν πρὸς τὴν ὡραίαν ἄνοιξιν καὶ προσέλαθον τὴν ἀπαισίαν ἐκείνην μορφὴν τοῦ Ναθουχοδονόσορος, τὴν περιγραφομένην εἰς τὸ Δαν. 4, 30. Εὔκαιρον νὰ ἐπαναλάδωμεν τὸν λόγον τοῦ Ψαλμῳδοῦ᾽ «᾿Ανθρωῶπος ἐν τιμῇ ὧν οὐ συνῆκε, παρασυνεθλήθη τοῖς κτή-

νεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς» (Ῥαλμ. 48, 13 καὶ

21).

Πᾶς ἐχέφρων καὶ σεμνὸς ἄνθρωπος θλίθεται βαθύτα-

τα καὶ ἀπογοητεύεται

βλέπων τὴν παραμορφωτικὴν κατά-

στασιν, τὴν ἀθλίαν ἐμφάνισιν τῆς νεωτέρας γενεᾶς. Οὐδέποτε

μετὰ Χριστὸν τὸ ἐπιφώνημα τοῦ ποιητοῦ

πιΐδεγαθ!]ε νίδιι, οἷ-

κτρὸν ἰδεῖν, ἐξέφραζε τόσον οἶκτον, ὅσον εἰς τὴν ἐποχήν μας. Ποῦ κατήντησε, Θεέ μου, τὸ πλάσμα τῶν χειρῶν σου, ὁ κατ᾽ εἰκόνα καὶ ὁμοίωσίν σου δημιουργηθεὶς ἄνθρωπος ! Καὶ

τίς οἷδε τί ἀκόμη θὰ ἴδουν οἱ ὀφθαλμοὶ ἡμῶν! Μακάριοι οἱ ὀφθαλμοὶ οἱ μὴ βλέποντες! Ναί, ἦλθε καιρὸς καὶ ϑὰ ἔλθῃ

καιρὸς νὰ μακαρίζωνται οἱ τυφλοί, διότι δὲν θὰ βλέπουν τὰ ἄθλια καὶ σκανδαλώδη καὶ ἀξιοθρήνητα καὶ ἀπαίσια φαινόμενα ἀνθρώπων οὐκ ἀνθρώπων, ἀνδρῶν οὐκ ἀνδρῶν, γυ-

ναιϊικῶν οὐ γυναικῶν!..

᾿Ιδοὺ τὸ μήνυμα τοῦ ἐνδόξου γεγονότος ἐπὶ τῆς κορυ-

φῆς τοῦ Θαθώρ' ᾿Απὸ τὴν παραμόρφωσιν εἰς τὴν μεταμόρφωσιν! Ὅλοι οἱ “ἄνθρώποι, ἄλλος περισσότερον καὶ ἄλλος ὀλιγώτερον, ἔχομεν ὑποστῇ τὴν παραμορφωτικὴν ἐπίδρασιν τοῦ κακοῦ, καὶ ἔχομεν ἀνάγκην νὰ

δεχθῶμεν τὴν μεταμορφωτικὴν ἐπίδρασιν τοῦ ἀγαθοῦ, διὰ νὰ

ἐπανέλθωμεν εἰς τὴν κανονικὴν μορφήν. Ὁ Χριστός, ὁ λόγοις καὶ ἔργοις καὶ θαύμασιν ἀποδεικνύων τὴν ἄπειρον δύναμίν του, εἶνε ὁ μόνος δυνατὸς νὰ ἐνεργήσῃ εἰς ἡμᾶς τὴν ἁγίαν μεταμόρφωσιν. Ὁ ἐπὶ τοῦ ὄρους Θαθὼρ μεταμορφω-

θεὶς καὶ δείξας εἰς τοὺς μαθητὰς τὴν δόξαν του δύναται νὰ

μεταμορφώση

καὶ νὰ

καταστήσῃ

καὶ

ἡμᾶς

ἐνδόξους,

ὡς ἄστρα καὶ ὡς ἡλίους ἀκτινοθολοῦντας.σον φρικτὴ καὶ ἂν εἶνε ἡ παραμόρφωσις, τὴν ὁποίαν ἐπέφερεν εἰς ἡμᾶς ἡ ἁμαρτία, μὴ ἀπελπισθῶμεν. Μόνον νὰ ἀηδιάσωμεν τὴν ἀσχημίαν μας, νὰ στραφῶμεν πρὸς τὸν Σωτῆρα Χριστὸν καὶ συχνὰ νὰ φέρωμεν εἰς τὴν καρδίαν καὶ τὰ χείλη μας τὴν

49 σύντομον αὐτὴν προσευχήν «Χριστέ! Μεταμόρφωσέ με». Ὁ Χριστὸς θὰ ἀκούῃ τὴν προσευχὴν καὶ συνεχῶς θὰ μᾶς μεταμορφώνῃ ἀπὸ δόξης εἰς δόξαν. Καὶ ὅσον ἄσχημοι καὶ ἀηδεῖς ἤμεθα προηγουμένως, τόσον ὡραῖοι καὶ ἀξιέραστοι θὰ εἴμεθα εἰς τὸ ἑξῆς. Καὶ θὰ αἰσθανώμεθα εἰς τὴν νέαν .αὐτὴν

κατάστασιν ἕν μέρος τῆς ἀφάτου εὐτυχίας,

τὴν ὁποίαν. ἡ-

σθάνθησαν οἱ τρεῖς μαθηταὶ κατὰ τὴν ὥραν τῆς Μεταμορ-

φώσεως, καὶ θὰ λέγῶώμεν καὶ ἡμεῖς μετὰ τοῦ μακαρίου Πέτροῦ «Καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι» (Ματθ. 17, 4). Καλόν,

ἰδεῶδες τὸ νὰ εἴμεθα εἰς τὴν κατάστασιν τῆς. μέταμορφώσεὡς. Καὶ κακόν, ἀπαίσιον τὸ νὰ παραμένωμεν εἰς τὴν κατά-

στασιν τῆς παραμορφώσεως. «Χριστέ! Μεταμόρφωσέ - μας».

Ἔν συνεχείᾳ θὰ ἑρμηνεύσωμεν ἕνα ἐκ τῶν ὕμνων τῆς

ἑορτῆς τῆς Μεταμορφώσεως.

ΕΙΣ

᾽

ΤΟ ΠΡΟΗΛΙΟΝ ΣΕΛΑΣ Τὸ προήλιον σέλας Χριστός, σωματικῶς ἐπὶ τῆς γῆς περιπολεύων, καὶ πρὶν τοῦ σταυροῦ ἅπαντα τὰ

τῆς φρικτῆς οἰκονομίας τελέσας θεοπρεπῶς, σήμε-

ρον ἐν Θαθὼρ τῷ ὄρει μυστικῶς τῆς Τῤῥιάδος τὸν τύ-

πον ὑποδείκνυσι᾽ τοὺς γὰρ προκρίτους τρεῖς τῶν μα-

θητῶν, Πέτρον καὶ ᾿Ιάκωθον καὶ ᾿Ιωάννην, σὺν αὐτῷ ἀγαγὼν κατ᾽ ἰδίαν, καὶ μικρὸν ὑποκρύψὰάς τῆς σαρκὸς τὸ πρόσλημμα, μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐτῶν, ἐμφαίνων τοῦ ἀρχετύπου κάλλους. τὴν εὐπρέπειαν, καὶ ταύτην οὐχ ὁλόκληρον᾽ τὸ μὲν πληροφορῶν. αὐ-

τούς, τὸ δὲ καὶ φειδόμενος, μήπως σὺν τῇ ὁράσε ι καὶ

τὸ ζῆν ἀπολέσωσιν᾽ ἀλλ’ ὡς ἠδύναντο χωρεῖν τοὺς᾽ σωματικοὺς ὀφθαλμοὺς περιφέροντες. Καὶ προφητῶν τοὺς ἀκρέμονας Μωυσῆν καὶ Ἠλίαν ἠνέγκατο, . ἀνα-

λόγως μαρτυροῦντας αὐτοῦ τὴν Θεότητα: καὶ ὅτι αὐ-

,“τός ἐστι τὸ ἀληθινὸν τῆς πατρικῆς οὐσίας ἀπαύγ ασμα,, ὁ κυριεύων ζώντων καὶ νεκρῶν. Διὸ -καὶ νεφέλ ῃ, καθάπερ σκηνή, περιέσχεν αὐτούς: καὶ φωνὴ ἄνωθεν

τοῦ Πατρὸς ἐκ τῆς νεφέλης ἠχητικῶς προσμαρτυροῦ-

σα καὶ λέγουσα᾽ οὗτός ἐστιν ὃν ἀρρεύστως ἐκ γα-᾿ στρὸς πρὸ ἑωσφόρου ἐγέννησα, Υἱὸς ὁ ἀγαπητός μου’

4

00

ὃν ἀπέστειλα σῶσαι τοὺς εἰς Πατερα καὶ Υἱὸν καὶ

Πνεῦμα ἽΑγιον βαπτιζομένους καὶ ὁμολογοῦντας πιστῶς, ὡς ἀδιαίρετόν ἐστιν ἕν τὸ κράτος τῆς Θεότη-

τος αὐτοῦ ἀκούετε. Αὐτὸς οὖν, φιλάνθρωπε Χριστὲ

ὁ Θεός, καὶ ἡμᾶς καταύγασον ἐν τῷ φωτὶ τῆς ἄπροσ-

ίτου σου δόξης, καὶ ἀξίους ἀνάδειξον κληρονόμους

τῆς ἀτελευτήτου βασιλείας σου, ὧς ὑπεράγαθος. Ὃ ὡραῖος οὗτος ὕμνος, ὅστις εἶνε ὃ

ἐχτεγέστερος

τῶν

ὕμνων τῆς ἑορτῆς τῆς Μεταμορφώσεως, περιγράφει τὸ ἔνδοξον τοῦτο γεγονὸς χαὶ ἀποδίδει τὴν βαθυτέραν σημασίαν του.

Ἔν ἀρχῇ τοῦ ὕμνου ὃ Χριστός, ὃ ἐπὶ τοῦ Θαδωρίου ὡς

ἥλιος λάμψας, χαραχτηρίζεται ὑπὸ τοῦ ὑμνογράφου ὡς «τὸ προἤλιον σέλας». Τὸ σέλας, ὡς γνωστόν, εἶνε φῶς ἐξαισίου χάλ-

λους. Εἶνε τὸ πλέον φαντασμαγοριχὸν ὀπτιχὸν φαινόμενον τῆς γηίΐίνης ἀτμοσφαίρας. Ὃ Χριστὸς εἶνε τὸ πνευματιχὸν σέλας. Καὶ εἶνε προήλιον σέλας, διότι πρὸ τοῦ ἡλίου, πρὸ τῶν ἄστρων, πρὸ τῆς δημιουργίας ὑπῆρχεν ὃ Χριστὸς ὡς ἄναρχος Θεός. Ἢ φράσις «τὸ προήλιον σέλας» ὑπενθυμίζει τὸ φαλμιχὸν «πρὸ τοῦ ἡλίου διαμένει τὸ ὄγομα αὐτοῦ» (Θαλμ. Τ1, 11). Τὸ πρὸ τοῦ ἡλίου ἄχτιστον χαὶ ἀχηθινὸν φῶς, ὃ Χριστός, σωματικῶς ὡς ἄνθρωπος περιερχόμενος χαὶ περιοδεύων ἐπὶ τῆς γῆς, λέγει ἐν᾿ συνεχείᾳ ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος, καὶ πρὸ τῆς Σταυρώσεως ὅλα γενικῶς τὰ τοῦ χαταπληχτικοῦ σχεδίου τοῦ Θεοῦ πρὸς σωτηρίαν τῆς ἀνθρωπότητος ἀφοῦ. ἐτέλεσε θεοπρεπῶς, ἤτοι. ὡς ἥρ-

μοζεν εἰς τὴν Θεότητά του, σήμερον, τὴν ἡμέραν τῆς Μεταμορφώσεως, ἐπὶ τοῦ ὄρους Θαδὼρ δειχνύει κατὰ τρόπον συνγεσχια-

σμένον καὶ μυστικὸν τὸν τύπον τῆς ᾿Αγίας Τριάδος, ὅτι δηλαδὴ ὃ Θεὸς τοῦ Χριστιανισμοῦ εἶνε τριαδιχὸς τὰς ὑποστάσεις ἣ τὰ πρόσωπα. Ὑποδηλοῖ δὲ ὃ Χριστὸς τὴν ὑψίστην αὐτὴν ἀλήθειαν χυρίως διὰ τῆς ἐμμέσως καὶ ἀμέσως διδομένης κατὰ τὴν Μεταμόρφωσιν μαρτυρίας περὶ τῆς Θεότητος αὐτοῦ τοῦ ἰδίου, τοῦ ἑνὸς

τῆς Τριάδος. Διότι, ἀφοῦ ὃ Χριστὸς παρέλαδε καὶ ὡδήγησε μεθ᾽ ἑαυτοῦ ἐπὶ τοῦ ὄρους χατ᾽ ἰδίαν τοὺς πλέον διαχεχριμένους ἐχ

τῶν μαθητῶν του, τοὺς τρεῖς κορυφαίους, τὸν Πέτρον χαὶ τὸν ᾿1άχωδον χαὶ τὸν Ἰωάννην, --- ἴσως χαὶ τὸν ἀριθμὸν τῶν τριῶν τούτων μαθητῶν ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος θέλει ὡς ὑπαινιγμὸν εἷς τὴν

Τριάδα τῶν θείων προσώπων «“---, καὶ οἱονεὶ ἀφοῦ ἀπέχρυψεν ἐπ᾿ ὀλίγον τὴν προσληφθεῖσαν χατὰ τὴν θείαν ἐνανθρώπησίν του σάρ-

51 κα, ἵγα φαγῇ ἡ δόξα τῆς Θεότητος, μετεμορφώθη ἔμπροσθεν αὐὖτῶν. Διὰ δὲ τῆς Μεταμορφώσεως ἐφαγέρωγε τὴν μεγαλοπρέπειαν τοῦ «ἀρχετύπου χάλλους», ἤτοι τοῦ πρωτοτύπου χαὶ ἀληθινοῦ ἐν

ἀπολύτῳ ἐγνοίᾳ κάλλους, τοῦ -ἀμηχάνου χάλλους τῆς

Θεότητός

του, τοῦ ὁποίου πᾶν ἄλλο χάλλος ἐν οὐρανῷ χαὶ ἐπὶ γῆς δὲν εἶγε

εἰμὴ ἀσθεγὴς ἀπομίμησις καὶ ἀμυδρὰ εἰχών. Ἥ. μεγαλοπρεπὴς ἔχφράσις τοῦ ὑμνογράφου ἐνταῦθα εἶνε ἀγάλογος πρὸς τὴν μεγαλο-

πρεπῇ ἔχφρασιν τοῦ ἀποστόλου Πέτρου ἐν τῇ περιγραφῇ τοῦ με-

γαλειώδους γεγονότος τῆς Μεταμορφώσεως ἐν τῇ Β΄ ἜἘπιστολῇ

αὐτοῦ, χεφ. 1, στίχ. 16 καὶ 11. Καὶ τὴν μεγαλοπρέπειαν τῆς Θεότητός του, συνεχίζει ὃ ὑμνογράφος, ἐφανέρωσεν ὁ Χριστός, χατὰ τὴν Μεταμόρφωσιν, οὐχὶ ὁλόχληρον, ἄλλὰ μεριχῶς. Πτυχήν τινα τῆς θείας δόξης ἐφανέρωσεν εἰς τοὺς μαθητὰς αὐτοῦ ὁ

Κύριος, παραγυμνώσας ὀλίγον τὴν Θεότητά του. ΚΚαὶ ἐφανέρωσε

μερικῶς τὴν δόξαν τῆς Θεότητός του, ἀφ᾽ ἑνὸς μὲν ἐπειδὴ ἤθελε νὰ πληροφορήσῃ, ἦτοι νὰ βεδαιώσῃ αὐτοὺς περὶ τῆς Θεότητός του, ἄφ᾽ ἑτέρου δὲ ἐπειδὴ ἐφείδετο, ἤτοι ἐλυπεῖτο αὐτούς, φοδού-

μεγος μήπως ἀποθάνουν βλέποντες ὁλόκληρον τὴν δόξαν τῆς Θετητός του. Διότι συμφώνως πρὸς τὸ ᾿Βξόδ, 88, 20 ὃ Θεὸς εἶπε πρὸς τὸν Μωυσῆν᾽ «Οὐ δυνήσῃ ἰδεῖν τὸ πρόσωπόν μου᾽ οὐ γὰρ μὴ ἴδῃ ἄνθρωπος τὸ πρόσωπόν μου χαὶ ζήσεται». Δὲν ἐφανέρωσε λοιπὸν ὃ Χριστὸς δλόχληρον τὴν δόξαν τοῦ κατὰ τὴν Μεταμόρφωσιν. ᾿Αλλ᾽ ἐφανέρωσεν αὐτὴν χαθὼς ἠδύναντο γὰ ἴδουν καὶ γὰ χωρέσουν αὐτὴν ἄνθρωποι, σωματιχοὺς ὀφθαλμοὺς περιφέροντες. ᾿Αξία παρατηρήσεως καὶ ἀντίθεσίς τις μεταξὺ τῶν μετοχῶν

«πληροφορῶν» χαὶ «φειδόμενος». Ὃ Κύριος ἐν τῇ ἀποχαλύφει τῆς δόξης του. ἔδειξε φειδώ" ἐν τούτοις ἡ ἀποχαλυφθεῖσα μερικὴ δό-

ξα ἦτο ἵχανὴ νὰ παράσχῃ περὶ τῆς Θεότητός του πλήρη βεθαιό-

τητᾶ, πληροφορίαν.

Ἔφερε δὲ ὃ Χριστὸς ἐπὶ τῆς κορυφῆς τοῦ Θαδωρίου χαὶ

τοὺς «ἀχρέμονας», ἤτοι τοὺς ἄχρους, τοὺς χορυφαίους ἔχ τῶν

προφητῶν, τὸν Μωυσῆν χαὶ τὸνλίαν. ᾿Ῥμαρτύρουν δὲ χαὶ οὖτοι ὁμοίως περὶ τῆς Θεότητός του, χαὶ δὴ καὶ ὅτι αὐτός, ὁ Χριστός, εἶνε τὸ «ἀληθινὸν ἀπαύγασμα», ἤτοι ἡ ἀληθινὴ ἀκχτινοθολία, τῆς οὐσίας τοῦ Πατρός, φῶς ἐχ φωτὸς δηλαδή, χαὶ

ὃ χύριος ζώντων χαὶ νεχρῶν. Φώντων ὡς ὁ Ἢλίας, ὅστις δὲν ἐ-

γεύθη θάνατον, καὶ γεκρῶν ὡς ὁ Μωυσῆς. Τὴν πρώτην ἔννοιαν

περὶ τοῦ Χριστοῦ ὡς ἀπαυγάσματος τῆς οὐσίας τοῦ Πατρὸς λαμ-

θάγει ὃ ὑμνογράφος ἔχ τοῦ Ἕόρ. 1, 8. Τὴν δὲ δευτέραν ἔνγοιαν

-“...

52

.

περὶ τοῦ Χριστοῦ ὡς χυρίου ζώντων χαὶ γεχρῶν λαμθδάνει ἐχ

τοῦ Ρωμ. 14, 9. Ἢ μαρτυρία τοῦ Μωυσέως καὶ τοῦ ᾿Ηλία περὶ

τῆς Θεότητος καὶ τῆς χυριότητος τοῦ ᾿Ιησοῦ γοεῖται ἐμμέσως, διὰ τῆς παρουσίας τῶν δύο τούτων ἀνδρῶν ἐπὶ τοῦ Θαδώρ, ὅπως ἐμμέσως γοεῖται καὶ ἡ μαρτυρία τοῦ ἰδίου τοῦ ᾿Ιησοῦ κατὰ τὴν

ὥραν τῆς Μεταμορφώσεως, διὰ τῆς ἐχπάγλου χαὶ πρωτοφαγοῦς

ἀχτιγοδολίας τοῦ προσώπου χαὶ τῶν ἱματίων του. Ὃ Χριστὸς ἐνε-

φανίσθη εἰς τὸν χόσμον μὲ τὴν ὑψίστην ἀξίωσιν, ὅτι εἶνε ὃ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ. ᾿Αλλ᾽ οἱ Ιουδαῖοι δὲν ἐπίστευον εἰς τὸν Χριστόν. Διετείνοντο ὅμως, ὅτι ἐπίστευον εἰς ὅσα ἐχήρυττον ὁ Μωυσῆς καὶ σἱ λοιπαὶ Τραφαί. Διὰ τῆς παρουσίας των λοιπὸν χατὰ τὴν Μεαμόρφωσιν ὃ Μωυσῆς χαὶ ὁ Ἤλίας ἐδείκγυον, ὅτι παρεδέχοντο ν

ἣν διδασχαλίοαν τοῦ Χριστοῦ χαὶ ἐξουσιάζοντο ὑπ᾽ αὐτοῦ, οὕτω δὲ ἐμαρτύρουν ἐμμέσως τὴν Θεότητα χαὶ τὴν χυριότητα αὐτοῦ. ν

Διὰ τοῦτο χαὶ γεφέλη, ὡς ἄλλη σχηγή, περιέλαδεν οαὐὖ-

τούς, λέγει ἐν συγεχείᾳ ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος. Νὰ στηθοῦν τρεῖς

σγχηναὶ ἐπὶ τῆς χορυφῆῇς τοῦ Θαδὼρ εἶχε ζητήσει ὃ Πέτρος. Καὶ ὡς σχηνὴ ἦλθεν ἣ φωτεινὴ νεφέλη. ᾿Αλλὰ τί ἐννοεῖ ὃ ὑμνογράφος ὅταν λέγῃ, ὅτι διὰ τοῦτο περιέλαδεν αὐτοὺς ἣ γεφέλη; Διὰ ποῖον δηλαδὴ λόγον περιέλαδεν αὐτοὺς ἣ νεφέλη; Αἱ δυγαταὶ ἀπαντήσεις εἶνε πολλαί. Διὰ τοῦτο περιέλαδεν αὐτοὺς ἡ ᾽γεφέλη, διότι ἐμαρτύρουν τὴν Θεότητα

τοῦ Χριστοῦ

ἣ εἴσ-

οὗος τῶν δύο ἀνδρῶν εἰς τὴν φωτεινὴν νεφέλην ἦτο ἀἄνταμοι-

Θὴ αὐτῶν διὰ τὴν μαρτυρίαν των. Ἤ, διὰ τοῦτο περιέλαδεν αὖτοὺς ἡ νεφέλη, διὰ γὰ μαρτυρηθῇ ἧ Θεότης τοῦ Ἰησοῦ ἢ γεφέ-

λη, ἣ δποία, πρῶτον περιέδαλε τὸν ᾿Ιησοῦν, εἶνε χατὰ τὴν Γραφὴν σημεῖον τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ" ὁ Ἰησοῦς εἶνε ὃ Θεός, οἱ δὲ Μωυσῆς χαὶ ᾿Ηλίας ἠξιώθησαν γὰ εἰσέλθουν εἰς τὴν φωτεινὴν νεφέλην ὅπως ἄλλοτε ὁ Μωυσῆς μόνος ἠξιώθη νὰ εἰσέλθῃ εἰς τὸν γνόφον ἐπὶ τοῦ Σινᾶ. Ἤ, διὰ τοῦτο περιέλαδεν αὐτοὺς ἡἣ “νεφέλη, διὰ γὰ ὑποδηλωθῇ ἦ Τριάς, χαθόσον χατά τινας ἑρμηνευτὰς ἡ νεφέλη ἐχείνη ἐσήμαινε τὸ Λγιον Πνεῦμα, τὸν. τρίτον τῆς Τριάδος. Καὶ αἱ τρεῖς ἐχδοχαὶ εἶνε σοδαραί. Καὶ φωνὴ τοῦ Ἰ]ατρὸς ἐγένετο, λέγει ἐν συνεχείᾳ ὁ ὕμνος, ἄνωθεν ἐρχομένη ἔχ τῆς νεφέλης, ὄχι φωνὴ μυστική, ἀλλὰ φωνὴ ἠχηρά, ἣ ὁποία ἐπεδεθαίωνε χαὶ ἔλεγεν Αὐτὸς εἶνε ἐχεῖνος, τὸν ὁποῖον ἐγέννησα ἄνευ ρεύσεως, ἄνευ τοῦ τρόπου, χαθ᾽ ὃν

γεννῶνται οἱ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων, ὑπερφυῶς χαὶ ἀχαταλήπτως. Ἔγέννησα δὲ ἐχ τῆς χοιλίας μου, ἐκ τῶν σπλάγχνων μου, ὡς φύσει

88

Υἱόν μου, ὡς ὁμοούσιον πρὸς ἐμέ. Καὶ ἐγέννησα. αὐτὸν πρὸ τοῦ

λαμπροῦ ἄστρου τοῦ φέροντος τὴν αὐγήν, πρὸ τῆς δημιουργίας,

ἀχρόγως χαὶ ἀνάρχως. Αὐτὸς εἶνε ὁ Υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν μογαδικῇ, χαὶ ἐν ἀπολύτῳ ἐγνοίᾳ. Καὶ αὐτὸν ἀπέστειλα εἰς τὸν

κόσμον, διὰ γὰ σώσῃ ὅσους θὰ βαπτίζωνται εἰς Πατέρα καὶ εἷς

Υἱὸν χαὶ εἰς Πγεῦμα ἽΑγιον καὶ θὰ ὁμολογοῦν πιστῶς, ὅτι τῆς Θεότητος ἣ δύναμις εἶνε μία χαὶ ἀδιαίρετος. Αὐτὸν γὰ ἀκούετε. Ἢ φράσις περὶ τῆς γεννήσεως τοῦ Υἱοῦ «ἐκ γαστρὸς πρὸ ξωσφόρου» ἔχει ληφθῇ ἐχ τοῦ Ψαλμ. 109, 8. Ἢ δὲ φράσις «αὐτοῦ ἀχούετε», ἣ ἀχουσθεῖσα χαὶ χατὰ τὴν βάπτισιν τοῦ ᾿Ιησοῦ, φέρει ὀπίσω εἰς τὸν ἐν 'Δευτ. 18, 11προφητιχὸν λόγον περὶ τοῦ Μεσσίου. Ἢ φωγὴ τοῦ Πατρὸς χατὰ τὴν Μεταμόρφωσιν εἶνε ἢ ἄμεσος μαρτυρία, περὶ τῆς Θεότητος τοῦ Ἴησοῦ ὡς τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ. Ὃ ὕμνος χαταλήγει εἰς ἐπίχλησιν πρὸς τὸν Χριστόν Σὺ

ὦ

εὶ

ἴδιος, φιλάγθρωπε Χριστέ, ὃ ὁποῖος εἶσαι ὃ.᾿ἀληθινὸς

Ϊ

. ὅπως τότε χοατὰ τὴν Μεταμόρφωσίν σου χατηύγασες τοὺς ἐν χορυφῇ τοῦ Θαδώρ, οὕτω χαὶ τώρα χαταύγασον χαὶ ἡμᾶς μὲ

φῶς τῆς θείας δόξης σου, εἷς τὴν ὁποίαν οὐδεὶς δύναται νὰ 9

λησιάσῃ. Καὶ ἀνάδειξον ἡμᾶς ἀξίους χληρογόμους τῆς βασιλείας

εὶ 4

ὦ»

“ει Ὁ Ὁ 9 ΩσᾺ εὶ

-

»,

΄--

σου, τῆς ὁποίας τέλος δὲν ὑπάρχει. Δὸς τὰς εὐεργεσίας ταύτας εἰς ἡμᾶς ὦὃς ὑπεράγαθος. Τὸ ἐπίθετον «ἀπρόσιτος» πρὸς χαραχτηρισμὸν τῆς θείας

δόξης ἔχε: ὌΝ ἐχ τοῦ Α΄ Τιμ. 6, 16.

Αἱ ἔγνοιαι τοῦ φωτὸς χαὶ τῆς μεγαλειότητος πρυτανεύουν ἐν τῷ ὕμγῳ.

ΚΟΙΜΗΣΙΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (5 ΑΥ̓Γ.) ΒΛΑΣΦΗΜΟΥΜΈΕΝΗ

Η ΕΥ̓ΛΟΓΗΜΕΝΗ ΚΑΙ ἢ Κϑιμιῆςιὰ τηῦ θεοτοκὅ

1

88

:

“Ἃ

ῃ

ΖΞ

ΣΟ

ἀῷν,

ΙΕ

ΥΓΔ '

ππττι

'

'ῷ,, ΄

περί-

τοῦ

Δεκαπενταύ-

γούστου καὶ νὰ φθά-

ΤΙ ἰξΞ

ής Κοιμ ἁγίακαὶ τῆς ἐνδό σεῶὼς

ΦΎ ν {) ) ᾿

ΞΞΞ

τὴν

διέλ-

Ξ

Ξ

Σ᾿

νὰ

καὶ

οδον τῆς νηστείας

ΞΞΞΞ

ὴ

Ϊ ΞῚΞ ]

ΕΣ

λὰ

ΩΝ

θωμεν

ΕΞ

ἼΝ Ξ

μι Ζ Δ

ΑΩ͂ΚἙ

ἐφέτος

ΘᾺ ἘΣ

ΘΝ

ΩΦ

Ἠξιώθημεν

".

σωμεν τὴν

'ξου

ἑορτὴν

Μεταστάσεως

τῆς ὑπερευλογημενης Μητρὸς τοῦ Κυ-

ρίου. Ἐψάλαμεν καὶ

ἐφέτος τοὺς κατανυκτικοὺς ἐκείνους

ὕμνους τῶν Παρακλητικῶν Κανόνων εἰς τὴν Θεοτόκον καὶ τὰ ἄφθαστα ἔ-

κεῖνα ἀριστουργήματα εἰς τὸ τέλος τοῦ μεγάλου Παρακλητικοῦ Κανόνος καὶ εἰς τὴν ἀκολουθίαν τῆς Κοιμήσεως καὶ

Μεταστάσεως. Τὰ χείλη ἡμῶν ἀπέσταξαν τὸ μέλι καὶ τὸ νέκταρ τῆς ἱερᾶς Ὑμνολογίας.

᾿Αλλ᾽ εἰς τὸν κόσμον τοῦτον δὲν ὑπάρχουν μόνον τὰ χείλη τῶν εὐλαθῶν, τὰ ἀποστάζοντα τὸ μέλι καὶ τὸ νέκταρ τῶν ἱερῶν ὑμνῳδιῶν᾽ ὑπάρχουν καὶ τὰ χείλη τῶν ἀσεθῶν,

τὰ ἀποστάζοντα τὸ δηλητήριον τῶν φρικτῶν βλασφημιῶν. Δὲν ὑπάρχουν μόνον οἱ μακαρίζοντες τὴν Θεοτόκον καὶ ὑμνολογοῦντες. ᾿Εκεῖνος, ὅστις καλεῖται ἐν τῇ Γραφῇ εὐλογητός,

ὁ μόνος εὐλογητὸς τῶν πατέρων Θεὸς καὶ ὑπερένδοξος᾽καὶ ᾿Εκείνη, ἥτις καλεῖται ἐν τῇ Γραφῇ εὐλογημένη, ἡ μόνη ἐν

γυναιξὶ εὐλογημένη, ὡς ἀξιωθεῖσα νὰ γεννήσῃ τὸν ἴδιον τὸν

Θεόν᾽ ᾿Εκεῖνος καὶ ᾿Εκείνη, ὁ Χριστὸς καὶ ἡ Παναγία, ὁ εὖ-

08 λογητὸς καὶ ἡ εὐλογημένη, ἀντὶ νὰ εὐλογοῦνται, κακολογοῦνται!

Κακολογοῦνται δὲ κατὰ τρόπον αἰσχρόν, χυδαῖον,

ὅσον οὐδεὶς ἁμαρτωλὸς καὶ οὐδεμία ἁμαρτωλὴ τοῦ κόσμου! ὋὉ τόπος μας ἔχει καταμολυνθῆ ἐκ τῶν βλασφημιῶν.

«Πόσοι βλασφημοῦν;» ἠρώτησεν κάποιος, ὅστις εἶχεν τὴν

ἰδέαν, ὅτι οἱ βλάσφημοι εἰς τὴν Ἑλλάδα εἶνε ὀλίγοι. ᾿Ασκο-

πον τὸ ἐρώτημα. Καὶ εἷς βλάσφημος ἂν ὑπῆρχεν εἰς τὸν τό-

πον μας, πᾶς ὁ λαὸς ὥφειλε νὰ φρίξῃ. ᾿Αλλὰ δὲν ὕπάῤχει. μόνον εἷς. Βλάσφημοι εἰς τὴν Ἑλλάδα εἶνε οἱ περισσότεροι «Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί»! Κατηντήσαμεν ἔθνος βλασφήμων. Καὶ οὔτε σπουδαία διαφώτισις γίνεται, οὔτε αὐστηρὰ μέτρα λαμθάνονται πρὸς πάταξιν τῆς ἐπαράτου συνηθείας. Πρέπει

διὰ τοῦτο νὰ φοθηθῶμεν. ἽΞως πότε ὁ Θεὸς θὰ μᾶς ἀνέχεΩΣ

ται;

Κατωτέρω θὰ ἑρμηνεύσωμεν

τ

ἐκ τῆς ἀκολουθίας τῆς

Κουιμήσεως τῆς Θεοτόκου ἕνα ὕμνον, ὅστις ἔχει νὰ εἴπῃ τι

πρὸς τοὺς αὐθάδεις καὶ τοὺς ὑθριστάς.

᾿

ΤΟΜΗ! Ὑπέφθασε χερσὶ ταῖς ὑδριστικαῖς τοῦ αὐθάδους τομὴν ἣ: δίκη ἐπάξασα, τοῦ Θεοῦ φυλάξαντος τὸ σέ-

θας τῇ ἐμψύχῳ κιθωτῷ, δόξῃ τῆς Θεότητος, ἐν ἣ ὁ

Λόγος σάρξ ἐχρημάτισε.

"

Ὥς ὑπόθεσιν ὁ ἀνωτέρω ὕμνος ἔχει ἕν ἐπεισόδιον; τὸ ὃποῖον συγέθη κατὰ τὴν κηδείαν τῆς ὑπεραγίας Θεοτόχου, συμφώγως

πρὸς παράδοσιν, τὴν ὁποίαν διαδάζομεν εἰς τὸ συναξάριον

τῆς ἑορτῆς (16 Αὐγούστου). Ὅτε ὑπὸ τῶν ἁγίων ᾿Αποστόλων

χαὶ λοιπῶν εὐλαδῶν χριστιανῶν ἐγίνετο ἡ ἐχφορὰ τοῦ ἀχράντου

σώματος τῆς Θεοτόχου πρὸς ταφὴν ἐν τῇ Γεθσημανῆ, ᾿Ιουδαῖοι ἄρχοντες διήγειράν τινας ἔκ τοῦ ὄχλου, ἵνα ἀνατρέψουν τὴν ἴερὰν χλίνην, ἐπὶ τῆς ὁποίας ἐφέρετο τὸ σεπτὸν σχήνωμα, καὶ ρί-

φουν τοῦτο χατὰ γῆς. Εΐς ἔχ τῶν χυδαίων τούτων ὥρμησε τότε

μετὰ μανίας κατὰ τοῦ φερέτρου. ᾿Αλλὰ δὲν κατώρθωσε γ᾽ ἀγα.

τρέφῃ τὸ κλινίδιον καὶ νὰ ρίψῃ τὸ" σῶμα χατὰ γῆς. Τοὐνα ντίον ἐτιμωρήθη ὁ ἴδιος παραδειγματικῶς.

Ἢ δίχη, λέγει ὁ

θεία δικαιοσύνη, ἣ ὁποία τ

μνογράφος, ἡ θεία. οἰχη. πάντα

βλέπει

«ὑπέφθασεν ἐπάξασα ταῖς ὑδριστιχαῖς χερσὶ

χαὶ

δηλαδη

καρ χολοωυθε!

τοῦ αὐθάδους

τὸ

ινἦν», ἤτοι προέφθασε χαὶ ἐπέῳφέρεν εἰς τὰς ἀσεῦδεῖς χεῖρας τοῦ --

αὐθάδους ἐκείνου προσώπου χοπήν. Ἢ θεία δίχη, ὡς διὰ σπάθης, ἀπέχοψεν ἀποτόμως χαὶ τὰς δύο χεῖρας τοῦ προπετοῦς χαὶ τολ μητίου. Καί, ὡς σημειώνει χαραχτηριστιχῶς τὸ συναξάριον, αἱ

ν᾽ δ

᾿-

ΩΝ

ἀποχοπεῖσαι χεῖρες, αἱ ὁποῖαι ἐτόλμησαν νὰ ἐγγίσουν τὸ φέρετροῦ ἐπὶ σχοπῷ βεδηλώσεως, παρέμειναν αἰωρούμεναι εἰς τὸν ἀέρα, θέαμα ἐλεεινόν, μέχρι: τῆς στιγμῆς, χαθ᾽ ἣν ὁ ἀσεδὴς ἔπίστευσε χαὶ ἄποχοατἐστάθη ὑγιής, ὡς τὸ πρότερον. “Ὁ ἱερὸς ὕμνογράψος δὲν ἀγαφέρει τὸ θαῦμα τῆς ἀποχαταστάσεως τοῦ ἄἅσεδοῦς. Μένει εἰς τὸ θαῦμα τῆς τιμωρίας. Καὶ τοῦτο ἐπειδὴ πρότίθεται γὰ ὑπογραμμίσῃ πόσον φοδερὸν πρᾶγμα εἶνε τὸ ν᾽ ἀσεδῇ ἰς τὴν Μητέρα τοῦ Θεοῦ. ἢ

ἃ

Οὕτω, μὲ τὸ θαῦμα τῆς τιμωρητικῆς δικαιοσύνης, ὃ Θεός, λέγει ἐν συνεχείᾳ ὃ ὑμνογράφος, διεφύλαξε τὸ σέδας, ἤτοι

τὸν σεδασμὸν χαὶ θαυμασμόν, πρὸς Ἔείνην, ἣ ὁποία εἶνε ἣ ἔμψυχος χιδωτός, δόξα τῆς Θεότητος᾽ πρὸς Ἔχε!ίνην, ἐν τῇ ὁποίᾳ ὃ Θεὸς Λόγος ἔλαθε σάρκα χαὶ ἔἐχυοφορήθη ὡς ἄνθρωπος.

Τὴν Θεοτόχον ὀνομάζει ὃ ὑμνογράφος χιδωτὸν οὐχὶ ἀσχέ-

τως πρὸς τὸ μνημονευθὲν ἐπεισόδιον, τὸ ὁποῖον συνέδη χατὰ τὴν ἐχφορὰν τοῦ τιμίου σχηνώματος τῆς Θεοτόχου. ᾿Ονομάζει αὖτὴν χιδωτόν, ἵνα ὑπαινιχθῇ παρόμοιον ἐπεισόδιον, τὸ ὁποῖον συνέδη χατὰ τὴν μεταφορὰν τῆς χιδωτοῦ ἐπὶ Δαδὶδ συμφώνως πρὸς

τὸ Β' Βασιλ. 6, 1 - Τ χαὶ Α’ Παραλ. 18, 1 - 10. “Ὅπως τότε.

κατὰ τὴν μεταφορὰν τῆς χιδωτοῦ, ἐτιμωρήθη θαυματουργιγῶς χαὶ ἀποτόμως ὁ Ὄζά, θανατωθείς, ἐπειδὴ ἐτόλμησε, λαϊχὸς ὧν. γὰ ἐγγίσῃ τὴν χιδωτόν, τὸ ἱερώτερον ἀντιχείμενον τῆς ἸΙσλαι: ἃς Διαθήχης, τὸ ὁποῖον μόνον ἱερεῖς ἐπετρέπετο νὰ ἐγγίζουν, οὗ τω χαὶ τώρα, χατὰ τὴν ἐχφορὰν τοῦ τιμίου σώματος τῆς Θεοτό χου, ἣ ὁποία εἶνε ἧ ζωντανὴ χιδωτός, ὃ ἀσεδὴς Ἰουδαῖος τὶ μωρεῖται θαυματουργιχῶς χαὶ δποτόμως, ὁπογοπτόμενος τὸὺς γεῖ

ρας, ἐπειδὴ ἐτόλμησε νὰ ἐγγίσῃ τὸ φέρετρον τῆς Θεοτόχον, ἵνα

βεδηλώση τὴν ζωντανὴν ταύτην χιβωτόν. Τὴν Θεοτόχον γαραντηρίζει ἐπίσης ὃ ἡὑμνογρόφος ὡς δό

-.....

ξαν οὐχὶ πάλιν ἀσχέτως πρὸς τὸν χσραχτηρισμιὸν σὐτῆς ὡς τ!

δ1

δωτοῦ. Διότι εἰς συγχινητιχὴν περιχοπὴν τῆς Παλαιᾶς Διαθήχης

ἢ χιθωτὸς ὀνομάζεται δόξα. Εὐσεδὴς γυγή, πληροφορηθεΞξῖσα ὅτι

οἱ Φιλισταῖοι ἥρπασαν τὴν χιθωτὸν Κυρίου, ἐσφράγισε τὴν ζωήν

τῆς μὲ τὴν ὀδυνηρὰν φράσιν᾽ «Ἢ δόξα ἀνεχώρησε" ἐχ τοῦ [1σ-

ρωήλ»! Κατόπιν τούτου οἵ ᾿Ισραηλῖται εἶπον ἐπίσης «᾿Απώχισται δόξα Ἰσραὴλ ἐν τῷ ληφθῆναι τὴν χιδωτὸν Κυρίου». ᾿Αγε-

χώρησε, δηλαδή, ἧ δόξα τοῦ ᾿Ισραὴλ μὲ τὴν ἁρπαγὴν τῆς χιδω-

τοῦ τοῦ Κυρίου (δὲ Α΄ Βασιλ. 4, 19 - 22 κατὰ τοὺς Ο΄ χαὶ τὸ

Ἑδραϊκόν). Εἰς τὴν χιδωτὸν καὶ καθόλου εἰς τὴν σκηνὴν τοῦ μαρτυρίου ἐνεφανίζετο χαὶ κατώχει ὃ Θεός. ᾿Αλλ᾽ εἰς τὴν ἔμφυ-

χον, τὴν ζωνταγὴν χκιδωτόν, τὴν Παρθένον Νίαρίαν, ὃ Θεὸς ἐσχή-

γωσε χαθ᾽ ὅλως ἐξαιρετιχὸν χαὶ μοναδιχὸν τρόπον. Ἔχ τῶν ἁ-

γγῶν αἱμάτων τῆς ἔλαδε σάρχα χαὶ ἐχυοφορήθη ἐν αὐτῇ. ὡς ἄν-

θρωπος. Διὰ τοῦτο, ἂν ἣ χιδωτὸς τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ὄνο-

μάζεται ἁπλῶς δόξα ἣ δόξα τοῦ Ἰσραήλ, ἣ ἔμφυχος κιδωτός, ἢ Θεοτόχος, ὀγομάξεται ὑπὸ τοῦ ὑμνογράφου δόξι τῆς Θεότητος.

Ἢ Θεότης χατέστησε δόξαν τὴν Παρθένον, χαθόσον ἣ ἰδία ἣ Θεὅτης χατώχησεν ἐν τῇ Παρθένῳ, ἀφοῦ χατὰ τρόπον μοναδικὸν χατώχησεν ἔν αὐτῇ ὃ Λόγος, ἐν τῷ ὁποίῳ χατοιχεῖ «πᾶν τὸ πλή-

ρωμὰ τῆς Θεότητος». "ἃς σημειωθῇ δέ, ὅτι δόξα χαλεῖται ἡ

Θεοτόκος χαὶ ἀλλαχοῦ τῆς Ὑμνολογίας. “Ὅπως εἰς τὸν παρόντα

ὕμνον χαλεῖται δόξα τῆς Θεότητος, εἰς ἄλλον ὕμνον καλεῖται

παγχόσμιος δόξα («Τὴν π1 αγχόσμιον δόξαν τὴν. ἐξ ἀγθρώπων σπα-

ρεῖσαν, χαὶ τὸν Δεσπότην τεχοῦσαν, τὴν ἐπουράνιον πύλην κ-τ.λ.ο). Φ κα

ἀὰ

Εἴδομεν εἰς τὸ δεύτ ὕτερογ μέρος τοῦ ἕρμνηνευθέντος ὕμνου πόσον μεγάλη εἶνε ἡ Πααγαγία..“ϊδομεν χαὶ εἰς τὸ πρῶτον μέ-

ρος πόσον φοθερὸν εἶνε τὸ ν᾿ ἀσεδῇ τις εἰς τὴν Μητέρα τοῦ Θε-

οὔ. Τομὴ ὑπῆρξεν ἣ τιμωρία τοῦ ἀσεδοῦς ἐχείνου ᾿Ιουδαίου.

Κοπὴ τῶν δεδήλων χειρῶν του. Τομὴ εἶνε ἡ ἁρμόζουσα τιμωρία, καὶ διὰ πάντα ὑδριστήν. Κοπὴ τῆς βλασφήμου γλώσσης! Δὲν ἐπάγει ὃ Θεὸς τὴν τιμωρίαν ἐπὶ πάντα ὑδριστὴν χαὶ βλάσφημον; Τοῦτο ἀποδοτέον εἷς τὴν φιλανθρωπίαν χαὶ

μακχροθυμίαν

του.

ἊΑν μὴ μεταγοήσωμεν οἱ παντοιοτρόπως ἀσεδοῦγτες ἀπέναντι Θεοῦ χαὶ θείων προσώπων καὶ πραγμάτων, ἐξάπαντος τομὴ μᾶς ἀναμένει, τομὴ δὲ ἀπείρως χειροτέρα τῆς τομῆς τῶν χειρῶν χαὶ

τῆς γλώσσης. Εἶνε ἡ τομὴ τοῦ πνευματικοῦ θαγάτου᾽ ἡ αἰώνιος

ἀποχοπὴ τοῦ ἀνθρώπου ἀπὸ τὸν Θεόν. Δύναται γὰ ὑπάρξῃ δυστυχία μεγαλυτέρα;

δ8 Η ΒΑΣΙΔΙΣΣΑ ΤΩΝ ΟΥ̓ΡΑΝΩ͂Ν Τὴν 19ην Αὐγούστου ἡ ἅγία ἡμῶν ᾿Εκκλησία ἕορ-

τάζει καὶ πανηγυρίζει

τὴν

ἔνδοξον Κοίμησιν τῆς ὑπερενδόξου δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας. Δύο ἄστρα εἰς τὸν οὐρα-

νὸν βλέπομεν λαμπρότερα,

τὸν ἥλιον καὶ τὴν σελήνην,

«τὸν φωστῆρα τὸν μέγαν» καὶ «τὸν φωστῆρα τὸν ἔ-

λάσσω» φρασιν

Ι

, 7

ΠῚ7

ς

(,

:

»

2Ζ3Ξ

τῆς

᾿ς

τὴν

ἔκ-

Γενέσεως

(1, 16). Ἥλιος εἰς τὸ πνευ-

ὡς

ΨΆΝ

κατὰ

ι

;

-

ς

ματικὸν στερεῶμα εἶνε

ἡ

ὁ

Χριστός. Σελήνη εἶνε ἡ Παναγία.

Ὁ πρῶτος μετὰ τὸν

Ἕνα, εἶπαν διὰ τὸ Παῦλον.

Ἡ πρώτη μετὰ τὸν Ἕνα, πρέπει νὰ εἴπωμεν διὰ τὴν Παναγίαν. Τὸ καύχημα τοῦ γυναικείου κόσμου καὶ ἡ κορυφαία ὕπαρξις ὅλης τῆς ἀνθρωπότητος. Τί λέγομεν; Καὶ αὐτῶν τῶν Σεραφὶμ καὶ τῶν Χερουθὶμ ἧ Θεοτόκος εὑρίσκεται τιμιωτέρα καὶ ἐνδοξοτέρα ἀσυγκρίτως. Καυχᾶται ὁ σύγχρονος ἄνθρώπος διὰ τὰ ἐπιτεύγματα τῆς ᾿Επιστήμης, ἰδίως διὰ τὸ τελευταῖον διαστημικὸν ἐπίτευγμα, τὸ ὁποῖον, ὡς ἐγράφη, διαιρεῖ τὴν ἱστορίαν τῆς ἀνθρωπότητος εἰς τὴν τῆς γηίνης καὶ τῆς ἐξωγηίνης περιόδου. ᾿Αλλ’ ὅσον μεγάλα καὶ ἂν εἶνε τὰ ἐπι-

τεύγματα τῆς ᾿Επιστήμης, τὰ μεγαλύτερα ἐπιτεύγματα τῆς

γῆς, τῇ συνδρομῇ τοῦ οὐρανοῦ, δὲν εἶνε ἐπιστημονικά, ἀλλὰ

πνευματικά. Τὸ δὲ μέγιστον πνευματικὸν ἐπίτευγμα ῆς

γῆ

ομῇ τοῦτοῦ οὐραν τῇ συνδρ οὐ βομῇ ῦ εἶνε ἡ Παναγία. Ἡ κατάκ οῦ, ΝΞ τησις τῆς σελήνης ἔδειξε, ποῦ δυνάμεθα νὰ φθάσωμεν εἰς λόγον γνώσεως καὶ ἐπιστήμης. Παναγία ἔδειξε, ποῦ δυνάμεθα νὰ φθάσωμεν εἰς λόγον ἁγιότητος. Χωρὶς δὲ πό .λίας, τὸ ὕψος τῆ ἷ πάσης ἄμφιδ ͵ ψος τῆς ἁγιότητος ὑπέρκ ειταιΡῸκαὶ ὑπερῇ ἄν ο

Η αἰσθητὴ σελήνη νη μίαν μί

ἡμέραν θὰ ἀμαυρωθῇἘΚΡΡ καὶραθὰπέση πέσῃ,

ως έ

καὶ τὸ ὕψος τῆς ᾿Επιστήμης θὰ ταπεινωθῇ. ΔΑ“,τ

ἅγιο

της μένει καὶ οἱ ἅγιοι ὑψοῦνται ὑπεράνω ᾿Αρκτούῦρο) καὶ ᾿Ωρίωνος, ἐξαιρέτως δὲ ἡ Παναγία [Ἰ᾿Ἰαρθένος, ἣ βασλιυσου τῶν οὐρανῶν. ᾿Επὶ αἰῶνας πολλοὺς ἀνέμενεν ὁ Θεος νὰ πα’

ρουσιασθῇ εἰς τὸν κόσμον ἡ Παναγία, διὰ νὰ λάθῃ ἐξ ΄ὖὺν

τῆς σάρκα καὶ νὰ γεννηθῇ ὡς ἄνθρωπος. Ἢ [ἰανσγίο ὑπ ξε τὸ ἁγνότερον καὶ ἁγιώτερον πλάσμα τῆς γῆς κα τοἰ-

οὐρανοῦ. Εἰς οὐδὲν ἄλλο πλάσμα τὸ «κατ᾽ εἰκόνα Θεοῦ κα ὁμοίωσιν» ἐφαρμόζεται τόσον, ὅσον εἰς τὴν [ΠΙαναγίαν. Ξ.1΄ οὐδὲν ἄλλο πρόσωπον ὁ χαρακτηρισμὸς θεός, διὰ τοῦ ὁπο-.-

οὐ ἡ Γραφὴ χαρακτηρίζει λογικὰ κτίσματα, ἐδικαιῶθγ, τοσον, ὅσον εἰς τὴν Παναγίαν. Εἶνε αὕτη, κατὰ τὴν ἔκφρασιν

τοῦ ἁγίου ᾿Ανδρέου Κρήτης, «ἡ μετὰ Θεὸν θεός».

Τόσον μεγάλη εἶνε ἡ Παναγία! Διὸ καὶ οὐδὲν ὄἄλυ.ς πλάσμα ἠγαπήθη τόσον τρυφερῶς ὑπὸ τῶν πιστῶν, ὅσον ὑ Παναγία. Τὴν μητέρα τοῦ Θεοῦ αἰσθανόμεθα ὅλοι καὶ ὡς -δικήν μας μητέρα. Καὶ εἶνε ὄντως ἣ Θεοτόκος ἣ πνευμστικτ μήτηρ τῶν χριστιανῶν, ὅπως ἡἧ Εὔα εἶνε ἣ σαρκικὴ μύτηξ τῶν ἀνθρώπων. Καὶ ἐν οὐρανῷ διαρκῶς ἐντυγχάνει ἡ Θεοτόκος ὑπὲρ ἡμῶν τῶν ἁμαρτωλῶν. Παρακαλεῖ διὰ τὴν σωτηριαν καὶ αὐτῶν ἀκόμη τῶν βλασφήμων τοῦ τιμίου ὀνόματός

της καὶ τοῦ παντίμου καὶ μεγαλοπρεποῦς ὀνόματος τοῦ Χ΄οὔ της. Ἡ ἐν σχετικῇ ἐννοίᾳ μεσίτρια μεσιτεύει διαρκῶς παρὰ τῷ Υἱῷ της, ὅστις εἶνε ὁ ἐν ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ μεσίτης καὶ σωτήρ. Καὶ τίς οἷδε πόσα δεινὰ ἀποτρέπονται ἀπὸ τῆς ἅ. μαρτωλῆς καὶ ἀσεθοῦς ἀνθρωπότητος χάρις εἰς τὰς μεσιτείας τῆς μητρὸς τοῦ Θεοῦ! ᾿Αν εἶνε βέθαιος ὁ λόνος τῆς Γραφῆς, ὅτι «πολὺ ἰσχύει δέησις δικαίου» γενικῶς (Ἴακ. 5 16), -- καὶ τίς χριστιανὸς δύναται νὰ ἀρνηθῇ ὅτι εἶνε βέδιαι. ος ὁ λόγος τῆς Γραφῆς; -“-, τότε εἶνε βέθαιον, ἅτι πολὺ τι

ρισσότερον ἰσχύει δέησις Μητρὸς πρὸς εὐμένειαν Δεσπότου. ᾿Επεδράδυνεν ἡ Παναγία Παρθένος τὴν σάρκωσιν τοῦ ὥεοῦ μέχρις ὅτου παρουσιασθῇ αὕτη εἰς τὸν κόσμον καὶ ἀποτελέ.

σῃ τὸ κατάλληλον ὄργανον διὰ τὴν θείαν σάρκωσιν. ᾿Αλλ᾽

ἀφ᾽ ὅτου ἡ Παρθένος κατέστη ἡ μήτηρ τοῦ Θεοῦ, ἐπιδραδό. νει καὶ τὴν καταστροφὴν τῆς ἀνθρωπότητος. Ὃ Θεὸς παδα

τείνει τὸ ἔλεός του ἐφ᾽ ἡμᾶς χάριν τῶν ἁγίων τοῦ, ἐξαιρέτως δὲ τῆς Παναγίας μητρός του.

“Ας εὐχηθῶμεν ν᾽ ἀποκτήσωμεν πρὸς

τὴν Παναν δι

600 τὴν εὐλάθειαν καὶ τὴν τρυφερὰν ἀγάπην, τὴν ὁποίαν ἦσθανόμεθα πρὸς αὐτὴν ὅταν ἤμεθα μικρὰ παιδιά. Ἢ ἡλικία καὶ ἡ θεολογία -- ἡ σημερινὴ θεολογία -- ἐσκλήρυνάν πως τὰς καρδίας. ᾿Ἂς ἐπανέλθωμεν εἰς τὸ αὐθόρμητον συναίσθημα τῆς ἁπλοϊκῆς ἐκείνης γυναικός, ἡ ὁποία, ἀκούουσα τὰ χρυσᾶ λόγια τοῦ Χριστοῦ. μας, ὕψωσε φωνὴν ἐν μέσῳ τοῦ ὄχλου καὶ ἐμακάρισε τὴν βαστάσασαν ἐν τῇ κοιλίᾳ καὶ θηλάσασαν αὐτὸν μητέρα (Λουκ. 11, 27). ᾿Ορθόδοξοι

δὲν δύνανται νὰ εἶνε, εἰμὴ οἱ ἐκπληροῦντες τὸν ἐν Λουκ. 1,

48β λόγον τῆς ἰδίας τῆς Παρθένου. Εἰς τὸν χαρακτῆρα τῆς πλέον ταπεινόφρονος κόρης τῶν αἰώνων. δὲν ἧτο τὸ περιαὺυτολογεῖν. ἊΑν εἶπεν ἡ Παρθένος μεγάλον λόγον διὰ τὸν ἕαυτόν της, εἶπεν αὐτόν, διότι τὸ Πνεῦμα τὸ Αγιον ἐκίνησε τὰ

χείλη της. Ἧ Παναγία προεφήτευσε κατὰ τὴν- στιγμὴν ἐκεί-

νην. Καὶ ἀρκεῖ ἡ προφητεία αὐτή, διὰ νὰ ἀποδείξῃ τὴν ἀλήθειαν τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας καὶ τὴν αἵρεσιν τοῦ Προτεσταντισμοῦ. Διότι ἐν τῇ ᾿Ορθοδόξῳ ᾿Εκκλησίᾳ ἡἧ προφητεία τῆς Παρθένου ἐκπληροῦται πανηγυρικῶς, -- χωρὶς τὰς μαριολατρικὰς ὑπερθολὰς τῆς Παπικῆς ᾿Εκκλησίας --, ἐνῷ ἐν

τῷ Προτεσταντισμῷ ἣ προφητεία μένει ἀνεκπλήρωτος. Ναί! Αἱ γενεαὶ τῶν ᾿Ορθοδόξων μακαρίζουν τὴν Θεοτόκον ἐπαξίως. Αἱ δὲ γενεαὶ τῶν Προτεσταντῶν μακαρίζουν 'ούθηρον, Καλθῖνον,

Σόίγγλιον. Καὶ οἱ Χιλιασταὶ ἢ ψευδο - Μάρ-

τυρες τοῦ ᾿Ιεχωθᾶ μακαρίζουν Ρῶσσελ...

Εὑρίσκονται λοιπὸν πάντες οὗτοι ἢ δὲν

εὑρίσκονται

ἐκτὸς τῆς ᾿Εκκλησίας, ἣν ἵδρυσεν ὁ Κύριος; ᾿Ασφαλῶς εὗ-

ρίσκονται ἐκτὸς τῆς ᾿Εκκλησίας, διότι οὗτοι δὲν

συμπερι-

λαμθάνονται εἰς τὰς γενεὰς τοῦ ἐν Λουκ. 1, 48β λόγου.

Ἔκ τῶν ὕμνων τῆς ᾿Εκκλησίας πρὸς τιμὴν τοῦ ἐνδόξου

γεγονότος τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου θὰ τὸν εἱρμὸν τῆς α΄ ὠδῆς τοῦ κανόνος.

ἑρμηνεύσωμεν

ΠΕΠΟΙΚΙΛΜΕΝΗ

Π

Πεποικιλμένη τῇ θείᾳ δόξῃ ἡ ἱερὰ καὶ εὐκλεής,

αρθένε, μνήμη σου, πάντας συνηγάγετο πρὸς εὐφροσύνην τοὺς πιστούς, ἐξαρχούσης Μαριὰμ μετὰ χορῶν

61

καὶ τυμπάνων, τῷ σῷ ἄδοντας Μονογενεῖ, ἐνδόξως ὅ-

τι δεδόξασται.

Ἔξυμνῶν ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος εἰς τὸν θαυμάσιον τοῦτον ὕ-

μγον τὴν ἱερὰν καὶ εὐχλεᾶ, ἤτοι ἔνδοξον, μνήμην τῆς Κοιμήσεως

τῆς Παρθένου, εἰς τὴν. ἀρχὴν τοῦ ὕμνου ἐνθυμεῖται τὸν 44ον 'Ῥαλ-

μὸν χαὶ εἰς τὸ τέλος τὴν ὠδὴν τῆς προφήτιδος Μαριὰμ μετὰ τὴν θαυμαστὴν διάδασιν τῶν ᾿Ισραηλιτῶν διὰ τῆς Ἐρυθρᾶς Θαλάσσης. Εὶς τὸν 4άον Ψαλμὸν περόχου ὡραιότητος, δυνάμεως ας χόρης, ὡς βασιλίσσης ἅμα χτηριζομένης, καὶ ἔξωθεν καὶ

ἐξυμνεῖται μεγαλειώδης γάμος ὕκαὶ ἀρετῆς βασιλέως μετὰἐξαισίχαὶ ϑυγατρὸς τοῦ βασιλέως χαραἔσωθεν ἀχτινοδολούσης ἐχ τῆς με-

γαλοπρεποῦς περιδολῆς καὶ τῆς ψυχικῆς καλλογῆς. Τὴν βασίλισ-

σαν γύμφην βλέπει ὁ Ψαλμῳδὸς μεγαλοπρεπῶς ἱσταμένην εἷς τὴν τιμητιχὴν ἐχ δεξιῶν τοῦ βασιλέως θέσιν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἀπευθυγόμενος λέγει περί αὐτῆς «Παρέστη ἡ βασίλισσα ἐκ δεξιῶν σου ἐν ἱματισμῷ διαχρύσῳ περιδεδλημένη, πεποιχιλμέγη» (στίχ. 10). Καὶ πάλιν ὁ Ψαλμῳδὸς λέγει περὶ αὐτῆς «Πᾶσα ἡ δόξα τῆς θυγατρὸς τοῦ βασιλέως ἔσωθεν, ἐν χροσσωτοῖς χρυσοῖς περιῦε-

δλημένη, πεποιχιλμένη» (στίχ. 14). Ποία εἶνε ἣ νύμφη ἅμα χαὶ θυγάτηρ τοῦ βασιλέως, «χαὶ ποῖος εἶνε ὃ νυμφίος; “Ὃ Ψαλμὸς εἶνε προφητιχός. Ὃ γάμος εἶνε πνευματικός. Ἢ γύμφη ἅμα χαὶ θυγάτηρ τοῦ βασιλέως εἶνε ἡ ᾿Εχχλησία χαὶ ὃ νυμφίος εἶνε ὃ

Χριστός. Ἢ ᾿Ἐχχλησία εἶνε πράγβατι χαὶ θυγάτηρ τοῦ Χριστοῦ χαὶ γύμφη τοῦ Χριστοῦ, διότι χαὶ προῆλθεν ἐξ αὐτοῦ χαὶ συγάπτεται μετ᾽ αὐτοῦ. ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ τὸ κχορύφωμα τῶν πιστῶν τῆς

Ἐχχλησίας εἶνε ἣ Θεοτόχος, οἱ λόγοι τοῦ Ἰθαλμῳδοῦ περὶ γύμφης χατὰ ὅλως ἰδιαίτερον χαὶ ἐξαιρετιχὸν τρόπον

ἐφαρμόζογται

χαὶ εἰς τὴν Θεοτόχον. Ἢ Παρθένος Θεοτόχος εἶνε ἢ ὅλως χαλὴ

χαὶ ἐχλεχτὴ θυγάτηρ καὶ νύμφη τοῦ Χριστοῦ, ἢ θεόπαις χαὶ ἡ ᾿ θεόγυμφος. Εὶς τὴν Θεοτόχον ἐφαρμόζων ὃ ἱερὸς ὑμγογράφος τοὺς πε-

ρὶ βασιλίσσης νύμφης. λόγους τοῦ Ἰθαλμῳδοῦ, δαγείζεται ἐξ αὐτῶν

δύο χαραχτηριστιχὰς λέξεις, τὰς λέξεις «πεποιχιλμένη» χαὶ «δό-

ξα», ἵνα διὰ τῶν λέξεων τούτων χαραχτηρίσῃ χαὶ χοσμήσῃ τὴν ἄλλως ὡς ἱερὰν χαὶ εὐχλεᾶ ὑπὸ τοῦ ἰδίου

᾿χαραχτηριζομένην

καὶ ἐγχωμιαζομένην μγήμην τῆς Παρθένου. Ἢ μνήμη τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόχου δὲν εἶνε ἄδοξος καὶ ματαία, ὡς εἶνε ἡ μνήμη

τῶν ἀπίστων, ἂν βεδαίως ἔχουν μνήμην οἱ ἄπιστοι χαὶ δὲν χά.

62

γεται τὸ μνημόσυνον αὐτῶν μετ᾽ ἤχου (αλμ. 9, 6 - ἡ), Ἢμνή-

μὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόχου εἶνε «πεποικιλμένη τῇ θείᾳ δό-

ζῇ», ἤτοι ἐστολισμένη καὶ ἀκχτινοδολοῦσα ἐχ τῆς θείας δόξης. Ἢ ἀνθρωπίνη δόξα δὲν συνοδεύει μετὰ θάνατον.

Ἢ

μὲ τὴν ὁποίαν ὁ Θεὸς δοξάζει τοὺς ἐχλεχτούς του,

θεία

δόξα,

συνοδεύει,

Καὶ τότε μᾶλλον ἣ θεία δόξο. διαλάμπει, ὅταν ὁ θάνατος ἐπέρχεται. Ὃ Θεὸς δοξάζει τοὺς ἁγίους του χυρίως μετὰ τὴν ἀπόθεσιν τοῦ φθαρτοῦ σχηνώματός των. Περισσότερον δὲ ὅλων τῶν ἁγίων

ἐδόξασε χαὶ δοξάζει ὁ Θεὸς τὴν Παναγίαν μητέρα του. Δόξα ὕ-

πῆρξεν ὃ θάνατος τοῦ Ἰησοῦ, διὰ τὴν ἀχολουθήσασαν ἀγάστασιν. Δόξα μετὰ τὴν δόξαν ἐχείνην ὑπῆρξε χαὶ ὁ θάνατος τῆς μητρὸς τοῦ ᾿Ιησοῦ διὰ τὴν ἀχολουθήσασαν μετάστασιν ἀπὸ γῆς εἷς οὐραγούς, ἔνθα ἡ ΠΠαρθένος παρέστη ὧ- βασίλισσα ἐχ δεξιῶν τοῦ βασιλέως Χριστοῦ «ἐν ἱματισμῷ διαχρύσῳ περιδεδλημένη, πεποιχιλμέγη». Ἢ λέξις «πεποιχιλμένη» ἀναχαλεῖ εἰς τὸ πνεῦμα

τὴν ἄλλην ἐχείνην λέξιν, μὲ τὴν ὁποίαν ὃ ἄγγελος προσεφώνησε

τὴν Παρθένον χατὰ τὸν Εὐαγγελισμόν, τὴν λέξιν «χεχαριτωμένη». ᾿θγομάσθη ἡ Παρθένος «χεχαριτωμένη», διότι ἐπάνω της εἷχεν ἄφθονον χαὶ εἰς ὅλως ἐξαιρετιχὸν βαθμὸν τὴν χάριν τοῦ Θε-

οὔ. ᾿Αλλ᾽ ἣ χάρις τοῦ Θεοῦ χατὰ τὸν χορυφαῖον Πέτρον εἶνε

«ποιχίλη», ὅπως χαὶ ἣ σοφία τοῦ Θεοῦ χατὰ τὸν χορυφαῖον Παῦλον εἶνε «πολυποίχιλος» (Α΄ Πέτρ. 4, 105 Ἔφεσ. 8, 10).

Ἢ θεία χάρις ἐχδηλοῦται εἰς ποιχιλίαν χαρισμάτων. Οὕτως ἡ «χεχαριτωμένη» εἶνε χαὶ «πεποιχιλμέγη» διὰ τῶν χαρισμάτων τοῦ

᾿Αγίου Πνεύματος, διὰ τῶν ἁγίων ἀρετῶν, αἵτινες στολίζουν τὴν

φυχήν, ἐξόχως δὲ διὰ τῶν ἀρετῶν τῆς ταπεινοφροσύνης, τῆς πί-

στεως, τῆς ἀγάπης, τῆς ἐλπίδος, τῆς ὑπομογῆς χαὶ τῆς ἄγνό-

τητος. Εἶνε ἡ μνήμη τῆς Παρθένου «πεποιχιλμένη» μὲ τὴν θείαν

δόξαν, ἐπειδὴ ἦτο ἡ ἰδία ἡ Παρθένος «πεποιχιλμέγη» μὲ τὰς θείας ἀρετάς.

᾿Αλλ᾽ ἐγχωμιάζων ὁ ἱερὸς ὑμνογρόφος τὴν μνήμην τῆς Παρθένου ὡς «πεποιχιλμένην τῇ θείᾳ δόξῃ», γυτὰ νοῦν ἔγει ἴσως

χαὶ τὰ ποιχίλα θαύματα, τὰ ὁποῖα. ὁ Θεὸς τελεῖ διὸ τῆς Τανσ γίας τοῦ μητρὸς --- περισσότερον ὅλωγ τῶν δγίων - - πάντοτε μιέν,

ἐξαιρέτως ὅμως χατὰ τὴν ἡμέραν τῆς μνήμης τῆς, οἱ»νεὶ στολί ζων καὶ χοσμῶν διὰ τῶν θαυμάτων τὴν δγίσν μνήμην της. Ὁ). πωσδήποτε τὰ θαύματ᾽ εἶνε δόξα γυταπληγτιχή, ΒΕ οδρσνοῦ προ.

ἐρχομένη, διὰ τῆς ὁποίας δ Θεὸς ὀντιδοξάζει τοὺς σὐ τὸν δσξάξ οντας.

θ8

Ἢ ἱερὰ καὶ ἔνδοξος μνήμη τῆς Παρθένου --- λέγει ἐν συνἐχείᾳ ὁ θεῖος ὑμγογράφος --- συνήθροισεν ὅλους τοὺς πιστοὺς διὰ

γὰ μετάσχουν εἰς τὴν εὐφροσύνην, εἰς τὴν χαρὰν καὶ ἀγαλλίασιν

τῆς ἑορτῆς. Θαγάτου ἀναμιμνῃσχόμεθα κατὰ τὴν ἡμέραν ταύτην,

τὸῦ θαγάτου τῆς μητρὸς τοῦ Ἰησοῦ,

τῆς

προσφιλεστάτης

ὅ-

λων τῶν μητέρων τοῦ χόσμου. Καὶ ὅμως ἀντὶ θρήνων καὶ χοπετῶν ἑορτὴν ἄγομεν χαὶ παγήγυριν εὐφρόσυνον! Διατί; Διότι ὁ θάνα-

τος διὰ τοὺς πιστοὺς δὲν εἶγε θάνατος. Εἶνε δόξα. Ὃ᾽ θάνατος

εἶνε χοίμησις τοῦ σώματος προσωρινή, καὶ εἴσοδος τοῦ. ἀθαγάτου πγεύματος εἰς τὴν ἀγήρω δόξαν καὶ μαχαριότητα. ἙΠΪς τὴν δόξαν ταύτην καὶ μαχαριότητα εἰσῆλθεν ἡ Παγαγία μήτηρ τοῦ Θεοῦ χαὶ χατέλαδε τὴν πρώτην θέσιν μεταξὺ ἀνθρώπων χαὶ ἀγγέλων.

Εἰς τὴν εὐφρόσυνον ἐπὶ τῇ κοιμήσει καὶ μεταστάσει τῆς

Παρθένου ἑορτὴν καὶ πανήγυριν, κατὰ τὴν ὁποίαν ἐπίγεια καὶ οὐράνια, συγεορτάζουν, ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος βλέπει ἐξάρχουσαν, ἤτοι πρωτοστατοῦσαν, μετὰ χορῶν καὶ τυμπάνων, τὴν ἀδελφὴν τοῦ Μωυσέως χαὶ τοῦ ᾿Ααρών, τὴν Μαριάμ, τὴν παρθένον χαὶ προ-

φήτιδα. “Ὡς γνωστόν, μετὰ τὴν θαυμαστὴν διάδασιν τῶν Ἰσραη-

λιτῶν διὰ τῆς Ἑρυθρᾶς Θαλάσσης καὶ τὸν χαταποντισμὸν τῶν Αἰγυπτιακῶν στρατευμάτων, οἱ Ἰσραηλῖται ἐχωρίσθησαν εἰς δύο χορούς, τῶν ἀνδρῶν καὶ τῶν γυναικῶν, χαὶ ἔψαλλον θριαμδευτι-

χὰς ὡδὰς εἰς τὸν Θεόν. Καὶ τοῦ μὲν χοροῦ τῶν ἀνδρῶν ἡγεῖτο ὃ Μωυσῆς, τοῦ δὲ χοροῦ τῶν γυναικῶν ἡγεῖτο ἡ Μαριάμ... «Λαθοῦσα δὲ Μαριάμ, ἣ προφῆτις, ἡ ἀδελφὴ ᾿Ααρών, τὸ. τύμπανον

ἐν τῇ χειρὶ αὐτῆς, καὶ ἐξήλθοσαν πᾶσαι αἱ γυναῖχες ὀπίσω αὐτῆς μετὰ τυμπάνων χαὶ χορῶν, ἐξῆρχε δὲ αὐτῶν Μαριὰμ λέγουσα "Ασωμεν τῷ Κυρίῳ, ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται» (Ἐξόδ. 15. 90 - 21).

Τὴν Μαριάμ, τὴν ἐξάρχουσαν τότε τοῦ χοροῦ τῶν γυγαιχῶν, χαὶ ὄχι τὸν Μωυσῆν, τὸν ἐξάρχοντα τοῦ χοροῦ τῶν ἀνδρῶν, θέλει ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος ἐξάρχουσαν χαὶ τώρα, ἐν τῇ ἑορτῇ καὶ πανγὴ-

γύρει πρὸς τιμὴν τῆς Θεοτόκου, χαὶ τοῦτο διὰ τοὺς ἑξῆς λόγουτ᾽

Ἢ ἑορτὴ τῆς Παναγίας, ἑορτὴ βεδαίως ὅλων τῶν πιστῶν, εἶγε

χατ᾽ ἐξοχὴν ἑορτὴ τοῦ γυναικείου χόσμου. Ἢ Παναγία, ἡ τελει-

οτέρα ἐκπρόσωπος τοῦ γυναικείου χόσμου, ἅμα δὲ χαὶ τῆς ἀνθρωπότητος ὁλοχλήρου, εἶνε τὸ ὕψιστον καύχημα καὶ ἐγκαλλώπισμα τῶν πιστῶν γυναιχῶν. Καὶ ἡ Μαριὰμ ἐχείνη ἦτο ἐπίσης παρθένος,

παραμείνασα

ριώτερον,

μέχρι

θανάτου

ἔφερε χαὶ ἐχείνη τὸ ἴδιον

ἄγαμος.

Τὸ

δὲ

ὄνομα μὲ τὴν

κυ.

Παρ.

θέγον τῆ: Ναζαρέτ, τὸ ὄνομα Μαριάμ, τὸ ὁποῖον, κατὰ τὴν ἐπι-

θά χρατεστέραν ἑρμηνείαν, σημαίνει Κυρία. Οὕτως ἡ παρθένος Μαριάμ, ἡ ἀδελφὴ τοῦ Μωυσέως, ἀποδαίγνει τύπος τῆς Παρθένου Μαριάμ, τῆς μητρὸς τοῦ ᾿Ιησοῦ. ᾿Βξαρχούσης λοιπὸν τῆς Μαριὰμ μετὰ πνευματιχῶν χορῶν χαὶ τυμπάνων, τὰ πλήθη τῶγ πιστῶν, ὦ Παρθένε, ---- λέγει ὃ ἴερὸς ὕμνογράφος προσφωνῶν τὴν Θεοτόχον ---, φάλλουν εἰς τὸν Μογνογενῆ Υἱόν σου ἐπινίκιον ὠδήν, διότι ἔχει δοξασθῇ εἰς ὑπέρτατον βαθμόν.

Μεγάλως ἐδοξάσθη ὁ Θεὸς ἐν τῇ Ἔρυθρᾷ. ᾿Αλλ᾽ ἔτι μᾶλ-

λον ἐδοξάσθη ἐν τῇ Παρθένῳ μητρί του. Μεγάλη δόξα ἡ διάδασις τοῦ ᾿Ισραὴλ διὰ τῆς Ἐρυθρᾶς. ᾿Αλλ᾽ ἔτι μείζωνὑπῆρξεν ὑπῆρξεν ἦ μετάστασις τοῦ ἁγιωτέρου πλάσματός του ἀπὸ γῆς εἰς οὐραγούς. τ

Ὃ ὕμνος ἀρχίζει μὲ τὴν δόξαν τῆς Παναγίας χαὶ τελε:ὦώ-

γει μὲ τὴν δόξαν τοῦ Χριστοῦ. “Ὅλα, αἱ ἀληθιναὶ δόξαι προέρ-

χονται ἐξ ᾿Εχείγου. Καὶ ὅλαι ἀποδλέπουν εἰς Ἔχεῖνογν. Τὰ πάντ α δα ε]ογίατη [)εὶ,

ΑΠΟΤΟΜΗ ΤΙΜ. ΚΕΦΑΛΗΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ (29 ΑΥ̓ΓΟΥΣΤΟΥῚ Ο ΤΙΜΙΟΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ Τὴν 2θην Αὐγούστου ἡ ᾽Ἐκκλησία τελεῖ τὴν μνήμην τῆς

ἀποτομῆς τῆς τιμίας κεφαλῆς

τοῦ ἁγίου ἐνδόξου προφήτου Προδρόμου καὶ Βαπτιστοῦ ᾿1ὠὡάννου.

Τὸ ἐγκώμιον τοῦ

᾿Ιωάννου

ἔπλεξεν ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, ὁ ὁ-

ποῖος ὡς Θεὸς γνωρίζει ἄκριΘῶς τὰς καρδίας καὶ τὰ ἔρ-

γα τῶν ἀνθρώπων, τὴν μικρό-

τητα ἢ τὴν μεγαλωσύνην

αὖ-

τῶν. Πλήρεις συγκινητικοῦ με-

γαλείου εἶνε οἱ λόγοι τοῦ Χρι-

|

στοῦ περὶ τοῦ ᾿Ιωάννου᾽ «Τί ἐξήλθετε εἰς τὴν ἔρημον θεάσασθαι; Κάλαμον ὑπὸ ἀνέμου

σαλευόμενον; ᾿Αλλὰ τί ἐξήλθετε ἰδεῖν; ᾿Ανθρῶπον ἐν μαλα-

κοῖς ἱματίοις ἠμφιεσμένον; ᾿Ιδοὺ οἱ τὰ μαλακὰ φοροῦντες

ἐν τοῖς οἴκοις τῶν βασιλέων εἰσίν. ᾿Αλλὰ τί ἐξήλθετε ἰδεῖν: Προφήτην; Ναὶ λέγω ὑμῖν, καὶ περισσότερον προφήτοι"...

᾿Αμὴν λέγω ὑμῖν, οὐκ ἐγήγερται ἐν γεννητοῖς

γυναικῶν

μείζων ᾿Ιωάννου τοῦ βαπτιστοῦ» (μΑατθ. 11, 7 - 11). Ὁ ᾿Ιω-

άννης δὲν ἦτο κάλαμος σαλευόμενος, ὅπως ἡμεῖς" ἧτο βρά-

χος ἑδραῖος καὶ ἀκλόνητος. Ὁ ᾿Ιωάννης δὲν ἧτο τῶν ἀνέσε-

ὧν καὶ τῆς πολυτελείας᾽ ἦτο τῆς τραχύτητος καὶ τῆς κακὸ. παθείας. Ὃ ᾿Ιωάννης δὲν ἧτο ἁπλῶς προφήτης ἧτο περισσό. τερον προφήτου. Μεταξὺ τῶν ἀνδρῶν, οἱ ὁποῖοι γεννῶνται

ἐξ ἀσθενῶν πλασμάτων, τῶν γυναικῶν, ὁ ᾿Ιωάννης ἄνεδει χθη ὁ μεγαλύτερος εἰς ἁγιότητα καὶ εἷς ἀποστολὴν. ᾿Ανῶτε

ρος καὶ ᾿Ενὼχ καὶ ᾿Αδραὰμ καὶ Μωυσέως καὶ Ἠλία καὶ

πάντων τῶν μέχρι τοῦ Χριστοῦ ἁγίων ἀνδρῶν, ΟἹ ἀνωτέροι

Ἀ

66

ν εἶνε ἁπλῶς μαρτυλόγοι τοῦ Χριστοῦ: περὶ τοῦ ᾿Ιωάννου δὲ ράζει θαυμαρία' εἶνε ἔκφρασις θαυμασμοῦ. Ὁ Κύριος ἐκφ

πλάσμα σμὸν διὰ τὸν δοῦλόν του! ὋὉ Θεὸς θαυμάζει τὸ ῃ ὁ Ὕτοῦ! Δυνάμεθα ν᾽ ἀναλογισθῶμεν τί εἶνε νὰ θαυμάξ

ους, τοὺς ὁψιστος ἕνα ἄνθρωπον; Μὴ ὁμιλῶμεν δι᾽ ἀνθρώπ

ὁποῖον ποίους θαυμάζει ὁ κόσμος" ὁμιλῶμεν δι᾽ ἐκεῖνον, τὸν

θαυμάζει ὁ ἴδιος ὁ Θεός.

ΠῚ

τῷ Κύριε! Ἡ γῆ ἐγέννησε μικροὺς ἀνθρώπους καὶ τέρατα. ᾿Αλλ᾽ ἐγέννησε καὶ ἕνα ᾿Ιωάννην, τὸν ὁποῖον ἐθαύμασες καὶ σύ! Καὶ ἡμεῖς, Κύριε, τί νὰ θαυμάσωμεν περισσό-

τερον; Τὸν δοῦλόν σου; Ἢ τὸ ὅτι σὺ θαυμάζεις ἕνα δοῦλόν;

᾿Εθαυμάστωσες, Κύριε, τὸν δοῦλόν σου, καὶ ᾿ἐθαυμαστώθης ἐν τῷ δούλῳ σου, ὁ θαυμαστὸς καὶ ὑπερθαύμαστος ἐν. τοῖς π᾿ ἁγίοις σου.

Τὸν Πρόδρομον τοῦ Κυρίου, τὸν Βαπτιστήν, τὸν περισσότερον προφήτου, τὸν μείζονα ἐν γεννητοῖς γυναικῶν, τὸν σεθασμιώτερον ἅγιον, πρὸ τῆς μορφῆς τοῦ ὁποίου πᾶσα εὖ-

σεθὴς ψυχὴ αἰσθάνεται τὸ τρομερώτερον καὶ ἱερώτερονδέος ἐν συγκρίσει πρὸς ὅλους τοὺς ἄλλους ἁγίους, αὐτὸν τὸν

ἄνδρα ἐσφαγίασε- τὸ ἁμαρτωλὸν «κέφι» ἑνὸς Ἡρώδου, μιᾶς Ἡρωδιάδος καὶ μιᾶς Σαλώμης. «Αὐτὸς ὁ Ἡρώδης, ἀπο-

στείλας ἐκράτησε τὸν ᾿Ιωάννην καὶ ἔδησεν αὐτὸν ἐν φυλακῇ

διὰ Ἡρωδιάδα τὴν γυναῖκα Φιλίππου τοῦ ἀδελφοῦ αὐτοῦ...

Ἡ δὲ Ἡρωδιὰς ἐνεῖχεν αὐτῷ καὶ ἤθελεν αὐτὸν ἀποκτεῖναι,

καὶ οὐκ ἠδύνατο... Καὶ γενομένης ἡμέρας εὐκαίρου, ὅτε Ἡρώδης τοῖς γενεσίοις αὐτοῦ δεῖπνον ἐποίει τοῖς μεγιστᾶσιν

αὐτοῦ καὶ τοῖς χιλιάρχοις καὶ τοῖς πρώτοις τῆς Γαλιλαίας, καὶ εἰσελθούσης τῆς θυγατρὸς αὐτῆς τῆς Ἡρωδιάδος καὶ

ὀρχησαμένης καὶ ἀρεσάσης τῷ Ἡρώδῃ καὶ τοῖς συνανακει-

μένοις, εἶπεν ὁ βασιλεὺς τῷ κορασίῳ: Αἴτησόν με ὃ ἐὰν θέ-

λῃς, καὶ δώσω σοι. Καὶ ὥμοσεν αὐτῇ... Ἡ δὲ ἐξελθοῦσα

εἶπε τῇ μητρὶ αὐτῆς Τί αἰτήσομαι; Ἢ δὲ εἴπε᾽ Τὴν κεφαλὴν

Ιωάννου τοῦ βαπτιστοῦ... Καὶ εὐθέως ἀποστείλας ὁ βασιλεὺς σπεκουλάτωρα ἐπέταξεν ἐνεχθῆναι τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ. Ὁ δὲ ἀπελθὼν ἀπεκεφάλισεν αὐτὸν ἐν τῇ φυλακῇ, καὶ ἤνεγ-

κε τὴν κεφαλὴν αὐτοῦ ἐπὶ πίνακι...» (Μάρκ. 6, 17 - 28). Ὁ

Ἡρώδης, ἡ Ἡρωδιὰς καὶ ἡ Σαλώμη τί ἄράγε αἰσϑάνονται

τώρα εἰς τὴν Κόλασιν καὶ τί σκέπτονται, διότι διὰ τὸ ἁμαρ-

61 τωλόν τῶν «κέφι» ἀπεκεφάλισαν ἕνα ἄνδρα, ὁ ὁποῖος ἤξιζεν

ἀσυγκρίτως περισσότερον «τοῦ ἡμίσους τῆς βασιλείας» τοῦ

Ἡρώδου;

᾿Αλλὰ καὶ σήμερον τὰ ἁμαρτωλὰ

«κέφια», μοιχεῖαι,

πορνεῖαι, συμπόσια, χοροὶ καὶ τὰ ὅμοια, ὀργιάζουν εἰς τὸν

κόσμον. Μετὰ Χριστὸν μάλιστα οὐδέποτε ὁ κόσμος «ἐγλέν-

τήησε» τόσον, ὅσον σήμερον. Ὃ κόσμος ἔπεσε «μὲ τὰ μοῦτρα»

εἰς τὰς σαρκικὰς ἡδονὰς καὶ τὴν κραιπάλην μέθην. Καὶ ἂν

ἔζη ὁ ᾿Ιωάννης σήμερον, ἐν χριστιανικῇ ἐποχῇ, θὰ ἤλεγχε τὴν ἁμαρτίαν αὐστηρότερον. Καὶ οἱ ἄνθρωποι, μὴ ὑποφέρον-

τες τὸν ἔλεγχόν του, θὰ τὸν ἐθδασάνιζον καθημερινῶς καὶ

τελικῶς θὰ τὸν ἐξετέλουν.

Διὰ τοῦτο, ὅσοι σήμερον τιμῶμεν τὸν ἽΑγιον ὅταν τὸν βλέπωμεν εἰς τὴν εἰκόνα, ἂς σκεφθῶμεν σοθαρῶς, μήπως θὰ

τὸν ἐχλευάζομεν, θὰ τὸν ἐθασανίζομεν καὶ θὰ τὸν ἀπεκεφα-

λίζομεν ἐκ νέου ὅταν θὰ τὸν ἐθλέπομεν εἰς τὴν πραγματικότήτα καὶ ἐκ 'τοῦ στόματός του θὰ ἠκούομεν τοὺς καύυστι-

κοὺς ἐλέγχους του διὰ τὰ ἅμαρτωλά μας πάθη. Πολλοὶ σήμερον, οἱ ὁποῖοι᾽ προσκυνοῦν τὴν εἰκόνα τοῦ ᾿Αγίου, ἐὰν ὁ ἽΛγιος ἦτο σύγχρονος, ἀσφαλῶς θὰ ἧσαν ἄσπονδοι ᾿ἐχθροί του. Καὶ ὁ Ἅγιος θὰ ἠδύνατο νὰ ἐπαναλάθῃ τὸ παράπονον

τοῦ Κυρίου του «Οὗτος ὁ λαὸς τοῖς χείλεσί “με τιμᾷ...»

(Μάρκ. 7, 6). Πόσαι.πράγματι αἰσχρότητες διαπράττονται κατ᾽ ἔτος κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς μνήμης. τοῦ Αγίου, ἡμέραν

αὐστηρᾶς νηστείας,"ὁπὸ «προδσκυνητῶν» καὶ πανηγυριστῶν.. Ω Κύριε! Συγχώρησέ μας καὶ βοήθησέ μας νὰ ἱκα-

νοποιῶμεν ὀλιγώτερον καὶ οὐδόλως τὰ ἁμαρτωλά μας «κέ-

φια», ὥστε ν᾿ ἀγαπῶμεν καὶ νὰ τιμῶμεν᾽εἰλικρινῶς καὶπερισσότερον τοὺς ἁγίους σου καὶ σέ, ὁ ὁποῖος μόνος ἔχεις

τὴν δύναμιν νὰ δημιουργῇς ἁγίους.

Θὰ ἑρμηνεύσωμεν ἐνταῦθα ἕνα ὕμνον ἐκ τῆς ἀκολουθίας τοῦ τιμίου Προδρόμου.

Ο ΜΕΙΖΩΝ ΤΩΝ ΠΡΟΦΗΤΩΝ

Ὄντως ἐν σοὶ οὐ διεψεύσθη ἡ θεία φωνή᾽ τῶν προφητῶν σὺ γὰρ πέλεις περισσότερος, ὡς προφητείας ἀξιωθεὶς ἐξ αὐτῆς νηδύος, ἐν ἀτελεῖ τῷ τοῦ σώ-

68

ματος, καὶ τὸν προφητευθέντα ὑπὸ σοῦ

καὶ ἰδὼν καὶ βαπτίσας ἐν σώματι.

Θεὸν Λόγον

Πρὸς τὸν Προφήτην χαὶ ἸΙρόδρομον χαὶ Βαπτιστὴν τοῦ Κυ-

ρίου ἀπευθυνόμενος ὃ ὑμνογράφος ἐν τῷ ἀνωτέρω ὕμνῳλέγει ἐν μ'

εταφράσει᾽ ᾿Αληθῶς εἰς σὲ δὲν διεψεύσθη ἡ θεία φωγή. Διότι ’

Ξδ

συ

-Θθ

εὶ -Ὅ

ο

ν σὺ τῶν προφητῶν ὑπάρχεις μεγαλύτερος, ἐπειδὴ ἠξιώθης

νὰ

σῃς ἐξ αὐτῆς τῆς χοιλίας (τῆς μητρός σου), ἐνῷ εὑρί-

ἀκόμη εἰς ἀτελῇ διαμόρφωσιν τοῦ σώματος, καὶ ἐπειδὴ τὸν

Θεὸν Λόγον, τὸν ὁποῖον προεφήτευσες, ὄχι μόνον εἶδες, ἀλλὰ χαὶ ἐθάπτισες σωματιχῶς.

ὃ διὰ τοῦ ἀγγέλου πρὸς τὸν Ζαχαρίαν λόγος τοῦ Θεοῦ περὶ τοῦ ᾿Ιωάγνου «Ἔσται μέγας ἐνώπιον τοῦ Κυ-

ίου

χαὶ Πνεύματος ᾿Αγίου πλησθήσεται ἔτι ἐχ χοιλίας μη-

ρὸς αὐτοῦ» (Λουχ. 1, 16) ἐν συνδυασμῷ καὶ πρὸς τὸν λόγον τοῦ Χριστοῦ πρὸς τὰ πλήθη «Τί ἐξήλθετε ἰδεῖν; Προφήτην; Ναὶ

λέγω ὑμῖν, καὶ περισσότερον προφήτου... ᾿Αμὴν λέγω ὑμῖν, οὐχ ἐγήγερται ἔν γεννητοῖς γυναιχῶν μείζων ᾿Ιωάγγνου τοῦ βαπτιστοῦ» (Ματθ. 11, 9 - 11ὴ.

Ὅταν δὲ ὃ ὑμνογράφοςλέγῃ, ὅτι ὁ Ἰωάννης ἠξιώθη γὰ

προφητεύσῃ ἐξ αὐτῆς τῆς χοιλίας τῆς μητρός του, ἐν ἀτελεῖ χαταστάσει τοῦ σώματός του, ἐγγοεῖ τὸ σχίρτημα ἐχεῖνο τοῦ βρέ-

φοὺς ἐν τῇ χοιλίᾳ τῆς ᾿᾿λισάδετ χατὰ τὸν ἕχτον μῆνα τῆς χυήσεως, ὅτε ἡ Θεοτόχος συνήντησε χαὶ ἐχαιρέτισε τὴν Ῥλισάδετ

(Λουχ. 1, 41). Τὸ σχίρτημα ἐχεῖνο τοῦ ᾿Ιωάννου ὑπὸ τὴν ὥθησιν τοῦ ᾿Αγίου Πνεύματος ἧτο εἶδος προφητείας. Διὰ τοῦ σχ!ρτήματος ἐχείνου τῆς ἀγαλλιάσεως τὸ παιδίον ᾿Ιωάννης προεφήτευσε σιωπηρῶς

χαὶ οἷογεὶ διεχήρυξε τὴν παρουσίαν τοῦ Χρι-

τοῦ ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς Παρθένου.

Ὃ Ἰωάννης ἀνεδείχθη ὃ μεγαλύτερος τῶν προφητῶν, λέ-

γει τέλος ὃ ὑμνογράφος, διότι τὸν Χριστόν, τὸν ὁποῖον προεφή-τευσεν, ἠξιώθη καὶ νὰ ἴδῃ σωματιχῶς. Πολλοὶ προφῆται ἐπεθύ-

μησαν γὰ ἴδουν τὸν Χριστὸν σωματιχῶς χαὶ δὲν εἶδον.Ὃ Ἰωάννης ὅμως ἠξιώθη νὰ ἴδῃ. Καὶ ὄχι μόνον νὰ ἴδῃ, ἀλλὰ χαὶ νὰ βοπτίσῃ αὐτόν. “Ὅτι δὲ ὁ Ἰωάννης ἠξιώθη νὰ θέσῃ τὴν χεῖρά

του εἰς τὴν χορυφὴν τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ χαὶ νὰ βαπτίσῃ αὖτόν, τοῦτο ἦτο τὸ ὀὁποχορύφωμα τῆς ἀποστολῆς χαὶ τῆς δόξης τοῦ μεγίστου τῶν προφητῶν.

ΥΨΩΣΙΣ ΤΙΜΙΟῪ ΣΤΑΥΡΟΥ (4 ΣΕΠΤΕΜΒΡ.)

ΤΟ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΕΣ ΚΑΘΗΚΟΝ Τὴν 14ην

Σεπτεμθρίου ἧ.

Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴν παγκόσμιον “Ὕγψωῶσιν τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ Σταυροῦ. Κατὰ τὴν ἡμερομηνίαν ταύ-

τὴν ὁ Σταυρὸς ὑψώθη πανηγυρικῶς ἐπὶ τοῦ Γολγοθᾶ

ον ΓὈ

οτος

«Ὅν:

ΤΣ

φπ-Ὡς

Ἐτος

τα πος δδτοος ψῶϑ ΣΝ

Αο υο

τοῦ

εὐσεδθοῦς

ὑπὸ

αὐτοκράτορος

τοῦ Βυζαντίου Ἡρακλείου. Πρὸ τούτου εἶχεν. ὑψωθῆ ὑπὸ τῶν εὐσεθῶν αὐτοκρατόρων Κωνσταντίνου καὶ ἉἍἙλένης. ᾿Αλλ᾽ αἱ δύο ὑψώσεις ἔχουν

σημασίαν, διότι τούτων προηγήθη μία ἄλλη ὕψωσις, ὄχι ἑορταστική, ἀλλ᾽ ὀδυνηρά. ὍὉ Σταυρὸς ὑψώθη ὑπὸ τῶν ᾿Ἰου-

δαίων, καὶ ἐπ᾽ αὐτοῦ ὑψώθη ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ! Νὰ ἐνθυμηθῶ-

μεν καὶ μίαν -παλαιοτέραν ὕψωσιν; ᾿Αλλ’ ὑπάρχει, θὰ εἴπῃ τις, καὶ παλαιοτέρα ὕψωσις; Ναί, ὑπάρχει! “Ὅπως ὁ Χρι-

στὸς μᾶς ἐχάρισε τὸ: Σῶμα καὶ τὸ Αἷμά του προκαταθολι-

κῶς ἐν τῷ Μυστικῷ Δείπνῳ, οὕτω μᾶς ἐχάρισε καὶ τὸν Σταυ-

ρόν του προκαταθολικῶς ἐν τῇ Παλαιᾷ Διαθήκῃ. Ὁ᾽ Σταυ-

ρὸς ἔχει προϊστορίαν, ὅπως ἔχει καὶ ὁ ἐπ᾽ αὐτοῦ προσηλω-

θεὶς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ. Εἰς πολλὰ περιστατικὰ τῆς

Παλαιᾶς Διαθήκης φαίνεται τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ. Εἰς

ἕν δὲ περιστατικὸν πρόκειται περὶ πραγματικῆς ὑψώσεως. Ὁ Μωυσῆς ὕψωσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ σχηματίσας τὸν τύ-

πον τοῦ Σταυροῦ. Ὃ δὲ ᾿Ιησοῦς εἶπε: «Καὶ καθὼς Μωυσῆς ὅψώσε τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ

ἀνθρώπου» (᾿[ωάν. 3, 14).

Τέσσαρες ἱστορικαὶ ὑψώσεις τοῦ Σταυροῦ. Καὶ κατὰ

τ0 αν ἄλλην ἑορτήν, πᾶσαν ἑορτὴν τῆς Ὑψώσεως, καὶ κατὰ πᾶσ

καὶ κατὰ πᾶσαν ἁγιαστικὴν πρᾶξιν ἡ ᾿Εκκλησία ὑψώνει καὶ ἐνισχύῃ προθάλλει τὸν τίμιον Σταυρόν, διὰ νὰ εὐλογῇ καὶ

καὶ ἁγιάζῃ τοὺς χριστιανούς. ᾿Αλλ᾽ οὐδεμία ἐκ τῶν ὑψῶσε-

ς ὧν αὐτῶν ἔχει σημασίαν διὰ τὸν χριστιανόν, ἐὰν καὶ ὁ ἴδιο

ὁ χριστιανὸς δὲν ὑψώνῃ τὸν τίμιον Σταυρὸν ἐν πίστει καὶ μετὰ χαρᾶς. ᾿Αλλὰ πῶς νοεῖται ἣ ὕψωσις τοῦ Σταυροῦ ὑπὸ ἑκάστου χριστιανοῦ;

-

ὦ

ὃ

Κατὰ πολλοὺς τρόπους δύναται ὁ χριστιανὸς νὰ ὑψώ-

νῃ. τὸν Σταυρόν. Εἰς ἐκεῖνο τὸ «ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ

καθ᾽ ἡμέραν» (Λουκ. 9, 23) πολλὰ εἴδη ἄρσεων, πολλὰ εἴδη ὑψώσεων. περιλαμθάνονται. Ἐδῶ θὰ ἀναφέρωμεν ἕν μόνον,

καὶ ἐπ᾽

αὐτοῦ θὰ ἐπιμείνωμεν.

Ὑψώνω τὸν Σταυρὸν σημαίνει

πρῶτον

Φανερώνω,

προθάλλω ἐνώπιον ἀνθρώπων καὶ ἀγγέλων, ὁμολογῶ οὕτω

καὶ τιμῶ τὸν Σταυρόν. Διὰ τοῦτο ἄλλωστε λέγεται τίμιος

Σταυρός, διότι ἔχει τιμὴν καὶ ἀξίζει τιμήν. Ἔχει καὶ ἀξί-

ζει τὴν μεγαλυτέραν τιμὴν. ἐξ ὅλων τῶν πραγμάτων,

διότι

συμθολίζει τὴν θυσίαν τοῦ ᾿Ατιμήτου. Τιμῶντες δὲ τὸν τί-

μιον Σταυρὸν ἐκφράζομεν τὴν εὐγνωμοσύνην μας διὰ τὴν

θείαν. Σταύρωσιν καὶ τιμῶμεν αὐτὸν τὸν ᾿Εσταυρωμένον. Ὃ

Παῦλος ἐκαυχᾶτο ἐν τῷ Σταυρῷ. «᾿Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυ-

χᾶσθαι», ἔλεγεν, «εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ» (Γαλ. 6, 14).

᾿Ὑψώνω τὸν Σταυρὸν πρῶτον

ἡμῶν

ἐὰν. ὑψώνω τὴν. δεξιὰν

καὶ ἐν πίστει καὶ κανονικῶς κάμνωτὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ.

Τότε φανερώνω καὶ προθάλλω. κατά τινα τρόπον τὸν Σταὺυ-

ρὸν καὶ ὁμολογῶ καὶ τιμῶ αὐτόν. Τότε καὶ ὁ ἄγγελός μου

χαίρει καὶ ἀγαλλιᾶται καὶ οἱ δαίμονες μαστίζονται καὶ καίονται. Τότε καὶ οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι ἀντιλαμθάνονται, ὅτι ἔ-

χῶ σχέσιν μὲ τὴν Θρησκείαν τοῦ ᾿Εσταυρωμένου καὶ δὲν εἷμαι ἀδιάφορος, ἀσεθὴς καὶ ἄπιστος.

Ἢ ὕψωσις λοιπόν, διὰ τὴν ὁποίαν θέλομεν νὰ ὁμιλή-

σωμεν ἐδῶ, εἶνε τὸ νὰ ὑψώνῃ ὁ χριστιανὸς τὴν δεξιὰν καὶ νὰ κάμνῃ τὸ σήμειον τοῦ Σταυροῦ. Τοῦτο εἶνε στοι χειῶδες κα-

θῆκον παντὸς ᾿Ορθοδόξου χριστιαγνοῦ.

11 ᾿Αλλ’ ἐκτελοῦμεν, τὸ καθῆκον τοῦτο ὡς Ὀρθόδοξοιχριστιανοί; : .

πε

ἀπὸ

ὦ

νον

:

,

Παλαιότερον οἱ. ᾿Ορθόδοξοι ἡχριστιανοὶ ἀπέδιδον μεγά-

λὴην σημασίαν εἰς τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ. "Ἑκαίνον' τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ καὶ τακτικῶς καὶ κανονικῶς καὶ ΄ μετὰ

παρρησίας. Οἱ δὲ μὴ πράττοντες οὕτως. ἀπετέλουν ἐξαίρεσιν

καὶ ἐστιγματίζοντο ὡς ἀσεθεῖς.’

τὔναν

᾿ς Σήμερον, εἰς τὴν εἰξειλιγβένην» ἐποχήνμας, τὰ πράὑμᾶτα ἀντεστράφησαν. ᾿Ἑξαίρεσιν σήμερον ἀποτελοῦν οἷ΄τακτικῶςκαὶ κανονικῶς καὶ μετὰ παρρησίας ποιοῦντες τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ. Τὸν δὲ“κανόνα ἀποτελοῦν᾽ οἷ" ἄλλοι, οἵ ἀσεθεῖς.

"

ΝΝ

ΠΝ

Πολλοί, ὡς “Ὀρθόδοξοι, χριστιανοὶ φερόμενοι εἰς. τὰς

ταὐτότητας, ἔπαυσαν πλέοννὰ ὑψώνουν χεῖρας. καὶ νά προσεύχωνται εἰς τὸν Θεόν. Οὕτως ἔπαῦσαν ᾿ καὶ νὰ κάμνοῦν "τὸ σημεῖον τοῦ. Σταυροῦ. Κοιμῶνται, ἐγείρονται, τρώγουν, πί-: νουν, ἀπολαμθάνουν τὰ ἀγαθὰ τὸῦ Θεοῦ ὥς ζῷα, Τί λέγο-

μεν; Καὶ τὰ ζῷα ἐκδηλώνουν. αἴσθημά τι εὐγνωμοσύνης. Αὐτοὶ κατήντησαν χειρότεροι τῶν ζώων: Ἂν δέ πότε κάμνουν «καὶ κανένα σταυρόν», τοῦτο πράττουν ἢ ἐκ φόθου, αἰσθήμα-

τος δουλικοῦ καὶ κατωτέρου, ἢ ἐκ συνηθείας, τυπικῶς ᾿ καὶ ἀσυναισθήτως, ὄχι ἐξ ἀγάπης καὶεὐγνωμοσύνης πρὸς ᾿τ τὸν

Κύριον. Δὲν ἐπιτρέπεται νὰ λησμονήσωμεν, ὅτι ὁ ἀρχηγὸς τῆς μεγαλυτέρας: σήμερον Ἑλληνικῆς. ᾿Ορθοδόξου ᾿᾽Ἐκκλησίας τοῦ ᾿Εξωτερικοῦ ἐκήρυξεν ἐπισήμως τὴν προσευχὴν εἰς

ἀχρηστίαν, μὴ εὑρίσκων πλέον’ νόημα εἰς τὸ μέσον τοῦτο τῆς ἐπικοινωνίας μετὰ τοῦ Θεοῦ! ἼΑλχοι Ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ ὑψώνουν. τὴν. χεῖρα διὰ

νὰ κάμουν Σταυρόν, ἀλλὰ δὲν τὴν ὑψώνουν μέχρι τοῦ κανο-

νικοῦ ὕψους καὶ δὲν- κάμνουν κανονικὸν. Σταυρόν. Παραποιοῦν μᾶλλον ἢ ποιοῦν τὸ σημεῖφν τοῦ Σταυροῦ. Κινοῦν τὴν

χεῖρά τῶν κατὰ τοιοῦτον τρόπον, ὥστε παρέχουν τὴν ἐντύπωσιν, ὅτι... παίζουν κιθάραν. Ναί! Παίζουν μᾶλλον καὶ "ἐμ-

παίζουν ἢ προσεύχονται καὶ ποιοῦν τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ. Εἶνε δὲ θλιδερώτατον καὶ ἀποκαρδιωτικόν, ὅτι ὑπάρχουν καὶ κληρικοί, οἱ ὁποῖοι δὲν κάμνουν κανονικῶς τὸ σημεῖον

τοῦ Σταυροῦ, ἀλλὰ παρέχουν καὶ αὐτοὶ τὸ φαινόμενον παικτῶν καὶ ἐμπαικτῶν,

12 Μεγάλη πάλιν μερὶς τῶν ᾿Ορθοδόξων χριστιανῶν κάμόνοι τῶν μνουν εὐκόλως τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ ὅταν εἶνε ἢ ἐν μέσῳ θρησκευτικῶν ἀνθρώπων. ᾿Αλλ ὅταν κοσμικοὶ καὶ

μοντέρνοι ἄνθρωποι τοὺς βλέπουν, τότε. ἐντρέπονται καὶ

δὲν

κάμνουν Σταυρόν. Διέρχονται πρὸ ἱεροῦ ναοῦ καὶ μία φωνὴ τοὺς παρορμᾷ ἔσωθεν νὰ κάμουν Σταυρόν. Κάθηνται εἰς

ἑστιατόριον καὶ ἡ ἰδία φωνὴ φωνάζει᾽ «Προτοῦ ἀρχίσῃς νὰ τρώγῃς τὰ ἀγαθὰ τοῦ Θεοῦ, κάμε ἕνα Σταυρόν». [ΠὨᾳαρακά-

θηνται εἰς τράπεζαν συγγενικῆς ἢ γνωστῆς οἰκογενείας κο-

σμικῶν καὶ ψευδοαριστοκρατικῶν ἀντιλήψεων, οἰκογενείας εἰς τὴν ὁποίαν ὁ Σταυρὸς ἔχει καταργηθῆ, καὶ ἡ ἰδία φωνὴ φωνάζει ἰσχυρῶς «Μὴ ἐντρέπεσαι. Κάμε Σταυρόν. Δῶσε ὡς χριστιανὸς ἕνα παράδειγμα καὶ ἕνα μάθημα εἰς τὴν συγγε-

νικὴν ἢ φιλικήν σου οἰκογένειαν». Εἷς ὅλας αὐτὰς τὰς περι-

πτώσεις ὁ θρησκευτικὸς ἄνθρωπος θέλει νὰ κάμῃ τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ. ᾿Αντιλαμθάνεται, ὅτι τὸ σημέϊον τοῦ Σταυροῦ

εἶνε μία ὁμολογία. ᾿Αλλ’ ἡ ἰδέα, ὅτι οἱ ἄλλοι θὰ τὸν θεω-

ρήσουν θρησκόληπτον καὶ θὰ μειδιάσουν καὶ θὰ εἰρωνευθοῦν, ἡ ἰδέα αὐτὴ τὸν τρομοκρατεῖ καὶ δὲν δύναται νὰ ὑψώσῃ τὴν χεῖρα καὶ νὰ κάμῃ Σταυρόν. Ἧ χεὶρ τρέμει, παρα-

λύει. Πάρκινσον ἔχει ὑποστῆ! Τελείαν παράλυσιν! Πόσον θλιδερὸν καὶ ἀποκαρδιωτικὸν εἶνε τὸ φαινόμενον, νὰ τρώγουν

ἑκατοντάδες ἄνθρωποι εἰς ἕν ἑστιατόριον καὶ οὐδεὶς νὰ κάμνῃ ἕνα Σταυρόν! Παρετηρήθη καὶ τὸ ἑξῆς φαινόμενον: Κἄ-

ποιος, διὰ νὰ μὴ τὸν βλέπουν οἱ ἄλλοι, ἔκαμνε τὸν Σ ταυρὸν μέσα ἀπὸ τὸ σακκάκι του...

"

ΞΡ

Μικρὰ τὰ ἀνωτέρω ἁμαρτήματα; Δὲν εἶνε μικρά. Εἶνε σοθαρά, σοθαρώτατα. Τὸ νὰ ἔχῃ καταργήσει ὁ ὈΟὈρθόδοξος

χριστιανὸς τὴν προσευχὴν καὶ τὸν Σταυρόν, τοῦτο σημαίνει ὅτι ἔχει παύσει νὰ εἶνε ᾿Ορθόδοξος χριστιανὸς καὶ ἔχει κα-

ταντήσει ἄθρησκος. Τὸ νὰ μὴ κάμνῃ ἄλλος κανονικῶς οὔτε αὐτὸ τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ, τοῦτο σημαίνει ὅτι στερεῖται

᾿Ορθοδόξου χρυστιανικῆς συναισθήσεως καὶ συνειδήσεως καὶ

ἔχει καταντήσει, ἐνσυνειδήτως ἢ ἀσυνειδήτως, ἐμπαίκτης τῆς Θρησκείας. Τὸ νὰ ἐντρέπεται δὲ ὁ θρησκευτικὸς

ἄνθρω

πος νὰ κάμῃ Σταυρὸν ἐνώπιον ἄλλων, διὰ νὰ μὴ θεωρηθῇ ὅτι ἔχει σχέσιν μὲ τὴν Θρησκείαν, τοῦτο εἶνε ἄρνησις Χριστοῦ,

ὁμοία πρὸς τὴν ἄρνησιν τοῦ Πέτρου, ὁ ὁποῖος εἶπεν «Οὐκ

ΧΕ) οἶδα τὸν ἄνθρωπον»! Ὁ’ Χριστὸς δὲν ἀπέφυγε νὰ κρεμασθῇ

πρὸς χάριν σοὺ εἰς τὸν Σταυρόν. Καὶ σὺ ἀποφεύγεις νὰ κάμῃς ἁπλῶς τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ; Ὃ Χριστὸς δὲν ἐνετράπη νὰ ἀνέλθῃ γυμνὸς εἰς τὸν Σταυρόν. Καὶ σὺ ἐντρέπε-

σαι νὰ κάμῃς φανερῶς τὸ σημεῖον τοῦ Σταυροῦ;

᾿Αγαπητοὶ ἀναγνῶσται! Καὶ μόνον ἐκ τῆς ἐπόψεως τοῦ

σημείου τοῦ Σταυροῦ ἐξεταζόμενοι ἡμεῖς οἱ σημερινοὶ Ὄρ-

θόδοξοι χριστιανοὶ ἀποδεικνυόμεθα ἀχρίστιανοι, πολλοὶ δὲ καὶ ἀντίχριστοι, ὧς χυδαίως καὶ καπηλικῶς βλασφημοῦντες τὸν τίμιον Σταυρόν. ᾿Αχρίστιανοι δὲ καὶ ἀντίχριστοι «βασι- ᾿

λείαν Θεοῦ οὐ κληρονομήσουσι». Διὰ τοῦτο, ὅσοι θέλομεν νὰ εἴμεθα ἀνεπαίσχυντα τέκνα τοῦ ᾿Εσταὐρωμένου καὶ νὰ κληρονομήσωμεν τὴν βασιλείαν, ἥτις «οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσμου

τούτου», ἂς μὴ ἐπηρεαζώμεθα ἐκ τοῦ κόσμου καὶ ἐκ τῆς γνώμῆς τοῦ κόσμου. Ὁκόσμος βαίνει ἁλματωδῶς κατὰ κρη-

μνῶν.ἫἩμεϊῖς ἂς ἀκούωμεν τὸ Εὐαγγέλιον καὶ ἂς ἀκολουθῶ-

μεν τὸ παράδειγμα τῶν εὐσεθῶν Πατέρων μας, οἱ ὁποῖοι διὰ τοῦ Σταυροῦ ἐθαυματούργουν. Καὶ σήμερον ἡ Ἐκκλησία διὰ τοῦ Σταυροῦ θαυματουργεέεῖ. ᾿ΑΔς ἐκτελῶμεν, λοιπόν, τὸ στοιχειῶδες τοῦτο καθῆκον τοῦ νὰ ὑψώνωμεν τὴν χεῖρα καὶ νὰ ποιῶμεν τακτικῶς, κανονικῶς καὶ μετὰ παρρησίας τὸ σημεῖον τοῦ τιμίου καὶ ζωοποιοῦ Σταυροῦ.

Κατωτέρω ἑρμηνεύομεν ἕνα ὕμνον

τῆς ὑψώσεως τοῦτιμίου Σταυροῦ.

ἐκ τῆς ἀκολουθίας

ΠΑΡΑΚΟΗ͂ ΚΑΙ ΕΥ̓ΓΝΩΜΟΣΥΝΗ

ἼἜλυσε πρόσταγμα Θεοῦ παρακοή, καὶ

ἤνεγκε θάνατον βροτοῖς τὸ μὴ εὐκαίρως

ξύλον

μεταλη-

φθέν’' ἐν ἀσφαλείᾳ τῆς ἐριτίμου δὲ ἐντεῦθεν ζωῆς τὸ ξύλον εἴργετο᾽ ὃ νυκτιλόχου δυσθανοῦς ἠνέῳξεν εὐ-

γνωμοσύνη κράζοντος᾽ ὁ ὑπερύμνητος τῶν Πατέρων καὶ ἡμῶν Θεός, εὐλογητὸς εἴ. Ὃ ὕμνος μᾶς μετοαφέρε: εἰς τὸ δρᾶμα τῆς Ἐδὲμ χαὶ εἰς τὸ δρᾶινα τοῦ Γολγοθᾶ.

Εϊς τὴν Ἐδὲμ συνέδη ἧ παραχοὴ τῶν πρωτοπλάστων. Ἢ

14

ποαραχοὴ ἐχείνη, λέγει ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος, ἔλυσε πρόσταγμα Θεοὔ. Φαγόντες δηλ᾿αδὴ οἱ πρωτόπλαστοι ἐχ τοῦ ϑενδρου τῆς γγνώσε-

ὡς, χατέλυσαν τὴν ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ, ἡ ὃποί ἀπηγόρευε τὴν βρῶσιν ταύτην ἐπὶ ποινῇ θανάτου: «᾿Απὸ παντὸς“ Εὐλου τοῦ ἐν τῷ Παραδείσῳ βρώσει φαγῇ, ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσχειν χαλὸν

χαὶ πονηρόν, οὐ φάγεσθε ἀπ᾽ αὐτοῦ ἢ δ᾽ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾽ αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθαγεῖσθε» (Τ᾿εν. 2, 16 - 117). Ξύλον λέγεται 7

προφανῶς τὸ ὃδένδρον. Ἔν συνεχείς ὃ ὑμγογράφος ἀναφέρει τὸ θλιδερὸν ἐπὶ τοῦ ἀνθρώπου ἀποτέλεξσμα τῆς παραχοῆς. Τὸ δέν-

. ὄρον ἐχεῖνο τῆς γνώσεως, τὸ μὴ εὖχαίρως μεταληφθέν, τὸ ἀκαί-

ρως δηλαδὴ φαγωθέν, ἔφερεν εἰς τοὺς ἀγθῥώπους θάνατον. ᾿Ἔν-

νοεῖ δὲ θάνατον πρῶτον τὸν πνευματινχὸν τοιοῦτον, ὅστις εἶνε ὃ χωρισμὸς τοῦ ἀγθρώπου ἀπὸ τὸν Θεὸν χαὶ συμφώγωςς πρὸς τὴν θείαν ἀπε"ἣν ἐπῆλθεν αὔθημτρόν, ἔπειτα δὲ χαὶ τὸν σωματικό ν᾿ ὅ ὃ χωρισμὸς τῆς ψυχῆς ἀπὸ τ

ΝΜ ὃ ἱερὸς σινσγράφος, ὅτιςὃ χαρπὸς τοῦ δένδρου τῆς γνώσεως τοῦ χαλοῦ καὶ τοῦ χαχοῦ ἐφαγώθη ἀχα χαίρως, ἐ ἐχφῳράζει Πατερικὴν ἰδέαν, συμφώνως πρὸς τὴν ὁποίαν τὸ δένδρον ἐχεῖνο

ἦττο γΟγτόν, σημαῖνον τὴν τελειοτέραν γνῶσιν χαὶ θεωρίαν, ἡ δὲ

ἀπαγόρευσις ἦτο προσωριγή. ᾿Αρχικῶς μόνον ἔπρεπε ν᾽ ἀπόσχῃ

δ᾽ ᾿Αδὰμ τοῦ δένδρου τῆς γνώσεως. Ἔν χαιρῷ θὰ ἐγεύετο χαὶ τοῦ δέγδρου τούτου. Θὰ ἔφθανε χαὶ εἰς τὴν τελειοτέραν γνῶσιν 2 ἱ θεωρέαν. Θὰ ἔφθανε χατόπιν δοκιμασίας δι ὑπακοῆς. - Αὐτὸ 4

9

ἦτο τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. ᾿Αλλ’ ὃ ἄνθρωπος ἠθέλησε νὰ χατα-

τήσῃ τὴν τελειοτέραν γνῶσιν χαὶ θεωρίαν ὄχ! δι᾿ ὑπαχοῆς, ἀλλὰ δι᾽ ἀνταρσίας, ἐπαναστατιχῷ οὕτως εἰπεῖν διχαχίῳ! Καὶ ἐν χυριολεξίᾳ ὅμως ἂν ἐχλάδωμεν τὸ δέγδρον ἐχεῖνο, ἦτο. ὡς δένδρον πραγματ ιχόν, πάλιν ἣ ἀποιγόρευσις ἠδύνατο γὰ εἶνε προσωρινή. ᾿Αφοῦ ὁ ᾿Αδὰμ θὰ ἐδοχιμάζετο ΦιΙ ἐπί τι χρονικὸν διάστημα, ὃ Θεὸς θὰ ἐπέτρεπε χατόπιν νὰ φάγῃ χαὶ ἔχ τοῦ χαρποῦ τοῦ δένδρου αὐτοῦ. ΟΠ Ὁ ἡ ἢ Ἔν τῷ Παραδείσῳ ἐχτὸς τοῦ δένδρου τῆς γνώσεως ὑπῆρχε χαὶ ἄλλο δένδρον ἰδιαιτέρας σημασίας. Ἧτο τὸ δένδρον τῆς ζωἧς, τῆς ἐριτίμου, ὡς λέγε: ὁ ὑμνογράφος, ἤτοι τῆς πολυτίμου ζω-

ἧς, τουτέστι τῆς ἀθαγασίας. Διότι πολύτιμος ζωὴ δὲν εἶνε ἡ πρόσχαιρος, εἶνε ἡ ἀθάνατος χαὶ αἰωνία. παχόλουθον δὲ τῆς παρακοῆς τῶν πρωτοπλάστων ἦτο καὶ τοῦτο, ὅτι ἐν τῷ Παραδεί:

σῳ ἐλήφθησαν ὑπὸ τοῦ Θεοῦ μέτρα ἀσφαλείας καὶ τῷ ὁενορω) τῆς ζωῆΐῆς ἀπἐκλείσθη ἀ πὸ τὸν ἄνθρωπον. Λέγει ὁ ὑμνυγρμάφος

᾿ντεῦθεν, ἦτοι ἐξ αἰτίας τῆς παραχοῆς, τὸ δένδρον τῆς τολῦτ,

ίᾳ

ἔ

εἰ

, ἦτο! δι᾿ ἀσφαλείας γμποοίλνε το

ἀπεχλείετο. “ὋὋ Θεός, λέγει ἢ Γραφή, ««ἔταξε τὰ Χερουῦ

“ὦ

τὴν φλογίνην ρομφαίαν τὴν στρεφομένην φυλάσσειν τὴν οὔσν “οἱ ξύλου τῆς ζωῆς»

(Γεν. 8, 24). Ἢ φύλαξις τῆς ὁδοῦ πρὸς

“

ρνν τῆς ζωῆς ἦτο μέτρον τῆς φιλ “γθρώπου προγοίας τοῦ Ὁ:εοὔ, ἵνα μὴ ὃ ἄνθρωπος φάγῃ ἐξ αὐτοῦ χαὶ χατοαστῇ ἄθάνοτος εν τῇ παρούσῃ χαταστάσε: τῆς ἁμαρτωλότητος, εἷς τὴν ὁποίαν πε-

ριῆλθε διὰ τῆς παραχοῆς. «Καὶ νῦν», λέγει ἡ Τραφή, «μὴ ποτε

{

«ἡ

ῳς-

»ΖἦΦ,

ἐχτείνῃ τὴν χεῖρα αὐτοῦ χαὶ λάδῃ ἀπὸ τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς χα φάγῃ χαὶ ζήσεται εἰς τὸν αἰῶνα» (Γεν. ὃ, 22). Ὃ Θεός. χοαπ εὔστοχον ἐχχλησιαστιχὴν ἔκφρασιν, ἀπέχλεισε τὴν μετάληψιν τοῖ

δένδρου τῆς ζωῆς χαὶ ὠχογόμησε τὸν θάνατον, «ἵνα μὴ τὸ χακχὸν ἀθάνατον γένηται».

Ἔχ τῆς Ῥδὲμ εἰς τὸν Γολγοθᾶν. Τὸ ἀποχλεισθὲν δενδρο"

τῆς ζωῆς, λέγε: ἐν συνεχείᾳ ὁ ὑμνογράφος, ἤνοιξεν ἡ εὐγνωμιοσύνη ᾿ἀυθρώπου γυχτιλόχου. δυσθανοῦς. ἘΕὐγνωμοσύνη εἶνε ἡ καλ γνώμη, Ἶ καλὴ διάθεσις. Νυχτιλόόχος εἶνε ὃ λοχῶν χατὰ τὴν υυ-

χτα, ὃ ἐγεδρεύων χατὰ τὴν νύχτα, ἵνα πράξῃ τὸ χαχόν. Δυσθαυὴς ΟΣ

ἐ εἶνε ὁ χαχόν, ὃ βίαιον χαὶ ὀδυνηρὸν ὑφιστάμενος

βάνατον.

Πρόχειται ἐνταῦθα περὶ τοῦ ἑτέρου τῶν λῃστῶν, οἱ ὁποῖοι σιν"

ἑσταυρώθησαν μετὰ τοῦ Ἴησοῦ. Λόγῳ τῆς ἁμαρτίας χαὶ τῶν χὰ χουργημάτΤΟΥ τοὺ ὑφίστατο τὸν βίαιον χαὶ ὀδυνηρὸν θάνατοι τῆς

σταυρώσεως, τὸν χείριστον τῶν θανάτων. Οἱ χαχοῦργοι, ὅταν πα νοῦν, συνήθως γογγύζουν, βλασφημοῦν χαὶ μασῶνται τὰς “δ ῴς σας. ᾿Αλλ᾽ ὃ καχοῦργος οὗτος, ὁ λῃστής, ἔν μέσῳ τῶν φοιν τῶν χαὶ ἀφαντάστων πόνων του ἐφανέρωσεν ἕν σπάνιον ἀυνγινὸν τς

γαλεῖον. ἼΒδειξε χαλὴν διάθεσιν, ἐξεδήλωσεν ἀγαθὰ σἰσδύήννυτα ἐξέφερε διχαίον χρίσιν, ᾿Απευθυνόμενος πρὸς τὸν συστουλοιβέννθα λῃστήν, ὁ ὁποῖος ἐξαχολουθητιχῶς ἐγόγγυζε χαὶ ἐδλασούήντι τὸ Χριστόν, τὸν ἐπέπληττε λέγων᾽ «(Οὐδὲ φοξῇ σὴ τὸν Θεόν, ὅτι ἢν τῷ αὐτῷ χρίματι εἴ; Καὶ ἡμεῖς μὲν διχυίως ἄξιο, γὰρ ὧι Σπλὶ ξαμεν ἀπολαμθάνομεγ᾽ οὗτος δὲ οὐδὲν ἄτοπον ἔπραξε». Ἐπὶ τὸ τὸν Χριστὸν ἔλεγε᾽ «Μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἔν τΑσιλείᾳ σου» (Λουχ. 238, 40 - 42).

τθ Ἢ εὐγνωμοσύνη τοῦ λῃστοῦ, ἀρετὴ ἀντίθετος τῶν χὰ.

ὧν τοῦ γογγυσμοῦ χαὶ τῆς βλασφημίας (ἐσωτεριχῆς “αἱ ἔξωτι ριχἧς), συνεχίνησε τὸν ᾿Εσταυρωμένον Λυτρωτὴν χαὶ ὁ Δυτρω τὴς διεδεδαίωσε τὸν μεταγοήσαντα χαχοῦργον περὶ τῆς σἡθημέρον εἰσαγωγῆς του εἰς τὸν Παράδεισον, ὅπου τὸ ξύλον τῆς ζωῆς χα! τῆς ἀθανασίας. «᾿Αμὴν λέγω σο!», εἶπεν ὁ Χριστός, «σήμερον μετ᾽ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ Παραδείσῳ» (Λουχ. 28, 48). Ἢ εὐγνωμοσύνη,

τοῦ λῃστοῦ ὑπῆρξεν οὕτως εἰπεῖν τὸ χλειδίον, διὰ τοῦ ὁποίου οὗτος ἤνοιξε τὸν ΠΙχράδεισον. Βεδαίως ὁ Παράδεισος ἠνοίχθη διὰ τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ. ᾿Αλλὰ τοῦτο ἐξ ἀντιχειμενιχῆς πλευρᾶς.

ΣΧρειάζεται χαὶ ἣ ὑποχειμενιχὴ πλευρά. Διὰ γὰ γίνῃ ἡἣ ἀντιχειμε-

νιχῶς ὑπὸ τοῦ Κυρίου ἐξασφαλισθεῖσα σωτηρία ὑποχειμενιχόν. ἦτοι προσωπιχὸν χτῆμα ἑἕχάστου, πρέπει ἕχαστος νὰ δείξῃ ἀγαθὴν προαίρεσιν χαὶ μετάνοιαν, ὅπως ὃ λῃστής. .-Ὃ Παράδεισος, διὰ νὰ μεταχειρισθῶμεν τὴν ἔχφρασιν αὐτήν, ἀνοίγεται «μὲ διπλᾶ χλειδιά». Τὸ ἕν χρατεῖ ὁ Χριστός, τὸ ἄλλο ὃ ἄνθρωπος. Εἰς τὸ τέλος τοῦ ὕμνου ὃ ὑμνογράφος θέτει εἰς τὸ στόμα

"»Ὡ."

τοῦ λῃστοῦ τὸν αἶνον τῶν τριῶν Παίδων. Ὃ εὐγνώμων λῃστής, ιέγε!, ἔχραζε --- προφανῶς πρὸς τὸν Χριστόν Δοξασμένος εἶσαι, ὑπερύμνητε Θεὲ τῶν Πατέρων καὶ ἡμῶν! Διὰ τῆς φράσεως αὐὖ-

τῆς ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος ἠθέλησε γὰ δείξῃ, ὅτι ὃ παρὼν ὅμγνος

εἶνε τῆς Ζ΄ ᾿Ωδῆς χαὶ ὅτι ὁ λῃστὴς ἐθεολόγησε, Θεὸν ὁμολογήσας τὸν ᾿Εσταυρωμένον, αὐτὸν τοῦτον τὸν Θεὸν τῆς

θήχης.

Παλαιᾶς Δια-

{{

ΕΠΙ

! ᾽ αὐτῶ, χκί

ω

Ὁ

τ

δι ςΣι

ΣΕ

ΣΆ

ΣΧ

ΣΤΑΥΡΟΥ

Τὴν 14ην Σεπτεμόρίου ἡ ᾿ωρθώνον,ο", ἡμῶν ᾿Εκκλησία ὑψώνει ἐν μέσῳ τῦ. λαοῦ τὸν τίμιον Σταυρόν, καλοῦσα αὐ τέκνα τῆς νὰ συνυψωθοῦν εἰς τον ο΄ δέαν καὶ τὴν ἀπόφασιν καὶ τὴν πρίαξ,ν

τῆς θυσίας.

“Ιδρυταὶ ἄλλων θρησκειῶν καὶ εἷσ-

ἡγηταὶ κοινωνικῶν συστημάτων κα. ἀρχηγοὶ λαῶν ὑπεσχέθησαν ἀνέσεις, εἴ-

μάρειαν καὶ δόξαν εἰς αὐτὴν τὴν ζω-

'ἦν. Ὁ “Ιδρυτὴς τῆς ἰδικῆς μας Θρ

σκείας ὑπεσχέθη ἀντιθέτως σταυρόϊν.

«Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἀκολουθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτοι καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ, καὶ ἀκολουθείτω μοι». “τ᾽ αὐτὸν τὸν ὅρον μᾶς ἐκάλεσεν εἰς τὴν ἰδικήν του βασ:λείςι

ὁ Χριστός, συμφώνως πρὸς τὴν εὐαγγελικὴν περικοπὴν τοῖ

Μάρκου, ἧ ὁποία ἀναγινώσκεται εἰς τοὺς ἱεροὺς ναοὺς

κατὰ

ταξὺ τῶν ἀναριθμήτων ἡμερῶν τῆς γῆς, δὲν ὑπάρχει

οὗτε

τὴν Κυριακὴν πρὸ τῆς ὑψώσεως τοῦ Σταυροῦ (Μάρκ. 8, 532". Εἰς τὸν παράλληλον δὲ στίχον τοῦ Λουκᾶ προστίθεται, ἔτ. χαρακτηριστικώτερον, ἣ φράσις «καθ᾽ ἡμέραν» (Λουκ. 5 23). Ὁ θέλων νὰ εἶνε ὀπαδὸς τοῦ ᾿Ιησοῦ τοῦ Ναζωραίου. ὃφείλει νὰ αἴρῃ τὸν σταυρόν του κατὰ πᾶσαν ἡμέραι. Μιεμία ἡμέρα τοῦ Παραδείσου. Ὁ Χριστὸς ἐσταυρώθη καὶ ἐξ. ἡσφάλισε τὴν σωτηρίαν δι᾽ ἡμᾶς ἀντικειμενικῶς. Ἂν ϑέλω. μεν νὰ ἐξασφαλίσωμεν τὴν σωτηρίαν καὶ ὑποκειμενικῶς, δ κῶὶ

νὰ οἰκειωθῶμεν καὶ νὰ καταστήσωμεν τὴν σωτηρίαι ἕκαττῶς προσωπικόν του κτῆμα, ὀφείλομεν νὰ συσταυρωθῷμεν «ζιετά

τοῦ ᾿Ιησοῦ. Οἱ ὁπαδοὶ τοῦ Χριστοῦ λογίζονται ἐσταχορωμένοι Πτωχεία, μόχθοι, ταλαιπωρίαι, παραγκωνισμοί, ἀϑδικιάι, ἀσϑδὲ νειαι, δυστυχήματα, οἰκογενειακὰ δράματα, ὀνειδιοριοὶ καὶ χλευασμοί, διαθολαὶ καὶ συκοφαντίαι, διωγμοὶ καὶ περυτέτει

αι, μαρτύρια καὶ θάνατος, ἰδοὺ ὑλικὰ ἐκ τῶν ὁποίων ἄποτνε

λοῦνται οἱ σταυροὶ τῶν χριστιανῶν. Οἱ ἐπιδιώκοντες τιν «καλοπέρασιν» εἰς αὐτὴν τὴν ζωὴν εἶνε ἐχθροὶ τοῦ οτοννοθῦ Οἱ δὲ ἐχθῥοὶ τοῦ σταυροῦ εἶνε ἐχθροὶ τῆς σωτηρίας τῶν. Βλέπων ὁ Σατανᾶς, ὅτι ὁ σταυρὸι; εἶνε διάλροις. τοῦ

18

κράτους του, ἔρχεται καὶ προκαλεῖ. Τρὶς ὁ Πειράζων εἶχε

προκαλέσει τὸν Χριστὸν ἐν τῇ ἐρήμῳ. Καὶ ἀφοῦ δὲν κατώρθῶσε τίποτε, ἀλλὰ τοὐναντίον κατῃσχύνθη, ἀπεμακρύνθη ἀπ᾽

αὐτοῦ «ἄχρι καιροῦ» (Λουκ. 4, 13). Καὶ ποῖος ὁ καιρός, κα-

τὰ τὸν ὁποῖον ἐπανῆλθεν ὁ Σατανᾶς δριμύτερος; Ἦτοὁ καιρὸς τῆς Σταυρώσεως. Αὐτὸς ἧτο ὁ κρισιμώτερος καιρὸςτῆς ζωῆς τοῦ ᾿Ιησοῦ. Τότε λοιπὸν ὁ Σατανᾶς ἐπανῆλθε, καὶ διὰ στόματος τῶν ὀργάνων του προεκάλεσε τὸν ᾿Ιησοῦν εἰπών: «Κατάθα ἀπὸ τοῦ. σταυροῦ» (Μάρκ. 15, 30). Ἂν ὁ Ἔσταυρωμένος ἐνέδιδεν εἰς τὸν πειρασμὸν τοῦ Σατανᾶ καὶ κατέθαινεν ἐκ τοῦ σταυροῦ, τὸ. ἔργον τῆς σωτηρίας. τοῦ ἀνθρώπου θὰ ἐματαιοῦτο. ᾿Αλλ’ ὁ ᾿Ιησοῦς ἐξηκολούθησε νὰ φέρῃ τὸ μαρτύριόν του ἐν σιγῇ μέχρι τῆς τελικῆς στιγμῆς, καθ᾽ ἣν εἶπε τὸ «Τετέλεσται» καὶ παρέδωκε τὸ πνεῦμα εἰς τὸν Πατέρα (᾿Ἰωάν. 19, 30).

“Οπῶς ὁ Διάθολος προεκάλεσε τὸν ᾿Ιησοῦν, οὕτω προ-

καλεῖ καὶ πάντα ἐσταυρωμένόν χριστιανόν. «Κατάθα -- λέ-

γει -- ἀπὸ τοῦ σταυροῦ». Γόγγυσον διὰ τὰ παθήματά σου. Ὑποχώρησον͵ εἰς τὰς ἀρχάς σου. ΓΑφες τὴν ἐκτέλεσιν δυσκό-

λων καὶ ὀδυνηρῶν καθηκόντων.

Θήρευσον τὸ χρῆμα, τὴν

ἡδονὴν καὶ τὸ ἀξίωμα, τὰ ὁποῖα θηρεύει ὅλος ὁ κόσμος. Γίνου φίλος τοῦ κόσμου καὶ ἀπόλαυε τῶν ἀγαθῶν τοῦ κόσμου. “Μὴ εἶσαι μωρὸς καὶ ἀνόητος. Βλέπε πῶς σκέπτονται, πῶς ἐνεργοῦν καὶ πῶς ζοῦν οἱ ἄλλοι...

αὐ τ τ

“ΠΤ

Πῶς ἀντιμετωπίζομεν ἡμεῖς τὴν πρόκλησιν τοῦ Σατανᾶ; Ὑπῆρξαν εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ Χριστιανισμοῦ ψυχαί, αἱ ὁποῖαι ἐγνώρισαν τὴν Θρησκείαν ᾿τοῦ ᾿Εσταυρωμένου, παρέΜΒειναν εἰς τὸν σταυρόν, καὶ δὲν κατέθησαν ἐκ᾿ τοῦ σταυροῦ

οὔτε μίαν ὥραν! Τοιαῦται ψυχαὶ εἶνε ὁ Παῦλος, ὁ ᾿Αθανά-

σιος, ὁ Χρυσόστομος, ὁ Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός. Εἶνε οἱ '᾿βράχοι

καὶ οἱ γρανῖται! ᾿Αλλ᾽ ὑπάρχουν καὶ οἱ ὀλιγόψυχοι. Αὐτοὶ

δὲν παραμένουν διαρκῶς εἰς τὸν σταυρόν. "Ἔρχεται στιγμή, καθ᾽ ἣν ἐνδίδουν εἰς τὸν πειρασμὸν καὶ κατέρχονται ἐκ τοῦ

σταυροῦ. Καὶ ἄλλοι μὲν ἐκ τούτων ἀνέρχοντ αι ἐκ νέου εἰς τὸν σταυρόν, καὶ εἶνε δυνατὸν πολλάκις νὰ καταθοῦν καὶν᾽

ἀναθοῦν εἰς τὸν σταυρόν. ἤΑλλοι δὲ οὐδέποτε ἀνέρχονται ἐκ

νέου εἷς τὸν σταυρόν, “ἀλλ᾽ ἀποκόπτονται ἐκ τῆς Θρησκείάς

τοῦ ᾿Εσταυρωμένου, προστιθέμενοι εἰς τοὺς ἐχθροὺς τοῦ σταῦυ-

19 ροῦ, τοὺς ὁποίους κλαίει καὶ θρηνεῖ ὁ Παῦλος (Φιλιπ, 3,

18 - 19).

Εἴμεθα ἐκ τῶν ὀλιγοψύχων. Πολλάκις κατέθημεν ἐκ τοῦ σταυροῦ. Πᾶς π.χ. γογγυσμὸς ἧτο καὶ μία κατάθασις ἐκ τοῦ σταυροῦ μας. Εἶνε δὲ φρικτὸν νὰ καταθαίνῃ ὁ χρι-

στιανὸς ἐκ τοῦ σταυροῦ του. Εἶνε ἄρνησις καὶ προδοσία τῆς

Θρησκείας τοῦ ᾿Εσταυρωμένου. ᾿Αλλ᾽ ἡ φρίκη τῆς ἀρνήσε-

ὡς καὶ προδοσίας δὲν πρέπει. νὰ μᾶς ὁδηγήσῃ εἰς ἀπογοήτευσιν. Ἧ ἰδική μας κατάθασις ἐκ τοῦ σταυροῦ δὲν ἔχει αὐὖτὴν τὴν τραγικὴν συνέπειαν, τὴν ὁποίαν θὰ. εἶχεν ἡ κατάθασις τοῦ ᾿Ιησοῦ ἐκ τοῦ σταυροῦ. ΓΑν ᾿Εκεῖνος κατέθαινεν ἐκ τοῦ σταυροῦ, ἔστω καὶ διὰ μίαν στιγμήν, ἡ σωτηρία θὰ ἐχά-

γετο διὰ παντός. ᾿Ενῷ, ἂν. καταθαίνωμεν ἡμεῖς, ἧ.. σωτηρία δὲν χάνεται, ἀρκεῖ ν᾽ ἀνερχώμεθα πάλιν εἰς τὸν σταυρόν. μας.

Τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, ἂν μᾶς εὕρῃ. τελικῶς ἐν τῷ σταυρῷ, θὰ

μᾶς σώσῃ.

Εἰς τὴν κατ᾽ ἐξοχὴν ἀντισταυρικὴν ἐποχήν "μας, καθ᾽ ἣν πάντες ἐπιδιώκουν ἀπλήστως τὰ εὐχάριστα καὶ οὐχὶ τὰ δυσάρεστα, τὰς ἀνέσεις καὶ οὐχὶ τὰς: θυσίας, ἂς παρακαλέ-

᾿᾽σῶμεν᾿τὸν ᾿Ἑσταυρωμένον. ᾿Αρχηγὸν τῆς ᾿ ἁγιωτάτης

'᾿Θρησκείας, νὰ μᾶς ὑψώσῃ εἰς τὴν᾽ ἰδέαν καὶ τὴν

μας

ἀπόφασιν

καὶ τὴν πρᾶξιν. τῆς θυσίας, καὶ νὰ κάμῃ τὰς καταθάσεις μας ἐκ τοῦ σταυροῦ ὅσον. τὸ; δυνατὸν ὀλιγωτέρας:

Κατωτέρω Ἑἑρμηνεύομεν ἕνα ὕμνον τῆς ὑψώσεως τοῦ τιμίου. Σταυροῦ.

ἐκ΄ τῆς ἀκολουθίας τς

ΤΟ ΤΡΟΠΑΙ͂ΟΝ Τοῦ τιμίου σταυροῦ, Χριστέ, τὴν ἐνέργειαν προ-

διατυπώσας Μωυσῆς ἐτροπώσατο --τὸν ἐναντίον ᾿Ἂμα-

λὴκ ἐν τῇ ἐρήμῳ Σινᾶ᾽ ὅτε γὰρ ἐφήπλου τὰς χεῖρας,

σταυροῦ τὸν τύπον ποιῶν, ἐνίσχυεν ὁ λαός. Νυνὶ τῶν

πραγμάτων ἡ ἔκθασις εἰς ἡμᾶς πεπλήρωται. Σήμερον σταυρὸς ὑψοῦται καὶ δαίμονες φυγαδεύονται.

Σήμε-

ρον ἣ᾽ κτίσις πᾶσα ἐκ τῆς φθορᾶς ἠλευθέρωται᾽ πάντα "γὰρ διὰ σταυροῦ ἐπέλαμψεν ἡμῖν τὰ χαρίσματα.

80

Διὸ γηθόμενοι πάντες προσπίπτομέν σοι λέγοντες: Ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ ἔργα σου, Κύριε, δόξα σοι. Ὃ ὕμνος ἀρχίζει μὲ τὸν χαραχτηρισμὸν τοῦ σταυροῦ ὡς

τιμίου. Εἶνε ὃ ἐπικρατέστερος χαραχτηρισμὸς τοῦ σταυροῦ ἐν τῇ γλώσσῃ τῆς Εἰχχλησίας. Τίμιος ἐπὶ πραγμάτων σημαίνει πολύτιμος. Καὶ ἐπὶ προσώπων ἄξιος τιμῆς (π.χ. τίμιος Πρόδρομος). Ὃ

σταυρὸς πρὸ Χριστοῦ πᾶν ἄλλο ἐθεωρεῖτο, ἢ τίμιος. το τὸ ὄργανον, διὰ τοῦ ὁποίου ἐξετελοῦντο χαχοποιὰ στοιχεῖα, μεγάλοι χαχοῦργοι, ἀποφώλια τέρατα τῆς χοιγωνίας. ᾿Απέδη δὲ χατ᾽ ἔξοχὴν ὄργανον ἐχτελέσεως τῶν δούλων, τοὺς ὁποίους, ὡς γνωστόν, ἡ ἀρχαία χοινγωγία περιέδαλλε μὲ τὴν ἐσχάτην περιφρόνησιν. Διὰ τοῦτο ὃ σταυρὸς ἐθεωρεῖτο τὸ ἐντελῶς ἀντίθετον τοῦ τιμίου ὄργανον ἀτιμίας, αἰσχύνης, ἐντροπῆς. ᾿Αλλ᾽ ἀφ᾽ ὅτου ἐπὶ τοῦ σταυροῦ ἐθυσιάσθη ὃ Σωτήρ, ὃ σταυρὸς χατέστη τίμιος, πολύτιμος, τὸ πλέον πολύτιμον ἐχ τῶν συμδολιχῶν ὀργάνων, τὰ ὁποῖα χρησιμοποιεῖ ἡ Ἔχχλησία. “Ὃ σταυρὸς εἶνε τίμιος, διότι ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ προσ-

ἔφερεν ἐπ᾽ αὐτοῦ τὸ βαρύτερον τίμημα διὰ τὴν σωτηρίαν τῆς ἀνθρωπότητος. “Ὃ σταυρὸς εἶνε τίμιος, διότι ἡγιάσθη μὲ τὸ τίμιον αἷμα τοῦ Σωτῆρος. “ὋὋ σταυρὸς εἶνε τίμιος, διότι εἶνε σύμδολον θυσίας. ἘΞ ὅλων δὲ τῶν συμθόλων, ὃ σταυρὸς. εἶνε ἀγαμφιδόλως

τὸ ἀνώτερον. “Ὁ σταυρὸς εἶνε τίμιος χαὶ διότι ἐξ αὐτοῦ ἐχπέμπεται πολύτιμος ἐνέργεια, ἣ ὁποία ἐν τῷ προχειμένῳ ὕμνῳ παρίσταται δραστηρίως ἐνεργοῦσοαι κατὰ τῶν ἐχθρῶν. Ὥς διδάσχει ἡ Γραφή, ὁ Θεὸς δὲν ἐγεργεῖ μόνον ἀπ᾽ εὐθείας ἢ διὰ μέσου προσὦπων. Ἔνεργεῖ χαὶ διὰ μέσου ἀντιχειμέγων, ἜἜἘτι δὲ χαὶ διὰ τῆς σχιᾶς τοῦ Πέτρου ὁ Θεὸς ἐθαυματούργει. ἊΑν δὲ ἡ θεία ἐνέργειὰ μεταδίδετα!ι δι᾿ ἀντιχειμένων, ἔτι δὲ χαὶ διὰ σχιᾶς, δὲν εἶνε

δυνατόν, εἰμὴ νὰ μεταδίδεται χαὶ διὰ τοῦ σταυροῦ, ἐξαιρέτως δὲ δι᾽ αὐτοῦ. Πράγματι, ὡς θὰ ἴδωμεν εἰς τὴν συνέχειαν τοῦ ὕμνου, καὶ προτυπούμενος ὃ σταυρὸς ἐν τοῖς χρόνοις τῆς Παλαιᾶς Διαθήχης

ἐθαυματούργει. Τίμιος, γομίζομεν ἐπίσης, λέγεται ὃ σταυρὸς καὶ ἐν τῇ σημασίᾳ, τὴν ὁποίαν ἔχει τὸ ἐπίθετον ἐπὶ προσώπων, ἤτοι

ἄξιος τιμῆς.

Διότι πράγματι ὃ σταυρὸς εἶνε ἄξιος τιμῆς,

σε-

δασμοῦ χαὶ προσχυνήσεως. Ἥ: τιμὴ ἄλλωστε καὶ ἧ προσχύνησις

πρὸς τὸν σταυρὸν δὲν ἀναφέρεται εἰς τὸ ἀντιχείμενον αὐτὸ χαθ᾽ ἑαυτό. ᾿Αλλ᾽ ὅπως ἡ τιμὴ καὶ ἡ προσχύνησις πρὸς τὰς εἰχόνας «ἐπὶ τὸ πρωτότυπον διαθαίνει», ἀναφέρεται δηλαδὴ εἰς τὸ εἴχονι-

ζόμενον πρόσωπον, οὕτω χαὶ ἡ τιμὴ χαὶ ἡ προσχύνησις πρὸς τὸν

σταυρὸν ἀναφέρεται εἷς τὸ σταυρωθὲν πρόσωπον.

σταυρὸν τιμῶμεν τὸν ᾿Εἰσταυρωμένον.. ϑ2 4ν

422 φ᾽

Τιμῶντες

τὸν

δ Φ᾽

Πρὸς τὸν Χριστὸν ἀπευθυνόμενος ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος χαὶ τὴν ἐνέργειαν τοῦ τιμίου σταυροῦ ἐξυμνῶν, ἀναφέρει πρῶτον ὡς

τεχμήριον τῆς ἐνεργείας ταύτης ἕν θαῦμα, τὸ ὅποῖον συνέδη πολ-

λοὺς ἤδη αἰῶνας πρὸ τῆς σταὐρώσεως τοῦ Χριστοῦ. Διότι, ὅπως ὁ Χριστὸς ἔχει προϊστορίαν, ἤτοι ἱστορίαν πρὶν ἢ γεννηθῇ εἰς τὴν γῆν, οὕτω καὶ ὁ σταυρός του ἔχει προϊστοῤίαν, ἤτοι ἱστορίαν πρὶν

ἢ στηθῇ ἐπὶ τοῦ. Γολγοθᾶ. Τὸ ἐνταῦθα ἀναφερόμενον θαῦμα τοῦ

0

Ὁ

σταυροῦ πρὸ τῆς σταυρώσεως περιγράφεται εἰς τὸ 1Ζ2΄ χεφάλαιΟΥ τῆς Ἐξόδου, στίχ. 8 - 16. Ὅτε οἱ Ἰσραηλῖται διὰ τῆς ἐρήμοῦ Σιγᾷ ἐπορεύοντο πρὸς τὴν γῆν Χαναάν, φιλοπόλεμος καὶ σχληροτράχηλος λαός, οἱ ᾿Αμαληχῖται, ἐπετέθησαν ἀγρίως κατ᾽ ῷ.σ᾿

"Ὃ

«ἰ

0)

».

εὶ

φι

υσῆς ἀγέδη εἰς τὴν χορυφὴν ἕνδς βουνοῦ χαὶ ὕψωσε του εἰς θέσιν ἐχτάσεως, ὥστε αὗται μετὰ τοῦ χορμοῦ τοῦ σώματός

του ἐσχημάτιζον σταυρόν. “Ὅσον δὲ ὁ Μωυσῆς εὑρίσκετο εἰς αὐὖ-

τὴν τὴν στάσιν, ἐνίχων οἱ ᾿Ισραηλῖται. ᾿Αλλ᾽ ὃ Μωυσῆς ἐχουράἵετο χαὶ χατεδίδαζε τὰς χεῖρας, ὁπότε χατεστρέφψετο τὸ σχῆμα τοῦ σταυροῦ χαὶ ἐνγίχων οἱ ᾿Αμαληχῖται. «Ὅταν ἐπῇρε Μωυσῆς τὰς χεῖρας, χατίσχυεν Ἰσραήλ ὅταν δὲ χαθῆχε τὰς χεῖρας, χα-

τίσχυεν ᾿Αμαλήχ». Δύο ἄνδρες τότε, ὃ ᾿Ααρὼν χαὶ ὁ ἴθρ, ἐστάθησαν ἑχατέρωθεν τοῦ Μωυσέως χαὶ ὑπεδάσταζον τὰς χεῖράς του, ὥστε γὰ μὴ πίπτουν. ἜἜμεινε δὲ ὃ Μωυσῆς εἰς αὐτὴν τὴν

τάσιν, τοῦ σταυροῦ, μέχρι τῆς δύσεως τοῦ ἡλίου. Οὕτως ὁ Ἶσ-

ραὴλ χατίσχυσε χαὶ ὃ ᾿Αμαλὴχ ὑπέστη πανωλεθρίαν. Τὸ θαυμαστὸν τοῦτο γεγογὸς ἦτο μία εἰχὼν τῶν χατὰ πολὺ θαυμαστοτέ-

ρων γεγονότων, τὰ ὁποῖα θὰ ἐπετέλει ὁ σταυρὸς ἐπὶ τοῦ ἐδάφους

τῆς Καινῆς Διαθήχης. Μὲ τὸ νὰ προτυπώσῃ, ἤτοι νὰ προειχονίσῃ, ὃ Μωυσῆς τὴν ἐνέργειαν τοῦ τιμίου σταυροῦ σου, ὦ Χριστέ, --λέγει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος ---,Κατετρόπωσε τοὺς ἐχθροὺς ᾿Αμαληχίτας ἐν τῇ ἐρήμῳ τοῦ Σινᾶ.Διότι, ὅτε ἥπλωνε τὰς χεῖράς

του εἰς θέσιν ἐχτάσεως, ποιῶν οὕτω τὸ σχῆμα τοῦ σταυροῦ, ὑπβρ-

ἰσχυεν ὁ περιούσιος λαός.

Ὃ

ἃ

ἃ

Τὸ συμδὰν τότε ἧτο μία σχιὰ τῆς μελλούσης πραγμκτικχό6

82

τητος. Ἦτο τύπος, ὅστις ἀνέμενε τὴν ἔχδασίν του εἰς τὰ πρά-

γματα τοῦ μέλλοντος. Ἢ δὲ ἔχδασις εἷς τὰ πράγματα, τονίζει ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος, ἔχει ἐχπληρωθῆ τώρα εἰς ἡμᾶς, τοὺς ἕσταμένους ἐπὶ τοῦ ἐδάφους τῆς Καινῆς Διαθήχης. Τώρα ὑφώνεται ἐν μέσῳ ἡμῶν ὃ σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ χαὶ ἀσυγχρίτως χειρότεροι ἐχθροί, οἱ νοητοὶ ᾿Αμαληκῖται, οἱ δαίμονες, τρέπονται εἷς φυγήν. Σήμερον ὅλη ἣ χτίσις ἔχει ἐλευθερωθῇ ἔχ τῆς φθορᾶς, τὴν ὅ-

ποίαν προεχάλουν οἱ δαίμονες διὰ τῆς ἁμαρτίας. Διότι ὅλα τὰ πνευματιχὰ χαρίσματα ἔλαμφαν πρὸς χάριν᾽μας, μετὰ τὸ σχό-

τος τῆς χυριαρχίας τῶν δαιμόνων, δυνάμει τοῦ “σταυροῦ, ἤτοι τῆς

σταυριχῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ. Διὰ τοῦτο ἐν χαρᾷ,--- λέγει ἐν χαταχλεῖδι ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος ---, πίπτομεν γόνυχλιγῶς ἐγώπιόν σου, Χριστέ, χαὶ ἀναφωνοῦμεν᾽ Πόσον μεγάλα εἶνε τὰ ἔργα σου, Κύριε! Δόξα ἁρμόζει εἰς σέ. Τὸ «ὡς ἐμεγαλύνθη τὰ “ἔργα σου, Κύριε» δ Ψαλμῳδὸς εἶπε διὰ τὰ ἔργα τῆς δημιουργίας. ᾿Αλλ᾽ ὃ ὑμγογράφος ἐπαναλαμδάνει τοῦτο διὰ τὰ ἔργα τῆς ἀναδημιουργίας, τὰ ὁποῖα ὁ Θεὸς ἐπετέλεσε διὰ τοῦ τιμίου χαὶ ζωοποιοῦ σταυροῦ χαὶ. εἶνε ἀσυγκρίτως θαυμαστότερα.

89 ΕΠΟΧΗ ΑΝΤΙΣΤΑΥΡΊΚΗ ποριεῖθ:-

ὑοΣεν

ξν τττ

λξ;

Τὴν

14ην

Σεπτεμθρίου

ἡ

᾿Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴν παγκό-

ροῦ.

Κα

σμιον ὕψωσιν τοῦ τιμίου καὶ ζω-

οποιοῦ Σταυροῦ. Κατ᾽ αὐτὴν τὴν ἡμερομηνίαν ὁ εὐσεδὴς αὐτοκρά-

τῶρ Ἡράκλειος,

ἀφοῦ

ἐνίκησε

ον, τοὺς Πέρσας καὶ ἔλαθε τὸν τίμι-

Νὰς

“4

ἐκ

᾿Σ

ον

Σταυρόν, τὸν ὁποῖον ἐκεῖνοι

εἶχον συλήσει, ὕψωσεν αὐτὸν πα-

νηγυρικῶς ἐπὶ τοῦ Γολγοθᾶ. Εἰς

ἀνάμνησιν δὲ τοῦ γεγονότοςἐκεί-

νου, ἀλλὰ καὶ παλαιοτέρας ὑψώσεῶς ἐπὶ τῶν πρώτων

εὐσεδῶν

αὐτοκρατόρων Κωνσταντίνου καὶ Ἑλένης, ἡ ᾿Εκκλησία ὁψώνει ἐν

μέσῳ τοῦ κόσμου τὸν Σταυρὸν καὶ καλεῖ τοὺς πιστοὺς

νὰ

προσκυνήσουν δι᾽ αὐτοῦ τὸν ἐπ᾽ αὐτοῦ Σταυρωθέντα καὶ νὰ λάθουν δύναμιν, ζωὴν καὶ σωτηρίαν. Ὃ

λόγος ὁ τοῦ σταυροῦ πάντοτε ἐπίκαιρος. Εἶνε ὁ

ἕτερος τῶν πόλων, περὶ τοὺς ὁποίους στρέφεται, πρέπει νὰ

στρέφεται, τὸ χριστιανικὸν κήρυγμα. Ὃ ἄλλος πόλος εἶνε ἡ

ἀνάστασις. ᾿Αλλ᾽ ἂν ὁ λόγος περὶ τοῦ σταυροῦ εἶνε πάντοτε

ἐπίκαιρος, εἰς τὴν ἐποχήν μας εἶνε περισσότερον ἐπίκαιρος. Διότι ἡ ἐποχή μας, περισσότερον ὅλων τῶν μετὰ Χριστὸν ἐ-

ποχῶν, εἶνε ἀντισταυρική. Λέγομεν συνήθως,ὅτι ἡ ἐποχή μαςεἶ-

νε ἀντιχριστιανική. ᾿Ακριδέστερον θὰ ἧτο ἐὰν ἐλέγομεν,ὅτι εἶνε ἀντισταυρική. Οἱ ἄνθρωποι μισοῦν κυρίως ὄχι τὸν Χριστόν, ἀλλὰ τὸν σταυρόν, ἤτοι τὴν ἐσταυρωμένην ζωήν, καὶ διὰ τὸν σταυρὸν καθίστανται ἐχθροὶ καὶ τοῦ Χριστοῦ. ᾿Ἐὰν

ὁ Χριστὸς ὑπέσχετο ὑγείαν, εὐεξίαν, πλούτη, ἀνέσεις, διασκεδάσεις, ἀπολαύσεις καὶ δόξαν ἐπὶ τῆς γῆς, οἱ πάντες θὰ

ὧμίλουν ὑπὲρ τοῦ ὀνόματός του καὶ οἱ ναοὶ θὰ ἦσαν ὑπερπλήρεις ἐκκλησιάσματος. ᾿Αλλ ὁ Χριστὸς τὴν εὐδαιμονίαν μεταθέτει ἔξω τοῦ κόσμου τούτου τῶν αἰσθήσεων, εἰς

τὴν

πέραν τοῦ τάφου ζωήν, καὶ τὴν καθιστᾷ ἀντικείμενον πίστεὡς καὶ ἐλπίδος, ὥστε νὰ τὴν κληρονομοῦν οἱ ἄξιοι. Διὰ τὴν παροῦσαν δὲ ζωὴν ὑπόσχεται μόνον σταυρόν, τουτέστι πό-

84 ας, ἀσθενείνους, μόχθους, πτωχείαν, στερήσεις, ταλαιπωρί ας, παραγκωνισμούς, ὀνειδισμούς, καὶ θάνατον. “Ὁ φ᾿

οὖ ΦΡ

διωγμούς,

περιπετείας

οἷο 1]

Μυριάκις ἠκούσαμεν τὰ λόγια τοῦ Χριστοῦ. ᾿Αλλ᾽ ἴσως

οὐδ᾽ ἅπαξ ἠσθάνθημεν αὐτά. «Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἔρχε σθαι», εἶπεν ὁ ᾿Ιδρυτὴς τῆς ἰδικῆς μας Θρησκείας, «ἄπαρνησάσθω ἑαυτὸν καὶ ἀράτω τὸν σταυρὸν αὐτοῦ καθ᾽

ἡμέραν

καὶ ἀκολουθείτω μοι. Ὃς γὰρ ἂν θέλῃ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ σῶσαι, ἀπολέσει αὐτήν» (Λουκ. 9, 23 - 24). Καὶ πάλιν ἐτόνισε

μὲ λόγια ἀπροσδοκήτως καὶ μέχρι σκανδαλισμοῦ σκληρά᾽" «Εἴ τις ἔρχεται πρός με καὶ οὐ μισεῖ τὸν πατέρα ἑαυτοῦ καὶ τὴν μητέρα καὶ τὴν γυναῖκα καὶ τὰ τέκνα καὶ τοὺς ἀδελφοὺς καὶ τὰς ἀδελφάς, ἔτι δὲ καὶ τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν, οὐ δύ-

ναταί μου μαθητὴς εἶναι» (Λουκ. 14, 26). Φοθερὰ λόγια! Διὰ ν᾽ ἀκολουθήσῃς τὸν Χριστόν, πρέπει νὰ διαγράψῃς τὸν ἑαυτόν σου. Πρέπει καθημερινῶς νὰ ὑποφέρῃς, νὰ ὀδυνᾶσαι. Διὰ νὰ σώσῃς τὴν ζωήν σου, θὰ τὴν θυσιάσῃς. Διὰ νὰ εἶσαι Χχρι-

στιανός, ὀφείλεις νὰ ἔλθῃς εἰς ρῆξιν καὶ πρὸς τὰ σεθαστότερα καὶ τὰ προσφιλέστερα πρόσωπα, καὶ νὰ μισήσῃς τὸν τρόπον τῆς ζωῆς τῶν, ἂν γίνωνται ἐμπόδιον εἰς τὸν χριστιανικόν σου δρόμον. ᾽Ας ἐνθυμηθῶμεν καὶ δύο ᾿Αποστολικὰ λόγια, τὰ ὅ-

ποῖα συχνὰ ἀκούομεν καὶ λέγομεν, ἀλλ᾽ ἥκιστα μᾶς ἀφήνει

ὁ εὐδαιμονισμὸς τῆς ἐποχῆς νὰ καταλάθωμεν καὶ νὰ αἶσθαν-

θῶμεν. «Πάντες οἱ θέλοντες εὐσεθῶς ζῆν ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ διωχθήσονταιν (Β΄ Τιμ. 3, 12). Οἱ εὐσεθεῖς θὰ διωχθοῦν.

Θὰ διωχθοῦν ποικιλοτρόπως. Δι᾿ ἔργου ἢ διὰ λόγου, ἀμέσως ἢ ἐμμέσως, φανερῶς ἢ ἀφανῶς, ἐν θερμῷ ἢ ἐν ψυχρῷ. Καὶ

θὰ διωχθοῦν ὅλοι. Ὅσλοι ἀνεξαιρέτως. Οὐδεμία ἐξαίρεσις θὰ

ὑπάρξῃ. Οὐδεμία ἐντελῶς. Ὁ λόγος εἶνε κατηγορηματικὸς καὶ ἀπόλυτος. Βλὰξ ἐπιστημονικῆς περιωπῆς, ὅστις, φαίνεται, οὐδενὸς εἴδους διωγμὸν ὑπέστη ποτὲ διὰ Χριστόν,

ἀλλὰ διέρχεται

εὐχαρίστως τὴν ζωοῦλάν του, «ἐπιτυχὼν» ἐν τῇ κοσμικῇ αὐὖτοῦ σταδιοδρομίᾳ ὡς «ἔξυπνος», ἀναφερόμενος εἰς τὸ ἀνωτέρω χωρίον ἰσχυρίσθη, ἐν ἐπισήμῳ κύκλῳ θρησκευτικῶν καὶ ἐκκλησιαστικῶν προσώπων, ὅτι τὸ χωρίον αὐτὸ δὲν ἰσχύει σήμερον, διότι σήμερον δὲν ὑπάρχουν προῦὐποθέσεις διὰ διω-

85

γμούς. ᾿Αντὶ νὰ εἴπῃ, ὅτι σήμερον δὲν ὑπάρχουν εὐσεθεῖς, εἴπεν, ὅτι δὲν ὑπάρχουν. προῦὐποθέσεις διὰ διωγμούς. ᾿Ενῷ αἱ

προῦποθέσεις διὰ διωγμούς, τὰ ἁμαρτωλὰ τῶν

ἀνθρώπων

συμφέροντα, αἱ κακίαι, αἱ μοχθηρίαι, τὸ κοσμικὸν καὶ τὸ ἀντίθεον φρόνημα, αὐτὰ ὑπάρχουν πάντοτε ἐπὶ τῆς γῆς. Καὶ προπάντων ὑπάρχει ὁ Διάθολος, ὃ ἀνύστακτος καὶ ἀκατάπαυστος ἐχθρὸς τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος δὲν ἀφήνει εὐσεθδῆ νὰ ἡσυχάσῃ ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ. Διὸ καὶ σήμερον, ὅπου ὑκαὶ πάρχουν ὀλίγοι εὐσεθεῖς, ἀντιμετωπίζουν δυσμένειαν

παντοίας ἀντιδράσεις. Ὃ ἐμθριθέστατος θεολόγος καὶ ἕρμη-

νευτὴς τῶν Γραφῶν, ὃ ὁποῖος ἰσχυρίσθη,͵ ὅτι δὲν ὑπάρχουν σήμερον προῦποθέσεις διωγμῶν, ἂς κάμῃ π.χ. ἕν καυστικὸν κήρυγμα κατὰ τῶν συγχρόνων προδοτῶν τῆς Πίστεως, οἵ ὅποῖοι κατέχουν ὑψίστας θέσεις ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ, ἢ κατὰ τῶν ὑπευθύνων διὰ τὸν γυμνισμὸν ἐντὸς τῶν ἱερῶν ναῶν, καὶ κατόπιν θὰ διαπιστώσῃ ὁ ἴδιος ἂν ὑπάρχουν πῤῥοῦὔποθέσεις διὰ διωγμούς... Ἢ ζωὴ τῶν εὐσεθῶν εἶνε πλήρης διωγμῶν καὶ θλίψεων. «Διὰ πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Πράξ. 14, 22). Τί εἶνε αἱ θλίψεις;

Πράγματα δυσάρεστα, καταθλιπτικά. Καὶ διὰ νὰ εἰσέλθωμεν

εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ, ὄχι ἕν, ὄχι δύο, ἀλλὰ πολλὰ δυσάρεστα, πολλὰ καταθλιπτικὰ πράγματα εἶνε ἀνάγκη νὰ

ὑποστῶμεν. Βασιλεὺς αἰώνιος δὲν γίνεται ὁ ἄνθρωπος, ἂν ἐν

τῇ παρούσῃ ζωῇ δὲν διέλθῃ διὰ πυρὸς καὶ ὕδατος. Βασι-

λεῖς καὶ ἱερεῖς τῷ Θεῷ τῷ Ὑψίστῳ θὰ εἶνε οἱ ἥρωες καὶ οἱ μάρτυρες, οἵτινες δὲν ἠγάπησαν τὴν ἑαυτῶν ζωήν, ἀλλ᾽ ἡγάπησαν τοὺς κινδύνους καὶ τὰ παθήματα διὰ Χριστὸν μέχρι θανάτου. Φ

ἢ

ἢ

᾿Επειδὴ λοιπὸν ὁ Χριστιανισμὸς ἀπαιτεῖ παρὰ τῶν ὀπα-

δῶν του πολλὰ δυσάρεστα, ἐπικίνδυνα καὶ ὀδυνηρά, οἱ πλεῖ-

στοι ἄνθρωποι δὲν ἐνθουσιάζονται ἐκ τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ δεικνύονται ἀπρόθυμοι νὰ τὸν ἀκολουθήσουν. Τοῦτο εἶνε μία ἀντισταυρικὴ στάσις. Πᾶσαν δὲ προθυμίαν δεικνύουν καὶ πᾶσαν δραστηριότητα ἀναπτύσσουν πρὸς ἀπόκτησιν τῶν ὕ-

λικῶν ἀγαθῶν, τὰ ὁποῖα εἶνε ἄμεσα καὶ ἁπτά. Τὸ σύνθημα τῆς ἀντισταυρικῆς καὶ παχυλόφρονος γενεᾶς 'μας εἶνε᾽ «Κάλ-

λιο πέντε καὶ στὸ χέρι παρὰ δέκα καὶ καρτέρει». “Ὅταν δὲ καὶ αὐτὰ τὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ δὲν κατορθώνουν γ᾽ ἀποκτοῦν, γί-

86 νονται μεμψίμοιροι καὶ γογγυσταί. Τοῦτο δὲ εἶνε ἄλλ᾽ ἄντισταυρικὴ στάσις, βλασφημία κατὰ τοῦ σταυροῦ. Ὑπάρχουν δὲ καὶ πολλοί, οἱ ὁποῖοι, λόγῳ ἐπιπολαι. ὁτητος καὶ ἀγνοίας τῶν τρομερῶν ἀπαιτήσεων τοῦ Χριστιανισμοῦ, εὐκόλως ἀκολουθοῦν αὐτόν, συμμορφούμενοι πρὸς

ἐξωτερικὰς καὶ τυπικὰς πράξεις τῆς Θρησκείας καὶ ἔχοντες

τὴν αὐταπάτην, ὅτι εἶνε καλοὶ χριστιανοί. ᾿Αλλ᾽ ὅταν ἀντιλη-

φθοῦν καλῶς, πόσον ὀδυνηραὶ εἶνε αἱ ἀπαιτήσεις τοῦ Χριστιανισμοῦ, ψυχραίνονται, στυγνάζουν ἐπὶ τῷ λόγῳ τοῦ Εὖαγγελίου, ὅτι σκληρὸς ὁ λόγος οὗτος, ἀπομακρύνονται καὶ οὐκέτι περιπατοῦν μετὰ τοῦ ᾿Ιησοῦ. ἽὍΟσον δὲ περισσότερον ἀντιλαμθάνονται, ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς εἶνε ἐχθρὸς τῆς [ἰ-

διοτελείας, τῆς πολυτελείας, τῶν ἀνέσεων, τῶν ἀπολαύσεὧν, τῶν ἐπιδείξεων καὶ τῆς κενοδοξίας τῶν, τόσον περισσό-

τερον ψυχραίνονται ἀπέναντί του καὶ ἀντιδροῦν ἐσωτερικῶς

καὶ ἐξωτερικῶς. Αὐτὸς ὁ Πέτρος, ὁ ἐγκαταλείψας πάντα καὶ

ἀκολουθήσας τὸν ᾿Ακτήμονα, ἀπέκρουε τὴν ἰδέαν τοῦ σταυ-

ροῦ. Ὅταν ἤκουσεν, ὅτι ὁ Διδάσκαλος ἔμελλε «πολλὰ πα-

θεῖν», χαρακτηριστικῶς ὁ Εὐαγγελιστὴς σημειώνει, ὅτι ὃ μαθητὴς «προσλαθόμενος αὐτὸν ἤρξατο ἐπιτιμᾶν αὐτῷ λέγῶν ἵλεώς σοι, Κύριε᾽ οὐ μὴ ἔσται σοι τοῦτο» (Ματθ. 16, 21 - 22). Καὶ μετὰ τὴν Πεντηκοστὴν ἧ παράδοσις θέλει πάλιν τὸν Πέτρον ἀποφεύγοντά ποτε τὸ μαρτύριον ἐν Ρώμῃ, ἵνα εἰς ἐρώτησίν του πρὸς τὸν ἐμφανισθέντα Κύριον «ῷυο νΔα!5, Τροτηῖπε ἡ» λάθῃ τὴν ἀπάντησιν᾽ «Ὑπάγω εἰς τὴν Ρώμην, ἵνα σταυρωθῶ ἄλλην μίαν φορὰν διὰ σέ». Καὶ ἂν ὁ Πέτρος,

ὁ στερεὸς ὡς πέτρα, ὁ θερμὸς ὡς ἡφαίστειον, ὁ ἀκτήμων καὶ

ὁ πνευματέμφορος, ἀπέκρουε τὸν σταυρόν, πόσῳ μᾶλλον ἧ-

μεῖς οἱ ὀλιγόπιστοι ἢ ἄπιστοι, οἱ χλιαροὶ ἢ ψυχροί, οἱ πλεο-

νέκται καὶ εὐδαιμονισταί, οἱ πτωχοὶ εἰς Πνεῦμα ἢ τελείως

ἀπνευμάτιστοι!...

Ποιοῦμεν τὸν σταυρὸν ὡς τύπον καὶ τὸν καταφρονοῦ. μεν ὡς οὐσίαν. Προσκυνοῦμεν τὸν σταυρὸν ὡς σχῆμιι καὶ

τὸν μισοῦμεν ὡς ζωήν. Εἴμεθα ὄντως ἡ πλέον εὐδιτιιμονιστική, ἄρα ἡ πλέον ἀντισταυρικὴ γενεά, Εἴμεθα οἱ χειρότβροι

«ἐχθροὶ τοῦ σταυροῦ». Οἱ δὲ ἐχθροὶ τοῆ σταυροῇ εἶνε ἔνθροὶ τῆς ἰδίας τῆς σωτηρίας τῶν, τοὺς ὁποίους ὁ Παῆδλ ος κλαίει

καὶ θρηνεῖ (Φιλιπ. 3, 18).

81 Εἴθε ὁ ᾿Εσταυρωμένος Κύριος νὰ μᾶς δώσῃ φωτισμόν, διὰ -νἡὰ καταλάθωμεν. ὅτι ἡ ζωή μας κρέμαται ἐκ τοῦ σταυροῦ, νὰ μᾶς δώσῃ δὲ καὶ δύναμιν, διὰ νὰ βαστάσῃ ἕκαστος τὸν ἰδικόν. του σταυρόν.

ΤΟῪ ΕΥ̓ΑΓΓΕΛΙΣΤΟῪ ΛΟΥΚΑ

(8 ΟΚΤΩΒΡ.)

ΠΙΣΤΟΣ ΜΕΧΡῚ ΤΕΛΟΥΣ Τὴν 1Ιϑην ᾿Οκτωθρίου ἡ ᾿Εκκλησία τιμᾷ τὴν μνήμην εὐαγγελιστοῦ ἁγίου τοῦ Λουκᾶ. πᾶσαν

Ὃ Λουκᾶς κατὰ

πιθανότητα κατήγετο ἐκ τῆς ᾿Αντιοχείας. Δὲν ἧτο δὲ ἐκ τῶν ἀσήμων. Εἶχε μόρφῶσιν Ἑλληνικὴν κσὶ

ἦτο

ἰατρός. Ὁ ἀπόστολος Παῦ-

λος ἐν τῇ ἐξόχως συγκινη-

τικῇ ἐκείνῃ περικοπῇ, ἥτις ἀναγινώσκεται κατὰ τὴν Μ. Παρασκευήν, τονίζει πρὸς τοὺς Κορινθίους

«Βλέπετε

τὴν κλῆσιν ὑμῶν, ἀδελφοί, ὅτι οὐ πολλοὶ σοφοὶ κατὰ σάρκα, οὐ πολλοὶ δυνατοί, οὐ πολλοὶ εὐγενεῖς,» (Α΄ Κορ. 1, 26). Μεταξὺ. τῶν κλητῶν καὶ ἐκλεκτῶν τοῦ Χριστιανισμοῦ δὲν εἴνε πολλοὶ οἱ κατὰ κόσμον σπουδαῖοι. Οἱ πολλοὶ ἐξ ἐγωισμοῦ καὶ ματαιοδοξίας περιφρονοῦν. τὴν χριστιανικὴν πίστιν. Ἔκ τῶν κατὰ κόσμον σπουδαίων οἱ κλητοὶ καὶ ἐκλεκτοὶ εἶνε --

πάντοτε --- ὀλίγοι. ᾽Εκ τῶν ὀλίγων δὲ τούτων εἶνε καὶ ὁ Λου-

κᾶς. Δὲν ὑπερηφανεύθη διὰ τὰ κοσμικὰ προσόντα του καὶ δὲν παρεσύρθη ἐκ τοῦ πνεύματος καὶ ρεύματος τῆς ματαῖο-

δοξίας. 'ῶὩς μορφωμένος ἄνθρωπος ἐφιλοσόφησε. Καὶ σκύθα-

λα ἐθεώρησε τὴν κατὰ κόσμον γνῶσίν του καὶ ἐπιστήμην, ἵνα Χριστὸν κερδίσῃ. ᾿Επίστευεν εἷς τὸν Χριστὸν καὶ αὐτὸ δι᾿

αὐτὸν ἦτο τὸ πᾶν. ἼἜθεσε τὸ τάλαντόν του εἰς τὴν

ὑπηρεσίαν τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν καὶ ὁ κατὰ κόσμον σπουδαῖος ἀνεδείχθη κατὰ Χριστὸν σπουδαῖος. Πόσον σπουδαῖος; Ὅσον εἷς ᾿Απόστολος. Ὑπάρχει ἄλλη δόξα μείζων τῆς ᾿Αποστολικῆς; Ὁ Λουκᾶς θεωρεῖται εἷς

ἐκ τῶν ᾿Εὐδομήκοντα ᾿Αποστόλων. Ἦτο συνεργάτης καὶ συν-

89 ακόλουθος τοῦ κορυφαίου ἀποστόλου Παύλου. Τρὶς ὁ Παῦ-

λος μνημονεύει τὸν Λουκᾶν εἰς τὰς ᾿Επιστολάς του ὀνομα-

στικῶς. «᾿Ασπάζεταί σε», γράφει πρὸς τὸν Φιλήμονα, «Ἔπα-

᾿φρᾶς ὁ συναιχμάλωτός μου ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ, Μᾶρκος, ᾿Αρίσταρχος, Δημᾶς, Λουκᾶς, οἱ συνεργοί μου» (Φιλήμ. 23 24). Πρὸς τοὺς Κολοσσαεῖς γράφει «᾿Ασπάζεται ὑμᾶς Λου-

κᾶς ὁ ἰατρὸς ὁ ἀγαπητὸς καὶ Δημᾶς» (Κολ. 4, 14). Καὶ πρὸς

Τιμόθεον ἐπιστέλλει:

«Σπούδασον ἐλθεῖν πρός με ταχέως"

Δημᾶς γάρ με ἐγκατέλιπεν ἀγαπήσας τὸν νῦν αἰῶνα, καὶ ἐπορεύθη εἰς Θεσσαλονίκην, Κρήσκης εἰς Γαλατίαν,

Τίτος

εἰς Δαλματίαν Λουκᾶς ἐστι μόνος μετ᾽ ἐμοῦ» (Β΄ Τιμ. 4, 9 - 11). ΓΑξιος παρατηρήσεως ὁτρόπος, μὲ τὸν ὁποῖον ὁ κορυφαῖος Παῦλος ἀναφέρει τὸν Λουκᾶν εἰς τὴν δευτέραν περι-

κοπήν. Λουκᾶς ὁ ἰατρὸς ὁ ἀγαπητός! Εἰς τὴν ᾿Εκκλησίαν ὁ

Λουκᾶς ἧτο γνωστὸς ὡς ὁ ἐπιστήμων ἰατρός, ὅστις προσέ-

φερε τὰς ὑπηρεσίας του εἰς τοὺς ἀρρώστους μετὰ

πάσης

προθυμίας καὶ δωρεάν. Ἦτο δὲ καὶ ὁ προσωπικὸς ἰατρὸς τοῦ ἀσθενικοῦ ἀποστόλου Παύλου. Ὃ Παῦλος, ὅστις ἐθεράπεὺυεν ἄλλους καὶ ἀνίστα νεκρούς, ἐπέτρεπεν ὁ Θεὸς νὰ βα-

σανίζεται ὑπὸ ἀσθενείας, διότι ἡ δύναμις τοῦ Χριστοῦ ἐν ἀ-

σθενείᾳ. τελειοῦται. Ὃ Λουκᾶς ἦτο ἐπίσης ἀγαπητός. Κατ᾽ ἐξοχὴν δηλαδὴ ἀγαπητός, λόγῳ τῆς ψυχικῆς του εὐγενείας,

τῆς καλωσύνης, τῆς προθύμου καὶ ἀνιδιοτελοῦς ἐξυπηρετήσεὼῶς τῶν ἀδελφῶν, καὶ τῆς πιστότητός του εἰς τὸν ἀπόστολον Παῦλον ἐν τῷ ἔργῳ τοῦ Εὐαγγελίου. ἼΑξιον ἐπίσης παρατηρήσεως, ὅτι καὶ εἰς τὰς τρεῖς παρατεθείσας περικοπὰς ἐκτὸς τοῦ Λουκᾶ ἀναφέρεται καὶ ὁ Δημᾶς. Ἧτο καὶ αὐτὸς συνεργάτης τοῦ Παύλου. ᾿Αλλὰ δὲν παρέμεινε πιστός.

Εἰς

τὴν δευτέραν περικοπήν, ὅπου ὁ Λουκᾶς ἀναφέρεται ὡς ἀ-

γαπητός, ὁ Δημᾶς μνημονεύεται ξηρῶς. ᾿Ἤδη, ὡς φαίνεται, ἐδείκνυεν οὗτος σημεῖα ψυχικῆς διαφοροποιήσεως καὶ τά-

σεις ἀποσκιρτήσεως. Εἰς τὴν τρίτην περικοπὴν ἀναφέρεται ρητῶς, ὅτι ἐγκατέλειψε τὸν ᾿Απόστολον καὶ ἀπεμακρύνθη, ἀγαπήσας τὸν νῦν αἰῶνα. Εἶχε καὶ ὁ Δημᾶς ἀγάπην, ἀλλ᾽ ἀγάπην τοῦ αἰῶνος τούτου! ᾿Εκτὸς δὲ τοῦ Δημᾶ, ὅστις ἀπε-

στάτησε, καὶ ἄλλοι εἰς κρισίμους περιστάσεις ἄφησαν τὸν ᾿Απόστολον ἔρημον καὶ ἀνυπεράσπιστον. ᾿Αλλ᾽ ὃ 'Ιλουκᾶς ἔμεινε πιστός, ὁ μόνος πιστός. Λουκᾶς ἐστι μόνος μετ᾽ ἐμοῦ!

Πόσην δόξαν περιποιεῖ εἰς τὸν Λουκᾶν τὸ γεγονός, ὅτι αὐ-

90 τὸς ὑπῆρξεν ὁ πιστότερος ὅλων τῶν συνεργατῶν τοῦ ἀποστόλου Παύλου!

Μετὰ τὸν θάνατον τοῦ ἀποστόλου Παύλου

περιώδευσε διαφόρους τόπους καὶ ἐκήρυξε τὴν

ὁ

Λουκᾶς

βασιλείαν

τοῦ Θεοῦ. ᾿Απέθανε δὲ εἰς γεροντικὴν ἡλικίαν, κατ᾽ ἄλλους

μὲν ἐν εἰρήνῃ, κατὰ μίαν δὲ μαρτυρίαν τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου μὲ μαρτυρικὸν θάνατον. Ὃ ἀπόστολος Λουκᾶς καὶ μετὰ θάνατον κηρύττει. Πῶς;

Διὰ τῶν θεοπνεύστων βιθλίων του.Ηξιώθη νὰ γράψῃ τὸ τρί-

τον Εὐαγγέλιον καὶ τὰς Πράξεις τῶν ᾿Αποστόλων, εἰς τὰς ὁποίας κυρίως ἐξιστορεῖ τὴν δρᾶσιν τοῦ κορυφαίου

διδα-

σκάλου του, τοῦ θείου Παύλου. Καὶ ἡ πρὸς Ἑραίους ᾽Ἐπιστολή, ἣ ὁποία κατὰ τὰ νοήματα καὶ κατ᾽ οὐσίαν εἶνε βεθαίως

τοῦ

ἀποστόλου

Παύλου, κατὰ

τὴν

διατύπωσιν

εἶνε

πολὺ πιθανόν, ὅτι εἶνε τοῦ Λουκᾶ. Ὃ Παῦλος δηλαδὴ ἔδωκεν εἰς βασικὰς γραμμὰς τὸ περιεχόμενον τῆς ᾿Επιστολῆς καὶ ὁ γραφίδα Λουκᾶς συνέταξεν αὐτὴν μὲ᾿ τὴν ἀριστοτεχνικὴν

του. Ὁπωσδήποτε τὸ τρίτον Εὐαγγέλιον, αἱ Πράξεις τῶν ᾿᾽Α-

ποστόλων καὶ ἡ πρὸς ἙἝἙραίους ᾿Επιστολὴ εἶνε τὰ γλαφυρώτερα βιθλία τῆς Καινῆς Διαθήκης. Ὁ κάλαμος τοῦ Λουκᾶ εἶχεν ἰδιαιτέραν χάριν. Ἡ παράδοσις θέλει τὸν Λουκᾶν καὶ ὡς ζωγράφον, ὅστις

μάλιστα ἐφιλοτέχνησεν εἰκόνας τῆς Θεοτόκου. Διὸ καὶ ἐν τῷ γνωστῷ. ὕμνῳ τοῦ Μικροῦ Παρακλητικοῦ Κανόνος εἰς

τὴν Παναγίαν ψάλλομεν᾽ «Αλαλα τὰ χείλη τῶν ἀσεθῶν, τῶν μὴ προσκυνούντων τὴν εἰκόνα σου τὴν σεπτήν, τὴν ἱστορηθεῖσαν ὑπὸ τοῦ ἀποστόλου Λουκᾶ ἱερωτάτου τὴν Ὁδηγήτριαν».

Εἴθε ἡ μνήμη τοῦ: Λουκᾶ νὰ φέρῃ εἰς μεγαλυτέραν συναίσθησιν τῶν εὐθυνῶν τῶν τοὺς ἱεραποστολικῶς ἐργαζομέ-

νους, καὶ εἰς συναίσθησιν τῆς ἐνοχῆς των τοὺς Δημᾶδες !

Κατωτέρω θὰ ἑρμηνεύσωμεν ἕνα ὕμνον ἐκ τῆς ἑορτῆς

τοῦ ἁγίου εὐαγγελιστοῦ Λουκᾶ,

ἈΑΚΕΣΤΩΡ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΣ ΚΑΙ ΦΩΣΤΗΡ

᾿

Χαῖρε, ὁ μόνος γράψας ἡμῖν τὸ Χαῖρε

χαίρων

τῆς ᾿Αγνῆς εὐαγγέλιον᾽ καὶ ταύτην Κυριοτόκον εἶἴ-

91

πόντα τὸν Βαπτιστὴν ἐκ γαστρός, οὗ γράφεις καὶ τὴν σύλληψιν’ καὶ Λόγου τὴν σάρκωσιν, πειρασμοὺς καὶ τὰ θαύματα, λόγους καὶ πάθη, τὸν σταυρὸν καὶ τὸν θάνατον καὶ τὴν ἔγερσιν, ἥνπερ εἶδες, καὶ ἄνοδον, Πνεύματός τε τὴν κάθοδον, κηρύκων τὰς πράἕξεις τε, καὶ ἐξαιρέτως τοῦ Παύλου, οὗπερ ἐδείχθης

συνέκδημος,

ἀκέστορ καὶ μύστα,

᾿Εκκλησίας, ἣν φρούρει πάντοτε.

καὶ φωστὴρ τῆς

Ὃ ἀνωτέρω ὕμνος ἀποτελεῖ ἐγχώμιον τοῦ ἁγίου Λουχᾶ ὡς συγγραφέως. Ἂν ἀρχῇ ὃ ὑμνογράφος ἀπευθύγει πρὸς τὸν “ἀγιον τὸ Χαῖρε. Τοῦτο ἰδιαιτέρως ἁρμόζει εἰς τὸν εὐαγγελιστὴν Λουχᾶν, διότι αὐτὸς εἶνε ὁ μόγος, ὅστις χαίρων ἔγραψε χάριν ἧ-

μῶν «τὸ εὐαγγέλιον Χαῖρε τῆς ᾿Αγνῆς», ἦτο! τὸ μήνυμα Χαῖρε, ὅπερ ὃ ἄγγελος ἀπηύθυγε πρὸς τὴν ἁγνὴν Παρθένον χατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ εὐαγγελισμοῦ. Μετ᾿ ἐχεῖνο τὸ Χαῖρε τοῦ ἀγγέλου ὅλοι οἱ πιστοὶ ἔχουν τὴν δυνατότητα χαὶ τὸ διχαίωμα νὰ χαίρουν, ἰδιαιτέρως δὲ ὃ εὐαγγελιστὴς Λουχᾶς ὡς ὃ μόνος ἀφηγη-

θεὶς τὰ τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῆς ἁγνῆς Παρθένου. Ὃ Λουχᾶς ἐπίσης εἶνε «ὁ μόνος γράψας τὸν Βαπτιστὴν εἰπόντα, ἐχ

γαστρὸς

Κυριοτόχον ταύτην» τὴν ἁγνὴν Παρθένον, ὃ μόνος δηλαδή, ὁ

ὁποῖος ἔγραψε περὶ τοῦ ᾿Ιωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ, ὅτι ἤδη ἔχ χοι-

λίας μητρός του εἶπε τὴν ἁγνὴν Παρθένον Κυριοτόχον, ἤτοι Θεο-

τόχον. ᾿Αλλὰ πῶς ὃ ᾿Ιωάγνης ὁ Βαπτιστής, ἔτι ὧν ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς μητρός του, εἶπε τὴν Παρθένον μητέρα τοῦ Κυρίου χαὶ Θεοῦ:

᾿ϊπε τοῦτο διὰ τῶν σχιρτημάτων του ἐν τῇ χοιλίᾳ τῆς Ἔλισάδετ

χατὰ τὴν συνάντησιν αὐτῆς μετὰ τῆς Παρθένου. Διὰ τῶν σχιρτημάτων ἐχείνων τὸ βρέφος ᾿Ιωάννης οἱονεὶ ἀνεγνώριζε καὶ διεκήρυσσεν, ὅτι ἣ Παρθένος ἐχυοφόρει τὸν. ἴδιον τὸν Κύριον καὶ Θεὁν. Ἤδη ὃ ἄγγελος εἶχεν εἴπει πρὸς τὸν Ζαχαρίαν περὶ τοῦ Ἴ-

ὠάννου᾽ «αἱ Πνεύματος ᾿Αγίου πλησθήσεται ἔτι ἐχ κοιλίας μητρὸς αὐτοῦ» (Λουχ. 1, 16). Τὰ ὑπὸ τὴν ἐπενέργειαν τοῦ ᾿Αγίου

Πνεύματος σχιρτήματα τοῦ βρέφους ἦσαν εἶδος προφητείας περὶ

τοῦ Κυρίου χαὶ τῆς μητρός του. Τοῦ Βαπτιστοῦ γράφεις ἐπίσης

χαὶ τὴν σύλληψιν, λέγει ἐν συνεχείᾳ ὃ ὑμνογράφος, ἀπευθυνόμε-

γος πρὸς τὸν ἐγχωμιαζόμενον εὐαγγελιστήν. Καὶ ἡ θαυμαστὴ δὲ σύλληψις τοῦ ᾿Ιωάννου ἔχ προδεθηχότων τὴν ἡλιχίαν γονέων ἀ-

γαφέρεται μόνον ὑπὸ τοῦ Λουχᾶ.

Γράφεις, λέγει κατόπιν ὁ ὑμγογράφος, τὴν σάρκωσιν τοῦ

92

Θεοῦ Λόγου, τοὺς ἐν τῇ ἐρήμῳ πειρασμοὺς αὐτοῦ καὶ τὰ θαύματα, τοὺς λόγους χαὶ τὰ σεπτὰ πάθη, τὴν σταύρωσιν καὶ τὸν θάγατον χαὶ τὴν ἀνάστασιν, τὴν ὁποίαν ἠξιώθης καὶ εἶδες. Εἷς τ ’

σημεῖον τοῦτο ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος ὑπαινίσσετα:, ὅτι ὁ ἕτερος ἔχ

τῶν δύο ἐχείνων μαθητῶν, οἱ ὁποῖοι ἐπορεύοντο πρὸς ᾿μμαοὺς

χατὰ τὸ ἀλησμόνητον ἐχεῖνο δειλινὸν τῆς ᾿Αναστάσεως,

ἦτο ὃ

Λουχᾶς. Οὗτος, μόνος ἀφηγούμενος ἐν τῇ πλήρει μυστιχοπαθείας ἀφηγήσει ἐχείνῃ τὴν ἐμφάνισιν τοῦ Κυρίου χατὰ τὴν

πορείαν

πρὸς Ἔμμαούς, ἐνῷ ἀναφέρε!: ὀνομαστιχῶς τὸν ἕνα ἔχ τῶν δύο

μαθητῶν, τὸν ἕτερον δὲν ἀγαφέρει, ἐχ ταπεινοφροσύνης, διότι ἧτο ὃ ἴδιος.

Γράφεις, λέγει ἔπειτα ὃ ὑμνογράφος, χαὶ τὴν ἄνοδον, ἦτοι τὴν εἰς οὐραγοὺς ἀνάληψιν τοῦ Κυρίου, χαὶ τὴν χάθοδον τοῦ Πνεύματος, ἤτοι τὴν ἐπιφοίτησιν τοῦ ᾿Αγίου Πγεύματος ἐπὶ τοὺς ἁγίους μαθητὰς χαὶ ᾿Αποστόλους χατὰ τὴν ἡμέραν τῆς Πεντηχοστῆς, χαὶ τὰς πράξεις τῶν χηρύχων, ἤτοι τῶν ᾿Αποστόλων,

ἐξαιρέτως δὲ τοῦ Παύλου, τοῦ ὁποίου ἐδείχθης συναχόλουθος. Οὕτως ὃ ὑμνογράφος ἔδωχεν ἐν γενιχαῖς γραμμαῖς

καὶ

χατὰ τὰ χύρια σημεῖα τὸ περιεχόμεγον τοῦ συγγραφιχοῦ ἔργου

τοῦ Λουχᾶ, τοῦ τρίτου δηλαδὴ ὐαγγελίου χαὶ τῶν Πράξεων τῶν ᾿Αποστόλων. Εἰς τὸ τέλος τοῦ ὕμνου ὁ ἐγχωμιαζόμενος ἅγιος προσφω-

γεῖται ἀχέστωρ χαὶ μύστης χαὶ φωστὴρ τῆς Ἔχχλησίας. ᾿Αχέστωρ προσφωγεῖται ὡς θεραπευτής, ὡς ἰχτρός. Ὄχι δὲ μόνον ἐν σωματικῇ, ἀλλὰ καὶ ἐν πγευματιχῇ ἐννοίᾳ. Ὥς ἐπιστήμων ὁ Λουχᾶς ἐθεράπευε σώματα. Ὡς ἀπόστολος δὲ χαὶ εὐαγγελιστὴς ἐθεράπευε χαὶ διὰ τῶν βιδλίων του ἐξαχολουθεῖ γὰ θεραπεύῃ φυχάς. Διότι τὰ λόγια τῶν ἁγίων εἶνε ἄχος φυχῆς, φάρμαχα δηλαδὴ χαὶ θεραπεία τῆς ψυχῆς, ἐξαιρέτως δὲ τὰ λόγια τῶν θεο-

πνεύστων ἀποστόλων χαὶ εὐαγγελιστῶν. Ὥς μύστης προσφωγεῖτα:,

ἐπειδὴ εἶχε μυηθῆ εἰς τὰ μυστήρια τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Καὶ

ὡς φωστήρ, ἐπειδὴ διὰ τῆς σοφίας του φωτίζει τὸν χόσμον χαὶ λάμπει ὡς ἀστὴρ ἐν τῷ νοητῷ στερεώματι τῆς Ἔχχλησίας. Πα-

ραχαλεῖται δὲ γὰ φρουρῇ τὴν ᾿Εχχλησίαν πάντοτε. Πῶς; ᾿Ασφαλῶς διὰ τῶν πρὸς Κύριον μεσιτειῶν του. Ἢ θριαμδεύουσα Ἔχχλησία, ἡ ἐκ τῶν τετελειωμέγων πγευμάτων τῶν ἁγίων ἀποτε-

λουμένη, συναντιλαμδάγεται ταῖς ἀσθενείαις τῆς Ἔχχλησίας.

στρατευομένης

ΤΟῪ ΑΓΙΟῪ ΔΗΜΗΤΡΙΟῪ (26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ) . ΠΡΟΤΥΠΟΝ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΩΝ Ὁ Ἅμτος

Τὴν 2θδην Ὀκτωδρίου ἡ ᾿ἜἘκ-

ΔΗΜΉΤΡΙΟΟ

κλησία τιμᾷ τὴν μνήμην τοῦ ἀγὙίου καὶ ἐνδόξου μεγαλομάρ-

τυρος Δημητρίου τοῦ μυροδλή-

Ξ.-ἜΝ ἘΠΗΝ

" ΞΞἢ

“ ἐμά

ΞΞν

ἘΞ ξεν ἘΞΞΞΞΞΕ

τ

του καὶ θαυματουργοῦ. Ὁ ἅγιος Δημήτριος εἶνε ἐκ ᾿ τῶν προσφιλεστέρων ἁγίων. Τὸ ὄνομά του εἶνε ἐκ τῶν ἐπικρατεστέρων ὀνομάτων, τὰ ὁποῖα φέρουν οἱ Χριστιανοί. Διατί τὸ ὄνομα τοῦ Δημὴη“͵; τρίου μᾶς

. συγκινεῖ

ρως; ᾿Επειδὴ συνδέεται

ἰδιαιτέ-

πρὸς

β τὴν ἱστορίαν τῆς ὡραίας μας τ- Θεσσαλονίκης; ᾿Ασφαλῶς καὶ

δι᾿ αὐτό. “Ἕλληνες εἴμεθα, τὴν Πατρίδα ἀγαπῶμεν, καὶ τοὺς ἁγίους, οἱ ὁποῖοι ὑπερμαχοῦν τῶν δικαίων τῆς πολυπαθοῦς Πατρίδος μας, εἶνε φυσικὸν μετ᾽ ἰδιαιτέρας συγκινήσεως νὰ τιμῶμεν καὶ νὰ ἑορτάζωμεν. ᾿Αλλὰ τὸ ὄνομα τοῦ Δημητρίου μᾶς ἡλεκτρίζει ὡς Χριστιανοὺς κυρίως.Ἔνδοξον τὸ

ὋἝλλη-

νικὸν ὄνομα. ᾿Αλλ᾽ ἐνδοξότερον τὸ Χριστιανικόν. Καυχὼμε-

θα διότι ἐγεννήθημεν Ἕλληνες. ᾿Αλλὰ περισσότερον καυχώμε-

θα διότι ἠξιώθημεν νὰ γίνωμεν Χριστιανοί. Καὶ ὡς Χριστια-

νοὶ κρίνομεν κυρίως ἀπὸ θρησκευτικῆς πλευρᾶς. Ἀπὸ

τῆς

πλευρᾶς δὲ ταύτης ὁ ἅγιος Δημήτριος ἔχει τι τὸ ἐκτάκτως

λαμπρόν.

Εἶχεν ὅλα τὰ προσόντα, τὰ ὁποῖα κατὰ κόσμιον θεω-

ροῦνται μεγάλα καὶ σπουδαῖα. ᾿Αλλὰ τὰ ἐθεώρησεν

σκύθαλα, διὰ νὰ κερδίσῃ τὸν Χριστόν. Εἶχεν

ὅλα

ἀριστοκρα-

τικὴν καταγωγήν, νεότητα, ὡραιότητα, εὐφυΐαν, μόρφωσιν,

πλοῦτον καὶ ἀξίωμα. Κατὰ τὸ ἀξίωμα ἧτο στρατιωτικός, λαμπρὸς ἀξιωματικὸς τοῦ ἐνδοξοτέρου στρατοῦ τοῦ κόσμου. ᾿Ανθρωποι μὲ τοιαῦτα καὶ τοσαῦτα κοσμικὰ προσόντα

πό-

904 σοι εἶνε Χριστιανοί; Οὐσίᾳ, ἐννοεῖται, ὄχι ὀνόματι. Καρδίᾳ,

ὄχι ταὐτότητι.

᾿

᾿Ας μὴ ὑπάγωμεν μακράν. ᾽Ας ἀποθλέψωμεν εἰς τὴν σημερινὴν ᾿᾿Ἑλληνικὴν κοινωνίαν. Πόσοι ἀριστοκράται εἶνε

πράγματι Χριστιανοί, διὰ λόγων καὶ δι᾽ ἔργων

θεωροῦντες

καὶ ἀποδεικνύοντες, ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς εἶνε δι᾿ αὐτοὺς ἡ ὑ-

ψίστη ἀριστοκρατία; ᾿Επλήσθη τὸ Κολωνάκι εὐσεθῶν Χριστιανῶν ! Πόσοι νέοι ἠλεκτρίζονται ἐκ τοῦ αἰωνίου προτύπου

τῆς νεότητος, τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, καὶ συμμερί-

ζονται τὰς περὶ ἐγκρατείας καὶ ἁγνότητος χριστιανικὰς δι-

δασκαλίας; Πόσοι ὡραῖοι δὲν παριστάνουν τοὺς γόητας καὶ

δὲν ἐπιδεικνύονται ὡς ὑπερήφανα παγώνια λησμονοῦντες τὸ

ἀμήχανον Κάλλος καὶ ᾿ἐκτιμῶντες τὸ σαρκικὸν μόνον

κάλ-

λος; Πόσοι εὐφυεῖς δὲν παριστάνουν τοὺς «ἐξύπνους» ἀπέ-

ναντι τῆς Θρησκείας καὶ δὲν ἐξαντλοῦν ὅλην τὴν εὐφυΐαν τῶν διὰ κοσμικὰ τέλη; Πόσοι μορφωμένοι διαθάζουν Εὐαγγέλιον καὶ δὲν εἶνε δοκησίσοφοι,

παριστάνοντες, ὅτι αὐτοὶ

«τὰ ξέρουν ὅλα» καὶ ὅτι ἡ ᾿Επιστήμη δὲν συμφωνεῖ δῆθεν μὲ τὴν Θρησκείαν; Πόσοι πλούσιοι συμμερίζονται τοὺς πτω-

χοὺς καὶ τὴν κατὰ Χριστὸν πτωχείαν καὶ δὲν’ σπαταλοῦν τὰ χρήματά τῶν εἰς τὴν μόδαν, εἰς τὴν πολυτέλειαν, εἰς τὰς διασκεδάσεις, εἷς τὰ ὄργια, ἑνὶ λόγῳ εἰς τὴν ματαιοδοξίαν;

Πόσοι δὲ τέλος ἀξιωματοῦχοι εἶνε ταπεινόφρονες καὶ δὲν ἔ-

χουν ἕνα ὑπερτροφικὸν ἐγωισμόν, νομίζοντες ὅτι ἔπιασαν τὰ ἄστρα; «Βλέπετε τὴν κλῆσιν ὑμῶν, ἀδελφοί, ὅτι οὐ πολλοὶ σοφοὶ κατὰ σάρκα, οὐ πολλοὶ δυνατοί, οὐ πολλοὶ εὐγενεῖς» (Α΄

Κορ. 1, 26). ᾿Ολίγοι, ἐλάχιστοι οἱ ἄνθρωποι ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ὅλα τὰ λαμπρὰ κατὰ κόσμον προσόντα, καὶ ἐν τούτοις δὲν ἔχουν μεγάλην ἰδέαν διὰ τοὺς ἑαυτούς των, ἀλλὰ πιστεύουν, ὅτι ὅλα τὰ ἀληθινὰ μεγαλεῖα ὑπάρχουν εἰς τὸν Χριστιανισμόν, καὶ εἰς αὐτὸν ὑποτάσσουν καὶ θυσιάζουν

ὅλα τὰ προσόντα των. Εἷς ἐκ τῶν σπανίων αὐτῶν ἀνθρώ-

πῶν ἦτο καὶ ὁ Δημήτριος. Πρὸ τῆς ὑπεραξίας τοῦ Χριστιανι -

σμοῦ ἐθεώρησε τὰ πάντα μηδαμινὰ καὶ ἀνάξια λόγου. Καὶ

ἠγωνίσθη φλογερῶς διὰ τὴν διάδοσιν τῆς χριστιανικῆς πίστεως, καὶ ἐμαρτύρησε γενναίως, καὶ προσέφερεν οὕτω τὸν ἑ-

αὑτόν του ἐκλεκτὴν θυσίαν εἰς τὸν ἐξ Οὐρανοῦ καταγόμενον, τὸν αἰώνιον Νέον, τὸν ὡραῖον κάλλει παρὰ πάντας βρο-

θῦ

τούς, τὸν σοφὸν καὶ τὴν ἐνυπόστατον σοφίαν, τὸν πλούσιον ἐν πᾶσιν ἀγαθοῖς καὶ ἐν ἐλέει, τὸν Βασιλέα τῶν βασιλέων,

τὸν ᾿Αρχηγὸν τῆς σωτηρίας ἡμῶν, τὸν. ἀξιέραστον καὶ τὸν ποθεινὸν ἐν ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ τὸν. ᾿Αγαπητὸν τῶν ἀγαπητῶν. Ὃ ἅγιος Δημήτριος εἶνε λαμπρὸν παράδειγμα πρὸς μίμησιν ὅλων, ἰδιαιτέρως δὲ τῶν στρατιωτικῶν. Στρατιωτι-

κὸς ἅγιος ὑπῆρξεν ὁ Δημήτριος, καὶ ἐξόχως οἱ στρατιωτικοὶ πρέπει: νὰ ζηλεύουν καὶ νὰ μιμῶνται τὸ παράδειγμά του. Γνωρίξομεν καλῶς τί σημαίνει «Ἑλλὰς Ἑλλήνων». Πρέπει νὰ μάθωμεν καλλίτερον τί σημαίνει καὶ «Χριστιανῶν». Ὁ ἅγιος Δημήτριος δεικνύει ἐμπράκτως τὸ πλῆρες σκοπόσημον "Ἔθνους «Ἑλλὰς “Ἑλλήνων Χριστιανῶν».

Θεὲ τοῦ Δημητρίου! Βοήθει ἡμῖν νὰ ἐφαρμόσωμεν πλήρως τὸ ὡραῖον σύνθημα. Εἴμεθα Ἕλληνες. Βοήθει νὰ γίνωμεν καὶ Χριστιανοί.

Κατωτέρω θὰ ἑρμηνεύσωμεν συντόμως τοὺς

εἰς τὴν μνήμην τοῦ ἁγίου Δημητρίου.

Στίχους

ΠΟΘΟΣ ΜΑΡΤΥΡΙΟΥ

Δημήτριον νύττουσι λόγχαι, Χριστέ μου,

ζηλοῦντα πλευρᾶς λογχονύκτου σῆς πάθος.

Εἰκοστῇ μελίαι Δη μήτριον ἕκτῃ ἀνείλον.

τοὶ ὡραῖοι οὗτοι Στίχοι περιγράφουν τὸ μαρτύριόν τοῦ ἅ-

γίου Δημὴτρίου.

Ὡς γνωστόν, κατόπιγ διαταγῆς τοῦ εἰδωλολά-

τρου αὐτοχράτορος τῆς Ῥώμης Μαξιμιανοῦ, ἀπηνοῦς διώχτου τοῦ Χριστιανισμοῦ, ἐπισχεφθέγτος ποτὲ τὴν Θεσσαλογίχην, ὃ Δημήτριος, περιδόητος διὰ τὴν εἰς Χριστὸν πίστιν του, ἐρρίφθη εἰς τὴν φυλαχήν. Ἔϊχεϊ τὸν ἐπεσχέφθη ὃ χριστιανὸς ἐχεῖγος γέος, ὁ Νέστωρ, χαὶ ἐζήτησε τὴν εὐχήν του διὰ γὰ μογομαχήσῃ μὲ τὸν ὕ-

περήφανον χαὶ προχλητιχὸν γίγαντα Λυαῖον, ἄνθρωπον τοῦ αὐ-

τοχράτορος, διὰ τὸν ὁποῖον ἔχεῖγος ἐχαυχᾶτο. Ὃ Δημήτριος ἔδωχε τὴν εὐχήν, σφραγίσας τὸν Νέστορα μὲ τὸ σημεῖον τοῦ σταυροῦ χαὶ εἰπὼν τὸν συγχινητιχὸν ἔχεῖνον λόγον «Καὶ τὸν Λυαἴον γιχήσεις χαὶ ὑπὲρ Χριστοῦ μαρτυρήσεις». Μετὰ τοῦτο, ἐξελθὼν ὁ Νέστωρ πλήρης θάρρους, συνεπλάχη μὲ τὸν Δυαῖον, τὸν

96

τὴν ΝΣ χατέδαλε χαὶ τὸν ἐφόνευσεν. ᾿Αλλ᾽ ὁ φόνος προεχάλεσε Νέστοπὴν χαὶ τὴν ὀργὴν τοῦ αὐτοχράτορος τόσον χατὰ τοῦ ἔχρος ὅσον καὶ χατὰ τοῦ Δημητρίου. Διέταξε δὲ χαὶ οἱ δύο νὰ ἀπωτελεσθοῦγν. ΚΚαὶ πρῶτος ὃ Δημήτριος, ὡς πρῶτος αἴτιος τῆς διὰ λείας τοῦ Λυαίου.γένετο δὲ ἡ ἐχτέλεσις τοῦ Δημητρίου

χεγτημάτων λογχῶν εἰς τὴν πλευράν.ς γράφει τὸ συγαξάριον, ὃ αὐτοχράτωρ διέταξε «λόγχαις τὴν πλευρὰν διαπαρῆναι». Διὰ λογχισμῶν εἰς τὴν πλευρὰν γὰ διαπερασθῇ ὃ Δημήτριος. Τὸ εἶδος αὐτὸ τοῦ μαρτυρίου ἐφείλχυσεν ἰδιαιτέρως τὴν προσοχὴν τοῦ

ὑμνογράφου. Διότι χαὶ ὡς πρὸς τοῦτο ὃ Δημήτριος ὡμοΐχσε πρὸς τὸν Δεσπότην τοῦ Χριστόν, χαθόσον χαὶ ᾿Εἰχείνου τὴν πλευρὰν Ῥωμαῖος στρατιώτης ἐχέντησε χαὶ ἐτρύπησε μὲ λόγχην.

Εϊς τὸν πρῶτον Στίχον παρίσταται τὸ μαρτύριον τοῦ “Αγίου ὲ

͵

ὡς παρατεταμένον. Ἢ λόγχη τὴν ἀρχαίαν ἐποχὴν δὲν ἧτο, ὅπως σήμερον, μολύδδινον ξιφίδιον προσαρμοζόμενον εἰς τὸ ἄχρον τῆς χάννης τυφεχίου. Λόγχη τότε ὠνομάζετο ἣ αἰχμὴ τοῦ δόρατος.

Ὄχι δὲ λόγχη, ἀλλὰ λόγχαι, πολλῶν δηλαδὴ δοράτων αἰχμαί, χρησιμοποιοῦνται διὰ τὸ μαρτύριον τοῦ ᾿Αγίου. Πολλοὶ δήμιοι μὲ τὰ αἰχμηρά των δόρατα, γύττουσι τὸν Δημήτριον, τουτέστ! διαρ-

χῶς χεντοῦν χαὶ ἀνοίγουν τὴν πλευρὰν τοῦ Δημητρίου. Οἱ δή-

μίοι δὲν θέλουν γὰ ἐπιφέρουν τὸν θάνατον δι᾽ ἑνὸς πλήγματος.

Σαδισταὶ ὡς εἶνε, παρατείνουν τὸ μαρτύριον τοῦ ᾿Αγίου, ἐπιφέροντες πολλὰ πλήγματα, πολλοὺς λογχισμούς.

᾿

᾿Αλλ᾽ ὅ,τι χατὰ τοὺς δημίους ἀπετέλει τιμωρίαν χαὶ συμφορὰν τοῦ Δημητρίου, διὰ τὸν ἴδιον τὸν Δημήτριον ἀπετέλει ἀντιχείμενον φλογεροῦ πόθου χαὶ ἐχδήλωσιν ἰδιαιτέρας εὐνοίας τοῦ Θεοῦ. Εϊς τὸν δεύτερον Στίχον αὐτὸ ἀχριδῶς τονίζεται. Ὃ Δημήτριος ἐζήλου. τὸ πάθος τῆς λογχονύχτου πλευρᾶς τοῦ Χριστοῦ.

᾿Ἐζήλευε, σφοδρῶς ἐπόθει, διαχαῶς ηὔχετο, γὰ ἠξιοῦτο χαὶ αὖτὸς τοῦ σεπτοῦ πάθους τῆς διὰ λόγχης γνύξεως τῆς πλευρᾶς τοῦ “γι

Χριστοῦ. Καὶ ἠξιώθη.

Εἰς τὸν τρίτον Στίχον ἀναφέρεται ἡ ἡμερομηνία τοῦ θανάτου τοῦ ᾿Αγίου, ὁ ὁποῖος ἐπῆλθεν ὡς ἀποτέλεσμα τοῦ μαρτυρίου. ᾿Αλλ᾽ ἐνῷ ἐν τῷ πρώτῳ Στίχῳ ὡς μέσα ἐχτελέσεως τοῦ ᾿Αγίου

ἀναφέρονται λόγχαι, ἐν τῷ τρίτῳ Στίχῳ ἀναφέρονται μελίαι. Πρό-

χειται περὶ τοῦ αὐτοῦ κατ᾽ οὐσίαν πράγματος. Διότι μελίαι ὠνομάζοντο τὰ ἐχ μελίας (χοιγῶς φλαμουριᾶς), ξύλου σχληροῦ, χατασχευχζόμενο, δόρατα.

ΟἿ

Λέγει λοιπὸν ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος ἀπευθυνόμενος πρὸς τὸν Χριστόνγ᾽

Λόγχαι, Χριστέ μου, κεντοῦν καὶ τρυποῦν τὸν Δημήτριον,

ὃ ὁποῖος φλογερῶς ἐπόθει τὸ πάθος τῆς ἰδικῆς σου πλευρᾶς, τὴν ὃ-

ποίογ ἐχέντησε χαὶ ἤνοιξεν ἡ λόγχη. Τὴν εἰχοστὴν ἕχτην τοῦ ᾿θχτωδρίου τὰ ἐχ μελίας δόρατα ἐφόνευσαν τὸν Δημήτριον. ᾿ Εἰσήλθομεν εἰς τὴν περίοδον τῶν ἐσχάτων καιρῶν χαὶ δὲν γνωρίζομεν ὁποῖαι δοχιμασίαι ἐπιφυλάσσονται εἰς τὸν Χριστιανισμόν. Εἴθε χαὶ εἰς τὰς ἰδικάς μᾶς χαρδίας γὰ χαΐῃ μυστικὸς πό-

θος μαρτυρίου καὶ ὅλη ἡ ζωή μας γὰ εἶγε μία προετοιμασίοα. πρὸς μαρτύριον. Περισσότερον ζηλευτὴ χάρις ἀπὸ τὸ μαρτύριον ὑπὲρ

Χριστοῦ δὲν ὑπάρχει.

ΚΕΜΒΡ.) Η ΓΕΝΝΗ͂ΣΙΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟῪΥ (25 ΔΕ Η

ΡΙΖΑ ΤΩΝ

ΕΟΡΤΩΝ Χριστούγεννα! !

Μεγίστη

ἑορτὴ καὶ πανήγυρις ὅλης

τῆς

Χριστιανοσύνης.

«Λὴ-

τρόπολις τῶν ἑορτῶν», κατὰ τὸν ἱερὸν Χρυσόστομον. Μήτηρ δηλαδὴ καὶ ρίζα ὅλων τῶν ἑορτῶν τοῦ Χριστιανισμοῦ. Διότι, ἐὰν ὁ Χριστὸς δὲν ἐγεννᾶτο εἰς τὸν κόσμον,

Χριστιανισμὸς καὶ χριστιανικαὶ ἑορταὶ δὲν θὰ ὑπῆρχον. Κατὰ τοὺς πρώτους αἷ-

ὥνας τὰ Χριστούγεννα συν-

εωρτάζοντο μὲ τὰ ᾿Επιφάνεια ἢ Θεοφάνεια. Τὸ ἑσπέρας τῆς 5 ᾿Ιανουαρίου ἤρχιζεν ἡ ἀκολουθία τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων, ἡ ὅποία

ἐξηκολούθει καὶ πέρα τοῦ μεσονυκτίου, τὴν δὲ πρωίαν τῆς 6 ᾿Ιανουαρίου ἤρχιζεν ἡ ἀκολουθία τῶν ᾿Ἐπιφανείων. ᾿Αλ-

λὰ κατὰ τὸν τέταρτον αἰῶνα ἡ ἑορτὴ τῶν Χριστουγέννων

ἀπεσπάσθη καὶ μετετέθη εἰς τὴν 25 Δεκεμθρίου.

Πόσον μέγα εἶνε τὸ γεγονὸς τῆς Γεννήσεως τοῦ Χρι-

στοῦ αἰσθάνεται ὁ χριστιανὸς ἀρκεῖ ν᾿ ἀναλογισθῇ, ὅτι ἕνας

Θεὸς ἔγινεν ἄνθρωπος! Ὅτι ἐκεῖνο τὸ κλαυθμηρίζον ἐν τῇ φάτνῃ βρέφος, διὰ τὸ ὁποῖον δὲν εὑρίσκετο τόπος ἐν τῷ καταλύματι εἰς τοῦτον τὸν πλανήτην, ἐκράτει διὰ τῆς δυνάμεὡς του ἀναριθμήτους ὕπερθεν πλανήτας καὶ ἡλίους ἐν τῷ ἀ-

περάντῳ Σύμπαντι, τῶν ὁποίων ὁ ἴδιος ὑπῆρξεν ὁ δημιουργὸς

εἷς τὰ βάθη τῶν αἰώνων! Οὔτε τὸ ἐχώρεσεν, οὔτε θὰ τὸ χωρέσῃ ποτὲ ἀνθρωπίνη διάνοια. Τὸ ἔργον τῆς οἰκονομίας

τοῦ Θεοῦ ὑπερέθη τὰς προσδοκίας μας καὶ τὴν κατάληψίν

μας, ᾿Αλλ᾽ ἂν τὸ γεγονὸς τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Υἱοῦ τοῦ

99

Θεοῦ ἀποτελῇ καθ᾽ ἑαυτὸ μυστήριον μέγα καὶ ἀνεξιχνίαστον, ὅμως τὰ ἀποτελέσματα τοῦ γεγονότος εἶνε φανερά. ὋὉ ροῦς τῆς “Ιστορίας ἤλλαξε. Νέον πνεῦμα καὶ νέαι ἰδέαι εἰσέθαλον εἰς τὸν κόσμον. Θρησκεῖαι καὶ καθεστῶτα αἰώνων ἐσαρώθησαν. Τὰ ρήματα τῶν Γαλιλαίων κατέκτησαν τὴν Οἰκουμένην. Ἧ Θρησκεία τοῦ Χριστοῦ, εἰς πεῖσμα ὅλων τῶν ἀντιθέων δυνάμεων, αἱ ὁποῖαι περιεφρόνησαν τὴν ταπεινὴν ἀρχήν της ἢ καὶ ἐκίνησαν ἀμείλικτον κατ᾽ αὐτῆς διωγμόν, ἐρριζώθη. καὶ ἐθεμελιώθη διὰ νὰ μένῃ αἰωνίως ἄσειστος ἐν μέσῳ τῶν δεινοτέρων ἐχθρῶν καὶ τῶν φρικτοτέρων σκανδά-

λων. Οἱ ἐκλεκτοὶ τοῦ Χριστοῦ ἐπὶ δύο χιλιετίας κατάγουν

ἕν τῷ κόσμῳ τοὺς ὡραιοτέρους θριάμθους. Ἢ μετὰ Χριστὸν ἐποχή, παρ᾽ ὅλας τὰς ἀτελείας τῶν χριστιανῶν -- ὄχι τοῦ Χριστιανισμοῦ --- εἶνε ἀναμφισθητήτως πολὺ ἀνωτέρα τῆς προχριστιανικῆς. Τὸ ἔτος τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ σημειώνε. ται. εἰς τὴν ᾿Ιστορίαν ὡς τὸ σπουδαιότερον ἔτος. Οἱ πρῶτοι ψάλται τοῦ μεγαλείου τῶν Χριστουγέννων

ἦσαν ἄγγελοι. Ὃ ὕμνος τῶν θὰ συγκινῇ τοὺς αἰῶνας: «Δ ό-

ξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία» (λΛουκ. 2, 14). Μὲ τὴν μουσικὴν τῶν ἀγγέλων ἥνωσε κατόπιν τὴν μουσικήν της καὶ ἣ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. ᾿Εξόχως ὑψηλοὶ καὶ ἑορταστικοὶ εἶνε. οἱ τόνοι τῆς ἐκκλησιαστικῆς μουσικῆς τῶν Χριστουγέννων, ἀνάλογοι πρὸς τὸ ὕψος τοῦ ἑορταζομένου Γεγονότος. Οἱ ἴδιοι τόνοι χθὲς καὶ σήμερον, διότι χθὲς καὶ σήμερον ὁ Χριστὸς

ὁ αὐτός, καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἧ ἀπαισιοδοξία

τοῦ κόσμου δὲν καταργεῖ τὴν αἰσιοδοξίαν τῆς ᾿᾽Εκκλησίας. Τί καὶ ἂν ὁ πολὺς κόσμος δὲν ἀγαπᾷ τὸν Λυτρωτὴν ἢ θέλῃ

ν᾽ ἀγνοῇ τὸ Γεγονός, ὅτι ὁ Υἱὸς καὶ λόγος τοῦ Θεοῦ εἰσῆλ-

θεν εἰς τὴν ἹἹστορίαν ἐπὶ ᾿Οκταθιανοῦ Αὐγούστου; Τί καὶ ἂν οἱ πολλοὶ χειμάζωνται ἀπὸ τὸν ἀπαίσιον τῆς ἀπιστίας χειμῶνα καὶ ψάλλουν τὸ ἰδικόν των ἅσμα, τὸ ἄσμα τοῦ θανά-

του; Οἱ πιστοί, ὅσοι πραγματικοὶ πιστοί, ψάλλουν καὶ ἐφέτος εὐτόνως, ἐν φωνῇ θριάμθου καὶ ἀγαλλιάσεως, τοὺς ὅμνους

τῆς λατρείας τῶν πρὸς τὸν ἐν Βηθλεὲμ τεχθέντα Βασιλέα.

Κατωτέρω ἑρμηνεύομεν τὸν πρῶτον ὄμνον ἐκ τοῦ πεζοῦ κανόνος τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, ἤτοι τὸν εἱρμὸν τῆς α ὠδῆς.

100 ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΝΑΤΑΙ!

Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε᾽" Χριστὸς ἐξ Οὐρανῶν, ἀπαντήσατε᾽ Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε᾽ ἄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἣ γῆ᾽ καὶ ἐν εὐφροσύνῃ ἀνυμνήσατε λαοί, ὅτι δεδόξασται.

Τὸν εἱρμὸν τοῦτον ὃ θεσπέσιος Κοσμᾶς ὁ Μελῳδός, ὃ ποιη-

τὴς τοῦ πεζοῦ χαγόγος τῆς Γεγγνήσεως τοῦ Χριστοῦ, ἐδαγείσθη

αὐτολεξεὶ ἀπὸ τὸν θαυμάσιον ἐγκωμιαστικὸν λόγον Τ᾽ρηγορίου τοῦ Θεολόγου εἰς τὰ Γενέθλια τοῦ Σωτῆρος. ΙΙδοὺ ἣ ἀρχὴ τοῦ λό-

γου «Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε᾽ Χριστὸς ἐξ Οὐραγῶν, ἀπαν-

τήσατε᾽ Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑφώθητε᾽ ἄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἣ γῆ᾽

χαὶ ἵν᾽ ἀμφότερα συνελὼν εἴπω, εὐφραινέσθωσαν οἱ Οὐρανοὶ καὶ

ἀγαλλιάσθω ἡ γῆ, διὰ τὸν ἐπουράνιον, εἶτα ἐπίγειον. Χριστὸς ἐν σαρχί, τρόμῳ χαὶ χαρᾷ ἀγαλλιᾶσθε τρόμῳ, διὰ τὴν ἁμαρτίαν" χαρᾷ, διὰ τὴν ἐλπίδα» (Ἔ. Π. Μίρπε 86, 812). Χριστὸς γεννᾶται! Πρώτη λέξις εἰς τὰ χείλη τοῦ Θεολόγου “καὶ τοῦ Μελῳδοῦ τὸ ὄνομα Χριστός. Τὸ ὄνομα τὸ γλυχὺ χαὶ ἔνδοξον. “Ὃ ὕμγος καὶ ἣ λατρεία τῶν ἐχλεχτῶν φυχῶν.

Τὸ ὄνομα Χριστὸς εἶνε τὸ περισσότερον ἁρμόζον εἰς τὴν

ἑορτὴν

τῶν Χριστουγέννων, ὅπως τὸ Κύριος εἰς τὴν ἑορτὴν τῆς ᾿Αγαστάσεως. Χριστὸς εἰς τὰ λληνιχά. ἙΠς τὰ Ἑδραϊχὰ Μεσσίας.

Ὃ προφητευόμενος ἐν τῇ Παλαιᾷ ᾿'Διαθήκῃ, ὃ ἀναμενόμεγος, ὁ

ἐρχόμενος, ἧ «προσδοχία τῶν ᾿Εθνῶν», ὁ μέλλων βασιλεὺς χαὶ

σωτήρ. Ἔν τῷ ᾿Ισραηλιτιχῷ λαῷ

χριστοὶ ὠνομάζοντο οἱ βα-

σιλεῖς καὶ οἱ ἀρχιερεῖς, ἐπειδή, πρὶν ἀναλάδουν τὸ βασιλιχὸν ἣ

ἄρχιερατιχὸν ἀξίωμα, ἐχρίοντο μὲ ἡγιασμένον ἔλαιον. ᾿Αλλ᾽ ὅλοι

ἐχεῖνοι οἱ χριστοὶ ἦσαν τύποι τοῦ ἑγός, τοῦ χατ᾽ ἐξοχὴν ΧΡῚΣΤΟΥ͂, τοῦ ἐχλεχτοῦ τῶν ἐχλεκτῶν χαὶ τοῦ ἀγαπητοῦ τῶν ἀγαπητῶν, τοῦ αἰωνίου Βασιλέως καὶ ᾿Αρχιερέως, τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ, ὅστις ἐχρίσθη οὐχὶ δι᾽ ἡγιασμένου ἐλαίου, ὅπως οἱ χριστοὶ τῆς

Παλαιᾶς Διαθήχης, ἀλλὰ διὰ Πνεύματος “Αγίου συμφώνως πρὸς τὸν λόγον τοῦ προφήτου᾽ «Πνεῦμα Κυρίου ἐπ᾿ ἐμέ, οὗ εἴνεχεν ἔχρι , σέ με΄ εὐαγγελίσασθαι (ι πτω πτ χοὶ ς

Ι- 2, Λουχ. 4, 18-19).

-. “

ἀπέσταλκχέ

πο

Μὲ

.ο 9»

“

.

δὰ

101

Τὸ ὄνομα Χριστὸς ἐπαναλωμδάγνεται εἰς τὸν ὕμνον τρεῖς φοράς. Ὄχι ὅμως μὲ τὴν αὐτὴν ἀκριδῶς ἔννοιαν χαὶ τὰς τρεῖς φοράς. Βεδαίως τὸ ὄνομα Χριστὸς δηλοῖ χυρίως τὸ συγαμφότερον, ἤτοι τὸν Θεὸν ὁμοῦ χαὶ τὸν ἄνθρωπον, τουτέστι τὸν Θεάνγ-

θρωπον, ἐπειδὴ ὃ Χριστὸς δὲν ἦτο μόνον ὁ χριόμενος ἄνθρωπος,

ὅπως οἱ χριστοὶ τῆς Παλαιᾶς Διαθήχης, ἀλλ᾽ ἦτο συγχρόνως καὶ

ὃ χρίων Θεός, ἀφοῦ ἐν τῷ Χριστῷ χατώχησε «πᾶν τὸ πλήρωμὼ τῆς Θεότητος σωματιχῶς» (Κολ. 2, 9), ἀφοῦ θεία χαὶ ἄνθρωπίγη φύσις ἡνώθησαν ἐν αὐτῷ εἰς ἕν πρόσωπον. Τὸ ὄνομα Χριστός, λοιπόν, δηλοῖ τὸν Θεάνθρωπον. Καὶ αὐτὴ εἶνε ἡ ἔννοια τοῦ ὃγόματος εἰς τὰς φράσεις «Χριστὸς γεννᾶται» καὶ «Χριστὸς ἐπὶ γῆς».

Διότι Θεὸς ἅμα καὶ ἄνθρωπος ἐγεννήθη ἐκ Παρθένου, καὶ Θεὸς ἅμα χαὶ ἄνθρωπος ἐφάνη ἐπὶ τῆς γῆς. Εἰς τὴν φράσιν

ὅμως

«Χριστὸς ἐξ Οὐρανῶν» τὸ ὄνομα δηλοῖ μιόνον τὸν Θεόν, ἐπειδὴ

ὃ Κύριος χατέδη ἐχ τοῦ Οὐραγοῦ χωῤὶς τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν,

μὲ γυμνὴν τὴν Θεότητα, τὴν δὲ ἀνθρωπίνην φύσιν προσέλαδεν ἔχ

τῶν ἁγνῶν αἱμάτων τῆς ἀειπαρθένου Μαρίας.

Χριστὸς γεννᾶται δοξάσατε! Πρὸς ποίους ἀπευθύνετα! ὃ Θεολόγος --- καὶ ὃ Μελῳδὸς --- παρακιγῶν αὐτοὺς ἵνα δοξάσουν,

τοι δοξολογήσουγ; ᾿Απευθύγεται πρὸς τοὺς ἀγγέλους. Καὶ εἶνε ὡς γὰ λέγῃ" “Ὅπως σεῖς οἱ ἄγγελοι ἐδοξολογήσατε τότε τὸν Θεὄν, ἐν τῇ Τεγγήσει τοῦ Χριστοῦ, οὕτω καὶ τώρα δοξολογήσατε αὐὖτόν. Χριστὸς ἐξ Οὐρανγῶν, ἀπαντήσατε! ᾿Αφοῦ ὃ Θεολόγος καὶ ὃ Μελῳδὸς ἐκάλεσαν τοὺς ἀγγέλους εἰς δοξολογίαν, ἔρχονται τώρα εἰς τοὺς ἀνθρώπους καὶ τοὺς χαλοῦν γὰ προῦὐπαντήσουν τὸν ἐξ Οὐρανῶν ἐρχόμενον Κύριον, ὅπως ὃ δίκαιος Συμεὼν ὑπήντησεν ἤ-

τοι ὑπεδέχθη τὸ Θεῖον Βρέφος ὅταν προσεφέρετο εἰς τὸν Ναόν. ᾿Αλλ᾽ ἐχτὸς τοῦ παραδείγματος τοῦ δικαίου Συμεὼν φανερὰ εἶνε ἐδῶ ἡ ἐπίδρασις χαὶ τοῦ ἀποστολιχοῦ λόγου ἐν Α΄ θΘεσσ. 4, 16 -

11, κατὰ τὸν ὁποῖον, ὅταν ὃ Κύριος θὰ χαταδῇ πάλιν ἐξ Οὐρα-

γοῦ, τότε καὶ ἡμεῖς

«ἁρπαγησόμεθα ἐν νεφέλαις εἰς ἀπάντησιν

τοῦ Κυρίου εἰς ἀέρα». ᾿Αλλὰ πῶς, ἄγαπητοί͵ θὰ ἀπαντή σωμεν τότε τὸν Κύριον, ἐρχόμεγον ἐν δόξῃ, ἐὰν δὲν ἀχούσωμεν τὸν ὕμνῳδὸν χαὶ δὲν ἐξέλθωμεν γὰ τὸν ἀπαντήσωμεν τώρα, ἐρχόμενον ἐν ταπεινώσει; Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε! Ἢ φράσις αὐτὴ περιχλείεἰ τὸ σπουδαιότερον νόημα. Ἢ φράσις ἀποδίδει, χατὰ ποιητικώτατον τρόπον, τὸ νόημα τοῦ γεγονότος τῆς θείας ἐναγθρωπήσεως.

Ὃ Χριστὸς χατέδη εἰς τὴν γῆν, ἵνα ἡμεῖς ἀναδῶμεν εἷς τὸν Οὐβαγόγ. Ὃ

Χριστὸς ἐταπειγώθη, ἴγα ἡμεῖς ὑφψωθῶμεν. Ὃ Θεὸς ἢ:

102 γινεν ἄνθρωπος, ἵνα ἡμεῖς οἱ ἄνθρωποι γίνωμεν θεοί! ἵνα φθά: σωμεν εἰς τὴν θέωσιν, ὅπως εἶπαν οἱ Πατέρες, χαὶ ὅπωςρι ται

διετύπωσε τὸ νόημα τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Λόγου ὃ Μ. νι αγά σιος εἰπών, ὅτι «Αὐτὸς ἐνηνθρώπησεν, ἵνα ἡμεῖς ϑεσποιη θῶμεν». ἜὭΙ Πόσον μέγας εἶνε ὃ σχοπὸς καὶ πόσον ὑψηλὰ εἶνε τὰ 5 Ὑμα τὰ τῆς Θρησχείας τοῦ Χριστοῦ! Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑφψώθητε: Ἀγναπτύσσων εἰς τὸ «[Ἑβορτοδρόμιόν» τοῦ τὸ γόημα τῆς προτροπῆς ταύτης ὃ ἅγιος Νιχόδημος ὁ “Αγιορείτης λέγει" «λοιπὸν οἱ ἐν τῇ γῇ ἄνθρωποι ὑφωθῆτε ἀπὸ τὰ γήινα, φρονοῦντες τὰ ὑφηλὰ κα

μετεωριζόμεγοι μὲ τὰ πτερὰ τῆς Πράξεως χαὶ τῆς Θεωρίας ιὰ τοῦτο γὰρ χατέδη ὃ Θεὸς εἰς τὴν γῆν, ἵνα οἵ ἐν τῇ γῇ ἀναδῶσιν εἷς τοὺς Οὐρανούς. Ἐπειδὴ χατὰ ἄλλον τρόπον δὲν ἐδύγετο γὰ

γένῃ ἕνωσις Θεοῦ χαὶ ἀνθρώπων, ἂν δὲν χατέδαιγε μὲν ὃ Θεὸς ὀλίγον τι ἀπὸ τὸ ἰδιχόν του ὕψος, δὲν ἀγέθδαινε δὲ ὃ ἄνθρωπος

ἐπάνω ἀπὸ τὴν ἰδιχήν τοῦ ταπεινότητα. “Ὅθεν εἶπεν ὃ Θεολόγος Τρηγόριος᾽ “Τὸ μέν, χαταδῆναι δεῖ Θεὸν πρὸς ἡμᾶς, τὸ δέ, ἡμᾶς ἀναδῆναι χαὶ οὕτω γενέσθαι χοινωνίαν Θεοῦ πρὸς ἀνθρώ-

πους, τῆς ἀξίας συγχιρναμέγης. Ἕως δ᾽ ἂν ἑχάτερον ἐπὶ τῆς ἴδίας μένῃ, τὸ μὲν περιωπῆς, τὸ δὲ ταπεινώσεως, ἄμιχτος ἢ ἀγα-

θότης χαὶ τὸ φιλάνθρωπον ἀχοινώνητον᾽" (Ἔ. ΤΠ. Μίετιε 86, 445). Ἔνχεῖνος λοιπὸν κατέδη διανύσας οὐχὶ μικράν, ἀλλὰ τὴν τεραστίαν μεταξὺ Οὐρανοῦ χαὶ γῆς ἀπόστασιν. Μένει τώρα γὰ ἀνέλθωμεν χαὶ ἡμεῖς ὀλίγον ἐπάνω ἀπὸ τὰ χαμερπῆ χαὶ χαμαίζηλα

τοῦ χόσμου.. .».

-π

᾿ Ἢ φράσις «ἄσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ» ἔχε: ληφθῇ ἔχ τοῦ

θῦου ψαλμοῦ τοῦ Δαδίδ, ὃ ὁποῖος εἶνε Ψαλμὸς Μεσσιαχός. Τὴν

γῆν ἐτίμησεν ὃ Κύριος διὰ τῆς παρουσίας του, χαὶ ἣ γῆ καλεῖ-

ται νὰ ἄσῃ, ἤτοι γὰ ψάλῃ εἰς τὸν Κύριογ. «Πᾶσα ἢ γῆ». Ὃλό-

χλῆρος ἣ γῆ. “Ὅλοι δηλαδὴ οἱ ἄνθρωποι τῆς γῆς. Διότι δι᾽ ὅλους τοὺς ἀγθρώπους ἦλθεν ὁ Χριστός. Καὶδι’ ὅλους τοὺς λαούς . Καὶ

διὰ τοῦτο πάλιν λέγει᾽ «Καὶ ἐν εὐφροσύνῃ ἀγυμνήσατε λαοί, ὅτι

δεδόξασται». Ἢ τελευταία φράσις αὖὅτι δεδόξασται» --- διότι ἔχει δοξασθῆ --- ἔχει ληφθῇ ἐχ τῆς Α΄ ᾿Βδῆς, ποιήματος τοῦ Μωυσέως, ἡ ὁποίο, ἀρχίζει οὕτω: «Ασωμεν τῷ Κυρίῳ, ἐνδόξως γὰρ δεδόξαστα!»

(Ἐξόδ, 15, 1)’ Προσαρμόζων δὲ ὃ ὑμνογράφος τὴν φράσιν ταύτην εἰς τὸν εἱρμόν, δειχγύει ὅτι ἣ ἐνανθρώπησις τοῦ Κυρίου ἀποτελ εῖ δόξαν, ἕγεχα τῆς ὁποίας, προτοῦ ͵ ἡμεῖς δοξάσωμεν, ὁ Κύριος εἶνε δεδοξασμένος. Ναί. Ὅπως ἡ σταύρωσις ὀγομά-. ζεται ἐν τῷ Ἐῤαγγελίῳ δόξα (Ἰωάν. 7, 89), οὕτω χαὶ ἡ ἕναν.ἢ

108 θρώπησις, παρ΄ ὅλην τὴν ταπειγότητό, τῆς, εἶγε δόξα. λιότι διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως χαὶ τῆς σταυρώσεως ὃ Χριστὸς ἐθριάμδε υσε

χατὰ τοῦ ᾿Εἰχθροῦ χαὶ ἔσωσε τὴν ἀγθρωπότητα. Ἐντεῦθεν ἡ ἔξαρ-

σις, ἐντεῦθεν ὃ θριαμδευτιχὸς τόγος τοῦ ποιητοῦ" Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε!

᾿Αλλ᾽ ἴσως ἐρωτήσῃ τις Διατί λέγει «Χριστὸς γεννᾶται»,

χατ᾽ ἐνεστῶτα, καὶ δὲν λέγει, Χριστὸς ἐγεγγήθη, ἀφοῦ ὁ Χριστὸς μίαν φορὰν ἐγεννήθη ἐπὶ τῆς γῆς; Ἣ ἀπάντησις εἶνε, ὅτι ὁ ρή-

τωρ καὶ ὃ ὑμνογράφος χρησιμοποιοῦν ἐνεστῶτα ---- «γεννᾶται» ----

διὰ νὰ χώμουν τὸν λόγον ζωηρόν, διὰ νὰ παρουσιάσουν τὴν ΤΓέν-

γησι) τοῦ Χριστοῦ ὡς παροῦσαν ἐμπρὸς εἰς τοὺς ὀφθαλμούς μας,

διὰ γὼ μᾶς κάμουν γὰ αἰσθωνθῶμεν τὸν Χριστὸν ὡς ἐὰν εὑρίσχε-

τὸ ἐγώπιόν μὰς ἐν σαρχί. Καὶ ἀχόμη περισσότερον᾽ ὃ Γρηγόριος ὃ

Θεολόγος χαὶ ὁ θεσπέσιος Κοσμᾶς ζοῦν τόσον ἐντόνως τὸ Γεγογὸς

τῆς Γεγνήσεως τοῦ Χριστοῦ, ζοῦν αὐτὸν τὸν Χριστὸν ἐν ταῖς χαρ-

δίαις αὑτῶν, χαὶ τόσον χαίρουν χαὶ ἀγαλλιῶνται ἐπὶ τῇ ζωῇ ταύ-

τῇ, ὥστε τὸν Χριστὸν αἰσθάνονται γεγνώμενον ἐντὸς τῶν χαρδιῶν του. Αἱ χαρδίαι τῶν ἁγίων γίνονται φάτνα!. Καὶ διὰ τοῦτο Φάλλουν, Χριστὸς γεννᾶται. “Ὅτι γεννᾶται δηλαδὴ καὶ τώρα.

Ναί! Καὶ τώρα γεννᾶται ὃ Χριστὸς εἰς τὰς καρδίας, αἱ ὁποῖαι εἷ-

νε ἅπλαϊ χαὶ ταπειναί, ὅπως ἣ φάτνη τῆς Βηθλεέμ...

ΔΙΑ ΠΟΙΟΥΣ

ΗΛΘΕΝ

᾿Εκκλησία

Καὶ πάλιν ἡ

ὑπενθυμίζει ζωηρῶς εἰς τὸν κόσμον, ὅτι ἐπὶ

Καίσαρος

Αὐγούστου ὁ ἔἤΑχρονος εἰσῆλθεν εἰς. τὸν χρόνον, ὁ "ἀσαρκος ἔλαθε σάρκα, ὁ Υἷὁς τοῦ Θεοῦ ἐγένετο

υἱὸς

ἀνθρώπου, ὁ ᾿Αχώρητος ἐχώ. ρήθη εἰς μίαν φάτνην, ὁ Εἷς τῆς Τριάδος ἐγένετο ὧς εἷς

ἀν ξΞΞ- ἀκ Το

ἐ σοΣΘλσδα ΒΔΕΥΩ ἢ

ἐξ ἡμῶν καὶ χάριν ἧμῶν ἐταπεινώθη περισσότε-

ρον πάντων ἡμῶν. Οἱ ἀθά-

νατοι ὑμνογράφοι τῆς Ἔκ-

κλησίας ψάλλουν καὶ πάλιν διὰ στομάτων καὶ χειλέων συγχρόνων ἀξίων καὶ ἀναξίων χριστιανῶν τοὺς θεσπεσίους ὕμνους τῶν εἰς τὸν Εὐεργέτην Χριστὸν καὶ οἱ μεγαλοπρεπεῖς καὶ οἱ ταπεινοὶ ναοὶ τῆς Χριστιανοσύνης πληροῦνται ἐκ τῶν θείων ὑμνῳδιῶν. Αἰσθάνονται ἄράγε τὸ μεγαλεῖον τῆς ἑορτῆς ὅλοι ὅσοι ἐκλήθησαν ἐπὶ τῷ ὀνόματι τοῦ σαρκωθέντος Θεοῦ; Δονοῦν-

ται ἄράγε ἐκ τῶν ὑψηλῶν τόνων τῆς ᾿Εκκλησίας ὅλοι οἵ

χριστιανοί; Ὑπάρχουν σήμερον εἰς τὴν ὑφήλιον ἕν δισεκαὅλοι τομμύριον περίπου χριστιανοί. ᾿Εξωτερικῶς, ὑλικῶς, σχεδὸν ἑορτάζουν καὶ

πανηγυρίζουν.

᾿Αλλ’

ἐσωτερικῶς,

πνευματικῶς, ὀλίγοι ἑορτάζουν. Αθεοι χριστιανοὶ -- εἰς τὸν κόσμον δὲν ὑπάρχει θλιθερώτερον ὀξύμωρον -- αὐτὴν τὴν ἡμέραν τῶν Χριστουγέννων ἀνοίγουν τὰ ὑπερήφανα στόματά τῶν καὶ ἐκθάλλουν λόγους ἀθεῖας. Καὶ ἄλλοι, μὴ διαφέροντες πολὺ ἀπὸ τοὺς ἀθέους, ἐκφράζουν λόγους ἀμφιδολίας. Καὶ ἄλλοι, παρουσιαζόμενοι ὡς πιστοί, δεικνύονται ἐν τούτοις ψυχροὶ καὶ ἀδιάφοροι ἀπέναντι τοῦ βαθυτέρου νοήμα-

τος τῆς ἑορτῆς καὶ τῶν ὑψηλῶν συγκινήσεων τὰς ὁποίας ἐκφράζει ἡ Γραφὴ καὶ ἡ Ὑμνογραφία. Ἡ ὑλικὴ τράπεζα τοὺς

ἠλεκτρίζει. ἡ πνευματικὴ ὄχι. ᾿Αναριθμήτους κοσμικὰς συζη-

τήσεις κάμνουν κατὰ τὰς ἁγίας ἡμέρας’ μίαν θρησκευτικὴν

108 συζήτησιν εἶνε ζήτημα ἂν κάμνουν. Πολλὰ δαπανοῦν διὰ τοὺς

ἑαυτούς τῶν᾽ διὰ φιλανθρωπίαν ψιχία ἢ καὶ τίποτε. ..

Νὰ ἐκφράσωμεν ἀπαισιοδοξίαν διὰ τὸ παρὸν καὶ τὸ μέλλον τοῦ Χριστιανισμοῦ; Τὸ θεωροῦμεν βλασφημίαν. Τὸ

πνεῦμα τῆς. ἀπαισιοδοξίας εἶνε ξένον πρὸς τὸ πνεῦμα

τοῦ

Εὐαγγελίου. Μία ἀπὸ τὰς ἀποδείξεις ὅτι ὁ Χριστιανισμὸς εἶνε ἀληθινὴ καὶ ζῶσα Θρησκεία, εἶνε καὶ τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ

᾿Απόστολοι, πρὸς μυρίας παλαίοντες ἀντιξοότητας, καὶ μυ-

ρίας γευόμενοι πικρίας, καὶ μικρὸν μόνον μέρος τῆς ἀνθρωπότητος βλέποντες νὰ ἑλκύεται εἰς τὸν Χριστιανισμόν, οὐδ᾽

ἐπὶ στιγμὴν κατελήφθησαν ὑπὸ ὀλιγοψυχίας,

ἀθυμίας

καὶ

σκεπτικισμοῦ. Καὶ οἱ μεγαλύτεροι ἄνδρες τῆς “Ἱστορίας, οἱ

ἐκτὸς τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὅταν βλέπουν ὅτι δὲν

εὑρίσκουν

κατανόησιν ἐκ μέρους τοῦ κόσμου, καὶ ὅτι τὰ ἀποτελέσμα-

τα τῶν εὐγενῶν προσπαθειῶν τῶν εἶνε μικρά, καταλαμθά-

γονται ὑπὸ ἀθυμίας. ᾿Αλλ’ οἱ ᾿Απόστολοι καθ᾽ ὅλην τὴν περιπετειώδη σταδιοδρομίαν τῶν διεπνέοντο ὑπὸ ἀφαντάστου αἰσιοδοξίας, ὧς νὰ μὴ ἧσαν ἐν τῷ σημείῳ τούτῳ ἄνθρωποι, ἀλλ᾽ ὑπεράνθρωποι.

Τὸ πνεῦμα τῆς αἰσιοδοξίας πρέπει νὰ διακρίνῃ καὶ τὸν ἔσχατον πιστὸν τῆς Γῆς. Τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Διάθολος ἔχει τὴν πλειονοψηφίαν εἰς τὸν κόσμον καὶ ὁ Χριστὸς ἔχει τὴν μειονοψηφίαν -- γεγονὸς ἄλλωστε προφητευόμενον ἐν τῇ ᾿Αγίᾳ

Γραφῇ -- οὐδὲ κατ᾽ ἐλάχιστον μειώνει τὸ μεγαλεῖον

τῆς

Θρησκείας μας. Μᾶλλον, θὰ ἐλέγομεν, ἐξαίρει αὐτό. Διότι

ἡ Θρησκεία τοῦ ᾿Ιησοῦ τοῦ Ναζωραίου δὲν εἶνε καταναγκαστικὴ Θρησκεία, ὥστε νὰ τὴν ἀκολουθοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Εἵνε Θρησκεία τοῦ πνεύματος καὶ τῆς ἐλευθερίας,

ὥστε νὰ

τὴν ἀκολουθοῦν αἱ εὐγενεῖς μόνον ὑπάρξεις, οἱ ταπεινόφρονες καὶ καλοπροαίρετοι. Τί καὶ ἂν ὁ Σατανᾶς ἔχῃ τὴν πλειο-

νοψηφίαν τῶν ἀνθρώπων; Ἔχει τὴν κακὴν

πλειονοψηφίαν.

Ἔχει τοὺς ἀθλίους καὶ ἐλεεινοὺς ἀνθρώπους. ᾿Ενῷ ὃ Χρι-

στὸς ἔχει τὴν καλὴν μειονοψηφίαν. Ἔχει τοὺς

ἐκλεκτοὺς

ἀνθρώπους. Οἱ ἐκλεκτοὶ εἶνε πάντοτε ὀλίγοι. ᾿Αλλ᾽ εἰς αὖτοὺς ηὐδόκησεν ὁ Θεὸς νὰ χαρίσῃ τὸν ἀνεξιχνίαστον πλοῦτον τῆς Βασιλείας του. Οἱ ὀλίγοι ἐκλεκτοὶ ὑπάρχουν καὶ σήμερον εἷς τὸν κό-

σμον. Αν δὲν ὑπῆρχον, ἡ Ἐκκλησία δὲν θὰ εἶχε λόγον ὑ-

1060 μου θὰ εἶχεν ἐπάρξεω ς ἐπὶ τῆς Γῆς. Ἢ συντέλεια τοῦ κόσ

εκτοί. Καὶ χάριν αὐτῶν πέλθει. ᾿Αλλ᾽ ὑπάρχουν οἱ ὀλίγοι ἐκλ

ρχουν μυστήρια, ὑπάρχει ᾿Εκκλησία, ὑπάρχει ἱερατεῖον, ὑπά ἱεραὶ ι. καὶ ὑπάρχουν ἑορταί, ὑπάρχουν ἱεραὶ ἀκολουθία ρτίας, τὰς ὁὑμνῳδίαι. Παρ᾽ ὅλας τὰς ἀτελείας καὶ τὰς ἁμα αἰσθανόνται ποίας ὡς ἄνθρωποι ἔχουν, αὐτοὶ ὧς πιστοὶ υγέννων. Δι' καὶ ἐφέτος τὸ μεγαλεῖον τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστο οὺς ἦλθε αὐτοὺς ἦλθεν ὁ Χριστὸς εἰς τὸν κόσμον. Δι’ αὐτ καὶ ἐφέτος, κατὰ μυστικὸν τρόπον. Αὐτοὶ ἔχουν τὴν ἀξίαν. Καὶ ἂν ὁ Θεὸς διέκυπτεν ἐκ τοῦ ὕψους τοῦ Οὐρανοῦ. ἐπὶ ὰ τοὺς υἱοὺς τῶν ἀνθρώπων καὶ δὲν ἔδλεπε μεταξὺ αὐτῶν παρ καλοπροαίρετον ἄνθρωπον, ἕνα μόνον ταπεινόφρονα καὶ καὶ δι’ αὐτὸν τὸν ἕνα ὃ Θεὸς θὰ ἐλάμθανε σάρκα καὶ θὰ ἤρχετο εἰς τὸν κόσμον. Τόσον μεγάλη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ εἶνε ἡ ἀξία ἑνὸς ἐκλεκτοῦ, ἔναντι τοῦ συρφετοῦ τῶν ὑπερηφάνων, μοχθηρῶν καὶ ἀπίστων ἀνθρώπων. Εἴθε νὰ εἴμεθα καὶ ἡμεῖς μεταξὺ τῶν ἀτελῶν μὲν καὶ ἁμαρτωλῶν, ἀλλὰ πιστῶν καὶ εὐλαθῶν χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι αἰσθάνονται τὸ μεγαλεῖον τῆς Ἡμέρας. Ἑ ρμηνεύομεν ἐδῶ ἕνα ὕμνον τῶν Χριστουγέννων.

ΤΟ

ΚΛΕΟΣ

Ἔκ νυκτὸς ἔργων ἐσκοτισμένοις πλάνης

ἱλασμὸν ἡμῖν, Χριστέ, τοῖς ἐγρηγόρως νῦν σοι τελοῦσιν ὕμνον ὡς εὐεργέτῃ ἔλθοις πορίζων, εὐχερῆ τε τὴν τρίθον, καθ᾽ ἣν ἀνατρέχοντες εὕροιμεν κλέος.

Ὃ ὡραιότατος αὐτὸς ὕμνος εἶνε ὃ εἱρμὸς τῆς Ε’ Ὠδῆς τοῦ Ἰαμδιχοῦ Καγόνος τῶν Χριστουγέννων. ἀν καταστήσωμεν ὅ-

μαλωτέραν τὴν σύνταξιν, θὰ ἔχῃ οὕτω᾽ Χριστέ, ἡμῖν, τοῖς ἐγρηγόρως νῦν σοι τελοῦσιν ὕμνον ὡς εὐεργέτῃ, ἐσχοτισμένοις ἔχ νυχτὸς ἔργων πλάνης, ἔλθοις πορίζων ἱλασμόν, εὐχερῇ τε τὴν τρίὅον, χαθ᾽ ἣν ἀνατρέχοντες εὕροιμεν κλέος.

ὋὉ ἱερὸς ὑμνογράφος θέτει τὸν ὕμνον εἰς τὸ στόμα ὅλων

τῶν πιστῶν, οἱ ὁποῖοι κατὰ τὴν γύχτα τῶν Χριστουγέγνὧν εὗρ

«"-

101 «

σχονται ἐντὸς τῶν ἱερῶν ναῶν χαὶ δοξολογοῦν τὸν Χριστὸν ὡς εὐ-

ἐργέτην. Εὐεργέτης ὀνομάζεται ἐδῶ ὃ Χριστὸς χυρίως διὰ τὸ μέ-

γα καὶ ἀπεριγόητογ μυστήριον τῆς θείας ἀγάπης, ἥτις ἔχαμε τὸν Υἱὸν χαὶ Λόγον τοῦ Θεοῦ νὰ λάδῃ σάρχα χαὶ νὰ γίνῃ ἄνθρωπος. ᾿Αλλὰ τὸ χαλὸν καὶ σωτήριον ἔργον τοῦ Σριστοῦ φέρει εἰς τὴν σχέψιν τῶν πιστῶν τὰ ἀντίθετα ἰδιχώ των ἔργα, τὰ ἔργα τῆς

πλάγης, τῆς ἠθικῆς χυρίως πλάνης, τὰ ἔργα δηλαδὴ τῆς ἁμαρτίας. Καὶ ἡ ἁγία γὺξ τῶν Χριστουγέννων, ἐν μέσῳ τῆς ὁποίας προσφέρουν οὗτοι ἀγρύπνως τὴν δοξολογίαν, των, φέρε: εἰς τὴν εἰ

ξι

«ς

(Ὰ

ὃ ὁποῖος εἶν

6 Ει

τεινά. Δὲν τὰ ἐμπνέει ὃ Θεό

()

“ δ

σχέψιν τῶν μίαν ἄλλην γύχτα, τὴ" νύχτα τῶν ἢγῶν τῆς: πλάνε ἔργα σχο-͵ νης. Τὰ ἔργα τῆς πλάνης, τὰ ἔργα τῆς ἅμαρτ )

ὲν ἀρέσχονται

εἰς τὸ φῶς, δὲν τελοῦνται πὲ ᾿ φῶς. Ἐπὶ πλέον τὰ ἔργα ταῦτα

σχοτίζουν τὴν διάνοιαν χαὶ τὴν καρδίαν τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι

τὰ τελοῦν. Ὥς ἐκ τούτου τὰ ἔργα τῆς πλάνης συνιστοῦν χαὶ δημιουργοῦν πνευματικὴν γύχτα. Ἔχ τῆς νυχτὸς δὲ ταύτης οἱ πιστοί, παρ᾽ ὅλην τὴν φωτοχυσίαν τῶν δρίστουγέννων, αἰσθάνονται ἑαυτοὺς ἐσχοτισμένους. Πράγματι ἣ ἁμαρτία σχοτίζε: τὴν φυχὴν

τοῦ ἀνθρώπου, καὶ πᾶς ἁμαρτωλὸς ἐν σχόττε! διαπορεύεται, !

Η

“--

4

’

χαὶ βωδίζων ἐπὶ ὁδοῦ ὀλισθηρᾶς.

ς.Ὁ

πολλάχις -

,

μὴ

παροαποαίων

«

διαχρίνων χαθαρῶς τὰ πράγματα, ἀλλὰ Ὡ-ἜνὝΗ

Ὑπάρχε!: λοιπὸν εἰς τὰς φυχὰς τῶν χριστιανῶν, ὡς ἅμαρτωλῶν ἀνθρώπων, σχότος. ᾿Αλλ᾽ ὑπάρχει συγχρόνῳς χαὶ πόθος χαὶ προθυμία ἀνύστακτος νὰ ὑμγοῦν χαὶ νὰ δοξολογοῦν τὸν εὗερ-

γέτην Χριστόν. Ἐὶς αὐτὸν τὸν ἅγιον πόθον χαὶ εἰς αὐτὴν τὴν ἅ-

γίαν προθυμίαν ἀποθλέπων ὃ Χριστός, παραχαλεῖται γὰ ἔλθῃ καὶ νὰ παράσχῃ εἰς τοὺς δούλους του δύο τινά᾽ ᾿Αρνητικῶς μὲν ἵλασμόν, ἦτο: συγχώρησιν, θετικῶς δὲ εὐχερῇ τὴν τρίδον, ἤτοι εὖὔ-

χολον τὴν ὁδόν. Τὸ πρῶτον σχετίζεται πρὸς τὰ ἔργα τῆς πλάνης. Παραχαλεῖται δηλαδὴ ὃ Χριστὸς νὰ δώσῃ συγχώρησιν εἰς

τοὺς δούλους του ἐχ τῶν ἁμαρτωλῶν των ἔργων. Τὸ δεύτερον σχετίζεται, νομίζομεν, πρὸς τὴν ἔννοιαν τῆς πνευματιχῆς γυ-

χτός. ἘΠς τὸ σχότος ὁ ἄνθρωπος δὲν βαδίζει εὐκόλως καὶ ὀσφαλῶς. Ὃ Χριστός, ὅμως, δύναται νὰ κχαταστήσῃ εὔχολον τὴν δδὸν εἰς τοὺς δούλους του, - φωτίξων χαὶ ἐνισχύων

αὐτούς, ὥστε νὰ μὴ παραπαίουν καὶ παραπλανῶνται εἰς ὀλισθηρὰν δδόν, ἀλλὰ νὰ βαδίζουν σταθερῶς τὴν καγονιχὴν ὁδὸν τοῦ

προορισμοῦ των.

108

Ἢ ὁδὸς τοῦ προορισμοῦ παρίσταται ἐδῶ ὡς ἔχουσυ κατεύ

θυνσιν πρὸς τὰ ἄνω. Ἣ πορεία εἶνε ἀνοδική. Ἰοῦτο σεικγύει τὸ

χρησιμοποιούμενον ὑπὸ τοῦ ὑμνογράφου ρῆμα «ἀγατρέχω», τὸ ὁ ποῖον σημαίνει «χατευθύνομαι πρὸς τὰ ἄνω». Ἣ τοιαύτη κατεύ-

θυγσις τῆς ὁδοῦ δὲν θέλει, νομίζομεν, νὰ δείξῃ μόγον τὸ ἄνγηφο

ριχὸν χαὶ δύσχολον αὐτῆς, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ κατηφορικὸν καὶ

εὔκολον τῆς ὀλισθηρᾶς ὁδοῦ τῆς ἁμαρτίας. Θέλει νὰ δείξῃ ἐπίσης χαὶ τὸ

ὅτι ἣ

συνδέουσα

ὁδὸς εἶνε οὐράνιος,

τὴν

Γήν

μετὰ τοῦ Οὐραγοῦ. ΕΪϊς τὸν εἱρμὸν τῆς Α΄ ᾿Θδῆς τοῦ ᾿[αμδιχοῦ Κανόνος τῶν Χριστουγέννων ὁ ὑμνογράφος ἀναφέρει ἐπίσης δδόν. Ὃ Δεσπότης Χριστός, λέγει ἐχεῖ, ἑκουσίως γεννηθεὶς ἐχ τῆς Παρθένου «τρίδον βατὴν πόλου τίθησιν ἡμῖν». Μὲ τὴν κχκάθοδόν του δηλαδὴ εἰς τὴν Γῆν ὃ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ διήνοιξεν ὁδὸν Οὐρανοῦ, τὴν ὁποίαν πᾶς ἄνθρωπος δύναται νὰ βαδίσῃ. Ἢ ἰδέα λοιπὸν τῆς οὐρανίου ὁδοῦ, εἰς διάφορα χωρία τῆς ᾿Αγίας Γραφῆς ἔχουσα βεδαίως τὴν βάσιν της, εἶνε προσφιλὴς ἰδέα εἰς τὸν ὑμνογράφον μᾶς χαὶ κατ᾽ ἐξοχὴν προσαρμόζεται αὕτη πρὸς

τὸ νόημα τοῦ γεγονότος τῆς εννήσεως τοῦ Χριστοῦ, καθόσον Ἔ-χεῖγος χατῆλθεν εἰς τὴν Γῆν, ἵνα ἡμεῖς ἀνέλθωμεν εἰς τὸν Οὐραγόν. Σήμερον δέ, ὅτε διὰ τῶν πυραύλων χαὶ τῶν διαστημοπλοίων ἡ ᾿Επιστήμη χάμγει τὸν ἄνθρωπον νὰ διασχίζῃ τὸ κοσμικὸν

Διάστημα χαὶ γὰ τείνῃ πρὸς κατάχτησιν τοῦ ὑλιχοῦ Οὐρανοῦ, ἡ

ὑπὸ τοῦ ὑμνογράφου ὡραιότατα ἐχφραζομένη ἰδέα, τῆς πρὸς τὰ ἄγω φερούσης ὁδοῦ, τῆς πορείας τοῦ ταπεινοῦ ἀνθρώπου τῆς

Γῆς πρὸς τὸν πνευματικὸν

γώτερος

χαὶ ποθεινότερος

Οὐρανόν,

τοῦ

ὅστις

ὑὕλιχοῦ

εἶγε ἀπείρως ἀ-

οὐρανοῦ,

ἡ

αὐτὴ καθίσταται περισσότερον θελχτιχὴ γχαὶ συγκινητιχή.

Ἢ ὁδὸς πρὸς τὸν Οὐρανὸν εἶνε δύσχολος. ᾿Αλλ᾽ εἰς τὸ τέλος

σλ

. -ἴϑὸοι

-

Ω7) «1

ἰδέα

ν

ὁδοῦ ὑπάρχει χλέος, ὑπάρχει δόξα. Ὃ ἄνθρωπος ἐπλάσθη

εὶ

ἣν δόξαν, χαὶ διὰ τοῦτο πάντοτε διψᾷ χαὶ ζητεῖ τὴν δόξαν. Διὰ νὰ εὕρῃ δὲ τὴν δόξον ἀχολουθεῖ διαφόρους ὁδούς. ᾿Αλλ᾽ ὁ. ποιασδήποτε ὁδοὺς χαὶ ἂν ἀχολουθήσῃ ὃ ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς Τῆς, τ

δὲν θὰ εὕρῃ δόξαν. Δόξαν θὰ εὕρῃ ἂν ἀχολουθήσῃ τὴν δῆόν, τις φέρει ὑπεράνω τῆς Γῆς, εἰς τὴν οὐράνιον χσὶ σἴῴώνιον Πα.

σιλείαν τοῦ Θεοῦ, Αἱ γήινα! ἐπιτυχίαι τοῦ ἀνθρώπου εἶνε τόπον μιχρᾶς χαὶ προσχαίρου σημυσίας, ὥστε δὲν ὀξίζουν τὸ ὄνομα τῆς δόξης. Δόξα εἶγε ἡ οὐράνιος ἐπιτυχία. ΟἹ γχησμιχοὶ ποιηταὶ ψάλ λουν χλέα ἀνδρῶν. Ὃ ἱερὸς ὑμνογρόφος ἕν μόγον γλέος γνωρίζει "

τοῦ Οὐρανοῦ τὸ χλέος. Τὸ τέλος τοῦ ὄὕμγινου

ὑπενθυμίζει

τὸν

109

λόγον τοῦ ἀποστόλου Παύλου᾽ «Κατὰ σχοπὸν διώχω ἐπὶ τὸ βραθεῖον τῆς ἄνω χλήσεως» (Φιλιπ. ὃ, 14). Ὃ ὕμνος ἤρχισε μὲ τὴν «νύκτοω» χαὶ ἐτελείωσε μὲ τὸ «χλέος». Ἔστωσαν τὰ δύο ταῦτα σύμδολα. Τὸ μὲν πρῶτον τῆς Γῆς, ἐκ τῆς ὁποίας ἀρχίζει ἡ ὁδὸς τοῦ προορισμοῦ᾽ τὸ δὲ δεύτερον τοῦ ία Οὐρανοῦ, εἰς τὸν ὁποῖον τελειώνει ἣ δδός. Σχοτειγὴ καὶ ὀλεθρ

ἡ Τῇ λόγῳ τῆς ἁμαρτίας" πάμφωτος χαὶ ἔνδοξος ὃ Οὐρανὸς λόγῳ

τῆς σωτηρίας.

Μὲ ἁπλᾶ λόγια, ἀπευθυγόμενοι οἱ πιστοὶ ἔν τῷ θεσπεσίῳ οὐτῳ ὕμνῳ πρὸς τὸν σαρκωθέντα ΥἹὸν τοῦ Θεοῦ, λέγουν λοιπὸν Ὦ Χριστέ! Εἰς ἡμᾶς, οἱ ὁποῖοι τώρα ἀγρυπγοῦμεν καὶ σὲ

δοξολογοῦμεν ὡς εὐεργέτην, ἀλλ᾽ εἴμεθα ἐσκοτισμένοι ἀπὸ τὴν γύχτα τῶν ἔργων τῆς ἁμαρτίας, εἴθε νὰ ἔλθῃς καὶ νὰ φέρῃς συγ-

χώρησιν, χαὶ εὔχολον νὰ κάμῃς τὸν δρόμον πρὸς τὸν Οὐρανόν. ᾿ Τοῦτον τὸν δρόμον ἀναδαίνοντες χαὶ διαγύοντες, θέλομεν εὕρει

ἀληθινὴν χαὶ αἰωνίαν δόξαν.

110 ΠΟΙΟΙ ΑΛΗΘΩΣ ΕΟΡΤΑΖΟΥΝ --π-ΞΠπΠπΠΠπ--Ξπ--π------Ἐ--..--ποναννανα ει ἡ καὶ ΕΡ ΟΡΆρΝΩΣ ἘΣ νΣἥν ἐτΡοα ς ὴ τ ς σίας, ρἐμτρ ΣΣντω ΙΕ λτο, τῖχε, δγε Ἂ ΨᾺς ΓΌΩΝ σξ, τὰΞΡ Ὸ πο 9 4 τ νος δ Στ ΤΣτὰς ΣΎ τςἪ ἐ ξοχ ἘΧΣΞ Σ τ το αστερττ τνα κι ΣΑΣτ ῳ ἩΣΣΣ Εν Στὰ “ ΟΣ ΘΑΣ ἜΟΥΣ ΚΟ: ΡΥ ἐν Η Δ

μ

Ὁ

Ἶ

τα

Ἕν

δισεκατομμύ-

ριον ἄνθρωποι ἑτοιμάζονται νὰ ἑορτάσουν

Χριστούγεννα.

᾿Αλλὰ

διατί νὰ ἑορτάσουν ὅλοι αὐτοί; Οἱ πλεῖστοι

ἐξ αὐτῶν ἢ δὲν πιστεύουν ὅτι ὁ Θεὸς ἔγινεν

ἄνθρωπος ἢ ἀμφιθάλ-

λουν. ᾿Αλλὰ καὶ ἐξ αὐὖ-

τῶν, οἱ ὁποῖοι λέγουν

καὶ καυχῶνται ὅτι πι-

στεύουν, πόσοι ἀποδει-

κνύουν γμασιν

ἐν τοῖς πράὅτι εἶνε χρι-

στιανοὶ καὶ ὅτι σοθαρῶς ἐνδιαφέρονται διὰ

“ον

τς δ, ἔζνα

-

τὴν βασιλείαν τοῦ Χρι-

στοῦ; ὋὉ Χριστὸς ἐἔτα-

ρας; ΞῸΣ ΠΤ ΕΣ,ΝΖΖΞΕ πεινώθη. Ὅσοι δὲν ἐννοοῦν νὰ κάμψουν τὸν ἐγωισμόν τῶν, ποίαν σχέσιν ἔχουν

πρὸς ᾿Εκεῖνον; Ὁ Χριστὸς ἐπτώχευσεν. Ὅσοι ζοῦν διὰ τὰ

πλούτη, ποίαν σχέσιν ἔχουν πρὸς ᾿Εκεῖνον; Ὃ Χριστὸς ἐκα-

κοπάθησεν. Ὅσοι θέλουν νὰ διέρχωνται διὰ πάσης ἀνέσε-

ὥς, ποίαν σχέσιν ἔχουν πρὸς ᾿Εκεῖνον; Ὁ Χριστὸς ἀπὸ τοῦ λίκνου ἐδιώχθη. “Ὅσοι οὐδέποτε καὶ κατ᾽ οὐδένα τρόπον

ἐδιώχθησαν ἕνεκεν δικαιοσύνης καὶ ἀληθείας, ποίαν σχέσιν

ἔχουν πρὸς ᾿Εκεῖνον; Ὁ Χριστὸς ἵδρυσεν ᾿Εκκλησίαν. “Ὅσοι

δὲν ἔχουν ὄρεξιν νὰ ἐκκλησιάζωνται, πῶς εἶνε χριστιανοί; ὋὉ Χριστὸς συνέστησε μυστήρια. Ὅσοι δὲν ἐξομολογοῦνται

καὶ δὲν κοινωνοῦν ἀξίως, πῶς εἶνε χριστιανοί; Ὁ Χριστὸς

εἶπεν «ἀγωνίζεσθε». “Ὅσοι -δὲν ἀγωνίζονται διὰ νὰ ἐπικρα-

τήσῃ ἡ βασιλεία τοῦ Χριστοῦ ἐντός τῶν καὶ περὶ ἑαυτούς, πῶς εἶνε χριστιανοί; Ὁ Χριστὸς ἦλθε κυρίως διὰ τὰ πνευματικὰ καὶ τὰ οὐράνια. Ὅσοι δὲν σκέπτονται καὶ δὲν ποθοῦν τὰ πνευματικὰ καὶ τὰ οὐράνια, πῶς εἶνε χριστιανοί;

Οἱ πλεῖστοι χριστιανοὶ

θὰ ἑορτάσουν Χριστούγεννα χωρὶς

111

Χριστόν. Συνεπέστεροι θὰ ἧσαν, ἐὰν ἑώρταζον Σατουρνάλια ἢ Βακχανάλια. ᾿Αλλ᾽ ὑπάρχουν, δόξα τῷ Θεῷ, καὶ οἱ ὀλίγοι, εἰς τοὺς

ὁποίους ὁ Θεὸς ηὐδόκησε νὰ δώσῃ τὴν βασιλείαν του. ᾿Αγαποῦν ταπείνωσιν,

πτωχείαν,

κακοπάθειαν καὶ διωγμοὺς

ται μίαν - ἄρρητον γλυκύτητα.

Ἐκκλησιάζονται τακτικῶς,

διὰ Χριστόν. “Ὅταν ὑποφέρουν διὰ τὸ ὄνομά 'του, αἰσθάνον-

. ἐξομολογοῦνται καὶ ᾿'κοινωνοῦν ἐν συντριθῇ καὶ μετὰ πόθου,

ἀγωνίζονται πρὸς τὰ ἔσω- καὶ πρὸς τὰ ἔξωκαὶ ἔχουν στᾶ-

θερῶς ἐστραμμένας τὴν σκέψιν τῶν καὶ τὴν καρδίαν τῶν ᾿ ᾿ ᾿ ᾿ .

πρὸς τὰ ἀσάλευτα καὶ αἰώνια, πρὸς τὴν’ ᾿πόλιν «τὴν. τοὺς θεμελίους ἔχουσαν». Χάριν αὐτῶν, τῶν ὀλίγων καὶ ἀληθινῶν χριστιανῶν, θὰ ἔλθουν καὶ ἐφέτος Χριστούγεννα. ΑΧλῶς ὁ Θεὸς θὰ εἶχεν ἤδη καταστρέψει τὸν κόσμον διὰ ᾿τρίτοῦ Παγκοσμίου Πολέμου. Ὅσταν οἱ ὀλίγοι γίνουν ἀκόμη ὀλιγώτεροι καὶ σχεδὸν ἐκλείψουν, ὁ πυρηνικὸς κατακλυ-

- σμὸς ἐξάπαντος θὰ ἐπέλθῃ...

“ : . ;

Χριστέ! Δὲν μᾶς ἐνθουσιάζουν τὰ πλούτῃ καὶ τὰ μεγαλεῖα τοῦ κόσμου. Μᾶς συγκινεῖ ἡ ἰδική σου πτωχεία καὶ ἀφάνεια. Καὶ ἐνδομύχως πεινῶμεν καὶ διψῶμεν διὰ τὰ μέλλοντα καὶ μένοντα. Χριστέ! Παρ᾽΄. ὅλην τὴν ἀναξιότητά μας ἔχομεν μίαν βάσιν εἰς τὰ βάθη τῆς καρδίας. Σὺ οἶδας ὅτι

. φιλοῦμέν σε, ὡς ὁ πτωχὸς Πέτρος, καὶ ποθοῦμεν τὴν τελει. ὅτητα. καὶ στενάζομεν διὰ τὴν σωτηρίαν καὶ ἡμῶν καὶ τῶν

.ι ἄλλων. Χριστέ! ᾿1δὲ τὴν βάσιν, -ἰδὲ ᾿τὰς διαθέσεις τῆς καρδί: ας, καὶ ἀξίωσέ μας τοῦ ἀριθμοῦ τῶν ὀλίγων, εἰς τοὺς ὁποί-

, οὺς ηὐδόκησες νὰ χαρίσῃς τὴν βασιλείαν σου. ᾿ς Κατωτέρω θὰ ἑρμηνεύσωμεν ἕνα ὕμνον τῶν Χριστου΄ γέννων.

Ο ΟΛΒΟΣ ΤΗΣ ΘΕΩΣΕΩΣ ᾿Αρωγὲ Χριστέ, τὸν βροτοῖς ἐναντίον, πρόθλη-

μα τὴν σάρκωσιν ἀρρήτως ἔχων, ἤσχυνας, ὄλθον τῆς θεώσεως φέρων, μορφούμενος νῦν᾽ ἧς τινος δι᾽ ἐλπίδα ἄνωθεν εἰς κευθμῶνας ἤλθομεν ζόφου. Κατὰ τὴν σύνθεσιν τοῦ ὡραίου καὶ θεολογιχοῦ τούτου ὅ-

112

δρᾶμα, τῆς Ἐμγου ὡς βάσιν ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος εἶχε χυρίως τὸ ἔν τῇ δὲμ καὶ ἕνα λόγον τοῦ ἁγίου Ῥρηγορίου τοῦ Θεολόγου. ἁμαρἘδὲμ ὃ Σατανᾶς ἐπέτυχε γὰ ρίψῃ τὸν ἄνθρωπον εἰς τὴν τίαν χαὶ τὴν δυστυχίαν διὰ πανουργίας. Πρῶτον, ἐγεφαγίσθη εἰς τὴν γυναῖχα, ἧτις εἶνε ἀσθενεστέρα καὶ περισσότερον τοὺ ἀν. ἀλλ δρὸς εὐεξαπάτητος. Δεύτερον, δὲν ἐνεφανίσθη ὁποῖος. εἶνε,

ὅπὸ τὴν μορφὴν τοῦ φρογιμωτάτου πάντων τῶν ἐν τῷ Παραδεί-

σῳ ζώων, τοῦ ὄφεως. Τρίτον, ἐνεφανίσθη ὡς ἐνδιαφερόμενος διά

τὴν ὑψίστην εὐτυχίαν τῶν ἀνθρώπων, τὴν θέωσιν. «Ἢ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾽ αὐτοῦ», εἶπε, «διανοιχθήσονται ὑμῶν οἵ ὀφθαλμοὶ καὶ ἔσεσθε ὡς θεοί, γινώσχοντες χαλὸν χαὶ πονηρὸν»

(Γεν. 8, ὅ)..

Ὃ δὲ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος λέγει «Ἐπειδὴ ὥετο ἀήττητος εἶναι τῆς καχίας ὃ σοφιστής, Θεότητος ἐλπίδι δελεάσας ἧ-

μᾶς, σαρκὸς προδλήματι δελεάζεται, ἵν᾽ ὡς τῷ ᾿Αδὰμ προσθαλὼν τῷ Θεῷ περιπέσῃ, καὶ οὕτως ὃ νέος ᾿Αδὰμ τὸν παλαιὸν ἀνασώσηται» (Λόγος εἰς τὰ Φῶτα). Κατὰ τὸν λόγον τοῦτον, ὃ ἐφευρέτῆς καὶ τεχνίτης τῆς χαχίας Διάδολος, ἅπαξ δελεάσας ἡμᾶς τοὺς

ἀγθρώπους μὲ δέλεαρ τὴν ἐλπίδα τῆς Θεότητος, ἅπαξ δηλαδὴ ἐξαπατήσας ἡμᾶς μὲ δόλωμα τὴν ἐλπίδα ὅτι θὰ ἐγινόμεθα Θεοί, ἐγόμιζεν ὅτι θὰ ἦτο ἔχτοτε ἀήττητος. ᾿Αλλ᾽ ὃ δελεάσας Δ:άδολος δελεάζεται χαὶ αὐτὸς μὲ τὴν σειράν του ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ.

Δέλεαρ δέ, τὸ ὁποῖον ἐχρησιμοποίησεν ὃ Χριστὸς διὰ νὰ ἐξαπατήσῃ τὸν Διάδολον, εἶνε τῆς σαρχὸς τὸ «πρόδλημα», ἤτοι ἡ σάρξ, τὴν ὁποίαν ὃ Χριστὸς προσέλαβε χατὰ τὴν ἐνανθρώπησίν τοῦ χαὶ προέδαλεν ὡς προπέτασμα, ὄπισθεν τοῦ ὁποίου ἐχρύπτε-

το ἡ Θεότης. Βλέπων ὁ Διάδολος τὸ σαρχικὸν προπέτασμα, ἐνό-

μισεν ὅτι ἐπρόχειτο περὶ ἀσθενοῦς ἀγθρώπου. “Ὅθεν ἐπιτεθεὶς

κατὰ τοῦ Χριστοῦ ὡς χατὰ τοῦ ᾿Αδάμ, προσέχρουσεν εἷς τὴν Θε-

ὁτητα, τὴν ὁποίαν δὲν ἔδλεπε, χαὶ ὑπέστη πανωλεθρίαν. Καὶ οὕτως ὃ γέος ᾿Αδάμ, ὁ Χριστός, ἔσωσε τὸν παλαιὸν ᾿Αδάμ, τὸν ἀσθενῆ χαὶ ἁμαρτωλὸν ἄνθρωπον.

Θ᾿

Τὸ δρᾶμα τῆς Ἐδὲμ καὶ τὸν λόγον τοῦ Θεολόγου Γρηγορίου ἔχων, λοιπόν, ὡς βάσιν ὁ ἱερὸς ὑμγογράφος, ὀπευθύνεται πρὸς τὸν Χριστὸν μὲ τὴν ἀμέσως συγχινητικὴν προσφώνησιν «᾽Αρωγὲ Χριστέ»! ᾿Αρωγὸς λέγεται ὃ Χριστός, διότι ἦλθε χαὶ ἔρχεται ἀρωγός, ἤτοι βοηθός, εἰς τὴν ἀδυναμίαν χαὶ δυστυχίαν τοῦ ἀνθρώπου. Οὐδεὶς ἄλλος ἠδύνατο νὰ βοηθήσῃ ἀποτελεσματιχῶς

καὶ γὰ σώσῃ τὸν ἄνθρωπον, εἰμὴ μόνος ὃ Χριστός. Σύ, Χριστέ,

118

«ἤσχυνας», λέγει ἐν συνεχείᾳ ὁ ὑμνογράφος, «τὸν βροτοῖς ἔναντἰογ», χατήσχυνες δηλαδὴ τὸν ἀντίπαλον τῶν θνητῶν ἀνθρώπων. ᾿Αλλὰ πῶς ὃ Χριστὸς χατήσχυνε τὸν ἀντίδιχον ἡμῶν Διά-

δολον; «Πρόδλημα τὴν σάρχωσιν ἀρρήτως ἔχων» χαὶ «ὅλον τῆς θεώσεως φέρων». “Ὅπως ὁ Διάδολος ἡπάτησε καὶ ἐκρήμνισε τὸν ἄνθρωπον χρησιμοποιῶν τέχνασμα, οὕτω χαὶ ὃ Χριστὸς ἧπάτησε γχαὶ ἐξηυτέλισε τὸν Διάδολον χρησιμοποιῶν θεϊχὸν καὶ σοφώτατον τέχνασμα. Θεϊχκὸν δὲ χαὶ σοφώτατον τέχνασμα τοῦ Χριστοῦ ἦτο ἣ ἀνερμηνεύτως γενομένη σάρχωσις αὐτοῦ ἐχ [γεύματος “Αγίου χαὶ Μαρίας τῆς Παρθένου. Ἢ προσληφθεῖσα σὰρξ

-«“

ο

ἦτο «πρόδλημα», προπέτασμο,, ὄπισθεν τοῦ ὁποίου ἐκρύπτετο ἡἧ Θεότης τοῦ Χριστοῦ. Ὃ Σατανᾶς ἐν τῇ ἀχορέστῳ βουλιμίᾳ του ὥρμησε γὰ χαταφάγῃ τὴν σάρχα τοῦ Χριστοῦ. ᾿Αλλ᾽ ὦ τῆς συμφορᾶς του! Ἣ σὰρξ ἦτο τὸ δόλωμα ἐντὸς τοῦ ὁποίου ἔκρύπτετ τὸ ἄγχιστρον τῆς Θεότητος, ὑπὸ τοῦ ὁποίου συνελήφθη καὶ ἔγελοιοποιήθη. “Ὅπως ἐπίσης ὃ Σατανᾶς διὰ τοῦ τεχνάσματός του εἶχε προχαλέσει εἰς τὸν ἄνθρωπον τὴν δυστυχίαν, οὕτω χαὶ ὃ Χριστὸς διὰ τοῦ ἰδιχοῦ τοῦ τεχνάσμοατος ἔφερεν εἰς τὸν ἄνθρωπον τὸν ὄλόον, ἤτοι τὸν πλοῦτον χαὶ τὴν εὐτυχίαν, τῆς θεώσεως. Εἶνε δὲ θέωσις ἡ χατὰ τὸ δυνατὸν ἀνθρώποις ὁμοίωσις πρὸς τὸν Θεόν. Ἔχ τῆς θεώσεως προέρχεται ὃ ἀπερίγραπτος πλοῦτος τῆς χαρᾶς χαὶ τῆς δόξης, ἣ ὑφίστη εὐτυχία. Ἥ δὲ ὑφίστη εὐτυχία τοῦ ἀνθρώπου εἶνε ἡ μεγίστη χαταισχύγη τοῦ Διαδόλου.

᾿Αλλὰ πῶς πάλιν ὁ Χριστὸς φέρει εἰς τὸν ἄνθρωπον τὴν

θέωσιν; «Μορφούμενος νῦν», λέγει ὃ ὑμνογράφος. ᾿Γὸ «γῦν», τώρα, ἀντιτίθεται πρὸς τὸ κατωτέρω «ἄνωθεν», ἐξ ἀρχῆς. Τὸ δὲ «μορφούμενος» σημαίνει ὅτι ὃ Χριστός, ὁ ὁποῖος ὡς Θεὸς εἶνε πνεῦμα ἄνευ μορφῆς, ἄνευ σχήματος, ἐν τῇ ἐνσαρχώσει του λαμδάγει μορφὴν καὶ γίνεται ἄνθρωπος. Ὃ Θεὸς μορφοῦται χατὰ τὸ

ἀνθρώπινον. Ὃ Χριστὸς προσλαμδάνει τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν χαὶ τὴν ἑνώνει ὀργανικῶς μετὰ τῆς θείας φύσεώς του. Λόγῳ δὲ τῆς ὀργαγιχῆς ἐγώσεώς τῆς μετὰ τῆς θείας φύσεως ἣ ἀνθρωπίνη φύ-

σις θεοῦται. Ἐφ᾽ ὅσον δὲ ἐν τῷ προσώπῳ τοῦ Χριστοῦ θεοῦται ἡ ἀνθρωπίνη φύσις, θεούμεθα ἡμεῖς οἱ ἴδιοι. ᾿Αλλ᾽ ἡ θέωσις αὐτὴ

εἶνε ἀντιχειμενιχή.

Διὰ νὰ γίνῃ ἡ θέωσις καὶ ὑποχειμενιχή, προσωπικὸν χτῆ-

μα ἑχάστου ἀνθρώπου, ἀπαιτεῖται χαὶ μία ἄλλη μόρφωσις Χρ-στοῦ, μόρφωσις πνευματιχὴ χαὶ μυστιχὴ ἐντὸς ἡμῶν. Περὶ αὐὖ-

8

114

τῆς τῆς μορφώσεως ὃ θεῖος Παῦλος ἔγραψε «Τεχνία μου,

οὖς

πάλιν ὠδίνω, ἄχρις οὗ μορφωθῇ Χριστὸς ἐν ὑμῖν!» ([αλ. 4, 19). Μορφοῦται δὲ ἐν ἡμῖν ὃ Χριστός, ὅταν τὰ γοήματα καὶ τὰ

αἰσθήματα τοῦ Χριστοῦ ἐμφυτεύωντοαι ἐν ἡμῖν, ρίπτουν βαθείας ρίζας, αὐξάνωνται καὶ χυριαρχοῦν. Τότε χαὶ ἡμεῖς εἴμεθα εἰς

θέσιν γὰ λέγωμεν μετὰ τοῦ ᾿Αποστόλου᾽ «Ζῶ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστὸς» (Γαλ. 2, 20). Τὴν θέωσιν λοιπόν, τῆς ὁποίας ἐπεθυμήσαμεν ἀρχικῶς ἐν Ἐδὲμ χαὶ ἐπροσπαθήσαμεν νὰ ἐπιτύχωμεν ἐπαναστατιχῷ τῇ

διχαίῳ, φέρε: τώρα ὁ Χριστὸς «μορφούμεγος» διττῶς διὰ τῆς ἐν-

ανθρωπήσεώς του, χαὶ διὰ τῆς μυστικῆς ἐν τῷ ἀνθρώπῳ ἄναπτύξεώς του. ᾿Αφοῦ προηγουμένως ἀνέφερε τὴν θέωσιν, εἰς τὸ τέλος τοῦ

ὕμνου ὃ ὑμνογράφος λέγει Ἕνεκα τῆς ἐλπίδος ταύτης, τῆς θεώσεως, ἐξ ἀρχῆς ἤλθομεν «εἰς χευθμῶνας ζόφου», εἰς τὰ σχοτειγὰ

δηλαδὴ βασίλεια τοῦ “Αδου. Ἢ ἐλπίς, τὴν ὁποίαν ἔδωχεν εἰς ἡμᾶς ὃ Σατανᾶς, ὅτι θὰ ἐγινόμεθα Θεοί, διεψεύσθη παταγωδῶς. ᾿Αντὶ γ᾽ ἀνέλθωμεν εἰς τὰ ὕψη τῆς Θεότητος, χατήλθομεν εἰς τὰ πέταυρα τοῦ “Αδου. κεῖθεν δὲ ὃ ἀρωγὸς Χριστὸς ἀνυψοῖ ἡμᾶς εἰς τὰ ὕφη

τῆς θεώσεως. Αὐτὸς ἐνηνθρώπησεν, εἶπεν ὃ Μέγας ᾿Αθαγάσιος, ἵ-

γα ἡμᾶς θεοὺς ἀπεργάσηται.

118 ΑΝΤΙΝΟΜΙΑ Ὃ Χριστὸς ἦλθεν ἐξ Οὐρανοῦ

διὰ νὰ φέρῃ τὴν εἰρήνην, ἡ ὁποία, μετὰ τὴν ἀνταρσίαν τοῦ

ἀν-

θρώπου ἐναντίον τοῦ Θεοῦ, εἶχε

φυγαδευθῆ ἀπὸ τῆς γῆς. Οἱ ἄγγελοι κατὰ τὴν νύκτα τῆς Γεννήσεῶς ἔψαλλον τὸν ὕμνον τῆς εἰρήνης «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία». Εἰς ὅλας τὰς ἐπο-

χὰς ἡ εἰρήνη εἶνε προσφιλὲς ὄνομα εἰς τὰ χείλη τῶν ἀνθρώπων. Ὁ Τύπος καὶ οἱ Ραδιοφωνικοὶ σταθμοὶ ὅλου τοῦ κόσμου ὁμιλοῦν καθημερινῶς περὶ εἰρήνης. ᾿Ιδίως κατὰ τὰς μεγάλας ἑορτὰς τοῦ Χριστιανισμοῦ αἱ εὐχαὶ τῶν μικρῶν καὶ τὰ μηνύματα τῶν μεγάλων τῆς γῆς εἶνε πε-

ρὶ εἰρήνης. “Ὅλοι οἱ μεγάλοι --- ἄσχετον ἂν εἰλικρινῶς ἢ ὕποκριτικῶς -- κάμνουν ἐκκλήσεις περὶ εἰρήνης. Καὶ ἂν συγχρόνως παρασκευάζουν πολέμους, καὶ τοῦτο ἐν ὀνόματι τῆς

εἰρήνης πράττουν! ἣΑν θέλῃς -- λέγουν -- εἰρήνην,

παρα-

σκεύαζε πόλεμον. Αὐτὸ εἶνε, βεθαίως, μία ἐκ τῶν μεγαλυ-

τέρων ἀντινομιῶν τῆς ζωῆς. Ὁ δὲ Χριστὸς ἦλθεν ἐξ Ούὐρανοῦ, ἵνα ἄρῃ τὰς ἀντινομίας. ᾿Αλλ᾽ οἱ πολλοὶ δὲν θέλουν νὰ

ὑπακούσουν εἰς τὸν ἐξ Οὐρανοῦ. Προτιμοῦν νὰ ὑπακούουν εἰς τοὺς ἐπιγείους, εἰς τὰ ἁμαρτωλὰ θελήματά των, καὶ εἰς

τὰ ἁμαρτωλὰ θελήματα τῶν ἄλλων, εἰς τοὺς ὁποίους βλέποὺν τὸν ἴδιον τὸν ἑαυτόν των. ᾿Εντεῦθεν δὲ πόλεμοι καὶ ἀκοαὶ πολέμων, ἐντεῦθεν ταραχαὶ καὶ ἀγωνίαι, ἐντεῦθεν πᾶσα κακοδαιμονία ἀντὶ εὐδοκίας ἐν ἀνθρώποις. Ἔν τούτοις οἱ ἐνστερνισθέντες τὸν Χριστὸν ἔχουν εὕρει τὴν εἰρήνην. Διότι εἰρήνη δὲν εἶνε ἡ ἐξωτερικὴ μόνον ἡσυχία καὶ ἀσφάλεια, εἰς τὴν ὁποίαν ἔχουν περιορίσει τὰς εὐχάς των οἱ κοσμικοὶ

ἄνθρωποι, οἱ θέλοντες τὴν εἰρήνην διὰ νὰ δύνανται οὕτω ν᾿ ἀπολαμϑάνουν

τὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Ἡ εἰρήνη εἶνέ τι τὸ βαθύτερον καὶ οὐσιαστικώτερον, τὸ ὁποῖον ὅσοι ἔχουν κατορθώ-

1160 σει νὰ εἶνε χριστιανοὶ ἀπολαμθάνουν, ἔστω καὶ ἂν ἡ γῆ ὁλόκληρος σείεται ὑπὸ πολέμων. Τί πρᾶγμα, εἶνε ἡ χριστιανικὴ εἰρήνη, καὶ ποῖοι οἱ ὅροι τῆς εἰρήνης αὐτῆς, βλέπει τις ἐν συνεχείᾳ εἰς τὴν ἑρμηνείαν ἑνὸς σχετικοῦ ὕμνου εἰς τὴν Γέννησιν τοῦ Χριστοῦ.

Ο ΔΟΤΗΡ ΤΗΣ ΕΤΡΗΝΗΣ

Θεὸς ὧν εἰρήνης, Πατὴρ οἰκτιρμῶν,. τῆς μεγάλης βουλῆς σου τὸν ἄγγελον εἰρήνην παρεχόμενον

ἀπέστειλας ἡμῖν. “Οθεν

θεογνωσίας πρὸς φῶς ὁδη-

γηθέντες, ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζοντες ᾿ δοξολογοῦμέν σε, Φιλάνθρωπε.

Ὃ ὕμνος οὗτος εἶνε ὁ εἱρμὸς τῆς πέμπτης Ωδῆς. τοῦ πε-

ζοῦ Κανόνος τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὥς βάσις δὲ τοῦ ὕμνου ὑπόχεινται χυρίως τὰ χωρία Φιλιπ. 4, 9 (ὁμοίως τὸ Ῥωμ. 16, 90 χαὶ τὸ Ἕδρ. 18, 20), Β’ Κορ. 1, 8΄ Ἥσ.9, 6 καὶ Ἥσ. 26, 9. Ὃ Θεὸς τῶν χριστιανῶν, λέγε! ὁ ὕμνος, εἶνε Θεὸς τῆς εἰρήνης. Δὲν εἶνε Θεὸς τοῦ πολέμου καὶ τῆς ταραχῆς, ὅπως εἶνε

ὡρισμένοι θεοὶ τῶν εἰδωλολατρῶν. Ὃ πόλεμος εἶνε ἀποτέλεσμα τῆς ἁμαρτίας. Καὶ δὲν εἰς τὸν χόσμον τοῦτον τῆς ἁμαρτίας ὃ Πό-

λεμος χαθίσταται πολλὰς φορὰς ἀναγκαῖος, χαὶ τότε δὲν παύει

γὰ εἶγε χαχόν, ἀναγκαῖον χαχόν, ὅπως λέγομεν. Ἢ εἰρήνη τοῦ Θεοῦ νοεῖται κατὰ τρεῖς τρόπους. ΤΙρῶτον,

ὃ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἔχῃ εἰρήνην πρὸς τὸν Δημιουργόν του. “Νὰ

«τὰ ἔχῃ χαλὰ» μὲ τὸν Θεόν, ὅπως θὰ ἐλέγομεν χρησιμοποιοῦγτες τὴν εὔστοχον λαϊχὴν ἔχφρασιν. Αὐτὸ τὸ εἶδος τῆς εἰρήνης εἶγε τὸ ἀνώτερον. Δεύτερον, ὃ ἄνθρωπος πρέπει γὰ ἔχῃ εἰρήνην πρὸς τὸν ἑαυτόν του. Νὰ ἔχῃ ἐσωτεριχὴν γαλήνην. Νὰ ἔχῃ ἤρεμον τὸ συνειδός. Νὰ «τὰ ἔχῃ χαλὰ» μὲ τὴν συγείδησίν του. Τὸ

δεύτερον τοῦτο εἶδος τῆς εἰρήνης ἐξαρτᾶται ἐκ τοῦ πρώτου. Ὅ-

ποιος «τὰ ἔχει χαλὰ» μὲ τὸν Θεόν, «τὰ ἔχει χαλὰ» καὶ μὲ τὴν

συνείδησίν του. Τρίτον, οἱ ἄνθρωποι πρέπει νὰ ἔχουν εἰρήνην πρὸς ἀλλήλους. Νὰ ἔχουν ἁρμονιχὰς σχέσεις μεταξύ των, καὶ ὄχι ἔριδας, ταραχὰς χαὶ πολέμους. Τοῦτο εἶνε τὸ εἶδος τῆς εἰρήνης,

τὸ ὁποῖον χυρίως εὔχονται οἱ χοσμικοὶ ἄνθρωποι. Καὶ͵ οἵ χριστιανοί, βεδαίως, εὔχονται νὰ ὕπάρχῃ εἰς τὸν χόσμον ἦ

ἐξωτεριχὴ

111

εἰρήνη καὶ ἀσφάλεια. Καὶ εὔχοντωι τοῦτο περισσότερον τῶν χοσμι

χῶν. ᾿Αλλ᾽ ἐφ᾽ ὅσον ὃ παρὼν βίος εἶνε πεδίον ἐλευθέρας ἐχδηλώ σεως τῶν ἀνθρώπων, καὶ στάδιον δοχιμασίας τῶν χαραχτήρων, ἢ ἐξωτεριχὴ εἰρήνη χαὶ ἀσφάλεια δὲν ἐξαρτᾶται ἔχ τῶν χριστιι γῶν μόνον. Πρέπει νὰ θελήσουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, διὰ νὰ ἔπι χρατήσῃ ἐπὶ τῆς γῆς τὸ τρίτον εἶδος τῆς εἰρήνης.

Ὃ Θεὸς τῶν χριστιανῶν εἶνε Θεὸς εἰρήνης, διότι συγχρό-

νως εἶνε Πατὴρ οἰχτιρμῶν. Εἶνε Πατὴρ πλήρης ἀγάπης, πλΎ; ρης εὐσπλαγχνίας, πλήρης συγγνώμης πρὸς τοὺς ἀνθρώπους. ΔΛυπεῖται τὰ πλάσματό, του χαὶ διὰ τοῦτο δὲν θέλει νὰ βλέπῃ αὑτὰ ταρασσόμενα χαὶ βασανιζόμενα. Οἱ ἄνθρωποι τοῦ χόσμου ὁμιλοῦν περὶ εἰρήνης, ἄλλ᾽ εἰς τὸ βάθος των δὲν ἔχουν τρυφερὰν ἀγάπῊν, εὐσπλαγχνίαν χαὶ συγγνώμην πρὸς τοὺς συναγνθρώπους των. Διὸ χαὶ ἣ εἰρήνη ὑπάρχε!: εἰς τὰ χείλη μόνον. Ἢ ἀγάπη εἶνε ἀπαραίτητος ὅρος τῆς εἰρήνης. Ὥς Θεὸς τῆς εἰρήνης χαὶ Πατὴρ τῶν οἰχτιρμῶν, ὃ Κύριος, ἀπέστειλεν εἰς ἡμᾶς τὸν Μονογενὴ τοὺ Υἱόν, διὰ νὰ μᾶς

παράσχῃ εἰρήνην. ὋὋ ἐνανθρωπήσας Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, αὐτὸς εἶνε ὁ

χορηγὸς τῆς εἰρήνης. ᾿Ονομάζεται δὲ ἐνταῦθα, συμφώνως πρὸς τὸ Ἣσ. 9, 6, ἄγγελος τῆς μεγάλης βουλῆς τοῦ Θεοῦ, διότι αὐὖτὸς ἀγγέλλει, ἐξαγγέλλει, ἀποχαλύπτει εἰς τὸν χόσμον τὴν μεγά-

λὴν βουλὴν τοῦ Θεοῦ, τὴν προαιωγίαν ἀπόφασιν χαὶ τὸ προαιώγιον σχέδιον τοῦ Θεοῦ διὰ τὴν σωτηρίαν τοῦ ἀνθρώπου, τὸ. μέγα γχαὶ ἄγνωστον καὶ εἰς τοὺς ἀνθῥώπους χαὶ εἷς τοὺς ἀγγέλους

μυστήριον τῆς Θείας Οἰχονομίας. Ὃ Χριστὸς ἔφερεν εἰς τὸν κόσμον τὸ μεγαλύτερον μήνυμα. Τὸ μήνυμα τῆς σωτηρίας τοῦ γέ-

γους μᾶς, τὸ μήνυμα τῆς ἐπανασυνδέσεώς μὰς μὲ τὸν οὐράνιον Πατέρα.

Ὃ ἐνανθρωπήσας Υἱός, ἀγγέλλων εἰς ἡμᾶς τὴν μεγάλην

βουλὴν τοῦ

γῳ,

Θεοῦ,

ὡδήγησεν

χαὶ ἑρμηνεύων αὐτὴν

ἡμᾶς

εἰς τὸ

φῶς

τῆς

λόγῳ

χαὶ

θεογνωσίας.

ἔρ

εἰς

τὸ φῶς τῆς γνώσεως τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ χαὶ τοῦ θελή!ια-

τος αὐτοῦ. ἸΙΪροηγουμέγως ἤμεθα βυθισμένοι εἰς τὸ σχότος τῆς πλάνης γχαὶ τῆς ἁμαρτίας. ἫἭμεῖς οἱ ἐξ ἐθνῶν χριστιανοί, ὃ.

γὙνοοῦντες τὸν ἀληθινὸν Θεόν, ἐλατρεύσμεν τὰ εἴδωλα, χοἱ ἐδαδίζαμεν συμφώνως πρὸς τὰ ἁμαρτωλὰ θελήματά μας. Ἢ ἄγνοια δὲ τοῦ Θεοῦ χαὶ τοῦ θείου θελήματος ἧτο, ἔπειτα ἀπὸ τὴν πτῶ-

σιν τῶν πρωτοπλάστωγ, ἄλλη αἰτία, διὰ τὴν ὁποίαν ἡ εἰρήνν

118 δ

δὲν ὑπῆρχεν εἰς ἡμᾶς. Ἂν τῷ σχότ χύσεως χαὶ ταραχῆς. Ἣ θεογνωσία εἰρήνης, ὅπως χαὶ ἡ ἀγάπη.

χ πάντα εἶνε πλήρη συγ-

τ τ ει νε

ὅρος ἀπαραίτητος τῆς

“Ὅθεν ἡμεῖς, λέγει τέλος ὃ ἱερὸς ὑμγογράφος, δδηγηθέν-

τες ὑπὸ τοῦ ἐνανθρωπήσανττος Τίοῦ πρὸς τὸ φῶς τῆς θεογνωσίας,

καὶ ἀπολαύοντες τώρα εἰρήνης, ἐγειρόμεθα ἀπὸ τὴν νύχτα, διότι τὸ φῶς τῆς θεογνωσίας χάμνει χαὶ τὴν γύχτα ἡμέραν, ἐγειρόμεθα χατὰ τὸν ὄρθρον, πολὺ - πολὺ πρωΐ, καὶ πλήρεις εὐγνωμο-

σύνης πρὸς σὲ διὰ τὰ χαλά, τὰ ὁποῖα μᾶς ἔφερεν ἧ ἀποστολὴ

τοῦ Μονογενοῦς σου Υἱοῦ εἰς τὸν χόσμον, σὲ δοξολογοῦμεν, Φι-

λάνθρωπε Κύριε.

Χρησιμοποιῶν ἐδῶ τὴν ἡσαΐειον ἔχφρασιν «ἔχ νυκτὸς ὄρθρίξοντες» ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος φαίνεται γὰ ἔχῃ χυρίως ὑπ᾽ ὄψιν τὴν ἁγίαν γύχτα τῆς ἑορτῆς τῶν ΣΧριστουγέννων, κατὰ τὴν ὃποίον οἷ πιστοί, συγχεντρωμένοι εἰς τοὺς ναούς, δοξολογοῦν τὸν

Θεὸν διὰ τὸ αδαμοσωτήριον καὶ χοσμοχαρμόσυνον Τ᾿εγογός. Λέγει λοιπὸν ἐν παραφράσει ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος"

Ω. Φιλάνθρωπε Κύριε! Ὥς Θεὸς τῆς εἰρήνης χαὶ Πατὴρ σπλαγχουκός, ἀπέστειλες εἰς τὴν γῆν τὸν ἐξάγγελον τοῦ μεγά-

λου σχεδίου σου πρὸς σωτηρίαν τοῦ ἀγθρώπου,

τὸν

Μονογενῆ

σου Υἱόν, διὰ νὰ παράσχῃ εἰς ἡμᾶς εἰρήνην. ὍΟθεν ἡμεῖς, ὁδηγηθέντες

φῶς τῆς

ὑπὸ

γνώσεως

τοῦ

τοῦ

ἐγανθρωπήσαντος

ἄληθινοῦ

Υἱοῦ

σου

εἰς

τὸ

Θεοῦ χαὶ τοῦ θελήματος

αὐτοῦ, ἐγειρόμεθα ἀπὸ τὴν νύχτα, χαὶ Φάλλοντες ὀρθρινὸν ὕμνον σὲ δοξάζομεν.

119 ΑΣ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΘΩΜΕΝ:! Καὶ πάλιν κατὰ τὴν νύκτα τῶν Χριστουγέννων οἱ ὑψη-

λοὶ τόνοι τῆς λύρας τοῦ ἁγίου ᾿Ιωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, τοῦ Μελῳδοῦ καὶ Χρυσορρόα, θ᾽ ἀκουσθοῦν ἐντὸς τῶν ἷερῶν ναῶν τῆς ᾿Ορθοδοξίας καὶ θὰ ζητήσουν νὰ μᾶς κατανύξουν, νὰ μᾶς μεταρσιώσουν, νὰ μᾶς δώσουν τὴν αἴσθησιν τοῦ μεγαλειώδους, καὶ νὰ μᾶς πληρώσουν χαρᾶς καὶ ἀγαλλιάσεως ἐπὶ τῷ ὑψίστῳ Γεγονότι. ᾿Αν προετοιμασθῶ-

μεν πρὸς τοῦτο, καὶ ἂν δώσωμεν προσοχὴν κατὰ τὴν ὥραν

τῶν ἱερῶν ὑμνῳδιῶν, θ᾽ ἀπολαύσωμεν πραγματικῶς τὴν μοῦσαν τῆς Ὀρθοδόξου ᾿Εκκλησίας, ἀνωτέρα τῆς ὁποίας δὲν ὑπάρχει εἰς τὸν κόσμον. Αν δὲν προετοιμασθῶμεν καὶ δὲν δώσωμεν προσοχήν, θὰ ἀδικήσωμεν τοὺς ἑαυτούς μας μεγάλως, διότι θὰ τοὺς ἀδικήσωμεν εἰς τὰς ὑψηλοτέρας ἀπολαύσεις, τὰς ὁποίας δύναται νὰ μᾶς προσφέρῃ ὁ Οὐρα-

νὸς ἐπὶ τῆς γῆς. Εἴθε ἐφέτος νὰ αἰσθανθῶμεν τὸ ἔνδοξον

Γεγονὸς τῆς γεννήσεως τοῦ Λυτρωτοῦ περισσότερον. Ἑ ρμηνεύομεν ἐδῶ τὸν εἱρμὸν τῆς Γ΄ ᾿Ωδῆς τοῦ ᾽Ἴαμθικοῦ Κανόνος τῶν Χριστουγέννων.

Ο ΠΑΝΤΕΠΟΠΤΗ͂Σ ΧΡΙΣΤΟΣ ᾿ Νεῦσον πρὸς ὕμνους οἰκετῶν, εὐεργέτα,

ἐχθροῦ ταπεινῶν τὴν ἐπηρμένην ὀφρύν᾽ φέρων τε παντεπόπτα τῆς ἁμαρτίας ὕπερθεν ἀκλόνητον ἐστηριγμένους, Μάκαρ, μελῳδοὺς τῇ βάσει τῆς Πίστεως.

- Ὃ ὡραιότατος αὐτὸς ὕμνος μεταδίδει ἀμέσως μίαν ἰδιαι᾿

τέραν συγκίνησιν. Τοῦτο ὀφείλεται εἰς τὸν ὑποχειμενιχόν, ἀγθρώπινον χαραχτῆρα, τὸν ὁποῖον φέρει.

τὸν

Ὃ ἄνθρωπος μὲ τὴν ἀδυναμίαν πρὸς τὴν ἀμαρτίαν, ἀλλὰ χαὶ τὸν πόθον πρὸς τὸν Θεόν, ἀπευθύνεται πρὸς τὸν Χριστὸν χαὶ παραχαλεῖ αὐτόν, ἅμα δὲ χαὶ ὑμνεῖ τὴν θείαν αὐτοῦ μεγαλειό-

τητα, Παραχαλῶν ὑμνεῖ χαὶ ὑμνῶν παραχαλεῖ. Παρακαλεῖ διὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἐχ τῆς ἁμαρτίας χαὶ τὴν στερέωσιν ἐν τῇ πίστει" ὑμνεῖ δὲ προσφωνῶν τὸν Χριστὸν εὐεργέτην, παντεπόπτην μάχαρα.

καὶ

Τὴν γίχην κατὰ τῆς ἁμαρτίας δύναται γὰ ἐνεργήσῃ ὁ Χρι"

στὸς ἀφ᾽ ἑνὸς μὲν ταπεινώνων τὴν ἐπηρμένην ὀφρὺν τοῦ ἐχθροῦ, ἤτοι τὴν ὑπερηφάνειαν τοῦ Διαδόλου, ὃ ὅποῖος ἀπειλεῖ χαὶ καυ»Φ

ᾷἄται ὅτι ἠμπορεῖ γὰ καταστρέψῃ τοὺς δούλους τοῦ Θεοῦ᾽ ἀφ᾽

ἑτέρου δὲ ὑφψώνων τοὺς μελῳδοὺς ὑπεράνω τῆς ἁμαρτίας, ὥστε τοῦ

λοιποῦ νὰ εἶνε οὗτοι ἀχλογνήτως ἐστηριγμένοι ἐπάνω εἰς τὴν βά-

σιν τῆς πίστεως, ὅθεν θὰ δύνανται ν᾽ ἀντιπαλαίουν ἀποτελεσμα.τικῶς πρὸς τὴν ἁμαρτίαν. Τὸ «ἀκλόνητον (Ξε ἀχλογήτως) ἐστηριγμένους τῇ βάσει τῆς πίστεως» ἀντιστοιχεῖ πρὸς τὸ χαραχτη-

ριστικὸν λόγιον τῆς Γ΄ Ὠδῆς «ἐστερεώθη ἡ χαρδία μου ἐν Κυρίῳ». Ὃ Κύριος, αὐτὸς εἶνε ἡ βάσις, αὐτὸς εἶνε ἡ πέτρα τῆς Πίστεως. Τὰ τρία ὀνόματα, μὲ τὰ ὁποῖα προσφωγεῖ τὸν Χριστὸν ὃ

Μελῳδός, ἐξυμνῶν τὴν θείαν αὐτοῦ μεγαλειότητα, ἔχουν ἐκλεγῆ μὲ ἀρίστην ἐπιτυχίαν. Τὸ «εὐεργέτα» ἀνεδίδασεν εἰς τὰ χείλη ἔχ τῆς καρδίας τοῦ Μελῳδοῦ ἡ εὐγνωμοσύνη διὰ τὴν θείαν ἐνανθρώ-

πησιν, τὴν χατ᾽ ἐξοχὴν εὐεργεσίαν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸ ἀνθρώπι-

γον γένος. Ὃ ἐναγθρωπήσας Χριστός, αὐτὸς εἶγε ὃ εὐεργέτης. Τὸ

«παντεπόπτα» ἐτέθη ψυχολογιχώτατα ἐν τῷ ὕμνῳ. Ὃ Χριστὸς ὡς

ξ 'ιδιΦ

εὸς ἐφορᾷ χαὶ ἐποπτεύει τὰ πάντα. Ὃ Χριστὸς παραχολουθεῖ, ετάζει χαὶ γνωρίζε: τὰ πάντα. Γνωρίζει συνεπῶς ὁ Χριστὸς χαὶ

ἫΝ τὴν ἁμαρτωλότητα τοῦ ἀνθρώπου. ᾿Αλλὰ γνωρίζει συγχρό-

ως χαὶ τὸν εἰς Θεὸν πόθον τοῦ ἁμαρτωλοῦ, χαὶ τὴν ἐνδόμυχον

Ψἤ

ἐπιθυμίαν αὐτοῦ ν᾽ ἀπαλλαγῇ ἀπὸ τὴν ἁμαρτίαν. Τέλος τὸ ἀρ-

χαιοπιγὲς «μάκαρ», τὸ εἰς Θεὸν μόνον ἁρμόζον, ἐξαίρει τὴν μα-

καριότητοα, ἦτοι τὴν ἀπόλυτον εὐδαιμονίαν τοῦ Χριστοῦ ὡς Θεοῦ ὑπεράνω πάσης ἀτελείας εὑρισχομένου, ἔν ἀντιθέσει πρὸς τὸν

ἁμαρτωλὸν χαὶ ταλαίπωρον ἄνθρωπον, ὑποδηλοῖ δὲ χαὶ τὴν ἔφε-

σιν τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως τύχῃ τῆς ἐν Θεῷ μαχαριότητος.

Λέγει λοιπὸν ὃ θεσπέσιος Μελῳδὸς ἐχ μέρους ὅλων

τῶν

πιστῶν, οἱ ὁποῖο! ἀγαφέρουν τὴν ἱερὰν ὑμνῳδίαν εἰς τὸν γεννηθέντα Χριστόν᾽

Εὐεργέτα Χριστέ! Σὲ παραχαλοῦμεν, γεῦσον εἰς τοὺς ὕ-

μνους, τοὺς ὁποίους σοῦ προσφέρομεν ἡμεῖς οἱ δοῦλοι τοῦ οἴχου

σου, χλῖνον μὲ ἱλαρότητα χαὶ ἐπάκουσον. Θὰ νεύσῃς δὲ χαὶ θὰ ἐπαχούσῃς, ἐὰν σύ, παντεπόπτα Κύριε, ὃ ὁποῖος γινώσχεις τὰ βάθη τῶν χαρδιῶν μας, ταπεινώσῃς τὴν ὑπερηφάνειαν τοῦ ἐχθροῦ ἡμῶν Διαβόλου, παρχλάδῃς δὲ γαὶ ὑψώσῃς τοὺς μελῳδούς 500 ὑπεράγω τῆς ἁμαρτίας, ὥστε νὰ εἴμεθα εἰς τὸ ἑξῆς ὀγλονὴή.

τως ἐστηριγμένοι, πανευδαίμων Κύριε, ἐπάνω εἰς τὴν στερεὰν βάσιν τῆς ἰδιχῆς σου Πίστεως.

121 ΟΔΟΣ ΟΥ̓ΡΑΝΟΥ ᾿Απὸ τὸν ᾿Ιαμθικὸν Κανόνα τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ,

τὸν ὁποῖον συνέθεσεν ὁ ἅγιος ᾿Ιωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὁ καὶ

Χρυσορρόας ἐπονομασθεὶς διὰ τὴν εὐγλωττίαν του, ἡ ὁποία ἔρρεεν ὡς χρυσοῦς ποταμός, θὰ ἐξηγήσωμεν κατωτέρω ἕνα ὕμνον, τὸν εἱρμὸν τῆς Α΄ ᾿Ωδῆς.

Ἔσωσε λαὸν θαυματουργῶν Δεσπότης, ὑγρὸν θαλάσσης κῦμα χερσώσας πάλαι ἑκὼν δὲ τεχθεὶς ἐκ Κόρης, τρίδον βατὴν Πόλου τίθησιν ἡμῖν᾽ ὃν κατ᾽ οὐσίαν ἴσόν τε Πατρὶ καὶ βροτοῖς δοξάζομεν. Ὃ ὕμνος οὗτος, ὡς χαὶ οἱ ἄλλο: ὕμνο: τοῦ Καγόνος, ἔχει

λέξεις χαὶ σύνταξιν ἀρχαιοπρεπῇ χαὶ δύσχολον. Τοῦτο δὲ εἶνε σχό-

πιμον, ἐπειδὴ ὁ ποιητὴς τοῦ Καγόνο: ἠθέλησε πρὸς ἐξύμνησιν

τοῦ ὑψηλοῦ χαὶ ἀνερμηνεύτου Γεγονότος τῆς ἐνσαρχώσεως τοῦ Λόγου ἀνάλογον γὰ μεταχειρισθῇ χαὶ αὐτὸς λόγον, λόγον περίτεχγον χαὶ ὑψηλόν, δυνάμενον γὰ προχαλέσῃ τὸν θαυμασμὸν χαὶ τὴν ἔξαρσιν τῶν ψυχῶν. Καὶ διὰ γὰ μεταχειρισθῶμεν παράδειγμὰ ἐχ τῶν ὑλικῶν πραγμάτων, ὅπως ἐξαιρετιχώτερα εἶνε τὰ ἐδέσματα, τὰ ὁποῖα παρατίθενται χατὰ τὴν ἡμέραν τῶν Χριστου-. γέννων ἐπὶ πλουσίας τραπέζης, οὕτως ἐξαιρετιχώτερο! εἶνε χαὶ οἱ ὕμνοι τοῦ ᾿Ιαμδιχοῦ Καγόνος, τὰ πνευματιχὰ αὐτὰ ἐδέσματα, τὰ

ὁποῖα χατὰ τὴν εὔσημον ταύτην ἡμέραν τῆς Χριστιανοσύνης πα-

ραθέτει ἡ ᾿Ορθόδοξος ἜΠχχλησία πρὸς ψυχιχὴν τρυφὴν χαὶ ἀπό-

λαυσιν τῶν τέχνων της, διὰ τὰ ὅποῖα ἐνηνθρώπησεν ὁ πλούσιος Θεός.

Τὶς τὸν ἐν λόγῳ ὕμνον ὁ θεσπέσιος ὑμνογράφος παραλληλίζει δύο ἐξόχως μεγάλα ἔργα τοῦ Θεοῦ, δύο σωτηριώδη θαύματα,

τὰ ὁποῖα ἀποτελοῦν σταθμοὺς ἐν τῇ Ἱερᾷ Ἱστορίᾳ. Τὸ πρῶτον συνέθη εἰς τὸν χαιρὸν τῆς Παλαιᾶς Διαθήχης, εἰς τὴν ἐποχὴν

τοῦ Μωυσέως. Ἧτο ἡ θαυμαστὴ σωτηρία τοῦ ᾿Ισραὴλ ἐν τῇ Ἔρυθρᾷ θαλάσσῃ. Θαυματουργῶν τότε ὁ Δεσπότης Χριστός, «δι᾽ οὗ τὰ πάντα ἐγένετο» χαὶ γίγνονται, ἐχέρσωσε, λέγει ὁ ὑμνογράφος, τὸ ὑγρὸν χῦμα τῆς θαλάσσης, ἦτοι μετέδαλε τὸ ὑγρὸν στοιχεῖον

εἰς στερεόν͵ χατέστησε τὴν θάλασσαν ξηράν, ὡς χέρσον γῆν, καὶ

οὕτως ἔσωσεν ἐχ τῆς τυραννίας τῶν Αἰγυπτίων ἕνα λαόν, τὸν λαὃν τῶν ᾿Ισραηλιτῶν͵ οἱ ὁποῖοι εἰσῆλθον εἰς τὴν θάλασσαν, πε-

122

ὡς ἐπὶ ξηρᾶς, χαὶ διέδησαν αὐτὴν σαϑρο

χοις ποσίν. Αὐτὸ εἶνε ὁ ἕν θαῦμα, ὅτι δηλαδὴ ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ οιὴ νοιξε πάλαι ποτὲ δρόμον γ ὃ διὰ μέσου τῆς ς θαλάσσης καὶ ἔσωσεν ἔγα λα Ὁ

ς--

Ω-

εἰὶ

4

εὶ

ι δὲ’

τὺ

Ἕ

Ει

ῷ

᾿

-

ο-

ΡΣ

ῦμα ἐκεῖνο ὃ ἴδιος Δεσπότης Χριστός, γεννη: θεὶς θεληματικῶς ἐχ Κόρης, ἐχ τῆς ἀγνῆς Παρθένου, τῆς ὁποίἃς τύπος διεγράφετο τότε ἐν τῇ Ἐρυθρᾷ θαλάσσῃ, τελεῖ ἔργον ἀσυγχρίτως εὐεργεσίαν ἀσυγκρίτως θαυμαστότερον, προσφέρει

μεγαλυτέραν. Ἔχεϊ τὸ θαῦμα ἔγινε διὰ μέσου δούλου, τοῦ Μωυ-

σέως. ἜδΩ τὸ θαῦμα γίνεται διὰ μέσου Δεσπότου, τοῦ δεσπόζοντ

Μ ωυσῆῇς διὰ τῆς ράδδου του διήνοιξε δρόμον θαλάσσης.δῶ ὃ Ἰησοῦς διὰ τῆς ἐνανθρω-

πήσεώς Του «τρίδον βατὴν ΠΤ όλου τίθησιν ἡμῖν». Πόλος εἶνε ὃ Οὐρανός. Ὄχ: λοιπὸν δδὸν θαλάσσης, ἀλλ᾽ ὁδὸν Οὐρανοῦ ἐγχα:νιάζει δι᾿ ἡμᾶς ὁ Χριστός! Μέχρι τότε ἡ δδὸς πρὸς τὸν Οὐραγὸν ἦτο ἄδατος. Τώρα ὁ Χριστὸς τὴν χαθιστᾷ βατήν. Καὶ ἐχείνὴ μὲν ἡ ὁδὸς ἐν τῇ ᾿Ἔρυθρᾷ θαλάσσῃ ἔσωσεν ἕνα λαὸν μόνον.

Αὐτὴ δὲ ἡ δδὸς πρὸς τὸν Οὐρανὸν σώζε!: ὅλους τοὺς λαοὺς χαὶ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, ἀρχεῖ οὗτοι γὰ θελήσουν νὰ γίνουν οὐρα-

νοδρόμοι καὶ οὐρανοδάμονες. Ἢ λεωφόρος πρὸς τὸν Οὐρανὸν εἶνε ἢ πλατυτέρα λεωφόρος. Καὶ ὁδηγεῖ εἰς σωτηρίαν αἰώνιον, χαὶ ὄχ' πρόσχαιρον ὅπως ἦτο ἣ σωτηρία τῶν ᾿ἸΙσραηλιτῶν. ς-

Οἱ Ἰσραηλῖτα. ὅταν διέδησαν τὴν Ἐρυθρὰν θάλασσαν ἔ"αλαν μετὰ χορῶν χαὶ τυμπάνων᾽ «Ασωμεν τῷ Κυρίῳ᾽ ἐνδόξως γὰρ δεδόξασται». Τὸ χαραχτηρ!στιχὸν τοῦτο λόγιον τῆς

Α΄

᾿Ωδῆς ἔχων ὑπ᾽ ὄψιν ὁ ἴ, ὑμνογράφος λέγει, ὅτι χαὶ ἡμεῖς

δοξάζομεν τὸν Χριστόν, ὁ ὁποῖος εἶνε ἴσος χυτὰ τὴν οὐσίαν πρὸς τὸν Πατέρα, ἀλλ᾽ ἴσος χαὶ πρὸς ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπου ς, ἐπειδὴ ἐν αὐτῷ ἡνώθ ησον δύο φύσεις, ἣ θεία χαὶ ἣ ἀγθρωπίνη, χαὶ εἶνε ὡς Ἷ ἐχ τούτου τέλειο -

π,,

«

..λ

.24

.

3...

-

-

οαὗ,ς

»»ν»νὮ

Υ

μ.»

-

Ἁ

;,.

.“«ὦἃ

.“--

3

’

41“

ς

4

“-

᾿

,

"

ς Θεὸς ἅμα χαὶ πέλειος “Ανθρωπος.

-»

“-

ἐ,

3

, ᾿Αλλὰ τὸ ρῆμα «δοξάζω» δύγατοα! ν᾿ ἔχῃ ἐδῶ γαὶ- τὴν ἐγνοίαν τοῦ ὀηχῷ, φρονῶ, πιστεύω, ὁπότε ἡ δογματιχὴ ἔννοιο ἔχ. φράζεται πλέον ἐχφαντοριχῶς Τοῦτον τὸν Χριστόν, περὶ τοῦ δ ποίου οἱ αἱρετιχοὶ ἄλλα δοξάζουν γαὶ φρονοῦν ἡμεῖς οἱ Ὃ θὲ

ὕοξο. πιστεύομεν ἀχραδάντως ὡς τέλειον Θεὸν χαὶ τέλει θρωπον

.

τὴν τὴν

ΠΝ

Τὰ ὑψηλὰ δόγματα τῆς ΠΙστεω: ἡμῶν πρηταντύουν ἰε

ἱερὰν

ἴον

Γμνογραφίαν τῆς ᾿Ιχγλησία-, γαὶ ἰλιστα εἰς ἡβνοὺς τῶν μεγάλων ἑορτῶν,

εἷς

τοὺς᾿ Α

'

123 Ἢ ΤΡΑΓΙΚΟΤΗΣ ΤΗΣ ΑΜΑΡΤΙΑΣ Χριστούγεννα! Τί ἔφερεν εἰς τὸν κόσμον τὸν Χρισ τό ἱστον;ς , “ς .

“-

“-

- πσ-

το

Ἐκ τῆς πλευρᾶς τοῦ Οὐρανοῦ ἡ ἀγάπη. Ἐκ τῆς πλευρᾶς τῆς

γῆς ἡ ἁμαρτία. Ἔξ ἀγάπης ὁ Θεὸς ἦλθε νὰ λυτρώσῃ τοὺς ἀνθρώπους ἐκ τῆς ἁμαρτίας. Ἧ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ συχνὰ τονίζεται, ἰδίᾳ εἰς τὰς ἡμέρας μας. ᾿Αλλ᾽ ἡ ἁμαρτία τοῦ ἀν-

θρώπου σπανίως τονίζεται. Καὶ τὴν λέξιν «ἁμαρτία» οἱ πολ-

λοὶ ἀποφεύγουν ν᾿ ἀναφέρουν. Διατί; ἤΑλλοι μὲν διότι δὲν πιστεύουν εἰς ἁμαρτίαν᾽ πιστεύουν μόνον εἰς σφάλματα. Δὲν ἀποδίδουν ἠθικὴν σημασίαν εἰς τὰς πράξεις τοῦ ἀνθρώπου. Ἄλλοι διότι εἶνε λίαν ἐξηυγενισμένοι καὶ λέξεις ὡς ἡ «ἅμαρτία» σοκάρουν τὰς εὐαισθήτους ἀκοάς των. ἼΑλλοι διότι ἐντρέπονται νὰ ὁμιλοῦν περὶ ἁμαρτίας ἐκ φόθου καὶ ἐκ τρόμου ὅτι θὰ προσκρούσουν εἰς τὸ φρόνημα τῶν κοσμικῶν καὶ θὰ θεωρηθοῦν καθυστερημένοι καὶ μεσαιωνικοί. ᾿Επὶ πᾶ-

σι δὲ τούτοις καὶ κατὰ βάθος καὶ κυρίως λόγος συχνὸς καὶ καυστικὸς περὶ ἁμαρτίας δὲν γίνεται, διότι οἱ πολλοὶ δὲν

κατανοοῦν καὶ δὲν συναισθάνονται. τὴν τραγικότητα τῆς ἅ-

. μαρτίας.

Οἱ Προφῆται, οἱ ᾿Απόστολοι, οἱ Οσιοι, οἱ Πατέρες καὶ

διδάσκαλοι, οἱ ἱεροὶ Ὑμνογράφοι καὶ πάντες οἱ “Αγιοι πολὺ

ὡμίλουν. περὶ ἁμαρτίας, διότι πολὺ ἠσθάνοντο τὴν τραγικό-

τητα τῆς ἁμαρτίας. Δι’ ἐκείνους μία δυστυχία ὑπῆρχεν, ἡ ἁ-

μαρτία. Ἔκ δὲ τῆς ἁμαρτίας ὅλαι αἱ ἄλλαι δυστυχίαι καὶ

ὅλα ἐν γένει τὰ κακά. ᾿Εκεῖνοι ἡμάρτανον ὀλίγον καὶ ἠσθά-

νοντο πολύ. Ἡμεῖς ἁμαρτάνομεν πολὺ καὶ αἰσθανόμεθα ὀ-

λίγον ἢ καὶ οὐδόλως. Διὸ ἡ ἁμαρτία προσλαμθάνει δι᾿ ἡμᾶς πολὺ μεγαλυτέραν τραγικότητα. Ἔν ὄψει αἰωνίου κολάσεως ἡμεῖς παίζομεν καὶ γελῶμεν μὲ τὴν ἁμαρτίαν. Θεὸς

ἐνηνθρώπησεν ἐξ αἰτίας τῆς ἁμαρτίας καὶ ἡμεῖς ἑορτάζομεν

τὴν ἐνανθρώπησίν του ἀναισθήτως, καθιστῶντες τὴν

κόλα-

σίν μας βαθυτέραν. Ναὶ βαθυτέραν! Διότι μετὰ τὴν ἔλευσιν

τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ἡ ἁμαρτία ἀποκτᾷ βαρύτητα μεγαλυτέ-

ραν καὶ αἱ αἰώνιαι συνέπειαι τῆς ἁμαρτίας γίνονται δριμύ-

τεραι. Ὅσοι δὲν δεικνύουν κατανόησιν πρὸς τὴν διδασκαλί-

αν τοῦ Χριστοῦ καὶ δὲν συναισθάνονται τὴν τραγικότητα τῆς ἁμαρτίας καὶ δὲν ἐγκολπώνονται τὴν προσφερομένην ὑ-

πὸ τοῦ Σωτῆρος λύτρωσιν, αὐτοὶ κατὰ τὴν φοθερὰν τῆς κρί-

124 σεως ἡμέραν θὰ εὑρεθοῦν εἰς θέσιν χειροτέραν τῆς θέσεως τῶν Σοδομιτῶν καὶ τῶν Γομορριτῶν ! ᾿Ιδοὺ τί εἶπεν εἰς τοὺς ᾿Αποστόλους αὐτὸς ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός «Ὃς ἐὰν μὴ δέξηται

ὑμᾶς μηδὲ ἀκούσῃ τοὺς λόγους ὑμῶν, ἐξερχόμενοι ἔξω τῆς οἰκίας ἢ τῆς πόλεως ἐκείνης ἐκτινάξατε τὸν κονιορτὸν τῶν ποδῶν ὑμῶν. ᾿Αμὴν λέγω ὑμῖν, ἀνεκτότερον ἔσται γῇ Σ οδόμων καὶ Γομόρρας ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως ἢ τῇ πόλει ἐκείνῃ» (ματθ. 10, 14 - 15).

Κατωτέρω θὰ ἑρμηνεύσωμεν ἕν τροπάριον τῶν Χριστουγέννων μὲ θέμα τὴν ἁμαρτίαν. Εἴθε δὲ νὰ κατανύξῃ ὁ Χριστὸς τὴν σκληρὰν καρδίαν μας, διὰ νὰ ἔλθωμεν εἰς συναίσθησιν τῆς ἁμαρτωλότητός μας καὶ εἰς οἰκείωσιν τῆς προσφερομένης σωτηρίας.

Η ΑΓΡΙΩΠΟΣ ΑΜΑΡΤΙΑ

Τὴν ἀγριωπόν, ἀκρατῶς γαυρουμένην, ἄσεμνα βακχεύουσαν, ἐξοιστρουμένου κόσμου καθεῖλες πανσθενῶς ἁμαρτίαν. Οὗς εἵλκυσε πρίν, σήμερον τῶν ἀρκύων σώζεις δέ, σαρκωθεὶς ἑκών, Εὐεργέτα. Ὃ ὕμνος ἀποτελεῖ μίαν ἐχ. τῶν πλέον ἐντόνων χαὶ χαραχτη-

ρ'στιχῶν περιγραφῶν τῆς ἁμαρτίας. “Ὁ ἐχχλησιαστιχὸς ὑμνογράφος προσωποποιῶν τὴν ἁμαρτίαν παριστᾷ αὐτὴν «ἀγριωπόν», «ἀχρατῶς γαυρουμένην» χαὶ «ἄσεμνα βαχχεύουσαν». «᾿Αγριωπόν», ἤτοι ἀγρίαν τὴν ὄψιν, παριστᾷ αὐτὴν ὁ ὑμνογράφος ἔχων ὑπ᾽ ὄφιν τὴν ἀγριότητο, τῆς φύσεως μετὰ τὴν ἁμαρτίαν, τὴν λύσσαν χαὶ μᾶνίαν, τὴν ὁποίαν ἐμδάλλει εἰς πολλούς, τὴν ἄχομπτον σχληρότητα, τὸν σαδισμόν, τὴν δίφψον τοῦ αἵματος, τὰ στυγερὰ ἐγχλήμχτα χαὶ ὅλας ἐν γένε: τὰς θηριωδίας χαὶ φρ'χαλεότητας, τὰς ὑπὸ τὸ κράτος τῆς ἁμαρτίας τελουμένας, ἰδίᾳ χατὰ τοὺς πολέμους. «᾿Αχρᾶ-

τῶς γαυρουμένην», ἤτοι ἀσυγγραστήτως ἀλαϊζονευομένην γαὶ χαυχωμέγην, παριστᾷ ὁ ὑμνογράφος τὴν ἁμαρτίαν λόγῳ τῆς ἐν τῷ

κόσμῳ χατισχύσεως γχαὶ τῆς ἀποθρασύνσειυος τοῦ χαχοῦ. Ἢ ἅὅ.

μαρτία, ἔχουσα εἰς τὴν διάθεσίν τῆς ὅλ. τὸ μέσα γαὶ ὅλα τὰ

βασίλεια. τοῦ χόσμου, γαὶ γατισχύουσχ γαὶ βασιλεύουσσ ἂν αὐτῷ, ὑφώγει θρασεῖαν τὴν κεφαλὴν γαὶ γαυριᾷ. Ἰδίᾳ γαυριᾷ ἐν τῷ προσώπῳ ὑπερηφάνων χαὶ διεφθαρμένων δυναστῶν τῆς ὀνβρῶ-

πότητος. «ἼΑΛσεμνα βαχχεύουσαν» παριστᾷ ἐπίσης τὴν ἀμαρτίαν

ϑ. ΕἸ 9.

128 ὑμνογράφος

εριδόητα

ἦσαν

ἀποδλέπων

τὰ

εἰς

τὰς

Βακχχιχὰ ὄργια

ὀργιώδεις

τῆς

διασχεδάσεις.

ἀρχαιότητος,

τὰ

ποῖο, ἐτελοῦντο χατὰ τὴν. ἑορτὴν τοῦ ΜΒάκχχου, τοῦ θεοῦ τοῦ οἴνου. Αἱ Βάχχαι ἐχόρευον μαγιωδῶς; δαιμογιωδῶς, ἀπέδαλλον

πᾶν ἴχνος σεμνότητος χαὶ ἐφέροντο μετὰ πάσης ἀναιδείας

χαὶ ἀναισχυντίας. Ὥς ἐχεῖνα: αἱ Βάχχαι, οὕτως ἣ ἁμαρτία ἀ-

σέμνως ὀρχεῖται, μανιχῶς χαὶ; δαιμονιωδῶς χορεύει καὶ ὀργιά-

ζει.

᾿

Οὕτω περιἰγράφει ὃ ὑμνογράφος͵ τὴν. ἁμαρτίαν ὁρμώμενος ἐχ τῶν ἐχδηλώσεων αὐτῆς ἐπὶ τοῦ «ἐξοιστρουμένου χόσμου». Ἢ ἁμαρτία δὲν εἶνέ τι τὸ ἀφῃρημένον, χαὶ ἀόριστον, ἀλλὰ τὸ συγ:

χεχριμένον᾽ εἶνε ἡ τοῦ «ἐξοιστρουμένου χόσμου ἁμαρτία». Χαρα: χτηρίζεται δ᾽ ἐνταῦθα ὁ χόσμος «ἐξοιστρούμενος» ὡς ὑπὸ οἴστρου χατεχόμενος. Ὃ οἷστρος εἶνε δίπτερον ζωύφιον, τὸ ὁποῖον διὰ

τοῦ χεντήματός του προχαλεῖ ἀφηνιασμὸν χαὶ ἐξαγρίωσιν εἷς ζῷα ὡς ὃ ἵππος, ὁ βοῦς χ. ἄ. Κοινῶς ὀγομάξεται «ἀλογόμυιγα» ᾿ χαὶϊ«βοϊδόμυιγα». “Ὑπὸ τὴν ἐπίδρασιν τοῦ οἴστρου τὰ ταλαίπωρα ζῷα γίνονται ἀσυγκράτητα, τρέχουν δὁλοταχῶς χαὶ πίπτουν καὶ

εἰς ὕδατα χαὶ εἰς χρημνούς. “Ὅπως δὲ τὰ ἄλογα ζῷα, οὕτω καὶ

οἱ λογιχοὶ ἄνθρωποι ὑπὸ τὴν ἐπίδρασιν ἑνὸς ἄλλου οἴστρου, τὸν

ὅὁποῖον ἐξαπολύει ἡ ἅμαρττία, ἀφηνιάζουν, ἐξαγριώνονγται, γίνονται ἀσυγχράτητο. χαὶ τρέχουν ὁλοταχῶς πρὸς τὴν αἰσχρὰν ἦδο-

γήν, τὸ ἔγχλημα χαὶ τὴν χαταστροφήν των. Τρέχουν ὡς τρελλοὶ χατὰ χρημνῶν! Ὃ ἐνταῦθα δυνατὸς χαραχτηρισμὸς τοῦ χόσμου ὡς «ἐξοιστρουμένου» ,ὑπενθυμίζει τὸν γνωστὸν ὕμνον τῆς Κασσιανῆς, ὅπου «ἡ ἐν πολλοῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα, γυγὴ» ὁ-

δύρεται λέγουσα «Οἴμοι, ὅτι γύξ μοι. ὑπάρχει, οἷστρο: ἀχολα-

σίας, ζοφώδης τε χαὶ ἀσέληνος ἔρως τῆς ἁμαρτίας».

Αὐτὴν τὴν ἁμαρτίαν, τὴν ἀγρίαν; τὴν γαυριῶσαν, τὴν ὁρχουμένην, τὴν προχαλοῦσαν τὸν ἀφηνιασμὸν χαὶ τὴν χαταστροφὴν τοῦ χόσμου, σὺ Εὐεργέτα, λέγει ὃ ὑμνογράφος ἀπευθυνόμενος πρὸς τὸν Χριστόν, «χαθεῖλες πανσθενῶς», ἐχρήμνισες δηλαδὴ διὰ

τῆς θείας παντοδυναμίας σου. Ἢ ἁμαρτία ἣ κρημνίζουσα τὴν ἀν-

θρωπότητα μὲ τὴν σειράν της ἐκρημνίσθη καὶ αὐτὴ ὑπὸ τῆς θε-

ότητος. Τὴν ἁμαρτίαν ἐχρήμνισες. Ἥμᾶς δὲ τοὺς ἀνθρώπους, τοὺς ὁποίους εἴλχυσε προηγουμένως χαὶ ὑπέταξεν ἡ ἁμαρτία, σήμερον, Εὐεργέτα, λέγει ὃ ὑμνογράφος, «σώζεις τῶν ἀρχύων», ἥτοι

126

ἐλευθερώγεις ἐχ τῶν δικτύων, τῶν παγίδων δηλαδὴ τῆς ἅμαρτίας, διὰ τῆς ἑχουσίας σαρχώσεώς σου. Ἢ σωτηρία τοῦ ἀνθρώ-

που, ἣ δποία ἐπιτυγχάνεται χυρίως διὰ τῆς σταυρώσεως, ἄρχεται διὰ τῆς σαρχώσεως. Πῶς ἄλλωστε ὃ Λόγος τοῦ Θεοῦ θὰ ἐ-

σταυρώνετο, ἐὰν δὲν ἐσαρκχώγετο;

Ὃ Χριστὸς εἶνε ὁ Εὐεργέτης μας, διότι μιᾶς σώζε: ἐχ τῆς

ἁμαρτίας. Μᾶς σώζει ὅσον ἐξ αὐτοῦ ἐξαρτᾶται. Καὶ ἐξαρτᾶται ἐξ αὐτοῦ τὸ μέγιστον. Τοῦτο σημαίνει ὅτι χἄτ' ἐξαρτᾶται χαὶ ἐξ ἡμῶν. Ἔξαρτᾶται τὸ ἐλάχιστον. Τὸ δὲ ἐλάχιστον εἶνε ν᾽ ἀναγνωρίσωμεν τὴν τραγικότητα τῆς ἁμαρτίας, νὰ ἐχτιμήσωμεν τὴν προσφερομένην σωτηρίαν χαὶ νὰ προσπαθήσωμεν ν᾽ ἀποφεύγωμεν τὴν ἁμαρτίων καὶ νὰ ἐγχολπωνώμεθα τὴν σωτηρίαν, μᾶλλον δὲ τὸν Σωτῆρα Χριστόν, ὃ ὁποῖος ηὐδόχησε ν᾽ ἀνακχλιθῇ εἰς φάτνὴν, ἄλλ᾽ ἀπείρως περισσότερον εὐδοχεῖ γὰ χκατοιχῇ εἰς ἄμχρτωλὰς μέν, ἀλλὰ συντετριμμένας καὶ εὐγνώμονας χαρδίας.

121

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΓΡΑΦΗ Ὅτε καιρὸς τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας σου πρώτη ἀπογραφὴ τῇ οἰκουμένῃ ἐγένετο, τότε ἔμελλες τῶν

ἀνθρώπων ἀπογράφεσθαι τὰὀνόματα,, τῶν. πιστευόν-

τῶν τῷ τόκῳ σου. Διὰτοῦτο τὸ τοιοῦτον δόγμα ὑπὸ Καίσαρος ἐξεφωνήθη. Τῆς γὰρ αἰωνίου σουβασιλεί-

ας τὸ ἄναρχον ἐκαινουργήθη. Διό σοι προσφέρομεν καὶ ἡμεῖς, ὑπὲρ τὴν χρηματικὴν φορολογίαν, ὀρθοδόξου πλουτισμὸν θεολογίας,. τῷ Θεῷ-καὶ Σωτῆρι τῶν Σου πον ψυχῶν ἡμῶν. “Ὅσοι εἶνε χριστιανοὶ χαὶ τὴννύχτα ἐῶν Χριστουγέννων

προσέρχονται εἰς τοὺς ἱεροὺς γαοὺς χαὶ προσέχουν τὴν ἀχολου-

θίαν τῆς Γεγνήσεως τοῦ Χριστοῦ, μεταξὺ τῶν ἄλλων θαυμασίων «4

εἰδῶν φορολογίας.

“07 (᾽

ὕμνων ἀπολαύων χαὶ τοῦ ἀνωτέρω ὕμνου." ἀπ Ὃ ὕμνος εἷνε τὸ Δοξαστικὸν τῶν Αἴνων τῆς ἑορτῆς τῶν Χριστουγέννων. Περιέχει ὑψηλὰς ἐννοίας καὶ εἶν δυσχολώτερος ( παρ᾽ ὅσον ἔχ πρώτης ὄφεως φαίνεται. μιλεῖ διὰ' ύο εἰδῶν ἀπογραφὰς ἐξ αἰτίας δύο διαφορετιχῶν βασιλειῶν χὰ ἀγαφέρει δύο ι

Ὥς εἶνε γνωστὸν ἐχ τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Λουκᾶ, ἐπεδεδαιώθη δὲ κατὰ τοὺς τελευταίους χρόγους καὶ ὑπὸ παπύρων καὶ ἐπιγραφῶν, κατὰ τὸν χρόνον τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ ὁ Καῖσαρ Αὔγουστος ἐξέδωχε διάταγμα γὰ χαταγροφοῦν εἰς τοὺς δημοσί-

ους καταλόγους ὅλοι οἱ κάτοικοι τοῦ χόσμου, ὅστις ἐτέλει ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τῆς ἀπεράντου Ῥωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας, τὴν ἀπο-

γραφὴν δὲ αὐτὴν ἐνήργησεν ἐν Παλαιστίνῃ ὁ Κυρήνιος, ὅστις

ἐτέλει - καθήχοντα ἡγεμόνος τῆς Συρίας. Ἢ ἀπογραφὴ διετάχθη διὰ σχοποὺς φορολογιχοὺς χαὶ ἧτο ἧ πρώτη εἰς τὴν σειρὰν πε-

ριοδικῶν ἀπογραφῶν, τὰς ὅποίας ἣ Ῥώμη διέταξε, Δι᾿ αὐτῆς ὁ

Αὔγουστος ἐκαιγοτόμησεν, εἰσήγαγεν εἰς τὴν Ῥωμαϊχὴν αὐτοχρατορίαν ἕν γέον μέτρον καὶ ἐγεχαινίασεν, οὕτως εἰπεῖν, μίαν γέαν ἐποχήν.

Ἢ ὑπὸ τοῦ Αὐγούστου διαταχθεῖσα πρώτη ἀπογραφὴ ἐξυπηρέτησε τὸ σχέδιον τοῦ Θεοῦ ἐν σχέσει πρὸς τὸν Μεσσίαν. Ἢ

προφητεία ἔλεγεν, ὅτι δὲν θὰ ἐξέλειπεν ἄρχων καὶ ἡγούμεγος ἐχ

τοῦ ᾿Ιουδαϊχοῦ ἔθνους, ἕως ὅτου ἤρχετο ἐχεῖνος, διὰ τὸν ὅποῖον προωρίζετο τὸ σκῆπτρον καὶ ἦτο ἧ προσδοχία τῶγ ἐθγῶν

(Γεν. 49, 10). Προεφητεύετο δι᾽ ἄλλων λόγων, ὅτι ἅμα τῇ ἐλεύ.

σει τοῦ Μεσσίου, τοῦ γέου, πγευματιχοῦ καὶ παγκοσμίου βασιλέ-

128

ὡς, τὸ σκῆπτρον θὰ ἀφῃρεῖτο ἔχ τῶν ᾿Ιουδαίων. Καὶ πράγματι οὕτω συνέδη. Ἐνῷ προηγουμένως τὸ ᾿Ιουδαϊχὸν ἔθνος, χαίτοι

ἦτο ὑπὸ τοὺς Ῥωμαίους, εἶχε πάντοτε τὸν βασιλέα του, ὃ ὁποῖος ἐξήσχει ἀκόμη τὰ σημαντιχώτερω δικαιώματα τῆς βασιλείας, καὶ τὰ τὸν χρόνον τῆς γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ γίνεται ἣ πρώτη ἐπέμὅασις τοῦ Ῥωμαίου αὐτοκράτορος εἰς τὰ δικαιώματα αὐτά. Πρόκειται περὶ τῆς διαταχθείσης καὶ ἐν Ιουδαίᾳ ἀπογραφῆς. Ἢ Ῥώμη μεταχειρίζεται πλέον τὴν Ιουδαίαν ὡς συνήϑη Ῥωμαϊκὴν ἐπαρχίαν. ᾿ΛΑλλη ἐπίσης προφητεία ἔλεγεν, ὅτι ἐν ταῖς ἡμέραις τῆς σιδηρᾶς βασιλείας, ἤτοι τῆς Ῥωμαϊκῆς αὐτοχρατορίας, θὰ

παρουσίαζεν ὃ Θεὸς μίαν γέαν βασιλείαν, αἰωνίαν᾽ «Καὶ ἐν ταῖς

ἡμέραις τῶν βασιλέων ἐκείνων (τῆς σιδηρᾶς τετάρτης βασιλείας)

ἀναστήσει ὃ Θεὸς τοῦ οὐρανοῦ βασιλείαν, ἥτις εἰς τοὺς αἰῶνας

οὗ διαφθαρήσεται» (Δαν. 2, 44). Ἢ ἐμφάνισις τῆς ἀχαταλύτου

πγευματικῆς βασιλείας τοῦ Χριστοῦ ἔγινε πράγματι χατὰ τὴν ἔποχὴν τῶν Ῥωμαίων. αὐτοκρατόρων. Τὸ διάταγμα τοῦ Αὐγούστου περὶ ἀπογραφῆς ἔφερεν ἐπίἔγεῖ, χαὶ οὕτω νὰ ἐχπληρωθῇ καὶ μία ἄλλη προφητεία (Μιχ. ὅ, 1).

Ὃ Θεὸς χινεῖ αὐτοκράτορας

καὶ αὐτοχρατορίας διὰ γὰ

'προχαλέσῃ ἕν σημεῖον τοῦ Εὐαγγελίου, τὸ ὁποῖον φαίνεται ὡς λεπτομέρεια. Ἐπὶ πλέον ἣ μοναρχία τοῦ Αὐγούστου χαὶ ἧ διοταχθεῖσα ὕπ᾽ αὐτοῦ ἀπογραφὴ τῆς οἰχουμέγης δύγανται νὰ θεωρῶνται χαὶ ὡς εἰχόγες τῆς παγχοσμίου πνευματιχῇῆς βασιλείας τοῦ Χριστοῦ χαὶ τῆς πνευματιχῆς ἀπογραφῆς τῶν ὑπηχόων τῆς βασιλείας ταύτης.

Τὰ ἀνωτέρω ἔχων ὕπ᾽ ὄψιν ὃ ἱερὸ ὑμνογράφος, ἀπευθύ-

γεται πρὸς τὸν Χριστὸν χαὶ λέγει ἐν τῷ λύσει"

μνῳ τὰ ἑξῆς ἐν ἀνα-

Ὧ Χριστέ! “Ὅταν ἡ πρώτη ἐχείνη ἀπογραφὴ εἰς τὴν οἷ-

χουμένην ἔγινε κατάλληλος καιρὸς διὰ γὰ γεννηθῇς χαὶ νὰ παρουσιασθῇς ἐπάνω εἰς τὴν γῆν, τότε, συμφώνως πρὸς τὴν ἐλευθέραν ἀπόφασίν σου, μία ἄλλη, ἀσυγχρίτως ἀνωτέρα ἀπογραφὴ ἐπρόχειτο γὰ λάδῃ χώραν᾽ τότε εἰς τοὺς ἰδιχούς σου καταλόγους

ἐπρόχειτο σὺ ὃ ἴδιος γ᾽ ἀρχίσῃς νὰ καταγράφῃς τὰ ὀνόματα τῶν ἐχλεχτῶν ἀγθρώπων, οἱ ὁποῖοι πιστεύουν εἰς τὴν θαυμαστὴν γένγησίν σου, ὅτι σὺ δηλαδή, ὃ Θεός, ἐσαρχώθης ἐκ Πνεύματος ᾿Α-

129 γίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου καὶ ἐγεννήθης ὡς ταπεινὸς ἄνθρωπος διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν.

Δι᾿ αὐτὸν τὸν λόγον τὸ διάταγμα περὶ ἀπογραφῆς ἐξεδόθη

ὑπὸ τοῦ Καίσαρος Αὐγούστου χαὶ μὲ μεγάλας φωνὰς ἀνεκοιγώθη διὰ τῶν χηρύχων εἰς τὴν οἰκουμένην, διὰ γὰ συμπέσῃ, Χρι-

στέ, μὲ τὴν ἀπογραφὴν ἧ. γέννησίς σου, χαὶ νὰ εἶνε ἣ πρώτη αὐτὴ ἀπογραφὴ εἰχὼν τῆς ἄλλης ἐχείγης, τῆς πνευματικῆς ἀ'πογραφῆς, τῆς ὁποίας ἔμελλες νὰ χάμῃς τότε ἔναρξιν. Ἥρμο-

ζε δὲ γὰ ἐνεργήσῃς χαὶ σὺ ἀπογραφήν, διότι χαὶ σὺ εἶσαι βασιλεύς. Ἔν ἀντιθέσει μάλιστα πρὸς τὴν βασιλείαν τοῦ Καίσαρος,

ἣ ὁὅποία ἧτο “πρόσκαιρος, ἡ ἰδική σου βασιλείαεἶνε αἰώνιος, ἄνευ ἀρχῆς χαὶ τέλους. Διὰ δὲ τῆς ἐνσαρχώσεως χαὲὶ τῆς γεννήσεώς

σου ἐν τῷ χόσμῳ ἡ ἄναρχος βασιλεία σου ἔλαδεν ἀρχὴν ἐν χρό-

γῳ καὶ ἐνεφανίσθη χατὰ γέον τρόπον. Οἱ ὑπήχοοι λοιπόν, οἵ πι-

στοὶ δοῦλοι τῆς ἐγχαινιασθείσης ἐπὶ γῆς βασιλείας σου, ἔπρεπε ν᾽ ἀπογράφωνται εἰς τοὺς ἰδικούς σου καταλόγους εἰς τὸ βιδλίον

τῆς ζωῆς, τῆς αἰωνίου ζωῆς.

Οἱ καταγραφόμεγοι εἰς τοὺς χαταλόγους τοῦ Καίσαρος ἧσαν ὑποχρεωμένοι γὰ πληρώγουν φόρους. μεῖς, Χριστέ, διότι μᾶς ἐγγράφεις εἰς τοὺς ἰδικούς σου καταλόγους καὶ μᾶς περιλαμθάνεις εἰς τὴν αἰώνιον ζωὴν καὶ βασιλείαν σου, ὑπεράνω τῶν

χρηματιχῶν φόρωγ, τοὺς ὁποίους προσέφερον οἷ ὑπήχοοι τοῦ Καίσαρος, προσφέρομεν εἰς σέ, τὸν Θεὸν χαὶ τὸν Σωτῆρα τῶν ψυχῶν μας, τὸν πλοῦτον τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας. -

Αὐτὰ ἐν συντόμῳ. ἑρμηνείᾳ εἶνε τὰ νοήματα. τοῦ ὕμνου. Ὁ ὦ ἢ

Πιστεύομεν χαὶ αἰσθανόϊψιεθα τὴν ὑφίστην αὐτὴν ἀλήθειαν, ὅτι ὃ Χριστὸς χατέγραψε τὰ ταπεινὰ ὀνόματά μας εἷς τὸ βιδλίον τῆς ζωῆς, ὄχι διὰ γὰ μᾶς φορολογῇ ἀγρίως ὡς ὃ τύραννος Καῖσαρ, ἀλλὰ διὰ γὰ μᾶς ἔχῃ συμμετόχους καὶ συμδασιλεῖς εἰς τὴν αἰωγίαν βασιλείων του ὡς φιλάνθρωπος βασιλεύς; Ἂν πιστεύωμεν καὶ αἰσθανώμεθα τοῦτο καὶ θέλωμεν νὰ ἐχφράσωμεν τὴν εὖγνωμοσύνην μας πρὸς τὸν βασιλέα καὶ εὐεργέτην μας Χριστόν,

ἃς γνωρίζωμεν, ὅτι ἐξ ὅλων τῶν δώρων, τὰ ὁποῖα δυνάμεθα νὰ

προσφέρωμεν εἰς τὸν Χριστόν, ἡ προσφορὰ τοῦ πλούτου τῆς ὁρθοδόξου θεολογίας εἶνε σήμερον τὸ ὡραιότερον δῶρον. Διότι σήμερον οἱ πλεῖστοι εἶνε χαχόδοξοι, οἱ δὲ ὀρθόδοξοι, οἱ ὀρθῶς περὶ Θεοῦ χαὶ θείων δμιλοῦντες χαὶ πιστεύοντες, εἶνε ἐλάχιστοι, σπά-

νίιοι.

180 ΑΙ ΤΡΕΙ͂Σ

ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ

τος "Ἐγεννήθη- ἀχρόνως ἐκ τῆς οὐσίας τοῦ Πατρός. «Ἐκ γαστρὸς πῤὸ ἑωσφόρου ἐγέννησά σε», εἶπεν «ὁ

Κύριος τῷ

Κοῤίῳ μου», ὁ Θεὸς Πατὴρ εἰς τὸν. Θεὸν Υἱὸν. (ϑαλμ. 109).

«Πρὸ: τὸῦ -τὰς ἀθύσσους ποιῆσαι, πρὸ τοῦ προελθεῖν τὰς πη-

γὰς -τῶν ὑδάτων, πρὸ τοῦ ὄρη ᾿ἑδρασθῆναι, πρὸ δὲ πάντων. βουνῶν “γεννᾷ με», λέγει ἡ. ἐνυπόστατος

(Παροιμ. 8,.24 - 25).

᾿

Σοφία τοῦ: Θεοῦ

Π . Υἱὲ καὶ Λόγε τοῦ Θεοῦ καὶ Σοφία καὶ Δύναμις αὖ-

τοῦ ! Ποῖος θὰ ἠδύνατό ποτε νὰ γνωρίσῃ ἢ ἔστω νὰ ὑποπτευθῇ. τὸ -ἀθυσσῶδες͵ ἐν τῇ Θεότητι μυστήριον τῆς ἐκ Πατρὸς

καὶ ὑπάρξεως; προαιωνίου καὶ ἀνάρχου γεννήσεῶς σοῦ ᾿Αλλὰ σύ, Κύριέ μου, ἀγαπῶν. ἡμᾶς ἀγάπησιν τελείαν, καὶ συμπεριφερόμενος πρὸς ἡμᾶς ὄχι ὧς πρὸς δούλους, ἀλλ᾽ ὡς πρὸς φίλους σου, δὲν ἀπέκρυψες οὔτε τὸ ὕψιστον αὐτὸ μυστήριον, ἀλλ᾽ ἐφανέρωσες εἰς ἡμᾶς --- ἐπίτρεψε, Θεέ μου, νὰ. μεταχειρισθῶ αὐτὴν τὴν φράσιν -- ἐφανέρωσες εἰς ἡμᾶς τὰ οἰκογενειακά σου, τὰ μυστικὰ τῆς ἐν Τριάδι οἴἶκογε-

νείας τῆς Θεότητος! Σὲ. εὐχαριστοῦμεν καὶ σὲ δοξολογοῦ-

μεν, Κύριε, διότι. ἔκαμες ἡμᾶς, τοὺς ἀναξίους καὶ μηδαμι-

νούς, τὴν σποδὸν καὶ τὴν ἀσθόλην, κοινωνοὺς τῶν ὑψίστων μυστικῶν σου. Εἶνε ἀπροσμέτρητος ἡ ἀξία, τὴν ὁποίαν σύ, Θεέ μου, ἔδωκες εἰς ἡμᾶς τοὺς ἀναξίους. Καὶ πῶς θὰ γίνῃ ἀπροσμέτρητος καὶ ἡ εὐχαριστία καὶ ἡ δοξολογία, τὴν ὁποίαν ἡμεῖς ὀφείλομεν νὰ δώσωμεν εἰς σέ; Εἶσαι τόσον με-

γάλός, Θεὲ καὶ Κύριε, καὶ εἶνε τόσον στενὴ ἡ φιλία καὶ ἡ

οἰκειότης, τὴν ὁποίαν ἔδειξες εἰς ἡμᾶς, τοὺς μηδαμινοὺς καὶ

ἁμαρτωλοὺς ἐνώπιόν σου, ὥστε οὐδέποτε θὰ δυνηθῶμεν, οὔ-

τε ἐπὶ γῆς οὔτε ἐν οὐρανοῖς, ν᾽ ἀνταποκριθῶμεν ὅσον πρέπει εἰς τὴν ἰδικήν σου ἀγάπην. ᾿

Καὶ τί λέγομεν; Ἢ ἀγάπη τοῦ Κυρίου πρὸς ἡμᾶς δὲν

ἐξηντλήθη εἰς τὴν ἀποκάλυψιν τῶν ὑψίστων μυστικῶν

τῆς

Θεότητος. Ἧ φιλία καὶ ἡ οἰκειότης τοῦ Θεοῦ πρὸς ἡμᾶς ἐ-

δείχθη κατὰ τρόπον πολὺ στενότερον καὶ συγκινητικώτερον.

Ὁ Υἷός,: χάριν ἡμῶν, ἐγεννήθη μίαν δευτέραν γέννησιν, καὶ

ἐγένετο ᾿ὅμοωος πρὸς- ἡμᾶς, ἄνθρωπος, καὶ μεθ᾽ ἡμῶν ἐπὶ τῆς ὀλεθρίας ταύτης γῆς.

συνανεστράφη

181

᾿ Ἐγεννήθη ἐν. χρόνῳ ἐκ τῆς Παρθένου Μαρίας. ᾿οκτὼ

αἰῶνας προηγουμένως ὁ μεγαλοφωνότατος προφήτης: ἔνθους γενόμενος ἀνεφώνησεν «᾿Ιδοὺ ἡ Παρθένος ἐν γαστρὶ

ἕξει, καὶ τέξεται Υἱόν, καὶ καλέσεις τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἔμμα-

νουήλ», ὅ ἔστι μεθερμηνευόμενον μεθ᾽ ἡμῶν ὁ Θεός. Καὶ πάλιν ὁ προφήτης ἀγαλλιώμενος ἐσκίρτησε καὶ ἐθόησε᾽ «Παι-

δίον ἐγεννήθη ἡμῖν, υἱὸς καὶ ἐδόθή᾽ ἡμῖν, οὗ ἢ ἀρχὴ ἔγεγάλης βουλῆς ἄγγέλος, θαυμαστὸςσύμθουλος, Θεὸς ᾿ἰσχὺ:

νήθη ἐπὶ τοῦ ὥμου αὐτόῦ, καὶ. καλεῖται τὸ ὄνομα αὐτοῦ με-

ρός, ἐξουσιαστής, ἄρχων εἰρήνης, πατὴρ τοῦ μέλλοντος αἰ:

ὥνος» (Ἣσ. 7, 14’ 9, 6). Ἄλλος προφήτης προάνεφώνησε καὶ τὸν ταπεινὸν τόπον τῆς ἐν γῇ καταγωγῆςτοῦ ἐξ οὐράνοῦ. καταθάντος ἀνάρχου Υἷοῦ' «Καὶ σύ, Βηθλεὲμ οἶκος τοῦ Ἔφραθά, ὀλιγοστὸς εἶ τοῦ εἶναι ἐν χιλιάσιν ᾿Ιούδα ἐκ σοῦμοὶ ἐξελεύσεται τοῦεἶναι εἰς ἄρχοντα ἐν τῷ ᾿Ισραήλ, καὶ. αἱ

ἔξοδοι αὐτοῦ ἀπ᾽ ἀρχῆς ἐξ ἡμερῶν αἰῶνος» (Μιχ. 5, 1).

᾿Ας αἰσθανθῶμεν τὴν ἐνάργειαν, τὴν δύναμιν. καὶ τὸ ἱερὸν

ρῖγος ἑνὸς ἀκόμη προφητικοῦ χωρίου" «Οὗτος ὁ Θεὸς ἡμῶν,

οὐ λογισθήσεται ἕτερος πρὸς

αὐτόν. ᾿ΕἘξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν

ἐπιστήμης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν ᾿Ιακὼθ τῷ παιδὶ αὐτοῦ - καὶ ᾿Ισραὴλ τῷ ἠγαπημένῳ ὑπ᾽ αὐτοῦ μετὰ τοῦτο ἐπὶ τῆς γῆς

ὥφθη καὶ ἐν τοῖς ἀνθρώποις συνανεστράφη» (Βαῤ.3, 36 - 38).

ον Ὁ Θεὸς δὲν ἀπεκάλυψεν εἰς ἡμᾶς τὰς ὑψίστας ἀληθείας μόνον᾽ ἀπεκάλυψε καὶ τὸν ἴδιον. τὸν ἑαυτόν του. προσωπικῶς καὶ ὁρατῶς. Ὃ Κύριος δὲν ἔδωκεν εἰς τὸν ἠγαπημέ-:

γον του ᾿Ισραήλ, τὸν παλαιὸν καὶ τὸν νέον, τὴν «ἐπιστήμην»

μόνον, τὴν γνῶσιν. τῶν οὐρανίων ἀληθειῶν: ἔδωκε καὶ τὸν

ἴδιον. τὸν ἑαυτόν του. ὧς ἄνθρωπον, ἢ ἀκριθέστερον ὡς Θεάν: θρωπον. ῬΘεάνθρωπος! Τόσον πολὺ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς ἡμᾶς

τοὺς ἀνθρώπους, τόσον πολὺ ἐθεώρησεν ἡμᾶς φίλους του,

εἰς τόσον στενὴν σχέσιν ἦλθε πρὸς ἡμᾶς, ὥστε ἀνέλαθε τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν ἡμῶν, τὴν ἥνωσεν ὀργανικῶς μὲ τὴν Θεό-

τητά του, καὶ τὰ δύο, ἡ. θεία καὶ ἡ ἀνθρωπίνη φύσις, ἔγιναν ἕν πρόσωπον, τὸ εὐλογημένον πρόσωπον τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

Θεάνθρωπος!

Θεὸς

καὶ ἄνθρωπος, ἀτρέ-

πτῶς, ἀσυγχύτως, ἀδιαιρέτως, ἀχωρίστως ἡνωμένοι. Αχωβίστως ! ᾿Αφ᾽ ἧς στιγμῆς αἱ δύο φύσεις, ἡ θεία καὶ ἡ ἀνθρωπίνη, ἡνώθησαν ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς Παρθένου, οὐδέποτε δὲν θὰ ὑπάρπλέον θὰ χωρισθοῦν. Εἰς τοὺς αἰῶνας πλέον

182

ίτερών χῃ ὁ Θεὸς ὡς ᾿Αγία Τριὰς μόνον' θὰ ὑπάρχῃ καὶ ἰδια

ν τῆς θείας ἄγώτι, ὁ Θεάνθρωπος ᾿Ιησοῦς, αἰώνιον τεκμήριο πης πρὸς τὸν ἄνθρωπον.

», «Οὗτος ὁ Θεὸς ἡμῶν», ἀδελφοί! «Οὗτος ὁ Θεὸς ἡμῶν

Αὐτὸς εἶνε ἄπιστοι! «Οὗτος ὁ Θεὸς ἡμῶν», ἀλλόθρησκοι! σοφιὁ ἰδικός μας Θεός! Ὄχι ψυχρός, ὄχι ξηρός, ὄχι φιλο

κὸς Θεός. ᾿Αλλ᾽ ὁ Θεός μας -- ἐπιτραπήτω καὶ αὐτὴ ἡ ἔκφρασις -- εἶνε συναισθηματικὸς ὅπως ἡμεῖς, εἶνε συμπαθής,

εἶνε φιλάνθρωπος, εἶνε καὶ ὁ ἴδιος πλέον ἄνθρωπος. Ὃ ἰδι-

κός μας Θεὸς εἶνε πλήρης εὐσπλαγχνίας,

πλήρης φίλτρου,

πλήρης τρυφερότητος, πλήρης ἐλέους. Ὃ ἰδικός μας Θεὸς

ἀγάπη ἐστίν. ᾿Αγάπη ἐνσαρκωμένη, ἔπειτα δὲ καὶ ἐσταυρώμένη. Αὐτὸς εἶνε ὁ ἰδικός μας Θεός! «Οὐ λογισθήσεται ἕτερος πρὸς αὐτόν». Δὲν δύναται νὰ παραθληθῇ ἄλλος πρὸς τὸν ἰδικόν μας Θεόν. ΞῺ Θεέ μου! Πόσον ὑπερεκπερισσοῦ ὅσων ζητοῦμεν ἢ

νοοῦμεν δίδεις εἰς ἡμᾶς καὶ δίδεσαι! Πόσον ὑπερέθης τὰς

προσδοκίας μας καὶ αὐτὴν τὴν φαντασίαν μας! Πῶς νὰ σὲ Πῶς νὰ σὲ δοξολογήσωμεν τὰ ταπεινά εὐχαριστήσωμεν; σου πλάσματα; «᾿Ισαρίθμους γὰρ τῇ ψάμμῳ ὠδὰς ἂν προοσ-

φέρωμέν σοι, Βασιλεῦ ἅγιε, οὐδὲν τελοῦμεν ἄξιον ὧν δέδω-

κας ἡμῖν».

᾿Αλλ᾽ ὁ Θεὸς δὲν ἔγινεν ἄνθρωπος διὰ νὰ τὸν εὐχαριστήσωμεν καὶ νὰ "τὸν δοξολογήσωμεν. Ὃ Θεὸς ἔχει ὅλα τὰ καλὰ εἰς πλήρη, εἰς πανυπερτέλειον βαθμόν, καὶ εἶνε μακά-

ριος καὶ ἀνενδεής, ὁ μόνος ἐν ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ μακάριος καὶ

ἀνενδεής. Ἡμεῖς βεθαίως ὀφείλομεν νὰ εὐχαριστῶμεν καὶ νὰ δοξολογῶμεν τὸν Θεόν. ᾿Αλλ᾽ ᾿Εκεῖνος δὲν ἔχει ἀνάγκην τῶν εὐχαριστιῶν μας καὶ τῶν δοξολογιῶν μας. ᾽᾿Αν ἐσαρκώθη καὶ ἐσταυρώθη, τοῦτο ἔπραξεν ἐξ ἰδίας πρωτοθουλίας, αὐ--

τεπαγγέλτως, ἐξ ἀγάπης του, καὶ μόνον ἐξ ἀγάπης. Ἢ ἀἁ.-

γάπη τοῦ Θεοῦ εἶνε ἡ μόνη ἐν ἀπολύτῳ ἐννοίᾳ αὐθόρμητος καὶ ἀνιδιοτελὴς ἀγάπη. ᾽Αν δὲ ὁ Θεὸς ζητῇ κἄτι ἀπὸ ἡμᾶς, τοῦτο εἶνε τὸ ἰδικόν μας καλόν, ἡ ἰδική μας σωτηρία. Καὶ

ἂν ἀπὸ τῆς ἰδικῆς μας πλευρᾶς ὑπάρχῃ ἡ ἀνάγκη τῆς εὐ.

χαριστίας καὶ τῆς δοξολογίας τοῦ Θεοῦ, ὃ καλλίτερος τρὸό πος νὰ ἐκφράσωμεν πρὸς τὸν Θεὸν τὰ εὐγνώμονα αὐτὰ αἹἵ.

σθήματα εἶνε τὸ ν᾿ ἀγωνιζώμεθα πρὸς κατάκτησιν τῆς σΟΤῊ ρίας μας. Ὁ Χριστὸς ἀντικειμενικῶς ἐξησφάλισε τὴν σωϑτὴ-

188 ρίαν δι᾽ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Διὰ νὰ γίνῃ ἡ σωτηρία καὶ

ὑποκειμενικὸν κτῆμα ἑκάστου, πρέπει ὁ ἴδιος ὁ Σ ὡτὴρ νὰ

γίνῃ κτῆμά του. Διότι σωτηρία καὶ Σωτὴρ εἶνε ἀχώριστα

ἐν τῷ Χριστιανισμῷ. ᾿Αλλὰ πῶς ὁ Σωτὴρ γίνεται κτῆμα ἕ-

γὸς ἑκάστου; Πρὸς τοῦτο μία τρίτη γέννησις τοῦ Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ χρειάζεται. Ξ

δ

ὦ

Ὁ Χριστὸς ἔρχεται καὶ γεννᾶται μυστικῶς, ἰδίᾳ

ρα τὰ Χριστούγεννα, εἰς τὰς καρδίας. Ἐκ τῆς οὐσίας

τώ-

τοῦ

Πατρὸς γεννᾶται ἀχρόνως. Ἔν τῇ Βηθλεὲμ ἐγεννήθη ἐν χρό-

νῷ. Εἰς τὰς καρδίας γεννᾶται, θὰ ἐλέγομεν, ἐν χρόνῳ καὶ

ἀχρόνως! Τὸ πνευματικὸν βίωμα μεταποιεῖ τὸν χρόνον εἰς αἰωνιότητα! Μέγα καὶ τοῦτο τὸ μυστήριον, νὰ γεννᾶται ὁ

Χριστὸς καὶ νὰ κατοικῇ εἰς τὴν καρδίαν τοῦ ταλαιπώρου καὶ ἁμαρτωλοῦ ἀνθρώπου, καὶ εἰς ἑκάστην καρδίαν νὰ κατοικῇ ὅλος ὁ Χριστός, διότι ὁ Χριστὸς δὲν διαιρεῖται, νὰ κατοικῇ ὅλη ἡ Θεότης, διότι ἣ Θεότης δὲν μερίζεται, καὶ νὰ γί-

νεται ἣ καρδία τοῦ ἀνθρώπου ναὸς τοῦ Θεοῦ, ζῶν ναὸς ζῶντος Θεοῦ, καὶ νὰ σκιρτᾷ καὶ ν᾿ ἀγάλλεται ἡ καρδία τοῦ

πτωχοῦ ἀνθρώπου ἐκ τοῦ ἐν αὐτῇ ἀνεξιχνιάστου τῆς Θεότητος !

πλούτου

᾿Αλλ᾽ εἰς ποίας καρδίας συμθαίνει ἧ τρίτη αὕτη γέν-

νησις; Καίτοι ὁ Θεὸς ἔπλασε καὶ δικαιοῦται ὅλας τὰς καρ-

δίας, ἐν τούτοις, τὴν ἐλευθερίαν τῶν ἀνθρώπων

σεθόμενος,

δὲν ἔρχεται νὰ γεννηθῇ εἰς καρδίας, εἷς τὰς ὁποίας εἶνε ἀνε-

πιθύμητος. Καίτοι ἐπίσης ὁ Θεὸς εἶνε παντοδύναμος, ἐν τού-

τοις, ὑπὸ τῆς ἁγιότητός του ἐμποδιζόμενος, δὲν δύναται νὰ γεννηθῇ εἰς καρδίας, εἰς τὰς ὁποίας δὲν ὑπάρχουν ὧρισμέ-

ναι προῦὐποθέσεις. Ὃ Θεὸς γεννᾶται εἰς πιστὰς καρδίας. Ἡ

πίστις εἶνε ἡ βασικὴ προῦὔπόθεσις διὰ νὰ γεννηθῇ ὁ Χρι-

στὸς εἰς τὴν καρδίαν. «Πιστεῦσαι δεῖ» πρῶτον (Ἕδρ. 11, 6). ᾿Αλλὰ πῶς πρέπει νὰ πιστεύωμεν; Διότι εἰς τὸν

κό-

σμον δὲν ὑπάρχει μία: ὑπάρχουν πολλαὶ πίστεις. Εὐαρεστεῖ-

ἴαι εἰς ὅλας τὰς πίστεις ὁ Θεός; "Ὄχι βεδαίως. «Εἷς Κύ-

ρίος, μία πίστις», φωνάζει ὁ ᾿Απόστολος (Ἔφεσ. 4, 5). Ποία δὲ εἶνε ἡ μία αὕτη. πίστις, τὴν ὁποίαν ὁ Κύριος ζητεῖ; Εἶνε

τὸ γὰ λέγωμεν γενικῶς καὶ ἀορίστως, ὅτι «πιστεύομεν εἰς

184 πίστις. Εἶνε πάλιν πίστις τὸ νὰ πιστεύωμεν μὲν εἰς τὸν Χρι-

στόν, ἀλλ᾽ ὅπως θέλει καὶ νομίζει ἡ α ἢ ἡ β ἐκ τῶν χιλίων ἢ δισχιλίων παραφυάδων τοῦ Χριστιανισμοῦ; Ἢ πίστις, τὴν ὁποίαν ὁ Θεὸς ζητεῖ, εἶνε, ὄχι πᾶσα πίστις, ἀλλ᾽ ἡ ὀρθὴ καὶ ἡ ἀληθινή. Τουτέστι νὰ πιστεύωμεν συγκεκριμένως, ὅτι ὁ ά-

ληθινὸς Θεὸς εἶνε ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός, καὶ νὰ δεχώμεθα ὅλα

τὰ δόγματα τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὄχι ὅπως θέλει καὶ ὅπως ἠννόησε

ἐννοεῖ αὐτὰ ὁ α ἢ ὁ β, ἀλλ᾽ ὅπως ἐξ ἀρχῆς

καὶ

συνειδητοποίησε καὶ κατέστησε ταῦτα κτῆμά της ἡ Ἔκκλησία, «ὁ στῦλος καὶ τὸ ἑδραίωμα τῆς ἀληθείας,» (Α΄ Τιμ.

3, 15). Ἢ ὀρθὴ καὶ ἡ ἀληθινὴ πίστις εἶνε μὲ μίαν λέξιν ἡ ᾽Ορ-

θοδοξία. Καὶ ἡ συνείδησις τῆς ᾿Ορθοδόξου ᾿Εκκλησίας καὶ

ἡ Ἱστορία μαρτυροῦν, ὅτι οὐδὲν ἡμεῖς οἱ ᾿Ορθόδοξοι μετεθάλομεν ἐκ τοῦ περιεχομένου τῆς Πίστεως, ἀλλ᾽ ἐξ ἀρχῆς καὶ μέχρι σήμερον πιστεύομεν ἐν ἀδιακόπῳ συνεχείᾳ τὰ αὐτά. 1δοὺ λοιπὸν ἡ πίστις, τὴν ὁποίαν ὁ Χριστὸς ζητεῖ ὡς πρώτην προὔπόθεσιν διὰ νὰ γεννηθῇ εἰς τὰς καρδίας.

Αὐτὴ δὲ ἡ πίστις δὲν͵ εἶνε μόνον ἡ πρώτη προῦπόθεσις διὰ νὰ γεννηθῇ ὁ Χριστὸς εἰς τὴν καρδίαν" «εἶνε καὶ τὸ πρῶτον δῶρον, τὸ ὁποῖον πρέπει νὰ προσφέρωμεν εἰς τὸν Χριστὸν ἐπὶ τῇ γεννήσει του ἐν Βηθλεέμ. Πάντοτε τὸ δῶρον τοῦ-

το ἦτο ἐξαιρετικῶς εὐάρεστον εἰς τὸν Χριστόν. ᾿Αλλ᾽ εἰς τὰς ἡμέρας μας εἶνε. περισσότερον εὐάρεστον. Διότι σήμερον πολλαὶ μεγάλαι κεφαλαὶ τῆς Ὀρθοδόξου ᾿Εκκλησίας, Ἔπίσκοποι, ερεῖς,

᾿Αρχιεπίσκοποι καὶ

θεολόγοι,

δημοσιογράφοι,

Πατριάρχαι, καὶ

ἄλλοι ἐπιστήμονες τοῦ

κοσμικοὶ

ἄρχοντες

καὶ

αἰῶνος

πολλοὶ ἷἱ-

τούτου,

λοιποὶ κοσμικοὶ

παράγοντες καταφρονοῦν καὶ ἀπεμπολθοῦν τοὺς ἀνεκτιμήτους

θησαυροὺς τῆς ᾿Ορθοδόξου Πίστεως, ρίπτουν τὰ τίμια εἰς

τοὺς κύνας καὶ εἰς τοὺς χοίρους, γίνονται προδόται, ὅπως ὧ

ἀχάριστος ἐκεῖνος μαθητής, καὶ διὰ παντὸς τρόπου, φανε-

ροῦ καὶ δολίου, ἀγωνίζονται νὰ διαλύσουν, ὅσον ἐξ αὐτῶν

ἔξαρτᾶται, πλήρως τὴν ᾿Ορθοδοξίαν. Ἡ ᾿Ορθοδοξία κινδυ-

νεύει. Μὴ πλανώμεθα! Κινδυνεύει σοθαρώτατα. Ἡ ὈὈρθοδοξία βεθαίως εἷς τὴν ᾿Εκκλησίαν ὡς σύνολον οὐδέποτε

θὰ

διαλυθῇ, διότι οὐδέποτε θὰ διαλυθῇ ἡ Ἐκκλησία. ᾿Αλλ᾽ ἡἧ

᾿᾽Ορθοδοξία διελύθη καὶ διαλύεται καθημερινῶς εἰς τὰς καρ:

δίας ἀναριθμήτων ᾿Ορθοδόξων,

μεγάλων καὶ

μικρῶν,

καὶ

188

ἐρχόμενος ὁ Χριστὸς νὰ γεννηθῇ εἰς τὰς καρδίας δὲν εὑρίσκει «τόπον ἐν τῷ καταλύματι» (Λουκ. 2, 7)... “"Ξ

ἧς

(ἢ

Οἱ ἀνὰ τὴν οἰκουμένην πιστοὶ δοῦλοί σου, Χριστέ, οἱ ἀποτελοῦντες τὸ μικρὸν ποίμνιόν σου ἐν τῇ γενεᾷ ταύτῃ, ἐν ὄψει τῆς μεγάλης ἑορτῆς σου θὰ εἶχον μίαν ἀγαθὴν περιέργειαν. Θὰ ἤθελον, Κύριε, νὰ ἐγνώριζον: Ἔκ τοῦ πλήθους τῶν μεγαλοσχήμων ἀντιπροσώπων σου ἐπὶ τῆς γῆς, Μητροπολιτῶν, ᾿Αρχιεπισκόπων καὶ Πατριαρχῶν, οἱ ὁποῖοι θὰ λειτουργήσουν μεγαλοπρεπῶς κατὰ τὴν νύκτα τῶν Χριστουγέννων ἐνδεδυμένοι τὰ χρυσᾶ τῶν, πόσοι ἄράγε θὰ προσφέρουν κατάλυμα εἰς σέ; Παρὰ τὰ ἀχνίζοντα ποτήρια τοῦ Αἴςματός σου, τὰ ὁποῖα θὰ κοινωνήσουν ὅλοι, εἰς τὰς καρδίας

πόσων ἄράγε θὰ γεννηθῇς;...

Ω Χριστέ, τὸ νοητὸν τῆς Βηθλεὲμ Αστρον! Φώτισον τοὺς πάντας, διὰ νὰ ἐκτιμήσωμεν καὶ νὰ ἐγκολπωθῶμεν τὴν προσφερομένην σωτηρίαν. Φώτισον προπαντὸς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι πρέπει νὰ φωτίζουν καὶ ἡμᾶς τοὺς μικροτέρους.

ΚΙΝΗΤΑΙ ΕΩΡΤΑΙ

ΤΟ ΤΡΙΩ,ΔΙΟΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΒΑΘΟΥΣ Ἢ περίοδος τοῦ Τριῳδίοὐ εἶνε ἡ πλέον ἱερὰ περίοδος τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. (ατ᾽ αὐτὴν ἡ ἁγία μας ᾿Εκκλησία ζητεῖ νὰ προπαρασκευάσῃ ψυχικῶς τὰ

τέκνα της διὰ τὴν μεγίστην

ἑορτὴν τοῦ Χριστιανισμοῦ, τὸ [Ιάσχα. Πρὸς τὸν σκο-

ότερον καὶ κατανυκτικώτερον ἐκ τῶν λειτουργικῶν βιθλίων της, τὸ Τριώδιον, ἐκ τοῦ ὁποίου καὶ ἔλαθε τὴν ὀνομασίαν ἧ περίοδος αὕτη. ᾿Εὰν ἐρωτήσῃ τις, ποῖον εἶνε τὸ πνευματικώτερον βιθλίον εἰς τὸν κόσμον μετὰ τὴν

"κ᾿

σ΄ ΄“ἣ

᾿Αγίαν Γραφήν, δὲν. πρέπει

ΟΣ

ἼΡΗ ΓΝ ἜΝ 1.2}

Ὶ

΄σι»"-γὔ

ΔΑ ,"

τ ον

“. “,

,.ὲ

Φ

ῖ

͵

,

πος

πὸν τοῦτον ἀνοίγει τὸ ὡραι-

ΙΝ Η͂ ᾿

Π ΡΝ ς.

᾿Ξ

-

᾿

νὰ δυσκολευθῶμεν ν᾽ ἀπαν-

τήσωμεν᾽ Εἶνε τὸ Τριώδιον.

Οὐδὲν πράγματι βιθλίον μετὰ τὴν ᾿Αγίαν Γραφὴν θειότερον ἅμα καὶ ἀνθρωπινώτερον τοῦ Τριῳδίου. Θειότερον μὲν καθ᾽

ὅσον δεικνύει. τἀ: ὕψη τῆς πνευματικῆς τελειότητος, τῆς ἁγιότητος, ἀνθρωπινώτερον δὲ καθόσον ἀποδίδει τὰ βάθη τῆς ἀνθρωπίνης καρδίας, τῆς τόσον ἁμαρτανούσης, ὅσον καὶ συντριδομένης καὶ στεναζούσης ἐπὶ τῇ ἁἀμαρτωλότητι αὐτῆς.

Πολὺς λόγος γίνεται εἰς τὰς ἡμέρας μας περὶ ψυχολογίας

τοῦ βάθους. Τὸ Τριώδιον, δυνάμεθα νὰ εἴπωμεν, εἶνε ἀληθὴς Ψυχολογία τοῦ βάθους. Οἱ ἱεροὶ ὑμνογράφοι ἧσαν μεγάλοι

Ψυχολόγοι. Καὶ ἦσαν μεγάλοι ψυχολόγοι, διότι ὡς ἅγιοιεἴ-

χον περισσότερον παντὸς ἄλλου τὸ «γνῶθι σαυτόν»; καὶ ἄρα

τὴν βαθυτέραν γνῶσιν τοῦ ἀνθρώπου γενικῶς. Εἶχον δὲ καὶ

140

τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ, τῆς ὁποίας στεροῦνταιοἱ κοσμικοὶ ψυ-

χολόγοι.

Ἐν συνεχείᾳ ἑρμηνεύομεν ἕνα ὕμνον ἐκ τοῦ Τριῴῳδίου,

τὸ Δοξαστικὸν τῶν Αἴνων τῆς Κυριακῆς τοῦ ᾿Ασώτου.

Ο ΑΣΩΤΟΣ

Πάτερ ἀγαθέ, ἐμακρύνθην ἀπὸ σοῦ! Μὴ ἐγκαταλίπῃς με, μηδὲ ἀχρεῖον δείξῃς τῆς βασιλείας σου΄ ὁ ἐχθρὸς ὃ παμπόνηρος ἐγύμνωσέ 'με, καὶ ἣρέ μου τὸν πλοῦτον᾽ τῆς ψυχῆς τὰ χαρίσματα ἀσώτως διεσκόρ-

πισα΄ ἀναστὰς οὖν, ἐπιστρέψας πρὸς σὲ - ἐκθοῶ᾽ Ποί-

σόν με ὡς ἕνα τῶν μισθίων σου, ὁ δι᾽ ἐμὲ ἐν σταυρῷ τὰς ἀχράντους σοὺ χεῖρας ἁπλώσας, ἵνα τοῦ δεινοῦ θηρὸς ἀφαρπάσῃς με, καὶ τὴν πρώτην καταστολὴν ἐπενδύσῃς με, ὧς μόνος πολυέλεος.

Ὃ ἄσωτος θρηνεῖ διὰ τὴν ἀποστασίαν του «Πάτερ ἀγα-

θέ, ἐμαχρύνθην ἀπὸ σοῦ!». Λιτὴ χαὶ συγχινητικὴ φράσις, ἀποδίδουσὰ ἄριστα τὴν ἔμφασιν, μετὰ τῆς ὁποίας ἐλέχθη ἡ τελευταία λέξις ἐν τῇ σχετικῇ φράσει τῆς παραδολῆής᾽ «Καὶ ἀπεδήμησεν εἰς χώραν μναχρά ν». Ὑπενθυμίζει δὲ ἣ ἔχφρασις καὶ τὸ Ψαλ-

μεχόν, «οἱ μαχρύνοντες ἑαυτοὺς ἀπὸ σοῦ 12, 21).

ἀπολοῦνται.

(αλμ. ᾿

«Πάτερ ἀγαθέ, ἐμαχρύνθην ἀπὸ σοῦ!». Ἐκτὸς τοῦ «ἐμακχρύνθην», καὶ αἱ ἄλλαι λέξεις ἐκφράζουν συγχινητικὸν γόημα, χαὶ

ἰδίως τὸ ἐπίθετον «ἀγαθέ», τὸ ὅποῖον συγάπτεται εἷς τὸ ὄνομα, τοῦ:

οὐρανίου Πατρός. Ἢ ἐχλογὴ τοῦ ἐπιθέτου εἰς τὴν παροῦσαν περίπτωσιν εἶνε πλέον ἢ ἐπιτυχής. Εἶνε ὡς ἐὰν ἔλεγεν ὁ ἄσωτος" Πάτερ οὐράνιε, εἶσαι πλήρης ἀγαθότητος, πλήρης ἀγάπης χαὶ στοργῆς, πλήρης ἐνδιαφέροντος δι᾿ ἐμέ, καὶ ὅμως ὁ ἀνόητος ἐγὼ

χαὶ ἀγνώμων δὲν ηὐχαριστούμην πλησίον σου, ἀλλ᾽ ἐζήτησα καὶ ἔφυγον μαχρὰν ἀπὸ σέ! Ἔζήτησα τὴν ἀνάπαυσιν μαχρὰν ἀπὸ τὸν Πατέρα, ἐζήτησα τὴν χαρὰν μοχρὰν ἀπὸ τὴν Πηγὴν τῆς καλωσύνης, ἐζήτησα τὴν εὐτυχίαν μαχρὰν ἀπὸ τὴν Πηγὴν τῆς εὐτυχίας! Ὃ ἄσωτος τώρα ἱχετεύει τὴν πατρικὴν ἀγαθότητα᾽ Πάτερ! Μή με ἐγχαταλείψης καὶ μή με ἀποδείξῃς ἄχρηστον καὶ ἀ. χατάλληλον διὰ τὴν βασιλείαν σου. Ἐγὼ ἀπεμακχρύνθην ἀπὸ σέ,

141 ἀλλὰ σὺ μὴ ἀπομαχρυγθῇς. ᾿Εγὼ σὲ ἐγχατέλειψα, ἀλλὰ σὺ μή

με ἐγχαταλείψῃς. Ἐγὼ ἀπέδειξα τὸν ἑαυτόν μου ἀνάξιον τῆς

βασιλείας σου, ἀλλὰ σὺ μή με ἀποδείξης. ὋὉ ἄσωτος ἐν συνεχείᾳ ἀναφέρει! τοὺς αἰτίους τῆς ἐσχάτης δυστυχίας του. Πρῶτον ἀναφέρεται ὁ ἐξ ἀρχῆς ἐχθρὸς τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, ὃ εἰσηγηθεὶς τὴν ἀποστασίαν εἰς τοὺς πρωτοπλάστους “χαὶ δι᾽ αὐτῆς ἀπογυμνώσας τὸν ἄνθρωπον τῆς

ἀρετῆς

χαὶ τῶν ἀγαθῶν τοῦ Παραδείσου. Ἔϊν ἀντιθέσει πρὸς τὸν ἀγαθὸν Πατέρα ὃ ἐχθρὸς ὀνομάζεται παμπόνηρος. Διότι ὃ Διάδολος πάντας τοὺς δόλους μεταχειρίζεται χαὶ τοὺς πειρασμούς, διὰ νὰ χι-

γήσῃ τοὺς ᾿ἀγθρώπους εἰς ἀποστασίαν ἀπὸ τὸν Θεὸν χαὶ ἀσωτίαν. Ἢ φρασιολογία τοῦ ὕμνου, ἰδίως τὸ «ἐγύμνωσε» καὶ τὸ «παμπόνηρος» (πρόλ. εν. 8, 1 8, 18. Β΄ Κορ. 1],

8), ἀγαμφιδόλως ὁρμᾶται ἐχ τοῦ δράματος τῆς Ἐδέμ. Ὃ-

πὼς λοιπὸν ὁ Διάδολος παρέσυρε τότε εἰς τὴν ἁμαρτίαν τοὺς πρωτοπλάστους, οὕτω χαὶ τώρα ὃ ἴδιος παρέσυρε τὸν ἄσωτον. Μετεχειρίσθη δὲ διὰ τὸν ἄσωτον τὸ δέλεαρ τῆς πονηροτέρας ἁμαρτίας,

τῆς αἰσχρᾶς ἡδογῆς. Δι᾿ αὐτοῦ τοῦ τρόπου ὃ πονηρότατος Διάὄολος «ἐγύμνωσέ με χαὶ ἦρέ μου τὸν πλοῦτον», λέγει χατὰ σχῆμᾶ πρωθύστερον ὁ ἄσωτος, ἀντὶ νὰ εἴπῃ, «ἦρέ μου τὸν πλοῦτον χαὶ ἐγύμνωσέ με», μοῦ ἀφήρεσε, δηλαδή, τὸν πλοῦτον χαὶ οὕτω μὲ ἀπεγύμγωσεν. Ἢ περιγραφὴ τῆς ἁμαρτίας χαὶ δυστυχίας τοῦ ἀσώτου χατὰ τρόπον ὑπενθυμίζοντα τὸ πρῶτον δρᾶμα τοῦ ἀνθρώπου, τὴν πτῶσιν ἐν ᾿Εἰδέμ, εἶνε ἐξόχως συγχινητική. Διότι εἶνε φυχολογι-

χόν, ὅταν ὃ πιστὸς ἔρχεται εἰς βαθεῖαν συναίσθησιν σοδαρᾶς τινος ἁμαρτίας, νὰ ἐνθυμῆται τὴν πρώτην ἁμαρτίαν, ἧτις ἐδημιούργησε ρῆγμα εἰς τὴν ἀνθρωπίνην φυχὴν χαὶ ἐπέφερε τὴν δυστυχίαν εἰς δλόχληρον τὸ ἀνθρώπινον γένος. Διότι ἐκεῖθεν, ἐχ τοῦ ἁμαρτωλοῦ προπάτορος, ἣ φοδερὰ ροπὴ πρὸς τὴν ἁμαρτίαν μετεδόθυ) χληρογομιχῶς εἰς ὅλα τὰ ταλαίπωρα τέχνα τοῦ ᾿Αδάμ. Τὸ προπατοριχὸν ἁμάρτημα ἐνεθυμήθη χαὶ ὁ Δαδὶδ μετὰ τὴν ἁμαρτίαν του (αλμ, 60, 7). ᾿Ενυπάρχει ἐν τῇ σχέψει τῆς βαθείας διαφθορᾶς τῆς ἀνθρωπίνης χαρδίας ἕνεχα τῆς βαρείας

χληρονομ:-

χότητος ἔχ τοῦ τραγιχοῦ προπάτορος, ἐνυπάρχει ἐν τῇ σκέψει αὐτῇ ποιά τις παρηγορία διὰ τὸν ἁμαρτωλὸν χαὶ οαὐτοσυμπάβεια! «Τέγχνον τοῦ ᾿Αδὰμ εἶμαι. ..», λέγει ὃ ἁμαρτωλός. ᾿Αλλ᾽ ὡς ἐχθρὸν ὁ ἄσωτος δὲν θεωρεῖ τὸν Διάδολον μόνον. Οἱ πρωτόπλαστοι ἔρριψαν ὅλην τὴν εὐθύνην ἀλλοῦ. Ὃ μὲν ᾿Αδὰμ

142

ἔρριψε τὴν. εὐθύνην εἰς τὴν Εὔαν, ἡ δὲ Εὔα͵ εἰς. τὸν Διάθδολον. ᾽᾿Αλλ᾽ ὁ ἄσωτος; ὡς εἰλικρινῶς μετανοήσας, δὲν αἰτιᾶται μόνον τὸν Διάθδολογ᾽ αἰτιᾶται χαὶ τὸν ἑαυτόν του. Ὃ Διάδολος εἶγε ὃ ἕγας ἐχθρός, ὃ ἑαυτός του εἶνε ὁ ἄλλος ἐχθρός. Ὃ ἄσωτος ὃμο-

λογεῖ. τὴν. ἁμαρτίαν του᾽ -«ΤῆςΨυχῆς τὰ χαρίσματα ἀσώτως διε-

σχόρπισα»! Εΐνε ὡς ἐὰν ἔλεγεν᾽ ὋΔιάδολος εἰσηγήθη.βεδαίως τὴν. ἁμαρτίαν. ᾿Αλλ᾽ ἐγὼ ὑπήχουσα εἷς τὸν Διάδολον μὲ τὴν θέλησίν μου. Δν δὲν ἤθελον, δὲν θὰ ὑπήκουον. Ἔπεσα θεληματιχῶς εἰς τὴν ἁμαῤτίαν, λέγει.δ᾽ ἄσωτος. ᾿Αλλὰ τώρα ἐγείρομαι ἀπὸ τὴν πτῶσίν μοὺ, ᾿ἀφυπνίζομαι.ἀπὸ τὸν ἠθικὸν λήθαργον, ἐπιστρέφω πρὸς σὲ χαὶ φωνάζω μὲ ὅλην. τὴν δύγαμιν τῆς ἅμαρττωλῆς χαὶ ταλαιπώρου ὑπάρξεώς: μου Πάτερ! Δὲν εἶμαι πλέον ἄξιος γὰ ὀνομάζωμαι υἱός σου. Δὲν. ἔχω τὴν ἀξίσιν οὔτε ὡς δοῦλός σου γὰ “προσληφθῶ. Διότι ὃ δοῦλος παραμέ-

γει ἐν τῇ οἰκίᾳ, ἐνῷ ἐγὼ εἶμαι ἀνάξιος νὰ παραμέγω ἐγ αὐτῇ. Κάμε με μόνον ὡς ἕνα ἀπὸ τοὺς μισθωτοὺς ἐργάτας σου. Σὲ παραχαλῶ γὰ χάμῃς τοῦτο ἐν ὀγόματι τῆς σταυρικῆς σου

θυσίας.

᾿Εγὼ δὲν εἶμαι ἄξιος μισθοῦ. ᾿Αλλὰ σύ, μὲ τὴν σταυριχὴν σου θυσίαν, ἐξησφάλισες ἀξιομισθίαν δι᾽ ἐμέ. Χάριν ἐμοῦ ἥπλωσες τὰς ἀχράντους χεῖράς σοὺ ἐπάνω εἰς τὸν σταυρόν.᾽ ἽἭπλωσεςαὖτάς, διὰ νὰ μὲ ἁρπάσῃς ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ φοδεροῦ θηρίου, τοῦ αἰωνίου θανάτου, τοῦ “Αδου χαὶ τῆς Κολάσεως, χαὶ “γὰ μὲ ἐν-

δύσης πάλιν, τὸν γυμνὸν χαὶ ἄθλιον, μὲ τὴν πρώτην στολήν, τὴν λαμπρὰν στολὴν τῆς χάριτός σου, τῶν ἀρετῶν καὶ τῆς ἀφθαρσίας. Δεῖξέ μου, Πάτερ οὐράνιε, τὴν εὐσπλαγχνίαν σου, διότι εἶσαι ὃ μόνος, ὁ ὁποῖος ἔχεις ἔλεος μεγάλο, διὰ τοὺς ἅμαρτω:

λοὺς ἀνθρώπους.

᾿Ο. ΑΚΆΘΙΣΤΟΣ ΥὙΜΝΟΣ.. ΚΑΛΛΙΣΤΟΝ ΔΗΜῚ ΟΥ̓ΡΓΉΜΑ ΕἼΣ«ΝΑτσ,ΚΡ.Ἐπ-

οΓΚΟΙΣ

᾿

Ν

ε

ΤΤ

"φ

᾿

᾿

Ω

Γ

«πγοτοδ᾽ μνος, ὁ ὁποῖος

ἌΡ

πος

ιπ ῬᾺ

ἐς

ὌΝ

τς Ὁ ᾿Ακάθιδτος ," -Ὕ-

ι

.

ΐ

--“ (μ,ιλεται ἑκάστην:: Παρα-: ψν

ὰ

Ὁ}

ζὰε ἵς: ὃς

τς. Ξε

ΈΞΞΞα

ΞΦ5

27

σκευὴν τῶν πέντε΄ πρῶ «.

τῶν ὁρηήπη. Ὁ

ἯΙ;

ἜἝ

“-: ψάλ:

“-

᾿

ΝΝ

-ἢ :

τῶν. ἑθδομάδων.- “τῆς

Ὁ Με- -Τεσσαρακοστῆς,

τὴν ᾿μὲν τελευταίανὅ:

ας, 97. ἢ λόκληρος, τὰς δὲ πρό-

{πεξξξε ἃ ηγουμένας διῃρημένος

ΈΞΞΞΞΞΞΞ :ΝΕ ΖΚ.7,.,,. ἢ ΚΞ ΟΣΑΣΑ Ζετας. Ἄσ Ζλυῖν,ἌΣΖΑδλταὴ εἰς τέσσαρας στάσεις, ἀνὰ μία στάσις ἑκά-

στοτε, εἶνε, ὡς γνωστὸν, ποίημα ἀφιερωμένον εἰς τὴνΘξοτό-

κον. Ἐγκωμιάζονται ἐν αὐτῷ αἱ ἀρεταὶ -τῆς Παρθένου, καὶ

συγχρόνως ἀπαριθμοῦνται καὶ ἐξαίρονται τὰ πλχουσιοπάρο-

χα ἀγαθά, τὰ ὁποῖα ἦλθον -δι: αὐτῆς εἰς τὸν κόσμον, ἀφοῦ αὐτὴ ἐγέννησε τὸν Σ ὡτῆρα Χριστόν, τὸν αἴτιον παντὸς ἀγα-

θοῦ.

᾿

“..-

Ποιητὴς τοῦ ᾿Ακαθίστου “Υμνου φαίνεται: ὅτι εἶνε ὁ ἅγιος Ρωμανὸς ὁ 'μελῳδός, ὁ κατ᾽ ἐξοχὴν -ὑμνητὴς. τῆς Θεοτόκου. καὶ ὁ μέγιστος τῶν βυζαντινῶν ποιητῶν, ὁ Πίνδαρος τῆς

χριστιανικῆς. ποιήσεως, ὅπως ὠνομάσθη.Ὁ Ρωμανὸς ἤκμασε κατὰ τὸν δον αἰῶνα. ᾿Αλλ᾽ ὁ Ὕμνος ἔλαθε. τὴν ὀνομασίαν ᾿Ακάθιστος ἀργότερον, τὸν 7ον αἰῶνα, ὑπὸτὰς. -γνωστὰς

ἱστορικὰς συνθήκας: Οἱ Πέρσαι εἰσθάλλουν εἷς. τὴν. ἁγίαν πόλιν Ἱερουσαλὴμ καὶ ἁρπάζουν τὸν τίμιον Σταυρόν. Ἢ εἴδησις περὶ τῆς. ἀσεθοῦς: αὐτῆς πράξεως τῶν βαρδάρων προκαλεῖ γενικὴν. ἀναστάτωσιν εἰς τὸν -χριστιανικὸν κόσμον

τοῦ “Βυζαντίου. Ὃ εὐσεθὴς αὐτοκράτωρ Ἡράκλειος ἀναλαμθάνει ἐκστρατείαν κατὰ ᾿ τῶν Περσῶν. ᾿Αλλ’ ἐν τῇ ἀπουσίᾳ

τοῦ αὐτοκράτορος Αθαρες καὶ Πέρσαι πολιορκοῦν τὴν Κων-

σταντινούπολιν. ἀπὸ ξηρᾶς καὶ θαλάσσης,

συσφίγγουν αὖ-

τὴν τρομακτικῶς; προκαλοῦν. τοὺς χριστιανοὺς δι᾽ ἀγερώχων καὶ βαναύσων “λόγων, καὶ ἀπειλοῦν γενικὴν ἐξόντωσιν. Τὴν

Κρίσιμον αὐτὴν στιγμὴν ὁ πατριάρχης Σέργιος καλεῖ τὸν

144 λαὸν τῆς Πόλεως εἰς πάνδημον λιτανείαν. Ὃ λαὸς προσεύχεται καὶ ζητεῖ ἀγωνιωδῶς ἕν θαῦμα. Καὶ τὸ θαῦμα γίνεται. Οἱ βάρθαροι ἐνεργοῦν ἐπανειλημμένας ἐφόδους, ἀλλ᾽ ἀπο-

τυγχάνουν, καὶ τόσον δεινὴν ὑφίστανται καταστροφήν, ὥστε τὰ πέριξ τῶν τειχῶν καλύπτονται ὑπὸ ἐχθρικῶν πτωμάτων.

Φοθερὸς δὲ ἀνεμοστρόθιλος ἁρπάζει τὰ πλοῖά τῶν καὶ τὰ

ἐκόράζει ἐπὶ τῆς ἀκτῆς. Οἱ βάρθαροι καταλαμθάνονται ὑπὸ πανικοῦ, λύουν ἐσπευσμένως τὴν πολιορκίαν, καὶ φεύγουν

κατῃσχυμμένοι. Ὁ λαὸς ἀποδίδει τὸ θαῦμα εἰς τὴν προστα-

σίᾳν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου, καὶ πλήρης συγκινήσεως συρρέει εἰς τὸν ἐν Βλαχέρναις ναόν της, ὅπου τελεῖ ὁλονύκτιον εὐχαριστήριον ἀκολουθίαν, κατὰ τὴν ὁποίαν ψάλλει «ὀρθοστάδην» τὸν ἐν λόγῳ Ὕμνον, ἐξ οὗ καὶ ᾿Ακάθιστος. Τὸ ἷστορικὸν͵ τοῦτο γεγονὸς συνέθη. κατὰ τὸ ἔτος 626. Τότε δὲ ἐποι-

ἤθη,- ἐπ᾽ εὐκαιρίᾳ τῆς θαυμαστῆς διασώσεως τῆς

Πόλεως,

καὶ ἐψάλη τὸ. πρῶτον τὸ γνωστὸν κοντάκιον «Τῇ ὑπερμάχῳ στρατηγῷ...» καὶ ἐτέθη ὡς προοίμιον τοῦ ᾿Ακαθίστου . Ὕμνου, ἐνῷ παλαιότερον προοίμιον αὐτοῦ ἧτο τὸ «Τὸ προσταχθὲν μυστικῶς....». .". Ὃ ᾿Ακάθιστος Ὕμνος εἶνε ἔκφρασις τῆς τρυφερᾶς ἀ-

γάπης τῆς θυζαντινῆς ψυχῆς πρὸς τὴν Μητέρα τοῦ Φωτός,

ὡς καὶ τοῦ θαυμασμοῦ πρὸς τὴν ὑπέροχον ἀρετὴν τῆς ἁγνό-

τητος, ἣ ὁποία ὑπῆρξε τὸ στόλισμα τῆς ᾿Αειπαρθένου ὑπὲρ

πάντας ἀνθρώπους καὶ ἁγίους. Εἶνε δὲ τὸ ποίημα τοῦτο θαυ-

μάσιον, θεσπέσιον, κάλλιστον δημιούργημα τοῦ βυζαντινοῦ πολιτισμοῦ. ᾿Ανώτερα ἱερὰ συναισθήματα, πλουσίως ἀἄνα-

ὀλύζοντα ἐκ τῆς ψυχῆς τοῦ ποιητοῦ, καὶ ὑψηλά, θεολογικὰ νοήματα, ἐρχόμενα ἐκ τῆς θεωρίας τῶν μυστηρίων τῆς Θεί-

ας Οἰκονομίας, εὑρίσκουν τὴν ἀμίμητον αὑτῶν ἔκφρασιν εἷς μίαν γλῶσσαν τόσον μεγαλοπρεπῆ ὅσον καὶ σεμνήν. Αἱ λέ-

ξεις ἔχουν ἐκλεγῆ ἐπιμελῶς, ὡς πολύτιμοι μαργαρῖται καὶ

ἀδάμαντες. Καὶ ἡ πλοκὴ τῶν λέξεων ἔχει γίνει

αἴσθηματῆςἀρμοίοςκαὶ ὧνἐντ τῶν ἀνθρώπων τὸ

δονὴν

ΠΝ Π

ἀριστοτε-

“ καὶ τὴν ἐκ τούτου ἀνάπαυσιν καὶ ἧ-

πδυτικὰσχή ἰατα. «οἰκλα εὐχάριστον ἀσόνι “αν

δξ καὶ ἄφθονα ρητορικὰ καὶ

ιστοῦν τὸν λόγον πλέον τερπνὸν καὶ

ὑγιοῦς φαντασίαςζεριε εἰς ἑλκυστικότητα. Πλοῦτος ἐπίσης ς περιέχεται εἰς τὸν ᾿Ακάθιστον Ὕμνον, καὶ

148 πυκναὶ εἰκόνες τόσον ἐπιτυχεῖς,

ὥστε νὰ νομίζῃ τις, ὅτι ἐν-

ὧπιόν του ἔχει θαυμασίους πίνακας ζωγραφικῆς. Καὶ γενικῶς τὸ ποίημα τοῦτο εἶνε πλῆρες χαρίτων, ὅπως καὶ ἡ [Ιαρθένος, εἰς τὴν ὁποίαν ἀναφέρεται, εἶνε «κεχαριτωμένη». ὑ ἃ ὦ Ὁ ᾿Ακάθιστος Ὕμνος εἶνε δόξα τοῦ Βυζαντινοῦ πο-

Βυζαντινὸν λιτισμοῦ. Οἱ νεώτεροι ὑποτιμοῦν συνήθως τὸν πολιτισμόν, ἐπειδὴ ὁ πολιτισμὸς ἐκεῖνος ἤθελε νὰ εἶνε χριστιανικός... Ἔν τούτοις, ἣ πνευματικότης τῶν Βυζαντινῶν, παρ᾽ ὅλας τὰς ἀδυναμίας τῶν, ἦτο πολὺ ἀνωτέρα τῆς ΕὟὟ

χρόνου πνευματικότητος. Τρανὴ ἀπόδειξις τούτου καὶ

᾿Α-

κάθιστος Ὕμνος. Διότι δυνάμεθα ἡμεῖς σήμερον νὰ δημιουρ. γήσωμεν ἕν τοιοῦτον ποίημα; Οὔτε μίαν στροφήν! “Διατί; Διότι ἡμεῖς σήμερον εἴμεθα πτωχοί, πολὺ. πτωχοὶ εἰςθη: σαυροὺς καρδίας. Εἴμεθα πτωχοὶ εἰς πνευματικὰ νοήματα καὶ αἰσθήματα. Οἱ περισσότεροι ἽἙλληνες σήμερον ὄχι μό-

νον δὲν ἀγαποῦν τὴν Παναγίαν, ὅπως τὴν ἠγάπων οἱ Βυζαντινοί, ἀλλὰ καὶ ὑὁθρίζουν τὴν Παναγίαν μὲ τὰς χυδαιοτέρας τῶν ὕδρεων. Καὶ οἱ ὑπόλοιποι ἀκούουν τὰς

φρικτὰς

ὕθρεις ἀδιαμαρτυρήτως καὶ ἀπαθῶς, ὡς ἐὰν μὴ ὥφειλον τί-

ποτε εἰς τὴν Μητέρα τοῦ Φωτός! Καὶ ἔπειτα καυχώμεθα διὰ τὸν πολιτισμόν μας, λησμονοῦντες ὅτι «ψυχὴ τοῦ “πολιτισμοῦ

εἶνε ὁ πολιτισμὸς τῆς ψυχῆς». Ὁ ᾿Ακάθιστος “μνος καλεῖ

ἡμᾶς τοὺς νεωτέρους Ἕλληνας ν᾽ ἀποθάλωμεν τὸν ρύπον

τῶν χειλέων καὶ τῶν καρδιῶν καὶ νὰ γίνωμεν ὡραῖαι ψυχαί. Διότι ὡραιότητος ἐγκώμιον εἶνε ὁ ἀθάνατος οὗτος Ὕμνος.

Κατωτέρω θὰ προσπαθήσωμεν νὰ ἐξηγήσωμεν τὸν πρῶτον ἐκ τῶν 24 οἴκων τοῦ ᾿Ακαθίστου Ὕμνου.

ΟΙΚΟΣ

ἴος

Ἄγγελος πρωτοστάτης

οὐρανόθεν ἐπέμφθη εἰπεῖν τῇ Θεοτόκῳ τὸ Χαῖρε. Καὶ σὺν τῇ ἀσωμάτῳ φωνῇ σωματούμενόν σε θεωρῶν, Κύριε, ἐξίστατο καὶ ἵστατό,

κραυγάζων πρὸς αὐτὴν τοιαῦτα.

10

146

Ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος εἰς τὸν ἀνωτέρω οἶχον ἐμπγέεται ἄ; πὸ τοὺς τρεῖς πρώτους στίχους τῆς διηγήσεως τοῦ Λουχᾶ, τῆς ἅ1, 20 γαφερομένης εἰς τὸν εὐαγγελισμὸν τῆς Θεοτόχου (Λουχ.

28). Καὶ ὅπως ἐχεῖ ὁ Λουχᾶς μὲ ἀπαράμιλλον ἁπλότητα καὶ χά-

ριν διηγεῖται τὴν ἀποστολὴν τοῦ ἀγγέλου κομίζοντος εἰς τὴν Παρος θένον τὸ χαρμόσυνον μήνυμα, οὕτω καὶ ἐδῶ ὃ ἱερὸς ὑμνογράφ μιμούμενος, ἐν λόγῳ ποιητικῷ, τὸν γλαφυρὸν κάλαμον τοῦ εὐαγγελιστοῦ διηγεῖται τὸ γεγογὸς τοῦ εὐαγγελισμοῦ, τόσον δὲ παραστατιχῶς, ὥστε νομίζεις ὅτι βλέπεις τὸν ἄγγελον νὰ πετῷ ἐξ οὐ-

ρανοῦ, γὰ ἵσταται ἐνώπιον τῆς Παρθένου, καὶ ν᾽ ἀπευθύνῃ ἐχτατιχὸς τὸ Χαῖρε.

ἼΛγγελος πρωτοστάτης, λέγει ὁ ἱερὸς ὕμνογράφος, ἤτοι προεξάρχων τοῦ ἀγγελιχοῦ κόσμου καὶ πλησιέστερον πρὸς τὸν

Θεὸν ἱστάμενος (ἰδὲ Λουχ. 1, 19), ὁ ἀρχάγγελος δηλαδὴ Γαδριήλ, ἀπεστάλη ἔχ τοῦ οὐρανοῦ ὑπὸ τοῦ Θεοῦ, διὰ γὰ εἴπῃ εἰς τὴν Θεο-

τόχον τὸ Χαῖρε. Καὶ συγχρόνως πρὸς τὸν ἀσώματον τοῦτογ χαι-

ρετισμὸν βλέπων ὅτι σύ, Κύριε, ἤρχιζες γὰ λαμδάνγῃς σῶμα ἀνθρώπου ἐχ τῆς ἁγίας Παρθένου, ἐξίστατο πρὸ τοῦ θαύματος, καὶ

ἵστατο μετὰ σεδασμοῦ, προσφωνῶν

αὐτὴν μὲ λόγια τοιαῦτα. ---

Καὶ ἀχολουθεῖ ἡ προσφώνησις τοῦ ἀγγέλου ἐν λυριχῷ ἐνθουσιασμῷ χαρᾶς χαὶ ἀγαλλιάσεως εἰς 18 στίχους, οἱ ὁποῖοι ἀρχί-

ζουν ὅλοι μὲ τὴν λέξιν Χαῖρε. Οἱ 18 στίχοι ἀποτελοῦν τὸ ἐφύμνιον τοῦ οἴχου. Ἔκ τούτων πάλιν οἱ μὲν 12 ἀποτελοῦν, ἀγὰ

δύο, θ ζεύγη, ὃ δὲ 18ος, τὸ «Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε», ἀποτελεῖ

τὸ ἐφύμνιον τοῦ ἐφυμνίου. Σημειωτέον δέ, ὅτι ἔχ τῶν 24 οἴχων

τοῦ ᾿Αχαθίστου Ὕμνου οἵ 12, ἤτοι οἱ οἶχοι περιττοῦ ἀριθμοῦ, φέ-

ρουν ὅλοι ἐφύμνιον ἔχ 18 στίχων, ἔκ τῶν ὁποίων ὁ τελευταῖος εἶνε πάντοτε τὸ «Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε». Οἱ ἄλλοι δὲ 12 οἵχοι ἔχουν ἐφύμνιον τὸ «᾿Αλληλούια». ἈΚ.

Χαῖρε, δι᾽ ἧς ἣ χαρὰ ἐκλάμψει: Χαῖρε, δι᾽ ἧς ἡ ἀρὰ ἐκλείψει. Χαῖρε, ἤτοι ἔχε χαρὰν μεγάλην, ᾧ ἸΙαρθένε Μαρία, διότ' διὰ σοῦ θὰ ἐχλάμφῃ πάλιν ἡ χαρὰ εἰς τὸν χόσμον. Χαῖρε, διότι διὰ σοῦ θὰ ἐξαφανισθῇ ἣ χατάρα. τὴν ὁποίαν ἐπέσυρεν ἐπὶ τὸ ἀν θρώπινον γένος ἣ ἁμαρτία τῶν πρωτοπλάστων.

141

Τὸ Χαῖρε εἶνε ἡ πρώτη λέξις, τὴν ὁποίαν ἀπηύθυγεν ὁ ἄγγελος πρὸς τὴν Παρθένον. Τοῦτο ἔχει ἰδιαιτέραν σημασίαν. Διότι δειχγύει ὅτι ὁ Χριστιαγισμὸς εἶνε Θρησχεία τῆς χαρᾶς, χαὶ ὅτι ἡ πρώτη λέξις εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ Χριστιαγισμοῦ εἶγε τὸ Χαῖρε. Ἢ χαρά, ἡ ἀληθινὴ χαρά, ὑπάρχει μόνον ἐν τῇ ἅρμονγι-

χῇ σχέσει τοῦ ἀνθρώπου μετὰ

τοῦ Θεοῦ. Τῆς χαρᾶς αὐτῆς ἀ-

πήλαυσαν οἱ πρωτόπλαστοι ἐν τῇ Ἐδὲμ πρὸ τῆς παραχοῆς. Διὰ τῆς παραχοῆς ὅμως διεταράχθησαν αἱ ἁρμονιχαὶ σχέσεις μετα-

ξὺ Θεοῦ χαὶ ἀνθρώπου, ἔφυγεν ἡ χαρά, καὶ ἦλθεν ἡ ἀρά, δηλαδὴ ἡ χατάρα. «Πληθύνων πληθυνῶ τὰς λύπας σου χαὶ τὸν στεγαγμόν σου», ἥχουσεν ἣ προμήτωρ Εὔα ᾿Αλλ᾽ ἰδοὺ τώρα

μετὰ τὴν παραχοὴν (Γεν. 8, 16).

ὃ φιλάνθρωπος Θεὸς διὰ τῆς

ἐνανθρωπήσεως

χαρᾶς.

εἱ πὸ

Χαῖρε. Ὃ ἐχ τῆς Παρθένου γεννηθεὶς Κύριος εἶνε ὁ ἥλιος τ

σι

τοῦ Υἱοῦ αὑτοῦ ἐπανασυνδέει τὸν ἄνθρωπον πρὸς τὸν Πλάστην του, ἡ χαρὰ ἐπανέρχεται: εἰς τὸν χόσμον, χαὶ ἡ δευτέρα Εὔα, ἡ πγευματιχὴ Μήτηρ τῶν χριστιαγῶν, ἀχούει παρὰ τοῦ

Χαῖρε, τοῦ πεσόντος ᾿Αδὰμ ἡ ἀνάκλησις: Χαῖρε, τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἣ λύτρωσις. Χαῖρε, διότι διὰ σοῦ ὃ παραδάτης ᾿Αδὰμ ἀγαχαλεῖται ἐχ τῆς ἐξορίας εἰς τὴν προτέραν εὐδαιμονίαν πλησίον τοῦ Θεοῦ. Χαῖρε, διότι διὰ σοῦ ἡ Εὔα ἐλευθερώνεται ἐχ τῶν δαχρύων, τὰ ὅ-

ποῖα ἔφερεν ἣ παραγχοή.

Χαῖρε, ὕψος δυσανάϑθατον Χαῖρε, βάθος

ἀνθρωπίνοις

δυσθεώρητον

καὶ

λογι-

σμοῖς:

ἀγγέλων ὀ-

φθαλμοῖς.

Χαῖρε, διότι λόγῳ τοῦ ὑπερφυοῦς μυστηρίου τῆς θείας ἐγαγθρωπήσεως, τὸ ὁποῖον τελεσιουργεῖται ἐν σοὶ τῇ Παρθένῳ͵

ἀποτελεῖς ὅψος, εἰς τὸ ὁποῖον δυσχόλως ἀναδαίγουν οἱ

ἀνθρώ-

πίγοι λογισμοί. Χαῖρε, διότι ἀποτελεῖς βάθος, εἰς τὸ ὁποῖον δυσκόλως φθάνουν χαὶ αὐτῶν τῶν ἀγγέλων οἱ ὀφθαλμοί. Οἱ στίχοι εἶνε ἐμπνευσμένοι ἀπὸ τὴν περίφημον προφὴητείαν τοῦ Ἡσαΐου περὶ τῆς ἐχ Παρθένου γεγνήσεως τοῦ Ἕμμανουΐλ, ἔνθα γίνεται λόγος περὶ σημείου εἰς ὕφος ἣ εἴς

βάθος

148

(Ἢσ. 4. 10 - 14). Ὑπενθυμίζουν δὲ οἱ στίχοι τοῦ ὑμγογράφου χαὶ τὸ παρόμοιον ὑμνογραφιχὸν «᾿Αχατάληπτόν ἔστι τὸ τελούμενον" ἐν σοὶ καὶ ἀγγέλοις καὶ βροτοῖς, Μητροκάρθενε ἁγνή». Χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις Βασιλέως καθέδρα"

Χαῖρε, ὅτι βαστάζεις τὸν βαστάζοντα πάντα.

Χαῖρε, διότι εἶσαι ὃ ἔνδοξος θρόνος τοῦ Βασιλέως Χριστοῦ.

Χαῖρε, διότι ἐν τῇ ἁγίᾳ σου χοιλίᾳ βαστάξεις ᾿Ἔχεῖνον, ὃ ὁποῖος διὰ τῆς παντοδυναμίας του βαστάζει τὰ σύμπαντα.

Ὅποία τιμὴ διὰ τὴν Παναγίαν νὰ κυοφορῇ καὶ γὰ βαστά-

ζῃ τὸν Βασιλέα τοῦ παντός! Ἣ Παναγία, αὐτὴ εἶνε ἡ Βασιλομήτωρ (Ἰδὲ Λουχ. 11, 217).

ὄντως

Χαῖρε, ἀστὴρ ἐμφαίνων τὸν ἥλιον᾽ Χαῖρε, γαστὴρ ἐνθέου σαρκώσεως.

Χαῖρε, διότι, ὅπως τὸ λαμπρὸν ἄστρον Αὐγερινὸς ἀναφαί-

νεται ὀλίγον πρὸ τῆς ἀνατολῆς τοῦ ἡλίου χαὶ ἀναγγέλλει αὐτήν,

οὕτω χαὶ σὺ ἀνεφάνης εἰς τὸν χόσμον ὀλίγον πρὸ τῆς ἐλεύσεως τοῦ Χριστοῦ προμηγύουσα, τὴν ἀγατολὴν τοῦ Ἡλίου τῆς δικαιοσύνης. Χαῖρε, διότι ἐν τῇ ἅγίψ σου χοιλίᾳ τελεῖται τὸ μυστήριον

τῆς ἐνσαρχώσεως τοῦ Θεοῦ.

Ἥ Παναγία, ὅπως εἶπεν ὃ ἅγιος Πρόνλος, ὑπῆρξε «τὸ ἐργαστήριον τῆς ἑνώσεως τῶν φύσεων (τῆς θείας καὶ ἀνθρωπίϑης

εἰς ἕν πρόσωπον, τὸν Χριστόν), χαὶ ἧ παστὰς ἐν ἣ ὃ Λόγος ἔ-

γυμφεύσατο τὴν σάρχα» (Ἔ“. Π. Μίρπε βῦ, 681).

Χαῖρε, δι᾽ ἧς νεουργεῖται ἣ κτίσις"

Χαῖρε, δι᾽ ἧς βρεφουργεῖται ὁ Κτίστης. Χαῖρε, διότι διὰ σοῦ γίνετοι νέος ὃ χόσμος. Χαῖρε, διότι

διὰ σοῦ γίνεται βρέφος ὃ Δημιουργὸς τοῦ χόσμου.

Λόγῳ τοῦ προπυτοριχγοῦ ἅμαρτήμυτος γαὶ τῆς ἐν γένει ὅ-

μαρτίας, ἣ ἀνθρωπίνη φύσις διεφθάρη. “ἔγινεν ὅπως ἕν ράχδς. ᾿Αλλ᾽ ὁ ἐχ Παρθένου γεννηθεὶς Κύριος ἐγσινούργησεν, ἔχαψγιε πᾶ.

λιν νέαν τὴν ἀνθρωπίνην φύσιν. Ἢ χάρις, ἡ ῥποία ὀπέρρευσεν

ἀπὸ τὴν σταυριχὴν θυσίαν τοῦ Χριστοῦ, ὀνέπλασε τὸν χόσμον. Τὸ μυστήριο) τῆς ἀναπλάσεως συντελεῖται εἰς τὴν χαρδίαν τοῦ ἄν-

149

θρώπου. Ὃ χριστιαγὸς εἶγε «χαιγὴ χτίσις». Νέον δηλαδὴ δημι-

οὐργημα (Β΄ “Κορ. ὅ, 11). Ἐδῶ τελειώνουν τὰ 6 ζεύγη Χαῖρε περιέχεται 12

χαιρετισμῶν.

Ἐϊς αὐτὰ τὸ

φοράς. ᾿Ἐβπειδὴ δέ, ὡς εἴπομεν, οἱ 12 ἐχ

τῶν οἴχων τοῦ ᾿Αχαθίστου ὝΜμνου ἔχουν ἐφύμγιον ἐξ ἰσαρίθμων

στίχων, ὅλοι δὲ οἱ στίχοι ἀρχίζουν μὲ τὸ Χαῖρε, τὸ Χαῖρε εἰς τοὺς οἴχους τούτους περιέχεται 144 φοράς. Ὃ ἀριθμὸς ἔχει μυστιχὴν ἔγγοιαν. Συμδολίζει τὰς 144 χιλιάδας παρθένων, τοὺς

ὁποίους

εἶδεν ὃ ᾿Ιωάγγης εἰς τὴν ᾿Αποχάλύψιν γὰ χρατοῦν χιθάρας καὶ γὰ φάλλουν «ὠδὴν χαιγήν», τὴν ὁποίαν οὐδεὶς ἠδύνατο γὰ μάθῃ, εἰμὴ μόγον αὐτοὶ (Αποχ. 14, 1 - ὃ). Χαῖρε, Νύμφη ἀνύμφευτε. Τὸ ὡραιότατον τοῦτο ὀξύμωρον ἀποδίδει τὸν παράδοξον συνδυασμὸν ἔν τῷ προσώπῳ τῆς Παναγίας δύο. ἀντιθέτων ἰδιο-

τήτων, τῆς ἰδιότητος τῆς Μητρὸς χαὶ τῆς ἰδιότητος τῆς Παρθέ-

γου. ὋὍ ἱερὸς ὑμνγογράφος ὀνομάζει τὴν Παναγίαν Νύμφην, ὡς Θεόνυμφον Μητέρα τοῦ Χριστοῦ, χαὶ ἀγύμφευτον, ὡς ᾿Αειπάρ-

θεγον Κόρην. Ἢ ἀπιστία βεδαίως δὲν ἐνγοεῖ τίποτε ἀπὸ τὸ μυστήριον τῆς ἐκ Παρθένου γεννήσεως. Διότι τὸ μυστήριον ὑπερδαίνει τοὺς γόμους τῆς φύσεως. Ἢ πίστις ὅμως γνωρίζει ὅτι, «ὅπου βούλεται Θεός, γιχᾶται φύσεως τάξις».

ΜΕΓΑΛΗ ΙΕΡΟΙ

ΕΒΔΟΜΑΣ ΝΎΓΜΟΙ Καὶ πάλιν ἡ ᾿ὈΟρθοδοξία μὲ τοὺς ὑμνογραφικοὺς θη-

σαυρούς της χαρίζει εἰς τὸν

κόσμοντὰς ὡραιοτέρας συγ-

κινήσεις. ᾿Ας μὴ ἰσχυρισθῇ

κανεὶς ὅτι ἡ ἀνθρωπίνη καρδία παρήγαγέ ποτε κἄτι ἐκλεκτότερον ἀπὸ τὴν ὕμνο-

γραφίαν τῆς Μεγάλης Ἑθδομάδος.

ὑμνογραφία

Ἧ

ὕμνους τῆς εἰς τοὺς Ὑπάρχει εἶνε ἄφθαστος. αὐτὴ τὸ “ὝΑΤὸ Πνεῦμα ἕν εἶδος θεοπνευστίας. ᾿Ορθοδοξίας

παντὸς πιστοῦ, τὸ ὁποῖον λαλεῖ εἰς τὴν καρδίαν γιον, ἐλάλησεν εἰς τὰς καρδίας τῶν ἱερῶν ὕὑἐξαιρετικώτερον

μνογράφων, οἱ ὁποῖοι μὲ τοὺς ὕμνους τῶν ἐπρόκειτο νὰ δώσουν πνευματικὴν τροφὴν εἷς τὸν κόσμον μέχρι συντελείας

τῶν αἰώνων. Διότι μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων ἡ ὍὌρθο-

δοξία θὰ ζῇ καὶ θὰ ψάλλῃ τὰ γλυκύτατα ἄσματα τοῦ ἀ-

γὙαπητοῦ

τῶν ἀγαπητῶν, τοῦ Κυρίου καὶ

Θεοῦ

καὶ Σῶω-

τῆρος ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Πολλοὶ ὀρθόδοξοι δὲν εἶνε δυστυχῶς εἰς θέσιν νὰ ἐκτιμήσουν τὸν πλοῦτον τῆς Ὄρθοδοξίας, διότι τοὺς

ἔφαγεν ἡ ματαιοδοξία καὶ

ἡ ξενομα-

νία... ᾿Αλλ᾽ οἱ ξένοι, ὅταν ἀνακαλύπτουν τοὺς θησαυροὺς τῆς ὈὈρρθοδοξίας, μένουν ἔκθαμθοι. Θάμθος ἣν κατιδεῖν ! Θάμθος κατιδεῖν τὸ κάλλος τοῦ Χριστοῦ

καὶ

θάμθος κα-

τιδεῖν τὸ κάλλος τῆς νύμφης τοῦ Χριστοῦ, τῆς ἁγίας Ὄρθοδοξίας, τὴν ὁποίαν ἐκόσμησε τὸ Πνεῦμα τὸ

ἽὝΑγιον. Δυσ-

τυχεῖς ὅσοι ἄφησαν τὰς καρδίας τῶν νὰ σκληρυνθοῦν καὶ δὲν δύνανται νὰ αἰσθανθοῦν τὴν ᾿Ορθοδοξίαν. ᾿Αλλὰ καὶ οἱ ἀναίσθητοι κἄτι αἰσθάνονται κατὰ τὴν Μ. «ὋἙθδομάδα. Ὁ λόγος τῆς ᾿Ορθοδοξίας φθάνει «ἄχρι μερισμοῦ ψυχῆς τε καὶ πνεύματος, ἁρμῶν

τε καὶ μυελῶν». Κανείς, ἐφ᾽ ὅσον

ζῇ ἀκόμη εἰς αὐτὸν τὸν κόσμον, δὲν μένει τελείως ἀμέτο-

χος τῶν ἐκκλησιαστικῶν συγκινήσεων. Ἢ

υὈρρθοδοξία μὲ

λῷ.

τὴν λόγχην τῆς νύσσει καὶ

τὴν πλέον

σκληρὰν

καρῦ:

αν. Οὕτω πᾶς ὀρθόδοξος χριστιανός, ἂν δὲν αἰσθάνετα: κα

τάνυξιν, αἰσθάνεται ὅμως κἄποιαν

νύξιν εἰς τὴν καρδία,

του, ἰδίως τώρα τὴν Μ. ᾿Εθδομάδα. Κατωτέρω θὰ προσπαθήσωμεν νὰ ἑρμηνεύσωμεν ἕνο ὕμνον, τὸν συγκινητικώτερον ἴσως ἐκ τῶν ὕμνων τοῦ ὄρ θρου τῆς Μ. Πέμπτης. ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΑ

ἐΪβυσταγωγῶν σου, Κύριε, τοὺς μαθητάς, δίδασκες λέγων ἾΩ φίλοι, ὁρᾶτε, μηδεὶς ὑμᾶς χωρίσει μου φόθος: εἰ γὰρ πάσχω, ἀλλ᾽ ὑπὲρ τοῦ κόσμου

μὴ οὖν σκανδαλίζεσθε ἐν ἐμοί: οὐ γὰρ ἦλθον διακο-

νηθῆναι, ἀλλὰ διακονῆσαι, καὶ δοῦναι τὴν ψυχήν μου λύτρον ὑπὲρ τοῦ κόσμου. Εἰ οὖν ὑμεῖς φίλοι μού ἐστε, ἐμὲ μιμεῖσθε. ὁ θέλων πρῶτος εἶναι ἔστω ἔσχατος᾽ ὁ δεσπότης ὡς ὁ διάκονος. Μείνατε ἐν ἐμοί.

ἵνα βότρυν φέρητε: ἐγὼ γάρ εἰμι τῆς ζωῆς ἣ ἄμπελος. Ἢ πρώτη λέξις τοῦ ὕμνου φέρει εἰς τὴν διάνοιάν

μυστήριον τῆς

μας τὸ

Θείας Κοινωνίας, χαθόσον τῇ ἁγίᾳ χαὶ Μεγάλη

Πέμπτῃ ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τὸν ΜΝυστιχὸν Δεῖπνον, ἤτοι τὴν παράδοσιν τῶν χαθ᾽ ἡμᾶς φριχτῶν Μυστηρίων, διὰ πολλῶν δὲ ὕμνων προσπαθεῖ νὰ προετοιμάσῃ τοὺς πιστοὺς διὰ τὴν προσέἔχευσιν

εἰς τὸν Μυστιχὸν τοῦτον Δεῖπνον.

Ἂν τούτοις ἧ λέξις

«μυσταγωγῶν» δὲν ἀναφέρεται εἰς τὸ μυστήριον τῆς ΘΕείας Κοινωνίας, ἀλλ᾽ ἀναφέρεται εἰς ἄλλου εἴδους μυστήριον. εἰς τὸ

μυστήριον τῶν Παθῶν τοῦ Κυρίου, χαὶ μάλιστα τῆς -Σταυρώσεὡς, ἐμμέσως δὲ ἴσως θέλει νὰ ὑπαινιχθῇ χαὶ τὸ μυστήριον

Θείας Κοινωγίας, ἀφοῦ τοῦτο στηρίζεται εἰς τὴν

Σταυροῦ.

Ὥς βάσις τοῦ ὕμνου ὑπόχειται χυρίως

τῆς

θυσίαν τοῦ

ἡἣ εὐχγγελιχὴ πε-

ριχοπή, ἦ ὁποία ὁμιλεῖ χατὰ τῶν πρωτείων χαὶ πρωτοκχαϑε. δριῶν, χαὶ ὑπὲρ τῆς ἐσχάτης ταπεινώσεως χαὶ διαχονίας Τὴν περιχοπὴν αὐτὴν ἠχούσαμεν εἰς τοὺς ἱεροὺς ναοὺς χα τὰ τὴν Ε΄ Κυριαχὴν τῶν Νηστειῶν (Μάρχ. 10, 89. 45).

Τὰ Πάθη καὶ δὴ ὁ Σταυρὸς τοῦ Κυρίου ἀποτελοῦν ὄν τως μυστήριον, ἀποχεχρυμμένον ἀπὸ τῶν αἰώνων ὃν τῷ θεῷ Οὔτε ἄνθρωπος οὔτε ἄγγελος ἠδύνατο νὰ διανοηθῇ ποτε, ὅτι ὁ

102 θὰ ἐλάμδανε σάρχα διὰ νὰ σταυρωθῇ

Θεὸς

πλέον ἀδύνατος τῶν ἀνθρώπων

σμούς. Οἱ Ἰουδαῖο: ἐνόμιζον ὅτι

χαὶ δοχιμάσῃ ὡς ὃ

φριχτοὺς πόνους γχαὶ

ἐξευτελι-

ὃ Μεσσίας θὰ ἤρχετο εἰς τὸν

ὅστις θὰ ἐπάτασσε

χόσμον ὡς παντοδύναμος ἄρχων τῆς γῆς,

τοὺς ἐχθροὺς τοῦ Ἰσραὴλ καὶ θὰ ἵδρυε μὲ χέντρον τὰ “ἱεροσό-

λυμα χραταιὰν βασιλείαν, χραταιοτέραν τῆς βασιλείας τοῦ Δα-

δίδ. ΚΚαὶ αὐτοὶ οἱ

μαθηταί, παρὰ τὴν

τριετῆ μαθητείαν των

πλησίον τοῦ θείου Διδασχάλου, τοιαύτας ἀντιλήψεις εἶχον περὶ

τοῦ Χριστοῦ. Οὐδέποτε

ἠδύναντο νὰ

φοαντασθοῦν

τὸν

Χριστὸν

σταυρούμεγον, χαὶ οὐδέποτε ἠδύναντο γὰ παραδεχθοῦν ὅτι ἐν τῇ ἀδυναμίᾳ χαὶ τῇ αἰσχύνῃ τοῦ σταυροῦ θὰ ἧτο ἡ δύναμις χαὶ

ἡ δόξα τοῦ Χριστοῦ.

Γγωρίζων λοιπὸν ὃ Κύριος ὅτι οἱ μαθηταί του θὰ ἐσχανγ-

δαλίζοντο, ἦτο: θὰ ἐχλογίζογτο ἀπέναντί του, χαὶ χυριολεχτιχῶς θὰ «τὰ ἔχαναν», ὅταν μετ᾽ ὀλίγον θὰ τὸν ἔδλεπον ἀντὶ ἐπὶ θρόνου ἐπὶ Σταυροῦ, προσπαθεῖ νὰ τοὺς εἰσαγάγῃ εἰς τὸ μυστήριον τῶν

Παθῶν του, διὰ νὰ μὴ νομίσουν ὅτι ἣ σταύρωσίς τοῦ θὰ εἶνε

ἐξ ἀδυναμίας, ἀλλὰ νὰ χαταλάδουν ὅτι ὁ προορισμός του εἶνε, δι᾽ αὐτοῦ τοῦ τρόπου γὰ σώσῃ τὸν κόσμον, χαὶ ὅτι χαὶ αὐτοὶ ὡς μαθηταί τοῦ πρέπει νὰ ἀχολουθήσουν τὸ παράδειγμα τῆς

ταπεινώσεως καὶ τῆς θυσίας.

Λέγε: λοιπὸν ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος᾽ «Εἰσάγων, Κύριε, τοὺς

μαθητάς σου εἰς τὸ μέγα μυστήριον τοῦ σταυροῦ ἐδίδασχες αὖ-

τοὺς λέγων᾽ ἾὯ φίλοι! Προσέχετε, χανεὶς φόδος νὰ μὴ σᾶς χω-

ρίσῃ ἀπὸ ἐμέ. Διότι ἐὰν πάσχω, πάσχω ὄχι ἐξ ἀδυναμίας, ἀλλ᾽

ἑχουσίως, διὰ γὰ σώσω τὸν χόσμον. Μὴ 'λοιπὸν χλονίζεσθε ἀ-

πέναντί μου. Διότι δὲν ἦλθον εἰς τὴν γῆν διὰ νὰ ὑπηρετηθῶ χαὶ γὰ δοξασθῶ, ἀλλὰ διὰ γὰ δώσω τὴν ζωήν μου ὡς λύτρον διὰ τὴν ἐξαγορὰν τοῦ χόσμου ἐκ τῆς ἁμαρτίας. ἀν λοιπὸν σεῖς εἶσθε φίλοι μου χαὶ μὲ ἀγαπᾶτε, ἐμὲ γὰ μιμῆσθε, τὸ ἰδικόν μου παράδειγμα νὰ ἀχολουθῆτε. “Ὅποιος θέλει νὰ εἶνε πρῶτος χατὰ τὴν τιμήν, ἃς γίνῃ διὰ τῆς ταπεινώσεώς του ἀπέναντι

τῶν ἄλλων τελευταῖος. Ὃ χύριος ἂς γίνῃ ὅπως ὁ ὑπηρέτης. Μείγατε διὰ

τῆς πίστεως ἡνωμένοι μὲ ἐμέ, διὰ νὰ φέρετε πλούσιον

χορπὸν ἀρετῆς, ὡς μεγάλην

χαὶ ὡραίαν

σταφυλήν.

Διότι

σεῖς εἶσθε οἱ χλάδοι χαὶ ἐγὼ εἶμα! ἡ ρίζα, ἐγὼ εἶμαι ἡ δληθινὴ χληματαριά, ἣ ὁποία μεταδίδει εἰς τοὺς κλάδους τοὺς

ζωτιχοὺς χυμούς». Τὰ τελευταῖα λόγιχ τοῦ ὕμνου

«μείνατε ἐν ἐμοί, ἵνα βό-

188

τρῦὺν φέρητε᾽ ἐγὼ γάρ εἶμι τ ῆς ζωῆς ἡ ἄμπελ 0 ς-» ἔχουν ληφθῆ ἐχ τοῦ ᾿Ιωάν. 158, 1 - 8. χαὶ φέρουν εἰς τὴν 2 ιἄνοιάν μᾶς, ὅπως χαὶ ἣ πρώτη λέξις τοῦ ὕμνου, τὸ μυστήριον τῆς θείΚοινωνίας, διὰ τοῦ ὁποίου ἑνούμεθα

λαμδάνομεν τὸ ᾿

νᾶμα τῆς αἰωνίου ζωῆς.

“Ὅσο: ἔχουν ὑπερήφανον φρόνημα καὶ

ὑπερφιάλους

ἀ-

ξιώσεις ἐπὶ τῇς ζω ωΐῆς, θέλοντες νὰ ὑπηρετῶντα ται χαὶ νὰ δοξάζωντῶᾶι παρὰ τῶν ἄλλων, καὶ ὄχι νὰ ταπεινώνωνται χαὶ γὰ ὑπηρετοῦν τοὺς ἄλλους" καὶ ὅσοι μυσταγωγοῦνται εἰς ἄλλας πίστεις, εἰς Ῥόταρυ χαὶ Μασονίαν χαὶ Πνευματισμὸν χαὶ πᾶν ἄλλο

σύστημα, τὸ ὅποῖον γοθεύει ἢ ἀργεῖται τὸν Χριστιαγισμόν, αὐὖ-

τοὶ δὲν δύνανται νὰ μυσταγωγηθοῦν εἰς τὰ πάθη, τοῦ Χριτοῦ χαὶ νὰ καταλάδουν τὸ μυστήριον τοῦ Σταυροῦ...

164 ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ ΓΡΑΦΗΝ Ὅταν ἡ ψυχὴ δοκιμάζῃ βαθεί-

ας συγκινήσεις, ὅταν

πλημμυρῇ

ἀπὸ συναισθήματα χαρᾶς ἢ λύ-

πης, ἔντονον αἰσθάνεται τὴν

νάγκην νὰ τραγουδήσῃ καὶ ψάλῃ.

ἀ-

νὰ

Τραγουδοῦν οἱ κοσμικοὶ

τὰ κοσμικὰ τραγούδια, τραγου-

δοῦν καὶ οἱ θρησκευτικοὶ ἄνθρω-

ποι τὰ τραγούδια τοῦ Θεοῦ. Εἰς

τὸ τέλος τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου

ὁ ἱερὸς ὅμιλος τοῦ Κυρίου ἔψαλε. «Καὶ ὑμνήσαντες ἐξῆλθον εἰς τὸ ὄρος τῶν ἐλαιῶν»,

νουν οἱ Εὐαγγελισταὶ (Ματθ. 26, 30. Μάρκ. 14, 26).

σημειώ-

Καὶ ὁ

θεῖος Παῦλος λέγει, ὅτι οἱ χριστιανοὶ πρέπει νὰ πλημμυροῦν ἀπὸ τὴν χάριν τοῦ ᾿Αγίου Πνεύματος, νὰ μεθύουν μέθην ἅεἰς τὸν θεῖον ἐνθουσιασμὸν νὰ ἐκσποῦν γίαν, καὶ ἀπὸ ὑμνῳδίαν «ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις καὶ ὠδαῖς πνευματικαῖς ἄδοντες καὶ ψάλλοντες τῷ Κυρίῳ». Ἧ ᾿Ορθόδοξος ᾿Εκκλησία ἔψαλεν εἰς τὸν κόσμον τὰ καλλίτερα τραγούδια. Διότι οἱ ἅγιοι, οἱ ὁποῖοι ἔγραψαν τοὺς ὕμνους τῆς ᾿Εκκλησίας, ἠσθάνοντο τὰς ὡραιοτέρας συγκινήσεις καὶ συνελάμθανον τὰ ὑψηλότερα νοήματα. Καὶ τοῦτο διότι ἔζων πλουσίως τὴν ἐν Χριστῷ ζωήν. Οἱ ὕμνοι τῆς ᾿Εκκλησίας μας εἶνε ὡραῖοι

ὅπως

ἡ ἄνοιξις, εὐώδεις ὅπως τὰ ἄνθη, γλυκεῖς

ὅπως τὸ

μέλι, ὑπὲρ μέλι καὶ κηρίον, καὶ πολύτιμοι ὑπὲρ τοπάζιον καὶ χρυσίον καὶ σαπφείρους καὶ ἀδάμαντας καὶ μαργαρίτας. Πλοῦτος καὶ θησαύρισμα καὶ δόξα τῆς ὈΟρθοδοξίας αἰώνιος. “Ὅποιος εἶνε εἰς θέσιν νὰ ἐκτιμήσῃ πνευματικὰ δημιουργήματα, ὅποιος ἔχει αἴσθησιν πνευματικήν, «παθαίνεταιν κυριολεκτικῶς ὅταν ἀκούῃ τὰ ἀθάνατα τραγούδια τῆς Ὃρθοδοξίας καὶ νομίζει ὅτι ἀκούει ἀγγέλους καὶ ἀρχαγγέλους, οἱ ὁποῖοι κρατοῦν χρυσᾶς κιθάρας καὶ ψάλλουν τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Ἡ ψυχή του κατανύσσεται, ἀγαλλιᾶται, σκιρτᾷ, μεταρσιώνεται, φθάνει μέχρις οὐρανοῦ καὶ εἰσέρχεται εἰς τὸν Παράδεισον τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἱερὰ Ὑμνογραφία εἶνε τὸ ὡραιότερον πνευματικὸν κτῆμα τῆς ᾿Εκκλησίας μας

μετὰ

168

τὴν ᾿Αγίαν Γραφήν. Πόσον δὲ εὐτυχεῖς θὰ ἤμεθα ἂν ἤμεθα εἰς θέσιν νὰ ἐννοῶμεν καὶ νὰ αἰσθανώμεθα, κυρίως νὰ αἷ-

σθανώμεθα, τὰ ὑψηλὰ αὐτὰ ουὐν οἱ ὕμνοι

νοήματα, τὰ ὁποῖα περικλεί-

τῆς ᾿Εκκλησίας μας!

Κατωτέρω θὰ παραθέσωμεν

μερικοὺς ὕμνους

ἐκ τῆς

ἀσματογραφίας τῆς Μ. Ἑθδομάδος μετὰ συντόμου ἀναλύσεὡς τοῦ περιεχομένου τῶν.Ἧ Μ. Ἑθδομὰς εἶνε ἡ καρδία τῆς ᾿ΕἘκκλησίας -εἰς τὰς ἐντονωτέρας αὐτῆς συγκινήσεις.

Ο

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ

Τῷ συνδέσμῳ τῆς ἀγάπης συνδεόμενοι οἱ ᾿Απόστολοι, τῷ δεσπόζοντι τῶν ὅλων, ἑαυτοὺς Χριστῷ ἀναθέμενοι, ὡραίους πόδας ἐξαπενίζοντο, εὐαγγελι-

ζόμενοι πᾶσιν εἰρήνην.

Εὶς τὸν ὡραιότατον τοῦτον ὕμνον ὁ ὑμνογράφος τῆς Ἔνχλησίας ἐπαινεῖ τὸν ἅγιον σύνδεσμον τῆς ἀγάπης, μὲ τὸν ὃ-

ποῖον ἦσαν συνδεδεμένοι οἱ ᾿Απόστολοι τοῦ Κυρίου χαὶ ὃ ὁποῖος ἦτο ἀπαραίτητος

ὅρος διὰ τὸ Εὐαγγελιχὸν

χήρυγμα τῆς εἶ-

ρήνης. Τὴν ἀρχὴν τοῦ ὕμνου λαμδάνει ὃ ὑμνογράφος ἐχ τοῦ

ἀποστόλου Παύλου, ὁ ὁποῖος ὀνομάζε: τὴν ἀγάπην «σύνδεσμον

τῆς τελειότητος» (Κολ. 8, 14). Τὸ τέλος δὲ τοῦ ὕμνου δάνει

ἔχ

τοῦ

προφήτου Ἣσαΐου, ὃ

ὁποῖος

λαμ-

προφητεύων περὶ

τῶν ᾿Αποστόλων τοῦ Κυρίου ἔλεγεν «Ὡς ὡραῖοι: οἵ εὐαγγελιζομένων εἰρήνην, τῶν εὐαγγελιζομένων

τὰ

ἀγαθά!»

(Ησ. ὅ2, Τ' Ῥωμ. 10, 158). Ἥ δὲ φράσις «ὡραίους πόδας ἐξαπενίζοντο (Ξεἐνίπτοντο)» μᾶς μεταφέρει εἰς τὴν συγχινητικὴν ἐχείνην ὥραν τοῦ Ἱεροῦ Νιπτῆρος, χατὰ τὴν ὁποίαν ὃ

Κύριος ἐφόρεσε τὸ λέντιον χαὶ

λων.

Οἱ θεῖοι ᾿Απόστολοι, λέγει

ἔνιψε τοὺς πόδας τῶν ᾿Αποστό-

ες

λοιπὸν ὃ ὑμγογράφος,

συνδε-

δεμένοι προηγουμένως μὲ τὸν σύνδεσμον τῆς ἀγάπης πρὸς τὸν

Θεὸν χαὶ πρὸς ἀλλήλους, καὶ ὅλον τὸν ἑαυτόν των εἰς τὸν Δεσπότην τῶν ὅλων Χριστὸν ἀφιερώσαντες, ὕστερον ἐχαθαρίζοντο

εἰς τοὺς ὡραίους πόδας ἐν τῷ Νιπτῆρι τοῦ Δείπνου. Ἦσαν δὲ ὡραῖοι οἱ πόδες τῶν ᾿Αποστόλων, διότι ἔτρεχον εἰς ὅλον τὸν κόσμον καὶ ἐχοπίαζον διὰ νὰ μεταφέρουν παντοῦ τὸ εὐαγγέλιον τῆς εἰρήνης τοῦ Χριστοῦ, Πόσον θὰ ηὐδοχίμει καὶ σήμερον τὸ κή-

156

ρυγμα τῆς εἰρήνης, ἐὰν ὅλοι οἱ χριστιανοὶ καὶ ἰδιαιτέρως οἱ χήρυχες τοῦ Εὐαγγελίου εἶχον τὸν σύνδεσμον τῆς ἀγάπης τῶν . ᾿Αποστόλων! ΞΕΝΙΑ ΔΕΣΠΟΤΙΚΗ Ξενίας δεσποτικῆς

καὶ ἀθανάτου τραπέζης

ὑπερώῳ τόπῳ ταῖς ὑψηλαῖς φρεσί, πιστοί,

πολαύσωμεν, ἐπαναθεθηκότα

μαθόντες, ὃν μεγαλύνομεν.

ἐν

δεῦτε ά-

λόγον ἐκ τοῦ Λόγου

Ὃ ἐπίσης ὡραιότατος οὗτος ὕμγος μᾶς μεταφέρει εἰς τὸ

ὑπερῷον, ὅπου τελεῖται ὃ Μυστιχὸς Δεῖπνος.

Φενία Δεσποτιχὴ

παρέχεται ἐχεῖ᾽ φιλοξεγία δηλαδή, τὴν ὁποίαν μᾶς χάμγει αὐτὸς ὁ Δεσπότης Χριστός. Τράπεζα ἀθάνατος παρατίθεται ἔχεῖ᾽ τὸ τί-

μίον σῶμα χαὶ τὸ αἷμα τοῦ Χριστοῦ, τὸ ὁποῖον μετοωδίδει εἰς τοὺς ἀξίως μεταλαμδάνοντας τὴν ἀφθαρσίαν χαὶ τὴν ἀθανασίαν. Ἑὶς

ἀπόλαυσιν τῆς Δεσποτιχῆς ξενίας χαὶ ἀθανάτου τραπέζης καλεῖ

ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος. ᾿Αλλὰ πῶς πρέπει ν᾽ ἀπολαύσωμεν τῆς Δε-

σποτιχῆς τραπέζης; Κατὰ δύο τρόπους. Αἰσθητῶς καὶ νοητῶς,

λέγει ὁ ἅγιος Νιχόδημος ὃ “Αγιορείτης. Αἰσθητῶς μὲν τρώγοντες

τὸ σῶμα χαὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου. Νοητῶς δὲ ἀπολαύογτες τῶν φριχτῶν Μυστηρίων «ταῖς ὑψηλαῖς φρεσί», ἀγυψοῦντες δηλαδὴ τὸν νοῦν ὑπεράνω τῶν γηίνων πραγμάτων, ὡς εἰς ἄλλο ὕπερῷον χαὶ ἀγώγεων πνευματικόν, χαὶ ἐγτρυφῶντες εἰς θεῖα γοήματα, εἰς τὰς ὑψηλὰς περὶ τοῦ Θεοῦ θεωρίας, ἀφοῦ ἐχ τοῦ Θεοῦ Λό-

γου ἐμάθομεν «ἐπαναδεδηχότα λόγον», ὑψηλὸν δηλαδὴ λογισμόν, πτῆσιν τῆς διανοίας πρὸς τὸν οὐρανόν, ἀναγωγὴν καὶ θείαν θεωρίαν. ᾿Δετῶν, ὄχι κολοιῶν ἧ Θεία Κοινωνία, λέγει χαὶ ὃ ἱερὸς

Χρυσόστομος.

ΟΤΑ ΔΥΟ ΞΎΛΑ

Διὰ ξύλου ὁ ᾿Αδὰμ Παραδείσου γέγονεν ἄποικος᾿ διὰ ξύλου δὲ σταυροῦ ὁ λῃστὴς Παράδεισον ὥκησεν᾽ ὁ μὲν γὰρ γευσάμενος ἐντολὴν ἠθέτησε τοῦ

ποιήσαντος ὁ δὲ συσταυρούμενος Θεὸν ὡμολόγησε

τὸν κρυπτόμενον. Μνήσθητι καὶ ἡμῶν, Σωτήρ, ἐν τῇ Βασιλείᾳ σου.

161

Ἔδῶ

ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος χάμνει λόγον περὶ δύο ξύλων.

Τὸ ἕν εἶνε τὸ

ξύλον τῆς γγώσεως τοῦ χαλοῦ χαὶ τοῦ πονηροῦ,

τὸ ὅποῖον ἦτο πεφυτευμένον ἐν τῷ Παραδείσῳ. Εἶνε τὸ δένδρον, ἐχ τοῦ ὁποίου ὁ Θεὸς εἶχεν ἀπαγορεύσει εἰς τοὺς Πρωτοπλάστους νὰ φάγουν Τὸ ἄλλο εἶνε τὸ ξύλον τοῦ Στταυροῦ. Μεταξὺ --

τῶν δύο τούτων ξύλων ὑπάρχει σχέσις. Ἐπειδὴ διὰ τοῦ πρώτου

ξύλου ὃ ᾿Αδὰμ ἐξωρίσθη ἐχ τοῦ Παραδείσου, διὰ τοῦτο ὁ

Θεὸς

ἠθέλησε διὰ ξύλου πάλιν, διὰ τοῦ πόλου τοῦ Σταυροῦ, γὰ . ἐπανἐλθῃ ὃ ἄνθρωπος εἰς τὸν Παράδεισον. Τρῶτος δέ, ὃ δποῖος εἶἷσ-

ἦλθεν εἰς τὸν Παράδεισον, εἶνε ὁ εὐγνώμων λῃστής, ὃ ὁποῖος μὲ

τὸ «Μγήσθητί μου, Κύριε» ἐθεολόγησεν ἐπὶ τοῦ σταυροῦ. Τὴν φωγὴν τοῦ λῃστοῦ προτρέπει ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος,γὰ

ἐπαγαλά-

ὅωμεν χαὶ ἡμεῖς λέγοντες «᾿πνθυμήθητι χαὶ ἡμᾶς, Σωτήρ, εἰς

τὴν βασιλείων .σου».

Ἢ ΕΞΑΓΟΡΑ ᾿Εξηγόρασας ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας τοῦ

νόμου

τῷ τιμίῳ σου αἵματι. τῷ Σταυρῷ προσηλωθεὶς καὶ

τῇ λόγχῃ κεντηθεὶς τὴν ἀθανασίαν ἐπήγασας θρώποις. Σωτὴρ ἡμῶν, δόξα σοι. Ἐϊνε τὸ ἀπολυτίχιον

ἀν-

τῆς ἀκολουθίας τῶν Παθῶν τοῦ Κυ-

ρίου, ἣ ὁποία γίνεται ὃ ἑσπέρας τῆς Ν. Πέμπτης. Στηρίζεται

χυρίως εἰς τοὺς λόγους τοῦ ἀποστόλου

Παύλου

εἰς τὴν πρὸς

Γαλάτας ἐπιστολὴν 8, 18" «Χριστὸςἡἡμᾶς ἐξηγόρασεν ξχ τῆς χα-

τάρας τοῦ γόμου γενόμενος ὑπὲρ ἡμῶν χατάρα᾽ γέγραπται γάρ᾽

᾿Επιχατάρατος πᾶς ὃ χρεμάμεγος ἐπὶ ξύλου». Λόγῳ τῆς παρα-

θάσεως τοῦ γόμου τοῦ Θεοῦ ἤμεθα ὑπὸ χατάραν, ἤμεθα ὅπως οἱ αἰχμάλωτοι, χαὶ ὃ Χριστὸς μᾶς ἐξηγόρασεν,

ὡς λύτρα δὲ διὰ

τὴν ἐξαγοράν μας κατέθαλε τὸ τίμιον αἷμά Του. Ὃ σταυρωθεὶς

χαὶ λογχισθεὶς Κύριος διὰ τοῦ αἵματος, τὸ ὁποῖον ἔρρευσεν ἐχ τῶν πληγῶν του, ἔγινε δι᾽ ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους ἡ πηγὴ τῆς ἀθαγοσίας.

ΡΣ{κ

158 ΤΑ ΠΑΘΗ͂ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ τσ εντητ

Μεγάλη ἙἭΘδομάς!

Ζωηρὰ ἀ-

ποτ αΣ ἐν: πὴ 'ινάμνησις καὶ ἀναπαράστασις τῶν

ἘΩ͂ παθῶν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. Εὐκαιρία νὰ σκεφθῶμεν καὶ γὰ αἰσθανθῶμεν καὶ τὰ ὃὅμοια πάθη τῆς ᾿Εκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἔπαθεν ὁ Χριστός; Πά-

σχει καὶ ἡ ᾿Εκκλησία του. ᾿Απ’ ἀρχῆς τῆς ὑποστάσεώς της μέχρι σήμερον ἡ ᾿Εκκλησία πάσχει καὶ ὀδυνᾶται συνεχῶς καὶ ἀδιαλείπτως. Καὶ μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων τὸ μαρτύριον τῆς ᾿Εκκλησίας θὰ ἐξακολουθῇ,

μάλιστα ἐπιτεινόμενον.

Πόθεν τὰ πάθη καὶ ἡ ὀδύνη τῆς ᾿Εκκλησίας; "Εξωθεν καὶ ἔσωθεν. Ἔξωθεν πλήττουν οἱ ἄπιστοι καὶ ἄθεοι. Ἧ λύσσα καὶ ἡ μανία τῶν κατὰ τῆς ᾿Εκκλησίας εἶνε ἀφάνταστα. Νέοι Νέρωνες καὶ Διοκλητιανοὶ ὄπισθεν τοῦ σιδηροῦ παραπετάσματος ἐδίωξαν καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ διώκουν τὴν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ σκληρῶς καὶ συστηματικῶς. Μετὰ τούτους ἔρχονται οἱ ποικιλώνυμοι αἱρετικοί. Τὸ μεγαλύτερον μέρος τῶν λεγομένων χριστιανῶν! «Ἐξ ἡμῶν ἐξῆλθον, ἀλλ᾽ οὐκ ἧσαν ἐξ ἡμῶν" εἰ γὰρ ἦσαν ἐξ ἡμῶν, μεμενήκεισαν ἂν μεθ᾽ ἡμῶν» (Α΄ ᾿Ιωάν. 2, 19). Οἱ αἱρετικοὶ ἐξερχόμενοι ἐξἐσχισαν τὴν σάρκα τῆς ᾽᾿Εκκλησίας, καὶ ἐξακολουθοῦν καὶ

ἔξωθεν νὰ βάλλουν κατ᾽ αὐτῆς. Ἧ πεισμονὴ καὶ ἡ δολιότης τῶν εἶνε ἀπίστευτα. Ἔσωθεν πλήττομεν τὴν ᾿Εκκλησίαν ὅλοι ἡμεῖς, οἱ ὁποῖοι ὡς Ὀρθόδοξοι ἀποτελοῦμεν τὸ σῶμά της. Πλούσιοι καὶ πτωχοί, ἐγγράμματοι καὶ ἀγράμματοι, πρεσθύτεροι καὶ νεώτεροι, ἐπίσημοι καὶ ἄσημοι, κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, ὅλοι ἁμαρτάνομεν. Καὶ «ἐὰν εἴπωμεν ὅτι ἁμαρτίαν οὐκ ἔχομεν, ἑαυτοὺς πλανῶμεν» (Α΄ ᾿Ιωάν. 1, 8). ᾿Αναριθμήτους ἁμαρτίας ἔχομεν. Ἑκάστη δὲ ἁμαρτία τί εἶνε; “Εν τραῦμα. Καὶ ὁ ὅλος ἄνθρωπος, ὁ πεπτωκὼς καὶ ἁμαρτωλός, τί εἶνε; Τὸ

μέγα τραῦμα! Ἐφ᾽ ὅσον δὲ ἕκαστος ἐξ ἡμῶν τῶν Ὀρθοδό-

189

ξὼν εἶνε μέλος τῆς ᾿Εκκλησίας, τὸ ἰδικόν του τρα ῦμα εἴνε τραῦμα εἰς τὸ σῶμα τῆς ᾿Εκκλησίας. ᾿Αναρίθμητα τὰ τραύματα ἑκάστου μέλους; Πόσῳ μᾶλλον τὰ τραύματα τοῦ ὅλου σώματος! Κατάστικτος ἡ ᾿ΕΚκλησία τοῖς μώλωψι τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων. Εὔκαιρον νὰ ἐνθυμηθῶμεν τὸν λόγον τοῦ προφήτου Ἡσαΐου περὶ τοῦ παλαιοῦ ᾿Ισραήλ᾽ «Τί ἔτι πληγῆτε προστιθέντες ἀνομίαν; Πᾶσα κεφαλὴ εἰς πόνον καὶ πᾶσα καρδία εἰς λύπην. ᾿Απὸ ποδῶν ἕως κεφαλῆς οὐκ ἔστιν ἐν αὐτῷ ὁλοκληρία». Τὰ πάντα «τραῦμα», «μώλωψ», «πληγὴ φλεγμαίνουσα». «Οὐκ ἔστι μάλαγμα ἐπιθεῖναι οὔτε ἔλαιον οὔτε καταδέσμους» (Ἣσ. 1, 5- 6). Ἢ Ἐκκλησία θρηνωδεῖ ὡς ὁ Δαθίδ᾽ «Οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν τῇ σαρκί μου ἀπὸ προσώπου τῆς ὀργῆς σου, οὐκ ἔστιν εἰρήνη ἐν τοῖς ὀστέοις μου ἀπὸ προσώπου τῶν ἁμαρτιῶν μου. Ὅτι αἱ ἀνομίαι μου ὑπερῆραν τὴν κεφαλήν μου, ὡσεὶ φορτίον βαρὺ ἐθαρύνθησαν ἐπ᾿ ἐμέ. Προσώζεσαν καὶ ἐσάπησαν οἱ μώλωπές μου ἀπὸ

προσώπου τῆς ἀφροσύνης μου᾽ ἐταλαιπώρησα καὶ κατεκάμ-

φθην ἕως τέλους, ὅλην τὴν ἡμέραν σκυθρωπάζων ἐπορευόμην. Ὅθοτι αἱ ψόαι μου ἐπλήσθησαν ἐμπαιγμάτων, καὶ οὐκ

ἔστιν ἴασις ἐν

τῇ σαρκί μου

ἐκακώθην

καὶ

ἐταπεινώθην

ἕως σφόδρα, ὠρυόμην ἀπὸ στεναγμοῦ τῆς καρδίας μου» (βαλμ. 37, 4-9). Οὐκ ἔστιν ἴασις ἐν τῇ σαρκὶ τῆς Ἔκκλη-

σίας! Δὲν ὑπάρχει ἀτραυμάτιστον καὶ ὑγιὲς μέρος εἰς τὸ σῶμα τῆς ᾿Εκκλησίας !

“Ὅλοι τραυματίζομεν τὴν ᾿Εκκλησίαν. ᾿Αλλὰ βαθύτερον καὶ ὀδυνηρότερον πάντων τραυματίζουν συνήθως τὴν

᾿Εκκλησίαν οἱ ποιμένες καὶ οἱ ποιμενάρχαι, οἱ ἱερεῖς καὶ οἱ ἀρχιερεῖς, οἱ τὰς μεγάλας καὶ μεγίστας θέσεις καὶ εὐθύνας

ἔχοντες. Ὅ“οπως οἱ ἀρχιερεῖς μετὰ τῶν ἱερέων τοῦ ᾿Ιουδαϊκοῦ

λαοῦ ἐπρωτοστάτησαν

εἰς τὸ δρᾶμα τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ,

οὕτω καὶ νῦν ἀρχιερεῖς καὶ ἱερεῖς πρωτοστατοῦν συχνὰ εἰς τὸ δρᾶμα τῆς ᾿Εκκλησίας. Ἧ ὑπεροψία, ἡ κενοδοξία, ἡ ἀπολυταρχία, αἱ αὐθαιρεσίαι, αἱ προδοσίαι, τὰ ψεύδη, ἡ ἰδιοτέ-

λεια, ἡ ἀδιαφορία, ἡ δειλία καὶ ἐν γένει τὰ κακὰ παραδεί-

γματα καὶ σκάνδαλα τοῦ κλήρου, αὐτὰ εἶνε τὰ χειρότερα καὶ ἀπαισιώτερα τραύματα εἰς τὸ σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ αὐτὰ βλέπουν προπάντων οἱ ἄπιστοι καὶ ἄθεοι, καὶ τρί-

ὄουν τὰς χεῖράς τῶν ἐκ σατανικῆς χαρᾶς,

καὶ γελοῦν καὶ

160 περὶ Φυχορρον

καγχάζουν ὡς οἱ δαίμονες, καὶ ὁμιλοῦν ματος τοῦ

Χριστιανισμοὺ καὶ περὶ θανάτου τοῦ

ε ονΟστα

ἐκμεταλλεύονται καὶ οἱ αἱρετικοί, καὶ συνεχῶς π Ἷ τυ τα καὶ κάμνουν θραῦσιν εἰς βάρος τῆς Ορθοδοξίας. ῦτ κα τοὺς πιστοὺς ἀκόμη κλονίζουν

καὶ ἐξωθοῦν

᾿Αλλ᾽ ὅσα καὶ ὅσον μεγάλα τραύματα

εἰς

καὶ ἂν

ἀπιστίαν.

φέρῃ ἣ

Ἐκκλησία, μὴ ταρασσέσθω ἧ καρδία τῶν πιστῶν, καὶ μὴ ἐπιχαιρέτω ἡἣἧ καρδία τῶν ἀπίστων, τῶν ἀθέων καὶ τῶν αἷρετικῶν. Οὔτε ὁ Θεὸς ἀπέθανεν οὔτε ἡ Ἐκκλησία. ἄποθνήσκει. Ἢ μᾶλλον, ὁ Θεὸς ἀπέθανεν ἐφάπαξ, ὅταν ἔγινεν ἄνθρωπος, ἣ

δὲ ᾿Εκκλησία οὐδέποτε ἀποθνήσκει.

ο Θεὸς

ἀπέθανεν ἑκουσίως ὑπὲρ τῆς ᾿Εκκλησίας. Καὶ εἰς τὴν Εκκλησίαν, τὴν νύμφην του, τὴν ὁποίαν τόσον περιπαθῶς ἦγάπησεν, ὁ ἀποθανὼν καὶ ἀναστὰς Κύριος ἔδωκε τὸ προνόμιον, αὐτὴ μηδέποτε νὰ ἀποθνήσκῃ, ὁσονδήποτε βαρέως καὶ ἂν τραυματίζεται. Ποῖος σωματικὸς ὀργανισμὸς πλήρης ἄναριθμήτων καὶ βαθυτάτων τραυμάτων ἠδυνήθη ποτὲ νὰ ἐπιζήσῃ; Καὶ ποῖος κοινωνικὸς ὀργανισμὸς μὲ ὅσην κακοδιοίκησιν καὶ κακοδαιμονίαν ἔχει ἡ ᾽᾿Εκκλησία διετηρήθη ἐπὶ χιλιετίας; Καὶ ὅμως, ὁ ὀργανισμὸς ᾿Εκκλησία ἀντέχει, ζῇ καὶ βασιλεύει ἐπὶ τῶν ἐκλεκτῶν ψυχῶν ἐπὶ δύο χιλιετίας. Καὶ ὅπως ἔζησε μέχρι τώρα, οὕτω θὰ ζῇ ἐπὶ τῆς ὀλεθρίας

γῆς μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων. Καὶ τοῦτο, διὰ νὰ εἶνε

ἡ ᾿Εκκλησία τοῦ Χριστοῦ τὸ συνεχὲς θαῦμα τοῦ Θεοῦ, πρὸς

στήριξιν τῶν εὐσεδῶν, καὶ πρὸς διάψευσιν καὶ φίμωσιν καὶ καταισχύνην τῶν ἀσεθῶν, οἱ ὁποῖοι λέγουν καὶ γράφουν,

δυστυχῶς καὶ ἐδῶ εἰς τὴν Ἑλλάδα τῶν Ἑλλήνων Χριστια-

νῶν, ὅτι ὁ Θεὸς

ἀπέθανεν, ἡ Ἐκκλησία Ψψυχορραγεῖ καὶ

τὸ Εὐαγγέλιον ἐχρεωκόπησεν.

Εἰς

τὴν

πραγματικότητα ἐ-

χρεωκόπησαν καὶ ἀπέθανον αὐτοί, ὡς μὴ ἀγωνισθέντες νὰ ἐφαρμόσουν τὰ ὀρθὰ καὶ σωτήρια διδάγματα τοῦ Χριστια-

νισμοῦ, καὶ κεῖνται νεκροὶ ἄταφοι, ἐξαίσια πτώματα τῆς ά-

μαρτίας

καὶ τῆς διαστροφῆς. Μυριάδες

δὲ ψυχαὶ ἐν ἀντι-

θέσει πρὸς αὐτοὺς ἐξακολουθοῦν καὶ εἷς τὸν ὑλιστικὸν καὶ

σαρκικὸν τοῦτον αἰῶνα νὰ πιστεύουν εἷς τὸ Εὐαγγέλιον, ν᾿ ἀγωνίζωνται

διὰ τὴν ἐφαρμογήν του, καὶ νὰ μετέχουν

τῶν

ὑπερτάτων συγκινήσεων, τὰς ὁποίας χαρίζει ἡ Ἐκκλησία τοῦ ᾿Εσταυρωμένου, ἰδίᾳ κατὰ τὴν Μεγάλην ᾿Ἑὀδομάδα.

161

“᾿Ἑσταυρωμένε Χριστὲ

καὶ ἐσταυρωμένη

Ἐκκλησία!

ἊΑν ὄντως εἴχετε ἀποτύχει. καὶ ἤσασθε ἀνυπολόγιστοι, διατί θὰ σᾶς ἐσταύρωνεν ὁ κόσμος συνεχῶς.“καὶ ἀκαταπαύ-᾽

στῶς; ᾿Αλλὰ τώρα σᾶς σταυρώνει, ὅσον βεθαίως ἐξ αὐτοῦ

ἐξαρτᾶται, διότι εἰς τὸν κόσμον καὶ τὸν ὄπισθεν τοῦ κόσμου ἀρχιεργάτην τοῦ κακοῦ εἶσθε φοθεροί.. β Ἔν συνεχείᾳθὰ. ἑρμηνεύσωμεν.ἕνα: ὕμνον τῆς Μεγάλης Δευτέρας.

Η ΑΥΘΑΙΡΕΣΊΑ Τάξεως ἔμπαλιν ὑμῖν ἐθνικῆς ἔστω. τὸ κράτος

ὁμογενῶν. οὐ κλῆρος γὰρ ἐμός, τυραννὶς. δὲ γνώμη

αὐθαίρετος. Ὃ οὖν πρόκριτος ἐν ὑμῖν“ εἶναι θέλων,

͵

τῶν ἄλλων ἔστω πάντων ἐσχατώτερος" καὶ Κύριον γινώσκοντές με, ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.

Δεδεδαίου μετὰ τῆς οητρὸς ἃ αὐτῶν, εἶπε πρὸς τοὺς.μαθητὰς αὖτοῦ" «Οἴδατε ὅτι οἱ ἄρχοντες τῶν ἐθνῶν καταχυριεύουσιν αὐτῶν

χαὶ οἱ μεγάλοι χατεξουσιάζουσιν αὐτῶν. Οὐχ οὔττως ἔσται ἐν ὕ-

μῖν, ἀλλ᾽ ὃς ἐὰν θέλῃ ἐν ὑμῖν μέγας᾿εγέσθαι, ἔσται: ὑμῶν διάχογος, χαὶ ὃς ἐὰν θέλῃ ἐν ὑμῖν εἶναι πρῶτος, ἔσται ὑμῶν δοῦ-

λος.» τοὺς

(Ματθ. 20, 28 - 21. ᾿Ιδὲ καὶ. Μάρν. 10, 42 - 44). Τούτους τοῦ ἐν τῷ ἀ λόγους, τοῦ Κυρίου ἔχει προπαντὸς ὕπ᾽ ὄφιντ

γωτέρω ὕμνῳ ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος.

᾿

Ἔν τῷ ὕμνῳ παρουσιάζεται. ὁμιλῶν, .ὡς, χαὶ ἐν τῷ Ἐῤαγγελίῳ, αὐτὸς ὁ Κύριος, ἀπευθυνόμεγος πρὸς τοὺς μαθητάς του,

χαὶ δι᾿ αὐτῶν βεδαίως πρὸς. τοὺς χριστιανοὺς ὅλων τῶν ᾿ αἰώνων, χαὶ μάλιστα πρὸς τοὺς ἀναλομδάνογτας ἀξιώματα χαὶ ἐξουσίαν

ἐπὶ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Καταδιχάζει “δὲ. τὴν τυραγγικὴν ἐξ-

οὐσίαν ὡς ξένην πρὸς τὸ ἰδικόν του- πνεῦμα," καὶ ὑποδειχγύει τὴν ἀνάλογον ταπείνωσιν ἐχείνων, οἱ ὁποῖοι θέλουν νὰ πρωτεύουν

χαὶ γὰ προΐστανται τῶν ἄλλων, χαὶ τὴν ὑπ᾽. αὐτῶν καὶ ὅλων βεθαίως τῶν χριστιανῶν «αἰωνίαν ὑπερύψωσίν. του ὡς Κυρίου... Ἢ ὁμαλωτέρα σειρὰ τῶν “λέξεων εἰς τὴν πρώτην, τὴν καὶ

δυσχολωτέραν, πρότασιν

τοῦ ὕμνου θὰ ἧτο᾽ «Τὸ

χράτος ὅμογε-

11

162

γῶν ἔστω ὑμῖν ἔμπαλιν᾽ τάξεως ἐθνικῆς». «Κράτος» εἶνε τὸ κρατεῖν, τὸ ἐξουσιάζειν, ἡ ἐξουσία. «[Ομογεγεῖς» εἶνε οἱ τοῦ αὐτοῦ

γένους, τοῦ ἀνθρωπίνου. ἐν προχειμέγῳ

γένους, οἱ συνάνθρωποι.

«Ἔμπαλιν» “σημαίνει. ἀντιθέτως. Καὶ «τάξις ἐθνικὴ» εἶνε ἡ συγ-

ἤθεια ἢ τὸ πολίτεῦμα᾽ τῶν ἐθνιχῶν, ἤτοι. τῶν εἰδωλολατρῶν. ὋὉ Κύριος λοιπὸν λέγει πρὸς τοὺς μαθητάς του Ἢ ἐπὶ τῶν συναν-

θρώπων «ἐξουσία ἃς. εἶνε εἰς σᾶς, τοὺς ἰδικούς μου ἀκολούθους,

εἰδωλολατρῶν ἀρχόντων, οἱ

ἀγτιθέτως πρὸς τὴν συνήθειαν τῶν

ὅποῖοι χαταπιέζουν τοὺς ὑποδεεστέρους.

Τῶν δύο ἑπομένων προτάσεων "τοῦ ὕμνου ἡ φυσικωτέρα σει-

ρὰ θὰ ἦτο᾽ «᾿γώμη γὰρ αὐθαίρετος οὐχ ἐμὸς κλῆρος, τυραννὶς δέ». Διὰτῶν προτάσεων᾽ τούτων αἰτιολογεῖται ἣ θέλησις τοῦ Κυρίου, ἢ ἐξουσίᾳ : τῶν.ἰδικῶν “του ὁπάδῶν γὰ εἶνε ἀντίθετος τῆς ἐξουσίας τῶν- εἰδώλόλατρῶν: “Διότι. ----λέγει ὁ Κύριος --- ἡ αὖθαιρεσία (Ξ «αὐθαίρετος: γγώμη») δὲν: εἶνε ἰδικός μου θεσμὸς χαὶ γόμος,: τὸν ὁποῖον ἐχληροδότησα: ἐῖς: σᾶς, ἀλλ᾽ εἶνε τυραννία. Ἥ αὐθαίρετος διαποίμαγσις χαὶ διοίχησις,

ὃ «ἔτσιθελἰσμός», χαταδιχάζεται͵

ὃ αὐταρχισμός,

ὑπὸ τοῦ Κυρίου ὡς τυραννία,

μηδεμίαν σχέσιν ἔχουσα πρὸς τὸ ἰδιχόν τοῦ πνεῦμα, ἀλλ᾽ ἄντιχρὺυς ἀντίθετος αὐτοῦ. Ὅ᾿Χριστίαγισμὸςεἶνε θρησχεία τῆς ἐλευ-

θερίας. Τὸπολίτευμα" τῆς ᾿Ἐχχλησίας᾽ εἶγε δημοκρατικόν. Ἢ πολιτείατοῦ᾽ Θεοῦ εἶνε ἥ μόνη ἀληθιγὴ δημοχρατία. ᾿Αλλὰ πό-

σον ἐλησβόνησε᾽ τὴν.ἀλήθειαν" αὐτὴν ὃ Πάπας! Καὶ πόσον ἐπί-

σης ἐλησμόνησᾶν ΤΡ. παπῖσχοί τιγες τῆς "Ὀρθοδόξου Ἔκχλης-

σίὰς !

ὉΠ

ΠΠΠΠῸ τς

οι

Ἔν συνεχείᾳ δ Κύριος ὦς ἐν συμπεράσμα.τι ὑποδειχγύει᾽

Ἔχεϊῖνος λοιπόν, ὃ ὃπτοῖος μεταξύ. σας θέλει νὰ εἶνε

ἀνώτερος

χαὶ προῖς τάμεγος,, ἂς γίνεται ὃ πλέον τελευταῖος ὅλων τῶν ἄλλων, ταπεινούμενος. ἐνώπιον.αὐτῶν ᾿χαὶ ὑπηρετῶν αὐτούς. Ὁ Χριστιαγισμὸς εἶνε. ἣ -θρησχεία τῆς ταπεινώσεως χαὶ

τῆς διαχογίας. Ὅ. θεῖος “Ἱδρυτής της ἔδωχε πρῶτος τὸ παράδειγμα, διότι «οὐκ. ἦλθε διαχογηθῆγαι, ἀλλὰ διαχονῆσαι χαὶ δοῦ-

ναι τὴν Φυχὴν αὐτοῦ. λύτρον ἀντ

Μάρχ. 10, 45).

πολλῶν» (Ματθ. 20, 28.

Τέλος ὃ κύριος λέγει Καὶ ἀφοῦ μὲ

ἀναγνωρίζετε ὡς

Κύριον, νὰ μὲ ὑμνῆτε χαὶ νὰ μὲ ὑφψώγετε ὑπεράνω παντὸς ὕΦφους χαὶ μεγαλείου.εἰς ὅλους. τοὺς αἰῶνας. Σιχεπτόμενοι, οἱ χύριοι τῆς γῆς, ὅτι χαὶ αὐτοὶ ἔχουν Κύ-

168

ριον ἐν οὐρανοῖς, Ἐκεῖνον ἃς ὑφώνουν, ἑαυτοὺς δὲ ἂς ταπειγώγουν, καὶ πρὸς τοὺς ἄλλους ἀγθρώπους, ἐχ τῆς αὐτῆς σαρχὸς χαὶ ἔχ τῶν αὐτῶν ὀστέων, ἀδελφοὺς χαὶ ὁμοιοπαθεῖς, ἃς φέρωνγται μὲ ἀγάπην, χατανόησιν, ἠπιότητα χαὶ ἐπιείχειαν, ὡς διάκονοι μᾶλλον χαὶ δοῦλοι, παρὰ ὡς χύριοι χαὶ ἐξουσιασταί. ᾽

4

164

ΤΑ

ΠΑΘΗ

ΚΑΙ

Η

ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ

Αἱ διάνοιαι θὰ προσηλωθοῦν καὶ πάλιν εἰς τὸν προσηλωμένον

ἐπὶ τοῦ σταυροῦ. Καὶ αἱ καρδίαι

Ζῇ θὰ γίνουν βαρεῖαι δι᾽ ἐκεῖνον, ὅσ“τις κρατεῖ τὸ βάρος ὅλου

τοῦ

κόσμου. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι, οἷ

ὁποῖοι δὲν θὰ σκεφθοῦν ἐφέτος τὸν ᾿Εσταυρωμένον; ὋὙπάρχουν χριστιανοί, οἱ ὁποῖοι δὲν θὰ λυπηθοῦν ἐκ τῆς θέας τοῦ καθῃμαγμένου ᾿Ιησοῦ; Μόνον ἀπάνθρω-

ποι θὰ μείνουν ἀδιάφοροι. Μόνον ψ.-- ἀντίχριστοι θὰ μείνουν ψυχροί. Οἱ

τι 9.

2:ΞΞ ἄλλοι, ὅσον ἁμαρτωλοὶ καὶ ἂν εἴ-

ὩΣ βόε νε, θὰ αἰσθανθοῦν τὸ ρῖγος τῆς

| Ξ΄ ΞΞΞΞΞΙΞΞΞϑρησκείας. “Ὅλαι αἱ φωναὶ θὰ σιγήσουν πρὸς στιγμήν, διὰ ν᾿ ἀκουσθῇ ἡ κραυγὴ τοῦ ᾿Ιησοῦ’

Τετέλεσται! Ὅλα τὰ ἀνθρώπινα ἔργα εἶνε ἀτελῆ. Τὸ τε-

λεσθὲν ἐπὶ τοῦ Γολγοθᾶ εἶνε τὸ τέλειον. Ὁ Χριστὸς μᾶς.

ἠγάπησεν «εἰς τέλος»" οὐδεὶς ἄλλος. Ὁ Χριστὸς προσέ-

φερεν ὑπὲρ ἡμῶν θυσίαν τελείαν’ οὐδεὶς ἄλλος. Διὸ καὶ αἱ

εὐγνώμονες καρδίαι, αἱ ἀτελεῖς μέν, ἀλλὰ πρὸς τὴν τελειότητα φερόμεναι, συγκινοῦνται ἐκ τοῦ ὀνόματος τοῦ ᾿Ιησοῦ ὅσον ἐξ οὐδενὸς ἄλλου ὀνόματος ὀνομαζομένου εἴτε ἐπὶ γῆς εἴτε ἐν οὐρανοῖς. Ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστὸς εἶνε ὁ ὑπέρθειος μα-

γνήτης τῶν ἐκλεκτῶν ψυχῶν.

ἱμετὰ τὸν σταυρὸν ἡ ἀνάστασις. Αἱ διάνοιαι θὰ λάμψουν ἐκ τοῦ φωτὸς τῆς ἀναστάσεως. Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός! Αἱ καρδίαι θὰ σκιρτήσουν ἐξ ἀγαλλιάσεως. Χαρᾶς

τὰ πάντα πεπλήρωται τῆς ἀναστάσεως τὴν πεῖραν εἰληφό-

τα! Ὅσον καὶ ἂν προοδεύσῃ ἡ ἐπιστήμη μας, τόσον φῶς, ὅσον τὸ φῶς τῆς ἀναστάσεως, δὲν θὰ μᾶς χαρίσῃ ποτέ. Ὅσον καὶ ἂν ἀπολαύσωμεν ὑλικὰ ἀγαθά, τόσην χαράν, ὅση ἡ χαρὰ τῆς ἀναστάσεως, δὲν θὰ γευθῶμέν ποτε. Ἧ ἐπιστήμη χαρίζει φῶτα᾽ ὄχι τὸ φῶς. Ὃ κόσμος προσφέρει χαράς᾽" ὄχι τὴν χαράν. Καὶ ὅταν ὁ θάνατος ἔρχεται, τὰ φῶτα τῆς ἐπιστή-

1οῦρ

μης σθήνουν᾽ ἐνῷ τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ, διὰ τὸν εἰσερχόώμε γον εἰς τὴν ὄντως ζωήν, γίνεται ἀσυγκρίτως πλουσιώτερον Καὶ αἱ χαραὶ τοῦ κόσμου ἐξαφανίζονται᾽ ἐνῷ ἡ χαρὰ τοῦ . Χριστοῦ γίνεται ἀπέραντος. Τώρα προγευόμεθα ἁπλῶς τῆς . αἰωνίου μακαριότητος. Καὶ ἐν τούτοις: ἡ γλῶσσα ἀδυνατεῖ ,. νὰ ἐκφράσῃ τὸ τί αἰσθανόμεθα, ἰδίως κατὰ τὴν ἑορτὴν καὶ ᾿ πανήγυριν τῆς ἀναστάσεως. Τί ἅρα ἔσται ἡμῖν, ὅταν ἀξιω ᾿ θῶμεν νὰ εἰσέλθωμεν εἰς τὸ πάμφωτον καὶ πανευφρόσυνον ᾿ ἐκεῖνο βασίλειον καὶ νὰ γευώμεθα πλήρως τῆς αἰωνίου μακαριότητος; ᾿Αγαθά, «ἃ ὀφθαλμὸς οὐκ εἴδε καὶ οὖς οὐκ ἤκου-

σε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέθη» (Α΄ ορ. 2, 9).

- ᾿Αγαθὰ ἀνέκφραστα, ἀφάνταστα!

Οἱ πολλοὶ ἐπ᾽ ὀλίγον μόνον θὰ ἑλκυσθοῦν ἐκ τῆς ὑπερ-

θαλλούσης ἕλξεως τοῦ ᾿Ιησοῦ. Θὰ ἑλκυσθοῦν κατὰ τὰς ἅὅ᾿ γίας ἡμέρας τῶν παθῶν καὶ τῆς ἀναστάσεως. Καὶ θὰ ἐπα-

᾿ νέλθουν εἰς τὴν τετριμμένην καὶ ἐφθαρμένην

ζωήν.

πάρχουν καὶ οἱ ὀλίγοι, οἱ ὁποῖοι ἀγωνίζονται

νὰ

᾿Αλλ᾽ ὅ-

μένουν

σταθερῶς μετὰ τοῦ ᾿Ιησοῦ. Αὐτοὶ θὰ ἐντρυφοῦν συχνὰ

εἰς

τὰ σεπτὰ πάθη καὶ εἰς τὴν ἔνδοξον ἀνάστασιν τοῦ ᾿Ἰησοῦ.

“ Καὶ θὰ παρακαλοῦν. τὸν ἐσταυρωμένον καὶ ἀναστάντα Ἅυτρωτὴν καὶ Θριαμθευτήν, ἵνα ἀπαλλάσσῃ αὐτοὺς ἐκ τῶν ἄ.μαρτωλῶν παθῶν τῶν, καὶ ἵνα χαρίσῃ εἰς αὐτοὺς ἔνδοξον . ἀνάστασιν ἐν τῇ κοινῇ ἀναστάσει καὶ τῇ παγκοσμίῳ κρίσει.

᾿ς Εἴθε ὃ Κύριος νὰ συγκαταλέγῃ ἢ ταχέως νὰ συγκαταλέξῃ καὶ ἡμᾶς᾽ μετὰ τῶν ὀλίγων, οἱ ὅποῖοι, κατὰ τὴν ὡραίαν ἔκ. φρασιν τῆς Βίθλου, βασιλείαν ἀσάλευτον παραλαμδάνουν (Ἔθρ. 12, 28).

Ἔν συνεχείᾳ θὰ ἑρμηνεύσωμεν δύο ὕμνους, ἕνα ἐκ τοῦ Κανόνος τοῦ Μ. Σαῤθάτου καὶ ἕνα ἐκ τοῦ Κανόνος τῆς ᾿Ἄ.

ναστάσεως.

ΣΠΑΡΑΓΜΟΣ

Ρωμαλεότητι τοῦ κρείττονος ἐκνικῆσαντὸς ὅδυ,

τῆς σαρκὸς ἡ ψυχή σου διήρηται᾽ Σϑέσ δον . υ φώ γὰρ δεσμοὺς τοῦ θαγάτου καὶ Ἀδ'Ἂν ἃ

κράτει σου,

1606

Ἔχ τῆς πρώτης λέξεως τοῦ ὕμνου ὁρμώμενοι, καὶ εἰς τὸ

ον τῆς πλοχῆς, τῆς ἐχφράσεως χαὶ τῶν νοημάτων ἀποῦλέπογ-

ΕΞ»

ς, δυνάμεθα νὰ χαραχτηρίσωμεν τὸν ὕμνον τοῦτον ρωμαλεώτο.ν χαὶ ὡραιότατογ. Ἔν αὐτῷ παρίσταται ὃ θάνατος τοῦ Χριστοῦ ς συντριπτικὴ νίκη χατὰ τοῦ θανάτου καὶ τοῦ ἅδου. “Ὁ ἐπελθὼν διὰ τοῦ θαγάτου τοῦ Χριστοῦ χωρισμὸς τῆς ψυχῆς αὑτοῦ ἐκ τοῦ σώματος αὐτοῦ ἐπιφέρει τὸν σπαραγμόν, τὴν διάλυσιν τοῦ θα-

γάτου χαὶ τοῦ ἅδου. Αἰτία δὲ τῆς συντριπτικῆς νίκης εἶνε ἡ πανγτοδύγναμος Θεότης τοῦ Χριστοῦ. ὯὮ Λόγε! λέγει ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος. Ἢ ψυχή σου διὰ τοῦ

θαγάτου «διήρηται» τῆς σαρχός σου, ἐχωρίσθη δηλαδὴ ἐχ τοῦ σώ-

ματός σου. ᾿Αλλὰ τοῦτο συνέδη οὐχὶ

ἡττηθέντος,

ἀλλ᾽ «ἐχγνικχή:-

σαγτός σου». Μὲ τὸ ὅτι ἀπέθανες δὲν ἡττήθης, ὅπως

συμδαίνγει

εἰς τοὺς χοινοὺς ἀνθρώπους, ἀλλ᾽ ἐνίκησες. Καὶ ὄχι ἁπλῶς ἐνίχη-

ὁλοσχερῶς σες, ἄλλ᾽ «ἐξεγίχησες». Τουτέστι τελείως ἐνίχησες, χατέδαλες τὸν ἀντίπαλον χαὶ ἐπεχράτησες. Πῶς δὲ ἐνίχησες; «Ῥω-

μαλεότητι τοῦ χρείττονος»Ἱ Ῥωμαλεότης εἶνε ἣ ἰσχυρὰ δύναμις. Τὸ χρεῖττογν, τὸ ἀνώτερον, εἶνε ἣ Θεότης τοῦ Χριστοῦ, συγχρινομένη πρὸς τὴν ἀνθρωπίνην αὐτοῦ φύσιν, ἧ ὁποία εἶνε τὸ χατώτε-

ρον. ἪΘεότης τοῦ Χριστοῦ δηλοῦται ἐν τῷ ὕμνῳ διὰ τῆς ὄνομασίας Λόγος. Λέγει λοιπὸν ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος᾽ Διὰ τῆς ἰσχυρᾶς δυνάμεως, ἢ μᾶλλον διὰ τῆς παντοδυναμίας τῆς Θεότητός σου, ἅ-

ποθανών, ὡς ἄνθρωπος, χατεγίχησες, ὦ Λόγε! Ἢ ἔμφασις οὕτω πίπτει ἐπὶ τῆς γενιχῆς ἀπολύτου «ἔκνιχήσαντός σου», ἢ δὲ φυσι-

χωτέρα σειρὰ τῶν λέξεων θὰ ἧτο «Ἢ ψυχή σου, Λόγε, διήρηται

τῆς σαρχὸς ἔχγιχήσαγτός σου, ρωμαλεότητι τοῦ χρείττο-

γος». Ὃ θάνατός σου, Λόγε, ὑπῆρξε νίχη, ὀφειλομένη

παντοδύναμον Θεότητά σου.

Ὑπῆρξε δὲ νίχη ὃ θάνατος

εἰς τὴν

τοῦ Χριστοῦ, ἤτοι ὃ χωρισμὸς

τῆς Ψυχῆς ἐχ τοῦ σώματος αὐτοῦ, διότι ἀμφότερα ταῦτα, ἡ Φυχὴ χαὶ τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ, «σπαράττουσιν», ἤτοι χατασπαρόσ-

σου, συωτρίδουν, διαλύουν τοὺς «δεσμοὺς» τοῦ θανάτου χαὶ

τοῦ

ἅἄδου. Δεσμοὶ εἶνε τὰ δεσμά, αἱ ἁλύσεις. Δι᾿ αὐτῶν ὃ μιὲν θάνο-

τος χρατεῖ νεχρὰ τὰ σώματα εἰς τοὺς τάφους, ὃ δὲ ὅδης κχρστεῖ δεσμίας τὰς ἀθανάτους Φυχὰς εἰς τὰ σγοτεινὰ δισμερίσιστά του. Ἢ Φυχὴ γαὶ τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ συντρίβουν τὰ δεσμὰ ταῦτα «τῷ χράτει» τοῦ Λόγου διὰ τῆς χραταιδς δυνάμειος τοῦ

Θεοῦ

Λόγου. ᾿Ονομάζεται δηλαδὴ ἐνταῦθυ, κρότος τοῦ Λόγου

ὅτι ἐν τῇ ἀρχῇ τοῦ ὕμνου ὀνομάζεται ρωμσλεότης τοῦ νρείττο-

167 νος. Μετ’ ἐμφάσεως δὲ «λέγει ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος, ὅτι τὰς ἁλύσεις τοῦ θανάτου χαὶ τοῦ ἅδου «σπαράττουσιν ἄ μῳ ὠ», ἀμφότερα, χαὶ ἣ φυχὴ χαὶ τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Ἢ. ΄συνγτριδὴ τοῦ χαχοῦ δὲν προέρχεται. μόγον ἐχ τῆς ζώσης Ψυχῆς τοῦ Χριστοῦ" προέρχεται χαὶ ἐκ τοῦ γεχροῦ σώματός του. Ψυχὴ -χαὶ σῶμα σφυροχοποῦν καὶ τὰ δύο τὸ. χακόν. Πῶς; Ὑποχρύπτεται, ἐνταῦθα ἣ μεγάλη δογματιχὴ ἀλήθεια, κατὰ τὴν ὁποίαν καὶ μετὰ τὸν

θάνατον τοῦ Ἰησοῦ ἣ Θεότης αὐτοῦ. παρέμεινεν :.- ἡνωυμένη τόσον μὲ τὴν φυχὴν

αὐτοῦ, ἡ ὁποία χατῆλθεν εἰς τὸν ἅδην, ὅσον καὶ

).

ἐ τὸ σῶμα αὐτοῦ, τὸ ὁποῖον χατῆλθεν-“εἰς:τὸν.. τάφον. “Διὸ χαὶ

Φυχὴ

τῆς

αὐτῶν

χαὶ

σῶμα τοῦ Χριστοῦ" σφυροκοποῦν:.᾽ τὸ, κακὸν ᾿διὰ

χραταιᾶς

δυνάμεως ΄ τῆς; ᾿ἡνωμένης. μεθ᾽ -ἑκάστου ενξξ

Θεότητος.

Καὶ τὸ μὲν": σῶμα--- τοῦ,-, Χριστοῦ“. σφυρο-

χοπεῖ τὸν θάνατον, ἀφοῦ τοῦτο δὲν γνωρίζει ἀποσύνθεσιν, ἀλλὰ χαὶ ζωοποιεῖται πάλιν χαὶ. ἀνίσταται ἔκ΄ τοῦ - τάφου ἔνδοἔον, ἣ δὲ ψυχὴ σφυροχοπεῖ τὸν. ἅδην, ᾿ὃ ὁποῖος δὲν δύναται γὰ τὴν χρατήσῃ, ἀλλ᾽ ἐπανέρχεται αὕτη χαὶ ἑνώνεται μετὰ τοῦ τ ᾿ σώματος.

Ἢ συντριδὴ τῶν ἁλύσεων τοῦ θανάτου χαὶ τοῦ. ἅδου

δὲν

ἐγένετο βεδαίως διὰ τὸν Χριστόν... Ἐγένετο. δι᾿ ἡμᾶς...Πᾶς πι᾿στὸς δὲνεἶνε πλέον δυνατὸν νὰ κρατηθῇ ὑπὸ. τοῦ. θανάτου καὶ τοῦ ἅδου. Ὃ θάνατος καὶ ὃ ἅδηςἀπέδαλον .-τὴν. τρομεράν. τῶν ὄψιν. Ὃ Χριστὸς διὰ“ τοὺς πιστοὺς ιξξησφάλισε- μετοχὴν εἰς τὴν αἰώνιον ζωήν, τῆς ὁποίας δυνάμεθα (ἀπὸ “τώρα«νὰ γευώμεθα, χαὶ

εἰς -τὴν. ἔνδοξον σωματικὴν ἀνάστασιν; ἧ. ὁποία "θὰ -συμδῇ χατὰ

τὴν Δευτέραν Παρουσίαν- Ἤδη οἱ: πιστοὶ -ζοῦν. τὴν - :ἀγάστασιν τὴν πρώτην, τὴν.. πγευματιχὴν ἀνάστασιν. ἐκ τῆς: ἁμαρτίας καὶ

τὴν ἀναγέννησι.

ς΄ -

οὐ -

ἃ

0π| τὸ .-

- «

-

φϑεφενοονν ἔς

ἤΆξιον παρατηρήσεως τέλος καὶ τ᾽ῥῆμα; τὸ ᾿ χρησιμο-

ποιούμενον πρὸς παράστασιν τῆς συμφορᾶς, τὴν ὁποίαν ἣ ψυχὴ

καὶ τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἐπιφέρουν χατὰ τοῦ θανάτου χαὶ τοῦ

ὅδου. «Σπαράττουσι»! Κατασπαράσσουν! Δυνατόν; “παράστατιχὸν ρῆμα, ὅπερ ἀποθαίνει" δυνατώτερον, παραστατιχώτερογ; λόγῳ

ποῦ ἐνεστῶτος χρόνου, “εἷς τὸν ᾿ ὁποῖον" ἐτέθη. “«Σπαράττουσι»! Διαρκές, ἄγριον, ἀνελέητον σφυροχόπημα τοῦ ἐχθροῦ! Τελεία

συντριδὴ κχαὶ διάλυσις!

ἔλξιον ἐπίσης παρατηρήσεως,ὅτι ἐνῷ

ὃ θάνατος τοῦ Χριστοῦ παρίσταται ἁπλῶς ὡς διαίρεσις, ὡς χωρισμὸς τοῦ σώματος ἔκ τῆς

ραχτηρίζεται ὡς σπαραγμός!

ψυχῆς, τὸ πάθημα τοῦ ἐχθροῦ

τδονε

νος

χα-

108

Λέγει λοιπὸν. ὁ ὑμνογράφος εἰς τὸ

δεύτερον τοῦ ὕμγου

τμῆμα᾽ Κατενίχησες, ὦ Θεὲ Δόγε, διότι ἡ ἁγία σου ψυχὴ χαὶ τὸ ἅγιόν σου σῶμα, ἡνωμένα ἕχαστον, καὶ μετὰ

σου, μετὰ τῆς Θεότητός σου, χατασυντρίδουν

τὸν θάγατόν

χαὶ τὰ δύο, διὰ

τῆς χραταιᾶς δυνάμεως τῆς Θεότητός σου, τὰς ἁλύσεις τοῦ θαγάτου χαὶ «τοῦ ἅδου.

ΣΚΙΡΤΗΜΑΤΑ ΘΡΙΑΜΒΟΥ Θανάτου ἑορτάζομεν νέκρωσιν, ἅδου τὴν καθαίρεσιν, ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνίου, ἀπαρχήν᾽ καὶ

σκιρτῶντες ὑμνοῦμεν τὸν αἴτιον, τὸν μόνον εὐλογητὸν τῶν πατέρων Θεὸν καὶ ὑπερένδοξον. τ

Ὃ ἀναστάσιμος οὗτος ὕμνος ἔχει: ὁμοιότητα πρὸς τὸν ἕρ-

μηνευθέντα ὕμνον τοῦ Μ. Σαδδάτου. Καὶ ἐχεῖνος χαὶ οὗτος ὄμι-

λοῦν περὶ τῆς συμφορᾶς, τὴν ὃ ἅδης.

ὑποίαν ὑπέστησαν ὃ θάνατος χαὶ

Τρία μεγάλα χαλὰ ἑορτάζομεν οἱ πιστοὶ ἐπὶ τῇ ἀναστάσει τοῦ Κυρίου κατὰ τὸν παρόντα ὕμνον. Πρῶτον τὴν γέχρωσιν τοῦ θανάτου. Δεύτερον τὴν χαθαίρεσιν τοῦ ἅδου. Τρίτον τὴν ἔναρξιν νέας ζωῆς, τῆς αἰωνίου. “Ὅμόῦ ὁ θάνατος καὶ ὁ ἅδης ἀγαφέρονται εἰς χωρία τῆς Γραφῆς. Οἱ τρεῖς παῖδες ἐν τῇ χαμί-

γῳ ἔφαλλογ᾽ «Εὐλογεῖτε, ᾿Ανανία, ᾿Αζαρία, Μισχήλ, ριον

τὸν Κύ-

ὑμγεῖτε χαὶ ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶγας, ὅτι ἐξείλε-

το ἡμᾶς ἐξ ὅἅδου χαὶ ἐκ χειρὸς θανάτου ἔσωσεν ἡμᾶς» (Δανιήλ, Ὕμνος τῶν τριῶν παίδων, στίχ. 66). Ὃ Χριστὸς ἐν τῇ βίόλῳ

τῆς ᾿Αποχαλύψεως λέγει' «Ἐγώ

εἶμι ὁ πρῶτος χαὶ

καὶ ὃ ζῶν, χαὶ ἐγεγόμην γεχρός, χαὶ αἰῶνας τῶν αἰώνων, χαὶ ἔχω τὰς

ἰδοὺ ζῶν εἶμι

ὁ ἔσχατος εἰς

χλεῖς τοῦ θανάτου χαὶ

τοὺς τοῦ

ἄδου» (Ἀποκ. 1, 17 - 18). Ἐϊς τὴν βίδλον τῆς ᾿Αποχαλύψεως ἀγα-

γιγώσχομεν ἐπίσης" «Καὶ ὁ θάνατος χαὶ ὃ ἅδης ἔδωχαν τοὺς νεχροὺς τοὺς ἐν αὐτοῖς... Καὶ ὁ θάνατος χαὶ ὁ ἅδης ἐδλήθη-

σαν εἰς τὴν λίμνην τοῦ. πυρὸς» (Ἀποχ. 30, 18 - 14). Μεταξὺ

τοῦ θαγάτου χαὶ τοῦ ἅδου ὑπάρχει διαφορά. Ὃ μὲν θάνατος εἶνε χυρίαρχος τῶν σωμάτων, ---- διότι θάγατον μόνον τὰ σώματα ὑφίστανται ---, ὁ δὲ ἅδης εἶνε χυρίαρχος τῶν ψυχῶν.

Ὃ θάνατος

χαὶ ὁ ἄδης προσωποποιοῦγται εἰς τὸν παρόγν-

τὰ ὕμνον, ὅπως χαὶ εἰς ἄλλους ὕμνους καὶ εἷς τὴν Γραφήν. Ὁ

169

ἀγαστὰς Χριστὸς ἐπάταξε τῇ ἀστραπῇ τῆς Θεότητός του χαὶ ἐνέχρωσε τὸν θάνατον. Ἐκεῖνος, τοῦ ὁποίου τὸ ὄγομα εἶνε θάγατος, διότι σχοπός τοῦ ἦτο γὰ γεχρώνῃ τοὺς ἄλλους, χεῖται τώρα

ὁ ἴδιος νγεχρός, ἐχτάδην, πτῶμα ἐξαίσιον.ποία εἰρωνεία! Θά-

γατος οὐχέτι χυριεύει ἡμῶν. “Ὃ θάνατος δὲν δύναται νὰ χωρίσῃ ἡμᾶς ἀπὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ. Ἢ δύναμις τοῦ θαγάτου, ἡ ἅμαρτία, ἐνικήθη ὑπὸ τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ἡμεῖς μεταδαίγομεν ἔκ

τοῦ θανάτου εἰς τὴν ζωήν. Καὶ τὸ σῶμα ἡμῶν προσωρινῶς μόγον ὑφίσταται τὴν γέκρωσιν χαὶ τὴν φθοράν. Τὴν ἡμέραν τοῦ

Κυρίου τὴν μεγάλην καὶ ἐπιφανῇ τὸ σῶμα θὰ ζωὸόποιηθῇ πάλιν

καὶ θ᾽ ἀγαστηθῇ ἄφθαρτον καὶ ἔνδοξον. Ἢ ἀνάστασις τοῦ Κυρίου εἶνε ἡ ἐγγύησις τῆς ἐνδόξου ἀναστάσεως ὅλων τῶν πιστῶν. Ὃ

θάγατος χατηργήθη κατ᾽ οὐσίαν. Καὶ δυνάμεθα γὰ ἑορτάζωμεν τὸν θάγατογ τοῦ θανάτου, ἐμπαίζοντες αὐτὸν χαὶ λέγοντες" «Κατεπόθη ὃ θάνατος

εἰς γῖχος. Ποῦ σου,

θάνατε, τὸ χέντρονγ ;»

(Α΄ Κορ. 16, 84 - δ6. Πρδλ. Ὡσηὲ 18, 14).

ἣν χαὶ χαθήρεσεν ὃνΝ

χαὶ τὸν

ῷς Ω7

Ὃ ἀναστὰς Χριστὸς ἐπάταξε

ἢ νὕἦ

.ιαἡα

ῶ

ω 9

οὐ)

αὐτόν. "᾿Εἰχεῖγος, ὅστις ἐχρήμγιζε τὰς ψυχὰς ἰς τὰ σχοτεινὰ βαἰλειά του, ἐκρημνίσθη ὁ ἴδιος. “Ὁποία πάλιν ρωγεία! Ὃ βαιλεὺς τοῦ σχότους ἐξέπεσεν ἐχ τῆς βασιλείας υ, ἐγυμγώθη ἔχ

εἢ

ἧς ἐξουσίας του ἐπὶ τῶν φυχῶν. ᾿Αγιστάμεγος ὁ Χριστὸς ἥρπασε

εἰ

ἃς ψυχὰς χαὶ ἐχένωσε τὰ βασίλεια τοῦ ἅδου. Καὶ ἤδη οὐδεμία δης, ὃ ὁποῖος πρὸ Χριστοῦ ἐφαίγετο ὡς παντοδύναμος, χαὶ τοῦ ποίου τὸ κράτος ἐπὶ τῶν φυχῶν ἦτο ὁλοχληρωτιχόν, ὃ σχοτειὃς αὐτὸς παμδασιλεὺς παρουσιάζεται τώρα χαθῃρημένος χαὶ ἀ-

«ηἊζ“

ον

«

νυχὴ πιστεύουσα εἰς τὸν Χριστὸν μεταδαίνει εἰς τὸν ἅδην. ὍὋ

ξιοθρήνητος ἢ μᾶλλον χαταγέλαστος. ἘΠπιτυχέστερος χαραχτηρισμὸς διὰ τὸ πάθημά τοῦ δὲν ὑπάρχει ἄλλος ἀπὸ τὴν «χαθαίρεσιν». ἙἙορτάζοντες τὴν χαθαίρεσιν τοῦ ἅδου δυνάμεθα μετὰ τῶν προφητῶν, τοῦ Παύλου χαὶ τοῦ Χρυσοστόμου γὰ ἐμπαίζω-

μὲν οὐτὸν καὶ γὰ λέγωμεν᾽ «Ποῦ σου, ἅδη, τὸ γῖκος;» (Α΄ Κορ.

16, ὅθ. Πρόλ. Ὥσ. 18, 14). «Ἔσκχύλευσε τὸν ἅδην ὁ κατελθὼν

εἰς τὸν ἅδην. Καὶ τοῦτο προλαδὼν Ἡσαΐας ἐδόησεν᾽ Ὃ ἄδης, φησίν, ἐπιχράνθη συναντήσας σοι κάτω. ᾿Επικχράνθη" χαὶ γὰρ κατηργήθη. ᾿Βπιχράνθη᾽ καὶ γὰρ ἐνεπαίχθη. ᾿Επιχράνθη" καὶ γὰρ καθῃρέθη».

Ἢ γέκρωσις τοῦ θανάτου καὶ ἧ καθαίρεσι ς τοῦ ἄδου εἶγε τὰ μεγάλα ἀγαθὰ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου ἀπὸ ἀρνητικῆς

110

πλευρᾶς. ᾿Απὸ θετιχῆς πλευρᾶς μεγάλο, μεγαλύτερον τῶν προηγουμένων ἀγαθόν, εἶνε ἡ «ἀπαρχὴ ἄλλης βιοτῆς, τῆς . αἰωνίου».

Ἢ ἔναρξις δηλαδὴ ἄλλης ὑφῆς ζωῆς, τῆς αἰωνίου. “Ὅταν τὴν ἔναρξιν τῆς αἰωνίου ζωῆς. δὲν θέτῃ ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος μετὰ χόσμῳ, καὶ

θάνατον, ἀλλὰ θέτῃ ἐν τῷ παρόντι

εἰς τὸν χρόνον τῆς τὴν αἰώγιον ζωὴν

συγχεχριμένως

ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, εἶνε φανερόν, ὅτι

βλέπει χυρίως ποιοτιχῶς, χαὶ ὄχι ποσοτιχῶς,

χατὰ τὴν ἀτελεύτητον αὐτῆς διάρχειαν. "Ατελεύτητος, - αἴωνία, θὰ εἶνε βεδαίως χαὶ ἡ ζωὴ τῶν χολαζομένων. ᾿Αλλ᾽ ἡ ζωὴ τῶν χολαζομένων δὲν ὀνομάζεται αἰώνιος ζωή. Οὐδὲ χἂν ζωή,

ἀλλὰ θάνατος. Αἰώνιος ζωὴ ὀνομάζεται ἡ ἀνωτέρα ζωή, ἡ πνευ-

ματιχή, ἣ μαχαρία καὶ ζηλευτὴ ζωή,

ἡἣ ὁποία χατὰ τὸν λόγον

τοῦ Χριστοῦ εἶνε ζωή, ὄντως δηλαδὴ ζωή, γχαὶ περίσσευμα ζωῆς (Ἰωάν. 10, 10). Τὴν ποιοτιχὴν ἀνωτερότητα τῆς ἀρξαμέ-

νης ἀπὸ

τῆς ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ ζωῆς δειχγύει χαὶ ἧ μετ᾽

ἐμφάσεως προτασσομένη τῆς «βιοτῆς» ἀντωνυμία «ἄλλης». « (Ἐορτάζομε") ἄλλης βιοτῆς ἀπαρχήν». Ἢ ζωὴ τοῦ χριστιανοῦ εἶνε ἄλλη, διαφορετιχή᾽ ὑπέροχος. “Ὅτι δὲ πράγματι ὃ χριστιαγὸς ἔχει τὴν γεῦσιν τῆς αἰωνίου ζωῆς ἀπὸ τοῦδε, δειχγύει ὃ ἐν - Ἰωάν. ὅ, 24 λόγος τοῦ Χριστοῦ.

αἰώνιον».

Ἔχει ἤδη.

Ὃ πιστεύων «ἔχε:

ζωὴν

Διὰ τὰς μεγάλας ταύτας εὐεργεσίας, λέγει ὁ ἴ. δμνογράφος, ὕμνοῦμεν τὸν αἴτιον «σκιρτῶντες». Πηδῶντες ἐξ ἀγαλ-

λιάσεως! Πῶς δὲ ὀνομάζεται ἐδῶ ὃ αἴτιος τῶν εὐεργεσιῶν; Θε-

ὃς τῶν πατέρων, εὐλογητὸς χαὶ ὕπεβέννδοξος. Διὰ τῶν ἐχῳράσεων τούτων ὃ Χριστὸς ταυτίζετα! πρὸς τὸν ἀληθιγὸν Θεὸν τῆς Παλαιᾶς Διαθήχης. Ἢ ἀνάστασις εἶνεε͵ ἡ τρανὴ ἀπόδειξις τῆς Θεό-

τητος τοῦ Ἰησοῦ.

τις -ς

,.-

ξ

Ὄ

ΣΉ ΣΡ

-.- “7.

Ἷ

{ΠῚ} Γνν

Η

ΑἈΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΗΠ

ανἡ, δῷ ζ,͵ Ξ ἜΣ μἱ3 νἀν ἢἣν

ἀνδὰ ᾿)γ γί«Ξ

ΤΟΥ

ΚΥΡΙΩΥ

ΧΑΡᾺ Μᾶς ἠξίωσε καὶ πόλιν ἐ λρυ στὸς νὰ ἑορτάσωμεν τὴν ἔνδοξον ᾿Ανάστασίν του. Μᾶς ἠξίωσε κα. πάλιν ν᾿ ἀπολαύσωμεν τὸ θεσπε-

σια καὶ πανευφρόσυναυ

ἄοσμστο

τοῦ Πάσχα. Μέγα μέρος τῆς γαρᾶς μας προέρχεται ἐκ τῶν οσμάτων τούτων. Ὑπάρχει κα. εἰς θεοπνευστίας. βαθμὸς αὐτὰ Αἱ λαμπηδόνες ἐξαστράπτουν «ἄπὸ ὀρέων αἰωνίων». Οἱ ὑψηλο. τόνοι ἔρχονται ἐκ τῆς αἰωνιότττος. Τὰ ρεύματα τοῦ ἐνθουσιοσσμοῦ ἀναπηδοῦν ἐκ τῶν θεμελίὧν τῆς ἄνω “!ερουσαλήμ. Καλοὶ καὶ οἱ ποιηταὶ καὶ οἱ μουσουργοὶ τοῦ κόσμου. ᾿Αλλ᾽ οἱ ποι'ταὶ καὶ οἱ μουσουργοὶ τῆς ᾿Εκκλησίας εἶνε ἄφθαστοι. ἈαυνΥΔΝ

Φ,..

Ξ ΕΞ ὃς Ξ δ 2 »»

εὶς ποιητὴς καὶ μουσουργὸς τοῦ κόσμου, ὁσονδήποτε μενά-

λος καὶ ἂν εἶνε, κανεὶς δὲν μᾶς χαρίζει τόσην χαρὰν

καὶ

ἀγαλλίασιν, ὅσην ὁ ᾿Ιωάννης ὁ Δαμασκηνός. Δὲν εἶνε ἊΔόγια αὐτά. Εἶνε γεῦσις. Εἶνε πεῖρα ζηλευτὴ καὶ τῆς πιλέοι ταπεινῆς καρδίας, δι᾿ ἣν ηὐδόκησεν ὁ Θεὸς νὰ μεταλαρμδᾶνῃῇ τῶν ναμάτων τῆς, ᾿Ορθοδοξίας.

Δυστυχεῖς οἱ ἄπιστοι. Ὄχι μόνον εἰς τὴν ἄλλην ζωήν.

᾿Αλλὰ καὶ εἰς αὐτήν. Διότι στεροῦν τοὺς ἑαυτούς τῶι -ἢς

ἐντονωτέρας καὶ ἁγνοτέρας χαρᾶς, τὴν ὁποίαν δύνατδι νὰ

ἀπολαύσῃ ἄνθρωπος ἐπὶ τῆς γῆς. Ὧ ἐὰν ἐννώριζον οἱ ἄ-

πιστοι τί χάνουν εἰς χαρὰν παραμένοντες μακρὰν τῆς Ἔχ. κλησίας! Καὶ ὅταν τις χάνῃ εἰς χαράν, εἰς τί ἄρά νῈὲ κερδι. ζει; Ὅλα, ὅσα πράττει ὁ ἄνθρωπος, εἰς τὴν χαρὰν ὅνιοδλύ

πουν. Καὶ ἂν πράττῃ τι, τὸ ὁποῖον δὲν ἔχει τὴν γαρᾶν ὧς ἀποτέλεσμα, εἴτε ἄμεσον εἴτε ἀπώτερον, τί τὸ κέρδος: γὰ ἀληθινὰ κέρδη μεταφράξονται εἰς χαράν, εἴτε ἄμτσον Ὑὔηα ἀπωτέραν. Οἱ πιστοί, καὶ ἂν δὲν ἔγουν τίποτε ἐκ τῶν γεννᾶ.

112 λείων τοῦ κόσμου

τούτου, εἶνε εὐτυχεῖς, διότι ἔχουν τὴν χα-

ράν. Ἢ χαρὰ εἶνε ὁ πλοῦτος καὶ τὸ μεγαλεῖον. Ἢ χαρὰ εἴ“ νε τὸ κέρδος. Ἧ χαρὰ εἶνε τὸ πᾶν.

Θὰ ἑρμηνεύσωμεν ἕνα ἐκ τῶν πλέον εὐφροσύνων ὕμνων τοῦ Κανόνος τοῦ Πάσχα.

ΑΓΑΛΛΟΜΕΝΩι ΠΟΔΙ!

Τὴν ἄμετρόν σου εὐσπλαγχνίαν οἱ ταῖς τοῦ “Αδου σειραῖς συνεχόμενοι δεδορκότες, πρὸς τὸ φῶς ἠπείγοντο, Χριστέ, ἀγαλλομένῳ ποδί, Πάσχα κροτοῦντες αἰώνιον.

Ὃ ὕμνος αὐτός, δογματιχοῦ χαραχτῆρος, ὡς βάσιν ἔχει τὴν διδασχαλίαν τῆς Γραφῆς περὶ τοῦ “Αδου χαὶ τῆς χαθόδου

τοῦ Χριστοῦ εἰς τὸν “Αδην. .Ὃ “Αδης εἶνε τὸ βασίλειον τοῦ σχό-

τους χαὶ τῶν δεσμῶν. Εἰς αὐτὸ μετέδαιγνον πρὸ Χριστοῦ ὅλο: οἱ

γεχροὶ ἀγεξαιρέτως. Δωηρὰ εἶνε ἐνταὖϑα ἡ παράστασις τῶν ἀπ᾽ “Αδου σειραῖς συγεχόαἰῶνος ἐν τῷ “Αδῃ νεχρῶν. «Ταῖς μενοι»

χαὶ «δεδορχότες». Δεδεμένοι στερεεὥῶς μὲ τὰς ἁλύσεις

τοῦ

“Αδου (πρᾶλ. Β΄ Πέτρ. 2, 4 χαὶ ᾿Ιούδ. 6) χαὶ τὸ δλέμμα ἐστραμμένον ἔχοντες πρὸς τὴν ἐρχομέγην σωτηρίαν. Μόλις ὁ Χρ’στὸς διῆλθε τὰς πύλας τοῦ “Αδου, τὸ σχοτεινὸν βασίλειον ἔφωτίσθη χαὶ αἱ ἁλύσεις ἔπεσαν ἐχ τῶν χειρῶν χαὶ τῶν ποδῶν τῶν

δεσμίων. Παριστῶν ὁ ἱερὸς ὑμνογράφος τὴν λύτρωσιν τῶν ἔν τῷ

“Αδῃ ὡς ἀπαλλαγὴν ἐχ δεσμῶν χαὶ σχότους, ὕπ᾽ ὄψιν του ἔχει χατὰ πᾶσαν πιθανότητα τὸ Ἥσ. 49, 8 -9 χαὶ τὸ αλμ. 145, Τ᾽

ἀΟὕτω λέγει Κύριος" χαιρῷ δεχτῷ ἐπήχουσά σου χαὶ ἐν ἡμέρᾳ σωτηρίας ἐδοήθησά σοι χαὶ ἔπλασά σε χαὶ ἔδωχά σε. εἰς διαθήχὴν ἐθγῶν... λέγοντα τοῖς ἐν δεσμοῖς᾽ ἐξέλθετε, χαὶ τοῖς ἐν τῷ

σχότει ἀναχαλύπτεσθε». Καί «Κύριος λύει πεπεδημένους». Ἔλεύθεροι πλέον οἱ ἀπ᾽ αἰῶνος δέσμιοι, ἰδόντες τὴν ἄμετρον, τὴν ἀπέραντον εὐσπλαγχνίαν τοῦ Θεοῦ, ἧἦτις ἔφερεν αὐτὸν μέχρι τοῦ

“ἽΑἌδου, ἔσπευδον μὲ ἀσυγχράτητον χαρὰν καὶ ἐνθουσιασμὸν πρὸς τὸ φῶς. Ἢ ἔννοια, τοῦ φωτὸς εἰς τὴν ὑμνολογίαν τοῦ Πάσχα πρυτανεύει. Φῶς ἐνταῦθα δέον γὰ νοηθῇ ὃ ἴδιος ὁ Χριστός. Αὐτοῦ

ἡ ἐξαστράπτουσο. χαὶ ἀχτινοθδολοῦσα μορφὴ ἐφώτισε τὸν “Αδην

μόλις προέδαλεν ἔχεῖ, χαὶ πρὸς αὐτὸν οἱ πρὸ ὀλίγου δεσμῶται

11

χαὶ ἐσχοτισμένοι ἔσπευδον μὲ πόθον χαὶ λαχτάραν. ᾿Ῥσπευδον γὰ ἀσπασθοῦν τὸν Χριστόν, νὰ ἐγχολπωθοῦν τὸ φῶς. Ὶ

Πῶς ἔσπευδον οἱ λελυτρωμένοι πρὸς τὴν Πηγὴν τοῦ φωτός; «᾿Αγαλλομένῳ ποδί», φωγάζει ἔνθους ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος. «᾿Αγαλλομένῳ ποδί»! Θελχτικὴ ἔχφρασις. Ἵπρεχον σχιρτῶντες, πηδῶντες, χορεύοντες! Ἣ χαρά τῶν ἦτο ἀσυγχράτητος, ὃ ἔνθουσιασμός των ἀπερίγραπτος. Οἱ πόδες των, ἐπὶ αἰῶγοας δεδεμένοι

μὲ τὰς βαρείας ἁλύσεις τοῦ “Αδου, ἅμα τῇ παρουσίᾳ τοῦ Χριστοῦ ἔγιναν ἐλαφροὶ ὡς πτερά. Οὐδὲν βαρύτερον τῆς ἁμοιρτίος χαὶ οὐδὲν ἐλαφρότερον τῆς χαρᾶς. Τὰ σχιρτήματα τῶν ἐν τῷ “Αδῃ ἑορταστῶν ὑπενθυμίζουν τὰ σχιρτήματα τοῦ προφητάνγαχτος Δαδὶδ πρὸ τῆς ἐλευθερωθείσης ἐκ τῶν χειρῶν τῶν ἀἄλλοφύλων Κιδωτοῦ (Β΄ Βασιλ. χεφ. 6). Τὸ εὐφρόσυνον ἐχεῖνο περ:στατιχὸν ὑπαιγίσσεται, νομίζομεν, ἐδῶ ὁ ὑμνογράφος, ἐνῷ εἷς ἄλλο τροπάριον τοῦ Κανόνος τοῦ Πάσχα ρητῶς ἀναφέρει οὗτος" «Ὃ θεοπάτωρ μὲν Δαδὶδ πρὸ τῆς σχιώδους Κιδωτοῦ ἥλατο σχιρτῶν. ...». Οἱ χοροὶ χαὶ τὰ σχιρτήματα ἐν ἡμέραις ἑορτῶν καὶ πανηγύρεων δύνανται νὰ ἔχουν θέσιν εἰς τὴν χοινωνίαν τῶν πι-

τῶν. ᾿Αλλὰ ποῖο! χοροὶ χαὶ ποῖα σχιρτήματα; Οἱ ἁγνοὶ χοροὶ χαὶ τὰ ἁγνὰ σχιρτήματα.

Τὴν ἀπερίγραπτον χαρὰν χαὶ ἀγαλλίασίν των οἱ ἕορτασταὶ τοῦ “Αδου παρίστανται ἐχδηλοῦντες χαὶ διὰ κροτήσεὡς τῶν χειρῶν, διὰ ζωηρῶν χτυπημάτων τῶν παλαμῶν. «114σχα χροτοῦντες αἰώνιον»! Αἱ χεῖρες, ἐπὶ αἰῶνας δεδεμένοα μὲ τὰς χειροπέδας τοῦ “Αδου, μόλις ἠλευθερώθησαν, ἐκινήθησαν εἰς πατοαγώδη χειροχροτήμαται.

Εἶνε ἀσύλληπτος, δφάνταστος «ὁ τῶν ἑορταζόντων ἤχος».

ὅστις ἐπλήρωσε τὸ βασίλειον τοῦ ἽΑδου ἅμα τῇ ἐχεῖ παρου-

σίᾳ τοῦ Λυτρωτοῦ χαὶ Φωτοδότου Χριστοῦ. Οὐδεμία ἑορτὴ καὶ

πανήγυρις τῆς γῆς εἶχέ ποτε τόσον πολλοὺς εἰς ἀριθμὸν καὶ τό-

σον ἐνθουσιῶντας ξορταστάς, ὅσον ὃ “Αδης. Χιλιάδες χιλιάδων

χαὶ μυριάδες μυριάδων ἀπὸ αἰώνων στενοχιρούμεγοι χαὶ στενά.

ζοντες εἰς τὴν ἀπέραντον φυλακὴν τοῦ σχοτειγνοῦ “Ἄδου, ἀνέμε.

γον ἐναγωνίως

τὴν στιγμὴν τῆς καθόδου πρὸς αὐτοὺς τοῦ ἀν.

τρωτοῦ. Ὦ ἡ στιγμὴ ἐχείνη! ᾿Εσείσθη χυριολεχτιχῶς ὃ

“ἄδῃς

ἔχ τῶν σχιρτημάτων χαὶ τῶν χειροχροτημάτων τῶν λελυτριαμέ:.

νων.

114

«Πάσχα κροτοῦντες αἰώνιον»! Οἱ ἐν τῷ “Αδῃ ἑξώρτασαν ἐπευφημοῦντες τὸ αἰώνιον Πάσχα. Ἢ λέξις Πάσχα εἶνε ἑδραϊκχὴ χαὶ σημαίνει διάδασιν. Οἱ Ἕδραϊῖοι ἑώρταζον Πάσχα, ἐπειδὴ διέδησαν ἐχ τῆς ἐν Αἰγύπτῳ δουλείας εἰς τὴν ἐν Χαναὰν ἐλευθερίαν. Οἱ ἐν τῷ “Αδῃ ἑώρτασαν Πάσχα, ἐπειδὴ διέδησαν ἔχ. τῆς χατα-

στάσεως τῶν δεσμῶν τῆς ἁμαρτίας χαὶ τοῦ πνευματικοῦ θαγάτου εἰς τὴν χατάστασιν τῆς λυτρώσεως, καὶ ἔκ τῆς χαταστάσεὡς τοῦ σχότους εἰς τὴν χατάστασιν τοῦ φωτός. Τὸ Ἕραϊχὸν Πά-

σχα ἦτο προσωρινόν. Τὸ γέον Πάσχα εἶνε αἰώνιον. Αἰώγιον ὑπὸ διπλῆν ἔννοιαγ. Πρῶτον μὲν διότι οὐδέποτε τὸ γέον Πάσχα θὰ παύσῃ ἑορταζόμενον. Θὰ ἑορτάζεται μέχρι συντελείας τῶν αἰώ-

γων εἰς τὴν γῆν, χαὶ μετὰ τὴν συντέλειαν τοῦ χόσμου τούτου θὰ ἐξαχολουθήσῃ ἑἕορταζόμενον ἀσυγχρίτως ὡραιότερον χαὶ τελειό-

τερον εἰς τὴν ἄνω Ἱερουσαλὴμ ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐῤανῶν. Δεύτερον δὲ διότι, ἐν ἀντιθέσει πρὸς τὸ Ἕδραϊχὸν Πάσχα, ὅπερ ἐσήμαινε λύτρωσιν ἐχ τῶν Αἰγυπτιαχῶν δεσμῶν, τουτέστι λύτρωσιν προσωρινήν, τὸ γέον Πάσχα σημαίνει αἰωνίαν λύτρωσιν. Θυ-

σιασθεὶς ὁ Κύριος, ὧς πασχάλιος ἀμγός, ἐξησφάλισε διὰ τὰ τέ-

ἀγα τοῦ αἰωνίαν σωτηρίαν.

) ἔκ

ΗΠ ΔΕΔΟΞΑΣΜΕΙῊ

ΧΑΡἉΑ

ΕΝ

Ἄς

Η ἄμδηδοιο τὰ χοῦ

σἵμωνε

καὶ ἐφέτος ὁ Ὁ:

ρος νὼ ἑωοριό: ζωμεν καὶ πανῃγυρίζωμεν τὴν

ἔνδοξον καὶ κὰμ-

προφόρον ᾿μνᾶστασίν Του. ἴἰιστοὶ καὶ εὐγνώ-

μονες

χριστιοα-

ΤῊΣ νοΐ, διὰ τοὺς ὃ-

“1 ποίους τὴν νύκτα τῆς

᾿Αναστάσε-

ως ὁ ὑψιπέτης Εὐαγγελιστ ἢ ς κηρύσσει μεναληγόρως ὅτι δὲν ἐγεννήθησαν ἐξ

ἐκ

θελήματος

ἀνδρός,

οὐδὲ

ἐκ

οὐδὲ αἱμάτων, θελήματος σαρκός, ἄλλ᾽

ἐκ. Θεοῦ ἐγεννήθησαν, συγκινοῦνται βαθύτατα ὅταν φθάνουν εἰς τὴν ἑορτὴν τῆς ᾿Αναστάσεως, διότι θε-

ὡροῦν

ὡς

ὅλως

ἰδιαιτέραν

εὔνοιαν

τοῦ

Θεοῦ

πρὸς

τὰ πλάσματά του νὰ τὰ ἀξιώνῃ τῆς τιμῆς νὰ μετέχοινι

εἰς τὴν χαρὰν τῆς ᾿Αναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Μονῶνε-

νοῦς παρὰ Πατρὸς πλήρης χάριτος καὶ ἀληθείας, τοῦ δεδοξασμένου ᾿Ιησοῦ, τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ μας. «Λᾶς ἐγάοι-

σεν ὁ Κύριος καὶ τοῦτο τὸ Πάσχα», ἔλεγε μὲ τρέμουσαν ἄ.

πὸ, συγκίνησιν φωνὴν εὐλαθὴς οἰκογενειάρχης καθὼς ἑκά. θητο- μὲ τὴν - οἰκογένειάν του εἰς τὴν τράπεζαν κατὰ τὴν ὃ-μέραν τῆς ᾿Αναστάσεως, καὶ ἕν δάκρυ χαρᾶς καὶ εὐννωῶμοσύνης ἔπιπτεν εἰς τὸ ρυτιδωμένον πρόσωπόν του. ά, τὴν Ἂ ἐὰν ἠσθανόμεθα καὶ ἡμεῖς, ἡ νεωτέρα γενε ᾿Ανάστασιν τοῦ Κυρίου, ὅπως τὴν ἠσθάνοντο αἱ παλάαιότε. ραι γενεαί, τὴν αἰσθάνονται δὲ ἀκόμη καὶ σήμερον μερικοὶ πατέρες καὶ πάπποι μας͵ ἱερὰ λείψανα πατρύῦσας τὐσεθγίας Ὁ

116 Διότι παλαιότερον, ὅταν ἡ πίστις ἧτο μεγαλυτέρα, ἡ ζωὴ ἁγνοτέρα, καὶ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Δεσπότην Χριστὸν θερμοτέρα, ἡ ᾿Ανάστασις ἑωρτάζετο ἐν μέσῳ ἀπεριγράπτου συγκινήσεως, χαρᾶς καὶ ἀγαλλιάσεως. Οἱ πιστοὶ ἐμέθυον τότε ἐκ χαρᾶς, χαρᾶς ἀνεκλαλήτου καὶ δεδοξασμένης, κατὰ τὴν φράσιν τοῦ Κηφᾶ. Ὁ λόγος τοῦ Εὐαγγελίου «ἐχάρησαν οὖν οἱ μαθηταὶ ἰδόντες τὸν Κύριον» (᾽Ιωάν. 20, 20), ἴσχυε καὶ δι᾽ ὅλους τοὺς χριστιανούς, οἱ ὁποῖοι διὰ

τῆς πίστεως καὶ

τῆς χάριτος ἐλάμθανον πεῖραν τῆς ᾿Αναστάσεως τοῦ ἅυρίου τῶν καὶ ἐπληροῦντο χαρᾶς καὶ εὐφροσύνης. Ζηλευτὴ ἐκείνη ἡ χαρὰ περισσότερον ἀπὸ ὅλας μαζὶ τὰς χαρὰς τοῦ κόσμου. Σήμερον, σὺν τῇ μειώσει τῆς πίστεως, τῆς ἁγνότητος

καὶ τῆς ἀγάπης εἰς τὸν Σωτῆρα Χριστόν,

μειώνεται ᾿

καὶ ἡ χαρὰ τῆς ᾿Αναστάσεως. Ὃ τεχνικὸς πολιτισμός, ἀντὶ

νὰ συντελέσῃ εἰς περισσοτέραν εὐτυχίαν, ἐν πολλοῖς συνετέλεσεν εἰς τὸ ἀντίθετον. ᾿Αφήρεσε τὴν ἁπλότητα τῆς ζωῆς,

ἐπλήθυνε τὰς ἀνάγκας αὐτῆς, ὑπεδούλωσε τοὺς ἀνθρώπους εἰς τὴν πολυτέλειαν καὶ τὰς ἀνέσεις, ἐπλήθυνε τὰς ἀφορμὰς

καὶ τὰ μέσα πρὸς ἁμαρτίαν, ἔφθειρε τὴν ἁγνότητα, ἐνίσχυσε τὴν ἀλαζονείαν, ἐσκλήρυνε τὴν καρδίαν, καὶ τέλος ἐπέφερεν ἕν αἴσθημα κόρου, μίαν νευρικότητα καὶ μίαν ἀνίαν... ὋὉ πολιτισμός μας, ὅπως τὸν ἐχρησιμοποιήσαμεν, ἀναμφισθητήτως ἀφήρεσεν ἀπὸ τὴν πνευματικότητά μας καὶ ἐμείωσε τὴν χαράν μας, ἡ δὲ χαρὰ εἶνε ἡ οὐσία τῆς. εὐτυχίας. ᾿Εὰν δὲν ἠμπορῶ νὰ χαίρω, τί μὲ ὠφελοῦν ὅλα τὰ μέσα καὶ ὅλα τὰ ἀγαθὰ τῆς ζωῆς; Τὰ σκάνδαλα τῆς ᾿Εκκλησίας ἔ-

χουν ἐπίσης μειώσει καὶ πικράνει τὴν χαρὰν τῶν χριστια-

νῶν κατὰ

τὸν τελευταῖον καιρόν...

Παρὰ ταῦτα, εἶνε τόσος ὁ πλοῦτος τῆς χάριτος, τὸν

ὁποῖον σκορπίζει ὁ Χριστὸς κατὰ

τὴν ἑορτὴν τῆς ᾿Αναστά-

σεώς του, ὥστε καὶ πάλιν χαίρουν αἱ καρδίαι καὶ σκιρτοῦν μαζὶ μὲ τὴν λαμπροφοροῦσαν ἄνοιξιν διὰ τὴν δόξαν -τοῦ

Κυρίου. Καὶ αὐτοὶ οἱ ράθυμοι εἰς τὰ πνευματικὰ καὶ ψυχροὶ καὶ ὑλώδεις, καὶ αὐτοὶ ἀκόμη οἱ ἀσεθεῖς, τολμῶ νὰ εἴπω, κἄτι αἰσθάνονται κατὰ τὴν ἡμέραν τῆς ᾿Αναστάσεως. Ὅλοι

χαίρουν, ὅλοι γεύονται τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος!

Εἰς τρεῖς

ὑπερόχους ὕμνους, τοὺς ὁποίους θὰ ἑρμη-

νεύσωμεν κατωτέρω, ψάλλεται ὁ θρίαμθος τῆς ᾿Αναστάσεως

111 καὶ καλοῦνται τὰ ἐπίγεια καὶ τὰ οὐράνια εἰς ἀπόλαυσιν τῆς

θείας εὐφροσύνης. ᾿

Ὃ πρῶτος ἐκ τῶν τριῶν ὕμνωνεἶνε ὁ εἱρμὸς τῆς Α΄

Ὡδῆς τοῦ Κανόνος τοῦ Πάσχα,

ποιήματος τοῦ θεσπεσίου

“Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ: -Οἱ δύο ἄλλοιεἶνε: τὰ τροπάρια

τῆς αὐτῆς ᾿Ωδῆς. Ὃ Κανὼν ψάλλεται εἰς τὸν α΄ ἦχον ὡς

᾿τὸν λαμπρότερον ὅλων τῶν ἤχων καὶ ἀντάξιον. τῆς λαμπροτεραῖς τῶν ἑορτῶν τοῦ Χριστιανισμοῦ.

ΔΙΑΒΑΣΙΣ'

᾿Αναστάσεως ἡμέρα: ᾿χαμπρυνθῶμεν λαοί᾽ Πά-

σχα. Κυρίου

Πάσχα" ἐκ γὰρ θανάτου πρὸς ζωὴν καὶ

ἐκ γῆς πρὸς οὐρανὸν Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμᾶς᾽διεθίθασεν, ἐπινίκιον ἄδοντας.

Διὰ γὰ συνθέσῃ τὸν ὕμνον τοῦτον ὁ ἱ, Δαμασχηνὸς ἐδαγείσθη λαμπρὰς φράσεις χαὶ ἐννοίας ἐχ τοῦ λαμπροτέρου παγηγυριστοῦ τῆς Ἐχχλησίας, τοῦ Θεολόγου Ῥρηγορίου. “Μὲ ᾿ τὸ- «᾽Αγαστάσεως ἡμέρα χαὶ λαμπρυγθῶμεν τῇ παγηγύρει»᾽ ἀρχίζει δ᾽ μέ-

γὰς ρήτωρ τὸν λόγον του «εἰς τὸ Πάσχα χαὶ εἰς τὴν βραδυτῆτα». «Πάσχα Κυρίου Πάσχα, πάλιν ἐρῶ Πάσχα, τιμῇ τῆς Τριάδος», ἀναφώγεῖ ἐν τῷ λόγῳ εἰς τὸ Πάσχα. Καὶ ἐν τῷ αὐτῷ λόγῳ, ἑρμηνεύων τὴν ῬΟραϊχὴν 2κέξιγ Πάσχα, λέγει, ὅτι αὕτη σημαίνει διάδασιν. Ἱστορικῶς μὲν τὴν διάδασιν ἐχ τῆς Αἰγύπτου πρὸς τὴν Χαναάν, ᾿ πγευματιχῶς δὲ τὴν διάδασιν ἐχ “τῶν χάτω πρὸς τὰ ἄγω, πρὸς τὴν “οὐράνιον γῆν τῆς Ἐπαγγελίας (Ἔ.- Π. Μίεπε 835, 896’. 86, 624, 686). πὰ πο τ Ὁ ᾿Αγαστάσεως ἡμέρα! βροντοφωνεῖ λοιπὸν μαζὶ μὲ τὸν

μέγαν ρήτορα

ὃ μέγας ὑμνογράφος. Προτάσσεται μετ᾽

ἐμφά-.

σεως τὸ «᾿Αναστάσεως» διὰ τὴν ἔξαρσιν. ἸΙοῖος θρίαμδος δύναται γὰ εἶνε“μεγαλύτερος ἀπὸ τὸν θρίαμδον τῆς ᾿Αναστάσεως; Καὶ

ποία ἡμέρα δύναται νὰ εἶνε, λαμππροτέρα, ἀπὸ τὴν ἡμέραν τῆς

᾿Αναστάσεως; Αὕτὴ ἡ ἡμέρα ἣν ἐποίησεν ὁ Κύριος! Ἣμέρα᾿Αναστάσεως Χριστοῦ, ἀλλὰ χαὶ ἰδιχῆς μᾶς ἀναστάσεως. ᾿᾿

«᾿Αναστάσεως ἡμέρα" λαμπρυνθῶμεν λαοί: Πάσχα Κυρίου

Πάσχα». Τὸ σχῆμα ἀσύνδετον, οἱ τόνοι ὑψηλοί, ἡ ἔξαρσις θεία.

Ἢ ψυχὴ μεθύει ἔχ τοῦ ἐνθουσιασμοῦ. Διὸ

καὶ διπλάσιάζει τὴν

προσφιλῇ λέξιν «Πάσχα», τὸ ἕτερον τοῦτο ἔνδοξον ὄνομα τῆς ἕορ-

12

118 τῆς. Καλεῖ δὲ ὃ ὑμνογράφος νὰ λαμπρυνθῶμεν ἐ:ἡνοῖ

σει

χαὶ γὰ ἑορτάσωμεν ὄχι

τῇ

ἁπλῶς ὡς ἄτομα, ἀλλ

Δγωαστά᾿

ὡς λαοί,

ὅλοι οἱ λαοὶ τῆς Χριστιαγοσύνης. Αἰτία τῆς γενικῆς καὶ ἀ περάντου χαρᾶς εἶνε ἡ ἐξαίρετος σημασία, τὴν ὁποίαν ἔχει τὸ ἰδιχόν μας Πάσχα. ᾽Ητο χαὶ τὸ ἑδροϊχὸν Πάσχα λαμπρόν. Ἦτο ἡ μεγίστη ἑορτὴ τῶν Ἑδραίων. ᾿Αλλὰ πόσον ὑπέρτερον τὸ ἡμέτερον Πάσχα χαὶ ὡς πρὸς μα, καὶ ὡς πρὸς τὸν χαραχτῆρα,

τὸ θῦ-

τῆς λυτρώσεως, χαὶ ὡς πρὸς

τὴν ἔχτασιν αὐτῆς! Ἔχει πρόδατον τὸ θῦμα. ᾿Εδῶ Χριστὸς ὃ Θεός. «Καὶ γὰρ τὸ πάσχα ἡμῶν ὑπὲρ ἡμῶν ἐτύθη Χριστὸς» (Α΄ Κορ. ὅ,ἡ. Ἔκεῖνο τὸ Πάσχα διάδασις ἐχ δουλείας ἐξωτερικῆς εἰς ἐλευθερίαν ἐξωτεριχήν. Τοῦτο τὸ Πάσχα διάδασις ἔχ δουγχαὶ ἔχ θανάτου λείας ἐσωτεριχῆς εἰς. ἐλευθερίαν ἐσωτεριχήν; πνευματικοῦ εἰς ζωὴν πνευματικήν. Ἔχεῖνο διάδασις ἐκ γῆς πρὸς

γῆν. Τοῦτο διάδασις ἐχ γῆς ἑνὰς. μόνον λαοῦ.

πρὸς Οὐρανόν. ᾿Εἰκεῖνο λυτρωτιχὸν

Τοῦτο λυτρωτιχὸν ὅλης τῆς

ἀνθρωπότητος.

Ἐξ ὅσων ἀνδρῶν ἔφαγον τὸ Πάσχα ἐν Αἰγύπτῳ, δύο μόνον εἰἷσἦλθον. εἰς τὴν γῆν τῆς- Ἐπαγγελίας. Ἔξ ὅσων τρώγουν τὸ 'Πάσχα τὸχαινόν, μυριάδες εἰσέρχονται εἰς τὴν ἄνω Βασιλείαν.Καὶ

συνελόντι εἰπεῖν, ὅσον ὑπερέχε!: τῆς σχιᾶς ἣ πραγματιχότης, τό-

σον χαὶ τὸ. ἡμέτερον Πάσχα ὑπερέχει τοῦ ἑδραϊχοῦ. Καὶ “ἡ λέξις

δειχγύει “τὴν διαφοράν Τὸ ἰδιχόν μας Πάσχα,

τῶν Ἕδραίων

Φάσα!Ἢ.. Ὅταν -διέδησαν οἱ ᾿Ισραηλῖται τὴν Ἔρυθράν, ἔφαλον. ὡ-

δὴν ἐπινίκιον.

Διὸ χαὶ ἡμεῖς, οἱ ἀσυγκρίτως ἀνωτέρας. τυχόντες

σωτηρίας, φάλλομεν τῷ Νιχητῇ χαὶ Θριαμδευτῇ

Χριστῷ τῷ Θεῷ τὰ νιχητήρια.

τοῦ θανάτου

"

Η ΚΑΘΆΡΣΙΣ ΤΩΝ ΑἸΣΘΗΣΕΩΝ

“Καθαρθῶμεν τὰς αἰσθήσεις, καὶ ὀψόμεθα τῷ ἀπροσίτῳ φωτὶ. τῆς ᾿Αναστάσεως Χριστὸν ἐξαστράπτοντα, καὶ Χαίρετε φάσκοντα τρανῶς ἀκουσόμεθα, ἐπινίκιον ἄδοντες.

|

Τὸ πρόδατον διὰ τὸ ἸΙάσχο, ὥφειλον νὰ προμηθεύωντσι οἱ Εθραῖοι κατὰ τὴν Ἰθὴν τοῦ μηνὸς Νισὰν χαὶ γὰ διατηροῦν αὐ-

τὸ μέχρι τῆς 14ης, ἤτοι ἐπὶ πέντε ἱμιέρας, γαὶ ἔπειτα νὰ τὸ θυσιάζουν. Ἢ διατήρησι: ἐπὶ πέντε ἡμέρας ἐγίνετο, λέγει ὁ Θςε: .)σι "Υ͂

.

ὝἽἤὝ;Ἢ

Ὅ

-

»

“ἢ

᾿

,

119 ᾿ ολόγος Γρηγόριος, «ἴσως ὅτι χαθαρτιχὸν. αἰσθήσεων τὸ. ἐμὸν θῦ-

μῶν», Ἴσως δηλ. διότι

τὸ ἰδιχόν μας θῦμα, ὁ Χριστός, εἶνε χαΡ

θαρτιχὸν τῶν πέντεαἰσθήσεων (Ἔ;. Π. Μίξμε 86, 641). Ἢ φράσ ις. τοῦ Θεολόγου φαίνεται ὅτι

ἐνέπνευσε.τὸν͵ ἀνωτέρω. ὕμνον.

Διὰ γὰ αἰσθανθῶμεν τὸ μεγαλεῖον τῆς ᾿Αγαστάσεως πρέ-

. πει γὰ χαθαρίσωμεν " τὰς αἰσθήσεις. Εἶνε δὲ αὗται ὄχι μόνον. αἱ . ἐξωτερικαὶ τοῦ σώματος, ἀλλὰ καὶ “αἱ ἐσωτέριχαὶ τῆς φυχῆς. Καὶ ἡ τὰς μὲν πρέπει νὰ φυλάττωμεν χαθαρὰς ἀπὸ “ἀπρεπῆ θεάματα,

ἡ ἀκούσματα χαὶ τὰς ἄλλας ἐξωτεριχκὰς ἁμαρτίας. Τὰς“ - δὲ᾽ ἀπὸ’

᾿ ἀπρεπεῖς, πονηροὺς χαὶ βλασφήμους λόγισμούς, χαθὼς “χαὶ ἀπὸ:

ἡ ὅλας τὰς ἁμαρτωλὰς ἐπιθυμίας. Χωρὶς τὴν “χάθαρσιν τῶν αἰσθήΞ:᾽ σεων καὶ τὸν ἁγιασμόν, ἀδύνατον ν᾽ ἀπολαύσωμεν τὰς χάριτας τοῦ ᾿Ανγαστάντος. Κυρίου: ὋὉἴδιος. εἶπε. Μόνον οἵ χαθαροὶ τῇ

χαρδίᾳ θὰ ἴδουν: τὸν Θέόν.

Καὶ δ᾽ ᾿Απόστολός. τοὺ εἶπε" Χωρὶς

τὸν : ἁγίασμὸν "οὐδεὶς θὰ ἴδῃ τὸν Κύριον (Ματθ. 5: 8: “Ἐόρ. 12.

14)᾽, Καὶ δ᾽ Θεολόγος Τρηγόριος λέγει «αθαρτέον, ἑαυτὸν πρῶ-

τον, εἶτα. τῷ χαθαρῷ᾽ προσομιλητέον» (ἜΣ. Π΄᾿ Μίξπε 86: 844): Δὲν “δύναται τὸ μὴ καθαρὸν νὰ ἔρχετα! εἰς χοινωγίαὰν μὲ" τὸ: χα-

θὰρόν. “Ὅπως δὲ λέγει. καὶἀρχαῖος: ἀπολογητής, δ΄ ἅγιος: Θεόφι: λος ᾿Αγτιοχείας; εἰς τοὺςπράσσοντας" τὰ“ φαῦλα: Θέὸς- δὲγ- ἔμφα-

νίζεται. (Πρὸς Αὐτόλυχον Α΄ 3):.- Καὶ -πράγματι, πῶς εἶνε. δυγάτὸν᾽ γὰ ἔχουν αἴσθησιν. τῆς Θεότητος" χαὶ ν᾽. ἀπολαύουν-τὰ- ἃ-

γνὰ “μεγαλεῖα τῆς Θρηδχείας μὰς ἄνθρωποι, οἵ ὅποῖοι-- βλέπουν

συνεχῶς τὰ αἰσχρὰ χαὶ ἀχατονόμαστα ἔργα. τῶν χιγηματόγρά: φιὸὼν χαὶ θεάτρων,ἀκούουνσυνεχῶς. , τὰ αἰσχρὰ τραγούδια; χὰξ

χυλίονται συγεχῶς εἰς τὸν βόρδορον ὡς χοίρώδεις΄ ὑπάρξεις, χωρίς ποτε ν' ἀποφασίζουν νὰ πολεμήσουν. τὰς. φαύλας. συγηθείας; ᾿Εὰν ὅμως: καθαρθῶμεν.εἰς" τὰς. αἰσθήσεις, χαὶ μάλιστα.. εἰς. τὰς.

δύο. σπουδαιοτέρας, -τὴγ- ὅρασιν. καὶ: τὴν ἀχοήγ,. τότε: μὲ τὴν.

πνευματικὴν ὅρασιν. θ᾽ ἀξιωθῶμεν νᾶ. ἴδωμεντὸν. Χριστὸν-γὰ ἐξ-.

ἀστράπτῃ ἀπὸ τὸ ἀπρόσιτον, ἦτοι ἀπλησίαστον, φῶς τῆς ᾿Ανατάσεως, «μὲ τὴν πνευματικὴν δὲ ἀκοὴν θ᾽ ἀχούσωμεν νὰ μᾶς

λέγῃ, τρανῶς, ἤτοι σαφῶς. καὶ καθαρῶς, τὸ Χαίρετε, μὲ τὸ΄ ὁποῖον

ὑπήντησε. μετὰ τὴν ᾿Αγάστασιν τὰς Μυροφόρους. Ἐντὸς «ἀπροσ(του φωτὸς» λέγεται ἐν Α΄ Τιμ. 6, 16᾽ ὅτι κατοικεῖ μόνον ὁ Θε-

ὁς. Τὸ ἴδιον ἐχεῖνο φῶς ἀναφέρει ἐδῶ ὃ ὑμνογράφος εἰς τὸν Χρι-

στόν, ἐπειδὴ θέλει νὰ δείξῃ ὅτι διὰ τῆς ᾿Αναστάσεως. ἐξέλαμψεν ἡ Θεότης τοῦ. Χριστοῦ. Ἢ ᾿Αγνάστασις εἶνε ἡ λαμπροτέρα ἀπό-

δειξις ὅτι

ὁ Χριστὸς. εἶγε Θεός. Τὸ δὲ Χαίρετε σημαίγει, ὅτι. ἡ

180

᾿Αγάστασις ἔφερεν εἰς τὸν κόσμον τὴν χαράν, ὅπως ἣ πτ τοῦ ἀνθρώπου εἶχε φέρει τὴν λύπην. Ἢ Χριστισνιχὴ Θρησχ εἶνε ὅλη φῶς χαὶ ὅλη χαρά! Διὸ χαὶ ψάλλομεν τῷ ἐχ τοῦ φου ἀνατείλαντι Ἡλίῳ τῆς χαρᾶς τὰ γνιχητήρια.

ΕΥ̓ΦΡΟΣΥΝῊ ΑΙΩΝΙΟΣ Οὐρανοὶ μὲν. ἐπαξίως εὐφραινέσθωσαν᾽ γῆ "δὲ

ἀγαλλιάσθω". ἑορταζέτω δὲ κόσμος ὁρατός τε ἅπας καὶ ἀόρατος; Χριστὸς γὰρ ἐγήγερται, εὐφροσύνη ΄ αἰώνιος... Καὶ πάλιν ὃ ἰ.. δμνογράφος ἐρανίζεται χαμπρὰς ρήσεις ἔχ τοῦ λαμπροῦ παγηγυριστοῦ, τοῦ Θεολόγου. Τρηγοῤίου. Τὰς δύο πρῶτος προτάσεις τοῦ. ὕμνου. λαμδάγει ἐχ τοῦ πανηγυριχοῦ εἰς τὸ

τερον μέγα γεγονὸς τοῦ Χριστιαγισμοῦ, τὴν

στοῦ. Ἔχεῖ

ἸψΨαλμῳδοῦ

Ρένγησιν τοῦ Χρι-

ὃ πανηγυριστής, ἐρανιζόμενος. χαὶ αὐτὸς ἐκ τοῦ

(Ῥαλμ. 9ῦ, ὍΣ λέγει «Καὶ ἵνα συνελὼν εἴπω,

εὐφραινέσθωσαν οἱ οὐρανοὶ χαὶ ἀγαλλιάσθω ἣ γῆ διὰ. τὸν ἐ-. πουράνιον εἶτα ἐπίγειον»... Τὴν τρίτην πρότασιν λαμδάνει ἐχ τοῦ

λόγου εἰς τὸ Πάσχα ὅπου λέγεται «Σήμερον. σωτηρία, τῷ χόσμῳ ὅσος τε ὁρατὸς χαὶ ὅσος ἀόρατος». Μᾶλλον δὲ καὶ τὴν. τετάρτην πρότασιν ἐχ τοῦ ἰδίου λόγου φαίνεται. νὰ. λαμδάγῃ, ὅπου ὃ Τρηγόριος, εὐθὺς μετὰ τὴν ἀνωτέρω φράσιν͵ λέγει" «Χριστὸς ἐχ γεχρῶν (ἐγν. ἐγήγερται) ᾿ συγεγείρεσθε»" Ἔλήφθη δὲ χαὶ τοῦτο ἔχ τοῦ ΄ Κορ. 16, 20 (Ἐἰ. Π. Μίξπε 86, 812, 624).

Οἱ ἑορταστιχοὶ τόνοι ἐπὶ τῇ ᾿Αναστάσει. φθάνουν ἐν τῷ ὕμνῳ τούτῳ εἷς τὸ ἀποχορύφωμα. Αἱ λέξεις, αἱ ὁποῖαι ἐκφρά-

ζουν τὸν μεγαλύτερον πλοῦτον τῆς χαρᾶς, ἐπιστρατεύονται ἐδῶ ὑπὸ τοῦ ὑμνογράφου. Πλήρωμα χαρᾶς χαὶ ἀγαλλιάσεως ὁ ὕμνος

οὗτος!

Καὶ τὰ ἄψυχα καλοῦνται νὰ χαροῦν. Οὐρανὸς ἐσχοτίσθη

καὶ γῆ ἐσείσθη χατὰ τὴν Μ. ἸΙαρασχευήν. Οὐρανοὶ εὐφραινέσθωσαν καὶ γῆ ἀγαλλιάσθω σήμερον, διότι Χριστὸς ἔχει ἐγερθῇ ἐχ νερῶν, εὐφροσύνη αἰώνιος.

Ἴσως

ὅμως, λέγων γῆν χαὶ οὐραγοὺς ὁ ὑμνογράφος, νὰ

ἐνγοῇ τοὺς ἐπὶ γῆς ἀνθρώπους χαὶ τοὺς ἐν οὐρανοῖς ἀγγέλους.

Χαρὰ γίνεται

ἐν οὐρανῷ μεταξὺ τῶν ἀγγέλων, εἶπεν ὁ Κύριος,

181

ἐπὶ τἅμαρτωλῷ μεταγοοῦντι. Πόσῳ μᾶλλον γίνετα: χαρὰ μεἀγγέλων ἐπὶ τῇ σωτηρίᾳ μυριάδων ἁμαρτωλῶν, σῷῳταξὺ τῶν τομέγωναὶ δοξαζομένων διὰ τοῦ θανάτου καὶ τῆς ᾿Αναστάσεως τοῦ Κυρίου! Χαίρουν ἀκόμη. οἱ ἄγγελοι, διότι ἔχ τῶν σῳζομένων τ ἀνθρώπων. θὰ ἀγαπληρωθῇ ὃ ἄνω κόσμος, θὰ ἀντικατασταθῇ τὸ ἐχπεσὸν τάγμα,τῶν ἀγγέλων.

᾿Δέγων οὐρανοὺς: “ὃ ὑμνογράφος θὰ πρέπῃ γὰ ἐνγνοῇ καὶ τοὺς.ἢἐν οὐρανοῖς διχαίους, οἱ δὁποῖοι ἀποτελοῦν,. τὴν θριαμδεύου-

σαν Ἐκκλησίαν, τὴν «πανήγυριν. καὶ ἐκκλησίαν πρωτοτόχων ἔν

οὐραγοῖς ἀπογεγραμμένών», οἷ᾽ ὁποῖοι; ξορτάζουν χαὶ πανηγυρί-,

ζοῦν ἐν “τῇ «ἐπουραγίῳ “Ἱερουσαλὴμ» ἀπείρως, λαμπρότερον τῆς ἐπὶ. γῆς Ἔϊχχλησίας: (Ἐόρ. 12,.22- 28). Ω. πόσον συγκιγητικὸν

εἶνε γὰ. σχεπτώμεθα, ὅτι τὴν στιγμήν, χατὰ. τὴν ὁποίαν ἑορτά-͵ ζομεν ἡμεῖς ἐδῶ . τὸ Πάσχα,. ἑορτάζουν χαὶ εἰς τοὺς οὐραγοὺς: προσφιλεῖς πατέρες καὶ μνητέρες. καὶ τέχνα χαὶ ἀδελφαὶ καὶ -ἀδελφοί μας, οἱ ὁποῖοι ἠξιώθησαν νὰ εἰσέλθουν εἶς. τὸν εὐτυχέστερον ἐχεῖνον χόσμον! Ἂ τὸ οὐράνιον Πάσχα! Ἔχεῖϊῖ:. τὸ γέννημα. τῆς ἀμπέλου πίνετοι χαινόν; ἐχεῖ ἡ εὐφροσύνη ἄρρητος!.

-

ἰ

“.-.-

-

᾿ς

182 Η ΑΓΑΛΛΙΆΣΙΣ . Χριστούγεννα, Μεγάλη

Παρασκευή, Πάσχα.

ΑΥ' τρεῖς

μεγαλύτεραι ἡμέραι τοῦ 'Χριστιανικοῦ" ἑορτολογίου. Ἢ; πρῶ-

τη διὰ τοὺς πιστοὺς σημαίνει χαράν, ἡ δευτερα πόνον,

τρίτη ἀγαλλίασιν. ἯἩ

ἀγαλλίασις εἶνε ἰσχυροτέρα

Π

τῆς χα-

ρᾶς, μάλιστα ὅταν τὸ αἴσθημα’ τῆς ἀγαλλιάσεως; ἔῤχεται εὐθὺς ἀμέσως μετ᾽ ἀπερίγραπτον . πόνον:.: Καὶ ποῖος πόνος

εἶνε μεγαλύτερος ἢ ἴσος τοῦ πόνου τῆς: Μεγάλης Παρασκευ-

ἧς; Τὰ. Χριστούγεννα ᾿᾿ καὶ ἧ: Μεγάλη: Παρασκευὴι ἀπούλε::

ποῦν εἰς -τὸ Πάσχα." .:- Ὃ Χριστὸς ἐγεννήθη καὶ ἐσταυρώθη

διὰ. νὰ. φθάσῃ “εἰς τὴν δόξαν. τῆς ἀναστάσεως. Διὰ τὸν. Χρι-

στὸν. ἡ γέννησις ὑπῆρξε ταπείνωσις: καὶ ἣ σταύρωσις ἐσχά-.

τη ταπείνωσις" - :ἐνῷ ἡ ἀνάστασις. ὑπῆρξε- τὸ: ἀποκορύφωμα.

τῆς ἐπιγείου δόξης του. Καὶ. ἐπειδὴ μετὰ: τοῦ: Χριστοῦ: συνα-

νιστάμεθα καὶ ἡμεῖς, ἡ ἀνάστασις -εἶνε: καὶ «τὸ- ἀποκορύφω-

μα. τῆς͵ ἰδικῆς μας - δόξης. Δι᾿ ἡμᾶς. ἄλλωστε ἀνέστη ὁ--Χρι:

στός. Ὅπου. δὲ δόξα, ἐκεῖ. χαρά. - Καὶ ὅπου ρύφωσις,

ἐκεῖ χαρᾶς πλησμονή,

μέθη καὶ σκιρτήματα πνευματικά.

«δόξης ἀποκο-.

ἀγαλλίασις, ..

.

εὐφροσύνη,

Αὐτὸς ὁ χριστιανός, ὁ ὁποῖος τὴν ἡμέραν τοῦ Πάσχα χαίρει ἐξαιρετικώτερον, χαίρει χαρᾷ ἀνεκλαλήτῳ καὶ δεδοξασμένῃ, εὐφραίνεται, ἀγαλλιᾶται καὶ σκιρτᾷ, αὐτὸς ἀγαπᾷ εἰλικρινῶς τὸν Δεσπότην Χριστόν, . καὶ αὐτὸς. μόνον εἶνε

ἀληθινὸς χριστιανός. Καὶ προσφιλὴς μήτηρ καὶ προσφιλὲς

τέκνον του ἐὰν ἀποθάνῃ τὴν. ἡμέραν τοῦ Πάσχα, ὁ ἀληθινὸς χριστιανὸς θὰ θεωρήσῃ τοῦτο ἐξαιρετικὴν παρὰ τοῦ Κυ-

ρίου τιμήν, καὶ εἰς τὸ βάθος τῆς καρδίας του θὰ διατηρή-

σῃ τὴν μυστικὴν τῆς ἀναστάσεως χαράν. Ἐκεῖνος δὲ ὁ 'χρι-

στιανός, ὁ ὁποῖος τὴν ἡμέραν τοῦ Πάσχα δὲν αἰσθάνεται ἐξαιρετικὴν χαράν, εὐφροσύνην καὶ: ἀγαλλίασιν, -πνευματι-

κήν, ἐννοεῖται, χαράν, εὐφροσύνην καὶ ἀγαλλίασιν, ὄχι γα-

στρονομικήν -“-, ἐκεῖνος καταφρονεῖ. τὸν Δεσπότην Χριστὸν ἐν

τῇ ἡμέρᾳ τῆς ὑψίστης δόξης του, καὶ χριστιανὸς δὲν πρέπει

νὰ ὀνομάζεται. Συγκαταλεχθήτω μεταξὺ τῶν χοιρωδῶν ὑπάρξεων καὶ τῶν φθονερῶν δαιμόνων, οἱ ὁποῖοι ἐπικράνθησαν ἐπὶ τῷ θριάμθῳ τοῦ Χριστοῦ! Φαντα σθῆτε ἐκλεκτὸν ἄνθρώπον, ὁ ὁποῖος ἐπέτυχε σπουδαῖον καὶ ἐξαιρετικόν τι πρᾶ-

γμα καὶ διὰ νὰ μεταδώσῃ καὶ εἰς ἄλλους τὴν χαρὰν τῆς

188 ἐπιτυχίας ὀργανώνεν ἑορτὴν καὶ συγκαλεῖ τοὺς φίλους νὰ συγχαροῦν καὶ νὰ συνευφρανθοῦν. Καὶ φαντασθῆτε φίλους, οἱ ὁποῖοι εὐχαρίστως. μὲν καταθροχθίζουν τὰ ὑπὸ τοῦ ἐκλεκτοῦ ἀνθρώπου παρατιθέμενα ὑλικὰ᾽ ἀγαθά,’ιἀχλὰ᾽ τὴν ἐπι-

τυχίαν τοῦ ἐκλεκτοῦ αὐτοῦ ἀνθρώπου οὐδόλως.

ἐκτιμοῦν

καὶ εἰς τὴν χαρὰν τῆς ἐπιτυχίας του ᾿οὐδόλως᾽ συμμετέχουν

ψυχικῶς. Τί εἶδος φίλοι δύνανται νὰ εἶνε οἱ τοιοῦτοι φίλοι;

Καὶ τί εἶνε ἡ πλέον ἐξαιρετικὴ ἐπιτυχία τοῦ πλέον ἐκλεκτοῦ ἀνθρώπου πρὸ͵ τῆς ἐπιτυχίας, τὴν ὁποίαν ἐπέτυχεν; ὄχι δι’ ἑαυτόν, ἀλλὰ δι’ ἡμᾶς, ὁ δεύτερος ᾿Αδάμ, ὁ Κύριος ἐξ "οὐρανοῦ; Καὶτί. εἶνε ὅλαι συλλήῤδην αἱ ἐπιτυχίαι καὶ ὅχα τὰ ἐπιτεύγματα. τῶν ἀνθρώπων ἐνώπιον “τῆς ἀναστάσεως τοῦ

- Κυρίου;

Χαρῆτε, ἀδελφοί, “τὴν τρανὴν, χαρὰν τῆς ἀναστάσεώς, προοίμιον τῆς τρανοτέρας χαρᾶς ἐν τῇ κοινῇ ἀναστάσει “τῶν νεκρῶν. Εὐφρανθῆτε καὶ σκιρτήσατε διὰ τὸν θρίαμθον Ἐκείνου, ὅστις νεκρὸς ἐγένετο ἀπὸ κακίας ἀνθρώπων, καὶ ἴ-

δοὺ ζῶν ἐστινεἰς τοὺς αἰῶνας,

τὰ σύμπαντα πληρῶν.διὰ

τῆς παντοκρατορικῆς δυνάμεώς του. ᾿Αγαπήσατε καὶ τιμήσατε τὸν Κύριον τῆς δόξης, ὅστις πρῶτος ἠγάπησε καὶ ἐτίμησεν ἡμᾶς -διὰ τῆς θυσίας καὶ τῆς ἀναστάσεώς του, βεθαίας ἐγγυήσεως -καὶ τῆς. ἡμετέρας."ἀναστάσεως. Χαρῶμεν πάντες καὶ εὐφρανθῶμεν καὶ ἀγαλλιασώμεθα, «ἀδελφοί,. καὶ ψάλωμεν “ἐξ ὅλης "τῆς. καρδίας καὶ ἐξ ὅλης τῆς ἰσχύος «τὸν ὕμνον τοῦ. θριάμθου, τοῦ θριάμθου. ᾿Εκείνου, καὶ τοῦ θριάμ-

-θου -ἡμῶν- δι’ “᾿Εκείνου, ὅστις. ἀναστὰς ἐκ τῶν νεκρῶν συνα-

νέστησεν ἡμᾶς καὶ. συνανύψωσεν ᾿ἀνέσπερον βασιλείαν του.

εἰς τὴν τρισένδοξον.καὶ

--

ν

»"

-«-“Δ

"Ἂς χαίρωμεν.-“δὲ καὶ ἂς εὐφραινώμεθα καὶ ἂς ἀγοαλ-

λιώμεθα ὅλας τὰς.“ἡμέρας τῆς ζωῆς ἡμῶν, ἰδιαιτέρως δὲ

πᾶσαν “Κυριακήν,-“διότι πᾶσαν Κυριακὴν τὴν ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου ἑορτάζομεν, ἕως “ ὅτου ἡ ἀνέσπερος ἡμέρα ἀνατείλῃ, ἰὴ αἰωνία ᾿Κυριακή, ὅτε συνεχῶς θὰ ἑορτάζωμεν. καὶ ᾿θὰ πανηγυρίζωμεν, αἰνοῦντες καὶ εὐλογοῦντες Χριστὸν εἰς τοὺς αἰῶνας, καὶ ἀσυγκρίτως ζωηρότερον͵ τῆς δόξης αὐτοῦ. καὶ

“πῆς εὐφροσόνης ἀπολαύοντες.

Ἐν συνεχείᾳ θὰ ᾿ἑρμηνεύσωμεν ἕνα ὕμνον τοῦ Πάσχα.

184 ΕΟΡΤΗ

ΕΟΡΤΩ͂Ν

Αὕτη ἡ κλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα, ἢ μία τῶνΣαόπα-

᾿θάτων, ἡ βασιλὶς καὶ κυρία, ἑσρτῶν. ἕορτη καὶ

νήγυρίς ἐστι πανηγύρεων, ἐν ἣ εὐλογοῦμεν Χριστον εἰς τοὺς αἰῶνας.

ΠΠΠΠ

τ τ πὴ

φ

Ὃ λαμπρότατος οὗτος ὕμνος εἶγε ὁ Εἱρμὸς τῆς Η΄. ᾿Ωδῆς

᾿

τοῦ Καγόγος τοῦ Πάσχα. Ὑπόθεσις τοῦ ὕμνου εἶνε, «αὕτη ἡ χλητὴ χαὶ ἁγία ἡμέρα, ἡ μία τῶν σαδδάτωνγ».᾿ Αἱ φράσεις αὐταὶ εἷ-

γε. εἰλημμένα! ἐκ τῆς Γραφῆς. Ὥς «χληταὶ καὶ ἅγιαι ᾿ ἡμέραι» χαραχτηρίζογται αἱ ἐπίσημοι καὶ ἱεραὶ ἡμέραι τῶν΄ ἑορτῶν Κυοίου (Ἐξ. 12, 16. Λευῖτ. κεφ. 28. ᾽Δριθμ. 28, 26). «Κληταὶ ἐχλεχταὶ χαὶ ἀφιερωμέναι εἰς

χαὶ ἅγιαι ἡμέραι» εἶνε αἱ

τὸν

Κύριον ἡμέραι. «Μίὰ, δὲ τῶν. σαδδάτων» ᾿λέγεται ἧ- πρώτη τῆς ἑδδομάδος ἡμέρα, ἢ χαθ᾽ ἡμᾶς Κυριακὴ (Ματθ. 28,. 1. Μάρχ.

16, 2, 9. Λουχ. 24, 1. Ἰωάν. 20, 1, 10. ΤΙράξ. 20, 1. Α΄

Κορ. 16, 27, καθόσον εἰς ταὶ ἝἙΘραϊχὰ «μία»σημαίνει χαὶ πρώτην (εν. 1, 8), «σάδδατα» δὲ χαὶ «σάδδατον» ᾿δημαίνει καὶ

οι

ἑθδομάδα (Λουχ. 18, 12).

- «Αὕτη ἡ χλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα,

-

«Ὁ “39

τῇ; ς ὁποίας τὸ μεγαλεῖον ἐξαίρει

.-

ΝΣ

ἢ μία τῶν σαδδάτων»,

ὁ ὑμνογράφος, εἶνε. τὸ Πάσχα, ἣ μέρα “τῆς ἐνδόξου τοῦ Κυρίου ᾿ἀναστάσεως. Περὶ τοῦ Πάᾶ τῶν ἭἝἭδραίων, τὸ ὁποῖον ἦτο τύπος τοῦ Πάσχα τῶν Χριστια-

γ,

ἐγ Λευῖτ. 28, 4 - ὅ ὃ

θεὸς διέταξε. διὰ . τοῦ. Μωυσέως"

«Αὗται αἱ ἑορταὶ τῷ Κυρίῳ χληταὶ ἅγιαι, - ἃς χαλέσετε αὐὖ-

τὰς ἐν τοῖς χαιροῖς αὐτῶν.

Ἔν τῷ

πρώτῳ: μηνὶ, ἐν --τῇ τεσ-

σαρεσχαιδεχάτῃ ἡμέρῳ τοῦ μηγός, ἀγὰ μέσον τῶν ἔἕσπερινῶν

πάσχα τῷ Κυρίῳ». Αὗται, Κυρίου,

αἱ

ὑποῖαι εἶνε

δηλαδή,

ἐχλεχταί,

εἶνε

ἅγιαι,

αἱ ἑορταὶ χαὶ

τὰς

τοῦ

ὅὁποί-

ας θὰ ἑορτάζετε εἰς ὡρισμένους χρόνους. Πρώτη μεταξὺ αὐτῶν εἶνε τὸ Πάσχα. Κατὰ τὴν δεχάτην τετάρτην τοῦ πρώτου μηνὸς (τοῦ Νισὰν) “μεταξὺ τῶν δύο ἑσπερινῶν θὰ ἑορτάζετε τὸ Πάσχα πρὸς τιμὴν τοῦ Κυρίου. Τὸ Ἕδραξχὸν Πάσχα διήργει ἀπὸ

14 ἕως 21 τοῦ μηνὸς Νισάν.

Ἢ πρώτη ἡμέ-

ρα χαὶ ἣ τελευταία ἦσαν αἱ ἱερώτεραι. Διὰ τοῦτο χαὶ μὲν χαὶ ἡ δὲ ἐχαραχτηρίζετο ὡς «χλητὴ ἁγίαν (Λευῖτ. 28, Τ, 8). Ἔν Λευῖτ. 28, 86 ὡς «χλητὴ ἁγία» ἐχαραχτηρίζετο ἔ-

πίσης ἡ

ὀγδόη

ἡμέρα

τῆς ἑορτῆς τῆς Σχηνοπηγίας, ἡ ἐσχά-

188

τῇ ἡμέρα τῆς ἑορτῆς αὐτῆς χαὶ ὅλων τῶν: ἑορτῶν τοῦ ἔτους, ἡμέρα. μεγάλη θεωρουμένη (δὲ καὶ Ἰωάν. 7, 87). Μεταφέρων δὲ

ὃ ὑμνογράφος τὸν χαροαχτηρισμὸν

«χλητὴ ἁγία» εἷς τὴν

ἡμέραν τοῦ Χριστιανιχοῦ Πάσχα, ἐχτὸς τοῦ ἉἙδραζχοῦ Πάσχα εἶχεν ἴσως ἐν γνῷ χαὶ τὴν ἐσχάτην χαὶ μεγάλην ἡμέραν τῆς

Σκηνοπηγίας, τὴν ὀγδόην ἡμέραν,

τῆς

προτύπωσιν

μυστιγῆς

ὀγδόης, ἥτις εἶνε τὸ ἡμέτερον Πάσχα, ἀτελέστερον μὲν ἐνταῦθα, τελειότερον δὲ ἐν τῇ αἰωνιότητι. “Οπωσδήποτε ἡ ἡμέρα τοῦ Χριστιανικοῦ Πάσχα εἶγε ἡ κατ᾽ ἐξοχὴν «χλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα» τοῦ Χριστιανισμοῦ,

τέρα, πάσης

ἀσυγχρίτως λαμπροτέρα χαὶ ἵερω-

“Ἑἰδραϊκχῆς ἑορτῆς.

Εἰς τὴν συνέχειαν τοῦ ὕμνου ἣ ἡμέρα τοῦ Πάσχα χαρα-

χτηρίζεται ἐπίσης ὡς «βασιλὶς καὶ χυρία». Ὃ χαραχτηρισμὸς «βασιλὶς» εἶνε εἰλημμένος ἔκ τοῦ λόγου τοῦ ἁγίου Τρηγορίου τοῦ

Ἔ

«.-

Θεολόγου εἰς τὴν Καιγὴν Κυριακήν. Λέγεται δὲ βασιλίς, διότι εἶνε ἡ βασίλισσα ὅλων τῶν ἑορτῶν. Λέγεται ἐπίσης χυρία ἀπὸ τοῦ Κυρίου, ὅπως ὁμοίως λέγεται χαὶ Κυριακή, ἤτοι ἧἐρα τοῦ Κυρίου. Ὥς χυρία δὲ ἣ ἡμέρα αὕτη χυριαρχεῖ ὅλων τῶν. ἄλλων ἡμερῶν τοῦ ἔτους.

Ἢ ἡμέρα τοῦ

Πάσχα, λέγει ἐν συνεχείᾳ ὃ ἱερὸς ὕμνγο-

γράφος, εἶνε «ἑορτῶν ἑορτὴ» καὶ «πανήγυρις

πανηγύρεων». Αἴ

ἐχφράσεις αὗται εἶνε εἰλημμέναι ἐκ τοῦ εἰς τὸ Πάσχα λόγου

τοῦ ἁγίου ΓΤρηγορίου τοῦ Θεολόγου, τοῦ μεγάλου τούτου πανηγυ-

ριστοῦ τῆς Ἔϊχχλησίας μας. Εἶνε δὲ πεποιημέγαι χαθ᾽ ὁμοίας Ἕ:-

δραϊχὰς ἐχφράσεις, ἔνθα διὰ σχήματος ἀγαδιπλώσεως ἐἔχφρά(πρόλ. «ματαιότης ματαιοἵεται ἔννοια ὑπερθετιχοῦ βαθμοῦ

τήτων», «ἅγια ἁγίων», «ἄσμα ἀσμάτων»). «(Εορτὴ ἑορτῶν» σημαίγει λοιπόν ἡ γχατ᾽ ἐξοχὴν ἑορτή. Καὶ πανήγυρις πανηγύρεων σημαίνει" ἡ κατ᾽ ἐξοχὴν πανήγυρις. Τὸ Πάσχα εἶνε ἣ ὑφίστη ἑορτὴ καὶ πανήγυρις. Ἔν τῇ ἐνδόξῳ ταύτῃ τῆς ἀναστάσεως ἡμέρῳ ἡμεῖς οἱ Χριστιανοί, λέγει τέλος ὃ ὑμνογράφος, εὐλογοῦμεν, ἤτοι ὑμνοῦ-

Εἰς ὅ-

μεν χαὶ δοξολογοῦμεν, τὸν Χριστὸν

εἰς τοὺς αἰῶνας.

θὼ ὑπάρχῃ τὸ Χριστιανιχὸν Πάσχα,

χαὶ διὰ τοῦτο ὁ ὑμνογρά-

λους τοὺς αἰῶνας, ἀφ᾽ ὅτου ὁ Χριστὸς ἀνεστήθη, ὑπάρχει χαὶ

φος λέγει, ὅτι εὐλογοῦμεν Χριστὸν εἰς τοὺς αἰῶνας. Καὶ μετὰ θάγατον τὸ Πάσχα συνεχίζεται ἐν οὐρανοῖς, ὅπου οἱ σεσωσμέ-

γοι

ἑορτάζουν Πάσχα αἰώνιον χαὶ δοξολογοῦν

τὸν

Χριστὸν

αἰωγίως.

13

186

Τὴν ἔννοιαν τοῦ ὕμνου δὲν πρέπει γὰ περιορίσωμεν εἰς μίαν μόνον ἡμέραν τοῦ ἐχχλησιαστιχοῦ ἔτους, τὴν ἡμέραν τοῦ Πάσχα. Ὃ ὕμνος ἀναφέρεται εἰς πᾶσαν Κυριακήν. Διότι χατὰ χαὶ πᾶσαν Κυριακὴν τὴν ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου ἑορτάζομεν Πάσχα ἐπιτελοῦμεν. Εἶνε τόσον μέγα τὸ γεγονὸς τῆς ἀναστάσεὡς, ὥστε ὃ ἑἕορτασμός του γίνεται ὄχι μίαν, ἀλλὰ πενήντα δύο

φορὰς τὸ ἔτος.Ἢ Κυριαχή, ἡ ἡμέρα τῆς δόξης τοῦ Κυρίου χαὶ τῆς ἰδιχῆς μᾶς

δόξης, ἣ ἐνωρὶς ἀντιχαταστήσασα τὸ “Εδραϊ-

(

χὸν Σάδδατον, εἶνε ἡ βασιχὴ χαὶ μεγαλυτέρα ἑορτὴ τῆς ᾿χχλησίας. Ὅλοι οἱ ὑφηλοὶ τίτλοι οἱ περιεχόμενοι εἰς τὸν ἕρμηγευθέντα ὕμνον ἁρμόζουν εἰς τὴν Κυριαχήν, πᾶσαν δηλονότι Κυριαχὴν τοῦ ἔτους. Διὸ χαὶ οἱ Χριστιανοὶ ὀφείλομεν γὰ τι-

μῶμεν τὸ μεγαλεῖον τῆς Κυριαχῆς ἡμέρας ταχτιχῶς καὶ συγειδητῶς ἐχχλησιαζόμενοι, καὶ πνευματικῶς ἑἕορτάζοντες χαὶ εὐφραινόμενοι ἐπὶ τῇ δόξῃ τοῦ Κυρίου, ἥτις εἶνε ἀρραδὼν χαὶ τῆς ἰδικῆς μᾶς δόξης ἐν τῇ χοινῇ ἀναστάσει τῶν γεχρῶν, ὅτε ὁ

Κύριος τῆς δόξης θὰ ἔλθῃ, ἵνα παραλάθῃ μεθ᾽ ἑαυτοῦ τοὺς ἐκχλε-

ὅπου θὰ ἕορχτούς τοῦ εἰς τὴν ἐπουράνιον βασιλείαν του, τάζουν Πάσχα αἰώνιον χαὶ πανευφρόσυνον, ἀσυγκρίτως χαρμο-

συνότερον χαὶ τοῦ λαμπροτέρου ἐπιγείου

Πάσχα.

ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗ ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΘΕΟΠΟΙΟΥΝ Τὴν ϑην Κυριακὴν

ὁπὸὼ το΄.

Πάσχα ἡ ᾿Εκκλησία ἑορτάζει τὸν

ἁγίαν Πεντηκοστήν, ἤτοι τὴν ἔνυσιν καὶ ἐπιφοίτησιν τοῦ “«ΑΑΥγίου Πνεύματος ἐπὶ τοὺς μαθητὰς καὶ ἀποστόλους τοῦ Κυρίου. Τὴν ὃὲ Δευτέραν τῆς Πεντηκοστῆς ἕορ-

Ξ-

μα, τὸν ἕνα τῆς Τριάδος

τάζει «αὐτὸ τὸ πανάγιον καὶ ζωοποιὸν καὶ παντοδύναμον Πενεῦ-

Θεόν,

τὸ ὁμότιμον καὶ ὁμοούσιον

καὶ ὁμόδοξον τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ».

Ἢ ἐποχή μας εἶνε κατ᾽ ἐξοχὴν ἀντιπνευματική. Ὅταν

λέγωμεν ὅτι ὁ ὑλισμὸς κυριαρχεῖ εἰς τὸν κόσμον, οὐδὲν ἄλλο λέγομεν ἢ ὅτι ὁ κόσμος μάχεται κατὰ τοῦ Πνεύματος,

ἀρνούμενος αὐτὸ κατὰ θεωρίαν καὶ πρᾶξιν. Ὃ θλιδερὸς λό-

γος τοῦ Κυρίου, ὅτι ὁ κόσμος «οὐ θεωρεῖ αὐτὸ--- τὸ Πνεῦμα τὸ Ἅγιον -- οὐδὲ γινώσκει αὐτό», ἐξακολουθεῖ δυστυχῶς

νὰ ἰσχύῃ καὶ σήμερον, μετὰ εἴκοσιν αἰώνων μόνιμον διαμὸνὴν τοῦ Πνεύματος ἐν τῇ ᾿Εκκλησίᾳ τοῦ Χριστοῦ καὶ μετ᾽ ἐπιτέλεσιν ἀναριθμήτων θαυμασίων καὶ θαυμάτων. Ἐπειδὴ δὲ ἰσχύει ὁ θλιθερὸς αὐτὸς

λόγος τοῦ Κυρίου, διὰ τοῦτο

ἀκριθῶς ἰσχύει καὶ ὁ ἄλλος θλιθερὸς λόγος, ὅτι ὁ κδοιὸς «οὐ δύναται λαθεῖν» τὸ Πνεῦμα τὸ “Ἅγιον (ἸΙἸωάν. ἴᾷ, 1τὰς

Πῶς δύναται πράγματι νὰ λάθῃ ὁ κόσμος τὸ Πνυεῦμα τὰ ἽΑγιον, ἐφ᾽ ὅσον ἀγνοεῖ καὶ θέλει ν᾿ ἀγνοῇ αὐτό; Τῶς δύ. νανται οἱ καταφρονηταὶ καὶ ἀρνηταὶ τοῦ Πνεύματος νὰ “λν. ρωθοῦν ὑπ᾽ ἐκείνου, ὅπερ καταφρονοῦν καὶ ἀρνοῦνται;

κόσμος ζῇ στεύει...

ὡς ὕλη καὶ ὡς σάρξ, π

ἃ

Χ)

διότι εἰς αὐτὰ μόνον Ἂὸ

ἢ

᾿Αλλὰ καὶ ἐκ τῶν θρησκευτικῶν ἀνθρώπων, τῶν δηχὼ

λογούντων πίστιν εἰς τὴν Θρησκείαν τοῦ Χριστοῦ καὶ “τρόσ. ἐρχομένων εἰς τοὺς ἱεροὺς ναοὺς πρὸς λατρείαν τὸ Θεδῆ,

188 ἕν

σημαντικὸν μέρος ὁμοιάζει δυστυχὼς πρὸς

τὸν κόσμον.

Διότι, ἐνῷ τὸ μέρος τοῦτο ἀποτελεῖται ἐκ θρησκευτικῶν ἄν. θρώπων, καὶ ὡς ἐκ τούτου ἔπρεπε νὰ ἔχῃ γνῶσιν καὶ ἐπί: γνωσιν Θεοῦ, ἐν τούτοις ὄχι ἐπίγνωσιν δὲν ἔχει, ἀλλ οὔτε ἁπλῆν γνῶσιν. Οἱ θρησκευτικοὶ αὐτοὶ ἄνθρωποι ὁμολογοὺν ἀγνοοῦν εἰς βασικα καὶ λατρεύουν Θεότητα, τὴν ὁποίαν διδάγματα τῆς χριστιανικῆς ἀποκαλύψεως. Νομίζουν ὅτι τὸ “Αγιον Πνεῦμα εἶνε ἁπλῶς ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ, ἐνῷ

τὸ “Α-

γιον Πνεῦμα εἶνε ἀπείρως περισσότερον δυνάμεως. Τὸ “Α-

γιον Πνεῦμα ἔχει δύναμιν, δὲν εἶνε δύναμις. “Ὅπῶς ὁ ἄνθρω-

πος᾽ ἔχει δύναμιν, δὲν εἶνε ὅμως δύναμις εἶνε πρόσωπον, συνειδητὸν δηλονότι ὄν.

Τὸ “Αγιον Πνεῦμα εἶνε πρόσωπον, ἀπείρως δὲ ἀνώτε-

ρον τοῦ προσώπου «ἄνθρωπος» ἢ τοῦ προσώπου «ἄγγελος». Τὸ ἽἍΔΛγιον Πνεῦμα εἶνε πρόσωπον ἐν τῇ τελείᾳ καὶ ἀπολύτῳ τῆς

Υἱὸς

μα

λέξεως ἐννοίᾳ. “Ὅπως ὁ Πατὴρ εἶνε

εἶνε ἐπίσης πρόσωπον,

εἶνε πρόσωπον:

εἶνε

οὕτω

τὸ

πρόσωπον,

καὶ τὸ

τρίτον

καὶ ὁ

ἽΑγιον Πνεῦ-

πρόσωπον

τῆς

Θεότητος εἶνε ὁ εἷς τῆς Τριάδος, ὁμοούσιος, ὁμόθρονος καὶ

ἰσότιμος πρὸς τὸν Πατέρα καὶ πρὸς τὸν Υἱόν. “Ὅπως ὁ Πα-

τὴρ εἶνε Θεὸς ἀληθινός, καὶ ὁ Υἱὸς εἶνε ἐπίσης Θεὸς ἀληθι-

νὸς ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ γεννώμενος, οὕτω καὶ τὸ ἽΔΑγιον Πνεῦ-

μα εἶνε Θεὸς ἀληθινὸς ἐκ

Θεοῦ ἀληθινοῦ ἐκπορευόμενος.

Τέλειος Θεὸς ὁ Πατήρ, τέλειος Θεὸς ὁ Υἷός, τέλειος Θεὸς

τὸ “Αγιον Πνεῦμα. Πλὴν δὲν ὑπάρχουν τρεῖς Θεοί, ἀλλ᾽ εἷς Θεός. Τοῦτο τὸ μυστήριον τῆς ᾿Αγίας Τριάδος, τοῦτο τὸ μυστήριον τῶν μυστηρίων! Πῶς ἡ Μονὰς

ἐν Τριάδι; Πῶς

ἡ Τριὰς ἐν Μονάδι; Πῶς ὁ εἷς Θεὸς τρία πρόσωπα συγχρόνως; Πῶς τὰ τρία πρόσωπα, ὁ Πατήρ, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ ἽΑγιον Πνεῦμα, εἷς Θεός; Εἰς τὰ ἐρωτήματα αὐτὰ δὲν ἔχομεν νὰ ἀπαντήσωμεν, εἰμὴ μόνον ὅτι τὸ δόγμα τοῦ ἐν Τριάδι Θεοῦ διδάσκεται ρητῶς ἐν τῇ ᾿Αγίᾳ Γραφῇ (ἰδὲ πιχ. τὸ κλασ.

σικὸν χωρίον Ματθ. 28, 19), καὶ ὅτι ὑπάρχει εἷς μὲν Θεός, διότι ἡ θεία οὐσία εἶνε μία, τρία δὲ πρόσωπα, διότι οἱ τρόποι τῆς ὑπάρξεως τοῦ ἑνὸς Θεοῦ εἶνε ἀιδίως καὶ συγ-

χρόνως

τρεῖς. Περισσότερα ἂς μὴ ζητῇ τις ἐν τῇ παρούσῃ

ζωῇ. Ἢ βαθυτέρα γνῶσις καὶ ἀπόλαυσις τοῦ

ὑπερφυτστά

του τῆς ᾿Αγίας Τριάδος μυστηρίου εἶνε τὸ προνόμιον

ἐκεί

1ὸι

νῶν, οἱ ὁποῖοι διὰ τῆς ἐνταῦθα πίστεως θὰ αξιωθοῦν εν τί αἰωνιότητι νὰ ἴδουν τὸν Θεὸν «καθώς ἐστι» (Δ΄ ᾿[ωάν. «, 2; ΄

Φ

ᾧ

ὁ

Θεὸς τὸ [ἰνεῦμα. Τὸ δὲ ἔργον τοῦ [᾿νεύματος ποιον:

᾿Ιδού: Ὃ Πατὴρ δι᾽ Υἱοῦ ἐν Πνεύματι Αγίῳ

ποιεῖ τὸ πᾶντο

Εἰς πάντα συνεργεῖ τὸ Πνεῦμα τὸ ἽΛγιον κατὰ τὴν (ἰθιαν αὐτοῦ τάξιν. Προκειμένου νὰ δημιουργηθῇ ὁ ἄνθρωπος, καὶ τὰ τρία πρόσωπα τῆς Θεότητος οἱονεὶ συνεσκέφθησαν, κα΄ συνεἰργάσθησαν, κατὰ τὸν ἔξοχον καὶ μυστηριώδη ἐκεῖνον κόγον τοῦ Θεοῦ ἐν τῇ Γενέσει᾽ «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ ε-κόνα ἡμετέραν καὶ καθ᾽ ὁμοίωσιν» (1, 26. ᾿Ιδὲ καὶ τὸ ᾿ἰὡὲ

33, 4). ᾿Αφοῦ δὲ ὁ ἄνθρωπος ἔπεσεν εἰς τὴν ἁμαρτίαν κα. διεφθάρη,

προκειμένου

ν᾿ ἀναδημιουργηθῇ

στῇ καινὴ κτίσις πάλιν ἐργάζονται

καὶ νὰ κοατα-

καὶ τὰ τρία πρόσωπα.

Ἂν ὁ Πατὴρ ὑπόσχεται καὶ προετοιμάζει τὸ ἔργον τῆς ἀπολυτρώσεως, ὁ δὲ Υἱὸς ἐκτελεῖ αὐτὸ διὰ τῆς ἐνανθρωπήσεως καὶ τῆς σταυρικῆς αὐτοῦ θυσίας, ἐξασφαλίζων ἄντικειμενικῶς σωτηρίαν διὰ τὸν ἄνθρωπον, τὸ Πνεῦμα τὸ “Αγιον εἶνε τὸ πρόσωπον ἐκεῖνο, τὸ ὁποῖον τὴν ἀντικειμεν:κῶς ἐξασφαλισθεῖσαν ὑπὸ τοῦ Κυρίου ᾽᾿σωτηρίαν καθιστᾷ καὶ ὑποκειμενικήν, ἤτοι προσωπικὸν κτῆμα ἑκάστου πιστοῦ. Τὲ Πνεῦμα τὸ ἽΑγιον, κατελθὸν εἰς τὸν κόσμον κατὰ τὴν ἡἧμεραν τῆς Πεντηκοστῆς, παραμένει ἔκτοτε ἐν τῇ: Ἐκκλησίᾳ, φωτίζον καὶ διδάσκον, προφυλάσσον αὐτὴν ἀπὸ τῆς πλάνης

καὶ ὁδηγοῦν αὐτὴν εἰς πᾶσαν τὴν ἀλήθειαν, διαιροῦν τὰ χαρίσματα, τελεσιουργοῦν τὰ μυστήρια, διεγεῖρον τὰς σον. εἰδήσεις τῶν ἁμαρτωλῶν, θερμαῖνον τὰς καρδίας αὐτῶν

προκαλοῦν ἀλαλήτους στεναγμοὺς καὶ δάκρυα μετανοίας παρηγοροῦν, ἐνισχῦον, καθαῖρον, λαμπρῦνον, ἁνιάζον, καὶ ζῶντα μέλη τῆς στρατευομένης ᾿Εκκλησίας καὶ ἐνδόξους κληρονόμους τῆς μελλούσης βασιλείας ἀἁπερναζόμενον τοὺς ἐπιστρέφοντας ἐπὶ τὸν Κύριον. Αὕτη ἡ φύσις, τοῦτο τὸ ἔργον

τοῦ ᾿Αγίου Ἰπνεύπατος,

Θεὸς καὶ θεοποιοῦν, ὡς ψάλλει ἡ Ἐκκλησία

μέραν τῆς Πεντηκοστῆς.

Τέλειος Θεὸς αὐτό,

κατὰ τὴν

Θεὸς

φύσιν, ἀπεργάζεται καὶ ἡμᾶς θεοὺς κατὰ χάριν.

ἡ

κατὰ

δ ὁ ὁ Παρὰ ταῦτα ὑπάρχουν χριστιανοί, βεδαπτισιιένοι εἰς τὸ

190 ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ ᾿Αγίου Πνεύματος, ὁμολογοῦντες τὴν πίστιν τῶν εἰς τὸν Θεὸν τοὺ Χρι-

στιανισμοῦ, ἐκκλησιαζόμενοι, μετέχοντες τῶν μυστηρίων τῆς

᾿Εκκλησίας, καὶ ἐν τούτοις ἀγνοοῦντες ὅτι τὸ “Ἅγιον Πνεῦ-

μα εἶνε πρόσωπον καὶ Θεὸς τέλειος, ἴσος

καὶ πρὸς τὸν Υἷόν. Μετὰ

εὑρίσκονται

πρὸς τὸν Πατέρα

εἴκοσιν αἰώνων Χριστιανισμὸν

καὶ αὐτοὶ εἰς ὁμοίαν κατάστασιν πρὸς τοὺς ἐν

Πράξ. 19, 2 μαθητὰς ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι, ἐρωτηθέντες ὑπὸ

τοῦ ἀποστόλου Παύλου ἐὰν ἔλαθον Πνεῦμα ἽΑγιον, ἀπήντησαν «᾿Αλλ᾽ οὐδὲ εἰ Πνεῦμα “Αγιόν ἐστιν ἠκούσαμεν» ! Οὔτε

ἠκούσαμεν ὅτι ὑπάρχει Πνεῦμα ἽΑγιον! Ἣ πρὸ Χρι-

στοῦ ἐποχὴ ἀνήκει ἰδιαζόντως

εἰς τὸν Πατέρα. Ἢ

ἐποχὴ

τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας καὶ δράσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ἴησοῦ Χριστοῦ ἀνήκει ἰδιαζόντως εἰς τὸν Υἷόν. Ἢ δὲ ἐποχὴ

ἀπὸ τῆς Πεντηκοστῆς καὶ μετὰ ταῦτα, ἡ ἐποχὴ τῆς Ἔκκλησίας, ἀνήκει ἰδιαζόντως εἰς τὸ ἽΑγιον Πνεῦμα. Καὶ εἶνε θλι-

ὀερὸν νὰ σκέπτεταί τις, ὅτι, ἐνῷ διερχόμεθα τὴν περίοδον τοῦ ᾿Αγίου Πνεύματος, τοῦ ὁποίου ἡ Προσωπικότης κυριαρχεῖ εἰς τὰς Πράξεις τῶν ᾿Αποστόλων, ὅπου περιγράφεται ἧ ζωὴ

τῆς πρώτης ᾿Εκκλησίας, οὕτω δὲ ἔπρεπε νὰ συμθαίνῃ καὶ

μετὰ ταῦτα, ἐν τούτοις σήμερον πολλοὶ οἱ ἀγνοοῦντες τὴν Προσωπικότητα καὶ τὴν Θεότητα τοῦ ᾿Αγίου Πνεύματος. Καὶ

γενικώτερον εἰς τὰς ἡμέρας μας

τὸ τρίτον πρόσωπον τῆς

Θεότητος δὲν τιμᾶται ὅσον πρέπει ὑπὸ τοῦ χριστιανικοῦ κόσμου. Εἶνε βεθαίως εὐλογημένον πρᾶγμα νὰ κηρύττωμεν τὸ

ἔργον τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ. ᾿Αλλὰ δὲν εἶνε ἀσφαλῶς καλὸν πρᾶγμα νὰ παραλείπωμεν τὸ ἔργον τοῦ

“Αγίου Πνεύματος.

Εἶνε εὐλογημένον νὰ σκεπτώμεθα συχνὰ τὸν Πατέρα καὶ τὸν

Υἱόν, καὶ νὰ ὁμιλῶμεν συχνὰ διὰ τὰ δύο ταῦτα θεῖα πρόσ-

ὦπα. ᾿Αλλ᾽

εἶνε

κακὸν νὰ μὴ σκεπτώμεθα ἐπίσης

συχνὰ

τὸ ἽΑγιον Πνεῦμα καὶ νὰ μὴ ὁμιλῶμεν ἐπίσης συχνὰ διὰ τὸ τρίτον τοῦτο θεῖον πρόσωπον, τὸ ὁμοούσιον καὶ ὁμόθρο-

νον καὶ ἰσότιμον πρὸς τὰ δύο ἄλλα πρόσωπα. Αν λατρεύω-

μεν τὸν Πατέρα καὶ τὸν ὙΥἱόν, λησμονῶμεν δὲ ἢ ἀμελῶμεν νὰ λατρεύωμεν ἰσαξίως καὶ τὸ “Ἅγιον Πνεῦμα, ἡ λατρεία μας εἶνε ἀτελής. ᾿Ατελὴς δὲ λα τρεία δὲν ἐφελκύει ἄφθονον τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ. Μία σοθαρὰ αἰτία τῆς πτωχείας μας

εἷς πνευματικὰ χαρίσματα εἶνε καὶ αὐτή᾽ Δὲν τιμῶμεν ὅσον πρέπει τὸ

τὴν πηγὴν τῶν πνευματικῶν χαρισμάτων, τὸ Πνεῦμα

Πανάγιον,

191 Εἴθε ἡμεῖς οἱ χριστιανοί, τοὺς ὁποίους ὁ Θεὸς ἐτίμησε διὰ τῆς σαφοῦς ἀποκαλύψεως τῆς βαθυτέρας καὶ ὕψηλοτέρας ἀληθείας περὶ Ἑαυτοῦ, τοῦ μυστηρίου τῆς ᾿Αγίας καὶ Εὐλογητῆς Τριάδος, εἴθε ἡμεῖς οἵ χριστιανοί, ὅπως αἶἷσθανόμεθα τὸ ρῖγος τῆς Θεότητος τοῦ Πατρός, καὶ τὸ ρῖ-

γος τῆς Θεότητος τοῦ Υἱοῦ, οὕτω νὰ αἰσθανώμεθα καὶ τὸ

ρῖγος

τῆς Θεότητος τοῦ ᾿Αγίου Πνεύματος. Καὶ καθὼς τι-

μῶμεν τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱόν, οὕτω νὰ τιμῶμε ν καὶ τὸ

Αγιον Πνεῦμα.

192 ΔΙΑΙΡΕΣΙΣ - ΕΝΟΤΗΣ

“Ὅτε καταθὰς τὰς γλώσσας συνέχεε,

διεμέριζεν ἔθνη ὁ Ὕψιστος:

ὅτε τοῦ πυρὸς τὰς γλώσσαςδιένειμεν,

᾿ εἰς ἑνότητα πάντας ἐκάλεσε καὶ συμφώνως δοξάζομεν τὸ πανάγιον [᾿νεῦμα.

ΘΟ

Ὃ ἀνωτέρω ὕμνος εἶνε τὸ χοντάχιον τῆς Πεντηχοστῆς. Δίδει συντόμως τὸ περιεχόμενον τῆς ἑορτῆς. ἱερὸς ὑμνογράφος παραλληλίζει ἐδῶ δύο γεγονότα. Ὃ

Τὸ ἕν ἐχ τῆς Παλαιᾶς Διαθήχης, τὸ ἄλλο ἐχ τῆς Καινῆς. Πα-

ραλληλίζει τὴν Βαδὲλ

μὲ τὴν Πεντηχοστὴν

Πράξ. κεφ. 3). ᾿Αλλὰ ποία Πεγντηκχοστῆς; Ἔχ πρώτης ὄψεως

(Τεν. 11, 1 - 9'

σχέσις ὑπάρχει μεταξὺ Βαδὲλ

βεδαίως

καὶ

φαίνεται, ὅτὶ μεταξὺ τῶν

δύο τούτων γεγονότων δὲν ὑπάρχει σχέσις. Ἔν τούτοις ὃ ἱερὸς ὑμνογράφος, ἐμδαθύνων εἰς τὰ γεγονότα ταῦτα, εὑρίσχε: ὅτι ὑπάρχει σημαντιχὴ μεταξύ των σχέσις, τὴν ὁποίαν χαὶ ἐκῳράζε! χατὰ τρόπον ὡραιότατον εἰς σχῆμα ἀντιθέσεως.

Καὶ εἰς τὴν περίπτωσιν τῆς Βαδὲλ χαὶ εἰς τὴν περίπτωσι) τῆς Πεντηχοστῆς λόγος γίνεται περὶ γλωσσῶν. Ἔχεϊῖ μὲν περὶ τῶν γλωσσῶν τῶν ἀλαζόνων ἐχείνων ἀνθρώπων, οἱ ὃ-

ποῖοι ἔχτιζον πόλιν χαὶ πύργον διὰ γὰ φθάσουν τὸν οὐρανὸν καὶ

ν᾽ ἀφήσουν ὄνομα μεγάλο᾽ ἐδῶ δὲ περὶ τῶν πυρίνων γλωσσῶν τοῦ “Αγίου Πνεύματος, αἱ ὁποῖαι ἐφάνησαν εἰς τὸ ὑπερῷον τῶν “Ἱεροσολύμων, ὅπου οἱ μαθηταὶ τοῦ Κυρίου ἦσαν συνηγμένοι ἄνα-

μέγοντες

ὃ Ὕψιστος

τὴν ἔλευσιν τοῦ Παραχλήτου. Τὰς πρώτας γλώσσας χατέδη χαὶ συνέχεεν. Ἔπέφερε

μεταξὺ αὐτῶν. ᾿Ῥβπέφερε δὲ

δηλαδὴ

σύγχυσιν

ὃ Θεὸς τὴν σύγχυσιν ἀπὸ φιλαν-

θρωπίαν, διὰ γὰ μὴ ἐπιδώσῃ περισσότερον ἣ χαχία, διὰ νὰ μὴ προχωρήσῃ περισσότερον ἣ ἐχδήλωσις τῆς ἀλαζονείας των. Τὰς ἄλλας γλώσσας, τὰς

σε δηλαδὴ

εἰς

πυρίνας,

ὃ Ὕψιστος

ἕχαστον τῶν ᾿Αποστόλων

διένειμε.

᾿Διεμοίρα-

γχαὶ τῶν ἄλλων

μαθητῶν τοῦ Κυρίου, οἱ ὁποῖοι! ἀνέμενον εἰς τὸ ὑπερῷον, ἐν ὅλῳ ψυχαὶ ἑχατὸγ εἴχοσι.

Ἢ σύγχυσις ἐχείνη τῶν γλωσσῶν εἰς τοὺς χρόνους τῆς Πα-

λαιᾶς Διαθήχης ὡς ἀποτέλεσμα εἶχε τὸν διαμερισμόν, τὴν διαί-

198

ρεσιν τῆς ἀνθρωπότητος. Οἱ ἄνθρωποι δὲν ἠδύναντο πλέον γὰ συγεγνοηθοῦν μεταξύ τῶν καὶ διῃρέθησαν εἰς ἔθνη, ἕκαστον τῶν ὁποίων ὡμίλει διαφορετικὴν γλῶσσαν, ἐνῷ μέχρι τότε ὅλη ἣ ἀν-

θρωπότης ἦτο ἔθγος ἕν καὶ γλῶσσα μία, ὅπως βεδαιώγει ἡ Τραφή, ἀπέδειξε δὲ χαὶ ἡ ἐπιστήμη τῆς γὙλωσσολογίας. «Καὶ ἦν πᾶσὰ ἡ γῆ χεῖλος ἕν, καὶ φωνὴ μία πᾶσι» (Γεν. 11, 1). Ἥ δια-

νομὴ ὅμως τῶν γλωσσῶν τοῦ ᾿Αγίου Πνεύματος εἰς τοὺς χρόνους

τῆς Καινῆς Διαθήχης ἔχει τὸ ἀντίθετον ἀποτέλεσμα" Τὴν ἕνότητὰ τῶν ἀνθρώπων, τὴν ἕνωσιν καὶ τὴν συναδέλφωσιν αὐτῶν. «Ὅτε τοῦ πυρὸς τὰς γλώσσας διένειμεν, εἰς ἑνότητα πάντας ἐχάλεσεν».

᾿Αλλὰ πῶς;

Διὰ τοῦ χηρύγματος. Διὰ τοῦτο τὸ

“Α-

γιον Πνεῦμα κατῆλθεν ὑπὸ μορφὴν πυρίνων γλωσσῶν, διὰ γὰ δείἔῃ ὅτι τὸ ἔργον τῶν ᾿Αποστόλων, χαὶ ὅλων τῶν μαθητῶν τοῦ Κυρίου, εἶνε νὰ λαλοῦν χαὶ διαλαλοῦν πανταχοῦ

τῆς γῆς τὴν

χριστιαγικὴν πίστιν, γὰ χηρύττουν μὲ πυρίνην γλῶσσαν τὸ κήρυγμὰ τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ. Καὶ ποῖον εἶνε τὸ περιεχόμενον τοῦ χηρύγματος τούτου; Τί λαλοῦν αἱ γλῶσσαι τῶν χριστιανῶν; Νὰ ἔχωμεν ἀγάπην καὶ δικαιοσύνην χαὶ νὰ φρονῶμεν ὁ αὐτὸ πάντες χαὶ νὰ μὴ ὑπάρχουν ἐν ἡμῖν σχίσματα. Κἠρυγμὰ γότητος. Κἠρυγμα. συναδελφώσεως ὅλων τῶν ἀνθρώπων, ἀδιαχρίτως ἔθνους χαὶ φυλῆς καὶ γλώσσης. Τὸ χήρυγμοα τῆς Πεντη-

χοστῆς ἀπηυθύνθη πρὸς ἀνθρώπους «ἀπὸ παντὸς ἔθνους τῶν ὑπὸ τὸν οὐρανόν». Τὸ ἤχουσαν Πάρθοι χαὶ Μῆδοι καὶ Ἔλαμϊται, καὶ οἱ χατοιχοῦντες τὴν Μεσοποταμίαν, ᾿Ιουδαίαν τε χαὶ Καππαδοχίαν, Πόντον καὶ τὴν ᾿Ασίαν, Φρυγίαν τε χαὶ Παμφυλίαν, Αἴγυπτον χαὶ τὰ μέρη τῆς Λιδύης τῆς χατὰ Κυρήνην, καὶ οἵ ἐπιδημοῦγτες Ῥωμαῖοι, Ἰουδαῖοί τε χαὶ προσήλυτοι, Κρῆτες καὶ "Αρᾶθες. Ἤχουε δὲ ἕχαστος εἰς τὴν ἰδικήν τοῦ γλῶσσαν τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ. Διότι τὸ “Αγιον Πνεῦμα ὅλας τὰς γλώσσας τῶν ἀνθρώπων λαλεῖ. Ἢ μᾶλλον, τὸ “Αγιον Πνεῦμα λαλεῖ μίαν γλῶσσαν, τὴν ὁποίαν δύνανται νὰ ἀντιλαμδάνωνται ὅλοι οἱ ἄν-

θρωποι, τὴν γλῶσσαν τῆς ἀγάπης. Καὶ αὐτὴ ἀχριδῶς ἧ γλῶσσα εἶνε ἐχείνη, ἡ ὁποία ἑἕγώνει ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Δὲν ὑπάρχει Ἕλλην καὶ ᾿Ἰουδαῖος, βάρδαρος χαὶ Σχύθης, φωνάζει καὶ ὃ ἀ-

πόστολος Παῦλος.

«Πάντες ὑμεῖς εἷς ἔστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ»

(Γαλ. 8, 28 Κολ. 8, 11). “Ὅλοι ὅσοι πιστεύουν εἰς τὸν Χριστόν, εἴτε λευχοὶ εἶνε εἴτε μαῦροι εἴτε κίτρινοι εἴτε ἐρυθρόδερμοι,

χαὶ εἰς οἱονδήποτε ἔθνος καὶ ἂν ἀνήχουν καὶ εἰς οἰανδήποτε χώ-

194

ρὰν χαὶ ἂν χατοιχοῦν χαὶ ὁποιαγδήποτε γλῶσσαν καὶ ἂν ὁμιλοῦν,

ὅλοι

οἱ ἀληθινοὶ

χριστιανοὶ αἰσθάνονται

ὡς ἀδελφοί, χαὶ

προ-

«

τοῦ γὰ γνωρισθοῦν ἀγαπῶνται χαὶ συνδέονται μεταξύ τῶν διὰ

οΩ

εὖ

ὧν μυστικῶν ἀσυρμάτων τῆς προσευχῆς. “Ὅλοι ὅσοι πιστεύουν ἰς τὸν Χριστὸν ἀποτελοῦν ἕν ἔθνος, τὸ ἔθνος τοῦ Θεοῦ.

Διὰ γὰ δείξῃ λοιπὸν ὁ ὑμνογράφος ὅτι αἱ γλῶσσαι τῶν ἄνθρώπων διαιροῦν, ἐνῷ αἱ γλῶσσαι τοῦ ᾿Αγίου Πνεύματος ἑνώγουν, διὰ τοῦτο ἔχαμε τὸν παραλληλισμὸν μεταξὺ Βαδὲλ καὶ

Πεντηχοστῆς.

᾿Αλλὰ χαὶ δι᾽

ἕγα ἄλλον λόγον νομίζομεν ὅτι ἐνεθυμήθη

ὃ ὑμνογράφος τὴν Βαδὲλ προχειμένου γὰ ἐγχωμιάσῃ τὴν Πεντη-

χοστὴν ὡς ἑορτὴν τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ ᾿Αγίου Πνεύματος. Διό-

τι εἰς τὸ μέρος ἐχεῖνο τῆς Παλαιᾶς Διαθήχης ὅπου γίνεται λό-

γος περὶ τῆς Βαδέλ, ρίπτεται συγχρόνως φῶς, ἂν καὶ ἀμυδρῶς, ἐπὶ τοῦ μεγαλυτέρου μυστηρίου τῆς Θρησχείας μας, τοῦ μυστηρίου τῆς ᾿Αγίας Τριάδος. Φαίνεται ἐἔχεῖ ἡ ᾿Αγία

Τριάς. Παρου-

σιάζετα! συνεπῶς χαὶ τὸ “Αγιον Πνεῦμα, τὸ ὁποῖον τιμῶμεν χα-

τὰ τὴν Πεγτηχοστήν. ᾿Ιδοὺ τὸ περίφημον ἐδάφιον᾽

«Καὶ εἶπε

Κύριος" Δεῦτε χαὶ χαταδάγτες συγχέωμεν αὐτῶν ἐκεῖ τὴν γλῶσσαν» (Γεν. 11, 6 - 7). Δὲν εἶπεν ὁ Θεός, ἃς χαταδῷ, ἀλλ᾽ ἔλθετε χαὶ ἂς καταδῶμεν χαὶ ἂς συγχύσωμεν. Δὲν ὡμίλησε δηλαδὴ ὃ Θεὸς περὶ ἑαυτοῦ χατὰ ἑγιχόν, ἀλλὰ κατὰ πληθυντιχόν. Διατί; Διότι ὃ Θεὸς εἶνε τρία πρόσωπα, ὃ Πατήρ, ὁ Υἱὸς καὶ τὸ “Ἄγιον Πγεῦμα. Τὸ αὐτὸ λοιπὸν Πνεῦμα, τὸ ὁποῖον μετὰ τοῦ

Πατρὸς χαὶ τοῦ Υἱοῦ ἐπέφερε τότε τὴν σύγχυσιν τῶν γλωσσῶν

χαὶ τὴν διαίρεσιν τῶν ἀνθρώπων ἐξ αἰτίας τῆς ἀλαζονείας των, τὸ αὐτὸ Πνεῦμα φέρει τώρα τὴν ἑνότητα χαὶ χάμνει ὅλους τοὺς

πιστοὺς ὅλων τῶν ἐθγῶν νὰ εἴμεθα ὅλοι ἀδελφοί, γὰ εἴμεθα ἕν, χαὶ ἐνῷ ὁμιλοῦμεν διαφορετιχὰς ἀνθρωπίνας γλώσσας, ἐν τούτοις

γὰ ἔχωμεν μίαν φωνήν, τὴν φωνὴν τῆς Πίστεως. Καὶ ἐπειδὴ λοιπὸν εἴμεθα ὅλοι ἕν καὶ φωνὴ μία, διὰ τοῦτο χαὶ «συμφώνως», μὲ μίαν δηλαδὴ φωγὴν ὅλοι μαζί, μὲ μίαν πίστιν χαὶ μὲ μίαν

καρδίαν, δοξάζομεν τὸ πανάγιον. Πνεῦμα.

ΖΑ

196

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ᾿Αφιέρωσις Πρόλογος Α΄

ΑΚΙΝΗΤΟΙ

ΕΟΡΤΑῚΙ

»

9 - 135

»

11 -16 11 13

᾿Αθανασίου καὶ Κυρίλλου (18 ᾿Ιανουαρίου) Ἢ ξυνωρὶς τῶν ἀγωνιστῶν Οἱ ἀκρέμονες

Εὐαγγελισμὸς τῆς Θεοτόκου (26 Μαρτίου) Ὃ Εὐαγγελισμὸς

»

»

Διατί ὁ Θεὸς ἄνθρωπος

Τῶν Δώδεχα ᾿Αποστόλων (80. ᾿Ἰουνίου)

21 - 24 21

Οἱ μεγαλύτεροι εὐεργέται Ἢ ἀκτὶς τοῦ πνεύματος Νοητοὶ οὐρανοὶ

Τοῦ προφήτου ᾿Ἤλιου Ὃ πύρινος Οὐρανοδρόμος

» »

(20 ᾿Ιουλίου)

» »

ὋὉ ἐλεγκτὴς

Τῆς ἁγίας Παρασχευῆς

24 - 84 »

ὋὉἀσυμθίθαστος ὋὉ ἀσκητὴς Ὁ ζηλωτὴς

»

(36 ᾿Ἰουλίου)

ὋὉσιοπαρθενομάρτυς Ἢ δικαίωσις τοῦ ὀνόματος

Τοῦ ἁγίου Παντελεήμονος (27 ᾿Ἰουλίου) Δύο ἰατρικαὶ ᾿Ιατρὸς ψυχῶν καὶ σωμάτων

Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος (6 Αὐγούστου) Παραμόρφωσις καὶ μεταμόρφωσις Τὸ προήλιον σέλας

Κοίμησις τῆς Θεοτόχου (16 Αὐγούστου)

11 - 20 17 17

190 Ἢ εὐλογημένη καὶ βλασφημουμένη Τομή! Ἡ βασίλισσα τῶν οὐρανῶν Πεποικιλμένη

᾿Αποτομὴ τιμίας χεφαλῆς Προδρόμου (29 Αὐγ.) Ὁ τίμιος Πρόδρομος ὋὉ μείζων τῶν προφητῶν

ὝψΨωσις τιμίου Σταυροῦ

(14 Σεπτεμόρίου)

»

» » »

Τὸ στοιχειῶδες καθῆκον Παρακοὴ καὶ εὐγνωμοσύνη ᾿Επὶ Σταυροῦ Τὸ τρόπαιον

᾿Εποχὴ ἀντισταυρικὴ

Τοῦ εὐχγγελιστοῦ Λουχᾶ (18 ᾿Οχτωδρίου) Πιστὸς μέχρι τέλους

᾿Ακέστωρ καὶ μύστης καὶ φωστὴρ

Τοῦ ἁγίου Δημητρίου (26 ᾿Οχτωδρίου) Πρότυπον τῶν στρατιωτικῶν Πόθος μαρτυρίου

Ἢ Γέννησις τοῦ Χριστοῦ

(20 Δεχεμόρίου)

Ἢ ρίζα τῶν ἑορτῶν Χριστὸς γεννᾶται! Διὰ ποίους ἦλθεν

Τὸ κλέος

Ποῖοι ἀληθῶς ἑορτάζουν Ὁ ὄλθος τῆς θεώσεως

᾿Αντινομία

ὋὉ δοτὴρ τῆς εἰρήνης

᾽Ας προετοιμασθῶμεν

Ὃ παντεπόπτης Χριστὸς δὸς οὐρανοῦ Ἡ τραγικότης τῆς ἁμαρτίας

Ἡ ἀγριωπὸς ἁμαρτία Πνευματικὴ ἀπογραφὴ ΑΙ τρεῖς γεννήσεις

88 - Θ2 88 ΘΟ

98 -θ1 93 95

98 - 188 Θ8 τοῦ

104

106 11τ0 111 115 110

119 116 121

123 174 127

130

1917 Β΄

ΚΙΝΗ͂ΤΑΙ

ΕΟΡΤΑΙ

Τὸ Τριώδιον Ψυχολογία τοῦ βάθους Ὃ ἄσωτος

Ὃ ᾿Αχάθιστος Ὕμνος Κάλλιστον δημιούργημα Οἶκος 1ος

Μεγάλη “Βδδομὰς Ἵεροὶ

νυγμοὶ

ΙλΛυσταγωγία

Μετὰ τὴν ᾿Αγίαν Γραφὴν ὋὉ σόνδεσμος Ξενία δεσποτικὴ Τὰ δύο ξύλα Ἢ ἐξαγορὰ Τὰ πάθη τῆς ᾿Εκκλησίας Ἢ αὐθαιρεσία Τὰ Πάθη καὶ ἡ ᾿Ανάστασις Σπαραγμὸς Σ κιρτήματα θριάμθου

Ἢ ᾿Ανάστασις τοῦ Κυρίου

Ἢ χαρὰ ᾿Αγαλλομένῳ ποδί! Ἡ δεδοξασμένη χαρὰ Διάθασις

Ἡ κάθαρσις τῶν αἰσθήσεων Εὐφροσύνη αἰώνιος

Ἢ ἀγαλλίασις

Ἑορτῶν ἑορτὴ

εντηχοστὴ Θεὸς καὶ θεοποιοῦν

Διαίρεσις -- Ἑνότης

Περιεχόμενα

» 137 - 194 »

» » »

) )

189 - 142 139 140

148 - 149 143 145 1580 - 1170 150 151 154 155 156 156 157 158 161 164 165 168 111 - 186 171 172 175 177 178 180 182 184

181 - 194 187 192

195