VersoDirect nr. 2 / april - mei 2017 / jaargang 20 V.U. Ann Gaublomme, Kolonel Bourgstraat 122 bus 4, 1140 Brussel
VersoDirect is de nieuwsbrief van de Vereniging voor Social Profit Ondernemingen vzw, de intersectorale werkgeversorganisatie voor de Vlaamse socialprofitsector. Verso verenigt ondernemers uit de gezondheidszorg, de welzijnssector, de socioculturele sector, de sector van de aangepaste tewerkstelling, het onderwijs en de mutualiteiten.
INHOUD VERSONIEUWS Verso en VDAB versterken samenwerking op het terrein Nieuw ESF-project gaat op zoek naar divers talent voor de social profit
2 3
SECTORNIEUWS Robots in de zorg: utopie of dystopie? 4 Sectorrapport geeft genuanceerd beeld over werkbaarheid in zorg en welzijn 6 Voorzichtig herstel voor verenigingssector 7 Alternatieven voor jongerenbonus liggen op tafel 8 Vrijwilligersstatuut wordt aangepast 9 Sociale partners en middenveld streng voor diversiteitsbeleid Vlaamse overheid 9 “Een derde van de Vlamingen zou in zorg of welzijn willen werken” 10 Levenskwaliteit hoog, maar armoedebestrijding blijft prioriteit 11 “Dringend meer investeringen in geestelijke gezondheidszorg nodig” 11 AANKONDIGINGEN
“ Bijna 10.000 werkzoekenden volgden vorig jaar een opleidingstraject voor een socialprofitberoep ” Fons Leroy, gedelegeerd bestuurder VDAB Lees meer p. 2
12 1
EDITO
Tijd voor investeringen! In geen enkele andere sector in Vlaanderen vind je meer mensen die hun job als werkbaar omschrijven dan in de social profit. Mensen zijn gemotiveerd, krijgen veel leermogelijkheden en vinden een goede balans tussen werk en privéleven. Een bevraging in het kader van ‘Dag van de Zorg’ leert ons bovendien dat meer dan 7 op de 10 Vlamingen tevreden is over de kwaliteit van de dienstverlening in zorg en welzijnssectoren. Socialprofitondernemingen en de duizenden medewerkers mogen dus terecht fier zijn op hun werk.
VERSONIEUWS
Verso en VDAB versterken samenwerking op het terrein
En toch is er ook reden om niet op onze lauweren te gaan rusten. In heel Vlaanderen, ook in de gezondheids- en welzijnssectoren, daalt de werkbaarheid. De Vlaming is bovendien ongerust over de betaalbaarheid van de zorg in de toekomst.
Verso en VDAB slaan de handen in elkaar om een aanbod op maat van werkgevers, werknemers en werkzoekenden in de social profit aan te bieden. Gedelegeerd bestuurder van VDAB Fons Leroy en Verso-directeur Ann Gaublomme ondertekenden daarvoor begin februari een samenwerkingsovereenkomst. Concreet zullen VDAB en Verso de match tussen werkzoekende en vacature versterken en versnellen via collectieve instroomprojecten, uitwisseling van goede praktijken en het samen organiseren van bedrijfsbezoeken voor arbeidsbemiddelaars.
Rekening houdend met een verwachtte groei van maatschappelijke noden en met de vergrijzing van de eigen werknemers, is er reden om in actie te schieten. Verso pleit voor een onderbouwd en doordacht meerjarenplan, dat voldoende capaciteit garandeert, de hoge kwaliteit van de dienstverlening op peil kan houden en de betaalbaarheid van de stijgende loonkost in rekening brengt.
Vandaag is de social profit al een belangrijke partner van VDAB. Vorig jaar situeerde 17,5% van de VDAB-vacatures zich in de social profit. Door de stijgende zorgnoden en het feit dat veel socialprofitmedewerkers op korte termijn op pensioen gaan, zal dit aandeel nog stijgen. Verso is nauw betrokken bij het arbeidsmarktbeleid voor de social profit in de raad van bestuur van VDAB. Maar nu gaan beide organisaties dus ook op het terrein nauwer samenwerken.
De recent opgestarte VIA-onderhandelingen zijn hiertoe een hefboom. Er is een visie en een plan nodig dat perspectief voor morgen biedt, met garanties voor de burger en met ruimte voor ondernemerschap. De jaarlijkse bevraging van de Koning Boudewijnstichting bij verenigingen toont aan dat de verhoudingen tussen inkomstenbronnen wijzigen. Er is nood aan meer eigen initiatief, maar dat vraagt een gunstig klimaat en een ondersteunend beleid.
De voordelen voor socialprofitorganisaties zijn legio. VDAB is dé partner bij uitstek om werkzoekenden naar de social profit toe te leiden, Verso kent de specifieke noden van de social profit, of het nu gaat om de socioculturele sector, welzijn, gezondheid of de sector van aangepaste tewerkstelling. Verso zal mee het uitgebreide aanbod van VDAB verspreiden en omgekeerd zijn de VDAB-experten steeds vragende partij voor meer kennis over de socialprofitsectoren. Dat kan bijvoorbeeld via gezamenlijke bedrijfsbezoeken.
Verso vraagt de Vlaamse regering hier een prioriteit van te maken en de socialprofitondernemingen en de burger perspectief te bieden voor morgen.
“Dankzij dit samenwerkingsakkoord zullen we in de toekomst nog beter kunnen inspelen op de behoeften van de sector,” zei Fons Leroy bij de lancering. “De social profit kampt met een tekort aan werkkrachten, onder andere verpleegkundigen. Het opleidingsaanbod van VDAB is hierop afgestemd. Bijna 10.000 werkzoekenden volgden vorig jaar een opleidingstraject voor een beroep binnen de socialprofitsector. 80% van hen vond werk na hun opleiding.”
Ann Gaublomme, directeur Verso
2
Zet ook je organisatie open voor een bedrijfsbezoek! In het kader van de nieuwe samenwerkingsovereenkomst is Verso nog op zoek naar vijf organisaties die gastheer willen spelen voor arbeidsbemiddelaars. Deze arbeidsbemiddelaars zijn medewerkers van de VDAB of van partnerorganisaties van de VDAB. Denk aan de Werkplekarchitecten, diensten die werkzoekenden met een arbeidsbeperking begeleiden (GTB en GOB), de centra voor deeltijds onderwijs, OCMW’s, regionale integratiediensten of outplacementkantoren zoals Acerta, Encare en Hura. Praktisch • Je krijgt de kans om openstaande vacatures of stageplaatsen, personeelsprofielen, verwachtingen naar werknemers of het personeelsbeleid in het algemeen toe te lichten. • Je leidt de arbeidsbemiddelaars rond in je organisatie en bereikt zo in een klap veel verschillende mensen
die je kunnen helpen bij het vinden van geschikt personeel. • Is je organisatie overgestapt op een nieuwe werking? De bemiddelaars luisteren graag naar jouw verhaal. Zij begrijpen zo nog beter naar welke profielen je precies op zoek bent. • Je krijgt inzicht in wat de arbeidsbemiddelaars voor jouw organisatie kunnen betekenen naar tewerkstelling en diversiteit toe. • Verso en VDAB leiden het bezoek in goede banen en nemen de praktische organisatie en communicatie op zich.
Interesse om in 2017 je organisatie open te stellen? Contacteer dan Kirsten D’Hooghe van HRwijs via kirsten@hrwijs.be
Nieuw ESF-project gaat op zoek naar divers talent voor de social profit Uit de Vlaamse Herkomstmonitor blijkt dat het aandeel medewerkers met een migratieachtergrond ondervertegenwoordigd is in de socialprofitsector. Tegelijkertijd worden de gebruikers, cliënten en patiënten steeds diverser en zou het logisch zijn om deze diversiteit ook terug te vinden in het personeelsbestand. Met het ESF-project ‘Ieder Talent Telt (in de social profit)’ willen VIVO, het Minderhedenforum, Verso, VDAB en de Vlaamse zorgambassadeur mensen met een migratieachtergrond aanmoedigen om hun talent voor de sector te ontdekken. Er staan al heel wat acties op de agenda. Zo zullen in samenwerking met het Minderhedenforum en zijn ledenfederaties mensen met talent voor de social profit uitgenodigd worden om een talentenscreeningstest in te vullen. 3
VERSONIEUWS Bovendien zullen rolmodellen ingezet worden om hun job in de sector voor te stellen. In samenwerking met zorgambassadeur Lon Holtzer zullen mensen met een migratieachtergrond zich kunnen onderdompelen in de sector dankzij regionale ontmoetingsmomenten. De bedoeling is om echt te kunnen proeven van de job in een reële werksituatie. Aan het inleefmoment wordt ook een passend traject richting de sector gekoppeld. Dat kan bijvoorbeeld via VDAB, via onderwijs of via een werkervaringstraject bij een werkgever zijn.
Verso zal tools aanbieden rond een divers personeelsbeleid, zoals een online diversiteitschecklist en een checklist leesbare vacatures. Daarnaast zullen we ook meewerken aan een sensibiliseringsactie rond werkervaringstrajecten.
“Er zullen ook buddies ingezet worden”
Om mensen met interesse in de social profit niet aan hun lot over te laten, zullen er ook buddies ingezet worden. Iemand met ervaring in de sector of de weg ernaartoe zal hen op vaste tijdstippen begeleiden of ondersteunen. Deelnemers zullen ook informatie over taalondersteuning kunnen krijgen en worden getraind in sollicitatievaardigheden.
SECTORNIEUWS
Technologie in de kijker
Robots in de zorg: utopie of dystopie? Gastbijdrage van Cera Award in samenwerking met het innovatiecentrum
Bij robots denken we al gauw aan de industrie waar ze worden ingezet om gevaarlijk werk uit te voeren in moeilijke omstandigheden, zoals de mobiele robots die pijpleidingen inspecteren. In de zorg worden robots ingezet om de zorgvrager in zijn zelfstandigheid te ondersteunen en om de zorgverlener te ontlasten van zware taken. Vandaag hebben bijvoorbeeld al meer dan 130 Vlaamse woonzorgcentra succesvol de stap gezet om robots in te zetten in hun dagdagelijkse werking. Robots die de zorgvrager ondersteunen Een heel interessant domein, nauw verbonden met robots, zijn de exoskeletons, naar het Oudgriekse ‘buiten’: letterlijk uitwendige skeletten. Ze worden ook wel eens robotpakken genoemd. U herinnert zich misschien de recente beelden van de rolstoelatlete Marieke Vervoort, die met zo’n 4
robotpak voor het eerst in vijftien jaar terug kon stappen. Een stapexoskeleton kan ondersteunen waar benen niet de mogelijkheid hebben om het lichaam recht te houden. Een volledig exoskeleton is nog zeer duur. Maar onderdelen van zo’n robotpak kunnen al een heel verschil in levenskwaliteit én prijs maken. Zo kan een handexoskeleton patiënten die revalideren van een cerebrovasculair accident helpen om sneller terug een glas zelfstandig vast te nemen door samen met de robot regelmatig te oefenen. De exoskeletonhand past rond de hand en kan de handbewegingen van de patiënt detecteren en extra kracht bijgeven om de beweging succesvol af te ronden. Dit is een grote vooruitgang voor de patiënt om zijn onafhankelijkheid te bekomen in een thuisomgeving. Het is voor de zorgvrager ontzettend belangrijk om bepaalde taken zelf, onafhankelijk uit te oefenen om zo zijn waardigheid te behouden. Denk bijvoorbeeld aan het zelfstandig eten, stappen, iets grijpen of vasthouden. Wellicht roept het beeld van een machine die iemand eten geeft in eerste instantie weerstand op. Maar iemand eten geven is een ontzettend intiem proces. Als een joystickgestuurde robot mensen ondersteunt om zelfstandig, zonder hulp van anderen, te eten is het wellicht te begrijpen dat sommige gebruikers de machine verkiezen.
“Een sociale robot kan repetitieve interacties overnemen”
Robots die de zorgverlener ondersteunen De zorgverlener van vandaag staat erg onder druk, ze wensen dat ze meer tijd hebben om echt met mensen in verbinding te staan, eerder dan de getimede taken af te werken als een robot.
SECTORNIEUWS Het is soms ook hard fysiek werk, waarbij wel 1300 keer per shift gebogen wordt. In deze sector is bovendien 31% van de medewerkers 50-plusser. Robots kunnen ook hier helpen, om de repetitieve en soms zware taken over te nemen. Een mooi voorbeeld hiervan zijn de tilliften. Een sociale robot gaat een stap verder. De doelÂstelling is niet langer zware of fysiek moeilijke klussen te doen. Een sociale robot kan heel eenvoudige repetitieve interacties op een ludieke manier overnemen en reageert steeds op een voorspelbare manier. Vandaag geeft de animatierobot in verschillende woonzorgcentra al bewegingsinstructies aan de bewoners, waardoor de kinesitherapeuten de ouderen individueel kunnen helpen waar nodig. Onderzoek naar zorgrobots Er wordt ook onderzoek gedaan naar manieren om de zorgverlener, de zorgvrager en de mantelzorger positief te ondersteunen bij belastende, repetitieve communicatie bij dementie. In eerste instantie wordt er nagegaan of de robot positieve persoonlijke herinneringen kan oproepen bij personen met dementie, zodat ze een persoonlijke bevestiging ervaren en daardoor rustiger worden. Misschien kan door permanente ondersteuning en toezicht het gebruik van medicijnen en fixatie teruggedrongen worden. Een andere mogelijkheid is om de robot storend gedrag te laten opsporen binnen een residentie, zodat het euvel snel kan worden opgelost door de zorgverleners.
Inspiratienamiddag over robots in de zorg Het innovatiecentrum organiseert op 27 april samen met Cera Award een inspiratienamiddag in Geel over robots in de zorg. Deze namiddag is specifiek gericht op de socialprofitsector. Wat zijn robots en sociale robots? Hoe kunnen ze worden gebruikt? En waar moet je rekening mee houden als je robots wil inzetten in je zorgorganisatie? Inschrijven kan via: www.cera-award.be
WA ARVAN AKTE... met nemers die anders “Voor oudere werk de gt aa rtr ve ekken, brugpensioen vertr uittrede. Dit gaat de g gin lasten-verla trede n een versnelde uit echter ten koste va in groep die net niet van de iets jongere .� aanmerking kwam d ckx in De Standaar Professor Bart Co 5 20 februari 2017.
Sectorrapport geeft genuanceerd beeld over werkbaarheid in zorg en welzijn Eind januari publiceerde de Stichting Innovatie & Arbeid van de Serv de resultaten van de Vlaamse werkbaarheidsmonitor 2016. De cijfers gaven aan dat de werkbaarheid van alle jobs in Vlaanderen er de laatste drie jaar op achteruit is gegaan. De zorg- en welzijnssectoren deelden in de malaise en lieten zelfs een grotere daling optekenen dan gemiddeld op de Vlaamse arbeidsmarkt: terwijl in 2013 nog 58,8% van de medewerkers in zorg en welzijn geen enkel probleem ervoer met de werkbaarheid, was dit percentage tegen 2016 al gezakt naar 54,4%. Vorige maand kwam de Stichting Innovatie & Arbeid met een vervolgstudie die de situatie in de vier onderzochte deelsectoren van zorg en welzijn in beeld brengt. De studie geeft een genuanceerd beeld van de zorg- en welzijnssectoren. De werkbaarheid in drie van de vier zorgen welzijnssectoren ligt boven het Vlaams gemiddelde. Enkel in de woonzorgcentra ligt de werkbaarheid met 48,5% onder het gemiddelde, dat 51% bedraagt. De thuishulp scoort het hoogst: 60,7% van de medewerkers uit deze sector ervaart geen enkel probleem met werkbaarheid. In de ziekenhuizen ligt de werkbaarheid op 55,7%. Wel valt de terugval van de werkbaarheid in de “Opvallende sectoren gehandicaptenzorg, terugval in jeugdbijstand en welzijnswerk gehandicaptenzorg, op. Met 58,8% scoren deze jeugdbijstand sectoren weliswaar niet slecht, maar we zien wel een steile en welzijnswerk” duik van maar liefst -10,4 procentpunten ten opzichte van de vorige meting in 2013. Over de reden voor deze daling geeft de studie geen uitsluitsel, maar het is wel duidelijk dat de sterke daling van de werkbaarheidscijfers in zorg en welzijn in grote mate in deze sectoren te vinden is. 6
Goede scores voor motivatie en leermogelijkheden Werkbaar werk wordt door de onderzoekers gedefinieerd als werk dat geen problemen oplevert op het vlak van werkstress, motivatie, leermogelijkheden en de combinatie van het werk met het privéleven. Wie aangeeft op geen van deze indicatoren problemen te ervaren, heeft werkbaar werk. De recente gegevens leren ons dat alle sectoren in de gezondheids- en welzijnssector bijzonder goed scoren op motivatie op het werk. Ook voor de leermogelijkheden scoren onze sectoren vrij goed en is er voor de meeste sectoren zelfs een verbetering ten opzichte van 2013. Met uitzondering van de woonzorgcentra scoren alle sectoren beter dan gemiddeld voor de combinatie werk en privé. Ook qua werkstress doen de woonzorgcentra het minder goed dan gemiddeld op de Vlaamse arbeidsmarkt. In de jeugdbijstand, gehandicaptenzorg en het welzijnswerk is de werkstress bovendien sterk gestegen. Hiermee volgen deze sectoren een algemene trend. Vooral werkdruk en emotionele belasting zorgwekkend Onderliggend aan de werkbaarheid identificeert de Stichting Innovatie & Arbeid nog zes risicofactoren voor werkbaar werk: werkdruk, emotionele belasting, taakvariatie, autonomie, ondersteuning door de directe leiding en arbeidsomstandigheden. Niet verrassend ligt de emotionele belasting in alle deelsectoren van zorg en welzijn hoger dan gemiddeld. De cijfers leren bovendien dat de emotionele belasting de afgelopen drie jaar nog is toegenomen. Verder zien we dat in de ziekenhuizen en in de woonzorgcentra zo goed als alle risicofactoren meer aanwezig zijn dan gemiddeld op de arbeidsmarkt. Soms zijn deze verschillen aanzienlijk. In de woonzorgcentra bijvoorbeeld geeft 50,6% van de medewerkers aan dat de werkdruk te hoog ligt en in de ziekenhuizen geldt dit voor 45,9% van de medewerkers. De werkdruk steeg in deze sectoren de afgelopen drie jaar ook sneller dan gemiddeld. Het
SECTORNIEUWS is niet duidelijk hoe het komt dat de werkdruk en de emotionele belasting stijgen, maar dit ligt wel in de lijn van de cijfers voor de globale Vlaamse arbeidsmarkt. Voor de thuishulp en jeugdbijstand, gehandicaptenzorg en welzijnswerk zijn enkel de scores voor emotionele belasting onder het Vlaams gemiddelde. In de thuishulp valt vooral de daling van het routinewerk op als positieve tendens. Tegelijkertijd klagen wel meer thuishulpmedewerkers over het gebrek aan autonomie. Tijd voor actie! Zorg en welzijn blijven zeer kwaliteitsvolle jobs aanbieden, maar de werkbaarheid in de woonzorgcentra én de sterke achteruitgang in de sectoren jeugdbijstand, gehandicaptenzorg
Voorzichtig herstel voor verenigingssector Na de financieel-economische crisis van 2008 en de impact die dit had op overheidsbudgetten, is de Koning Boudewijnstichting de financiële leefbaarheid van het Belgische verenigingsleven beginnen opvolgen. Eind 2016 vond al voor de zevende keer een bevraging plaats. Voor het eerst sinds de lancering ziet de stichting redenen voor optimisme. Met een inkomstendaling bij een kwart van de verenigingen en financiële problemen bij een vijfde kunnen we absoluut niet van een rooskleurige situatie spreken, maar waar in 2015 nog 7 op de 10 verenigingen de economische situatie van de sector zag achteruitgaan, geldt dit nu nog voor 6 op de 10 verenigingen. Ook zien meer verenigingen hun eigen financiën verbeteren: van 11% in 2012 naar 22% in 2016. De bevraging van de Koning Boudewijnstichting geeft aan dat verenigingen ook
en welzijnswerk zijn niet bemoedigend. Verso zal samen met de andere sociale partners de oorzaken achter deze daling onderzoeken. Maar de slechtere cijfers zijn ook een ‘wake-up call’ voor de Vlaamse regering. Het is dringend tijd om een tandje bij te steken en de beloftes van bij de start van de regeerperiode na te komen.
Op de website van de Serv vindt u het sectorrapport voor zorg en welzijn: www.serv.be/stichting
niet bij de pakken zijn blijven zitten. Ze zijn meer op zoek gegaan naar alternatieve inkomsten en die cijfers blijven ook stijgen. Zo doet 64% van de verenigingen een beroep op giften van particulieren en 52% op giften van bedrijven. Een derde haalt ook inkomsten uit commerciële activiteiten en deze inkomsten stegen het afgelopen jaar voor meer dan een kwart van de “Provincies betrokkenen.
goed voor 20% financiering”
Hervorming provincies In Vlaanderen baart de hervorming van de provincies de verenigingen zorgen. Bijna 7 op de 10 verenigingen verwacht dat het schrappen van bevoegdheden een negatieve impact zal hebben op hun inkomsten. Vooral in de sociaal-culturele sector is de ongerustheid groot. In Vlaanderen zijn de provincies goed voor bijna 20% van de overheidsfinanciering. Meer informatie via www.kbs-frb.be
WA ARVAN AKTE... ïnvloedt geld, loedt geluk, geluk be ïnv be eid dh on ez “G rsa.” zondheid en vice ve geld beïnvloedt ge oom Lieven Annem Gezondheidsecon bruari 2017. in De Morgen, 21 fe
ans
7
SECTORNIEUWS
Alternatieven voor jongerenbonus liggen op tafel Begin maart werd in het Vlaams Parlement het ontwerpdecreet jongerenbonus goedgekeurd. Verso waarschuwt al langer voor de impact van deze bezuiniging op socialprofitorganisaties. Minister Muyters stelt nu een aantal pistes voor om de dienstverlening aan eenzelfde kostprijs te blijven garanderen. Verso is tevreden over het behoud van de opvangplaatsen in de buitenschoolse kinderopvang, maar is nog niet helemaal overtuigd van de voorstellen voor de logistieke functies in de buitenschoolse kinderopvang en de dagverzorgingscentra. Volgens het ontwerpdecreet zullen drie van de vier projecten in het kader van de jongerenbonus uitdoven. Vanaf 15 maart 2017 kunnen socialprofitorganisaties geen tegemoetkoming meer aanvragen voor laaggeschoolde jongeren die de dienstverlening verzorgen in de projecten ‘buitenschoolse en naschoolse kinderopvang’, ‘de dagverzorgingscentra’ en ‘het extern vervoer dagverzorgingscentra’. Huidige medewerkers die na deze datum uitstromen, zullen niet meer worden vervangen en de lopende contracten worden maximaal tot 31 december 2018 gesubsidieerd. Het vierde project, deeltijds leren/deeltijds werken, wordt wel verdergezet met een budget van maximum 1,5 miljoen euro per jaar. Gezien het belang van duaal leren is dat uiteraard positief. Verso heeft herhaaldelijk gewezen op de gevolgen van het schrappen van deze projecten voor de gebruikers: werkende ouders die gebruik maken van kinderopvang en mantelzorgers van ouderen die terechtkunnen in de dagverzorgingscentra. Ook de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen heeft in haar advies gewezen op de negatieve impact op de dienstverlening door het schrappen van de jongerenbonus.
In de drie projecten die uitdoven kunnen bovendien op jaarbasis bijna 650 laaggeschoolde jongeren aan de slag. Minister Muyters heeft altijd volgehouden dat het schrappen van de jongerenbonus geen effect zou hebben op de kwaliteit en de betaalbaarheid van deze diensten. Ondertussen weten we hoe de minister dit wilt realiseren: door regularisatie en het kader voor tijdelijke werkervaring. Regularisatie De regularisatie geldt enkel voor de opvangplaatsen in de buitenschoolse kinderopvang. Verso is bijzonder tevreden dat er een oplossing is gevonden die de dienstverlening op een duurzame wijze garandeert. Let wel: de logistieke ondersteuning in de buitenschoolse kinderopvang wordt niet geregulariseerd. Daarvoor wordt verwezen naar het tijdelijk werkervaringskader.
“Ook de Serv wijst op de negatieve impact”
8
Tijdelijke werkervaring De logistieke ondersteuning in de buitenschoolse kinderopvang en de dienstverlening in de dagverzorgingscentra wil minister Muyters garanderen met werkzoekenden en leefloongerechtigden. Op maat van de werkzoekende worden de gepaste tewerkstellingsinstrumenten gezocht in het kader van een tijdelijk werkervaringstraject. Het wordt afwachten of dit alternatief het juiste antwoord is om de dienstverlening in de dagverzorgingscentra op peil te houden. Als een werkgever bijvoorbeeld wil werken met een individuele beroepsopleiding, dan zijn daar wel kosten aan verbonden: de begeleiding voor werkzoekenden in individuele beroepsopleiding, de verplichte productiviteitspremie en de aanwervingsplicht achteraf.
Vrijwilligersstatuut wordt aangepast In 2015 bestond de vrijwilligerswet tien jaar. De federale ministers De Block en Peeters hebben dit jubileum aangegrepen om de wet op een aantal punten te verbeteren. Na advies van de Hoge Raad voor Vrijwilligers kwamen ze tot de volgende voorstellen: • De wet zal niet langer spreken van een ‘vergoeding’, maar van een ‘kostenvergoeding’. De term ‘vergoeding’ was voor veel mensen verwarrend. Om het onderscheid met een verloning te maken, zal er voortaan gesproken moeten worden van een kostenvergoeding. Het zal echter wel nog steeds mogelijk zijn om een forfaitaire vergoeding te betalen. Bovendien zullen vrijwilligers voortaan ook
een fietsvergoeding kunnen krijgen en zullen occasionele geschenken niet meer meetellen voor de maximumvergoeding die een vrijwilliger mag ontvangen op jaarbasis. • In sommige gevallen zijn ook vrijwilligers gebonden aan het beroepsgeheim. Voortaan zal de organisatie hen hierop moeten wijzen. • Wie niet-bezoldigd werk verricht zal door alle openbare instellingen als een vrijwilliger worden beschouwd. Het wetsontwerp wordt nu voorgelegd aan de Hoge Raad voor Vrijwilligers en de Nationale Arbeidsraad. De nieuwe wet zou ten vroegste in het najaar van 2017 in werking kunnen treden. Er zijn ongeveer 1,2 miljoen Belgen die op regelmatige basis vrijwilligerswerk verrichten.
Sociale partners en middenveld streng voor diversiteitsbeleid Vlaamse overheid De Commissie Diversiteit van de Serv vindt dat de Vlaamse overheid meer kan doen om haar voorbeeldfunctie bij het bestrijden van discriminatie op te nemen. Met name in haar personeelsbeleid is er nog werk aan de winkel. Daarom vragen de sociale partners, het Gebruikersoverleg Handicap en Arbeid en het Minderhedenforum dat de overheid praktijktesten invoert voor selectie en werving bij de Vlaamse overheidsdiensten. Daarnaast zijn kansengroepen ook gebaat bij meer voorbehouden stages en vacatures voor jobstudenten en zouden opleidingen rond diversiteit en redelijke aanpassingen verplicht moeten zijn voor alle leidinggevenden en personeel dat instaat voor rekrutering en selectie. Tot slot vragen de Serv en de Commissie Diversiteit dat de Vlaamse overheid de VESOC-definitie volgt wanneer het gaat over personen met een buitenlandse herkomst. Volgens die definitie worden enkel mensen meegeteld die niet de Belgische nationaliteit hebben, die bij geboorte de nationaliteit van een
land buiten de EU15-landen hadden of waarvan minstens één ouder of twee grootouders in een land buiten de EU15 geboren is. Volgens de alternatieve definitie van de Vlaamse overheid komen bijvoorbeeld ook mensen met een ouder uit één van de buurlanden in aanmerking.
“Minister Homans niet van plan om praktijktesten in te voeren ”
Vandaag telt de Vlaamse overheid 1,3% personen met een handicap of chronische ziekte en 4,4% medewerkers met een migratieachtergrond. Aangezien meer dan de helft van de personeelsleden met een handicap of chronische ziekte ouder is dan 55, valt te verwachten dat het streefcijfer van 3% voor deze kansengroep ook in de toekomst waarschijnlijk niet gehaald zal worden. Bevoegd minister Liesbeth Homans gaf in een reactie aan dat ze niet van plan is om praktijktesten in te voeren. Meer informatie: www.serv.be 9
SECTORNIEUWS
“Een derde van de Vlamingen zou in zorg of welzijn willen werken” De Vlaming geeft een gemiddelde score van 7,6 op 10 aan de zorg- en welzijnssector. Meer dan 4 op 5 vindt de kwaliteit hoog en 7 op 10 vindt dat de kwaliteit in verhouding staat tot de kost. Dat blijkt uit een bevraging bij 1000 Vlamingen naar aanleiding van de Dag van de Zorg op 19 maart. De bevraging leert bovendien dat er veel waardering bestaat voor zorgverstrekkers. 1 op 5 zou zelf overwegen om in de zorg te werken.
Zorgen om morgen Ondanks de positieve waardering voor zorg en welzijn, maakt de Vlaming zich ook zorgen. Zo geeft 9 op de 10 aan dat er nu al een tekort aan personeel is en bijna 2 op de 3 vreest dat de zorgkosten moeilijk te dragen zullen zijn wanneer ze ouder zijn. Vandaag vindt bijna de helft van de ondervraagden de zorg al te duur. Reden te meer voor de overheid om door te investeren in zorg en welzijn deze ongerustheid weg te nemen.
Dit zijn bemoedigende cijfers, zeker met het oog op de vele nieuwe werkkrachten die gezocht worden in de zorg- en welzijnssector. Als je ook de mensen bijtelt die reeds in de zorg werken, zou 1 op 3 respondenten verleid kunnen worden tot een zorgjob. Maar om echt alle mensen met een roeping voor de zorg te kunnen overtuigen, moet het imago van werken in de zorgsector nog verder worden opgekrikt. Zo worden vooral de mentale en fysieke belasting, de lage verloning en de moeilijke combinatie met het gezinsleven aangegeven als redenen om niet in de zorg te stappen. Blijkbaar geraakt de sector zeer moeilijk af van deze clichés, ondanks de troeven zoals de mogelijkheid tot deeltijds werk en de vaak korte reistijd tot het werk.
Dag van de Zorg Op zondag 19 maart zetten weer meer dan 170 voorzieningen uit zorg en welzijn hun deuren open voor het brede publiek tijdens de Dag van de Zorg. Het thema van deze editie was ‘Samen Zorgkrachtig’.
10
Zorgverhaal van het jaar Op het Dag-van-de-zorgcongres op 14 maart werd bovendien het Zorgverhaal van het jaar bekendgemaakt. Elk jaar bekroont Rode Kruis-Vlaanderen namelijk een inspirerend verhaal van een zorgorganisatie die zich elke dag met veel ‘goesting’ inzet om de beste zorg te bieden aan de cliënt, patiënt of bewoner. Dit jaar ging het Brusselse project ‘Cultuursensitieve zorgambassadeurs’
met de hoofdprijs van 10.000 euro aan de haal. Dit innovatief project is een samenwerking van maar liefst zeven organisaties, waaronder Solidariteit voor het Gezin, een lidfederatie van Verso. De ‘Cultuursensitieve zorgambassadeurs’ zijn mensen met een allochtone achtergrond die een opleiding krijgen tot professionele thuiszorgverplegers om in Brusselse buurten met een grote diversiteit zorgbehoevende mensen wegwijs te maken in het zorglandschap. Het project sprong eruit volgens de jury omdat het twee vliegen in één klap slaat: het biedt volwaardige jobs voor laaggeschoolden en zorgt zo voor meer instroom in de zorg. Ook de samenwerking met reguliere thuiszorgorganisaties zoals Solidariteit voor het Gezin en Familiehulp krijgt goede punten van de jury. Momenteel volgen al een vijftigtal jongeren een opleidingstraject. Met de cheque die ze ontvangen van Rode Kruis-Vlaanderen kan het project verder uitgebouwd worden.
Levenskwaliteit hoog, maar armoedebestrijding blijft prioriteit Het Federaal Planbureau heeft voor de tweede keer haar meting van het welzijn en de ontwikkeling in België gepubliceerd. Deze cijfers, die bestaan uit 67 indicatoren zijn bedoeld als aanvulling op het bbp aangezien dit ene cijfer ontoereikend is om de complexe realiteit van maatschappelijke vooruitgang te vatten. Uit de update leren we dat de gemiddelde levenskwaliteit goed is, maar dat er vooral op vlak van armoede zorgwekkende tendensen zijn. Zo gaat de situatie van de armsten er verder op achteruit, ongeacht het globaal armoederisico, dat stabiel blijft op 21%. Het aantal huishoudens dat medische zorg uitstelt om financiële redenen is bovendien verviervoudigd sinds 2008. Op vlak van gezondheid vallen vooral de negatieve cijfers voor obesitas en depressie op. Meer informatie: www.plan.be
www.dagvandezorg.be
“ Dringend meer investeringen in geestelijke gezondheidszorg nodig” De geestelijke gezondheidszorg stond in het oog van de storm door een reportagereeks in De Morgen, die de inspectieverslagen van alle voorzieningen heeft opgevraagd. Minister Vandeurzen heeft deze reeks echter niet afgewacht om een actieplan voor Geestelijke Gezondheid uit te werken. Het plan voorziet bovendien 2 miljoen euro extra in 2017. Dit budget zal vooral gaan naar preventie en vroegdetectie van psychische problemen. De Strategische adviesraad voor het Vlaamse welzijns-, gezondheids- en gezinsbeleid (SAR WGG) vindt het
actieplan echter ontoereikend. Vooral het ontbreken van een langetermijnstrategie en een substantiële verhoging van het budget baren de raadsleden zorgen. Door de zesde staatshervorming krijgt Vlaanderen meer bevoegdheden op vlak van geestelijke gezondheid. Maar ook de federale overheid blijft heel wat hefbomen voor een versterking van de geestelijke gezondheidszorg in handen houden. Daarom moeten zowel de Vlaamse als de federale overheid meer budget vrijmaken, vooral voor ambulante zorg.
Op federaal niveau zit de terugbetaling van de psycholoog eraan te komen, maar ook Vlaanderen moet meer investeren in geestelijke gezondheidszorg in de eerste lijn. Ook de centra voor geestelijke gezondheidszorg, revalidatie, psychiatrische verzorgingstehuizen en initiatieven voor beschut wonen kampen met tekorten. Vandaag gaat slechts 6% van het totale gezondheidszorgbudget naar geestelijke gezondheidszorg. Lees het advies van de SAR WGG op www.sarwgg.be.
11
AANKONDIGINGEN
HRwijs organiseert inspiratiesessie rond teamwerking 4 mei, 9.30-15.00 Koninklijke Vlaamse Schouwburg Brussel Hoe hou je een team kwiek en snedig, hoe voorkom je dat de klad er in raakt? Een team is een samenspel van mensen en dus complex tot in het kwadraat. Op 4 mei ontrafelt HRwijs die complexiteit. We maken de dynamiek in teams wakker en ontmijnen rijzende conflicten. We organiseren het werk op maat van de medewerkers en de talenten in het team. Job- en teamcrafting dus, misschien al wel eens van gehoord? We bekijken hoe teams kunnen omgaan met verandering. De HRwijs-inspiratiesessie: dat zijn 4 workshops en een verkwikkende gastspreker!
Save the date! Workshop HR-tools en summer course • 15 juni, 9.30-13.00, Dirk Boutsgebouw, Leuven: HRwijs workshop ‘HR-tools voor kleine vzw’s’ • 17-18 augustus, Heerlijckyt van Elsmeren, Geetbets: HRwijs ‘summer course’ Inschrijven of meer info? www.hrwijs.be of pieter@hrwijs.be
Wint uw onderneming de Gezond Werken Award? Op 7 maart werd in Sint-Truiden de Gezond Werken Award gelanceerd. Dit is een gloednieuwe wedstrijd voor ondernemingen die een kwaliteitsvol gezondheidsbeleid voeren voor hun personeel. Deze wedstrijd wordt georganiseerd door de dienst voor Welzijn op het werk Prebes en VIGeZ, het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie. Verso is partner van de Gezond Werken Award. De wedstrijd biedt ondernemingen de kans om hun imago van aantrekkelijke werkgever te versterken. Er zijn categorieën voor profitondernemingen, socialprofitondernemingen en overheidsorganisaties. Per categorie is er een prijs voor kleine (minder dan 100 medewerkers) en grote ondernemingen. De laureaten worden bekendgemaakt op 5 december 2017 in Kortrijk Xpo.
12
Inschrijven voor de Gezond Werken Award kan via www.gezondwerken.be. Vraag nu je Gezonde vergaderbox aan Een stukje fruit tijdens de vergadering? Of even rechtstaan tijdens de pauze? Gezond vergaderen is veel meer dan dat! Benieuwd wat je allemaal kan doen voor een gezonde, productieve vergadering? Ga dan aan de slag met de Gezonde vergaderbox van VIGeZ. Tal van praktische materialen en haalbare tips zetten je op weg naar een gezonde vergadercultuur waarin elke medewerker zich goed voelt. Vraag de box nu gratis aan bij het Logo in uw buurt. Kijk op www.gezondwerken.be/gezondvergaderen voor meer informatie.
Vereniging voor Social Profit Ondernemingen vzw - www.verso-net.be Kolonel Bourgstraat 122 bus 4 - 1140 Brussel - T 02 739 10 71 - F 02 736 75 06 - info@verso-net.be