g SOCIAL SECRETS
INHOUD 08
SOCIAL MEDIA TOEN & NU
10
REACTIES OP B2B BLOGS
12
DE EMOTIE VAN EEN MEDIAKANAAL
14
DE ARCHETYPES OP HET NET
16
HET BELANG VAN SOCIAL MEDIA ETIQUETTE
18
SOCIAL MEDIA SURVIVAL GUIDE
22
BRONNEN
COLOFON Sascha Magendans Projectmanager Michael Bosscha Redactie, Social Media Marketing Dirk Polderman Redactie, Video-editing, Social Media Marketing
Dennis Groot Redactie, Vormgeving/Redesign online magazine Felicia Maruhun Redactie, Vormgeving Print Magazine
Fotografie Douglas Smit
4
SOCIAL SECRETS 足足g
VOORWOORD Social Secrets, een magazine met daarnaast een cross mediaal platform. Een magazine vol onthullende geheimen en ook deze keer weer verrassende uitspraken en nieuwtjes. Het nieuwe team, bestaande uit vijf studenten, heeft een heel nieuw onderwerp aangeslagen in deze editie. In deze editie nemen wij sociale media onder de loep met betrekking tot de onderwerpen gedrag en interactie. Er is onderzoek gedaan naar wat negatieve interactie veroorzaakt, heb je bijvoorbeeld al eens gehoord van Netiquette? Blader dan snel door dit magazine en kom er achter wat het betekent. Ook is dit magazine handig als je vaak op verschillende media kanalen te vinden bent. In dit magazine vind je handige tips en lees je over de verschillen tussen blogs, microblogs en andere Business-to-business netwerk mogelijkheden. Graag willen wij Joris van Heukelom, directeur Digital Publishing bij Sanoma Digital, bedanken voor de ondersteuning en feedback die hij ons geboden heeft. Ook dank aan docent Marianne Spier van de Hogeschool van Amsterdam, zij heeft ons ondersteund in het projectverloop. Tot slot wil ik jullie verwijzen naar de website www.socialsecrets.nl. Social Secrets is herboren! Veel lees plezier, Sascha Magendans namens, Het Social Secrets Team.
5
g HISTORISCH PERSPECTIEF
SOCIAL MEDIA
&
Natuurlijk is er, voordat we ons bezig hielden met de sociale media die we nu kennen, wel wat vooraf gegaan. Weblogs, Hyves, Facebook en Twitter zijn nu niet meer weg te denken uit de maatschappij, in dit artikel hebben we onderzoek gedaan naar het tot stand komen van de sociale media van nu, verdeeld in de web 1.0 en web 2.0 tijdperken. Tekst Dirk Polderman
Web 1.0 is de periode die wordt aangeduid vóór het knappen van de internetbel in 2001. In deze periode was er weinig sprake van interactiviteit en meer sprake van éénrichtingsverkeer. De mensen die de content wel publiceerden konden meestal goed overweg met HTML, waardoor de content die zij maakten beschikbaar was voor een selecte groep mensen. Wel was in deze periode e-mail verkeer al erg populair. Allereerst, wat houdt web 2.0 in? Web 2.0 is de tweede fase in het internetgebruik waar wij ons nu in bevinden. Hierbij zijn een aantal concepten kenmerkend voor web 2.0 zoals Hyves, Facebook, Linkedin, Digg, maar ook bijvoorbeeld Twitter. Informatiebronnen gemaakt door de gebruiker (user generated content) zoals weblogs, wikipedia en podcasting. Interactiviteit staat centraal, wat circa 2001 is ontstaan bij het knappen van de internetbel. In de jaren ’90 waren er ook al populaire online services zoals het bedrijf CompuServe dat aanbood. Hiervoor waren er al zogeheten bulletin board systems en nieuwsgroepen zoals CBBS en ExecPC en Usenet en The Well . Deze online service was immens populair in de Verenigde Staten met hun aanbod van diverse fora, e-mail en online chats. Dit waren voorlopers van de huidige discussies op internet. Natuurlijk was dit lang niet voor iedereen toegankelijk (mede door de hoge inbelkosten om op internet te gaan) maar er was wel sprake van een online sociale ervaring door met elkaar informatie uit te wisselen. Compuserve werkte niet met een browser maar met speciale software van CompuServe. Na de komst van eerst Mosaic en later Netscape en Internet Explorer had volgens een artikel uit Computerland1 CompuServe in 1995 drie miljoen leden vergaard die informatie deelden, chatten, plaatjes downloaden en zelfs vliegreizen konden boeken. CompuServe was een van de pioniers op het gebied van aanbieden van informatie, chatboxen en fora. Later werd CompuServe een internetprovider en
8
werd het overgenomen door AOL America Online). Ook zijn zij bekend door de gratis cd’tjes die werkelijk in ieder tijdschrift zaten. De eerste Nederlandse weblogs waren prolific, alt0169, sikkema.net, tonie.net en ook retecool.com (wat nog steeds bestaat) volgens een artikel uit Bright2. Overigens is men er nog steeds niet uit wat de allereerste Nederlandse weblog was. De eerste profielensite in Nederland (en voorloper van het latere Hyves) is Cu2 (See You Too) uit het millenniumjaar 2000. Uit het artikel Social Network Sites: Definition, History, and Scholarship3 blijkt dat in de Verenigde Staten al soortgelijke sites als Classmates.com (1995) en SixDegrees.com (1997) bestonden. In 2001 startte Ryze.com voor zakelijke connecties
en kan worden gezien als voorloper van het huidige LinkedIn dat twee jaar later op het web kwam. Met name Friendster. com leek bij de start in maart 2003 een van de grote sites/ondernemingen te gaan worden binnen de sociale netwerksites. Binnen enkele maanden had Friendster al drie miljoen leden vergaard. Er kwam een bod van Google (nr. 1 Alexa websiteranking) dat 30 miljoen dollar bedroeg voor de site Friendster. Oprichter Jonathan Abrams weigerde dit bod en ging op eigen houtje verder. Een kostbare fout, want momenteel staat Friendster.com op de 112e plaats bij de Alexa websiteranking, ver achter wél geslaagde social networksites als Facebook (2), Myspace (11), Twitter(14), LinkedIn (42) en Google’s Orkut (44). Googlehad Friendster ongetwijfeld een stuk verder kunnen helpen de marginale plek waar het zich nu bevindt4.
HISTORISCH PERSPECTIEF g
Terug naar Nederland dan, Cu2 was dus de eerste profielensite waar je met een beetje basiskennis HTML een leuk profieltje in elkaar kon zetten en vrienden kon toevoegen. Dit was toentertijd een aardige populaire profielensite maar met de komst van Hyves zijn de sociale netwerken pas echt tot bloei gekomen in Nederland. Opgericht in 2004 en inmiddels meer dan 9 miljoen leden plus een nieuw woord in de dikke van Dale namelijk “hyven”. Overigens zijn de Amerikaanse sociale netwerken Facebook, Myspace en Hi5 ook erg populair in Nederland5. De vraag die reist is hoe het komt dat men van het primitieve CompuServe naar gehele online communities en blogs zijn gaan toewerken. Frank Meeuwsen zegt hierover het volgende : “Men wou zelf bepalen wat ze deden op internet en niet alleen de beschikbare content die een Compuserve of in Nederland HetNet aanbod waarvan zij dachten dat het geschikt was voor de consument. Hierdoor gingen de mensen zichzelf organiseren m.b.v. nieuwsgroepen en IRC chats en later applicaties. Men wil zich dus op de een of andere manier organiseren rondom een passie of drive, verder werd het qua technologisch aspect steeds makkelijker om nieuwe diensten te ontwikkelen en kreeg je dus de zogeheten start-ups”.
“SINDS DE START VAN HET WEB 2.0 TIJDPERK KWAM DE TREND OM JEZELF TE ZIJN OP HET WEB.” Uit de Life & Living internetmonitor van Trendbox6 blijkt dat in 1995 het internet door slechts 1% van de Nederlandse bevolking werd gebruikt, dit waren voor het merendeel mannen (80%) uit de Randstad (60%). “In die tijd was het nog heel normaal om je anders voor te doen dan dat je echt was, het internet zag men als een andere wereld, sinds 2001 is dit veranderd door het knappen van de internetbel (het begin van het web 2.0 tijdperk) en de gebeurtenissen van 11 september.” “Vanaf deze periode kwam ook de trend om gewoon jezelf te zijn op het web, het volk kon zijn eigen mening gaan vertolken op het internet (komst van GeenStijl)”, aldus Theo Ploeg. Doordat het internet nu zo massaal gebruikt wordt zijn er zoveel reacties op blogs dat je er door wordt overspoeld en er weinig inhoudelijke en
beargumenteerde reacties overblijven en men soms moe wordt van alle informatie die ze krijgen toegespeeld Doordat in 1999 Blogger kwam (later overgenomen door Google) en later Wordpress en web-log werd het voor veel mensen steeds eenvoudiger om te gaan bloggen over alledaagse dingen, vakgebieden en passies. Inmiddels was Cu2 geboren in het jaar 2000 en maakte Nederland kennis met een profielensite waar er later meer van zouden volgen. Aanleidingen veranderingen: ► Internet werd geavanceerder ► Meer gebruikers op internet door lagere kosten (ADSL en Kabel) ► Gratis blog services (Blogger, Wordpress) ► Eerste profielensites ► Mensen gaan hun mening op het platform internet geven, willen niet meer alleen de content die een Compuserve of HetNet aanbood gebruiken maar verder het internet ontdekken. Zoals vermeldt was men in Nederland eind jaren negentig al begonnen met bloggen. Met de komst van Blogger werd het dus een stuk eenvoudiger om een blog over elk willekeurig onderwerp te beginnen. Met de komst van Wordpress in 2003 (toen het web 2.0 tijdperk al was begonnen) en Windows Live Spaces (2004) kreeg Blogger er belangrijke concurrenten bij en werd het bloggen steeds populairder. Zoals eerder vermeld gingen mensen ook steeds meer hun mening op het platform internet geven, mede door de anonimiteit en het gemak van het plaatsen van content. Met de komst van Twitter werd er een nieuwe vorm gecreëerd in de vorm van bloggen namelijk microbloggen. Twitter werd opgericht in 2006 door Jack Dorsey en was in eerste instantie gemaakt als interne service voor de website Odeo.com. In deze begintijd wist men niet wat Twitter toevoegde aangezien je gewoon sms’jes kon versturen. Op 140characters.com7 worden een aantal mijlpalen genoemd die tot de enorme groei en bekendheid van Twitter hebben geleid : 1. South by Southwest Web Award 2007 2. Tweet van MTV Video Music Awards “MTV tells me to get hip to the digital age. “Try Twitter” they said. So here I am. What? -mtvmoonman” (aug. ‘07) 3. Apple WWDC 2007, daarna TV, magazine en gauw bereikte het de Journaille. De groei van Twitter is toen alleen nog maar enorm gestegen, in juni 2009 had Twitter 44,5 miljoen unieke bezoekers,
dit is het vijftienvoudige(!) van het jaar daarvoor8. In Nederland is Twitter eigenlijk pas echt gegroeid doordat steeds meer bekende mensen gingen “twitteren” en er als het ware verslaggeving kwam van actualiteiten (bijv. de vliegtuigcrash bij Schiphol begin 2009). Trends uit het Web 1.0 tijdperk waren bulletin board systems, e-mail en chats en het voorzichtige bloggen wat nu tot de mainstream behoort. Momenteel lijkt het erop dat het bloggen nog niet echt gaat teruglopen aangezien er per dag veel nieuwe blogs bijkomen, overigens blijkt wel dat de meeste bloggers het na drie maanden alweer voor gezien houden, dit ligt natuurlijk ook aan het aantal bezoekers. De (vak)weblogs als Marketingfacts, Frankwatching en Geenstijl zullen voorlopig niet in populariteit afnemen, wel is er sprake van een nieuwe vorm van bloggen, het zogeheten “Lifestreaming”. Hierbij is Twitter het beste voorbeeld. Doordat de mobiele telefoons steeds geavanceerder worden met applicaties en GPS lijkt het voor veel mensen steeds interessanter te worden om te (micro)bloggen over wat hen op dat moment bezighoudt, zien (foto’s), hun gedachtegang of andere mensen te gaan volgen in hun bezigheden, en dit allemaal in een luttele 140 karakters. Ook is het voor mensen interessant om dingen over een bepaald onderwerp te zoeken. Ook uit marketing oogpunt is Twitter een erg interessant medium. Twitteren is een nieuw werkwoord in de Nederlandse taal en onlangs verkozen tot hét woord van 2009. Feit is wel dat Twitter beperkt blijft door het aantal karakters dat je mag gebruiken wat bij een blog niet het geval is. Ook vraag ik me af of de trend zich door gaat zetten tot een definitieve plek binnen de mediawereld. Momenteel heeft het daar alle schijn van, maar ik betwijfel dit. Dit wordt ook bekrachtigd door een onderzoek waarin wordt bevestigd dat de groei van Twiter zijn hoogtepunt heeft gehad, de bezoeken aan Twitter.com zijn dalende maar trekt nog altijd 8 miljoen nieuwe gebruikers per maand dus voorlopig is Twitter nog erg in trek. Is lifestreaming een nieuwe trend en straks een vaste stek in de mediawereld of toch weer terug naar de traditionele weblog en andere forums? Ik moet het nog zien of iedereen over 10 jaar nog steeds massaal Twittert over van alles en nog wat. ■
9
Op het internet kan je onderscheid maken tussen twee soorten sociale B2B kanalen. Je hebt de sociale B2B netwerken als LinkedIn en Twitter, en je hebt blogs als Dutchcowboys en Emerce. Op het netwerk is er sprake van een many to many relatie. Iedereen verspreid informatie aan iedereen. Op blogs is er een one to many relatie. Één iemand plaats een artikel of een ander bericht, die vervolgens door andere mensen wordt gelezen en deze reageren hier weer op. Tekst Dennis Groot
In mijn onderzoek heb ik gekozen voor vier populaire en gerenommeerde B2B blogs, gekozen aan de hand van populariteit en kwaliteit. Uiteindelijk heb ik vier verschillende soorten blogs gevonden die ik ga behandelen. Deze zijn: Dutchcowboys: Opgericht in 2003 door Henk de Hooge en Paul Aelen. Zij waren één van de eerste bloggers die publiceerden over interactieve marketing. In 2005 werden zij verkozen tot beste techblog van het jaar en in 2008 wonnen zij de Next Web Award. Het is een zeer informatieve site waar vooral veel leuke nieuwsberichten op staan. Emerce: Zowel een tijdschrift als een weblog, opgericht in 1998 door Oscar Kneppers. Op het blog staan vooral nieuwsberichten over electronische commercie. Vroeger één van de meest, zo niet de meest populaire blog van Nederland, werd door een conflict in 2003 failliet verklaard, maar kreeg in datzelfde jaar alweer een doorstart. En op dit moment weer een zeer goed bezocht blog. Frankwatching: Is een onafhankelijk online magazine die opgericht is in 2004 door Frank Janssen. Frankwatching is bij uitstek bedoeld voor professionals, daarom vind je er ook zeer goede artikelen over hedendaagse onderwerpen. Met 170.000 unieke bezoekers per maand behoord Frankwatching tot de top van Nederland. Won in 2007 de Best of Blog Awards in internationale competitie. Ook werden zij in 2009 gekozen tot beste marketing weblog bij de Dutch Bloggies verkiezingen.
10
Marketingfacts: Kon natuurlijk niet ontbreken in het lijstje, met volgens marketingfacts.nl ongeveer 200.000 unieke bezoekers per maand. Opgericht in 2002 door Marco Derksen en één van de populairste marketing blogs van Nederland. Feiten en cijfers over interactieve marketing worden afgewisseld met leerzame onderwerpen. In 2005 uitgeroepen tot het beste niet-Engelstalige marketingblog. En in 2006 wonnen zij de Dutch Bloggie voor beste themablog. Per blog heb ik onderzocht hoeveel positieve, negatieve en neutrale reacties er worden gegeven op artikelen en nieuwsberichten. En of deze onderbouwend waren of niet. Met positieve reacties worden bedoeld, mensen die echt enthousiast klinken over het bericht. Met neutraal bedoel ik de mensen die niet negatief, maar ook niet positief overkomen. En de negatieve reacties zijn de reaguurders die echt geïrriteerd reageren. Op de site dutchcowboys.nl worden vrijwel alleen maar fatsoenlijke reacties gegeven. Deze zijn meestal erg positief en er zit weinig agressiviteit in. De mensen nemen de artikelen serieus en geven hier een nette reactie op. Je hebt enkele uitzonderingen van mensen die even hun frustratie kwijt moeten. Maar meestal worden er veel complimenten gemaakt naar de schrijvers of goede feedback gegeven. Dit gebeurt meestal op informatieve artikelen. Ook worden er wel eens wat frustrerende reacties gegeven. Maar dit komt eigenlijk alleen voor bij nieuwsberichten. Bij nieuwsberichten wordt er vooral gereageerd op het onderwerp en niet op elkaar.
B2B BLOGS g
Op marketingfacts.nl worden ook veel goede reacties gepost. Soms heb je wat mensen die wat kinderlijk reageren. Er zijn prima discussies over allerlei onderwerpen. Er wordt goed onderbouwd gereageerd op elkaar. Dit is meestal bij goed geschreven artikelen door professionals. De site frankwatching.com is een populaire site en er worden veel reacties gegeven. Er wordt veel gereageerd op elkaar en zo ontstaan er interessante discussies. De reacties zijn vaak positief en goed onderbouwd. Dit komt doordat er bijna alleen maar artikelen op staan. Gebruikers reageren vaak op de auteur, waarop die zijn zegje weer kan doen. Doordat er een discussie met de auteur ontstaat worden er vaak goede argumenten gegeven en loopt het niet uit op een agressieve scheldpartij. Op de site emerce.nl worden veel minder reacties gegeven dan op andere blogs. Dit komt ook doordat er minder artikelen worden gepost. De reacties zijn vaak kort en niet van een erg hoog niveau. Er wordt vaak kinderlijk gereageerd en het taalgebruik is ook niet om over naar huis te schrijven. Gezien het taalgebruik denk ik dat hier ook wat jongere mensen komen. Die zeker geen professionals zijn in het vakgebied. Uit mijn onderzoek blijkt dat de reacties meestal positief zijn en met weinig agressie. Je merkt dat op de B2B blogs mensen komen die er ook wel verstand van hebben. Het is dan ook lastig om een reactie te vinden met een wat agressievere ondertoon. Heel vaak zie je dat mensen het niet met elkaar eens zijn, maar dit wordt op een volwassen wijze opgelost. Tock zijn er natuurlijk ook de mensen die hier en daar wat kinderlijk reageren. Het viel me op dat vooral op emerce.nl hele slechte reacties worden gegeven. Ze waren vaak kort en nietszeggend. Positief viel me op dat frankwatching.com hele goede reacties heeft. Vaak positief en goed onderbouwd.
VERSCHIL IN REACTIES
Er een verklaring te vinden voor het feit dat er op een bepaald artikel meer negatieve reacties volgen dan op een ander. Ik maak onderscheid tussen twee verschillende reacties. Je hebt reacties die goed onderbouwd zijn en van toegevoegde waarde zijn op het artikel, zowel positief als negatief. En je heb reacties die even snel woorden neergezet waarbij weinig tot niet wordt nagedacht. Maar hoe wordt zo’n reactie nou precies uitgelokt? Dat is moeilijk te achterhalen, maar je kan wel kijken wat voor reacties er op bepaalde artikelen worden gegeven. Want in vele gevallen worden de reacties gevormd naar het artikel. Als het een goed artikel is waar iemand zijn mening goed onderbouwd, dan worden hier ook goede reacties op gegeven. Als mensen het met de mening niet eens zijn dan reageren ze beschaafd en komen ze met tegenargumenten. In tegendeel tot artikelen worden er op nieuwsberichten weer andere reacties gegeven. Zoals Emerce, waar vrijwel alleen maar nieuwsberichten staan. Er worden reacties van mindere kwaliteit gegeven. Dit komt denk ik doordat er bij artikelen gediscussieerd kan worden met de auteur. Bij een nieuwsbericht kan alleen met andere bezoekers een mening gedeeld worden. Daarom worden er bij nieuwsberichten vaak nietszeggende reacties gegeven. En loopt het eerder uit op een agressievere sfeer. Er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen, en er kan natuurlijk ook negatief op een goed onderbouwd artikel gereageerd worden of positief op een nieuwsbericht. Maar uit het onderzoek is gebleken dat het wel degelijk waar is dat er meer negatieve reacties volgen op nieuwsberichten dan op artikelen.
In dit artikel wilde ik de mate van moderatie meenemen. Zodat er misschien daaruit ook nog een antwoord kwam op mijn bevindingen. Ik wilde graag weten hoe de moderatie precies geregeld was en of dit altijd al is geweest of op een gegeven moment is gehanteerd. Van de vier blogs heb ik alleen contact kunnen krijgen met Emerce. Deze gaven aan dat ze de moderatie zelf deden samen met de redactie. En dat is altijd al zo geweest. Dus daaruit zou ik geen conclusies kunnen trekken met betrekking tot het onderzoek.
WAAR KAN JE BEPAALDE REACTIES VERWACHTEN?
Natuurlijk worden op de B2B blogs niet allemaal dezelfde reacties gegeven. Maar soms zit er wel degelijk een doortrekkende lijn in de reacties. Ik zet de vier B2B blogs op een rij en geef aan wat voor reacties er gegeven worden. Op Frankwatching.com staan vaak goede, onderbouwde artikelen. Deze worden geschreven door professionals met verstand van zaken. Doordat het een vakkundig stuk is, wordt er ook netjes op gereageerd. Zo zijn de reacties vaak toelichtend en weinig agressief. Dus ben je een professional met verstand van zaken, ga dan naar frankwatching.com. Emerce.nl is een B2B blog waar vooral nieuwsberichten worden gepost. Het is een populaire site omdat er veel informatie te vinden valt. De mensen die er komen zijn echter vaak geen professionals. De nieuwsberichten leiden soms tot geïrriteerde reacties. Omdat er alleen maar feiten worden verteld, kunnen de bezoekers alleen maar op/met elkaar reageren. Dat leidt soms tot onprofessionele discussies met vaak een wat agressievere ondertoon. Dus als je geen professional bent maar wel op de hoogte wilt zijn van de laatste feitjes, dan is emerce.nl een prima onderkomen. Dutchcowboys.nl is echt een van de betere blogs: een zeer professionele site met veel informatie. Dagelijks worden er interessante berichten gepost, voornamelijk nieuwsberichten met af een toe een goed geschreven stuk. Kom je echter alleen om een goed gesprek aan te gaan met andere reaguurders, dan zit je hier niet helemaal goed. Er wordt niet zoveel gereageerd als op de andere blogs. Daarnaast zijn de reacties vaak lollig bedoeld en niet zoveel zeggend. Dit zorgt er ook voor dat de hele sfeer heel luchtig is en totaal niet agressief. Dus zoek je een blog waar hele leuke berichten staan, en kom je niet zozeer voor het reageren, dan zit je bij dutchcowboys.nl goed. Marketingfacts is een blog waar veel nieuwsberichten en artikelen gepost worden. Er staat veel op en het wordt ook veel gelezen. De meeste reacties zijn van goed niveau en de meeste mensen hebben ook echt wat te zeggen. Je heb af en toe wel wat mensen die wat kinderlijk reageren maar dat valt in het niet bij de goede reacties. Uit de reacties is op te maken dat aardig wat professionals op de site. Dus als je een blog wilt waar veel gepost wordt, de reacties nagenoeg altijd goed onderbouwd zijn en waar er aardig wat professionals zitten, ga dan naar marketingfacts.nl. ■ Bezoek socialsecrets.nl voor de volledige onderzoeksresultaten.
11
g HET IS MENSELIJK
In deze tijd zijn er een legio aan media kanalen beschikbaar voor iedereen op de wereld. Twitter, Wordpress en consorten strijden om de gunsten van de gebruiker, die maar 24 uur per dag de tijd heeft om zijn of haar aandacht ergens op te vestigen. Dat is, ware het niet dat een mens ook nog moet slapen, werken of naar school gaan, en aan sociale verplichtingen moet voldoen. Tekst Michael Bosscha Fotografie Douglas Smit
12
HET IS MENSELIJK g
Maar dat kan allemaal toch terwijl je bezig bent? Inderdaad, vooral microblogs worden door veel mensen gebruikt om hun gal te spuwen waar ze op dat moment over denken. Meningen worden echter maar spaarzaam gefundeerd, maar als het gebeurt dan door middel van een linkje in de tekst. Een blog nodigt in dat opzicht veel meer uit tot het onderbouwen van een mening dan dat microbloggen dat doet. Een blogstuk kan makkelijker meerdere bronnen linken door ze op te nemen in de tekst zelf: opmaken van een hyperlink door deze te presenteren als een stukje tekst wordt veel gebruikt en komt de leeservaring ten goede. Daarnaast heeft een blog geen maximumlengte zoals een microblog dat heeft; per slot van rekening is dat ook het doel niet van een microblog. Twitter heeft door zijn geringe aantal karakters niet de mogelijkheid om in het bericht zelf ergens dieper op in te gaan. In plaats daarvan wordt veel gebruik gemaakt van hyperlinks naar andere pagina’s. Niet via normale links maar via verklein services zoals TinyUrl; hierdoor is het mogelijk om makkelijk te linken zonder dat je teveel tekens verspilt. Tenzij, natuurlijk, de gebruiker een korte domeinnaam heeft zonder teveel tekens achter de slash; de website van Stefan Hilderink is hier een goed voorbeeld van, een feit waar hij dankbaar gebruik van maakt in zijn Twitter feed.
“DE BLOGOSPHERE IS HET NIEUWE MEDIUM OM NIEUWS AAN DE MAN TE BRENGEN.” In de mediawereld zijn een hoop bloggers te vinden. Dit is natuurlijk niet zo gek, want de Bloggosphere (de informele benaming voor het netwerk van blogs) wordt veelal gezien als hét nieuwe medium om nieuws aan de man te brengen. Kranten hebben steeds minder abonnees doordat nieuws tegenwoordig overal gratis vandaan te halen is. Journalisten spelen hier uiteraard graag op in: er moet ergens een begin gemaakt worden met het leveren van kwaliteitsnieuws op internet, vooral zolang de kranten geen levensvatbaar businessmodel op weten te stellen om de tegenvallende inkomsten uit abonnementen en advertenties mee op te vangen. Blogs zijn in dat opzicht dus net als mensen; vergelijk ze maar met een schoolklas.
De mensen die stilletjes in een hoekje zitten worden genegeerd (of gepest), de populaire jongens en meiden worden aanbeden en meneer de ADHD’er achterin de klas eist alle aandacht op (ook al is dat soms nadelig voor hemzelf). Als tegenhangers van de voorgaande typetjes zijn er dus de blogs die stilletjes in een hoekje zitten worden genegeerd, hoogstens dienend als persoonlijke uitlaatklep. Dan heb je de blogs die, net als hun ADHD tegenhangers, heel hard schreeuwen en flink shockeren; GeenStijl is waarschijnlijk hier het meest bekende voorbeeld van. Blogs die een hele specifieke doelgroep aantrekken omdat ze iets speciaals bieden zijn het derde type wat we online kunnen vinden. Deze staan synoniem voor de populaire mensen in de klas: de kennis die ze aanbieden is niet overal beschikbaar, wat het dus interessant maakt om te volgen. Deze blogs worden meestal via word of mouth (MSN dus) verspreid onder de geïnteresseerden van het betreffende onderwerp. Uiteraard zijn er genoeg blogs die van alles een beetje zijn, maar dit is wel hoe de meeste blogs grof in onderverdeeld kunnen worden. Het eerste en tweede type zijn in dat opzicht heet meest interessant: de eerste wil af en toe nog wel eens wat comments krijgen op het geposte onderwerp, maar vooral de tweede is veelal een slagveld. Doordat er veel mensen op af komen zijn er ook veel tegenpolen; zij staan daar lijnrecht tegenover elkaar, wat er al snel voor zorgt dat de agressieve comments over en weer gegooid worden en er veel op de man gespeeld wordt. Hoe zit het dan met forums? Forums zitten eigenlijk een beetje tussen blog en microblog in: het is aan de gebruiker om te beslissen of de post lang of kort wordt. Een forum combineert een aantal voordelen met nadelen van blogs en microblogs. Zo is het goed mogelijk om zeer diep op een onderwerp in te gaan, met gemakkelijke manieren om specifieke gebruikers te quoten. Een forum is ook minder gecentraliseerd; dit kan een minpunt zijn, omdat discussies vaak overgepakt worden vanuit andere hoeken omdat de meeste gebruikers alles lezen wat er onder de openingspost staat, waardoor een discussie al snel offtopic kan gaan. Flamebaiten, het doelbewust uitlokken van een ruzie, komt veel voor omdat een forum verschillende aandachtspunten kan hebben. Een (micro)blog heeft er vaak maar één: de persoon van wie de (micro)blog is, danwel het bedrijf dat erachter zit, kiest deze uit, waarna de (micro)blog er omheen gebouwd wordt. Gebruikers kunnen echter veel makkelijker zich abonne ren op een (micro)blog
dan op een forum: elk forum heeft zijn eigen userbase, daar waar een account bij Google of Wordpress voldoende is om toegang te krijgen tot de reageeropties op een legio aantal blogs. Aangezien Twitter praktisch alleenheerser is op het gebied van microbloggen (Jaiku had 36.000 unieke bezoekers, tegenover Twitter’s 23.5 miljoen, zoals Tim Conneally fijntjes opmerkt in zijn artikel) is een Twitter acount alles dat in de weg staat om je te abonneren op een groot aantal tweets. Er hoeft dus bijna geen moeite gedaan te worden om iemand te volgen, bij forums is dit heel anders. En dus? Zoals eerder gezegd komt daar nog eens bij dat forums meestal een erg dichte gemeenschap zijn; kijk maar eens naar het FOK!forum, dat zo vol met verschillende onderwerpen op de beginpagina staat dat het veel mensen al direct zal afschrikken, omdat ze niet weten waar ze moeten beginnen. Als een nieuw iemand ergens een mening over heeft die niet helemaal strookt met de heersende opinie, dan kan het snel gebeuren dat je buitengesloten wordt. Gesteld kan worden dat een forum qua diepgang meer persoonlijk is dan een microblog feed, ondanks het feit dat men meestal onder een pseudoniem post, omdat men meer tijd neemt tot het gefundeerd tegenspreken van een mening. Mischien komt dit ook door de manier hoe de verschillende media in elkaar zitten: Twitter is gebaseerd op NU, terwijl zowel forums als blogs veel langzamer werken. Het kan eventjes duren voordat er een reactie op komt, maar dit betekent wel dat er rustiger over nagedacht kan worden. Ook dat is weer net als een mens: blogs en fora zijn eigenlijk het boodschappenlijstje voor de dag, waarover nagedacht wordt voordat het wordt opgeschreven, terwijl een microblog feed de impuls aankoop is die op dat moment bij de kassa wordt aangeprezen. Voordat je het weet heb je het op de lopende band liggen en kom je er niet meer vanaf... ■
13
g HET IS MENSELIJK
Enfant Provocateur
Ent
Fanboy
DE ARCHETYPES Als je een goede vriend hebt, dan is dat je “maat” of een “gabber”. Mag je iemand niet, dan komen al gauw woorden als “klootzak” en “nerd” naar boven. Bijnamen zijn zo oud als de weg naar Rome. Tekst Michael Bosscha
Sinds het begin van web 2.0 krijgen de verschillende types mensen die het internet bevolken, ook een labeltje op geplakt. Deze bijnamen hebben de sprong gemaakt van de virtuele wereld naar de echte wereld en worden zodoende af en toe zelfs op straat aangetroffen. Vooral onder jongeren, maar zelfs professionals komen niet onder hun invloed vandaan. De bekendste is naar alle waarschijnlijkheid het woordje “n00b”. Volgens Urban Dictionary (vertaald): Het woord n00b staat niet gelijk aan “newb”, wat voor “newbie” (beginneling) staat, hoewel dit wel vaak wordt beweerd. Daar waar een nieuweling bereid is om te leren (ook al zijn ze misschien wat
14
over zelfverzekerd in het begin), heeft een n00b daar geen zin in: ze verwachten dat al het werk voor hun gedaan wordt en verwachten dat je ze beloond voor datgene wat ze hebben bereikt (ook al hebben ze dat niet op eigen kracht gedaan). Dat is, uiteraard, maar een enkel voorbeeld. Deze typetjes zijn op een bepaald moment gekarikatuurd door tekenaar Mike Reed: de Flamewarriors. Hoewel verouderd en voornamelijk gericht op forum gebruikers zelf, kunnen sommige van deze types uitermate goed worden toegepast op verschillende soorten mediakanalen. Neem nou, bijvoorbeeld, Enfant Provocateur. GeenStijl is hier uiteraard een mooi
HET IS MENSELIJK g
Rebel without a Clue
(N)etiquette Nazi
OP HET NET voorbeeld van: gewoon lekker shockeren, omdat het kan! Shockblogs kunnen over het algemeen in deze categorie geplaatst worden. Daarnaast zijn er de Enten zoals Frankwatching.com: oude, wijze wezens die altijd met goede raad en advies komen. Maak ze echter niet boos, want juist doordat ze langzaam kwaad te maken zijn, is hun resulterende woede legendarisch. Naar Enten wordt geluisterd, en met reden: zij weten waar ze het over hebben... dit in tegenstelling tot Rebel without a Clue. Hij weet meestal niet waar hij het over heeft, maar zal moord en brand schreeuwen als hij hierop aangevallen wordt;
uiteraard ongefundeerd of door termen en quotes uit hun verband te trekken. Dit gebeurt nog wel eens op Twitter, waarna er eigenlijk twee opties zijn: als onze rebel genoeg populariteit heeft krijgt hij een hoop mensen achter zich aan, die net zo ongefundeerd hem verdedigen als dat hij zichzelf verdedigt; of, en dit gebeurt nogal eens, mensen laten hem links liggen en gaan er eigenlijk vanuit dat als hij ‘BRAND’ roept, het eigenlijk om een aangestoken lucifer gaat... Waar elk blog, forum of twitter feed wel voor moet oppassen is het verworden tot een Fanboy. Fanboys verdedigen hun standpunten tot in den treure. Elk negatief bericht over het geldende onderwerp
wordt met harde hand onderdrukt, iets wat de democratie binnen het blog in kwestie niet ten goede komt. Uiteraard moeten de regels, zoals we al eerder hebben gemeld, nagevolgd worden. Dit is de taak van de (N)etiquette Nazi. Hoewel soms wat ontoegankelijk (niemand heeft nou eenmaal zin om op zijn of haar fouten gewezen te worden) zijn dit type blogs (bijvoorbeeld Digital Labz) heel belangrijk voor het gebruik van sociale media, vooral voor de “newbies” onders ons! ■
15
HET BELANG VAN SOCIAL MEDIA In het dagelijkse leven is etiquette belangrijk om sociale interactie tussen mensen goed te kunnen laten verlopen en elkaar zo min mogelijk tot last te zijn. Je stapt bijvoorbeeld niet zomaar op iemand af om jezelf te introduceren en vervolgens jouw bandje/bedrijfje te pluggen. En een gesprek tussen twee wild vreemden verstoren om jouw ongezouten mening over het besproken onderwerp te geven, dat doe je ook niet. Het klinkt allemaal vanzelfsprekend, maar dit soort situaties komen online maar al te vaak voor. Dus net als bij offline situaties, zijn er voor online interactie regels nodig om het sociaal verkeer tussen mensen gladjes te late verlopen. Maar de de aard van het internet kan het de gebruikers van sociale media kanalen een tikkeltje moeilijker maken om met elkaar om te gaan. Tekst Felicia Maruhun Fotografie Douglas Smit
Netiquette, een samentrekking van de woorden network en etiquette, is een verzameling van gedragsconventies die in het leven geroepen zijn om interactie via online netwerken in goede banen te leiden2. Gedragsregels voor interactie via online sociale media verschillen in het algemeen niet zo heel veel van de regels voor interactie in het dagelijks leven, vaak komt het neer op gezond verstand. Er zijn echter wel een aantal zaken waarop gelet moet worden bij online interactie, zaken waar je je bij offline interactie vaak minder zorgen over hoeft te maken, maar die bij online interactie grotere gevolgen kan hebben. Deze punten zijn:
16
Toegankelijkheid Online sociale netwerken zijn vaak hechte gemeenschappen, waarin het moeilijk is om als nieuweling of niet-kenner een voet tussen de deur te krijgen. Wanneer mensen nieuw zijn binnen een een online sociaal netwerk, of niet over genoeg kennis beschikken over het besproken onderwerp, kan dit van invloed zijn op de interactie met de rest van de gemeenschap7. De persoon kan bv. tegenreacties triggeren bij anderen binnen een community, vanwege ondoordachte comments door gebrek aan kennis van de voorgeschiedenis van de community, de regels of het besproken topic. Vaak wordt de term “Lurk Before
You Leap” gebruikt bij dit soort situaties. “Lurk Before You Leap” houdt in dat je als nieuw lid van een online community eerst de tijd moet nemen om je bekender te maken met de nieuwe online omgeving, waar jij van plan bent je aan te sluiten en te participeren. Krijg eerst een beetje een idee hoe mensen zich gedragen binnen de omgeving, waarover zoal wordt gesproken en wat de gebruiken/regels zijn, voordat je mee doet. Zo kunnen misverstanden voorkomen worden. Anonimiteit De mate waarin de online omgeving anonimiteit toe laat, beïnvloed de mate waarin de gebruiker risico’s durft te nemen in zijn/haar gedrag binnen deze omgeving3, 8. Anoniem kunnen participeren in een online omgeving kan ervoor zorgen dat mensen meer risico’s gaan nemen in hun interactie met anderen, men is minder terughoudend en voelt zich ook veiliger dan wanneer de indentiteit bekend is. In het algemeen vertonen mensen eerder sociaal onaanvaardbaar gedrag, wanneer zij het gevoel hebben dat de andere persoon zich verder van hen af bevindt. Bovendien maakt anonimiteit het mogelijk voor mensen om niet afgerekend te worden op hun woorden en daden online. Dit kan negatieve interactie als gevolg hebben. Men kan zich bv. vrijer voelen om persoonlijke meningen/standpunten
te uiten en anderen aan te vallen op hun standpunten. Maar andersom kan een anoniem profiel ook het wantrouwen bij andere participanten binnen de gemeenschap opwekken, omdat men niet weet met wie men nu precies communiceert. Cultuurverschillen Offline is locatie een bepalende factor voor mogelijkheden tot interactie. Verschillende culturen zijn van elkaar gescheiden op basis van geografie, maar online speelt deze factor geen rol. Het globale karakter van internet biedt mensen van over de hele wereld de mogelijkheid om zich aan te sluiten bij een online social community. Maar deze verscheidenheid aan culturen binnen één community zorgt weer voor extra uitdagingen op het gebied van communicatie en interactie6, 7. Wanneer deze grote groep mensen, met verschillende achtergronden bijelkaar komen op één plek, is de kans groter dat er conflicten kunnen ontstaan op basis van culturele verschillen zoals geloofsovertuigingen, etniciteit, taalbarrières en misinterpretaties. Het maakt het moeilijker voor gebruikers van sociale media om te bepalen wat aanvaardbaar gedrag is binnen een community of niet. Non-verbale communicatie Wanneer mensen face-to-face interacteren
zijn er naast het gesproken woord ook andere zaken waar je informatie uit kan halen. Intonatie, gezichtsuitdrukkingen, lichaamshouding , spreeksnelheid, stem volume, kortom non-verbale communicatie, kunnen verduidelijken wat de spreker bedoelt en voelt. Bij online communicatie is dit vaak moeilijker te pijlen, doordat de communicatie daar vooral schriftelijk is1, 6, 7 . Het toevoegen van afbeeldingen, emoticons en audio kunnen hierbij uitkomst bieden. Bij juist gebruik kan het effectief zijn om een boodschap over te brengen, maar bij verkeerde interpretaties kan het ook rampzalige gevolgen hebben. Ook zijn sommige stijlen van spreken niet geheel geschikt voor online gebruik. Sarcasme is bijvoorbeeld een stijl waar voorzichtig gebruik van moet worden gemaakt. Het is een stijl die moeilijk te vertalen is tussen offline en online situaties, lezers kunnen sarcastisch bedoelde boodschappen verkeerd opvatten en denken dat het serieus bedoeld is, wat weer tot misverstanden en conflict kan leiden. Ook met humor moet voorzichtig omgesprongen worden. Bij humor is, net als bij sarcasme, de interpretatie ervan erg afhankelijk van de kleine non-verbale signalen van de zender. Bovendien verschilt “a sense of humour” tussen personen en culturen, wat de een als grappig beschouwt, kan voor een ander beledigend zijn.
Platform Dynamiek van de interactie is platform afhankelijk. Dat wil zeggen, de manier waarop mensen met elkaar omgaan via sociale media is afhankelijk van het platform waarop zij zich op dat moment bevinden1, 4, 6, 7, 9. Want verschillende vormen van sociale media kanalen (blog, microblog, netwerk etc.) vragen om verschillende vormen van sociale interactie, gedrag wat bij het ene platform normaal of zelfs gewenst is, kan bij een ander platform totaal ongepast zijn. Zo is het op Twitter volgen van een persoon een kwestie van een klik op de muis. Gebruikers volgen en zelf gevolgd worden is gewenst gedrag op dit platform, dat je de persoon die je volgt niet persoonlijk kent speelt niet zo’n grote rol. Maar bij netwerk sites zoals Facebook ligt dit anders. De nadruk ligt hier meer op persoonlijke relaties en gebruikers moeten vriendschapsverzoeken dan ook eerst bevestigen om jou als het ware toestemming te geven om hen te volgen5. Vriendschapsverzoeken versturen aan of het volgen van wild vreemden wordt bij dit soort sites juist niet op prijs gesteld. Door deze “knelpunten” zou je bijna kunnen zeggen dat etiquette belangrijker is bij online interactie dan bij offline interactie!
■
17
GEDRAGSREGELS g
Tegenwoordig is er een scala aan sociale media platforms waar je gebruik van kan maken: blogs, microblog en netwerken, foto en video, privé en zakelijk. Voor ieder wat wils dus. Al deze verschillende vormen van social media vereisen dan ook verschillende soorten aanpak, want gedrag wat compleet acceptabel is bij het ene platform, kan taboe zijn bij de andere. Een vaste set gedragsregels voor sociale media zal door de verscheidenheid aan kanalen en hun dynamische karakter nooit echt mogelijk zijn. Wel zijn er veel ongeschreven regels, die ontstaan zijn uit de observaties en ervaringen van de gebruikers van het medium zelf. Dit stuk biedt een overzicht van wat er zoal over social media etiquette is geschreven en wat voor regeltjes zijn opgesteld voor een aantal meest gebruikte kanalen. Zie het als een Survival Guide: een lijstje van Social Media Don’ts (met hier en daar wat Do’s), om je als gebruiker op weg te helpen. Tekst Felicia Maruhun
MICROBLOG
Microblogging biedt de mogelijkheid om berichten en updates te plaatsen in een kortere, meer licht verteerbare vorm dan het traditionele blog formaat. De meest gebruikte microblogging service is Twitter. Oorspronkelijk ontwikkeld om gebruikers de mogelijkheid te geven om te vertellen wat zij aan het doen zijn (in 140 tekens of minder, precies de lengte van een SMS), heeft zich ontwikkeld tot een nieuwe manier van converseren. Twitter: What Not to Do! ► Spammen…in al zijn vormen. Gegarandeerd een vroege Twit ter dood! ► Een onverzorgde schrijfstijl aanhouden. Twitter mag dan wel ontwikkeld zijn met de mobiele telefoon als uitgangspunt en veel gebruikers twitteren ook via hun mobiele apparaten, maar een SMS en een Tweet zijn niet hetzelfde. Tweet dus niet in SMS taal, het kost lezers alleen maar extra moeite om een bericht te lezen/ontcijferen en het oogt slordig en onprofessioneel. ► Geen credit geven voor retweets. Twitter is uitermate geschikt voor het snel doorsturen en delen van berichten, maar crediteer wel de originele twitteraar. Dit doe je d.m.v. het “RT @gebruikers: originele tweet”/“Retweet @gebruikers: originele tweet” format. ► Het 140 teken limiet overschrijden. Twitter geeft jou slechts 140 tekens per bericht, maar dit is te omzeilen. Je kan één groot verhaal verdelen over meerdere tweets, maar dit staat niet netjes in je Twitter feed en leest niet lekker weg, bovendien lijkt het er dan op dat je je eigen feed domineert. Nee, Twitter gebruikers verwachten juist dat tweets kort, krachtig en licht te verteren zijn, voor lange lappen tekst kun je beter een blog starten. ► Een gebruiker followen en vervolgens unfollowen, vóórdat hij/ zij de kans krijgt om jou te volgen. Of een gebruiker unfollowen, zodra deze jou gaat volgen. ► Massaal gebruikers volgen in de hoop jouw eigen volgeraantallen op te krikken en dit meten als invloed en succes (dit wordt gezien als spammen). Je hoopt dan eigenlijk dat gebruikers jou gaan volgen, omdat jij hen volgt… en niet omdat jouw content zo interessant is. ► Je Twitter stream gebruiken voor (niets anders dan) schaamte loze zelf-promotie. ► Jouw vrienden en followers nadrukkelijk en herhaaldelijk vragen om jouw tweets te retweeten. Vooral wanneer je dit doet via een Instant Message of mail en niet op Twitter zelf. Kortom: zijn jouw berichtjes inhoudelijk interessant en waardevol genoeg om te retweeten, dan gebeurt dit ook en is er geen reden om ernaar te vragen.
► Alleen RSS feeds van jouw blog via Twitter streamen, maar niet op Twitter zelf schrijven en totaal geen interactie aan gaan met andere Twitter gebruikers (zie ook: schaamteloze zelf-promotie). ► Twitter gebruiken om privé conflicten publiekelijk maken. Ben je niet tevreden over hoe een persoonlijke correspondentie via mail heeft uitgepakt? Probeer dit dan met de betrokkene(n) zelf op te klaren, maar uit je ontevredenheid niet via Twitter, waar het voor iedereen zichtbaar is. Dit oogt niet alleen onprofessioneel, maar laat jou ook overkomen als een onbetrouwbaar persoon. ► Je Twitter connecties inzetten om via direct message spam te verzenden naar je followers. ► Twitter hashtags misbruiken tijdens rampen of in tijd van crisis voor eigen belang en promotie. ► Je Twitter feed als privé chatroom gebruiken. Mensen aanspreken door het gebruiken van het @-teken is handig, maar gebruik het met mate. Een hele pagina gevuld met een persoonlijk gesprek tussen persoon X, Y en Z, over een onder werp waar alleen zij kennis over hebben, nodigt andere ge bruikers niet bepaald uit tot deelname.
19
g GEDRAGSREGELS
NETWERKEN
Er zijn verschillende soorten netwerken. Sommigen zijn meer voor persoonlijke relaties en anderen weer voor zakelijke relaties. Er kunnen bij de ene soort regeltjes van toepassing zijn, die voor de andere totaal ongehoord zijn. Dit onderdeel is daarom opgesplitst in de twee varianten van netwerken, de zakelijke en de persoonlijke. Facebook wordt voornamelijk nog gebruikt voor het onderhouden van persoonlijke relaties (het is immers opgezet met de bedoeling om oud studenten weer met elkaar in contact te brengen) en niet zo zeer om te netwerken op zakelijk gebied. Voor dit doel is LinkedIn een betere optie. LinkedIn: What Not to Do! ► Je LinkedIn status update gebruiken als een Twitter feed. ► Een aanbeveling schrijven voor een persoon, om deze vervolgens een paar dagen later te ontslaan. ► Iemand die je niet goed kent of waar je nog nooit mee hebt sa men gewerkt vragen om voor jou een aanbeveling te schrijven. ► Aanbevelingen schrijven voor familieleden/aanbevelingen krijgen van familieleden om de cijfers op te krikken. ► Iemand vragen om voor jou een aanbeveling te schrijven en vervolgens niet hetzelfde terug doen als de persoon hetzelfde van jou vraagt. ► Uitnodigingen accepteren van mensen die je niet echt kent. Je netwerk wordt er niet sterker op. Een klein netwerk van mensen waar je bekend mee bent is sterker, dan een groot netwerk met allemaal vreemden. ► Uitnodigingen versturen naar mensen die jou niet kennen. Horen zij jou wel te kennen, maar zijn ze het vergeten? Stuur dan een berichtje met de uitnodiging om ze eraan te herinneren waar jullie elkaar van kennen. ► Jezelf verontschuldigen voor een verstuurde uitnodiging. Dit geeft de indruk dat je de uitnodiging op de eerste plaats niet had willen versturen of dat je het tegen jouw zin hebt gedaan. ► “Bedelen” om een baan binnen LinkedIn groepen. De mensen vragen om contact met jou op te nemen i.p.v. dat jij contact met hen opneemt. ► Mensen toevoegen aan een mailinglist omdat jullie toevallig lid zijn van dezelfde groep of omdat zij tot jouw netwerk behoren. ► Verwachten dat mensen zich introduceren alvorens contact met jou op te nemen, maar zelf geen duidelijke introductie van jezelf geven. ► Email adressen van jouw connecties verzamelen, of zelfs zo ver gaan om email adressen van LinkedIn groep managers los te peuteren, en deze gebruiken in mailinglists om jouw bedrijf/ project/service etc. te promoten. Dit staat beter bekend als spammen. ► Lid worden van groepen, niet om deel te nemen aan de discussie of om ideeën uit te wisselen, maar met als doel jouw eigen bedrijf/project etc. te promoten. ► Persoonlijke disputen in een open groep of forum uitvechten. Heb je een probleem met een specifiek persoon, neem dan privé contact met hem/haar op om het op te lossen. ► Mensen in jouw netwerk vragen om hulp om in contact te komen met een andere gebruiker en vervolgens niet bedanken voor de hulp. ► Massa berichten versturen naar jouw contacten met dagelijkse triviale updates (daar zijn andere middelen voor). ► Jouw email adres weergeven op je profielpagina. Dit wekt de indruk dat jij bereid bent om met alles en iedereen te connecten. ► Aandikken van de informatie die je op je profielpagina verschaft. Jouw LinkedIn profiel is in essentie een online curriculum vitae, met als verschil dat het zichtbaar is voor een grotere groep mensen. Niet alleen toekomstige, maar ook huidige en werkgevers en collega’s uit het verleden kunnen jouw profiel inzien. Je wil natuurlijk niet betrapt worden op een leugen.
20
Facebook: What Not to Do! ► Gebruikers als vrienden toevoegen zonder eerst jezelf voor te stellen. Ga er niet van uit dat zij weten wie jij bent. ► Constant Facebook applicatie uitnodigingen versturen naar jouw vrienden. Velen zien dit als spam. ► Voortdurend uitnodigingen versturen naar vrienden en vragen of zij lid willen worden van die ene Facebook groep. Als zij geïnteresseerd zijn in de groep, worden zij vanzelf wel lid. Zijn ze niet geïnteresserd en slaan zij jouw uitnodiging af, probeer het dan niet nog eens via andere wegen zoals mail en instant message. ► Je Facebook profiel gebruiken om klanten te werven via je Facebook connecties. Facebook is er op de eerste plaats nog steeds voor persoonlijke relaties. ► Een valse naam als profiel naam gebruiken of jouw bedrijfsnaam als profielnaam gebruiken. Je klinkt niet eerlijk over jezelf en nodigt anderen niet uit tot contact. ► Een profiel opzetten onder een valse naam, namens een bedrijf of “ding” en niet als mens. Je klinkt niet eerlijk over jezelf en het nodigt andere gebruikers niet uit tot interactie en/of vriendschap. ► Privé gesprekken voeren op je Facebook Wall. Iedereen in jouw netwerk kan dit zien (tenzij je je privacy settings aan past). Persoonlijke zaken kunnen beter via email of Facebook private message afgehandeld worden. ► Mensen in riskante/onflatteuse foto’s taggen. Dit kan hun reputaties schaden of zelfs hun banen kosten. Doe er ook niet moeilijk over wanneer vrienden vragen om de tags op foto’s te verwijderen. ► Er vanuit gaan dat Facebook puur voor persoonlijke doeleinden is bedoeld en dat zaken gescheiden blijven. Riskante foto’s, een onzorgvuldige of niet serieus ingevulde bio, uitingen over werk, je baas, collega’s… allemaal zaken die je je reputatie, baan en misschien ook toekomstige loopbaan kunnen kosten of die van een ander. ► Insider jokes, anekdotes en cryptische berichtjes. Plaats geen publieke berichten die alleen een betekenis hebben voor een select groepje uit jouw netwerk. Kans is groot dat je dan de andere mensen in jouw netwerk buiten sluit of kan beledigen. Het opstarten van een privé groep is hiervoor een betere oplossing.
GEDRAGSREGELS g
BLOGS
De grotere, oudere, uitgebreidere broer van de microblog. Niet zo’n sterke netwerk tool als Facebook of LinkedIn, het leest niet zo lekker weg als een tweet, maar het is het een goed middel wanneer je ruimte nodig hebt om dieper op onderwerpen in te gaan. Blogs & Comments: What Not to Do! ► Reageren op een blogbericht onder een valse naam of andere absurde pseudoniem. Het voegt geen waarde toe aan jouw reactie en kan jouw geloofwaardigheid bij de blogger schaden, doordat het lijkt alsof jij het niet serieus neemt. ► Een blogger vragen om een link of banner naar jouw website op zijn/haar blog te plaatsen, ook al hebben de blog en jouw site/bedrijf/dienst/project etc. inhoudelijk totaal niets met elkaar te maken. ► Een blog als wapen in een flame war gebruiken. Jouw blog wijden aan het afkraken van een persoon waar je het niet zo mee kan vinden of een blog opzetten puur en alleen om te proberen iemands reputatie de grond in te boren; onprofessioneel, kinderachtig en een goede manier om verbitterd over te komen. ► Negatieve reacties van lezers negeren, kritiek afwijzen en kop pig doorgaan op de manier die de negativiteit juist veroorzaakte. Lezers haken al gauw af wanneer zij voelen dat hun meningen niet worden gehoord.
► Niet linken naar de originele berichten of crediteren van een blog, waarvan je content hebt gebruikt en de eer opeisen voor wat een ander heeft geschreven. ► De andere kant is alles juist te persoonlijk nemen en onmiddelijk in de aanval gaan bij kritiek. Een te sterke verdediging opzetten kan lezers weer afschrikken om in de toekomst nog eens te reageren. ► Misleidende titels, tags en/of afbeeldingen aan een blogbericht toevoegen om verkeer naar jouw blog te leiden. Misschien werkt het de eerste paar keren, maar als lezers eenmaal door hebben dat jij eigenlijks niets te vertellen hebt, houden zij het ook voor gezien. ► Commentboxes spammen met links naar jouw eigen blog of site. Je voegt niets toe aan de discussie en je wordt na een tijdje alleen nog maar geassociëerd met gespam. Maar heb je toevallig net iets in dezelfde trant geschreven op jouw eigen blog en wil je erover discussiëren, dan kan het.
EN DE REST DAN?
Naast de bovengenoemde gedragsregels, die wat meer platformspecifiek zijn, zijn er natuurlijk ook een aantal regels die wat universeler toepasbaar zijn, ongeacht waar je je bevindt online. Deze regels zijn eigenlijk bij alle vormen van online interactie via sociale media van toepassing. Algemene sociale media etiquette ► Onthoud de mens achter de machine. Gesprekken en relaties via sociale media zijn nog altijd gesprekken en relaties met echte mensen, al vergeet je dat wel eens terwijl je druk weg zit te tikken achter je computerscherm. ► Houd dezelfde gedragsstandaarden aan die je in het dagelijkse leven ook volgt. Standaarden online mogen dan wel een beetje verschillen van standaarden offline, maar dat wil niet zeggen dat ze lager zijn. ► Weet waar je je bevindt online. Gedragsregels verschillen per kanaal. ► Lurk before you leap. Leer een nieuwe omgeving eerst kennen, voordat je besluit actief te participeren. Zo kun je heel wat beginnersfouten voorkomen. ► Respecteer de gemeenschap. ► Maak geen misbruik van je macht. Ook al beschik je over meer kennis, meer connecties of senioriteit, houdt dit niet iemand boven het hooft om jouw zin door te drukken. ► Vergeef andere mensen hun fouten. Je hoeft niet altijd en iedereen te attenderen op elk klein misstapje. Ook jij bent ooit eens een nieuwkomer geweest en had waarschijnlijk niet gelijk alles onder de knie. Houdt hier daarom ook rekening mee bij anderen.
► Respecteer privacy van andere mensen. Doe een ander niet aan, wat je jezelf ook niet zou aandoen. ► Voor wat, hoort wat. Je kan niet verwachten alle aandacht te ontvangen, wanneer je zelf geen aandacht besteedt aan een ander. Wil je meer lezers/contacten/vrienden zul je er zelf wat werk in moeten stoppen. ► Voeg iets van waarde toe aan de site. Goede relaties bouw je niet door onzinnige dingen te zeggen waar niemand om geeft, maar deel content die ook voor anderen binnen de gemeenschap van waarde is (en niet alleen voor jezelf). ► Saboteer een ander niet, kans is dan groot dat jij zelf ook niet zo mooi uit de verf komt. ► Overspoel mensen niet met jouw “aanwezigheid”, door bijvoorbeeld constant te vragen om reacties, tweets of updates van elke minuut van jouw dag. ► Luister naar wat anderen te zeggen hebben, misschien leer je nog eens wat nieuws. ► Wees verantwoordelijk voor jouw acties. Houdt je niet schuil achter een valse identiteit. Men zal je eerder respecteren wan neer je er eerlijk voor uit komt. ► En last but not least: Wees lief voor elkaar! ■
21
g BRONNEN & LINKS
BRONNEN SOCIAL MEDIA TOEN & NU
[1] Gagne, K. & Lake, M. (2009). CompuServe, Prodigy et al.: What Web 2.0 can learn from Online 1.0. http://www.computerworld.com/s/article/9135292/CompuServe_Prodigy_et_al._What_Web_2.0_can_learn_from_Online_1.0 [2] Weperen, R. van (2009). 28 :: First Post. http://www.bright.nl/28-first-post [3] Boyd, D. & Ellison, N. (2007). Social network sites: Definition, history, and scholarship. http://jcmc.indiana.edu/vol13/issue1/boyd.ellison.html [4] Rivlin, G. (2006). Wallflower at the Web Party. http://www.nytimes.com/2006/10/15/business/yourmoney/15friend.html?pagewanted=1&ei=5090&e n=3e9438ed349f7ce7&ex=1318564800&partner=rssuserland&emc=rss [5] Redactie (2007). De grootste sociale netwerken van Nederland. http://www.dutchcowboys.nl/web2dot0/11790 [6] Eilander, E. (2005). Internetgebruik van 1995 tot 2005. http://www.molblog.nl/bericht/Internetgebruik-van-1995-tot-2005/ [7] Sagolla, D. (2009). How Twitter Was Born. http://www.140characters.com/2009/01/30/how-twitter-was-born/ [8] Beek, R. (2009). Cijfers over groei Twitter. http://www.rethinkingmedia.nl/2009/06/26/cijfers-over-groei-twitter/
REACTIES OP B2B BLOGS [1] [2] [3] [4] [5] [6]
http://www.blog50.nl http://www.dutchcowboys.nl http://www.marketingfacts.nl http://www.frankwatching.com http://www.emerce.nl Claburn, T. (2006). Social Networking Connects For Business. http://www.informationweek.com/news/global-cio/showArticle. jhtml?articleID=183702489
DE EMOTIE VAN EEN MEDIAKANAAL/DE ARCHETYPES OP HET NET
[1] http://twitter.com/StefanHilderink [2] Conneally, T. (2009). Five reasons why Google’s Jaiku is more boring than Twitter. http://www.betanews.com/article/Five-reasons-why-GooglesJaiku-is-more-boring-than-Twitter/1253569342 [3] http://forum.fok.nl/ [4] http://www.urbandictionary.com/define.php?term=noob [5] Mike Reed. The Flame Warriors. http://redwing.hutman.net/~mreed/index.htm
SOCIAL MEDIA SURVIVAL GUIDE/HET BELANG VAN SOCIAL MEDIA ETIQUETTE [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11] [12] [13] [14] [15] [16] [17] [19] [20]
Shea, V. (1994). Netiquette. Albion Books. Wikipedia. Netiquette. http://en.wikipedia.org/wiki/Netiquette Solove, Daniel J. (2007). Future Of Reputation. New Haven, CT: Yale University Press Weinberg, T. (2009). The New Community Rules: Marketing on the Social Web. Sebastopol, CA: O’Reilly Media Inc. Comm, J. (2009). Twitter Power: How To Dominate Your Market One Tweet At A Time. Hoboken, New Yersey: John Wiley & Sons, Inc. Bidgoli, H. (2004). The Internet Encyclopedia. Hoboken, New Yersey: John Wiley & Sons, Inc. Hobbs, K. (2009). The Importance of Etiquette in Online Virtual Environments. Karahasanovic, A. & Brandtzæg, P., Vanattenhoven, J., Lievens, B., Nielsen, K. & Pierson, J. (2009). Ensuring trust, privacy, and etiquette in web 2.0 applications. Kloos, M. van (28 februari 2009). The Curious case of Sociality @ Social Media Congres. http://www.frankwatching.com/archive/2009/02/28/thecurious-case-of-sociality-social-media-congres/ Brantner, E. (2008). The 11 Rules of Social Media Etiquette. http://digitallabz.com/blogs/the-11-rules-of-social-media-etiquette.html Socialmediatrader.com (2008). How to Commit Social Media Suicide. http://socialmediatrader.com/how-to-commit-social-media-suicide/ Lynch, C.G. (2009). Twitter Etiquette: Five Dos and Don’ts. http://www.cio.com/article/480318/Twitter_Etiquette_Five_Dos_and_Don_ts_ Julie @ dittochic.com (2008). Twitter Etiquette. http://dittochic.com/?p=4 Lynch, C.G. (2008). Facebook Etiquette: Five Dos and Don’ts. http://www.cio.com/article/465099/Facebook_Etiquette_Five_Dos_and_Don_ts Sundar, M (2007). 7 Rules of LinkedIn Etiquette | Brazen Careerist Blog. http://blog.linkedin.com/2007/07/19/7-rules-of-link/ Trunk, P. (juli 2007). Etiquette for LinkedIn. http://blog.penelopetrunk.com/2007/07/18/etiquette-for-linkedin/ Schaffer, N. (2009). 25 LinkedIn Etiquette Tips to Ponder - Revisiting “What is Your Favorite LinkedIn Pet Peeve?”. http://windmillnetworking. com/2009/10/08/25-linkedin-etiquette-tips-to-ponder-revisiting-what-is-your-favorite-linkedin-pet-peeve/ Taylor, D. (2005). Etiquette for LinkedIn and the Professional Networking World. http://www.intuitive.com/blog/etiquette_for_linkedin_and_the_ professional_networking_world.html Lynch, C.G. (2008). LinkedIn Etiquette: Five Dos and Don’ts. http://www.cio.com/article/468067/LinkedIn_Etiquette_Five_Dos_and_Don_ts
Disclaimer: Ondanks de constante zorg en aandacht die Social Secrets besteedt aan de samenstelling van het Social Secrets Magazine, is het mogelijk dat de informatie die in het magazine wordt gepubliceerd, onvolledig c.q. onjuist is. Fouten (in de gegevensverwerking) kunnen echter niet altijd voorkomen worden. Social Secrets kan niet instaan dat de informatie in het Social Secrets Magazine geschikt is voor het doel waarvoor de informatie door u wordt geraadpleegd. Alle informatie wordt aangeboden in een staat waarin deze zich feitelijk bevindt en zonder enige (impliciete) garantie of waarborg ten aanzien van hun deugdelijkheid en geschiktheid voor een bepaald doel of anderszins.
22