Omgaan met

Ann Kindts (46) kreeg op 39-jarige leeftijd een burn-out. In haar zoektocht om weer vat op haar leven te krijgen, kwam ze tot de ontdekking dat een onverwerkt verlies aan de basis lag van haar burn-out.

Als kind verloor ze haar broertje Bernard. Thuis werd niet over zijn dood gepraat, waardoor Ann nooit echt een rouwproces had doorgemaakt. In een poging om uitgesteld te rouwen, startte ze met rouwtherapie. Haar gevoelens en gedachten pende ze neer. Dat resulteerde in het boek ‘Voor altijd in mijn hart’. Zo hoopt Ann zoveel mogelijk mensen, die met rouw en verlies te maken krijgen, te helpen.

Omgaan met het verlies van Bernard

“De dag dat Bernard is overleden waren we bij mijn tante. Mijn broer en ik waren daar graag. Ik herinner me nog dat de telefoon ging en mijn mama het nieuws bracht. Van wat er kort daarna is gebeurd, weet ik nog bitter weinig. Ik herinner me dat we Bernard voor het eerst terugzagen in het mortuarium. We namen afscheid met een kusje. Hij voelde koud aan. De begrafenis en de kerkdienst kan ik me nog levendig herinneren omwille van andere redenen. Ik was namelijk bezig met een horloge dat ik had gekregen en dat niet werkte. Ik denk dat het typisch is voor kinderen om op zulke momenten afleiding te zoeken.

Daarna werd er thuis niet meer over Bernard gepraat. Het leven ging verder. Het enige wat overbleef waren zijn foto’s op de kast. Precies een altaar, steeds voorzien van een boeketje verse bloemen. Verlies en pijn werden verdrongen en ik ging erin mee. Alleen op zijn verjaardag en dag van overlijden werd zijn naam door mama genoemd. In het begin vroeg ik vaak naar Bernard. Maar doordat ik telkens werd geconfronteerd met het verdriet van mijn ouders ben ik daarmee gestopt.

Toen ik 15 was vertelde een nicht mij dat Bernard aan kanker gestorven was. Ik schrok een beetje, want ik wist zelf heel weinig over zijn dood.

Thuis vroeg ik hoe hij was gestorven. Mijn mama beaamde dat hij aan kanker stierf, maar een echt gesprek kwam niet op gang. Vanaf dat moment werd ik me meer bewust dat dit stilzwijgen een grote impact op mij had. Ik ben toen ook veel beginnen schrijven om het gemis uit te drukken.”

Van burn­out naar rouwtherapie “Ik studeerde af als kinesist. Omdat er toen in de sector weinig werk was, ben ik gestart als medisch afgevaardigde. Na 18 jaar kreeg ik een burn-out. Ik voelde me vaak eenzaam, had het gevoel dat ik geen energie meer had en kreeg ook fysieke symptomen, zoals een plotse lage bloeddruk. Ik had de signalen lang genegeerd, maar zat op een bepaald moment zo diep dat ik hulp ging zoeken. Toen kreeg ik dat modewoord te horen: Je hebt een ‘burn-out’ en moet even tijd nemen om te herbronnen. Ik nam die tijd dan ook.

Ik startte met mindfulness, waar ik ontdekte dat ik nooit echt had gerouwd om Bernard. Ik ging in rouwtherapie en zocht naar antwoorden over zijn dood. De toenmalige pediater van Bernard vertelde me dat het in die tijd niet de gewoonte was om kinderen te betrekken. Over Bernard vertelde ze dat het een heel lief ventje was, net zoals ik me meen te herinneren.”

Uitgestelde rouw

“Rouwtherapie was confronterend voor mij. Ik besefte enerzijds dat ik door het leven ging met een gevoel van gemis. Anderzijds besefte ik ook dat ik een heel leven lang mezelf had weggecijferd. Onbewust probeerde ik de liefste dochter te zijn om het mijn ouders eenvoudiger te maken. Nu besef ik dat ik voor mezelf mag kiezen en grenzen moet stellen.

Omdat ik als kind al een extravert persoon was, altijd vlot en sociaal tegen iedereen, dacht niemand dat ik problemen zou ontwikkelen. Hierdoor kwam er ook geen extra aandacht voor mijn verwerkingsproces. Ik bedoel hiermee niet dat je dood en verlies helemaal kan verwerken. Je blijft het altijd met je meedragen. Je leert hoogstens met verlies omgaan, zodat het je niet meer verlamt in je verdere leven. Tot vandaag draag ik zijn dood mee. Maar ik heb ermee leren omgaan en heb daar positieve zaken uitgehaald. Soms komt het allemaal nog naar boven. Maar ik kan het nu kaderen. Je mag verdrietig zijn, maar het mag je niet meer doen verlammen.”

Verhalen van anderen kunnen helpen

“Mij heeft het heel erg geholpen om gelijkaardige verhalen op te zoeken in de literatuur en bij lotgenoten. Ook praten over mijn verdriet hielp om het te kunnen plaatsen. Dat kan met je naasten zijn, met lotgenoten of met een rouwtherapeut. Als mijn ouders en de dokters meer open waren geweest tegen mij en me meer hadden betrokken, dan had dit probleem zich volgens mij niet ontwikkeld. Ik neem het mijn ouders zeker niet kwalijk. Je moet het ook zien in de tijdsgeest van toen. Hadden ze geweten hoe het echt met me ging, dan hadden ze het misschien wel anders aangepakt. Ze deden wat ze dachten dat goed was. Ik heb een warm gezin gehad, en dat maakt dan weer een onderdeel van mijn sterkte waardoor ik er nu beter mee kan omgaan.

Nu hoop ik via mijn boek anderen te kunnen helpen. Het is echt een persoonlijk verhaal, waarin ik stap voor stap beschrijf hoe ik die gebeurtenis uit mijn kindertijd een plaats heb gegeven.

Ik denk dat veel mensen zich er in kunnen herkennen, ook al is rouw voor iedereen anders. Mantelzorgers worden ook met verlies geconfronteerd. Afscheid nemen van een partner, een toekomstdroom of een manier van leven. Soms verdring je het verdriet en merk je dat het je verlamt in je leven. Ik hoop dat mijn boek mantelzorgers kan helpen om zich niet zo alleen te voelen in hun verdriet.”

Je kan ‘Voor altijd in mijn hart’ bestellen bij ‘Witsand uitgevers’ of ontlenen in de bibliotheek.

Ben je op zoek naar contact met lotgenoten?

Coponcho organiseert praatgroepen voor mantelzorgers. Je kan ervaringen uitwisselen over verschillende thema’s die (ex)mantelzorgers nauw aan het hart liggen. Een medewerker van Coponcho informeert je waar nodig. Surf naar www.coponcho.be/activiteiten voor meer informatie of bel ons op het nummer 02515 02 63.

Op de koffie met S­Plus: rouw en verlies

In een kleine groep praten we over rouw en verlies. We vertrekken vanuit eigen ervaringen en levenswijsheden. Samen met psychologe Charlotte Brys maken we het thema bespreekbaar.

• Antwerpen – 25 april 2023

• Zaventem – 16 mei 2023

• Gent – 30 mei 2023

Meer info: www.s-plusvzw.be – 02 515 04 79