Demen­zie: rol van mantelzorgers in het ziekenhuis

In Vlaanderen leven op dit moment zo’n 140.000 personen met dementie. Dit aantal neemt snel toe als gevolg van de vergrijzing. De ziekte treft niet enkel de persoon zelf, maar ook de naaste omgeving. Ongeveer 70 % van de mensen met dementie woont nog thuis, en krijgt hierbij hulp van mantelzorgers.

Wanneer personen met dementie in het ziekenhuis belanden, is dit vaak een stresserende ervaring. Ze begrijpen niet altijd waarom ze in het ziekenhuis zijn en kunnen zich moeilijker aanpassen. Hierdoor ontstaat soms moeilijk hanteerbaar gedrag, wat een grote uitdaging is voor het ziekenhuispersoneel en voor mantelzorgers. De opnameduur is gemiddeld langer dan bij personen zonder dementie, en er kan een verlies van bepaalde vaardigheden optreden tijdens de opname (bijvoorbeeld zichzelf niet meer kunnen wassen).

Heel wat Vlaamse ziekenhuizen besteden reeds aandacht aan een dementievriendelijke omgeving en aanpak. Dit kan bijvoorbeeld gaan over kleurcontrasten, dwaaldetectie of dagbesteding aangepast aan personen met dementie. Ook het betrekken van mantelzorgers tijdens de opname van hun naaste met dementie is hierbij heel belangrijk. Mantelzorgers willen de best mogelijke zorg voor hun naasten, en vinden het vaak moeilijk deze zorg uit handen te geven bij een ziekenhuisopname.

Ze willen graag betrokken blijven en wensen daarnaast zelf ook meer ondersteuning.

Het onderzoekscentrum 360° Zorg en Welzijn van HOGENT deed in 2022 een verkennend onderzoek naar de rol van mantelzorgers in het ziekenhuis. Hiervoor gebeurden interviews met personen met dementie en mantelzorgers en focusgroepen met ziekenhuispersoneel. Hieronder bespreken we kort de belangrijkste thema’s die naar boven kwamen.

Meerwaarde van betrekken van mantelzorgers

De aanwezigheid van de mantelzorger kan een heel positieve invloed hebben op de persoon met dementie. Personeel en mantelzorgers geven bijvoorbeeld aan dat er minder angst en onrust is, en dat er minder nood is aan fixatie. Tijdens de maaltijd eet een persoon met dementie beter wanneer er een vertrouwd gezicht in de buurt is. Ook voor het personeel zijn er voordelen: zij krijgen meer informatie over de gewoontes van hun patiënt, kunnen het ontslag bespreken, en ervaren een ontlasting van bepaalde taken.

“Voor hem is dat een zekere rust. Ik heb dat al ondervonden, als hij mij ziet dan wordt hij rustiger”- Echtgenote

De mantelzorgers stellen de initiatieven van het ziekenhuis om mantelzorgers te betrekken ook echt op prijs.

“Een ander voordeel is dat ik ’s avonds ook iets krijg om te eten, wat maakt dat ik langer kan blijven. Ik heb er ook niet naar moeten vragen. Ik was hier en ze hebben mij brood gebracht. Dat is wel super dat ze dat doen.” - Echtgenote

“Ik vind dat wel goed dat ze de mantelzorger laten komen tussen de bezoekuren om comfort te bieden. Tenslotte doen we het alleen maar voor ons mama he…”. - Dochter

Communicatie en informatie

Mantelzorgers van personen met dementie ervaren een heel grote nood aan informatie. Ze vragen zich vaak af of hun naaste wel gegeten heeft, of die goed geslapen heeft, of er al resultaten binnen zijn en of de arts al langs is geweest.

“Ze zouden meer moeten meedelen aan ons. Ik weet nog altijd niet wat zij in de voormiddag doet. Ik ben dan thuis en als ik toekom: “Ik zit de ganse dag alleen. Er kijkt niemand naar mij.” Maar als ze het mij zouden meedelen dat ze oefeningen doet, en welke oefeningen. Ik kan dat ook.” - Echtgenoot

“Maar van waar komt dat, gaat dat overgaan? Ik weet het niet, we weten het zelf niet eigenlijk. Ik heb nog geen dokter gezien.”

- Echtgenoot

Emoties

Of het nu gaat om een recente diagnose of een vergevorderde fase van dementie, mantelzorgers zitten met veel emoties en hebben nood aan een luisterend oor.

“Voor mij is dat elke keer een steek in mijn hart. Ik heb het er echt moeilijk mee. Ik voel dat ik hem aan het verliezen ben. Gelukkig herkent hij mij nog, en de familie. Maar ik weet niet wat er zal gebeuren als hij nog achteruit gaat.” - Echtgenote

Zinvolle dagbesteding

Een ziekenhuisomgeving is weinig gericht op zinvolle dagbesteding bij personen met dementie, waardoor verveling optreedt. Mantelzorgers hebben al veel op hun bord met alle regelingen rond de ziekenhuisopname. Zij voelen zich daarbovenop vaak verplicht om zo veel mogelijk tijd in het ziekenhuis door te brengen.

“Dat is het probleem. Hij heeft bijna één op één activiteiten nodig. Dat is het probleem van de ziekte ook. Ik voel mij er slecht bij dat ik alleen maar in de namiddag kom. Dat legt een enorme druk. Ik heb dat ook gezegd: ik moet echt wel doseren.” - Echtgenote

Ontslag

De mantelzorger is voor de sociale dienst een belangrijke partner om de terugkeer naar huis te bespreken. Mantelzorgers zijn over het algemeen heel tevreden wanneer een aantal regeltaken door de sociale dienst worden opgenomen.

“Die mensen doen dat wel goed. En ik moet zeggen ik ben daar enorm mee geholpen geweest. Mijn man mag naar huis. Maar het is geen mens om alleen te blijven. Ze (van de sociale dienst) heeft alles voor mij gedaan, ze heeft ook het kortverblijf in orde gebracht. Ze heeft mij gewoon vragen gesteld en ik heb geantwoord en zij heeft alles gedaan voor mij.” - Echtgenote

Tip voor de mantelzorger

Een goede communicatie tussen mantelzorgers en ziekenhuispersoneel is belangrijk voor een sterke samenwerking en betere zorg voor de persoon met dementie. Als mantelzorger mag je zeker ook zelf om een gesprek vragen bij de hoofdverpleegkundige, arts of sociale dienst. Durf hierbij ook aan te geven wat jouw zorgen zijn, waar jouw grenzen liggen en wat jij nodig hebt om de zorg vol te houden.

Wens je graag meer informatie over dit onderzoek? Je kan contact opnemen met de onderzoekers via ida.walgraef@hogent.be

Ida Walgraef

Wil jij ook graag jouw ervaringen delen wat betreft mantelzorg in het ziekenhuis? Stuur dan een mailtje naar sarah.vandenbogaert@solidaris.be.

Het komt voor in de beste

De titel van het boek verklapt het al: psychische problemen komen voor in de beste families. Eén op vier personen zou zelfs ooit in zijn leven te kampen krijgen met een psychisch probleem. Bijgevolg zijn er ook heel wat mantelzorgers die zorgen voor iemand met een psychische kwetsbaarheid.

Het overkwam ook Griet Frère, de schrijfster van het boek. Ze groeide op met een psychosegevoelige vader. Dat had een grote impact op haarzelf en haar gezin. In de zoektocht naar antwoorden op haar vragen, kwam Griet terecht bij Similes. Dat is een vereniging die familieleden en naasten van mensen met een psychische kwetsbaarheid informeert, steunt en vertegenwoordigt. Ondertussen werkt ze er ook als vormingsverantwoordelijke. De combinatie van haar persoonlijke en professionele ervaringen, maakt dat ze als geen ander begrijpt hoe psychische problemen iemands leven kunnen ontregelen.

Familieleden

Families

Heeft jouw naaste een psychische kwetsbaarheid?

Je kan het boek bestellen via de uitgeverij: https://www. borgerhofflamberigts.be/shop/ boeken/het-komtvoor-in-de-bestefamilies.

Het huidige mantelzorgbeleid is bovendien onvoldoende afgestemd op mantelzorgers van iemand met een psychische kwetsbaarheid. Zo is de informatie die je vindt vaak niet toegespitst op deze groep mantelzorgers. Aan de hand van dit boek wil de schrijfster deze mensen helpen in hun zoektocht naar herstel.

Griet bouwt haar verhaal op aan de hand van de vier fasen van het herstelproces. Elke fase is een hoofdstuk en wordt ingeleid door een persoonlijk verhaal. Het eerste hoofdstuk gaat in op de signalen van psychische problemen en hoe je hulp voor jezelf en je naaste kan zoeken. Het tweede hoofdstuk focust op het leren omgaan met de psychische kwetsbaarheid van je naaste. Het derde hoofdstuk gaat een stap verder en gaat over hoe je je leven, vorm kan geven. Tot slot gaat het laatste hoofdstuk in op verschillende manieren waarop je jouw ervaringen betekenis kan geven.

Als lezen krijg je tal van inzichten, praktische handvaten en tips waarmee ze aan de slag kunnen gaan. Het persoonlijke verhaal bij de start van elk hoofdstuk, maakt dat de informatie die volgt meteen een pak tastbaarder wordt.

Ook voor professionele hulpverleners is dit boek een aanrader. Familieleden worden vaak onvoldoende betrokken in het hele proces van hun naaste. Nochtans kunnen mantelzorgers een belangrijke rol spelen. Ze geven steun, zijn een opvangnet en kennen de zorgvrager zoals geen ander. Het komt voor in de beste families illustreert het belang van de betrokkenheid van mantelzorgers en geeft inzichten in de manier waarop dit mogelijk is.

Coponcho is er ook voor mantelzorgers van personen met een psychische kwetsbaarheid. Heb je vragen? Of nood aan een luisterend oor? Aarzel niet om ons te contacteren!

Infosessie Dito: Ken je rechten

DIEST

Je hebt als persoon met een handicap heel wat kosten. Gelukkig zijn er mogelijkheden om je inkomen aan te vullen. Misschien heb je recht op een zorgbudget, op bepaalde tegemoetkomingen of op fiscale en sociale voordelen. Voor velen is het niet eenvoudig hierin een weg te vinden. Tijdens deze infosessie geven we een overzicht.

Wanneer: 14 september 2023, 14 u.

Waar: Tarsenaal, Hasseltsestraat 31, 3290 Diest

T 02 515 19 30

E wegwijzer@ditovzw.be / inschrijven@ditovzw.be

Online Webinar Dito: Overgang naar meerderjarigheid

Minderjarigen met een handicap die op het punt staan om meerderjarig te worden, zijn genoodzaakt om heel wat zaken te herbekijken, bijvoorbeeld op vlak van schoolgaan, wonen of werken. Dito maakt je wegwijs in het landschap van de meerderjarigenzorg.

Wanneer: 5 oktober 2023, 17.30 u.

Waar: Online

T 02 515 19 30

E wegwijzer@ditovzw.be / inschrijven@ditovzw.be zijn best’ Adriaens kiers journalist gedocumenteerd’

Raadpleeg onze actuele activiteitenkalender bij ‘activiteiten’ op onze website: www.coponcho.be.

Roger Rutten

Kortingvoor S­Plusleden!

Nieuwe ledenvoordelen voor boekenwurmen

S-Plusleden genieten van een korting van 20 % op de onderstaande boeken

Vallende tijd. Gedichten • Mohammed Chacha, Ahmed Ziani, Fadma el Ouariachi en Mimoun el Walid

Het daverende sluitstuk van de Berberbibliotheek is 'Vallende tijd'. Deze bundel bevat een selectie uit het werk van de vier grootste dichters uit de Rif. In de gedichten wordt de liefde bezongen, de migratie verfoeid en om emancipatie geschreeuwd. De stemmen van deze dichters komen uit de vorige eeuw en klinken nog steeds luid en duidelijk.

€ 14,36 (i.p.v. € 17,95) • Uitg.: De Vrije Uitgevers •

Referentie: 9789491921575

Het verhaal van de walvis • Karen Swann

Dit prachtige verhaal nodigt ons uit om na te denken over onze verantwoordelijkheid voor het milieu en doet een oproep om vervuiling door plastic te stoppen.

€ 11,96 (i.p.v. € 14,95) • Uitg.: B for Books distriBution •

Referentie: 9789491740947

Combineren in de natuurlijke moestuin • Frank Anrijs

Achtergrond en praktische hulp met voorbeelden om ook in de moestuin aan de slag te gaan met het systeem van schijnbare chaos, een intuïtieve manier van combineren.

€ 19,96 (i.p.v. € 24,95) • Uitg.: EPO • Referentie: 9789082989809

Mondriaan in woord en beeld • Louis Veen

Piet Mondriaan (1872-1944) geldt als een van de grondleggers van de abstracte schilderkunst. Zijn werk is van grote invloed geweest op de ontwikkeling van de moderne kunst. In Mondriaan in Woord en Beeld maken we kennis met twee wat minder bekende ‘gezichten’ van de schilder: zijn seriewerk (Beeld) en zijn schrijfwerk (Woord).

De duinen der gefusilleerden • Maurice Thysen duinen der ge fusilleerden Maurice Thysen

Het gemeentebos van Hechtel, in een uithoek van het Militair Kamp van Beverlo, het grootste militaire domein van België. Tussen 1942 en 1944 begroeven de Duitse bezetters hier 203 nazislachtoffers. ‘De duinen der gefusilleerden’, zo wordt deze site later genoemd. Dat is niks overdreven, want de meesten van de 203 zijn weerstanders die voor het vuurpeloton aan hun einde komen.

€ 23,92 (i.p.v. € 29,90) • Uitg.: EPO • Referentie: 9789462672727

Gratis verzending vanaf 20 euro.

Naam

Adres

Postcode + gemeente Bestelt (titels en prijs)

Datum Handtekening

Actie geldig zolang de voorraad strekt. Stuur deze bon ingevuld terug naar EPO uitgeverij, Lange Pastoorstraat 25-27, 2600 Berchem of bestel via mail: orders@epo.be met als referentie S-Plus. Bestellen kan ook via de webshop van www.epo.be, met de actiecode SPLUS0723. Geef deze code in bij het afrekenen, de korting van 20 % wordt automatisch verrekend.