10 minute read
GEZOND
by Solidaris
2021 was het jaar van het vaccin. Het coronavaccin blijft ook in 2022 bovenaan staan, maar er zijn nog heel wat andere vaccins die je het best tijdig in orde brengt. Welke vaccins heb je nodig? En heb jij ze allemaal gehad? ZIJN AL JE VACCINS UP-TO-DATE?
HOE WERKT EEN VACCIN?
Een vaccin beschermt vooral tegen infectieziektes die door een virus veroorzaakt worden. Het laat je lichaam antistoffen aanmaken zónder een ziekte echt door te maken. Het ‘traint’ je weerstand: je lichaam leert hoe te reageren op een virus of bacterie, zodat je minder of niet ziek wordt als je ermee in contact komt.
IS EEN VACCIN DUUR?
Veel vaccins zijn gratis in België, zeker als je het basisschema volgt. Net als herhalingsinentingen voor difterie, tetanus en kinkhoest, en het griepvaccin voor bewoners van een woonzorgcentrum. Andere (reis)vaccins betaal je zelf. Maar ons ziekenfonds zorgt voor een terugbetaling (zie kader) van erkende vaccins.
WIST JE DAT...
… het totaal geen probleem is om andere vaccins te krijgen in hetzelfde jaar als je coronavaccin(s)? Je laat het best wel minimaal 14 dagen tussen een coronavaccin en een andere vaccinatie.
Voor kinderen
Elk kind in België kan worden ingeënt volgens het basisvaccinatieschema. Daarin zitten aanbevolen vaccinaties die je optimaal beschermen tegen meer dan 12 verschillende infectieziektes. Denk aan polio, bof, rubella, mazelen, kinkhoest of tetanus. Een belangrijk vaccin uit het basisschema is het HPV-vaccin, voor meisjes én jongens. Zij krijgen het gratis op school in het 1ste middelbaar. Het beschermt tegen het humaan papillomavirus, dat bij meisjes kan leiden tot baarmoederhalskanker. Het kan ook kankers veroorzaken die jongens kunnen treffen. Kinderen vanaf 6 jaar mogen een vaccin tegen corona krijgen. Zeker voor kinderen met onderliggende aandoeningen is dat sterk aangeraden.
Voor volwassenen
Ook als je volwassen bent, blijven verschillende vaccinaties aanbevolen. Waarom? Je immuniteit neemt na sommige vaccins weer geleidelijk af. En voor sommige ziektes geldt: hoe ouder je bent, hoe meer risico je loopt. Kreeg je als kind niet alle vaccins? Vraag aan je huisarts of een inhaalvaccinatie nodig is.
Om de 10 jaar laat je het best een herhalingsvaccin zetten voor difterie, tetanus en kinkhoest. Houd dit zelf in het oog, je krijgt geen herinnering.
Ben je zorgverlener, ben je zwanger of heb je een onderliggende aandoening? Dan is het griepvaccin sterk aangeraden. Je laat het best zetten tussen oktober en januari.
Voor zwangere vrouwen Zwanger? Dan is een griepprik én een extra kinkhoestvaccin aangeraden. Het kinkhoestvaccin moet je krijgen tussen week 24 en 32 van je zwangerschap. Zo is je baby ook meteen beschermd bij de geboorte. Ook alle andere volwassenen die voor de baby zullen zorgen (zoals grootouders) doen er goed aan om het kinkhoestvaccin te nemen als jij zwanger bent.
Voor ouderen
Vanaf 65 jaar zijn enkele extra vaccins zeer nuttig. Bepaalde ziektes kunnen ernstige gevolgen hebben op latere leeftijd. Andere vaccins, zoals tetanus, difterie of kinkhoest, blijven aanbevolen.
Griepvaccin (65+): na 65 jaar loop je meer risico om ernstig ziek te worden door het griepvirus.
Pneumokokkenvaccin (65-85 jaar): beschermt je tegen een specifieke vorm van longontsteking. Voor volwassenen is dit vaccin duur, maar ons ziekenfonds betaalt tot 25 euro per jaar terug voor je vaccinaties.
IK GA OP REIS EN IK LAAT ZETTEN ... MIJN VACCIN
Reisvaccins, dat is toch enkel voor een trip naar de tropen? Fout! Zowel binnen als buiten Europa zijn extra vaccinaties sterk aangeraden. Al ga je relatief dichtbij op vakantie, controleer vooraf of al je vaccinaties in orde zijn. Plan je prikken op tijd in. Van sommige vaccins moet je meer dan 1 dosis krijgen met een tussenperiode. Vragen? Ga langs bij je huisarts. Die kan bepaalde vaccins voor reizen dichtbij zetten. Voor andere vaccins, zoals gele koorts en dyfterie, moet je in een reiskliniek zijn.
MEEST VOORKOMENDE REISVACCINS:
Een herhalingsvaccin uit het basisschema: polio, mazelen-bof-rubella en/of tetanus-difterie-kinkhoest.
Tekenencefalitis: een virusziekte die je kan krijgen na een beet van een besmette teek. Ga je trekken, jagen of kamperen, of verblijf je in bosrijke gebieden in Europa tot het Verre Oosten, dan is een vaccin aangeraden. Na de eerste 2 dosissen ben je tijdelijk beschermd, na de 3de dosis 3 jaar. Hepatitis A, gele koorts en buiktyfus: ernstige (zelfs levensbedreigende) ziektes die je kan oplopen in landen met minder goede hygiënische omstandigheden en/of in (sub)tropische regio’s (Afrika, Azië en ZuidAmerika). Een vaccin is sterk aangeraden.
NEEM WANDA MEE OP REIS
Wanda is een gratis app van het Instituut voor Tropische Geneeskunde. Alle betrouwbare info over reisvaccins of gezondheid op reis altijd op zak. Ook zonder internetverbinding, want je kan hem offline raadplegen.
VACCINS: VEILIG JEZELF ÉN ANDEREN BESCHERMEN
• Als genoeg mensen zich laten vaccineren, bouwen we groepsimmuniteit op: een ziekte kan zich dan niet meer verspreiden. Met een vaccin bescherm je jezelf én anderen die zich niet kunnen laten vaccineren. • Lichte bijwerkingen, zoals koorts, roodheid en pijn op de injectieplaats, spierpijn, hoofdpijn … zijn normaal bij de meeste vaccins. Deze bijwerkingen gaan vanzelf voorbij. Ernstige bijwerkingen zijn zeer zeldzaam. Is de reactie erger of ben je ongerust? Vraag je huisarts om raad. • Sommige vaccins werken levenslang, bij andere vaccins is na een tijd een herhalingsvaccin nodig. • Heb je een specifieke ziekte of situatie, dan kunnen extra vaccins nodig zijn.
Bespreek het met je arts.
NIET VERGETEN …
• je vaccinaties goed op te volgen.
Controleer of jij en je kinderen alle nodige vaccins hebben gekregen.
Door de coronacrisis zijn sommige vaccinaties voor je kind mogelijk niet doorgegaan. Kijk het na op www.myhealthviewer.be. • het coronavaccin en de boosterprik te laten zetten. Alle info over het coronavaccin vind je op www.bondmoyson.be/corona.
VACCINS TERUGBETAALD
Wist je dat je tot 25 euro per jaar terugbetaald krijgt voor erkende vaccinaties? Alle info over de terugbetaling van vaccins vind je op www.bondmoyson.be/vaccin.
Hind Eljadid
28 JAAR
WOORDKUNSTENAAR EN SCHRIJVER
Zahra Eljadid
29 JAAR
ILLUSTRATOR EN KUNSTSCHILDER
TERUG IN HET SPOOR VAN ...
JONGE MANTELZORGERS HIND & ZAHRA
Mantelzorgers zijn niet altijd mensen van middelbare leeftijd die zorgen voor een hulpbehoevende ouder of partner. Ook op jonge leeftijd kan je – ongewild – mantelzorger worden. Hind en Zahra waren nog maar kinderen toen ze al voor hun zieke moeder zorgden. Met de 2 zussen keren we terug naar hun jeugd.
Woordkunstenaar Hind (28) en schilderillustrator en sociaal-cultureel werker Zahra Eljadid (29) schreven het verhaal van hun jeugd neer in een boek, ‘Kruimeldief’. Zahra heeft 2 kinderen, Hind is mama van 3.
1996: “IK WAS 6 JAAR EN IK
WASTE MIJN MAMA”
Hind: “Toen we 3 en 4 jaar waren, lag mama in coma. Omdat onze vader niet voor ons kon zorgen, werden we naar een internaat gestuurd. Wat er precies scheelde met onze moeder, willen we liever niet kwijt. Het gaat niet zozeer over de ziekte, wel over de invloed daarvan op een gezin. Dan maakt het niet uit of het over kanker of een andere levensbedreigende ziekte gaat. Feit is dat mama heel veel zorg nodig had. Ik was een jaar of 6 toen Zahra en ik haar voor het eerst hebben gewassen.” Zahra: “Wij deden alles: naar de apotheek gaan, haar medicijnen toedienen, koken, poetsen ...” Hind: “We legden haar in bed en masseerden haar. Of we maakten haar favoriete snacks, ook al was het al 23 uur. Soms hadden Zahra en ik er ruzie over. ‘Ik heb gisteren al afgestoft, vandaag is het jouw beurt!’ Onze band had daardoor heel slecht kunnen eindigen, maar dat is niet gebeurd. Omdat we er altijd onvoorwaardelijk voor elkaar waren.”
2001: “GOED IN DINGEN
VERBERGEN”
Zahra:“We hadden een tijdje een stiefvader en hij hielp ons ’s ochtends klaarmaken voor school. Soms kookte hij voor ons.” Hind: “Maar toen we 11 en 12 jaar waren, ging hij weg en kwam alles weer op onze schouders terecht. In die periode ging het ook heel slecht met mama. Ze moest vaak naar het ziekenhuis, waardoor wij soms 2 tot 3 maanden alleen thuis waren. Dan gingen we na school op bezoek in het ziekenhuis. Daar maakten we ons huiswerk. Eens weer thuis, moesten we ons eigen potje nog koken.” Zahra: “Hulp kregen we niet. We konden heel goed dingen verbergen. Wij deden alsof er niks aan de hand was. Daardoor was alles oké voor de buitenwereld.”
2007: “WE WILDEN ONZE VRIJHEID” Zahra: “Pas als tieners gingen we rebelleren.” Hind: “Als kind denk je dat jouw gezinssituatie normaal is en geloof je dat het er overal zo aan toegaat. Maar als je ouder wordt, merk je dat dit helemaal niet zo is. Daardoor werden we als tiener bozer: wij wilden ook onze vrijheid. Waarom moesten wij altijd voor onze moeder zorgen?” Zahra: “We spijbelden en Hind liep zelfs een paar keer weg. Uiteindelijk hebben we allebei een tijdje in een instelling gezeten. Op mijn 18de moest ik daar weg en ging ik weer naar huis. Ik miste mama.”
2011: “BETERE BAND MET MAMA” Hind: “Ik ben op mijn 18de het huis uitgegaan. Maar ik woonde wel om de hoek.” Zahra: “Ik ben pas op mijn 20ste vertrokken, toen ik trouwde. Ook wij woonden maar 5 minuten verder, zodat we voor mama konden blijven zorgen.” Hind: “Het was een opluchting om op eigen benen te staan. Mijn band met mama is daarna ook verbeterd.”
2016: “ALLES GEVEN OM VERANT-
WOORDELIJKHEID TERUG TE KRIJGEN”
Zahra: “Op 16 februari 2016 overleed mama. We waren kapot van verdriet, ook al waren we voorbereid op dat scenario. Ze was al tientallen keren bijna gestorven, maar deze keer was het echt. Het was wel een troost dat ze niet meer moest afzien. En dat wij geen verantwoordelijkheid meer hadden. Maar nu zouden we alles geven om die verantwoordelijkheid terug te krijgen.”
2017: “HET LEVEN VIEREN” Zahra: “Precies een jaar na de dood van mama, op 16 februari 2017, werd mijn dochter geboren. Net zoals mijn moeder is ook zij chronisch ziek. Het ‘zorgen voor’ is voor mij nooit gestopt.” Hind: “Ik heb het gevoel dat mama ons met die geboortedag de toestemming heeft gegeven om op haar sterfdag ook blij te zijn. We moeten dan niet alleen triest zijn om de dood, maar we moeten ook het leven vieren.” Zahra: “Het moederschap bevalt mij. Omwille van onze eigen jeugd, willen we bij onze kinderen wel alles overcompenseren door precies het tegenovergestelde te doen.” Hind: “Klopt. Ik ben heel zorgend, ik neem mijn kinderen alles uit handen. Mijn dochter is 10, maar ik was haar nog altijd. Ik probeer altijd veel te geven, net omdat wij zo weinig hadden.”
ZAHRA
2022: “MAMA GAF ONS EMPATHIE
EN DOORZETTINGSVERMOGEN MEE”
Hind: “Wij moesten snel volwassen worden. Maar gelukkig hadden we erg veel aan elkaar. We konden niet altijd kind zijn, maar we hebben ook veel geleerd. Onze mama had een goed hart. Ze gaf wat ze kon. En in de periodes dat het beter met haar ging, zorgde ze voor ons. En deed ze leuke dingen. Dan nam ze ons mee naar de Ardennen of verkleedde ze zich als clown.” Zahra: “Empathie en doorzettingsvermogen. Dat zijn de dingen die ze ons heeft meegegeven. Ze zit verborgen in elke tekening die ik maak. We zijn opgegroeid tot gelukkige, zelfstandige vrouwen en ik denk dat mama heel trots is op ons.”
