Interview
Interview Ruinart
OKI SATO, OPRICHTER JAPANS DESIGNBUREAU NENDO
‘Eerst het verhaal dan de vorm’ Een simpele glimlach bij het zien van zijn creaties. Daar is het Oki Sato om te doen. De oprichter van het Japanse designbureau nendo ontwerpt voor de groten der aarde. Onlangs lanceerde hij voor Ruinart een champagnebox. TEKST: Sofie
Vermooten
D 'Alice's Tea Party'. Een ontwerp ter ere van de honderdste verjaardag van het theelabel Lipton.
esignbureau nendo is overal ter wereld al eens vertegenwoordigd geweest. Is het niet met een solo-expositie in galeries in Milaan, Tokyo of New York, dan is het wel met werk in het 'MoMA', 'Musée des Arts Décoratifs' of 'The Montreal Museum of Fine Arts'. Ook is er nog een heel andere tak, de meer toegankelijke meubelstukken die iedereen kan kopen. Daarvoor werkt nendo samen met bekende meubelmakers als Moroso en Cappellini. Verder maakte het designbureau haar eigen limited edition merk ‘1%’, een kristallen puzzel voor Swarovski en een voetbal voor Puma. En of dat allemaal nog niet genoeg is, kwam nendo deze zomer met een champagnebox voor Ruinart. Op het eerste gezicht lijken de nendo-ontwerpen zeer eenvoudig, maar altijd hebben zij een achterliggend verhaal. Juist met die verhalen wil oprichter Oki Sato een glimlach toveren op het gezicht van de gebruiker of bezoeker. Oki Sato is 34 en volgend jaar alweer tien jaar succesvol met zijn Tokyo based designbureau. Hoe zou u uw stijl omschrijven? ‘Ik probeer ideeën op een simpele manier te benaderen. Ik wil niet iets maken dat te nieuw of anders is. Zo heb ik bijvoorbeeld niet persé kleur nodig om mijn verhaal te vertellen. Ik hou er echter ook niet van om mijn ontwerpen te minimaal en koud te maken. Ik ben op zoek naar een vleugje humor, naar een soort vriendelijkheid.' U wilt mensen het !-moment geven. Wat is dat precies? ‘Ik weet niet hoe je dat kunt uitleggen. Het gaat om iets dat je emoties beïnvloedt, hopelijk op een goede manier. Om de hele kleine dingen te ontdekken in het dagelijks leven. Ik wil geen tè nieuwe of aparte dingen creëeren die DEC | RESIDENCE 109
Interview
Stijl
Oki Sato
het grote verschil maken.' Nendo-producten zijn altijd uw kleine grapjes, maar wel met een bepaalde functie. Moet jullie werk altijd functioneel zijn? ‘Ik denk het wel, want het zijn in eerste instantie geen kunstwerken. Ik werk het liefst vanuit een vraagstuk; zie het als een wiskundige berekening. Ik probeer dan de oplossing te bedenken. Hoe moeilijker de vraag, hoe interessanter het project.’ Hoe verloopt het creatieve proces? ‘Vaak heb ik tijdens de briefing al wat ideeën in mijn hoofd. Eenmaal op kantoor teken ik die verder uit in een paar Manga-schetsen (Japanse cartoons, red.). Daar werk ik dan met een andere designer verder op door. Nendo bestaat uit zo’n vijftien designers en vijf stagiaires. Samen werken we continue aan zo’n 130 tot 140 projecten.’ Een klassiek merk als Ruinart; hoe vertaalt u dat naar de eenvoud en humor die uw bureau zo kenmerkt? ‘Het proces is altijd hetzelfde. In het begin gaat het niet om vormen of materialen. We zoeken naar het verhaal achter het product. Dat schetsen we. Het thema van Ruinart was 110 RESIDENCE | DEC
Xxxxxxxxx
‘Escapade’ of 'Urban escape'. Denk aan picknickmanden, even een moment van ontspanning in een stedelijke omgeving. Dat zie je ook veel in Tokyo, daar blijven de mensen in de weekenden vaak in de stad. Zelf doe ik dat ook. Zo ontstond mijn verhaal bij Ruinart: buiten, in Tokyo. Ik zag een vogeltje rustig plaatsnemen op een elektriciteitsdraad. Het bleef daar even zitten en vloog weer verder. Ik realiseerde me toen, dat het draad niet langer 'slechts' een electriciteitsfunctie had, maar op dat moment even was veranderd in een stoel. Pas als ik zo'n verhaal heb gevonden, ga ik op zoek naar de bijpassende uitingen zoals vorm, kleur en materialen.’ Het resultaat van dit schouwspel werd de Kotoli-box voor Ruinart. In de doos is plaats voor een fles champagne en enkele designglazen. De glazen zijn niet neer te zetten, maar enkel vast te houden en ‘op te hangen’ aan de box. Zoals het vogeltje dat even de rust opzoekt in een drukke stad. Waar groeide u op? 'Ik bracht mijn jeugd door in Canada. Daarna ben ik in Tokyo gaan wonen. De drukte van een stad vormt mijn inspiratie. Opvallend, maar soms ook onopgemerkt.'
V.l.n.r.: een van de beweeglijke elementen uit de collectie 'Dancing Squares' dat gebruikt kan worden als stoel. De Kotoli-box voor Ruinart.Daarnaast een lamp die kan rollen uit 'Dancing Squares'. De 'Cabbage Chair' die nendo maakte voor Issey Miyake van afvalstof. De geopende Kotoli-box. Rechtsonder: een detail van de 'Cabbage Chair'. Alle ontwerpen komen uit de nendo-collectie van 2011. Rechts: de 'Fade-out chair' uit 2009 lijkt in een laagje mist te staan.
JULI AUG | RESIDENCE 00
Interview Oki Sato
Dat hij in de stedelijke hectiek op ideeën komt, bewijzen de exposities van nendo. Stalen objecten, van stoelen tot vazen, spiegels en tafels, vormden vorig jaar bijvoorbeeld de belangrijkste elementen van de tentoonstelling Thin Black Lines in de Londense 'Saatchi Gallery'. Oki Sato vond dat de constructies iets weg hadden van de Japanse kalligrafie, terwijl de oorsprong lag in schaduwen. 'Ik zag verschillende schaduwen op straat, het deed me denken aan schetsen op straat. Toen ben ik gaan tekenen op de grond. Ik zag dat ik door dunne, zwarte, stalen pijpen te gebruiken, schaduwen kon tekenen in de lucht. Ik kon verschillende vormen en functies schetsen met hetzelfde eenvoudige materiaal. Later zag ik de gelijkenis met de Japanse tekens.’ Hoe is het om succesvol te zijn in de designwereld en te werken met bekende merken? Lachend, wellicht met een bescheiden verlegenheid, vertelt de Japanner: ‘Als ik succesvol was geweest, had ik misschien iets meer achterover kunnen zitten en meer kunnen relaxen. Nu vlieg ik elke dag. Gisteren was ik in Rome, daarvoor in Atlanta en Iowa, nu in Parijs en straks vlieg ik voor een vergadering van drie uur door naar Hongkong. Ik weet niet eens hoe laat het nu is.’ 112 RESIDENCE | DEC
Heeft u nog plezier in het werk, met uw drukke schema? ‘Absoluut, het is een hobby voor me. Vroeger werd een leraar boos als ik altijd maar zat te schetsen, nu word ik er voor betaald. Dat is een gekke gewaarwording.’ Het succes dat Oki Sato boekt met de vrolijke, luchtige ontwerpen staat in schril contrast met datgene dat zijn thuisland Japan door heeft moeten maken: de heftige aardbeving en de daaropvolgende tsunami in maart dit jaar. Heeft die gebeurtenis invloed gehad op uw werk? ‘Het heeft de Japanse bevolking als het ware in tweeën gesplitst. De ene groep kijkt terug met verdriet. Anderen kijken naar de toekomst en proberen te glimlachen. Als zoiets gebeurt kan het heel lastig worden voor bijvoorbeeld designers, kunstenaars en entertainers, want mensen denken dat de tijd er niet naar is om vrolijk te zijn. Ik denk dat design juist over de toekomst gaat. Als designer moet je niet teveel naar het verleden kijken. Als je mensen een klein glimlachje kan geven met jouw werk, is dat mooi.’ Van 3 november tot 10 december 2011 is het werk van nendo te zien in een solo-expositie in de Friedman Benda Gallery in New York. www.friedmanbenda.com en www.nendo.jp
De tentoonstelling Thin Black Lines in de Londense 'Saatchi Gallery'.
EEN EIGEN NENDO Een mix tussen massaproductie en limited editions, dat is de ‘1%’-collectie van nendo. Voorwerpen (parfumflesjes, banken, stoelen, lampen) die in een exclusieve oplage van honderd stuks worden gefabriceerd. Met elke aankoop bezit u één procent van het gehele design. www. onepercentproducts. com