Rariteiten

Rariteiten in onze kerkgebouwen

Avondmaalstafel in Batenburg

Jan van de Bovenkamp, H. zn.

In de toren van de Oude Victorkerk in Batenburg hingen ooit twee luidklokken in twee indrukwekkende, eikenhouten klokkenstoelen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn beide klokken door de bezetter gestolen. De kleinste van vierhonderd kilo is na de oorlog teruggevonden en hangt weer in de toren. Op het randschrift van de klok lezen we de naam van de maker en het jaar dat de klok gegoten werd: henrosicus mevrs me fecit 1600 soli deo gloria. De grootste, die duizend kilo weegt, heeft Bevrijdingsdag niet gehaald omdat hij al was omgesmolten. De toenmalige koster/organist, H. van de Bovenkamp (1904-1970), heeft in de jaren zestig de lege klokkenstoel gesloopt, van de dikke balken planken laten zagen en daarvan een nieuwe avondmaalstafel gemaakt. Hiermee was het liturgisch centrum – ‘de tuin’ zoals dat in de protestantse traditie genoemd wordt – een volledig eikenhouten geheel geworden. In de dragers van de tafel heeft hij een gestileerde klok uitgezaagd om aan te geven wat ooit de functie van dit hout was. Op een van de balken was een inscriptie aangebracht met de volgende tekst: anno jacobus de bont 1758 / heeft desen stoel gemackt out 19 jare. Als een eerbetoon aan deze jonge timmerman is de plank met dit opschrift aangebracht in de entree van de kerk. De grote klok werd alleen geluid bij begrafenissen. Vanwege haar gewicht

Klokkenstoel in de toren van de Oude Victorkerk. Balk met opschrift in de entree van de kerk (foto boven) en avondmaalstafel met gestileerde klok (foto onder). Foto’s: Ton Rothengatter, 2020

waren daar drie mannen voor nodig. Daarom, als een hommage aan die machtige bronzen aanroeper, een paar regels in vertaling uit het bijzondere vers van de zestiende-eeuwse Engelse dichter John Donne ‘No man is an island’: Elk sterfgeval neemt iets van mij weg; omdat ik deel uitmaak van de mensheid. Vraag daarom nooit voor wie de klok luidt: Zij luidt voor jou.