Five Visions |Naturban by soistanbul

Proje Ekibi Project Team SO? Sevince Bayrak Oral Göktaş Derya Ertan Dilara Sezgin Gözde Gülaç (Danışman-Consultant)

NATURBAN 1 8ARTI

Sultanbeyli hava fotoğrafı Aerial view of Sultanbeyli

Kentin Müşfik Komşusu: “Orman”

orman arazisinin içine sızan ve sonra tapu verilen ya da kaçak olarak

İstanbul’un kuzeyindeki ormanlarla olan ilişkisi ve bu ilişkinin gelece-

varlıklarını sürdüren konut alanları, yalnızca Maltepe’de değil genel olarak

ği üzerine düşünmeye başlamamız Maltepe Bölge Parkı Fikir Projesi

İstanbul’un kuzeyindeki yerleşimlerde karşımıza çıkan kentsel sürecin

Yarışması’nın açıldığı 2007 yılına denk düşüyordu. İstanbul Metropoliten

parçalarıydı. Yarışma için hazırladığımız projenin metninde İstanbul’un,

Our research about the relation of Istanbul with the northern forests and

changing development plans, plan revisions, housing areas which

Planlama (İMP)’nın açtığı yarışma için Mimarlar Odası, üyelerine boykot

planlananın aksine kuzeye doğru büyüyerek ormanlar ve su havzaları ile

the future of this relationship has begun in the year 2007, with Maltepe

could /could not obtain their land registration, after illegally permeated

çağrısında bulunmuş ve bu boykotun bir parçası olarak yarışma için

burun buruna geldiğinden, bu komşuluğun şimdiye kadar ekolojik alanlar

Regional Park Project Ideas Competition. This competition has been

into the forest lands. In the article of the project we prepared for the

jüri üyesi önermemişti. Odanın yarışmayı boykot etmek için gerekçesi

aleyhine olduğundan ama yine de bu durumdan hem kamu yararına hem

arranged by İstanbul Metropolitan Planning (IMP), however, it was

competition, we have argued that; in contrast to development plans, İs-

şöyleydi; yarışmanın açıldığı alana ait planlar önceki yıllarda belediye

de ekolojik alanların korunmasını sağlayan öneriler çıkabileceğinden

responded with a boycott by the Chamber of Architects. The Chamber

tanbul has grew towards the North, encountering forests and watersheds;

tarafından bir kaç kere değiştirilmişti ve her seferinde “Bölge Parkı” olarak

bahsetmiştik. 2009 yılında başlayan ve yaklaşık altı ay süren Urban Age

decided to protest the competition and refused to offer any jury member

and although this vicinity has been against the ecological areas, it could

belirlenen alan biraz daha küçültülmüştü. Çıkarılan yeşil alanlar bölge

kapsamındaki çalışmamız Naturban, aslında 2007’de başlayan yukarıda

for several reasons. They argued that the plans of the competition area

still be possible to propose a mutual relationship, which acts for the com-

parkının çevresindeki üniversite ve konut sitelerinin kullanımına açılmıştı.

bahsettiğimiz projemizin öngörülmemiş ikinci fazıydı. İstanbul üzerine

have been changed by the municipalities several times, causing the area

mon good as well, between urban and nature. Our six month study for

Mimarlar Odası bu plan tadilatlarının amacının “bölge parkını üniversite

uzun soluklu bir proje yaparken, zaman da aktörlerden biri haline gelir, ki

called “regional park” shrink more, each time. The extracted green areas

Urban Age program, Naturban, has been the unpredicted second phase

ve lüks sitelerin arka bahçesi” haline getirmek olduğunu savunuyordu

Naturban’da da öyle oldu. Geçen sürede kuzey ormanları hızla küçülmeye

became open to the use of university and luxury housing units nearby.

of our 2007 competition project. In that period of time, northern forest

ve yarışmanın da bu amaca hizmet edeceğini öngörüyordu. Bu süreçte

devam etmiş, üçüncü köprü söylentileri gerçeğe dönüşmüş ve köprünün

The chamber claimed that the purpose of these revisions was to trans-

diminished rapidly, the 3rd Bridge rumours became reality and it beca-

biz yarışmaya katılmamak yerine, yarışmayı olup bitenin tartışıldığı ve

kuzeydeki ormanların ve su havzalarının içinden geçen güzergâhı kesin-

form the green lands to backyards of the university and luxury residents;

me clear that the location of the bridge would pass through the forests

kamuoyuna duyurulduğu bir platform olarak görmeyi tercih ettik. Sürekli

leşmişti. İstanbul bir metropolden beklendiği üzere hızla değişti, önerileri-

and the competition also served for this purpose. In this context, instead

and watersheds on the North. Our proposal transformed simultaneously

güncellenen imar planları, yapılan plan tadilatları, önce yasa dışı olarak

miz de bu değişimle birlikte şekillendi.

of ignoring the competition, we considered it as a platform to join the

while the city was changing.

2 SO?

The Tender Neighbour of the City: “The Forest”

current debate and to inform the public about it. Actually, the fragments of urban planning process, not only in Maltepe but also generally in the settlements in the Northern parts of İstanbul, include permanently

3 SO?

1300

İstanbul metropolitan alanının içindeki gelişimi

1950

2008

Growth of İstanbul metropolitan area

Metropol Hızla Değişirken

Dengeli, Eşit Bir Kent İçin “Kent Hakkı”

İstanbul’un özellikle 1980 sonrasında büyümesi arazi kullanımını da

Bu iki sorunun devamındaki kentleşme tartışmalarında karşımıza sıkça

değiştirdi. Bahsettiğimiz değişim “Buraları hep dutluktu” gibi nostaljik

“kent hakkı” kavramı çıkıyor. Lefebvre’in1 1968’de öne sürdüğü, kentlerin

bir yaklaşımın ötesindeydi; kentteki yapılaşmanın yoğunluğundaki artış

geleceğini belirlemede ve kentle ilgili alınan kararlarda şehirde yaşayan

haritada fark ediliyordu ve somut olarak bostanların, bahçelerin yerini

herkesin demokratik olarak etkin olması gerektiğini savunan kavram, ön-

binalar almıştı. Kent, yüksek nüfuslu bir metropole doğru evrilirken yo-

celeri daha çok Marksist perspektiflerde benimsenmiş olsa da bugün artık

ğunluğunun da artması kaçınılmazdı ancak konu artık sadece haritada-

Bayındırlık Bakanlığı’na ait yayınlarda da günlük gazetelerdeki makaleler-

ki yeşillerin griye dönmesi değildi; metropol, sürdürülebilmesi için elzem

de de “kent hakkı”na rastlayabiliyoruz. Fakat hangi çerçevede kullanılırsa

olan ekolojik kaynaklarla dip dibeydi ve görüldüğü kadarıyla yapılaşma

kullanılsın çoğu zaman iyi niyetli bir temenniden öteye gidemeyen bu kav-

arttıkça aradaki sınır sürekli olarak orman ve su havzalarının içine

ram kentsel tasarımın hatta kentsel uygulamaların içine nasıl dahil edile-

While the Metropolis Changes Rapidly

doğru ilerliyordu.1980’den sonraki 25 yılda şehrin nüfusu dört katına

bilir? Harvey’in 2008 yılında “kent hakkı” başlıklı makalesinde2 dediği gibi

Istanbul’s growth especially after the 1980’s has caused changes in the

located on the edge of Marmara Sea and Bosphorus. As the city expands

çıktı. Artan nüfus daha fazla kentleşme anlamına geliyordu, daha fazla

kentlerimizi ve kendimizi yapma ve yeniden yapma hakkımız en değerli

land use. The density of construction was arisen and it was apparent on

between the North-South axes, unlike it was planned, not only the

kentleşmenin şehirdeki temel karşılığı ise altyapıdan önce, daha çok

ama en çok ihmal edilen insan haklarından biri.Bogotá Belediye Başkanı

the maps that gardens and cultivated areas were replaced by building

existence of green areas are threatened but also the ease of accessibility

binaydı. Önce sosyal ve mekansal altyapıyı kurup sonra binaları inşa

Enrique Peñalosa, kentsel tasarımın kamusal alanların yaratılması ve

blocks. While the city is transformed into a highly populated metropo-

to these places is unbalanced in the city. These considerations above

edecek kadar geniş zaman yoktu bu yüzden de kentleşmenin gerektir-

kullanılmasında eşitlik yaratma gücü olduğunu ve bu gücün kullanılması

litan, it is expected to view such a rapid transformation. However, the

have revealed two main questions that formed our proposal: How can

diği sosyal altyapılar binalar kadar hızlı ve homojen dağılmamıştı.

gerektiğini düşünen bir yönetici . Su kenarlarının şehirlerde çok önemli

main issue was not the replacement of green areas by the grey ones on

İstanbul’s continuous growth towards the northern forests and water

Bugün halen devam eden bu yoğun kentleşme serüvenini bir an için

yerler olduğunu ve oralarda yaratılacak sürekli kamusal alanların kentler

the map: the metropolis grew until the boundary with the ecological

sheds be stopped? How can the boundary line between the city and

dondurup şehrin sosyal altyapısını gösteren bir haritaya bakacak

için hayati kaynaşma ve buluşma mekanları olacağını savunuyor böylelik-

areas. However, as it seems, the intense urbanization causes the boun-

nature be utilized to balance the distribution of social infrastructure and

olursak karşılaşacağımız gerçek şu: Parklar, bahçeler, kıyılar ve akla

le şehirde bir denge yaratılabileceğine inanıyor. Bu alışılmadık yöneticinin

dary shifts towards the forest lands and water sheds.

public space?

gelebilecek diğer kamusal açık alanlar çoğunlukla Marmara Denizi ve

söylediklerinde haklılık payı var ama İstanbul üzerine düşündüğümüzde

Boğaz kıyısında yer alıyor. Şehir planlananın aksine kuzey-güney ak-

kamusal alanların ağırlıklı olarak sahil şeridinde toplanması Peñalosa’nın

Within the 25 years after 1980s, the city’s population quadrupled.

For a Balanced, Equal City, “The Right to the City”

sında genişledikçe hem ekolojik alanların varlığını tehdit ediyor hem de

hayal ettiği eşitliği yaratmak için yeterli değil. Çünkü şehir genişledikçe su

Increased population meant more urbanization, and more urbanization

In the discussions of urbanism, where the above problems may lead us, it

kentsel kullanıma açık alanların çoğunluğu kuzeydeki konut yerleşimleri

kıyısından uzaklaşıyor, iç kısımlarda oturanlar için su kenarındaki kamusal

meant more buildings, before the infrastructure studies. Since there was

is possible to come across the concept of “the right to the city”. This con-

için daha zor erişilebilir oluyor. Bu tespitler önerilerimizin gelişmesini

alanların erişilebilirliği azalıyor. Ama İstanbul büyüyüp kuzey ormanlarına

not enough time to built social and spatial facilities then the buildings,

cept, suggested by Lefebvre in 1968 1, includes that each citizen should be

sağlayan iki soruyu ortaya çıkardı: İstanbul’un kuzey ormanları ve su

dayanınca yeni bir kıyı şeridi daha ortaya çıkıyor ve bu orman kıyısında

the necessary social structures of the urbanization process could not be

democratically active in the decisions that determine the future of cities.

havzalarına doğru durdurulamayan büyümesi nasıl engellenebilir?

olan kilometrelerce uzunluğundaki şeridin sahil şeridi gibi kullanılması ile

delivered as homogeneously and fast as the buildings.

Although the idea was firstly adopted by Marxist perspectives; today, it

Metropolün ormanla olan kıyı şeridi, kamusal alan ve sosyal altyapının

kamusal alanların kente daha dengeli dağılması sağlanabilir hale geliyor.

If one freezes the intense urbanization adventure that continues simul-

is possible to encounter it even in the articles of daily newspapers or in

taneously, and pays attention to a map of the city, one faces with the

the publications of Ministry of Public Works. Supported by any point of

dengeli dağılması için nasıl kullanılabilir? 1 Henri Lefebvre, Writings on Cities, Oxford, 1996.

4 SO?

Kentsel açık alanların heterojen dağılımı Heterogeneous distribution of urban spaces

fact that, parks, gardens, coasts and other open public spaces are mostly

1 Henri Lefebvre, Writings on Cities, Oxford, 1996.

5 SO?

“2B Yasası” ve “Kent Ormanı”

and the seacoast increases, and the public spaces become less accessible

Kentin ekolojik alanlarla olan sınırının değişmesini engellemek için yal-

for the inhabitants who do not live in the seacoast line. On the other

nızca yasa dışı inşaatların önüne geçmek yeterli değil. Kamuoyunda “2B

hand, as İstanbul gets closer to northern forests, another boundary line

yasası” olarak bilinen “orman vasfını yitirmiş” arazilerle ilgili düzenleme

reveals. This new strip by the forest could be used as the sea coast line,

onaylanırsa, anayasanın 169. maddesinde belirtilenin aksine “orman sınır-

and may help to provide an equal distribution and integration of public

ları” daraltılabilecek. 2003 yılından beri hükümet tarafından önerilen “2B

spaces into the city.

yasası”, muhalefetin ve sivil toplum kuruluşlarının ısrarlı protestolarına rağmen Ocak 2009’da Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından onaylandı. Bu satırlar yazıldığı sırada, muhalefet partilerinin yaptığı itiraz sonucu

Kent Ormanı (City Forest)

yasa, Anayasa Mahkemesi’nde bekliyordu.Yasa onaylanırsa, bahsi geçen

2B Law and City Forest

araziler özelleştirilecek ve hükümetin bu özelleştirmeden 25 milyar dolarlık

Laws for prohibiting the illegal constructions are not enough to stop

bir gelir beklentisi var.

rapid construction activities in the northern forests and the watersheds.

İstanbul’un %95’i ormanlarla kaplı

%45 of İstanbul is forest

If the law known as “2B Law” by the public, which includes regulations Bugün İstanbul’daki orman arazilerinin %7.5’u yasadışı olarak işgal

about so called “degenerated forest areas”, is approved, the boundaries of

edilmiş, yani “orman vasfını yitirmiş” 2B arazisi. Bu arada, halen “orman

forest territories could be shrink, on the contrary of the statements in the

vasfına” sahip ormanlar için de başka yeni düzenlemeler yapıldı. 2004

169th article of the Constitution.

yılında, İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ve Orman Bakanlığı arasında imzalanan bir protokolle İstanbul sınırları içindeki ormanlar Orman

This proposition, proposed by the government since 2003, has been

Bakanlığı’ndan İBB’ye devredildi. İBB, bazı ormanların içinde piknik

approved by the president Abdullah Gül in January 2009, despite of the

alanları, araç ve yaya yolları, aydınlatma, yeme içme alanları düzenledi ve NATURBAN

isimlerini “Kent Ormanı” olarak değiştirdi. Yetkililer, şehrin içinde yapılan

protests by the NGO’s and the opposition party. While this article was written, the proposed law was on the Constitutional Court because of the

pikniklerin “çevreye rahatsızlık verdiğini”, kent ormanlarının bu rahatsızlığı

objections. If the law would be approved, so called “degenerated forest

ortadan kaldıracağını, bu düzenlemeyle şehir içindeki koru ve yeşil alanla-

areas” above will be sold by the government, with an expectation of 25

rı koruyacaklarını söylüyorlardı.

view, this concept could not be more than a wish most of the times. The

Ormanlar (Forests) 2B alanları (2B Areas)

billion dollar income.

main point is to research how this concept could become a real actor of

Sultanbeyli

Ancak bu girişim günlük hayata entegre olabilecek yeşil/kamusal alanlar

urban design and urban development. As Harvey mentions in his 2008

Today, the 7.5 percentage of the forest areas in İstanbul are occupied

yaratmak için yeterli olmadı. Oysa ki metropolün ormanla olan komşuluğu,

article “The Right to the City”2 our right to make and remake our cities

illegally. Losing their quality as forest, they could be included to 2B Land

günlük kent yaşamının bir parçası olabilecek ve kentle doğa arasında ilişki

and ourselves is one of the most precious yet most neglected of our

Law. In the meantime, the government have made different arrange-

kurabileceğini düşündüğümüz kamusal alanların yaratılması için bir fırsat

human rights.

ments for the lands which still keep their character as forest. In 2004, a protocol signed by Istanbul Metropolitan Municipality (İMM) and Mi-

However, this initiative was not enough to create green/public areas

Enrique Peñalosa, the Mayor of Bogotá, believes in every city, but par-

nistry of Environment and Forest, which transfers the ownership of the

that could integrate the daily life. However, the neighbourhood of the

ticularly cities in the developing world, urban design can be extremely

forests in the boundaries of İstanbul, from the Ministry to Municipality.

city with the forest could be an opportunity to create public spaces

olabilir. İstanbul’un kuzeyinde yeni bir kamusal kıyı şeridi önererek kentle orman arasındaki ilişkiyi yeniden şekillendirebiliriz.

powerful tool to construct equality and integration3. He argues that the

2 - David Harvey, Right to the City, New Left Review 53, September-October 2008 3 - Enrique Peñalosa, Endless City, Phaidon, 2007. 4 - http://www.arkitera.com/h14303-istanbullular-bu-yaz-pikniklerini-kentormanlarinda-yapacak.html

6 SO?

Ormanlar ve 2B alanları Forests and 2B areas

which could connect the nature and the city, as a part of everyday ur-

public spaces by the coastlines are the most critical and vital places for

IMM, in some of these forests, has designed vehicle and pedestrian

ban life. With our proposal, it may be possible to reshape the relation

citizens to meet, and they could construct equality in the distribution

paths, lighting and recreation areas. They called them as new “City

with the city and the forest by designing a new public coast line on the

of quality of life. Although this unusual mayor could be right about his

Forest”, with an argument of the picnic activities in the center of the city

north of İstanbul.

arguments, in our case of İstanbul, the distribution of public spaces by

was inconvenient for the environment. The officials believed that urban

the seacoast is not enough to create equality in the city. The reason is

forests could eliminate this disturbing condition, and could help to pro-

that, as the city grows faster, the distance between the new settlements

tect the designed green areas in the city.

7 SO?

Yer: Sultanbeyli (District: Sultanbeyli) Yüzölçümü: 35 km2 (Area: 35 km2) Nüfus (2007): 272.758 (Population (2007): 272.758) Yoğunluk (2007): 5020 insan/ km² (Density (2007): 5020 pers/km²) Bina sayısı (2007): 33.278 (Number of buildings (2007): 33.278) Kayıtlı bina sayısı (2007): 218 (Number of registered buildings (2007): 218)

Sultanbeyli’de yaşayan 0-19 yaş arası nüfus yüzdesi (ratio of number of inhabitants in Sultanbeyli between the age of 0-19)

Nüfus artışı (Population Growth)

Sultanbeyli: Sınırlarda Bir İlçe

Sultanbeyli: A Town In the Boundaries

Buraya kadar bahsettiğimiz düşüncelere altlık olabilecek bir bölge olarak

In the light of the ideas we have discussed so far, we have chosen Sultan-

Sultanbeyli’yi seçtik. Sultanbeyli, Anadolu yakasında, iki ormanlık alanın

beyli area, that could constitute a paradigm. Aroused in 1980s, Sultan-

arasına sıkışmış, 1980 sonrasında ortaya çıkan İstanbul’un “yeni” ilçele-

beyli is one of the “new” districts of İstanbul. It is placed on the Asian

rinden. Aslında Sultanbeyli için “sıkışmış” diyemeyiz çünkü ilçe, ormana

side, and stuck between two forest zones. As a matter of fact, calling Sul-

ve su havzalarına doğru hızla büyüyor. 1980’de 2431 kişi olan nüfus 2007

tanbeyli “stuck” is not correct, since the area is growing rapidly towards

genel sayımlarında 272.758 kişi. İlçe sınırındaki yapıların halen %98’i

the forests and watersheds. The population of the district has risen from

kaçak. Tapusu olmayan binalar arasında kamu yapıları bile var.

2431 to 272.758, between the years 1980 and 2008. Moreover, 98% of the

Camiler Mosques

Okullar Schools

Hastaneler ve sağlık ocakları Hospitals and health centers

Parklar Parks

Kültür merkezleri Cultural amenities

Otobüs durakları Bus stops

buildings are illegal, including the public facilities. İlçe, haber bültenlerine çoğu zaman yıkımlarla konu oluyor; çünkü yerel

yönetimler için tapu dağıtmak da yıkmak da, yerine göre, yapıların akıbe-

It is also possible to observe the changes in Sultanbeyli on national TV

tini belirleyecek bir yöntem olabiliyor. Seçim öncesinde bütün bu kaçak

channels, since the town is mostly on the news with massive destruc-

yapılara su, elektrik, doğal gaz gibi hizmetler sağlanırken seçim sonra-

tions. The reason is that, for the local authorities, both land deals or

sında yıkımlara başlanıyor. İlçenin kuzey sınırını oluşturan ormanların ve

destructions are two sides of their solutions to determine future of the

8 SO?

9 SO?

SULTANBEYLİ

KARTAL

Kınalıada

Burgazada Heybeliada

İDO

Sabiha Gökçen Uluslararası Havaalanı (International airport)

Büyükada

Orman ve su havzalarının ortasında bir ilçe: Sultanbeyli A village in the middle of forests and water reservoirs: Sultanbeyli

biraz ötesindeki Ömerli Barajı’nın geleceği de bu emlak spekülasyonla-

building activities. While water, heating or electricity facilities are provi-

rını etkiliyor. 2009 mart ayındaki yerel seçimlerden önce Sultanbeyli’de

ded before the elections, the buildings could be brought face to face with

hararetli bir inşaat süreci vardı. Bizim, Naturban kapsamında Sultanbeyli

destructions shortly after the elections. The future of the ecological areas

üzerine çalışmaya başlamamız yerel seçimlerden hemen sonrasına denk

including Ömerli Dam, will affect the real estate speculations.

düşüyordu. O sırada ilçede sürreel görüntülerle karşılaşmak mümkündü;

bir yanda yıkım haberlerine konu olan üstündeki iki katı yıkılmış ve öylece

There has been an intense construction process in the town before the

bırakılmış yapılar varken, diğer tarafta da hala bazı yapılara kaçak katlar

March 2009 elections. Our studies as a part of Naturban have begun

eklemeye devam edenler vardı, gerçek anlamıyla her mahalleden inşaat

right after the elections. At the time, it was possible to encounter surreal

sesleri yükseliyordu.

images in Sultanbeyli: the one storey buildings with ruins of other two storeys over their top, (the ones on the news), and buildings in a

Sultanbeyli için “tapu” sihirli kelime. 2004-2007 yılları arasında geçerli

fast construction effort for additional floors, were standing side by side.

olan imar planında, binaların büyük çoğunluğu, 2B arazisine ya da su

The loud voices of construction were rising from each neighbourhood.

SO?

havzasına yapılmış olsalar bile tapu alabilecekti. Bu plan iptal edildi ve yerine henüz yenisi yapılmadı. Belediye “plansız” Sultanbeyli’de 2009 seçimlerinden sonra kaçak yapıların bir kısmını aralıklarla yıkmaya baş-

ilçe sınırları genişlemeden nasıl barınabilecek? Yıkımların olduğu alanlar daha sonra ne olarak kullanılacak?

ÜMRANİYE

artışı devam ederse örneğin 2020 yılında neredeyse yarım milyon kişi,

MODA

CADDEBOSTAN

oluşturuyordu. Peki, şehrin bu anormal hızla büyüyen parçasında, nüfus

SULTANBEYLİ

ladı. Sultanbeyli’nin belirsiz geleceği Naturban için de bir kırılma noktası

İstanbul’da farklı kentsel dokular Different urban patterns in İstanbul

Bu projenin konusu doğrudan artan nüfusun konut sorunu ile ilgili değil, üstelik Sultanbeyli’nin şu anki durumunu açıklığa kavuşturacak bir imar

Land registry is the magic word for Sultanbeyli. In the building scheme

approaches from the authorities that include future projections of Sul-

planı yokken, karar mercilerinden bu sorulara yanıt olabilecek gelecek

valid between 2004-2007, most of the buildings have had their land

tanbeyli. Nevertheless, there is not any proposed law that guaranties the

projeksiyonlarını içeren bir yaklaşım zaten bekleyemiyoruz. Ancak, bina-

registry even though they are erected on 2B lands or watersheds.

prohibition of building activities with higher storeys that could obtain

ların yıkıldığı alanlara yani su havzalarına ve orman arazilerine yeniden,

However, this building scheme has been cancelled without any new

land registry. Problems of Sultanbeyli, while seem unique from one point

daha çok katlı ve tapulu yapılar yapılmayacağına dair bir karar ya da plan

plan that could substitute the old one. The municipality have started

of view, have also different topics that anyone could come across in any

to destruct some of the illegal buildings in the “planless” Sultanbeyli.

other part of İstanbul. Limited by the forests in the two sides, Sultanbeyli

Bu soruları sorarken bir taraftan da bölgedeki yıkımlar devam ediyordu.

The ambiguous future of Sultanbeyli also constitutes a break point for

is a place where accelerated building activities could not be caught by the

Sultanbeyli’nin sorunları bir taraftan çok kendine has, bir taraftan da

Yıkımların olduğu alanları yeniden işlevlendirerek projenin bir parçası

Naturban project. If the district keeps growing as the way it was, it will

social infrastructures, where buildings raised and demolished illegally

ayrı ayrı incelenecek olsa benzerlerine İstanbul’un pek çok noktasında

haline getirdik. Bu alanların hem kentsel hem de doğa ile ilişkili olacağını

nearly have a population of half million in 2020, and how the town will

on the green areas and watersheds, and where population increases

rastlanabilecek başlıklar. İki yakası ormanlarla sınırlanmış, yapılaşmanın

düşündük ve Sultanbeyli için alternatif bir kentleşme senaryosu önerdik.

be able shelter everyone without extending its boundaries, or how the

dramatically. Having these characteristics, Sultanbeyli may seem to be an

hızına sosyal altyapıların yetişemediği, su havzaları ve yeşil alanlarda

Nüfusun %50 sinin 18 yaş altında olduğunu göz önünde bulundurarak

lands of destructed buildings will be utilized are important questions.

attractive study area, however, its name has not been mentioned frequ-

kaçak yapıların yükseldiği ve aynı zamanda yıkıldığı, yüksek nüfuslu bir

yoğun bir günlük kullanımın olacağını tahmin ettiğimiz bu alanlardaki

However, this project does not aim to solve the housing problem of inc-

ently in the discussions of urbanization. We have developed a proposal

bölge. Bütün bunları art arda sıralayınca çekici bir çalışma alanı olmasına

işlevleri yalnızca rekreatif programlarla ilişkilendirmedik, sosyal altyapının

reasing population. In addition, with an absence of municipal plan that

for Sultanbeyli, which took its form by the current decisions , and which

rağmen, daha önce kentsel durumların tartışıldığı mecralarda pek adı du-

gerektirdiği ve ilçede ihtiyaç duyulan kamusal yapıları da programa dahil

could clarify Sultanbeyli’s current situation, it would be futile to expect

brought us to the final stage of Naturban.

yulmayan Sultanbeyli için güncel kararlarla şekillenen bir öneri geliştirdik

ettik.

da henüz kamuoyuna sunulmuş değil.

As our Project site, we have chosen 3.9 km. boundary line on the North of Sultanbeyli. Jane Jacobs argues that the boundaries should not be

ve böylece Naturban’ın son aşamasına geldik.

underestimated as ineffective lands and she emphasizes their ability to Proje alanı olarak Sultanbeyli’nin kuzeyindeki ormanla olan 3,9 km uzun-

penetrate towards the centre. Considering this ability, we designed this

luğundaki sınırı seçtik. Jane Jacobs sınırları küçümsememek gerektiğini,

border line as an “inhabitable green space”, between the city and the

onların sanıldığı gibi kenarda kalmış etkisiz alanlar olmadıklarını söyler

forest.

ve sınırların nüfuz etme güçlerini önemser . Biz de bu gücü göz önünde Existing urban pattern of Sultanbeyli

bulundurarak bu sınırı, şehir ve orman arasında “yaşanabilir bir yeşil alan”

Could this green zone also provide the social infrastructure that Sultanbeyli requires? How could we combine the different neighbourhoods

olarak tasarladık.

with a linear green zone? While these questions were being asked, the Bu yeşil alan aynı zamanda Sultanbeyli’nin ihtiyacı olan sosyal altyapıyı

destructions continued. We have re-designed the demolished areas with

da sağlayabilir mi? Lineer yeşil alanla farklı mahalleleri birbirine nasıl

different functions, integrating them to the Project. We have also consi-

bağlayabiliriz?

dered that these lands are related to nature and the city, and we suggested an alternative urbanization scenario for Sultanbeyli. Considering the intense daily usage of these areas (the 50% of the population is under

12 SO?

Proje alanı Project area

Sultanbeyli’nin mevcut kentsel dokusu Existing urban pattern of Sultanbeyli

13 SO?

Bütün bu önerileri geliştirirken, mevcut verilerle bağlantının kopmaması bizim için çok önemliydi; bazı projeler uygulanmasa da kentsel literatüre katkılarıyla değerlidir ama Naturban’ın uygulanabilir olmasının, yerel yönetimlere alternatif yaklaşımlar önerebilmek açısından gerekli olduğunu düşünüyoruz. Aslında yıkım fotoğraflarına baktığımızda, bölgesel ve planlı bir yıkım olmadığı anlaşılıyor. Farklı adalarda, kimi gerçekten ormanın içinde kimi daha merkeze yakın olan yıkılmış binaların yerine ne yapılacağını ya da bu binalarda yaşayanların akıbetini açıklığa kavuşturan kaynaklar da -varsa- henüz kamuoyuna açıklanmamış. Bu arsaların yeniden daha yüksek katlı yapılarla dolmaması ya da enkazı bile kaldırılmadan kaderlerine terkedilmemesi -iki uç olasılık- için, proje kapsamında yeniden işlevlendirilebilir ve bu alanlar Naturban için önerdiğimiz kıyı şeridi ile

Fotoğraf Photograph: www.milliyet.com.tr

ilişkili bir kentsel mekanlar ağına dahil olabilir.

CITY

FOREST

? Fotoğraf Photograph: www.milliyet.com.tr

the age 18), we have not only associated their functions with re-creative programs, but we have also included the public buildings that are requi-

Many buildings which do not share any similar character, some are in

red to construct social infrastructure.

the forests while others are close to the center, shared the same destiny.

It is important for us to keep our proposal related with the current urban

Moreover, neither any plan about the new situation of the destructed

conditions since the feasibility of this project is crucial for us to involve

buildings, nor the fate of their inhabitants –even it was determined- has

in the future decisions of the city and to interact with the local munici-

not been clarified and declared to public. To prevent the re-construction

palities.

of the same areas with high rise buildings, or to prevent to leave them in ruins –two opposite possibilities- these areas could be involved to

From the photos of destructions in Sultanbeyli, it seems that there are

the urban network, re-used as a part of the Project, and could stimulate a

not clear decisions about which building will be demolished.

new relationship between the city and the border line of Naturban.

Belediye yıkımlarından sonra Sultanbeyli Sultanbeyli after the demolitions by municipality

SO?

Mevcut binalar Existing buildings

Yeni bir sınır tanımlamak: Tampon bölge Defining a new border: Buffer zone

Ruhsatsız yapılar (Unregistered buildings) Öneri yeni yapılar (New buildings)

İnşaat halindeki binalar Buildings under construction

Çalışma alanı Study area

Mevcut yol sistemi

Existing road system

Ruhsatsız yapıların yeniden yerleştirilmesi Relocating unregistered buildings

Ormanın genişletilmesi ve derenin rehabilitasyonu Extending the forest and the rehabilitation of the river

SO?

Mevcut yol sistemi (Existing road system) Öneri yol sistemi (Proposed road system)

Ulaşım ağının yeniden tanımlanması Redefining urban network

The Urban Strategy The urban strategy we offer follows these steps: first we defined a new

Naturban is a proposal which includes the transformation of the bo-

boundary line between the city and the ecological areas, with an attenti-

undary line into a pedestrian path, and creation of public spaces that

on to the river and topography. Second, we offered that inhabitants could

shelters social structures in the determined areas, which connects the

be removed beyond this defined boundary – to the new buildings that

forest and the city. This route, where Sultanbeyli -a place seems to chan-

would be built in the vacant areas of the district. We transformed the

ge anytime because of its undefined boundaries- ends and forest starts,

vehicle roads into pedestrian, and strengthened the perpendicular roads

is actually very close to city centre. We believe that the strategy we offer,

that connect the border line. We proposed the boundary line as a pedest-

the boundary line between the forest and the city, could characterize a

rian way by the forest, which engages the existing neighbourhoods. The

final point where the city is finalized and the green areas begin. To be

next stage was to design public transportation and car park zones that

on the edge of the forest could add more than real estate speculations, to

provide pedestrian access to these areas.

everyday life in Sultanbeyli.

Otobüs durakları (Bus stops) Yaya bağlantıları (Pedestrian tracks)

Kentsel Strateji Ortaya çıkan kentsel strateji şöyle adımlardan oluşuyor: Önce topoğrafyayı ve nehiri göz önünde bulundurarak kent ve ekolojik alanlar arasında yeni bir sınır tanımlamak, bu sınırın ötesinde yani Ömerli su havzasındaki kaçak yapılarda yaşayanları çevredeki mevcut boş arazilerde inşa edilecek olan yapılara taşımak, bu sınırda var olan araç yollarını yayalaştırmak

Mevcut mahallelerin bağlanması Connecting existing neighbourhoods

ve bu sınıra dik olarak bağlanan ara yolları güçlendirmek. Sınırı mevcut mahalleleri birbirine bağlayan orman kıyısında bir yaya yolu olarak önermek. Bir sonraki aşamada bu noktalara ulaşımı sağlayacak toplu taşıma noktaları ve otopark alanları tasarlamak.

Bağlantı noktaları (Anchor points)

Naturban, bu sınırın bir yaya yoluna dönüşmesi ve belli bağlantı noktalarında orman ve kent arasında, içinde sosyal donatıların da yer aldığı mekanlar oluşturulması üzerine kurulu. Mevcut haliyle her an değişebilecek tanımsız bir sınır olarak varolan Sultanbeyli’nin bitip ormanın başladığı bu hat, aslında kent merkezinin çok yakınında. Önerdiğimiz stratejinin sonucunda o sınırın kent için tanımlı bir bitiş ve doğal alanlar için de bir başlangıç olabileceğini düşünüyoruz. Ormanın kıyısında olmak Sultanbeyli’ye emlak spekülasyonundan daha fazla şey katabilir.

18 SO?

Bağlantı noktalarının oluşturulması Installing anchor points

Öneri vaziet planı Proposed site map

19 SO?

Mevcut sınır (Existing border)

Yaya yolu (Pedestrian path)

Yaya yolu (Pedestrian lane) Araç yolu (Cross road) Park alanı (Parking lots)

Mevcut boşluklar (Existing voids)

Mevcut doku Existing urban pattern

Orman terasları (Forest terraces)

Araç yolunun yayalaştırılması Defining a pedestrian path

Yaya yolu (Pedestrian Path)

İNSANLAR (PEOPLE)

ORMAN (FOREST)

Yükseltilmiş yol (Elevated Path)

Nasıl yayılabilir? How to diffuse?

Yolun kaydırılması Shifting the path Etkinlik alanı (Event Space)

20 SO?

Ormanın şehre taşırılması Diffusing forest into the city

İnsanların ormana yayılması Diffusing people into the forest

Yaya bağlantısı (Pedestrian connection)

21 SO?

SO?

Metropolün Makûs Talihi

City’s Unfortunate Destiny

Bu satırlar yazılırken, metropolün kuzeyindeki ekolojik alanların geleceği

While writing this article, debates on the future of ecological areas on the

ile ilgili tartışmalar şiddetlenmişti. Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir

north of İstanbul were intensified. Although Mayor Kadir Topbaş tried

Topbaş 2009 Temmuz’unda verdiği bir demeçte “köprüyü çok kuzeye

to calm down the reactions by declaring that they would not construct

yapmayacaklarını” söyleyerek tepkileri yatıştırmaya çalışsa da, bugün

the bridge too north, now we have enough information to claim that the

artık Garipçe-Poyrazköy hattında olacağı kesinleşen köprü güzergahının

3rd Bridge’s location will be between Garipçe-Poyrazköy, north enough

ekolojik alanların ortasından geçecek kadar kuzeyde olduğunu biliyoruz.

to pass over the ecological areas. The main point that should be underli-

Mesele o güzergaha sadece bir köprü yapılması değil, bağlantı yolları ile

ned is not the proposed location of the 3rd bridge; it is the fact that new

birlikte İstanbul için yeni bir yerleşim alanının doğmak üzere olması ve bu

settlements are about to be born, and apparently they will be located over

yerleşim alanının ekolojik alanların üzerinde olacağı gerçeği. Bütün bu

the ecological areas. We believe that our discussion is beyond the simple

söylediklerimiz basit bir yeşil/ekolojik mimarlık/sürdürülebilirlik takıntısının

obsession of green/sustainability architecture/ecology debate. It could be

bir parçası değil. Naturban’ı biraz inceleyen biri, şartlanmış bir koruma

easily understood that the Naturban project is not a conditioned reflex of

ve karşı çıkma refleksinden uzak durarak kentin geleceğine dair uygula-

a conservative, it offers feasible approaches about the future of the city.

nabilir öneriler ortaya koyduğumuzu da farkedebilir. Metropolün kuzeyi

It could be argued that the north of the metropolis is not the most attrac-

göz önünde olan bir kent parçası olmayabilir, ekolojik alanlar yalnızca

tive point, the ecological areas could be considered only as boundaries

kağıt üzerindeki sınırlar olarak tahayyül edilebilir, metropoller büyürken

on the maps, sea could be filled while the city grows, cultivated lands or

denizler doldurulur, tarlalar yollara, bahçeler yapılara dönüşebilir. Ancak

gardens could transform into motorways and buildings. However this is

kuzey ormanları bir master planın parçası olarak tasarlanmış “yeşil bant-

not an issue of a simple urban density, the forests on the north are not

lar” ya da kent parkları değil, İstanbul’un yüzölçümünün %45’i. Bugüne

designed as urban parks, neither they are “green lines” as a part of master

kadar metropolle olan sınırları hep değişti, ancak eğer üçüncü köprünün

plan; they constitute the 45% of İstanbul’s acreage. Until today, forest’s

planlanan güzergahta yapılırsa, bu ormanların tam ortasının yapılaşmaya

boundary has changed permanently. Nevertheless, after the 3rd bridge

açılması demek oluyor ki köprüden sonra o bölgede yapılaşmanın önüne

constructed on its planned location, these forest lands will be exposed to

geçilemeyeceği aşikar. Köprüden önce çoğu zaman yasadışı yollardan,

intense and unstoppable urbanism and construction process. The illegal

parça parça yapılaşmaya açılan ekolojik alanlar artık bizatihi devlet eliyle

settlements, which were built in pieces over the ecological areas in the fo-

ve çok büyük ölçekte bir müdahale ile yeni kent parçalarına dönüşe-

rest, will officially be transformed into a part of new urban lands, by the

cek. Yapılacak müdahalelerin sonuçlarını tartışabilmek ve olup bitenleri

government itself. At this point it could be asked, weather it is not “the

“metropolün makus talihi” olarak kabullenmemek en basitinden bir “kent

right to the city” to discuss and be part of the interventions and decisions

hakkı” değilse nedir?

on the city and not to accept the ongoing process as “city’s unfortunate destiny”.

-piknik alanları (picnic areas) -kuş gözleme alanları (bird watching) -yürüyüş parkurları (hiking) -çocuk oyun parkları (playgrounds) -kamp alanları (camping)

-kütüphaneler (libraries) -doğa merkezleri (nature centers) -kermes alanları (public outdoor kitchens) -bisiklet parkurları (bicycling) -yürüyüş parkurları (jogging) -spor alanları (sport fields) -kaykay pistleri (skating)

-yaya bağlantıları (pedestrian connections) -otoparklar (parking lots) -toplu taşıma durakları (public transportation stops) -ticari yapılar (commercial activities) -konutlar (residential units) -kamusal yapılar (public buildings)

SO?