Solidariteit Tydskrif #6 2011 by Solidariteit

NR. 6 VAN 2011 R16,95 (BTW ING.) GRATIS AAN LEDE

I SSN 1683562 -X

9 771683 562000 www.solidariteit.co.za

SOLIDARITEIT-SUKSES VAN 2011; PLANNE VIR 2012

>>> INhoud N O M M E R

V A N

2 0 1 1

gereeld

26 46

58 VOORBLADFOTO: FRANCOIS OLIVIER

6 7 8 47 48 56 58 60 61 62 64 68 70 73

INTRAPSLAG: Tranevangers KUBERKLETS: Hieroor word gegons SPREEKBUYS: Hoe gaan dit régtig met jou? MY WERK: Jaarafsluitingsfunksie: Moets en moenies WEBWOELINGS: Koop, soek en snuffel veilig op die net OCCUPATIONAL HEALTH & SAFETY: SA’s most dangerous job: To mine or protect? BEROEPSGESONDHEID EN -VEILIGHEID: Vakbond vergemaklik eise ARBEIDSAKE: Die ABC van werkloosheidsversekering LABOUR MATTERS: Member receives R1.3 million after injury on duty JY & DIE REG: Speel só klaar met seksuele teistering LABOUR MATTERS: Addressing the issue of child labour DIE LEES WERD: Klik-klik tot by jou Kersfeesleesgenot HISTORIES GESPROKE: Daar steek baie in ’n (plek)naam STILW(O)ORD: Klein seuntjie in ’n 21-jarige lyf

nuuswaardig 10 12 14 16 18 19 20 22 24 40 42 42 43 44 45 46 46 49 54 54 55 55

’n Jaar propvol groei vir Solidariteit Alfabet van beskerming sonder gelyke Basta, ons ís van Afrika! Capitec steeds goedkoopste bank Welvaartstaks vir wittes op pad? Vakbond pak finansiële sektor kaalvuis Nationalisation: Dancing on head of a pin? Slaan die regte loopbaankoers in Die Kampus: Waar drome van opleiding waar word Afrikaans op sy lekkerste by Maroela Dangers of new Dangerous Weapons Bill AfriForum sit stryd teen haatspraak voort WerkNet ontlont tikkende tydbom Skenk ’n skooltassie en verander ’n lewe FAK raak Rooiwarm met splinternuwe CD Voortrekkers vier 80 jaar van koers hou Beursinstituut vir talle die enigste deur na droom Kraal Uitgewers gee toon aan Sol-Tech se toekoms op dié pilare gevestig Sol-Tech-gholfdag ’n reuse-sukses Húlle belê verder in jongmense Kollege se eie vrou van staal

vakbondfokus 26 50 72

Bedryfsnuus: Alles en nog wat oor die bedrywe waarin Solidariteit funksioneer Membership: A winning partnership Solidariteit-kantore: Diens op jou voorstoep

redakteursbrief

Tranevangers

p die grondvloer van Solidariteit se hoofkantoor werk die personeel van die afdeling vir beroepsgesondheid en -veiligheid – ’n groep mense wat ongesiens wonderwerke verrig. Hulle werk met mense se hartseer en pyn. Hulle is dié onbaatsugtige stille werkers van Solidariteit. Ek noem hulle die Tranevangers, want hulle vang mense se trane op en probeer dit omskep in ’n tikkie vreugde. Die Tranevangers werk met mense wat nie meer kan werk nie, mense wat as gevolg van ’n beroepsbesering moet swoeg om te oorleef. Hulle worstel deur die burokrasie om mense te help om by die Vergoedingsdr. dirk hermann kommissaris eise in te dien en te hanteer. Die burokrasie is deesdae van so ’n aard dat dit byna onmoontlik is vir ’n individu om self reg te kom. Dié diens is uniek aan Solidariteit. Dié afdeling, onder die bekwame leiding van advokaat Paul Mardon, het in 2008 met een werknemer begin en het sedertdien gegroei tot 10 werknemers. Solidariteit is die enigste vakbond wat hierdie diens aan sy lede lewer. Behalwe beroepsbeseringseise doen die afdeling ook wonderlike werk om beroepsveiligheid te verbeter. Indien jy jou eie oë vol trane wil hê, gaan maak ’n draai by die Tranevangers en gesels met hulle oor hul werk. Hulle sal jou vertel van gesinne wat in absolute armoede leef, mense wat ernstig siek is maar nie hulle geld ontvang nie. “Soms werk ons dag in en dag uit net om te probeer om toekennings te kry terwyl ’n persoon nog leef,” sê een van die Tranevangers vir my. “Ons werk met mense met beenbeserings, breinbeserings, longsiektes en vele meer, en alles is werkverwant. Die mense is gewoonlik emosioneel stukkend. Die trane sit gereeld vlak as ons sien hoe swaar mense kry. Ons huil byna elke dag saam, maar dit is die trane wat ons inspireer. Ons raak emosioneel moeg, maar ons batterye word herlaai met elke rand wat ons vir ’n lid in nood kan kry.” In 2008 is daar ongeveer R43 miljoen se toekennings vir lede gekry. In 2009 is R185 miljoen beding, in 2010 altesame R204 miljoen en in 2011 word die bedrag op R240 miljoen geraam. Dit is bykans twee en ’n half keer die totale ledegeldinkomste wat Solidariteit ontvang. Net in hierdie departement alleen word daar dus vir elke R1 wat ’n Solidariteit-lid betaal R2,50 se waarde vir die Solidariteit-ledebasis gekry. Dit sluit ander regstoekennings, koste aan regsdienste, begrafnisvoordele wat uitbetaal word en talle voordele aan lede uit. Soos Henk Schalekamp, adjunk uitvoerende hoof van Solidariteit, sê: “As Solidariteit ’n versekeringsmaatskappy was, was ons bankrot. Ons is die enigste instelling wat kan groei en meer teruggee as wat ons ontvang.” In hierdie uitgawe vertel ons jou meer oor Solidariteit se welslae die afgelope jaar. Solidariteit Tydskrif sê aan almal dankie vir hulle ongelooflike harde werk. Dit is waarlik met groot dankbaarheid wat ons kan terugkyk na die jaar wat verby is. Ons wens al ons lesers ’n geseënde Kersfees en voorspoedige nuwe jaar toe.

INTRAPSLAG

SOLIDARITEIT-HOOFKANTOOR SOLIDARITY HEAD OFFICE H.v. D.F. Malan- & Eendrachtstraat, Kloofsig Tel: 012 644 4300 www.solidariteit.co.za 0861 25 24 23

REDAKTEUR ■ EDITOR Dr. Dirk Hermann NUUSREDAKTEUR ■ NEWS EDITOR Ilze Nieuwoudt FOTOREDAKTEUR ■ PHOTO EDITOR Reint Dykema WEBREDAKTEUR ■ WEB EDITOR Daleen de Jager ADVERTENSIES ■ ADVERTISEMENTS Denise Viljoen, tel: 082 352 7147 Adrie van Dyk, tel: 082 850 6784 ADVERTENSIE-ONTWERP ■ ADVERTISEMENT DESIGN Martie Maree & Aksent Media TAALVERSORGING ■ LANGUAGE EDITING Aksent Media INTEKENARE ■ SUBSCRIPTIONS Heleen Robbertse REKENINGE ■ ACCOUNTS Elna Botes MEDEWERKERS ■ CONTRIBUTORS Chris du Plessis, Marietha Malan, Paul Joubert, Ilze Nieuwoudt, Reint Dykema, Daleen de Jager, Susan Lombaard, Cilleste van der Walt, Moira-Marie Kloppers, Juanita du Preez, dr. Danie Langner, Dinah Jacobs-Theron, Marietjie Smit, Johan Roos en Piet le Roux UITLEG, ONTWERP, REPRODUKSIE

tel: 082 445 4513 aksentmedia@vodamail.co.za DRUKWERK ■ PRINTING Paarl Media Gauteng VERSPREIDING ■ DISTRIBUTION Prestige Bulk Mailers, Pretoria

DR. DIRK HERMANN REDAKTEUR

SÓ STAAN SAKE FOTO: REINT DYKEMA

WELVAARTSBELASTING VIR WIT SUID-AFRIKANERS: WAT SÊ JY?

A. Dit is absurd en vervreem wit Suid-Afrikaners. B. Dit is ’n goeie idee. Ek sal betaal as dit moet. • Sê jou sê deur “Tydskrif A” of “Tydskrif B” na 34388 te SMS. SMS’e kos R2. Jy kan ook by www.solidariteittydskrif.co.za deelneem. Lees die artikel oor welvaartsbelasting op bladsy 18.

nommer 6 van 2011

Solidariteit Tydskrif is lid van die Ouditburo vir Sirkulasie en word uitgegee deur Solidariteit, Posbus 11760, Centurion 0046. Geen deel van die inhoud mag sonder die toestemming van die redakteur elders gebruik word nie. Solidariteit of die tydskrif aanvaar geen verantwoordelikheid of aanspreeklikheid vir enige aansprake wat deur adverteerders gemaak word nie.

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

kuberklets

Protes teen plaasaanvalle

K UBERKLETS hieroor word gegons

Solidariteit kommunikeer daagliks met tienduisende Suid-Afrikaners deur middel van sosiale media soos Facebook en Twitter. Op dié manier is Solidariteit in staat om sy lede se voorstelle oor talle sake te kry, belangrike inligting te kommunikeer en die mening van medeburgers in te win.

Aansluiting net ’n SMS ver!

Solidariteit het in September ’n veldtog teen plaasmoorde van stapel gestuur en die ondersteuning was oorweldigend. Solidariteit het deur Facebook en e-posse ’n beroep op ondersteuners gedoen om op 30 September 2011 ’n rooi lint op die skouer of om die arm te dra om só steun vir die protes teen plaasaanvalle in Suid-Afrika te wys. Die veldtog is aangepak as deel van die Treurgrond-projek. Treurgrond – 20 jaar van plaasaanvalle vertel die stories van hulle wat op Suid-Afrikaanse plase vermoor en aangeval is. Vir die eerste keer het ’n boek verskyn wat die datum en die plek van die moorde en aanvalle asook die manier waarop dit plaasgevind het, beskryf. Die boek skok en is nie vir sensitiewe persone bedoel nie. Hier is ’n paar van Solidariteit se Facebook-vriende se reaksie op die oproep om aan die protesaksie deel te neem: Rene Smit: Beslis!!!! Erica Kiesling van Staden: Ek is in. Rita Reints-Bok Vermeulen: Ek ook. Waar kry ek die boek? (Om die boek te bestel, SMS die woord “Treur” na 34388. – Red.) Dina de Nysschen: Sal dit vir seker steun! Nog beter, ek gaan sommer rooi linte uitdeel vir meer ondersteuning!

Malema en die haatspraaksaak Die Malema-haatspraaksaak het oor die afgelope maande tot vuurwarm debatte gelei. Willie Spies, AfriForum se regsverteenwoordiger, het op Facebook ondersteuners ingelig oor die nuutste verwikkelings in die saak met dié inskrywing op die sosiale media-blad: “Die ANC het pas aansoek om verlof tot appèl in die Malema-haatspraak-geding geliasseer. Hulle wil graag die liedjie sing.” Lesers se reaksies het boekdele gespreek: Ria Smith: Hulle moet net onthou – ons WIL ook baie dinge, maar kan nie alles nie. Hulle voete man! Adri Harmse: Kan ons Die Stem sing, die ou vlag gebruik, en nie geoordeel word op liedjies van Bok van Blerk en Steve Hofmeyr nie? Manie Kriel: Wonder of Madiba dit nou sou gesing het? Ronel Miles: Hulle sal daardie lied sing, al is dit net om ons ’n punt te wys. So wat keer ons om ook ’n “strugglelied” te kry en ons eie te maak?

Julius Malema

Solidariteit maak dit voortdurend makliker vir mense om by die vakbond aan te sluit. Jy kan ook aansluit deur bloot ’n SMS te stuur. Solidariteit se dienssentrum sal jou dan terugskakel en jou vinnig en maklik telefonies help aansluit. Al wat jy hoef te doen, is om die woord “LID” na 34388 te stuur. SMS’e kos R2.

Het jou adres verander? Indien jou Solidariteit Tydskrif en ander kommunikasie na ’n nuwe adres gestuur moet word, stuur asseblief ’n e-pos na diens@solidariteit.co.za.

number 6 of 2011

Word deel van die gesprek by www.soldariteitblog.co.za of op een van die sosiale netwerke. Of skryf aan Solidariteit Tydskrif, Posbus 11760, Centurion 0046; of stuur e-pos na ilze@solidariteit.co.za. Die redakteur behou hom die reg voor om enige bydrae te verkort, te redigeer of glad nie te publiseer nie.

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

FOTO: iSTOCKPHOTO.COM

spreekbuys

nommer 6 van 2011

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

spreekbuys

Hoe gaan dit régtig met jou? Ons ken almal die rympie – ons sê dit elke dag ’n paar maal op sonder om te dink: “Hoe gaan dit met jou?” “Goed, dankie, en met jou?” Maar die vraag is: Hoe gaan dit régtig? Want eintlik verwag ons nie om ’n ander antwoord as “goed” op dié vraag te hoor nie, skryf FLIP BUYS.

FOTO: REINT DYKEMA

ense sal uit hoflikheid nooit iets anders sê as “goed en met jou” nie, want dit is wat almal van mekaar verwag. Meestal is dit ook waar dat dit goed gaan, want as iemand sleg en siek gevoel het, was hulle in die bed en dan kon jy nie vra nie. Maar die antwoord van “goed” is daarop gegrond dat mense verkeerdelik dink as jy nie siek voel nie, is jy gesond. Dit is ongelukkig nie so maklik nie. Kom ons sê jy kan jou gesondheid volgens ’n skaal beoordeel, met minus tien as doodsiek en plus tien as springlewendig. Die feit is dat die meeste “gesonde” mense in die middel van daardie skaal sal lê, en nie op plus tien nie. Ja, meestal is hulle nie siek nie, maar hulle is gewoonlik redelik onfiks, effens oorgewig, ’n bietjie gestres, en die leefstyl is nie altyd ’n toonbeeld van gesondheid nie. Dan praat ons nie eers van die groepie wat rook of dalk gereeld een bier te veel wegslaan nie!

INSTANDHOUDING Dit is waar die begrip “welstand” inkom. Daarmee word meer as net gesondheid bedoel. Want as jy net in die middel van die welstandskaal lê, word jy makliker die slagoffer van die een of ander leefstylsiekte. Dit gebeur veral as jy oor 40 is, want dan het jou liggaam se outomatiese “instandhoudingsplan” verstryk, en moet jy self instandhouding begin doen! Maar dit is ongelukkig nie so eenvoudig nie, want ’n mens het gewoond geraak aan jou leefstyl, en verandering is nie meer so maklik nie. Die probleem is dat almal vandag hard moet werk, en daar is nie tyd om te gaan oefen, ontspan, gereeld jou dokter te besoek of jou leefstyl te verander nie. Die Franse filosoof Voltaire het die probleem meer as ’n eeu gelede al goed opgesom. Hy het gesê dat ’n mens in die eerste helfte van jou lewe jou gesondheid opoffer vir meer geld, en in die tweede deel van jou lewe moet jy jou geld opoffer vir beter

het uitgevra na mekaar se welstand. Hulle het die lewe nog bewustelik geleef. Die lewe het nie net met hulle gebeur nie. Hulle het besef dat welstand oor veel meer as net liggaamlike gesondheid gaan, en eintlik die hele wese van menswees omvat. Dit begin by ’n gesonder leefstyl en liggaam, maar behels ook emosionele, geestelike, geldelike, sosiale, werk-, verstandelike, gesins- en fisieke gesondheid. Dit gaan oor die werk-lewe-balans, om tyd te maak om die reis te geniet en nie net voet in die hoek te sit om die bestemming te bereik nie. Dit gaan daaroor om nie net te leef nie, maar om die lewe ook te geniet.

SPRE E K B U Y S flip buys gesondheid! Daarmee het hy al voorspel wat mediese kenners vandag weet, en dit is dat jy van geboorte tot die ouderdom van 60 jaar net een sesde van die mediese dienste gebruik wat jy ná 60 gaan gebruik! VERNIELDE LIGGAME Ons kla vandag almal oor ons mediese fondse – dit is te duur en die voordele is swak. Maar is ons nie soms ook maar skuldig nie? Verniel ons nie ons liggame deur te veel harde werk en te min instandhouding tot ons bykans uitbrand nie, en dan moet ons mediese fondse maar vir die rekenings van die duur dokters en spesialiste pa staan? Aan die ander kant pas die meeste van ons ons motors goed op, laat dit gereeld diens en ry versigtig daarmee, want dit is een van ons belangrikste besittings. Maar is ons liggame dan nie baie belangriker nie? Daarom is dit belangrik dat mense aan hulle welstand werk, om op daardie skaal van die nullyn tot so na moontlik aan tien te vorder. WELSTAND Miskien was die oumense reg, want hulle

number 6 of 2011

BETER GESONDHEID Welstand gaan nie net daaroor om te voorkom dat jy siek word nie, en veral nie om net ’n goeie dokter te gaan sien as jy reeds siek is nie! Dit gaan eintlik glad nie oor voorkomende instandhouding soos met ’n motor nie, maar om doelbewus gesonder te leef – om jou leefstyl só aan te pas dat jy later vanself jou welstand verbeter. Net soos jy geld spaar om jou “geldelike“ gesondheid te verseker, so moet jy ook maar kyk na jou lewensgewoontes, gewig en fiksheid sodat jy op die “rente” daarvan kan lewe. En les bes gaan dit ook oor sake soos geestelike groei, om só te bou aan jou persoonlike verhouding met die Here dat jy ook geestelik gesond en volwasse kan leef, en ander op die pad daarheen kan help. Dit gaan ook daaroor om jou roeping by die werk uit te leef, om jou gesin nie net geldelik te versorg nie, maar ook met liefde en aandag, om by jou bejaarde familie te gaan kuier, selfs al hoef jy nie, en ook om iets vir jou gemeenskap te doen wat jou nie persoonlik gaan bevoordeel nie. As iemand dus weer vir jou vra hoe dit met jou gaan, dink goed na voordat jy antwoord, en vra ’n slag soos die oumense ook behoorlik en belangstellend uit na ander se welstand! S

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

nuuswaardig

’n Jaar propvol groei vir Solidariteit Deur Moira-Marie Kloppers SOLIDARITEIT: ’N JAAR VAN DIENS Die vakbond Solidariteit het in 2011 sy missie, Ons beskerm ons mense, met uitmuntende dienslewering aan duisende Solidariteit-lede uitgeleef. Die Solidariteit Dienssentrum het gewoel en in die eerste nege maande van 2011 reeds bykans 400 000 telefoonoproepe en nagenoeg 20 000 korrespondensiestukke per maand hanteer, en 8 800 nuwe lede gehelp om ook in die vakbond se beskerming te deel. Daarbenewens het die vakbond meer as R1,3 miljoen se ledevoordele-eise uitbetaal. Hiervan was R28 920 uitbetaal vir eise vir permanente mediese ongeskiktheid terwyl die voordele wat vir bevallings uitbetaal is, R330 000 beloop het. Intussen het Solidariteit ook honderde gesinne gehelp wat ’n geliefde aan die dood moes afstaan, deur die uitbetaling van die Solidariteit-begrafnisvoordeel van meer as R970 000. Solidariteit se kernbesigheid bly egter die beskerming van lede in die werkplek. Solidariteit se regsafdeling het vanjaar binne net agt maande meer as R204 miljoen se vergoeding namens lede beding. Hiervan was meer as R170 miljoen eise vir beroepsbeserings en -siektes.

FOTO: iSTOCKPHOTO.COM

KRAAL-UITGEWERS: JAAR VAN ONTHOU Kraal-Uitgewers het vanjaar weer sy deel gedoen om die geskiedenis, soos net ons eie mense dit kan vertel, behoue te laat bly. Hoewel die boeke wat vanjaar uitgegee is in drie verskillende eras afspeel, was die oproep van elkeen: Onthou! Twee pragboeke (Ons was daar en Treurgrond) het die stories van die duisende troepies wat op die grens gesneuwel het en die slagoffers van plaasaanvalle in die moderne Suid-Afrika vir ewig vasgelê. Kraal-Uitgewers het met dié boeke daarin geslaag om ewige monumente vir hierdie mense op te rig. Nog ’n boek wat die stories van duisende vroue en kinders in die Anglo-Boereoorlog se konsentrasiekampe vertel, word tans gefinaliseer. SOLIDARITEIT FINANSIËLE DIENSTE: ’N JAAR VAN GROEI Solidariteit Finansiële Dienste (SFD) se korttermynversekeringsproduk het in 2011 ongekende groei beleef. Die korttermynskema het teen September vanjaar met 19,8% gegroei vergeleke met verlede jaar en

Nog nie deel van dié wenspan nie? • Skakel 0861 25 24 23 en gesels met ’n agent by die Solidariteit Dienssentrum. • Besoek www.solidariteit.co.za en klik op die eenminuut-aansluitingskakel. • Faks jou aansoekvorm (by www.solidariteit.co.za) na 011 388 2520. • SMS die woord “LID” na 34388. SMS’e kos R2.

’n netto groei van 1 050 polisse getoon. Daarbenewens was die SFD-direksie ook nou betrokke by die ontwikkeling en bekendstelling van Auto & General se nuwe korttermynversekeringsproduk Virseker. Virseker het binne ses maande meer as 2 500 polishouers ingepalm en ’n stewige bedrag word maandeliks in die Virseker Trust gestort, wat aangewend word om Afrikaanse opleiding te bevorder. AKADEMIA: ’N JAAR VAN DROOM Wat twee jaar gelede net ’n toekomsdroom was, sal volgende jaar ’n werklikheid wees. Solidariteit se nuwe hoër onderwysinstelling, Akademia, sal na verwagting reeds volgende jaar slaggereed wees om sy eerste studente te registreer. In 2011 is vier programme, drie in bestuurswetenskappe en een in sosiale wetenskappe, binne die nuwe Hoër Onderwysraamwerk ontwikkel en suksesvol by die Raad op Hoër Onderwys geakkrediteer. Daarbenewens behoort Akademia binnekort sy amptelike registrasiesertifikaat

nommer 6 van 2011

as hoëronderwysinstelling van die departement van hoër onderwys en opleiding te ontvang. Akademia sal eindelik saam met Sol-Tech op Die Kampus gehuisves word, wat teen ’n koste van R150 miljoen opgerig gaan word. MAROELA MEDIA: ’N JAAR VAN WORTELSKIET Maroela Media, Solidariteit se nuwemediaplatform, is op 29 Julie vanjaar bekendgestel en hoop om dié internetkuierplek vir Afrikaanssprekendes regoor die wêreld te word. Maroela bied aan besoekers daaglikse nuus, ’n debatplatform bekend as Dié Groot Debat waar sowat 50 bekende Afrikaanse meningvormers daagliks oor aktuele sake blog en debatteer, letterkunde-, kunste- en musieknuus, resensies, teater- en feesdagboeke, geestelike pitkos, taaltoffies en veel meer. Alles word toegelig met video- en klankgrepe en ander multimedia, en die webtuiste is ontwerp om besoekersdeelname aan te moedig en so maklik moontlik

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

nuuswaardig

te maak. Gedurende Maroela se eerste maand is alle verwagtings oortref toe die webtuiste meer as 17 000 besoeke gekry het. ’n Lojale Maroela-gemeenskap van besoekers wat daagliks kom kuier en saamgesels, is reeds geskep en groei deurlopend. Maroela Media se Facebook-bladsy is ook reeds baie gewild en aktief. Kom kuier saam by www.maroelamedia.co.za. SOL-TECH: ’N JAAR VAN VOORUITGANG 2011 was in alle opsigte vir Sol-Tech ’n jaar van vooruitgang en ontwikkeling. ’n Splinternuwe opleidingsmodel is ingestel wat nie net geld spaar nie, maar ook die inname van nuwe studente van volgende jaar af tot 800 per jaar sal verhoog. Om opleiding steeds bekostigbaar en toeganklik vir studente te hou, is daar met ’n finansieringsmaatskappy onderhandel en kursusgeld kan nou deur ’n lening by Intelento oor langer tydperke aan die kollege afbetaal word. Sol-Tech beplan om in 2012 nuwe kursusse by die bestaandes te voeg en studente wat in die verlede nie aan die minimum vereistes kon voldoen nie, kan nou aansoek doen om ’n oorbruggingskursus tot N1 by die kollege te doen sodat Sol-Tech kan voortgaan om vaardige ambagslui vir die land te verskaf. AFRIFORUM: ’N JAAR VAN OORWINNING Dit was ’n besige jaar vir AfriForum, met die grootste uitdaging die haatspraaksaak teen Julius Malema. Vir maande lank het die burgerregtegroep steun van die publiek gewerf deur SMS-petisies en deurlopende bemarking in die media oor die saak. AfriForum het vroeg in September sukses gesmaak toe die gelykheidshof die Skiet die Boer-lied as haatspraak verklaar en Malema en die ANC verbied het om dit weer te sing. AfriForum se ledetal, wat binne ’n jaar verdriedubbel het en tans op 30 000 staan, het ook gewys dat Suid-Afrikaners die organisasie steun in dít wat hy doen. Op grondvlak het die organisasie uit sy nate gebars, met 21 takke wat landwyd gestig is. AfriForum moedig mense aan om die plaaslike regering verantwoordbaar te hou vir nalatighede, en om sélf binne die raamwerk van die wet aksie te neem indien die regering nie aan hul vereistes gehoor gee nie. AfriForum se nuwe omgewingsafdeling het in die kort tydjie sedert dit tot stand gekom het, ook reeds groot welslae behaal en ’n menigte omgewingskwessies aangepak, soos die rioolkrisis in die Apiesrivier en onwettige mynbedrywighede in die Grootvleien Naboomspruit-omgewing. SOLIDARITEIT HELPENDE HAND: ’N JAAR VAN HOOP In Solidariteit Helpende Hand se strewe om hoop in Suid-Afrika te saai, het vele hoogtepunte dié jaar ingekleur. Een van die hoogtepunte was Solidariteit Helpende Hand se kongres wat in Augustus in Bloemfontein aangebied is. ’n Groep formidabele Afrikaanse vroue wat oor die jare tot die uitbou van die Afrikanererfenis bygedra het, is tydens dié geleentheid vereer. Anneli van Rooyen kon weens ’n operasie nie die geleentheid bywoon nie, maar sy is in September by ’n afsonderlike funksie vereer. Nóg ’n hoogtepunt was Solidariteit Helpende Hand se eerste massa-eetstaking en Facebook Telethon ten bate van die Kosblikkieprojek. Intussen het die Afrikaanse Beursinstituut, wat deur Solidariteit Helpende Hand geadministreer word, meer as 50 beurse toegeken en kon duisende voornemende studente die eerste stap neem om ’n beter toekoms te skep. In die stryd teen werkloosheid het Solidariteit Helpende Hand ook vanjaar ’n slag geslaan met die stigting van WerkNet, ’n aanlynwerksoekportaal vir vaardige werknemers. S number 6 of 2011

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

nuuswaardig

Alfabet van beskerming sonder gelyke Solidariteit het in bykans 109 jaar gegroei vanaf ’n vakbond tot ’n beweging waar daar op verskeie vlakke beskerming sonder gelyke aan lede gebied word. Die Solidariteit Beweging, ’n familie van tientalle besonderse instellings, bied beskerming van A tot Z, skryf ILZE NIEUWOUDT. A IS VIR AFRIFORUM AfriForum, die burgerregteinisiatief van die Solidariteit Beweging, is jou stem in ’n samelewing waar die regte van Afrikaners as minderheidsgroep toenemend geïgnoreer word. B IS VIR BEURSE EN BEROEPSLEIDING Solidariteit Helpende Hand se Beursfonds bied jaarliks die geleentheid aan tientalle jongmense om verder te studeer, en die organisasie se beroepsvoorligtingsdiens is daarop gemik om jongmense te help om die regte beroepskeuse te maak. C IS VIR CHRISTELIKE WAARDES Die Solidariteit Beweging het ’n Christelike grondslag en beskou dit as ’n roeping om hoop by mense te vestig. D IS VIR DIE KAMPUS EN DIENSSENTRUM Die Kampus is die grootste projek wat die Solidariteit Beweging tot nog toe aangepak het en sal Sol-Tech en Akademia huisves. Die Solidariteit Dienssentrum is die eenstopantwoord op al jou vrae. Skakel 0861 25 24 23.

G IS VIR GROEIFONDS Die Solidariteit Groeifonds is in 2008 gestig met die doel om die belange van elke gemeenskap in die Beweging op ’n maatskaplike, opvoedkundige en kulturele gebied te help beskerm. Elke lid dra deur sy maandelikse Solidariteit-lidmaatskap R10 tot hierdie fonds by.

M IS VIR MOEDERTAAL MET MAROELA MEDIA Maroela Media is ’n opwindende Afrikaanse nuwemediahuis wat in 2011 begin is. By Maroela Media (besoek die webtuiste by www.maroelamedia.co.za) kan Afrikaanssprekendes na hartelus kuier en gesels oor dit wat hulle na aan die hart lê.

H IS VIR HELPENDE HAND Helpende Hand is die maatskaplike been van die Beweging en streef daarna om hoop te bring met projekte wat opheffing deur opleiding verseker. Die organisasie fokus veral op die beskerming van kleuters, jongmense, werkloses en bejaardes.

N IS VIR NAVORSING Solidariteit is ’n geloofwaardige instelling wat sy oorwegings op harde feite grond. Die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI) is op die been gebring met die doel om die Solidariteit Beweging van goed nagevorsde arbeids-, politieke en sosio-ekonomiese navorsing te verskaf.

I IS VIR INGELIG Solidariteit-lede is ingeligte Suid-Afrikaners, en met die bystand van die Solidariteit Beweging kan lede en ondersteuners ingeligte keuses oor brandende vraagstukke maak.

O IS VIR ORGANISEERDERS EN OPLEIDING Vakbondwese is steeds die kern van Solidariteit en so ook sy organiseerders en verteenwoordigers wat lede se regstreekse skakel met die vakbond is. Opleiding word beskou as noodsaaklik en die enigste manier hoe die kringloop van armoede verbreek kan word. Daarom pak die Beweging monumentale projekte soos Die Kampus aan!

J IS VIR JY – DIE BELANGRIKSTE PERSOON Die Solidariteit Beweging se eerste prioriteit is om na die belange van sy lede en ondersteuners om te sien. Daarom is JY die belangrikste persoon in Solidariteit.

E IS VIR ERNSTIG OOR BESKERMING Die Solidariteit Beweging is ernstig oor die beskerming van sy lede en daar word gestreef om lede van kindsbeen tot met aftrede te beskerm.

K IS VIR KOM HUIS TOE AfriForum se Kom huis toeveldtog is begin met die doel om Suid-Afrikaners wat die land verlaat het, te help om na Suid-Afrika terug te keer.

F IS VIR FLIP BUYS EN SY SPAN Flip Buys, uitvoerende hoof van Solidariteit, is reeds vir meer as 12 jaar die dinamiese leier wat voor loop. Met Flip se visie en die Solidariteit-span se deursettingsvermoë word elke uitdaging ’n groeigeleentheid.

L IS VIR LEDEDIENS Met 20 takke landwyd en flinke diens deur die Solidariteit-dienskantore aan lede regoor die land, bou Solidariteit jaar ná jaar voort op sy goeie ledediens. Het jy diens of bystand nodig? Skakel bloot 0861 25 24 23.

nommer 6 van 2011

P IS VIR PROFESSIONEEL Solidariteit is trots op die professionaliteit van sy personeel, want professionaliteit is die grondslag van uitstekende ledediens. Q IS VIR DIE LEDE VAN QUEENSTOWN TOT ZEERUST Die Solidariteit Beweging beskerm reeds meer as 160 000 lede regoor die land en in elke denkbare bedryf. Die Beweging het lede vanaf Musina in die noorde tot Kaapstad in die suide en natuurlik vanaf Queenstown in die Oos-Kaap tot Zeerust in Noordwes. Is jy al deel van die Solidariteit-familie? Sluit vandag nog aan. Skakel 0861 25 24 23.

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

nuuswaardig R IS VIR REGSDIENSTE EN RADIO Solidariteit Regsdienste is die tuiste van die land se grootste arbeidsregsfirma en is die plek waar tientalle arbeidsregskenners daagliks veg vir geregtigheid vir Solidariteit-lede. Solidariteit se eie radiostasie, Solidariteit Radio, wys Solidariteit se baanbrekerswerk. Solidariteit is die enigste vakbond in die land wat sy eie radiostasie het. Skakel in by www.solidariteitradio.co.za – die stasie wat jou stem laat hoor! S IS VIR SOLIDARITEIT Die woord “solidariteit” beteken eenheid. Ons staan saam om die beste moontlike voordele vir ons lede te beding, insluitende salarisverhogings. T IS VIR TEGNIESE OPLEIDING BY SOL-TECH By Sol-Tech word tans reeds meer as 500 studente per jaar in tegniese rigtings opgelei, en die instelling brei steeds uit!

U IS VIR UITNEMENDHEID Die Solidariteit Beweging is bekend daarvoor dat hy bereid is om die ekstra myl vir sy lede te stap! V IS VIR VAKBOND Ná 109 jaar staan Solidariteit (wat ontstaan het as die Mynwerkersunie) steeds sterk en met meer as 140 000 lede wat tans die beskerming van Solidariteit die vakbond geniet en duisende wat jaarliks aansluit, is dit duidelik dat Solidariteit sy plek vierkantig volstaan as ’n vakbond om mee rekening te hou. W IS VIR WERKNET By WerkNet kan werksoekers en werkgewers kom aanklop, want dit is dié plek waar werkgeleenthede en kundiges mekaar ontmoet! Laai jou CV, soek vir ’n opwindende nuwe werkgeleentheid of vind die ideale kandidaat wat jou onderneming na nuwe hoogtes sal neem. Besoek www.werknet.co.za vandag nog.

X IS VIR DIE X-FAKTOR Solidariteit het die geheime wapen, oftewel die Xfaktor, wat die Beweging die voorsprong bo ander organisasies gee. Ons lede het toegang tot die kollektiewe bedingingsmag van Solidariteit – ’n mag wat met selfvertroue en ’n sterk sin vir verantwoordelikheid tot die voordeel van duisende lede strek. Y IS VIR YWER Solidariteit-lede is nie net blote passasiers nie, maar ondersteuners wat met ywer saamstaan en saam veg vir dit wat reg is. Z IS VIR ZZZ… Met Solidariteit aan jou sy kan jy rustig slaap! Klik op www.solidariteit.co.za om te sien wat die Solidariteit Beweging alles bied teen ’n skamele R75 vir kollektiewe lede en R77 per maand vir individuele lede. As Solidariteit-lid kry jy beskerming vir vandag en hoop vir môre! Sluit daarom vandag nog aan! S

nuuswaardig

Basta, ons ís van Afrika!

FOTO: FRANCOIS OLIVIER

Deur Ilze Nieuwoudt

ns ís van Afrika! Dit is die boodskap van Afrikaanse hoërskoolleerders wat aan ’n unieke liriekskryfkompetisie deelgeneem het en wat duidelik nie huiwer om hulle liefde vir hul herkoms te vier nie. Solidariteit Tydskrif het vroeër vanjaar sy eerste liriekskryfkompetisie onder hoërskoolleerders bekendgestel. Leerders het hiermee die geleentheid gekry om ’n liriek met die tema “Basta! Ons voetspore is in Afrika” te skryf en sodoende hulle trots en liefde vir hul herkoms te besing. Die kompetisie het reeds in Mei gesluit en sedertdien is daar agter die skerms gewerk aan die toonsetting en opneem van die onderskeie liedere. Daar is uiteindelik agt wenliedjies aangewys. Die algehele wenner en die wenlied, wat deur die sangers Andries Hendrik Potgieter en Steve Hofmeyr gesing is, is tydens die bekendstelling van die BastaCD op 10 November by die Atterbury Teater in Pretoria aangekondig. Die Basta-CD is ’n manier waarop Solidariteit Tydskrif, in samewerking met Andries Hendrik Potgieter, Waldo Greeff, Steve Hofmeyr, Syan Productions en Electro Groove Studios, hul liefde vir ons land besig en sê “Basta! Ons voetspore is in Afrika”. Volgens Hofmeyr is hy opgewonde om deel van hierdie projek te wees. “Ek is baie trots daarop om by hierdie projek betrek te word, want dit skep ook vir my die idee van onsterflikheid van ’n kultuur wat ek baie hoog ag,” verduidelik hy. Wat betref die gehalte van die liedjies wat ontvang is, sê Hofmeyr hy was verstom. “Dit is ’n bewys dat jongmense dink oor waar hulle vandaan kom en oor hul erfenis. Dit is verblydend vir ons kultuur en ek dink dit is ook goed vir ons land en vir ander groepe wat dieselfde oor hulle kultuur voel. Ek is baie trots op my kultuur in hierdie geval.” Potgieter beklemtoon dat die kompetisie en die positiewe reaksie wat van die jeug ontvang is, daarop wys dat die nuwe generasie ook begin vrae vra en standpunt begin inneem oor dit waarop hulle trots is. Hy meen dit is wonderlik dat hy en Hofmeyr as musikante hul talente in die proses kan gebruik. “Ons kan help om seker te maak dat mense die passie wat hulle in hul harte voel, kan uitleef en weer kan sê ‘ek is ook van Afrika.” Dr. Dirk Hermann, adjunk uitvoerende hoof van nommer 6 van 2011

Steve Hofmeyr

Húlle is die wenners • Shavonne de la Fontaine (15) van Hoërskool Upington. • Nico Nelissen (14) van Hoërskool Witteberg. • Denine Burger (17) van Hoërskool Olifantshoek. • Abigail van Niekerk (15) van Hoërskool John Vorster (Nigel). • Leandri Diedericks van Hoërskool Hoogenhout.

die Solidariteit Beweging en redakteur van Solidariteit Tydskrif, verduidelik dat die kreatiwiteit van die jongmense wat vir die kompetisie ingeskryf het, oorweldigend was. “Baie mense dink dat jongmense en spesifiek jong Afrikaners moedeloos is, dat hulle landuit wil gaan en dat hulle nie ’n toekoms hier het nie, maar die teenoorgestelde is bewys. Deur die kompetisie kon ons ’n kykie tot in die siel van hierdie jongmense kry, want ’n liriek bied ’n venster op die siel van die skrywer. En wat ons gesien het, was ongelooflik. Hierdie jongmense sê deur hul lirieke: ‘Ons is van Afrika’,” verduidelik Hermann. Hy glo dat die projek bewys het dat jongmense steeds diepte het en dat hulle nie meer skroom om hul identiteit te soek en te vier nie. S

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

nuuswaardig

Capitec steeds goedkoopste bank

FOTO: iSTOCKPHOTO.COM

Deur Paul Joubert

apitec is die bank met die laagste bankkoste, met FNB kort op sy hakke. Hierna volg Nedbank, Absa en Standard Bank. Dis onder meer die bevindings van ’n studie oor bankkoste wat die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI) in 2010 onderneem het en vanjaar herhaal het. Vanjaar se bevindings was breedweg dieselfde as verlede jaar s’n. Wanneer rekeninge waar ’n minimum saldo gehandhaaf moet word om afslag op bankkoste te kry, buite rekening gelaat word, bly die volgorde min of meer dieselfde, met die enigste verskil dat Standard Bank dan in die vierde en Absa in die vyfde plek is. Baie verbruikers vergelyk dikwels pryse tussen kruidenierswinkels en ander kleinhandelaars, en verskuif hul lojaliteit maklik van die een winkel na ’n ander op grond van diensgehalte en prys. Dit is egter ongewoon dat mense van een bank na ’n ander skuif. Een rede hiervoor is dat dit, weens die kompleksiteit van baie banke se fooie, moeilik is om te bepaal watter bank en watter rekening teen die laagste koste beskikbaar is. Die SNI-verslag oor bankkoste het ten doel om dié komplekse inligting verstaanbaar aan bankkliënte aan te bied. Die SNI se metodologie behels dat ’n stel transaksieprofiele gebruik word om die tipiese bankkoste wat ’n kliënt met ’n sekere vlak van uitgawes maandeliks sal betaal, te bereken. Die profiele sluit hoofsaaklik transaksies deur elektroniese kanale in, aangesien dít volgens banke die beste manier is waarop kliënte hul bankkoste laag kan hou. Capitec, wat slegs een soort rekening bied, het die bankkoste van dié rekening onveranderd gelaat vir 2011. Die enigste verandering wat gemaak is, is die skrap van die eenmalige R125 aansluitingsfooi vir internetbankdienste. Hou in gedagte dat Capitec die enigste bank is wat beduidende rente op ’n positiewe saldo gee. Tans is dit 6% op saldo’s onder R10 000 en 4,75% op hoër saldo’s. Hierdie rente kan potensieel ’n groot deel van ’n kliënt se bankkoste uitkanselleer. Capitec se enkele transmissierekening bly steeds in 2011 oor die algemeen die goedkoopste transaksionele bankrekening wat in die studie ondersoek is. FNB se rekeninge het oor die algemeen ietwat duurder geword, maar dit gaan dikwels gepaard met beter voordele vir kliënte. Geen van die stygings was drasties nie en die meeste van die bank se fooie het onveranderd gebly. Die goedkoopste FNB-rekening van 2010, die Smart-rekening op die “unlimited”-opsie, se totale bankkoste het met 5,1% gestyg. Soos by FNB het Nedbank se fooie in 2011 ook grootliks onveranderd gebly. Veranderings wat wel uitstaan, is ’n redelike verhoging in die koste van aftrek- en debietorders op sommige rekeninge. Die nommer 6 van 2011

koste om kontant by ’n banktak te deponeer, het ook drasties gestyg. Nedbank se goedkoopste rekening was vanjaar, net soos in 2010, die Savvy Electronicrekening. Die totale bankkoste op hierdie rekening het met ongeveer 7% gestyg. By Standard Bank is ’n algemene styging in fooie ook waargeneem. Soos in die geval van Absa en Nedbank het die koste van kontantdeposito’s skerp gestyg. Die enigste rekening waar sommige fooie wel gedaal het, is by Standard Bank se transmissierekening, die E-Plan-rekening. In 2010 was die goedkoopste Standard Bank-rekening oor algemeen die Classic Cheque-rekening op die “fixed fee”-opsie. Hierdie rekening se gemiddelde koste het intussen met sowat 4,3% gestyg. By Absa is die meeste fooie wel verhoog of onveranderd gelaat, met die uitsondering van die koste van debietorders na ander banke wat gedaal het. Soos by Nedbank en Standard Bank het die koste van kontantdeposito’s drasties gestyg. Met die uitsondering van die “rebate”-rekeninge waar ’n minimum saldo gehandhaaf moet word om afslag op bankkoste te kry, was Absa se Silver Package-rekening in 2010 gemiddeld die goedkoopste van die bank se rekeninge. Van 2010 na 2011 het die koste van hierdie rekening met 8% gestyg. • Besoek www.navorsing.co.za om die volledige verslag af te laai en te bestudeer, sodat jy ’n ingeligte besluit kan neem wanneer jy moet besluit of dit die moeite werd is om na ’n ander bank te skuif. S

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

op pad...

Beweging

daar’s ’n nuwe

1 MAART 2012

nuuswaardig

Welvaartstaks vir wittes op pad?

Deur Ilze Nieuwoudt

itlatings deur aartsbiskop emeritus Desmond Tutu, gevolg deur opmerkings deur teoloog en anti-apartheidsaktivis dr. Allan Boesak, het talle Suid-Afrikaners vroeër vanjaar behoorlik warm onder die kraag gehad. Terwyl Tutu en Boesak reken dat ’n sogenaamde welvaartsbelasting vir wit Suid-Afrikaners ingestel moet word, meen talle kenners dat hierdie soort belasting nie net op onbillike rassebeginsels gegrond is nie, maar geen oplossing vir die toenemende armoedeprobleme in die land sal bied nie. Solidariteit Tydskrif het antwoorde by Piet le Roux, navorser van die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI), gaan soek.

Rykdom en armoede in SA

FOTO: iSTOCKPHOTO.COM

Waar kom die idee van welvaartsbelasting vandaan? Die idee is al onder meer deur die Waarheid-en-versoeningskommissie in die 1990’s aangeraak. Meer onlangs is dit weer tydens ’n toespraak deur Tutu in Stellenbosch genoem. Kort hierna het Boesak op sy beurt ook die idee van welvaartsbelasting gesteun tydens die onlangse Steve Biko-gedenklesing wat in KwaZulu-Natal gehou is.

’n Politikus het onlangs die situasie eenvoudig saamgevat met die woorde: “Armoede in SuidAfrika sal nie opgelos word deur belasting te verhoog nie... die armes is nie arm omdat die rykes ryk is nie.” • Slegs 41% van Suid-Afrikaners wat tans op ’n werkende ouderdom is, het ’n werk (insluitend die informele sektor). • Nagenoeg 14 miljoen Suid-Afrikaners het in 2009/10 die een of ander staatswelsynstoelaag ontvang. • Daar was in dieselfde jaar slegs sowat 5,9 miljoen geregistreerde individuele belastingbetalers in Suid-Afrika.

Tutu en Boesak het al genoem dat hulle glo wit SuidAfrikaners en die nuwe swart elite moet hierdie vorm van belasting betaal. Wat behels hulle voorstelle? Daar is geen behoorlike voorstel gemaak vir hoe dit kan werk nie en die rede hiervoor is omdat daar geen manier is wat dit kan werk nie. As hulle met praktiese voorstelle vir só ’n stelsel vorendag moes kom, sou hulle ook sien dat dit nie kan werk nie. Dit is duidelik dat Tutu en Boesak in wese teen ’n verskil in rykdom tussen verskillende mense gekant is, en ’n soort skuldbelasting vir witmense in gedagte het. Hoewel Tutu al gesê het dat hy nie noodwendig reken dat dit iets met “skuld” te doen het nie, is sy benadering onsamehangend. Dit kom daarop neer dat hy wil hê witmense moet ’n soort boete betaal vir die voordeel wat hulle uit apartheid getrek het. Dit is ook kenmerkend dat hulle ras en klas as die maatstaf gebruik waarvolgens die samelewing ontleed moet word.

Hierdie voorstelle van Tutu en Boesak fokus baie sterk op ras en hulle hou ras as gepaste maatstaf vir ’n moontlike welvaartsbelasting voor. Kom hierdie benadering nie neer op blatante rassisme nie? Wat my betref is dit rassisme van ’n erge graad, in die sin dat dit ’n toestand van skuld of onskuld toeken op grond van ras. Tutu sal sê hy bedoel nie “skuld” nie, maar daar is steeds ’n soort verpligting wat op grond van jou ras op jou rus.

Veronderstel dat so ’n belasting wel ingestel word, watter verskil sou dit aan die armoedesituasie in ons land maak? En, sal hierdie belasting nie net ’n verdere manier wees waardeur afhanklikheid van die staat onder Suid-Afrikaners aangemoedig word nie? Dit sal die armoedesituasie vererger omdat dit mense ontneem van rentmeesterskap oor hul eie lewens. Dit skep ’n samelewing waarin mense wag vir ander om vir hulle verantwoordelikheid te neem pleks daarvan dat hulle vir hulself verantwoordelikheid neem. Dit sal voorts ook ’n soort slagoffermentaliteit bevorder.

Sal dit net by praatjies bly of is daar werklik ’n moontlikheid dat hierdie soort belasting in die toekoms ingestel kan word? Daar is reeds ’n welvaatsbelasting in ons land, omdat ryker mense in Suid-Afrika belasting teen hoër koerse as armer mense betaal. Die vraag is eintlik of daar ook nog ’n direkte “witbelasting” ingestel sal word. Dit is onwaarskynlik. Die politieke koste sal net te hoog wees. Die staat wil inkomste genereer en dit kan makliker gedoen word deur net die bestaande vorm van welvaartsbelasting voort te sit. S

nommer 6 van 2011

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

nuuswaardig

Vakbond pak finansiële sektor kaalvuis Deur Ilze Nieuwoudt WÊRELD VAN WERKBESKERMING Is jy: • soms onseker oor jou regte in die werkplek? • op soek na gemoedsrus en die wete dat leiers op die gebied van arbeidswese na jou belange sal omsien? • op soek na werksekerheid? As jy “ja” geantwoord het op die bogenoemde, welkom by Solidariteit: die vakbond wat na jou belange in die werkplek omsien en jou regte beskerm. Solidariteit beskik oor meer as ’n eeu se kennis en ervaring van die arbeidswese en is nou ook georganiseerd in die finansiële bedryf. SLUIT AAN BY SOLIDARITEIT EN WEN Wees ’n wenner en sluit aan by Solidariteit. Solidariteit bied verskeie voordele aan al sy lede. Besoek www.solidariteit.co.za vir meer inligting oor ledevoordele. Om as ’n lid van die finansiële bedryf by Solidariteit aan te sluit, SMS die woord “fin” na 34388.

UNCERTAIN TIMES FOR ADVISERS? Employees in the financial sector are under a lot of pressure because of the implementation of the compulsory regulatory examinations required in terms of the Financial Advisory and Intermediary Services Act (the FAIS Act). There is concern that this could ultimately lead to largescale job losses in the sector. Solidarity is on your side. Employees in the financial sector can be reassured that the union, which is now also organised in this industry, is already fighting on your behalf. WHAT DOES SOLIDARITY DO? • Solidarity has already succeeded in forcing the Financial Services Board (FSB) to make the tests available in Afrikaans (at no additional cost to the advisers), and to postpone the deadline for writing the first regulatory examina-

tions from December 2011 to June 2012. • Solidarity is at present engaged in discussions with the Minister of Finance, Pravin Gordan, about the implementation of an oversight committee that has to regulate the implementation of the legislation concerned. WHAT CAN YOU DO? If you work in the financial sector, join Solidarity right away. Solidarity can form an effective lobby with its members to look specifically after the interests of employees in the sector. ARE YOU INTERESTED IN ATTENDING A RECRUITMENT MEETING? Contact Raymond Holland-Chapman at raymond@solidariteit.co.za for more information. S

newsworthy

Nationalisation: Dancing on head of a pin?

PHOTOGRAPH: iSTOCKPHOTO.COM

By Piet le Roux

ow many angels can dance on the head of a pin? Or can you balance an egg on a needle? The question puzzles, because angels are not subject to the constraints of time and space as humans and pins are – a person or persons could never possibly dance on the head of a pin. Now, if a person could not dance on the head of a pin, then it cannot reasonably be held that a person should dance on the head of a pin. One can only argue that someone should do something if it is at least possible to do it. Should supposes could. Towards the end of 2011, an ANC research team will bring out a report on how one should dance on the head of a pin, ignoring the question of whether one could. By order of the ANC National Executive Commission, a research team has been commissioned to look at “Structural Intervention in the Mineral Sector” (SIMS). The team’s report will be presented at the ANC’s Mangaung Conference of mid-2012. Whatever the commission’s recommendations and the outcome of that conference, it will – contrary to popular expectations – not usher in an era of government intervention in the mineral sector – there is far too much intervention already. Consider, for example, how mineral rights today belong to government as opposed to how it belonged to land owners just a few years back. Nevertheless, it is still reasonable to expect recommendations of significant increases in government intervention, given the Terms of Reference provided to the SIMS team. In short, the SIMS team was told: assume that interventionism could work, and give us some recommendations on how it should be done by visiting some of the most interventionist governments in the world. Whether this intervention will come – as the ANC Youth League would like – in the form of the nationalisation of mines so the State has a majority ownership in them, or in the form of preferential treatment for favoured companies and industries, is still unclear at this stage. While all governments share interventionism, some – the more prosperous and free ones – are constrained by a popular belief in non-interventionism; a belief that stands between a state with a rule-of-law framework and one of legalised plunder. If politicians – the interveners – are constrained by this popular belief, they tend to identify conduct that is prohibited; if not, they tend to identify con-

Society is not designed or controlled by any single mind and today’s relative prosperity – which is limited only if measured against what we hope people could have tomorrow – cannot be attributed to central planning.

duct that is prescribed. There are at least five reasons to doubt that the ANC and the SIMS team’s intended interventionism – of aggressively prescribing how people, including business owners and employees, should live their lives – could work. If you wish to have an interventionist government, then – unless you want them to eventually take full control of every citizen‘s life (totalitarianism) – you want them to have a principle by which they can tell when enough is enough. But because the ANC does not have such a principle and approaches the issue as a matter of mere pragmatism, different ANC rulers will come to different conclusions on when enough is enough. This will eventually cause great conflict. Society is not designed or controlled by any single mind and today’s relative prosperity – which is limited only if measured against what we hope people could have tomorrow – cannot be attributed to central planning. Would the ANC’s increased central planning not stand in the way of what allowed prosperity to emerge? The ANC’s explanation of how society changes, is wrong. They intend to rearrange groups – like “workers”, “the poor”, “the rich”, “capitalists”, “whites”, “blacks”, “miners”, “consumers”, etc. – and do not recognise that the same person can belong to many groups at

nommer 6 van 2011

the same time, and to different groups at different times in his or her life. This means that the ANC can never succeed in finding an ideal rearrangement – they have formulated the problem in a way that makes it unsolvable. Economic calculation – the rational allocation of scarce goods and services to unlimited ends – can only be done when relying on the price mechanism, Ludwig von Mises argued in 1920. The ANC intends to force the allocation of goods and services to happen through some other mechanism than price, but provides no alternative theory of economic calculation. Nobody can have all the information and know all the answers, Friedrich von Hayek explained in 1945. Everybody has some knowledge about circumstances and his own preferences that nobody else has. This knowledge is never properly accessible to a central planner of the whole society and no matter how great his super computer or his bureaucracy, the central planner will make worse decisions than those by the multitude. The ANC ignores this in their research project. These points have been developed at length in a recent response by the Solidarity Research Institute (SNI) and presented to the SIMS commission and is available from the SNI. • Piet le Roux is a researcher at the SNI. S

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

advertorial

Noise-induced hearing loss and protection

d PHOTOGRAPH: iSTOCKPHOTO.COM

on’t we all take things around us for granted? We assume we will always have water, or we will always be able to run and walk. Generally most people take their five senses for granted. Sadly, they often neglect their hearing, which enables them to connect with the people and the conversations around them. Responding to others through hearing forms a huge part of the social nature of the human race.

• Travelling. • Swimming. Noise-induced hearing loss is irreversible, so prevention is definitely better than cure.

WHAT IS HEARING? Hearing is the ability to perceive sound through vibrations in the ear. The hearing mechanism consists of a series of structures that work together to transmit sound to the brain.

the past. This is the result of exposure to noise, either at work or at home. Another reason is that people are using more electronic products, which they connect directly to the ear causing greater damage in a much shorter time than was previously the case.

WHAT IS HEARING LOSS? Hearing loss occurs when one or more of the structures in the hearing mechanism are not 100% functional. Ageing is one of the most common causes of hearing loss but in the noisy world we are living in much younger people are suffering from hearing loss than in

PROTECTION FOR EVERY SITUATION • Exposure to industrial noise. • Motorcycling. • Noise exposure in the music industry. • Noise exposure in the aviation industry. • DIY and power tools. • Sleeping.

SYMPTOMS OF HEARING LOSS A positive answer to any of the following questions could be an indication of hearing loss: • Do you struggle to hear in noisy situations? • Do you depend on lip reading? • Are you accused by your loved ones of not hearing or listening? • Are you constantly asking people to repeat themselves? • Do you struggle to hear the telephone or television? • Do you sometimes respond incorrectly to questions? • Do you suffer from tinnitus or ringing in your ears? • If you suffer from hearing loss or to prevent hearing loss, visit the websites www.noiseprotection.co.za or www.impacthearingpractice.co.za, or phone us on 0800 200 100.

nuuswaardig

Slaan die regte loopbaankoers in

Deur Ilze Nieuwoudt

FOTO’S: iSTOCKPHOTO.COM

y voel dit aan jou lyf. Jy borrel van opgewondenheid en kan amper nie wag om daardie laaste eksamen klaar te maak en hoërskool en al die dinge van kindwees vaarwel te roep nie. En met rede, want net soos jy staan duisende ander matrikulante aan die vooraand van opwindende dinge. “Doen ek die regte ding?” wonder jy dalk heimlik. Solidariteit Tydskrif het as ’n hulp vir matrikulante wat steeds huiwerig is oor hul toekomsplanne ná skool ’n lys van die beroepe saamgestel waarin die grootste vaardigheidstekorte bestaan. Feit bly: Jou kans op ’n goeie werk in ’n rigting waarin daar tekorte is, is baie groter as beroepe waarin daar eintlik ’n oormaat werksoekers bestaan. Die goue reël is dus: “Kwalifiseer en kwalifiseer reg!”

BESTUUR Daar is tans ’n groot tekort aan vaardige bestuurders in Suid-Afrika, en dié rigting is ideaal vir die “leiers” van die samelewing. Volgens die departement van arbeid se lys van skaars vaardighede is daar veral ’n tekort aan spesialisbestuurders (soos finansiële, bemarkings- en logistiekbestuurders). Wat is die moontlikhede? In hierdie rigting kan jy oorweeg om ’n bestuurder in bykans enige veld te word. Jy kan selfs jou entrepreneursvaardighede gebruik in hierdie rigting, ’n e-onderneming op die been bring of spesialiseer in sake- en strategiese bestuur. Wat kan ek swot? Jy kan oorweeg om ’n graad in sakebestuur te doen. Klop by jou naaste universiteit of tegniese universiteit aan vir meer inligting oor die verskillende studierigtings wat beskikbaar is. MAATSKAPLIKE WERK Hierdie rigting is geskik vir mense wat ’n passie vir mense het en wat daarop wil fokus om die lewe vir mense, wat struikelblokke

soos armoede ervaar, makliker te maak. Die beroep maak ook seker dat die regte van onder meer kinders beskerm word. Wat is die moontlikhede? Daar is verskeie opsies in die beroep, en maatskaplike werkers kan kies om in een of meer rigting te spesialiseer. Maatskaplike werkers kan volgens die Universiteit van Pretoria onder meer kies om te spesialiseer in aannemings, huweliksof gesinsberading, bedryfsmaatskaplikewerk, gemeenskapsontwikkeling of selfs maatskaplike beplanning. Wat kan ek swot? ’n Baccalaureusgraad in Maatskaplike Werk word deur verskeie vooraanstaande universiteite aangebied.

INGENIEURSWESE Suid-Afrika lewer, luidens navorsing wat in 2008 deur Solidariteit onderneem is, sowat 1 400 ingenieurs per jaar. Om aan die tekort aan vaardighede in die sektor te voldoen, moet daar egter sowat 2 400 ingenieurs per jaar opgelei word. Wat is die moontlikhede? Daar is verskeie tipes ingenieurs en daar is spesifieke tekorte aan veral bedryfs-, elektriese, elektroniese, chemiese en telekommunikasie-ingenieurs. Wat kan ek swot? Verskeie ingenieurswesestudierigtings is beskikbaar. Wees net spesifiek oor die tipe ingenieurswese wat jy wil doen, want nie alle universiteite bied al die moontlike rigtings nie.

nommer 6 van 2011

DOKTERS As jy ’n passie het vir probleemoplossing, goed onder druk kan werk, elke dag met mense wil werk en jou nie deur bloed laat afskrik nie, is ’n beroep as ’n dokter dalk vir jou. Luidens navorsing was daar verlede jaar net sowat 27 400 dokters en spesialiste in die privaat en openbare sektor werksaam in SuidAfrika. Intussen sê kenners dat Suid-Afrika sowat 25% van die 1 400 dokters wat per jaar in die land opgelei word, verloor omdat hulle elders in die wêreld gaan werk soek. Wat is die moontlikhede? Die moontlikhede in die mediese veld is byna onbeperk. Jy kan besluit om as ’n algemene praktisyn te praktiseer (in jou eie praktyk of in ’n groepspraktyk), jy kan kies om te spesialiseer in ’n spesifieke rigting, of jy kan jou selfs op navorsing toespits. Wat kan ek swot? Om jouself as ’n dokter te kwalifiseer, moet jy gekeur word vir die graad MBChB. Dié graad word onder meer aangebied by die Universiteit van Pretoria, Stellenbosch en Vrystaat.

VERPLEGING Verpleegkunde is ’n uiters veeleisende beroep, maar word beskou as een van die mees vervullende beroepe. Kandidate wat hierdie beroep oorweeg, is gewoonlik mense met ’n passie vir die ondersteuning en versorging van ander. Daar is tans ’n groot tekort aan

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

nuuswaardig opgeleide verpleegkundiges in Suid-Afrika. Die land beskik tans oor net 189 710 praktiserende verpleegkundiges, oftewel 38 verpleegkundiges vir elke 10 000 mense. Wat is die moontlikhede? ’n Verpleegkundige kan in verskeie rigtings spesialiseer en sodoende ’n passie in ’n spesifieke veld uitleef. Verpleegkundiges kan ook kies om in die staat- of privaat sektor te werk. Wat kan ek swot? Daar is talle geakkrediteerde opleidingsinstellings waar jy opleiding as ’n verpleegassistent of verpleegkundige kan ontvang. Besoek www.sanc.co.za vir meer inligting oor hierdie instellings.

ONDERWYS As jy nie ’n passie vir kinders het nie, moet

liefs nie hierdie rigting volg nie, maar as jy vreugde put daaruit om te sien hoe ’n kind met jou hulp en bystand ontwikkel in die vak wat jy wil aanbied en jy jou liefde vir die vakrigting deur opleiding wil uitleef, is onderwys beslis ’n waardige beroep om te oorweeg. Luidens ’n verslag wat vroeër vanjaar vrygestel is, lei Suid-Afrika bloot té min onderwysers op (spesifiek in wiskunde en wetenskap). Navorsing toon ook dat minstens 15 000 onderwysers per jaar opgelei moet word. Wat is die moontlikhede? Onderwysers kan nie net kies uit spesifieke vakrigtings nie, maar ook vir watter vlakke hulle wil klasgee (soos preprimêr, primêr, sekondêr of senior sekondêr). Daarbenewens bied groter skole ook die moontlikheid om te spesialiseer in rigtings soos sport of kultuur. Wat kan ek swot? Die tradisionele roete is om ’n vierjaar-onderwysgraad aan ’n universiteit te volg, maar persone met ’n graad kan ook ’n bykomende kwalifikasie doen om as ’n onderwyser te kwalifiseer. AMBAGSLUI As jy tegnies aangelê is en nie skroom om letterlik jou moue op te rol en te werk nie, dan is jy moontlik die ideale ambagsman (of vrou).

Daar is ’n groot tekort aan ambagslui in SuidAfrika wat beteken dat persone met die regte vaardighede baie werkgeleenthede het. Die tekort aan ambagslui is so groot dat ons net sowat 10% van die ambagslui het wat daar 20 jaar gelede was. Kenners meen daar is tans ’n tekort aan 40 000 ambagslui en tegnici. Wat is die moontlikhede? Daar is verskeie ambagsrigtings wat jy kan oorweeg (insluitend elektrisiën, passer-en-draaier, meulmaker en motorwerktuigkundige). Dit is raadsaam om presies te weet wat die spesifieke rigting behels voordat jy jou keuse maak. Wat kan ek swot? Jy kan aanklop by Solidariteit se eie tegniese opleidingsinstelling, Sol-Tech, waar al die bogenoemde ambagsrigtings aangebied word. S

nuuswaardig

DIE KAMPUS-FEITE • Die Kampus gaan die tuiste wees van die land se grootste Afrikaanse tegniese kollege en die telematiese instelling wat tot soveel as 10 000 studente sal kan oplei. • Die Kampus gaan onder meer eendagkursusse, vakansie- en Saterdagskole aanbied. • Die Kampus gaan fokus om mense in kritieke vaardighede op te lei. • Die boukoste van Die Kampus gaan nagenoeg R150 miljoen beloop. ’n Kunstenaarsvoorstelling van die hoofgebou.

Die Kampus: Waar drome van opleiding waar word

Deur Dawid Brand

ie Solidariteit Beweging droom groot. “Maar met die wete dat die drome van Die Kampus – dis die grootste en opwindendste projek tot nog toe in die geskiedenis van die Solidariteit Beweging – ’n werklikheid kan word as ons hande vat en saam bou,” sê dr. Dirk Hermann, adjunk uitvoerende hoof van die Solidariteit Beweging. Die Kampus is ’n monumentale bouprojek wat Sol-Tech, die Beweging se tegniese opleidingskollege, asook Akademia, ’n tersiêre afstandonderriginstelling sal huisves. Die Solidariteit Beweging het in 2006 reeds begin bou aan ’n beter opleidingstoekoms vir ons land se jongmense met die oprigting van Sol-Tech. Bykans 600 studente ontvang tans opleiding in verskeie ambagte en die kollege spog met ’n merkwaardige 96%slaagsyfer in die nasionale vaktoets. Die Beweging het reeds meer as R20 miljoen bestee aan toerusting danksy bydraes deur Solidariteit se lojale lede tot die Solidariteit Groeifonds. Tog is die behoefte aan opleiding só groot dat die bestaande geriewe eenvoudig te klein geword het om Sol-Tech se drome te verwesenlik om meer as 1 000 studente per jaar op te lei. Die Solidariteit Beweging besef ook dat opleiding in tegniese rigtings nie genoeg is om in die geweldige behoefte aan kritieke vaardighede te voorsien nie. Daarom beplan die

Beweging reeds vir drie jaar aan ’n nuwe telematiese akademie. Dié akademie gaan ’n loopbaangerigte, afstandsonderriginstelling wees wat nietegniese vakke aanbied. Akademia gaan lesings vanaf ’n sentrale kampus na leersentrums regoor Suid-Afrika uitsaai en ook kortkursusse, vakansie- en Saterdagskole, asook ander metodes van opleiding bied. Eindelik sal meer as 10 000 studente landwyd die geleentheid hê om opleiding te ontvang, indiensneembaar te word en op hul beurt weer lewende boustene en bouers te kan wees. “Opleiding is een van die Beweging se grootste prioriteite, want die opleiding van ons mense is ’n volhoubare maatskaplike belegging wat ekonomiese groei aanvuur. Dit maak dit op sy beurt vir mense moontlik om bo beperkings uit te styg en deur die opneem van hul roepings iets terug te ploeg in dié besondere stuk aarde aan die suidpunt van Afrika wat ons huis noem,” sê Flip Buys, uitvoerende hoof van die Solidariteit Beweging. “Ons het jóú nodig om die opleidingsdrome van duisende te verwesenlik – of jy as individu een steen koop of jy jou maatskappy se naam op ’n splinternuwe lokaal se muur verewig. “Wat ’n voorreg om saam aan dié lewende monument te kan bou!” sê Hermann. S

nommer 6 van 2011

HOE KAN ÉK HELP BOU? • Koop stene: Jan en alleman gaan aangemoedig word om stene teen R1 000 per steen te koop. Die stene kan kontant of per debietorder betaal word. • Skenk ’n enkelbedrag: ’n Maatskappy of individu kan ’n enkelbedrag skenk. So ’n skenking is ’n belegging in jongmense en die ekonomie. • Borg ’n lokaal: ’n Maatskappy, trust of individu kan ’n lokaal of werkwinkel borg wat na die maatskappy of individu vernoem sal word. • Skenk materiaal: ’n Staalonderneming kan staal skenk of ’n bouonderneming kan stene skenk of teen kosprys verskaf. • Kom met ’n voorstel: Enige ander voorstelle word verwelkom. Stuur jou voorstel na arina@solidariteit.co.za, of bel Arina Stoker by 012 644 4473. • Neem korttermynversekering by Virseker uit: ’n Gedeelte van die premies van Virseker sal vir die oprigting van Die Kampus aangewend word. • Vir meer inligting oor Die Kampus, om te sien hoe die boufonds groei, vir die bankbesonderhede of om saam te gesels, saam te droom en saam te doen, besoek vandag nog www.diekampus.co.za!

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

broodnodige KONTANT met die afsterwe van ’n GELIEFDE X

NISDEKKING VERASSINGSDEKKING BEGRAFNISDEKKING

PREMIES & DEKKING*

UNIEKE KENMERKE

• Keuse tussen twee vlakke van dekking – R9 000 of R18 000 vir hooflid teen onderskeidelik R13,83 en R27,65. • ’n Gesin van 6 geniet dekking (hooflid, gade en vier kinders) teen slegs R32,59 per maand. • Voorsiening word gemaak vir die byvoeging van ouers en skoonouers. • Maklike aansoekproses met geen mediese of bloedtoetse. • Vinnige uitbetaling. • Skema slegs vir Solidariteit-lede. • Maksimum intree-ouderdom vir volwasse afhanklikes is 70 jaar. Polis staak wanneer hooflid die ouderdom van 65 jaar bereik.

DEKKING

Hooflid

R9 000

Familie

(Hooflid, gade en maksimum 4 kinders)

Hooflid

R7 472

Kinders 6-13

R4 202

Kinders 1-5

Kinders 1 en ongebore babas

Volwasse afhanklikes onder 65

Volwasse afhanklikes 65 en ouer

R13,83

R32,59

R9 000

Gade

Kinders 14-21

PREMIE

DEKKING R18 000

R18 000

R14 944

R4 202

R8 404

R5 000

R27,65

R65,18

R14 944

R7 472

R2 911

PREMIE

R8 404

R20,74 R30,81

R5 822

R5 000

R20,74

R30,81

Laat ons jou geldlas ligter maak!

* Bepalings en voorwaardes geld

0861 867 335 Skakel ons vandag nog by:

Onderskryf deur Centriq Life Insurance Company Ltd Registrasienommer: 1943/016409/06 FSP-nommer: 7370

’n Gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

industry news

Transnet commits to taking on safety issues

PHOTOGRAPH: iSTOCKPHOTO.COM

By Cilleste van der Walt

ne injury or one fatality is one too many, says Siyabonga Gama, CEO of Transnet Freight Rail (TFR) in a recent letter to Solidarity. “Hence our stance of zero tolerance to injuries and harm,” he continued. Gama’s reply was written in answer to a letter compiled by the trade union Solidarity earlier this year, motivated by the union’s concern about safety standards in the South African rail transport industry. In Solidarity’s letter to Gama and Transnet, six demands were made: • Train drivers must attend refresher courses and undergo competency tests. • Shifts must be regulated in a manner that will prevent accidents due to fatigue. • Safety measures must be reviewed and the seriousness of safety measures underlined by means of strict disciplinary measures. • More visible and complete barriers must be put up at railway crossings (for pedestrians and vehicles) and stricter access control must be exercised at railway lines, especially railway lines located in or nearby densely populated areas. • Retired train drivers must be brought in temporarily to convey their expertise to less experienced train drivers. • A police force for the railways, similar to the former railway police, must be instituted. In the letter, Solidarity stated that “millions of South Africans rely on rail transport and their safety is important. Transnet has admitted that there are problems with respect to the competence and conduct of train drivers. These problems must receive immediate attention.” Gama replied that “the outcome of your demand will be achieved through the strategy that is underpinning our Zero Tolerance Drive”. In September last year, the RSR engaged the Passenger Rail Agency of South Africa (PRASA) and the TFR about the need to review the rules around T-signals in order to reduce the risk this holds. Following a risk assessment process, the operators implemented the more restrictive changes to the rules with effect from 13 June 2011. The Road Map to Safety Strategy falls into seven parts and indicates urgent changes to be made in the safety and working approach of the TFR. In his reaction to Solidarity’s demands, Gama said Transnet was commited to the following: • Training and awareness to improve under-

‘No split for Transnet’

•

standing of standard operating procedures and to ensure compliance with agreed standards of working safely. Minimizing the number of employees working on “rest days”, thereby ensuring a healthy and safe working team. Ensuring that all employees are issued with the required personal protective equipment and ensure that there is strict compliance with the safety uniform requirements. Ensuring supervision and monitoring of safety compliance standards at every work station in the company; creating safety consciousness within the work environment. The Inspectorate function will be “beefedup” to drive compliance and adherence to safety working rules at every level within the company. Fair and consistent discipline will be robustly applied in incidents where safety is compromised. Management and labour, in keeping with their commitment to improve safety, will conduct random joint visits to depots across the country. S

nommer 6 van 2011

According to unconfirmed reports, a vertical separation for state-owned freight logistics group Transnet was back on the policy agenda. These reports followed a presentation by a Department of Transport (DoT) official to lawmakers. Brian Molefe, the CEO of Transnet, said it would be “disastrous” to split the group’s rail unit into separate infrastructures and operational entities and to house the infrastructure’s assets in a new Rail Infrastructure Utility. As opposed to this, Clement Manyungwana, DoT acting deputy director-general for integrated transport planning, said such a split might be considered again to improve the efficiency of the rail system and of Transnet Freight Rail (TFR). TFR had lost significant market shares to road haulers over the past three decades. Neither Transnet nor the Department of Public Enterprises (DPE),the utility’s shareholder ministry, supported the policy, which was “not on the cards” in any case, according to DPE spokesperson Mayihlome Tshwete.

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

8 = 3 D B C A H

= 4 F

Sasol: The biggest success story in years By Cilleste van der Walt = 2 4 0 6 0 8= , ) > ;83 0 A8CH 0 = 3 C7 4 4 = 4 A6 H 0 = 3 2 7 4 < 82 0 ;B 2 > < ? 0 = H ) 0 B > ; B D 2 2 4 4 3 4 3 8= ? > ACA0 H 8= 6 C7 4 : 8= 3 > 5 A4 ;0 C8> = B 7 8? B > D 6 7 C 0 5C4 A 1 H 4 E 4 AH 8= 3 D B CA H .* 7 0 = : B C> 4 G 2 4 ;;4 = C = 4 6 > C80 C8> = 0 = 3 0 2 > < < 8C< 4 = C 1 H 1 > C7 ? 0 A C 8 4 B C > A 4 0 2 7 0 F 8 = -F 8 = B > ; D C 8 > = , 0 ? ? A > G 8 < 0 C4 ;H 10 09> 1 > ? ? > ACD = 8C84 B F 4 A4 B 0 E 4 3 . % > C 0 B 8= 6 ;4 > = 4 > 5 C7 4 B 4 4 < ? ;> H 4 4 B 4 0 A< 0 A: 4 3 5> A A4 CA4 = 2 7 < 4 = C F 4 A4 A4 CA4 = 2 7 4 3 . * 7 8B B 7 > F B C7 0 C 0 A4 ;0 C8> = B 7 8? B CA0 C4 6 H B 7 > D ; 3 = ’C > = ; H 5 > 2 D B > = C 7 4 A 4 ; 0 C 8 > = B 7 8 ? 1 4 CF 4 4 = C7 4 4 < ? ;> H 4 A 0 = 3 C7 4 D = 8> = ,1 D C 0 ;B > > = 5> ;;> F 8= 6 0 7 > ;8B C82 0 ? ? A> 0 2 7 F 8C7 F 7 82 7 4 E 4 AH ? 0 AC > 5 C7 4 A4 CA4 = 2 7 < 4 = C ? A> 2 4 B B 2 0 = 1 4 < 0 = 0 6 4 3 . * 7 4 4 8 6 7 C 4 4 = < > = C 7 ? A > 2 4 B B B C 0 A C 4 3 > = 28 $ 0 H 2010 F 7 4 = ) 0 B > ; ) > D C 7 5 A 8 2 0 = > ? 4 A 0 C8> = B )0 = 3 ) > ;83 0 A 8CH B 86 = 4 3 0 - > A : 5> A 2 4 * A 0 = B 8C8> = A0 < 4 F > A: 6 A4 4 < 4 = C > = C7 4 8< ? ;4 < 4 = C0 C8> = > 5 C7 4 D = 2 C8> = 0 ; G 2 4 ;;4 = 2 4 & A6 0 = 8B 0 C8> = 4 B 86 = .* 7 4 0 6 A 4 4 < 4 = C B C0 C4 3 C7 0 C “C 7 4 A 4 F 8 ; ; 1 4 0 < > A 0 C > A 8 D < > = 0 ; ; 8 = E > ; D = C 0 A H A 4 C A 4 = 2 7 < 4 = C B D = C 8 ; 30 ! D = 4 2011. A 4 E 8 4 F > 5 C7 4 ? A> 6 A4 B B 0 6 0 8= B C C0 A6 4 CB F 8;; 1 4 3 > = 4 0 5 C 4 A ! D = 4 2011 0 = 3 B 7 > D ; 3 D = B 0 C 8 B 5 0 2 C > A H ? A> 6 A4 B B F 8C7 8= B 4 ;4 2 C4 3 6 A> D ? B 1 4 A4 2 > A3 4 3 , 5> A< 0 ; A4 CA4 = 2 7 < 4 = C ? A> 2 4 3 D A4 B F 8;; 1 4 8< ? ; 4 < 4 = C 4 3 , 8 .4 . C 7 4 8 B B D 8 = 6 > 5 0 ) 4 2 C 8 > = 189 = > C 8 2 4 > 5 C 7 4 L0 1 > D A ( 4 ; 0 C 8 > = B 2 C ”. * 7 8B C0 A6 4 C 3 0 C4 7 0 B 2 > < 4 0 = 3 6 > = 4 F 8C7 > D C 0 = H 5> A< 0 ; A4 CA4 = 2 7 < 4 = CB 1 4 8= 6 = 4 2 4 B B 0 AH . 2 2 > A 3 8 = 6 C > G4 A 7 0 A 3 ; > 4 C 4 , ) > ; 8 3 0 A 8 C H ’B > A6 0 = 8B 4 A 0 C ) 0 B > ;, C7 8B B D 2 2 4 B B B C> AH 8B C7 0 = : B C> C7 4 CAD 4 B ? 8A8C > 5 ? 0 AC= 4 AB 7 8? ? A0 2 C 8 B 4 3 0 C ) 0 B > ; . “' 0 A C 8 4 B 7 0 E 4 A 4 B > ; E 4 3 C > 4 = C 4 A 0 = 4 F 4 A0 8= 4 < ? ;> H 4 4 A4 ;0 C8> = B 1 H B CA4 = 6 C7 4 = 8= 6 C7 4 8A A4 ;0 C8> = B 7 8? 0 = 3 C7 4 @ D 0 ;8CH > 5

Gerhard Cloete

C7 4 8A 4 = 6 0 6 4 < 4 = C C7 A> D 6 7 0 A0 = 6 4 > 5 < 4 0 B D A4 B 0 B 2 > = C0 8= 4 3 8= 0 2 7 0 AC4 A 6 > E 4 A= 8= 6 > D A ? 0 A C = 4 A B 7 8 ? .” D A8= 6 !D ;H C7 8B H 4 0 A, < 0 = 0 6 4 < 4 = C 2 > = 3 D 2 C 4 3 0 = 8 = -3 4 ? C 7 A 4 E 8 4 F > 5 C 7 4 ? A > 6 A 4 B B < 0 3 4 0 6 0 8 = B C C 0 A 6 4 C B . B 0 C 30 ! D = 4 2011, C 7 4 A 4 F 4 A 4 44 4 < ? ; > H 4 4 B 8 = C 7 4 > E 4 A B C A 4 = 6 C 7 2 0 C 4 6 > A H 0 2 A > B B 0 ; ; 5 D = 2 C 8 > = B . * 7 4 44 > E 4 A B C A 4 = 6 C 7 A 4 ? A 4 B 4 = C B 0,8% > 5 C 7 4 C > C 0 ; “C > 1 4 ” B C0 55 4 B C0 1 ;8B 7 < 4 = C. * 7 4 - > A: 5> A2 4 * A0 = B 8C8> = ? A> 2 4 B B 8B < 4 0 B D A4 3 0 6 0 8= B C 0 ) C7 4 0 6 A4 4 < 4 = C F 8C7 C7 4 D = 8 > = B 0 = 3 1 ) C 7 4 4 5 8 = 8 C 8 > = > 5 V8 2 C > A H > 5 C 7 4 D = 2 C8> = 0 ; G 2 4 ;;4 = 2 4 ? A > 6 A 0 < < 4 .) 86 = 8582 0 = C ? A> 6 A4 B B 8= 1 > C7 0 A4 0 B 7 0 B 1 4 4 = < 0 3 4 . 2 2 > A3 8= 6 C> ;> 4 C4 , 0 ;; C7 4 9> 1 B 8= 94 > ? 0 A3 H F 4 A4 B 0 E 4 3 1 H C7 4 B D 2 2 4 B B 5D ; B CA0 C4 6 H > 5 D B 8= 6 A4 B > D A2 4 1 0 ;0 = 2 8= 6 , 8= 2 4 = C8E 8B 4 3 E > ;D = C0 AH B 4 ? 0 A 0 C 8 > = > ? C 8 > = B 0 = 3 C 7 4 2 > < ? 0 = H ’B F 8 ; ; 8 = 6 = 4 B B C> < 8= 8< 8B 4 C7 4 8< ? 0 2 C > = 4 < ? ;> H 4 4 B . ) 0 B > ; ’B < 0 = 0 6 4 < 4 = C 7 0 B C 0 : 4 = C 7 4 5 > ; ; > -

F 8= 6 3 4 2 8B 8> = B A4 6 0 A3 8= 6 C7 4 - > A: 5> A2 4 * A0 = B 8C8> = ' A> 2 4 B B : • * 7 4 - > A: 5> A2 4 * A0 = B 8C8> = ? A> 2 4 B B ,0 B 8C A4 ;0 C4 B C> C7 4 D = 2 C8> = 0 ; G 2 4 ;;4 = 2 4 ' A> 6 A0 < < 4 , 8B 3 4 2 ;0 A4 3 2 ;> B 4 3 .* 7 8B < 4 0 = B C7 0 C < 0 = 0 6 4 < 4 = C F 8;; = > C 2 > = B 83 4 A 0 = H 5 D A C 7 4 A E > ; D = C 0 A H 0 = 3 /> A 8 = E > ; D = C 0 A H A 4 CA4 = 2 7 < 4 = C ? A> 2 4 3 D A4 B . • ;; 2 D AA4 = C > E 4 A B CA4 = 6 C7 4 < ? ;> H 4 4 B F 8;; 1 4 ? ;0 2 4 3 ? 4 A< 0 = 4 = C;H . • D = 2 C8> = B F 8;; ? A> 0 2 C8E 4 ;H < 0 = 0 6 4 0 = H < 0 = 0 6 4 < 4 = C 6 0 ? B 0 6 0 8 = B C C 7 4 “C > 1 4 ” B C 0 5 5 4 B C0 1 ;8B 7 < 4 = C C7 A> D 6 7 C7 4 ? A> 2 4 B B > 5 ( 4 B > D A2 4 0 ;0 = 2 8= 6 0 = 3 = 0 CD A0 ; 0 CCA8C8> = . • = H 5D CD A4 1 D B 8= 4 B B 8< ? A> E 4 < 4 = C ? A> 2 4 B B 4 B F 8 C 7 8 = 1 D B 8 = 4 B B D = 8 C B 0 = 3 /> A 0 C 6 A> D ? ;4 E 4 ;,F 7 82 7 < 86 7 C 7 0 E 4 0 ? > B B 81 ;4 A 4 CA 4 = 2 7 < 4 = C 8< ? 0 2 C,F 8;; 1 4 3 4 0 ;C F 8C7 8= ; 8 = 4 F 8 C 7 C 7 4 A 4 @ D 8 A 4 < 4 = C B > 5 C 7 4 L0 1 > D A ( 4 ;0 C8> = B 2 C 0 = 3 0 ? ? ;82 0 1 ;4 ) 0 B > ; ? > ;82 84 B 0 = 3 ? A> 2 4 3 D A4 B. S

Vakbond behaal welslae by Vereeniging Refractories

& * & ’) : (

% *

. "

;

LL ) *

V %

( -

Deur Cilleste van der Walt 84 F 4 A: 6 4 F 4 A 7 4 C B 4 ;5 1 H 3 84 " V 0 0 = B > 4 : 6 4 3 > 4 = > < 50 B 8;8C4 A8= 6 E 0 = 3 84 ? A> B 4 B ,0 0 = 6 4 B 84 = 3 8C 6 4 = > > 3 B 0 0 : F 0 B 3 4 D A 3 84 0 0 = C 0 ; ? > B 8 B 8 4 B F 0 C 6 4 A 0 0 : 8 B . ) > F 0 C 40 D 8 C 3 8 4 181 > > A 1 > 3 8 6 4 ? > B 8 B 8 4 B F 0 B 3 4 D A ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C -; 4 3 4 6 4 E D ; . G4 A 7 0 A 3 ; > 4 C 4 , ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C -> A 6 0 = 8 B 4 4 A 3 4 A , B M : “) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C B 4 6 > 4 8 4 E 4 A B C 0 = 3 7 > D 3 8 = 6 < 4 C 3 8 4 F 4 A : 6 4 F 4 A 7 4 C > = B 8 = ’=

) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 7 4 C 6 A > > C F 4 ; B ; 0 4 1 H V4 A 4 4 = 8 6 8 = 6 ( 4 5A0 2 C> A84 B 1 4 7 0 0 ;. = !D ;84 E 0 = 90 0 A 7 4 C 3 84 E 0 : 1 > = 3 ’= A C 8 : 4 ; 189-: 4 = = 8 B 6 4 F 8 = 6 E 0 = 3 8 4 < 0 0 C B : 0 ? ? H > = C E 0 = 6 F 0 0 A 8 = 181 ? > B C 4 0 B > > A1 > 3 86 E 4 A: ;0 0 A 8B , 0 A1 4 83 B < 0 : 4 ;0 0 AB 8= 6 4 B ;D 8C. 0 = : B H 3 84 B C4 A: E 4 A7 > D 3 8= 6 F 0 C ) > ;83 0 A 8C4 8C < 4 C 3 84 < 0 0 CB : 0 ? ? H 7 4 C,8B 6 4 4 = ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C -; 4 3 4 D 8 C 4 8 = 3 4 ; 8 : 3 4 D A 3 8 4 0 5 ; 4 6 6 8= 6 B 6 4 A0 0 : = 84 .

= > <

4 A

E 0 =

2011

28 F

? > B 8B 84 6 4 ? ;0 0 B > < 6 D = B C86 4 > > A4 4 = : > < E 8A E AH F 8;;86 4 > ? B 84 B 0 0 = B > 4 : C4 3 > 4 = . “VD A 8 6 4 : > = B D ; C 0 B 8 4 B < 4 C 3 8 4 F 4 A : 6 4 F 4 A F 0 B 0 ;;4 B 3 84 < > 4 8C4 F 4 A3 ,3 4 D A3 0 C ) > ;83 0 A8C4 8C 4 = 3 84 F 4 A: 6 4 F 4 A 3 0 0 A8= : > = B ;0 0 6 > < ’= > > A 4 4 = : > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C -; 8 3 B H > 5 7 0 0 A F 4 A : F 4 4 = B 6 4 3 F > = 6 4 0 5 ; 4 6 6 8 = 6 B B > D E 4 A ; > > A = 8 4 .”

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

8 = 3 D B C A H

= 4 F

Húlle laat die dienswiele rol ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C B 4 B ? 0 = 1 H L4 3 4 -0 3 < 8 = 8B CA0 B 84 7 > D ) > ;83 0 A8C4 8C B 4 3 84 = B ;4 F 4 A8= 6 B F 84 ;4 0 0 = 3 84 A> ;. 8C 8B < 4 C 3 8K B ? 0 = F 0 0 A< 4 4 ;4 3 4 6 4 F > > = ;8: 4 4 AB C4 C4 3 > 4 = : AH F 0 = = 4 4 A 7 D ;;4 1 H 3 84 E 0 : 1 > = 3 > < 7 D ;? 0 0 = : ;> ? . V> ; 6 4 = B 0 F 8 3 D A 84 ,7 > > 5 E 0 = 3 8K 0 53 4 ;8= 6 , E 4 AC> ;: 3 84 E A> D 4 1 H ) > ;83 0 A 8 C 4 8 C B 4 3 8 4 = B : 0 = C > A 4 ’= E 4 A B : 4 8 3 4 = 7 4 83 A> ;;4 . “ 84 A3 84 ? 4 AB > = 4 4 ;;4 3 4 8B = 84 = 4 C 1 4 ;0 = 6 A8: 4 1 4 < 0 A: 4 AB E 0 = 3 84 ) > ;83 0 A 8C4 8C 4 F 4 6 8= 6 = 84 ,7 D ;;4 7 4 ;? 3 0 0 6 ;8: B > < = D F 4 ;4 3 4 0 0 = C4 B ;D 8C,;4 3 4 E > > A3 4 ;4 C4 E 4 A3 D 83 4 ;8: 4 = ;4 3 4 = 0 E A0 4 C4 7 0 = C4 4 A. “ D ;;4 B ? 4 4 ; B > > : B 84 ;: D = 3 86 4 F 0 = = 4 4 A 7 D ;;4 ;4 3 4 > 5 ;4 3 4 B 4 50 < 8;84 B < 4 C 1 4 6 A0 5= 8B A4 N ;8= 6 B 8= 3 84 6 4 E 0 ; E 0 = ’= B C 4 A 5 C 4 1 H B C 0 0 = ,” E > ; 6 4 = B D A 8 4 .

0 3 E 4 A C > A 8 0 ;

Get a bonus from your bonus = E 4 B C ? 0 AC > 5 H > D A 1 > = D B 8= ) CA> = 6 < 0 = < 4 C0 ;F > A: 8= 6 C> > ;B 0 = 3 B D ? ? ;4 < 4 = C H > D A 8= 2 > < 4 , > A B C 0 A C 0 ? 0 A C -C 8 < 4 1 D B 8 = 4 B B F 8 C 7 0 < 8= 8< 0 ; 2 0 ? 8C0 ; 8= E 4 B C< 4 = C F 7 8;4 A4 C0 8= 8= 6 H > D A 5 D ; ; -C 8 < 4 9 > 1 . ) CA> = 6 < 0 = $ 4 C0 ; * > > ;B < 0 = D 50 2 CD A4 B 0 F 83 4 A0 = 6 4 > 5 D = 8@ D 4 , 7 0 = 3 -? > F 4 A 4 3 < 4 C 0 ; F > A : 8 = 6 C > > ; B = > 4 ; 4 2 C A 8 2 8 C H > A 7 4 0 C A 4 @ D 8 A 4 3 ). * 7 4 B 4 C> > ;B 0 ;;> F 4 E 4 = C7 4 = > E 82 4 C> B 7 0 ? 4 < 4 C0 ; 8= C> 3 4 2 > A0 C8E 4 , B CAD 2 CD A0 ; 0 = 3 D C8;8CH ? A> 3 D 2 CB . - 7 4 A4 C7 4 A4 0 A4 ? 4 > ? ;4 ,C7 4 A4 8B 0 3 4 < 0 = 3 5> A < 4 C0 ; ? A> 3 D 2 CB ; 8 : 4 B 4 2 D A 8 C H 6 0 C 4 B , 1 D A 6 ; 0 A 1 0 A B , 5 D A = 8 C D A 4 0 = 3 3 4 2 > A . ) C A > = 6 < 0 = ’B C> > ;B < 0 : 4 8C 4 0 B H C> 3 > ? A> 54 B B 8> = 0 ; < 4 C0 ;F > A: F 8C7 > D C 0 = H ? A8> A 4 G ? 4 A84 = 2 4 . ) C A > = 6 < 0 = B D ? ? ; 8 4 B A > 1 D B C , 4 0 B H -C > -> ? 4 A 0 C 4 C > > ; B , 0 2 > < ? A 4 7 4 = B 8E 4 8= B CA D 2 C8> = < 0 = D 0 ;,0 V 0 = 3 0 1 > > : 58;;4 3 F 8C7 ? A > 3 D 2 C 83 4 0 B . ) CA> = 6 < 0 = C> > ;B 0 A4 < 0 3 4 8= ) > D C7 5A82 0 0 = 3 0 A4 1 0 2 : 4 3 1 H 0 24-< > = C 7 F 0 A A 0 = C H , 5 A 8 4 = 3 ; H C 4 2 7 = 8 2 0 ; B D ? ? > A C 0 = 3 0 5 C 4 A -B 0 ; 4 B B 4 AE 82 4 . - 7 4 C7 4 A H > D B 0 E 4 < > = 4 H 1 H < 0 : 8= 6 8C4 A H > D A > F = D B 4 > A < 0 : 8 = 6 8 C 4 B 4 ; ; , ) C A > = 6 < 0 = C > > ; B 3 > = ’C 2 > B C , C 7 4 H ? 0 H V8 B 8 C C 7 4 F 4 1 B 8 C 4 F F F .B C A > = 6 < 0 = .2 > .I 0 > A ? 7 > = 4 4 > = > = 083 32 9988 5 > A < > A 4 8 = 5 > A < 0 C 8 > = > = 7 > F H > D 2 0 = D B 4 H > D A 1 > = D B C> 0 2 @ D 8A4 0 B B 4 CB C7 0 C F 8;; 2 > = C8= D 4 C> ? 0 H H > D 0 1 > = D B 5> A H 4 0 AB C> 2 > < 4 . & ? ? > A C D = 8 C 8 4 B 3 > = ’C : = > 2 : ; C 7 4 H B ; 8 ? ? 0 B C H > D A 3 > > A . ) > 0 2 C = > F . = D <

1 4 A

> 5

2011

F F F .B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

1 4 3 A H 5 B = D D B

Gideon du Plessis

Deon Reyneke

André van der Merwe

Vakbondleiers trots op 2011, gefokus vir 2012 “) > C4 AF D 8CE 7 4 C

;83 0 A8C4 H ; 7 D ; > 4 A4 = 3 < 4 C 7 >

8C B 4 > > : 4 7 > < 4 =

B D : B 4 B ;M 3 0 C> 4 6 4 AD B F > > 5 E 0 = ) > ;83 ) > ;83 0 A8C4 8C

0 A A3 0 A B4

8= 3 > < 8C4 8C E 84 A

DIE GEHEIM LÊ IN ONS MENSE D ' ;4 B B 8B 6 ;> 3 0 C ) > ;83 0 A8C4 8C B 4 D = 84 : 4 > < 6 4 4 : D ;CD D A > > : 1 H 3 A0 C> C 3 84 7 4 6 C4 1 0 = 3 F 0 C 3 0 0 A 8= 3 84 > = 3 4 AB : 4 84 1 4 3 AH F 4 B 4 B ? 0 = = 4 7 4 4 A B . “ H ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 7 4 C ’= < 4 = B = 8 4 1 ; > > C : > ;;4 6 0 B = 84 ;9H 7 4 C E A 84 = 3 B : 0 ? ? 4 F 0 C = 0 3 4 A 7 0 = 3 B > 7 4 6 B > > B 5 0 < 8 ; 8 4 1 0 = 3 4 F > A 3 ,” E 4 A3 D 83 4 ;8: 7 H .“ 8K B C4 A: E 4 A7 > D 3 8= 6 B B > A6 E 8 A ’= B ? 0 = F 0 C 1 0 = : E 0 B 1 H < 4 : 0 0 A B C 0 0 = 4 = B > > B ’= 6 > 4 3 6 4 > ; 8 4 3 4 < 0 B 9 8 4 = B 0 0 < F 4 A : . OC, C4 B 0 < 4 < 4 C 3 84 54 8C 3 0 C 3 84 E 0 : 1 > = 3 0 ;CH 3 6 4 ;> > 5F 0 0 A3 86 ,A4 ;4 E 0 = C 4 = E > > A1 4 A4 83 E 8A A4 6 B 0 : 4 4 = > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;8= 6 B 8B ,6 4 4 3 84 E 0 : 1 > = 3 1 4 B ; 8 B ’= < 4 3 4 3 8 = 6 4 = 3 4 E > > A 3 4 4 ; .” 0 0 A1 4 = 4 F 4 = B < 4 4 = D ' ;4 B B 8B 3 0 C ) > ;83 0 A8C4 8C B 4 E 4 A< > N > < 3 4 D A < 4 3 80 3 4 : : 8= 6 3 84 > ? 4 = 1 0 A4 < 4 = 8= 6 8= 3 84 E 0 : 1 > = 3 B 4 6 D = B C4 < > 1 8;8B 4 4 A, < 4 = 86 < 0 0 ; E 0 = 90 0 A 3 84 E 0 : 1 > = 3 B 4 CA> 4 5: 0 0 AC F 0 B .

$ . " % * & * & ’) : (

0 A 3 4 : > = 4

4 7 3 84 ;;4 0 0

D ;;4 = B C4 : C84 F = 3 84

F 4 A: ;4 F 4 1 4 B CD D

ANDRÉ VAN DER MERWE

E 0 = D 8 C ’= A > 4 ? 8 = 6 B ? 4 A B ? 4 : C 8 4 5 E 4 A A 8 6 4 A ,” < 4 4 = G8 3 4 > = 3 D ' ; 4 B B 8 B , 0 3 9 D = : 3 8 = 6 8 = 6 . MOIRA-MARIE KLOPPERS A E 0 = 3 84 E 0 : 1 > = 3 B 4 1 4 3 AH F 4 6 4 B 4 ;B .

MYNBOU-, LANDBOU-, SEMENTEN MEDIESE BEDRYF 84 < 4 3 84 B 4 1 4 3 AH 5, F 0 C B : 0 0 AB 3 A84 90 0 A 6 4 ;4 3 4 > ? 3 84 1 4 4 = 6 4 1 A8= 6 8B ,8B E 8= = 86 > ? ? 0 3 > < ’= E > ; F 0 0 A 3 8 6 4 1 4 3 A H 5 C 4 F > A 3 . $ 4 4 A 0 B 2 000 = D F 4 ; 4 3 4 7 4 C E 0 = 9 0 0 A D 8 C 3 8 K 1 4 3 A H 5 1 H ) > ;83 0 A8C4 8C 0 0 = 6 4 B ;D 8C,4 = = 3 AK E 0 = 3 4 A $ 4 AF 4 7 > > ? 3 0 C 3 84 1 4 3 AH 5 B 4 ;4 3 4 C0 ; 1 8= = 4 3 8 4 E > ; 6 4 = 3 4 C F 4 4 9 0 0 A E 0 = 3 8 4 7 D 8 3 8 6 4 5 000 ; 4 3 4 C > C 10 000 ; 4 3 4 B 0 ; C > 4 = 4 4 < . 8 4

DEON REYNEKE

METAAL- EN INGENIEURSBEDRYF 84 A4 B 4 B B 84 8B ;0 = : 0 ; 84 CB E 0 = 3 84 E 4 A;4 3 4 , < 0 0 A 3 84 E 4 AE 0 0 A3 86 8= 6 -4 = : > = B CAD : B 84 1 4 3 AH F 4 : > D B C4 4 3 B : ;8? ? 4 . 84 6 4 E > ;6 8B 3 0 C ) > ;83 0 A8C4 8C B 4 < 4 C0 0 ;-4 = 8= 6 4 = 84 D AB 1 4 3 AH 5, F 0 C 7 > > 5B 0 0 : ;8: ;4 3 4 8= 3 8K 4 : > = > < 84 B 4 B 4 : C> A4 E 4 AC4 4 = F > > A3 86 , E 0 = 90 0 A < > 4 B 1 > = CB C0 0 = > < ;4 3 4 8= C0 ;;4 0 5;4 6 6 8= 6 B <

0 < ? C4 = 5;8: 4 ;4 4 A E 0 = 3 E 4 C4 A0

? A> B 4 B B 4 4 = C0 0 8 ;> > = > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;8= 6 B C4 E 4 AC4 4 = F > > A3 86 . V> ; 6 4 = B 4 > = ( 4 H = 4 : 4 F 0 B 3 84 ;> > = > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;8= 6 B 1 H 3 84 4 3 8= 6 8= 6 B A0 0 3 E 0 = 3 84 $ 4 C0 0 ;- 4 = = 6 4 = 84 D AB 1 4 3 AH 5 $ ) E 4 A 0 ; E 0 = 9 0 0 A E 8 A 0 ; 3 8 4 > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; 0 0 A B ’= ;0 = 6 4 = D 8C6 4 A4 : C4 ? A> B 4 B F 0 C 3 8: F 4 ;B ;0 0 C = 0 6 C 4 4 = F 4 A : > > A = 0 F 4 : 4 6 4 E 4 A 6 7 4 C . “* > 6 7 4 C 0 ; 3 84 < > 4 8C4 E A D 6 C4 6 4 3 A 0 ,4 = 1 4 = 4 F 4 = B ’= 6 > 4 8 4 3 A 8 4 9 0 0 A > > A 4 4 = : > = 3 1 H = Q 6 12 < 0 0 C B : 0 ? ? H 4 > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; .” V> ; 6 4 = B ( 4 H = 4 : 4 8 B 3 8 4 1 4 3 A H 5 B 4 6 4 7 4 8< 4 F 0 ? 4 = B H > A6 0 = 8B 4 4 A3 4 AB B 4 C> 4 F H 3 8= 6 0 0 = ;4 3 4 3 84 = B E 0 = 3 84 7 > > 6 B C4 6 4 7 0 ;C4 . “ ;: 4 B 0 0 : F 0 C > ? 9> D C0 54 ; 1 4 ;0 = 3 ,6 4 = 84 C ? A 8 > A 8 C 4 8 C 4 = 3 8 C B 0 ; 8 = 2012 > > : > = B 7 > > 5 5 > : D B 1 ; H ,” B ; D 8 C 7 H 0 5 .

GIDEON DU PLESSIS

= > <

0 C 0 ; BH E > > ACA4 8= 1 4 7 4 E 0 : 1 > =

4 A

E 0 =

2011

30 F

< H = 1 > D -, ; 0 = 3 1 > D - 4 = B 4 < 4 = C 1 4 3 A H 5 B C 0 0 = > > : B C 4 A : < 4 C C D B B 4 = 1 000 4 = 1 000 ; 4 3 4 . 8 4 A E 0 = 7 4 C 1 500 E 0 = 9 0 0 A 1 H 3 8 4 E 0 : 1 > = 3 0 0 = 6 4 B ; D 8 C . V> ; 6 4 = B V0 = 3 4 A $ 4 A F 4 F 0 B 3 8 4 6 A> > CB C4 7 > > 6 C4 ? D = C 4 = D 8C3 0 6 8= 6 8= 3 84 1 4 3 AH 5 E 0 = 90 0 A 3 84 ;> > = > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;8= 6 B 8= 3 84 6 > D 3 -4 = B C4 4 = : > > ;B 4 : C> A 4 E 0 = 3 84 " 0 < 4 A E 0 = $ H = F 4 B4 . “V0 = 9 0 0 A 7 4 C 0 ; 3 8 4 ? 0 A C H 4 4 6 C 4 A < 4 C 4 4 = 3 > 4 ; E > > A > N : > < > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;,4 = 3 8C F 0 B > < ’= F 4 = -F 4 = -> > A 4 4 = : > D 3 1 4 3 A H 5 8 B C 0 = B > = 3 4 A 6 4 F 4 ;3 86 4 3 AD : 4 = < H = < 0 0 CB : 0 ? ? H 4 B 4 8= B 4 C: > B C4 7 4 C 1 0 84 E 4 A7 > > 6 . 8C B > D > = E 4 A0 = CF > > A3 4 ;8: F 4 4 B > < 3 8C = 8K 8= 0 6 C4 = 4 4 < = 8 4 .* > 6 7 4 C 3 8 4 3 A D : > ? F 4 A : = 4 < 4 A B , 0 B 6 4 E > ;6 E 0 = B CH 6 4 = 3 4 ;4 F 4 = B : > B C4 ,> > : C> 4 6 4 = 4 4 < 4 = 3 0 0 A> < F 0 B 3 8C E 0 = 90 0 A 1 4 ;0 = 6 A8: > < ’= ; 4 F 4 = B E 0 C 1 0 A 4 1 0 ; 0 = B C 4 E 8 = 3 .”

BENNIE BLIGNAUT

ELEKTRIESE EN LUGVAARTBEDRYF L> > = > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; 8 = 6 B 1 H 3 8 4 4 ; 4 : C A 8 B 8 C 4 8 C B A4 D B B : > < 8B = > > 8C < 0 : ;8: = 84 ,4 = E 0 = 90 0 A F 0 B > > : = 8 4 0 = 3 4 A B = 8 4 . V> ; 6 4 = B 4 = = 8 4 ; 8 6 = 0 D C, 1 4 3 AH 5B 7 > > 5 E 8A 3 84 4 ;4 : CA84 B 4 4 = ;D 6 E 0 0 AC1 4 3 AH 5,7 > > ? ) > ;83 0 A8C4 8C B 4 > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;8= 6 B ? 0 = 1 H 3 84 4 ;4 : CA8B 8C4 8CB A4 D B > < E > ;6 4 = 3 4 90 0 A E 4 A3 4 A C4 1 > D 0 0 = 3 84

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

1 4 3 A H 5 B = D D B

MARIUS CROUCAMP

Bennie Blignaut

E 4 B4 7 D 1 4 1 4 7 4 > >

A7 > D 3 8= 6 : D = 3 86 4 ;;4 E 0 0 A3 = 4 F 4 = B ;0 = 6 A8: 4 83 B > > A4 4 A4 4 = : > <

B 8= 3 84 ;4 3 4 1 H 86 7 4 3 4 7 4 C 3 84 1 4 A> 4 ? = : > < B B < 0 0

Marius Croucamp

1 4 3 AH 5 B > 3 0 C ) > ;83 0 A8C4 8C 3 84 < 0 0 CB : 0 ? ? H 1 4 C4 A E 8A E 4 A6 > 4 3 : 0 = F > A3 . 0 0 AE 0 : 1 > = 3 > = ; 0 = 6 B > > : ’= B 6 4 B > = 3 7 4 83 - 4 = E 4 8;86 < 4 C B : > < 6 4 B ;D 8C. 8K : E > > AB 84 = 8= 6 E 8A 3 A84

E > E 4 7 4 E 0 > > = 0 7 4

;CH 3 B 4 E 4 AC4 4 = F > > A3 86 4 AB F 8;86 7 4 83 B 0 B ? 4 : C4 1 H B : > > : E 4 AB : 4 84 7 > > 6 C4 ? D = 0 A C1 4 3 A H 5 6 4 7 0 3 ,3 0 = : B H = D F A4 4 = : > = 3 4 AC4 : 4 D C.“ 84 = B ;4 F 4 A8= 6 B 0 ; 3 84 8< 4 F 0 ? 4 = 1 ;H 8= 3 84 90 0 A F

0 C 0 ; C4 4 = 1 0

B ? 4 B 8584 : > ? 5 > : D B . “& = B 8= 3 84 ;D 6 4 A: 4 = = 8= 6 B 8 B ,” B M ; 8 6 4 3 AH 5 B4 6 4 C : > < .”

KOMMUNIKASIE-, CHEMIESE EN PROFESSIONELEDIENSTEBEDRYF L0 = 6 , D 8 C 6 4 A 4 : C 4 > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; 8 = 6 B , 0 5 ; 4 6 6 8 = 6 B 4 = ’= B C 0 : 8 = 6 > 5 C F 4 4 . O C < 4 4 = $ 0 A 8 D B A > D 2 0 < ? 1 4 B : A H 5 B H 1 4 3 A H 5,F 0 C ;4 3 4 8= 3 84 : > < < D = 8 : 0 B 8 4 -, 2 7 4 < 8 4 B 4 4 = ? A > 5 4 B B 8 > = 4 ; 4 3 84 = B C4 1 4 3 A H 5 E 4 A C4 4 = F > > A 3 86 ,B 4 0 : C8F 8C4 8C4 6 4 3 D A 4 = 3 4 2011. “G> 4 8 4 B : 8 : : 8 = 6 B 8 B 1 H * 4 ; : > < 4 = 3 8 4 % 0 B 8> = 0 ;4 4 3 8= 6 8= 6 B A0 0 3 E 8A 3 84 7 4 < 84 B 4 4 3 AH 5 % ) > = 3 4 AC4 : 4 = , C4 AF H ; ) > ;83 0 A8C4 8C B 4 1 H 3 A0 4 B 1 4 B ;8B 3 4 D AB ;0 6 6 4 F 4 = 3 F 0 B > < 0 5 ; 4 6 6 8 = 6 B 1 H ) 0 B > ; , $ 4 3 8 0 24 4 = 3 8 4 L% ( 0 5 C 4 F 4 4 A > 5 3 8 4 D 8 C F 4 A : 8 = 6 3 0 0 A E 0 = C 4 1 4 ? 4 A : ,” E 4 A 3 D 8 3 4 ; 8 : A > D 2 0 < ? . “ 0 0 A1 4 = 4 F 4 = B 7 4 C 3 84 E 0 : 1 > = 3 B H ;83 < 0 0 CB : 0 ? 1 H C4 AB 8M A4 8= B C4 ;;8= 6 B 4 = 8= 3 84 5 8 = 0 = B 8 N ; 4 B 4 : C > A E 4 A 6 A > > C ,” E > 4 6 7 H 1 H . “ 84 1 4 3 AH 5 B 4 1 4 ;0 = 6 A8: B C4 3 > 4 ;F 8C E 8A 2012 8 B > < 3 8 4 B 4 : C > A B 4 3 8 4 = B ; 4 F 4 A 8 = 6 B = 4 C F 4 A : C 4 E 4 A B C 4 A : 4 = D 8 C C 4 1 A 4 8 .” • Sluit vandag nog aan by die vakbond wat ’n verskil maak! Skakel 0861 25 24 23 of klik op www.solidariteit.co.za S

1 4 3 A H 5 B = D D B

Só woeker Solidariteit regdeur die land BELLVILLE • MEADOW FEEDS: L> > = > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; 8 = 6 B 1 H 7 84 A3 84 < 0 0 CB : 0 ? ? H F 0 B C4 4 = 3 AD : CH 3 B C4 4 3 B > = 3 4 AF 4 6 . 84 A3 84 F 4 A: 6 4 F 4 A 1 84 3 ’= ; > > = E 4 A 7 > 6 8 = 6 E 0 = % 0 0 = , 4 = E 4 A 3 4 A 4 > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;8= 6 B B 0 ; 1 8= = 4 : > AC ? ;0 0 B E 8= 3 . • ALLENS MESHCO EN UNIQUE HYDRA: ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 7 4 C ’= A C 8 : 4 ; 189-: 4 = = 8 B 6 4 F 8 = 6 > = C E 0 = 6 ,4 = 3 8 4 : > = B D ;C 0 B 84 ? A > B 4 B E 8 A 1 4 ? ;0 = 3 4 0 5;4 6 6 8= 6 B 7 4 C > = 3 4 AB : 4 83 4 ;8: > ? 34 = & : C> 1 4 A 1 4 6 8= . • RHODES FOOD GROUP: ’= L> > = > > A 4 4 = : > = ;0 = 6 B 3 4 D A ) > ;83 0 A 8 C 4 8 C 0 0 = 6 4 6 0 0 = F 0 0 A E > ; 6 4 = B ’= ; > > = E 4 A 7 > 6 8 = 6 E 0 = % 4 = ’= 6 4 A 4 4 3 B : 0 ? C > 4 ; 0 0 6 E 0 = ( 1 200 C > 4 6 4 B C 0 0 = F > A 3 . • LANGEBERG & ASHTON FOODS: = ’= 6 4 B : 8; F 0 C > = ;0 = 6 B E 4 A : ;0 0 A 8B ,1 ;> > C > < 3 0 C 3 84 < 0 0 CB : 0 ? ? H F 4 84 A > < C4 > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;, E 4 AC4 4 = F > > A3 86 ) > ;83 0 A8C4 8C 3 84 < 4 4 A3 4 A7 4 8 3 ; 4 3 4 350 ; 4 3 4 ).

•

& * & ’) : 8 ) * &

" '

& * & . & $

BOKSBURG • DB THERMAL: 0 = : B H ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C B 4 1 4 C A > : : 4 = 7 4 8 3 1 H 4 = 1 H B C 0 = 3 E 8 A ’= 7 4 A B C A D : CD A4 A8= 6 B ? A> B 4 B B 0 ; 6 4 4 = 0 5;4 6 6 8= 6 B 1 H 7 84 A3 84 F 4 A: 6 4 F 4 A ? ;0 0 B E 8= 3 = 84 . • NEW WORLD INDUSTRIES: = ’= A C 8 : 4 ; 189-: 4 = = 8 B 6 4 F 8 = 6 F 0 C > = ; 0 = 6 B 3 4 D A ) > ; 8 3 0 A8C4 8C > = CE 0 = 6 8B ,7 4 C 7 84 A3 84 F 4 A: 6 4 F 4 A 0 0 = 6 4 3 D 8 3 0 C 3 84 0 5;4 6 6 8= 6 E 0 = F 4 A: = 4 < 4 A B > = 0 5F 4 = 3 1 0 0 A 8B .* F 4 4 E 0 = ) > ;83 0 A8C4 8C B 4 ;4 3 4 F > A3 3 4 D A 3 8K ? A> B 4 B 6 4 A0 0 : 4 = 3 84 E 0 : 1 > = 3 8B A4 4 3 B 1 H 3 84 : > = B D ;C0 B 84 ? A> B 4 B 1 4 CA4 : . • ABSA: = 3 8 4 ; > > ? E 0 = D 6 D B CD B 7 4 C ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 8 = ’= 1 A 8 4 5 0 0 = 7 8 4 A 3 8 4 8 = B C 4 ; ; 8 = 6 6 4 N 8B 3 0 C 1 B 0 > > ? : 0 0 AC4 > > A 3 84 1 4 ? ;0 = 3 4 0 5;4 6 6 8= 6 B 1 H 3 8K 8= B C4 ;;8= 6 < > 4 C B ? 4 4 ;. 8C E > ; 6 = 0 3 0 C E 4 A B : 4 8 4 ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C -; 4 3 4 8 = 1 B 0 B 4 ' A 4 C > A 8 0 -6 4 1 0 B 4 4 A 3 4 0 3 < 8 = 8 B C A 0 C84 F 4 0 53 4 ;8= 6 E 8A : > = B D ;C0 = C4 4 = 0 : CD 0 A8B B 4 E A> 4 N A B : A85C4 ;8: 8= : 4 = = 8B 6 4 B C4 ; 8B 3 0 C 7 D ;;4 5D = : B 84 = 0 > D AF 0 H B 8= !> 7 0 = = 4 B 1 D A6 6 0 0 = E 4 AB : D 85. 0 = 7 84 A3 84 ;4 3 4 8B 3 84 > ? B 84 = > <

•

6 4 B C 4 ; > < Q 5 E 8 A ’= ? > B 8 = > D AF 0 H B 0 0 = B > 4 : C4 3 > 4 = Q 5 > < 3 84 A8B 8: > C4 ;> > ? 3 0 C 7 D ;;4 < > > = C;8: 0 56 4 ;M : 0 = F > A3 . 84 E 0 : 1 > = 3 7 4 C 4 6 C4 A B C4 4 3 B 6 4 4 = 5> A< 4 ;4 : 4 = = 8B 6 4 F 8= 6 E 0 = 3 84 1 4 ? ;0 = 3 4 0 5;4 6 6 8= 6 B > = CE 0 = 6 = 84 ,C4 = B ? H C4 3 0 0 AE 0 = 3 0 C 1 B 0 A4 4 3 B < 4 C 3 84 < 4 4 A3 4 A7 4 83 B E 0 : 1 > = 3 , ) 0 B 1 > ,> > A 3 84 < > > = C;8: 4 0 5;4 6 6 8= 6 B > > A ;4 6 6 4 ? ;4 4 6 7 4 C. SCAW UNION JUNCTION: 8 4 A 3 8 4 5 8 ; 8 0 0 ; E 0 = ) 2 0 F $ 4 C 0 ; B 7 4 C > = ; 0 = 6 B ’= AC8: 4 ; 189-: 4 = = 8 B 6 4 F 8 = 6 0 0 = ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 6 4 A 8 6 F 0 0 A E > ; 6 4 = B 142 F 4 A : = 4 < 4 A B 6 4 A 0 0 : : 0 = F > A3 . 8K B 0 0 : 7 4 C > ? 2 & : C> 1 4 A E > > A 3 84 " V 6 4 3 84 = . SCAW WIRE AND STRAND: ’= & = ; 0 = 6 B 4 : 4 = = 8B 6 4 F 8= 6 E 0 = 0 5 7 84 A3 84 58;80 0 ; E 0 = ) 2 0 F $ 4 C0 ;B 7 4 C C4 = 3 > 4 ; 6 4 7 0 3 > < E 0 : 1 > = 3 4 ,B > > B ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C ,8 = C 4 ; 8 6 3 0 C 3 8 4 < 0 0 C B : 0 ? ? H > ? 3 8 4 D 8 C : H : 8 B E 8 A ’= 1 D 8 C 4 ; 0 = 3 B 4 ? A > 3 D B 4 = C . ) > D B > ’= ? A > 3 D B 4 = C = 8 4 6 4 E 8= 3 F > A3 = 84 ,B 0 ; 0 5;4 6 6 8= 6 B F 0 0 AB : H = ;8: > = 0 5F 4 = 3 1 0 0 A F 4 4 B . BARLOWORLD EQUIPMENT: 8 4 9 > = 6 B C 4 ;> > = 0 0 = 1 > 3 E 0 = 3 8K < 0 0 CB : 0 ? ? H B 4 0 0 = ;4 6 C4 8= ' > ;> : F 0 = 4 4 = $ 83 3 4 ;1 D A6 B CA> > : C0 = B < 4 C 3 8K E 0 = 3 84 $ – C D B B 4 = 8% 4 = 10% – = 0 6 4 ; 0 = 6 E 0 = 3 8 4 ? > B E ; 0 : . SA AIRLINK: ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 7 4 C 3 0 0 A 8 = 6 4 B ; 0 0 6 > < ’= 6 D = B C 8 6 4 ; > > = > > A 4 4 = : > > A4 4 = : > ? , 5% 6 4 B ; D 8 C 4 = 3 84 6 4 B : 8; F 0 C ) > ;83 0 A8C4 8C 1 H 3 84 " V 8= 6 4 3 84 = 7 4 C,8B C4 AD 6 6 4 CA4 : .) > ;83 0 A8C4 8C 8B > > : C 0 = B 1 4 B 8 6 > < C 4 > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; E 8 A ’= 4 A: 4 = = 8= 6 B > > A4 4 = : > 3 0 C C4 6 = 82 8 E 4 AC4 4 = F > > A3 86 : 0 = F > A3 . BELL EQUIPMENT: ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 7 4 C > = ; 0 = 6 B ’= 4 A : 4 = = 8 = 6 > > A 4 4 = : > = 3 4 AC4 : 4 = F 0 C ? > B E ;0 : 4 4 = C> C C84 = E 8A 0 ;;4 : 0 = C> > A? 4 AB > = 4 4 ; 3 4 : .

KATHU • ASSMANG: 8 4 3 4 A 3 4 A > = 3 C 4 ; > > = > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; 8 = 6 B 7 4 C > ? 29 D 6 D B C D B ? ; 0 0 B 6 4 E 8 = 3 . 8 4 F 4 A : 6 4 F 4 A 1 8 4 3 C 0 = B ’= ; > > = E 4 A7 > 6 8= 6 E 0 = %0 0 = . 4 A

E 0 =

2011

32 F

• BOOYSEN BORE: L> > = > = 3 4 A 7 4 C > = ;0 = 6 B 0 56 4 B : > ? , < 0 0 A = 8= 6 B 0 0 = 1 > 3 8B C> C 7 4 3 4 C> 4 0 0 = > > = > ? 8 B ’= 3 0 C D < E 8 A 3 8 4 A> = 3 C4 ;> > = > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;8= 6 B > 6 4 B : 4 3 D ;4 4 A = 84 .

7 0 = 3 4 ;8= 6 B 6 4 4 = > ? 4 6 4 1 84 3 = 84 . E > ;6 4 = 3 4 > : = > 6 = 84

KLERKSDORP • SIMMER & JACK: 8 4 9 > = 6 B C 4 0 5 ; 4 6 6 8 = 6 B : A8B 8B 1 H 3 8K 6 > D 3 < 0 0 CB : 0 ? ? H B 4 D 554 ;B 5 > = C 4 8 = -< H = 7 4 C ’= 8 < ? 0 : > ? 3 8 4 D 55 ) 2 > C C -7 > B ? 8 C 0 0 ; , ’= 5 8 ; 8 0 0 ; E 0 = ) 8 < < 4 A B . 8 K 7 > B ? 8C0 0 ; B 0 ; B H 3 4 D A4 < > 4 C B ;D 8C C4 = B H 3 8C > > A6 4 : > > ? F > A3 . = 3 84 = 3 84 7 > B ? 8C0 0 ; > > A6 4 : > > ? F > A 3 , 8 B 3 0 0 A ’= < > > = C ; 8 : 7 4 8 3 3 0 C 6 4 4 = 0 5;4 6 6 8= 6 B 1 H 7 84 A3 84 0 53 4 ;8= 6 B 0 ; ? ; 0 0 B E 8 = 3 = 8 4 .* 0 = B 5 > : D B 3 8 4 6 A > 4 ? 3 0 0 A > ? > < 1 4 ;0 = 6 B C4 ;;4 = 3 4 : > ? 4 AB E 0 = 3 84 = > 3 86 4 8= ;86 C8= 6 C4 E > > AB 84 = 4 = 7 D ;;4 > ? 1 4 6 4 ;4 83 4 C> 4 A4 3 4 D A 3 84 7 > B ? 8C0 0 ; C4 = 4 4 < . • MEDICLINIC: ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 7 4 C ’= = D F 4 = 0 B 8> = 0 ;4 B 0 < 4 F 4 A: 8= 6 B > > A4 4 = : > 4 ? > = 3 4 A C4 : 4 = .$ 4 C 7 84 A 3 84 > > A 4 4 = : > A3 3 0 0 A 1 4 > > 6 > < E 4 A? ;4 4 6 B C 4 A B F 0 C 0 B ’= B : 0 0 A B E 0 0 A 3 8 6 7 4 8 3 1 4 B : > D F > A 3 ) 1 H 8 4 " 0 < ? D B , ’= 8 = 8 B 8 0 C 8 4 5 E 0 = 3 8 4 ) > ;83 0 A8C4 8C 4 F 4 6 8= 6 ,> ? C4 ;4 8.+ 8C4 A0 0 A3 1 4 B : 8: $ 4 3 8 ;8= 82 > > A 0 ; 3 84 = > 3 86 4 0 : : A4 3 8C0 B 84 > < E 4 A? ;4 N AB > ? C4 ;4 8. • AFRISAM: ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 7 4 C ’= = D F 4 B 0 < 4 F 4 A: 8= 6 B > > A4 4 = : > = 3 4 AC4 : 4 = .

POLOKWANE • CONSOLIDATED MURCHISON MINE (CONSMURCH): ’= L> > = E 4 A 7 > 6 8 = 6 E 0 = % 8B C4 AD 6 F 4 A: 4 = 3 E 0 = 0 5 1 !D ;84 1 H 7 84 A3 84 < 0 0 CB : 0 ? ? H 8= 6 4 B C4 ;. ) > ;83 0 A8C4 8C 7 4 C > > : E 8 A ’= E 4 A 3 4 A 4 ; > > = E 4 A 7 > 6 8 = 6 E 0 = 1,5% 8 = !0 = D 0 A84 0 B > > : E 4 A1 4 C4 A3 4 E 4 A;> 53 0 4 1 4 3 8= 6 . • SILICON SMELTERS: GD = B C 8 6 4 ; > > = > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; 8 = 6 B 1 H 7 8 4 A 3 8 4 > = 3 4 A = 4 < 8 = 6 7 4 C ’= ; > > = E 4 A 7 > 6 8 = 6 E 0 = ,5% C > C 6 4 E > ; 6 6 4 7 0 3 , F 0 C C4 A D 6 F 4 A : 4 = 3 E 0 = 0 5 1!D ;84 8= 6 4 B C4 ; B 0 ; F > A 3 . - 4 A : = 4 < 4 A B > = C E 0 = 6 > > : ’= E 4 A 1 4 C4 A3 4 1 A0 = 3 B C> 5C> 4 ;0 0 6 .

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

1 4 3 A H 5 B = D D B

PRETORIA

RUSTENBURG

• OBP: L> > = > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; 8 = 6 B 8 B 7 8 4 A 0 5 6 4 7 0 = 3 4 ; = 0 3 0 C ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C ’= ; > > = E 4 A 7 > 6 8 = 6 E 0 = 8% 0 0 = E 0 0 A 7 4 C . • NASIONALE BEDINGINGSRAAD VIR DIE HOUT- EN PAPIERBEDRYF (NBHP): L> > = > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; 8 = 6 B C 4 = > ? B 8 6 C 4 E 0 = 3 8 4 % 0 B 8> = 0 ;4 4 3 8= 6 8= 6 B A0 0 3 E 8A 3 84 > D C4 = ' 0 ? 84 A1 4 3 AH 5 % ' ) 8B 0 56 4 7 0 = 3 4 ; = 0 3 0 C ) > ;83 0 A8C4 8C ;> > = E 4 A7 > 6 8= 6 B E 0 = CD B B 4 = ,5% 4 = 8%, = 0 6 4 ; 0 = 6 E 0 = 3 8 4 B 4 : C> A, C4 AD 6 F 4 A: 4 = 3 E 0 = 0 5 1 !D ;84 0 0 = E 0 0 A 7 4 C. • TELKOM: & = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; 8 = 6 B > > A ; > = 4 < 4 C 7 8 4 A 3 8 4 4 = C 8 C 4 8 C 8 B 0 5 6 4 B ; D 8 C .- 4 A : = 4 < 4 A B 1 H 3 8 4 C 4 ; 4 : > < < D = 8 : 0 B 8 4 A 4 D B B 0 ; ’= E 4 A 7 > 6 8 = 6 E 0 = % E 8 A 2011 4 = ,5% E 8 A 2012 > = CE 0 = 6 . 84 E 4 A7 > 6 8= 6 8B C4 AD 6 F 4 A: 4 = 3 E 0 = 0 5 1 ? A8; 8= 6 4 B C4 ;. • DENEL: ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 7 4 C > = ; 0 = 6 B ; > > = > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;8= 6 B 1 H 7 84 A3 84 < 0 0 CB : 0 ? ? H 0 5 6 4 B ; D 8 C .* F 4 4 4 = C 8 C 4 8 C 4 E 0 = 4 = 4 ;,= 0 0 < ;8: 4 = 4 ; ' 4 AB > = = 4 ; ) > ;D C8> = B ' ) ) 4 = 4 = 4 ; E 80 C8> = $ G), 7 4 C ’= 4 4 = 9 0 0 A > > A 4 4 = : > 6 8 = 6 > ? 3 8 4 ;4 3 4 B 4 C> C0 ;4 ? 0 : : 4 C 6 4 B ;D 8C.

• LONMIN: G4 ; D : 0 0 = 3 8 4 ( D B C 4 = 1 D A 6 -B ? 0 = F 0 C = 0 < 4 = B ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 7 8 4 A ’= = D F 4 4 A: 4 = = 8= 6 > > A4 4 = : > = 3 4 AC4 : 4 = 7 4 C.

SECUNDA • SASOL SECUNDA: ’= & = 3 4 A B > 4 : B ? 0 = , F 0 C ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C -E 4 A C 4 4 = F > > A 3 8 6 4 A B 8 = B ; D 8 C , 8B 1 4 B 86 > < 3 84 > = ;0 = 6 B 4 > = C? ;> 558= 6 1 H 7 8 4 A 3 8 4 0 0 = ; 4 6 C 4 > = 3 4 A B > 4 : . ’= - 4 A : = 4 < 4 A B 4 : = 84 8B 6 4 1 A4 4 : 4 = = > 6 E H 5 8B 1 H ) 0 B > ; B 4 < 4 3 84 B 4 B C0 B 84 > = 3 4 AB > 4 : 4 = 1 4 7 0 = 3 4 ; E 8A 6 0 B 8= 0 B 4 < 8= 6 .

VAALDRIEHOEK • ERNEST LOWE: 84 A3 84 58;80 0 ; E 0 = D 3 0 2 > * A 0 3 8 = 6 7 4 C > ? 22 ! D ; 8 4 8 = ’= A C 8 : 4 ; 189-: 4 = = 8 B 6 4 F 8 = 6 0 0 = 6 4 : > = 3 8 6 3 0 C 20 F 4 A : = 4 < 4 A B < > > = C ; 8 : 1 H E 4 A B : 4 8 4 C 0 : : 4 A 4 6 > > A 3 8 4 ; 0 = 3 , 8 = B ; D 8 C 4 = 3 3 8 4 V0 0 ; 3 A 8 4 7 > 4 : -: 0 = C > > A , 3 4 D A 0 5 ; 4 6 6 8 = 6 B 6 4 A 0 0 : B 0 ; F > A3 . 0 = : BH 6 > 4 84 8= B 4 CC4 3 4 D A ) > ;83 0 A8C4 8C 8B 3 84 0 5;4 6 6 8= 6 B 1 H 3 8K : 0 = C> > A 6 4 7 4 4 ; 4 = 0 ; 0 56 4 F 4 4 A. 84 D 8CB ;0 6 8B 3 0 C 3 8 4 V0 0 ; 3 A 8 4 7 > 4 : -: 0 = C > > A = 8 4 < 4 4 A B 0 ; B ; D 8 C = 8 4 , < 0 0 A 3 0 C 3 0 0 A ’= C H 3 ? 4 A : E 0 = B 4 B

< 0 0 = 3 4 6 4 6 D = B 0 ; F > A 3 > < ’= > < < 4 : 4 4 A 1 H 3 84 : 0 = C> > A C4 1 4 F 4 A: B C4 ;;86 . • TRADEFIN ENGINEERING: & > : 3 8 K > = 3 4 A = 4 < 8 = 6 7 4 C > = ; 0 = 6 B ’= A C 8 : 4 ; 189: 4 = = 8B 6 4 F 8= 6 0 0 = ) > ;83 0 A8C4 8C 6 4 A86 . 84 0 5;4 6 6 8= 6 B ? A> B 4 B 8B C0 = B = > 6 0 0 = 3 84 6 0 = 6 , < 0 0 A ) > ;83 0 A8C4 8C 7 4 C A4 4 3 B 3 0 0 A8= 6 4 B ;0 0 6 > < 3 84 0 0 = C0 ; 1 4 > > 6 3 4 0 5;4 6 6 8= 6 B C4 E 4 A< 8= 3 4 A 4 = 7 > > ? > < 0 5;4 6 6 8= 6 B 6 4 7 4 4 ; 4 = 0 ; 0 5 C4 F 4 4 A. • ASHLEY RESOURCES: ) > F 0 C 12 ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C -; 4 3 4 : 0 = < > > = C ; 8 : 3 4 D A 0 5 ; 4 6 6 8 = 6 B 7 8 4 A 6 4 A0 0 : F > A3 .) > ;83 0 A8C4 8C 8B C4 = = > D B C4 1 4 CA> : : 4 1 H 3 84 : > = B D ;C0 B 84 ? A> B 4 B > < 7 84 A3 84 ;4 3 4 1 H C4 B C0 0 = .

WITBANK • ASSMANG CHROME EN ASSMANG MANGANESE: 8 4 A 3 8 4 C F 4 4 4 = C 8 C 4 8 C 4 , > = 3 4 AB : 4 83 4 ;8: 6 4 ;4 N C4 $ 0 2 7 0 3 > 3 > A? 4 = 0 C > ( 8 3 6 4 8 = " F 0 / D ; D -% 0 C 0 ; , 7 4 C > = ; 0 = 6 B B D : B 4 B E > ;;4 ;> > = > > A4 4 = : > ;83 0 A 8 C 4 8 C 6 4 B ; D 8 C . ; 1 4 8 1 4 7 4 ; B ’= C F 4 4 9 0 0 A > > A 4 4 = : > 6 8 = 6 . • CMI LYDENBURG: ’= A : 4 = = 8 = 6 B > > A 4 4 = : > = ;0 = 6 B CD B B 4 = ) > ;83 0 A8C4 8C 4 = 7 84 A3 84 > = 3 4 A= 4 < 8= 6 > = 3 4 AC4 : 4 = . S

8 = 3 D B C A H

& * & G(

:8) * &

" '

& * & . & $

= 4 F

Local Loop Unbundling not a solution – union By Cilleste van der Walt & Derek Mans F > A C7 8= E 4 B C86 0 C8= 6 ,0 B 8C 2 > D ;3 3 4 ;8E 4 A B > < 4 > 5 C 7 4 1 4 = 4 5 8 C B > 5 LL+ F 8 C 7 > D C < 0 = H > 5 C 7 4 C4 2 7 = 82 0 ; 0 = 3 ? A0 2 C82 0 ; 3 A0 F 1 0 2 : B .) > ;83 0 A8CH B D ? ? > ACB * 4 ;: > < 8= 8CB 1 4 ;84 5 C7 0 C C7 4 ? A8= 2 8? ;4 > 5 > ? 4 = 0 2 2 4 B B ,8= 2 ;D 3 8= 6 0 2 2 4 B B C> C7 4 ;> 2 0 ; ;> > ? 0 = 3 8CB 4 @ D 8E 0 ;4 = C 8= C7 4 1 A> 0 3 2 0 B C8= 6 4 = E 8A> = < 4 = C,B 7 > D ;3 1 4 4 @ D 8C0 1 ;4 , C7 0 C 8B , ? A> ? > AC8> = 0 C4 ;H 0 ? ? ;84 3 C> 0 ;; ;82 4 = B 4 4 B 8= C7 4 2 > < < D = 82 0 C8> = 8= 3 D B CAH ,8= 2 ;D 3 8= 6 = 4 CF > A: B ? A> E 83 8= 6 < > 1 8;4 2 4 ;;D ;0 A B 4 A E 8 2 4 B ,” 7 4 0 3 3 4 3 . * > 3 0 C4 C7 4 A4 8B = > 0 3 4 @ D 0 C4 A4 B 4 0 A2 7 8= 3 8 2 0 C 8 = 6 C 7 0 C LL+ F 8 ; ; 8 = 3 4 4 3 A 4 B D ; C 8 = ; > F 4 A ? A82 4 B > A < > A4 2 > < ? 4 C8C8> = 8= C7 4 < 0 A: 4 C. C 8B 0 ;B > D = 2 ;4 0 A F 7 4 C7 4 A C7 4 3 4 < 0 = 3 5> A 1 A> 0 3 1 0 = 3 8B 1 86 4 = > D 6 7 C> 9D B C85H D = 1 D = 3 ;8= 6 . - 8 C 7 C 7 4 8 = C A > 3 D 2 C 8 > = > 5 < > 1 8 ; 4 ) ' ’B , = > B 86 = 8582 0 = C 2 > B C A4 3 D 2 C8> = B 5> A 2 > = B D < 4 AB F 4 A4 8= CA> 3 D 2 4 3 . * 7 4 A4 8B 0 C ;4 0 B C B > < 4 8= 8C80 ; 4 E 83 4 = 2 4 8= 3 82 0 C8= 6 C7 0 C F 8A4 ;4 B B C4 2 7 = > ;> 6 84 B > 554 A A4 B 8 3 4 = C 8 0 ; 0 = 3 > 5 5 8 2 4 /7 > < 4 > 5 5 8 2 4 ) & & ) 2 D B C> < 4 AB 0 = 0 ;C4 A= 0 C8E 4 C> 58G 4 3 ;8= 4 B . - 7 8;4 C7 4 B 4 ? A> 3 D 2 CB < 0 H = > C 1 4 ? 4 A54 2 C B D 1 B C8CD C4 B ,0 = 3 < 0 H = > C 1 4 CAD B C4 3 0 B < D 2 7 0 B CA84 3 0 = 3 C4 B C4 3 58G 4 3 ;8= 4 B ,C7 4 ? A> 3 D 2 CB ? A> 1 0 1 ;H 0 A4 B D 5582 84 = C;H B D 1 B C8CD C0 1 ;4 C> F 0 AA0 = C ;85C8= 6 ? A82 4 A4 6 D ;0 C8> = B > = C7 4 B 4 B 4 AE 82 4 B . C B 4 4 5 C7 4 < > C8E 0 C8> = 5> A 8< ? ; 4 < 4 = C 8 = 6 LL+ 8 B C 7 4 B ? 4 2 D ; 0 C 8 > = C 7 0 C * 4 ;: > < F 8;;,0 5C4 A 8C 7 0 B 1 4 4 = 8< ? ;4 < 4 = C4 3 , 7 0 E 4 0 B CA> = 6 4 A 8= 2 4 = C8E 4 C> 4 G ? 0 = 3 8= 5A0 B CAD 2 CD A4 C> 0 A4 0 B F 7 4 A4 2 8C8I 4 = B 2 D AA4 = C;H 7 0 E 4 = > 0 2 2 4 B B C > 5 8 G 4 3 -; 8 = 4 8 = 5 A 0 B C A D 2 C D A 4 . * 7 8B ? > B B 81 8;8CH 8B 4 G CA4 < 4 ;H D = ;8: 4 ;H . = 50 2 C, C7 4 A4 E 4 = D 4 ;> B B 4 B * 4 ;: > < F 8;; B D 554 A 3 D 4 C > LL+ F 8 ; ; < > B C ? A > 1 0 1 ; H 7 0 E 4 C 7 4 > ? ? > B 8C4 4 554 2 C. * 7 4 * 4 ;: > < ( 4 6 D ;0 C> AH 4 ? 0 AC< 4 = C 5D AC7 4 A< > A4 2 > < < D = 82 0 C4 3 C> 0 D C7 > A8C84 B C7 0 C C 7 4 2 > B C > 5 8 < ? ; 4 < 4 = C 8 = 6 LL+ 0 = 3 C 7 4 = 4 C A4 E 4 = D 4 B 5> A4 6 > = 4 C> 2 > < ? 4 C8C> AB F > D ;3 B D 1 B C 0 = C 8 0 ; ; H 3 4 2 A 4 0 B 4 * 4 ; : > < ’B > ? 4 A 0 C 8 = 6 < > 3 4 ; .* 7 8 B < 0 H ; 4 0 E 4 * 4 ; : > < F 8 C 7 = > 0 ; C 4 A = 0 C8E 4 1 D C C> A4 E 84 F 8CB F > A : 5> A2 4 B 8I 4 . 2 2 > A 3 8 = 6 C > * 4 ; : > < , C 7 4 2 > B C > 5 LL+ F 8 ; ; A 0 = 6 4 1 4 C F 4 4 = ( 159 < 8 ; ; 8 > = 0 = 3 ( 850 < 8 ; ; 8 > = , 0 = 3 F 8;; 2 0 D B 4 A4 E 4 = D 4 ;> B B 4 B > 5 < > A4 C7 0 = ( 4 .4 < 8 ; ; 8 > = > E 4 A C 7 4 = 4 G C 5 8 E 4 H 4 0 A B . S

8 = 2 4 C 7 4 = 4 F 1 D I I F > A 3 LL+ L> 2 0 ; L> > ? + = 1 D = 3 ; 8 = 6 ) F 0 B 3 8 B 2 D B B 4 3 8= C7 4 5> D AC7 4 3 8C8> = > 5 2011’B Solidarity Magazine, 8 C 7 0 B 6 A> F = 8= C> 0 ;> C < > A4 . * 7 4 = 3 4 ? 4 = 3 4 = C > < < D = 82 0 C8> = B D C7 > A8CH > 5 ) > D C7 5A82 0 ) )A4 ;4 0 B 4 3 0 3 8B 2 D B B 8> = 3 > 2 D < 4 = C A4 6 0 A 3 8 = 6 LL+ 0 = 3 4 E 4 = C 7 > D 6 7 ) > ; 8 3 0 A 8 C H F 4 ; 2 > < 4 B C7 4 A4 ;4 0 B 4 , 8C 58= 3 B C7 4 0 CC4 < ? C4 3 ex-ante A 4 6 D ; 0 C 8 > = ? A 4 < 0 C D A 4 . * 7 4 < > C8E 0 C8> = 1 4 7 8= 3 C7 4 8= CA> 3 D 2 C8> = > 5 LL+ 8 B 1 0 B 4 3 > = B C 0 = 3 0 A 3 = 4 C F > A : 4 2 > = > < 82 B F 7 4 A4 < > A4 D B 4 AB F 8;; 6 4 = 4 A0 C4 < > A4 CA0 5582 0 = 3 C7 4 A4 5> A4 A4 3 D 2 4 ? 4 A D = 8C 2 > B CB ,B 0 83 * 7 0 1 > $ 0 : 7 0 : 7 4 , ) 2 > D = 2 8 ; ; > A . * 7 4 6 > 0 ; > 5 LL+ 8 B C > 4 = B D A 4 C 7 0 C 0 2 2 4 B B C> 4 G 8B C8= 6 8= 5A0 B CAD 2 CD A4 8B 0 2 7 84 E 4 3 8= 0 50 8A 0 = 3 4 @ D 8C0 1 ;4 < 0 = = 4 A. * 7 8B F 8;; 4 = B D A 4 ,58A B C;H ,C7 0 C < > A 4 ? 4 > ? ;4 0 A4 2 > = = 4 2 C4 3 C> C7 4 8= C4 A= 4 C C7 A> D 6 7 58G 4 3 ;8= 4 > A > C7 4 A 2 > = = 4 2 C8> = B ; B 4 2 > = 3 ;H , C7 0 C 2 > = B D < 4 AB 7 0 E 4 < > A4 2 7 > 82 4 0 1 > D C F 7 > ? A> E 83 4 B F 7 0 C B 4 AE 82 4 5> A 58G 4 3 ;8= 4 2 > = = 4 2 C8E 8CH ; 0 = 3 C7 8A3 ;H ,C7 0 C 9> 1 B 8= C7 4 8= 3 D B CAH 0 A4 B4 2 D A4 . > ;;> F 8= 6 C7 8B B C0 C4 < 4 = C,) > ;83 0 A8CH B D 1 < 8CC4 3 0 A4 0 2 C8> = > = C7 4 3 8B 2 D B B 8> = ? 0 ? 4 A. “* 7 4 ? A > ? > B 4 3 LL+ 8 = 8 C B 2 D A A 4 = C 5 > A < F 8 ; ; A 4 B D ; C 8 = 0 = 80% 3 4 2 A 4 0 B 4 8 = 8 = 2 > < 4 5 > A * 4 ;: > < 0 = 3 F 8;; C7 4 A4 5> A4 D = 3 > D 1 C4 3 ;H ;4 0 3 C > 9 > 1 ; > B B 4 B ,” B 0 8 3 $ 0 A 8 D B A > D 2 0 < ? , 7 4 0 3 > 5 C7 4 > < < D = 82 0 C8> = , 7 4 < 82 0 ; 0 = 3 ' A> 54 B B 8> = 0 ; = 3 D B CAH ' )0 C ) > ;83 0 A8CH . ) > ;83 0 A8CH A4 ? A4 B 4 = CB C7 > D B 0 = 3 B > 5 < 4 < 1 4 AB 8= C7 4 = 5> A< 0 C8> = 0 = 3 > < < D = 82 0 C8> = * 4 2 7 = > ;> 6 H 8= 3 D B CAH * ), ? ; 0 2 8 = 6 C 7 4 D = 8 > = 8 = C 7 4 < 8 3 B C > 5 C 7 4 3 4 1 0 C 4 > = LL+ . ? 0 AC 5A> < < 0 B B 8E 4 A4 CA4 = 2 7 < 4 = CB C7 0 C 2 > D ; 3 B ? 0 F = 5 > A C 7 > D C > 5 LL+ , 0 = > C 7 4 A 2 > = 2 4 A= 5> A ) > ;83 0 A8CH 8B C7 0 C B > < 4 B 4 AE 82 4 ? A > E 8 3 4 A B ) ' ’B ), 4 B ? 4 2 8 0 ; ; H * 4 ; : > < ’B 2 > < ? 4 C8C> AB ,B > < 4 C8< 4 B > ? C C> D B 4 5> A4 86 = 4 < ? ;> H 4 4 B 8= B C4 0 3 > 5 ) > D C7 5A82 0 = B C> 58;; E 0 2 0 = 2 84 B 8= ) > D C7 5A82 0 . “- 4 0 A 4 > 5 C 7 4 > ? 8 = 8 > = C 7 0 C C 7 4 B 4 4 < ? ;> H 4 AB B 7 > D ;3 58AB C 2 > = B 83 4 A ) 2 8C8I 4 = B C> 58;; C7 4 B 4 ? > B 8C8> = B 1 4 5> A4 7 4 0 3 7 D = C8= 6 5> A 4 8 6 = 4 A B C > 5 8 ; ; C 7 4 < ,” A > D 2 0 < ? 2 > = C 8 = D 4 3 . “ C C7 8B 9D = 2 CD A4 ,) > ;83 0 A8CH 1 4 ;84 E 4 B C7 0 C C7 4 ? A> ? > B 0 ; > 5 ' ) CA4 0 < > A 8CB CA4 0 < )0 2 2 4 B B 0 B 0 = 0 ; C 4 A = 0 C 8 E 4 5 > A ? 7 H B 8 2 0 ; LL+ 8 B = > <

4 A

E 0 =

2011

34 F

Afleggings by Bridgestone beperk Deur Cilleste van der Walt & Moira-Marie Kloppers ) C0 C8B C84 : 4 ) D 83 - 5A8: 0 B 4 : F 0 AC0 0 ;;8: B 4 8 = 3 8 4 = B = 4 < 8 = 6 B H 5 4 A B F 0 C > ? 20 ) 4 ? C 4 < 1 4 A 1 4 : 4 = 3 6 4 B C4 ; 8B ,C> > = 3 0 C 8= 3 84 = B = 4 < 8= 6 8= 3 84 5> A< 4 ;4 E 4 AE 0 0 A3 86 8= 6 B 4 : C > A 3 8 4 0 5 6 4 ; > ? 4 9 0 0 A < 4 C 18 000 ? > B C 4 , > 5 C 4 F 4 ; 1,5%, 0 5 6 4 = 4 4 < 7 4 C . 0 0 A1 4 = 4 F 4 = B 7 4 C F 4 A: 6 4 ;4 4 = C7 4 3 4 8= 3 84 B 4 : C> A 3 84 0 56 4 ;> ? 4 : F 0 AC0 0 ; < 4 C B > F 0 C 8 000 ? > B C 4 6 4 : A 8 < ? . ) > ;83 0 A8C4 8C ? A> 1 4 4 A > < 3 84 D 8CF 4 A: 8= 6 E 0 = 7 84 A3 84 B H 54 AB > ? F 4 A: = 4 < 4 AB 8= < 0 0 CB : 0 ? ? H 4 F 0 0 A 3 84 E 0 : 1 > = 3 E 4 AC4 4 = F > > A3 86 F > A3 ,C> C 3 84 < 8= 8< D < C4 1 4 ? 4 A: . 4 = 6 4 E 0 ; F 0 0 A 3 84 E 0 : 1 > = 3 8= 6 4 6 A H ? 4 = ’= F 4 B 4 = ; 8 : 4 E 4 A B : 8 ; 6 4 < 0 0 : 7 4 C,8B < 4 C 3 84 1 4 ? ;0 = 3 4 0 5;4 6 6 8= 6 B 3 4 D A A83 6 4 B C> = 4 8= ' > AC ;8I 0 1 4 C7 . “) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C F 0 B 8 = ’= : > = B D ; C 0 B 8 4 ? A > B 4 B 1 H A 8 3 6 4 B C > = 4 1 4 C A > : : 4 ,” B M - H = 0 = 3 ) C A H 3 > < , ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C -> A 6 0 = 8 B 4 4 A 3 4 A.“ 84 < 0 0 CB : 0 ? ? H 7 4 C E 0 : 1 > = 3 4 8= D 6 D B CD B 8= : 4 = = 8B 6 4 B C4 ; 3 0 C 7 H 1 4 ? ;0 = > A C ; 8 I 0 1 4 C 7 C 4 B ;D 8C 4 = E 4 AE 0 0 A3 86 8= 6 E 0 = 3 8K 1 0 = 3 4 B ; 4 6 B 1 H 3 8 4 A 8 C B -0 0 = ; 4 6 E > > A C C 4 B 8 C . “ 84 < 0 0 CB : 0 ? ? H 7 4 C 8= 3 84 AC8: 4 ; 189-: 4 = = 8 B 6 4 F 8 = 6 6 4 B M 3 8 C B > D = 8 4 58= 0 = B 84 4 ; B 8= 7 M > < 3 84 ' > AC ;8I 0 1 4 C7 0 0 = ;4 6 > ? C4 6 A0 3 4 4 A 0 B 7 84 A3 84 B ? 4 B 85 8 4 : 4 1 0 = 3 4 A 4 4 3 B B D : B 4 B E > ; 1 H ’= 0 = 3 4 A 0 0 = ;4 6 E 4 AE 0 0 A3 86 F > A3 = 84 . 8C 7 4 C B > F 0 C 21 F 4 A : 6 4 ; 4 4 = C 7 4 3 4 , > 5 C 4 F 4 ; 1 H : 0 = B 35% E 0 = 3 8 4 F 4 A : 6 4 ; 4 4 = C 7 4 3 4 1 H 3 84 < 0 0 CB : 0 ? ? H ,8= 3 84 6 4 3 A0 = 6 6 4 1 A 8 = 6 ,” E 4 A 3 D 8 3 4 ; 8 : ) C A H 3 > < . 4 D A 3 84 : > = B D ;C0 B 84 ? A> B 4 B : > = 3 84 ? 0 ACH 4 3 0 0 A8= B ;0 0 6 > < 3 84 0 0 = C0 ; 6 4 3 F > = 6 4 0 5 ; 4 6 6 8 = 6 B C > C 52 C 4 E 4 A < 8 = 3 4 A .

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

8 = 3 D B C A H

= 4 F

Retrenchment monster still on the prowl By Cilleste van der Walt & Moira-Marie Kloppers 7 8;4 < 0 = H ) > D C7 5A82 0 = B 0 A4 B C8;; 7 0 E 8= 6 = 86 7 C< 0 A4 B 0 5C4 A 1 4 8= 6 A4 CA4 = 2 7 4 3 3 D A8= 6 C7 4 A4 2 4 B B 8 > = , < > A 4 C 7 0 = 11 000 4 < ? ; > H 4 4 B 7 0 3 C > ;8E 4 C7 A> D 6 7 C7 8B = 86 7 C< 0 A4 0 6 0 8= C7 8B H 4 0 A. V0 A 8 > D B ; 0 A 6 4 2 > < ? 0 = 8 4 B 5 A > < 0 < > = 6 B C > C 7 4 A B C 7 4 < 8 = 8 = 6 ,C 4 ; 4 2 > < < D = 8 2 0 C 8 > = B 0 = 3 5 8 = 0 = 2 8 0 ; 8= 3 D B CA84 B 7 0 3 C> 4 < 1 0 A: > = E > ;D = C0 AH 0 = 3 8= E > ;D = C0 AH A4 CA4 = 2 7 < 4 = CB 5> ;;> F 8= 6 C7 4 B ;> F 4 A C7 0 = 4 G ? 4 2 C4 3 A4 2 > E 4 AH > 5 C7 4 4 2 > = > < H . = C7 4 < 8= 8= 6 8= 3 D B CAH , G G 0 A> 3 4 2 ;0 A4 3 300 ? > B 8 C 8 > = B A 4 3 D = 3 0 = C 0 B ? 0 A C > 5 C 7 4 2 > < ? 0 = H ’B ) 8 H 0 H 0 ? A > 9 4 2 C , F 7 8 ; 4 ) 8 < < 4 A !0 2 : 0 = = > D = 2 4 3 C7 0 C C7 4 H ? ;0 = = 4 3 C> A4 CA4 = 2 7 0 A > D = 3 1 248 4 < ? ; > H 4 4 B , 8 = 2 ; D 3 8 = 6 144 9 > 1 B 0 C C7 4 D 55 ) 2 > CC > B ? 8C0 ; 0 C C7 4 < 8= 4 . = 0 3 3 8 C 8 > = , < ? 0 ; 0 ' ; 0 C 8 = D < ’B $ 0 A D ; 0 $ 8 = 4 B C 0 A C 4 3 2 > = B D ;C0 C8> = B F 8C7 D = 8> = B 4 0 A;84 A C7 8B H 4 0 A C> A 4 C A 4 = 2 7 1 000 4 < ? ; > H 4 4 B F 7 8 ; 4 ? ; 0 = B C > B 7 D C @ D 0 A 8 D B ’B ; D 4 ( 8 3 6 4 < 8 = 4 2 > D ; 3 ; 4 0 3 C > 0 = > C 7 4 A 1 400 9 > 1 ; > B B 4 B . $ 4 0 = F 7 8 ; 4 ,8 = C 7 4 C 4 ; 4 2 > < < D = 8 2 0 C 8 > = B 8 = -

3 D B CAH , * 4 ;: > < > 554 A4 3 1 8 4 < ? ;> H 4 4 B E > ;D = C0 AH B 4 E 4 A0 = 2 4 ? 0 2 : 0 6 4 B 0 C C7 4 1 4 6 8= = 8 = 6 > 5 C 7 4 H 4 0 A F 7 8 ; 4 % 4 > C 4 ; A 4 C A 4 = 2 7 4 3 100 > 5 8CB 4 < ? ;> H 4 4 B . ' 82 : = ' 0 H , C7 4 ) , 3 0 < 0 B $ 8;; 8= ' > AC ;8I 0 1 4 C7 , ) 0 = ;0 < 0 = 3 E 0 A8> D B 1 0 = : B , 8= 2 ;D 3 8= 6 1 B 0 , 0 ;B > 0 = = > D = 2 4 3 A4 CA4 = 2 7 < 4 = CB 0 < > D = C8= 6 C> C7 4 ;> B B > 5 0 C ; 4 0 B C 0 = > C 7 4 A 5 000 ? > B 8 C 8 > = B . ;;4 = B $ 4 B 7 2 > < 0 = D 50 2 CD A4 AB > 5 F 8A4 0 = 3 F 8A4 ? A> 3 D 2 CB 5> A 2 > = B CAD 2 C8> = ,B 4 2 D A8CH ,0 6 A82 D ;CD A4 , 8= 3 D B CAH 0 = 3 < 8= 8= 6 ) 0 = 3 + = 8@ D 4 H 3 A0 < 0 = D 50 2 CD A4 A 0 = 3 B D ? ? ;84 A > 5 < 0 A8= 4 0 = 3 3 8E 8= 6 4 @ D 8? < 4 = C C> C7 4 > 8; 0 = 3 6 0 B 8= 3 D B CAH )B C0 AC4 3 C7 4 ? A> 2 4 B B > 5 A4 CA4 = 2 7 < 4 = CB A4 B ? 4 2 C8E 4 ;H > = 3 0 = 3 & 2 C> 1 4 A. ;;4 = B $ 4 B 7 2 > 8B ;> > : 8= 6 0 C A4 CA4 = 2 7 8= 6 < > A4 C7 0 = 50% > 5 8 C B F > A : 5 > A 2 4 120 4 < ? ; > H 4 4 B > D C > 5 239). + = 8 @ D 4 H 3 A0 > = C7 4 > C7 4 A 7 0 = 3 0 = C82 8? 0 C4 B C7 0 C 4 < ? ;> H 4 4 B F 8;; 1 4 0 554 2 C4 3 1 H 8 C B ? ; 0 = = 4 3 A 4 C A 4 = 2 7 < 4 = C B . * 7 8 B 8 B 0 ; < > B C 45% > 5 C7 4 F > A: 5> A2 4 . % 4 6 > C80 C8> = B 0 A4 > = 6 > 8= 6 0 = 3 ) > ;83 0 A8CH F 8;; 3 > 4 E 4 AH C7 8= 6 8= 8CB ? > F 4 A C> 50 2 8;8C0 C4 C7 4 ? A> 2 4 B B 4 B . S

Exxaro-lone: Geskilrondte by KVBA Deur Nikke Strydom F 8= 6 B : AH 4 = > > : 3 84 B 4 ;53 4 6 4 6 A0 3 4 4 A F > A3 . 84 A3 84 E > > AB C4 ; 8B 6 4 < 0 0 : > ? 3 84 E > > AF 0 0 A 3 4 3 0 C ’= C F 4 4 9 0 0 A ; > > = > > A 4 4 = : > 6 8 = 6 E 0 = 8% E 8 A 2011 4 = ,5% E 8 A 2012 6 4 B ;D 8C F > A3 . ) > ;83 0 A8C4 8C 7 4 C 8= A4 0 : B 84 7 84 A> ? 6 4 B M 3 0 C B C0 = 3 0 0 A3 8B 4 A8= 6 = 84 = 4 C 8= 1 4 6 8= B 4 ; < > 4 C 6 4 B : 84 3 = 84 , < 0 0 A 3 0 C F 4 A: = 4 < 4 AB 1 H 4 = $ B 4 E 4 A6 > 4 3 8= 6 > > : 6 4 ;H : 6 4 B C4 ; < > 4 C F > A3 , < 4 C 8= 0 6 = 4 < 8= 6 E 0 = 7 D ;;4 > = 3 4 AE 8= 3 8= 6 4 = 90 A4 3 84 = B . 84 E 0 : 1 > = 3 7 4 C E 4 A3 4 A > > : 1 4 B F 0 0 A 6 4 < 0 0 : C4 4 = 3 84 E > > A6 4 B C4 ;3 4 B C0 = 3 0 0 A3 8B 4 A8= 6 F 0 C B ;4 6 B > ? 8= CA4 4 E ;0 : 8= 6 4 B C4 ; B 0 ; F > A3 . ) > ;83 0 A8C4 8C 7 4 C 8= CD B B 4 = > > : B H ;> > = 4 8B 0 0 = 6 4 ? 0 B 4 = ’= ; > > = E 4 A 7 > 6 8 = 6 E 0 = 8,5% 6 4 N 8B , > ? E > > AF 0 0 A3 4 3 0 C 3 84 E 4 A6 > 4 3 8= 6 B > = 6 4 ;H : 7 4 3 4 CD B B 4 = 4 = $ A4 6 6 4 B C4 ; F > A 3 . V0 = 9 0 0 A B 4 ; > > = E 4 A 7 > 6 8 = 6 < > 4 B 8 = & : C> 1 4 A,C4 AD 6 F 4 A : 4 = 3 E 0 = 0 5 1!D ;84 ,8= 6 4 B C4 ; F > A3 .

84 4 4 AB C4 6 4 B : 8;E 4 A6 0 3 4 A8= 6 1 H 3 84 " > < < 8 B B 8 4 E 8 A V4 A B > 4 = 8 = 6 , 4 < 8 3 3 4 ; 8 = 6 4 = A 1 8 CA0 B 84 " V ) > < 3 84 ;> > = 6 4 B : 8; CD B B 4 = ) > ;83 0 A 8C4 8C 4 = G G 0 A > C4 1 4 < 83 3 4 ;,7 4 C > = ;0 = 6 B ? ;0 0 B 6 4 E 8= 3 . > 4 F 4 ; 6 4 4 = = > 4 < 4 = B F 0 0 A3 86 4 E > A 3 4 A 8= 6 6 4 < 0 0 : 8B = 84 ,7 4 C G G 0 A > < 8= B C4 = B CF 4 4 = D F 4 E > > AB C4 ;;4 > > A 3 84 B C0 = 3 0 0 A3 8B 4 A8= 6 CD B B 4 = G G 0 A> > 0 ; )4 = G G 0 A A > > 0 ; $ ? D < 0 ;0 = 6 0 $ )> ? 3 84 C0 54 ; 6 4 B 8C. 84 E > > AB C4 ;;4 B ;D 8C 8= 3 0 C 3 84 F 4 A: 6 4 F 4 AB 1 H 3 A 0 4 E 8 A ? 4 = B 8 > 4 = E 0 = 10% C > C 15% E 4 A 7 > > 6 4 = 3 0 C 3 84 F 4 A: = 4 < 4 AB 1 H 3 A0 4 E 0 = % C > C 8% E 4 A 7 > > 6 F > A 3 > 4 = 1 H 3 A0 4 B 6 4 ;H : 0 0 = 3 8K E 0 = $ C4 B C4 ;. G G 0 A> 7 4 C E 4 A3 4 A E > > A6 4 B C4 ; 3 0 C 3 84 ! $ 0 = 0 6 4 A -B C 4 ; B 4 ; B 0 B 8 = B C A D < 4 = C 6 4 1 A D 8 : F > A 3 > < 0 ; 3 84 ? > B C4 1 H 4 = $ 4 4 AB 6 4 ;H : C4 B C 4 ; E > > A 3 0 C 3 0 0 A E 0 = 0 5 1 ! D ; 8 4 2012 = 0 3 8 4 ' 0 C C 4 A B > = -B C 4 ; B 4 ; > > A 6 4 B : 0 : 4 ; F > A 3 . 8 C B 0 ; 3 0 0 AC> 4 ;4 8 3 0 C F 4 A: = 4 < 4 AB 1 H 4 = $ F 0 C 3 84 B 4 ;53 4 C0 : 4 E 4 AA86 , 3 84 B 4 ;53 4 ? > B 1 4 B : AH = > <

4 A

E 0 =

2011

36 F

KORTLIKS Blyvoor aan ‘regte’ belegger verkoop ( G> ; 3 , ) D 8 3 - 5 A 8 : 0 B 4 E 8 4 A 3 4 6 A > > CB C4 6 > D 3 E 4 A E 0 0 A 3 86 4 A,7 4 C 6 4 B M 7 H B0 ; BH 4%-4 8 4 = 0 0 A B : 0 ? 8 = 3 8 4 ;H E > > A D 8 C I 8 2 7 C -< H = ;H E > > A )1 D 8C4 0 A ;4 C> = E 8;;4 E 4 A: > > ? B > 3 A0 7 H 3 84 “A 4 6 C 4 ” 1 4 ; 4 6 6 4 A : 0 = : A H . V> ; 6 4 = B % 8 N ; ' A4 C> A8D B , D 8CE > 4 A4 = 3 4 7 > > 5, 6 4 1 4 D A 3 8C B > A3 = 0 3 0 C ’= 6 A > > C < 0 0 C B : 0 ? ? H 0 0 = 3 4 ; 4 0 0 = : ;4 8= 4 A,< 8= 3 4 A 1 4 B C4 = 3 86 4 < 0 0 CB : 0 ? ? H 4 E 4 A : > > ? 7 4 C . “& = B B 0 ; 4 4 A 3 4 A 3 84 < H = C> 4 < 0 0 : E > > A3 0 C 3 OC F 0 C 1 H D A> A0 B 4 < H = 4 6 4 1 4 D A 7 4 C,7 4 A7 0 0 ; F > A 3 ,” 7 4 C ' A 4 C > A 8 D B 6 4 B M .

Sukses by Media24 $ 4 3 8 0 24 B 4 : > 4 A 0 = C 0 5 3 4 ; 8 = 6 7 4 C 8 = $ 4 8 E 0 = 90 0 A 0 0 = 6 4 : > = 3 86 3 0 C 7 D ; : 0 = C> A4 8= !> 7 0 = = 4 B 1 D A6 4 = ' > AC ;8I 0 1 4 C7 6 4 B 4 = CA0 ;8B 4 4 A < > 4 C F > A3 3 4 D A = 0 3 84 7 > > 5: 0 = C> > A 8= " 0 0 ? B C0 3 C4 B : D 85. 84 ? > B C4 E 0 = CF 4 4 1 4 B CD D A3 4 AB 8= ' > AC ; 8 I 0 1 4 C 7 4 = 44 F 4 A : = 4 < 4 A B 8 = ! > 7 0 = = 4 B 1 D A6 B 4 ? > B C4 B > D < > > = C;8: 8= 3 84 6 4 3 A 0 = 6 : > < . ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 7 4 C 85% E 0 = 3 8K F 4 A: = 4 < 4 AB E 4 AC4 4 = F > > A3 86 . 84 0 5;4 6 6 8= 6 B 8B B D : B 4 B E > ; 0 56 4 F 4 4 A 4 = 3 8 4 B 4 = C A 0 ; 8 B 4 A 8 = 6 B ? ; 0 = 8 B ; 0 0 C E 0 0 A . ’= ' 0 0 A F 4 A: = 4 < 4 AB 7 4 C E AH F 8;;86 4 B : 4 83 8= 6 B ? 0 : : 4 CC4 0 0 = E 0 0 A C4 AF H ; CF 4 4 F 4 A: = 4 < 4 AB B 4 : > = CA0 : C4 = 84 7 4 A= 84 D 8B = 84 . = 3 4 A F 4 A: = 4 < 4 AB F 0 C < > > = C;8: 6 4 A0 0 : B > D F > A3 , 7 4 C ? > B C4 8= 0 = 3 4 A 0 53 4 ;8= 6 B 0 0 = E 0 0 A.

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

1 4 3 A H 5 B = D D B

Vakbond ryg nog talle loonwelslae in Deur Cilleste van der Walt SHELTAM RAIL L> > = > = 3 4 A 7 0 = 3 0 5 6 4 B ; D 8 C < 4 C ’= E 0 = 8%, C 4 A D 6 F 4 - 4 A: = 4 < 4 AB > = 6 8= 6 > ? 3 84 F 4 E > > AB > A6 5> = 3 B .

4 ;8= 6 B 0 ;6 4 A: 4 = 3 CE 0 = 6 A: 6 4 F

1 H < 4 = 4 E 0 = 0 > > : 4 A B4

) 7 4 ;C0 < ( 0 8; 8B ;> > = E 4 A7 > 6 8= 6 5 1!D = 84 E 0 = 90 0 A. ’= 0,5%-E 4 A 7 > 1 H 3 A0 4 C> C 7 D ;

NORTHAM PLATINUM 84 3 4 A3 4 A> = 3 C4 ;> > = > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;8= 6 B CD B B 4 = % > AC7 0 < ' ;0 C8= D < 4 = 6 4 > A6 0 = 8B 4 4 A3 4 0 A1 4 83 ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 4 = 3 8 4 % + $ ) 7 4 C > ? 28 ) 4 ? C 4 < 1 4 A ? ;0 0 B 6 4 E 8= 3 . 84 F 4 A: 6 4 F 4 A 7 4 C CH 3 4 = B 3 8 4 > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; 8 = 6 B ’= = D F 4 C F 4 4 9 0 0 A ; > > = 0 0 = 1 > 3 < 4 C ’= E 4 A 7 > 6 8 = 6 E 0 = B ; 4 6 B , % E 8 A 2011 4 = ,8% E 8 A 2012 6 4 < 0 0 : . V> ; 6 4 = B L> D 8 B ' A 4 C > A 8 D B , F > > A 3 E > 4 A 3 4 A E 8 A ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C , 7 4 C 3 84 E 0 : 1 > = 3 3 84 F 4 A: 6 4 F 4 A E 4 AB > 4 : > > = 0 0 = 1 > 3 C4 7 4 AB 84 = , 0 0 = 6 4 B 84 = 3 84 B : 0 < 4 ;4 0 0 = 1 > 3 B : 0 0 AB < 4 C 8= 5;0 B 84 CA4 3 7 > D . V0 = 9 0 0 A B 4 ; > > = > > A 4 4 = : > 4 C C 4 A D 6 F 4 A : 4 = 3 E 0 = 0 5 1!D ;84 8= 6 4 B C4 ; F > A3 .

MURRAY & ROBERTS CEMENTATION 84 3 4 A3 4 A> = 3 C4 ;> > = > = 3 4 A7 0 = 3 4 ;8= 6 B 1 H $ D AA0 H ( > 1 4 A C B 4 < 4 = C 0 C 8 > = > ? 12 ) 4 ? C 4 < 1 4 A 7 4 C > ? ’= 6 D = B C 8 6 4 C F 4 4 9 0 0 A ; > > = > > A 4 4 = : > > ? . 8 4 > > A 4 4 = : > 6 8 = 6 E 0 = ,5% E 8 A 2011 4 = 8% E 8 A 2012 > ? F 4 A: = 4 < 4 AB B 4 1 0 B 84 B 4 B 0 ;0 A8B , 1 4 7 D 8B 8= 6 B C> 4 ;0 0 6 4 = ? A> 3 D : B 84 - 4 = E 4 8;86 7 4 83 B 1 > = D B 8B > = 3 4 AC4 : 4 = 4 = B 0 ; C4 AD 6 F 4 A: 4 = 3 E 0 = 0 5 1!D ;84 E 0 = 90 0 A 8= 6 4 B C4 ; F > A 3 . - 4 A : = 4 < 4 A B B 0 ; > > : 24 F 4 A : 3 0 4 E 0 : 0 = B 8 4 E 4 A ; > 5 > = C E 0 = 6 ? ; 4 : B E 0 = 28 : 0 ; 4 = 3 4 A 3 0 4 . TAU LEKOA MINE ’= * F 4 4 9 0 0 A ; > > = > > A 4 4 = : > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 4 = V8 ; ; 0 6 4 $ 0 8 = ( 4 4 5 B 4 * 0 D L4 : > 0 6 > D 3 < H = 8B > = ;0 = 6 B > = 3 4 AC4 : 4 = 4 = C4 AD 6 F 4 A: 4 = 3 E 0 = 0 5 1!D ;84 8= 6 4 B C4 ;.- 4 A: = 4 < 4 AB B 0 ; ’= E 4 A 7 > 6 8 = 6 E 0 = C D B B 4 = 8% 4 = 10% > = C E 0 = 6 ,0 57 0 = 6 4 = 3 E 0 = 7 D ; ? > B E ;0 : .$ H = F 4 A: = 4 < 4 AB , 0 < 1 0 6 B ;D 8 4 = 0 < ? C4 = 0 A4 E 0 = * 0 D L4 : > 0 B 0 ; 8 = 2011 4 = 2012 ’= ; > > = E 4 A 7 > 6 8 = 6

E 0 = 8% > = C E 0 = 6 . - 4 A : = 4 < 4 A B > ? 3 8 4 : 0 C 4 6 > A 8 4 3- C > C 4-? > B E ; 0 : 4 = 3 8 4 : 0 C 4 6 > A 8 4 5- C > C 8? > B E ;0 : B 0 ; > = 3 4 AB : 4 83 4 ;8: E 4 A7 > 6 8= 6 B E 0 = 10% 4 = 9% > = C E 0 = 6 . 4 = 4 F 4 = B 3 8 4 E 4 A 7 > 6 8 = 6 B 0 ; F 4 A : = 4 < 4 A B B 4 D 8 C ; 4 4 5 C > 4 ; 0 0 6 E 0 = ( 1 400 ? 4 A < 0 0 = 3 8 = 2011 4 = 2012 9 0 0 A ; 8 : B < 4 C ( 120 E 4 A< 4 4 A3 4 A F > A3 . - 4 A: = 4 < 4 AB B 4 < 4 3 84 B 4 > = 6 4 B : 8 : C 7 4 8 3 B E > > A 3 4 4 ; B 0 ; 8 = 2011 E 0 = ( 20 000 C > C ( 25 000, 4 = 8 = 2012 E 0 = ( 25 000 C > C ( 30 000 E 4 A 7 > > 6 F > A 3 . ASSMANG LIMITED IRON ORE AND MANGANESE MINES ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 4 = B B < 0 = 6 L8 < 8 C 4 3 A > = & A 4 0 = 3 $ 0 = 6 0 = 4 B 4 $ 8 = 4 B 7 4 C 8 = ) 4 ? C 4 < 1 4 A ’= 3 A 8 4 9 0 0 A ; > > = > > A 4 4 = : > 6 8 = 6 E 0 = 8% ? 4 A 9 0 0 A E 8 A 2011, 2012 4 = 2013 > = 3 4 A C 4 : 4 = . = 3 8 4 = 3 8 4 V' 7 > N A 0 B 8% B > D B C H 6 C 4 4 = 3 8 4 C H 3 3 0 C 3 8 4 2012- 4 = 2013-; > > = E 4 A 7 > 6 8 = 6 B 8 = 6 4 B C 4 ; F > A 3 , B 0 ; F 4 A : = 4 < 4 A B ’= 1 H : > < 4 = 3 4 1,5% > = C E 0 = 6 . - 4 A : = 4 < 4 A B B 4 9 0 0 A ; 8 : B 4 E 4 A ; > 5 8 B E 0 = 1 3 0 4 C > C 20 3 0 4 E 4 A < 4 4 A 3 4 A . S

? A > <

Kry jou deel van R35 miljard! 3 84 5> = 5> = B> A

< 3 B 3 B 6 5>

4 4 A 0 B 2,5 < 8 ; 9 > 4 = < 4 = B 4 : 0 = = > D E > > A3 4 4 ; CA4 : D 8C 3 84 B D A? ;D B D 8C1 4 C0 ; 8 = 6 E 0 = ( 35 < 8 ; 9 0 A 3 E 0 = 4 C0 0 ;- 4 = 8= 6 4 = 84 D AB 1 4 3 AH 5 B 4 0 5CA4 4 4 , 3 84 = 6 4 = 84 D AB 8= 3 D B CA84 N ' 4 = B 8> 4 = ' ) 4 = 3 8 4 $ 4 C 0 0 ; 8 = 3 D B C A 8 4 N V> > A = 3 B $ ' ). ! H : 0 = 4 4 = E 0 = 7 D ; ; 4 F 4 4 B

Grab the opportunity! $ > A 4 C 7 0 = 2.5 < 8 ; ; 8 > = ? 4 > ? ; 4 = > F B C 0 = 3 C > @ D 0 ; 8 5 H 5 > A C 7 4 ? 0 H > D C > 5 ( 35 1 8 ; ; 8 > = 5A> < C7 4 $ 4 C0 ; = 3 D B CA84 B ' A> E 83 4 = C D = 3 $ ' ) 0 = 3 C7 4 = 6 8= 4 4 A8= 6 = 3 D B CA84 B ' 4 = B 8> = D = 3 ' ). * 7 4 $ ' , 0 3 4 5 8 = 4 3 2 > = CA 81 D C8> = ? A > E 83 4 = C 5D = 3 ,0 = 3 C7 4 ' , 0 3 4 58= 4 3 1 4 = 4 58C ? 4 = B 8> = 5D = 3 ,< D B C 1 > C7 ? 4 A5> A< 0 B D A? ;D B 0 ? ? > AC8> = < 4 = C 4 G 4 A2 8B 4 8= C4 A 5 C7 4 ' 4 = B 8> = D = 3 B 2 C.* 7 4 B D A? ;D B 0 ? ? > AC8> = < 4 = C 3 0 C4 5> A 1 > C7 5 D = 3 B 8 B 1 ? A 8 ; 2008. * 7 4 2 C ; 0 H B 3 > F = 0 ;; C7 4 A4 @ D 8A4 < 4 = CB > 5 B D 2 7 0 = 4 G 4 A2 8B 4 . C 8B 8< ? > AC0 = C C7 0 C 0 ;; @ D 0 ;85H 8= 6 B C0 : 4 7 > ;3 4 AB A4 6 8B C4 A 5> A C7 4 B D A? ;D B 0 ? ? > AC8> = < 4 = C B2 7 4 < 4 .

WIE KAN VOORDEEL TREK? • V> > A < 0 ; 8 6 4 ; 4 3 4 F 0 C E 0 = 1 $ 4 8 1991 C > C 31 $ 0 0 A C 2008 ; 4 3 4 E 0 = 3 8 4 $ ' F 0 B . • V> > A < 0 ; 8 6 4 ; 4 3 4 F 0 C E 0 = 1 ! 0 = D 0 A 8 4 1980 C > C 31 $ 0 0 A C 2008 ; 4 3 4 E 0 = 3 8 4 ' F 0 B. • ' 4 A B > = 4 F 0 C > ? 31 $ 0 0 A C 2008 0 : C 8 4 F 4 ;4 3 4 F 0 B . • ' 4 = B 8 > 4 = 0 A 8 B B 4 F 0 C > ? 31 $ 0 0 A C 2008 ;4 3 4 E 0 = 3 84 ' F 0 B. • L4 3 4 F 0 C > ? 31 $ 0 0 A C 2008 = > 6 E > > A 3 4 ; 4 8= 3 84 5> = 3 B 6 4 7 0 3 7 4 C F 0 C = > 6 = 84 D 8C1 4 C0 0 ; 8B = 84 . & = 6 4 ;D : : 86 : 0 = 6 4 4 = E > > A< 0 ;86 4 ;4 3 4 > 5 ? 4 = B 8 > 4 = 0 A 8 B B 4 F 0 C E > > A > 5 > ? 31 $ 0 0 A C 2008 > > A ; 4 3 4 8 B , > 5 ; 4 3 4 F 0 C 4 4 A B = J 1 ? A 8 ; 2008 1 H 3 8 4 5 > = 3 B 0 0 = 6 4 B ; D 8 C 7 4 C , E > > A 3 4 4 ; D 8C 3 84 B D A? ;D B E 4 A3 4 ;8= 6 CA4 : = 84 . IS EK GEREGTIG OP ’N UITBETALING? B 9H F > = 3 4 A > 5 9H F 4 ; E > > A3 4 4 ; D 8C 7 84 A3 84 B D A? ;D B E 4 A3 4 ;8= 6 : 0 = CA4 : , < > 4 C 9H 3 84 $ -= 0 E A 0 0 6 ; H = 1 H 08 1 50 44 55 B : 0 : 4 ; . ) > 3 A0 3 8C 1 4 E 4 B C86 8B 3 0 C 9H E 8A 3 84 D 8C1 4 C0 ;8= 6 8= 0 0 = < 4 A: 8= 6 : > < ,< > 4 C 9H A4 6 8B CA4 4 A.

" 4 6 4 0 0 4 =

" '

& * & . & $

WAT HET EK NODIG OM TE REGISTREER? • -3 > : D < 4 = C . • ' > B -4 = F > > = 0 3 A4 B . • " > = C0 : = > < < 4 AB . • V> > A 3 4 ; 4 E 4 A : ; 0 A 8 = 6 . • L8 3 < 0 0 C B : 0 ? : 0 0 A C > 5 B 0 ; 0 A 8 B B C A > : 8 4 . • 4 B > = 3 4 A7 4 3 4 E 0 = E > A86 4 F 4 A: 6 4 F 4 AB 4 = F 4 A: C4 A< H = 4 .

& * & :8) * &

> B 8 4 -0 A C 8 : 4 ;

4 AB 4 6 B > D F 0

< 4 0 0 < F 4 A C 4

4 = 3 0 E > > AB : ,= 0 6 %E 0 =

C B ;4 6 B 84 = 8= 6 4 = > 4 6 0 56 4 CA

B > F 0 C % E 0 = ) D 83 6 4 < 0 0 : 7 4 C E 8A 0 5CA4 3 4 1 %E 0 = 0 56 4 CA 4 3 4 = 4 4 3 4 = 4 B 3 4 D A 7 D ;;4 50 <

- 5A8: ,B > F B 0 57 0 8;84 B

0 = 4 AB C4 4 0 C 32% B C 4 = : ;8: 8B E 0 > = 3 4 A7 > D

= 0 5 C A 4 4 -> D 4 3 B = J 0 5CA4 = ’= B C 0 0 C B ? < > 4 C F > A3

3 4 A3 > < 3 4 < > 4 C 4 = B 8> 4 = .

MIBFA: Die naam waarop jy kan staatmaak! • $

8 B ’= = 8 4 -F 8 = B 6 4 F 4 = 3 4 > B 0 B 8 4 F 0 C 8 = 1994 C > C B C 0 = 3 6 4 1 < 4 C 3 84 D 8CB ;D 8C;8: 4 3 > 4 ; > < 3 84 3 4 4 ;5> = 3 B 4 E 0 = 3 84 < 4 C0 0 ;- 4 = = 84 D AB 1 4 3 AH 5 C4 0 3 < 8= 8B CA4 4 A. • $ 1 4 B : 8 : > > A ’= A 0 0 3 E 0 = C4 D A4 F 0 C D 8C 4 F 4 E 4 4 ; F 4 A: 6 4 F C4 4 = F > > A3 86 4 AB 0 B E 0 : 1 > = 3 E 4 F > > A3 86 4 AB 1 4 B C0 0 = . 0 0 A F > A3 < 0 = 84 A C> 4 6 4 B 84 = 3 0 C 3 84 58= 0 1 4 ;0 = 6 4 E 0 = F 4 A: = 4 < 4 AB 8= 3 84 ? A8> A8C4 8C 6 4 = 84 C. • $ 8 B ’= E > > A 3 4 4 ; 5 > = 3 B - 4 =

WAT BEHELS DIE PROSES VERDER? ' 4 AB > = 4 F 0 C A4 6 8B CA4 4 A 4 = F 4 ; E 8A 3 84 D 8C1 4 C0 ;8= 6 : F 0 ;858B 4 4 A,B 0 ; : > A C = 0 3 0 C 3 84 A 4 6 8B CA 0 B 84 E > A = CE 0 = 6 F 0 C 3 84 D 8C1 4 C0 ;8= 6 B 1 4 3 A0 6 D 8C4 4 = B 8C. ) > 3 A0 3 84 8= 3 84 = 8= 6 E 0 = 3 84 B : 4 < 0 B 1 H 3 84 ( 0 0 3 > ? 8= 0 = B 8N ;4 84 = B C4 E 8A 6 > 4 3 : 4 D A8= 6 6 4 3 > 4 = 8B ,: 0 = 3 84 D 8C1 4 C0 ;8= 6 E 0 = E > > A3 4 ;4 0 0 = ; 4 3 4 1 8 = = 4 B > < 8 = 0 B 12 < 0 0 = 3 4 1 4 6 8 = . • Skakel die navraaglyn by 0861 50 44 55 of besoek www.mibfasurplus.co.za = > <

= = = > = 7 B>

4 A

E 0 =

2011

38 F

A6 0 = A8= 6 E > > 8= 6

88B A4 -

3 8A4 : 4 AE 4 AAC4 4 = > ? 3 8K = B 8N ;4 1 4 3 AH 5 1 4 ;4 6 -

6 8= 6 B 0 3 < 8= 8B CA0 C4 D A 4 = 8B 1 H 3 84 ( 0 0 3 > ? 8= 0 = B 8N ;4 84 = B C4 6 4 A 4 6 8B CA 4 4 A. • & = 6 4 E 4 4 A 50% E 0 = $ B4 1 4 ;4 6 6 8= 6 B F > A3 3 4 D A 4 : B C4 A= 4 1 4 ;4 6 6 8= 6 B 1 4 B CD D A3 4 AB 1 4 B CD D A, C4 AF H ; 3 84 0 = 3 4 A 50% 3 4 D A $ B 4 4 84 1 4 ;4 6 6 8= 6 B ? 0 = 1 4 B CD D A F > A3 . • $ 7 4 C 8 = 1994 C > C B C 0 = 3 6 4 : > < , < 0 0 A 3 84 5> = 3 B 4 8B E > > A7 4 4 = 3 4 D A 3 84 4 3 4 A 0 B 84 E 8A ) C0 0 ;-4 = = 6 4 = 84 D A B 1 4 3 A H F 4 E 0 = ) D 83 - 5A 8: 0 1 4 B CD D A. 84 0 3 < 8= 8B CA0 C84 F 4 5D = : B 84 F 0 C 3 4 D A 3 84 54 3 4 A 0 B 8 4 6 4 1 8 4 3 8 B , 7 4 C A 4 4 3 B 8 = 1955 1 4 6 8 = .

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

Surplus Apportionment & DataVerification Exercise Due to amendments to the Pension Funds Act in 2007, you may be eligible for a payment. MIBFA would like anyone who is a member, a pensioner or a former member of the funds (or their predecessor funds) to contact them to ensure that they have on record the correct contact details of all members. MIBFA is also taking this opportunity to find and pay any former members who did not take their benefits which were entitled to them upon leaving the industry. HAVEYOU WORKED IN THE METAL INDUSTRIES? ARE YOU OR WERE YOU A MEMBER OF THE: • Metal Industries Provident Fund (MIPF) • Engineering Industries Pension Fund (EIPF)

Then you need to contact MIBFA! Have the following on hand when contacting MIBFA: • Identity number (new and old); • Postal and home address; • Contact telephone number and/or cellphone number; and • Documents such as a benefit statement, a membership card or a salary slip.

0861 50 44 55 www.mibfasurplus.co.za

There is no registration fee to contact MIBFA.You are advised not to pay any third parties to assist you in replying to the funds. The entire process is expected to take at least 18 months to complete. Membership or former membership of one of these funds does not necessarily mean you will be entitled to benefit from the funds.

= D D B F

0 0 A 3 8 6

Afrikaans op sy lekkerste by Maroela Deur Susan Lombaard

Wen kontant met jóú Afrikaanse storie

“0

) 0 = 3 E 4 ; 3 : ; > = 6 ,” B : A H 5 8 : > E 0 = / H ; , ’= 6 4 1 > A 4 ) 0 = E M ;;4 A,0 56 4 CA4 3 4 ? A> 54 B B > A, 7 8B C> A8: D B 4 = F H = : 4 = = 4 A , “7 4 C 4 : E 8 A 3 8 4 4 4 A B C 4 : 4 4 A > ? ) C 4 ; ; 4 = 1 > B 2 7 0 6 C 4 A 6 4 : > < 3 0 C 4 : ’= 1 8 4 C 9 8 4 0 = = 4 A B C 4 A ? A 0 0 C 0 B 3 84 B C0 = 3 0 0 A3 - 5A8: 0 0 = B E 0 = 3 84 * C > 4 ’= < > > 8 > ;0 = 3 B 4 < 4 8B 84 E 8A F 84 4 : B 8= 6 4 7 0 3 7 4 C,E 8A < H CA D 6 4 B C0 0 = 7 4 C > < 3 0 C 4 : : F 0 = B D 8B > = 1 4 B : 0 0 53 6 4 ? A0 0 C 7 4 C. $ 0 0 A 0 0 = ? 0 B 1 0 0 A B > > B 3 84 ) 0 = 3 E 4 ;3 4 A 8B , 7 4 C 4 : < H W6 4 1 4 AH ’ E 4 A B 0 6 = 0 ’= W 6 4 1 A H ’ 4 = 3 0 0 A = 0 7 4 C B H W 6 4 E 4 A H ’ 3 0 C 3 8C 1 0 AB . = C> 4 4 : ;0 C4 A 0 B 9> = 6 3 > B 4 = C < H E 4 A0 ; E 8A % > > A3 4 ;8: 4 B CD 3 4 = C4 < 4 4 A E 4 AB C0 0 = 1 0 0 A F > D < 0 0 : , < > 4 B 4 : W1 4 A> 4 A8= 6 4 ’ E 4 A 0 = 3 4 A = 0 W > = ; D B C 4 ’, W V; > > A E ; 4 8 ’ = 0 W V4 A ; > A 4 E ; 4 8 ’, 4 = W E 4 ; 4 A B ’ = 0 W 5 > D C 9 8 4 B ’. : < > 4 B > > : E 4 A 3 D 83 4 ;8: 3 0 C 4 : < 4 C W? 0 ;84 ;84 ’ = 8: B B 8= 8B C4 AB 1 4 3 > 4 ; 7 4 C = 8 4 < 0 0 A 3 0 C 3 8 C = 4 C E 4 A F H B = 0 ’= 7 0 = 3 4 ; 8 = 6 > < 8 4 C B B C 0 0 = 3 4 C 4 7 > D .” & = B 8 B > ? B > 4 : = 0 9 Q R B C > A 8 4 . V4 A C 4 ; > = B 7 > 4 : > < 9H ;84 5 8B E 8A 5A8: 0 0 = B ,7 > 4 9H ? A0 0 C 4 = F 0 CC4 A C8? 4 83 8> < 0 C84 B 4 D 8C3 AD : : 8= 6 B 4 = E A4 4 < 3 4 F > > A3 4 4 84 0 0 = 9> D : > = CA4 8 8B . V4 A C 4 ; E 8 A > = B 7 > 4 5A8: 0 0 = B 9> D 83 4 = C8C4 8C 7 4 ;? E > A< 7 4 C.& = B 8B > ? B > 4 : = 0 !0 = ;;4 -

< 0 = B 4 B C> A84 –9Q R B C> A84 . " > < ; 4 4 B “$ H 5 A 8 : 0 0 = B 4 B C > A 8 4 ” > ? Dié Groot Debat > ? > = B F 4 1 C D 8 B C 4 , 4 = B C D D A 3 0 = 9> D B C> A84 E 8A > = B = 0 < 0 A> 4 ;0 < 0 A> 4 ;0 < 4 3 8 0 .2 > .I 0 < 4 C My storie 8 = 3 8 4 > = 3 4 A F 4 A? E 4 ;3 . 4 = B : AH F 4 A F 4 = 4 ;: 4 < 0 0 = 3 ( 2 000 < 4 C B H > 5 7 0 0 A B C > A 8 4 . ;8? D H B ,D 8CE > 4 A4 = 3 4 7 > > 5 E 0 = 3 84 ) > ;83 0 A 8 C 4 8 C 4 F 4 6 8 = 6 , B : A H 5 : “ 8 C F 0 B = 8 4 E 8 A < H ’= 1 4 F D B C4 ;8: 4 1 4 B ;D 8C > < ;84 5 C4 F > A3 E 8A 5A8: 0 0 = B = 84 –3 8C F 0 B 3 K K ; E 0 = < H ,A > = 3 > < < H , B > > B 3 84 6 A> = 3 4 = 3 84 6 A0 B 4 = 3 84 6 4 B : 84 3 4 = 8B . : 7 4 C 3 4 D A & D < 0 B4 6 4 B : 8 4 3 4 = 8 B -> N = 0 3 8 4 > = CB C0 0 = E 0 = 5A8: 0 0 = B 6 4 : H : – E 4 AB C0 0 = 3 0 C 3 8 C = 8 4 ’= < 0 : ; 8 : 4 6 4 1 > > AC4 F 0 B = 84 , 1 4 6 AH ? 3 0 C 3 8C : 0 = 3 > > 3 6 0 0 = ,4 = 1 4 B ;D 8C 3 0 C B > ’= : > B 1 0 A 4 B : 0 C 3 8 4 < > 4 8 C 4 F 4 A 3 8 B > < C 4 1 4 F 0 0 A . V8 A < H F 0 B 3 8 C E 0 = B 4 ; 5 B ? A 4 : 4 = 3 3 0 C 5A8: 0 0 = B 4 = 3 84 5A8: 0 = 4 A 4 4 = 8B 4 = 3 0 C 3 84 4 4 = = 84 B > = 3 4 A 3 84 0 = 3 4 A : 0 = = 84 .) > > B F 0 C4 A 3 4 4 ; 8 B E 0 = ’= E 8 B B 4 1 4 B C 0 0 = 4 = 6 4 ; H : C H 3 8 6 ’= 1 4 B C0 0 = B E > > AF 0 0 A3 4 8B ,B > F 0 B 5A8: 0 0 = B E 8A < H > = 0 5 B : 4 8 3 1 0 0 A 3 4 4 ; E 0 = F 8 4 4 = F 0 C 4 : 8 B .” • Lees verder dié en ander Afrikaanssprekendes se stories op Dié Groot Debat by www.maroelamedia.co.za.

Jannie vier 40 jaar in musiekbedryf ;> 4 < 5> = C4 8= . • 3 4 B 4 < 1 4 A –) C0 3 B C4 0 C4 A,% 4 ;B ? AD 8C. • 13 4 B 4 < 1 4 A – * " V-B 0 0 ; , 0 A C 4 = 1 > B . • 14 4 B 4 < 1 4 A – & D 3 4 L8 1 4 A C 0 B < 5 8 C 4 0 C 4 A , ) C4 ;;4 = 1 > B 2 7 . $ 0 A> 4 ;0 $ 4 3 80 6 4 4 CF 4 4 : 0 0 AC984 B F 4 6 E 8A 4 ; : E 0 = 3 8 K E 4 A C > = 8 = 6 B . ) C D D A ’= 4 -? > B = 0 < 0 A > 4 ; 0 < 0 A > 4 ; 0 < 4 3 8 0 .2 > .I 0 . ) 8 C “! 0 = = 8 4 ” 4 = 3 84 ? ;4 : E 0 = 3 84 E 4 AC> = 8= 6 F 0 C 9H F 8; B 84 = 8 = 3 8 4 > = 3 4 A F 4 A ? E 4 ; 3 , 1 H E > > A 1 4 4 ; 3 “! 0 = = 8 4 D A 1 0 = ”. 4 0 = C F > > A 3 > > : 3 8 4 E > ; 6 4 = 3 4 E A 0 0 6 8 = 3 8 4 4 -? > B : “ > 4 E 4 4 ; 9 0 0 A 8 B ! 0 = = 8 4 3 D * > 8 C 0 ; 8 = 3 8 4 < D B 8 4 : 1 4 3 A H 5 ?” • Hou www.maroelamedia.co.za dop om ’n geskenkstel van Jannie du Toit se musiek te wen! Elke geskenkstel bestaan uit twee CD’s en ’n DVD.

! 0 = = 8 4 3 D * > 8 C 8 B C 0 = B 1 4 B 8 6 < 4 C ’= ; 0 = 3 F H 4 : > = B 4 A C C > 4 A , Onderweg, ’= E 8 4 A 8 = 6 E 0 = B H 40 9 0 0 A 8 = 3 8 4 5 A 8 : 0 0 = B 4 < D B 8 4 : 1 4 3 A H 5 . 8 C 8 B ’= D = 8 4 : 4 < D ; C 8 < 4 3 8 0 -0 0 = 1 8 4 3 8 = 6 . 8 4 E 4 A 7 > > 6 C4 : B 8B 3 4 D A ' G 3 D ' ;4 B B 8B 6 4 B : AH 5 4 = 7 A8B C0 ) C4 H = 8B B > > B 0 ;CH 3 E 4 A0 = CF > > A3 4 ;8: E 8A 3 84 < D B 84 : E 4 AF 4 A: 8= 6 B .!0 = = 84 F > A3 1 4 6 4 ;4 8 3 4 D A 7 A8B C0 ) C4 H = / ;8= C> = / 4 A5 : ;0 E 8 4 A ) 4 = ) D B 0 = $ > D C > = / A 4 = 3 A 8 = : C 9 4 ; ; > ). 4 B > 4 : F F F .5 0 2 4 1 > > : .2 > < /> = 3 4 A F 4 6 40 E 8 A < 4 4 A 8= ;86 C8= 6 . $ > 4 = 84 7 84 A3 84 C> 4 A < 8B ;> > ? = 84 • 25 % > E 4 < 1 4 A – ' & ? 4 A0 7 D 8B , ' > AC ;8I 0 1 4 C7 . • 2 % > E 4 < 1 4 A – > N AB : > > ; ' > AC % 0 C0 ;, D A1 0 = . • 2 4 B 4 < 1 4 A – - H = 0 = 3 $ > D C> = C4 0 C4 A, = > <

4 A

E 0 =

2011

40 F

Bloedsusters gryp die leser aan Bloedsusters, D 8 C 6 4 6 4 4 3 4 D A L ' + 8C6 4 F 4 A B ,8B 3 84 0 0 = 6 A H ? 4 = 3 4 E 4 A 7 0 0 ; E 0 = CF 4 4 ' A4 C> A80 = 4 AB , 8;4 4 = 3 4 !0 6 4 A 4 = ( > 4 ;84 = ) 2 7 D CC4 . D ;;4 F 4 A: 8B > < 6 AD B 0 < 4 C> = 4 ;4 B : > > = C4 < 0 0 : = 0 3 0 C 3 8 4 ? > ; 8 B 8 4 -> = 3 4 A B > 4 : 0 5 6 4 7 0 = 3 4 ; 8 B . $ 4 C 3 84 A4 6 C4 C> 4 AD B C8= 6 4 = 2 7 4 < 8: 0 ;84 N 8B 3 8C 7 D ;;4 F 0 C 3 84 B CD : : 4 –B > 4 C > ? C4 ;. ) C > 5 5 4 ; 8 ; ; 8 4 A B , ’= E A H B : D C A 4 B 4 = B 4 = C , B : A H 5 : “’= D 8C4 = 6 4 F > = 4 1 > 4 : > > A 3 84 E A4 4 < 3 4 ;> > ? 1 0 0 = E 0 = CF 4 4 1 D 8C4 = 6 4 F > = 4 B D B C4 AB . 84 B : AH F 4 A 1 4 ;86 > = 3 4 A7 > D 3 4 = 3 0 0 = 3 84 7 0 = 3 E 0 = E 4 ;4 E 4 AC4 ;;8= 6 B 7 > 4 7 D ;;4 7 D ; 3 0 0 6 ;8: B 4 1 A> > 3 , F 0 C 7 D ;;4 ;> 4 3 6 4 ;3 = > 4 < , E 4 A3 84 = .& ? E 0 ;;4 = 3 8B 3 84 B > 1 4 A4 B : AH 5B CH ;.% M A4 = B ? A> 1 4 4 A 3 84 B : AH F 4 A B : > : = 84 . 84 1 4 B > = 3 4 A7 4 3 4 E 0 = 3 84 B 4 ;5< > > A 3 4 ,? ;0 0 B < > > A 3 4 4 = 6 4 B 8= B < > > A 3 4 8B F 4 4 AB 8= F 4 : : 4 = 3 6 4 = > 4 6 . 84 B D B C4 AB 3 > 4 = 7 D ; B : > > = < 0 0 : F 4 A : > A 0 ; –B 4 ;5B 8= ’= 1 4 F 4 6 4 = 3 4 C A 4 8 = , 8 = ’= = D 3 8 B C 4 : 0 < ? , 8 = ’= E 8 B 3 0 < . 8 : F 4 ; B 1 8 3 7 D ; ; 4 E > > A 3 0 C 7 D ; 1 4 6 8= > ? AD 8< ,F 0 = C 7 D ;;4 7 4 C 1 0 84 6 4 ; > > 5 = > 3 8 6 . = ’= B 8 = E 8 A 7 D < > A > < 7 D ; B 4 = D F 4 4 B 0 0 = < 4 : 0 0 A C 4 7 > D .” • Vind meer uit oor Bloedsusters op www.maroelamedia.co.za of besoek www.lapa.org.za S

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

= 4 F

B F

> A C 7 H

Dangers of new Dangerous Weapons Bill

By Moira-Marie Kloppers

? D 1 ;82 0 = 8;; F 8;; 6 ? ;4 ;4 5C,A ? A> ? > B4 3 < 4 = C0 1 ;4 ? A> ? > B4 3 5A8 > AD <

7 4 = 4 F 3 A0 5C 0 = 6 4 A> D B - 4 0 ? > = B 8;;, F 7 82 7 F 0 B ? D 1 ;8B 7 4 3 8= C7 4 Government Gazette 5 > A ? D 1 ; 8 2 2 > < < 4 = C > = 2) 4 ? C4 < 1 4 A,2 0 D B 4 3 0 = > D C2 AH 0 < > = 6 B C C7 4 6 4 = 4 A0 ; 3 ? > ;8C82 0 ; ? 0 AC84 B F 7 > 54 0 A C7 0 C C7 4 8 E 4 C 7 4 ? > ; 8 2 4 “? > F 4 A B C > 0 A A 4 B C ? 4 > 8 6 7 C 0 = 3 2 4 = C A 4 ”. - 7 H F 0 B C 7 8 B 8 ; ; ?- 7 0 C 3 > 4 B 8 C 4 = C 0 8 ; 0 = 3 8 B 8 C 8 < ? ; 4 ? Solidarity Magazine 3 8 B 2 D B B 4 3 C 7 4 8;; F 8C7 % 0 = C4 B " 4 ;3 4 A, 7 4 0 3 > 5 ’B 8 = E 4 B C 8 6 0 C 8 E 4 D = 8 C .

WHY PROPOSE A NEW BILL? 2 2 > A3 8= 6 C> C7 4 4 ? 0 AC< 4 = C > 5 ' > ;82 4 ,C7 4 ? A> ? > B 4 3 8;; 2 > < 4 B 8= A4 0 2 C8> = C> C7 4 ;0 A6 4 = D < 1 4 A > 5 < D A3 4 AB , A> 1 1 4 A84 B 0 = 3 E 8> ;4 = C 2 A8< 4 B C7 0 C 0 A4 2 > < < 8CC4 3 F 8C7 3 0 = 6 4 A> D B F 4 0 ? > = B B D 2 7 0 B : = 8E 4 B ,1 D C 0 ;B > F 8C7 8< 8C0 C8> = 58A 4 0 A = 58A < 4 3 C7 0 C C7 4 D B 4 > 5 A4 ? ;82 0 B > A 8< 8C0 C8> = B > 5 58A4 0 A C 4 0 B 8;H 1 4 3 8B C8= 6 D 8B 7 4 3 5A> < A4 0 ; 58A4 0 A E 4 A C7 4 ? 0 B C 54 F H 4 0 AB 0 = 3 7 4 0 3 3 4 3 C7 0 C 8= C7 8B A4 6 0 A3 C7 4 8;; 2 > D ;3 0 2 CD 0 ;;H 7 4 ;? C> B 0 E 4 ;8E 4 B . “$ 0 = H ? 4 > ? ; 4 0 A 4 : 8 ; ; 4 3 1 4 2 0 D B 4 > 5 C 7 4 ? 4 A2 4 8E 4 3 C7 A4 0 C > 5 B ? 4 2 8582 0 ;;H 8< 8C0 C8> = 58A4 0 A C > = ; H 0 A 4 2 A 8 < 8= 0 ;B F 7 > D B 4 C7 4 B 4 8< 8C0 C8> = 58A4 0 A ;4 = C 2 A8< 4 B : 8;;4 3 8= 2 > = 5A> = C0 C8> = B 1 H C7 4 ? > ;82 4 ,1 D C ? 4 > ? ;4 F 7 > 2 0 AAH C7 4 B 4 : 8= 3 B > 5 F 4 0 ? > = B C> B 2 0 A4 > 55 8= CAD 3 4 AB 0 A4 0 ;B > 6 D = = 4 3 3 > F = 1 H 2 A 8 < 8 = 0 ; B F 8 C 7 A 4 0 ; F 4 0 ? > = B .”

Nantes Kelder

WHICH WEAPONS ARE CLASSIFIED AS “DANGEROUS”? * 7 4 8;; 3 4 58= 4 B 0 3 0 = 6 4 A> D B F 4 0 ? > = 0 B 0 = H > 1 94 2 C,> C7 4 A C7 0 = 0 58A 4 0 A < ,< 0 3 4 > A < > 3 8584 3 C> 1 4 D B 4 3 C> 8= 9D A4 > A 3 8B 0 1 ;4 0 ? 4 AB > = ;> A C> 2 0 D B 4 0 ? 4 AB > = C> 54 0 A C7 0 C B > < 4 > = 4 F 8;; 1 4 8= 9D A4 3 > A 3 8B 0 1 ;4 3 1 H 8CB D B 4 . ;B > ,8C 8B 0 = H > C7 4 A > 1 94 2 C ? > B B 4 B B 4 3 > A 2 0 AA84 3 , F 7 82 7 8B ;8: 4 ;H C> 2 0 D B 4 B 4 A8> D B 1 > 3 8;H 8= 9D AH 85 8C F 0 B D B 4 3 C > 2 > < < 8 C 0 = 0 B B 0 D ; C .* 7 4 3 4 5 8 = 8 C 8 > = 0 ; B > 8= 2 ;D 3 4 B 8< 8C0 C8> = 58A 4 0 A 1 9 4 2 C > A C > H 6 D = , B > 5 C -0 8 A 6 D = , 6 D = > A ? 0 8= C1 0 ;; 6 D = C7 0 C A4 B 4 < 1 ;4 B 0 A4 0 ; 58A4 0 A< C> B D 2 7 0 3 4 6 A4 4 C7 0 C 8C 8B ;8: 4 ;H C> 1 4 < 8B C0 : 4 = 5> A 0 A4 0 ; 58A4 0 A< .

WHAT DOES THE BILL ENTAIL? * 7 4 8;; = > C > = ;H ? A> 7 81 8CB 2 0 AAH 8= 6 0 = H > 1 94 2 C F 7 82 7 2 0 = 1 4 D B 4 3 C> 8= 9D A4 > A 8= 2 0 ? 0 2 8C0 C4 B > < 4 > = 4 8= 0 ? D 1 ;82 ? ;0 2 4 ,8C 0 ;B > B C0 C4 B C7 0 C C 7 4 ? > B B 4 B B 8 > = > 5 B D 2 7 0 F 4 0 ? > = “for private defence is not regarded as a reasonable explanation in circumstances where such weapon on reasonable grounds may pose a real danger or threat to any other person at or in a public place”. “* 7 4 5 0 2 C C 7 0 C C 7 4 ? A > ? > B 4 3 8 ; ; ? A > 7 8 1 8 C B 0 = H > = 4 5A> < 2 0 AAH 8= 6 0 = H C7 8= 6 C7 0 C 2 0 = 1 4 D B 4 3 0 B 0 F 4 0 ? > = 8= C7 4 2 0 B 4 > 5 0 = 4 < 4 A6 4 = 2 H , F 8;; < 0 : 4 8C E 4 AH 3 85582 D ;C C> 8< ? ;4 < 4 = C ,” 0 2 2 > A 3 8 = 6 C > " 4 ; 3 4 A . “ B 0 A 4 B D ; C , 8 C F 8 ; ; ? A > 1 0 1 ; H 1 4 C 7 4 ; 0 F -0 1 8 3 8 = 6 2 8 C 8 I 4 = B F 7 > F 8 ; ; 1 4 F > AB 4 > 55 85 C7 4 8;; 8B 8< ? ;4 < 4 = C4 3 0 B 8C 8B = > F , 1 4 2 0 D B 4 C7 4 H F 8;; 1 4 ;4 5C F 8C7 > D C 0 = H < 4 0 = B C > ? A > C 4 2 C C 7 4 C7 4 A 2 0 D B 4 > 5 D = 2 4 AC0 8= CH 8B C7 4 ;0 2 : > 5 0 3 4 58= 8C8> = 5> A 0 ? D 1 ;82 ? ;0 2 4 .“ B C7 4 8;; B C0 = 3 B ,8C 2 > D ;3 1 4 B 0 83 C7 0 C > = 4 8B 0 ;;> F 4 3 C> ? A> C4 2 C H > D AB 4 ;5 F 8C7 0 = H F 4 0 ? > = 0 B ;> = 6 0 B H > D 0 A4 > = H > D A > F = ? A> ? 4 A C H ,” 0 2 2 > A 3 8 = 6 C > " 4 ; 3 4 A . “ C 8 B 7 > F 4 E 4 A D = 2 ;4 0 A F 7 4 C7 4 A C7 4 B 0 < 4 AD ;4 B 0 ? ? ;H F 7 4 = H > D 0 A4 8= H > D A ? A8E 0 C4 E 4 7 82 ;4 3 A8E 8= 6 > = 0 ? D 1 ;82 A > 0 3 ,” 7 4 0 3 3 4 3 . “* 7 4 B D 2 2 4 B B > 5 C 7 8 B 8 ; ; F 8 ; ; 3 4 ? 4 = 3 > = C 7 4 @ D 0 ;8CH > 5 CA0 8= 8= 6 C7 0 C ? > ;82 4 > 5582 80 ;B F 8;; A4 2 4 8E 4 ,1 4 2 0 D B 4 < 0 = H 0 B ? 4 2 CB > 5 C7 8B 8;; 3 4 ? 4 = 3 > = ? > ;82 4 > 5582 80 ;B ’8= C4 A? A4 C0 C8> = > 5 C7 4 B ? 4 2 8 5 8 2 B 8 C D 0 C 8 > = .” S

AfriForum sit stryd teen haatspraak voort

& * & :(

% *

. "

Deur Ilze Nieuwoudt 3 8 4 “) : 8 4 C 3 8 4 > 4 A ”-7 > 5 B 0 0 : 6 4 3 > 4 = 8 B . = : 4 ;4 3 0 4 = 0 3 0 C 3 84 7 > 5 1 4 E 8= 3 7 4 C 3 0 C 3 84 B 8= 6 E 0 = 3 84 ;84 3 > = E 0 = ? 0 B 8B ,7 4 C 3 84 % 0 0 = 6 4 3 D 8 3 0 C 7 D ;;4 3 84 D 8CB ? A0 0 : B 0 ; C4 4 = B C0 0 = . D ;;4 0 0 = B > 4 : > < E 4 A;> 5 C> C 0 ? ? L ; 8B 8= CD B B 4 = C> 4 6 4 B C0 0 = . 8C, < 4 4 = 5A8 > AD < , B : A8: 7 D ;;4 4 6 C4 A = 84 0 5 = 84 . “ 5A8 > AD < 3 84 6 4 ;H : 7 4 83 B 7 > 5 B 4 1 4 E 8= 3 8= 6 8= 3 84 0 ? ? L ;7 > 5 4 = B 4 ;5B 3 84 6 A> = 3 F 4 C ; 8 : 4 7 > 5 C 4 E 4 A 3 4 3 8 6 ,” 7 4 C " A 8 4 ; 6 4 B M . “& = B 7 4 C E 4 A F 0 6 3 0 C 3 8 4 E 4 A ; > 5 C > C 0 ? ? L ; C > 4 6 4 B C 0 0 = B > D F > A 3 , 0 0 = 6 4 B 8 4 = 3 8 C ’= B 0 0 : E 0 = > ? 4 = 1 0 A4 1 4 ;0 = 6 8B .& = B 6 ;> 4 6 C4 A 3 0 C

8C 8B 3 8B : A8< 8= 4 A4 = 3 ,> = 3 4 A< H = < 4 = B 4 A4 6 C4 4 = 3 0 0 A 8B 6 4 4 = A4 6 E 4 A3 86 8= 6 > < 3 84 ;84 3 C4 B 8= 6 = 84 . ) Q < 4 4 = A4 6 C4 A > ;8= L0 < > = C , F 0 C 8 = B H D 8 C B ? A 0 0 : 8 = ) 4 ? C 4 < 1 4 A 3 8 4 B 8 = 6 E 0 = 3 8 4 > 4 A”C> C 7 0 0 CB ? A0 0 : E 4 A: ;0 0 A 7 4 C. V> ; 6 4 = B " 0 ; ; 8 4 " A 8 4 ; , D 8 C E > 4 A 4 = 3 4 7 > > 5 E 0 = 5 A 8 > A D < , 8 B 3 8 4 D 8 C B ? A 0 0 : = 8 4 = 4 C ’= > > A F 8 = = 8 = 6 E 8 A 5 A 8 > A D < = 8 4 , < 0 0 A ’= > > A F 8= = 8= 6 E 8A F 4 3 4 AB H 3 B 4 4 A: 4 = = 8= 6 4 = A4 B ? 4 : F 0 C 3 0 0 A CD B B 4 = 6 4 < 4 4 = B : 0 ? ? 4 < > 4 C F 4 4 B . H A4 : 4 = 3 0 C 3 0 0 A E > > AC3 D A4 = 3 C4 4 = 3 84 : D ;CD D A E 0 = > = 4 4 A1 84 3 86 7 4 83 8= ) D 83 5A 8: 0 6 4 E 4 6 < > 4 C F > A 3 ,B > > B F 0 C = > D 3 4 D A

= > <

4 A

E 0 =

2011

42 F

> = B ’= 1 0 8 4 B C 4 A : B 0 0 : 7 4 C 4 = > = B 6 ; > > = B B 0 ; F 4 = ,” E 4 A 3 D 8 3 4 ; 8 : " A 8 4 ; . 0 0 A F 0 B E A> 4 N A C4 4 = : 0 = C8= 6 C4 4 = 5A8> AD 5B 0 0 : E 0 = D 8C B 4 : 4 A4 6 4 ;4 3 4 A4 F 0 C < 4 4 = 3 0 C 3 0 0 A 6 4 4 = 1 4 F H B 4 8B 3 0 C 4 = 86 4 0 0 = E 0 ;;4 > ? 5A8: 0 = 4 AB 0 B 6 4 E > ;6 E 0 = 3 8 4 ; 8 4 3 ? ; 0 0 B 6 4 E 8 = 3 7 4 C = 8 4 . V> ; 6 4 = B " A 8 4 ; B C4 ; 3 84 F 4 C 3 8C 3 D 83 4 ;8: 3 0 C 84 CB 7 0 0 CB ? A0 0 : 8 B F 0 = = 4 4 A ’= A 4 3 4 ; 8 : 4 ? 4 A B > > = C > C 3 8 4 6 4 E > ; 6 C A 4 : : 8 = 6 : 0 = : > < 3 0 C 3 8 C ’= 1 4 3 > 4 ; 8 = 6 3 4 < > = B CA4 4 A > > AB 0 0 : . D B 7 > 4 5 3 0 0 A 6 ;0 3 = 84 4 = 86 4 58B 84 : 4 B : 0 3 4 0 0 = 84 < 0 = 3 6 4 3 > 4 = C4 F > A3 E 8A 84 CB > < 0 B 7 0 0 CB ? A0 0 : 1 4 B : > D C4 F > A3 = 84 .

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

= D D B F

& * & :8) * &

" '

& * & . & $

0 0 A 3 8 6

WerkNet ontlont tikkende tydbom Deur Marietjie Smit = Time Magazine E 0 = 22 D 6 D B C D B 2011 F > A 3 3 8 4 > = ; 0 = 6 B 4 > = ; D B C 4 8 = L> = 3 4 = > = 3 4 A 3 8 4 E 4 A 6 A > > C 6 ; 0 B 6 4 ? ; 0 0 B . 8 4 B : A H F 4 A < 4 4 = 3 0 C 7 > 4 F 4 ; 3 8 4 > = ; D B C 4 E 8 = = 8 6 0 B ’= A 0 B B 4 6 4 E 4 6 0 5 6 4 < 0 0 : 8B ,> = C;4 3 4 AB 7 84 A3 84 1 4 E 8= 3 8= 6 F 4 4 A;M 4 = 3 84 E > > AE 0 ; 4 4 A3 4 A 0 B ’= : ; 0 B B 4 6 4 E 4 6 1 4 B : A H 5 : 8 4 0 A < 4 B B 4 > ? B C 0 = 3 C 4 4 = 3 8 4 A H : 4 B ; 3 8 K F 0 C = 84 7 4 C = 84 F 0 C ? A> C4 B 0 0 = C4 : 4 = C4 4 = > > A 3 8K F 0 C F 4 ; 7 4 C. = 3 8 4 0 A C 8 : 4 ; London’s Long Burn, B : A H 5 % 0 C 7 0 = * 7 > A = 1 D A 6 7 3 8 4 > ? B C0 = 3 4 8= 3 84 4 4 AB C4 ? ;4 : C> 4 0 0 = 3 84 7 > N F 4 A: ;> > B 7 4 83 B H 54 A > = 3 4 A 9> = 6 < 4 = B 4 . = = 6 4 ;0 = 3 7 4 C 3 84 F 4 A: ;> > B 7 4 83 B H 54 A E 8A ? 4 AB > = 4 CD B B 4 = 1 4 = 24 9 0 0 A > > A 3 8 4 0 5 6 4 ; > ? 4 3 A 8 4 9 0 0 A E 0 = % C > C 20% 6 4 B C H 6 . = 3 84 CF 4 4 3 4 ? ;4 : ;M * 7 > A= 1 D A6 7 3 84 > ? B C0 = 3 4 E > > A 3 84 3 4 D A E 0 = = 6 4 ; 0 = 3 B 4 7 > N G8 = 8 -: > N 5 5 8 B 8 N = C . 8 4 G8 = 8 -: > N 5 5 8 B 8 N = C 8 B ’= 5 > A < D ; 4 F 0 C 6 4 1 AD 8: F > A3 > < 3 84 > = 6 4 ;H : 7 4 83 8= 3 84 E 4 AB ? A4 83 8= 6 E 0 = 8= : > 4 A 0 0 = 3 0 C 3 8 4 ; 0 = 3 B 4 ;4 84 AB 6 ;0 3 = 84 > > A 3 84 > ? B C0 = 3 4 4 = 3 84 6 4 F 4 ;3 3 0 3 86 4 0 0 A3 3 0 0 AE 0 = E 4 A1 0 0 B < > 4 C F 4 4 B = 84 , > < 3 0 C 3 84 7 > N F 4 A: ;> > B 7 4 83 B H 54 A > = 3 4 A A 8 C B 4 9 > = 6 < 4 = B 4 4 = 3 8 4 7 > N G8 = 8 -: > N 5 5 8 B 8 N = C 8 = A8CC0 = 94 0 ; 90 A4 C4 E > A4 3 84 6 4 E 0 0 A;86 C4 < > 4 B ;0 0 C 5;8: : 4 A 7 4 C. ’= $ 4 = B ; 4 8 D 8 C B H 0 A C 8 : 4 ; 0 5 3 0 C 7 H E 0 = < 4 = 8 = 6 8 B 3 0 C 6 4 F 4 ; 3 3 0 3 8 6 4 ? A > C 4 B 0 : B 8 4 ’= = > > 3 F 4 = 3 8 6 4 D 8 C E ; > 4 8 B 4 ; 8 B E 0 = > = E 4 A 6 4 = > 4 6 3 4 9 > = 6 < 4 = B 4 F 0 C = 8 4 F 4 A : 7 4 C = 8 4 , = 8 4 ’= E > > A D 8 C B 8 6 > ? F 4 A : 7 4 C = 8 4 4 = > A 0 ; > < 7 D ; ; 4 B 8 4 = 7 > 4 ’= : ; 4 8 = ? 4 A B 4 = C 0 B 8 4 E 0 = 3 8 4 1 4 E > ; : 8 = 6 A H : 4 A F > A 3 C4 AF H ; 7 D ;;4 = 4 C 0 A< 4 A F > A3 . = ) D 8 3 - 5 A 8 : 0 8 B 2,8 < 8 ; 9 > 4 = 9 > = 6 < 4 = B 4 C D B B 4 = 18 4 = 24 9 0 0 A F 4 A : ; > > B 4 = F > A 3 7 D ; ; 4 > > : = 8 4 > ? 6 4 ; 4 8 > < 8 = 3 8 4 C > 4 : > ? 8= 3 84 = B = 4 < 8= 6 C4 B C0 0 = = 84 . 84 A3 84 9> = 6 < 4 = B 4 F > A3 3 4 D A ? > ; 8 C 8 4 : 4 > = C ; 4 3 4 A B 0 B ) D 8 3 - 5 A 8 : 0 B 4 “E 4 A ; > A 4 6 4 = 4 A 0 B 8 4 ” 1 4 B : A H 5 . V4 A 3 4 A 8 B ) D 8 3 - 5 A 8 : 0 B 4 G8 = 8 -: > N 5 5 8 B 8 N = C 3 8 4 7 > > 6 B C 4 C 4 A F M A 4 ; 3 – 1 H = 0 3 D 1 1 4 ;3 3 8K E 0 = A8CC0 = 94 . B 7 84 A3 84 > ? B C0 = 3 4 0 0 = 3 84 A8CC4 B 4 ? A> 1 ;4 4 < C> 4 6 4 B : AH 5 : 0 = F > A3 ,7 > 4 E 4 4 ; C4 < 4 4 A < > 4 C > = B 7 84 A 8= ) D 83 - 5A8: 0 = 84 6 4 E 0 0 A;86 C4 B 84 = 5;8: : 4 A = 84 ? 3 9 D = : -? A 4 B 8 3 4 = C " 6 0 ; 4 < 0 $ > C ; 0 = C 7 4 7 4 C 6 4 B M 3 0 C ) D 8 3 - 5 A 8 : 0 > ? ’= F 4 A : ; > > B 7 4 8 3 B C H 3 1 > < 1 ; H : 3 8 C 3 0 C 3 84 A4 6 4 A8= 6 6 4 4 = B 8= E 8A 3 A8= 6 4 = 3 7 4 83 7 4 C F 0 = = 4 4 A 3 8C 1 H F 4 A: B : 4 ? ? 8 = 6 : > < = 8 4 ? - 0 0 A > < : A H ’= < 4 = B 3 8 4 6 4 E > 4 ; 3 0 C A H : < 4 = B 4 B C 4 4 3 B A H : 4 A F > A 3 4 = “A H : ” E 4 A F H B ; 0 = : 0 ; = 8 4 < 4 4 A B ; 4 6 B = 0 “F 8 C ” = 84 )C4 A F H ; 3 84 0 A < 4 B F 8C 4 = B F 0 A C)0 0 = 7 D ; 4 84 ;> C > > A 6 4 ;0 0 C F > A 3 ? & < 3 8K A4 3 4 7 4 C 3 84 ) > ;83 0 A8C4 8C 4 F 4 6 8= 6 3 84 0 0 = ;H = F 4 A: ? > AC0 0 ; - 4 A: % 4 C > ? 3 84 1 4 4 = 6 4 1 A8= 6 . - 4 A : % 4 C : H : = 8 4 C > 4 7 > 4 3 8 4 C H 3 1 > < C > C ’= > = 0 5F 4 = 3 1 0 A4 , 6 4 F 4 ;3 3 0 3 86 4 E 4 AB 4 C 0 5C8: B > > B 8 = 3 8 4 6 4 E 0 ; E 0 = L> = 3 4 = = 8 4 . - 4 A : % 4 C : 84 B > < < > D 4 > ? C4 A> ; 4 = 3 4 4 ; C4 F > A3 E 0 = 3 84 > ? ;> B B 8= 6 . • Besoek die webtuistes www.werknet.co.za asook www.loopbaan.co.za om te sien hoe ons stadig maar seker ’n volhoubare oplossing vir armoede in die land skep. S = D <

1 4 A

> 5

2011

F F F .B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

= D D B F

& * & :8) * &

" '

& * & . & $

0 0 A 3 8 6

Skenk ’n skooltassie en verander ’n lewe Deur Juanita du Preez > E 4 4 ; : 8= 3 4 AB 1 4 6 8= 4 ;: 4 90 0 A 7 D ;;4 B : > > ;90 0 A B > = 3 4 A 3 84 1 4 ;0 = 6 A8: B C4 4 = < 4 4 B 1 0 B 84 B 4 C> 4 AD B C8= 6 > < 3 84 B : > > ;F 4 A: > = 3 4 A 3 84 : = 84 C4 : AH . ) > = 3 4 A ’= C 0 B , 4 = < 4 C = 4 C ’= ? ; 0 B C 8 4 : B 0 : : 8 4 F 0 0 A 8 = ’= > D ? 4 = > 5 ? > C ; > > 3 3 8 : F 4 ; B 3 8 4 4 = 8 6 B C4 8= 7 > D 3 8B , 1 4 6 8= 7 84 A3 84 : 8= 3 4 AB 7 D ;;4 B : > > ; ; > > ? 1 0 = 4 A 4 4 3 B < 4 C ’= 0 6 C 4 A B C 0 = 3 . ) > ;83 0 A8C4 8C 4 ;? 4 = 3 4 0 = 3 7 4 C B4 3 4 AC 200 C > 4 6 4 B 8 4 = 3 0 C > = 6 4 E 4 4 A 12 500 6 A 0 0 3 4 4 = B 7 D ; ; 4 B : > > ; ; > > ? 1 0 = 4 C 4 = < 8 = B C 4 > ? ’= 6 4 ; H : 4 E > 4 C 1 4 6 8 = .* 0 B B 8 4 B < 4 C C 4 ; A 0 < 4 , 1 0 B 8 4 B 4 B : AH 51 4 7 > 4 5C4 B , ? 4 = = 4 1 ;8: : 84 B , F 8C1 > A3 4 , B ? A8= 6 C> D 4 4 = 1 > > = C984 B 0 : : 4 3 0 0 A8= F > A3 90 0 A;8: B 0 0 = 3 84 1 4 6 8= E 0 = !0 = D 0 A84 > = 3 4 A ;4 4 A3 4 A B E 4 A B ? A 4 8 . V4 A ; 4 3 4 9 0 0 A 8 B 2 500 C 0 B B 8 4 B 3 4 D A 3 84 > A6 0 = 8B 0 B 84 B 4 = 4 CF 4 A: E 0 = ;0 = 3 F H 4 C0 : : 4 0 0 = 1 4 7 > 4 5C86 4 5A8: 0 0 = B 4 6 A0 0 3 4 4 = B E 4 AB ? A4 8. A . 0 = 8 4 L0 = 6 = 4 A , D 8 C E > 4 A 4 = 3 4 3 8 A 4 : C 4 D A E 0 = ) > ;83 0 A8C4 8C 4 ;? 4 = 3 4 0 = 3 ,7 > > ? > < 8= 2012 B 4 ; 5 B < 4 4 A B : > > ; C 0 B B 8 4 B C 4 E 4 A B ? A 4 8 B > 3 0 C < 4 4 A : 8 = 3 4 A B 3 8 4 4 4 A B C 4 B C 0 ? = 0 ’= 1 ; 8 = : 4 A C > 4 = > <

Ons het jou nodig! • SMS 3 8 4 F > > A 3 “* 0 B B 8 4 ” = 0 34388 4 = 1 > A 6 ’= B : > > ; C 0 B B 8 4 E 8 A ( 200 > 5 < 0 0 : ’= 1 H 3 A 0 4 C > C 3 8 4 ) : > > ; C 0 B B 8 4 ? A > 9 4 : . ) $ ) ’4 : > B ( 2 4 ; : . • Skakel ) > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C 4 ; ? 4 = 3 4 0 = 3 1 H 08 1 25 24 23 > 5 012 44 4390. • 4 B > 4 : 3 8 4 webtuiste F F F .7 4 ; ? 4 = 3 4 7 0 = 3 .2 > .I 0 . • $ 0 0 : ’= skenking. 8 4 1 0 = : 1 4 B > = 3 4 A7 4 3 4 8B : ) > ;83 0 A8C4 8C 4 ;? 4 = 3 4 0 = 3 , 1 B 0 , 4 = C D A 8 > = -C 0 : , A 4 : 4 = 8 = 6 = > < < 4 A : 40 225 001 , C 0 : : > 3 4 : 32 005, E 4 A F H B 8 = 6 : “* 0 B B 8 4 ”. 0 : B 1 4 C 0 ; 8 = 6 B 1 4 F H B = 0 08 218 321 .

: > D 4 : 0 = = 4 4 < . “ 84 3 > 4 ; E 0 = 3 84 ? A> 94 : 8B > < C> 4 C4 B 84 = 3 0 C 3 0 0 A = 8 4 ’= 4 = : 4 ; 4 5 A 8 : 0 0 = B 4 6 A 0 0 3 4 4 = C 9 8 4 4 A

E 0 =

2011

44 F

B : > > ; C> 4 6 0 0 = B > = 3 4 A 3 84 = > 3 86 4 B : AH 51 4 7 > 4 5C4 B = 84 . 84 A4 6 C4 C> 4 AD B C8= 6 : 0 = : 8= 3 4 AB 7 4 ; ? > < D 8 C 0 A < > 4 3 4 C 4 > = C B = 0 ? ,” B M L0 = 6 = 4 A . V> ; 6 4 = B 7 > < 7 4 C ’= : 8 = 3 D 8 C ’= 1 4 7 > 4 5 C 8 6 4 0 6 C4 A6 A> = 3 6 4 = > 4 6 B CAD 8: 4 ;1 ;> : : 4 > < C4 > > A1 AD 6 .“ H 7 4 C = 84 = > 3 86 > < E 4 A3 4 A 1 4 = 0 3 4 4 ; C 4 F > A 3 > < 3 0 C B H > D 4 A B = 8 4 ’= B : > > ; C 0 B B 8 4 > 5 3 8 4 1 0 B 8 4 B 4 B : A H 5 1 4 7 > 4 5 C 4 B : 0 = 1 4 : > B C 8 6 = 8 4 .” V4 A B : 4 8 4 > A 6 0 = 8 B 0 B 8 4 B , < 0 0 C B : 0 ? ? H 4 4 = 1 4 : 4 = 3 4 B > = 3 4 AB C4 D = 3 84 ? A> 94 : 90 0 A;8: B ,< 0 0 A 3 84 B D : B 4 B E 0 = 3 84 ? A> 94 : 7 0 = 6 6 A> > C;8: B 0 5 E 0 = B : 4 = : 8= 6 B . 84 : > B C4 E 0 = 4 4 = C0 B B 84 1 4 ;> > ? ( 200. > = 3 4 A 3 4 B : > ; 4 3 > 4 = 4 ; : 4 9 0 0 A 0 0 = B > 4 : > < 0 0 = 3 D 8B 4 = 3 4 ;4 4 A3 4 AB C0 B B 84 B C4 E 4 AB : 0 5. 84 C> 4 = 0 < 4 8= E > 4 3 8= 6 B : 4 < 0 B 1 H B : > ;4 8B ’= 0 0 = 3 D 8 3 8 = 6 E 0 = 3 8 4 D 8 C 3 0 6 8 = 6 B F 0 C > D 4 A B 0 ; < 4 4 A < > 4 C > > A1 AD 6 > < C4 E 4 AB 4 : 4 A 3 0 C 7 D ;;4 : 8 = 3 4 A B ’= 6 > 4 8 4 > ? E > 4 3 8 = 6 : 0 = > = C E 0 = 6 . ) > ; 8 3 0 A8C4 8C 4 ;? 4 = 3 4 0 = 3 ? A> 1 4 4 A > E 4 A < > > = C;8: 0 0 = 0 ; 3 84 B : > ;4 B 4 E 4 AB > 4 : 4 C4 E > ;3 > 4 = ,< 0 0 A 3 8C 7 0 = 6 0 5 E 0 = 3 84 B : 4 = : 8= 6 B F 0 C > = CE 0 = 6 F > A3 . S

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

= D D B F

0 0 A 3 8 6

FAK raak Rooiwarm met splinternuwe CD Deur Ilze Nieuwoudt 84

" 7 4 C 8 = & : C > 1 4 A 3 8 4 C 4 < ? 4 A 0 C D D A C > C “( > > 8 F 0 A < ” ; 0 0 C B C H 6 < 4 C 3 8 4 1 4 : 4 = 3 B C 4 ; ; 8 = 6 E 0 = ’= > ? F 8 = 3 4 = 3 4 = D F 4 F 0 C 3 0 0 A> ? 6 4 < 8: 8B > < = D F 4 ;4 F 4 8= C0 ;;4 > D 6 4 ;84 53 4 5A8: 0 0 = B 4 ;84 3 984 B C4 1 ;0 0 B . 84 1 4 E 0 C 14 E 4 A F 4 A : 8 = 6 B E 0 = 4 = : 4 ; 4 E 0 = 3 8 4 C A 4 5 5 4 = 3 B C 4 " ; 8 4 3 4 A 4 4 = 8 B 0 0 = 3 8 4 E > > A 0 0 = 3 E 0 = E > ; 6 4 = 3 4 9 0 0 A B 4 5B C 4 E 4 A 90 0 A3 0 6 E 84 A8= 6 B E 0 = 3 84 " -B 0 = 6 1 D = 3 4 ; D 8 C 6 4 A 4 8 : . 4 = E 0 = > = B ;0 = 3 B 4 1 4 ;> F 4 = 3 B C4 9> = 6 5A8: 0 0 = B 4 B 0 = 6 4 AB , = 3 A 8 4 B 4 = 3 A 8 : ' > C 6 8 4 C 4 A , : 0 = < 4 C ’= E 4 A A 0 B B 4 = 3 4 = D F 4 0 0 = B ; 0 6 > ? 3 8K 6 4 7 > > A F > A 3 .) H F 4 4 A 6 0 F 4 E 0 = > D 1 4 : 4 = 3 4 CA 4 554 A B B > > B Sarie Marais, Die Alibama 4 = B 4 ; 5 B Bobbejaan klim die berg 1 8 4 3 E 8 A 3 8 4 9 > = 6 4 A 6 4 = 4 A 0 B 8 4 ’= = D F 4 F M A 4 ; 3 E 0 = 5A8: 0 0 = B 4 < D B 84 : C4 AF H ; 3 8C 3 84 > D 4 A 6 4 B ;0 6 < 4 C = > B C0 ;6 84 = 0 3 84 3 0 4 E 0 = F 4 ;4 4 A B 0 ; ;0 0 C C4 AD 6 E 4 A;0 = 6 . V> ; 6 4 = B ' > C 6 8 4 C 4 A , 0 6 C 4 A : ; 4 8 = B 4 D = E 0 = 3 8 4 ; 4 6 4 = 3 0 A 8 4 B 4 ; 4 8 4 A E 0 = 3 8 4 GA > > C * A 4 : < 4 C 3 8 4 B 4 ; 5 3 4 = 0 0 < , 8 B 3 8 C ’= E > > A A 4 6 > < 3 4 4 ; C 4 F 4 4 B E 0 = ’= ? A > 9 4 : F 0 C 3 0 0 A > ? 6 4 < 8: 8B > < 3 84 5A8: 0 = 4 A B 4 7 4 A: > > A3 4 ;8: 7 4 83 > < 4 ;: 4 3 0 6 3 84 F 0 0 A3 4 E 0 = 6 > 4 84 : 4 D B 4 B 0 0 = > = B 7 D 83 86 4 6 4 = 4 A0 B 84 > > A C4 3 A0 4 = C4 7 4 ;? > < 7 D ;;4 C> 4 : > D ." D = B 4 = : D ;CD D A 8B 3 84 8= B CAD < 4 = C4 F 0 C > = B 7 4 A8= = 4 A 0 0 = 3 8C F 0 C 6 > 4 3 8B K = 3 8C F 0 C 6 > 4 3 F 0 B . : 8B CA> CB > ? < H 7 4 A: > C4 A 0 B 3 8C > < < 4 4 C4 B ? > 6 = 8 4 ,” E 4 A 3 D 8 3 4 ; 8 : ' > C 6 8 4 C 4 A . Rooiwarm 8 B > ? 19 & : C > 1 4 A 1 H 3 8 4 V> > A C A 4 : : 4 A < > = D < 4 = C 8 = ' A4 C> A80 1 4 : 4 = 3 6 4 B C4 ;. 84 8 B C 0 = B ; 0 = 3 F H 3 8 = < 4 4 A 0 B 400 < D B 84 : F 8= : 4 ;B 1 4 B : 8: 1 0 0 A. V> ; 6 4 = B 3 A . 0 = 8 4 A 8 = : , D 8 C E > 4 A 4 = 3 4 7 > > 5 E 0 = 3 8 4 " ,8B 3 84 " -B 0 = 6 1 D = 3 4 ; 1 4 B ; 8 B 3 8 K E ; 0 6 B : 8 ? E 0 = 3 8 4 > A 6 0 = 8 B 0 B 8 4 . “ > > = > ? 7 4 C 3 84 1 D = 3 4 ; = J < 4 4 A 0 B 490 0 A 3 84 C> 4 CB E 0 = CH 3 3 4 4 6 ;8: 3 4 D AB C0 0 = –3 8C 8B < 4 4 A 0 B F 0 C E 0 = E 4 ;4 0 = 3 4 A < 4 4 A 1 4 A> 4 < 3 4 ? D 1 ;8: 0 B 84 B 6 4 B M : 0 = F > A3 . “ 8 4 5 4 8 C 3 0 C 3 0 0 A C 0 = B B C 4 4 3 B B > F 0 C 500 " -B 0 = 6 1 D = 3 4 ; B ? 4 A 90 0 A E 4 A : > > ? F > A 3 ,B ? A 4 4 : 1 > 4 : 3 4 ;4 E 0 = 5A 8: 0 0 = B 4 < 4 = B 4 B 4 ;84 53 4 E 8A 7 84 A3 84 1 D = 3 4 ; 4 = B H 8= 7 > D 3 . 0 0 A> < 8B 3 84 " B> > ? 6 4 F > = 3 4 > > A 3 8 4 Rooiwarm-0 ; 1 D < 3 4 D A = 3 A 8 4 B 4 = 3 A 8 : ' > C 6 8 4 C 4 A . “& = B 6 ; > 3 0 C 3 8 4 B > > B B > 4 C: > 4 : B 0 ; E 4 A: > > ? 4 = 3 0 C 3 8C = Q 6 < 4 4 A ;4 F 4 B 0 ; 1 ;0 0 B 8= 3 84 B 0 = 6 1 D = 3 4 ;,F 0 C A 4 4 3 B > N = B : H = ;8: 6 4 4 = 4 8= 3 4 : 4 = = 84 . “$ 0 6 7 8 4 A 3 8 4 > = B > ? = D D C F 4 4 A 8= 5A8: 0 0 = B ;0 0 C B 8= 6 4 = < 0 6 3 8 4 B : 0 C : 8 B E 0 = 5 A 8 : 0 0 = B 4 < D B 8 4 : E 0 = 193 C > C 2011 3 4 D A < 8 3 3 4 ; E 0 = 3 8 K ? A 0 6 C 8 6 4 ? A > 9 4 : 1 4 F 0 0 A 4 = E 4 A B C 4 A : F > A 3 ,” B M A 8 = : . S = D <

1 4 A

> 5

2011

F F F .B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

0860 02 55 00

= D D B F

0 0 A 3 8 6

Voortrekkers vier 80 jaar van koers hou

Deur Danie Langner 8 4 V> > A C A 4 : : 4 A 1 4 F 4 6 8 = 6 E 8 4 A E 0 = 90 0 A B H C0 6 C86 B C4 E 4 A90 0 AB 3 0 6 . 84 6 4 3 0 6 C 4 E 0 = ’= 9 4 D 6 1 4 F 4 6 8 = 6 E 8 A 5 A 8 : 0 = 4 A B 8 B A 4 4 3 B 8 = 1913 3 8 4 4 4 A B C 4 : 4 4 A 3 4 D A 3 A . . . V8 B B 4 A 6 4 > ? ? 4 A.& A 3 4 A,8B 3 0 0 A 0 0 = E 0 = : ;8: < 4 C 3 8 4 > H B ’ ) 2 > D C B > = 3 4 A 7 0 = 3 4 ; > < ’= 6 4 < 4 4 = B : 0 ? ; 8 : 4 1 0 B 8 B E 8 A ’= 4 = : 4 ; 4 9 4 D 6 1 4 F 4 6 8 = 6 C 4 E 8= 3 . 84 6 4 B ? A4 : : 4 7 4 C C4 ;: 4 = B 8= 3 D 84 6 4 B C> AC F 4 4 = B : F 4 B B 84 B B > > B 3 84 0 < ? C4 ;8: 4 E ;0 6 ,C0 0 ; 4 = 1 4 ;> 5C4 . 84 B C86 C8= 6 E 0 = 8 4 V> > A C A 4 : : 4 A B > ? 30 ) 4 ? C 4 < 1 4 A 1931 F 0 B E 8 A 3 8 4 5 A 8 : 0 = 4 A ’= 7 8 B C> A84 B 4 < H ;? 0 0 ;. 8C 7 4 C ? ;0 0 B 6 4 E 8= 3 C4 < 83 3 4 E 0 = < 0 B B 0 E 4 AB C4 3 4 ;8: 8= 6 > = 3 4 A 5A8: 0 = 4 AB . = 3 84 B C0 3 F 0 B 5A8: 0 = 4 AB 1 ;> > C6 4 B C4 ; 0 0 = ? > ;8C84 : 4 ,4 : > = > < 84 B 4 4 = < 0 0 CB : 0 ? ;8: 4 ? A > B 4 B B 4 F 0 0 A> > A 7 D ;;4 < 8= 1 4 7 4 4 A 6 4 7 0 3 7 4 C. 8C 7 4 C = 8 4 = 4 C C > C ’= 0 A < > 4 3 4 E A 0 0 6 B C D : 6 4 ; 4 8 = 8 4 , < 0 0 A > > : : D ;CD A4 ;4 > = CF > AC4 ;8= 6 . 8 4 4 4 A B C 4 7 > > 5 ; 4 8 4 A , % .! . E 0 = 3 4 A $ 4 A F 4 ,

5A8: 0 3 4 CH 4 B : 8;;4 = V0 = 3 0 < 84 B 4 E 8A < >

7 4 C 3 84 : D ;CD A4 ;4 > = CF 8: : 4 ;8= 6 E 0 = 5A8: 0 = 4 A: 8 = 3 4 A B 0 B ’= 1 4 ; 0 = 6 A 8 : 4 C 4 4 = E > 4 C 4 A E 8 A 0 A < > 4 3 4 1 4 B : > D . H F 0 B > > A C D 8 6 3 0 C 3 8 4 V> > A CA4 : : 4 A1 4 F 4 6 8= 6 6 A> > C F 0 0 A3 4 : > = C> 4 E > 4 6 C> C 3 84 > ? ;> B B 8= 6 E 0 = 3 84 0 A< > 4 3 4 E A0 0 6 B CD : 3 4 D A ’= 1 H 3 A 0 4 C 4 ; 4 F 4 A C > C 3 8 4 > ? E > 4 3 8 = 6 4 = : 0 A0 : C4 A> = CF 8: : 4 ;8= 6 E 0 = 0 A< 5A8: 0 = 4 A: 8= 3 4 A B ,F 0 C > > : C0 0 ;CA > CB 4 = C0 0 ;> = CF 8: : 4 ;8= 6 8= B ;D 8C. ) 4 3 4 A C 1931 7 4 C 3 8 4 V> > A C A 4 : : 4 A 1 4 F 4 6 8 = 6 8 = B > ’= < 0 C 4 6 4 6 A > 4 8 3 0 C ' .! . $ 4 H 4 A 8 = 1980 3 84 1 4 F 4 6 8= 6 1 4 B : AH 5 7 4 C 0 B 3 84 1 4 ;0 = 6 A8: B C4 94 D 6 1 4 F 4 6 8= 6 4 = 3 84 : > B 1 0 0 AB C4 : ;4 8= > > 3 E 8A

= 4 A B . 8 4 V> > A C A 4 : : 4 A B 7 4 C 8 = E 4 A B : 8 ; ; 4 = 4 = : > = C4 : B C4 3 0 0 A8= 6 4 B ;0 0 6 > < 1 H E 4 A3 4 6 4 = 4 A0 B 84 B B 4 1 4 7 > 4 5C4 B 0 0 = C4 ? 0 B . 6 8 B 8 4 V> > A C A 4 : : 4 A 1 4 F 4 6 8 = 6 ’= 3 8 = 0 > A 6 0 = 8 B 0 B 8 4 F 0 C B C 4 4 3 B ’= : D ; C D D A C D 8 B C 4 3 4 A= 4 5A8: 0 = 4 A: 8= 3 4 AB 1 84 3 . 84 5A8: 0 0 = B 4 6 4 B 8= 8B 3 4 4 B 3 0 4 > = 3 4 A 6 A> > C 3 AD : F 4 4 = B 4 : > = > < 84 B 4 4 = 0 A1 4 83 B 4 8B 4 F 0 C 0 0 = > D 4 AB 6 4 B C4 ; F > A3 . 8C 1 4 C4 : 4 = = > > 3 F 4 = 3 86 < 8= 3 4 A CH 3 B 0 0 < < 4 C : 8= 3 4 AB . 84 V> > A C A 4 : : 4 A B B 4 E 4 A B : 4 8 3 4 = 7 4 8 3 0 : C 8 F 8 C 4 8 C 4 , E 0 = : 0 < ? 4 4 = = 0 6 < 0 AB 4 C> C E 0 0 A3 86 7 4 83 B > = CF 8 : : 4 ; 8 = 6 4 = : D ; C D D A 1 4 ; 4 F 8 = 6 , 1 8 4 3 ’= 6 4 B > = 3 4 AD 8< C4 F 0 0 A 6 4 B 8= = 4 B 0 0 < : 0 = B ? 4 4 ;, : 0 = : D 84 A 4 = : D ;CD D A 4 = 0 E > = CD D A : 0 = 6 4 = 84 C. 8 4 V> > A C A 4 : : 4 A B 1 8 4 3 > > : ’= A D 8 < C 4 F 0 0 A 8= F 0 0 A 3 4 B B > > B 7 A 8B C4 = B : 0 ? ,? > B 8C84 F 4 1 D A 6 4 AB : 0 ? 4 = < > 3 4 A= 4 5A8: 0 = 4 AB : 0 ? > = CF 8: : 4 ; 4 = E 0 B 6 4 ; M : 0 = F > A 3 . 8 4 V> > A C A 4 : : 4 A B ; 4 F 4 A 8 = 2011 B C 4 4 3 B ’= A 4 D B 4 1 H 3 A 0 4 0 B : D ; C D D A C D 8 B C 4 E 8A 5A8: 0 = 4 A: 8= 3 4 AB . • Lees meer by www.voortrekkers.org.za S

Beursinstituut vir talle die enigste deur na droom

& * & :8) * &

" '

& * & . & $

Deur Dinah Jacobs-Theron ) > ;83 0 A8C4 8C 4 ;? 4 = 3 4 0 = 3 B 4 5A8: 0 0 = B 4 4 D AB 8= B C8CD D C 1 4 B > 4 : 1 0 84 6 4 < 4 4 = B : 0 ? ? 4 , 8= 3 8E 83 D 4 , : > A? > A0 C84 F 4 8= B C4 ;;8= 6 B 4 = < 0 0 CB : 0 ? ? H 4 F 0 C 7 D ;;4 4 84 1 4 D AB 5> = 3 B 4 F 8; B C86 . 4 = E 0 = 3 84 E A0 4 F 0 C 6 4 A4 4 ;3 6 4 E A 0 F > A 3 , 8 B : “- 0 C < 0 0 : 3 8 4 5 A 8 : 0 0 = B 4 4 D A B 8 = B C 8 C D D C 0 = 3 4 A B ?” 84 B CD 3 4 = C4 F 0 C 1 H > = B : > < 0 0 = : ;> ? E 8A 58= 0 = B 8N ;4 7 D ;? ;H : B > > B 4 = 86 4 0 = 3 4 A B CD 3 4 = C. D ;;4 3 A> < 4 8B 3 84 B 4 ;53 4 . 84 > ? 6 4 F > = 3 7 4 83 > < < 4 C 7 84 A3 84 = D F 4 D 8C3 0 6 8= 6 8= 7 D ;;4 ;4 F 4 C4 1 4 6 8= ,8B 3 84 B 4 ;53 4 . 84 4 = 86 B C4 E 4 AB : 8; CD B B 4 = 7 84 A3 84 B CD 3 4 = C 4 = ’= 0 = 3 4 A B C D 3 4 = C > ? : 0 < ? D B 8 B 3 8 4 ? ;4 : F 0 0 AD 8C 7 D ; 3 A> < 4 6 4 1 > A4 F > A3 . 84 A3 84 B CD 3 4 = C4 B 4 3 A> < 4 8B 6 4 1 > A4 D 8C 3 8 4 B C > 5 E 0 = F 8 C ? ; 0 : : 4 A B : 0 < ? 4 , E 0 = D 8 C ’= 7 > = 3 4 7 > : , F 0 = C 3 0 0 A 8B = 84 < 0 = 3 F 0 C > < 6 4 4 = 8 4 . V0 = D 8 C F 4 4 B 7 D 8 B 4 B > = 3 4 A > = 3 4 AB C4 D = 8= 6 = 4 CF 4 A: 4 > 5 E 0 = D 8C 7 0 0 6 ;8: 4 < 0 0 CB : 0 ? ;8: 4 > < 4 B 0 ; 4 4 = E > D 3 86 = 4 C 3 A> < 4 1 ;H 0 B 3 8C = 84 E 8A 3 84 5A8: 0 0 = B 4 4 D AB 8= B C8CD D C F 0 B = 84 ,4 = 3 8C < 0 0 : > = B 0 = 3 4 AB . 84 54 8C 3 0 C 7 84 A3 84

= > <

B CD > ? > < 6 4

3 4 = C4 B 4 ;5 D 8C 7 D ;;4 > = 6 4 CF H 54 ;3 = > 4 6 A4 3 4 > < = > > 8C > ? C4 6 4 4 = 84 . & ? 7 4 558= 6 3 4 D A < 83 3 4 ; E 0 = > ? ;4 83 8= 6 < > 4 C ’= F 4 A : 1 0 A 4 < > 3 D ; 4 F > A 3 , 4 = 3 8 C : 0 = B ;4 6 B B D : B 4 B E > ; F 4 4 B 0 B 4 ;: 4 B CD 3 4 = C F 0 C 3 84 F 8; 4 = 1 4 6 4 4 AC4 7 4 C > < C4 6 0 0 = B CD 3 4 4 A 3 84 6 4 ;4 4 = C7 4 83 : AH > < 3 8C F 4 ; C4 : 0 = 3 > 4 = . A.!. ." 4 B C4 ;; F 0 B 6 4 3 D A4 = 3 4 1939 3 8 4 E 0 3 4 A E 0 = 3 8 4 ( 4 3 3 8 = 6 B 3 0 0 3 -

4 A

E 0 =

2011

46 F

1 4 F 4 6 8 = 6 . H 7 4 C 6 4 B M : “& ? E > 4 3 8 = 6 8 B 3 8 4 B ;4 D C4 ; > < 3 84 0 A< > 4 3 4 B 8A: 4 ; C4 E 4 A1 A4 4 : . 4 D A > ? ;4 83 8= 6 F > A3 9> = 6 < 4 = B 4 = 84 = 4 C > ? 6 4 7 4 5 = 84 , < 0 0 A > > : 6 4 7 4 ;? > < 7 D ;;4 A > 4 ? 8 = 6 D 8 C C 4 ; 4 4 5 .” 84 90 0 A 8B E 8= = 86 1 4 B 86 > < D 8C C4 ;> > ? , 4 = 3 84 4 D AB 8= B C8CD D C > = CE 0 = 6 3 0 0 6 ;8: B 0 0 = B > 4 : 4 E 8 A 3 8 4 2012-1 4 D A B C > 4 : 4 = = 8 = 6 B . 84 CA0 = C E 0 = 3 84 0 0 = B > 4 : 4 8B E 0 = 90 0 A 3 A0 B C84 B 0 = 3 4 AB : 84 < > C8E 4 A8= 6 B : AH F 4 B F 0 C > = B B 0 0 < < 4 C 3 84 0 0 = B > 4 : 4 > = CE 0 = 6 , 8B ? ;4 83 > > 84 E 0 = > D 4 AB F 0 C 3 4 B ? 4 A0 0 C 8B > < 7 D ;;4 : 8= 3 4 AB B CD 3 84 6 4 ;4 4 = C7 4 3 4 C4 1 84 3 . 84 < 4 A: 1 0 A4 E 4 AE 0 ; E 0 = > = B < 83 3 4 ;: ;0 B 6 4 B 8= = 4 8B 3 D 83 4 ;8: B 86 1 0 0 A. 84 A3 84 6 4 B 8= = 4 B 4 90 0 A;8: B 4 8= : > 4 6 > < 0 0 = 3 84 3 0 0 6 ;8: B 4 1 4 7 > 4 5C4 B C4 E > ;3 > 4 = . !> = 6 < 4 = B 4 F 0 C 8= 7 84 A3 84 6 4 B 8= = 4 6 A > > CF > A 3 ,7 4 C = > 3 86 > < C4 7 > > A 3 0 C 3 0 0 A F 4 ; E 8 A 7 D ; ; 4 ’= C > 4 : > = B < > > 8 ;0 = 3 8B . 0 0 A 8B 6 4 ;4 4 = C7 4 3 4 > < > > : 7 D ;;4 3 A> < 4 C4 1 4 F 0 0 A7 4 83 . • Kontak Dinah Jacobs-Theron by 012 644 4428 of stuur ’n e-pos na dinah@helpendehand.co.za

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

4 A :

Jaarafsluitingsfunksie: Moets en moenies

& * & :8) * &

" '

& * & . & $

Deur Cilleste van der Walt 84 F 4 A: B 4 90 0 A0 5B ;D 8C8= 6 B 6 4 ;4 4 = C7 4 83 F > A3 8= 3 84 < 4 4 B C4 6 4 E 0 ;;4 6 4 B 84 = 0 B 3 84 K K = 6 4 ;4 4 = C7 4 83 ? 4 A 90 0 A F 0 0 ACH 3 4 = B 9H 3 84 F 4 A: B 4 A4 : 4 = 8= 6 6 0 0 = B 4 4 A< 0 0 : > < 3 0 C 9H B > E 4 4 ; D A4 8= 6 4 B 8C 7 4 C 4 = = 84 < 0 = 3 9> D 3 0 0 AE > > A 1 4 3 0 = : 7 4 C = 84 . !H : 0 = 7 84 A3 84 6 4 ;4 4 = C7 4 83 4 6 C4 A C> C 9> D E > > A3 4 4 ; 6 4 1 AD 8: –< 8CB 9H 3 84 = > 3 86 4 4 C8: 4 C C > 4 ? 0 B F 0 C 1 H B Q ’= 6 4 ; 4 4 = C 7 4 8 3 E 4 A F 0 6 F > A3 . 84 A 8B A0 0 3 > > A 7 > 4 9H 3 8K 6 4 ;4 4 = C7 4 83 < > 4 C 1 4 = 0 3 4 A > < 3 84 A4 6 C4 E AD 6 C4 C4 ? ;D : : !H 7 > 4 5 = 84 3 84 7 4 ;4 0 0 = 3 1 H 3 84 6 4 ;4 4 = C7 4 83 C4 F 4 4 B = 84 ;3 84 1 4 ;0 = 6 A8: B C4 8B 3 0 C 9H 1 4 CH 3 B > 5 B 4 ;5B 1 84 C984 E A> 4 6 > ? 3 0 0 6 . 8C B C4 ; 9> D 8= B C0 0 C > < 0 ; 3 84 < 4 = B 4 F 0 0 A< 4 4 9H B > B 80 ;8B 4 4 A : 84 B : > ;;4 6 0 B 4 = 7 > > 53 4 F 0 0 A< 4 4 9H = 84 4 ;: 4 3 0 6 8= 0 0 = A0 : 8= 6 : > < = 84 ) B 4 B C> A 84 B 4 4 AB C4 C4 7 > > A.& < 3 8C 4 4 A B C4 C4 7 > > A, 8B 1 4 ;0 = 6 A8: > < 3 0 C 3 84 E 4 AC4 ;;4 AB B > E 4 4 ; < 4 4 A D 8C1 A4 8 4 = 1 4 ;0 = 6 B C4 ; 8= 3 84 0 0 = 7 > > A3 4 A F 0 = = 4 4 A 7 D ;;4 3 84 B C> A84 3 84 4 4 AB C4 : 4 4 A E 4 AC4 ; 0 B 8= 3 8K 4 4 = 0 0 = F 84 7 D ;;4 3 8C E 8A 3 84

MY WERK B 4 F 4 = 3 4 : 4 4 A 1 H 3 84 B 4 ;53 4 6 4 ;4 4 = C7 4 83 < > 4 C E 4 AC4 ;. " 84 B 3 8C F 0 0 A0 0 = 9H : = 81 1 4 ; 1 0 84 < > > 8. B 3 0 0 A E 8= = 86 4 A7 0 ? ? 84 B 1 4 3 84 = F > A3 ,: 84 B 4 4 = 7 0 = 3 F 0 0 A< 4 4 9H 6 0 0 = 4 4 C; 6 4 1 AD 8: > > : 3 0 0 A3 84 7 0 = 3 > < 9> D 3 A0 = : 84 E 0 B C4 7 > D 3 D B B 0 ; 9 H = > > 8 C ’= 4 4 C 3 8 = 6 4 C 9 8 4 K = 9 > D 3 A 0 = : 8 4 C 4 6 4 ;H : E 0 B 7 > D = 84 )4 = 1 ;H F 4 6 E 0 = > ;84 A86 4 : > B B 4 . 84 A4 3 4 E 8A 7 84 A3 84 E > > AB C4 ; 8B 3 0 C 9H = > > 8 C < 4 = B 4 < 4 C ’= 6 ; 8 1 1 4 A 8 6 4 , = 0 C 4 = > ; 8 4 -

A86 4 7 0 = 3 < > 4 C 6 A> 4 C = 84 . 84 7 4 4 ; 1 4 ;0 = 6 A8: B C4 3 8= 6 1 H 4 = 86 4 F 4 A: 6 4 ;4 4 = C7 4 83 8B : $ > 4 = 84 C4 E 4 4 ; 3 A8= : = 84 . > D 0 0 = > < 9> D B 4 ;5 C4 7 4 A8= = 4 A 3 0 C 3 8C ’= F 4 A : 6 4 ; 4 4 = C 7 4 8 3 8 B . 0 0 A 8 B 1 0 8 4 0 = 3 4 A 6 4 ;4 4 = C7 4 3 4 F 0 0 A 9H < 4 4 A : 0 = 3 A8= : . ;H F 4 6 E 0 = B > D C 7 0 ? ? 8 4 B . 8 C < 0 0 : ’= < 4 = B 3 > A B 4 = 3 D B 3 A8= : 9H < 4 4 A.' A > 1 4 4 A 4 4 A 3 4 A : > B B 4 F 0 C 1 4 B C0 0 = D 8C B CH B 4 ; > 5 ? A > C4 P4 = ;3 8C E 4 A ;0 0 6 3 84 0 ;: > 7 > ;8= = 0 < 4 8= 3 84 1 ;> 4 3 B CA> > < . $ > 4 C = > > 8C C> C ;0 0 B C4 1 ;H = 84 ,C4 = B H 9H 3 4 4 ; 8B E 0 = 3 84 : > < 8C4 4 F 0 C 3 84 6 4 ;4 4 = C7 4 83 6 4 A 4 N ; 7 4 C . V4 A B : > > = 9 > D B 4 ; 5 > ? ’= B : 0 5 ; 8 : 4 D D A 4 = B > > B 9H 0 0 = B C0 ;C4 B < 0 0 : > < 3 84 6 4 ;4 4 = C7 4 83 C4 E 4 A;0 0 C,1 4 3 0 = : 3 84 6 0 B E A> D > 5 6 0 B 7 4 4 A E 8 A ’= 0 0 = 6 4 = 0 < 4 0 0 = 3 . B 9 H ’= < > = 3 4 ; 8 = 6 4 > > A 4 4 = : > D 3 0 0 A1 H . ' A> 1 4 4 A > < 7 84 A3 84 > > A4 4 = : > 5 1 4 ;> 5C4 B = 4 4 A C4 B : AH 5 F 0 = = 4 4 A 9H 7 D 8B C> 4 6 0 0 = B > 3 0 C 9H 3 8C = 84 E 4 A6 4 4 C = 84 . 8C : 0 = < > > = C ; 8 : 8 4 C B F 4 4 B F 0 C 9 > D ; > > ? 1 0 0 = ’= 7 D ? B C> > C B 0 ; 6 4 4 . S

4 1 F

> 4 ; 8 = 6 B

Koop, soek en snuffel veilig op die net

& * & :8) * &

" '

& * & . & $

Deur Daleen de Jager 84 8= C4 A= 4 C F > A3 3 4 4 B 3 0 4 6 4 1 AD 8: E 8A 1 0 84 < 4 4 A 0 B = 4 C > B 80 ;4 < 4 3 80 ? ;0 C5> A 5 3 84 = D D B C4 ;4 4 B .$ 4 = B 4 B > 4 : E A 84 = 3 4 4 = < 4 C6 4 B 4 ;;4 > ? 3 84 8= C4 A= 4 C, : > > ? B : > 4 = 4 , : ;4 A4 4 = B 4 ;5B : AD 83 4 = 84 AB F 0 A4 4 = E 4 A1 A4 4 3 7 D ; 0 ;6 4 < 4 = 4 : 4 = = 8B > > A 3 84 F M A4 ;3 . B 9H 3 4 AC86 90 0 A 6 4 ;4 3 4 E 8A 9 > D > D < 0 6 4 B M 7 4 C 9 H B 0 ; 4 4 = 3 0 6 ’= < 4 8 B 8 4 > 5 : M A 4 ; > ? ’= A 4 : 4 = 0 0 A : 0 = > = C < > 4 C, B > D B H F 0 0 AB : H = ;8: 6 4 3 8= : 7 4 C 7 0 0 A : ;4 8= : 8= 3 8B E 0 = ;> C984 6 4 C8: . 0 84 < 4 = B 4 8B = > 6 B : A8: : 4 A86 > < 0 0 = ;H = 0 0 = : > ? 4 C4 3 > 4 = > 5 ? 4 AB > > = ;8: 4 1 4 B > = 3 4 A7 4 3 4 > ? 3 84 8= C4 A= 4 C 1 4 B : 8: 1 0 0 A C4 B C4 ; –4 = < 4 C 6 > 4 8 4 A 4 3 4 . $ 0 0 A F 0 C 8 B ’= ? 0 0 A E 0 = 3 8 4 3 8 = 6 4 F 0 C 9 H F 4 ; < 4 C ’= 6 4 A D B C 4 7 0 A C > ? 3 8 4 8 = C 4 A = 4 C : 0 = 3 > 4 = ,4 = F 0 CC4 A E > > A B > A 6 < 0 0 CA 4 N ;B : 0 = 9H CA4 5 > < 9> D E 4 8;86 7 4 83 C4 E 4 AB 4 : 4 A? 4 = 0 0 = ;H = 0 : C8F 8C4 8C F 0 C 9H : 0 = ? A> 1 4 4 A 0 B 9 H 4 = : 4 ; ; > ? 4 = 3 8 B , 8 B > < 1 H ’= < 0 0 C B > 4 : 0 6 4 = C B : 0 ? 0 0 = C 4 B ; D 8 C . & ? B > ’= F 4 1 C D 8 B C 4 B : 4 ? 9 H E 8 A 9 > D B 4 ; 5 ’= ? A > 5 8 4 ; F 0 0 A 9 H 9 > D ? 4 A B > > = ;8: 7 4 83 B 4 84 = B : 0 ? ? 4 , 1 4 ;0 = 6 B C4 ;;8= 6 B 4 = F 0 0 A3 4 B 0 0 = 3 D 8,B > 3 0 C 0 = 3 4 A < 4 = B 4 > ? 3 84 ? > A C 0 0 ; : 0 = B 8 4 = > 5 9 H ’= ? > C 4 = B 8 N ; 4 < 0 0 C E 8 A 7 D ;;4 8B . ) D ;: 4 ? > AC0 ;4 8B A4 3 4 ;8: E 4 8;86 , B > ;0 = : 9H B 4 : 4 A4 E > > AB > A6 < 0 0 CA4 N ;B CA4 5. $ > 4 C = > > 8C B 4 = B 8C84 F 4 , ? 4 AB > > = ;8: 4 8= ;86 C8= 6 B > > B 9> D F > > = 0 3 A4 B , F 4 A: 6 4 F 4 A > 5 ? ;4 : E 0 = B CD 3 84 ? ; 0 0 B = 8 4 , F 0 0 A B : D 3 8 4 F 4 1 C D 8 B C 4 F F F .3 0 C 8 = 6 < D B 4 .2 > < . = 8 = 3 8 4 = 8 4 < 0 = 3 3 A D : > ? 9 > D ? ;0 0 B > < 3 8K 8= ;86 C8= 6 C4 E 4 AB : 0 5, < > 4 C 3 84 6 4 E 0 0 A ;86 C4 > = < 83 3 4 ;;8: 1 4 6 8= 5;8: : 4 A. 84 F 4 1 CD 8B C4 F 0 0 AB : D 3 0 C 9H > > : 1 4 : > < < 4 A3 < > 4 C A0 0 : 0 B 3 84 ? 4 AB > > = E A4 4 < 3 4 E > > AB C4 ;;4 7 4 C > > A 7 > 4 4 = F 0 = = 4 4 A 9D ;;4 < > 4 C 6 4 B 4 ;B > 5 C4 E 8= = 86 > > A 9> D ? 4 AB > > = ;8: 4 8= ;86 C8= 6 1 4 6 8= D 8CE A 0 .!H : 0 = 3 D B E 4 8;86 E > 4 ; > < E 8A 9 > D ’= ? A > 5 8 4 ; > ? B > ’= ? > A C 0 0 ; C 4 B : 4 ? , < 0 0 A F 4 4 B E 4 AB 86 C86 4 = > > ? : > ? . ’= * F 4 4 3 4 0 0 = ; H = 0 : C 8 F 8 C 4 8 C F 0 C 9 H 6 4 A D B : 0 = ? A> 1 4 4 A, 8B > < 9> D 8= : > ? 84 B 0 0 = ;H = C4 3 > 4 = . 8C 8B < 0 : ;8: 4 A 0 B > > 8C C4 E > A4 4 = 9> D 0 0 = : > ? 4 F > A 3 1 H 9> D 3 4 D A 0 56 4 ;4 F 4 A. 0 0 A 8B 1 0 84 E 4 8;86 4 ? ;4 : : 4 F 0 0 A 9H 6 4 AD B 0 0 = : > ? 4 : 0 = 3 > 4 = , > 5 3 8 C = > D ’= E ; 8 4 6 : 0 0 A C 9 8 4 , 9 > D < 0 0 = 3 4 ;8: B 4 : AD 83 4 = 84 AB F 0 A4 , ’B > 5 1 > 4 : 4 8 B . - 4 4 B 4 6 C 4 A 0 ; C H 3 1 4 F D B E 0 = 3 8 4 A 8 B 8 : > ’B 3 0 0 A 0 0 = E 4 A1 > = 3 4 > < < 4 C 9> D : A4 3 84 C: 0 0 AC8= ;86 C8= 6 0 0 = : > ? 4 > ? 3 84 8= C4 A= 4 C C4 3 > 4 = 4 = 3 84 E 4 8;86 7 4 83 B < 0 0 CA4 N ;B F 0 C 8= ? ;4 : < > 4 C F 4 4 B . = > <

WEBWOELINGS

Klik-klik só veilig op die internet 84 ? 4 AB 4 ? B 84 1 4 B C0 0 = 3 0 C 3 8C > = E 4 8;86 8B > < 9> D : A4 3 84 C: 0 0 AC E 8A 0 0 = : > ? 4 > ? 3 84 8= C4 A= 4 C C4 6 4 1 AD 8: ,< 0 0 A 3 8C 8B = 84 3 84 6 4 E 0 ; 0 B 9H 3 84 = > 3 86 4 E > > AB > A6 < 0 0 CA4 N ;B CA4 5 = 84 : • $ 0 0 : 0 ;CH 3 B 4 : 4 A 3 84 F 4 1 CD 8B C4 F 0 0 A> ? 9H 0 0 = : > ? 4 3 > 4 = ,8B E 4 8;86 E > > A3 0 C 9H 9> D ? 4 A B > > = ; 8 : 4 4 = : A 4 3 8 4 C : 0 0 A C 1 4 B > = 3 4 A 7 4 3 4 E 4 A B : 0 5 . ’= - 4 1 C D 8 B C 4 F 0 C E 4 8 ; 8 6 8 B , B 0 ; ’= W B ’ 0 0 = 3 8 4 1 4 6 8 = E 0 = 3 8 4 F 4 1 0 3 A 4 B 1 4 E 0 C , 1 H E > > A 1 4 4 ; 3 7 C C ? B ://0 < 0 I > = .2 > < . 8 4 W B ’ B C 0 0 = E 8 A “B 4 2 D A 4 ” 4 = 1 4 C 4 : 4 = 3 0 C 3 8 4 F 4 1 C D 8 B C 4 E 4 8 ; 8 6 8 B . • ) > 4 : 4 = ; 4 4 B 3 8 4 F 4 1 C D 8 B C 4 B 4 B 4 : 4 A 7 4 8 3 B 1 4 ; 4 8 3 , F 0 C 6 4 F > > = ; 8 : 1 H ’= B : 0 : 4 ; > = 3 4 A 0 0 = C 4 E 8 = 3 4 8 B . - 4 4 B E 4 A B 8 6 C 8 6 0 B ’= F 4 1 C D 8 B C 4 = 8 4 B Q ’= 1 4 ; 4 8 3 7 4 C = 8 4 . • 4 B : 4 A < 9 > D B 4 ; 5 3 4 D A = 4 C 0 0 = : > ? 4 1 H 6 4 E 4 B C 8 6 3 4 < 0 0 C B : 0 ? ? H 4 C 4 3 > 4 = F 0 C 0 ; ’= 6 4 A D 8 < 4 C H 3 E 4 8 ; 8 6 4 0 0 = ; H = C A 0 = B 0 : B 8 4 B 7 0 = C 4 4 A , 4 = F 0 C ’= 5 8 B 8 4 : 4 0 3 A 4 B 4 = ’= C 4 A D 6 B CD D A1 4 ;4 83 7 4 C.) > A 6 3 0 C 9H 6 4 A 4 4 ;3 9> D A 4 : 4 = 0 0 A B 4 0 = C8E 8A D B ? A > 6 A0 < > ? 3 0 C4 4 A. S

4 A

E 0 =

2011

48 F

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

= D D B F

0 0 A 3 8 6

Kraal-Uitgewers gee toon aan ONS WAS DAAR – WENNERS VAN DIE OORLOG OM SUIDER-AFRIKA

TREURGROND – 20 JAAR VAN PLAASAANVALLE IN SUID-AFRIKA

“G4 = ; . ! 0 = = 8 4 G4 ; 3 4 = 7 D H B = 4 4 < 8 = 7 8 4 A 3 8 4 1 > 4 : 3 8 4 6 4 B : 8 4 3 4 = 8 B E 0 = 3 8 4 GA 4 = B > > A ; > 6 C4 A D 6 .) 0 0 < < 4 C 0 = 3 4 A 6 4 = 4 A 0 0 ;B ,> 558B 84 A 4 4 = 6 4 F > = 4 CA> 4 ? 4 ,F > A3 C0 ;;4 < 8C4 B 4 = ? A> ? 0 6 0 = 3 0 B C> A84 B > > A 3 84 > > A;> 6 F 4 4 A;M . “ 84 1 > 4 : 1 A8= 6 > > : 7 D ;3 4 4 = 6 4 4 4 A: 4 = = 8= 6 0 0 = 4 ;: 4 4 = F 0 C 8= 3 84 > > A;> 6 6 4 E 4 6 7 4 C 4 = ;0 0 C 3 84 ;86 F 4 4 A > ? 3 84 3 4 B CH 3 B 4 ) D 83 - 5A8: 0 0 = B 4 - 4 4 A< 0 6 B 4 D 8CB > = 3 4 A;8: 4 < 8;;8CM A4 E 4 A< > N E 0 ;. B 9H 7 84 A 3 84 1 > 4 : : ;0 0 A 6 4 ;4 4 B 7 4 C,B 0 ; 9H F 4 4 C F 0 0 A> < 3 84 ) - 3 84 > > A;> 6 6 4 F 4 = 7 4 C ” B M 3 A. 8A: 4 A< 0 = = ,0 3 9D = : D 8CE > 4 A4 = 3 4 7 > > 5 E 0 = ) > ;83 0 A8C4 8C. Ons was daar 1 4 B C 0 0 = D 8 C 900 1 ; 0 3 B H 4 , E 4 A 3 4 4 ; 8 = 93 : > A C 7 > > 5 B C D : : 4 4 = 6 4 B : A H 5 3 4 D A 2B : AH F 4 AB . 4 B C4 ; 9> D : > ? 84 E 0 = 3 0 6 = > 6 Ons was daar : > B ( 350 ? 4 A 4 : B 4 < ? ; 0 0 A ( 50 ? > B 6 4 ; 3 D 8 C 6 4 B ; D 8 C ). & < C 4 1 4 B C 4 ; , ) $ ) 3 8 4 F > > A 3 “GA 4 = B ” = 0 34388 4 ; : 4 ) $ ) : > B ( 2), B : 0 : 4 ; 012 44 43 3, B C D D A ’= 4 -? > B = 0 : A 0 0 ; B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0 > 5 B C D D A ’= 5 0 : B = 0 012 4 1102.

Treurgrond, 6 4 B : A H 5 4 = B 0 0 < 6 4 B C 4 ; 3 4 D A 3 8 4 0 3 9D = : D 8CE > 4 A 4 = 3 4 7 > > 5 E 0 = ) > ;83 0 A 8C4 8C,3 A. 8A: 4 A < 0 = = , 4 = 3 8 4 0 B B 8 B C 4 = C -7 > > 5 1 4 B C D D A 3 4 A E 0 = * L+ -) , 6 4 = ; .< 0 9 . 7 A 8 B E 0 = / H ; , 1 4 B : A H 5 ’= C > C 0 0 ; E 0 = 1 3 3 < > > A 3 4 F 0 C CH 3 4 = B 2 1 0 0 = E 0 ;;4 > ? ? ;0 B 4 4 = : ;4 8= 7 > 4 F 4 B E 0 = 1990 C > C 2010 ? ; 0 0 B 6 4 E 8 = 3 7 4 C . 8 4 1 > 4 : 7 4 C F 4 4 = B 3 8 4 B : > : : 4 = 3 4 8 = 7 > D 3 ’= > D 3 4 A 3 > ; 6 4 = B 4 A < 0 = = 7 4 A 3 4 = : 3 8 4 1 > 4 : 3 8 4 1 > 4 A4 4 = ? ;0 0 B F 4 A: 4 AB 4 = 7 D ;;4 50 < 8;84 B F 84 B 4 ;4 F 4 = B 3 4 D A 3 84 0 0 = E 0 ;;4 E 4 AF > 4 B > 5 6 4 = 4 4 < 8B . Treurgrond : 0 = 1 4 B C 4 ; F > A 3 3 4 D A 3 8 4 F > > A 3 “* A 4 D A ” = 0 34388 C 4 ) $ ) 4 ; : 4 ) $ ) : > B ( 2), > 5 ? ; 0 0 B 9 > D 1 4 B C 4 ; ; 8 = 6 1 H 012 44 43 3, B C D D A ’= 4 -? > B = 0 : A 0 0 ; B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0 > 5 B C D D A ’= 5 0 : B = 0 012 4 1102. 8 K B ? > 6 1 > 4 : : > B ( 150. • Albei boeke is ook in Engels beskikbaar. Besoek www.kraaluitgewers.co.za vir meer inligting oor dié en ander boeke. S

* Die vervaardiger en voorsiener met integriteit. * Laedrukstelsels vir die plaas, met boorgat- en tenktoevoer. * Hoëdrukstelsels vir munisipale toevoer (of vir drukpompe). PRODUKBESKRYWING: Gebaseer op Duitse tegnologie. Produkstelsels wat deur DIN CERTCO gesertifiseer is. Vakuumbuise (soos Thermosfles). Besonder goeie energie-absorbsie: 93%. Lae warmteverlies gedurende die nag: 3%. 55 mm dik poliuretaan-skuiminsulasie om tenk. Vlekvrye staal binnetenk (304). Raamwerk gegalvaniseerd en poeierbedek. Hoëdrukeenhede het ’n koperpyp binne-in tenk wat dien as warmteruiler. Waterkapasiteit van 140 tot 330 liter. Elektriese verwarmingselemente.

4 <

1 4 A B 7 8 ?

a winning

PARTNERSHIP

* 7 8B 8B 0 B D < < 0 AH > 5 C7 4 1 4 = 4 58CB 0 CC0 2 7 4 3 C> ) > ;83 0 A8CH < 4 < 1 2 > = B C8CD C8> = 0 = 3 ? > ;82 84 B > 5 C7 4 D = 8> = ,0 B F 4 ;; 0 B C7 4 A D ;4 B 0 B 2 0 < 4 = 3 4 3 1 H C7 4 G 4 2 D C8E 4 > D = 2 8; > 5 ) > ;83 0 A8CH F 8C7 > D C ? A8> A = ? A> > 5 C7 0 C C7 4 H 1 4 ;> = 6 4 3 C> 0 = > C7 4 A CA0 3 4 D = 8> = 8= 0 2 > ;;4 2 C8E 4 ) > ;83 0 A 8CH F 8;; 8< < 4 3 80 C4 ;H 1 4 4 = C8C;4 3 C> 1 4 = 4 58CB ,> = C7 4 D = 3 4 < 4 < 1 4 AB 0 A4 ,D ? > = 0 2 2 4 ? C0 = 2 4 1 H ) > ;83 0 A8CH ,4 = 6 0 6 4 3 8= ;8C86 1 4 8< ? > B 4 3 1 H C7 4 G 4 2 D C8E 4 > D = 2 8; 0 C 8CB 3 8B 2 A4 C8> = .

4 A B 7 8 ? .* 7 4 1 4 = 4 5 8 C B 0 A 4 B D 1 9 4 2 C C > C 7 > = C0 8= 4 3 8= C7 4 AD ;4 1 > > : 0 = 3 < 0 H 1 > C82 4 .% 4 F < 4 < 1 4 A B F 7 > 2 0 = ? A > E 83 2 > < ? 0 = H 8< < 4 3 80 C4 ;H ? A8> A C> 9> 8= 8= AB C0 = 3 8= 6 C7 0 C 8= 8= B C0 = 2 4 B F 7 4 A4 B D 2 0 C8> = > A 0 3 8B ? D C4 ,1 4 = 4 58C ;8< 8CB < 0 7

4 6 H

AT YOUR SERVICE CAR AND HOUSEHOLD INSURANCE * 7 2 4 ' 7 > 1

8B ;;4 > = ;86

6 A> D ? B 2 7 4 < 4 > 554 AB < 4 < 1 4 AB 4 G = C ? A4 < 8D G4 = 4 A 0 ; . 4 0860 34 62 53 5 > A 0 5 A 4 4 = > 0 C8> = @ D > C4 .

SOLIDARITY LEGAL AID PACKAGE $ 4 < 1 4 AB 0 = 3 C7 4 8A 3 4 ? 4 = 3 0 = CB 2 0 = 4 = 9> H 5D ;; ;4 6 0 ; 2 > E 4 A > D CB 83 4 C7 4 ;0 1 > D A 2 > = C4 G C 5> A 0 = 0 3 3 8C8> = 0 ; ? A4 < 8D < > 5 > = ;H ( 0 ? 4 A < > = C7 .* 7 8B 1 4 = 4 58C 2 > E 4 AB 2 8E 8; 0 = 3 50 < 8;H < 0 CC4 AB ,= 4 6 > C80 C8= 6 0 = 3 0 ? ? ;H 8= 6 5 > A 1 0 8 ; , 1 0 8 ; D ? C > ( 5 000, 2 A 8 < 8 = 0 ; ; 0 F 0 = 3 0 B B 8B C0 = 2 4 8= > 1 C0 8= 8= 6 58A4 0 A< ;82 4 = 2 4 B. • Call 0861 SOL REG (0861 765 734).

HOW MUCH DOES MEMBERSHIP COST?

SOLIDARITY RETIREMENT PLAN

LENDING A HAND SOLIDARITY HELPING HAND

) > ;83 0 A8CH 4 ;? 8= 6 0 = 3 B D ? ? > A CB = 4 4 3 H 2 7 8;3 A 4 = ,? 4 = B 8> = 4 A B 0 = 3 F 83 > F B . E 4 A H 0 ? ? ;82 0 C 8 > = 8 B 2 > = B 8 3 4 A 4 3 > = < 4 A 8 C .- A 8 C C 4 = 0 ? ? ; 8 2 0 C 8 > = B < 0 H 1 4 0 3 3 A 4 B B 4 3 C > :) > ; 8 3 0 A 8 C H 4 ;? 8= 6 0 = 3 ,' & > G 11 0, 4 = C D A 8 > = , 004 . • Contact 0861 25 24 23.

BURSARIES

WILLS AND ESTATE ADMINISTRATION

) > ;83 B? 4 = 7 0 E 4 < > = G4 A 1 7 0 = 3

AH < 4 < 1 4 A 8B 4 = C8C;4 3 C> C7 4 5A4 4 3 A0 F D ? > 5 0 F 8 ; ; .* 7 4 0 3 < 8 = 8 B C A 0 C 8 > = > 5 C 7 4 < 1 4 A ’B 4 B C 0 C 4 2 0 = 0 ; B > 1 4 3 > = 4 0 C 0 A : 4 C -A 4 ; 0 C 4 3 5 4 4 . Phone 012 644 4300.

0 A8CH 3 < > A4 1 4 4 = C7 ;H 2 > 4 A > A .2 > .I 0

4 ;? 8= 6 C7 0 = ( ? > B B 81 = CA81 D 8= 0 7 > A 3 8=

0 = 3 < 5< 8;;8> ;4 .* 7 4 B C> AB C> ) * 7 4 A> = 0 7 7 4 ;?

0 = 0 6 4 B 0 = C> 0 B B 8B 4 B CD 3 4 = > ;83 0 A8CH 0 C 012 4 = 3 4 7 0 =

= 3 0 3 < 8= 8B CA0 C 3 4 B 4 AE 8= 6 B CD CB 0 A4 4 8C7 4 A < 4 ;? 8= 6 0 = 44 4428 > A B 3 .2 > .I 0

C4 B E 0 A8> D B 1 3 4 = CB 5> A F 7 4 < 1 4 AB > 5 3 0 = 3 C7 4 8A 4 = 3 0 = 4 -<

& * & G(

:8) * &

" '

& * & . & $

) > ;83 0 A8CH 8= 0 = 2 80 ; ) 4 AE 82 4 B 7 0 = 3 ;4 C7 4 < 0 A: 4 C8= 6 > 5 C7 4 ) > ;83 0 A8CH ( 4 C8A4 < 4 = C ' ;0 = .* 7 8B ? A> 3 D 2 C F 0 B 3 4 E 4 ;> ? 4 3 0 B 0 A4 B D ;C > 5 C7 4 54 F ? 4 > ? ;4 C7 0 C 0 A4 0 1 ;4 C> A4 C8A4 8= 3 4 ? 4 = 3 4 = C;H . • Call 0861 101 005 or send e-mail to ruan@solidariteit.co.za

E 4 8= 6 < 4 < 0 •

• Individual members – R77 per month • Collective members – R75 per month

= > <

4 A

E 0 =

2011

50 F

.B > ; 8 3 0 A 8 C 4 8 C .2 > .I 0

D AB 0 AH 5D > < 8C F > CA0 3 4 D = 2 7 8;3 A4 = 0 8; C> <

= 3 B D ;3 8> = . > 4 ;0 =

0 = 3 0 = = D 0 ;;H > C7 4 AF 8B 4 = > C ) > ;83 0 A8CH > A = C0 2 C $ 4 ;0 = 8 8 7 4 ;? 4 = 3 4 -

membership

WORKING FOR YOU LABOUR MATTERS Free legal aid with labour cases Members are advised by experts on all labour matters, e.g. disciplinary investigations, injuries on duty and labour problems. Free legal representation is provided for labour matters referred to the CCMA or the Labour Court. • Website: www.legalservices.co.za

MEMBERSHIP CATEGORIES With three membership categories Solidarity offers a home for everybody!

COLLECTIVE MEMBERS

Collective members are employed by a company with which Solidarity has a recognition agreement, or at a workplace that is incorporated by Solidarity in the collective division. Most members belong to this category. Collective members qualify for all benefits, regardless of their age.

INDIVIDUAL MEMBERS

Individual members are members who are younger then 50 years at the date of joining and who are employed at a workplace where there is no recognition agreement and that is not considered by Solidarity to be collective. An individual member who turns fifty after joining remains an individual member. Individual members qualify for all Solidarity benefits.

SUPPORTING MEMBERS

This membership category was introduced in response to requests from people who support Solidarity’s vision, but who do not qualify for one of the other categories, i.e. individual members who are over the age of 50 years at the date of joining. Supporting members enjoy certain benefits, excluding benefits such as collective bargaining, the sickness and accident scheme, permanent disability, maternity benefits and the death benefit.

Assistance with investigations Assistance is provided in connection with investigations by the Medical Bureau for Occupational Diseases and benefits enquiries of the Compensation Commissioner and Rand Mutual, as well as work-related disability claims. Collective bargaining Competent and experienced Solidarity staff members undertake collective bargaining to negotiate better conditions of employment and salaries for members.

DEATH BENEFIT (DOVES) Funeral benefit • A dignified funeral is provided for every member and his/her spouse. This includes a superior coffin and the funeral services. • For cremations a coffin and the usual undertaking services are provided. • A funeral of the same standard as that of adults is provided for a member’s dependent children up to the age of 21 years. The undertaking services are provided solely by Doves funeral services. • The spouse may apply to continue as a member after the death of main member.

ing spouse or dependent children. • At the death of the spouse of a paid-up member who pays full membership an amount of R2 000 is paid to the member. • Cash payments to full members at the death of children are: * Children aged between 14 and 21 years – R1 500 * Children younger than 14 years – R1 000 • Cash payments vary when both husband and wife are members of Solidarity. Funeral arrangements The burden of funeral arrangements is alleviated by the fact that Solidarity and Doves will make the arrangements. Rebate on headstones A 10% rebate on headstones has been negotiated with Doves.

PERMANENT MEDICAL DISABILITY Members with 12 months’ uninterrupted Solidarity membership, who provide specialist reports and proof from their employers that they are permanently unfit for any work in the labour market, receive a once-off amount of R1 500.

MATERNITY BENEFIT A maternity benefit of R1 250 is paid for each confinement to female members with 12 months’ uninterrupted membership of Solidarity. Applications must be submitted within 60 calendar days after the confinement.

SOLIDARITY MAGAZINE Cash disbursements additional to the funeral benefit • At the death of paid-up members a cash amount of R3 000 is paid to the surviv-

Members receive quarterly copies of Solidarity Magazine in which topical issues from the workplace as well as Solidarity’s activities are published.

DON’T HESITATE, JOIN TODAY! • Phone 0861 25 24 23; visit our website – www.solidarity.co.za; SMS the word “SOL” and your name to 34388; or visit a local branch. Terms and conditions apply.

number 6 of 2011

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

Spaar doeltreffend

promosie-artikel

As jy 30 jaar oud is en jou voorneme is om oor 35 jaar af te tree, sal jy ongeveer 12% van jou salaris moet spaar om ’n kommervrye aftrede te geniet. As jy besluit om eers 10 jaar later te begin spaar en slegs 25 jaar oor het voordat jy aftree, styg die persentasie tot 21%. Hoewel dit belangrik is om te spaar, doen SuidAfrikaners dit oor die algemeen nie reg nie. Hier is ’n paar wenke oor hoe om meer doeltreffend te spaar. Laat jou spaargeld tel Beleggingsprestasie wat inflasie oorskry, dra by tot meer doeltreffende langtermynbesparing. In bogenoemde voorbeeld moet jy 12% van jou inkomste spaar om oor 35 jaar gemaklik af te tree. ’n Bykomende opbrengs van 1% in beleggingsprestasie sal jou inkomste ná aftrede met 31% verhoog. As jy oor 25 jaar aftree, sal dieselfde 1%-styging in beleggingsprestasie ’n verhoging van 23% in jou inkomste ná aftrede tot gevolg hê.

huishoudelike besparing daarop dat die meeste mense geld bestee en nie spaar nie.Vir ’n gedeelte van ons bevolking bestaan die opsie van spaar nie; vir die res is spaar wel ’n opsie, tog verkies hulle dikwels steeds om ander te volg en geld te bestee, selfs al sou dit rampspoedige gevolge by aftrede hê.”

Beleggersgedrag is egter geneig om afbreuk hieraan te doen – die prestasie wat ’n gemiddelde belegger in ’n fonds sien, is gewoonlik swakker as die prestasie van die fonds (sien grafiek 1). Jy moet onvanpaste korttermynbesluite vermy wat op emosies gegrond is, soos om tussen fondse om te skakel om vorige prestasie na te jaag, om te skakel weens paniek, of om te konserwatief te wees. “Probeer om nie ’n langtermynbenadering van spaar deur korttermyn-, emosionele beleggingsbesluite te ondermyn nie,” sê Rob Formby, direkteur van kleinhandelbedrywighede by Allan Gray.

Wees gedissiplineerd Navorsing het bevind dat wanneer mense die keuse gebied word van ’n sekere wins of ’n waagstuk vir ’n bietjie meer, maar met die risiko van verlies, kies die meeste mense die sekere wins. As hulle byvoorbeeld R3 000 gebied word, of ’n 80%-kans om R4 000 te kry, maar met ’n 20%-kans om die R3 000 te verloor, kies die meeste mense (80%) die sekere wins. Wanneer hulle egter die keuse gebied word van ’n sekere verlies of ’n waagstuk om meer te verloor, maar met ’n geringe kans om gelyk te speel, verkies die meeste mense die waagstuk. Indien hulle byvoorbeeld die opsie gebied word om R3 000 of ’n 80%-kans om R4 000 te verloor, maar met ’n 20%-kans om gelyk te speel, kies die meeste mense (92%) die waagstuk. “Wanneer hulle met die moontlikheid van ’n verlies gekonfronteer word, is die meeste mense geneig om ’n kans te waag. Deur spaar uit te stel ten gunste daarvan om nou geld te bestee, waag ’n persoon die kans dat hy of sy in die toekoms vir aftrede sal kan spaar. Met die verloop van tyd raak die relatiewe posisie verder agter en sal die persoon waarskynlik voortgaan om die kans te waag,” sê Formby. “Spaar is nie ’n kitsrykwordskema nie, dit gaan nie oor toeval nie, en sal nie skielik gebeur nie. Dit gaan daaroor om vroeg te begin, te beplan, gedissiplineerd te wees en ’n langtermynbenadering te volg.” Vir meer inligting, klik op www.allangray.co.za of skakel jou finansiële raadgewer.

Bron: DALBAR Inc. www.dalbar.com

Weerstaan die druk om geld uit te gee tot voordeel van spaar Wanneer dit by finansiële produkte kom, is mense geneig om ’n “tropmentaliteit” te openbaar en ’n bepaalde rigting te volg, selfs al is dit nie baie logies nie, sê Formby. Dit blyk duidelik uit ’n ondersoek wat fondsvloeie as ’n persentasie van bates teenoor fondsprestasie aantoon (sien grafiek 2). Beleggers is geneig om te verkoop wanneer die mark laag is en te koop wanneer dit hoog is of styg. Met ander woorde, die aptyt om te koop neem toe namate die prys van die produk styg. “Spaar word gedryf deur dieselfde ‘tropmentaliteit’ wat met finansiële produkte verbind word. In Suid-Afrika dui die baie lae en negatiewe vlakke van nommer 6 van 2011

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

AFTREEPLAN Solidariteit

SPAAR sonder sukkel vir ’n kommervrye AFTREDE X

Aftreebeplanning is vir baie mense ingewikkeld. Inligting is onverstaanbaar en op die oog af kompleks. Solidariteit Finansiële Dienste het die oplossing!

WAT BIED SOLIDARITEIT FINANSIËLE DIENSTE?

• • • • • • • •

SFD bied u nou ’n verstaanbare, goedkoop en deursigtige platvorm waardeur u kan spaar vir aftrede. Dit is in die vorm van Allan Gray se uittreeannuïteit. Individue of groepe kan daaraan behoort. Die platvorm maak vir meer as 5 persone by een werkgewer voorsiening vir ’n groep-administrasiestelsel – eenvoudig en maklik. Toegang tot beleggingsportefeuljes van die voorste batebestuurders in Suid-Afrika. 24 uur-internettoegang tot u belegging. Buigsaamheid – u kan enige tyd u beleggingsbedrag verander of stop, en weer bydra as u sake dit toelaat. Geen onnodige papierwerk as u bedank by u werkgewer nie.

WAT IS DIE KOSTE?

aksent media • 082 445 4513

• Geen vooraf fooie nie. • Solidariteit Finansiële Dienste hef ’n jaarlikse fooi van 0.75% van die waarde van u portefeulje. • Allan Gray hef ’n batebestuursfooi na gelang van die portefeulje waarin belê word. Dit word op prestasie gegrond. • Geen administrasiegeld in Allan Gray se effektetrustportefeuljes nie. • Minimum bydrae van R500 per maand.

Word ouer, maar lank nie kouer!

0861 101 005 Skakel ons vandag nog by:

’n Gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

nuuswaardig

Sol-Tech-gholfdag ’n reuse-sukses Hoewel Sol-Tech reeds landwyd bekendheid verwerf het vir gehalteopleiding, presteer die kollege ook op ander gebiede. Een van die hoogtepunte op die kalender is die jaarlikse gholfdag. Die gholfdag is vanjaar op 27 September by die Waterkloof-gholfbaan gehou en is deur 170 gholfspelers en gaste bygewoon. Talle bekendes soos Pieter Koen (bekende TV-aanbieder en sanger) en Steve Booysen (voormalige uitvoerende hoof van Absa) was ook by die geleentheid. Die hoogtepunt van die dag was Steve Hofmeyr wat die gaste vermaak het met sang en staaltjies. Vyftien van die agtien gate is deur borge beman en R40 000 se pryse was vanjaar op die spel. Die opbrengs van hierdie jaar se gholfdag sal aangewend word tot die ontwikkeling van Sol-Tech se studente.

Flip Buys, uitvoerende hoof van die Solidariteit Beweging, Steve Hofmeyr, en Henk Schalekamp, adjunk uitvoerende hoof.

Sol-Tech se toekoms op dié pilare gevestig

Deur Moira-Marie Kloppers wanneer hulle hier uitstap, is hulle nie net kenners met ’n uiters gesogte kwalifikasie nie, hulle is ook toegerus vir die wêreld van werk en vol selfvertroue om ’n bydrae in Suid-Afrika te lewer. Sol-Tech-studente is gesog. “Talle groot maatskappye versoek spesifiek dat Sol-Techstudente daarheen uitgeplaas word vir hulle indiensopleiding en die meeste studente word daarna by dieselfde werkgewer aangestel. Die aanvraag het so gegroei, dat SolTech nou ook besig is om sy kurrikulum uit te brei sodat studente tussen ’n groter verskeidenheid ambagte kan kies.”

FOTO’S: REINT DYKEMA; LINDIE NEL

emotiveerde, goed gekwalifiseerde personeel met ’n passie vir opleiding, toerusting van hoogstaande gehalte en toegewyde studente. Dít, meen Paul van Deventer, besturende direkteur van Sol-Tech, is die pilare waarop Sol-Tech se sukses en toekoms gebou word.

SOL-TECH DROOM GROTER “Danksy die Solidariteit Groeifonds kon SolTech reeds meer as R30 miljoen aan moderne toerusting van hoogstaande gehalte bestee sodat ons studente ten volle voorbereid vir die werkplek is,” verduidelik Van Deventer. “Geld kan toerusting en geboue koop, maar nie mense nie. Daarom ag ons onsself as geseën om hoogs gekwalifiseerde en passievolle personeel met jare se praktiese ondervinding te hê.” “Iets waaroor ons baie opgewonde is, is dat Sol-Tech se nuwe opleidingsmodel ons in staat gaan stel om volgende jaar selfs meer studente op te lei. Dit beteken dat ons volgende jaar die saadjie van hoop vir ’n beter toekoms in honderde studente en hulle gesinne se lewens kan saai,” sê Van Deventer.

Paul van Deventer

“Ons het die afgelope paar jaar hard gewerk om Sol-Tech te vestig en te ontwikkel en vandag spog ons met wêreldklas-opleidingsgeriewe en die beste kundiges om ons jongmense op te lei. Sol-Tech beleef nou ’n groeifase soos nog nooit vantevore nie,” voeg hy by. MÉÉR AS NET ’N AMBAG Volgens Van Deventer is die jongmense wat aan die begin van hulle studieloopbaan by Sol-Tech instap, meestal nog kinders, maar

nommer 6 van 2011

MAAK OPLEIDINGSDROOM WAAR Talle studente wat nooit andersins die geleentheid sou hê om hulle ná skool in ’n gesogte rigting te bekwaam nie, kry elke jaar só ’n geleentheid danksy duisende mense wat deur hulle betrokkenheid by die Solidariteit Beweging bydraes lewer vir Sol-Techbeurse. Gee dié jaar ’n geskenk wat ’n lewe drasties kan verander. • Dra by tot een van Solidariteit Helpende Hand se beursfondse. Skakel Solidariteit Helpende Hand by 0861 25 24 23. S

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

nuuswaardig

Jan Hendrik Heath

Johan Fourie

Katryn Fleming

Kollege se eie vrou van staal

Gerard Snippe

Gerhard van Aswegen

Húlle belê verder in jongmense

ol-Tech se toekomsplanne is van kundige lektore, wat hulle kennis in jongmense belê, afhanklik. Danksy groeiende studentegetalle het die kollege talle nuwe personeellede aangestel. Volgens Philip Minnaar, waarnemende hoof van Sol-Tech, vervul die personeel ’n baie groter rol as net dié van ’n instrukteur of lektor. “Ons personeel is mentors wat ons studente met meer as bloot tegniese kennis toerus. Selfs belangriker is die lewenslesse wat vanuit SolTech se Christelike beginsels oorgedra word. Daarbenewens lê elkeen sterk klem op beroepsgesondheid en -veiligheid.”

JAN HENDRIK HEATH Jan Hendrik het jare se praktiese ondervinding en kan ook uit persoonlike ervaring getuig van die gevare wat soms in die werkplek skuil. Daarom is hy baie gesteld daarop dat studente hulle werk op die veiligste manier moontlik moet verrig. Hy het ook ’n passie vir jongmense en het meer as 35 jaar ondervinding in tegniese opleiding.

JOHAN FOURIE Vir Johan Fourie is dit belangrik om op persoonlike ontwikkeling te fokus. Johan het eers as volwassene tot geloof gekom. Benewens die tegniese kennis wat hy aan die studente oordra, lê hy sterk klem daarop dat jongmense hulle roepings in Christus moet ontdek. GERARD SNIPPE Met meer as 22 jaar ondervinding in tegniese onderwys en in sy rol as pa van vier, weet Gerard Snippe hoe ’n jongmens se kop werk. Hy lê baie klem op mentorskap en sy leuse is: Doen alles na die beste van jou vermoë volgens die talente wat God aan jou gee. GERHARD VAN ASWEGEN Volgens Gerhard van Aswegen is dit belangrik om ’n positiewe bydrae in jou werkplek te maak. Dit is ook wat hy by studente probeer tuisbring. Tog beklemtoon hy dat jou gesin altyd jou eerste prioriteit moet bly en dat studente van jongs af dié benadering moet aanleer. S

number 6 of 2011

Katryn Fleming, Sol-Tech se eerste vroulike student wat haar ambag in pasen-draai voltooi het, hoop om sommer nog lank by Sol-Tech betrokke te wees. Volgens Philip Minnaar, waarnemende hoof van Sol-Tech, is sy die kollege se vrou van staal wat van meet af aan uitgeblink het. “Katryn het nie net op akademiese gebied presteer nie, maar ook vroeg reeds as leier onder die studente uitgeblink. “Dit is vir Sol-Tech belangrik om unieke vaardighede vir die kollege te behou. Danksy die veelsydige bydrae wat sy die afgelope jaar by Sol-Tech gelewer het, het die kollege Fleming gevra om ’n tegniese assistent by die kollege te word met die oog op ’n toekomstige lektorpos. Volgens Fleming was ’n uitstappie in haar eerste jaar een van die hoogtepunte in haar kursus. “Die uitstappie was vir ons ophystoerustingassessering, en was dit nou pret. Die helfte van die groep het aan hoogtevrees gely en dit was interessant om hulle dop te hou. Daarbenewens was dit baie lekker om as ’n span saam te werk en die assessering te kon voltooi, al het ons ’n paar probleme teëgekom. “Ek is steeds by Sol-Tech en geniet dit baie. Ek kan nie aan ’n beter maatskappy dink as die een waar ek nou is nie. Die gees onder almal is fantasies,” verduidelik Flemming.

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

occupational health & safety

SA’s most dangerous job: To mine or to protect?

PHOTOGRAPHS: iSTOCKPHOTO.COM

heir job descriptions may differ drastically, but they have one thing in common: The work they do is dangerous or even deadly. These employees leave their homes every day, not knowing if they will ever see their loved ones again. One is the backbone of our economy, the other responsible for our security. Between 2000 and 2010, around 1,372 police officers and 2,466 mine workers lost their lives in the line of duty, while during the first six months of 2011 alone, 36 police officers and 63 mine workers died because of work-related incidents. The good news, however, is that fatalities in both occupations have shown a steady decline between 2000 and 2010. Fatalities amongst police officers decreased by 46% – from 187 fatalities in 2000 to 101 fatalities in 2010. In the same period, fatalities amongst mine workers decreased by 55% – from 285 fatalities in 2000 to 128 fatalities in 2010.

By Moira-Marie Kloppers TO MINE According to provisional data from the Department of Mineral Resources, 63% of this year’s mining fatalities were caused by fall-of-ground incidents while another 13% were machineryrelated accidents. Of the 63 fatalities in the first half of 2011, 28 were in gold mines, 18 in platinum mines, 5 in coal mines and 12 in other mines. The Northwest Province has the deadliest mines with 22 fatalities in the first half of this year, followed by Gauteng and the Free State with 19 and 12 fatalities respectively. February was the deadliest month in the first half of this year with 16 fatalities, while the smallest number of fatalities occurred in May this year when five mine workers died.

TO PROTECT In 2010, South Africa lost 0,06% of its 156,681 active police officers. Fatalities amongst police officers reached an all-time high in 1998 when 265 police members were killed. Subsequently, a multidisciplinary committee to improve the safety of police officials was formed by the then minister of safety and security, Sydney Mufamadi. According to a study conducted by the committee, two-thirds of police officers who were killed were off duty at the time, and one in 10 attacks on police officers was committed by another police officer. The committee found that managerial and organisational shortcomings were to blame for the failure to prevent the death and injury of police victims.

occupational health & safety Plans for promoting police safety were not being implemented, and police officers failed to follow proper procedures when responding to complaints, because there was a general lack of safety consciousness. A stronger focus on training, accountability, supervision and safety procedures, combined with offering big rewards to anyone who provided information leading to the arrest and conviction of those responsible for killing police officers, brought a steady decline in fatalities. However, the decline in fatalities tapered off during the past four years. An urgent need therefore exists to update the available research on police fatalities and adjust accordingly to keep the fatalities going down. According to advocate Paul Mardon, head of Solidarity’s department of occupational health and safety, the mining industry remains a dangerous industry and mistakes cost lives. “The same can be said about serving in the SAPS. It is extremely important that police officers and mine workers should always focus on doing the correct thing in the correct way. A sustained focus on creating a culture of safety, regardless of the industry and circumstances of your work, is the only way to reach zero harm,” he added. S

Police and mine fatalities between 2000 and 2010 YEAR

POLICE OFFICERS

MINE WORKERS

2000

187

285

2001

178

288

2002

139

290

2003

150

270

2004

108

246

2005

201

2006

200

2007

108

220

2008

107

171

2009

105

167

2010

101

128

TOTAL

1 372 (46% decline)

2 466 (55% decline)

beroepsgesondheid en -veiligheid

Vakbond vergemaklik beroepsgesondheidseise

’n

Deur Moira-Marie Kloppers & Alexia Vosloo

Besering ná ’n ongeluk of die nuus dat jy aan ’n ernstige siekte ly, is vir enigiemand ’n bitter pil om te sluk. Maar wanneer dié toedrag van sake ’n direkte gevolg van jou pligte in die werkplek is, is dit natuurlik dat jy kwaad, onseker en hulpeloos sal voel. Tensy jy natuurlik ’n lid van die vakbond Solidariteit is. “Hoewel Solidariteit nie soos mediese spesialiste met die fisieke gevolge van ’n beroepsbesering of -siekte kan help nie, doen die vakbond baie om die eiseproses vir ons lede so glad moontlik te laat verloop. Dit verseker dat die finansiële druk wat so ’n besering of siekte veroorsaak, so gou moontlik verlig word deur ’n uitbetaling van die Vergoedingskommissaris,” verduidelik Paul Mardon, hoof van Solidariteit se afdeling vir beroepsgesondheid en -veiligheid. WANNEER KAN EK VIR ’N BESERING OF SIEKTE VERGOEDING EIS? Die Wet op Vergoeding vir Beroepsbeserings en -siektes (WVBS) maak voorsiening vir die vergoeding van arbeidsongeskiktheid, mediese uitgawes en sterftes wat uit die werkomgewing spruit.

FOTO: iSTOCKPHOTO.COM

BEROEPSBESERING OF -SIEKTE: WAT NOU? Die aanmeldingsproses van beroepsiektes verskil effens van beroepsbeserings. Beroepsbeserings moet binne sewe dae deur die werkgewer by die Vergoedingskommissaris of die naaste kantoor van die departement van arbeid aangemeld word, terwyl ’n beroepsiekte skriftelik deur die werknemer by die werkgewer aangemeld moet word. Die werkgewer moet dan op sy beurt binne 14 dae die siekte by die Vergoedingskommissaris aanmeld. 10 STAPPE TOT ’N SUKSESVOLLE EIS 1. Stel die werkgewer dadelik skriftelik van enige beroepsbesering of -siekte in kennis. 2. Versoek ’n afskrif van die aanmeldingsverslag wat deur die werkgewer voltooi is. 3. Neem die aanmeldingsverslag na die eerste doktersbesoek toe saam en kry afskrifte van die eerste mediese verslag en alle ander verwante mediese verslae. 4. Voorsien afskrifte van al die verslae aan

BELANGRIKE DEFINISIES Beroepsbesering Alle ongevalle of beweerde ongevalle by die werk wat mediese uitgawes of die afwesigheid van ’n werknemer vir meer as drie dae veroorsaak, word as beroepsbesering geklassifiseer. Beroepsiekte ’n Beroepsiekte is ’n siekte wat veroorsaak word deur stowwe of toestande waarmee ’n werknemer in die werkplek in aanraking kom. (’n Volledige lys van beroepsiektes is in bylae 3 van die WVBS gepubliseer.)

7. 8.

die werkgewer. Kry jou eisnommer by die vergoedingskommissaris of op die webtuiste www.labour.gov.za. Eis vergoeding vir tydelike arbeidsongeskiktheid direk by die Vergoedingskommissaris, indien jou werkgewer nie betaal nie. Mediese vorderingsverslae moet maandeliks ingedien word. Die behandelende geneesheer moet ’n finale mediese verslag voltooi. Vra vir ’n afskrif van die verslag en dien dit by die Vergoedingskommissaris in. Kry ’n afskrif van die hervattingsverslag by die werkgewer wat aandui vir watter tydperke jy gedurende jou afwesigheid betaal is.

nommer 6 van 2011

10. Bewaar alle afskrifte van hierdie en ander toepaslike dokumente in ’n lêer, insluitend salarisstrokies, ingeval jy dit later weer nodig mag kry. BELANGRIKE NOMMERS Skakel een van die kenners by Solidariteit se afdeling vir beroepsgesondheid en -veiligheid indien jy hulp met jou eis nodig het: • Alexia Vosloo de Witt – 012 644 4432 • Elseri du Toit – 012 644 4336 • Anina de Beer – 012 644 4346 • Driescha Hanekom – 012 644 4458 • Debbie Bekker – 012 644 4343 • Hanlie van Vuuren – 012 644 4345 • Kontak die Vergoedingskommissaris by 0860 105 350; faks: 012 323 6986; webtuiste: www.labour.gov.za S

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

promosie-artikel

Konsolideer jou skuld in een paaiement

FOTO: iSTOCKPHOTO.COM

ondpro Finance spesialiseer in die konsolidasie van skuld met residensiële eiendomme as sekuriteit. Ons hoofkantoor is geleë in Stellenbosch in die Wes-Kaap en ons netwerk strek nasionaal. Tans word meer as 90% van alle verbandlenings deur die formele handelsbanke of verbandfinansieringsmaatskappye voorsien. Navorsing het getoon dat hierdie rolspelers se kriteria so gestruktureer is dat hulle slegs die beter aansoeke goedkeur, wat tot gevolg het dat talle ander goeie kliënte uitgesluit word en derhalwe sukkel om kop bo water te hou. Sulke mense doen dan dikwels aansoek vir hoë rentedraende lenings. Dit veroorsaak bykans altyd dat hulle kontantvloei onder druk geplaas word, met die gevolg dat krediteure regsaksies teen hulle instel. Bondpro se doelwit is om hierdie huiseienaars te identifiseer en hulle te help om al hulle skuld, ongeag hulle kredietrekord, onder een bekostigbare huisverband te konsolideer. Bondpro sal poog om ’n transaksie te struktureer wat die kliënt in ’n beter posisie

plaas én ook aanvaarbare risiko bied. Die proses behels dat Bondpro alle suksesvolle aansoeke vir ’n tydperk van 12 maande sal bestuur, waartydens al die krediteure afgelos word, die kliënt se kredietwaardigheid herstel word en sy of haar sake uiteindelik uitgeplaas word na ’n gewone handelsbank. Ons produk is uniek in die sin dat daar geen

oordrag van eienaarskap plaasvind nie. Die kliënt betaal slegs een bekostigbare maandelikse paaiement aan Bondpro. Bondpro nooi alle huiseienaars om ons te kontak vir ’n stresvrye lewe met kontant in die sak. • Kontak Bondpro by 021 880 6000, faks 021 880 300, e-pos sales@bondprofinance.co.za of www.bondprofinance.com

arbeidsake

Die ABC van werkloosheidsversekering

Deur Moira-Marie Kloppers

m skielik sonder werk te sit of vir ’n tyd lank nie ’n salaris te ontvang nie, kan katastrofies wees. Die ideaal is natuurlik om in sulke gevalle ’n persoonlike noodfonds beskikbaar te hê wat gelykstaande is aan minstens drie tot vyf maande se salaris, sodat jy daarop kan terugval indien jy skielik sonder ’n inkomste is. Min Suid-Afrikaners het egter die vermoë of selfdissipline om ’n noodfonds op die been te bring en te onderhou. ’n Ander moontlikheid is om ’n eis teen die Werkloosheidsversekeringsfonds (WVF) in te stel.

WAT IS DIE WVF? Werknemers word wetlik verplig om saam met hulle werkgewers versekering uit te neem wat die potensiële uitwerking van ’n skielike verlies aan inkomste kan verminder. Wanneer werknemers wat tot dié fonds bygedra het hul werk verloor of vir ’n tydperk nie ’n salaris ontvang nie, kan hulle ’n eis teen die WVF instel. Die WVF word deur die Wet op Werkloosheidsversekering en die Wet op Werkloosheidsversekeringsbydraes gereguleer. WIE MOET TOT DIE WVF BYDRA? Luidens die Wet op Werkloosheidsversekering en die Wet op Werkloosheidsversekeringsbydraes moet alle werknemers en werkgewers tot die WVF bydra. ’n Bedrag gelykstaande aan 2% van ’n werknemer se salaris moet maan-

deliks voor die 7de van die maand deur die werkgewer aan die WVF betaal word. Hiervan moet die werkgewer die helfte (1%) van die werknemer se salaris aftrek, terwyl die werkgewer die ander 1% bydra. Werkgewers mag nie meer as 1% van die verpligte 2%-bydrae van ’n werknemer se salaris aftrek nie. ’n Werkgewer mag nie enige uitstaande of agterstallige WVF-bydraes van die werknemer se salaris verhaal of ’n fooi vir die aftrekking hef nie. WIE IS VRYGESTEL VAN WVF-BYDRAES? Werknemers hoef slegs in die volgende gevalle nie tot die WVF by te dra nie: As hulle minder as 24 uur per maand vir ’n werkgewer werk; skoliere en studente; staatsamptenare; buitelandse werknemers wat op kontrakbasis in Suid-Afrika werk; as hulle reeds maandeliks ’n staatspensioen ontvang; en as hulle slegs kommissie verdien. WIE MAG ’N EIS BY DIE WVF INSTEL? Enige werknemer wat as gevolg van aflegging, ontslag, die beëindiging van sy of haar kontrak of die bankrotskap van ’n werkgewer werkloos gelaat is, kan binne ses maande ná die datum van diensbeëindiging voordele van die WVF eis. Werknemers wat vrywillig bedank, kan nie WVF-voordele eis nie. Werknemers wat as gevolg van siekte of kraamverlof met die geboorte of aanneming van ’n kind vir ’n tydperk slegs ’n gedeeltelike salaris of geen salaris ontvang, kan ook WVF-voordele eis. Verder kan die afhanklikes van ’n broodwinner wat tot sterwe kom, ook aansoek doen om die gestorwene se WVF-voordele te ontvang.

HOE WORD WVF-VOORDELE BEREKEN? Werknemers wat tot die WVF bydra, is geregtig op een dag se betaling vir elke ses dae wat gewerk is. Om die maksimum voordele (238 dae se vergoeding of 58% van jou daaglikse salaris) te ontvang, moet ’n werknemer vier jaar of langer tot die WVF bydra. Indien ’n werknemer egter nog nie vir vier jaar lank tot die WVF bygedra het nie, kan hy of sy een dag se voordele eis vir elke ses dae gewerk. Voordele word maandeliks aan werknemers betaal totdat dit opgebruik is of die werknemer weer begin werk, en is belastingvry.

Het jy geweet? • Doen betyds aansoek om jou WVFvoordele – minstens drie maande voor die tyd om seker te maak die aansoek word betyds afgehandel. • ’n Werknemer moet self alle aansoeke en dokumente by sy of haar naaste arbeidskantoor inhandig. • Werknemers wat met kraamverlof gaan, kan 121 dae se WVF-voordele eis (indien die werknemer lank genoeg bygedra het). • Werknemers is geregtig om appèl aan te teken indien die WVF ’n aansoek om voordele afgekeur het. Die appèl word by die streeksappèlkomitee aangehoor.

FOTO: iSTOCKPHOTO.COM

Eis só van die Werkloosheidsversekeringsfonds Werknemers wat WVF-voordele wil eis, moet die volgende dokumente en vorms by die naaste arbeidsentrum inhandig: • Identiteitsdokument of paspoort van die eiser. • Bewys van bankbesonderhede (Vorm UI-2.8). • Gewaarmerkte afskrifte van die eiser se laaste ses salarisstrokies. • ’n Voltooide registrasievorm vir WVFvoordele. • In die geval van werkverlies, ’n bewys dat die werknemer se diens beëindig is (Vorm UI-19), ’n dienssertifikaat van die werkgewer en

nommer 6 van 2011

bewys dat die eiser as werksoeker geregistreer is. • In die geval van siekte, ’n doktersertifikaat. • In die geval van kraamverlof, ’n doktersertifikaat en geboortesertifikaat asook ’n uiteensetting van die salaris wat die eiser tydens kraamverlof van die werkgewer ontvang, indien enige. • In die geval van die afsterwe van ’n broodwinner, ’n afskrif van die oorledene se identiteitsdokument of paspoort, huweliksertifikaat asook ’n afskrif van die sterftesertifikaat. S

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

labour matters

Member receives R1.3 million after injury on duty

PHOTOGRAPH: REINT DYKEMA

member of Solidarity who works for the Arnot mine, a coal company situated between Middelburg and eMalahleni (Witbank), will receive R1.3 million in compensation after he had faced dismissal following an injury on duty. This settlement, one of the biggest awarded to a single member in the history of the trade union, was negotiated by Jan du Plessis, a veteran organiser for Solidarity’s mining industry. According to Du Plessis, Seun Meyer, a member of Solidarity, suffered a serious hip injury in a car accident while driving home after work earlier this year. Because he was unfit for work for a significant period of time due to his injuries, his employer informed him that he would be dismissed due to his inability to perform his duties. The trade union immediately lodged a complaint of unfair dismissal with the Commission for Conciliation, Mediation and Arbitration (CCMA) on the grounds that alternative employment for Meyer at

By Moira-Marie Kloppers

Jan du Plessis

Arnot should first be investigated. “Meanwhile, a previous case where an employee had been involved in a car accident between his home and workplace came to light. In that case, the accident was recorded as an injury on duty and it was clear that it

would set a precedent for Seun’s case, as his accident occurred not too far from the previous accident scene. In the previous case, the employer’s insurance, which protected employees against injuries, paid out.” Solidarity and Arnot mine discussed the case again and on the basis of the previous case, the parties reached a positive settlement. “Seun will now receive compensation of R1.3 million from the employer’s insurance,” according to Du Plessis. Du Plessis commended Arnot mine for its commitment to resolve the dispute. “In the end, the trade union and employer worked together to help Seun get back on his feet and reclaim his hope for the future after an unfortunate accident.” According to Du Plessis, this case is a good example of the work that Solidarity does for its members. “Solidarity protects its members in the workplace, regardless of the circumstances and the costs, and spares no effort to act on its members’ behalf.” S

arbeidsake

Speel só klaar met seksuele teistering

FOTO’S: iSTOCKPHOTO.COM

VRAAG Ek wil graag weet wanneer ek ’n saak van seksuele teistering teen iemand kan maak. ’n Kollega is gedurig besig om met sy lyf teen myne te skuur. Ek het al meer as een keer op ’n subtiele manier probeer sê ek hou nie van wat hy doen nie. Onlangs het hy ’n grappie op kantoor gemaak en gesê ek is sy skelmpie. Ek het reguit vir hom gesê hy mag dit nooit weer doen nie en moet van my af wegbly. Nou probeer hy vrede maak deur allerhande persoonlike geskenkies by my te laat aflewer. Ek stuur dit terug, maar hy hou nie op nie. Wat kan ek doen om dit stop te sit? ANTWOORD Volgens die goeie praktykkode vir die hantering van seksuele teisteringsake word seksuele teistering omskryf as enige ongewenste handeling wat seksueel van aard is. Daar moet egter onderskei word tussen seksuele aandag en seksuele teistering. Seksuele aandag word seksuele teistering indien: • die gedrag volhou (hoewel ’n eenmalige voorval ook seksuele teistering kan wees); • die gegriefde dit duidelik aan die persoon gestel het dat sy gedrag onaanvaarbaar en aanstootlik is en dat die persoon sy gedrag moet staak; en • die oortreder geweet het dat sy gedrag onaanvaarbaar en aanstootlik was. Seksuele teistering is inderdaad ’n vorm van onbillike diskriminasie op grond van geslag of

JY & D I E R E G Johan Roos Stuur jou vrae na Solidariteit Tydskrif: Jy & die reg, Posbus 11760, Centurion 0046; stuur e-pos na diens@solidariteit.co.za; of ’n faks na 012 664 1102. seksuele oriëntasie. Artikel 6 van die Wet op Gelyke Indiensneming bepaal dat niemand direk of indirek onbillik teen ’n persoon mag diskrimineer op grond van onder meer sy of haar geslag of seksuele oriëntasie nie. Indien ’n persoon geteister word, kan die persoon besluit om dit formeel of informeel

nommer 6 van 2011

aan te pak, afhangende van die ernstigheidsgraad van die teistering. Die gegriefde persoon kan die probleem informeel oplos deur die teisteraar met sy ongewenste gedrag te konfronteer en hom te versoek om sy gedrag te staak. Dit is altyd raadsaam om ’n kollega of ’n vakbondverteenwoordiger saam te neem wanneer daar met die teisteraar in gesprek getree word. Dié persoon kan later as ’n getuie in die saak dien. As die gedrag voortgaan, kan die gegriefde die teisteraar se direkte hoof oor die aangeleentheid gaan spreek. Die persoon se direkte hoof kan dan met die teisteraar in gesprek tree. As die informele prosedure onsuksesvol is of as die teistering van ’n baie ernstige aard is, kan die gegriefde besluit om die formele proses te volg. Dit kan gedoen word deur die werkgewer se grieweprosedure te volg en daarop aan te dring dat die werkgewer die klagtes moet ondersoek en dissiplinêre stappe teen die teisteraar moet doen. Indien die werkgewer weier om op te tree of indien die grief nie tot die bevrediging van die gegriefde opgelos word nie, kan ’n geskil vir onbillike diskriminasie na die KVBA of ’n toepaslike bedingingsraad verwys word om ’n sertifikaat te bekom. Nadat die toepaslike forum ’n sertifikaat uitgereik het, kan die geskil vir beregting na die Arbeidshof verwys word. • Dié en ander regsvrae en -antwoorde kan by www.regsdienste.co.za gelees word. S

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

kry die krag van die WET aan jou kant – 24 uur per dag X

REGSHULPVERSEKERING UNIEKE KENMERKE*

• Telefoniese regshulp – 24 uur per dag. • Regsverteenwoordiging ter waarde van R35 000 per jaar. • Onbeperkte toegang tot regsdokumentasie.

Prokureur tot jou diens teen slegs R70 per maand!* aksent media • 082 445 4513

* Bepalings en voorwaardes geld

Geadministreer deur Legal X, ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste (FSP-nommer: 5277)

0861 765 734 Skakel ons vandag nog by

’n Gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

labour matters

Addressing the issue of child labour

By Paul Joubert & Ilze Nieuwoudt

PHOTOGRAPH: iSTOCKPHOTO.COM

nternationally, child labour has become a critical issue with nearly 115 million children worldwide involved in some or other form of labour. The International Labour Organisation (ILO) focuses specifically on eradicating the worst forms of child labour and earlier this year the organisation published a document, Children in hazardous work – what we know and what we need to know, in which it describes the prevalence of child labour and gives details of the ILO’s 5-year programme through which it hopes to ensure that all children attend school, at least until the minimum age of employment. The document also explains the measures to be put in place in order to increase occupational safety and health and provide “a legal foundation for action to be taken against hazardous child work”. Although plans such as these are in place to eliminate the problem of child labour in other parts of the world, South Africans appear to be not that concerned about the issue.

WHAT IS THE SITUATION IN SA? Statistics South Africa recently published a study entitled Activities of young people in South Africa containing the results of a survey carried out among children aged 7 to 17 in the families included in the quarterly labour force survey. Although the results of the study are not very reliable when broken down into the various provinces or population groups, the overall results remain informative. The study looks at, among other things, children’s involvement in economic activity. Economic activity in the study is defined as work for payment in cash or in kind, or unpaid work in a family business, regardless of whether the family business is aimed at selling to other persons or only producing for own use. According to the study, approximately 24.2% (2.6 million) of South African children aged 7 to 17 are involved in economic activity. The level of activity varies according to the type of household from which the children come. Households with two parents present have an activity rate of just 16%. The activity rate is 26.4% in single-parent households and 34.1% in parentless households. These rates appear to be quite high, but a distinction must be made between economic activity in general and market oriented economic activity. Market oriented economic ac-

KINDERARBEID: SÓ LUI WET Vanaf watter ouderdom mag ’n kind begin werk? Volgens die Wet op Basiese Diensvoorwaardes is dit ’n kriminele oortreding om ’n kind wat jonger as 15 jaar oud is in diens te neem. Daarbenewens mag kinders tussen die ouderdom van 15 en 18 jaar nie ’n werk doen wat hulle lewens in gevaar stel of wat as ontoepaslik vir ’n kind beskou word nie. Daar is egter sekere uitsonderings wat gemaak kan word, waarvolgens ’n kind van 15 jaar of jonger wel

tivity is defined in the study as work done for another person in exchange for payment, unpaid work in a family business that provides products or services to other people, or running a self-owned business. When this “filter” is applied to the figures, only about 1% (approximately 110 000) of all children are involved in market oriented economic activity. About half of them are involved in market oriented activity only, while the other half produce both for own use and for the market. Of the children who are involved in market oriented activity about 97% also attend school. Of the total number of approximately 110 000 children who are involved in market oriented

nommer 6 van 2011

in die uitvoerende kunste mag werk – indien hy of sy ’n geldige permit van die departement van arbeid bekom. Kragtens wetgewing mag ’n kind nie werk verrig wat uitbuitend, gevaarlik of andersins onvanpas vir die kind se ouderdom is nie. Die toepaslikheid van die werk wat ’n kind moet verrig, word onder meer bepaal deur die kind se sosiale, fisieke, geestelike en morele ontwikkeling asook die kind se vlak van skoolopleiding.

activity in any way, less than 15% spend more than 14 hours a week on this activity. These figures, although extrapolated from a fairly small sample, indicate that the problem of systematic child labour does not really exist in South Africa, probably because almost all children can only perform unskilled labour and South Africa already has a large pool of unemployed adults who can fill the country’s unskilled labour requirements. This significantly reduces the incentive to use child labour for market-related activities. The country’s biggest social and economic problem, adult unemployment, therefore seems to be responsible for keeping child labour in South Africa in check. S

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

aksent media • 082 445 4513

Kry beheer oor jou SKULD

Worstel jy om jou maandelikse betalings te maak? Staar jy moontlike regsaksie in die gesig? Debt Rescue kan jou die oplossing bied wat jy nodig het. Die doel van skuldberading is om ’n terugbetalingsplan te ontwikkel wat vir jou bekostigbaar sal wees en wat vir jou kredietverskaffers aanvaarbaar sal wees. VOORDELE VAN SKULDBERADING • Jy sal onmiddellik begin om net een bekostigbare maandelikse paaiement te betaal. • Jy sal genoeg geld oorhou vir jou lewensonderhoud. • Ingevolge die Nasionale Kredietwet moet jou kredietverskaffers met jou skuldberader skakel en nie met jou persoonlik nie. • Op voorwaarde dat jy nog nie gelys is nie, beskerm die Nasionale Kredietwet jou daarteen om geswartlys te word. • Die hele proses sal met die uiterste vertroulikheid hanteer word. • Jy sal weer beheer oor jou finansies kry. PAAIEMENTBEDRAE* • Verbandpaaiemente kan met tot 20%, en in sekere gevalle selfs meer, verminder word. • Voertuigfinansieringspaaiemente kan met tot 30%, en in sekere gevalle selfs meer, verminder word. • Ongesekureerde kredietpaaiemente (persoonlike lenings, kredietkaarte, winkelkaarte, mikrolenings, en so meer) kan verminder word tot so min as 1,7% van die huidige uitstaande saldo.

TERUGBETALINGSTYDPERKE* Die totale terugbetalingstermyn vanaf die eerste betaling kan verleng word tot: • 360 maande (30 jaar) ten opsigte van verbande. • 84 maande (7 jaar) ten opsigte van voertuigfinansiering. • 60 maande (5 jaar) ten opsigte van ongeskureerde kredietooreenkomste. IN DUPLUM* Wanneer jy in gebreke bly om jou huislening of voertuigfinansiering te betaal, op voorwaarde dat die ooreenkoms ná Julie 2007 aangegaan is, hoef jy net dubbel die uitstaande bedrag vanaf die datum van versuim terug te betaal om jou skuld te vereffen. Dit sluit alle rente, administrasiegeld en regskoste in. Jou totale las ten opsigte van ’n huislening kan dus met tot 75% verminder word, na gelang van jou unieke situasie. * Hierdie verminderings kan verskil afhangende van die individu se finansiële posisie.

Die ergste ding wat jy kan doen, is om niks te doen nie! www.debtrescue.co.za Tel: 0861 800 009 E-pos: susan@debtrescue.co.za

Registrasienommer: NCRDC474

die lees werd

Klik-klik tot by jou Kersfeesleesgenot Met Kersfees net om die draai en die ewige geskarrel, gesoek en gewonder oor die perfekte geskenk, is daar amper nie tyd om ná ’n lang jaar se gejaag net asem te skep nie. Kies hierdie feesseisoen slim en klik saam by www.boekblik.co.za waar jy top-titels in ’n japtrap sal raak-klik.

PYLTJIES INNIE SAND Francis Grobler

TALLIE SE STORIE... TOE MY MAN SY WERK VERLOOR HET

’N STEM VIR SUID-AFRIKA Ian Raper

FOTO: iSTOCKPHOTO.COM

Carol Langenhoven Dié boek, uitgegee deur Litera Publikasies, vertel die lewensverhaal van Mimi Coertse, die diva met die glashelder stem. Dit vertel van Coertse se liefde en verdriet en van ’n lewe wat gevul was met drama en ironie. Coertse word beskou as een van die beste klassieke sangers wat Suid-Afrika tot nog toe opgelewer het. Sy het Suid-Afrika in die vroeë 1950’s verlaat om haar droom in Europa na te jaag. Tydens haar glorieryke loopbaan was sy onder andere te sien in La Traviata, Carmen en The magic flute. ’n Stem vir Suid-Afrika (R200) vertel haar verhaal met net soveel passie as waarmee Coertse leef.

In ’n treffende boek vertel ’n vrou die bitter verhaal van haar man wat sy werk verloor. Tallie se storie... toe my man sy werk verloor het (R139), uitgegee deur Naledi, volg op die gewilde Tallie se storie, ’n blog wat lesers behoorlik aangegryp het toe dit die eerste keer op Sarie.com gepubliseer is. Die skrywer het ook ’n ATKVeertjie vir hierdie werk ingepalm. Die boek word beskou as “so aktueel dat jy letterlik aan haar lippe sal hang, selfs al bevind jy jou nie in ’n soortgelyke situasie nie”.

nommer 6 van 2011

Die digbundel Pyltjies innie sand (Griffel Media; R145), met sy 75 gedigte deur Francis Grobler, word beskou as vars, anders, nostalgies en Suid-Afrikaans. Haar gedigte fokus op verskeie onderwerpe en bied ’n emosionele en nostalgiese blik op SuidAfrika. Sestien gedigte uit Pyltjies innie sand is getoonset deur Tony Ridgeway en opgeneem deur Wynand Strydom, die gewilde sanger met die strelende, diep stem. Die CD is ook by die bundel ingesluit en op dié manier word woord en klank saamgesnoer. In ’n onlangse resensie wat oor die bundel en CD gedoen is, skryf joernalis Willie Strauss: “Die toonsettings is eerlik sodat die poësie steeds die belangrikste is. Dit is die perfekte CD om saam met ’n glas rooiwyn te geniet, as jy van diep Afrikaanse musiek hou.”

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

histories gesproke

Daar steek baie in ’n (plek)naam

Deur Ilze Nieuwoudt

oos met enige land wat drastiese regeringsveranderings ondergaan, het Suid-Afrika ook oor die afgelope bykans 20 jaar verskeie veranderings van plekname beleef. Plekname het in byna alle gevalle ’n unieke verhaal wat daarmee saamgaan, en dit is juis hierdie telkens geskiedkundige waarde wat met groot hartseer en woede opgeoffer word. Ten spyte van die historiese waarde en betekenis van plekname, veg talle Suid-Afrikaners vir die behoud van ’n naam sonder om die “storie” agter die naam te ken en te waardeer. Hier is ’n paar interessante plekke met selfs meer interessante stories.

MIER In teenstelling met die eerste indrukke wat dit skep, het die Mier-munisipaliteit in die Kalahari se naam niks met miere te doen nie. Die oorsprong van hierdie streek, wat onder andere die dorpe Keimoes, Kakamas en Upington insluit, se naam kan eerder toegeskryf word aan die woord “meer”. Dít omdat Duitse sendelinge wat die gebied lank gelede besoek het, talle waterpanne hier gevind het en daarna as “mere” verwys het. Met verloop van tyd het die plaaslike inwoners egter begin om “mere” as “mier” uit te spreek.

FOTO: iSTOCKPHOTO.COM

POTCHEFSTROOM Hoewel daar nie eenstemmigheid is oor die oorsprong van die naam Potchefstroom nie, reken kenners dat dit aan Andries Potgieter, die stigter van die dorp, gekoppel kan word. Aanhangers van dié teorie meen dat “chef” na leier en “stroom” na die Mooirivier verwys. Ander meen dat die naam afgelei is van die woord “pot scherf”, wat na die krake in die grond van die Mooiriviervallei verwys wat soos potskerwe lyk. Sommige glo ook dat die naam oorspronklik Potgieterstroom was en later vervorm is tot Potgerstroom. SWELLENDAM Hierdie dorp in die Langeberge van die WesKaap het sy naam in 1745 gekry en is ’n samestelling van twee name – dié van die destydse goewerneur, Hendrik Swellengrebel, en sy vrou, Helena ten Damme. ZEERUST Dié naam is ’n verkorting van die oorspronklike naam Coetzee-Rust en is afkomstig van

Die bekende Bourke’s Luck-kolkgate waar die Treur- en Blyderivier in mekaar vloei.

Treur- en Blyderivier: Vanwaar dié name? Hierdie twee riviere vloei in die wêreld se derde grootste vallei, naamlik die Blyderiviervallei, en by die punt waar die twee riviere in mekaar vloei, vind ’n mens die Bourke’s Luck-kolkgate. Die oorsprong van hierdie riviere se name is baie interessant. Volgens oorlewering het die Voortrekkerleier Hendrik Potgieter en sy geselskap in 1844 deur die gebied getrek. As deel van ’n ontdekkingstog waartydens hy en ’n paar makkers gehoop het om met die Portugese in Lourenço Marques kontak te maak, het Potgieter die trek-

die naam Diederik Coetzee. Coetzee was die eienaar van die oorspronklike plaas waarop Zeerust mettertyd ontstaan het. DIE PAD NA VERDWAALFONTEIN Of ’n mens dit wil aanvaar of nie, feit bly dat tientalle plekname in Suid-Afrika reeds verander het. Hierdie veranderings maak talle Suid-Afrikaners behoorlik die josie in, en in baie gevalle word daar nou verwarring geskep oor watter nuwe name nou na watter dorp verwys. Hier is ’n paar bekende en

nommer 6 van 2011

geselskap by ’n onbekende rivier laat oorstaan. Toe die verkenners nie op die verwagte datum van hul tog teruggekeer het nie, het die trekkers die ergste vermoed en geglo dat Potgieter en sy manne nie die ontdekkingstog oorleef het nie. Hulle het die rivier waarlangs hulle gekamp het, toepaslik die Treurrivier genoem en weswaarts getrek. ’n Paar dae later het Potgieter-hulle egter die trekkers ongeskonde ingehaal en daar is besluit om die rivier waarlangs hulle tóé getrek het die Blyderivier te doop.

soms minder bekende voorbeelde van name wat reeds verander het: • Duiwelskloof in Mpumalanga is verander na Modjadjiskloof. • Ellisras in Limpopo is nou Lephalale. • Louis Trichardt in Limpopo is nou Makhado. • Messina in Limpopo is nou Musina. • Nylstroom in Limpopo is verander na Modimole. • Die Treurrivier in Mpumalanga heet deesdae Sefoganerivier. S

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

aksent media • 082 445 4513

gee jou

DROME

van môre vlerke

VANDAG

Motor- en huisinhoudversekering Regshulpversekering Aftreeplan

Verassingsdekking

Korttermynlenings

Skakel ons vandag nog by

0861 101 005

’n Gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

tot u diens

Solidariteit-kantore: Diens op jou voorstoep BELLVILLE

KLERKSDORP

Ettienne Pio, Raymond Holland-Chapman, Anton Gerretsen, Bennie Harmse, Administratiewe beampte: Nicole Harmse Tel: 021 946 4440/4418 Faks: 021 949 4259 E-pos: bellville@solidariteit.co.za Straatadres: Du Toitstraat 18, Bellville

Manie Lourens, Willie Marais Administratiewe beampte: Nicoline Crafford Tel: 018 468 8533 Faks: 018 468 8563 E-pos: klerksdorp@solidariteit.co.za Straatadres: Buffeldoornlaan 48, Eenheid 2, Buffelparksentrum, Klerksdorp

BLOEMFONTEIN

Francois van Heerden, Hennie Vosloo Administratiewe beampte: Chantelle van der Merwe Tel: 035 789 0968/9 Faks: 035 789 0967 E-pos: richardsbaai@solidariteit.co.za Straatadres: Lira Linkstraat, Eenheid 7, Montego Park, Richardsbaai

KATHU

Pieter Burger Administratiewe beampte: Marieke Schwarzendahl Tel: 051 430 6152/3 Faks: 051 430 6163 E-pos: bloemfontein@solidariteit.co.za Straatadres: Kellnerstraat 58C, Westdene, Bloemfontein

RUSTENBURG

Gert van Wyk, Adel Liebenberg Administratiewe beampte: Jaatjé Sherman Tel: 053 723 1604 Faks: 053 723 1407 E-pos: kathu@solidariteit.co.za Straatadres: Rietbokstraat, Theque Gebou, Winkel 7, Kathu

Theunis van Staden en Johan Nell Administratiewe beampte: Christelle Grobler Tel: 014 592 4336 Faks: 014 592 4371 E-pos: rustenburg@solidariteit.co.za Straatadres: H.v. Heystek- en Thabo Mbekistr. Heystek Ontwikkelaars, Kantoor 4, Total Garage, Rustenburg

LYDENBURG

BOKSBURG Francois van Heerden, Zirk Gous, Hennie Vosloo, Amanda Hattingh, Fanie Vosloo, Derek Mans, Coenie Rheeder (litigant) Administratiewe beamptes: Marlindie Booyens, Natasha van Heerden Tel: 011 913 0783/1101 • Faks: 011 913 3850 E-pos: boksburg@solidariteit.co.za Adres: Rondebultweg 232, Libradene, Boksburg

CARLETONVILLE

Quintus Sliep Administratiewe beampte: Mariëtt Barnard Tel: 013 235 3698 / 013 235 4985 Faks: 013 235 1814 E-pos: lydenburg@solidariteit.co.za Straatadres: Versekeringsforumgebou, h.v. Viljoen- en Maasdorpstraat, Lydenburg

NEWCASTLE

Willie van Rensburg Administratiewe beampte: Petro Watson Tel: 018 788 4861/018 786 2785 Faks: 011 788 5102/011 388 9854 E-pos: carlton@solidariteit.co.za Straatadres: Van Zyl Smitstraat 74, Oberholzer, Carletonville

Johan Botha Administratiewe beampte: Elize Bronkhorst Tel: 034 312 9711/9917 Faks: 034 312 5170 E-pos: newcastle@solidariteit.co.za Straatadres: Hardingstraat 79, Sanlampark, Blok B, Newcastle

DESPATCH

SECUNDA Kobie de Villiers Administratiewe beampte: Sandra Scheepers Tel: 017 634 5296 Faks: 017 634 5297 E-pos: secunda@solidariteit.co.za Straatadres: Eerste Vloer, h.v. Joe Slovo- en Moorestraat, Uitbreiding 22, Secunda

VAALDRIEHOEK Jaco van den Berg, JohanVenter, Francois Calldo, Gerhard Cloete, JJ Fernandes, Lee Coetzee, Le Roy Fritz

Administratiewe beamptes: Nadia Coetzee, Rika Cronje Tel: 016 931 3160/2/4 Faks: 016 931 3171/011 252 7271 E-pos: vaaldriehoek@solidariteit.co.za Straatadres: Rossini-boulevard 130

PIETERSBURG

Piet Veldtman, Wynand Strydom Administratiewe beampte: Yvette Stroebel Tel: 041 933 5144/5145 Faks: 041 933 5539 E-pos: despatch@solidariteit.co.za Straatadres: Hoofstraat 91, Despatch

ELLISRAS

Eric Schoeman Administratiewe beampte: Arlene Lourens Tel: 015 297 0287 Faks: 015 297 1589 E-pos: polokwane@solidariteit.co.za Straatadres: Biccardstraat 79 (3A), Pietersburg

WELKOM Hennie Kommer Administratiewe beamptes: Sue Nel Tel: 057 352 6839 Faks: 057 357 2072 E-pos: welkom@solidariteit.co.za Straatadres: Grondvloer, Haddad-gebou, h.v. Buiten- en Elizabethstraat, Sakesentrum

PRETORIA

Jan Pretorius Tel: 014 763 9511 Faks: 014 763 9511 E-pos: ellisras@solidariteit.co.za

RICHARDSBAAI

Blaai na bladsy 6 vir Solidariteit-hoofkantoor se volledige kontakbesonderhede.

Jack Loggenberg, Chris Roodt, Schalk de Bruin, Willie Venter, Connie Badenhorst, Johan Botha Administratiewe beamptes: Christa Louw, Anke Cloete Tel: 012 335 9051/2 • Faks: 012 335 9002 E-pos: pretoria@solidariteit.co.za Straatadres: H.v. Lambert Lee- & Van Rensburgstraat, Mayville

nommer 6 van 2011

WITBANK Cornelius van Leeuwen, Jan du Plessis, Jo-Anne Coetzer Administratiewe beamptes: Irma Oberholzer, Sonja Bekker Tel: 013 656 3871 • Faks: 013 656 6846 E-pos: witbank@solidariteit.co.za Straatadres: Bureau de Paul 2B, Corridorsingel, Route N4 Business Park, Ben Fleur X11

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

stilw(o)ord

Klein seuntjie in ’n 21-jarige lyf

FOTO’S: YOLANDÉ TERBLANCHE; iSTOCKPHOTO.COM

arietjie wag my die middag by die hek in om die kaartjie te wys: “I’m turning 21!” kondig dit aan. ’n Breed glimlaggende jongman pryk voorop. Dis Marietjie se Ryan wat verjaar. My afvlerk-gansie, my serebraal gestremde Marietjie se eerste liefde, ’n klein seuntjie in ’n een-en-twintigjarige lyf. Ryan wat gek is oor grassnyers en stofsuiers, wat so graag stofsuig dat hy heel eerste na ons skoonmaakkas toe stap as hy kom kuier, en dan die huis van ’n kant af begin stofsuig. “Hy moet sosiaal aanvaarbare gedrag leer,” het sy juffrou my vermaan. “Om die heeltyd die huis waar jy kuier te stofsuig, is effe ongewoon. Jy moet dit eintlik ontmoedig.” Op die dag van die partytjie koop ek vir Marietjie ’n vrolike nuwe romp; maak vir haar ’n Franse vlegsel; grimeer haar met ekstra sorg, al wil die lipstiffie nie juis aan die altyd nat lippe bly nie. Ons is so lank besig met die mooimaakgoed dat daar nie tyd is om in die kaartjie te skryf nie. “Ons doen dit gou as ons daar stilhou, belowe ek, terwyl ek haar, in ’n lekkerruik-wolk gehul, in die kar bondel. Ryan wag vir ons op die trappies voor die saal, netjies uitgedos vir die okkasie. Hy lyk so gewoon, dink ek. Maar die opgewondenheid laat die klein seuntjie binne-in die een-en-twintigjarige lyf heeltemal oorneem. Ryan kom aangehuppel, byna aangevlieg, en pluk die deur oop. “Die persent, Marietjie, waar’s die persent?” roep hy, en tel die geskenk gretig met albei hande op. Marietjie gryp dit en rem terug, want ons moet mos nog die kaartjie skryf en opplak. ’n Rukkie lank trek hulle tou met die mooi toegedraaide geskenk. “Gee dit vir hom, Marietjie,” sê ek. “Ons sal die kaartjie later gee.” Sy laat los, en Ryan huppel-spring die saal binne, die arme ‘girlfriend’ skoon vergete. ’n Rukkie later kom ek met Marietjie aan die arm die saal binne. Dit is nie ’n gewone partytjie nie. Almal sokkie verbete. Baie se bewegings is onritmies en ongekoördineerd, maar dit maak niks saak nie. Daar is partytjiegangers in rolstoele wat deur maats

STILWO ( O ) R D marietha malan

skuimende monde nie. Hy het kindertjies teen hom vasgedruk; skares natgeswete, honger en moeë mense voorsien van vissies en brode. Dra jy ook Sy liefde in jou? Hoe behandel jy die swaarkrymens wat op die hoek Sondagkoerante verkoop of jou motorwag? Behandel jy ’n bedelaar met minagting? Kyk jy anderpad as jy ’n gestremde sien? Swets jy in die verkeer en beduie ongeskik vir mense? Dan ken jy nog nie werklik die Een wat vir elke sukkelaar en sondaar tyd het nie. Wat sekerlik eendag vir Ryan in Sy ewige woning ’n stofsuier gereed sal hê. ’n Liefdevolle Vader van wie Dawid in Psalm 139 sê: “My gebeente was vir U nie verborge toe ek in die geheim gemaak is nie...” Nie Ryan, Marietjie, jy of ek was ’n fout nie. Gewoon of ongewoon. Melaats of gesond. Arm of ryk. Hy verstaan van stofsuiers. S

gehelp word om in hulle rolstoele te ‘dans’. ’n Downsindroom-paartjie kyk diep in mekaar se oë. Hulle dans regtig oulik. Ryan is natuurlik die middelpunt van die aksie. Hy kom gryp Marietjie byna van haar voete af, en sy probeer benoud haar balans hou terwyl hy ’n wilde dans met haar uitvoer. Ná ’n rukkie kom slaan hy sy groot manshand vertroulik om my skouer. “As ek weer kom kuier,” vra hy in sy soetste stemmetjie, “kan ek maar my nuwe stofsuier saambring?” Stofsuier? Ja, sowaar! Ryan het ’n stofsuier vir sy een-en-twintigste verjaarsdag gekry! En hy is in die sewende hemel! Praat van ’n ongewone geskenk! Sosiaal onaanvaarbaar se voet, dink ek, en glimlag vir hom. “Natuurlik, Ryan! Jy mag maar jou stofsuier bring. My matte is juis so vuil!” Baie lank terug het ’n Man vol liefde en deernis na al die ongewone en nieaanvaarbare mense toe gegaan. Hy het vir tollenaars en sondaars gaan kuier. Gestremdes genees. Melaatses aangeraak. Hy het nie teruggedeins vir duiwelbesetenes met

“My gebeente was vir U nie verborge toe ek in die geheim gemaak is nie...” number 6 of 2011

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a

promosie-artikel

Medihelp gee sy produkreeks hupstoot ledetal, ’n bestendige solvensieverhouding van meer as 25% en ’n eisebetalingsvermoë wat deur Global Credit Rating op AA- (AA minus) gegradeer is. Medihelp verwerk meer as 3,5 miljoen eise per jaar waarvan bykans 90% elektronies ontvang word. Eise word gemiddeld binne 5,1 dae ná ontvangs afgehandel en betalings word drie keer per maand aan lede en diensverskaffers gedoen.

FOTO’S: iSTOCKPHOTO.COM; VERSKAF

MET HOEVEEL STYG MEDIHELP SE LEDEGELD IN 2012? Medihelp, Suid-Afrika se derde grootste oop mediese skema, het ’n gemiddelde ledegeldstyging van 8,9% vir sy 2012-produkreeks aangekondig. Dit is in lyn met die gemiddelde stygings van die meeste ander mediese skemas in die bedryf. IS DIE PRODUKREEKS VERBETER VIR DIE KOMENDE JAAR? Ja, Medihelp sal in 2012 steeds sewe voordele-opsies bied, maar met aansienlike waarde wat deur verskeie verbeterings toegevoeg word, insluitend: • ’n MPV-vaksine (reeks van drie) teen servikskanker vir vroue tussen die ouderdom van 10 en 26 jaar as deel van die voordele vir voorkomende sorg. Wat hierby aansluit, is voordele vir ’n tetanusvaksine vir alle bevoordeeldes. • In sy Dimension-reeks bied Medihelp ook ’n reeks gesondheidsorgtoetse (een per bevoordeelde per jaar) wat insluit ’n papsmeer, standaardmammogram en toetse vir bloedsuiker, cholesterol, die prostaat en MIV. Hierdie toetse word aangevul met voordele vir onder meer swangerskapkonsultasies (12 per gesin per jaar), 2D-swangerskapsonars (twee per gesin per jaar) en pediatriese konsultasies (twee besoeke in die baba se

Anton Rijnen, hoofbeampte van Medihelp.

eerste jaar). • Beskikbare voordeelbedrae is met gemiddeld 6% verhoog vir die meeste opsies om vir tarief- en kostestygings voorsiening te maak. • Bybetalings op hospitalisasie en endoskopiese prosedures in die Dimensionreeks is aansienlik verlaag om produkte meer mededingend te maak. HOE HET MEDIHELP IN 2011 PRESTEER? Die skema het baie goed presteer oor die afgelope drie jaar, met uitsonderlike groei in

nommer 6 van 2011

WAT IS DIE VERNAAMSTE UITDAGINGS VIR 2012? Anton Rijnen, hoofbeampte van Medihelp, glo die skema se produkte vir 2012 sal in die algemeen mededingend wees. “Vir ons bly volhoubaarheid op die lang termyn van sleutelbelang. Met 106 jaar ervaring in die bedryf het Medihelp ’n uitstekende prestasierekord op die gebied van volhoubaarheid en uitnemende kliëntediens, en is ons steeds een van die voorste skemas in die land,” sê hy. “Die uitdaging lê daarin om ons positiewe groei oor die afgelope paar jaar met behulp van doeltreffende risikobestuur voort te sit, en sodoende ons produkreeks se voortgesette prestasie en mededingendheid in die mark te verseker. Dis veral belangrik om ons finansiële bestendigheid te verseker in ’n omgewing wat deur konstante verandering gekenmerk word,” sê Rijnen.

w w w. s o l i d a r i t e i t . c o . z a