Solidariteit Tydskrif Uitgawe 2 - 2015 by Solidariteit

WENA!

’N TOYOT COROLLA OF LUUKSE VAKANSIE BLADSY 49

SOL-TECH SPOG MET SPLINTERNUWE CNC-MASJIEN HELPENDE HAND ARMOEDE KAN KLEUTERS SIEK MAAK, BEVIND VERSLAG AFRIFORUM PAK GRONDGRYPE, GEMEENSKAPSVEILIGHEID & GODSDIENSONDERRIG MORE TOUGH TIMES AHEAD FOR TELKOM EMPLOYEES

02 • 2015 www.solidariteit.co.za R16,95 (BTW ingesluit) Gratis aan lede I SSN 1683562 -X

9 771683 562000

Tannie Sollie

LIZZ MEIRING SÊ OOR STEUN AAN SOLIDARITEIT

ONS GEE OPNUUT DIE TOON AAN AS KUBERUNIE MET SPLINTERNUWE

SOLIDARITEIT WÊRELD Solidariteit Beweging

ALLES OOR DIE WYE WÊRELD VAN WERK OP DIE WEB

Trek voordeel uit die spesiale aanbiedings vir Solidariteit-lede by

MONUMENT TOYOTA CONSTANTIA op geselekteerde voertuie uit ons Toyota-reeks e-pos jou kontakbesonderhede na solidaritygroupdeals@um.co.za

inhoud NOMMER 2 VAN 2015

MINING FATALITIES: STILL CONCERNS, BUT IMPROVING NUUSWAARDIG 10 12 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 26

Wêreld van loopbaanontwikkeling wink Wêreld waarin jy jou werk kan geniet Jou wêreld van welstand op die web ontsluit Beroepsgesondheid en -veiligheid in ’n neutedop Kry perspektief op die wêreld van geld Jy en die Reg: Wêreld van (regs)kennis op die web Solidariteit Wêreld volgens Tannie Sollie Lizz Meiring praat oor Tannie Sollie Vergoedingskommissaris: Druk neem toe Union supports reduction in UIF contributions Verteenwoordiging: Vat jou goed en trek, Ferreira Ondersoek gevra na landdros se rassismebewerings Taxation set to increase burden on economy Akademia – studeer in Afrikaans terwyl jy werk

BEDRYFSNUUS 28 28 30 31 31 32 33 36 37 37

More tough times ahead for Telkom employees Solidariteit bekommerd oor afleggings by MTN Meer as derde van munisipaliteite wanfunksioneel Solidariteit werk vir sy lede in die mediese bedryf These skills learnt only in workplace Gesonde loonooreenkomste in die mediese bedryf bereik Medupi-kragstasie bring nie dadelik kragverligting Mining fatalities: Still concerns, but improving Tragedy prevented at Kusasalethu mine Solidarity, Comair reach agreement

IN BEWEGING 42 43 44 44 46 48 50 51 51 52 53 53 54 56 57 58 59 60 62 66 67 70 72

Ooreenkoms bevorder gemeenskapsveiligheid AfriSake, AfriForum beveg grondeis in Pretoria AfriForum veg saam om godsdiens in skole te hou AfriForum Jeug lees hul kele droog vir hul moedertaal Treurgrond: Soos vuishou in die maag Bring jou inligting op datum en wen motor of vakansie Sol-Tech neem voortou met nuwe masjien Rekordgetal woon opedag by Ajani ’n toegangshek tót en vír die industrie Armoede kan kleuters siek maak – navorsing Helpende Hand gee Limpopo-meisie hoop vir die toekoms Aansoeke vir studiehulp open binnekort Leer tjop-tjop lees met dié nuwe apps Reis saam van Ovamboland tot Masjonaland Kom kuier saam by Kraal-Klub Is jy jou gewig in goud werd in die werkplek? Prys-wins-verhouding ’n belangrike begrip Gesonde gesinne verseker gesonde samelewing Vrywillige skeidingspakket – neem of nie? Kom smul (gratis) saam op Maroela se werf Veels geluk, Afrikaans! Solidariteit-kantore: Diens op jou voorstoep Die dood van genl. Koos de la Rey

GEREELD

Redakteursbrief

Die bekendstelling van Solidariteit Wêreld, ons splinternuwe internetplatform, is ’n gebeurtenis wat ’n splinternuwe bestaansfase inlei en ons en ons mense op ’n nuwe wentelbaan plaas. bladsy 6

Seepkis

Dis is nag vir wit mans by Eskom met wit manlike ingenieurs wat plek moet maak vir gekleurde ingenieurs. Dit gaan ’n groot geveg wees, maar Solidariteit is reg, sê dr. Dirk Hermann. bladsy 7

SpreekBuys

Solidariteit is weer aan die voorpunt van die vakbondwêreld met die bekendstelling van ons eie kuberunie. Dit is die vervulling van ’n droom om omvattende vakbonddienste aanlyn te bied. bladsy 8

jy & die Reg

Een van Solidariteit se lede vra raad omdat sy glo onbillik van medeprofessor tot die posisie van senior dosent gedemoveer is. Kan ’n saak van konstruktiewe ontslag verwys word? bladsy 68

in Retrospek

As almal in die wêreld hul werk as ’n diens gesien het, sou die wêreld ’n baie beter plek gewees het, skryf Marietha Malan in haar gewilde rubriek, nadat sy ’n nuwe haarkapster op die proef stel. bladsy 73

Redakteursbrief Wanneer ’n splinternuwe Wêreld oopgaan In die GESKIEDENIS van organisasies vind daar van tyd tot tyd ’n gebeurtenis plaas wat ’n mens kan aanvoel van besonderse belang is. ’n Gebeurtenis wat ’n organisasie en sy mense in ’n NUWE WENTELBAAN plaas en waarna ’n mens jare later terugkyk en opmerk dat dit inderdaad ’n SPLINTERNUWE BESTAANSFASE ingelei het.

Foto’s: Reint Dykema & iStockphoto.com

ie bekendstelling van Solidariteit Wêreld, Solidariteit se splinternuwe internetplatform, is só ’n gebeurtenis. Ons span toegewyde personeel en medewerkers het letterlik jare lank ontwikkel aan hierdie aanlynplatform om te sorg dat die belangrikste behoeftes van ons lede in die wêreld van werk in die kuberruim aangepak word. Dit is inderdaad die eerste kuberunie van sy soort in Suid-Afrika en waarskynlik in die wêreld! Die ontwikkeling en bekendstelling van Solidariteit Wêreld is ’n belangrike boublok in Solidariteit se huidige bestaansfase. In ’n snel veranderende wêreld, wat steeds op alle vlakke meer en meer in die kuberruim ontwikkel en funksioneer, het dit sin gehad dat ons ’n internetplatform ontwikkel wat relevant en toeganklik is vir ons lede en op sekere vlakke vir die groter publiek. Die produk is ’n internetwêreld wat daarop gemik is om ledediens na ’n nuwe vlak te neem. ’n Wêreld van voordele en ’n magdom van inligting, bystand en ondersteuningsgereedskap wat ontwikkel is om te sorg dat ons op die voorpunt van vakbondwese in die wêreld bly. Solidariteit Wêreld is die nuuste tasbare uitvloeisel van Solidariteit se bou-ingesteldheid. Met die een hand veg ons en met die ander hand bou ons. Dit is die manier hoe ons die werklikheid in Suid-Afrika aanpak om ’n volhoubare

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

toekoms vir ons lede en hul kinders te verseker. Anders as om te bou, is dit maklik om te breek. ’n Babatjie breek ’n blommetjie wat dit ’n God gevat het om te maak, het Langenhoven opgemerk. Hoe waar is dit nie. In ons land word ons daagliks gebombardeer met nuus en berigte van breek. Dit voel soms of alles waaraan ons en ons voorouers bou en gebou het eenvoudig afgebreek word. Daar is inderdaad diegene wat daarop uit is om te breek en uitmekaar te slaan. Dit is tekenend van die gebroke wêreld waarin ons leef. Ons reageer egter op hierdie gees van breek deur te bou. Want om te bou, sê baie dinge. Dit sê dat ons nie van stryk gebring sal word nie. Dat ons kies om op te bou eerder as om af te breek. Dat ons hier is om te bly en te verseker dat ons bou aan die toekoms van ons lede. Dat ons sal aanhou om te bou aan eie instellings en inisiatiewe soos Solidariteit Wêreld. Hierdie manier van doen stuur ’n kragtige boodskap uit en is ’n positiewe antwoord op die omstandighede in ons land. Ons wy hierdie uitgawe aan Solidariteit Wêreld. Die spasie is egter te min om enigsins reg te kan laat geskied aan al die aspekte en fasette daarvan. U sal self moet lees van al die voordele en inligting waardeur ons lede bemagtig word. Kom reis saam en geniet die ontdekkingstog deur ’n nuwe wêreld. Kom lees saam en ontdek saam!

VIND VIR FRIK & WEN! Frik is ’n vriendelike man wat alte graag hulp met navrae aan Solidariteit se lede verleen. Hy is ’n statige man wat oral in Solidariteit Wêreld rondwandel om te help waar hy kan. Vind vir Frik in die tydskrif en wen lekker pryse. Wat is op die spel? ’n Week (Vrydag tot Vrydag) by Kokoriba vir vier mense, insluitend ’n privaat wildrit asook een gratis aandete by Kokoriba se restaurant. Sluitingsdatum? 20 Mei 2015. Skryf só in: Laat weet ons per SMS op watter bladsy jy vir Frik gevind het deur die volgende na 34802 te stuur: die woord “Frik”, die bladsynommer en jou naam. • Besoek www.solidariteittydskrif.co.za vir die bepalings en voorwaardes. Ek glo dat Solidariteit Wêreld u nog trotser sal maak om deel van die Solidariteit-storie te wees. En onthou: met elke vingerklik is ons hier om te bly en te bou.

JOHAN KRUGER REDAKTEUR

Seepkis

Word deel van die gesprek by www.blog.solidariteit.co.za of op een van die sosiale netwerke. Of skryf aan: Seepkis, Posbus 11760, Centurion 0046; of stuur e-pos na tydskrif@solidariteit.co.za

Solidariteit Solidarity SOLIDARITEIT-HOOFKANTOOR SOLIDARITY HEAD OFFICE

H.v. DF Malan- & Eendrachtstraat, Kloofsig Tel: 012 644 4300 | 0861 25 24 23 | www.solidariteit.co.za

Eskom: Dis nag vir wit mans Eskom sal ’n REGSTELLENDEAKSIEPLAN móét voorlê met teikens om sy getal wit manlike ingenieurs te verminder en plek te maak vir gekleurde ingenieurs, het Thobile Lamati, direkteur-generaal van arbeid, gesê. Dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit, skryf: “DG bevestig – ‘Eskom, raak ontslae van wit mans of ek vat julle hof toe!’ Dit gaan GROOT GEVEG wees. Ons is reg.” Pierre Groenewald: Dit is hul plan om wit mans heeltemal uit die arbeidsmark te verwyder. Hulle gaan dit doen. Ons moet opstaan, geld terughou en na mekaar kyk. Nou, en nie eendag wanneer ons niks oor het nie.

Mari Wilken: Pateties! Maar die wit ouens kan die werk reg doen?

Marion de Beer: Dit is soos ’n trein wat weghardloop sonder remme. Niemand kan dit stop nie en die uiteinde is verwoestend. Die grootste probleem is dis die enigste trein.

Sarel Lotz: Rassisme par excellence!

Elizabeth Theron: Van die wit mans het aansoek gedoen vir die pakkette wat hulle aangebied het, maar is afgekeur. Hoekom? Alfonso Niemand: Tipiese hopeloos onkundige regeringbesluit. Danie Struwig: Gee hulle gas! Andre Koekemoer: Jip, sien ’n donker toekoms vir wit Suid-Afrikaners. Net jammer ons het nie ’n leier hier op aarde nie. Ons word van alles en nog meer ontneem. Elizma Booysen: Iemand se ongeletterde broer soek duidelik werk...

Noeline de Beer: Dan gaan die bietjie hoop wat daar is ook ten gronde.

Gerty Taljaard: Ek hoop ons gaan saamstaan. Ons, as wit mense, het net soveel reg om te werk vir ons geld. Ons het ook gesinne om na te kyk. Laat regverdigheid geskied... Erica Stols: Daar is geen einde aan die onderdrukking wat wit mans ervaar in ons nuwe Suid-Afrika nie.

REDAKTEUR | EDITOR Johan Kruger BESTURENDE REDAKTEUR | MANAGING EDITOR Cilleste van der Walt WEBREDAKTEUR | ONLINE EDITOR Daleen Gouws ADVERTENSIES | ADVERTISEMENTS Denise Viljoen – tel: 082 352 7147 Adrie van Dyk – tel: 082 850 6784 ADVERTENSIE-ONTWERP | DESIGN Martie Maree INTEKENARE | SUBSCRIPTIONS Heleen Nortjé REKENINGE | ACCOUNTS Elna Botes MEDEWERKERS | CONTRIBUTORS Alana Bailey, dr. Danie Brink, Flip Buys, Lindie de Beer, Chris du Plessis, Reint Dykema, Daleen Gouws, Mariné Jacobs, Piet le Roux, Susan Lombaard, Marietha Malan, Ilze Nieuwoudt, Appie Pienaar, Esmarie Prinsloo, Alet Rademeyer, Francois Smit, Inge Strydom, Hendrik van der Hoven, Cilleste van der Walt, Suné van Heerden, Ansie van Niekerk en Rozer van Tonder UITLEG, ONTWERP, REDIGERING, REPRO | LAYOUT, DESIGN, EDITING, REPRODUCTION

Marie van der Walt Meyer: Wys hulle, ons is mos nie bang nie. Linda Bobbert: Daar moet iets wees wat ons kan doen. Is daar nie ’n manier om ons eie krag te voorsien nie? Hulle het nie ons geld nodig nie. • Lees meer by http://www.netwerk24.com/ sake/2015-03-16-eskom-wit-mans-mt-plekmaak

Tel: 082 445 4513 | aksentmedia@vodamail.co.za DRUKWERK | PRINTING Paarl Media Gauteng VERSPREIDING | DISTRIBUTION Prosort

ERVAAR ’N (SOLIDARITEIT) WÊRELD VAN VOORDELE! Sluit maklik by Solidariteit aan deur ’n SMS te stuur. Solidariteit se vriendelike dienssentrumagente sal jou terugskakel en jou vinnig help aansluit. Al wat jy hoef te doen, is om die woord “Lid” na 34802 te stuur. SMS’e kos R2. Ons beskerm nie net jou werk nie, maar maak ’n daadwerklike verskil sodat ons lede en hul geliefdes vry, veilig en voorspoedig kan wees – net hier aan die suidpunt van Afrika! Verander jou adres by diens@solidariteit.co.za.

Solidariteit Tydskrif is lid van die Ouditburo van Sirkulasie en word uitgegee deur die Solidariteit Beweging, Posbus 11760, Centurion, 0046. Geen deel van die inhoud mag sonder die toestemming van die redakteur elders gebruik word nie. Solidariteit of die tydskrif aanvaar geen verantwoordelikheid of aanspreeklikheid vir enige aansprake wat deur adverteerders gemaak word nie.

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

KUBERUNIE Solidariteit gee steeds die toon aan – dié keer aanlyn

Solidariteit is weer aan die VOORPUNT VAN DIE VAKBONDWÊRELD met die bekendstelling van ons eie kuberunie, SOLIDARITEIT WÊRELD. Dit is die vervulling van ons droom om volledige en omvattende vakbonddienste deur die internet aan ons lede te bied, skryf FLIP BUYS.

Foto’s: Reint Dykema & iStockphoto.com

D 8

ie doel van Solidariteit Wêreld is om die vakbond náder aan ons lede te bring. Vakbonddienste is danksy Solidariteit Wêreld op elke lid se foon en rekenaar beskikbaar. Die vakbond is dus nou in die holte van elke lid se hand, en dit spaar ons lede die moeite om spesiaal een van ons kantore te besoek. Die doel van Solidariteit Wêreld is om te voldoen aan ’n behoefte wat lank reeds by die moderne lid bestaan, naamlik om enige tyd en elke dag van die week toegang tot volle vakbonddienste te hê. Opnames het getoon dat byna al ons lede toegang tot slimfone of rekenaars by die werk of huis het. Gewone internetblaaie wat net algemene inligting gee, is egter nie meer voldoende nie – lede wil volle lededienste ook op die internet hê.

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Solidariteit Wêreld is aanvullend tot ons bestaande vakbonddienste, wat soos normaalweg steeds beskikbaar bly. Met Solidariteit Wêreld wil ons egter nie bloot dieselfde dienste wat nou aangebied word ook op die internet beskikbaar stel nie. Ons het daarom die afgelope jaar met behulp van ’n spesiale projekspan ’n spliternuwe reeks dienste ontwikkel, van loopbaanadvies en regshulp tot inligting oor ledevoordele soos studiehulp. Vir nuwe lede bied ons die gerieflike opsie om binne een minuut aan te sluit. Solidariteit se droom bly steeds om ons lede met ’n goeie werk te help. Daarom is Solidariteit Wêreld se doel nie net om lede met werkprobleme te help nie. Ons wil graag ons lede met raad en daad bystaan om nog beter werknemers te wees, sodat hulle die plesier van

’n goeie werk kan geniet. Ons wil graag hê dat ons lede gelukkig in hul werk moet wees, en wil hulle bystaan met dienste om hul kans op bevordering en beter geleenthede te vergroot. Solidariteit Wêreld wil aansluit by die nuutste neiging in die wêreld van werk, naamlik die bevordering van mense se welstand. Welstand beteken veel meer as die voorkoming van siektes, en sluit in die bevordering van gesondheid en die verbetering van mense se “werkwelstand”. Daarom word ’n wye reeks welstanddienste aangebied, van loopbaanadvies tot wenke om jou gesondheid te verbeter. Besoek www.solidariteit.co.za. Al die standaard vakbonddienste en voordele word op die webtuiste aangebied, maar daar is nou ook sewe nuwe portale beskikbaar op dieselfde webtuiste. Dié portale word kortliks opgesom:

SpreekBuys FLIP BUYS is voorsitter van die Solidariteit Beweging

Jou Welstand • Hou boek van jou welstand met ’n welstandkalender • Toets hoe gesond jy is deur sakrekenaars te gebruik om jou ideale gewig en energiebehoeftes te bereken • Swangerskap • Solidariteit Atletiekklub • 7 Dimensies van Welstand – hoe lyk jou welstand? • Professionele aanlyn advies – CMAC verskaf raad met besluite oor mediese fondse • Artikels • A–Z van Welstand: Omskrywings van siektetoestande en mediese terme • Aanvullende mediesefondsprodukte • Ondersteuningsgroepe • Vrae en antwoorde • Mediese nuus • Gesondheidswenke Jou Werk • Aspekte van die wêreld van werk word bespreek • Mensehulpbronhulpmiddele • Vra ’n berader • Goeie Werk-skaal • Toets jouself: Wat motiveer jou? • Gesels met ’n leefstylafrigter • Gesels saam • GAP-jaar • CV-opstelling, -riglyne en -voorbeelde • Artikels en video’s • Doen aansoek by Solidariteit Jou Gesin • Artikels oor hoe om jou gesin te hanteer en ’n goeie werk-gesin-balans te handhaaf

Jou Loopbaan • Aspekte rakende jou loopbaan • Loopbaanbeplanning • CV-opstelling en -voorbeelde • A–Z van verskillende beroepe • Kontakbesonderhede van Afrikaanse skole in Suid-Afrika, asook van alle universiteite • Skole betrokke deur advertensies van hul aktiwiteite • Artikels: praktiese riglyne, onderhoude, ens. • Loopbaan.co.za: • Psigometriese toetse • Loopbaankeuses • Werksoekers • Beurse • Vaardigheidstekorte (wat om te studeer) Jy en die Reg • Regsvrae (kategorieë en soekfunksie) • Meld jou arbeidsregsaak aan • Regsmenings • Arbeidsregmandaat en klagvorms • Algemene litigasie • Solidariteit Arbeidshof • Arbeidsreg: alles wat jy moet weet • Arbeidsregartikels • Strafreg • Skadevergoeding • Kommersiële reg • Familiereg • Boedels en testamente • Gerapporteerde arbeidsregsake • Gesels met ’n regskenner • Wetgewing • Hoe meld ek ’n saak aan by Solidariteit? • Artikels en potgooie (“podcasts”) • Pro forma-kontrakte en voorbeelde van kontrakte Beroepsgesondheid en -veiligheid • Wat is beroepsgesondheid en -veiligheid? • Eise vir beroepsbeserings en -siektes • Gesels saam oor kwessies in die bedryf • Eisproses en vorms • Artikels • Beroepsgesondheid en -veiligheid by die werkplek • Toets jou kennis • Vra Solidariteit se gesondheid- en veiligheidspan • Wetgewing • Skakels na ander instansies • Kennisgewings van nuwe regulasies in die bedryf • Hoe meld ek ’n onveilige werkplek aan? • Kontakbesonderhede

“

’n Goeie werk is die sleutel tot ’n goeie lewe, en is ’n voorwaarde vir menslike welstand. Dit is belangrik vir menswaardigheid en standvastige gesinne. Sonder ’n goeie werk val jou lewe uitmekaar.XXX

“

Jou Geld • Aftredebeplanning • Korttermynversekering • Lewensversekering, inkomstebeskerming, ongeskiktheidsdekking • Beleggingsadvies en hersiening van jou bestaande portefeulje • Begrotingsvoorbeelde • My Geld-artikels • Sakrekenaars om te bereken of jy genoeg spaar vir jou aftrede • Aanlyn hulp met die aankoop van ’n nuwe motor • Vrae en antwoorde • Daaglikse aanwysers • Testamente – lede kan ’n gratis testament by Solidariteit laat opstel

Die gróótste wens van die meeste mense op aarde is vir ’n goeie werk. Hierdie belangwekkende bevinding is gemaak deur Gallup, die globale marknavorsingsreus. Hulle het ses jaar lank aan ’n wêreldwye opname gewerk om te bepaal wat die heel belangrikste vir mense is. Die voorsitter van Gallup, Jim Clifton, beskou dit as een van die belangrikste bevindings wat die maatskappy nog gemaak het. Clifton beklemtoon dat ’n goeie werk baie meer as net ’n groot salaristjek is. Hy sê ’n goeie werk is een wat vir jou ’n doel in die lewe gee. Dit is ’n werk waarmee jy jou roeping kan vervul en wat vir jou sin maak omdat dit jou die kans bied om ’n verskil te maak. Aan die ander kant meen hy dat werkloosheid of ’n sinlose werk waarin jy ongelukkig is, die slegste ding is wat ’n mens kan tref. Dit beteken dat ’n goeie werk nie net meer ’n middel tot ’n doel is nie, maar vir mense ’n doel op sigself geword het. Dit beteken ook dat mense nie net meer wil werk vir geld om te kan lewe nie – ongeag hoe belangrik dit steeds is. Die moderne mens wil voel dat die werk wat hy of sy doen, vir hulle sin het en dat hulle ’n verskil in die lewe maak. Met ’n goeie werk kan jy vir jou gesin sorg, kan jy ’n ordentlike lewe lei, en het jy en jou kinders ’n toekoms. ’n Goeie werk is die sleutel tot ’n goeie lewe, en is ’n voorwaarde vir menslike welstand. Dit is belangrik vir menswaardigheid en standvastige gesinne. Sonder ’n goeie werk val jou lewe uitmekaar. En dit is presies wat Solidariteit aanvuur. Word vandag nog deel van Solidariteit Wêreld – jou wêreld van werk, ’n unieke gemeenskap vir werkende mense. S Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

Nuuswaardig

Wêreld van loopbaanontwikkeling wink Toe jy ’n kind was, was die antwoord eenvoudig as iemand jou gevra het WAT JY WIL WORD as jy eendag groot is: Dit was óf ’n vlieënier óf ’n dokter of verpleegster, onwetend dat daar veel meer opsies is om van te kies. Jy kon boonop jou droom maklik bewaarheid – jy moes net groot word, vertel LINDIE DE BEER.

S Illustrasie: iStockphoto.com

olidariteit is bewus van al die beroepe wat jy kan volg en besef dat dit nie altyd maklik is om ’n besluit te neem indien jy nie seker is oor die roete om te volg nie. Daarom het Solidariteit die Jou Loopbaan-webblad ontwikkel. Op dié webblad bied Solidariteit soveel as moontlik opsies, leiding en wenke oor loopbane aan werksoekers, studente en skoliere.

Psigometriese toetse & beroepsvoorligting Indien jy kinders het wat binnekort belangrike besluite oor hul loopbaan moet neem, is psigometriese toetse en beroepsvoorligting ’n goeie beginpunt. Solidariteit Helpende Hand bied albei hierdie funksies aan. Die doel van Helpende Hand se beroepsvoorligtingsprogram is om aan Afrikaanse jongmense regoor die land ’n bekostigbare beroepsleidingsdiens te verskaf Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

ten opsigte van vak- en beroepskeuses. Indien jy meer inligting hieroor benodig, besoek Jou Loopbaan by www.solidariteit.co.za. Jou A–Z van loopbane en beroepe Hierdie bladsy vertel jou meer oor enige beroep waaraan jy kan dink. Indien jy steeds ’n vlieënier wil word of dalk in die onderwys wil gaan studeer, klik op Jou A–Z van loopbane en beroepe vir leiding. Universiteite & tersiêre Instellings Op dié skakel kry jy al die kontakbesonderhede en adresse van die universiteite en tersiêre instellings van jou keuse. Werksoekers WerkNet is ’n forum waar werkgewers vakante poste kan adverteer en werksoekers hul CV’s kan oplaai en werkgeleenthede kan bekyk.

Benodig jy ’n beurs? Indien jy studiehulp nodig het en meer wil weet oor hoe jy kan aansoek doen om ’n beurs van Solidariteit Helpende Hand se Studiefondssentrum, kan jy meer hieroor gaan lees op Solidariteit se Jou Loopbaan-blad. Sukkel jy om jou CV op te stel? Hier kry jy die geleentheid om die perfekte CV op te stel. Drie baie goeie voorbeelde is beskikbaar en jy hoef bloot jou inligting op die voorbeeld van jou keuse in te vul en dan jou CV in PDF-formaat op jou rekenaar te stoor. Indien jy veranderings wil aanbring, gaan net na jou profiel op Jou Loopbaan, bring die veranderings aan en stoor weer jou CV. Al hierdie riglyne en wenke maak dit maklik vir jou om werk te soek. • Vir alles wat jy oor loopbane, beroepe en werk wil weet, besoek www.solidariteit.co.za. S

Nuuswaardig

~ Dr. Dirk Hermann ~

“

’n Goeie werk is nie net ’n werk nie, maar ’n ruimte waarbinne mense hul volle potensiaal kan bereik.

Wêreld waarin jy jou werk kan geniet Is jou werk net ’n werk, of is dit jou ROEPING en jou PASSIE? ’n Goeie werk is een van die dinge wat Solidariteit vir al sy lede toewens. Ons webtuiste, Solidariteit Wêreld, bied jou nou toegang tot ’n hele blad oor sake rakende jou wêreld van werk! DALEEN GOUWS verduidelik.

Foto: iStockphoto.com

en van die vennote van Solidariteit Wêreld, Wellness Africa, sê die volgende: “Individue en organisasies moet bemagtig word om ’n werk en leefstyl te handhaaf wat selfverantwoordelikheid, balans en persoonlike ontwikkeling bevorder.” Ons kon dit nie beter stel nie. ’n Goeie werk bepaal jou status en verhouding met die wêreld rondom jou en stel jou in staat om ’n opbouende rolspeler in die gemeenskap te wees. Ons blad genaamd Jou Werk op die webtuiste www.solidariteit.co.za is juis ontwikkel met bogenoemde in gedagte. Dié blad gee jou toegang tot ’n leefstylafrigter, Paul Smit, wat aanlyn beskikbaar is om met jou te gesels oor jou leefstyl en hoe om ’n balans te handhaaf.

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

’n Berader lewer ook ’n ondersteuningsdiens. Die blad gee jou verder toegang tot maatstawwe om jouself aan te meet. Die Goeie Werk-skaal is een so ’n maatstaf wat jou ’n idee gee van hoe gelukkig jy in jou werk is. ’n Ander maatstaf is die Persoonlike Ontwikkelingsplan, waar jy vrae moet antwoord oor jou loopbaan en waarheen jy in jou loopbaan op pad is. Albei hierdie maatstawwe bied jou ’n blik op jou houding, jou menseverhoudings en hoe jy dit kan verbeter. Wat die Jou Werk-blad nog meer uniek maak, is die Jou Werk-profiel. Op dié profiel het jy toegang tot al die antwoorde wat jy ingevul het, maar ook tot ’n area waar jy jou CV kan opstel. Drie baie goeie voorbeelde is

beskikbaar en jy hoef bloot jou inligting op die voorbeeld van jou keuse in te vul en dan jou CV in PDF-formaat op jou rekenaar te stoor. Indien jy veranderings wil aanbring, gaan net na jou profiel op Jou Werk, bring die veranderings aan en stoor weer jou CV. Die blad gee jou verder toegang tot mensehulpbronhulpmiddele en die geleentheid om by die Solidariteit Beweging aansoek te doen om ’n betrekking. Die blad bied verder inligting oor die neem van ’n breukjaar en artikels oor alles wat met jou werk verband hou. Daar word ook maandeliks video’s beskikbaar gestel met praktiese riglyne vir jou in jou werkplek. Besoek Jou Werk by www.solidariteit.co.za en skep vir jouself ’n beter en goeie werk. S

Solidariteit ® Helpende Hand

HOE GROOT IS JOU HONGER?

Duisende behoeftige kleuters kry net een bord kos per dag.

JY KAN HELP OM DIT TE VERANDER! SMS “Bord” na 36930 en dra R5 by tot ’n gesonde bord kos vir ’n behoeftige kleuter.

Solidariteit Beweging

0861 25 24 23 www.helpendehand.co.za

Nuuswaardig

Jou wêreld van welstand op die web ontsluit Hoe gesond is jy? Ondersteun jou leefwyse jou PERSOONLIKE WELSTAND? Indien jy nie die antwoorde hierop ken nie, moet jy beslis Solidariteit Wêreld se Welstand-blad besoek en jouself toets. Die bladsy is propvol hulpmiddels, toetse, raad en aanbevelings oor jou welstand en hoe jy dit kan verbeter. LINDIE DE BEER vertel meer.

Foto: iStockphoto.com

ou gesondheid het ’n groot impak op jou werk en jou daaglikse leefwyse, dus het Solidariteit gaan kyk na elke aspek van hoe ’n gesonder jy beter by die werk en tuis kan funksioneer. Indien jy fiks op voet is, kan jy op dié blad meer lees oor die Solidariteit Atletiekklub en hoe jy betrokke kan raak. Jy kan ook inteken op die klub se maandelikse nuusbrief. Petri Botha is die Welstand-blad se dieetkundige. Sy gee maandeliks wenke oor hoe jy gesonder kan eet, wat jy behoort te eet en hoe om te bepaal of jy al die nodige voedingswaardes inkry. Kyk gerus na haar reeks video’s vir puik gesondheidswenke. Daar is ook sakrekenaars op die blad beskikbaar waarmee jy presies kan bepaal wat jou liggaamsmassa-indeks (LMI) is en wat dit moet wees, asook hoeveel energie jy daagliks verbrand en moet verbrand om werklik gesond te wees. Swanger vroue kan talle insiggewende artikels oor swangerskap gaan lees wat deur die mediese skema Medihelp vir nuwe mammas geskryf is. Dit is baie belangrik vir vroue om veral gedurende dié fase gesond te wees, dus is daar ook ’n sakrekenaar waarmee hulle kan bepaal wat hul gewigstoename gedurende hul swangerskap moet wees. Jy hoef boonop nooit weer te bekommer dat jy ’n doktersafspraak sal vergeet nie en dis ook nie meer nodig om rond te skarrel op soek na die nota waarop jy ’n dokter se terugvoer neergeskryf het nie. Die welstandkalender op Solidariteit Wêreld se Welstand-blad bied jou die opsie om belangrike datums aan te teken en te stoor, en sal jou daaraan herinner. Belangrike mediese afsprake word ook onder jou aandag gebring en jy kan die dokter se terugvoer intik, wysig en stoor terwyl jy in die spreekkamer sit. Sodra jy moet terugvoer gee aan ’n volgende dokter of familielid, kan jy eenvoudig jou Solidariteit Wêreld-profiel oopmaak en die nodige akkurate terugvoer gee. Wonder jy soms oor die betekenis van mediese terme soos hiperlipidemie en disritmie, of sukkel jy om jou mediese fonds se woordeskat te verstaan? Besoek dan Jou A–Z van Welstand en leer om saam te praat. Klik bloot op die letter van die alfabet waarmee die vreemde Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

DIS ’N BAIE GEWIGTIGE SAAK! In Suid-Afrika is meer as twee uit elke vyf mense oorgewig of vetsugtig en ons is besig om af te stuur op drie epidemies: vetsug, tipe 2-diabetes en hartsiektes. As jy sowat 10 kg oorgewig is, loop jy die gevaar om tipe 2-diabetes te kry. As jy vetsugtig is (20 kg oorgewig of meer), is jou kans baie groot om hiermee gediagnoseer te word.

term begin en kry ’n verduideliking van presies wat dit is en wat dit beteken. Besoek Solidariteit Wêreld se Welstand-blad by www.solidariteit.co.za om nie net ’n oorsig van jou persoonlike welstand te kry nie, maar

op die hoogte te bly van die jongste mediese wetgewing, mediese nuus en lekkerleesartikels wat jou aan die dink sal sit, asook al die nodige kontaknommers en hulp wat jy nodig het om gesonder te leef! S

Nuuswaardig

Beroepsgesondheid en -veiligheid in ’n neutedop

Foto: iStockphoto.com

eroepsgesondheid en -veiligheid is ’n bedryf wat die afgelope 20 jaar baie uitgebrei het. Dit beteken egter nie dat almal verstaan wat die bedryf behels nie. Solidariteit kry heelwat navrae van lede oor beroepsgesondheid en -veiligheid en het daarom sy eie beroepsgesondheid-en -veiligheidsafdeling wat spesiaal na hierdie sake en eise van ons lede omsien. Dié afdeling se dienste word voortaan ook aanlyn op die splinternuwe webtuiste Solidariteit Wêreld by www.solidariteit.co.za aangebied. Beroepsgesondheid in die werkplek word hoofsaaklik gereël deur die wet op beroepsgesondheid en -veiligheid en die wet op gesondheid en veiligheid in myne. Die belangrikste aspekte van dié twee wette word op die Beroepsgesondheids-en-veiligheidsblad op Solidariteit Wêreld uiteengesit en prakties

Deur Daleen Gouws verduidelik. Indien jy vrae het, besoek bloot dié blad by www.solidariteit.co.za en vra die kundige Solidariteit-span. Persone wat belangstel in dié bedryf en graag hul kennis daarvan wil opskerp, kan maandeliks ’n toets op die spesiale Toets Jouself-afdeling aflê. Eise vir beroepsbeserings en -siektes is ’n ingewikkelde proses met baie papierwerk. Die Beroepsgesondheid-en-veiligheidsblad op Solidariteit Wêreld sit die proses stap vir stap uiteen. Alle nodige vorms en inligting om so ’n eis in te dien, is ook beskikbaar op die blad. Besoek die blad gereeld vir belangrike kennisgewings oor die bedryf. Weeklikse artikels oor die beroepsgesondheiden -veiligheidsbedryf is beskikbaar op die blad, asook nuttige skakels na ander instansies wat belangrik is in die bedryf. S

Nuuswaardig

HET JY GEWEET?

As jy van 18 tot 55 jaar elke maand R500 spaar en ’n rentekoers van 9% per jaar verdien, sou jou totale bydrae R220 000 gewees het, maar danksy saamgestelde rente (rente op rente), sal jou neseier op 55 jaar altesaam R1 689 000 wees.

Kry perspektief op die wêreld van geld

G Foto: iStockphoto.com

eldsake is iets waarmee nie almal ewe goed is nie. Sommige van ons sou verkies om glad nie met geld te werk nie, maar dit is helaas die een ding in die lewe wat ons almal moet bestuur. Die splinternuwe Solidariteit Wêreld, beskikbaar by www.solidariteit.co.za, bied jou ’n bladsy net oor geldsake. Dié bladsy is met sekuriteitsmaatreëls beskerm en jou inligting is dus veilig. Die verskillende afdelings op die bladsy is soos volg: Voorsiening vir jou oudag By finansies.solidariteit.co.za kan jy meer inligting kry oor waarom dit belangrik is om te spaar en hoe om te spaar. ’n Nuttige sakrekenaar help jou om te bereken of jy gemaklik kan aftree. Sleutel bloot inligting soos jou pensioendraende salaris en die huidige bedrag in jou pensioenfonds in en die sakrekenaar sal ’n volledige verslag saamstel oor hoe jou situasie tans lyk en hoe dit gaan lyk as jy eendag aftree. Dit gee jou dus ’n goeie idee of jy meer voorsiening sal moet maak om gemaklik af te tree, en of jy reeds genoegsaam spaar.

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Deur Daleen Gouws Stel jou begroting aanlyn op Stel jou finansiële profiel op en kry toegang om jou begroting aanlyn op te stel en as ’n PDF-dokument te stoor. Nadat jy jou profiel opgestel het, kan jy dit in ’n veilige omgewing stoor en gereeld hersien. Jy kan ook vir Solidariteit Finansiële Dienste toegang tot jou profiel gee sodat hulle jou kan ondersteun met jou begroting, antwoorde op kwelvrae en selfs beleggingsadvies. Artikels en video’s Op finansies.solidariteit.co.za sal jy ’n magdom artikels vind wat jou help om jou geldsake beter te verstaan. Gebruik die soekfunksie om na artikels te soek. Buiten die artikels sal daar ook maandeliks nuwe video’s beskikbaar wees met praktiese riglyne vir geldbestuur, beleggings, en so meer. Koop ’n nuwe motor Oorweeg jy dit om ’n nuwe of gebruikte motor aan te koop? Maak op finansies.solidariteit.co.za seker hoeveel jou maandelikse paaiement sal beloop. ’n Nuttige sakrekenaar sal jou help met die berekening.

Vrae en antwoorde Het jy ’n vraag oor geldsake? Besoek die webtuiste finansies.solidariteit.co.za en stel jou vraag aan Solidariteit Finansiële Dienste. Versekering, inkomstebeskerming en ongeskiktheidsdekking Solidariteit Finansiële Dienste vertel jou op dié blad meer oor korttermynversekering, lewensversekering, inkomstebeskerming en ongeskiktheidsdekking. Jy kan ook aanlyn meer uitvind oor die verskillende produkte wat beskikbaar is. Beleggingsadvies en hersiening van jou bestaande portefeulje Solidariteit Finansiële Dienste bied jou aanlyn ondersteuning ten opsigte van beleggings en beleggingsbesluite. Toegang tot die maandelikse SFD-nuusbrief Kry op finansies.solidariteit.co.za toegang om in te teken op ’n maandelikse nuusbrief van Solidariteit Finansiële Dienste met diepte-inligting oor geldsake. S

Nuuswaardig

Jy en die Reg: Wêreld van (regs)kennis op web

’n

Deur Lindie de Beer

Mens weet nooit wanneer jy regsadvies gaan nodig kry nie. ’n Mens weet ook nie altyd of jy regsprosesse en -situasies korrek hanteer nie. Op Solidariteit Wêreld se splinternuwe Jy en die Reg-blad kry jy ’n nuttige oorsig van alle regsaspekte wat jy moontlik sal teëkom.

Regsvrae reeds vir jou beantwoord Het jy ’n regsvraag? Solidariteit se regskenners het dit moontlik reeds beantwoord. Klik bloot op die kategorie van jou keuse en lees vrae en antwoorde daaroor wat op ware gevalle gebaseer is. Jy sal waarskynlik die nodige inligting kry en indien nie, kan jy jou arbeidsaak aanmeld deur dit kortliks aan ons regskenners te verduidelik. Wat is die verskil tussen arbeidsreg en sivielreg, strafreg, kommersiële reg en familiereg? Regsterme kan ’n mondvol wees. Solidariteit Wêreld se Jy en die Regblad leer jou alles wat jy moet weet. Die arbeidsreg fokus op aspekte soos praktykkodes, kontrakte en wette. Laai verwysingsvorms wat met arbeidsreg verband hou, op dié blad af. Solidariteit bied aan lede en ondersteuners toegang tot sivielregtelike advies deur gebruik te maak van ’n voorkeur eksterne firma genaamd Serfontein, Viljoen en Swart. Lede van Solidariteit kan gratis telefoniese sivielregtelike advies deur die Solidariteit Dienssentrum ontvang deur 0861 25 24 23 te skakel. Om uit te vind wat jou regte in terme van vervolging is en hoe om ’n klag te lê indien daar op enige van jou regte ingedring word, kan jy die strafregafdeling besoek. Hier word daar gefokus op arrestasie, dronkbestuur en aanranding. Wat mag jy doen? Wat is jou regte? Hoe lê jy ’n klag? Indien jy nie weet hoe om kontrakte op te stel nie of meer wil weet oor die nuutste verbruikerswet, afbetalingsooreenkomste of regsentiteite kan jy die afdeling vir kommersiële reg besoek. Al die nodige voorbeelde is hier aflaaibaar. Familiereg bevat verskeie afdelings soos egskeiding, onderhoud, huwelike en gesinsgeweld. Vind uit wat sê die wet oor elk van hierdie onderwerpe deur dié blad te besoek. Boedels en testamente Dit is belangrik om ’n testament te hê en te verstaan hoe die boedelproses werk indien ’n boedel afgehandel moet word. Lees meer hieroor op Solidariteit Wêreld. Maak seker jy het die nodige dokumente in plek en indien jy ’n Solidariteit-lid is, kan jy sommer gratis ’n testament laat opstel. Pro forma-kontrakte Enige voorbeeld van ’n kontrak wat jy benodig, kan jy hier gratis aflaai. Kom skerp jou regskundigheid op deur www.solidariteit.co.za te besoek en beskerm jouself met kennis. Solidariteit as vakbond hanteer slegs arbeidsregtelike sake, wat een van die lidmaatskapvoordele is wat Solidariteit bied. Alle ander regsake op hierdie blad word deur ander partye aangebied en is nie ’n ledevoordeel van Solidariteit nie. S Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

Foto’s: Reint Dykema

Nuuswaardig

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Nuuswaardig

Lizz Meiring praat oor tannie Sollie

D Solidariteit Wêreld volgens tannie Sollie Solidariteit begin vanjaar met ’n SPLINTERNUWE INTERNETINISIATIEF genaamd Solidariteit Wêreld. Deur die kuberruim as ’n kuberunie te betree, neem Solidariteit weereens die voortou wat vakbonde betref. Maar wat is Solidariteit Wêreld, wat is ’n kuberunie en hoe gaan Solidariteit dit bemeester? CILLESTE VAN DER WALT verduidelik.

l hierdie vrae sal beantwoord word deur tannie Sollie. Sy verskyn oor die volgende paar weke op YouTube en Solidariteit se Facebook-blad om jou meer te vertel oor die kuberarea, Solidariteit Wêreld. Hierdie opwindende plek op die internet bied jou raad, oplossings, nuwe idees, regshulp en talle ander fantastiese dinge. Tannie Sollie is as Solidariteit Wêreld se woordvoerder gekies omdat sy ’n vooraanstaande vrou in haar gemeenskap en ’n vurige kampvegter vir menseregte is. Sy is ook baie eerlik en ’n trotse vrou wat heelwat tyd by boekklubs en vrouebemagtigingseminare deurbring om motiveringspraatjies te lewer.

Met verloop van tyd leer tannie Sollie al hoe meer oor tegnologie en hoe gerieflik dit is om mense deur sosiale media te bereik. Sy huiwer dan nie om haar mening op sosiale media te gee nie, en as ’n alwetende oujongnooi gebruik sy graag Solidariteit Wêreld om haar stellings te ondersteun. Sy is ook ’n baie nuuskierige vrou wat alles wil weet sodat sy haar mening daaroor kan lug sonder om soos ’n leek te lyk. Tannie Sollie is ’n opkomende kuberster wat sosiale media ten volle wil benut sodat sy alles kan deel wat sy op Solidariteit Wêreld leer. Gaan kyk gerus self waarom tannie Sollie vir Solidariteit Wêreld so ophemel – jy sal nie anders kan as om met haar saam te stem nie. S

ie Solidariteit-span het in Maart die geleentheid gehad om saam met Lizz Meiring te werk aan ’n paar video-opnames vir ons splinternuwe webtuiste, Solidariteit Wêreld. Ons het met Lizz gesels oor haar rol as tannie Sollie in die reeks inligtingstukke wat opgeneem is. Hoe het jy deel geword van dié opwindende projek? Solidariteit het my gevra om die projek te doen op voorstel van Giep van Zyl, ’n teatervervaardiger wat my en my werk ken. Aanvanklik was hul idee dat ek as myself die video’s sou doen, maar ek skep toe die karakter en die naam tannie Sollie omdat ek dink dit sal beter, vermaakliker en interessanter wees. Haar naam verwys natuurlik na Solidariteit. Wat is die boodskap wat tannie Sollie aan die publiek oordra? Solidariteit Wêreld is jou portaal tot ’n beter wêreld, en “dit is so, want Solidariteit sê so”. Wat is die verhouding tussen tannie Sollie en oom Frik? Kyk die video’s om meer oor die intrige uit te vind! ’n Mens praat nie uit nie... Hoekom moet jongmense soos Nina na tannie Sollie luister? Want tannie Sollie is hipermodern, ingelig oor die “latest” en ”greatest”. Sy’s ’n duisend maal meer “hip” as wat sy lyk, en sy’s nogal vermaaklik, dink ek! S Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

Nuuswaardig

* Die aantal lede wat Solidariteit bystaan met eise weens beroepsbeserings en -siektes.

200 000

Die aantal eise wat jaarliks by die Vergoedingsfonds ingedien word.

Vergoedingskommissaris: Druk neem toe

Foto: iStockphoto.com

edert Solidariteit op 3 Februarie ’n veldtog teen die vergoedingskantoor se swak diens van stapel gestuur het, het die druk op die vergoedingskommissaris toegeneem. Nie net het meer as 10 organisasies wat mediese praktisyns verteenwoordig ook met hul besware teen die vergoedingskantoor se swak diens vorendag gekom nie, maar Solidariteit het ook die hulp van die openbare beskermer ingeroep. Die vakbond Solidariteit het op 27 Februarie in ŉ skrywe aan Thuli Madonsela, die openbare beskermer, versoek dat die totale verval van dienslewering deur die kantoor van die vergoedingskommissaris ondersoek word. Dit volg nadat Solidariteit en verskeie instellings wat mediese praktisyns verteenwoordig, vroeër in Februarie tydens ŉ noodvergadering ŉ memorandum opgestel het waarin die kommissaris onder meer versoek is om dringende en onmiddellike stappe te neem om ŉ behoorlike vergoedingsdiens aan die publiek te lewer. Die kommissaris het egter nie binne

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Deur Inge Strydom die verlangde tydperk op die memorandum gereageer nie en het Solidariteit se veldtog in die media afgemaak as “dramaties”. Hildie Potgieter, woordvoerder van Medhub – ŉ instelling wat mediese praktisyns verteenwoordig – het by die noodvergadering gesê die nuwe Umehluko-eisbeheerstelsel wat in Augustus 2014 deur die vergoedingskantoor ingestel is, is nie gebruikersvriendelik nie. “Die stelsel plaas ŉ reuse- administratiewe las op dokters wat eise by die vergoedingsfonds wil indien. Boonop is die stelsel onverstaanbaar – dis op sigself ŉ reusestruikelblok vir almal wat die stelsel moet gebruik,” het Potgieter gesê. Volgens Paul Mardon, hoof van Solidariteit se afdeling vir beroepsgesondheid en -veiligheid, het Solidariteit die openbare beskermer versoek om die moontlikheid te ondersoek om die vergoedingskantoor onder eksterne kontrole en beheer te plaas. Solidariteit is van mening dat werkers wat beroepsbeserings of -siektes opgedoen het, se grondwetlike reg op sosiale sekerheid en ander

fundamentele grondwetlike regte ondermyn word. “Ons is van mening dat die kantoor van die openbare beskermer die mees geskikte en bes geposisioneerde instelling is om die aangeleentheid te ondersoek. Solidariteit het die openbare beskermer ook gevra om die nodige aanbevelings te maak ten opsigte van die probleme wat met dienslewering deur die kantoor van die vergoedingskommissaris ondervind word,” het Mardon gesê. Mardon sê dit is sleg dat die vergoedingskommissaris, wat ŉ noodsaaklike diens aan die publiek moet lewer, nie die erns van die situasie besef nie. “Die publiek is afhanklik van die vergoedingskantoor vir die hantering van eise ten opsigte van beroepsbeserings en -siektes. Hoewel ons die kommissaris daarop gewys het dat duisende mense geweldig ly onder die vergoedingskantoor se swak diens, het die kommissaris gekies om sy rug op die lot van hierdie mense te draai,” meen Mardon. S

Newsworthy

Union supports reduction in UIF contributions

Photograph: iStockphoto.com

rade union Solidarity welcomed the proposal of the Department of Finance to reduce contributions to the Unemployment Insurance Fund (UIF) from a maximum of R297,44 per month to a maximum of R20 per month. This measure will return the UIF’s excessive reserves to workers. Solidarity has been requesting such a reduction since 2012, as the UIF continually collects far more funds than is necessary to carry out its mandate. According to comments submitted to the Department of Finance by the Solidarity Research Institute (SRI), the UIF currently has an investment portfolio of R94 billion. Moreover, the fund annually collects more than twice as much money as is needed to pay out claims, which leads to the continuous growth of the fund’s reserves to the detriment of the labour market. Paul Joubert, senior economics researcher at the SRI, says all workers contributing to the UIF

By Lindie van Zyl

R94 billion

The amount the UIF currently has in an investment portfolio. This is more than twice the amount needed to pay out claims. will definitely have 0,93% more money, up to R138,72 per month, in their pockets when the reduction is implemented. “Depending on how the so-called employers’ UIF contribution will be handled, this amount could rise to R252,47, or alternatively, more money would be available to employers to employ additional workers,” Joubert says. “Solidarity is also proposing that the lower contribution not only apply to the 2015-’16 financial year but that the repayment of excessive reserves to workers be continued until the UIF only has a prudent, adequate reserve left to carry out its existing mandate,” Joubert says. S

Nuuswaardig

Verteenwoordiging: Vat jou goed en trek, Ferreira ’n Onlangse verslag van die vakbond Solidariteit oor die PROVINSIALE MIGRASIE wat moet plaasvind om die staat se regstellendeaksiebeleid van VERTEENWOORDIGING te laat realiseer, dui aan dat daar 1,1 miljoen bruin Suid-Afrikaners te veel in die Wes-Kaap is, berig CILLESTE VAN DER WALT.

Foto: iStockphoto.com

ié “oortollige” 1,1 miljoen verteenwoordig 80% van die ekonomies aktiewe bruin bevolking in die Wes-Kaap. Hierdie bruin Suid-Afrikaners sal grootliks vervang moet word deur swart Suid-Afrikaners afkomstig uit alle provinsies behalwe die Noord-Kaap. Altesame 65% van die bruin Suid-Afrikaanse bevolking in die Noord-Kaap sal die provinsie ingevolge die staat se beleid moet verlaat en 70% van Indiër-Suid-Afrikaners sal uit KwaZulu-Natal moet trek. “Indien die staat sy omstrede regstellendeaksieprogram wil toepas, sal dit lei tot grootskaalse sosiale manipulasie. Die staat argumenteer dat die nasionale rassedemografie in alle provinsies toegepas moet word. Die gevolge van die staat se planne is so absurd dat ’n mens bykans nie kan glo dat die departement van korrektiewe dienste (DKD) dit in die hof wil verdedig nie. Die Solidariteit-verslag se syfers wys dit is prakties en polities onmoontlik om die staat se rasse-ideologie te implementeer,” het dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit, gesê. Die verslag wys ook verder daarop dat daar ongeveer 190 000 wit mense te veel in die Wes-Kaap is en 308 000 in Gauteng. Daar is sowat 300 000 swart Afrikane te veel in Limpopo en 260 000 in KwaZulu-Natal. Om die staat se doelwit van gelyke rasseverteenwoordiging in al die provinsies te bereik, moet meer as 3 miljoen Suid-Afrikaners geskuif word. Ironies genoeg is swart Afrikane die groep waarvan die grootste getal, naamlik 1,3 miljoen, moet trek. Bruin Suid-Afrikaners met ’n totaal van 1,2 miljoen is die tweede grootste groep wat sal moet trek. In 2012 in die saak wat Solidariteit namens Christo February teen die DKD aanhangig gemaak het, het die staat se advokaat soos volg geargumenteer: “February could move anywhere in South Africa if the demographics in the Western Cape did not benefit him… Take North West for instance: The population is mostly black. They need a combination of black, Coloured and white people. The idea is to fill the gaps.” “Die staat het dus werklik die bedoeling dat mense moet trek na provinsies waar hulle

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

300 000

65%

swart Suid-Afrikaners te veel in Limpopo

van die bruin bevolking in die Noord-Kaap sal dié provinsie moet verlaat

Suid-Afrikaners sal ingevolge die staat se doelwit van gelyke verteenwoordiging geskuif moet word.

1,1 miljoen

bruin Suid-Afrikaners te veel in die Wes-Kaap

70%

van Indiërs sal uit KwaZulu-Natal moet padgee

PORTEFEULJEKOMITEE STEUN DKD-UITSPRAAK Die portefeuljekomitee vir arbeid se ondersteuning van regter Hillary Rabkin-Naicker se uitspraak in Solidariteit se guns in die regstellendeaksiesaak teen die departement van korrektiewe dienste (DKD), word as ’n oorwinning vir die vakbond gesien. Kragtens die hofbevel ten gunste van tien Solidariteit-lede, mag die DKD nie slegs onderverteenwoordig is. Hulle voer dié argument formeel in die hof aan. Dit is dus nie net populistiese uitsprake nie. Mense het dus nie regte waar hulle bly nie, maar hulle moet agter hul regte aantrek,” het Hermann gesê.

die nasionale rassedemografie tydens die aanstelling en bevordering van werknemers in ag neem nie en moet die Wes-Kaap se rassedemografie ook in aanmerking geneem word. Luidens berigte het die komitee onlangs hul steun vir dié minder rigiede toepassing van regstellende aksie uitgespreek. Solidariteit het weer ’n oproep tot die DKD gerig om nie met hul appèl voort te gaan nie. Volgens Hermann is die appèl nóg uit ’n regsoogpunt nóg uit ’n morele oogpunt verdedigbaar. S

Nuuswaardig

Ondersoek gevra na landdros se rassismebewerings

anddros Revana Jacobs van Mmabatho in Noordwes se geskiktheid vir haar pos as landdros gaan moontlik ondersoek word ná Solidariteit die minister van justisie en konstitusionele ontwikkeling, Michael Masutha, versoek het om haar aanstelling te heroorweeg weens vals bewerings van rassisme wat sy gemaak het. Die ondersoek sal bepaal of dié dienende landdros – wat ten tye van die voorval ’n senior staatsaanklaer was – aan wangedrag skuldig is. Dit volg nadat die staatsdiens se algemene sektorale bedingingsraad onlangs bevind het dat sy ’n Solidariteit-lid valslik van rassisme beskuldig het. In ’n brief aan Masutha meld die vakbond dat Jacobs in 2007 altesaam 12 vals aanklagte ingedien het teen sy lid en vroeëre hoofaanklaer, Jacques Swanepoel. Swanepoel was destyds Jacobs se hoof. Nadat Jacobs se bewerings ondersoek is, is Swanepoel op grond van wangedrag deur die Nasionale Vervolgingsgesag (NVG)

Deur Inge Strydom ontslaan. Die staatsdiens se algemene sektorale bedingingsraad het Swanepoel egter later onskuldig bevind op die klag van rassisme en hy is in sy vorige pos heraangestel. Volgens Johan Kruger, adjunkhoofsekretaris van Solidariteit, is die vakbond bekommerd oor Jacobs se geskiktheid om die amp van landdros te beklee. “Ons het Jacobs se optrede tydens die arbitrasieproses as hoogs kommerwekkend ervaar. In een stadium het sy ons lid blatant ’n rassis genoem. Die arbiter het daarop aangedring dat sy die stelling terugtrek, maar sy het geweier. Jacobs het boonop erken dat sy onder eed gelieg het,” het Kruger gesê. Jacobs is in 2006 van Pietermaritzburg na die Klerksdorpse landdroshof verplaas. Dit blyk uit Jacobs se getuienis dat sy ongelukkig was oor die verplasing en dat sy ten alle koste terugverplaas wou word. “Jacobs het beweer dat Swanepoel se sogenaamde rassistiese optrede die rede vir haar

ongelukkigheid by die Klerksdorpse landdroshof was. Dit het egter later geblyk dat Jacobs se aantygings sonder enige substansie was,” het Kruger gesê. “Ons vind sulke gedrag baie oneties en kommerwekkend, veral komende van ’n persoon in so ’n posisie en van so ’n statuur. Jacobs was nie net ’n getuie in dié verrigtinge nie, maar sy is ook ’n regterlike amptenaar en behoort derhalwe daarop bedag te wees en haar te weerhou van enige gedrag wat moontlik as minagtend beskou kan word,” het Kruger bygevoeg. Volgens Kruger word die gedrag van landdroste bepaal deur die gedragskode vir landdroste soos in artikel 90 van die Wet op Landdroshowe van 1993 vervat. “Solidariteit dring daarom daarop aan dat die minister ingevolge hierdie wet ondersoek doen na Jacobs se wangedrag en haar geskiktheid om in die posisie van ’n landdros te dien,” het Kruger gesê. S

Newsworthy

244%

The increase in PUBLIC DEBT from 2007-’08 to 2015-’16.

Taxation set to increase burden on economy

Photograph: iStockphoto.com

he 2015 budget speech clearly shows that amid difficult economic conditions, Minister Nene plans to further expand State expenditure, incur more State debt and implement more redistribution. Piet le Roux, Head of the Solidarity Research Institute, said Minister Nene’s announcement of a significant increase in personal income tax is, unfortunately, a continuation of recent harmful trends. “There were in fact increases in personal income tax for the past three years, as taxpayers had to cede larger proportions of their income to income tax. It’s simply not true that taxpayers had experienced relief during this period,” Le Roux said. Concerning the so-called fiscal consolidation referred to by Nene, Le Roux said it would not constitute any real savings in State spending. “Government spending will simply increase at a slightly slower rate than planned, but it will nevertheless still increase.” Le Roux said the reduction in employees’ contributions to the Unemployment Insurance Fund (UIF) is one of very few rays of light in the Minister’s budget speech. “Since 2013, Solidarity has been arguing for the permanent reduction

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

PERSONAL INCOME TAX The Finance Minister proposed a marginal personal income tax rate increase of 1% for all income tax brackets, with the exception of the lowest bracket which would remain at 18%. This means taxpayers earning approximately R100 000 per year will have R44,25 extra in their pockets every month, which barely covers the ever-rising cost of fuel and consumables. Taxpayers who earn approximately R1 million per year can however expect to take home R379,22 less cash every month. It is incredible to think that 11% of all registered taxpayers bring in 61% of the total personal income tax payable in South Africa, yet the lower-income earners get to take home more on a monthly basis. I am not sure how much longer the 11% will continue to tolerate this. – Karen Botha, PwC Tax Senior Manager of UIF contributions. Unfortunately, it seems this relief measure is only temporary, compared to all the other permanent tax increases the

Minister has announced,” Le Roux said. According to Le Roux, it is perturbing that taxpayers have to pay more in taxes on an ongoing basis to redeem growing public debt. During the period from 2003-’04 to 2007-’08 public debt increased by only 27%, while it increased by a massive 244% from 2007-’08 to 2015-’16. “As an alternative, Government should rather cut back on its spending of tax revenue to rein in public debt. Although Nene had much to say about expenditure efficiency, he merely repeated the same refrain we hear every year, while reality proves the opposite,” Le Roux said. Le Roux said the billions of rand spent every year on unauthorised, irregular, fruitless and wasteful expenditure as disclosed by the Auditor General proved that Government was spending tax money inefficiently. “Government spending that is technically not irregular is often still wasteful and inefficient, because it takes up resources that should be available to the private sector,” he said. Solidarity maintains that the wealth of South Africans cannot be multiplied by means of a redistribution budget. It is clear that Government’s first priority is to be efficient only in milking hard-working people through more taxation. S

Finansiële Dienste

REGSHULPVERSEKERING

KRAG Kry die KRAGVAN van die DIE WET KRY VANDAG NOG ’N PROKUREUR AAN JOU KANT! WET aan jou kant!

Solidariteit Dienste Dienste bied regshulpversekering in samewerking met Legal X. Daarom biedFinansiële Solidariteit Finansiële regshulpversekering samewerking metprokureur in jou diens teen Kryinvandag nog ’n Legal X om jou te help om die krag van dieR97 wet per maand.* slegs aan jou kant te kry. Kry vandag nog ’n prokureur in jou diens teen slegs R82 per maand.*

• Telefoniese regshulp – 24 uur per dag. • Regsverteenwoordiging ter waarde vanTelefoniese R45 000 per jaar. regshulptoegang – • Onbeperkte tot regsdokumentasie. 24 uur per op dageiendomsoordragte. • Afslagtariewe

• Skakel 0861 765 734 of besoek www.legalx.co.za

Regsverteenwoordiging ter waarde van R45 000 per jaar

0861 765 734

www.legalx.co.za

Solidariteit Beweging Solidariteit Beweging

Skakel ons vandag nog by Solidariteit Finansiële Dienste

0861 10 10 05

Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde verskaffer Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556 FSP-nommer: 15556

Afslag op eiendomsoordragte

Onbeperkte toegang tot regsdokumentasie

* Bepalings en voorwaardes geld

Legal X is ’n gemagtigde verskaffer van Legal X is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 5277 finansiële dienste • FSP-nommer: 5277

Nuuswaardig

Akademia – studeer in Afrikaans terwyl jy werk PRIVAAT AFRIKAANSE UNIVERSITEITSWESE. Grade; nauurs; bekostigbaar. Moderne tegnologie, tabletrekenaars, aanbiedings in videokonferensieformaat en ŉ e-ondersteuningstelsel. Toegang tot universiteitswese in jou moedertaal. Die opsie om te studeer terwyl jy voltyds werk... Dís presies wie en wat Akademia is!

Foto: iStockphoto.com

kademia is begin deur die R10-bydraes van doodgewone werkende mense – R10-bydraes wat reeds as ŉ saamgestelde bedrag vir honderde studente hoop skep vir ŉ goeie werk en ŉ beter toekoms. Akademia is deur Solidariteit in die lewe geroep en aan die groter Afrikaanse mark aangebied om dit hul eie te maak. Akademia het vanjaar reeds 276 ingeskrewe studente in een van twee B.Com-grade, twee diplomas en twee hoërsertifikaatprogramme. Geakkrediteerde opleiding word deur sewe studiesentrums aan studente in beide die groter Gauteng en die Wes-Kaap gebied. Dít is Akademia, sy kenmerke dié van ŉ nuwe gemeenskapsinstelling wat universiteitstoegang onder sy eie gemeenskap wil bevorder.

Maar hoe werk dit? Akademia bied reeds grade, ŉ diploma en twee hoër sertifikate aan. Al hierdie kwalifikasies is geakkrediteer by die Raad op Hoër Onderwys – die nasionale liggaam wat alle universiteite in Suid-Afrika se kwalifikasies goedkeur. Studente skryf aanlyn in op Akademia se webtuiste, en woon dan 14 kontaksessies per vak per jaar by. Hierdie kontaksessies word so gegroepeer dat dit elke twee weke óf oor twee weeksaande óf op ŉ Saterdag plaasvind. Kontaksessies word nauurs aangebied in een van sewe studiesentrums in Gauteng en die Wes-Kaap. Die nauurse klasse stel studente dus in staat om voltyds te werk terwyl hulle studeer. Tesame met rentevrye studielenings waarvoor Akademia-studente kan aansoek doen, ruim dit finansies as ŉ potensiële hindernis uit die weg. Dit gee ook aan skoolverlaters die geleentheid om broodnodige werkervaring op te doen terwyl hulle studeer. ŉ Tabletrekenaar is ingesluit by die klasgeld, sodat geen student van studies weerhou word omdat hy nie oor die nodige tegnologie beskik nie. Wi-fi is beskikbaar in al ons sentrums. Die Spens, Akademia se e-ondersteuningstelsel, bied aan studente die moontlikheid om klasse ná die tyd af te laai en weer te kyk, ŉ e-biblioteek, studiegidse en ŉ kommunikasieplatform tussen studente en dosente. Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Wat kan ek studeer? • B.Com Ondernemingsbestuur: ŉ Stewige bestuursgraad wat alle aspekte van bestuur insluit, en waaruit jy in bykans enige bestuursrigting kan spesialiseer. • B.Com Bestuursrekeningkunde: Hierdie graad is binne die internasionale CIMAkwalifikasie (Chartered Institute of Management Accountants) ontwikkel, wat beteken dat ŉ student ná die voltooiing van sy graad sy CIMA-kwalifikasie kan voltooi en dan as geoktrooïeerde bestuursrekenmeester kan registreer. • Hoër Sertifikaat in Rekeningkunde: Hierdie eenjaar- NQF5-kwalifikasie is ŉ werkuitkomsgebaseerde kwalifikasie wat die student

reeds toegang tot die intreevlak- finansiële bedryf gee, maar ook die student toelaat om vir die B.Com Ondernemingsbestuursgraad aansoek te doen. • Hoër Sertifikaat in Kantooradministrasie: Hierdie kwalifikasie bied dieselfde uitkoms as die vorige, maar is spesifiek gerig op studente wat hulle in kantoor- en/of projekadministrasie wil begewe. • Nuwe grade wat beplan word, is ŉ B.Com Ekonomie en Regte, ŉ B.Com Finansiële beplanning en ŉ B.Nur in Verpleegkunde. Die uitslag van dié aansoeke word in Oktober vanjaar verwag. • Besoek die webtuiste by www.akademia.ac.za vir meer inligting of om te registreer. S

Bedryfsnuus

Nuus oor al die bedrywe waarin die vakbond Solidariteit funksioneer asook kwessies wat jou in die wêreld van werk regstreeks raak.

More tough times ahead for Telkom employees With the last round of RETRENCHMENTS not even finalised, Telkom employees are once again subjected to another strenuous restructuring process. This time it seems as though more than 1 200 employees are affected, while Telkom’s future is more uncertain than ever. INGE STRYDOM reports.

Photograph: Martie Maree

n February, Telkom issued both section 189 (restructuring due to operational requirements) and section 197 (business transferral) notices in terms of the Labour Relations Act to trade unions. After receiving the notices, Solidarity expressed its concern about the lack of detail, saying that the notices “do not contain detail concerning the number of workers who will be affected by the respective processes, which is contrary to the requirements of the Labour Relations Act.” Meanwhile, rumours have emerged from reliable sources that Telkom has already signed contracts with various service providers in terms of which Telkom employees will be transferred and core services outsourced, even though there has been no consultation with trade unions regarding this issue. “The latest process of restructuring has caused a commotion among the company’s employees. Since it

was announced, we have been inundated with enquiries from our members. Employees and other interested parties are in the dark about the ultimate goal of the process, as Telkom is intentionally withholding certain details,” said Marius Croucamp, head of the Communication Industry at Solidarity. The latter urged Solidarity to question Telkom directly about the uncertainties surrounding its retrenchment process. “Telkom has revealed certain details regarding the process, but several questions still remain unanswered and we will continue to probe the matter until we have received sufficient particulars. Our members’ interests remain our first priority,” Croucamp said. During the first round of consultations with Telkom, Solidarity managed to gain the following insight into the departments and employees that are affected, as well as the suppliers involved:

Area

Full-time employees affected

Identified supplier

Effective date

Fixed-line call centres

891

WNS

31/03/2015

Supply chain – network and operations

253

Barloworld

31/03/2015

Supply chain – retail

Ingram Macro

31/03/2015

IT legacy Amdocs-based billing systems

ASAJE

31/03/2015

Managed print services

Bidvest

31/03/2015

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Solidariteit bekommerd oor afleggings by MTN Deur Cilleste van der Walt

ie selfoondiensverskaffer MTN het onlangs weer opspraak gemaak met die aankondiging dat hy sy plaaslike sake-eenhede wil herstruktureer, ’n besluit wat sowat 578 werknemers sal raak. Die vakbond Solidariteit het ’n artikel 189-kennisgewing ontvang wat aandui dat MTN eersdaags met hierdie proses gaan begin. Volgens Marius Croucamp, hoof van die kommunikasiebedryf by Solidariteit, is dit duidelik uit onlangse afleggingsprosesse by MTN dat bekwame en getroue werknemers by die maatskappy voortdurend aan die kortste end trek. “MTN lê voortdurend werknemers af in ’n poging om sy langtermynvolhoubaarheid te verseker. Ons meen die maatskappy behoort ’n ander strategie te volg eerder as om van waardevolle kundigheid ontslae te raak,” sê Croucamp. MTN het ook in Augustus verlede jaar met ’n artikel 189-afleggingsproses begin, wat 847 personeellede in bestuursposte geraak het. Die maatskappy het sy swak opbrengs en groei as rede vir die beoogde afleggings aangevoer. MTN het die afgelope jaar 476 werknemers afgelê. Croucamp sê afleggings by verskeie groot maatskappye in die inligtings-, kommunikasie- en tegnologiebedryf die afgelope jaar het gewys watter emosionele impak afleggings op werknemers kan hê. “Benewens verlaagde werksekuriteit, lei die afleggings tot oorlaaide werknemers en laer produksie, wat weer verdere afleggings tot gevolg kan hê. Solidariteit sal daarom klem lê op die welstand van werknemers tydens afleggingskonsultasies met maatskappye in die bedryf,” het hy gesê. Croucamp sê Solidariteit beoog om van meet af aan by die konsultasieproses betrokke te wees, om afleggings of die impak daarvan te beperk en toe te sien dat werknemers se emosionele welstand in ag geneem word. Dit is nog onduidelik hoeveel Solidariteit-lede deur die nuutste afleggings geraak word. S

Bedryfsnuus

3 uit 19 munisipaliteit in die Vrystaat het in die laaste ouditronde ’n ongekwalifiseerde mening met bevindings by die OG ontvang.

Meer as derde van munisipaliteite wanfunksioneel Die minister van samewerkende regering en tradisionele sake, Pravin Gordhan, het ná pres. Jacob Zuma se onlangse staatsrede beweer dat slegs ’n derde van Suid-Afrikaanse munisipaliteite wanfunksioneel is. Solidariteit kan egter met NAVORSING van die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI) bewys dat meer as ’n derde van Suid-Afrika se MUNISIPALITEITE wanfunksioneel is, skryf CILLESTE VAN DER WALT.

Foto’s: iStockphoto.com

olgens dr. Eugene Brink, senior navorser by die SNI, het Solidariteit die afgelope twee jaar verskeie aspekte van munisipale dienslewering in ses provinsies bestudeer. Hieruit het dit geblyk dat verreweg die meeste van die munisipaliteite wat bestudeer is, ernstige gebreke ten opsigte van basiese dienslewering toon. “Ons navorsing toon byvoorbeeld dat Noordwes groot agterstande ten opsigte van vullisverwydering ervaar en dat puttoilette volop in dié provinsie is. Daar is tientalle munisipaliteite, veral in die Vrystaat, Noordwes en selfs in dele van Gauteng, waar inwoners nie skoon drinkwater het nie. Boonop vaar die meeste munisipaliteite in die Oos-Kaap, Noordwes, Limpopo en Mpumalanga uiters swak volgens ouditmenings deur die ouditeur-generaal (OG),” sê Brink. Brink meen verskeie faktore dra daartoe by dat die prentjie van Suid-Afrikaanse munisipaliteite somber is. “Die onvermoë om basiese dienste te lewer, swak bestuur, ’n algehele tekort aan kapasiteit, kaderontplooiing, straffeloosheid vir oortreders en niepresteerders asook korrupsie is en bly die grootste struikelblokke wat munisipaliteite moet oorkom.

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

“Boonop word bedryfskoste opgejaag deur konsultante te gebruik om die werk te doen van mense wat by munisipaliteite daarvoor aangestel is en steeds daar werk. Die belastingbetaler betaal dus dubbel en daar is steeds min verbetering in die munisipaliteite se ouditmenings,” sê Brink. Brink het bygevoeg dat die Suid-Afrikaanse Instituut vir Rasseverhoudinge verlede jaar ook bevind het dat swak munisipale dienslewering toegeskryf kan word aan politieke aanstellings, ’n gebrek aan kapasiteit en ’n tekort aan verantwoordbaarheid. Brink het Gordhan se pogings om die verval in munisipale dienslewering te takel, verwelkom, maar het aangedui dat die probleem groter is as wat die minister beweer. “Ons navorsing toon dat daar ’n algehele gebrek aan dienslewering by die meeste plaaslike munisipaliteite is – en nie net by ’n derde van die munisipaliteite nie. Die Wes-Kaap is sover die enigste provinsie waar munisipale dienslewering op ’n gewenste vlak is.” “Gordhan sal eers die volle omvang van die verval van munisipale dienslewering moet besef en erken voordat hy kan poog om die probleem op te los,” het Brink gesê. S

VINNIGE FEITE • Slegs 3 uit die 19 plaaslike munisipaliteite in die Vrystaat (Mangaung as metro ingesluit) het in die laaste ouditronde ’n ongekwalifiseerde mening met bevindings by die OG ontvang. Die res het almal gekwalifiseerde oudits of ’n weiering (“disclaimer”) ontvang. Geen munisipaliteit in dié provinsie het dus ’n skoon oudit behaal nie. • Slegs 3 uit die 19 munisipaliteite in Noordwes het ongekwalifiseerde oudits met bevindings behaal en nie een het ’n skoon oudit gekry nie. Die kommerwekkende aspek is dat die swak oudits herhaal. • Daar is reuse-agterstande met vullisverwydering in Noordwes en puttoilette kom wydverspreid voor. Uitermate baie van Noordwes se munisipaliteite het 1 uit 10 in die Leefbaarheidsmonitor behaal en slegs drie het 5 of meer uit 10 ontvang. • Die ouditmenings in Mpumalanga het die laaste drie jaar agteruitgegaan. Uit 18 munisipaliteite kon slegs die Steve Tshwete Munisipaliteit ’n skoon oudit behaal en Mbombela (Nelspruit) s’n was ongekwalifiseerd met bevindings. • In die Oos-Kaap was daar ook geen skoon oudits nie en slegs 9 van die 39 munisipaliteite (twee metro’s ingesluit) het ’n ongekwalifiseerde oudit met bevindings ontvang.

Bedryfsnuus BEDRYFSNUUS

Solidariteit verhoging werk vir sy Gesonde ledeMediclinic in mediesebeding bedryf by

D S

Deur Cilleste van der Walt Deur Inge Strydom rie mediese instellings in Gautenghet kanonlangs uitsien na ’n olidariteit loonverhoging, naná gesonde drie rondes dat ’n gunstige loonooreenonderhandelings by koms deur Solidariteit onderskeidelik namens sy lede beklinkPaarl is. Dieenvakbond en Mediclinic die Netcare-hospitaalgroep het op Mediclinic Emfuleni ’n loonoor - ’n loonverhoging van van 7% ooreengekom, eenkoms tussen 7,1 en 7,5%terwyl ’n ooreenkoms vir verhogings van onderskeidelik 6,3% en 7,5% namens lede by vir sy lede daar bereik. Solidariteit Vista Kliniek en die122 Zuid-Afrikaans verteenwoordig lede by Hospitaal (ZAH) bereik is. VolgensPaarl Inge en Strydom, woordvoerder van Solidariteit, het dié werkMediclinic 116 lede by gewers tydens die loononderhandelings gewys dat hulle getroue en Mediclinic Emfuleni. Die oorbekwame wat personeel virJulie hul harde eenkoms, vroeg in bereik werk wil beloon. Die loonooreenkomste met Vista Kliniek en Netcare sluit ook verhois, behels die volgende: die werkgewers se bydraes •gings ’n in Gemiddelde verhoging van tot personeel se mediese fonds in. Solidariteit verteenwoordig lede by verskeie Netcare-hospitale in 7,5% vir verpleegpersoneel. naamlik die Bougainville Femina, Montana Hospitaal •Pretoria, ’n Gemiddelde verhoging van Hospitaal, 7,1% vir administratiewe personeel. Moot Hospitaal. •en die ’n Verhoging van 9,4%Svir die aankoop van uniforms. Die nuwe toelaag is R1 630 om sodoende ook vir die aankoop van skoene voorsiening te maak. • Die werkgewer se mediesefondsbydrae het met 9% verhoog, wat reeds geïmplementeer is. • Understand ’n Totaal van 12yourself studieverlofdae (18 skofte) sal toegestaan word aan werknemers wat deeltyds studeer omis voor berei virSome Interaction with patients and their families highlytevariable. eksamens,and takescenarios of projekte. diagnoses can affect you emotionally, and this can help • you Verskeie forums isyourself. gestig waar lede se besware en enige ander to understand It can facilitate your emotional growth kwessies bespreek word. S and prepare you forkan other challenges in the future.

These skills learnt only in workplace

Working under pressure New nurses will feel the by pressure to practise theirvan skillssoort and unWerkplekforum ATNS eerste derstand their role in a new environment. This will create perforie bestuur Airis Travel and to recognise and understand. mance-related stressvan that important Navigation Systems (ATNS) het fears and emotions. They will also learn how to handle personal onlangs ingewillig om ’n werkplekforum vir werknemers by die maatskappy te Manage patient and family interactions stig. Die doel van die forum is om werkne The diversity of patients, families and associated interactions cannot mers ’n stem in in adie werkplek te bied enIt is only in the healthcare be simulated training environment. groter deursigtigheid rakende werkaange environment that nurses will learn how to- manage difficult situations. leenthede en werkkwessies te verseker. Volgens Derek Mans, organiseerder in Self-confidence die lugvaartbedryf by Solidariteit, is dietraining forum anders as normale As new nurses progress through their curriculum, their conwerkgeweren vakbondkomitees.“Die dieto forum om in in their own knowledge and skilldoel set van begins grow.isOnce fidence die werkgewer te dwing beleideofena praktyke oorweeg in at the hospital however, theom pressures new role te can gnaw away oorleg met die forumlede, waarvan Solidariteit een is. Waar their self-confidence. Creating a healthy balance between self-confibeleide,insoos oor diensbillikheid, in die verlede bloot dence theirdié knowledge and practical experience is vital.deur die bestuur van die maatskappy geïmplementeer is, mag Solidariteit nou insae daarin hêskills voordatand dit in werking tree.” Organisational multi-tasking Die forum, waaroor daar in Junie ooreengekom is, sal There is no question that nurses who2014 possess good organisational nasionaal by al die takke van die maatskappy ingestel word. skills feel more in control at work and manage to complete their Solidariteit verteenwoordig meerskill as 1enhanced 000 werknemers by die duties effectively. This is another in the workplace. maatskappy. S Source: www.nursetogether.com • (By Val Gokenbach) S

FFoto :M Maree .COM OTO ’S:artie ISTOCKPHOTO

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za www.solidariteit.co.za • ISSUE 4 OF 2014

3731

Bedryfsnuus

Vakbond pak afleggings by Assmang en MMC

Gesonde loonooreenkomste in die mediese bedryf bereik

Foto’s: iStockphoto.com

Deur Inge Strydom

olidariteit het in Februarie, ná drie rondes onderhandelings, ŉ loonooreenkoms met die Vista Kliniek in Centurion bereik. Die partye het op ŉ loonooreenkoms van 6,3% op lede se totale kostepakket ooreengekom, terwyl die werkgewer se bydrae tot lede se mediese fonds met 6,6% verhoog is. Solidariteit verteenwoordig nagenoeg 30 lede by dié kliniek. Solidariteit en Matlosana Medical Health Services se Wilmed Hospitaal en Sunningdale Hospitaal in Klerksdorp het ná drie rondes onderhandelings ŉ loonooreenkoms bereik. Die ooreenkoms behels ŉ verhoging van 6,3% op lede se basiese salaris, asook ŉ verhoging van 5,8% op alle toelaes. Lede ontvang dus ŉ totale verhoging van 6,9%. Solidariteit verteenwoordig 500 lede by dié hospitale. Solidariteit het in Februarie, ná drie rondes onderhandelings, ŉ gunstige loonooreenkoms vir sy lede by vyf Netcare-hospitale in Gauteng bereik. Die ooreenkoms behels ŉ loonverhoging van 7% op lede se totale kostepakkette, terywl die werkgewer ook sy bydrae

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

tot lede se mediese fonds met 6,5% verhoog het. Solidariteit verteenwoordig lede by verskeie Netcare-hospitale in Pretoria, insluitend die Netcare Bougainville Hospitaal, die Netcare Femina Hospitaal, die Netcare Montana Hospitaal en die Netcare Moot Hospitaal. Loononderhandelings tussen Solidariteit en die Zuid-Afrikaans Hospitaal (ZAH) het op ŉ hoë noot afgesluit toe Solidariteit in Februarie ná vier rondes onderhandelings ŉ loonverhoging van 7,5% vir sy lede daar beding het. Loononderhandelings tussen Solidariteit en Cureday Clinic in Pretoria het in Maart vanjaar ŉ aanvang geneem. Die bestuur van die maatskappy bied tans ŉ loonverhoging van 8% aan, waarvan 2% na lede se pensioenfonds gekanaliseer sal word. Bo en behalwe die 2% bydrae tot lede se pensioen bied die werkgewer bykomende voordele tot lede se pensioenfonds aan waarvoor lede nie hoef te vergoed nie. Daar is teen druktyd nog nie ŉ ooreenkoms bereik nie en die partye sou weer vergader het om die werkgewer se aanbod te bespreek. S

Deur Inge Strydom

ssmang in Machadodorp, wat hoofsaaklik ferromangaan produseer, het einde Februarie ŉ artikel 189-kennisgewing aan Solidariteit gestuur waarin die maatskappy aandui dat hy alle bedrywighede by sy smelter in Machadodorp moet staak. Die maatskappy skryf die afleggings onder meer toe aan die verhoogde koste van elektrisiteit, asook die onvoldoende voorsiening daarvan. Die maatskappy wil gevolglik 120 werknemers aflê. Solidariteit sal tydens konsultasies met die werkgewer oor die afleggings poog om die impak daarvan op sy lede te beperk. Solidariteit en die bestuur van Manganese Metal Company (MMC) in Nelspruit is tans in gesprekke oor die maatskappy se afleggingsproses gewikkel. Dit volg nadat die maatskappy op 10 Maart 2015 in ŉ artikel 189A-kennisgewing aangekondig het dat hy met ŉ afleggingsproses sal begin waardeur tot 126 werknemers geraak sal word. Solidariteit verteenwoordig sowat 70 lede by MMC. Erkenningsooreenkoms Solidariteit onderhandel tans met die bestuur van die Twee Riviere-platinummyn in Lydenburg vir ŉ erkenningsooreenkoms. Dit volg nadat Solidariteit onlangs sy verteenwoordiging onder lede versterk het en die vakbond nou daarvoor kwalifiseer om sy erkenningsregte by die maatskappy uit te brei. S

Bedryfsnuus

Medupi-kragstasie bring nie dadelik kragverligting

Foto: iStockphoto.com

e midde van voortdurende beurtkrag het die onlangse sinkronisering van die Medupi-kragstasie se eenheid 6 ’n sweempie van verligting en goeie nuus vir Suid-Afrikaners gebring. Khulu Pasiwe, woordvoerder vir Eskom, het ná die sinkronisering van die eenheid in Maart aan die media gesê Eskom se span by Medupi is relatief vol vertroue dat die eenheid teen Junie sy volle krag sal lewer. Kenners het egter gewaarsku dat kragverbruikers nie dadelik enige verligting sal ervaar wanneer die eenheid ten volle begin krag lewer nie. Chris Yellend, ’n energiekenner, het aan Eye Witness News gesê ons sal eers werklik ’n verskil in kragvoorsiening ervaar wanneer al ses eenhede krag aan die netwerk voorsien. “Natuurlik lewer die eenheid ’n bydrae, maar die probleem is veel groter en sal heelwat langer vat om opgelos te word,” het hy gesê. Solidariteit het Eskom-werknemers by

Deur Inge Strydom

Medupi gelukgewens met die suksesvolle sinkronisering van die eerste eenheid, en hulle bedank vir hul harde werk. Johan Kruger, adjunkhoof van Solidariteit, het gesê kragverbruikers moet in gedagte hou dat

Eskom-werknemers ten spyte van die negatiwiteit rondom beurtkrag en kragvoorsiening steeds hul bes doen om die ligte aan te hou. “Ons kan eerstehands getuig dat honderde getroue werknemers, waaronder van ons lede, hulle afgesloof het om die sinkronisering van Medupi se eenheid 6 af te handel. Hoewel die land nog vir lank onder beurtkrag gebuk sal gaan, kan ons darem troos put uit die feit dat daar wel mense is wat dag en nag werk om aan die land se elektrisiteitsbehoeftes te probeer voldoen,” het Kruger gesê. Volgens Eskom se beplanning sal Medupi teen 2020 volstoom krag aan die netwerk kan voorsien. Daar word beraam dat dié kragstasie naby Lephalale (Ellisras) sowat 4 000 kW krag sal kan opwek. Suid-Afrika voorsien twee derdes van Afrika se krag en is die vierde goedkoopste kragvoorsiener ter wêreld. Eskom is een van die top sewe kragvoorsieners ter wêreld. S

Promosieartikel

Negester Klein-Kariba: Bosveld op sy beste Bela-Bela, slegs ŉ uur se ry van Pretoria af, word tans as ŉ VOORKEUR AFTREEBESTEMMING in die Limpopoprovinsie gesien en dit is hier, in die hartjie van die Bosveld en op die voetheuwels van die Waterberge, waar Negester Klein-Kariba geleë is.

Foto’s: Verskaf

y Negester Klein-Kariba, met sy pragtige natuurskoon en lieflike bergfiets-, stap- en drafroetes, kan jy die Bosveld op sy beste geniet. Hierdie beveiligde leefstyl-landgoed grens aan die ATKVKlein-Kariba Vakansieoord naby Bela-Bela. Die natuurlike eienskappe van die leefstyllandgoed is grootliks onversteurd gelaat met geboue wat ontwerp is om ŉ lae visuele en fisiese impak op die bosveld-bioom te hê. Die ontwerpstyl is ŉ kontemporêre interpretasie van historiese Laeveldse plaasargitektuur, relevant tot die omgewing en landboukonteks. Negester Klein-Kariba se dorpsgebied gaan ongeveer 100 ha beslaan met 405 voltitel ploten-plan-eenhede wat in 4 fases ontwikkel word. Fase 1 en 2 se erfgroottes wissel van 250 m2 tot 728 m2 en erfpryse pryse begin by R342 800. Ingesluit by die erfpryse is goedgekeurde huisplanne, argitekfooie en oordragkoste – uitgesluit is munisipale indieningsfooie. Dienste sluit in ŉ mediesesorgsentrum, gemeenskapsentrum met biblioteek, sportfasiliteite, kleinhandelsdienste sowel as skoonmaak- en tuindienste. Fase 1 se dienste word tans geïnstalleer en hiermee saam word die ingangshek en fase 1 van die sorgsentrum gebou. Die sorgsentrum sal aanvanklik uit 10 beddens, dokterspreekkamer, ontvangsarea, waskamer, kombuis en ruskamer vir verpleegpersoneel bestaan. Die eerste woonhuise en die sorgsentrum behoort teen Desember 2015 voltooi te wees. Volgens Schalk Cilliers, die ATKV se uitvoerende direkteur: sake, het die ATKV-direksie ongeveer vyf jaar gelede ŉ diversifikasiestrategie aanvaar en daarom ook betrokke begin raak by die ontwikkeling van aftreebehuising. “Dis die ATKV se strategie om ŉ voetspoor van aftreebehuising in Suid-Afrika te vestig, en Negester Klein-Kariba was die begin van die uitvoering van hierdie strategie,” sê Cilliers. Die ontwikkeling bied voltitel-eiendom aan belangstellende kopers met spesifieke fokus op die vyftigplusser-groep. Dawid Malherbe van Negester sê hulle fokus daarop om ŉ wen-wen-vennootskap te sluit waar beleggers, die ATKV en Negester meewerk om gewaardeerde en volhoubare leefstyl-bestemmings vir vyftigplussers te ontwikkel. “Met behulp van die ATKV het ons toegang tot keur-eiendomme waarvan Negester Klein-Kariba ŉ sprekende voorbeeld is.”

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Schalk Cilliers, uitvoerende direkteur: sake van die ATKV.

Negester en stedelig Die naam Negester is afgelei van DJ Opperman se gedig Negester en stedelig en het grotendeels gedien as inspirasie agter die ontwikkeling van die Negester-handelsmerk en slagspreuk, “Skyn helder!” Ingevolge die Negester-visie word daar gestreef na die “ontwikkeling en bestuur van volhoubare, beveiligde, ekologies-sensitiewe en gewaardeerde leefstyl-landgoedere waar die totale menswees van die vyftigplusser-groep versorg, verbeter en gekoester kan word.” En, soos met Opperman se gedig, “Onthou altyd aan jou dade grens ŉ ewigheid [...] en mag die Suiderkruis en Negesterre witter as die stedeligte in jou siel bly skitter,” glo Negester Klein-Kariba dat sy leefstyl-landgoed juis so ŉ

volhoubare omgewing aan sy inwoners bied. Die ATKV, wat met meer as 80 jaar se suksesvolle oordbestuur en -ontwikkelings spog, het met die ontwikkeling van Negester Klein-Kariba raakgevat. Behalwe vir sy uitstekende ligging en klimaat, bied hierdie leefstyl-landgoed vir vyftigplussers ŉ bekoorlike Bosveld-eiendom wat ‘n uitstekende langtermynbeleggingsgeleentheid beloof te wees. • Ten einde jou plekkie in die Bosveld te bespreek, besoek gerus Negester Klein-Kariba se webtuiste by www.negester.co.za/klein-kariba, of kontak vir Carin Boshoff by 071 612 9129 (carinb@mosmail.co.za) of Hansie Boshoff by 082 419 4642 (negester@mosmail.co.za) vir meer inligting.

Industry News

34% DECREASE IN MINING FATALITIES OVER THE LAST FIVE YEARS

127 fatalities

123 fatalities

112 fatalities

93 fatalities

84 fatalities

Mining fatalities: Still concerns, but improving

Photograph: iStockphoto.com

hile the issue of fatalities in South African mines remains a challenge, the trade union Solidarity welcomes the significant improvement in mine safety in 2014, with statistics indicating a record low number of mining casualties last year. More than 20 mines have achieved zero fatalities in 2014 and according to Adv. Paul Mardon, Solidarity’s Head of Occupational Health and Safety, they are very pleased with the newly released 2014 fatality statistics. Adv. Mardon thanked all stakeholders who contributed to this achievement, but said Solidarity was still concerned about loss of life in the industry. “The 84 fatalities in 2014 directly affected the families or dependants of the deceased, and therefore also had a wider social and economic impact. This places a much larger imperative on the mining industry to achieve zero harm. Furthermore, it has been noted that falls of ground, which some has labelled as uncontrollable, no longer cause the most injuries and fatalities in the mining industry. Solidarity is also concerned about the low improvement in health statistics, as four times more people have died in the industry due to health related issues than safety

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

TOP HEALTH-RELATED ISSUES The top health-related issues in the mining industry are: • Asbestosis (prolonged inhalation of asbestos fibres can cause serious and fatal illnesses, including malignant lung cancer, mesothelioma and asbestosis) • Silicosis (caused by inhalation of crystalline silica dust) • Tuberculosis • Chronic obstructive pulmonary disease • Hearing loss. issues. We do however welcome initiatives by the CEOs in the industry to address these health issues and we urge speedy action and progress in this regard.” Last year was the seventh consecutive year in which a reduction in the number of workers fatally injured at South Africa’s mines was recorded. Compared to the 2010 statistics, the latest 2014 statistics indicate a 34% decrease in fatalities, which is indeed commendable. Although Solidarity is thankful for the remarkable drop in fatalities of nearly 10% (nine fewer fatalities) from 2013 to 2014, it must be

pointed out that many mines were closed for extensive periods in 2014 due to the prolonged strike in the platinum sector. The number of injuries in the mining sector has also decreased from 3 123 injuries in 2013 to 2 569 in 2014. Much has been done to improve health and safety in mines, including the introduction of a number of tripartite initiatives, projects by the Mine Health and Safety Council committees, enforcement by the State, and commitment and action on the part of employers. As a result, leading practices have been researched and implemented. Adv. Mardon further said Solidarity believes that mining companies and employers should focus on the role of leadership in health and safety in 2015 and on actions to change the behaviour of people in the creation of a health and safety culture. “All workers are also urged to take responsibility for their own and fellow workers’ health and safety. The responsibility to enhance health and safety and to address an unsafe culture lies with all of us, as health and safety should always be our first priority.” Solidarity thanked all its hardworking and committed members in the mining sector for working together to achieve this vast improvement! S

Industry News

Solidarity, Comair reach agreement

favourable three-year wage agreement for all cabin crew was reached with Comair at the end of February, bringing an end to Solidarity’s lingering wage dispute with this airline. The agreement involves an overall increase of 8% in the first year, and a 7,5% increase in the second and third years. Solidarity obtained a certificate to strike in January, after wage negotiations foundered at the Commission for Conciliation, Mediation and Arbitration (CCMA). The CCMA later approached the parties to resolve the dispute in terms of section 150 of the Labour Relations Act. The agreement was only reached a month later. “The agreement creates a good balance between the needs of the employees and the employer. Furthermore, the agreement will help to repair the strained relationship between the parties that has hampered this year’s wage negotiations,” said Johan Botha, head of Solidarity’s Professional Industry. The wage agreement will be implemented retroactively from 1 January. Solidarity is part of a cooperation agreement at Comair in terms of which collective bargaining is conducted on behalf of members. Solidarity, the majority union, represents 210 members of the cabin crew of 389. Comair is a JSE-listed company that has been operating successfully for the past six decades in Southern Africa. The company is franchise partners with British Airways and founded kulula.com in 2001. S

Tragedy prevented at Kusasalethu mine In February, an UNDERGROUND FIRE at Harmony’s Kusasalethu gold mine in Carletonville left 487 mineworkers trapped underground for several hours. Fortunately, they were brought to safety within 12 hours. INGE STRYDOM reports.

Photograph: sabc.co.za

he fire, which occurred at the mine’s 75 level approximately 2 300 metres below the surface, had the entire community panic-stricken and everyone feared for the workers’ safety. According to reports, some of the miners used the underground refuge bays to get access to fresh air, water and telephone communication. Rescue teams contained the fire by cutting ventilation to the flames, before going from level to level to escort the workers to the surface. The last group to be rescued was working nearly 3 500 metres underground. Following the successful rescue operation, Solidarity commended the mine’s management and the rescue team of Mines Rescue Services for their swift action that saved the mineworkers’ lives. According to Adv. Paul Mardon, Solidarity’s Head of Occupational Health and Safety, the fact that Harmony had a comprehensive rescue plan in place prevented loss of life and serious injuries. “The successful rescue operation serves as a good example to the rest of the industry of how they should respond to emergency situations. The incident once again highlights the importance of mine safety as well,” said Mardon. He added that Solidarity was grateful that the incident had not resulted in serious injuries or loss of life. Mardon said mine safety had improved significantly over the past 12 years. This improvement could be attributed to the commitment of employers, organised labour and Government, who had been joining forces since 2003 to improve the quality of occupational health and safety. “Although significant progress has been made in respect of health and safety in South African mines, there is still a lot of room for improvement. The mining industry is and will always be dangerous and faces numerous challenges, including illegal mining and inadequate training of health and safety representatives,” Mardon added. Soon after the rescue, some of the miners told Netwerk24 that they were “not too scared” during the fire. Obed Mthembu, one of the rescued miners, was quoted as saying they knew they would be rescued and they had places to hide during the fire. S Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

Advertorial

Making an impact protecting hearing

mpact Noise Protection is an independent, 100% privately owned, South African company belonging to a larger family, Impact Hearing Systems. Our core objective is to provide first-class, tailor-made hearing conservation programmes to our clients that are designed to meet their employees’ hearing-related needs. We believe prevention is better than cure, therefore we continue to thrive to curb the incidence of hearing loss in the workplace. All the services we offer are inspired by a common vision and occupational health and safety regulations. Our vision To be a major, South African, role-player in the hearing conservation industry in South Africa and the rest of Africa. To provide holistic, tailor-made, first-class client management. Occupational Health and Safety Regulations The OSH Act, 1993, states that: Every employer must ensure that no employee’s eight-hour time-weighted average noise exposure level exceeds 85 dB(A); and every employer must ensure that no employee is exposed to noise with a level exceeding 85 dB for eight hours.

Photograph: iStockphoto.com

Our services • Client-specific hearing conservation programs (the PROTEC Programme) • Hearing screenings • Custom hearing protection for industrial use (the Ukuthula hearing protection) • Custom hearing protection for other activities such as shooting, music, travelling, sleeping, swimming and motorcycling • Training on ear hygiene and other hearingrelated issues • Universal, disposable hearing protection for industrial use, swimming, shooting, sleeping and motorcycle riding • Diagnostic hearing testing • Hearing aid fitments.

Our BEE status We have attained a level 3 BEE registration. Our lab All custom products are manufactured locally in our laboratory (Pretoria), using only highquality material. All lab personnel are also South African. Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

DID YOU KNOW? The intensity of sound is measured in decibel (abbreviated as dB). The sound of a jet engine is about 1,000,000,000,000 times more powerful than the softest sound. The softest sound on the decibel scale is 0 dB. A sound that is ten times louder is 10 dB. A sound that is 100 times louder is 20 dB, and a sound that is 1,000 times louder is 30 dB. • Whispering: 15dB • Normal conversation: 60 dB • A lawnmower: 90 dB

• The hooter of a car: 110 dB • A rock concert or jet engine: 120 dB • A gunshot or fireworks: 140 dB Any sound louder than 85 dB could lead to a degree of hearing loss. If you are in an environment that is so noisy that you have to raise your voice to be heard by someone else, the noise probably exceeds 85 dB. Eight hours’ exposure to noise at 90 dB can damage your hearing, and any exposure to 140 dB of noise will immediately result in damage (and pain).

For more information, contact us on: Tel: 012 348 9350 • Fax: 012 348 9251 Email: jane@noiseprotection.co.za • Website: www.noiseprotection.co.za

in Beweging

Nuus oor al die organisasies wat deel van die Solidariteit Beweging vorm.

Ooreenkoms bevorder gemeenskapsveiligheid

Foto’s: iStockphoto.com

ie burgerregte-organisasie AfriForum en die landbou-organisasie Agri SA het onlangs ŉ samewerkingsooreenkoms in Pretoria onderteken om gemeenskapsveiligheidsinisiatiewe in landelike en dorpsgebiede te bevorder sonder om mekaar se onderskeie werkterreine te betree. Kallie Kriel, uitvoerende hoof van AfriForum, het gesê die ooreenkoms is ŉ groot stap om veiligheid te help verseker in gemeenskappe en gebiede wat ly onder die misdaadkrisis in die land. “Hierdie ooreenkoms tussen AfriForum en Agri SA vloei voort uit die feit dat organisasies in die burgerlike samelewing ŉ verpligting teenoor die publiek het om seker te maak dat gemeenskapsveiligheidsaksies so doeltreffend moontlik aangepak word.” Volgens Kriel is AfriForum ook in gesprek met ander rolspelers wat betrokke is by gemeenskapsveiligheid, met die oog op soortgelyke ooreenkomste. Kobus Breytenbach, voorsitter van Agri SA se landelike veiligheidskomitee, meen daar word met die ooreenkoms gepoog om verwarring by veral landbougemeenskappe oor die hantering van die veiligheidskwessie uit te skakel. Agri SA en sy provinsiale organisasies het die verantwoordelikheid om landelike veiligheid tot op boereverenigingvlak te hanteer en binne die prioriteitskomiteestelsel met die polisie uit te klaar. Hy het ’n beroep op boerderygemeenskappe gedoen om die veiligheidskwessie in noue samewerking met hul onderskeie plaaslike boereverenigingstrukture te hanteer. Die ooreenkoms behels onder meer dat kommunikasiekanale gevestig moet word waar die onderskeie partye oor gemeenskapsveiligheidstrukture beskik wat aangrensend tot mekaar geleë is, om sodoende misdaad op ’n gekoördineerde wyse te bekamp. Om duplisering te voorkom, onderneem die partye om in gebiede waar een van hulle reeds ŉ goed funksionerende gemeenskapsveiligheidstruktuur het, nie mededingende strukture te vestig nie. In die praktyk beteken dit dat AfriForum hom sal toespits op dorps- en landelike gebiede waar daar nie funksionerende gemeenskapsveiligheidstrukture bestaan nie, en Agri SA op die landelike gebied.

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Die partye sal ook daarna streef om op ŉ ad hoc-basis saam met ander rolspelers forums in gemeenskappe tot stand te bring waar daar spesifieke probleme ontstaan wat ŉ wye aantal rolspelers raak en waar ŉ gesamentlike strategie nodig is om die probleem op te los. Albei partye gee ook in die ooreenkoms

erkenning aan mekaar se unieke rol en bestaansreg. Die ooreenkoms behels ook dat Agri SA en AfriForum minstens twee keer per jaar op nasionale asook provinsiale vlak sal vergader om samewerking oor sake van gemeenskaplike belang te bespreek. S

In Beweging

“

Dit neem dikwels jare vir ŉ grondeis om afgehandel te word. Dié onsekerheid beïnvloed eiendomswaardes en die likiditeit van eiendom negatief.

“

AfriSake, AfriForum beveg grondeis in Pretoria

Foto: iStockphoto.com

friSake, in samewerking met AfriForum, het met ’n omvattende veldtog begin om ’n reusegrondeis in die noorde en ooste van Pretoria teen te staan. Cornelius Jansen van Rensburg, uitvoerende hoof van AfriSake, het gesê die organisasie sal sy lede se eiendomsregte beskerm. Die grondeis, wat onlangs opslae gemaak het, raak meer as 400 residensiële erwe, sakepersele asook landbougrond. Die eis word deur Victor Lekhuleni, opperstamhoof van die Bakgatla Ba Lekhuleni-gemeenskap, gebring en is op 12 Desember 2014 en weer op 6 Februarie vanjaar in die Staatskoerant gepubliseer. Die rede waarom die eis vir ’n tweede keer gepubliseer is, hou vermoedelik daarmee verband dat daar probleme met die aanvanklike aansoek was en dit afgekeur is. Lekhuleni het hom toe tot die hof gewend wat gelas het dat die eis wel gepubliseer en hanteer moet word. Volgens Jansen van Rensburg gaan die eis groot onsekerheid ten opsigte van eiendomsreg in die gebied skep. “Dit neem dikwels jare vir ŉ grondeis om afgehandel te word. Dié onsekerheid beïnvloed eiendomswaardes en die likiditeit van eiendom negatief.” AfriSake het ook ernstige kommer en besware oor die posisie waarin grondeienaars hulself bevind omdat staatshulp net vir grondeisers beskikbaar is. Grondeienaars moet hul eie tyd, moeite en geld gebruik om hul eiendomsregte te beskerm en af te dwing. Volgens Jansen van Rensburg skep dit ’n situasie van wesenlike ongelykheid. AfriSake gaan sakelui bystaan deur die volgende stappe te doen:

Deur Alet Rademeyer 1. Om deur navorsing die historiese besit van die gebied te bepaal. 2. Om lede by te staan met enige regsprosesse wat daarop gemik sou wees om die grondeis te besleg. 3. Om ondersoek in te stel na die ongelyke posisie ten opsigte van staatshulp waarin grondeienaars hulself bevind in die proses om hul eiendomsregte te beskerm. Jansen van Rensburg het gesê die legitieme herstel van grondregte wat histories deur die staat geskend is, moet plaasvind, maar die proses moet nie misbruik word nie. “Daar bestaan ŉ wesenlike kans dat hierdie grondeis drasties opgeblaas en gedoen is met die doel om hoë kompensasie te eis.” In die lig van dié eis en toenemende dreigemente deur Julius Malema se EFF om grond regoor die land te onteien en te beset, het AfriForum ook begin om blitskonferensies oor grondgrype te hou. Die doel hiermee is om die publiek in te lig oor hoe grondeienaars moet optree indien hul eiendom beset word, watter stappe gevolg moet word, wat die polisie en regering se verantwoordelikhede is, wat toegangsbeheer op eiendom behels en hoe werkers op eiendom gemonitor kan word. Ian Cameron, hoof van gemeenskapsveiligheid by AfriForum, het gesê gemeenskappe moet opstaan teen aanslae om hul eiendomsreg weg te neem. “Sonder eiendomsreg is die land op pad na selfvernietiging.” Tiaan van Dyk, ’n bekende prokureur van Pretoria wat onder meer grondeise-sake doen, het oor die Lekhuleni-eis gesê daar moet nog baie water in die see loop voor daar uitsluitsel hieroor sal wees.

Die proses bestaan uit twee fases: • Fase 1: Die eisers moet eers hul eis bewys op ŉ oorwig van waarskynlikheid aan die hand van die kriteria ingevolge die Restitusie-wet; en • Fase 2: Eers as die eisers se eis as geldig bewys is in die grondeisehof, kom die kwessie van moontlike restitusie (teruggawe) van die grond ter sprake. Tydens fase 1 moet die eisers die volgende bewys: • Dat hulle ŉ reg op grond gehad het gedurende die tydperk 19 Junie 1913 tot 31 Desember 1998; • Dat hulle van daardie reg op grond ontneem is en dat ontneming geskied het in die tydperk 19 Junie 1913 tot 31 Desember 1998; • Dat die ontneming geskied het op grond van rasgebaseerde wetgewing en/of praktyke; en • Dat hulle geen vergoeding vir sodanige ontneming ontvang het nie, of nie genoegsame vergoeding vir sodanige ontneming ontvang het nie. Dan moet die eisers ŉ regsgeldige eis by die kommissie op die herstel van grondregte indien. Vier uitkomste vir fase 2 moontlik: 1. Die eisers kry die grond wat hulle geëis het, terug (restitusie); 2. Eisers kry alternatiewe grond (gewoonlik staatsgrond); 3. Die eisers kry vergoeding in die vorm van geld (kompensasie); of 4. Die eisers word vergoed met ŉ kombinasie van bogenoemde drie moontlikhede. Van Dyk het daarop gewys dat al dié kriteria bewys moet word vir die eis om te slaag. S Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

In Beweging

AfriForum veg saam om godsdiens in skole te hou AfriForum dra tans by tot die regskoste van ses Christelike Afrikaanse skole wat voor die HOF gedaag is oor hul godsdiensbeoefening, skryf ALET RADEMEYER.

Foto’s: iStockphoto.com

ndien die hofaansoek van die Organisasie vir Godsdiensonderrig en Demokrasie (Ogod) suksesvol is, sal dit ernstige negatiewe gevolge vir alle skole regoor die land se godsdiensbeleid inhou, meen Carien Bloem, AfriForum se hoof van onderwysveldtogte. Ogod se hofaansoek is daarop gemik om skole onder meer te verbied om hulself Christen-skole te noem en om godsdiensbeoefening heeltemal uit die skooldag te laat. AfriForum het reeds meer as R1,4 miljoen tot die regskostes van dié saak bygedra. Die skole wat by die saak betrokke is, is Hoërskool Oudtshoorn, Langenhoven Gimnasium in Oudtshoorn, Laerskool Garsfontein in Pretoria, Laerskool Randhart in Alberton, Hoërskool Linden in Johannesburg en Laerskool Baanbreker in Boksburg. AfriForum is ook betrokke by die veldtog “Hou GOD in skole”. Dit is ’n fietstoer wat in April in Pretoria afskop en ten doel het om gemeenskappe regoor die land te betrek by die aksie om godsdiens in skole te hou. Tydens die fietstoer sal geld vir die regsaksie ingesamel word. AfriForum doen ’n beroep op alle SuidAfrikaners wat sterk oor die saak voel om ook tot die regskostes by te dra. Hulle kan dit doen deur R10 te skenk en hul name na 38315 te SMS. Mense kan ook help deur by AfriForum aan te sluit. Die Federasie van Beheerliggame van

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Suid-Afrikaanse Skole (Fedsas) het ook tot die hofstryd toegetree. Paul Colditz, uitvoerende hoof van Fedsas, meen waar kinders se belange ter sprake is, moet hul stem gehoor word. “Dié beginsel is al herhaaldelik deur die Grondwethof beklemtoon. Daarom is deeglike en omvattende navorsing nodig vir ’n toetssaak oor skole se godsdiensbeleid en -beoefening.” Fedsas se regspan en die skole werk reeds geruime tyd daaraan om ook die verslae van ander kundiges voor te berei en te vervat in eedsverklarings wat voor die hof gelê moet word. Colditz sê beskuldigings deur Ogod dat Fedsas en ander partye onnodig sloer met die saak, is vals. “Dit gaan hier om om geregtigheid en die belange van kinders. Oorhaastige optrede kan tot ondeurdagte besluite lei wat uiteindelik verreikende gevolge vir kinders kan inhou.” Ingevolge beleid besluit beheerliggame oor die godsdiensbeleid van ’n skool. Die beleid oor godsdiensbeoefening is op 13 September 2003 gepubliseer. Dit maak godsdiensbeoefening in skole moontlik, in pas met die Grondwet en die Handves van Menseregte. Enige beleid oor dié kwessie is ondergeskik aan die Grondwet se beskerming van godsdiensvryheid. Artikel 15 van die Grondwet bepaal dat elkeen die reg op vryheid van gewete, godsdiens, denke, oortuiging en mening het. S

AfriForum Jeug lees hul kele droog vir hul moedertaal

Deur Alet Rademeyer

friForum Jeug het vanjaar internasionale moedertaaldag by die Bielie Mielie-fees in Reitz in die Vrystaat gevier deur 48 uur lank aan ’n leesmarathon deel te neem. Henk Maree, voorsitter van AfriForum Jeug, het gesê dit was ’n voorreg om dié dag in Afrikaans te vier. “Mense neem te maklik vanselfsprekend aan dat jou taal sal oorleef en voortbestaan. Maar vir ’n taal om te floreer, moet dit gepraat, gelees en geleef word. Mense moet saamwerk om ’n taal te bevorder en te beskerm.” Maree het gesê AfriForum Jeug beywer hom vir die behoud van Afrikaans as taal en as onderrigmedium in skole en tersiêre instellings. “Daarom sal AfriForum aanhou met aksies rondom die kwessie.” AfriForum Jeug het besoekers aan die fees aangemoedig om Afrikaanse boeke te skenk aan skole wat dit nodig het en kan gebruik. “Ons het ons kele droog gelees, maar dit was so bevredigend om te sien hoeveel besoekers aan ons boekwurm-stalletjies nog ’n passie vir hul taal het. Meer as ŉ honderd boeke is ingesamel wat aan skole versprei sal word,” het hy gesê. S

HOU GODSDIENS IN SKOLE ET?

HET JY GEWE

• Ses Afrikaanse skole word tans voor die hof gedaag in ‘n poging om skole te verbied om godsdiens te beoefen. • Sou die hofaansoek slaag, sal dit negatiewe gevolge vir alle skole se godsdiensbeleid inhou. • AfriForum help die skole om te veg vir die behoud van godsdiens en het reeds meer as R1,4 miljoen aan regskostes bygedra.

JY KAN HELP! • Skenk R10 vir die regsaksie deur jou “NAAM” te SMS na 38313 (R10). Teken die petisie aanlyn by www.afriforum.co.za • Sluit aan by AfriForum – SMS jou “NAAM” na 32340 (R1). • Ondersteun onderwysorganisasies soos die Federasie van Beheerliggame van Suid-Afrikaanse Skole (FEDSAS).

AfriForum

Volg ons of sluit vandag nog aan

086 10 200 30

www.afriforum.co.za

AfriForum Deel van die Solidariteit Beweging

In Beweging

Steve Hormeyr vertolk die rol van Lukas van Staden.

Dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit.

Treurgrond: Soos vuishou in die maag

Foto’s: Rozier van Tonder

laasmoorde en -aanvalle het die afgelope paar jaar een van die mees omstrede kwessies in die land geword. Aan die een kant is daar politieke ontleders, regeringsamptenare en liberales wat weier en geen nut daarin sien om dit tot prioriteitsmisdaad te verklaar nie, en aan die ander kant is die weerloses, slagoffers, algemene publiek, landbou-unies en burgerlike organisasies wat meen niemand kan meer net toekyk en hande gevou sit oor hierdie wrede en barbaarse vergrype nie. Die burgerregte-organisasie AfriForum beywer hom reeds ’n geruime tyd deur middel van veldtogte om groter bewustheid van plaasmoorde te skep en die kwessie te internasionaliseer. As deel van dié pogings het die organisasie as borg betrokke geraak by die vervaardiging van die rolprent Treurgrond. Die film, wat deur André en Samuel Frauenstein van Phoenix Films vervaardig is, begin op 29 Mei in teaters draai. Die draaiboek is deur

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Deur Alet Rademeyer Tarryn-Tanille Prinsloo geskryf met die befaamde rolprentmaker Darryl Roodt as regisseur. Die rolprent slaag uitstekend daarin om die werklike omvang van plaasmoorde asook die brutaliteit, hartseer en trauma wat daarmee gepaard gaan, uit te beeld. Die akteur en sanger Steve Hofmeyr en Jana Strydom vertolk die hoofrolle as Lukas van Staden en kaptein Helena Schoeman. Die rolprent beloof om Suid-Afrikaners oor alle rasen kultuurgrense heen aan die hart te ruk en aan die dink te sit. Ander akteurs sluit in Barbara-Marie Immelman, Erica Wessels, Graeme Kriega, André Frauenstein, Boikie Pholo, Richard Lukunku, Shaleen Surtie-Richards, Richard van der Westhuizen, Deon Coetzee, Dirk Stoltz en Johan Scholtz. Verskeie van die akteurs het vertel hoe intens en aangrypend dit vir hulle was om in die rolprent te speel. Baie van hulle het gesê hulle het vir die eerste keer werklik die omvang en

gewelddadigheid van plaasmoorde besef en hoe dit besig is om die wese van die Suid-Afrikaanse samelewing aan flarde te ruk. Roodt het gesê hy was verheug om by die verfilming van Treurgrond betrokke te wees. “Dit is ’n eg en baie relevante Suid-Afrikaanse film wat diep sny in brandende kwessies in die land. Dit was ’n ongelooflike film om te maak en lewer betekenisvolle kommentaar oor wat vandag in die land aan die gang is. Dit is op geen manier ’n politieke instrument nie en alle Suid-Afrikaners sal hierby aanklank vind.” Hofmeyr het daarop gewys dat die rolprent oor veel meer as net ’n plaasmoord gaan en ook die daaglikse oorlewingstryd in die landbou en boere se verhoudings met hul mense, werkers en hul rol in die gemeenskap vergestalt. Volgens Hofmeyr word die kwessie van plaasmoorde die afgelope 15 jaar verswyg en is dit tyd dat bewusmakingsveldtogte ook oor internasionale grense breek. “Ek is lief vir alle Suid-Afrikaners en my hoop

In Beweging

Ernst Roets, adjunk uitvoerende hoof van AfriForum.

is dat almal in die land se lot moet verbeter. Dit is egter so dat dit met ons mense baie sleg gaan en ons hoef maar net na die statistiek te kyk. En daarmee wil ek die Suid-Afrikaanse boer uitsonder wat die risiko loop om vandag vermoor te word.” Hofmeyr het gesê die land se leiers “vee hul agterente aan plaasmoorde af” en niks word gedoen om barbare wat mense op die wreedste manier vermoor, vas te vat nie. “Daar is baie mense met vooroordele oor hoekom ons die fokus op plaasmoorde wil plaas. Ek sê net, gaan kyk na die getalle. As daar uiteindelik te veel goed met een groep mense gebeur, skep dit stereotipes. Hierdie is ’n realiteit waarvan ons nie kan wegkom nie. Dit is absurd wat in die hierdie land aangaan en politici belieg ons oor moord- en ander syfers.” Hofmeyr meen alle Suid-Afrikaners moet na die rolprent gaan kyk. “Niks gaan jou hierop voorberei nie. Gaan kyk dit en wys só dat wat besig is om met mense te gebeur, nie vir jou ‘normaal’ geword het nie.” Erica Wessels, wat die rol vertolk van Nellie van Staden, Lukas se vrou en ’n kontemporêre boervrou, het gesê die film het haar geruk en met tye laat sidder. “Partykeer het die dag se verfilming my oorweldig en as ek by die huis

Jana Strydom is kaptein Helena Schoeman.

kom, kon ek God net dank dat so iets nog nie my realiteit was nie. Nadat ek die rol vertolk het, gaan my hart uit na elke man, vrou en kind wat al iets so verskriklik soos ’n plaasmoord of -aanval moes deurmaak.” Wessels hoop dat die film debat sal ontlok en mense oor alle kultuurgrense heen sal aanspoor om bymekaar te kom om saam na oplossings te soek vir dinge wat die hele land vernietig. “Ek het nie besef hoe verskriklik dit regtig is en wat die geweldige omvang daarvan is nie. Ek dink die media beeld nie altyd die werklikheid uit nie.” Ook die akteur Graeme Kriega het gesê die rolprent het die omvang van plaasmoorde by hom tuisgebring. “Treurgrond het my bewus gemaak van wat regtig aan die gang is en dat daar al tonne plaasmoorde in Limpopo, die Oos-Kaap, Noordwes en die Vrystaat was.” Volgens Kriega gaan Treurgrond mense ruk, skok, uitdaag, verbaas én laat vra: Wat is besig om in ons samelewing te gebeur en hoe ver is ons in terme van die droom en doel wat ons wil bereik? Bennie van Zyl, hoofbestuurder van TLU SA, het gesê boere is hul lede en vriende wat op ’n onaanvaarbare wyse en tempo vermoor word. “Ons is bekommerd oor die stand van sake.

Die aanvalle en moorde is ver verwyder van gewone misdaad as gekyk word na die brutale en wrede wyse waarmee dit gedoen word.” Van Zyl hoop dat Treurgrond sal bydra om uiteindelik politieke wil by die regering en owerhede te skep om met oplossings vorendag te kom. Ernst Roets, adjunk uitvoerende hoof van AfriForum, het gesê die organisasie hoop die bewusmaking deur die rolprent sal die regering dwing om sy beleid oor plaasmoorde te verander sodat veiligheidsnetwerke ingestel kan word om boere te beskerm. “Dit gaan vir mense ontstellend wees om te sien, maar dit is nodig om die boodskap tuis te bring.” Dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit en mede-outeur van die boek Treurgrond, waarvan die titel ook vir die rolprent gebruik is, het gesê sy eie oom Frik is wreed op sy plaas vermoor. “Hy is op die grond begrawe waarvoor hy so lief was en geleef het. Op sy begrafnis het dit liggies gereën en dit was asof die grond getreur het... “Ek het die draaiboek gelees en ek was geskok en kon nie help om te huil nie. Agter al die statistiek is daar regte mense wat vermoor word. Dit is mense wie se stories vertel moet word,” het Hermann gesê. S Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

In Beweging

Baie dankie aan ons borge. Van links is Julian Visagie, handelaarshoof van Monument Toyota Constantia, Johann du Preez van Unitrans Motors, en Francois Smit, besturende direkteur van Solidariteit Finansiële Dienste.

Bring jou inligting op datum en wen ’n kar of vakansie

Foto: Ansie van Niekerk

olidariteit se grootste ledekompetisie tot op hede het op 19 Mei 2014 afgeskop. Solidariteit-lede staan ’n kans om ’n Splinternuwe Toyota Corolla en ’n luukse vakansie te wen. Om vir hierdie pryse in aanmerking te kom, moet jy jou persoonlike inligting by Solidariteit op datum bring en vir ons die kontakbesonderhede gee van drie persone wat by Solidariteit sal aansluit. Om te verseker dat ons aan jou as lid van Solidariteit die beste moontlike diens bied, is dit baie belangrik dat al jou kontakbesonderhede op datum moet wees. Omdat ons weet dat dit omslagtig is om veranderings in jou kontakbesonderhede deur te gee, wil ons die proses vir jou die moeite werd maak deur hierdie fantastiese pryse aan te bied. Sodra jy die “stuur inligting”-knoppie druk, kom jy in aanmerking om ’n splinternuwe 2014 Toyota Corolla 1.6 of ’n vyfstervakansie van vier nagte ter waarde van R35 000 aan die KwaZulu-Natalse kus te wen. Piet van Zyl was verlede jaar die gelukkige wenner van ’n splinternuwe Toyota Corolla. Om so gelukkig soos Piet te wees, bring nou jou inligting by www.solidariteit.co.za op datum!

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

DANK AAN ONS BORGE!

Solidariteit Finansiële Dienste Wie mag deelneem? Slegs lede en verteenwoordigers van Solidariteit mag aan die kompetisie deelneem. Solidariteitwerknemers en hul direkte familie word van die kompetisie uitgesluit.

Hoe om deel te neem • Die kompetisie sluit op Donderdag, 30 April 2015. • Om aan die kompetisie deel te neem, moet jy die amptelike inskrywingsvorm invul wat by www.solidariteit.co.za beskikbaar is. In die eerste afdeling moet jy jou persoonlike besonderhede invul of op datum bring. In die tweede afdeling moet jy die name en kontakbesonderhede invul van mense wat dit ernstig sal oorweeg om by die vakbond aan te sluit. • Albei afdelings moet voltooi word om in aanmerking te kom vir die luukse seevakansie of die Toyota Corolla. As jy net een van die afdelings voltooi, sal jou inskrywing ongeldig wees. • Die pryswenners se name word op 18 Mei 2015 getrek en die pryse sal amptelik op 22 Mei 2015 oorhandig word. Die eerste naam wat getrek word, sal die wenner van die motor wees en die tweede naam sal die wenner van die vakansie wees. Die wenners sal op 28 Mei 2015 bekendgemaak word. • Bepalings en voorwaardes kan op die webtuiste www.solidariteit.co.za gelees word. S

In Beweging

Sol-Tech

Sol-Tech neem voortou met nuwe masjien Een van die kenmerke wat SolTech van soortgelyke instansies onderskei, is die vermoë om studente van uitstaande gehalte aan die industrie te lewer wat relevant opgelei en vertroud is met NUWE TEGNOLOGIESE TOERUSTING wat vir produksie en vervaardiging gebruik word, skryf CILLESTE VAN DER WALT.

Foto’s: Reint Dykema

s privaat opleidingsinstelling neem Sol-Tech weereens die voortou met ŉ nuwe CNC-freesmasjien wat vir opleiding aangekoop is. Hierdie masjien is ’n aanwins tot die opleiding van studente en is moontlik gemaak deur die Solidariteit Groeifonds. Volgens Philip Minnaar, hoof van Sol-Tech, is die personeel asook die studente baie dankbaar vir die geleenthede wat dit inhou. Die CNC-masjien word bedryf deur vooraf ŉ rekenaarprogram te skryf en dit in die rekenaar van die masjien in te voer. Die sagteware gee dan aan die masjien al die nodige instruksies om bepaalde prosesse uit te voer en kan selfs die finale afwerking van die eindproduk uitvoer. Hierdie masjien vervang glad nie die lektor of die eerste beginsels van goeie masjinering nie; dit bou egter optimaal daarop voort en stel ook studente aan die wêreld van “Computer Numerical Control” van masjinerie bekend. Hierdie opleiding bied aan Sol-Tech se studente ŉ groot voordeel wanneer hulle met indiensopleiding by werkgewers begin en dadelik positief tot die produksie van die maatskappy kan bydra. Minnaar sê: “Hoewel hierdie opleiding nie deel van die minimum vereistes vir vakmanopleiding is nie, wil ons Sol-Tech se studente pertinent met hierdie vaardighede toerus om hulle verder te onderskei en hul indiensneembaarheid radikaal te verhoog. “Hierdie gevorderde opleiding is by bitter min instellings beskikbaar – ons wil egter seker maak ons studente staan die beste kans om reeds vroeg in hul loopbane suksesvol te wees.” • Dit is nog nie te laat om vir hierdie jaar by Sol-Tech in te skryf nie. Belangstellendes het ’n verdere twee geleenthede deur die jaar om vir een van Sol-Tech se kursusse te registreer: 6 Junie en 12 September. Vir meer inligting, besoek www.sol-tech.co.za. S

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Foto bo: Jacques du Toit, lektor in die meganiese afdeling van Sol-Tech, en Philip Minnaar, hoof van Sol-Tech, by die nuwe CNC-masjien.

0861 25 24 23

www.sol-tech.co.za

In Beweging

Ajani ’n toegangshek tót en vír die industrie

ŉ Volgepakte tent tydens die verwelkoming by die opedag. Foto bo: Studente en hul ouers besig om by Sol-Tech in te skryf.

Rekordgetal woon opedag by

ol-Tech het die begin van 2015 met ’n hoogtepunt afgeskop deur sy grootste opedag tot op hede aan te bied. Die opedag, wat in Februarie aangebied is, is die grootste geleentheid van sy soort in die geskiedenis van die tegniese opleidingskollege se bestaan. Paul van Deventer, besturende direkteur van Sol-Tech, sê met trots: “Ons het reggemaak vir meer as 800 mense, maar die 1 000 besoekers wat uiteindelik die opedag bygewoon het, het ons verwagting heeltemal oortref. Daar was

meer as 300 studente wat die keuringstoetse afgelê het.” Sol-Tech gaan met elke opedag van krag tot krag, en gesprekke oor die Afrikaanse tegniese opleidingskollege gons oor die hele land. ŉ Voornemende student van Port Elizabeth, Pieter Nel, wat ook die keuringstoets kom aflê het, sê: “Dit is ’n ongelooflike geleentheid wat ek nie kan laat verbygaan nie. Sol-Tech is die enigste Afrikaanse tegniese opleidingskollege van hoë gehalte in Suid-Afrika en ons het spesiaal gekom om in te skryf.” S

ol-Tech is so trots en ernstig oor die gehalte van die opleiding wat sy studente ontvang, dat hy werkgewers uitnooi om top- voornemende werknemers by Sol-Tech te kom kies. Sol-Tech wil graag werkgewers en studente bymekaar uitbring en is deur middel van Ajani in staat om dit te doen. Wat is Ajani? Ajani is werkgewers se oplossing om topstudente in diens te neem, sonder dat daar twyfel oor hul vlak van vaardighede bestaan, en is ook ’n noodsaaklike skakel in die totale opleidingsproses. Ajani is ŉ onafhanklike plasingsmaatskappy wat uitsluitlik Sol-Tech-studente by goedgekeurde werkgewers plaas om praktiese ondervinding op te doen. Die studente word by Seta-goedgekeurde werkgewers geplaas en deurlopend gemonitor. Sodoende kry die werkgewer topgehalte studente tot sy produksievoordeel en die studente kry in ruil praktiese ondervinding.

Groot voordele vir werkgewers Wat is die voordele vir goedgekeurde werkgewers wat deel is van die plasingsmaatskappy, Ajani, se program? • Studente beskik oor ’n volledige N2of gelykwaardige kwalifikasie en volledige fase 1-3 praktiese institusionele opleiding. Studente word vir ŉ tydperk van minstens 12 maande aaneen by ŉ werkplek geplaas, wat beteken die studente kan doeltreffend tot produksie bydra. • Werkgewers kan vir ŉ toelaag by die betrokke Seta aansoek doen. • Dit kan SEB-beoordeling op grond van vaardigheidsontwikkeling verbeter. • Werkgewers kan moontlik tot en met R30 000 se belastingverligting kry. • Wat die N2-kwalifikasie en die institusionele opleiding betref, is daar vir die werkgewer geen opleidingkoste aan verbonde nie. • Werkgewers wat nie Seta-goedgekeurde werkplekke is nie, kan Ajani gebruik om die proses te fasiliteer. • Werkgewers wat deel wil word van die Ajani-Sol-Tech-sukses, kontak Ajani vandag nog by info@ajani.co.za of besoek die webtuiste www.ajani.co.za S Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

In Beweging

Solidariteit Helpende Hand

30%

van leerders wat kos ontvang, maak staat op die kos wat hulle weekliks by die kleuterskool ontvang.Vir 8,2% is dit die enigste maaltyd van die dag!

Armoede kan kleuters siek maak – navorsing Kinders wat in lae-inkomste-, enkelouer- of kindergeleide huishoudings grootword, is aansienlik meer kwesbaar vir GESONDHEIDSPROBLEME en VOEDSELONSEKERHEID. Só het ŉ onlangse studie deur Solidariteit Helpende Hand oor die dieetbehoeftes onder kleuters getoon. MARINÉ JACOBS berig.

Foto: iStockphoto.com

D 52

ie navorsing is as deel van Helpende Hand se nasionale Kosblikkieprojek gedoen, ŉ projek waardeur die organisasie elke jaar duisende kleuters op ŉ daaglikse

basis voed. Volgens die navorsing het lae-inkomste-, enkelouer- of kindergeleide huishoudings minder besteebare inkomste vir voedingsryke voedselkeuses beskikbaar, wat dikwels voedselonsekerheid en swak gesondheid tot gevolg het. Afwisselende stadiums van honger in ŉ kleuter word geassosieer met verhoogde ontwikkelingsrisiko’s weens verminderde reaksie, ŉ gebrek aan nuuskierigheid om te verken en ŉ swak aandagspan. Voortdurende voedselonsekerheid belemmer ook akademiese resultate en het swak sosiale vaardighede tot gevolg. Die navorsing, wat onder 546 kleuters uit huishoudings van alle inkomstegroepe regoor die land gedoen is, toon dat 85,5% kleuters nie op ŉ gereelde basis kos uit al die voedsel-

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

voedingsprobleme en belemmerde groei. groepe inneem nie. Boonop neem slegs 44,3% Boonop het die gehalte van ŉ kleuter se kleuters ŉ vitamien-aanvulling om voedingstevoeding ŉ direkte impak op sy of haar skoolkorte aan te vul. prestasie,” sê hy. Die studie toon verder dat ongeveer 30% Hy verduidelik dat behoeftige ouers dikwels leerders wat kos ontvang, grootliks staatmaak nie finansieel in staat is om in hul kinders se op dié voedsel wat weekliks by die kleuterskool voedingsbehoeftes te voorsien nie. aan hulle verskaf word. Vir sommige kinders “Stygende lewenskoste, ŉ hoë (8,2%) is hierdie maaltyd die enigste voedwerkloosheidskoers en ŉ tekort aan sel wat hulle op ŉ dag kry. Net meer SMS voedingshulp van die staat dra alles as 22% van die kinders kry daagliks “bord” daartoe by dat behoeftige kinders slegs een bykomende maaltyd by na 34388 dikwels ondervoed of wanvoed is. die huis. en skenk Baie ouers het ook nie die nodige “Hierdie navorsingverslag toon R5! kennis oor watter tipes en hoeveelweereens dat onvoldoende voeding heid kos hul kinders op ŉ gereelde onder behoeftige kleuters ŉ reusebasis benodig nie.” probleem is wat uiteindelik ŉ negatiewe Helpende Hand sal die bevindings van die impak op hul ontwikkeling tot gevolg het,” verslag aanwend om te verseker dat die Kosbliksê dr. Danie Brink, uitvoerende direkteur van kieprojek optimale voeding aan behoeftige kleuHelpende Hand. ters bied. Dit sluit nie net voeding en voorstelle “Wanvoeding, gewigsverlies of gebrekkige vir die saamstel van maaltye in nie, maar ook gewigstoename kan lei tot chroniese siekteopleiding aan ouers en onderwysers. S toestande, swak eetlus oor die lang termyn,

In Beweging

Helpende Hand gee Limpopomeisie hoop vir die toekoms

Foto: iStockphoto.com

Deur Mariné Jacobs

adine Wilkens, ’n 18-jarige meisie van Phalaborwa in Limpopo, is die toonbeeld van iemand wat haar nie deur moeilike omstandighede laat onderkry nie. Met behulp van ’n vol studiebeurs uit Helpende Hand se Rampgebied Beursfonds sal sy vanjaar haar studies, waarmee sy haarself as dieselwerktuigkundige wil bekwaam, by Sol-Tech begin. Nadine se gesin is onlangs in erge finansiële nood gedompel nadat die Consolidated Murchison-myn op Gravellote, sowat 40 km wes van Phalaborwa, onverwags gelikwideer is. Haar pa, Ben, werk al die afgelope 21 jaar by die myn as die hoofsmelter in die goudkamer en is skielik sonder ŉ werk of inkomste gelaat. “Daar was geen waarskuwing nie,” vertel hy. “In Desember was daar nog gerugte van moontlike finansiële moeilikheid en einde Januarie is ons huis toe gestuur sonder Januarie se salaris. Nou sit ongeveer 1 200 mense met geen inkomste nie en moet hulle maar self regkom.” Nadine was reeds verlede jaar van plan om in 2015 by Sol-Tech te studeer, maar moes van haar planne afsien toe haar ouers besef het hulle kan dit nie meer bekostig nie. Helpende Hand het egter van die jong meisie te hore gekom en dadelik ingespring om Nadine na Pretoria te laat kom waar sy psigometriese toetse afgelê het, Sol-Tech se opedag bygewoon het en haar vir haar studies ingeskryf het. “Ek is so bly dat ek nog steeds kan studeer! Dit was nog altyd my droom om ŉ dieselwerk-

tuigkundige te word,” vertel sy. “Ek het by my ouer broer oor motors geleer en het nog altyd baie belanggestel om te sien hoe ŉ enjin aanmekaargesit is en om te leer hoe om motors op te bou. My droom is dat ek en my broer eendag ons eie motorwerktuigkunde-onderneming kan oopmaak.” Intussen gaan dit baie swaar met talle gesinne wat deur die likwidasie van die myn geraak is. “Baie mense het nie eens kos om te eet nie,” sê Ben. “Ons sien hoe die mense hul meubels moet verkoop om geld in die hande te kry. Baie mense is te trots om vir hulp te vra; hulle sukkel alleen. En almal stuur hul CV’s uit, maar daar is nie werk nie. Ons lewe het soos handomkeer verander.” Daar stroom gelukkig ook baie hulp na die area. Helpende Hand het reeds R20 000 bewillig wat deur die plaaslike tak gebruik word om voedsel en ander lewensmiddele vir gesinne in die area te koop en te versprei. Verder help die organisasie persone wat deur die myn se likwidasie werkloos gelaat is om hul CV’s op te stel of by te werk en om deur Helpende Hand se aanlyn werksoekportaal, WerkNet, werk te soek. “Ons kan nie genoeg dankie sê dat Nadine hierdie geleentheid kry om te gaan studeer en vir haarself ŉ toekoms te bou nie,” sê Ben. “Sy is ŉ baie trotse kind wat nie daarvan hou om ander vir goed te vra nie, so dit is vir haar noodsaaklik om op haar eie voete te staan en ŉ sukses van haar lewe te maak. En ons weet sy kan dit doen. Sy is ŉ vasbyter.” S

Aansoeke vir studiehulp open binnekort

Deur Mariné Jacobs

ie aansoeke vir studiehulp deur Solidariteit Helpende Hand se Studiefondssentrum open binnekort vir die 2016- akademiese jaar. Helpende Hand het vanjaar rentevrye studielenings ter waarde van R26 miljoen aan 1 430 studente toegeken – ’n rekord vir die organisasie. Die studiehulp is oor ŉ verskeidenheid studierigtings versprei, waaronder talle ambagte en skaars vaardighede. “Die realiteit is dat die meerderheid ouers nie kan bekostig om hul kinders ná skool te laat studeer nie,” sê Dinah Jacobs, hoof van die Studiefondssentrum. “Die behoefte aan finansiële hulp vir tersiêre onderrig raak al groter. Selfs die meeste middelklasgesinne kan nie meer studiegeld bybring nie. Vanjaar het studiekoste by die meeste universiteite met 12% gestyg in vergelyking met 2014, wat duisende rande meer vir sommige studierigtings beteken,” sê sy. “Instansies soos die Helpende Hand Studiefondssentrum is noodsaaklik vir die ekonomiese vooruitgang van ons land.” Studente kan vanaf 1 Mei 2015 aansoek doen vir studiehulp deur Helpende Hand se webtuiste by www.helpendehand.co.za. Vereistes en ŉ lys van dokumente wat aansoeke moet vergesel, is ook op die webtuiste beskikbaar. Aansoeke sluit op 30 September 2015 en geen laat aansoeke sal aanvaar word nie. • Skakel 012 644 4428 of stuur ’n e-pos na melani@helpendehand.co.za indien jy meer te wete wil kom. S Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

In Beweging

HET JY GEWEET? Leesvaardighede skokkend laag Navorsing oor geletterdheid in Suid-Afrika toon die volgende: • Ongeveer 80% van Suid-Afrikaanse graad 5’s het nog nie basiese leesvaardighede bemeester nie; • Nagenoeg 85% van alle kinders met leerprobleme het ook kritieke lees- probleme; • Die geletterdheids- en syfervaardig heidsvlakke van Suid-Afrikaanse kinders (graad 1 tot 6) is tussen 30% en 35%. Lekker leesfeite • ŉ Leesagterstand lei onvermydelik tot ander kognitiewe agterstande. • Hoe meer kinders lees, hoe meer word hul intellektuele vermoë ontwikkel, uitgebrei en versterk. • Leesgeletterdheid is noodsaaklik vir persoonlike ontwikkeling. ’n Verband bestaan tussen leesgeletterdheid en leesgeleenthede, en persoonlike welstand en geluk.

Leer tjop-tjop lees met dié nuwe apps

Foto: iStockphoto.com

lke ouer weet dat daar min dinge so vervullend is as om te sien hoe ’n kind die een mylpaal ná die ander haal. Van sit tot staan, van babbelgeluide tot gesels en dan natuurlik van krabbel tot lees en skryf. Solidariteit Helpende Hand besef die waarde van lees en skryf. Dit is nie net ’n hoogtepunt in die lewe van ’n gretige graadeentjie nie, maar is ’n noodsaaklike bousteen in ’n kind se ontwikkeling – ’n bousteen wat vir die res van ’n kind se lewe vrugte dra. “Kinders moet lees om te kan leer. Kinders wat sukkel om te lees, sukkel noodwendig in alle vakgebiede. Vordering op skool en akademiese prestasie kan ernstig benadeel word en leerprobleme kan ontstaan wanneer kinders sukkel om te lees,” verduidelik Nicolien Welthagen, senior navorser van die Solidariteit Navorsingsinstituut, wat namens Helpende Hand ’n studie oor die belangrikheid van lees

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Deur Ilze Nieuwoudt onderneem het. Juis daarom het Helpende Hand besluit om ’n alfabetboekie en ’n reeks lees-apps (vir gebruik op enige slimfoon of tablet) te laat skryf en ontwikkel, sê Annette Taljaard, psigometris en projekbestuurder by Helpende Hand verantwoordelik vir dié opwindende geletterdheidsprojek. “Studies het aangetoon dat kinders wat met behulp van rekenaartegnologie leer, beter presteer as diegene wat daarsonder leer. Met dit ingedagte is tegnologie in die ontwikkeling van hierdie leesprojek ingespan. Dit sal uiteindelik help verseker dat kinders nie net tradisionele geletterdheid aanleer nie, maar terselfdertyd ook sommer tegnologiese geletterdheid baasraak,” sê Taljaard. ’n Alfabetboekie, ’n Dag by die dieretuin, is spesiaal vir die projek deur die bekroonde kinderboekskrywer Jaco Jacobs geskryf. Dit neem nuwe lesertjies op ’n ontdekkingsreis van die alfabet deur die oë van klein Zak wat al die

diere – van Anton Aap, tot Nellie Nagapie en Ysie Ystervark – ontmoet. (Dié boekie kos R40, posgeld uitgesluit, en is direk by Helpende Hand beskikbaar.) Benewens die alfabetboek, is drie apps ontwikkel waardeur kinders die alfabet op ’n prettige én moderne manier leer ken en leer skryf. Die app Alfabet Pret maak van opwindende tegnologie gebruik (bekend as versterkte realiteit) wat sorg dat die diertjies in die alfabetboek in 3D-formaat behoorlik van die bladsye af spring en lewendig word. Dieretuin Pret, ’n alles-in-een leesles in ’n app-pakkie, bied onder meer ’n voorlesing van die alfabetboek, waarin die karaktertjies giggel, wikkel en woel. Die derde app, Skryfpret, leer die kleinspan op ’n prettige manier hoe om elke letter korrek te skryf. Al drie apps is gratis beskikbaar en ontwikkel vir Android- en Apple-toestelle. • Vir meer inligting of om die leesboekie te bestel, besoek www.leesapp.co.za of stuur ’n e-pos na abc@helpendehand.co.za. S

Promosieartikel

KragDag – jou selfdoen-energieskou

ie vlaag kragonderbrekings sedert Januarie vanjaar het een ding weereens duidelik gemaak: as dit nét van Eskom afhang, sal die ligte in Suid-Afrika nie bly brand nie. Daarom span Solidariteit en KragDag vanjaar saam om die Solidariteit KragDag Ekspo – ’n enorme selfdoen-energieskou vir die hele gesin – aan te bied. “Solidariteit weet, deur ons 8 000 lede wat in uiters moeilike omstandighede hul bes doen om Eskom aan die gang te hou, dat Eskom se probleme nog lank nie opgelos is nie,” sê dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit. “Met die Solidariteit KragDag Ekspo dra Solidariteit tot kreatiewe oplossings by sodat ons lede teen kragonderbrekings beskerm kan wees. Hulle moet beskerm wees by die werk, by die huis én in gemeenskapsverband soos by kerke en skole.” Mnr. H.P. Steyn, uitvoerende direkteur van KragDag, sê hulle is baie opgewonde oor die

samewerking met Solidariteit. “Ons leuse is: ‘Doen jou eie ding.’ Ons wil individue en gemeenskappe in staat stel om vry en selfstandig te wees, eerder as afhanklik van staatshulp. In samewerking met Solidariteit gaan ons vanjaar ’n slag teen elektrisiteitskwesbaarheid slaan.” Steyn sê die skou bring sedert 2008 ’n indrukwekkende verskeidenheid skougangers en uitstallers op ’n feestelike, maar terselfdertyd leersame wyse byeen. “Die Ekspo het ’n gesinskarakter; dit kombineer praktiese energietegnologie en -seminare, verwante selfdoen-oplossings vanaf entrepreneursondersteuning tot tuisskoolondersteuning en, les bes, vermaak vir oud en jonk.” Soos dit hoort, is die Solidariteit KragDag Ekspo vanjaar volledig elektrisiteitselfstandig. “Ons gaan geen koppeling met Eskom hê nie,” sê Steyn. “Trouens, nie net sal ons uit eie bronne van elektrisiteit verseker wees nie, maar ons sal boonop die elektrisiteitskwesbaarheid van almal wat nietemin steeds van Eskom afhanklik is,

verlig. Ons gaan geen las op die Eskom-netwerk plaas nie, wat beteken dat die elektrisiteit wat ons sou gebruik vir ander beskikbaar sal wees.” Hermann sê Solidariteit beplan om in aanloop tot die Ekspo verskeie openbare aksies van stapel te stuur. “Ons is reeds besig met ’n navorsingsprojek oor bekostigbare, kleinskalige elektrisiteitsvoorsiening. Meer besonderhede sal later bekend gemaak word, maar ons gaan nog groot druk skep om die regulasies wat onafhanklike elektrisiteitsopwekking kniehalter, op te hef. Regulasies mag mense nie verhoed om vir hulself te sorg nie.” Duisende tuisverbruikers, sakeverbruikers en elektriesediensteverskaffers word by die Ekspo verwag, wat vanjaar vir die sewende maal naby Rayton, oos van Pretoria, op die Diamantvalleilandgoed aangebied word. Met die leuse “Doen jou eie ding” sê die Solidariteit KragDag Ekspo vanjaar: niemand hoef sonder elektrisiteit te sit net omdat Eskom sukkel om dit te verskaf nie.

Foto: iStockphoto.com

Vir inligting of om die skou op 26 en 27 Junie by te woon, besoek www.kragdag.co.za. Besoek Solidariteit se stalletjie op dié dag en staan dan boonop die kans om opwindende pryse te wen.

Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

In Beweging

Reis saam van Ovamboland tot Masjonaland

Foto’s: Verskaf

raal Uitgewers verkoop nie net sy eie publikasies nie, maar stel ook graag werke van privaat uitgewers met temas wat by Kraal se fokus aansluit, aan ’n wyer gehoor bekend. Die jongste publikasie wat só bemark word, is die pragboek Van Ovamboland tot Masjonaland deur Louis Lubbe. Dit handel oor die Suid-Afrikaanse Polisie (SAP) se betrokkenheid in die destydse Suidwes-Afrika (SWA), Caprivi en Rhodesië oor die volle 23 jaar wat die Bosoorlog geduur het. Die SAP was die heel eerste van al die veiligheidsmagte wat in die SWA en Caprivi ontplooi is met die aanvang van die Bosoorlog in 1966. Hulle was steeds daar toe die laaste skote in 1989 oor Ovamboland wegsterf en die gebied onafhanklik word. Gedurende hierdie tydperk is SAP-lede ook vir 8 jaar lank in Rhodesië ontplooi.

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Deur Alana Bailey Dit het die skrywer ses jaar en 16 000 kilometer geneem om hierdie hardebandboek te voltooi. Dit beslaan 380 bladsye, met sowat 650 volkleurfoto’s. Meer as ŉ honderd ware stories van oudpolisielede uit dié tydperk word vertel. Ofskoon die boek oor ’n teeninsurgensie-oorlog gaan, is die vertellings en foto’s nie ’n opeenstapeling van besonderhede oor gevegte nie. Dit vertel van die lief en leed, patrolliestap, basiskampe bou, die ontwikkeling van mynbestande voertuie, opleiding, hinderlae, landmyne en humor... met ander woorde, hoe die lewe daar régtig was. Die boek is ingedeel in drie dele, naamlik SWA, Caprivi en Rhodesië. Elke deel begin met ’n kort inleiding wat verduidelik wat aanleiding gegee het tot die oorlog in daardie gebied. ’n Vinnige draai word selfs ook

by die geskiedenis van die Duitse Schutztruppe gemaak. Louis Lubbe, skrywer van Van Ovamboland tot Masjonaland, se lewensverhaal is net so merkwaardig soos die geskiedenis wat hy neergepen het. Ná sy landbouskool-opleiding het hy by die SAP aangesluit op aandrang van sy pa wat geglo het dat ŉ jongman eers dissipline moet leer alvorens hy die grootmenswêreld betree. Op 19-jarige ouderdom het hy as vrywilliger grensdiens in Suidwes-Afrika, Caprivi en Rhodesië verrig. Ná sy terugkeer het hy by die speurtak aangesluit. Nadat hy later die polisie verlaat het, het hy die korporatiewe wêreld betree as ondersoeker van kriminele sake by ŉ bekende finansiële instelling, tot en met sy uittrede (hy verkies die term “uittrede”, nie aftrede nie). Hierna neem hy die pen op en skryf die boek Van Ovamboland tot Masjonaland. Die navorsing hiervoor is slegs onderbreek toe hy en sy vrou vir ŉ paar maande in die Australiese Outback op ŉ beesplaas gaan werk het. • Van Ovamboland tot Masjonaland is teen R400 (R50 posgeld uitgesluit) by Kraal beskikbaar – skakel 012 644 4329 gedurende kantoorure of by www.kraaluitgewers.co.za S

In Beweging

Kom kuier by Kraal-Klub

raal-Klub is ŉ eksklusiewe vereniging vir lede van Solidariteit en AfriForum met vingers wat jeuk om deur topgehalte Afrikaanse boeke te blaai en al lesende die verre of hedendaagse geskiedenis wil verken. Kraal Uitgewers bied aan lede van Kraal-Klub 10% afslag op die prys van al Kraal se eie publikasies. Van die boeke waarop só bespaar kan word, is: Onthou! Onthou! bied ’n intense blik op die lyding van vroue en kinders in die Britse konsentrasiekampe gedurende die Anglo-Boereoorlog. Met meer as 200 foto’s, waarvan nagenoeg 80% nog nooit voorheen gepubliseer is nie, is Onthou! ’n uitsonderlike versamelstuk. Treurgrond Treurgrond vertel die verhale van meer as 3 300 plaasaanvalle wat oor meer as twee dekades in Suid-Afrika plaasgevind het. Dié boek, wat

deur dr. Dirk Hermann, maj. genl. Chris van Zyl en Ilze Nieuwoudt saamgestel is, is nie net die grootste register van plaasaanvalle nie, maar vertel ook deur die oë van slagoffers, familie, geliefdes, digters en ŉ kunstenaar van die letsels wat dié misdaad los. Ons gaan ’n taal maak Ons gaan ’n taal maak: Afrikaans sedert die Patriot-jare deur die taalhistorikus prof. J.C. Steyn is ŉ monumentale werk wat die verhaal van Afrikaans as moderne taal vertel. Die titel hiervan eggo die leuse van een van die vroegste taalstryders wat geglo het dat Afrikaans “gemaak” kan word. Die Afrikanerrebellie, 1914-1915 Die Afrikanerrebellie, 1914-1915 (onder redakteurskap van Andries Raath en Danie Langner) het verskyn in die jaar van die honderdste herdenking van ŉ gebeurtenis waartydens broer teen broer, vader teenoor seun en vriend

teenoor vriend te staan gekom het. Die effek van die Rebellie van 1914-1915 binne die kern van Afrikanergeledere – in die staat, kerk en volk – word in fyn besonderhede ontleed in dié boeiende boek. Regstellende Trane Regstellende trane: Waarom verteenwoordigendheid nie gelykheid is nie beeld vir die eerste keer dít uit wat in die toepassing van regstellende aksie vergete raak, naamlik mense en hul persoonlike verhale. Dr. Dirk Hermann gesels met mense wat weet wat dit beteken om weens die kleur van hul vel benadeel te word. Sluit só aan As jy ŉ Solidariteit- of AfriForum-lid is, SMS die woord “KRAAL-KLUB” na 32347. SMS’e kos R1. Kraal sal jou kontak met meer inligting. Lede van Kraal-Klub word boonop bederf met ŉ elektroniese nuusbrief en voorkeuruitnodigings na boekbekendstellings en ander funksies. S

In Beweging

HET JY GEWEET? Onlangse navorsing deur die Universiteit van Kalifornië in Los Angeles het bevind dat die meeste mense hou van persoonlikheidseienskappe soos opregtheid, deursigtigheid en die vermoë om ander te verstaan.

Is jy jou gewig in goud werd in die werkplek? In vandag se kennisekonomie is dit ’n voortdurende stryd om RELEVANT IN DIE WERKPLEK te bly. In so ’n mededingende arbeidsmark is dit vir jou as werknemer uiters belangrik om te sorg dat jy ’n noodsaaklike bydrae tot die welslae van jou werkgewer lewer, skryf INGE STRYDOM.

Foto: iStockphoto.com

O 58

m te sorg dat jy en jou vaardighede in aanvraag bly, moet jy vasstel wat jou waarde as werknemer knou. Kenners waarsku dat dit nie so voor die hand liggend is soos om ’n reusefout te begaan wat jou maatskappy duisende rande kos nie. Cy Wakeman, bekroonde skrywer van die topverkoperboek The reality-based rules of the workplace, meen die maklikste manier om jou waarde as werknemer te ondermyn, is deur onnodig drama in die werkplek te veroorsaak. “Dis die één eienskap wat ’n werknemer se waarde oneindige skade berokken. Sulke werknemers

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

bied gewoonlik weerstand teen verandering en wys graag die tekortkomings van ander uit sonder om met ’n oplossing vorendag te kom. Hulle verlaag die moraal in die werkplek en is emosioneel veeleisend,” sê Wakeman. Sy sê daar is verskeie maniere waarop werknemers hul waarde in die werkplek deurlopend kan evalueer. “Vra jouself af of jy die resultate lewer wat jy onderneem het om te doen en wat die maatskappy benodig. Onthou dat jou prestasie nie aan jou toewyding gemeet word nie, maar aan die resultate wat jy lewer,” sê Wakeman. Wakeman raai werknemers ook aan om

hul bestuurders, base, kliënte en kollegas se menings te vra wanneer hulle hul waarde in die werkplek meet. “Vra vir hulle of jy aan hul verwagtings voldoen en wees bedag op die eienskappe, optrede of faktore wat jou verhinder om ’n waardevolle werknemer te wees,” raai sy aan. Dit is ook belangrik dat jy oor die vaardighede en kennis sal beskik om steeds jou werk in die toekoms goed te kan doen. “Vra jouself af: Is ek reg vir dit wat voorlê? Indien nie, sorg dat jy die kennis en vaardighede bekom wat nodig is om voortdurend aan die vereistes van die mark te voldoen,” sê Wakeman. S

In Beweging

Prys-wins-verhouding ’n belangrike begrip Ons hoor dikwels dat BELEGGERS na ’n maatskappy se prys-wins-verhouding of p/w-verhouding verwys, maar wat presies is dit? In hierdie artikel kyk APPIE PIENAAR na die betekenis van ’n maatskappy se prys-wins-verhouding en hoe dit bereken word. Betekenis van p/w-verhouding Die prys-wins-verhouding gee ’n aanduiding van die waarde wat die beleggerspubliek aan ’n aandeel heg. Dit word hoofsaaklik deur twee faktore beïnvloed: • Die mark se beoordeling van die maatskappy se risiko: Indien beleggers meen dat ’n belegging in ’n bepaalde maatskappy aan min risiko onderhewig is, sal die aandeel geneig wees om teen ’n hoër prys-wins-verhouding te verhandel. Groot, gevestigde maatskappye (die sogenaamde ”blue-chip”-maatskappye) sal tipies teen hoër prys-wins-verhoudings verhandel as jonger, minder bekende maatskappye. Hierdie gevestigde maatskappye word gekenmerk deur faktore soos kapitaalkragtigheid, bewese bestuur en produkte, gevestigheid in die mark, en sterk onderliggende bates. • Die toekomstige groeiverwagting van die maatskappy: Beleggers is bereid om meer te betaal vir ’n aandeel indien hulle verwag dat die aandeel se toekomstige verdienste stewige groei sal toon.

Foto: iStockphoto.com

Berekening van die p/w-verhouding Die prys-wins-verhouding word bereken deur die maatskappy se huidige aandeelprys te deel deur die mees onlangse gepubliseerde verdienste per aandeel. ’n Verandering in die aandeelprys sal vanselfsprekend lei tot ’n verandering in die maatskappy se prys-wins-verhouding. ’n Maatskappy se aandele verhandel byvoorbeeld tans teen R50 per aandeel en die mees onlangse gepubliseerde verdienste per aandeel ná belasting is R5, waarvan R1 as dividend uitbetaal is. Die maatskappy se prys-wins-verhouding is dus 10 (R50/R5). Die dividend het geen impak op die berekening nie. ’n Prys-wins-verhouding van 10 beteken dat dit teen die huidige verdienstevlak van die maatskappy tien jaar sal duur om die oorspronklike belegging te verhaal. ’n Waarskuwing Twee aspekte kan hier uitgelig word: Die gepubliseerde prys-wins-verhouding is nie altyd ’n akkurate weerspieëling van die mark se oordeel nie. Indien ’n maatskappy se aandele byvoorbeeld teen R80 verhandel en die historiese verdienste per aandeel is R5, sal

die prys-wins-verhouding 16 wees (R80/R5). Die mark verwag egter dat die verdienste per aandeel sal styg na R8. Die ware prys-winsverhouding is dus nader aan 10 (R80/R8). Die probleem is dat die prys-wins-verhouding bereken word aan die hand van ’n dinamiese markprys wat daagliks verander, maar ook ’n historiese verdienste per aandeel wat slegs een maal per jaar verander. Verwagtings vir toekomstige groei is dikwels onrealisties. ’n Voorbeeld hiervan is die IT-borrel wat tydens die eeuwisseling ontstaan het. Genoteerde IT-maatskappye het soms met prys-wins-verhoudings van meer as 100 verhandel, maar toe dit later blyk dat die groei nie volhoubaar was nie, het aandeelpryse begin tuimel en het beleggers miljoene verloor. En ongenoteerde maatskappye? Ongenoteerde maatskappye verhandel nie gereeld in die mark nie, en het gevolglik

nie ’n heersende prys-wins-verhouding nie. Waardeerders van sulke maatskappye gebruik gewoonlik die prys-wins-verhouding van genoteerde maatskappye in dieselfde bedryf om die waarde te bereken. Kleiner ondernemings verhandel dikwels teen ’n prys-wins-verhouding van een tot twee derdes van ’n soortgelyke genoteerde maatskappy se prys-wins-verhouding. Indien ’n bepaalde genoteerde aandeel byvoorbeeld teen ’n prys-wins-verhouding van 15 verhandel, kan daar redelikerwys aangeneem word dat ’n soortgelyke ongenoteerde aandeel teen ’n prys-wins-verhouding van tussen 5 en 10 sal verhandel. Daar is egter ’n groot aantal faktore wat in ag geneem behoort te word, soos die toestand van vaste bates, die vaardigheid van bestuur en die ligging van die onderneming. Om hierdie redes is dit beter om ’n kundige se advies oor die waardasie van enige ongenoteerde onderneming in te win. S Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

In Beweging

Famliy is not an important thing. It is everything! ~ Michael J. Fox ~

“

Gesonde gesinne verseker gesonde samelewing

D Foto: iStockphoto.com

ie meeste van ons moet op enige gegewe tydstip ’n honderd balle terselfdertyd in die lug hou. By die werk is daar spertye, groot en uitdagende projekte, beplanning vir ’n nuwe veldtog, kollegas en hul dinge, base en hul eise. Elke dag is ’n gejaag, met minder tyd beskikbaar om meer werk te doen. By die huis gekom, moet ons aandag, liefde en tyd aan ons geliefdes tuis gee – al het ons dan skaars enige energie oor. Kenners reken daar is wel oplossings vir hierdie dilemma. Probeer gerus dié wenke: Stel prioriteite vroeg vas Die Amerikaanse motiveringspreker Debra Pestrak reken dit is belangrik om prioriteite vroeg reeds vas te stel. Sy meen ’n gesin moet saam besluit wat dié prioriteite moet wees. As jou werk van jou vereis om dikwels te reis, is dit noodsaaklik dat jou gesin jou ondersteun. Paartjies wat dit oorweeg om met ’n gesin te begin, moet saam besluit oor

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Deur Lindie de Beer hul prioriteite ná die geboorte van die kind, sodat hulle meer tyd saam as ’n gesin het.

As jy die kinders skool toe vat, skakel die radio af en gesels op pad soontoe.

Maak gesinstyd vas As jy vind dat werk gereeld met jou gesinslewe inmeng, reserveer tyd op jou kalender vir ononderhandelbare, toegewyde gesinstyd. Beplan vakansies en wegbreeknaweke reeds maande vooruit en pas dan jou werkpligte daarvolgens aan. Doen dieselfde met gesinstyd in die aande of oor naweke. As jy aand ná aand moet werk weens ’n groot werklading, maak gesinstyd vas – al beteken dit jy moet met jou werkgewer ooreenkom om net vir ’n beperkte tyd of ná ’n sekere tyd in die aand te werk.

Los die skuldgevoel Veral werkende ma’s dra swaar aan skuldgevoelens omdat hulle meen dat hulle nie genoeg tyd aan hul kinders bestee nie. Skud dié gevoel af en maak tyd vir jou werk en tyd vir jou gesin sonder om een van die twee af te skeep.

Gehaltetyd is die beste tyd Dit gaan dikwels nie oor hoeveel tyd jy saam met jou gesin deurbring nie, maar eerder oor hoe julle dié tyd benut. Geniet eerder almal saam aandete aan die eetkamertafel sodat julle sonder die geblêr van ’n televisie kan gesels.

Bou ’n sterk ondersteuningsbasis ’n Sterk ondersteuningsbasis in jou privaat en werklewe kan baie probleme help oplos. Sorg dat jy by die werk op een van jou kollegas kan staatmaak om uit te help, sou jy vasbrand. Tuis moet daar ook ’n goeie vriend, vriendin of familielid wees wat jy kan vra om te help as daar ’n krisis is en jy kan nie verlof neem nie. • Vir meer wenke wat jy daagliks kan toepas in jou lewe, besoek Solidariteit Wêreld se Jou gesin-blad by www.solidariteit.co.za S

In Beweging

Issue 1 of 2015 â&#x20AC;˘ www.solidariteit.co.za

In Beweging

Vrywillige skeidingspakket – neem of nie? ’n Skeidingspakket mag dalk met die eerste oogopslag soos die ideale oplossing vir ’n FINANSIËLE VERKNORSING lyk. Dit mag dalk lyk of die pakket meer as genoeg geld bied om jou en jou gesin vir baie maande te onderhou. Ongelukkig is dit nie altyd die geval nie.

Foto: iStockphoto.com

nige onderneming kan weens bedryfs vereistes genoodsaak word om te herstruktureer of personeel af te lê. Daar kan baie redes hiervoor wees, maar die mees algemene een hou gewoonlik met die werkgewer se finansiële situasie verband. Hierdie proses van herstruktu rering of aflegging vind binne die raamwerk van artikel 189 van die Wet op Arbeidsverhoudinge (Wet no. 66 van 1995) plaas. Een van die maniere om afleggings te beperk, is deur vrywillige skeidingspakkette aan werknemers te bied. Wanneer hierdie opsie gevolg word, kan enige van die onderneming se werknemers ’n skeidingspakket neem, selfs al is hul werk nie in gedrang nie. Volgens Ruan Schröder, bestuurder van finan siële advies by Solidariteit Finansiële Dienste (SFD), is dit belangrik om onafhanklike finansiële advies in te win voordat ’n besluit oor die aanvaarding van ’n vrywillige skeidingspakket, skeidingspakket of vroeë-aftredepakket geneem word. Talle implikasies moet oorweeg word. Vrae wat SFD dikwels ontvang, sluit in: • Wat is die belastingimplikasies van my besluit? • Hoe sal ek weet of my geld lank genoeg sal hou as ek die pakket aanvaar? • Watter beleggingsopsies is daar en hoe werk dit presies? • Op hoeveel kommissie is die makelaar, beleggingsbestuurder en versekeraar geregtig? • Watter voordele is aan die aanvaarding van die pakket verbonde? • Watter voordele is daaraan verbonde om nie die pakket te aanvaar nie? “Solidariteit Finansiële Dienste kry gereeld met hierdie vrae te make en dit kan in een basiese vraag saamgevat word: ‘Moet ek die pakket aanvaar of nie?’,” sê Schröder. Jy moet slim te werk gaan met jou finansies, vooruit beplan en seker maak dat jy genoeg geld het om die toekoms wat jy vir jouself beplan, te laat realiseer. Weeg al die voor- en nadele teen mekaar op deur ’n lys op te stel. Moenie net die geldelike aspek in ag neem nie. Laaste maar nie die minste nie, raadpleeg jou finansiële adviseur voor jy tot die drastiese stap oorgaan om ’n vrywillige skeidingspakket te aanvaar. S

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

aksent media • 082 445 4513

Solidariteit Finansiële Dienste > doelgerigte beleggings > spaar vir aftrede > inkomste ná aftrede > brand > diefstal > ongelukskade > lewens > ongeskiktheid > inkomstebeskerming

BELEGGINGS

> hulpbronne > ontledings > oplossings

MOTOR- EN HUISINHOUDVERSEKERING

RISIKODEKKING

IS U: > bates beskerm teen brand, diefstal of ongelukskade? > lewe verseker om uself en u gesin te versorg in die geval van ’n lewensveranderende gebeurtenis? > seker u kan eendag onafhanklik aftree?

PROFESSIONELE FINANSIËLE ADVIES

Solidariteit Finansiële Dienste sal antwoorde op al u vrae kan verskaf, ontledings doen, aanbevelings maak en dit rugsteun met die regte produkte wat u sak en profiel sal pas. Skakel ons vandag nog!

Solidariteit Beweging

0861 10 10 05 www.solidariteit.co.za

In Beweging

Buckets full of benefits for our members This is a summary of the BENEFITS attached to Solidarity membership. The benefits are subject to the constitution and policies of the union as well as the rules as contained in the rule book, and may be amended by the Executive Council of Solidarity without prior notice. New members who can provide proof that they belonged to another trade union in a collective company immediately prior to joining Solidarity will immediately be entitled to benefits, on the understanding that in instances where such members are, upon acceptance by Solidarity, engaged in litigation or a dispute, benefit limits may be imposed by the Executive Council at its discretion.

Uitgawe 2 van 2015 â&#x20AC;˘ www.solidariteit.co.za

In Beweging

R97

Independent Financial Advice Solidarity Financial Services has an independent financial advice department who can assist clients with various financial advice topics. This include basic budgeting and tax planning, risk and retirement planning as well as investment planning in general. The department has trained professionals that will assist with all your needs. â&#x20AC;˘ Phone 0861 101 005

Issue 2 of 2015 â&#x20AC;˘ www.solidariteit.co.za

In Beweging

mar ela media

Kom smul (gratis) saam op Maroela se werf

et jy al die lekkerste Afrikaanse kuierplek op die internet ontdek? By Maroela Media kan jy (gratis) nuus lees, op die hoogte bly met wat in die Afrikaanse musiekwêreld gebeur en selfs jou gunsteling rugbyspan ondersteun. Daar is eg Suid-Afrikaanse resepte, vuurwarm debatte en nuus oor Afrikaanse boeke. Skop jou skoene uit en smul saam met ons by maroelamedia.co.za!

MY OUMA IS IN KANEEL(TERT) Bestanddele 60 ml botter of margarien 125 ml suiker 250 ml koekmeelblom 15 ml bakpoeier 2 ml sout 125 ml melk 1 eier kaneel na smaak Bestanddele vir die stroop 60 ml botter of margarien 250 ml suiker 1 blik (380 g) ingedampte melk Metode 1. Voorverhit die oond tot 180°C. 2. Verroom botter of margarien en suiker saam. 3. Sif die koekmeelblom, bakpoeier en sout saam. 4. Klits die melk en eier saam. 5. Roer die meel- en melkmengsel om die beurt by die eiermengsel in. 6. Skep die beslag in ŉ gesmeerde tertbak. 7. Strooi ruim kaneel oor. 8. Bak 20-25 minute lank tot gaar.

Foto’s: Verskaf

Berei die stroop 1. Kook al die bestanddele saam. 2. Gooi die stroop oor die warm tert sodra dit uit die oond kom.

Uit: Tannie Poppie kook (Human & Rousseau) – nie net nog ’n kookboek nie, maar ’n ode aan almal wat weet dat lekker kos nie net ’n toevallige gebeurtenis is nie. Prys: R220,00 (onderhewig aan verandering). Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

In Beweging

“

Wanneer jy AFRIKAANS kies, is dit ’n keuse teen middelmatigheid en vir die EIESOORTIGE KREATIWITEIT van hierdie jong taal wat so geesdriftig in die skeppende kunste uitgeleef word.

“

FEITE EN GEITE: SEEDIERE-REEKS Sê nou ’n haai kom kuier… Braai vleis saam met ’n witdoodshaai en kyk hoe ski hy en doen gimnastiek. Jy sal sien hoe ontsaglik groot en sterk hy is, en hoe baie tande hy het! Die Feite en geite: seediere-reeks (uitgegee deur Human & Rousseau) is humoristies en prettig en jong lesers leer terselfdertyd allerhande interessante feite oor seediere (haaie, seekatte, pikkewyne en walvisse). Elke boek in die reeks kos R59,95.

Foto:’s iStockphoto.com

TAALTOFFIE Uitdrukking: Iemand het haasvleis geëet. Betekenis: Iemand is ŉ bangerd of lafaard. Waar kom dit vandaan? Eintlik beteken dit dat iemand so vinnig soos ŉ haas kan hardloop as hy bang word. Dit stam uit die ou volksgeloof dat ŉ mens die eienskappe van ŉ dier opneem deur die vleis daarvan te eet.

Veels geluk, Afrikaans!

Deur Suné van Heerden

frikaans is vanjaar 90 jaar jonk en Maroela Media gaan seker maak dat ons die hele jaar lank feesvier! Op 8 Mei 1925 is Afrikaans goedgekeur as amptelike landstaal: ons vier dus vanjaar ons moedertaal se 90ste verjaarsdag! Tydens hierdie feesjaar gaan verskeie taal- en kultuurorganisasies besin oor die stand van Afrikaans as amptelike landstaal en op watter wyse ons Afrikaanse taal- en kultuurwêreld verantwoordelikheid kan neem om Afrikaans uit te bou. Maroela Media het reeds met ŉ reeks artikels begin wat oorspronklik in die boek Hoekom Afrikaans? gepubliseer is. Die bekroonde skrywer Francois Bloemhof het spesiaal ŉ bangmaakstorie vertel – “omdat dit in geen ander taal so lekker sou skryf nie”. Volgens Flip Buys, voorsitter van die Solidariteit Beweging, word ŉ taal nie bevorder deur die heeltyd die bedreigings te beklemtoon nie, maar deur opwindende planne aan te pak wat sy sprekers se verbeelding aangryp. “Daarom behoort alle Afrikaanssprekendes 2015 as Taal-

jaar te verklaar, en die amptelike erkenning van Afrikaans met dieselfde wilskrag en daadkrag vier waarmee ons taal opgebou is,” skryf hy. “Wanneer jy Afrikaans kies, is dit ’n keuse teen middelmatigheid en vir die eiesoortige kreatiwiteit van hierdie jong taal wat so geesdriftig in die skeppende kunste uitgeleef word,” skryf Alana Bailey, lid van die Taalraad en adjunk uitvoerende hoof van AfriForum. “Elkeen wat Afrikaans kies, versterk die taal en ons gemeenskap se toekoms. Ons is die waterdruppels wat Afrikaans laat floreer en gedy.” Die bekende sanger Retief Burger skryf op sy beurt: “As boorling van Namibië het ek met ’n liefde vir die veld grootgeword. En so eie soos die bos en sy klanke en reuke aan my is, so eie is my taal aan my.” Kom vier saam met ons fees! Besoek ons webtuiste maroelamedia.co.za en klik regs bo op die tuisblad op “Afrikaans 90”. Onthou dat jy boonop ook met Maroela Media se Taaltoffie op hoogte kan bly met die herkoms van uitdrukkings en idiome, die mooiste gedigte en die interessantste woorde (dis gratis!). S Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

In Beweging

jy & die Reg

Stuur jou regsvrae na: Jy & die reg, Posbus 11760, Centurion, 0046; stuur ‘n e-pos na diens@solidariteit.co.za; of faks na 012 664 1102.

Onbillike demovering: Hoe nou gemaak? ‘n Lid skryf: “Ek bedank as gevolg van ’n onbillike demovering en my werkomstandighede wat as gevolg daarvan ondraaglik geraak het. Is ek daarop geregtig om ’n saak van ONBILLIKE ARBEIDSPRAKTYK en ’n saak van KONSTRUKTIEWE ONTSLAG na die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie (KVBA) te verwys?” HENDRIK VAN DER HOVEN antwoord.

Foto: iStockphoto.com

n die saak van Jacobs and Monash SA (2014) 35 ILJ 1702 (CCMA) het die werknemer (applikant) beweer dat sy onbillik van medeprofessor tot die posisie van senior dosent gedemoveer was. Sy het verder beweer dat haar werkomstandighede as gevolg van die demovering vir haar ondraaglik geraak het en dat sy dus geen ander keuse gehad het as om te bedank nie. Die applikant het ’n saak/dispuut van onbillike arbeidspraktyk as gevolg van die beweerde onbillike demovering saam met ’n saak/dispuut van konstruktiewe ontslag na die KVBA verwys. Die applikant het kompensasie en herindiensneming ten opsigte van die onderskeie sake geëis. Tydens konsiliasie by die KVBA het die kommissaris ’n sertifikaat uitgereik wat aangedui het dat die dispuut oor konstruktiewe ontslag nie besleg kon word nie en daarom tot arbitrasie kon oorgaan. Tydens arbitrasie was die applikant van plan om met albei sake/dispute voort te gaan en regshulp of kompensasie te eis vir albei sake of dispute, asof die sake/dispute apart besleg sou word. Die kommissaris het bepaal dat dit wel in sekere omstandighede moontlik is dat ’n onbillike demovering tot ’n konstruktiewe ontslag kan lei. Die kommissaris het verder bevind dat dit in hierdie geval duidelik was dat die applikant nie ’n saak van konstruktiewe ontslag aanhangig sou gemaak het indien sy nie gedemoveer was nie. Daar is voorts bepaal dat die werknemer in so ’n geval kan besluit om ’n saak van onbillike arbeidspraktyk gebaseer op onbillike demovering óf ’n saak van konstruktiewe ontslag na die KVBA te verwys. Die applikant in die aangeleentheid het egter gepoog om een dispuut met een feitestel in twee sake te verdeel. Die saak van konstruktiewe ontslag sou wel nie sonder argumente rakende die beweerde demovering kon bestaan nie, en dus het die kommissaris bevind dat die applikant ten beste op die bewerings en argumente in die saak van

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

onbillike demovering kon steun om haar saak van konstruktiewe ontslag te bewys. Sy kon egter nie met ’n afsonderlike saak van onbillike arbeidspraktyk voortgaan nie. Die kommissaris het ook bevestig dat daar nooit herindiensneming met kompensasie as regshulp aan ’n werknemer toegeken kan word

nie. Daar sou dus nie herindiensneming (as medeprofessor) ten opsigte van die beweerde onbillike arbeidspraktyk aan die applikant toegestaan kon word met kompensasie op grond van die saak van konstruktiewe ontslag nie. Die werknemer kon dus slegs voortgaan met die saak van konstruktiewe ontslag. S

In Beweging

Solidariteit-kantore: Diens op jou voorstoep BELLVILLE Ettienne Pio (litigant), Anton Gerretsen, Raymond Holland-Chapman, Bennie Harmse • Administratiewe beampte: Nicole Harmse • Tel: 021 946 4440/4418 • Faks: 021 949 4259 • E-pos: bellville@solidariteit.co.za • Adres: Du Toitstraat 18, Bellville

KATHU Adele Rossouw • Administratiewe beampte: Jaatjé Sherman • Tel: 053 723 1604 • Faks: 053 723 1407 • E-pos: kathu@solidariteit.co.za • Adres: Winkel 1B, Prosperitasgebou, Rietbokstraat, Kathu

BLOEMFONTEIN Pieter Burger • Administratiewe beampte: Ingrid Papenfus • Tel: 051 430 6152/3 • Faks: 051 430 6163 • E-pos: bloemfontein@solidariteit.co.za • Adres: Kellnerstraat 58C, Westdene, Bloemfontein

LYDENBURG Quintus Sliep • Administratiewe beampte: Bianka Broodryk • Tel: 013 235 3698 / 013 235 4985 • Faks: 013 235 1814 • E-pos: lydenburg@solidariteit.co.za • Adres: Versekeringsforumgebou, H.v. Viljoen- en Maasdorpstraat, Lydenburg

BOKSBURG Francois van Heerden, Zirk Gouws, Hennie Vosloo, Amanda Hattingh, Fanie Vosloo, Derek Mans, Herman de Jongh, Dana Viljoen (litigant), Gibbs du Toit (litigant), Thinus Jacobs • Administratiewe beamptes: Marlindie Booyens, Natasha van Heerden en Elize Pohlman • Tel: 011 913 0783/1101/1105 • Faks: 011 913 3850 • E-pos: boksburg@solidariteit.co.za • Adres: Rondebultweg 232, Libradene, Boksburg

NEWCASTLE • • • • •

CARLETONVILLE Riaan Visser • Administratiewe beampte: Petro Watson • Tel: 018 788 4861/018 786 2785 • Faks: 011 388 9854 • E-pos: carlton@solidariteit.co.za • Adres: Van Zyl Smitstraat 74, Oberholzer, Carletonville

ELLISRAS Deon Viviers • Administratiewe beampte: Mariaan Pretorius • Tel: 014 763 1174 • Faks: 014 763 1264 • E-pos: ellisras@solidariteit.co.za • Adres: Winkel 4, Marula Mile Winkelsentrum, Louis Bothaweg 35, Ellisras

KLERKSDORP Coenie Rheeder, Danny Schutte • Administratiewe beampte: Nicoline Crafford • Tel: 018 468 8533 • Faks: 018 468 8563 • E-pos: klerksdorp@solidariteit.co.za • Adres: Buffelspark, Kantoor 2, Buffeldoornlaan 48, Flamwood, Klerksdorp

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

Administratiewe beampte: Elize Bronkhorst Tel: 034 312 9711/9917 Faks: 034 312 5170 E-pos: newcastle@solidariteit.co.za Adres: Hardingstraat 79, Sanlampark, Blok B, Newcastle

PIETERSBURG • • • • •

RICHARDSBAAI John Smith • Administratiewe beampte: Chantelle van der Merwe • Tel: 035 753 1935 / 035 753 1936 • Faks: 035 753 1937 • E-pos: richardsbaai@solidariteit.co.za • Adres: Anglers Rodstraat 12, Meerensee, Richardsbaai

RUSTENBURG Eric Schoeman, Tommy Wedderspoon, Johan Nell (litigant), Lucindi Pretorius (litigant) • Administratiewe beamptes: Christelle Grobler, Carisma Breet • Tel: 014 592 4336 • Faks: 014 592 4371 • E-pos: rustenburg@solidariteit.co.za • Adres: H.v. President Mbeki- en Heystekstraat, Total Garage, Kantoor 4, Rustenburg

SECUNDA Andy O’Toole • Administratiewe beampte: Sandra Scheepers • Tel: 017 634 5296 • Faks: 017 634 5297 • E-pos: secunda@solidariteit.co.za • Adres: Eerste vloer, h.v. Joe Slovo- en Moorstraat, Uitbreiding 22, Secunda

VAALDRIEHOEK

Administratiewe beampte: Arlene Lourens Tel: 015 296 0335 Faks: 015 296 0335 E-pos: polokwane@solidariteit.co.za Posadres: Posbus 849, Faunapark, Polokwane, 0787

Jaco van den Berg, Johan Venter, Francois Calldo, Gerhard Cloete, JJ Fernandes, Lee Coetzee, Nadia Coetzee, Le Roy Fritz (litigant) • Administratiewe beamptes: Elize du Plooy, Saretha Jacobs en Chanell van Gent • Tel: 016 931 3160 • Faks: 016 931 3171 / 016 981 6718 • E-pos: vaaldriehoek@solidariteit.co.za • Adres: Rossini-boulevard 130

PORT ELIZABETH

WELKOM

Wynand Strydom • Administratiewe beampte: Yvette Stroebel • Tel: 041 364 3219 / 2925 / 3225 • Faks: 041 364 2927 • E-pos: pe@solidariteit.co.za • Posadres: Posbus 63788, Greenacres, Port Elizabeth, 6057 • Adres: Sesdelaan 52, Newton Park, Port Elizabeth

PRETORIA Chris Roodt, Schalk de Bruin, Willie Venter, Jahni Cowley, Louis Pretorius, Inge Labuschagne, Sta-Sia Engelbrecht • Administratiewe beamptes: Christa Louw, Anke Cloete • Tel: 012 335 9051/2 • Faks: 012 335 9002 • E-pos: pretoria@solidariteit.co.za • Adres: H.v. Lambert Lee- en Van Rensburgstraat, Mayville, Pretoria

Hennie Kommer • Administratiewe beampte: Sue Nel • Tel: 057 352 6839 • Faks: 057 357 2072 • E-pos: welkom@solidariteit.co.za • Adres: Winkel nr. 5, Eerste vloer, The Strip, Metro Village, Staatsweg 312, Welkom

WITBANK Cornelius van Leeuwen, Jan du Plessis • Administratiewe beamptes: Irma Oberholzer, Sonja Bekker • Tel: 013 656 3871 • Faks: 013 656 6846 • E-pos: witbank@solidariteit.co.za • Adres: Bureau de Paul 2B, Corridorsingel, Route N4 Business Park, Ben Fleur X11

Laat sy DROME voortleef AL IS JY NIE DAAR OM DIT TE BELEEF Maak seker jou gesin is voldoende versorg – lank nadat jy nie meer daar is nie. Kry die lewensdekking wat jy verdien – teen ’n premie wat jy kan bekostig. Geen mediese toetse of bloedtoetse word vereis nie. Maak voorsiening jou grootste nalatenskap.

lewensdekking ongeskiktheidsdekking ongeluksdekking

+R20 000 begrafnisdekking

R330 pm* 40-jarige man nie-roker

R208 pm* 40-jarige vrou nie-roker

R500 000

lewensdekking ongeskiktheidsdekking ongeluksdekking

+R30 000 begrafnisdekking

R526 pm* 35-jarige man nie-roker

R312 pm* 35-jarige vrou nie-roker

* Bepalings en voorwaardes geld. Onderskrywingsvrae van toepassing.

R250 000

Skakel 0861 10 10 05 vandag nog vir ’n kwotasie Solidariteit Finansiële Dienste Solidariteit Beweging

Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 15556

African Unity is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 8447

In Beweging

Links: De la Rey se klere met die koeëlgate duidelik sigbaar. Regs: ’n Standbeeld van De la Rey in Lichtenburg.

Die dood van genl. Koos de la Rey Dit is vanjaar reeds 101 jaar sedert die legendariese GENL. J.H. (KOOS) DE LA REY gesterf het. Hoewel hy meestal bekend is vir sy leeueaandeel in die Boererepublieke se stryd teen die Britse magte gedurende die AngloBoereoorlog, bly sy dood steeds ’n saak wat tot vandag toe mense se verbeelding aangryp, skryf ILZE NIEUWOUDT.

Bron: Scientia Militaria, South African Journal of Military Studies, vol. 6, no. 3, 1976, bladsy 7-23

e la Rey se teenkanting teen die regering van die Unie van Suid-Afrika se besluit in 1914 om Duitswes-Afrika in te val, was geen geheim nie. Genl. Louis Botha het besluit om die Unie namens Brittanje by die Eerste Wêreldoorlog te betrek. Dié besluit het as ’t ware die nasie in twee geskeur – aan die een kant was mense soos De la Rey wat verraai gevoel het en aan die ander kant burgers wat dit as hul plig beskou het om Botha na te volg. Die dag wat uiteindelik sake op die spits sou dryf vir De la Rey was 15 September 1914. Vroeër dieselfde dag het genl. Christiaan Beyers as hoof van die Unie se verdedigingsmagte bedank, juis omdat hy ook nie aan die beplande inval in Duitswes wou meedoen nie. Volgens ’n artikel wat in 1976 in die vaktydskrif Scientia Militaria (South African Journal of Military Studies) verskyn het, het Beyers en De la Rey dié dag omstreeks 16:00 by die huis van Beyers se broer in Walkerstraat in Pretoria byeengekom, aandete genuttig en gereedgemaak om na Potchefstroom te vertrek. Hier was De la Rey van plan om by die militêre kamp aan die mans teenwoordig te verduidelik waarom hulle teen die planne van die regering was “en om dan die saak in die hande van die volk te laat”. Die skrywer beweer dat die bestuurder van die motor waarin Beyers en De la Rey gereis het, mnr. Wagner, blykbaar kort voor hul vertrek gesien het hoe ’n jong konstabel die motor

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

NOG EEN STERF OP DIÉ DAG Hoewel De la Rey se dood op 15 September die opspraakwekkendste sterfte van dié dag was, was dit nie die enigste een wat plaasgevind het na aanleiding van die padblokkade om die bende vas te trek nie. Ene dr. en mev. G. Grace was dieselfde aand, om 19:00, op pad terug na hul huis in Springs en het deur een van die polisie se afsperrings gery nadat dr. Grace na bewering nie die bevel om te stop, gehoor het nie. Drie skote is op die motor gevuur en dr. Grace is noodlottig gewond. Sy vrou is in die aanval lig beseer. se registrasienommer neergeskryf het. ’n Familielid van Beyers, adv. Maritz, het ook, volgens die artikel, kort ná De la Rey en Beyers se vertrek ’n gewapende konstabel in die omgewing teëgekom wat aangevoer het dat die polisie na die berugte Forster-bende op soek was. Vroeër dié dag het die polisie wel die Forster-bende by ’n huis in Regentspark aangekeer, maar die bendelede het daarin geslaag om te ontsnap en het boonop een van die polisielede doodgeskiet. Slegs enkele dae vantevore, op 12 September, was die bende in nog ’n skermutseling met die polisie betrokke waartydens twee polisielede dood is. Daar is berig dat die bende ná die geveg op die 15de in ’n swart motor in ’n oostelike rigting gevlug het.

In ’n poging om die bende vas te trek, is besluit om padblokkades rondom die Witwatersrand op te stel. Dit is egter inderhaas gedoen, en getuienis het later bevestig dat die opdraggewing aan polisielede ten opsigte van die blokkades nie voldoende was nie. Volgens die Scientia Militaria-artikel het die De la Rey-geselskap ongeskaad deur drie padblokkades gery voordat daar by die vierde een op hulle gevuur is. By Orange Grove, Vrededorp en Fordsburg het die motor deur die blokkade gery. Later het die polisielede aan diens by dié punte getuig dat hul opdrag was om slegs te skiet op ’n swart motor met drie insittendes wat na voortvlugtendes lyk en weier om te stop. In Langlaagte, waar konst. Charles Drury en konst. Charles Ives diens gedoen het, het sake egter skeefgeloop. Toe die De la Rey-motor nie gehoor wou gee aan Drury se opdrag om stil te hou nie, het hy ’n skoot op die verbygaande motor gevuur. “Volgens hom wou hy die regterkantste band stukkend skiet. Die koeël het egter die grond geraak en opgeskiet. Die motor het aanhou ry, maar na sowat 200 meter omgedraai en na die padblokkade teruggery,” lui die getuienis jare later. Die koeël het De la Rey in die rug getref. Sy laaste woorde was bloot: “Dit is raak.” Sprake dat die padblokkade bloot deel was van ’n komplot om De la Rey te vermoor, het in die dae en jare hierna die rondte gedoen, maar sonder enige klinkklare bewyse. Intussen wonder mense steeds. S

in Retrospek

MARIETHA MALAN is ’n onderwyser by Alma-skool, ’n skool vir gestremdes, en is ‘n ma van vyf.

Die gemmerkoek-haarkapster wat (be)dien Ek is ’n ROETINEMENS. Ek hou daarvan dat dinge dieselfde bly. By Pick n Pay parkeer ek altyd min of meer op dieselfde plek. In die kerk sit ek altyd op dieselfde bank. Ek luister altyd na dieselfde radiostasie en meet my vordering skool toe aan waar ek is wanneer dit die Mengelmoes-mix op Jacaranda is. As ek al oor Voortrekkerweg is, is ek betyds. As ek nog in Hertzogstraat is, is ek taamlik laat.

Foto’s: Reint Dykema & iStockphoto.com

k is skoon getraumatiseerd omdat ek ’n nuwe foon het wat heeltemal anders as die vorige een werk. Ek mis my oue en dra dit steeds in my handsak, al het dit nie eens ’n simkaart in nie. Vir jare al gaan ek na dieselfde haarkapper toe. Dis nie asof sy dit vir my maklik gemaak het om dit te doen nie. Sy het van salon tot salon geswerf, maar ek het haar van die een na die ander gevolg, want sodra iemand anders my hare sny, is alles uit verhouding en die wêreld agterstevoor. En toe, om die een of ander duistere rede, besluit my haarkapster om Kaap toe te trek. Wat ’n volslae ramp! My hare groei en groei. Mense vra my later of ek baie moeg is, ’n besliste teken dat my hare hopeloos te lank is. My kapseltjie is dik en swaar. As my hare te lank is, is dit so plat soos ’n verlepte grassooi op my kop binne ’n uur of twee nadat ek dit met groot moeite drooggeblaas het. Net toe ek totaal en al desperaat is, ry ek eendag verby ’n klein salonnetjie ’n blok van my huis af. Impulsief besluit ek om te gaan kyk. Op die stoep voor die salonnetjie sit ’n paartjie rustig uit geblomde koppies en tee drink. Die vroutjie lyk amper soos die ouma in die gemmerkoekman-storie. Die man is grys en lyk ’n bietjie ouer. Hy lyk na ’n regte heer. Vriendelik nooi hulle my in. Daar is dadelik ’n opening in die afspraakboek. Ek tree oor die drumpel en reg binne-in ’n tydkapsule van meer as veertig jaar gelede in. Daar is twee haarkapperstoele, een vir die heer wat manshare sny en een vir die gemmerkoekvroutjie wat dameshare sny. Die stoele is van bruin leer en opsigtelik antiek. Die kasregister werk met ’n slinger. As mens dit draai, “tjieng” die laaitjie oop en word die kleingeld uitgetel. ’n Tandelose vroutjie is hul helper. Sy kom hang met sorg ’n handdoek oor my skouers en vee die hare op die vloer weg. Die gemmmerkoekvroutjie knip en klets. Sy vertel van haar kleinkinders en vra oor myne. Toe sy klaar is, kyk ek na my beeld in die spieël. My hare lyk net soos altyd. Presies soos ek daarvan hou.

Eksie-perfeksie in verhouding. Ek het ’n nuwe haarkapper. Toe ek uitstap, tik die tandelose vroutjie my op die skouer. Ek kry ’n handgemaakte kaartjie in ’n versierde koevert. “Geagte Mevrou,” sê dit, “baie dankie dat ons u in ons salon kon bedien. Ons hoop dat ons u weer sal sien.” Sterretjies, blommetjies en ’n Bybelteks versier die res van die kaartjie. Ek stap met een tree weer uit die tydkapsule uit, groet my nuwe gemmerkoekvrou-haarkapster en haar heer en stap die sonlig en besige straat met my heerlike kort kapsel tegemoet. By die huis maak ek my kaartjie weer oop. “Baie dankie dat ons u in ons salon kon bedien.” As almal in die wêreld hul werk as ’n diens

gesien het, sou die wêreld ’n baie beter plek gewees het. “Baie dankie dat ons u in ons garage kon bedien.” “Baie dankie dat ons u kind in ons skool kan bedien.” “Bedien” is nog ’n mooier woord as “diens lewer”. “Bedien” roep by my die prentjie op van die Here Jesus wat in ’n slawekleed neerbuk om sy dissipels se stowwerige voete te was. Hy, die Heerser van die wêreld, het nie geskroom om ons te bedien met sy liefde, selfs sy lewe nie. Hy leer ons van nederigheid. Hy demonstreer aan ons dat ons onsself nooit te hoog moet ag nie. Dat dien en bedien baie meer tel as heers en oorheers. Dankie vir jou diens, gemmerkoekvroutjie. Moet asseblief nie Kaap toe trek nie. S Issue 2 of 2015 • www.solidariteit.co.za

Promosieartikel

Voorkoming is regtig beter as genesing Medihelp glo vas in die belangrikheid van voorkomende sorg en die bevordering van ’n gesonde leefstyl om leefstylverwante siektes te help voorkom. Daarom bied ons aan ons lede ’n OMVATTENDE REEKS VOORDELE vir voorkomende sorg waardeur ons hulle aanmoedig om ’n GESONDER LEEFSTYL daadwerklik na te streef. Ons maak dit ook so maklik as moontlik vir hulle om betrokke te raak by ons gratis aanlyn gesondheids- en welstandprogram, HEALTHPRINT, en die verskillende leefstylspesifieke komponente van dié program wat op die bevordering van optimale gesondheid gemik is. Voordele vir voorkomende sorg Ons voordele vir voorkomende sorg beskerm ons lede se gesondheid en identifiseer potensiële gesondheidsrisiko’s deur vroeë bespeuring en gesondheidsinsig. Gesondheidstoetse Medihelp moedig lede aan om gereeld vir gesondheidstoetse en -ondersoeke te gaan. Ons voordele-opsies bied afsonderlike voordele vir voorkomende sorg, soos ’n kombinasietoets vir LMI, bloeddruk, bloedglukose en cholesterol by ons gesondheidsvennote of afsonderlike toetse by die verskaffer van hul keuse, ’n mammogram asook ’n prostaat- en beendigtheidstoets. Die toetsuitslae maak lede bewus van hul gesondheidstatus en stel hulle in staat om voorkomende stappe te doen. Immunisering en inenting Dis baie belangrik dat kinders geïmmuniseer en ingeënt word. Deur te sorg dat hulle die regte immunisering op die regte ouderdom kry, kan lede seker maak dat hulle gesond en gelukkig grootword. As deel van Medihelp se voordele vir voorkomende sorg betaal ons op die Dimension-reeks en Medihelp Plus vir standaardimmunisering vir kinders jonger as sewe jaar, asook immunisering vir tetanus, MPV en griep. Swangerskap- en babavoordele Die Dimension-reeks van voordele-opsies bied bykomende swangerskap- en babavoordele as deel van lede se versekerde voordele vir voorkomende sorg. Dit bestaan uit – • 12 swangerskapkonsultasies, • twee 2D-skanderings, • twee konsultasies in baba se eerste jaar, en • standaardimmunisering. • Gratis lidmaatskap van ons aanlyn Mom-2-beswangerskapondersteuningsprogram, met afslag by vennote en babaprodukte, is op al Medihelp se voordele-opsies beskikbaar. 74

Uitgawe 2 van 2015 • www.solidariteit.co.za

nakomingsprogram. Dit sluit ’n telefoondiens in wat hulle toegang gee tot bystand en hulp deur geregistreerde verpleegpersoneel teen geen ekstra koste nie. HealthPrint Medihelp se gratis aanlyn gesondheidsprogram genaamd HealthPrint help ons lede om hul gesondheidstatus tydens verskillende lewensfases te monitor en te handhaaf, deur aan hulle ’n beter begrip van hul gesondheid te bied asook toegang tot gesondheidsvoordele en skakeling wat hul unieke gesondheidsprofiele komplementeer. Sedert HealthPrint in Januarie 2015 bekendgestel is, het meer as 3 400 lede reeds daarop ingeskryf en die waarde geniet wat dit tot hul lewens toevoeg. Wat HealthPrint so uniek maak, is die feit dat dit lede toegang bied tot spesifieke programme wat vir verskillende lewensfases ontwikkel is, insluitend programme vir verwagtende moeders, ouers met kleuters tot ses jaar oud en fiksheidsgeesdriftiges. Die volgende programme is tans beskikbaar: Mom-2-be Mom-2-be is spesiaal ontwikkel om by elke lid se unieke gesondheidsprofiel, leefstyl en swangerskap te pas. ’n Gedetailleerde tydtafel help hulle om die vordering van hul swangerskap te verstaan en wys hulle hoe hul babas weekliks groei. Verwagtende mammas kan ook hul doktersafsprake aanteken, foto’s oplaai, toegang tot hul voordele vir voorkomende sorg kry, afslag by ons gesondheidsorgvennote ontvang asook ’n babapak op 30 weke. MomMe Die MomMe-program bied aan lede persoonlike inligting, prettige leeraktiwiteite vir hul kleuters asook lojaliteitspunte by ons MomMe-vennote. Nuwe ma’s sluit ook aan by ’n immuniserings-

MultiActive Met die MultiActive-program kan fiksheidsgeesdriftiges wat aan alle sportsoorte deelneem ’n profiel aanlyn skep, hul oefenresultate daar oplaai en hul fiksheidstoestelle (soos Jawbone en Fitbit) aan hul profiel koppel, om ’n beter begrip van hul gesondheid te kry en met ander entoesiaste kontak te maak.

MultiSport-klub Die Medihelp MultiSport-klub bied aan drawwers en fietsryers die geleentheid om aktief en gemotiveerd te bly om al hul fiksheidsdoelwitte te bereik. Dié klub bied aan lede toegang tot ’n magdom inligting, soos ’n weeklikse blog met nuttige oefennuus, ’n maandelikse nuusbrief wat lede op hoogte hou van toekomstige gebeure en die klub se aktiwiteite, asook uitstekende afslag op klubkleure en wedlope wat deur Medihelp geborg word. Die MultiSport-klub het reeds meer as 100 ingeskrewe lede wat gereeld aan wedlope deelneem en dan by die klub se tent kom inloer.

Vir meer inligting oor HealthPrint en hoe om aan te sluit, besoek ons webtuiste by www.medihelp.co.za. Om aan te sluit by ’n mediese skema wat jou werklik ondersteun, SMS “solidariteit” na 32291.