Solidariteit Tydskrif Uitgawe 4 van 2019 by Solidariteit

SOLIDARITEIT

tydskrif

SOLIDARITY

magazine

Ons kinders se toekoms is in ons hande

BOU OM TE BLY! BOU OM TE BLY! Volgende geslag se toekoms is in ons hande Uitgawe 4 van 2019 w ww . s ol id a r i te i t. co. za R16,95 (BTW ingesluit) Gratis aan lede I SSN 1683562 -X

9 771683 562000

Nuuswaardig 10

Krag van die gemeenskap

Ons moet bou in die krake

Solidariteit NetWerk

Ons generasie se enorme taak

Sol-Tech-kampus

Sol-Tech Skoudag

Internasionale skakeling

Emigrasie

Solidariteit Jeug

Is jy ‘n nesverlater?

Veiligheid by Universiteit van die Vrystaat

Kom só oor die weg met jou kamermaat

Stilstaan = agter staan

Waarom ons saam bou om te bly

Nuuswaardig

04/2019

inspring en ons “Indien ons nou krake van die hoekstene in die , kyk ons na ’n regering vasmessel ers weer kan kind toekoms waar e, waar misdaad fietsry in die strat eerder as die die uitsondering mense op norm is en waar .” en beloon word meriete aangestel

Volgende dekade is bepalend vir toekoms

E IE KRAK lê BOU IN’nD are toekoms te ONS MObepET ie vir volhoub alend om fondas

Ons bou soos nog nooit tevore nie

Volgende dekade

IE MULD ER

DEUR CONN g die sentrale regerin In die krake van toekoms waar ons die pres. Cyril lê die ruimtes de skip, praat lyk na ’n sinken ons wil sien. slimstede. sneltreine en gaan bou wat ouditeurende geleentheid drif moet Ramaphosa van imi Makwetu, 26 Hierdie is ’n ongek in Suid-Afrika die wa deur die op ’n President wat nskappe generaal, kondig slegs die wolke. wat aan gemee dat met sy kop in visie oor die hul die land kry, sit eerder Junie 2019 aan om wat g regerin gegun word te skoon Ons sit met ’n Sonder ’n sterk as die 7% munisipalitei wil hê, eerder g, is toekoms te bou. het. Hy skets regeer wat hulle oudits gekry e sentrale regerin desenvoorskrywend het. totale alternatief ’n op een wat hulle ’n prentjie van peling dui net die noodwendige en ’n toekoms wat Hierdie ontkop ons op plaaslike diensle mag re toekoms: dat finansiële verval tralisering van word, ontvang nie meer een onafwendba vorentoe gebou verbrokkel en weringsvlak. Mense die regering nie. van onder af word. g verder gaan wat af afgedwing regerin e van bo invloed van te dienst as e word basies eerder die beperk nou vergesel NetWerk is die n, nóg kwyn, en dat Paramedici moet er hulle sekere Die Solidariteit lewens uitoefe toekoms ons op hierdie tans wanne hulle ee ons om in rlik om deur polisielede voertuig waarm word. – dit is te gevaa ons dit kan regkry op minder gaan e, en speiensgemeenskapp gebiede ingaan kan bou. Indien Vir alle kultuur krake instellings Verskeie noodd iese nuus. wil hê, alleen in te gaan. elkeen van hierdie er, is dit fantast beroof ons ruk Afrikan wat pe s die hê afgelo sifiek toekom graag sou wou personeel is die te bou wat die op noodbesig om te Hoewel ’n mens wanneer hulle is ons waarlik vir minderstaan en aangerand help bou, dan jare. g ruimtes skep r, en die polisie dat ’n regerin – vir honderde toekoms om hulle eie oproepe reagee te doen aan die bou om te bly bepalend gaan mense en jaar wat g 10 hede iets regerin Die volgende magteloos om nie die soort waarin die te bou, is dit is die dekade Ons het ’n regehou wetteloosheid. wees. Hierdie frika het nie. ’n volhounie meer veilig voorskryf ons in Suid-A moet word vir Mense word fondasie gelê die samelewing inspring g nie. gering wat aan waaraan Indien ons nou deur die regerin bare toekoms. van die moet trots wees, toe in die ekonowat hulle waarop hulle ene in die krake Afleggings neem maatskappye wat en ons hoekst en deesdae ook na ’n toesó hulle moet glo ssel, kyk ons ie groot kwyning van die mie, met verske regering vasme en sê. Enige is tekens van ’n kan fietsry in dink Alles weer moet s mag sny. mag ie. regering se duisende poste koms waar kinder d die uitsondering sterwende, ekonom ’n versmorende misdaa waar 3,2% krimpende, selfs strate, mense op met word. wat frika se BBP verwelkom norm is en waar die regering Boonop het Suid-A ale minimumloon in eerder as die fdertyd skep beloon word. word. Tersel en nasion stel moet die s wat gevul gekrimp ná meriete aange verbrokkel ruimte het. laat ons bou! basiese diensle reKom soos s, werking getree die deur ruimte . nie meer Praktiese miese spasie Mense word eid en ekono gegee nie. wering, veiligh miese ruimte begin gering ekono .co.za frika al hoe meer www.solidariteit Terwyl Suid-A 12 04 / 2019

Volgende geslag van ons afhanklik

LEES OOK DIE ARTIKELS OP BLADSY 16 EN 68.

M ISTOCKPHOTO.CO

Hoe gaan nuwe opleidingstuiste lyk?

Sien ons jou by die Sol-Tech Skoudag? Dagboek solank hierdie monumentale gebeurtenis waar ons jou gaan wys hoe dié tegniese opleidingsinstelling se splinternuwe kampus gaan lyk!

FOTO:

Kom bou saam met ons! Nederland sê nee oor grondonteiening

Moet ek bagasie pak of bly?

Meer redes as ooit om net hier te bou! Onthou om dié 10 goed in te pak Solidariteit gryp in ná onwettige betogings Wenke om jou studiejare onvergeetlik te maak Maak seker jou vaardighede verouder nie

Bedryfsnuus 26

Krimpende mynbousektor

AMSA-afleggings

SAL: Skuld met vlerke

Brian Molefe back in court

Denel-geldverknorsing

US steel and aluminium tariffs

Katastrofe wag as rolspelers nie ingryp Dalk slegs die begin van nog vele Jare se ondermyning en wanbestuur

Last attempt to keep his pension

Solidariteit stel oplossings voor

SA exporters under severe pressure

Beroepsgesondheid en -veiligheid

BBP-syfers baie swakker as verwag

Ons kuier by Gideon du Plessis

Fourth industrial revolution

Controversial NHI plan

Continental Tyre

Vroeë aftrede weens besering, siekte Mark koop nie Ramaphosa-dagbreek Groot vakbondman en versamelaar

SA companies slow to embrace change

ANC acts irrationally, irresponsibly

189 Notice to affect 170 employees

“Eenvoudig gestel, ek maak dit my doel om Solidariteit se groot hart met enige vreemdeling wat op my pad kom, te deel.” ~ GIDEON DU PLESSIS ~

in Beweging AfriForum

AfriForum Netwerk

Afrikaans

Aftreebeplanning

AfriVriendelik

Helpende Hand

Só veg en bou burgerregte-organisasie Waar lede mekaar ondersteun Waarom besigheid in ons taal sin het

Waar begin ek vir my oudag voorsien?

Kobus Wiese inspireer by sakeontbyt

Die krag van saam

“

FroueVonds

Jou Afrikaans is Groot

Kraal Uitgewers

Maroela Media

Van klip tot kasteel

Ons vroue kan Suid-Afrika verander

Jy kan ‘n hoofborg wees

Vegters vir Afrikaans vereer Die ontwykende boerespioen

Van nuusneuse tot smulpape Beitel vandag vesting vir volgende geslag

“

nie, is ‘n kragtige Om geen alternatief te hê net hier en daarom gaan politieke wapen. Ons bly y dus, maar ons gaan nie ons net hier bou. Ons bl DIRK HERMANN stilbly en stilsit nie. ~ DR.

Gereeld 08

SpreekBuys – Flip Buys

My regte

Goue reëls vir loopbaansukses Studieverlof: Wat is my regte?

Solidarity-voordele

My geld

My gesin

My work

Webwys

lange leer

lik mens moont Dit is vir elke van sy of haar om ’n sukses en maak. Die wel loopbaan te as riteit se meer weë van Solida BUYS het vir FLIP 180 000 lede om ’n gebied die geleentheid die te maak van deeglike studie ses. loopbaansuk vereistes vir urig nouke lank Hy het vir jare m somredes waaro gekyk na die sprei hul vlerke kan mige mense ang vasgev kokon ’n en ander in ngs sy gevolgtrekki bly. Hy som reëls om ’n sukses op in agt goue an te maak. van jou loopba

Loopbaansukses DEUR FLIP BUYS

roeping Vervul jou loopbaan vat net

Baie mense se omdat hulle nie nooit vlam nie leef roeping uit te besig is om hul Christen maar net. As ping nie; hulle werk mens ’n lewensroe gou weet ek dat elke om so noodsaaklik is het, en dat dit vind wat dit is. werk al moontlik uit te roepingsbesef ’n Mens sonder leef nie om om te leef, en Daarsugtende net gde te werk nie. nie met lewensvreu dat jongmense om is dit belangrik vir die geld g of werk kies ’n studierigtin vir die verkeerde beroep “regte” nie. Die

. Jy sal die meeste mens lei tot mislukking jy die in die veld waarin Geld geld verdien jy geroepe voel. ing. beste is en waartoe vir goeie dienslewer is die beloning mik daarop die geld nie, Moenie mik op regkry, maak. As jy dit om ’n verskil te – ook in geldelike sal jy goed daarvoor Vervul jou roeping, word. beloon – terme s’n nie! nie iemand anders

die beste Verdere studie belegging opbrengs op wat die beste Mense vra soms of soos eiendom belegging is, 04 / 2019

is dat die regte antwoord aandele. Die baie beslis op belegging beste opbrengs is. ’n Pereie opleiding in ’n mens se opleiding en tyd in sy eie terme soon wat geld en oor in geldelike belê, word oor vergoed. alte daarvoor en lewensgeh opoffering, geld en baie baie Opleiding kos opleiding het maar mense sonder nie, en moet baie vir kos keer nie geld s maak opoffering meer harder werk en op ’n beter lewe. sonder die vooruitsig werk vir hul geld, lewenslank moet geld vir Hulle genoeg dat hul en verdien nooit nie. hulle kan werk

Lewens vinnig veranderen dat jy moet toelaat In vandag se Dit beteken nie kennis en struikel nie. jou punte jou laat de wêreld, verouder verband tussen dat jou swak blitsvinnig. Daarom ld met mense Daar is ’n nou moet jy ondervinding Omring jou byvoorbee roeping. Daarom met hul sterk wat jare lank suksesvol studie en jou totale sukpunte aanvul verstaan mense, toerus vir jou namens wat jou swak hulle skielik begin aan hoe Aäron sorg dat jy jouself vir jou beroep nie. was, nie hoekom Stagnasie is die dood punte. Dink maar net nie. die roeping, en nie praat. kel in hul werk dit dat jy nie net Moses moes ot. te kwaliPrakties beteken in die loopbaanp doen om jouself dit dat ’n kwalifikasie minimum moet geopereer Prakties beteken wegspringVolg jou passie een van ons wil sonoodsaaklike fiseer nie. Nie e mens werk gde 50% gekry wel ’n goeie en Die gemiddeld dokter wat net is nie ’n gewaarbor daarna dit dan met maar rus word deur ’n moet is, te en plek nie stil wat 40 jaar, deur jouself toe Die wêreld staan van daardie het nie. Begin e wenpaal nie. beskikbaar, presteer leef op die vrugte tyd om iets jy ook nie. Suksesvoll en die beste opleiding maar werk ook aan Dis ’n baie lang nie, daarom kan dit ook, besef gaande loopbaan. daarin, mense en e jy nie absoluut so goed jy kan die maatskappye ding, opbouend e leer vandag te doen waaroor passie in ’n positiewe lewenshou en lewensvaarweet wat jou daarom is lewenslang en dink dit betewat jy is nie. As jy nie en menssug vir waardestelsel, is daar twee dinge goeie “in-ding”. Moenie mens met ’n goeie nagte om leer die lewe is nie, vir volhard, dighede. ’n Afgeronde uit te vind: Gaan ken jy moet lewenslank of kollege kan doen om selfs in teenspoed sukses. Op universiteit kyk na wat jy opleiding kan nog grade nie. idingtoetse, of uiteindelike studies is en van mees g beroepsle Formele Die “maktyd doen. en is gewaarbor konleer jy om te leer. altyd net na die graag in jou vrye is dié wat betaal word maar met kursusse, ldMoet ook nie – hoe moeibly altyd goed, ’n leeringeste suksesvolle mense hulle buitendien kyk nie; onthou e boeke of net liker” rigtings l, die uiteindelik waaroor ferensies, die hoe hoër om te doen in die tenk ver kom. Inteendee lik liker die studie, ’n toekoms is daardie petrol heid kan jy baie dus vir jouself dol is! Passie die lewe” is onontbeer e dryf. opbrengs. Leer “universiteit van nie. Dawerend jou oë en jou tot bo gaan vanself hou wat nie kom onthou, deur oop, dit so vir sukses. En voorafgegaan kennis is toe nie ken sukses word altyd Onthou ook dat daar ore oop; algemene ing. Leer jouselfmakliker ander stille voorbereid rigtings is nie. Somalgemeen nie! Ons sien soms nie goeie of slegte vir ander mense, of mooi eiengoed mense se foute is goed mige is miskien Die beste ons eie. VolwasVerandering’n mens vir ’n werk skappe raak as jou, of andersom. lekkerder selfkennis. maar sleg vir nou saam met sal In die ou tyd het leweet senheid hang passie vir tuine jonk was, en dan of haarself ken, tuinier met ’n opbou, en studeer toe jy by dieselfde tuinbesigheid Iemand wat homlings en sterk spedieselfde werk werk, ’n landwye het belangstel mediese Later wenslank ’n aanleg, as hulmaak wat hul met jou aftrede. baie meer geld nié. Hulle aanvaar werk haat loopbaan plek gedoen tot punte is en wat oomblik van sy nie verlief het mense in hul sialis wat elke Onthou, jy hulself (maar dit verander, en verander. self, is lief vir in hul as hy bloed sien! keer van werk en flou word en is gemaklik ses gemiddeld ses op hulself nie!), vandag nie net om te leer nie. is nooit te oud Talle mense verander ook nog drie keer eie velle. nie, maar in hul loopbane keer van werk nie meer punte Baie mense misluk ie, goeie beteken jy kan Werk aan sterk ’n hoë intelligens van beroep! Dit nie, jy moet ten spyte van eenvoudige reël groot dryf’n werk te leer Daar is ’n baie harde werk en bekostig om vir te nodig om bang kwalifikasies, uit waarin jy goed nie vind geneem Dis leer. diens sukses: te in vir Dit leer om net jou krag. Hulle word beste daarin. maar word toekoms nie, hou is, en word die vaardighede, punte moet te wees vir die ore oop. e danke aan hul aan jou sterk (lerende) oë en jou beteken dat jy weens hulle emosionel opsies en jou om die hele tyd Daarweer ontslaan of karakterfoute. Dit help werk, pleks daarvan werk rs dat onvolwassenheid probeer verbeter. heelswak punte te Werk aan jou personeelbestuurdeslegte oorom sê ervare rugbyspeler probeer sal maatskappye beter is as ’n Hy nie ’n briljante Net die beste nde verbeter nie. ’n “goeie” vakature se mededinge tyd sy swak krieket leef in vandag span verloor, kan geen maataanstelling! die Springbok dat mense in n haal nie enige net sy plek in wêreld. Daarom Dit is soms verbasend raak nie, en ook nasionale krieketspa nie. en sukkel en ook nie die skappy oorgerus nog rondsoek rigtings werk, moenie hul middeljare Werk aan jou is briljant in alle gebeur wat nie. Niemand werknemer nie. pos te kry. Dit en jouself kom gou agter om die regte nie ken werk toe kom dag hulself deur elke Sommige mense hulle net dan tussen ’n spesialis is, verbeter dit gewoonlik omdat enigste verskil om kom hul sterk punte afsloof nie. Die ’n goeie mediese en studie, en ’n nie. Wanneer is die diepte. Probeer nie as hoof van harde werk, oefening neem jare om hul groef en ’n graf slimmer. wat nie kan bestuur word, kry die hoste werk nie, werk uit. Ander jou só vinnig bo nie net harder en fokus te van alles: geniet hospitaal aangestel punte te ontdek, is nie. verloor die Die belangriks sterk en swak bestuurder en hulle die beste pitaal ’n swak spesialis. Dis bly leer! en goeie ’n nie op dít waarin werk, vliegtuig mediese professie is dan soos ’n sie. an Hul loopbaan ’n verloor-verloor-situa weer op die aanloopba wat heen en opstyg nie. 04 / 2019 9 ry, maar nooit www.solidariteit.co.za

www.solidariteit.co.za

Só dien en beskerm Solidariteit lede

Opleiding die sleutel tot welvaart Stap só saam met kind loopbaanpad

Take control of your career development

Volg dié wenke vir aanlyn etiket

Chris Chameleon

in Retrospek

Histories gesproke

Solidariteit-kantore

Bou vir vooruitgang & herstel Die hing wat wek was

Skepe vol verstotelinge

Ons is landwyd tot jou diens!

56 in Fokus 63

Jou loopbaankompas

Dieetkundige

Skrywer-wees

Jou kind se toekoms

Sol-Tech

Stadsbeplanner

Skoleondersteuningsentrum

Akademia

Só stap Solidariteit saam met jou Vele fasette van beroep in dieetkunde

Deon Meyer deel sy wenke

Wat kan volgende geslag te wagte wees?

Wêreldklaskampus binnekort gebou

Maak ‘n verskil in jou loopbaan

SOS skep hoop vir Afrikaanse onderwys

Die grondslag vir uitnemendheid

Redakteursbrief

Bou om te bly! D

Ons is dit aan ons kinders verskuldig

“

Daar is verstand nodig om ’n huis te bou, insig om sy fondamente te lê, kennis om sy kamers te vul met allerhande kosbare en mooi goed.” ~ SPREUKE 24:3&4 ~

it voel vir my of ’n mens hierdie tyd van die jaar ’n ekstra hupstoot nodig het om uit die bed uit op te staan en jou kragte bymekaar te skraap om die dag aan te pak. Dit het nie net te doen met die koue daarbuite nie: Ek merk op dat almal om my se energievlakke maar boomskraap is, en dat almal nuwe woema kort om die tweede helfte van die jaar aan te pak. Ek het my nuwe woema die afgelope paar weke gekry uit dié boodskap: “Bou om te bly.” Die rede waarom dit my nuwe krag en hoop gegee het om met ’n wip in my stap uit die bed te klim (weliswaar ‘n klein wip, want dit is regtig koud in die oggend!), is omdat ons werklik ’n verskil kan maak sonder om te voel ons enigste opsie is landuit. In hierdie uitgawe wys ons jou hoekom jy ook nuwe woema kan kry uit hierdie belowende bouplan waarmee ons kan “bou om te bly”. Dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit, noem met reg dat baie mense bekommerd is oor die rigting waarin Suid-Afrika beweeg. Die staat word swak regeer, wat direkte gevolge vir elkeen van ons inhou. Emigrasie is weer op almal se lippe. In ’n opname deur die Solidariteit Navorsingsinstituut is bevind dat 67% jongmense onder 40 aan emigrasie dink, maar nie noodwendig oorgaan in aksie nie. Dit is ’n noodroep van jongmense dat hulle bekommerd is, maar dat hulle tog graag hier wil bly. Mense voel gefrustreer, maar die meerderheid kan of wil nie emigreer nie. 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

Hulle het geen alternatief nie; hulle bly net hier. Om geen alternatief te hê nie, is ’n kragtige politieke wapen. Ons bly net hier, en daarom gaan ons net hier bou. Ons bly dus, maar ons gaan nie stilbly en stilsit nie. Solidariteit se antwoord lê in ’n totale netwerk van werk: die Solidariteit NetWerk. Solidariteit bou al vir die afgelope 20 jaar aan só ’n netwerk en die verskillende dele van die netwerk is nou sterk genoeg dat dit deur ’n behoorlike stelsel aan mekaar gekoppel kan word. Solidariteit bou ook fisies aan die toekoms. Een van hierdie monumente wat beplan word, sal in September gestalte begin kry. Hierdie groot stap, is die bou van ’n nuwe kampus vir Sol-Tech. Die projek gaan sowat R300 miljoen beloop en die kampus gaan ook vir koshuise en sportvelde voorsiening maak. Die grond is reeds aangekoop, bouplanne is opgetrek en bouwerk gaan reeds vanjaar begin. Ons nooi jou uit om te kom kyk waar ons hierdie kampus gaan bou en hoe dit gaan lyk tydens ’n spoggeleentheid op 13 September. Die nuwe kampus is in Solomon Mahlangu-rylaan geleë, reg langs die Waterkloof-lugmagbasis en skuins oorkant HI-Q Dastek. Die ingang in Solomon Mahlangu-rylaan sal duidelik aangedui word. Verrigtinge skop om 11:00 af. Ek sien jou daar! Saam-saam sal ons bou om net hier te bly. Ons is dit aan ons kinders en hulle kinders verskuldig!

Cilleste CILLESTE VAN DYK REDAKTEUR

Solidariteit-hoofkantoor | Head Office H.v. DF Malan- & Eendrachtstraat, Kloofsig Tel: 012 644 4300 • 0861 25 24 23 www.solidariteit.co.za Redakteur | Editor Cilleste van Dyk Webredakteur | Online Editor Lindie de Beer

Lees ook die artikel op bladsy 17.

NEDERLAND SÊ NEE VIR ONTEIENING

Gespreksgenote Die Nederlandse parlement het ’n mosie oor grondonteiening in Suid-Afrika aanvaar wat hom sterk uitspreek teen die stappe wat gedoen word om die onteiening van grond sonder vergoeding in Suid-Afrika moontlik te maak. ’n Meerderheid van die lede van die Tweede Kamer in die Nederlandse parlement het ten gunste van die mosie gestem en daardeur opdrag aan die Nederlandse regering gegee om duidelik standpunt daaroor in te neem. Volgens dié parlement se mosie is Suid-Afrika se onteieningsplanne strydig met die Internasionale Deklarasie van Menseregte. Só het Solidariteit se Facebook-vriende gereageer: “Dankie vir alles wat julle doen!” ~ Bertha Theunissen

FOTO’S: LIZE-MARI LABUSCHAGNE & ISTOCKPHOTO.COM

“Fantasties!” ~ Louis van Rooyen “Well done! We require maximum pressure from many countries to stop the ANC from taking land without compensation. This term is confusing people and is already being misused and causing chaos. Same as BEE.” ~ Hugo Pretorius

“Dankie vir alles.” ~ Amanda Clark

Advertensies | Advertisements Denise Viljoen – denise@solidariteit.co.za Advertensie-ontwerp | Advertisement design Martie Maree Intekenare | Subscriptions Heleen Nortjé Rekeninge | Accounts Jaco Bisschoff & Azelle Coetzee Medewerkers | Contributors Dr. Johan D. Boning, Dawid Botha, dr. Eugene Brink, Wilmarie Brits, Flip Buys, Chris Chameleon, Gideon du Plessis, prof. Danie Goosen, Karin Heydenrich, dr. Dirk Hermann, Inge Janse van Rensburg, Reon Janse van Rensburg, Kallie Kriel, Elaine Krige, Lize-Mari Labuschagne, Susan Lombaard, Marietha Malan, Morné Malan, Paul Maritz, Jaco Mostert, Connie Mulder, Marli Naidoo, Ilze Nieuwoudt, Hannes Noëth, Appie Pienaar, René Roux, Mia Slabbert, Rochelle Snyman, Sanderien van der Walt, Chantal van der Merwe, Ernst Vorster en Jhua-Nine Wyrley-Birch Ontwerp & redigering | Design & editing

“Dit is voorwaar baie goeie nuus.” ~ Maureen Marchand “Kan ons die Nederlanders vertrou? Hulle het die ANC voor 1994 ondersteun. Vra maar net.” ~ Johan J le Roux

www.aksentmedia.co.za Drukwerk | Printing

“Nou moet ons net die wapenkwessie aanpak.” ~ Dewald Kruger Verspreiding | Distribution Prosort

Vuurwarm nuus Unisa-regstelplan onbillik, strydig met wet

olidariteit het in ’n brief aan Unisa en die departement van arbeid sy misnoeë met betrekking tot dié instelling se voorgestelde ad hominem-kriteria vir verskeie fakulteite, asook Unisa se regstellendeaksieplan te kenne gegee en geëis dat Unisa se senaat die kriteria herroep en hersien om ’n meer billike uitslag op te lewer. Solidariteit het ook die departement van arbeid versoek om Unisa se regstellendeaksieplan te hersien. www.solidariteit.co.za

Solidariteit Tydskrif is lid van die Ouditburo van Sirkulasie (ABC) en word uitgegee deur Solidariteit, Posbus 11760, Centurion, 0046. Geen deel van die inhoud mag sonder die toestemming van die redakteur elders gebruik word nie. Solidariteit of die tydskrif aanvaar geen verantwoordelikheid of aanspreeklikheid vir aansprake deur adverteerders nie.

04 / 2019

Dit is vir elke mens moontlik om ’n sukses van sy of haar loopbaan te maak. Die wel en weë van Solidariteit se meer as 180 000 lede het vir FLIP BUYS die geleentheid gebied om ’n deeglike studie te maak van die vereistes vir loopbaansukses. Hy het vir jare lank noukeurig gekyk na die redes waarom sommige mense hul vlerke kan sprei en ander in ’n kokon vasgevang bly. Hy som sy gevolgtrekkings op in agt goue reëls om ’n sukses van jou loopbaan te maak.

Loopbaansukses DEUR FLIP BUYS

Vervul jou roeping

Baie mense se loopbaan vat net nooit vlam nie omdat hulle nie besig is om hul roeping uit te leef nie; hulle werk maar net. As Christen weet ek dat elke mens ’n lewensroeping het, en dat dit noodsaaklik is om so gou moontlik uit te vind wat dit is. ’n Mens sonder roepingsbesef werk al sugtende net om te leef, en leef nie om met lewensvreugde te werk nie. Daarom is dit belangrik dat jongmense nie ’n studierigting of werk kies vir die geld nie. Die “regte” beroep vir die verkeerde

mens lei tot mislukking. Jy sal die meeste geld verdien in die veld waarin jy die beste is en waartoe jy geroepe voel. Geld is die beloning vir goeie werk. Moenie mik op die geld nie, mik daarop om ’n verskil te maak. As jy dit regkry, sal jy goed daarvoor – ook in geldelike terme – beloon word. Vervul jou roeping, nie iemand anders s’n nie!

Verdere studie die beste opbrengs op belegging

Mense vra soms wat die beste belegging is, soos eiendom of 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

aandele. Die regte antwoord is dat die beste opbrengs op belegging baie beslis in ’n mens se eie opleiding is. ’n Persoon wat geld en tyd in sy eie opleiding belê, word oor en oor in geldelike terme en lewensgehalte daarvoor vergoed. Opleiding kos geld en baie opoffering, maar mense sonder opleiding het baie keer nie geld vir kos nie, en moet baie harder werk en meer opofferings maak sonder die vooruitsig op ’n beter lewe. Hulle moet lewenslank werk vir hul geld, en verdien nooit genoeg dat hul geld vir hulle kan werk nie.

Daar is ’n nou verband tussen jou studie en jou roeping. Daarom moet jy sorg dat jy jouself toerus vir jou totale roeping, en nie net vir jou beroep nie. Prakties beteken dit dat jy nie net die minimum moet doen om jouself te kwalifiseer nie. Nie een van ons wil geopereer word deur ’n dokter wat net 50% gekry het nie. Begin deur jouself toe te rus met die beste opleiding beskikbaar, presteer so goed jy kan daarin, maar werk ook aan ’n positiewe lewenshouding, opbouende waardestelsel, en mens- en lewensvaardighede. ’n Afgeronde mens met ’n goeie opleiding kan selfs in teenspoed volhard, en is gewaarborg van uiteindelike sukses. Moet ook nie altyd net na die “makliker” rigtings kyk nie; onthou – hoe moeiliker die studie, hoe hoër die uiteindelike opbrengs. Leer dus vir jouself ’n toekoms oop, dit kom nie vanself nie. Dawerende sukses word altyd voorafgegaan deur stille voorbereiding. Onthou ook dat daar nie goeie of slegte rigtings is nie. Sommige is miskien goed vir ander mense, maar sleg vir jou, of andersom. Die beste tuinier met ’n passie vir tuine sal lekkerder werk, ’n landwye tuinbesigheid opbou, en baie meer geld maak as ’n mediese spesialis wat elke oomblik van sy werk haat en flou word as hy bloed sien! Onthou, jy is nooit te oud om te leer nie.

Werk aan sterk punte

Daar is ’n baie eenvoudige reël vir sukses: vind uit waarin jy goed is, en word die beste daarin. Dit beteken dat jy jou sterk punte verder moet versterk, pleks daarvan om die hele tyd jou swak punte te probeer verbeter. Dit help nie ’n briljante rugbyspeler probeer heeltyd sy swak krieket verbeter nie. Hy sal net sy plek in die Springbokspan verloor, en ook nie die nasionale krieketspan haal nie. Niemand is briljant in alle rigtings nie. Sommige mense kom gou agter wat hul sterk punte is, verbeter dit deur harde werk, oefening en studie, en kom só vinnig bo uit. Ander neem jare om hul sterk en swak punte te ontdek, en fokus nie op dít waarin hulle die beste is nie. Hul loopbaan is soos ’n vliegtuig wat heen en weer op die aanloopbaan ry, maar nooit opstyg nie.

Dit beteken nie dat jy moet toelaat dat jou swak punte jou laat struikel nie. Omring jou byvoorbeeld met mense wat jou swak punte aanvul met hul sterk punte. Dink maar aan hoe Aäron namens Moses moes praat.

Volg jou passie

Die gemiddelde mens werk sowat 40 jaar, en moet dan daarna leef op die vrugte van daardie loopbaan. Dis ’n baie lang tyd om iets te doen waaroor jy nie absoluut gaande is nie. As jy nie weet wat jou passie in die lewe is nie, is daar twee dinge wat jy kan doen om uit te vind: Gaan vir goeie beroepsleidingtoetse, of kyk na wat jy graag in jou vrye tyd doen. Die mees suksesvolle mense is dié wat betaal word om te doen waaroor hulle buitendien dol is! Passie is daardie petrol in die tenk wat jou tot bo gaan dryf.

Leer jouself ken

Ons sien soms makliker ander mense se foute of mooi eienskappe raak as ons eie. Volwassenheid hang nou saam met selfkennis. Iemand wat hom- of haarself ken, weet wat hul aanleg, belangstellings en sterk punte is en wat nié. Hulle aanvaar hulself, is lief vir hulself (maar nie verlief op hulself nie!), en is gemaklik in hul eie velle. Baie mense misluk in hul loopbane ten spyte van ’n hoë intelligensie, goeie kwalifikasies, harde werk en groot dryfkrag. Hulle word in diens geneem te danke aan hul vaardighede, maar word weer ontslaan weens hulle emosionele onvolwassenheid of karakterfoute. Daarom sê ervare personeelbestuurders dat ’n “goeie” vakature beter is as ’n slegte aanstelling! Dit is soms verbasend dat mense in hul middeljare nog rondsoek en sukkel om die regte pos te kry. Dit gebeur gewoonlik omdat hulle hulself nie ken nie. Wanneer ’n goeie mediese spesialis wat nie kan bestuur nie as hoof van ’n hospitaal aangestel word, kry die hospitaal ’n swak bestuurder en verloor die mediese professie ’n goeie spesialis. Dis ’n verloor-verloor-situasie. www.solidariteit.co.za

04 / 2019

Lewenslange leer

In vandag se vinnig veranderende wêreld, verouder kennis en ondervinding blitsvinnig. Daarom verstaan mense, wat jare lank suksesvol was, nie hoekom hulle skielik begin sukkel in hul werk nie. Stagnasie is die dood in die loopbaanpot. Prakties beteken dit dat ’n kwalifikasie wel ’n goeie en noodsaaklike wegspringplek is, maar dit is nie ’n gewaarborgde wenpaal nie. Die wêreld staan nie stil nie, daarom kan jy ook nie. Suksesvolle maatskappye en mense besef dit ook, en daarom is lewenslange leer vandag die “in-ding”. Moenie sug en dink dit beteken jy moet lewenslank nagte om leer vir nog grade nie. Op universiteit of kollege leer jy om te leer. Formele studies is en bly altyd goed, maar met kursusse, konferensies, boeke of net ’n leeringesteldheid kan jy baie ver kom. Inteendeel, die “universiteit van die lewe” is onontbeerlik vir sukses. En onthou, hou jou oë en ore oop; algemene kennis is toe nie so algemeen nie!

Verandering is goed

In die ou tyd het ’n mens vir ’n werk studeer toe jy jonk was, en dan lewenslank dieselfde werk by dieselfde plek gedoen tot met jou aftrede. Later het dit verander, en het mense in hul loopbaan gemiddeld ses keer van werk verander. Talle mense verander vandag nie net ses keer van werk nie, maar ook nog drie keer van beroep! Dit beteken jy kan nie meer bekostig om vir ’n werk te leer nie, jy moet leer om te leer. Dis nie nodig om bang te wees vir die toekoms nie, hou net jou opsies en jou (lerende) oë en ore oop.

Werk aan jou werk

Net die beste maatskappye oorleef in vandag se mededingende wêreld. Daarom kan geen maatskappy oorgerus raak nie, en ook nie enige werknemer nie. Werk aan jou werk, moenie net elke dag werk toe kom en jouself afsloof nie. Die enigste verskil tussen ’n groef en ’n graf is die diepte. Probeer om nie net harder te werk nie, werk slimmer. Die belangrikste van alles: geniet jou werk, en bly leer!

Nuuswaardig

Krag van die gemeenskap sterker as die mag van die staat

BOU OM TE BLY!

B FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

aie mense is met reg bekommerd oor die rigting waarin Suid-Afrika beweeg. Die staat word swak regeer, wat direkte gevolge vir elkeen van ons inhou. Emigrasie is weer op almal se lippe. In ’n opname van die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI) is bevind dat 67% van jongmense onder 40 aan emigrasie dink. In dieselfde opname is egter ook bevind dat 98,5% van dié jongmense nog geen stappe gedoen het om te emigreer nie. Dit is ’n noodroep van jongmense dat hulle bekommerd is, maar dat hulle tog graag hier wil bly. Mense voel gefrustreer, maar die meerderheid kan of wil nie emigreer nie. Hulle het dus geen alternatief nie; hulle bly net hier. Slegs 0,7% van Afrikaners gaan aanstaande jaar emigreer. Dit beteken dat 99,3% net hier gaan bly.

Bly, maar gaan nie stilbly

Om geen alternatief te hê nie, is ’n kragtige politieke wapen. Ons bly net hier en daarom gaan ons net hier bou. Ons bly dus, maar ons gaan nie stilbly en stilsit nie. Die SNI het ook ’n verslag gepubliseer wat toon dat Afrikaners meer kinders kry

DEUR DR. DIRK HERMANN

As jy saam wil bou, SMS net die woord bou na 34802, of besoek ons webtuiste by www.solidariteit.co.za. en dat daar steeds meer kinders gebore word as mense wat emigreer. Vir daardie kinders en jongmense moet ons self die verantwoordelikheid neem om ’n toekoms hier te bou. Vir ouer mense en jongmense wil ons sê: Vat jou goed en bou! Een van die grootste redes waarom mense emigreer en emigrasie oorweeg, is kommer oor werk en onderwys en opleiding vir hul kinders. Juis omdat die toekoms te belangrik is om in die hande van die staat te laat, gaan Solidariteit die toekoms trompop loop deur ’n omvattende netwerk van werk met ’n vyfjaarbegroting van R4,5 miljard bekend te stel – die Solidariteit NetWerk. Die Solidariteit NetWerk gaan die totale loopbaanpad saam met sy lede stap. Hierdie netwerk begin op skool; help met beroepskeuses; gaan jongmense vir werk voorberei; bou opleidingsinstellings; 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

help met werkplasing en internskappe; beskerm beroepe deur middel van gildes; doen voortgesette opleiding; beskerm werknemers en lede in werkplekke; en gaan produkte soos mediese dekking en pensioenskemas ontwikkel, om maar enkele voorbeelde te noem.

Ons bou vir geslag wat kom

’n Groot deel van die Solidariteit NetWerk fokus op die bou van nuwe opleidingsinstellings. Om opleidingsinstellings te bou, is om met selfvertroue te sê dat ons nog lank hier gaan bly. Ons bou vir ’n geslag wat nog kom. Die “ons” waarvan hier gepraat word, is egter nie Solidariteit nie. Solidariteit is bloot ’n instelling wat die gemeenskap se wil en energie om te bou, byeenbring en fasiliteer. Die drie groot projekte wat nou aangepak word om te bou, is hulp aan skole deur die Skoleondersteuningsentrum (SOS), die uitbouing van die privaat universiteit Akademia en die uitbreiding van beroepsopleiding wat Sol-Tech aanbied. Skole in Suid-Afrika is onder druk. Altesaam 75% van die openbare skole in die land is wanfunksioneel. Afrikaanse openbare skole tel egter steeds

onder die bestes in die wêreld. Die Skoleondersteuningsentrum is besig om ’n skoolstelsel te ontwikkel wat openbare skole kan ondersteun om steeds wêreldklas te bly. In die lig van die staat se prestasie tot dusver kan ons egter nie al ons onderwys-eiers in die staat se mandjie laat nie. Die stelsel word daarom ook só ontwikkel dat bekostigbare privaat skole gevestig kan word. Bekostigbare onderwys van hoë gehalte word moontlik gemaak danksy nuwe tegnologie wat nie voorheen beskikbaar was nie. Hierdie groot projek word saam met verskeie ander onderwysvennote aangepak. Dit word aangepak sodat openbare skole ondersteun word, maar waar Afrikaans uitgedruk word, ’n naatlose nuwe antwoord gebied kan word. Ons wil seker maak dat daar wêreldklas Afrikaanse skole gaan wees vir die kindertjies wat nou nog sandkastele by die kleuterskool bou.

Taal wat vry, volwasse is

Met sy meer as 1 000 studente wat by 12 verskillende sentrums landwyd ingeskryf is, het Akademia reeds sy sukses bewys. Vier dekane is onlangs aangestel en ’n

top-akademikus is as akademiese hoof aangestel. Ongeveer 40 nuwe grade gaan vanjaar vir akkreditasie voorgelê word. Die groot projek wat aangepak gaan word, is die bou van ’n nuwe kampus vir Akademia. Dié projek gaan meer as R1,3 miljard beloop. Dit gaan ’n volledige kampus wees, met verskeie fakulteite, plek vir sowat 6 000 studente, koshuise en sportvelde om ook ’n gesonde studentelewe vir studente te kan bied. ’n Taal wat ’n hoëorde-instelling soos ’n universiteit uit die gemeenskap en sonder die staat kan bou, is vry en volwasse. Sol-Tech word lank reeds geag as een van die top-beroepskolleges in Suid-Afrika en sy sukses lê daarin dat jongmense hoëgehalte-opleiding in skaars en kritieke vaardighede ontvang. Tans ondergaan sowat 1 300 ambagslui opleiding in die onderskeie opleidingsfases by die kollege. Die volgende groot stap in sy uitbouing is die bou van ’n nuwe kampus vir Sol-Tech. Hierdie projek gaan sowat R300 miljoen beloop en die kampus gaan ook vir koshuise en sportvelde voorsiening maak. Die grond is reeds aangekoop, bouplanne is opgetrek en bouwerk gaan vanjaar begin.

Van steun tot boustene

As Solidariteit bou, bou hy saam met die gemeenskap. Die totale projek is een groot gemeenskapsprojek. Dit is niks anders as ’n hedendaagse helpmekaarbeweging nie. Daar is niks so kragtig soos ’n gemeenskap wat werk nie. Die krag van die gemeenskap is sterker as die mag van die staat. Ons omskep die gemeenskap se steun in boustene. Ons benodig elke lid van die gemeenskap om saam te bou. Elkeen se bydrae, klein of groot, is ’n baksteen in ’n reuseprojek. Vorige geslagte het universiteite en skole gebou met die geld wat koeksisterverkope ingebring het. Elkeen van ons moet nou verantwoordelikheid neem vir ons eie toekoms en die toekoms van die volgende geslag. Ons mik daarna om 20 000 nuwe mense te kry wat vanjaar nog saam gaan begin bou. Jou bydrae kan klein of groot, volgens jou vermoë, wees. Baie bietjies maak baie net soos wat klein druppeltjies ’n dam vol maak. Ons het besluit om saam met jou te bly en te bou. #bounou

Nuuswaardig

“Indien ons nou inspring en ons hoekstene in die krake van die regering vasmessel, kyk ons na ’n toekoms waar kinders weer kan fietsry in die strate, waar misdaad die uitsondering eerder as die norm is en waar mense op meriete aangestel en beloon word.”

ONS MOET BOU IN DIE KRAKE Volgende dekade bepalend om fondasie vir ’n volhoubare toekoms te lê

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

imi Makwetu, ouditeurgeneraal, kondig op 26 Junie 2019 aan dat slegs 7% munisipaliteite skoon oudits gekry het. Hy skets ’n prentjie van totale finansiële verval op plaaslike diensleweringsvlak. Mense ontvang nie meer basiese dienste van die regering nie. Paramedici moet nou vergesel word deur polisielede wanneer hulle sekere gebiede ingaan – dit is te gevaarlik om alleen in te gaan. Verskeie nooddienspersoneel is die afgelope ruk beroof en aangerand wanneer hulle op noodoproepe reageer, en die polisie staan magteloos om iets te doen aan die wetteloosheid. Mense word nie meer veilig gehou deur die regering nie. Afleggings neem toe in die ekonomie, met verskeie groot maatskappye wat duisende poste sny. Alles is tekens van ’n krimpende, selfs sterwende, ekonomie. Boonop het Suid-Afrika se BBP met 3,2% gekrimp ná die nasionale minimumloon in werking getree het. Mense word nie meer deur die regering ekonomiese ruimte gegee nie. Terwyl Suid-Afrika al hoe meer begin

DEUR CONNIE MULDER

lyk na ’n sinkende skip, praat pres. Cyril Ramaphosa van sneltreine en slimstede. ’n President wat die wa deur die drif moet kry, sit eerder met sy kop in die wolke. Ons sit met ’n regering wat die land regeer wat hulle wil hê, eerder as die een wat hulle het. Hierdie ontkoppeling dui net op een onafwendbare toekoms: dat ons regering verder gaan verbrokkel en kwyn, en dat die beperkte invloed wat hulle tans op ons lewens uitoefen, nóg minder gaan word. Vir alle kultuurgemeenskappe, en spesifiek die Afrikaner, is dit fantastiese nuus. Hoewel ’n mens graag sou wou hê dat ’n regering ruimtes skep vir minderhede en mense om hulle eie toekoms te bou, is dit nie die soort regering wat ons in Suid-Afrika het nie. Ons het ’n regering wat aan die samelewing voorskryf waarop hulle moet trots wees, waaraan hulle moet glo en deesdae ook wat hulle mag dink en sê. Enige kwyning van só ’n versmorende regering se mag moet verwelkom word. Terselfdertyd skep die regering wat verbrokkel ruimtes wat gevul moet word. Praktiese ruimtes, soos basiese dienslewering, veiligheid en ekonomiese spasie. 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

In die krake van die sentrale regering lê die ruimtes waar ons die toekoms gaan bou wat ons wil sien. Hierdie is ’n ongekende geleentheid wat aan gemeenskappe in Suid-Afrika gegun word om hul visie oor die toekoms te bou. Sonder ’n sterk voorskrywende sentrale regering, is die noodwendige alternatief ’n desentralisering van mag en ’n toekoms wat van onder af vorentoe gebou word, eerder as van bo af afgedwing word. Die Solidariteit NetWerk is die voertuig waarmee ons hierdie toekoms kan bou. Indien ons dit kan regkry om in elkeen van hierdie krake instellings op te bou wat die toekoms wat ons wil hê, help bou, dan is ons waarlik besig om te bou om te bly – vir honderde jare. Die volgende 10 jaar gaan bepalend wees. Hierdie is die dekade waarin die fondasie gelê moet word vir ’n volhoubare toekoms. Indien ons nou inspring en ons hoekstene in die krake van die regering vasmessel, kyk ons na ’n toekoms waar kinders weer kan fietsry in die strate, waar misdaad die uitsondering eerder as die norm is en waar mense op meriete aangestel en beloon word. Kom laat ons bou!

Het jy geweet? Met ’n vyfjaarbegroting van R4,5 miljard gaan die Solidariteit NetWerk ’n omvattende alternatief in Suid-Afrika bou.

Solidariteit NetWerk

BOU SOOS NOG NOOIT TEVORE

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

aak gereed vir hewige stof en geweldige boorgeluide in Suid-Afrika, want die Solidariteit NetWerk is in eerste rat om ’n toekoms soos nog nooit tevore nie in Suid-Afrika te bou. Met ’n vyfjaarbegroting van R4,5 miljard wat onlangs met groot opgewondenheid aangekondig is, gaan die Solidariteit NetWerk ’n omvattende alternatief in Suid-Afrika bou. “Die Solidariteit Netwerk gaan in die volgende vyf jaar miljarde rande in die toekoms belê sodat sy lede vry, veilig en voorspoedig kan werk,” het dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit, gesê. Hierdie enorme plan sluit ’n omvattende alternatiewe skoolstelsel, ’n beroepskollege, ’n universiteit, studiehulp, ’n jeugbeweging, ’n netwerk van beroepsgildes, mentorskappe, werkplasing, beskerming in die werkplek en voortgesette opleiding in. Eerste op die lys van die grootste projekte wat oor die volgende paar jaar aangepak gaan word, is Solidariteit se beroepsopleidingskollge, Sol-Tech, wat in Pretoria ’n nuwe, moderne kampus

DEUR MIA SLABBERT

met koshuise en sportgeriewe gaan kry. Die uitbou van Akademia tot ’n volwaardige universiteit met ’n kampus, sportvelde, koshuise en ’n studentelewe is ook in die bouplan. “Nog ’n nuwe inisiatief van die Solidariteit NetWerk is die ontwikkeling van ’n volledige, alternatiewe Afrikaanse skoolstelsel deur die Skoleondersteuningsentrum wat ondersteuning aan openbare skole bied, maar wat ook die vestiging van ’n nuwe skoolnetwerk sal insluit. Daar gaan dus ’n volledige Afrikaanse wêreldklas private opleidingspyplyn gebied word,” het Hermann gesê. “Die feit dat die Solidariteit NetWerk so groot belê in opleiding, is ’n harde politieke standpunt wat sê ons bly net hier en beplan vir die volgende geslag. Die Solidariteit Navorsingsinstituut het onlangs ’n verslag gepubliseer wat bevind het dat veral Afrikaners weer meer kinders kry. Ons moet dus nou beplan en bou vir ’n volgende geslag wat by kleuterskole sandkastele bou,” het Hermann gesê. Verder gaan Solidariteit Helpende Hand se Studiefondssentrum met studiehulp help, en Solidariteit Jeug gaan met www.solidariteit.co.za

04 / 2019

loopbaanvoorbereiding help. ’n Netwerk van beroepsgildes gaan ook jongmense help om die beroep van hul keuse te betree en mentorskappe gaan aangebied word. “Die Solidariteit NetWerk gaan steeds in ’n groot mate op beskerming in die werkplek fokus. Die stryd teen die regering se obsessie met ras gaan verskerp word en meer hofsake en verdere klagtes by die Verenigde Nasies kan verwag word. ’n Nuwe verwikkeling is dat ’n netwerk van beroepsgildes gestig gaan word. Dié gildes gaan vir jongmense toegang tot die werkplek help gee en mentorskapsprogramme sal via die gildes aan jongmense gebied word,” aldus Hermann. Die Solidariteit Beroepsgildes gaan ook vir die belang van die beroep optree en gaan verdere opleiding deur Solidariteit se nuwe maatskappy, S-leer, fasiliteer. Voortgesette opleiding gaan deur S-Leer aangebied word. Solidariteit gaan mense in die werkplek beskerm, en Solidariteit Finansiële Dienste gaan werkprodukte soos aftree-voorsiening en mediese sorg verskaf. Die Solidariteit NetWerk is jou plek van geborgenheid in Suid-Afrika.

Nuuswaardig

ONS GESLAG SE TAAK As ketting breek, verskraal beskawing tot ’n voetnota in geskiedenisboek

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

ie geskiedenis gee aan elke geslag ’n taak. Sommiges kry makliker take as ander. Party kry baie take, ander moet baie gee. Omdat daar egter ’n verbond tussen die geslagte is; omdat ’n beskawing ’n ketting van geslagte is wat soos met ’n afloswedloop dít wat jy kry moet bewaar en vir die volgende geslag aangee; omdat die een geslag van die vorige en die volgende een afhanklik is, beteken dit dat as net een geslag nie sy taak opneem nie, daardie ketting vir altyd verbreek is. Dan gaan daardie beskawing onder, verskraal tot ’n voetnota in ’n geskiedenisboek. Dit is soos om ’n boom af te kap en dan te dink jy sal steeds die vrugte en koelte kan bly geniet. Die geslagte voor ons het met groot uitdagings te kampe gehad. Die een geslag moes die Groot Trek aanpak, die volgende een die Anglo-Boereoorlog. Daarna het die modernisering van Afrikaans gevolg en daardeur is die land opgebou. Die volgende geslag moes die Koue Oorlog en die Grensoorlog trotseer en het die volkereverhoudingsprobleem probeer oplos deur sogenaamde “afsonderlike vryhede.” Die volgende geslag het die waagstuk van

DEUR FLIP BUYS

meerderheidsregering aangepak. Maar wat is ons taak? Die geskiedenis stel geen geslag vry om maar net op die rug van vorige geslagte se antwoorde op die eise van hul tyd te ry nie. Ek wil dit waag om te sê dat dit ons geslag se taak is om die bestaansuitdaging van ons as Westerse volk met ’n volhoubare oplossing aan te pak. Ons bestaanskrisis is nie ons klein getalle nie, maar ons yl verspreiding wat veroorsaak dat ons orals in die minderheid is en landwyd dieselfde probleme het. Ons is meer as die onderskeie bevolkings van Namibië, Lesotho, Macedonië, Slowenië, Letland, Botswana, Gambië, Gaboen, Estland, Swaziland, Mauritius, Ciprus en Luxemburg, asook ’n menigte ander volke. Maar ons woon nie gekonsentreerd soos al hierdie volke nie, en ons is gevolglik ’n kwesbare minderheid tussen ’n groter meerderheid. Ons het nie ons eie “Skotland” of “KwaZulu-Natal” nie. Daarom word ons landwyd in die werkplek deur rasseformules, kwotas en diskriminasie geteiken; daarom is ons orals onveilig; daarom verval ons dorpe; daarom word ons orals deur onsimpatieke meerderhede regeer; daarom word ons Westerse leefwyse orals bedreig; en daarom sien so baie mense nie meer ’n 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

toekoms hier nie. As die uitdaging yl verspreiding is, is die oplossing groter konsentrasie na plekke toe waar mense tuis voel – en dit is presies wat lankal besig is om vanself te gebeur. ’n Groot Trek is weer aan die gang. Mense trek al dekades lank uit vervallende klein dorpies na streeksdorpe en na die stede toe; hulle trek van vervreemde middestede na voorstede; uit gevaarlike gebiede na veiligheidsdorpe toe; uit plekke waar hulle ’n klein minderheid is na plekke toe waar daar groot getalle van hul kultuurgenote is soos in die Wes-Kaap. Ons is besig om al meer op al minder plekke te konsentreer en die groter getalle maak oplossings makliker. Dié wat kan, “trek” vanaf staatshospitale na privaat hospitale, vanaf die polisiediens na privaat sekuriteitsdienste, vanaf werk in die staatsdiens en openbare ondernemings na werk by kleiner privaat maatskappye. Meer as 500 000 mense het ook al in organisasies soos Solidariteit, AfriForum en ander instellings van die Solidariteit Beweging gekonsentreer. Dit maak dit al makliker om al vinniger aan al groter oplossings te werk. Die grootste waagstuk is om in ’n krisis te wag (op beter dae) in plaas daarvan om ’n plan te waag.

Nuuswaardig

HOE GAAN SOL-TECH-KAMPUS LYK? DR. PHILIP MINNAAR, HOOF VAN SOL-TECH, ANTWOORD ONS VRAE:

Waar gaan die nuwe Sol-Techkampus wees?

“Dit word op die oop stuk grond langs die Waterkloof-lugmagbasis in Centurion beplan.”

Wanneer begin julle bou?

“Daar is verskeie faktore wat dit beïnvloed, maar indien alles volgens plan verloop, sal ons voor die einde van 2019 die eerste sooie kan spit.”

Hoeveel gaan dit kos?

“Die eerste aanvanklike beraming dui daarop dat dit ongeveer R190 miljoen gaan kos om die kampus te bou.”

Wat maak die nuwe Sol-Techkampus spesiaal?

“Dit bied ’n eenstopdiens waar studente kwalifikasies kan verwerf wat hulle dadelik kan gebruik.”

Hoe groot gaan die kampus wees?

“Die kampus sal in fases ontwikkel word, met die eerste fase wat ongeveer 8 000 m2 gaan wees.”

‘N KUNSTENAARSVOORSTELLING VAN HOE DIE NUWE SOL-TECH-KAMPUS GAAN LYK WAT NABY DIE WATERKLOOF-LUGMAGBASIS IN CENTURION GEBOU GAAN WORD.

Watter kursusse kan ons verwag?

“Primêr hou ons aan om opleiding in skaars ambagte te bied, maar ons gaan ook ander nietegniese kursusse ondersoek wat meer toeganklik vir vroue sal wees. Daar word ook na opleidingsbehoeftes in die landbousektor gekyk.”

Wat gaan die kampus se karakter wees?

“Dit gaan eg Suid-Afrikaans wees, waar studente tuis sal voel. Een ding is seker: Iewers op die kampus sal daar ’n plekkie wees waar studente ’n vleisie sal kan braai...” • Lees ook die artikel op bladsy 68.

SOL-TECH SKOUDAG – KOM BOU SAAM MET ONS! DEUR INGE JANSE VAN RENSBURG

olidariteit begin binnekort bou aan die nuwe Sol-Tech-kampus. Hierdie gebeurtenis gaan, soos in eg Suid-Afrikaanse tradisie, met ’n viering saam. Die Sol-Tech Skoudag op 13 September beoog om ’n geskiedkundige oomblik van feesviering vir Solidariteit-lede te wees, nuwe hoop te vestig en vir baie jongmense die eerste groot sprong na ’n beter toekoms te bied. Solidariteit gaan op die Sol-Tech Skoudag aan besoekers die geleentheid gee om ’n virtuele toer van die nuwe kampus wat gebou word, op die nuwe kampusgronde te doen sodat besoekers presies kan sien hoe die

eindproduk gaan lyk. Verder word die toekomsplanne dié dag met besoekers gedeel en die eerste sooi gaan saam gespit word, juis omdat hierdie dag en geleentheid nie moontlik sou wees sonder al die bydraes van lede nie. Die Sol-Tech Skoudag is verder ’n geskiedkundige baken vir Solidariteit en Solidariteit-lede. Dis ’n tasbare voorbeeld van die werk wat elke dag gedoen word vir ons mense en die toekoms wat ons self besluit het om te bou. By die Sol-Tech Skoudag gaan die gronde ingewy word met musiek, kos en speletjies, alles wat pret en tradisioneel is. Die doel is om jare later steeds te kan sê: Hierdie het ons reg

04 / 2019

www.solidariteit.co.za

gedoen; ons het hierdie vir ons kinders en ons nageslag gebou, sodat hulle op hulle beurt weer kan weet wat trots Suid-Afrikaans is, wat dit is om te droom, hoop te hê en te bly omdat ons self ons eie toekoms kan bou waarin ons vry, veilig en voorspoedig is. Die Sol-Tech Skoudag is gróót. Dit is nuwe hoop; dit is ’n vars asemteug in ’n moeilike ekonomiese tyd. Daarom nooi ons jou, Solidariteit-lid, student, ouer, belangstellende: Kom vier dit saam met ons. Kom kyk wat ons vir die toekoms bou. Dit is immers alles vir jou. Hou ons Solidariteit-webtuiste, die media en sosiale media dop. Al die inligting sal daar deurgegee word.

DIE NEDERLANDSE PARLEMENT (LINKS) HET IN JULIE ‘N MOSIE TEEN GRONDONTEIENING SONDER VERGOEDING AANVAAR.

Internasionale skakeling

MOSIE TEEN ONTEIENING

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM

uid-Afrika se planne om grond sonder vergoeding te onteien, is op 4 Julie deur die Nederlandse parlement verwerp. Volgens dié parlement se mosie is Suid-Afrika se onteieningsplanne strydig met die Internasionale Deklarasie van Menseregte. Die mosie spreek hom sterk uit teen die stappe wat gedoen word om die onteiening van grond sonder vergoeding in Suid-Afrika moontlik te maak. ’n Meerderheid van die lede van die Tweede Kamer in die Nederlandse parlement het ten gunste van die mosie gestem en daardeur opdrag aan die Nederlandse regering gegee om deur bilaterale en ander internasionale prosesse standpunt daaroor in te neem. Die mosie is deur Martijn van Helvert van die Christen-Democratisch Appèl (CDA) en Kees van der Staaij, leier van die Staatkundig Gereformeerde Partij

(SGP), ingedien. Die Solidariteit Beweging het die afgelope paar maande intensiewe pogings aangewend om politici en ander leiers in Nederland en ander Europese lande oor die katastrofiese beplande grondonteiening sonder vergoeding in te lig. Volgens Jaco Kleynhans, hoof van internasionale skakeling van die Solidariteit Beweging, het hulle reeds in Februarie met verskeie politici, insluitend Van Helvert en Van der Staaij, hieroor vergader. “Na aanleiding van die wyse waarop ons en andere se waarskuwings gering geskat is deur die parlementêre komitee wat grondwetwysigings moet ondersoek om grondonteiening sonder vergoeding moontlik te maak, het die Solidariteit Beweging geen ander keuse gehad as om hierdie saak te internasionaliseer nie. Ons sal steeds voortgaan om ook politici in ander lande en ander regerings te

www.solidariteit.co.za

04 / 2019

oortuig om druk op die Suid-Afrikaanse regering toe te pas om nie met die beplande wysigings aan die Grondwet voort te gaan nie.” Die mosie wat op 4 Julie deur die Nederlandse parlement aanvaar is, lê klem op die feit dat sowel die Internasionale Deklarasie van Menseregte as die Afrika-Handves oor Mense- en Volkereregte die onteiening van eiendom op grond van velkleur verbied. Volgens Kleynhans verwag die Solidariteit Beweging dat ander lande die Nederlandse parlement se voorbeeld sal volg. “Ons sal seker maak dat die Nederlandse regering wel in hierdie verband optree en ons sal voortgaan om te sorg dat hierdie aangeleentheid, saam met ander belangrike kwessies soos landelike veiligheid waaraan die regering ook nie aandag gee nie, op internasionale forums bespreek word,” het Kleynhans gesê.

Nuuswaardig

Emigrasie

BAGASIE PAK OF BLY?

it voel of emigrasie die laaste ruk weer op almal se lippe is. Dit is waar dat baie kundiges die pad vat en dat families uitmekaar geskeur word. Daar is egter baie mense wat net hier bly, hoewel sommige van hulle wel in hulle kop emigreer. Hulle vlieg nie weg na ’n ander land nie, maar hulle is lus om te vlug. Die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI) het navorsing oor emigrasie onder Solidariteit-lede gedoen. Aangesien vorige opnames gewys het dat ons lede ’n redelike goeie steekproef van Afrikaners is, kan hierdie syfers onder ons gemeenskap as betroubaar geag word.

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM

Baie wil padgee

• 67% van jongmense onder 40 oorweeg emigrasie. Hulle voel so vervreemd van die land dat hulle wil padgee, weens die staat se onvermoë om ’n groot groep jongmense geborge te laat voel. • Dit moet egter saamgelees word met die syfer van 98,5%. Altesaam 98,5% van dieselfde groep jongmense het gesê hulle het nog geen stappe gedoen om te emigreer nie. Hier sit ons met twee stelle data – jongmense wat sê: Ons gaan, maar ons wil nie gaan nie. Ons wil bly, maar ons twyfel of ons kan. Die staat skep tans wanhoop, daarom moet daar hoop uit die energie van die gemeenskap kom. Vir ’n gemeenskap wat bereid is om die nuwe wêreld van die vierde industriële revolusie te ontdek en te gebruik, is daar oneindige geleenthede en hoop net hier in Suid-Afrika.

DEUR CILLESTE VAN DYK

Maar meerderheid wil bly

• 11% is lede ouer as 40 wat oorweeg om te emigreer. Hulle oorweeg emigrasie, maar kies om hier te bly. • 0,7% Afrikaners gaan wel in 2020 emigreer. Anders gestel, 99,3% gaan nie emigreer nie. Solidariteit se opname het gewys dat kommer oor werk en veiligheid die grootste rede vir emigrasie is. AfriForum doen wonderlike werk om veiligheid te verseker en Solidariteit is jou NetWerk om werk te verseker. Die Solidariteit NetWerk gaan die totale loopbaanpad saam met sy lede stap. Openbare skole se arms gaan regop gehou word en ’n privaat alternatief gaan ontwikkel word. Skoliere gaan gehelp word om loopbaankeuses te maak. Studente gaan by Akademia en Sol-Tech studeer. Solidariteit Helpende Hand se Studiefondssentrum gaan studiehulp verleen. Solidariteit Jeug help met loopbaanvoorbereiding en mense gaan in werk geplaas word. ’n Netwerk van beroepsgildes gaan jongmense help om beroepe te betree, gaan mentorskappe aanbied en vir beroepe opstaan. Voortgesette opleiding gaan deur S-Leer aangebied word. Solidariteit gaan mense in die werkplek beskerm, en Solidariteit Finansiële Dienste gaan produkte soos aftreevoorsiening en mediese sorg verskaf. Die Solidariteit NetWerk is die saamkomplek van die afgelope 20 jaar se bouwerk. In die volgende vyf jaar gaan meer as 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

R4 miljard in die Solidariteit NetWerk belê word sodat ’n toekoms van werk moontlik gemaak word.

Vat jou goed en bou!

• Ons wil ’n toekoms skep waarin mense vry, veilig en voorspoedig is. • Ons wil ’n toekoms skep vir kinders wat nog in die sand speel. • Ons wil hê hulle moet hier saam met ons bly. • Ons wil hê hulle moet hier bly, want dis hulle plek. • Ons wil hê hulle moet hier bly, want die land behoort aan hulle. • Ons het geen alternatief nie, ons moet die toekoms trompop loop. • Ons het geen alternatief nie, daarom moet ons ons goed vat en bou. • Ons het geen alternatief nie, daarom gaan die Solidariteit NetWerk werk. • Ons bou ’n toekoms vir ons wat hier gaan bly en vir hulle wat wil terugkom. Emigrasie is dalk ’n oplossing vir sommiges, maar dit vra die energie en krag van ’n gemeenskap om hier te bly. Ons glo in die krag van die gemeenskap, daarom is ons naam Solidariteit!

Nuuswaardig

MEER REDES AS OOIT OM TE BOU!

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

ie jeug van vandag het meer redes as ooit om hier te bly en te bou! ’n Kenmerk van die 21ste eeu is dat die wêreld besig is om al hoe kleiner te word in die sin dat dit amper net so maklik is om oorsee werk te vind as plaaslik. Vir mense met skaars vaardighede, soos mediese personeel, ingenieurs, aktuarisse en akademici, was dit nog nooit makliker om internasionale ervaring op te doen nie. Om wêreldwyd die beste op jou gebied te wees, is natuurlik iets wat die meeste mense nastreef. Daarom is die neiging dat mense die sprong neem en internasionaal gaan werk. Die plan is dikwels om net vir ’n paar jaar oorsee te gaan, maar al meer jong Suid-Afrikaners kies om permanent te emigreer. Emigrasie het natuurlik verskeie gevolge vir die persoon wat emigreer sowel as die land waaruit die vaardighede vloei. Die goeie nuus vir enigiemand wat worstel met die keuse van waar die beste toekoms lê, is dat daar tans meer redes as ooit is om in Suid-Afrika te bly en ons

DEUR PAUL MARITZ

eie toekoms te bou. Die redes hiervoor is legio, maar ’n paar hoogtepunte is sonder twyfel die volgende:

Beweging se planne

Flip Buys, voorsitter van die Solidariteit Beweging, en dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit, het onlangs die Beweging se groot planne vir die toekoms bekend gestel. Nie net sal daar ’n privaat Afrikaanse universiteit en ’n splinternuwe kampus vir Sol-Tech opgerig word nie, maar lede van die gemeenskap sal deur middel van ’n splinternuwe maatskappy, Kanton, aandeelhouers in hierdie droom kan wees. ’n Gemeenskap wat nie net bou nie maar ook welvaart skep, is sonder twyfel die moeite werd om in te belê!

Selfverbetering

Deur middel van Akademia en S-leer, Solidariteit se sentrum vir lewenslange leer, is daar meer geleenthede as ooit vir jongmense om hul vaardighede te verbeter. Deur konstante verbetering word jongmense meer waardevol vir hul 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

organisasies, maar ook meer vaardig om hul eie sakeondernemings te stig en nuwe markte, beide nasionaal en internasionaal, te betree. Kennis is mag, en vir jong Suid-Afrikaners is kennis tans meer geredelik beskikbaar as ooit.

Minder afhanklik van staat

In die verlede was ons afhanklik van die regering en staatstelsels om te kan werk, maar vandag kan jy vanuit jou huis rekenaarprogrammering of -ontwikkeling doen vir maatskappye reg oor die wêreld – sommer in jou slaapklere! – en in kriptogeldeenhede soos Bitcoin en Etherium daarvoor betaal word. Soos wat meer inligting met behulp van wolktegnologie beskikbaar raak en energie-oplossings bied wat ons afhanklikheid van sukkelende staatsinstellings verminder, het ons meer vryheid as ooit tevore. Daar is dus baie redes vir ons om nie net hier te bly nie, maar om te bou, saam te bou en op te bou, en die redes word elke dag meer. Laat ons nuwe oplossings vir nuwe probleme bly soek: ’n Boer maak mos ’n plan!

3 2

4 8

6 5

7 9

VERLAAT JY DIE NES? ONTHOU DIÉ 10 GOED!

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM

DEUR LIZE-MARI LABUSCHAGNE

n die laaste paar maande van elke jaar is heelwat skoliere besig om voor te berei vir ’n baie belangrike eindeksamen. Maar daar word ook druk beplan vir die groot jaar wat voorlê. Voornemende studente is opgewonde om die veilige nes van hul ouerhuis te verlaat en hul vlerke te sprei. Ons het met ’n paar huidige en voormalige studente gesels oor die groot trek en het hierdie wenke vir studente wat volgende jaar in hul eie plekkie of in die universiteitskoshuis gaan intrek: Melissa Peyer beveel aan dat jy ’n KLEIN STOFSUIER saamvat en dat jy eerder al jou skoolhandboeke by die huis los. Jy gaan nie alles benodig nie, behalwe as jy tyd het vir ekstra werk. Arno Roodt sê hy kan nie beklemtoon hoe belangrik PLAKKIES vir stort in ’n koshuis is nie. Inge Janse van Rensburg onthou nog hoe sy ’n BESEM vergeet het toe sy koshuis toe getrek het. Sy beveel ook aan om eerder nie al jou KLERE in te pak nie. As daar iets in jou kas is wat jy vir ’n paar maande of jare lank nie meer dra nie, gaan jy dit nie skielik op universiteit begin dra nie. Pak ook

volgens seisoen – jy gaan terug huis toe voor die winter kom, so los eers al jou dik baadjies by die huis. “Onthou om formele klere te pak, want daar gaan ’n paar onverwagse geleenthede wees waarvoor jy ’n formele rok of das gaan nodig kry,” is Rochelle Snyman se advies aan voornemende studente. Tydens haar studies het sy ook besef dat sy nie haar eie DRUKKER nodig het nie, maar dat dit goedkoper is om die naaste drukplek op kampus te gebruik. Benjamin Truter moedig voornemende studente aan om ’n KASTROL en BROODROOSTER saam met jou kombuisware in te pak. Jy gaan baie pasta eet en ’n geroosterde broodjie is altyd ’n lekker vinnige ete. Ansie van Niekerk sê as sy nou terugdink, sou sy graag ’n PLANTJIE of twee in haar kamer wou gehad het. “Dis altyd lekker om nog ’n asem in die vertrek te hê.” Dink veral aan die voordele wat spekbome inhou. Dit is soms die eenvoudigste dinge soos ’n SPONS VIR SKOTTELGOED WAS of ’n TANDEBORSEL wat jy vergeet, so begin solank met ’n lysie! www.solidariteit.co.za

04 / 2019

Veiligheid by UV: Solidariteit gryp in DEUR WILMARIE BRITS

ie gewelddadige en onwettige studentebetogings wat in Mei vanjaar op die Universiteit van die Vrystaat (UV) se kampus uitgebreek het, het landwyd opslae gemaak. Tydens dié betogings is personeel met brandblussers gespuit, en personeel en studente is deur die oproeriges aangerand, geïntimideer en geteister. Weens die UV se gebrek aan ferm optrede teen die skuldiges, was Solidariteit genoodsaak om stappe namens sy lede te doen. Solidariteit het ’n skrywe gerig aan die rektor en visekanselier asook die voorsitter van die raad van die UV, waarin hy gestel het dat die UV nie maatreëls ingestel het wat die veiligheid van personeel en studente verseker het nie. “’n Gebrek aan beslissende optrede aan die kant van die UV het tot gevolg gehad dat die personeel en studente uitgelewer was aan die onwettige optrede deur ’n minderheid van die studente,” het Werner Human, adjunk-bestuurshoof van Solidariteit, gesê. Solidariteit wou in sy skrywe weet watter veiligheidsmaatreëls ingestel is ná die onwettige studenteprotesoptogte van 2015 tot 2016 en op watter wyse daar na die veiligheid van personeel en studente tydens die betogings van 21 Mei 2019 omgesien is. Verder wou Solidariteit weet watter stappe teen oproeriges geneem is en waarom personeel nie aangesê is om klasse te midde van die onwettige betogings te staak nie. Sedertdien het die UV hom daartoe verbind om die ondersoeke teen die oproeriges spoedig af te handel, om meganismes in plek te stel om vinniger op te tree teen betogings, om ‘n protokol te ontwikkel wat studente en personeel kan bystaan in die geval van onwettige betogings en ook om ‘n studie aan te pak waarmee die oorsaak van gewelddadige protesoptogte vasgestel kan word. “Daar is wesenlik aan Solidariteit se eise voldoen. Die toets sal nou lê in hoe dit geïmplementeer word,” het Human gesê.

Nuuswaardig

Julle is op universiteit. Dis 'n tyd wat veronderstel is om van die beste jare van jongmense se lewe te wees.

KOM SÓ OOR DIE WEG MET JOU

kamermaat

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

ie kans is goed dat jy die een of ander tyd gedurende jou studies met iemand verblyf gaan deel. Dis dalk ’n vreemdeling of ’n vriend of vriendin met wie jy ’n kombuis, ’n klerekas, ’n sitkamer of selfs ’n kamer sal moet deel. Dit kan uitdagend wees as jy jouself nie goed hierop voorberei nie. Jy en jou nuwe kamermaat verskil dalk soos dag en nag van mekaar. Gewoonlik is daar een persoon wat georganiseerd is, getrou studeer en voorbeeldig optree, terwyl die ander persoon heeltemal verskillend is en rebelleer teen gesag, nie regtig belang stel in sy of haar studies nie, of harde musiek speel terwyl haar kamermaat ’n boek probeer lees. Terwyl al hierdie dinge genoeg is om ’n mens moedeloos te maak, hoor ’n mens meer dikwels van lewenslange vriendskappe wat voortspruit uit studente wat verblyf met mekaar deel. Onthou altyd dat een persoon se swakpunte aangevul kan word deur die ander se sterkpunte. Pleks daarvan om vas te kyk in al die verskille tussen jou en jou nuwe kamermaat, kan jy eerder probeer raaksien hoe julle mekaar kan aanvul. Hier is ’n paar wenke om te help dat jou (en jou kamermaat) se studies onvergeetlik is:

DEUR ROCHELLE SNYMAN

• Maak ’n KOFFIE-AFSPRAAK met jou nuwe kamermaat sodra jy haar ontmoet. Dit sal reeds help as jy weet wie die persoon is wat jou persoonlike ruimte gaan deel, en waar sy vandaan kom. Dit skep die geleentheid om vas te stel wat julle in gemeen het, en ook waar julle dalk baie verskil. • Om in ’n klein ruimte saam met ’n vreemdeling te woon, is nie maklik nie. Maak seker jy en jou kamermaat STEL GRENSE waarmee julle albei gemaklik is. Dit sal verhinder dat een van julle moedeloos of geïrriteerd raak met dinge wat die ander een doen. ’n Goue reël is om mekaar se spasie en besittings te respekteer. • Doen moeite om ook ander vriende en mense op kampus of in jou klas te leer ken. Jy en jou kamermaat moet mekaar aanmoedig om gereeld uit te kom en saam én individueel NUWE VERHOUDINGS te bou. • KOMMUNIKASIE is alles wanneer dit kom by jou kamermaat. As daar iets is wat jou pla of waarmee jy ongelukkig is, is dit uiters belangrik om met haar te gesels en ’n oplossing daarvoor te vind. Om stil te bly en niks te sê nie, gaan die atmosfeer net versuur. Onthou ook om klein goedjies te laat gaan waar jy kan, en die beste te probeer maak van jou 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

situasie en studies. • Vind maniere om jou kamermaat te WAARDEER en te komplimenteer. Dit is nooit lekker om iemand in jou lewe te hê wat net kommentaar oor negatiewe dinge lewer nie! Maak ’n nota daarvan om vir jou kamermaat dankie te sê vir alledaagse dinge en haar te laat voel asof jy haar werklik raaksien en waardeer, soos wanneer sy vir jou koffie gemaak het. • Probeer altyd POSITIEF bly en die atmosfeer lig te hou. Julle is op universiteit – ’n tyd wat veronderstel is om van die beste jare van jongmense se lewe te wees. Geniet elke oomblik, en moenie toelaat dat een klein foutjie, ’n verlore kous op die vloer, ’n vuil bordjie of iemand wat kompulsief wil skoonmaak en opruim dit versuur nie! In ’n studie wat Forbes oor studente en kamermaats gedoen het, is bevind dat die meeste kamermaatverhoudings uiteindelik uitstekend uitwerk. Dit is ’n bewys dat ’n mens só ’n nuwe verhouding kans moet gee om te groei – moenie verwag dat jou nuwe kamermaat in die eerste week al jou beste vriendin gaan wees nie. Die beste dinge in die lewe neem tyd, so wees geduldig, vriendelik en eerlik om seker te maak jy vind in jou kamermaat ’n vriendin wat jy vir ewig sal koester.

Nuuswaardig

STILSTAAN = AGTER STAAN Waarom jy nie kan bekostig dat jou vaardighede verouder nie

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM

is noodsaaklik. Dit verseker groei in ’n wêreld waar stilstaan net so goed geword het soos agter staan. Solidariteit Tydskrif het by Flip Buys, voorsitter van die Solidariteit Beweging, gaan uitvind waarom hy so passievol is oor opleiding.

moderne ekonomie hê en kers vashou by ons mededingers as ons nie op die voorpunt van opleiding is nie. Hoe beter jy opgelei is, hoe beter word jy betaal, en hoe kleiner die kans dat jy ooit lank werkloos sal wees. Die Nobelprysekonoom Milton Friedman het uitgewerk dat opleiding in rand en sent die beste belegging is wat ‘n mens ooit kan maak.

“

olidariteit bevind homself in ’n nuwe era – ’n era waarin daar verby die grense van ’n tradisionele vakbond en vakbondwese gegroei word. Weens ’n onvriendelike en verswakkende staat waar minderhede sukkel met erkenning en diskriminasie, het Solidariteit begin om ’n omvattende netwerk te skep – die Solidariteit NetWerk. Die Solidariteit NetWerk gaan verseker dat Solidariteit die hele loopbaanpad saam met sy lede stap. Van jou skooldae tot jou aftrede sal Solidariteit met elke tree by jou wees en saam met jou aan jou toekoms bou! Dit is om hierdie rede dat Solidariteit jou wil toerus om die uitdagings binne die werkplek suksesvol aan te pak. Ons wil jou uitdaag om jou uitkyk oor opleiding te hersien en die moontlikhede daarin raak te sien deur ’n ingesteldheid van lewenslange leer by jouself en jou geliefdes te kweek. Opleiding

DEUR REON JANSE VAN RENSBURG

Waarom is opleiding en voortgesette leer so belangrik, veral vir SuidAfrikaners?

“

’n Land se welstand word bepaal deur die welstand van sy werkmag. Dít word bepaal deur hul produktiwiteitsvlakke, wat weer spruit uit hul opleiding. ’n Land kan net goed werk as sy werkmag goed opgelei, hoogs produktief en goed betaal is. Geen land kan ’n

Hoe verseker ek dat ek relevant bly in ‘n wêreld wat voortdurend verander?

“

Ons leef in ’n historiese stroomversnelling waar alle beroepe en loopbane ingrypend deur tegnologie en die kennisontploffing verander gaan word. Ons hoef nie daarvoor bang te wees

“DINK GLOBAAL, MAAR DOEN LOKAAL, want as daar leemtes ontstaan, bied dit nuwe geleenthede. Maak jongmense bewus daarvan dat hulle op die uitkyk vir geleenthede moet wees, eerder as om net die probleme raak te sien. JY SIEN WAARVOOR JY KYK.” 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

Knap jou kennis op met een van S-Leer se seminare, kursusse of webinare. S-leer bied beroepsopleiding wat punte vir voortgesette leer vir beroepslui aanbied. Besoek www.s-leer.co.za of stuur ’n e-pos aan navrae@s-leer.co.za

“

Hoe kweek ons ‘n passie by jongmense om gapings in die arbeidsmark te sien?

“

Kan ek ná jare in my beroep steeds baat vind daarby om myself te verbeter?

“

Niemand wil sukkel met tegnologie wat 20 of 30 jaar oud is nie. Net so kan jy nie bekostig dat jou kennis en vaardighede ooit ‘verouder’ en uitgedien raak nie. Bly by, al is dit nie altyd met formele kwalifikasies nie – sorg dat jy minstens met informele opleiding op

eerder as om net die probleme raak te sien. Jy sien waarvoor jy kyk.

“

Mense wat oorsee gaan, ding mee teen die bestes in die wêreld, en dis nie maklik nie. Dink globaal, maar doen lokaal, want as daar leemtes ontstaan, bied dit nuwe geleenthede. Maak jongmense bewus daarvan dat hulle altyd op die uitkyk vir geleenthede moet wees,

Raad vir jongmense wat onseker is oor die toekoms en ‘n beroep moet kies?

“

Die beste raad vir ’n beroepskeuse is om uit te vind waarin jy goed is en te sorg dat jy die beste daarin word. Die werk wat jy die graagste wil doen, is die werk waarmee jy die meeste sal verdien. Mense word betaal vir hul bydrae, en nie eerstens vir die beroep wat hulle beoefen nie. Werksekerheid lê daarin om die beste te wees in dít wat jy die graagste wil doen. As jy doen waarvoor jy lief is, sal jy nooit hoef te werk nie en selfs daarvoor betaal word.

“

hoogte van sake bly. Jy is nooit te oud om te leer nie. Baie mense leer selfs ná aftrede ’n nuwe vaardigheid aan om steeds ’n inkomste te verdien, hulself sinvol besig te hou en steeds ’n bydrae te maak. Moenie dat jou ervaring verouder nie.

“

nie, maar moet daarvoor gereed wees. Moenie wag tot die golf van verandering jou verswelg nie, maar wees op die voorpunt van jou beroep en ry die golf soos ‘n branderplankryer. Solidariteit wil jou graag hiermee help, omdat ons lede se werk ons werk is.

Bedryfsnuus

KATASTROFIES KOMMERWEKKENDE KRIMPING VAN MYNBOUSEKTOR

olgens die Mineraleraad van Suid-Afrika het voltydse indiensneming in die mynbousektor met 56 366 werknemers oor die afgelope vyf jaar, vanaf 509 909 in 2013 tot 453 543 in 2018, gekrimp. In 1994 was daar 600 000 werknemers in dié sektor. Die vraag is: Wat is die gevolge van ’n krimpende mynbedryf? Die antwoord is: ’n Katastrofe!

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM

Sekondêre werkverliese

Wanneer ’n mynwerker sy werk verloor, word nagenoeg 10 afhanklikes daardeur geraak. Omdat mynbou so arbeidsintensief is, het dit ook ’n afstroom-impak met nagenoeg 1,7 poste wat in die kontrakteur- en ondersteuningsdienstesektore verlore gaan vir elke permanente mynboupos wat wegval.

Vakbondwedywering

Vanuit ’n arbeidsverhoudinge-oogpunt sien ons reeds dat, namate die sektor krimp en vakbonde se ledetalle afneem, vakbondwedywering verhoog soos vakbonde poog om lede van mekaar af

DEUR GIDEON DU PLESSIS

te rokkel. Dit beteken ook dat minder poste vir voltydse vakbondverteenwoordigers beskikbaar is, wat weer beteken dat interne mededinging by die groot vakbonde vir aanstelling in hierdie poste toeneem. Aangesien vakbonde soos die NUM en Amcu se ledegeld 1% van hul lede se salarisse beloop, beteken dit ook dat hierdie vakbonde vir groter salarisverhogings wil onderhandel ter wille van hul eie finansiële volhoubaarheid, want hoër lone beteken hoër inkomste uit vakbondledegeld – met meer afleggings by marginale myne as uiteindelike nagevolg. Krimpende vakbondledetalle beteken ook dat die tradisionele mynbouvakbonde nou in ander sektore begin organiseer, wat tot vakbondspanning in daardie sektore kan lei. Namate maatskappye afskaal en op hul eie volhoubaarheid fokus, gaan die tradisie van sentrale kollektiewe bedinging op die Mineraleraad se platform begin afneem. Dit sal onder meer druk op vakbondonderhandelaars plaas wat nou afsonderlik by verskillende myne sal moet onderhandel. 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

Sluiting van tegniese kolleges

Maatskappye sny oral koste, en die sluiting van tegniese opleidingskolleges is ’n reuse-terugslag vir bemagtiging deur vaardigheidsontwikkeling. ’n Krimpende sektor beteken ook dat instellings waarvan die bestaan direk aan mynbou gekoppel is, ook moet afskaal. Veral instellings soos die Mineraleraad en die departement van minerale bronne sal personeel moet verminder. So het die Mineraleraad slegs 65 personeellede oor nadat die instelling op sy piek 6 000 (opleidingsinstellings ingesluit) werknemers gehad het. Voorts gaan mynboudepartemente binne ingenieursfakulteite van wêreldgehalte, soos dié van die Universiteit van Pretoria en Wits, ook nadelig geraak word.

Daling in belastinginkomste

Met die sluiting van myne daal die regering se belastinginkomste, asook die tantième-inkomste wat sedert 2010 gehef word. Koolstofbelasting, wat op 1 Junie in werking getree het, is deels ingestel om die regering se verlore inkomste aan te vul, maar dit wurg die myne.

AMSA-afleggings

dalk begin van vele

56 366 Voltydse indiensneming in die mynbousektor het oor die afgelope vyf jaar met dié getal werknemers gekrimp.

Implikasie vir mynveiligheid

Die enigste twyfelagtige goeie nuus is dat hoe minder skofte gewerk word, hoe minder mynongelukke en sterftes behoort voor te kom. Die kommer bestaan egter dat daar gewoonlik ’n afname in veiligheidstandaarde is wanneer junior myners marginale myne oorneem omdat koste gesny en produksieteikens verhoog moet word om wins te maak, waardeur mynveiligheid uiteindelik in die gedrang kom.

Toename in spookdorpe

Spookdorpe gaan toeneem as myne sluit. In talle gevalle het mynmaatskappye die rol van disfunksionele munisipaliteite in myndorpe oorgeneem, en as die munisipale dienste wat mynmaatskappye gelewer het stelselmatig gaan afneem, gaan protesoptogte deur gefrustreerde myngemeenskappe toeneem.

Onwettige mynaktiwiteite

Laastens gaan onwettige mynaktiwiteite toeneem namate afleggings toeneem omdat werklose mynwerkers noodgedwonge “zama-zamas” word. ’n Toe-

“Die volhoubaarheid van die mynbousektor moet die fokus van alle rolspelers wees, want ons kan nie toelaat dat dit in die grond in bestuur word nie.”

name in zama-zama-aktiwiteite beteken weer ’n toename in misdaad rondom myngemeenskappe. Om die agteruitgang in myngemeenskappe hok te slaan, het die regering ná afloop van die Marikanagebeure in 2012 sy plan vir die herlewing van behoeftige myngemeenskappe bekendgestel. Om die plan te laat slaag, is dit van kritieke belang dat die geoormerkte landbouprojekte wat mynbou-aktiwiteite uiteindelik moet vervang, veral aandag geniet. Aangesien myne ’n bepaalde leeftyd het, kan die afname in mynbou nie omgekeer word nie, maar weens die gevolge wat dit inhou en omdat daar nog genoegsame mineraalreserwes is, moet hierdie inkrimping vertraag word deur dié negatiewe invloede wat beheer kan word, wel te beheer. Daarom sal die volhoubaarheid van die sektor die fokus van alle mynbourolspelers moet wees, want mynbou is belangrik vir alle Suid-Afrikaners en daar kan nie toegelaat word dat dit in die grond in bestuur word nie. • Gideon du Plessis is hoofsekretaris van Solidariteit. www.solidariteit.co.za

04 / 2019

rcelorMittal Suid-Afrika (AMSA) het in ’n artikel 189A-afleggingskennisgewing aan Solidariteit bekend gemaak dat die staalreus homself in ’n afleggingskrisis bevind. Solidariteit waarsku dat dié afleggings dalk slegs die begin van nog vele ander is indien rolspelers in die staalbedryf nie dringend ingryp nie. Marius Croucamp, adjunkhoofsekretaris van Solidariteit, skryf die afleggings toe aan onder andere Eskom se verhoging in kragtariewe en die Nasionale Energiereguleerder van Suid-Afrika (Nersa) wat nie ag geslaan het op die staalreus se hulpkrete nie. “Ons het Nersa gewaarsku dat dié verhoging die bedryf gaan vernietig.” Croucamp sê voorts dat selfs die brief wat Solidariteit op 11 Junie aan die minister van handel en nywerheid gerig het, waarin versoek is dat die minister rolspelers in die bedryf byeen moet roep om die uitdagings te bespreek, op dowe ore geval het. Volgens Croucamp het die onlangse instelling van koolstofbelasting die bedryf verder onder druk geplaas en speel dit ook ’n groot rol in die afleggings wat AMSA tans in die oë staar. “Die tydsberekening van dié instelling was verkeerd, want Suid-Afrika kan dit nie tans bekostig nie. Hoër insetkoste in die staalbedryf, wat reeds onder enorme druk verkeer, het noodwendig werksverliese tot gevolg,” het Croucamp gesê. Croucamp sê indien AMSA die afleggings deurvoer, sal Solidariteit in die beste belang van sy lede optree. “Solidariteit sal alles in sy vermoë doen om te verseker dat sy lede wat deur hierdie proses geraak word, die voorgestelde skeidingsvoordele en die nodige steun in hierdie moeilike tyd ontvang,” het Croucamp gesê. “Indien daar nie dringend ingegryp word nie, sal al hoe meer maatskappye deur afleggings geraak word. Solidariteit vra die regering om te verseker dat maatskappye volhoubaar kan voortbestaan, onder meer deur kragtoevoer te verseker en versmorende regulasies te hersien,” het Croucamp saamgevat.

Bedryfsnuus

SKULD MET VLERKE

Ondermyning en wanbestuur vier hoogty by staatsinstellings soos SAL

it is al amper soos klokslag – nóg ’n jaar, nóg ’n SAL-skande. In Junie 2019 bedank die soveelste uitvoerende hoof van die SAL, dié keer Vuyani Jarana. In sy bedankingsbrief voer Jarana aan dat die regering nie ernstig is daaroor om SAL te red nie, en dat daar ’n sistematiese ondermyning van die lugdiens deur die regering is. Dit is niks nuuts nie – dit blyk uit jare se ondermyning en wanbestuur dat die regering staatsinstellings as spaarvarkies sien. Die belastinglas op die Suid-Afrikaanse burger is reusagtig, veral inaggenome die feit dat ’n mens niks as teenprestasie kry nie. Van al die bodemlose putte waarin Suid-Afrikaanse belasting val, is staatsinstellings sekerlik een van die ergstes. In ’n 2004-beleidsdokument stel

DEUR CONNIE MULDER

die ANC dit duidelik dat staatsinstellings se funksie moet wees om bemagtiging en transformasie te bevorder, en in ’n 2012-beleidsdokument word hierdie standpunt weer bevestig. Die gevolge van dié besluit is duidelik vir almal om te sien. In 2019 kon Eskom nie die ligte aanhou in die somer nie, Denel stoei om salarisse te betaal en die SAUK moes kies tussen munisipale rekeninge en personeelsalarisse. Al hierdie staatsinstellings misluk klaaglik in hulle plig om aan die publiek ’n diens te lewer, maar slaag daarin om transformasieteikens te haal. Een ding moet ons besef: wanneer daar verwys word na belastinggeld, word daar eintlik bedoel jóú geld. ’n Regering maak nie wins nie – dit belas wins. Elke liewe ding wat jy koop, is 15% duurder omdat jy hierdie staatsinstellings finansier.

Weens hierdie verstommende vermorsing van belasting het Solidariteit geen ander keuse nie as om die publiek se waghond te wees. Hofstukke word tans voorberei om ’n sakereddingsaansoek op SAL te beteken. Indien die aansoek slaag, neem die belastingbetaler as’t ware beheer terug van die lugdiens. Nie net is dit ’n boodskap aan die regering dat ons genoeg gehad het nie, dit is ook ’n saak waarmee ’n presedent geskep sal word. As belastingbetalers sê ons met hierdie hofaansoek dat ons verantwoordbaarheid eis. Ons eis dat ons swaarverdiende belastinggeld aangewend word om die burgers van Suid-Afrika te dien, nie die politici van Suid-Afrika nie. Die SAL is slegs die wegspringplek in Solidariteit se veldtog teen belastingmisbruik. Dit is nie die eindpunt nie. Daar lê nog ’n lang stryd voor.

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

Brian Molefe heads to Constitutional Court in last attempt to keep his pension

espite rulings by both the High Court and the Supreme Court of Appeal that Brian Molefe should pay back his R30 million pension pay-out, the former Eskom chief executive is now heading to the Constitutional Court. Rapport writes that the pay-out means the 50-year-old ‘pensioner’ will receive R111 000 every month, despite

only working at Eskom for 15 months. The High Court and the Supreme Court of Appeal both ruled that the money he received should be paid back, but Molefe is taking the matter to the highest court in the land, arguing that, among other things, he did not have a fair hearing. In April last year, the Pretoria High Court ruled that Molefe had to pay

04 / 2019

www.solidariteit.co.za

back the money on the grounds that the pension agreement with Eskom was unlawful. The High Court found that Molefe was too young to go on early retirement in terms of the fund’s rules. The Democratic Alliance and Solidarity are opposing Molefe’s latest application. Both Eskom and its pension fund say they will abide by the Constitutional Court’s application.

OPLOSSINGS VIR DENEL SE GELDVERKNORSING

FOTO’S: MORNÉ PRINSLOO & ISTOCKPHOTO.COM

‘N

DEUR LIZE-MARI LABUSCHAGNE

Anonieme kredietverskaffer het Denel onlangs bygestaan met die betaling van die uitstaande gedeelte van sy salarisrekening vir Junie 2019, maar dit is nie ’n volhoubare oplossing vir die probleme wat dié sukkelende entiteit ervaar nie. Solidariteit bly erg bekommerd oor die finansiële posisie van Denel oor die kort termyn. Daar is sprake van ’n reddingsboei teen die einde van September of Oktober, maar geen sekerheid bestaan oor die kontantvloei-uitdagings of oplossings daarvoor in die tussentyd nie. Solidariteit het ’n memorandum met voorstelle aan Denel se uitvoerende hoof, dr. Danie du Toit, oorhandig as ’n bydrae om lewensvatbare oplossings te vind vir die talle finansiële uitdagings wat Denel die hoof moet bied. Dit volg nadat Solidariteit ’n omvattende opname onder sy lede by Denel gedoen het oor die uitdagings wat die groep in die gesig staar, onder meer korrupsie, finansiële wanbestuur en kontantvloeiprobleme wat bykans verlammende afmetings aangeneem het. Die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI) het na aanleiding van die opname vyf oorhoofse kwessies geïdentifiseer wat ’n bron van kommer is en wat met die groep se huidige krisisse verband hou. Volgens Johan Botha, Solidariteit se adjunkhoofsekretaris, wentel die kwessie wat die meeste kommer bied om die aanstelling en bestuur van personeel en die strukturering van die organisasie se mensehulpbronne. Botha het daarop gewys dat besorgd-

heid oor verskaffers en verkryging die naasgrootste kwessie is. “Lede meen dat verkrygingsprosesse bepaal word deur politiek eerder as die gehalte van die produkte of dienste wat verkry word. In talle gevalle kan produkte intern verskaf word of deur privaat maatskappye gelewer word.” Nog ’n gebied wat baie kommer wek, is die onderhoud en aanwending van tegnologie, toerusting en fasiliteite. “Daar bestaan kommer onder ons lede dat sekere bates teen groot koste behou word al dra dit nie by tot die groep se omset nie,” het Botha gesê. Lede het ook die hoë vlakke van rompslomp wat gepaard gaan met bestaande prosesse in die organisasie as ’n bron van kommer geïdentifiseer. “Lede meen dat rompslomp bestuurders se pogings om strategieë in te stel wat tot finansiële voordeel van die groep kan strek, in die wiele ry. Hulle voel ook dat rompslomp verhoed dat hulle gehoor kan word,” het Botha bygevoeg. Volgens Botha het lede ook aangedui dat daar ’n behoefte is om in alle vorme van sake nouer met die privaat sektor saam te werk en dit verdien ook aandag. “Solidariteit se lede by Denel beskik oor onontbeerlike institusionele kennis, ondervinding en vaardigheid wat ongetwyfeld kan help om ’n herlewing van die groep te bewerkstellig as dit reg aangewend word. Daarom het ons besluit om ’n kennisbank te skep en werknemers aan te moedig om die kennis waaroor hulle beskik, in te span om met voorstelle vorendag te kom om Denel weer winsgewend te maak,” het Botha gesê. “Solidariteit glo hy kan ’n rol speel om ’n omkeer by Denel te bewerkstellig sodat groei bewerkstellig word.”

www.solidariteit.co.za

04 / 2019

US steel and aluminium tariffs hurting manufacturers

outh African exporters of steel and aluminium products are under severe pressure as a result of America recently granting Canada and Mexico exemption from steel and aluminium tariffs. According to Solidarity Deputy General Secretary Marius Croucamp, this has resulted in cheaper prices for Canadian and Mexican steel and aluminium compared to the South African price for steel. In May 2019, the US lifted the 25% tariff on steel and the 10% tariff on aluminium for Canada and Mexico. Croucamp added that South African manufacturers who export steel to the US, among them Duferco, Cisco, Columbus Stainless, South 32 and ArcelorMittal, are under immense pressure. “They find themselves in a dire situation because exports to the US are drying up. Factories have already started retrenching and it is possible that factories may close down.” Croucamp argued that the lifting of the tariffs was a further setback for the struggling South African industry, which is already burdened by the increase in Eskom’s electricity tariffs as well as carbon tax. At the beginning of June 2019, Solidarity requested trade and industry minister Ebrahim Patel to set up a meeting with major role players in the South African steel industry in order to discuss issues. According to Croucamp, Solidarity also supports the request to the minister by local manufacturers to urgently discuss the impact of the US tariffs. “Our focus is on saving the industry from collapse and on reducing job losses. Issues need to be addressed quickly and with sincerity so that solutions can be found,” Croucamp said.

Bedryfsnuus

VROEË AFTREDE WEENS BEROEPSBESERING OF -SIEKTE

Vandag die beste tyd om te begin beplan vir wanneer onvoorsiene gebeur

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

y Solidariteit se afdeling vir Beroepsgesondheid en -veiligheid sien ons gereeld hoe ’n beroepsbesering of -siekte tot vroeë aftrede kan lei. Dit is nie iets waarvoor ’n mens voorsiening maak nie, maar dit kan enige tyd met enigeen gebeur. Die fokus van hierdie artikel is om ’n paar wenke te gee vir aftrede in die algemeen, wat ook insluit aftrede weens mediese ongeskiktheid. Aftrede voel vir baie mense nog so ver, maar die realiteit is dat dit vinniger aanbreek as wat jy besef. Daarom moet jy vir jou aftrede beplan en natuurlik begin spaar vandat jy jou eerste salaristjek ontvang. As jy dit nie gedoen het nie, is vandag die beste tyd om te begin. Aftrede is die laaste fase van jou lewe en dit kan etlike jare duur, selfs 40 jaar en langer. Baie mense se aftreejare is net so lank of selfs langer as die tydperk wat die gemiddelde mens werk. Aftrede moet die gelukkigste tyd in jou lewe wees, en juis daarom is dit so belangrik om dit reg te begin. Beplan dus vir ’n suksesvolle oorgang! Aftrede moet gepaard gaan met blydskap, opgewondenheid, vryheid, verligting en optimisme, maar aftrede kan ’n traumatiese ervaring wees, veral as ’n mens nie voorbereid is daarop nie. Dan gaan aftrede gepaard met hartseer, angstigheid, ontnugtering, pessimisme en selfs depressie! Ongelukkig kan daar omstandighede wees wat tot vervroegde aftrede of selfs aflegging lei. Hiervoor moet ’n mens voorbereiding probeer tref en die maklikste is om geskikte

DEUR DR. JOHAN D. BONING

lewens- en ongeskiktheidsversekering uit te neem wat ook ’n inkomstebeskermingsvoordeel bied. Solidariteit Finansiële Dienste kan jou hiermee help. Werkgewers moet hul werknemers ook gedurende die laaste 10 jaar voor hul aftrede aanmoedig om sielkundig, emosioneel en finansieel daarop voor te berei. Werkgewers kan byvoorbeeld psigometriese toetse en kort kursusse in entrepreneurskap aan dié werknemers bied sodat hulle ná hul aftrede steeds ’n inkomste kan verdien. Aftrede gaan dikwels gepaard met verskeie uitdagings op emosionele, fisieke, psigiese en finansiële gebied. Dit bring ook ’n einde aan faktore soos – • kantoorure; • jou posisie in die werkplek; • senioriteit, gesag en beheer in die werkplek; • werkstatus; • jou sosiale groep by die werk; • ’n vaste inkomste; • bonusse; • jaarlikse verhogings; en • jou werkgewer se bydrae tot ’n mediese en pensioenfonds. Omdat jou en die werkgewer se bydraes tot ’n pensioen- of voorsorgfonds ná aftrede staak, beteken dit dat jy dalk steeds op ’n manier sal moet spaar. Daar is natuurlik ook voordele verbonde aan aftrede: • Jy het nie meer ’n daaglikse werk roetine nie. • Jy hoef nie meer vroeg op te staan en in spitsverkeer werk toe te ry nie. • Jy het baie meer vrye tyd (wat egter op sigself problematies kan wees). 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

• Jy sal meer tyd hê vir lees, reis, om na goeie musiek te luister, te fliek en aan sekere sportsoorte deel te neem soos gholf en rolbal. In wese kan jy hopelik doen waarvoor jy nie voorheen tyd gehad het nie. • Dis ook ’n goeie tyd vir die ontdekking van verborge talente, of bloot vir die opknap van bestaande vaardighede, byvoorbeeld om ’n musiekinstrument te leer bespeel. • Jy kan meer tyd met jou wederhelf bestee as jy getroud is, asook met familie, vriende en kinders of kleinkinders. Onthou om deurgaans goeie verhoudings te handhaaf. Jy gaan meer en meer afhanklik word van liefde en koestering. • Jy sal meer tyd hê om aktief in die gemeenskap betrokke te wees. Wees egter veilig en paraat! • Laastens, eet gesond, oefen as jy nog kan, en geniet jou aftrede!

Vermy die volgende:

• Moenie ’n “stoepsitter” word nie! • Wees uiters versigtig vir onbetroubare makelaars en vreemde beleggingskemas, veral dié wat ’n buitensporige opbrengs beloof. As dit te goed klink om waar te wees, dan is dit gewoonlik nie waar nie. Onthou dat ons in uitdagende tye leef met onteiening sonder vergoeding wat nie net op grond van toepassing is nie. Kry dus ’n goeie finansiële instansie soos Solidariteit Finansiële Dienste aan jou kant. • Skakel 086 110 1005 of stuur ‘n e-pos na admin@sfdienste.co.za

Mark koop nie pres. Cyril Ramaphosa se “nuwe dagbreek” nie

BBP BAIE SWAKKER AS WAT VERWAG IS

ie BBP-syfers vir die eerste kwartaal 2019 het ver onder selfs pessimistiese vooruitskattings presteer. Hoewel ontleders en kenners dit eens was dat ons inderdaad ’n inkrimping sou sien vir die eerste kwartaal van 2019, was ontleders uit die veld geslaan toe die kwartaallikse inkrimping van 3,2% bekend gemaak is. Morné Malan, senior navorser van die Solidariteit Navorsingsinstituut (SNI), sê die vreesaanjaendste aspek van die syfers is dat bruto vastekapitaalvorming vir ’n vyfde agtereenvolgende kwartaal afgeneem het. “Dit wil sê, sedert pres. Cyril Ramaphosa se verkiesing as ANC-president aan die einde van 2017, het ons nog net ’n deurlopende afname bespeur in die bereidwilligheid van die mark om oor die lang termyn in die

DEUR REON JANSE VAN RENSBURG

Suid-Afrikaanse ekonomie te belê.” Nog ’n kommer is die toestand van die mynwese wat in die eerste kwartaal met 10,8% gekrimp het nadat dit in die voorafgaande twee kwartale ook met onderskeidelik 8,9% en 3,8% gekrimp het. “Dit is nie toevallig dat die inkrimping in ander sektore gepaard gaan met groei in algemene regeringsdienste nie. Hierdie sektor het die grootste groei getoon en dit bly ons grootste bron van kommer dat hierdie groei ten koste van produktiewe sektore kom. Die staat word al hoe groter deur meer geld uit die ekonomie te neem en dit swak aan te wend deur net nóg meer hindernisse in die pad van die privaat sektor op te rig,” het Malan gesê. Die uitdaging vir pres. Ramaphosa is om dringend daarvan werk te maak om die tallose beleide van die regerende party wat onvriendelik teenoor die

ekonomie is, uit die weg te ruim. Dit is nie net onteiening sonder vergoeding nie, dit is ook die oorregulering van die arbeidsmark; die hindernisse om nuwe besighede te begin; die minimumloon; swart ekonomiese bemagtiging; die mynbouhandves en ander handveste. Malan meen dat die lys bykans eindeloos is. “Daar is ’n magdom swak, teenproduktiewe beleidsrigtings en die feit is dat mooipraatjies besigheid nie makliker maak nie. Die oplossing vir Ramaphosa en sy kabinet is egter hoegenaamd nie dringende ingrepe nie; dit is veel eerder dringende onttrekking uit die ekonomie en uit sakelui se besighede. Die regering het die probleem veroorsaak deur oorbodige betrokkenheid in die ekonomie. Slegs hulle kan dit oplos deur minder daarby in te meng,” sê Malan.

Bedryfsnuus

“Ek maak dit my doel om Solidariteit se groot hart met enige vreemdeling wat op my pad kom, te deel.”

GROOT VAKBONDMAN EN KRANIGE VERSAMELAAR

FOTO’S: MIA SLABBERT

k val sommer met die deur in die huis. Hy het in 1994 sy “eendag as ek groot is”droomkar vir R5 000 en een kilogram biltong gekoop; hy versamel drie spesifieke, maar uiteenlopende items van reg oor die wêreld; sy vrou se naam is Wouda wat by Vodacom werksaam is. Binne sekondes is ek totaal en al in ’n onderhoud vasgevang wat ek aanvanklik gedink het grootliks gaan bestaan uit ingewikkelde arbeidsverhoudingeterme, politieke beleid en name van mense waarvan ek nog nooit gehoor het nie. Ek kon nie meer verkeerd gewees het nie. Ek sit oorkant Solidariteit se hoofsekretaris, Gideon du Plessis, in ’n kleurvolle, gesellige vertrek in die Du Plessis’s se huis in Randburg. Ek ken hom eintlik net in sy amptelike hoedanigheid en het as onafhanklike joernalis al van die hartseerste tonele in my loopbaan saam met hom gesien. Du Plessis is ’n spreekwoordelike reus in die politieke en arbeidsverhoudingewêreld hoewel hy ’n minderheidsgroep verteenwoordig. Hy skuur skouers met Suid-Afrika se politieke leiers en hy maak seker dat elke oomblik tel. “Eenvoudig gestel, ek maak dit my doel om Solidariteit se groot hart met enige vreemdeling wat

DEUR MIA SLABBERT

op my pad kom, te deel,” sê hy en hou sy warm koppie koffie met albei hande vas. Dit gebeur min dat mens voor ’n prominente figuur sit en besef dat hy of sy nie die grootsheid van sy of haar rol besef nie of dit as ’n sogenaamde magskaart misbruik nie. As een van Suid-Afrika se voorste vakbondmanne en meesterlike arbeidsverhoudingeonderhandelaar (al rol hy sy oë as ek hom dit noem), sien kollegas hom nou en dan dalk vir vier sekondes in die gebou se gange en gewoonlik is dit ’n baie vinnige groet voordat hy na afsprake met hoëprofielpolitici of belangrike onderhandelings vertrek.

Passievol oor verhoudings

“Jy sien, my passie is om verhoudings met mense en ander organisasies in Suid-Afrika te bou. Ek was destyds as jong man, toe ek by die parlement begin werk het, geïnspireer deur rolspelers se vermoë om te onderhandel en ek het net daar geweet dat ek ’n arbeidsverhoudingedeskundige wil word. Ek maak gebruik van elke liewe geleentheid in my dag om netwerke te bou, al is ek die grootste introvert waaraan jy kan dink,” vertel Du Plessis laggend. Uit die kombuis hoor ek ’n stem: “Ja, ons pa is vir seker ’n introvert.” 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

Dit is een van sy twee dogters se stem wat sommer dadelik my nuusneus laat jeuk. Sy vertel my later van die vreemde goed wat sy en haar sussie al op die strand saam met hul pa moes ronddra, maar wag, dié storie volg later. Du Plessis se rol in Suid-Afrika is duidelik as ’n mens net na sy LinkedInprofiel kyk. “Ek poog om ’n positiewe verandering in die lewens van Solidariteitlede en ander werkers te bring, ongeag hul kultuur, ras of beroepsvlak. Ek is ook daartoe verbind om goeie verhoudings tussen werknemers en werkgewers én met ander vakbonde en federasies te bevorder,” het hy in sy eie woorde op dié sosialemedianetwerk geskryf. Hy sit skielik terug en dink lank oor my volgende vraag. “As ek terugdink oor die jare en die hoogtepunte een vir een in my gedagtes verskyn, staan ’n nege jaar lange regstryd uit wat ek as die hoogtepunt in my loopbaan beskou. Dié dag toe ons verlede jaar die eerste salaristerugbetalingtjek in ’n voormalige Aurora-werknemer se hand kon plaas, is ’n wonderlike oomblik wat ek nie regtig vir iemand kan beskryf nie,” sê hy kalm, maar die opwinding in sy oë vertel ’n storie soortgelyk aan ’n seun wat vir die eerste keer vir sy skool se eerste rugbyspan op die veld draf. Trots.

Hooplys vir Suid-Afrika

hierdie voertuig die begin van ’n oorweldigende obsessie met modelletjies Ons gesels oor die land se politieke van dieselfde fabrikaat. “My gesin kan klimaat, die land se ekonomie, en lys die steeds nie my kinderlike opgewondeneen ná die ander rede waarom Suid-Afrika heid verstaan as ek iewers in die wêreld steeds ’n land van hoop is waar ons en só ’n model opspoor en hom invoer nie. ons gesinne kan bly en bou. Die lys is lank As ek weet die karretjie het in Suid-Afrika en ek besef dat as daar iemand is wie se aangekom, spring ek in die kar en gaan “hooplys” ek kan vertrou, is dit hierdie wag met die grootste plesier by die man met ware binnekennis van wat werklik poskantoor en my tone krul van opwinin ons politieke ruimte gebeur. “Suid-Afrika ding oor die nuwe toevoeging tot my is die plek waar ons nog vir baie jare gaan versameling,” vertel hy. bou,” sê hy gerusstellend met verwysing na Solidariteit se drome en planne vir ’n vry, veilige en voorspoedige Suid-Afrika. GIDEON IS ‘N YWERIGE Du Plessis word binnekort VERSAMELAAR VAN 50 en die vlae vir sy Formule MODELKARRETJIES, 1-partytjie lê gereed op die KRIEK-BIER EN ENIGE sitkamervloer. Alles begin sin INTERESSANTHEDE maak terwyl ons na sy motorhuis WAT OP DIE STRAND stap en ek haar daar sien staan; sy UITSPOEL. geliefde bloedrooi Fiat 850 Sport Spider wat hy al sedert 1994 besit. “Daar was baie mense wat hierdie diamant wou gehad het, maar die verkoper het vinnig agtergekom dat ek haar die meeste wil hê, al het ek glad nie die geld gehad nie. Ek het vir vier agterOor bier en brugbou eenvolgende dae met my gesig teen die Du Plessis is ook ’n groot aanhanger winkel se venster gestaan en maar net en versamelaar van Kriek-bier. “Dit is ’n gewens. Ek is dankbaar dat my broer vir kersiebier,” stel hy my vinnig gerus toe my die R5 000 kon leen; hierdie kar het my hy sien dat ek glad nie verstaan waarom hart gesteel,” sê hy en op daardie oomblik mense bier sal drink wat van krieke gemaak ek kennis met Gideon du Plessis, die maak word nie. “Oral waar ek reis, maar versamelaar. Behalwe vir die bestuursgenot, was veral in Europa, maak ek dit my missie

om die dorp se Kriek-bier uit te snuffel en ’n botteltjie te koop. Die verpakking is so mooi en dit proe ook lekker,” skerts hy. Dit is egter Du Plessis se derde versameling wat my die meeste verbaas. Ons stap in hulle tuin en algaande my oë aan die helder son gewoond raak, sien ek dit. Daar is een in byna elke hoekie van die tuin – ’n vreemde voorwerp wat iewers op ’n gegewe tydstip op ’n strand uitgespoel het terwyl die gesin in die omtrek was. “Dit is vir my ongelooflik interessant om te sien wat op strande uitspoel en gelukkig het my vrou my toestemming gegee om ons tuin met hierdie skatte te versier,” lag hy, maar sy dogters se gesigsuitdrukkings wys vir my hoe swaar hulle al moes dra. “Gelukkig is ons baie lief vir hom,” sê hulle. Die son trek water en Du Plessis moet nog aan sy studie gaan werk. Net voor ons groet, gee hy my ’n paar laaste wenke. “Suid-Afrika het brugbouers nodig. Emosionele intelligensie en skeppendheid is baie belangrike kwaliteite vir brugbouers. Jy moet die vermoë hê om mense se aandag binne 60 sekondes vas te vang, goeie taalvaardighede hê, en jy moet veral ’n goeie humorsin hê.” Hy sluit af met die frase wat daagliks vir hom deure in Suid-Afrika oopmaak. “Moet nooit die wonder van netwerk onderskat nie. Dit is die beginpunt van brugbou.”

SA companies slow to embrace fourth industrial revolution BY LIZE-MARI LABUSCHAGNE

ccording to The South African, research conducted by World Wide Worx in partnership with SYSPRO suggests that corporate South Africa is not embracing the fourth industrial revolution technologies very quickly. In fact, the core finding of the study as contained in the research report entitled Fourth Industrial Revolution in South Africa 2019: Enterprise uptake and expectations for emerging technologies is that the technologies making up the so-called fourth industrial revolution (4IR) have yet to be adopted with any enthusiasm by South African companies. The research delved into the current and planned uptake of business tech-

nologies like artificial intelligence (AI), robotics, virtual and augmented reality, the Internet of Things, and blockchain. “The most surprising finding was the lack of enthusiasm for artificial intelligence, despite the marketing hype that suggests every business is embracing it,” said Arthur Goldstuck, Managing Director of World Wide Worx and principal analyst on the 4IR research project. “Only 13% of corporate South Africa are currently using AI and, of the rest, 21% plan to adopt it in the next 12 to 24 months.” Nearly half of all respondents to the study cited cost of personnel and training in implementation as the reason for not

www.solidariteit.co.za

04 / 2019

yet embracing AI. “Traditionally, intended uptake of new technologies shot up once education, awareness and knowledge increased,” added Goldstuck. “Now, however, we are seeing the flip side of the coin. A year ago, 63% of those not using AI said they planned to use it in the future, and not a single company cited cost as a reason not to do so.” By contrast, robotics has moved to the forefront of corporate strategy and Goldstuck believes this shows how the 4IR technologies will be adopted in South Africa, on an as-needed basis rather than just adopting new technologies for the sake of it.

Industry News

Continental Tyre’s

189 notice to affect 170 employees

ANC acts irrationally and irresponsibly

CONTROVERSIAL NHI SIMPLY NOT VIABLE

PHOTOGRAPHS: ISTOCKPHOTO.COM

BY ALEXA REINECKE

he adoption of the controversial National Health Insurance (NHI) plan by Cabinet is strongly condemned by Solidarity. Government clearly only wants to achieve an ideological victory even if it is at the expense of South Africans’ lives. Morné Malan, Senior Researcher at the Solidarity Research Institute (SRI), said that Health Minister Dr Zweli Mkhize’s comments that the time for discussions, analysis and diagnosis was over and that we should go ahead with the implementation, are irresponsible and that the NHI plan is heading for disaster. “I can understand why the Minister would want us to stop analysing, because every economic analysis, every failed pilot project and discussion only reveal more shortcomings that would hamper the system, and are further indications that the NHI plan is simply not viable.” Solidarity emphasises that the NHI plan is not merely an inadequate step in the right direction; on the contrary, it actually represents a drastic and very real step in the wrong direction. ““There is certainly room for improvement, but

even the current state of affairs would be more desirable to most South Africans than to monopolise health in the hands of the state,” Malan explained. Solidarity wants to state its scepticism about the amended version of the Bill, and it doubts Government’s willingness to confess to any of the extremely detrimental aspects of the initial Bill. “Looking at the feedback coming from all quarters, including the Treasury, the business sector at large (such as banks, insurance companies, Chamber of Commerce, mining houses, auditing firms and even medical aid schemes and administrators), the pharmaceutical industry, private hospital groups as well as organised labour and various think tanks, among so many others, one cannot but reach the conclusion that a total revision or a rejection of the proposal is called for. “There is virtually no chance that this version would offer a significant improvement. We also see it in Government’s unwillingness to engage with reasonable analysis and its pressing on with the Bill, regardless of the consequences for ordinary South Africans,” Malan concluded. 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

total of 170 jobs are on the line at Continental Tyre South Africa (CTSA), which is shutting down its underground mining tyres and agricultural tyres production unit in Port Elizabeth and moving production out of South Africa. The decision to review the local Port Elizabeth manufacturing operations was taken as a result of the restructuring of Continental’s global commercial specialty tyre business, says CTSA MD Shaun Uys. The company employs about 1 300 people in South Africa. According to Solidarity Deputy General Secretary Marius Croucamp, the notice does not come as a big surprise because the tyre industry is under a lot of pressure. “This retrenchment process can be attributed to the continued and persistent decrease and uncertainty in the mining sector,” Croucamp said. According to Croucamp, Solidarity will do everything in its power to ensure that its members affected by this process receive the proposed severance benefits and necessary support during this difficult time. “The section 189 process, as determined by the Labour Relations Act, first has to be initiated and then Solidarity will act in the best interests of its members,” he explained. According to Statistics SA, the total number of liquidations in South Africa has increased by 37,6% in January 2019 compared to January 2018.

in Beweging

AfriForum

SÓ VEG EN BOU AFRIFORUM DEUR KALLIE KRIEL

ndanks die afname in die ANC se steun tydens die afgelope nasionale verkiesing, het dié party soos verwag steeds genoeg steun gekry om aan te hou regeer. Dit is natuurlik teleurstellend, maar geen rede om moed te verloor nie. AfriForum, as burgerregte-organisasie wat buite die partypolitiek funksioneer, het reeds met die organisasie se stigting 13 jaar gelede besef dat ons nie ons en ons nageslag se toekoms totaal kan oorlaat aan verkiesingsuitslae nie. Verkiesings is natuurlik belangrik, maar is slegs een aspek van ’n veelheid van terreine wat aandag moet geniet om ’n beter toekoms te skep. Daarom werk AfriForum nie vir die volgende verkiesing nie, maar eerder vir die volgende geslag. Tussen verkiesings is daar vyf jaar met 365 dae elk (buiten skrikkeljare) waartydens AfriForum, sy personeel, vrywilligers en lede elke dag met genade van Bo en harde werk ’n verskil kan maak deur AfriForum en die Solidariteit Beweging se praktiese toekomsplan te help implementeer. Dit is bevrydend om te weet dat ons die plan en die uitvoerende vermoë het om die toekoms in ons eie hande te neem en nie totaal uitgelewer is aan die regerende party se doen en late nie.

FOTO: VERSKAF

#AfriForumVegEnBou

AfriForum se plan kan kortliks as ’n “veg-en-bouplan” beskryf word. Die besonderhede van dié plan sal die tema van bespreking wees tydens die reeks “streeksberade van hoop” wat ons gedurende die tweede helfte van die jaar op verskeie plekke in die land gaan aanbied. Die veg-en-bouplan behels kortliks dat AfriForum vir geregtigheid en teen agteruitgang sal veg, maar dat die organisasie terselfdertyd prakties op grondvlak alternatiewe werklikhede sal help bou wat dit vir ons gemeenskap moontlik sal maak om met ’n groeiende

KALLIE KRIEL

selfstandigheidsinisiatiewe wat ons implementeer. Opvoedkundige instellings soos ’n eie universiteit (Akademia) en ambagsopleidingsinstelling (Sol-Tech) is byvoorbeeld reeds suksesvol gevestig en daar word ook tans in die Solidariteit Beweging gekyk na die vestiging van privaat skole. Sowat 30 streeksdorpe is ook geïdentifiseer as ankerdorpe wat as basis sal dien om selfstandige dienste aan omliggende gebiede te bied.

AfriForum Netwerk is hier!

mate van selfstandigheid na ons eie belange om te sien.

Veg

AfriForum se krag om teen onreg en agteruitgang te veg, word verseker deur ons ondersteunersbasis van sowat 220 000 aktiewe lede. Lede maak dit vir AfriForum moontlik om met die beste regspanne in die howe vir geregtigheid te veg, internasionale druk teen die ANC se onteieningsplanne en misdaad te genereer, en verskeie ander meganismes tot ons beskikking te gebruik om die owerheid verantwoordbaar te probeer hou. Om net te veg, is egter nie ’n volhoubare toekomsplan nie en daarom fokus AfriForum ook sterk op die bou van gemeenskapselfstandigheid.

Bou

AfriForum en die Solidariteit Beweging se bouplan bied ’n versekeringspolis vir gevalle waar die vegplan nie suksesvol is nie. AfriForum veg byvoorbeeld om die polisie verantwoordbaar te hou om misdaad te beveg, maar die meer as 135 selfstandige buurtwagte wat AfriForum reeds landwyd as deel van ons bouplan tot stand gebring het om misdaad te bekamp, bied aan AfriForum die vermoë om misdaad teen te staan selfs al sou die vegplannie nie suksesvol wees nie. Benewens buurtwagte het AfriForum en die Solidariteit Beweging tientalle ander 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

AfriForum pas die veg-en-bouplan ook op ekonomiese gebied toe. AfriForum veg teen die owerheid se rasgedrewe ekonomiese beleidsrigtings wat dit vir lede van minderheidsgemeenskappe moeilik maak om sake te doen met die staat en groot ondernemings. AfriForum is daarom trots om ons bouplan vir AfriForum-lede se sakeondernemings bekend te stel. Die AfriForum Netwerk is daargestel sodat AfriForum-lede hul ondernemings en dienste gratis op dié netwerk se databasis kan registreer, sodat ander AfriForum-lede hulle kan ondersteun. Dit maak nie saak hoe klein of groot jou onderneming is nie, jy kan dit gerus op die databasis plaas. Dienste wat wissel van tuindienste, rekenkundige dienste, restaurante, gastehuise en winkels tot ander konsultasiedienste is welkom. Ondernemings kan ook aandui of hulle bereid sal wees om afslag aan AfriForum-lede te bied. Die Joodse gemeenskap is ’n goeie voorbeeld van hoe lede van ’n gemeenskap mekaar kan ondersteun. Daar is geen rede waarom AfriForumlede mekaar nie ook in die sakewêreld kan ondersteun nie. Daarom vra AfriForum sy lede met vrymoedigheid om hulle geld by ander lede te spandeer waar moontlik. Lede kan boonop die diens of produk wat hulle ontvang, gradeer. Besoek www.afriforumnetwerk.co.za vir meer hieroor. • Kallie Kriel is uitvoerende hoof van AfriForum.

AfriForum Netwerk

WAAR LEDE MEKAAR ONDERSTEUN

ie Joodse entrepreneur Kira Radinsky sê dat suksesvolle besigheid toegeskryf word aan die idee van gemeenskappe bou en etiese waardes behou. Net soos die Joodse gemeenskap, wil die AfriForum Netwerk ’n landwye netwerk bou waar AfriForum-lede en entrepreneurs mekaar kan opspoor, aanspoor en ondersteun. Die AfriForum Netwerk is ’n aanlyn gids wat by www.afriforumnetwerk.co.za en www.afrivriendelik.co.za beskikbaar is en as ’n eenstop-entrepreneursplatform dien. Hier kan jy meer as 1 600 ondernemings op ’n gratis, verbruikersvriendelike gids vind wat trots Afrikaans is of hul dienste in Afrikaans kan lewer. Dié ondernemings strek van klein koeksisterbakkerye en organiese velsorgverkopers tot gevestigde regsfirmas. Alle besigheidseienaars, entrepreneurs, kleinsakeondernemings, winkelbestuurders en verbruikers wat voel dat hulle ’n bydrae kan maak deur die diens wat hulle lewer of die produk wat hulle verkoop, kan op die gids gelys word deur e-pos na afrivriendelik@afriforum.co.za te stuur. Verbruikers kan ondernemings ook gradeer. Die databasis is slegs een van sewe AfriVriendelik-inisiatiewe. Só lyk die ander:

entrepreneurs, kleinsakeondernemings of belangstellendes wat hul kennis wil opskerp, maar nie noodwendig kan bekostig om groot konferensies by te woon nie. Sosiale en digitale media, kleinsakegeldsake, bemarking, asook die versterking van jou handelsmerk is onder meer van die temas wat tydens dié opleiding behandel word. Entrepreneurs kan ook op die uitkyk wees vir die weeklikse blog wat oor entrepreneurskap handel.

#MyDorp

AfriVriendelik-sakeontbyte

Dit is ’n sosialemediaveldtog of -projek wat weekliks op verskillende ondernemings in ’n dorp fokus. Laat weet gerus wie jy daar wil sien. Loer telkens aan die begin van die maand na die webtuiste om te sien op watter dorpe daardie maand gefokus word. Volg die veldtog ook by @AfriVriendelik op Facebook en Instagram of by @Afr_Vriendelik op Twitter. FOTO: VERSKAF

DEUR SANDERIEN VAN DER WALT

AfriVriendelik-opleiding

AfriVriendelik bied bemarkingsopleiding aan ondernemings en entrepreneurs. Hierdie werksessies is gemik op

AfriVriendelik bied jaarliks sakeontbyte in Gauteng, die Wes-Kaap, Vrystaat en die Suid-Kaap aan, waartydens groot name in entrepreneurskringe (Kobus Wiese, Marnus Broodryk en Meyer le Roux) hul wenke en kennis deel.

Entrepreneurskompetisie

AfriVriendelik bied jaarliks die Entrepreneur van die Jaar-kompetisie aan met fantastiese pryse wat ondernemings ’n bemarkingshupstoot kan gee. Slegs Suid-Afrikaanse entrepreneurs wat hul onderneming langer as ’n jaar bedryf en hul klante/kliënte in Afrikaans kan www.solidariteit.co.za

04 / 2019

bedien, mag inskryf. Die publiek stem vir die toptienondernemings, waarna ’n uitgesoekte paneel die wenner bepaal.

Besigheidsbytjies

AfriVriendelik en AfriForum Onderwys bied vanaf 2019 dié kompetisie vir junior entrepreneurs aan. Laerskoolleerders kan in twee kategorieë inskryf: graad 1 tot 3 (7- tot 9-jariges) en graad 4 tot 7 (10- tot 13-jariges). Met hierdie entrepreneurskompetisie wil ons kinders beloon wat wys dat hulle selfstandig kan werk en kreatief kan wees om idees in ’n onderneming te omskep.

Tinteltong Toekennings

Die Tinteltong Toekennings is ’n jaarlikse glansgeleentheid wat ten doel het om ondernemings wat Afrikaans op ’n kreatiewe wyse bevorder, te beloon. Dié toekennings word jaarliks op Internasionale Moedertaaldag oorhandig. Ten einde in aanmerking vir ’n Tinteltong Toekenning te kom, moet jy jou onderneming in die Afrikaans-Vriendelikgids lys of die onderneming se naam en kategorie waarin jy dit nomineer na afrivriendelik@afriforum.co.za stuur.

in Beweging

Afrikaans

WAAROM BESIGHEID IN ONS TAAL SIN HET DEUR DAWID BOTHA

rof. Jacques van der Elst het in 2014 in ’n brief gevra: Hoekom Afrikaans? Hy antwoord dit dan deur te sê: “Die vraag het eintlik nie ’n antwoord nodig nie, want die bestaan van Afrikaans hoef nie eens bevraagteken te word nie. Die antwoord is voor die hand liggend. Afrikaans is een van Suid-Afrika se belangrike landstale. Dis ’n taal waarin die wetenskap beoefen word en dis die taal waarin belangrike literêre werke verskyn en verskyn het. Dis die taal waarin meer as 16 miljoen SuidAfrikaners met mekaar kommunikeer; waarin hulle lees, leer en studeer. Wat wil ’n mens nog meer hê? Binne volkereverband vorm Afrikaanssprekendes die getal van ’n klein of selfs middelgrootte nasie.” Hieruit volg dit dat ’n mens tuis sal voel by ’n besigheid wat in jou taal met jou sake doen. Die Joodse entrepreneur Kira Radinsky sê dat suksesvolle besigheid toegeskryf kan word aan die idee van gemeenskappe wat gebou word en etiese waardes wat behou word.

DAWID BOTHA is die besturende direkteur van Solidariteit Finansiële Dienste (SFD). Hy het ’n honneursgraad in Bemarkingsbestuur aan die Universiteit van Pretoria behaal, en ook ’n meestersgraad in e-handel aan die Universiteit van Pretoria.

Dit is daarom jammer dat sommige moedertaalsprekers van Afrikaans die hoekom-vraag met minder goeie bedoelings stel en enige verdediging van ’n regmatige plek vir Afrikaans sinies benader. ’n Voorbeeld is beroepslui wat aanvoer dat die “wêreld daarbuite” in Engels bedryf word, en dat dit nie die moeite werd is om ’n taal wat besig is om in die sakelewe uit te sterf, in stand te hou nie. Bedenkings oor die rol van Afrikaans kom in talle beroepsfere voor. Die negatiewe gevoel oor Afrikaans as beroeps- en handelstaal syfer deur na die tersiêre sektor waar Afrikaanse moedertaalstudente dikwels Engelse studiebane kies, terwyl onderrig in Afrikaans wel beskikbaar is. ’n Feit wat al te maklik misken word, is dat Afrikaanssprekendes oor ’n reusagtige 30% van die totale koopkrag in die land beskik. Dit help egter niks as daardie geld nie Afrikaans praat nie. Ons taal se toekoms sal verseker wees as Afrikaanse koopkrag ten bate van ons taal en haar mense ingespan word. Ons moet Afrikaans weer deel van die hoofstroomekonomie maak. Navorsing het gewys dat die oorlewingskanse van 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

’n taal sonder ekonomiese waarde skraal is. Daarom het die Solidariteit Beweging wêreldwyd na die beste taalpraktyke gaan kyk om te bepaal hoe kleiner tale suksesvol kan voortbestaan. Ons het ook uit die verlede geleer. Afrikaans is gebou deur muntleggings, koeksister- en pannekoekverkope. Dit was die resep in Ouma se tyd. Die nuwe resep is om koopkrag op ’n sakegrondslag só te kanaliseer dat dit ons taal bevorder. So kan ons weer ’n nuwe taalekonomie skep. Daar is miljoene Afrikaanssprekendes in die land met miljarde rand se koopkrag. As ’n wesenlike deel van hierdie groep hul geld Afrikaans laat praat, gaan die sakelui luister. Dan is Afrikaans se voortbestaan verseker. Só kry Afrikaans as sake- en reklametaal ’n inspuiting, word ’n inkomste vir die Afrikaanse media gegenereer, en kry Afrikaanse kliënte die kans om in hul eie taal gehelp te word. Dit is ’n wen-wen-situasie.

Aftreebeplanning Waar begin ek om vir my oudag voorsiening te maak?

FOTO’S: MARTIE MAREE, ANSIE VAN NIEKERK & ISTOCKPHOTO.COM

DEUR JACO MOSTERT

yd is een van ons kosbaarste bates. Elke oomblik wat verbygaan, is tyd wat ons nie weer gaan terugkry nie. Tyd is veral belangrik in die beleggingswêreld. Hoe langer ’n belegging in die mark belê is, hoe meer geleentheid het ons geld om rente te verdien. Albert Einstein het die stelling gemaak dat saamgestelde rente die agtste wonder van die wêreld is. Hy wat dit verstaan, maak dit en hy wat dit nie verstaan nie, betaal dit. So waar moet ek begin? Die eerste stap sal wees om ’n omvattende begroting op te stel. Sodra ons weet hoe ons inkomste en uitgawes bestuur word, kan ons beplan oor wat op die pad vorentoe moet gebeur. Die belangrikste reël vir jou begroting is om minder te spandeer as wat jy inkry. President Eisenhower het gesê dat ’n plan niks is nie, maar dat beplanning alles is. Stap twee behels dat, sodra ons weet wat beskikbaar is om te spaar, ons

die regte voertuig vir ons beplanning moet identifiseer. Elke beleggingsvoertuig tot ons beskikking sal bepaalde reëls en regulasies hê. ’n Tipiese voorbeeld van ’n pensioenvoertuig sal ’n uittreeannuïteit wees. Die bydraes tot dié voertuig genereer tipies ’n belastingvoordeel. Die wet bepaal dat ons 27,5% van belasbare inkomste aan die voertuig kan allokeer en tot op ’n limiet van R350 000 per belastingjaar. Kortom sal die bydraes tot die voertuig ons belasbare inkomste verminder en kan ons verligting vanaf die Suid-Afrikaanse Inkomstediens gedurende die belastingseisoen eis. Stap drie behels dat ons die relevante risiko’s moet identifiseer wat gepaard gaan met die beleggingsvoertuig wat ons vir ons behoeftes gaan aanwend. Om weer die voorbeeld van die uittreeannuïteit te gebruik, kan ons vra wat sou gebeur as ’n mens permanent ongeskik verklaar sou word en nie meer tot die voertuig sou bydra nie. Om die risiko te bestuur, sal ons na www.solidariteit.co.za

04 / 2019

JACO MOSTERT is ‘n finansiële adviseur by Solidariteit Finansiële Dienste. Hy spesialiseer in persoonlike finansiële beplanning met ‘n fokus op beleggings en persoonlike risiko’s. Hy het ‘n BComEntrepreneursgraad aan die Universiteit van Pretoria behaal, en ‘n Nagraadse Diploma in Finansiële Beplanning aan die Universiteit van die Vrystaat. lewensversekering kan kyk wat gefokus sal wees op inkomstebeskerming. Deur goeie beplanning kan ons inkomstebeskerming gebruik om bydraes tot dié beleggingsvoertuig te lewer. Die laaste stap sal behels dat ons tot aksie sal oorgaan en die plan in werking stel. Op dié punt weet ons wat ons kan spaar, waar ons dit gaan spaar en hoe die relevante risiko’s hanteer gaan word. Natuurlik verander omstandighede en sal die beplanning hersien moet word sodat dit relevant bly vir ons behoeftes. • Solidariteit Finansiële Dienste (FSP 15556) bied onafhanklike advies oor behoeftes soos aftreebeplanning, inkomstebeskerming en boedelbeplanning. Stuur ŉ e-pos na admin@sfdienste.co.za of skakel 086 110 1005.

in Beweging

SANDERIEN VAN DER WALT, PROJEKKOÖRDINEERDER VIR AFRIVRIENDELIK, EN RUGBYLEGENDE KOBUS WIESE TYDENS AFRIVRIENDELIK SE SAKEONTBYT IN DIE WES-KAAP.

WIESE INSPIREER BY SAKEONTBYT

FOTO: JHUA-NINE WYRLEY-BIRCH

oewyding, vasberadenheid, dissipline en passie. Dít is die Springbok-rugbylegende en koffiekoning Kobus Wiese se resep vir sukses. Wiese het onlangs as gasspreker by AfriVriendelik se sakeontbyt by Durbanville Hills in die Wes-Kaap opgetree waar hy gesels het oor sy opwindende rugbyloopbaan en die spreekwoordelike klippe wat hy moes kou om uiteindelik ook ’n suksesvolle entrepreneur te word. Wiese en sy vrou, Belinda, het in 1996 ’n sukkelende koffiewinkel waar hulle hul eerste afspraak gehad het, gekoop en die Wiesenhof-handelsmerk begin. Vandag besit hulle verskeie suksesvolle restaurante en verskaf hulle hul eie geroosterde koffie aan ander restaurante, kantore en groothandelondernemings. Volgens Wiese verg dit baie van ’n mens om te besluit dat jy onafhanklik en boonop jou eie baas wil wees. “Ek glo, met alle respek, jy word ’n entrepreneur gebore. Dis iets in jou persoonlikheid, ’n tipe vuur wat in jou brand. Nie almal is braaf genoeg om kanse te waag en hul moue op te rol en uiters hard te werk om sukses te behaal nie.” Wiese, wat deel was van die legendariese Springbokspan van 1995, het ook

DEUR JHUA-NINE WYRLEY-BIRCH

bring immers tweederdes van jou lewe by die werk deur en niemand wil vir tweederdes van hul lewens ongelukkig wees nie.” Volgens Wiese gaan sukses ook hand aan hand met die regte ingesteldheid. Hy meen mense wil altyd iets of iemand blameer en verskonings maak indien hulle nie suksesvol is nie. “My gunstelingslagspreuk is: Jy het altyd ’n keuse. Mense blameer dik“Ek glo jy word ’n entrepreneur gebore. wels die omgewing, die samelewing, Nie almal is braaf genoeg om kanse te geleenthede en waag en hul moue op te rol en uiters hard dinge vir hulle omstandighede. Jy kan te werk om sukses te behaal nie.” nie kies wanneer jy gebore is of wanneer jy sterf nie, maar Hy het benadruk hoe belangrik dit vir alles tussenin hang van jou af.” entrepreneurs is om deursettingsvermoë Wiese het ook klem geplaas op die te hê, veral wanneer dit kom by mislukbelangrikheid van entrepreneurskap in king. “Dit is nie ’n misdaad om ’n fout te Suid-Afrika en het gesê hy hoop dat die maak nie, en jy gaan beslis nie ewe sukregering ook meer waarde daaraan sal sesvol in alle aspekte van jou besigheid heg en opkomende entrepreneurs meer wees nie. Die vraag wat jy moet vra is: sal ondersteun. Maak jy dieselfde foute oor en oor of “Ons word gebore met dryfkrag, leer jy daaruit en probeer jy om jouself maar sommige se vure brand net groter te verbeter?” en hoër as ander. Volgens Wiese lê die fout ook dik“Soms gaan niemand in jou droom wels by die wyse waarop mense sukses glo behalwe jy nie. Moenie dat dit jou meet. “Natuurlik is finansiële sukses keer nie, want ons land het vir seker belangrik, maar jy moet ook passievol meer entrepreneurs nodig.” en gelukkig in jou beroep wees. Jy vertel watter positiewe invloed sport op sy loopbaan as entrepreneur gehad het. “Mense wat in sport presteer, het dikwels sterk persoonlikhede. Dit is ook mense wat makliker entrepreneurs sal word omdat hulle gewoond is aan druk. Hulle weet hoe om dit te hanteer, hulle hou van die sogenaamde skoenlappers in hul maag en die onbekende wat hulle bereid is om aan te pak.”

04 / 2019

www.solidariteit.co.za

in Beweging

DIE KRAG VAN

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM

en van die ou filosowe het opgemerk daar is drie maniere om wysheid te bekom: die maklikste deur nabootsing, die edelste deur selfondersoek, en die bitterste deur ondervinding. Die vraag is dus of jy maklik, edel of bitter leer. As dit by samewerking kom, is ’n mens so dikwels geneig om bitter te leer. Hoewel daar baie maklike en edele maniere is om samewerking tot krag te laat kom, leer ons dikwels op die bitter manier van vorentoe gaan omdat ons eers self wil of alles self wil. Die goeie nuus is – ons hoef nie. In die groter Solidariteit Beweging besef ons dit terdeë: Ons hoef nie alles nie; ons hoef nie orals nie. Elkeen moet net sy of haar deel doen en alles is dan makliker. Jy is nie alleen nie en jy hoef nie alleen te wees nie. As dit waar is vir ons daaglikse roeping en die uitleef van ons pligte, soveel te meer in die veg teen armoede en die ontwikkeling van gemeenskappe. Ons hoef dit nie alleen te doen nie.

DEUR HANNES NOËTH

Daarom #Helpmekaar

Wanneer Helpende Hand in 2019 ons veldtog van #Helpmekaar versterk en uitbrei, is dit juis om een boodskap te predik: Jy kan dit alleen doen, maar jy hoef nie. Ons het al geleer: • Ons kan nie alleen nie, ons het ander nodig. • Netwerke is net soveel kragtiger as eie krag. • Gemeenskappe is groter as een. • Verdeelde uitdagings is ligter as uitdagings wat alleen gedra word. • Ons is beter as ek. • Mekaar gaan verder as alleen. Daarom voel Solidariteit Helpende Hand veilig in die groter Solidariteit Beweging. Daarom waardeer ons vriende van die Beweging en daarom reik ons uit na hulle buite die Beweging. Daarom is sterker takke vir ons nodig, asook kragtiger streke, meer werknetwerke en beter samewerking met almal wat saam met ons verstaan ’n mens hoef dit nie alleen te doen nie.

04 / 2019

saam Dit is bitter om alleen te staan. Ons is egter nie alleen nie. Ons vorm deel van ’n kragtige gemeenskap.

Daarom vra ons

Juis omdat ons deel is van ’n kragtige gemeenskap kan ons vir ons gemeenskap vra: ondersteun #JouAiG (Jou Afrikaans is Groot) omdat saamkrag sterk krag is. Juis daarom vra ons vir ons gemeenskap om ondersteuners van Helpende Hand te word. Jou bietjie op sigself is net ’n bietjie, maar saam is ons bietjies baie en verander ons gemeenskappe. Helpende Hand werk nie met groot eie krag nie, maar met die krag van baie bietjies. In 2019 verskerp ons die oorspronklike beginsel van saam, mekaar, nie ek nie, maar ons. Dankie dat jy deel is van ons, van #Helpmekaar, van krag, van ’n verskil, van ’n toekoms omdat ons die wysheid bekom het dat ons nie alleen is nie. • Hannes Noëth is uitvoerende hoof van Solidariteit Helpende Hand.

www.solidariteit.co.za

04 / 2019

in Beweging

HELPEN DE H

LV AN

SO L

D AN

IT ITE AR ID

D IE

S O L I D A R IT EI T

ONS VROUE KAN SA VERANDER

“A

lles van haar spreek van ’n sterk en edel persoonlikheid, sy ken geen kommer oor die toekoms nie.” Hierdie vers uit Spreuke 31 laat my voel asof ek enigiets in die wêreld kan aanpak met die Here aan my sy. Ek wil graag hê dat ander vroue ook so moet voel. Ons by Helpende Hand het daarom die inisiatief geneem om die FroueVonds te skep. Ja, jy het reg gelees – ons spel dit FroueVonds, want alles loop nie altyd reg nie. Dit is ons slagspreuk vir hierdie merkwaardige fonds wat nog soveel lewens gaan verander. Die bekendstelling van hierdie fonds vind in Augustus plaas en beloof om werklik ’n verskil te maak in die lewens van behoeftige vroue. Ons benodig wel die hulp van donateurs om van hierdie fonds ’n sukses te maak. Dit is hoofsaaklik ’n fonds deur vroue vir vroue. • Die FroueVonds is nie ’n noodfonds nie; dit is ’n HOOPFONDS. • Die FroueVonds is nie ’n antwoord nie; dit is die PAD. • Die FroueVonds is nie net geld nie; dit is die UITWEG. Die FroueVonds gaan vir eers hoofsaaklik fokus op #HelpHetta, opleiding en vennootskappe.

#HelpHetta

Deur ’n donasie aan die FroueVonds te maak, help jy dat 3 000 skoolgaande, minderbevoorregte meisies nie skooldae as gevolg van hul menstruasiesiklus misloop nie. Hetta is ’n jong meisie wat nie produkte vir haar persoonlike sorg kan bekostig nie. Ons navorsing het getoon dat tot soveel as 52 skooldae per jaar verlore gaan vir meisies wat nie sanitêre ware kan bekostig nie en daarom nie skool toe gaan nie. Deur jou bydrae help jy 12,7% van die skoolmeisies wat nie genoeg sanitêre produkte vir ’n maand het nie. Tot soveel as 49% van skoolmeisies is nie gemaklik om

DEUR RENÉ ROUX

die onderwerp van menstruasie met hul skoolmaats te bespreek nie. Ons wil meisies gemaklik laat voel oor hul liggame en hierdie natuurlike proses. Skole en organisasies wat betrokke is by #HelpHetta kan een keer per jaar aansoek doen om hulp te ontvang. Alle aansoeke word aan ’n streng keuringsproses onderwerp. Daar is reeds meer as R800 000 aan die #HelpHetta-projek bestee. Teen 2021 wil ons graag 4 000 meisies deur die FroueVonds help, dus 1 000 meer meisies as in 2019.

Opleiding

Deur jou bydrae help jy om opleiding te bied aan jong vroue wat dit nie self kan bekostig nie. Die FroueVonds het hande gevat met Imbalie Beauty-opleidingsakademie en Placecol-salonne, trots Suid-Afrikaanse maatskappye, om te verseker dat vroue die geleentheid het om opleiding by Imbalie Beauty te ontvang. Die opleiding verander hul lewens en stel hulle in staat om hul eie inkomste te genereer en om die sirkel van armoede te verbreek. Soos wat die FroueVonds sterker word, gaan ons poog om meer sulke opleidingsgeleenthede aan jong vroue in Suid-Afrika beskikbaar te stel, en jy kan daarmee help. 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

Vennootskappe

Jou bydrae versterk ook die FroueVonds se bestaande vennootskappe met Finesse, Placecol en MUD Makeup SA. Deur hierdie vennootskappe stel ons meisies in staat om anders na die lewe en hul omstandighede te kyk. Dit is vir die FroueVonds belangrik om kwessies wat vroue na aan die hart lê, saam met ons vennote te takel. Ons poog om veral vroue wat moed verloor het, weer hoop te gee deur vir hulle ’n geleentheid tot oop gesprekke te bied oor kwessies soos selfvertroue en selfbeeld, mishandeling, verkragting, suksesvolle lewenskeuses, mamma-wees en nog talle ander. Ons sal in Augustus ons besonderse ambassadeur aan julle bekendstel. Sy is werklik ’n sterk vrou wat vir niks skrik nie. Sy poog saam met ons om vroue uit die siklus van armoede te kry deur hulle te versterk met behulp van opleiding en oop gesprekke, en deur hande te vat met die FroueVonds se vennootskappe. Terselfdertyd help ons jong meisies om nie skooltyd te verloor net omdat hulle weens menstruasie moet tuisbly nie. Stuur e-pos na reneroux@helpendehand.co.za as jy betrokke wil raak! • René Roux is adjunk- uitvoerende hoof van Helpende Hand.

BO: BARRIE PRETORIUS, VERVAARDIGER EN REGISSEUR VAN AFRIKAANS IS GROOT, SAAM MET STEVE HOFMEYR. MIDDEL: KARLIEN VAN JAARSVELD, STEVE HOFMEYR EN DEMI LEE MOORE SAL WEER VANJAAR TE SIEN WEES BY AIG. REGS: HANNES NOËTH, UITVOERENDE HOOF VAN HELPENDE HAND, BY DIE MEDIAKONFERENSIE OOR #JOUAIG.

Jou Afrikaans is Groot JY KAN ‘N HOOFBORG WEES

ou Afrikaans is Groot! Ongeag waar jy die klem in dié sinsnede plaas, lig jy JOU eienaarskap van Afrikaans en hierdie puik inisiatief uit. Die #JouAiG-veldtog is ’n inisiatief wat deur die direksie en kunstenaars van Afrikaans is Groot (AiG) en Solidariteit Helpende Hand gedryf word om vir die publiek – individue, groepe of besighede – die geleentheid te bied om as amptelike hoofborg van dié konsert in te tree. Helpende Hand het die inisiatief voorgestel aangesien dié welsynsorganisasie amptelik as begunstigde van die AiG-konserte aangewys is en graag as gemeenskapsorganisasie deur sy lede wil terugploeg in AiG. Die twee organisasies het by ’n mediakonferensie aangekondig dat die publiek die hoofborg van die Afrikaans is Groot-vertonings is en gaan bly. Daarom het AiG saam met Helpende Hand die #JouAiG-veldtog van stapel gestuur om klem te plaas op die eienaarskap wat kaartjiehouers in die AiG-ervaring het.

DEUR ERNST VORSTER

’n Eksklusiewe vertoning, genaamd #JouAiG, word op 28 November aangebied waar 6 000 kaartjies teen R800 elk aangebied sal word om as ’n hoofborg in te staan. Elke kaartjie wat verkoop word, sal dien as ’n bydrae tot die bestaan van AiG en elke kaartjiehouer van dié konsert sal ’n hoofborg van die konsert wees. Winste van die aand word ook aan Helpende Hand bemaak. Elke hoofborg se naam sal op die skerms by die konserte vertoon word en in ’n spesiale AiG-2019 program verskyn. Hoofborge se name sal ook deel vorm van die Afrikaans is Groot-handelsmerk. Kaartjies vir die #JouAiG-vertoning is by Computicket beskikbaar. Groepe en besighede sal ook as hoofborg kan intree deur kaartjies vir die #JouAiG-vertoning te koop en dan vir Afrikaans is Groot by info@afrikaansisgroot.co.za te laat weet hoe hulle naam gelys moet word. Die vertonings is gebore uit ’n gees van trots vir die Afrikaanse taal, kultuur en gemeenskapskrag, daarom beskou Helpende Hand ons deelname as ’n

RIANA NEL (LINKS) EN JAY IN AKSIE BY AFRIKAANS IS GROOT 2018.

www.solidariteit.co.za

04 / 2019

kontrak met die publiek om hierdie gees uit te brei. Ons is baie dankbaar vir die borge wat oor die jare gehelp het om van AiG ’n groot sukses te maak. Elke persoon wat ’n kaartjie koop, bly egter steeds individueel ook ’n borg van AiG en maak ’n unieke bydrae tot hierdie skouspelagtige kultuurgeleentheid. AiG het sedert 2012 meer as 592 000 konsertgangers met 83 vertonings in Pretoria en Kaapstad gedien. Die publiek word genooi om hul ondersteuning te wys deur saam met AiG-kunstenaars soos Steve Hofmeyr, Riana Nel, Jay, Demi Lee Moore en Karlien van Jaarsveld die #JouAiG-plegverklaring aanlyn by www.jouaig.co.za te onderteken. Jy kan ook die woord JouAiG na 39950 SMS (’n SMS kos R2) om jou pleg te maak. Kaartjies is slegs aanlyn by Computicket of by Shoprite/Checkers en House & Home-winkels beskikbaar. Die publiek word gewaarsku om waaksaam te wees teen derde partye wat kaartjies aanbied. • Ernst Vorster is adjunk- uitvoerende hoof van Helpende Hand.

REGTE Gesels gerus met een van ons regsadviseurs – skakel 0861 25 24 23 of stuur ’n e-pos met jou vrae na diens@solidariteit.co.za

Studieverlof KEN JOU REGTE IN DIE WERKPLEK

olidariteit Regsdienste het die afgelope tyd artikels op regsdienste.solidariteit.co.za gepubliseer wat verband hou met studieverlof. Het jy iets hieruit geleer en verstaan jy jou regte in verband met studieverlof? Hieronder is ’n stel vrae, gevolg deur hul antwoorde. Toets gerus jou kennis.

DEUR CHANTAL VAN DER MERWE

2 3

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

Vrae

1 Is ek outomaties geregtig op studieverlof? 2 Wanneer is ek geregtig op studieverlof? 3 Hoe gemaak indien ek geregtig is op studieverlof, maar dit sonder grondige redes deur my werk gewer afgekeur word? 4 Wat gebeur indien ek self inbreuk maak op die voorwaardes wat my studieverlof reguleer? 5 Die werkgewer het my van ’n waarskuwing voorsien, maar ek het die voorwaardes vir my studieverlof nagekom. Hoe nou gemaak? 6 Ek is ontslaan, maar ek het die voorwaardes vir my studieverlof nagekom. Hoe nou gemaak?

Antwoorde 1

Ongelukkig maak die Wet op Basiese Diensvoorwaardes (WBDV)

nie voorsiening vir studieverlof nie en is dit ’n aspek van ’n werknemer se diensvoorwaardes wat voor, of selfs tydens indiensname, met ’n werkgewer onderhandel moet word. Jy is geregtig op studieverlof indien jou dienskontrak of ’n maatskappybeleid daarvoor voorsiening maak. Indien jy wel op studieverlof geregtig is maar dit word sonder grondige redes deur jou werkgewer afgekeur, moet jy jou maatskappy se interne grieweprosedure volg om die werkgewer op terme te plaas en te versoek dat die voorwaardes vir jou aansoek om studieverlof, wat ook as ’n voordeel geag kan word, ingevolge jou dienskontrak of die maatskappybeleid nagekom word. Indien die interne grieweprosedure uitgeput is en jou dispuut onopgelos bly, kan jy dit na die arbeidshof verwys in terme van artikel 77(3) van die WBDV om te verseker dat sodanige voorwaardes afgedwing word. Alternatiewelik kan jy ’n onbillikearbeidspraktykdispuut na die Kommissie vir Versoening, Bemiddeling en Arbitrasie (KVBA) of toepaslike bedingingsraad verwys deur gebruik te maak van Solidariteit Regsdienste wat dit namens jou kan doen. Indien jy self inbreuk maak op die voorwaardes wat jou studieverlof reguleer, sal jy dissiplinêre aksie kan 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

verwag, spesifiek in die vorm van ’n waarskuwing. Dié waarskuwing kan vir sommige werknemers langer van krag wees as vir ander, afhangende van die omstandighede waaronder die oortreding plaasgevind het. Sommige werknemers kan selfs ontslaan word, weer afhangende van die omstandighede wat ontslag regverdig. Die werkgewer sal voorts ook enige verlof wat geneem is onder die vaandel van studieverlof (wat ongemagtig of teenstrydig met die ooreengekome voorwaardes was) mag aftrek as gewone verlof en, in die afwesigheid van enige beskikbare gewone verlof, dit as onbetaalde verlof ag. Indien jou werkgewer jou van ’n waarskuwing voorsien terwyl jy wel jou studievoorwaardes nagekom het, kan jy ’n onbillikearbeidspraktykdispuut na die KVBA verwys deur gebruik te maak van Solidariteit Regsdienste. Dit is belangrik om eers ’n interne grief in te dien alvorens sodanige saak ekstern verwys word. Indien jy ontslaan word ten spyte daarvan dat jy die voorwaardes vir jou studieverlof nagekom het, kan jy ’n onbillikeontslagdispuut na die KVBA verwys deur gebruik te maak van Solidariteit Regsdienste wat dit namens jou kan doen.

in Beweging

VEGTERS VIR AFRIKAANS VEREER

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM EN VERSKAF

frikaners was nog altyd verdeeld oor die noodsaak van ’n taalstryd, taalhandhawing en selfs ’n taalbeweging. Teenstanders van taalaktivisme vergeet soms van die brutale uitdagings wat Afrikaans reeds sedert sy ontstaan in die gesig staar. ’n Vergelyking met die groei van Engels is byna onmoontlik, aangesien dié taal deur proklamasies, wette en oorlog – as’t ware die aktivisme van kolonialisme – kon groei. Danksy die volgehoue ywer en opoffering van veral taalaktiviste, politici en ander rolspelers het Afrikaans egter amptelike status verwerf en is dit oor die jare verhef tot ’n volwaardige kultuur- en wetenskapstaal. Jaap Steyn se nuutste boek, Verset & opbou: Skrywers en politici as aktiviste vir Afrikaans, verskyn binnekort by Kraal Uitgewers. Hierin ondersoek hy juis die uitdagende én prysenswaardige werk van verskeie Afrikaanse taalaktiviste. Hy volg die pad van Afrikaans vanaf haar wankelrige begin en fokus op die verskeie hooffigure wat ’n prominente rol gespeel het in die bevordering van én teenkanting teen die taal se vestiging, opbou en instandhouding. Verset & opbou stel onder meer indringend ondersoek in na die werk van N.P. van Wyk Louw wat nie net Afrikaans as ’n literêre uitdrukkingsmiddel gevestig het nie, maar ook ’n gebalanseerde

DEUR KARIN HEYDENRYCH EN ILZE NIEUWOUDT

JAAP STEYN SLAAG MET VERSET & OPBOU DAARIN OM DIE UITDAGINGS WAT AFRIKAANS REEDS SEDERT SY ONTSTAAN IN DIE GESIG STAAR, TE ONTLEED.

denker was. Sy insig in taal en taalaktivisme, soos vervat in sy invloedryke opstel “Kultuur en krisis”, is steeds relevant vir die krisistyd waarin minderheidstale in Suid-Afrika hulle vandag bevind. Ten spyte van die stryd, moet ons leef asof daar ’n toekoms is – ook vir Afrikaans. Volgens emeritusprofessor in Afrikaans en Nederlands van die Universiteit van Kaapstad Chris van der Merwe, bevestig Steyn deur Verset & opbou “sy posisie as die belangrikste Afrikaanse skrywer oor taalkrisisse en taalontwikkeling, oor die belang van die eie taal as ’n tuiste vir identiteit en as weg tot volledige menslikheid. Elkeen wat vir Afrikaans omgee, behoort dit te lees.” Steyn is bekend as biograaf en kultuurhistorikus, en het gedurende sy loopbaan onder meer as joernalis, skrywer en dosent aan verskeie SuidAfrikaanse universiteite gewerk. Hy het in 1966 ’n doktorsgraad in taalwetenskap behaal, was as joernalis 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

werksaam by Die Volksblad en Rapport, en was as dosent verbonde aan onder meer die Universiteit van die Vrystaat, waar hy ’n professor in Afrikaans en Nederlands was. Hy is al met verskeie toptoekennings vereer vir sy werk as digter, taalhistorikus en -wetenskaplike. Steyn se bekendste werke sluit die biografieë oor onder andere M.E.R., N.P. van Wyk Louw en Piet Cillié in. In 2014 het Ons gaan ’n taal maak: Afrikaans sedert die Patriot-jare ook by Kraal Uitgewers verskyn. Hy was die mede-ontvanger van die Jan H. Maraisprys 2017 vir ’n uitstaande bydrae tot Afrikaans as wetenskapstaal. • Verset & opbou word op Taaldag (14 Augustus) by die Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) in Bloemfontein bekend gestel. Besoek die webtuiste www.kraaluitgewers.co.za vir meer inligting of om dié boek te bestel.

DIE ONTWYKENDE BOERESPIOEN DEUR ILZE NIEUWOUDT

in dinge fassineer die menslike psige soveel soos ’n geheim – en wanneer dié geheim boonop ’n Suid-Afrikaanse verbintenis met die Anglo-Boereoorlog het, spits geskiedenisliefhebbers met rede dadelik die ore. Een van die kleurrykste én mees omstrede figure in die Suid-Afrikaanse geskiedenis is waarskynlik Fritz Joubert Duquesne. Lotsgebonde: Die verhaal van Fritz Joubert Duquesne deur Bets Botha het onlangs verskyn en bied vir die eerste keer ooit ’n poging tot ’n omvangryke biografie oor dié geheimsinnige karakter. Jare lank word daar reeds gegis en bespiegel oor Duquesne. Hieroor sê Botha: “Die probleem lê by die man self, want behalwe vir sy spioenasiewerk en ander klandestiene operasies (wat gepaard gaan met geheimsinnigheid

en valse name) het hy ook maar die pap effens dik aangemaak oor homself. So wat is waarheid, leuen en fantasie?” Vind in Lotsgebonde meer uit oor dié spioen se betrokkenheid by die AngloBoereoorlog, sy vertrek na Amerika ná die vredesluiting, sy terugkeer na Afrika en sy werk in die Duitse Geheime Diens. In die boek poog Botha om feit van fiksie te onderskei. Dokumentasie uit die argiewe van Britse en Suid-Afrikaanse geheimediensteorganisasies is nagevors en bied uiteindelik enkele harde feite oor Duquesne se aktiwiteite. Tog is daar sekere elemente van dié man wat steeds ontbreek en moes Botha op min beskikbare en moontlik gemanipuleerde inligting vertrou (so reg in Duquesne se aard) om die stukke van die Duquesnelegkaart te probeer bou. • Lotsgebonde is beskikbaar by Kraal Uitgewers teen R360.

Die voordele wat aan Solidariteit-lidmaatskap gekoppel is, word hieronder opgesom. Dit is onderworpe aan Solidariteit se grondwet en beleid asook aan die reëls wat in die Reëlboek vervat is, en kan sonder vooraf kennisgewing deur Solidariteit se Hoofraad gewysig word. Nuwe lede wat kan bewys dat hulle tot op die datum van hul aansluiting by Solidariteit lid van ’n ander vakbond in ’n kollektiewe maatskappy was, sal onmiddellik op voordele geregtig wees, met dien verstande dat waar ’n persoon met aanvaarding as lid van Solidariteit reeds in litigasie of ’n geskil betrokke is, mag die Hoofraad sy diskresie uitoefen om die betrokke lid se voordele te beperk.

LIDMAATSKAPKATEGORIEË KOLLEKTIEWE LEDE

INDIVIDUELE LEDE

Kollektiewe lede is werksaam by ’n maatskappy waarmee Solidariteit ’n erkenningsooreenkoms het, of by ’n werkplek wat deur Solidariteit by die kollektiewe afdeling geïnkorporeer is. Die meeste lede val in hierdie kategorie. Kollektiewe lede kwalifiseer vir alle voordele, ongeag hul ouderdom.

Individuele lede van Solidariteit is

Nog nie ‘n lid nie? Skakel 0861 25 24 23 en kry die beskerming in die werkplek wat jy verdien. Besoek https://solidariteit.co.za

individuele lid. Individuele lede kwalifiseer

lede wat met aansluiting jonger as 50 is en wat werksaam is by ’n werkplek waar daar nie ’n erkenningsooreenkoms bestaan nie en wat nie deur Solidariteit as kollektief beskou word nie. ’n Individuele lid wat ná aansluiting 50 jaar oud word, bly ’n vir alle Solidariteit-voordele.*

04 / 2019

www.solidariteit.co.za

ONDERSTEUNINGSLEDE

Dié kategorie van lidmaatskap is ingestel in reaksie op versoeke van persone wat Solidariteit se visie ondersteun, maar wat nie vir een van die ander kategorieë van lidmaatskap kwalifiseer nie, byvoorbeeld individue wat met aansluiting 50 jaar of ouer is. Ondersteuningslede geniet sekere voordele, met die uitsondering van voordele soos kollektiewe bedinging, permanente ongeskiktheid, bevallingsvoordele en die sterftevoordeel.

IN DIE WERKPLEK

ANDER DIENSTE

Arbeidsake Gratis regshulp: Arbeidsake

Lede word van advies bedien deur kenners op die gebied van alle arbeidsake, bv. dissiplinêre ondersoeke, beserings aan diens en arbeidskwessies. Gratis regsverteenwoordiging word voorsien vir arbeidsake wat na die KVBA of die arbeidshof verwys is.

Sterftevoordeel *

Motor- & huisinhoudversekering

Begrafnisvoordeel (Martin’s of Avbob)

’n Waardige begrafnis word verskaf aan kwalifiserende lede en hul huweliksmaats. Dit sluit ’n kis asook die begrafnisdiens in. • Vir verassings word ’n kis en die gewone begrafnisondernemerdienste Bystand met ondersoeke voorsien. Bystand word verleen met ondersoeke • ’n Begrafnis van dieselfde gehalte deur die Mediese Buro vir Beroepsiek as vir volwassenes is ingesluit vir ’n tes en met navrae oor voordele by die kwalifiserende lid se kinders onder die Vergoedingskommissaris en Rand Mutual, Solidariteit Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde ouderdom van verskaffer 21 jaar. asookBeweging met werkverwante ongeskiktheidsvan finansiële dienste • FSP-nommer: 15556 • Ná die lid se afsterwe mag sy of haar eise. Alle eise moet binne ses maande huweliksmaat aansoek doen om steeds ingedien word. lid van Solidariteit te bly. • Die swaar las van begrafnisreëlings Kollektiewe bedinging word verlig deurdat Solidariteit en Bekwame en ervare Solidariteit-personeel Martin’s of Avbob al die reëlings sal tref. beding kollektief vir beter diensvoor• Solidariteit het 10% korting op die waardes en salarisse vir lede. koste van grafstene met Martin’s en Avbob beding. • Die begrafnisdienste word slegs deur Martin’s of Avbob verskaf. Indien ’n Lede met 12 maande ononderbroke lidmaatander begrafnisondernemer vir die skap wat verslae van spesialiste en bewyse van begrafnis gebruik word, sal Solidariteit die werkgewer indien dat hulle permanent meslegs R500 tot die begrafniskoste bydies ongeskik is om in die arbeidsmark te werk, dra. (Bepalings en voorwaardes geld.) ontvang ’n eenmalige bedrag van R1 900. Eise •

Skakel ons vandag nog by

0861 10 10 05

Permanente ongeskiktheid * moet binne ses maande ingedien word.

Bevallingsvoordeel *

’n Bevallingsvoordeel van R1 600 word met elke bevalling aan ’n vroulike lid met 12 maande ononderbroke lidmaatskap betaal. Aansoeke moet binne ses maande ná die bevalling ingedien word.

Studievoordeel *

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM

Lede van Solidariteit en hul afhanklike kinders (tot op die ouderdom van 21 jaar) ontvang 20% afslag op studies by Akademia. Besoek www.solidariteit.co.za vir die volledige bepalings en voorwaardes.

Solidariteit Tydskrif

Lede ontvang ses uitgawes per jaar. Daarin word arbeidskwessies en verwikkelinge in die arbeidsmark bespreek. Die Beweging se aktiwiteite word ook daarin gepubliseer.

Bykomende kontantuitbetalings

• Met die afsterwe van ’n opbetaalde lid word ’n kontantbedrag van R3 800 aan die oorlewende huweliksmaat of afhanklike kinders uitbetaal. • Met die afsterwe van die huweliksmaat van ’n opbetaalde lid wat volle ledegeld betaal, word ’n bedrag van R2 550 aan die lid uitbetaal. • Kontantbetalings aan volle lede met die afsterwe van ’n kind is soos volg: • ’n Kind ouer as 14 jaar maar jonger as 20 jaar – R1 900; • ’n Kind van 14 jaar en jonger – R1 300; • ’n Gestremde kind (20+) – R1 900.

Vakansievoordeel *

Solidariteit-lede (asook lede van Solidariteit Helpende Hand en AfriForum) ontvang 20% afslag op akkommodasie by die Kokoriba Natuurreservaat (Brits) en Santana-strandvakansieoord (Margate). Besoek die webtuiste www.vakansievoordeel.co.za vir die bepalings en voorwaardes van dié voordeel.

* BEPALINGS EN VOORWAARDES GELD. VIR MEER INLIGTING, SKAKEL 0861 25 24 23. www.solidariteit.co.za

04 / 2019

Dié groepskema bied aan lede uitstekende premies by Virseker. ’n Deel van lede se premies word deur Virseker oorgedra aan die Virseker Trust * Bepalings en voorwaardes geld wat in Afrikaanse onderwys en opleiding belê. • Skakel 0860 101 005, SMS “Virseker” na 47552 of besoek www.virseker.co.za

Regsversekering

Legal X is ’n gemagtigde verskaffer van finansiële dienste • FSP-nommer: 5277 Lede en hul afhanklikes kan regsversekering buite die arbeidskonteks bekom teen ’n addisionele premie van R125* per maand. Dit gee 24-uur-toegang tot telefoniese regsadvies asook regsverteenwoordiging tot ’n bedrag van R100 000 per jaar (beperk tot R30 000 per saak). * Premies is vir ‘n jaar gewaarborg. Legalex (Pty) Ltd (FSP 5277), onderskryf deur Guardrisk Insurance Company Ltd (FSP 75) • Skakel 0861 765 734 of besoek die webtuiste www.legalex.co.za

Solidariteit Solidariteit Finansiële Dienste Dienste Finansiële

Onafhanklike finansiele advies Solidariteit

Solidariteit Finansiële Dienste beskik oor ’n Finansiële Dienste afdeling wat kliënte op verskeie terreine van finansiële advies kan bedien. Dit sluit in die Solidariteit opstel van ’n basiese begroting en belastingFinansiële Dienste beplanning, risiko- en aftredebeplanning asook algemene beleggingsadvies. Dié afdeling beskik oor opgeleide professionele adviseurs. • Skakel 0861 101 005

Mediese gapingsdekking

Mediese fondse bied dikwels beperkte voordele vir mediese dienste en jy moet self vir die gapings betaal. Tenda Health bied Admedgapingsdekking wat deur Guardrisk onderskryf word en wat die verskil dek tussen wat mediese fondse betaal en wat diensverskaffers vra. • E-pos – gapcover@solidarity.co.za

Testamente & boedeladministrasie Jy kan jou testament gratis laat opstel. Die lid se boedel kan teen ’n markverwante bedrag geadministreer word. • Skakel 012 644 4300

Van nuusneuse tot smulpape

Het jy al die lekkerste Afrikaanse kuierplek op die internet ontdek? Maroela Media is jou gratis aanlyn tuiste waar jy kopstukke kan gesels, om die kombuistafel kan kuier, in die koöperasie kan snuffel en jou kennis oor Afrikaans kan opskerp. Dié unieke Afrikaanse mediahuis bied iets vir almal – van nuusneuse tot smulpape.

IN ‘N LAND SONDER VOËLS

Uit: Lekker & vinnig: Biltonggeregte, Lapa Uitgewers

n ’n land sonder voëls (Penguin; R280) het elemente van ’n spanningsroman, veral die middelste gedeelte met die subtitel LEES “Vlug”. WeersDIÉ kante lê “Fladder” en “Land” en die toonaard van dié twee meer meditatiewe dele word medebepaal deur dié opskrifte, naamlik die onthutsende én berustende aard van besinning. Die boek speel af iewers in die middel van die 21ste eeu – in die toekoms wat nie noodwendig ’n verbetering op die verlede is nie en in ’n era waarin dit duidelik word dat die mens nie afskeid geneem het van die gruwelike vergissings wat geskiedenis genoem word nie.

TAAL WYS

–

Waardeer/ waardeur?

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM

Waardeer Die waarde bepaal, takseer; op prys

stel; ten volle geniet/begryp; dankbaar wees: Ek waardeer jou vriendskap; die eiendom waardeer.

Waardeur Deur watter ding; op watter wyse: Die

gat waardeur die jakkals gekruip het; die deur waardeur ek moet loop, is gesluit.

Geen saai slaai! ’n Slaai hoef nie net uit blaarslaai en komkommer te bestaan nie! Probeer gerus dié biltong-, groenvye-en-roketslaai.

Bestanddele • 1 groot stuk natterige biltong (dit moet binne nog rooi wees) • 1 knoffelhuisie, fyn gekap

Metode

1. Sny die biltong met ’n skerp mes in diagonale skywe en panbraai vir ’n paar sekondes saam met die knoffel en komynsaad in die olyfolie. Maak die biltong net deurwarm, nie gaar nie. Proe en geur met sout indien nodig. Hou eenkant. 2. Breek die vye middeldeur en meng met die roketblare en warm biltong. 3. Sit dadelik voor.

• 15 ml komynsaad • 15 ml olyfolie

• 8 vars of ingelegde groenvye • 2 hande vol vars roketblare 04 / 2019

MAAK SELF

www.solidariteit.co.za

BO: UITSIG OOR DIE ADIGE-VALLEI VAN DIE TIROOLSE KASTEEL AF. MIDDEL & REGS: DIE TIROOLSE KASTEEL SE BESONDERSE BOUWERK.

VAN KLIP TOT KASTEEL Beitel vandag vesting vir volgende geslag

FOTO’S: SUSAN LOMBAARD

s ’n mens die Middeleeuse Tiroolse Kasteel, of Schloss Tirol, in die Italiaanse provinsie SuidTirool wil besoek, stap jy met die Via del Castello langs soontoe. Dis ’n lang wandelpad, en steil, maar daar is nie haas nie. Jy stop gereeld om foto’s te neem, om te luister na die gebengel van bokklokke teen die berghange, om vreemde kruie wat langs die pad groei tussen jou vingers te kneus en daaraan te ruik, en om te kyk hoe mense wat elke dag aan die voet van die kasteel woon, hul gang gaan. In die diep valleie om jou kan jy jou Middeleeuse veldslae voorstel; jy kan jou goed indink hoekom die Baron van Tirool reeds in 1100 juis dié ligging gekies het om beheer te hou oor die Adige-vallei in die Alpe. In ’n begraafplaas langs die Via del Castello buk ’n ou man om dooie blomme op ’n geliefde se graf te verwyder. Hy streel liefderik oor die naam op die grafsteen en staan lank daar en kyk voor hy ’n nuwe bos blomme in ’n pot op die graf steek. Om ’n tafeltjie langs die geplaveide wandelpad sit vier bejaarde vriende en kuier. By ’n bushalte klim ’n non af, kierie in die hand, en kies teen ’n flink pas koers in die rigting van ’n kerk ’n entjie teen die berghang op. Bouwerk aan die Tiroolse Kasteel is voortgesit deur elke opeenvolgende

DEUR SUSAN LOMBAARD

Baron van Tirool: ’n Tweede fase bouwerk is om en by 1139 aangepak op die basiese struktuur wat deur die eerste baron opgerig is, ’n derde fase in 1347, en ’n vierde fase in 1420. Ná groot verval weens verskeie redes is die kasteel in die 19de eeu gerestoureer, en deesdae huisves dit die Suid-Tiroolse Geskiedenismuseum. In die kasteel se tempel kan die verskillende fases bouwerk duidelik onderskei word in die tipe, vorm en struktuur van boumateriaal en -tegnieke wat gebruik is. Uit uitbeeldings van die verskillende boufases van die kasteel lyk dit of die eerste fase in 1100 maar effentjies was. Die arme Baron van Tirool moes die bouwerk aanpak op ’n bykans onbegaanbare terrein (daar was natuurlik nie ’n pragtige geplaveide pad soos nou nie) in soms uitdagende weerstoestande, met “bure” in nabygeleë kastele wat waarskynlik nie te ingenome was met dié bouery op hul voorstoepe nie. Die eerste konstruksie was dus nie veel meer as ’n basiese fondasie en lae mure nie – ’n “kasteel” wat skaars skuiling sou kon bied tydens ’n veldslag. Maar die belangrikste van dié eerste fase was juis die fondasie wat dit gevestig het vir bouwerk wat sou volg. Geslag ná geslag het die Baron van Tirool voortgebou op dit wat vir hom nagelaat is, tot dit uiteindelik ’n waardige setel was vir die magtige Tiroolse baronskap, bestaande www.solidariteit.co.za

04 / 2019

uit ’n kapel, ’n binnehof met stalle, ’n riddersaal waar feeste en onthale gehou is, kombuise, kelders en talle ander sale en vertrekke. As ’n mens in die Tiroolse Kasteel se toring tot bo klim, kyk jy uit oor die vallei met sy skilderagtige dorpies, met wingerde en appelboorde teen die berghange. Dis stil en vredig. Jy weet jy sit hier in die hart van iets groots wat opgebou is. Dit het nie maande of jare geneem nie, maar eeue se harde werk, bloedsweet, uitdagings, oorloë, trane, verval en weer opbou. ’n Mens kan jou amper nie indink wat in die gedagtes van die heel eerste baron omgegaan het toe hy sy bouer aangesê het om die klip te kap wat die eerste hoeksteen van die kasteel sou wees nie. Die visie wat hy moes hê: Dit was net ’n klip, maar dit was die begin van iets groots. Ek sit ’n klip neer, maar ek begin bou aan ’n kasteel. Ek beitel ’n vesting vir die volgende generasie. Ek gaan nooit die einde van my handewerk sien nie, maar dit keer my nie om daarmee te begin nie. Terug in Suid-Afrika het ek met nuwe passie by Maroela Media se voordeur ingestap. Wie weet – ek en jy lê dalk vandag die hoeksteen vir iets wat eendag vir ons kinders se kinders ’n kasteel op ’n berg gaan wees. • Susan Lombaard is uitvoerende hoof van Maroela Media.

MY GELD

OPLEIDING

die sleutel tot welvaart

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

n die vorige uitgawe van Solidariteit Tydskrif het ons gekyk na goeie skuld en slegte skuld, en genoem dat goeie skuld die soort skuld is wat ’n mens met vrymoedigheid kan aangaan omdat dit jou finansiële posisie verbeter. ’n Voorbeeld hiervan is studieskuld: Waar iemand nie ’n keuse het nie, is dit steeds beter om skuld aan te gaan om ’n kwalifikasie te verwerf as om glad nie verder te studeer nie. Die kwalifikasie wat ’n mens deur verdere studie bereik, plaas jou vir die res van jou lewe in ’n beter finansiële posisie. Algemene aanvaarde rekeningkundige standaarde vereis dat enige geld gespandeer, as óf ’n bate, óf ’n uitgawe geklassifiseer word. Tans vereis rekeningkundige standaarde dat geld wat aan opleiding spandeer word, as ’n uitgawe in ’n onderneming se finansiële state getoon word. Die risiko verbonde aan hierdie hantering van opleidingsuitgawes is dat opleiding beskou word as ’n item wat ’n onderneming se wins negatief beïnvloed – dus ’n uitgawe wat vermy of waarop daar bespaar moet word. Navorsing toon dat daar ’n groot ooreenkoms tussen opleiding en ekonomiese welvaart bestaan. ’n Google-soektog na die verband tussen opleiding en ander faktore soos welvaart, gesondheid, langlewendheid en veiligheid bevestig die oorweldigende voorsprong wat opleiding ’n mens in die lewe bied. In rekeningkunde word ’n bate beskou as ’n hulpbron wat deur ’n onderneming of individu beheer word as gevolg van gebeure uit die verlede en waaruit toekomstige ekonomiese voordele na verwagting na die entiteit of individu sal vloei. Dit is dus baie duidelik dat die

DEUR APPIE PIENAAR

ware aard van opleiding baie nader na dié van ’n bate as van ’n uitgawe neig.

Opleiding en welvaart

Die verband tussen opleiding en die welvaart van ’n land se bevolking is goed nagevors. Die resultate van hierdie navorsing wissel, maar dit is duidelik dat opleiding ’n wesenlike impak op welvaart het. So byvoorbeeld toon ’n studie van Cuaresma, Lutz en Sanderson dat die BBP per persoon met 18% styg vir elke bykomende jaar van opleiding.

Opbrengskoers vir individue

Die opbrengskoers van die individu se belegging in opleiding word tipies beraam deur die styging in ’n individu se inkomste te vergelyk met die uitgawe verbonde aan ’n verdere jaar se studie. Werkendes met hoër vlakke van opleiding verdien gemiddeld meer geld. Wêreldwyd is bevind dat elke bykomende jaar van opleiding tot ’n 10%styging in inkomste lei. In ’n onlangse Amerikaanse studie is bevind dat ’n persoon met ’n professionele kwalifikasie se inkomste oor sy totale leeftyd gemiddeld 2,8 keer soveel sal wees as ’n persoon met slegs matriek.

Armoedeverligting

Hoër vlakke van opleiding lei tot ’n laer voorkoms van armoede. Daar word beraam dat 171 miljoen minder mense wêreldwyd in armoede sou leef indien alle kinders in lae-inkomstelande basiese leesvaardighede kon aanleer.

Lewensverwagting

Verskeie studies het ’n ooreenkoms tussen opleiding en lewensverwagting 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

aangetoon. ’n Omvattende studie wat deur die Oostenryker Wolfgang Lutz onder mense uit 174 lande en oor ’n tydperk van 40 jaar gedoen is, het duidelik aangetoon dat die vlak van opleiding ’n beter aanduider van ’n persoon se lewensverwagting is as byvoorbeeld welvaart. Opleiding is die enkele faktor wat lei tot groter welvaart maar ook ’n langer lewensverwagting. Die rede hiervoor is dat opleiding en opvoeding ’n persoon se kognitiewe vermoë verhoog, wat weer lei tot beter beplanning, selfbeheersing en selfbestuur.

Opleiding is oorerflik

Een van die belangrikste gevolge van opleiding is die uitwerking daarvan op die volgende geslag. Opleiding verhoog die waarskynlikheid dat die sirkel van armoede in ’n familie verbreek word. Navorsing onder moeders suid van die die Sahara toon byvoorbeeld dat slegs 68% van kinders wie se moeders geen skoolopleiding gehad het nie, skool bywoon. Hierdie persentasie styg na 95,5% waar die moeder self 12 jaar se skoolopleiding gehad het. Op landwye vlak lei opleiding tot ekonomiese groei en dus meer geld vir opleiding. Dit lei tot kleiner gesinne wat dit makliker en goedkoper maak om kinders en jongmense behoorlik op te lei en verhoog die lewenstandaard van toekomstige geslagte. Ongeag die manier waarop die voordele van opleiding gemeet word, is dit duidelik dat opleiding as ’n bate gesien moet word. Elke sent wat aan opleiding spandeer word, is ’n belegging in die toekoms van ’n land en moet aangemoedig word.

MY GESIN

Jou loopbaan “ vorm 'n groot deel van wie jy as mens is; dit gee betekenis aan jou lewe.

“

Stap so saam met jou kind sy

LOOPBAANPAD

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

m ’n loopbaan te kies, is een van die moeilikste en belangrikste besluite wat enige mens moet neem. Die keuses wat kinders meestal op skool maak, bepaal tot ’n groot mate die loopbaan wat hulle eendag gaan betree, want vakkeuses lê die grondslag vir die rigting waarin jou kind sy vaardighede ontwikkel. Ilze Neethling, ’n geregistreerde sielkundige terapeut en psigometris, moedig ouers aan om betrokke te wees by hul kind se beroepskeuses, maar ook bedag te wees op die fyn balans tussen aanmoediging en druk. “Daar is talle gevalle waar ouers té betrokke raak in die ontwikkeling en bevordering van hul kinders en hulle heeltemal in die verkeerde rigting stuur.” Volgens dr. S.T. Potgieter, Kaapse opvoedkundige sielkundige en skrywer, kry ’n mens twee soorte ouers. Die eerste is die veilige ouer, wat sy kind aanraai om die “veilige opsie” te kies

DEUR WILMARIE BRITS

wanneer dit by beroepskeuses kom – ’n werk met ’n bestendige salaris en ’n goeie pensioenfonds. Dié soort ouers is geneig om hul kinders te ontmoedig wanneer hulle hul passie wil ontdek. Die tweede soort ouer is die outoritêre ouer wat, volgens dr. Potgieter, groot verwagtings aan hul kinders stel binne ’n streng raamwerk van dissipline, struktuur en roetine. “Dié soort ouers dwing gewoonlik hul kinders om iets te studeer waarin hulle nie belangstel nie, sodat hulle iets konkreet het om op terug te val.” Volgens Marnelle du Toit, bedryfsielkundige, beïnvloed die besluite wat jou kind nou neem oor loopbaankeuses sy of haar lewensgeluk en selfvervulling oor die lang termyn. “Jou loopbaan vorm ’n groot deel van wie jy as mens is; dit gee betekenis aan jou lewe. Daarom is dit belangrik dat jy realisties moet wees oor jou kind se persoonlikheid, vermoëns, intelligensie en belangstellings,” beklemtoon Du Toit. Hier is vier wenke om jou kinders met www.solidariteit.co.za

04 / 2019

hul beroepskeuses by te staan: • Moedig hul drome en ideale aan, maar weet waar jou kinders se denkvoorkeur lê sodat hulle hulself kan vereenselwig met die beroep wat hulle uiteindelik kies. • Geesdrif en ’n passie vir ’n loopbaan gebeur wanneer ’n persoon iets doen wat vir hom of haar maklik en lekker is. Hou dus jou kind dop en ontwikkel die vaardighede wat in sy of haar geaardheid is. • Wanneer ’n kind te bang is om te probeer omdat hy mislukking vrees, weerhou hy homself daarvan om sy talente te ontdek en sy volle potensiaal te bereik. Leer jou kind dat foute en mislukkings aanvaarbaar is, want dit is hoe jy leer. • ’n Oop verhouding met jou kind is belangrik. Wees bewus van sy of haar drome en moet dit nie net afskiet nie. Indien jy twyfel of dit die regte pad vir jou kind is, gaan vir beroepsvoorligting en gesels openlik oor ander beroepsgeleenthede.

MY WORK

Take control of your

CAREER DEVELOPMENT BY WILMARIE BRITS

PHOTOGRAPHS: ISTOCKPHOTO.COM

Decide on a skill you want to develop The first step, once you decide to develop yourself within your career, is to decide on a skill that is valued by your company and attributes to your career path. According to Liane Davey, writer, advisor and public speaker, it is very important to do research on the skill you want to develop, in order to classify the skill into different subcomponents.

Be realistic & focus on one goal at a time

Before you start, prioritise your learning goals and evaluate your time and circumstances to determine how much learning you can productively accomplish. The goal is to make learning a habit. Therefore you need to start small, develop a regular and feasible routine, and then gradually add to it. Focus on one goal at a time.

Keep record of your progress

By keeping a journal, you are able to capture feedback and learning. Make a list of ten skills or competencies you need to develop in your position. Rate yourself continuously and challenge yourself to do better.

The early bird catches the worm Try to make studying part of your morning routine. The upside to studying first thing in the morning is that you are well rested, and you can’t get talked out of it during the day or skip it because you’re tired after work. If procrastination is your weakness, consider studying first thing in the morning.

Seek good mentoring The perspective of a senior person is invaluable. According to Berkeley Human Resources, 20% of your development should come from interaction with others. This includes having a mentor, being a mentor, coaching, participating in communities of practice or serving as a leader in a staff organisation. “Education and training will strengthen your professional career in a number of ways and it will show your employer that you have the drive and commitment to learn and apply information in order to complete tasks and achieve the goals,” Watts said.

“ Your skill set is ultimately the foundation of your career. 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

“

ontinuous learning is an integral part of a successful career. If you work for a company that values learning and development, count yourself lucky. For many companies, the development of their employees is not a top priority, and therefore many do not offer the opportunity for formal training. According to Prof. Tony Watts, Director of the National Institute for Career Education and Counselling, career development is the lifelong process of managing progression. “You need to develop yourself as well as your skill set in order to achieve your full potential and to add value to your company.” Here are five ways to take control of your career development.

Finansiële Dienste REGSHULPVERSEKERING

REGSHULPVERSEKERING

Kry die KRAGVAN van die DIE WET KRAG WET aan jou kant! KRY VANDAG NOG ’N PROKUREUR AAN JOU KANT! Daarom bied Finansiële Solidariteit Finansiële Dienste Solidariteit Dienste bied regshulpversekering in samewerking met Legalex. regshulpversekering in samewerking met Kry vandag nog ’n prokureur in jou diens teen Legal X om jou te help om die krag van die wet R125 per maand* aan jou kant te kry. Kry vandag nog slegs ’n prokureur in jou diens teen slegs R82 per maand.*

• Telefoniese regshulp – 24 uur per dag. • Regsverteenwoordiging ter waarde van R45 000 per jaar. Telefoniese • Onbeperkte toegang tot regsdokumentasie. regshulp – • Afslagtariewe op eiendomsoordragte.

Prokureurs landwyd

aksentmedia.co.za

24 uur per dag

• Skakel 0861 765 734 of besoek www.legalx.co.za

Regsverteenwoordiging ter waarde van R100 000 per jaar

Onbeperkte toegang tot regsdokumentasie

0861 765 734 www.legalex.co.za

* Bepalings en voorwaardes geld

Bepalings en voorwaardes geld en is op aanvraag beskikbaar. * Premie is gewaarborg vir een jaar.

Skakel ons vandag nog by

0861 10 10 05

Solidariteit Finansiële Dienste

Solidariteit X is dienste, ’n gemagtigde verskaffer5277 van Solidariteit Finansiële verskaffer Dienste is ’n gemagtigde Solidariteit Finansiële Dienste is ’n gemagtigde Legalexverskaffer (Edms) Bpk is ’n gemagtigde verskaffer van Legal finansiële FSP-nommer: Beweging finansiële dienste FSP-nommer:755277 finansiële dienste • FSP-nommer: 15556 van finansiële dienste van • FSP-nommer: 15556. Onderskryf deur Guardrisk Versekeringsmaatskappy Beperk,•FSP-nommer:

WEB WYS

–

Het jy geweet?

$5 miljard

Die boete wat die Amerikaanse Federale Handelskommissie aan Facebook opgelê het as gevolg van beweerde privaatheidskending van gebruikersinligting.

Volg dié wenke as jy sosiale media gebruik

AANLYN ETIKET

osiale media het vir elke mens sy eie bekoring en waarde. Dit is ’n platform waarop jy jouself op verskillende maniere kan uitleef: Jy kan droom, jy kan leer en jy kan herinnerings en oomblikke vasvang en deel. Binne die vryheid wat sosiale media jou bied, is daar egter etiket om te volg. Hierdie sosialemediaetiket is nie bedoel om jou te beperk nie, maar eerder om te verseker dat die mense wat jou op sosiale media volg, meer positief sal reageer, en dat jy meer volgelinge op sosiale media opbou. Hier is ‘n paar belangrike riglyne vir etiket op sosiale media:

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

Besigheid en plesier

DEUR INGE JANSE VAN RENSBURG

of vriendin ook nie een van hom of haar op sosiale media hê nie. Vra altyd eers die persoon wat jy wil “tag” se toestemming om dit te doen. Let verder ook op waarin iemand anders jou “tag” omdat dit op sommige platforms ook op jou profiel gesien kan word.

Minder oor jouself

Pas die 2 tot 1-riglyn toe wanneer dit kom by foto’s plaas. Hierdie riglyn stel voor dat jy, nadat jy ’n plasing gemaak het waarin net jy is, twee keer weer iets anders plaas. Met dié riglyn kan jy steeds daardie ongelooflike foto van jouself deel, maar ook seker maak dat dit nie lyk of jy selfgesentreerd is (of geen vriende het) nie.

Moenie (jou) besigheid en plesier meng nie. As jy ’n besigheid bestuur en ’n sosialemediaprofiel daarvoor het, is dit nie wys om gebeure in jou persoonlike lewe soos foto’s van jou verjaardagpartytjie daarop te deel nie. Dit sal jou en jou besigheid se reputasie skade aandoen en jy kan moontlik volgelinge en kliënte verloor.

Grappies op ’n stokkie

Stadig met die “tags”

Wat wil jy bereik?

Wees versigtig wie jy “tag”. Net soos wat jy nie graag ’n slegte foto van jouself op sosiale media wil sien nie, wil jou vriend

Dit is lekker om grappe te deel, maar dit is ook maklik om te veel te deel. Voor jy iets plaas, vra jouself af waarom jy dit deel en vir wie jy dit deel. Baie min mense stel daarin belang om te weet jy het so pas jou huis skoongemaak of dat jy nou moeg is maar nog nie wil gaan slaap nie. Besluit wat jy wil bereik en doen met jou sosialemediaplatforms. Kies vir jou Instagram-profiel ’n tema, en besluit wat jy wil deel en waaraan 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

jy wil deelneem op Facebook. Wie is jou gehoor, en wil jy dit gebruik om ’n spieëlbeeld van jou lewe te wees, in kontak te bly met ander of ’n standpunt in te neem? Sulke riglyne wat jy vir jouself opstel, verseker dat jy volgelinge en vriende opbou wat jou profiel wíl volg nie net omdat hulle jou ken nie, maar omdat hulle werklik belangstel in dit wat jy doen.

’n Wag voor jou mond

Moenie sosiale media gebruik as jy onder die invloed is, moeg of emosioneel is nie. Só maak jy seker dat jy nie iets onverantwoordeliks plaas of kwytraak nie. Vermy eerder sosiale media as jy nie heeltemal in beheer van jou gedagtes en emosies is nie, en vang weer op wanneer jy jou regdenkende self is. Laaste maar nie die minste nie, vergeet soms van sosiale media. Sit neer jou foon, vergeet van jou digitale lewe en geniet die oomblik waarin jy is volkome. Ons mis soms so baie omdat ons probeer om die perfekte foto of video van die oomblik te kry om op sosiale media te deel, en dan mis ons eintlik al die ongelooflike kleur en die ervaring daarin heeltemal. • Bron: 10 Social Media Etiquette Tips for Personal and Business Accounts deur Brian Martucci, gepubliseer op www.moneycrashers.com

Volkleur

Bou vir vooruitgang & herstel

ILLUSTRASIE: ISTOCKPHOTO.COM

oe ek ’n kind was, het ons elke jaar Gordonsbaai toe gery vir die Desembervakansie. Daar het ons by my ma se neef, sy vrou en hulle vyf seuns tuisgegaan. Dit was die lekkerste, mees sorgvrye tyd van my jeug. As kind het dit my nie so opgeval nie, maar vandag kan ek my net indink hoe vol my oom en tante se hande was met vyf lewenslustige, op en wakker seuns. Die seuns was gelukkig ordentlik, redelik voorbeeldig en hardwerkend. Laasgenoemde deug sou ook soms nadelige gevolge hê. Hulle huis teen die hange van die Hottentots-Hollandberge was vindingryk ingerig om die groot gesin te huisves. Hulle het selfs ’n kelder gehad, maar dit was ’n donker gat met ’n lae deurtjie en daar wou ek nie in nie. Een jaar het ons gesinnetjie – my ma, my suster en ek – weer die jaarlikse pelgrimstog aangepak deur vroegoggend uit Johannesburg met die Volksie te vertrek en in een dag tot in Gordonsbaai te ry. Daar was hierdie keer, anders as vorige jare, nie plek tussen die grond en klippe op die oorkantste sypaadjie om die Volksie te parkeer nie, maar met ’n bietjie beduie en rondskuiwery het Oom en Tante wel vir ons kon plek maak. Die volgende oggend, op pad kombuis toe, het ek ’n kraak in die muur gesien wat vorige jare nie daar was nie. Ek onthou my ma het in ’n stadium iets daaroor gevra maar my oom het net bekommerd kop geskud en gesê nee, hy kan dit ook nie uitpluis nie. My dae het meestal bestaan uit

DEUR CHRIS CHAMELEON

swem, sandkastele bou, rondloop en soek vir glasbottels om vir depositogeld in te ruil en met die winste Chappies te koop en spykerbal te speel. Die neefs was almal ouer as ek en hoewel ek hulle geselskap baie geniet het, wou hulle nie te veel tyd aan my spandeer nie. Maar ek was min gepla, want dit was vakansie en ek was in die hemel. Destyds was Gordonsbaai ’n tiende so groot soos nou en, soos die meeste dele van die land, veilig genoeg vir ’n tjokkertjie om in die strate te kerjakker. Elke laatmiddag wanneer ek tuisgekom het, het ek op die hopie klippe en grond, waar ons vorige jare altyd die Volksie parkeer het, gesit en met my kettie geskiet na blikkies in die veldjie tussen die huis en die see. (Daar is later ’n meenthuiskompleks gebou wat die see-uitsig vanaf die huis versper het.) Ek was nie seker of dit my verbeelding was nie, maar dit was asof die hoop grond en klippe daagliks groter geword het. Baie jare later het ek dit oorweeg om Kaap toe te trek. ’n Deel van my hart sal maar altyd in Gordonsbaai lê, en ek het gedink ek sal my dalk in Gordonsbaai wil vestig. Toevallig was die ou familiehuis juis in daardie stadium in die mark. Dit het reeds ’n paar keer van eienaar verwissel sedert die seuns almal uit die huis was en Oom en Tante elders afgetree het, maar dit was vir my ’n mooi verhaal dat ek dan die huis weer in die familie bring. Ek het met een van my neefs daaroor gepraat en hy het dit tot my verbasing summier afgeraai. “Hoe so?” wou ek weet. “Man, Chrissie … onthou jy destyds daardie hoop grond oorkant die pad?

www.solidariteit.co.za

04 / 2019

En die kraak in die muur?” “Ja, maar dit was mos uitgesorteer?” “Ja, wel, soort van. Ek het jou nooit vertel nie, maar ons het destyds vir ons broers en ons pelle ’n kuierplek ingerig onder in die kelder. Die plek was baie gewild en ons wou uitbrei. Ons sien toe dat die muur aan die bergkant baie sag was en begin toe daar ingrawe. Ons het elke middag daar ingevaar en gegrawe, dieper en dieper onder die huis in en die klippe en grond oorkant die pad gaan versprei, wat die parkeerplek eers verhoog het en later ’n heuwel gemaak het. Maar toe begin die huis kraak. Die ding sou middeldeur gebreek het as my pa nie betyds agtergekom het wat aangaan nie. ’n Ingenieur het toe kom goed doen daar – stawe ingedruk, ondersteuning en so aan, maar ek sal nie die huis koop as ek jy is nie!” Ek het toe nooit Kaap toe getrek nie, maar ek gaan nog steeds gereeld Gordonsbaai toe. Ek ry dan altyd ’n draai na die ou huis toe om te kyk of die huidige inwoners nog daar kan woon en of hulle dit dalk gesloop het en van voor af begin het. In ’n land waar daar baie donker kuierplekke onder die fondasies uitgegrawe is, moet ’n mens mos jou bakermatte ken en gereeld besoek. Ek besef al meer: Soms moet ’n mens bou vir vooruitgang, en soms moet ’n mens eers die krake in die muur herstel.

in Retrospek

DIE “HING” WAT “WEK” WAS

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM

“M

amma, die hing. Die hing is wek.” Marietjie hang dringend en grootoog aan my arm terwyl sy hierdie klaarblyklik belangrike stukkie nuus in my oor probeer sê. My brein probeer vertaal. Wek … weg … “Wat is weg, Rietjie?” Sy beduie na haar ringvinger. “HING!” Ring! Genugtig! Is Louise se verloofring weg? Ek roep na Thinus, wat met lang treë en ’n moorddadige gesig op Rietjie afpyl. Sy wip van die skrik en kruip gou agter my rug weg. “Ag, Rietjie! Móét jy nou dadelik klik, soos gewoonlik?” Dan, “Jaaa, Maaa … moet nou nie weer panic nie. Dis net ’n ring. As ons hom nie kry nie, bestel ek net ’n ander een.” Net ’n ander een? Ek weet goed dat dit nie kan gebeur nie. Louise het haar ouma se ring geërf en die tweetjies het dit laat oorgiet om ’n pragtige, spesiale ring te maak. Dis ’n goeie diamant, wat my kind vir seker nie uit sy eie karige salarissie sou kon koop nie. Wat ’n ramp! Thinus verduidelik: Hulle het in hul nuwe huisie se tuin gewerk waar hy een van die dae solank gaan intrek, toe Louise die ring afgehaal en in haar onderklere gebêre het. Toe sy later stort, was die ring nêrens nie. Dit moes uitgeval het. My hart sink in my skoene. Arme kinders. “Kom ons soek net eers baie goed,” sê ek kalm, al wil my hart breek vir hulle. “Waar het sy gestort?” Dit

DEUR MARIETHA MALAN

blyk dat sy in Thinus se stort gestort het. Ek bied aan om Thinus se kamer en badkamer goed te deursoek terwyl hy in die huisie se tuin gaan soek. ’n Halfuur later is Thinus se kamer heelwat skoner. Die meubels is weggeskuif, beddegoed uitgeskud, stort geskrop, matjies opgetel, maar al wat ek kon opspoor was ou lekkergoedpapiere, stofbolle, verlore potlode en ’n stapel wasgoed. Sugtend gaan sit ek op die bed om die volgende strategie te bedink toe ek ’n WhatsAppboodskap op my foon hoor deurkom. Ek kyk gou. Net twee woordjies: “HET HOM!” Natuurlik bel ek dadelik. Die huisie waar die twee duifies later gaan woon, is in my oudste se agterplaas. Dit blyk dat haar dogtertjies gehelp soek het en dat die middelste enetjie die ring sommer gou op die grond tussen die gras en klippies gesien lê het! Dis amper te goed om waar te wees. Die gelukkige einde van die storie laat my onwillekeurig dink aan die storie van die silwermuntstuk: “Of watter vrou wat tien silwermuntstukke het en een raak weg, steek nie ’n lamp op en vee die huis uit en soek sorgvuldig totdat sy dit kry nie? En as sy dit kry, roep sy haar vriendinne en buurvroue bymekaar en sê: Wees saam met my bly, want ek het my geld wat weggeraak het, weer gekry.” In die Bybelse tyd het ’n vrou tien silwermuntstukke as trougeskenk gekry. Dié geskenk het vir haar net soveel beteken as wat Louise se uniek gemaakte 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

erf-ringetjie vir haar en Thinus beteken het. Daarom was sy erg ontsteld oor die geldjie wat sy verloor het. Die vreugde van die muntstuk wat gevind is, word in die gelykenis vergelyk met die vreugde oor een sondaar wat hom bekeer. Jy – ja jy! – is vir die Here Jesus so belangrik dat Hy na jou gaan soek as jy, soos die verlore skaap, afdwaal. Jy is kosbaar. Hy het met Sy bloed vir jou betaal. Sy liefde vir jou is oneindig groot. Koos du Plessis verwoord die wyse waarop die Here ons op ons verdwaalpaaie kom soek in sy “Gebed”: Elke afdraaipaadjie ken ek Elke keer het ek verdwaal Elke keer het U my iewers kom haal, Maak dit, Heer, die laaste maal… Louise dra nou haar ring aan ’n kettinkie om haar nek as sy dit afhaal. Die “hing” is nie meer “wek” nie. Twee jong gesigte gloei weer van vreugde. Soos altyd was die Vader goed en genadig …

Histories gesproke

SKEPE VOL VERSTOTELINGE DEUR ILZE NIEUWOUDT

aar word dikwels skertsend na Australië verwys as ’n gewese bandietekolonie met “misdadigers” wat die stamvaders van duisende Aussies is. Tog het Australië se geskiedenis eens – in 1850 – paaie met die Kaapkolonie van ouds gekruis en byna ook Suid-Afrika se geskiedenis verander.

800 skepe vol bandiete

Volgens die Nasionale Biblioteek van Australië het meer as 800 skepe tussen 1788 en 1868 nagenoeg 160 000 Britse misdadigers na dié verafgeleë Britse kolonie weggevoer. In ’n BBC-artikel oor Australië se geskiedenis as bandietekolonie deur Suemedha Sood word aangevoer dat sowat 20% van Australiërs nasate van dié Britse misdadigers is. Hoewel hierdie geskiedenis vandag in Australië eerbiedig word, was dit vir jare lank ’n bron van woede én skaamte.

FOTO: VERSKAF

Antibandietebeweging

’N ILLUSTRASIE UIT 1830 VAN BRITSE MISDADIGERS WAT NA AUSTRALIË WEGGEVOER IS.

Nadat duisende misdadigers vir dekades lank uit Groot Brittanje weggevoer is en as’t ware in Australië gestort is, is besluit om ’n nuwe heenkome vir die “ongewenstes” te vind. In 1848 is ’n proklamasie afgekondig waarin bepaal is dat Britse bandiete voortaan na die Kaapkolonie gebring sou word. (Die Kaap se Nederlandse heerskappy was teen dié tyd lank reeds iets van die verlede, nadat die tweede Britse okkupasie in 1806 plaasgevind en die Kaap tot Britse gebied verklaar is.) Die Kapenaars het die proklamasie nie ligtelik opgeneem nie en in reaksie daarop is die Antibandietebeweging in Mei 1849 gestig. In die boek Nuwe geskiedenis van Suid-Afrika (onder redaksie van Hermann Giliomee en Bernard Mbenga) word dié beweging as Suid-Afrika se eerste massaprotes bestempel. Verskeie aksies is gereël om druk op die Britse regering te plaas wat sou voorkom dat die Kaap die nuwe stortingsterrein vir Brittanje se misdadigers word. Sir Harry Smith, die man aan die stuur van die Kaapkolonie sedert 1835, het

weens probleme in die Kaap onder druk van die Britse ministerie van kolonies gekom. In ’n poging om die ministerie se guns te probeer wen, het Smith ingestem tot die versending van 300 Britse en Ierse bandiete na die Kaap. Die Kapenaars was briesend en nie bereid om die saak gelate te aanvaar nie. Die Britte se plan het ’n storm by die Kaap van Storms ontketen.

Driehonderd “bandiete”?

Volgens Ciarán Reilly van die Universiteit van Maynooth in Ierland, het nagenoeg 5 000 Kapenaars in 1849 ’n petisie teen die vestiging van ’n bandietekolonie in die Kaap onderteken. In haar artikel “An inhospitable welcome? Emigration to the Cape of Good Hope during the Great Irish Famine” wat in 2018 in die aanlyn vaktydskrif Breac verskyn het, beskryf Reilly hoe die Antibandietebeweging aan die Kaap ook ’n sterk anti-Ierse-gevoel geskep het. Reilly se navorsing toon dat die misdadigers aan boord van die Neptune ’n aantal sogenaamde Young Irelanders ingesluit het wat in 1848 aan ’n mislukte opstand deelgeneem het. Die meerderheid was egter mense wat vir mindere misdade gevonnis is. Dié misdadigers was skuldig aan misdade wat in die vroeë jare van die Groot Hongersnood gepleeg is; misdade, so lyk dit, wat gepleeg is bloot in ’n poging om te oorleef, verduidelik Reilly. Dié misdade het onder meer die diefstal van skape, beeste en selfs rape ingesluit. Ierland het sedert 1845 onder ’n geweldige hongersnood (in Engels www.solidariteit.co.za

04 / 2019

bekend as die Irish Potato Famine) gebuk gegaan. Dié krisis het tot omstreeks 1852 voortgeduur en tot die hongerdood en sterftes van nagenoeg 1 miljoen Iere gelei, terwyl ’n verdere sowat 1 miljoen Iere in dié tyd gedwing is om hul vaderland te verlaat. Die Kapenaars was egter nie besorg oor die misdade wat dié “bandiete” gepleeg het nie. Een saak was seker – die Neptune en sy vrag van 300 Britse misdadigers was nie welkom aan die Kaap nie.

Waarheen nou?

Die Neptune het in September 1849 anker gegooi in die Simonstad-hawe, maar weens die druk van die Antibandietebeweging moes die Britse regering ander heenkome vir die bandiete vind. Die skip en sy vrag is derhalwe teen Februarie 1850 na Van Diemensland (later bekend as Tasmanië, Australië) gestuur. Dié besluit is met bitterheid in daardie kolonie begroet. ’n Petisie wat deur die Van Diemenslanders opgetrek is, is in Mei 1850 in Australiese koerante gepubliseer. Die petisie is in onder meer die Adelaide Times gepubliseer. Hierin is die versending van die Neptune se bandiete na Australië, ná die Kapenaars se suksesvolle antibandieteveldtog, bestempel as ’n bewustelike poging van die Britse ministerie om die “vrye inwoners” van Van Diemensland te beledig, verneder en te vernietig “omdat hulle te swak is om [dit] teë te staan en ongestraf te na gekom kan word”. Dié teëstand in Van Diemensland het egter nie vrugte gedra nie en die skip het in 1850 sy finale bestemming daar bereik. Die Australiese koerant The Argus het op 10 Februarie 1851 dié skip met sy besending nuwe misdadigers met woede beskryf as “this too-celebrated vessel arrived, accordingly, in April with her detested cargo of corruption”. In dié relatief onbekende stuk SuidAfrikaanse geskiedenis, met gebeure wat oor drie kontinente gestrek het, het die Kaap ’n oorwinning behaal. Dit sou egter nog nagenoeg 20 jaar neem voordat die invoer van misdadigers na Australië finaal gestaak is.

Solidariteit kantore

LANDWYD TOT JOU DIENS Bellville

Raymond Holland-Chapman, Chantal van der Merwe (junior litigant), Anton Gerretsen, Bennie Harmse, Ettienne Pio (litigant), Ronel Stander en Deon Jenkins • Administratiewe beamptes: Nicole Harmse en Yvette Erasmus • Tel: 021 946 4440/4418 • Faks: 021 949 4259 • E-pos: bellville@solidariteit.co.za • Adres: Tweede vloer, Eenheid 39, Imperial Terraces, Tyger Waterfront, Tygervallei

Bloemfontein

Pieter Burger • Administratiewe beampte: Ingrid Papenfus • Tel: 051 430 6152/3 • Faks: 051 430 6163 • E-pos: bloemfontein@solidariteit.co.za • Adres: Kellnerstraat 58C, Westdene, Bloemfontein

Boksburg

Gibbs du Toit, Amanda Hattingh, Thinus Jacobs, Derek Mans, Francois van Heerden, Danie van Graan (litigant), Mariëtte Redelinghuys (litigant), Lee Coetzee en Jannem Goussard • Administratiewe beamptes: Marlindie Booyens, Natasha van Heerden en Veruchka Whitehead • Tel: 011 913 0783/1101 • Faks: 011 913 3850 • E-pos: boksburg@solidariteit.co.za • Adres: Rondebultweg 232, Libradene, Boksburg

Carletonville

André Jansen van Rensburg • Administratiewe beampte: Petro Watson • Tel: 018 788 4861 of 018 786 2785 • Faks: 011 388 9854 of 018 788 5102 • E-pos: carlton@solidariteit.co.za • Adres: Van Zyl Smitstraat 74, Oberholzer, Carletonville

Ellisras

Deon Viviers • Administratiewe beampte: Helen Kay • Tel: 014 763 1174 • Faks: 014 763 1264 • E-pos: ellisras@solidariteit.co.za • Adres: Winkel 4C, Marula Mile-winkelsentrum, Louis Bothaweg 35, Ellisras

Kathu

Adele Rossouw • Administratiewe beampte: Santie Pearson • Tel: 053 723 1604 • Faks: 053 723 1407 • E-pos: kathu@solidariteit.co.za • Adres: Winkel 1B, Prosperitasgebou, Rietbokstraat, Kathu

Richardsbaai Klerksdorp

Coenie Rheeder, Danny Schutte Administratiewe beampte: Leanne Meyer Tel: 018 468 8533/9 of 018 468 8547 Faks: 018 468 8563 E-pos: klerksdorp@solidariteit.co.za Adres: Buffelspark, Eenheid 2, Buffeldoornlaan 48, Flamwood, Klerksdorp Posadres: Posbus 14550, Flamwood, 2572

Lydenburg Clifford Smith Administratiewe beampte: Bianka Broodryk Tel: 013 235 3698 of 013 235 4985 Faks: 013 235 1814 E-pos: lydenburg@solidariteit.co.za Adres: Versekeringsforumgebou, H.v. Viljoen- en Maasdorpstraat, Lydenburg

Newcastle

Administratiewe beampte: Elize Bronkhorst Tel: 034 312 9711/9917 Faks: 034 312 5170 E-pos: newcastle@solidariteit.co.za Adres: Hardingstraat 79, Sanlampark, Blok B, Newcastle

Port Elizabeth Ivan Smith Administratiewe beampte: Yris du Plessis Tel: 041 364 3219 / 2925 / 3225 Faks: 041 364 2927 E-pos: pe@solidariteit.co.za Posadres: Posbus 63788, Greenacres, Port Elizabeth, 6057 Adres: Sesdelaan 52, Newton Park, Port Elizabeth

Pretoria (Centurion)

Etienne Janse van Vuuren, Renate Barnard, Zirk Gouws, Fanus Maritz, Helgard Cronje, Johan Botha, Inge Labuschagne, Danielle van Heerden, Marike Pitzer, Sanri Stone, Linda Senekal, Nadine Botha, Henco Breytenbach en Johan Roos Administratiewe beamptes: Christa Louw en Anke Cloete Tel: 012 644 4442/8 Faks: 012 335 9002 E-pos: centurion@solidariteit.co.za Adres: H.v. DF Malanrylaan & Eendrachtstraat, Kloofsig, Centurion

WWW.SOLIDARITEIT.CO.ZA • 0861 25 24 23

Peter Mcbeath Administratiewe beampte: Karin van der Watt Tel: 035 753 1935 / 035 753 1936 Faks: 035 753 1937 E-pos: richardsbaai@solidariteit.co.za Adres: Anglers Rodstraat 12, Meerensee, Richardsbaai

Rustenburg

Johan Nell (litigant), Lucindi van Zyl (litigant), Eugene Prinsloo en Tommy Wedderspoon Administratiewe beamptes: Carisma Breet en Jumarie Palm Tel: 014 592 4336/1090 Faks: 014 592 4371 E-pos: rustenburg@solidariteit.co.za Adres: H.v. President Mbeki- en Heystekstraat, Total Garage, Kantoor 4, Rustenburg

Secunda

Andy O’Toole Administratiewe beampte: Henda van Deventer Tel: 017 634 5296 Faks: 017 634 5297 E-pos: secunda@solidariteit.co.za Adres: Eerste vloer, h.v. Joe Slovo- en Moorstraat, Uitbreiding 22, Secunda

Vaaldriehoek

Francois Calldo, Gerhard Cloete, Nadia Coetzee, JJ Fernandes en Johan Venter Administratiewe beamptes: Saretha Jacobs en Chanell van Gent Tel: 016 931 3160 Faks: 016 981 6718 E-pos: vaaldriehoek@solidariteit.co.za Adres: Rossini-boulevard 130, Vanderbijlpark

Welkom

Coenie Rheeder Administratiewe beampte: Candice Gerber Tel: 057 352 6839 Faks: 057 357 2072 E-pos: welkom@solidariteit.co.za Adres: Winkel nr. 5, Eerste vloer, The Strip, Metro Village, Staatsweg 312, Welkom

Witbank Cornelius van Leeuwen, Toit Roux, Pieter van Zijl en Jo-Ann Potgieter • Administratiewe beamptes: Irma Oberholzer en Sonja Bekker • Tel: 013 656 3871 • Faks: 013 656 6846 • E-pos: witbank@solidariteit.co.za • Adres: Bureau de Paul 2B, Corridorsingel, Route N4 Business Park, Ben Fleur X11

FOKUS OP OPLEIDING EN LOOPBANE

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

JOU LOOPBAANKOMPAS

en van die grootste besluite in jou lewe is watter beroep jy eendag wil beoefen. Dalk is jy nou ’n matriekleerling wat klaarmaak met skool en deur tersiêre opleiding ’n beroepsrigting gaan aanpak, of moontlik is jy reeds deel van die werkmag en het jy besluit om meer kennis op te doen of selfs ’n nuwe beroepsrigting in te slaan. Solidariteit se hart is sedert sy stigting “werk”, en om ’n goeie werk in die vierde industriële revolusie te kan hê, is kennis uiters noodsaaklik. Daarom het Solidariteit vir sy lede en hul kinders ’n

loopbaankompas ontwikkel om hulle by te staan met die neem van hierdie belangrike besluit. Fase 1 van die loopbaankompas is reeds afgehandel. Dit is ’n toets om jou belangstelling te bepaal, waarna jy dan ’n klomp opsies van loopbane het wat by jou belangstelling sal pas. Fase 2 en 3 is onderskeidelik ’n emosionele intelligensietoets en ’n psigometriese toets met ’n konsultasie teen ’n bekostigbare prys. Die loopbaankompas is net een van talle maniere waarop Solidariteit sy lede in hul loopbane ondersteun. Daarbenewens is Sol-Tech, Akademia

en S-leer daar om bystand te verleen met die opleiding vir sommige van die loopbane waaruit jy kan kies. Dan is daar ook Solidariteit Jeug wat jongmense van skool af regdeur tot hulle eerste werk bystaan, en Solidariteit Helpende Hand se Studiefondssentrum wat kan help met finansiering. Nadat jy reeds in jou nuwe loopbaan begin woeker het, is daar ook die Solidariteit Beroepsgildes waarby jy kan aansluit sodat Solidariteit jou en jou beroep kan beskerm en versterk. Dus stap Solidariteit die loopbaanpad tree vir tree saam met jou.

VELE FASETTE VAN BEROEP AS

DIEETKUNDIGE

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

s jy die woord “dieetkundige” hoor, dink jy moontlik aan streng eetplanne en groentesop wat pynlik presies op ’n kombuisskaaltjie afgeweeg word. Maar dis allermins wat die werk van ’n dieetkundige behels – inteendeel, om mense te help gewig verloor, is maar een van die baie fasette van ’n beroep in dieetkunde. ’n Dieetkundige is ’n persoon wat gekwalifiseerd is in gesondheidsorg en opgelei is om voedingsprobleme te assesseer, diagnoseer en behandel. In hierdie beroep kan jy fokus op voedselallergieë, kindervoeding, eetversteurings of ander mediese toestande wat ’n dieetkundige se hulp vereis. Dit kan diabetes, MIV, hartkwale en siektes van die ingewande insluit. Jy kan ook in sportvoeding werk, aangesien korrekte voeding sportprestasie kan verbeter. Dieetkundiges kan vir verskeie instellings met verskillende fokusareas werk: • Soos ander gesondheidsdeskundiges kan ’n dieetkundige haar EIE PRAKTYK oopmaak, waar sy mense van raad kan voorsien oor voeding

DEUR MARLI NAIDOO

en hoe om beter besluite te neem wat tot ’n gesonder leefwyse kan lei. Kliniese dieetkundiges werk in hospitale en behandel pasiënte wat deur dokters verwys word. Hulle sal dan bepaal watter vorm van behandeling toegepas sal word, en of dit ’n spesiale dieet, buisvoeding of binneaarse voeding verg. Dieetkundiges wat kies om in die gemeenskap te werk, kan vir niewinsgewende organisasies of gemeenskapsprojekte werk. Hulle sal gewoonlik borsvoeding ondersteun en bevorder, groei moniteer, werk om wanvoeding te beveg, en voedingsonsekerheid probeer uitskakel. Daar is ook posisies in voedseldiensbestuur waar die dieetkundige gesonde en gespesialiseerde diëte voorsien aan mense wat in tehuise, koshuise, welsynsorgsentrums, tronke en gesondheidsorgfasiliteite tuisgaan. Sy sal spyskaarte beplan, koste bepaal, die implementering bestuur en voedselsisteme evalueer en bestuur. • In die KORPORATIEWE SEKTOR sal sy in restaurante, apteke of winkels werksaam wees.

• Dieetkundiges word ook vir NAVORSING benodig. Hulle word deur opvoedkundige instellings aangestel wat nuwe voedingsinligting bekend maak en opleiding voorsien. Daar is kort kursusse in dieetkunde wat ’n mens kan volg, maar dit is slegs vir selfverbetering. Om ’n geregistreerde en gekwalifiseerde dieetkundige te word, sal jy ’n vierjaar- BSc-graad in Dieetkunde moet voltooi. Hierdie is ’n voltydse kursus en is belyn met die uitkomste vir geregistreerde dieetkundiges soos gespesifiseer deur die Beroepsraad vir Dieetkunde van die Gesondheidsberoepsraad van Suid-Afrika. Gegradueerdes met hierdie graad moet daarna een jaar verpligte gemeenskapsdiens voltooi teen vergoeding. Slegs ná voltooiing van die gemeenskapsdiensjaar kan hulle in aanmerking kom vir registrasie by die Gesondheidsberoepsraad, waarna hulle onafhanklik kan praktiseer. Indien jy belang stel in kos en gesondheid, empatie met ander het en hulle graag wil help, wetenskap geniet en ’n positiewe uitkyk het om ander te motiveer, is hierdie dalk net die regte beroep vir jou.

JOU LOOPBAANKOMPAS BY SOLIDARITEIT

s jy ’n dieetkundige wil word, kan jy kers opsteek by Solidariteit se beroepsgemeenskap wat jou stap vir stap sal bystaan om jou droom waar te maak.

Studiefondssentrum

Solidariteit Helpende Hand se Studiefondssentrum administreer meer as 240 studiefondse ter waarde van R164 miljoen, waarmee hulle reeds meer as 4 000 behoeftiges (8 320 toekennings) se studies moontlik gemaak het. Besoek www.helpendehand.co.za/studiefondssentrum/

Solidariteit Jeug

Solidariteit Jeug fokus daarop om jongmense te help om goeie werk te kry en dié werk te behou. Solidariteit Jeug staan jongmense by met kwessies soos vakkeuses, TPT-punte, studierigtings, begrotings, werkvoorbereiding, die saamstel van CV’s en nog meer om ons jongmense in die werkplek te laat uitstaan. Besoek www.jeug.co.za.

Beroepsgildes is ‘n tuiste waar jy in jou spesifieke beroep tuis kan voel. Dit is ‘n gemeenskap wat daarop toegespits is om spesifieke beroepe te beskerm, jongmense ‘n kans op ‘n loopbaan binne die betrokke beroep te gee, en die waghond te wees wat brandpunte in die beroep met werkbare oplossings takel. Besoek www.solidariteit.co.za vir meer inligting oor die gilde vir gesondheidspraktisyns.

Solidariteit Beroepsgildes

Jou waghond by die werk

Solidariteit het ‘n beroepsgemeenskap wat jou sal bystaan. Die Solidariteit

04 / 2019

www.solidariteit.co.za

Beskerm jou werk. Sluit vandag nog by Solidariteit aan – www.solidariteit.co.za

DEON MEYER

Jou loopbaankompas by Solidariteit

DEON MEYER DEEL SY WENKE OOR

A SKRYWER-WEES

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM; WWW.NPR.COM EN WWW.VARIETY.COM

Studiefondssentrum

DEUR DR. EUGENE BRINK

s jy goed wil skryf, moet jy lees – so wyd en gereeld as moontlik – en dit dan begin doen. “Die beste raad vir enige voornemende skrywer is om te lees. Lees so wyd as moontlik, so veel as moontlik, so lank as moontlik, voor jy begin skryf. Lees honderde boeke. Lees veral in die genre waarin jy beoog om te skryf. Lees die wêreld se bestes,” sê Deon Meyer, bekroonde skrywer van Afrikaanse spanningsverhale. Waarom is dit dan so belangrik? “Want jy-die-leser gaan die een wees vir wie jy gaan skryf, wat eerste jou werk gaan beoordeel. Boonop is lees die heel beste manier om te leer oor struktuur, dialoog, karakterisering en al die ander noodsaaklike bestanddele van ’n boek.” Hy sê dit gaan jou ook omvattende skoling gee in wat vir uitgewers en die boekemark aanloklik is. “Ek sien so baie manuskripte waarin mense maande en jare se bloedsweet belê het, waarvoor daar geen mark is nie. “As jy wil skryf, moet jy gaan sit en dit doen. Elke dag, dag ná dag, week ná week. Laat jou leuse B.O.S. wees: Boude Op Stoel.”

Roetine en idees

s jy ’n skrywer wil word, het Solidariteit ‘n beroepsgemeenskap wat jou stap vir stap sal bystaan om jou droom waar te maak.

As heeltydse skrywer volg Meyer sy eie strawwe advies met sy skryfroetine.

“Wanneer ons tuis is, skryf ek elke dag, van vroegoggend (so sesuur se kant) tot middagete. Sewe dae per week. Ek probeer tussen 500 en 1 000 woorde per dag skryf. Soms sukkel dit maar, ander dae gaan dit klopdisselboom.” Hy sê hy vermoed alle skrywers is versamelaars van storie-idees. “Ek lees, ek luister, ek dink, ek kyk, ek gesels met mense, ek vra vrae, en deur dit alles kom daar honderde idees. Die groot uitdaging bly om die regte een of twee te kies.”

Die soet en suur

Daar is baie genot daaraan verbonde om ’n skrywer te wees, sê Meyer, en dit oortref die minder plesierige dele daarvan loshande. “Die vreugde daarvan om ’n gepubliseerde boek in jou hand te kan hou; lesers wat laat weet hulle het dit geniet. Om boekmense op wonderlike plekke regdeur die wêreld te kan ontmoet. Om nie vir ’n baas te werk nie, om nie elke oggend in die verkeer op pad werk toe te sit nie. Om my passie te kan uitleef. Om ’n werk te doen wat nie soos werk voel nie.” Volgens hom is die effense “suur” wat saam met die “soet” kom die verkleining van jou wêreld wanneer jy met ’n boek besig is. “Die boek oorheers jou lewe en net jy weet wat daarin aangaan. Dit sou ’n eensame bestaan gewees het as dit nie vir my vrou, Marianne, was nie.” www.solidariteit.co.za

04 / 2019

Solidariteit Jeug

Solidariteit Beroepsgildes

Solidariteit het ‘n beroepsgemeenskap wat jou sal bystaan. Die Solidariteit Beroepsgildes is ‘n tuiste waar jy in jou spesifieke beroep tuis kan voel. Dit is ‘n gemeenskap wat daarop toegespits is om spesifieke beroepe te beskerm, jongmense ‘n kans op ‘n loopbaan binne die betrokke beroep te gee, en die waghond te wees wat brandpunte in die beroep met werkbare oplossings takel. Besoek www.solidariteit.co.za vir meer inligting oor die gilde vir kommunikasiepraktisyns.

Jou waghond by die werk

Beskerm jou werk. Sluit vandag nog by Solidariteit aan – www.solidariteit.co.za

50% van beroepe wat tans bestaan, sal teen 2025 totaal oorbodig wees.

PIETER GELDENHUYS

toekoms

KUNDIGE GEE BLIK OP JOU KIND SE

DEUR MIA SLABBERT

FOTO’S: ISTOCKPHOTO.COM & VERSKAF

ie toekoms is hier. Dit is wel nou-nou, maar nou-nou is net ’n paar sekondes weg, so staan gereed. Beroepe gaan verander, die wêreld se logistiek gaan verander en nuwe tegnologie gaan reg in die middel van al die veranderings staan. Dit is nóú die tyd om jou ore te spits. Op ’n ietwat onbesonderse dag in Julie kry ek ’n besonderse geleentheid en ’n paar sonnige ure saam met Pieter Geldenhuys, die internasionaal bekende Suid-Afrikaanse toekomskundige en Direkteur van die Instituut vir Tegnologie, Strategie en Innovasie.

Internet van dinge

“Daar is geweldig baie beroepe wat gaan verander, maar ons moet besef dat as jy op die voorpunt van die tegnologiese veranderings bly, jy ook in staat gaan wees om te sien wat verander en wat jy self betreffende jou eie vaardighede moet doen om by te bly. Die internet van dinge gaan op kort termyn

’n groot impak hê, so mense wat die internet van dinge kan bou, ondersteun en gebruik, is reeds ’n stappie voor die res,” is Geldenhuys se raad aan mense wat moontlik angstig raak oor gerugte dat robotte en masjiene eendag die werkplek gaan oorneem. Kenners meen dat bykans 50% van beroepe wat op die oomblik bestaan en waarmee ons bekend is, teen 2025 geheel en al oorbodig gaan wees namate kunsmatige intelligensie voortgaan om die struktuur van besigheid in die wêreld te transformeer. “My raad aan jongmense is om ’n goeie grondslag in fisika en wiskunde te kry. Dit is ook baie belangrik om ’n goeie grondslag in komplekse aanpasbare stelsels te kry – dit is een vakgebied waaroor niemand praat nie en ek dink as jy daardie kundigheid het, kan jy baie ver gaan,” meen Geldenhuys.

Wêreldburgers

Hy voorspel dat mense meer aandag aan tale sal moet gee om in die toekoms vashouplek te kry. “Maak seker dat jy op 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

’n jong ouderdom kundig is in verskeie tale. Ons moet besef dat ons nie meer net burgers van ’n land is nie, ons is nou burgers van die wêreld en daarom is jou vaardigheid in verskeie tale, veral die tale van die Ooste, baie belangrik.” Geldenhuys is bekend vir sy gewaagde en akkurate voorspellings van die toekoms van tegnologie en glo die enigste manier om werklik die toekoms te voorspel, is om dit self te skep.

Bou die toekoms self

“Watter lesse sal ek vir my eie kinders gee? Ek sal eerstens vir my kinders vertel dat hul breine op radikale wyse gaan verander wanneer hulle ongeveer 27 jaar oud word. Tussen die ouderdom van 10 en 27 is die bewustheid van wat ander mense van jou dink en die sosiale struktuur van die brein baie belangriker as die frontale lobbe van die brein, wat dán eers begin ontwikkel en volwasse word. Daarom is my grootste les vir hulle dat hulle nie so bekommerd moet wees oor wat ander mense van jou dink of hoe ryk of welvarend jy op ’n jong

“

Daar is baie beroepe wat gaan verander, maar ons moet besef dat as jy op die voorpunt van die tegnologiese VERANDERINGS bly, jy ook in staat gaan wees om te sien wat verander en wat jy self betreffende jou eie VAARDIGHEDE moet doen om by te bly.

Onafhanklik van struktuur

Geldenhuys is oortuig dat die belangrikste aspek van ’n gelukkige toekoms is om passievol te wees oor dit wat jy doen. “Wanneer jy daardie passie gevind het, soek ’n manier om dit te omskep in ’n behoefte wat die mark wil hê en dan hoef jy nooit weer ’n dag lank in jou lewe te werk nie. Jy gaan jou lewe lank passievol iets oordra waarvan jy hou. “Ek sal graag wil hê my eie kinders moet weet dat dit belangrik is om jou eie toekoms te bou deur ’n passie vir iets te hê. Bou ’n toekoms op só ’n wyse dat jy onafhanklik is van die struktuur wat die samelewing aan jou bied.” Maar wat gaan werklik die beroepe van die toekoms wees? “Waar begin ons?” vra hy. “DNS-ontleding en DNS-adviseurs. Ons kyk na bioomontleders waar jou mikrobioom ontleed word om te kyk wat optimaal is vir jou gesondheid. Jy gaan jou eie dokter word, want met die ontleding wat jy met

“

ouderdom is nie. Ek sal hulle aanraai om hulle twintigerjare te gebruik om te eksperimenteer, al bly hulle dan nog by hul ma en pa. Wie gee werklik om?” sê hy skertsend. “Probeer om jou eie toekoms te bou. Hou jou uitgawes so laag as moontlik. Wanneer jy ’n motor gaan koop, is dit altyd belangrik om die volgende te onthou: Ry die grootste motor wat jou ego sal toelaat. As jy ’n klein ego het, kan jou motor maar groot wees, maar as jy seker van jouself is en jou ego vir jou voldoende is, is ’n kleiner motor die beste opsie.” Hy raai mense aan om geld eerder slim aan te wend. “Uiteindelik wil jy daardie geld gebruik as ’n bron om te help bou aan jou toekoms. Jy wil jou eie toekoms bou en eerder jou eie onderneming besit as om vir iemand anders te werk. Hoewel ek nie heeltemal hierdie paadjie gevolg het nie, is dit een van die grootste lesse wat ek in my lewe geleer het.”

jou DNS en mikrobioom doen, gaan jy agterkom wat afwesig is in jou eie gesondheid en dan gaan jy jou dieet en jou lewenstyl só aanpas dat jy minder siek gaan word. Die hele fokus in die toekoms gaan wees om langer gesond te bly en nie om noodwendig die simptome te probeer behandel nadat jy siek geword het nie. Dit is een van die groot tendense van die toekoms. Nanotegnologie gaan ’n geweldige impak hê op ons toekoms en ons gaan mense hê wat anders na die hele logistieke wêreld kyk – alles gaan verander. Van hommeltuie vlieg tot outonome motors gaan ’n werklikheid word en daar gaan geweldige vooruitgang wees in hierdie tegnologie.”

Entrepreneurskap

Volgens Geldenhuys baan nuwe tegnologie die weg vir opwindende entrepreneurskappe in die toekoms. “Ons sien al hoe meer tegnologie wat beskikbaar gemaak word aan mense en jy kan hierdie tegnologie gebruik. Ek dink byvoorbeeld aan Uber, wat sy hele sagtewareplatform gratis beskikbaar stel en jy kan dan hierdie platform gebruik om jou onderneming tot hier in Suid-Afrika te vestig. Daar is sekere platforms wat reeds beskikbaar is en wat jy gratis kan gebruik om jou besigheidsidee werklikheid te maak.” Volgens Geldenhuys is daar ook toenemend ander entrepreneurskappe in verskillende bedrywe, soos die wêreld van nanotegnologie en biotegnologie, waar die primêre navorsing egter moeilik gaan wees en dit nie noodwendig so maklik gaan wees om ’n besigheidsidee te implementeer nie. www.solidariteit.co.za

04 / 2019

Afrika die plek om te wees

Vir individue wat regtig passievol is oor tegnologie, voorspel Geldenhuys dat Afrika die kontinent is waar al die geleenthede gaan wees. “Die res van die wêreld is besig om in tydvakke in te gaan waar hul samelewings kleiner en kleiner word. Afrika ondervind egter eksponensiële groei in mense en die grootste behoefte aan tegnologie gaan in Afrika wees om sodoende ’n groter wordende bevolking te ondersteun. Ek dink deur tegnologie en die vermoë om tegnologie te gebruik om waarde te skep, nie net vir jouself nie maar ook vir die samelewing rondom jou, bied Afrika ongelooflike geleenthede,” sê Geldenhuys opgewonde. “Dit gaan egter afhang van die tipe tegnologie waarvan jy praat en waarin jy wil spesialiseer, maar ek wil mense aanmoedig om die veranderings in tegnologie te omarm en ten beste te benut, en daarom is opleiding en ontwikkeling kardinaal vir die sukses van jou as individu om jouself bemarkbaar te hou in die toekoms,” meen hy.

WÊRELDKLASKAMPUS

baken van hoop in en vir die gemeenskap

ol-Tech word lank reeds as een van die beste privaat beroepskolleges in die land beskou. Sy sukses lê daarin om jongmense indiensneembaar te maak deur hulle met hoëgehalteopleiding in skaars en kritieke vaardighede op te lei. Tans is daar sowat 1 200 studente in verskillende fases van opleiding, hetsy by die kampus of by ’n geakkrediteerde werkgewer. Die volgende logiese stap in aanloop tot beter dienslewering en meer kursusse is die bou van ‘n nuwe kampus vir Sol-Tech in Pretoria. Hierdie projek gaan sowat R300 miljoen kos en gaan ook in die toekoms vir onder andere koshuise en sportvelde voorsiening maak. Die grond is reeds aangekoop, bouplanne is opgetrek en bouwerk gaan vanjaar nog begin, as alles volgens plan verloop. Vergelykings met ander tegniese kolleges in die wêreld toon aan dat die nuwe kampus Sol-Tech onder die voorstes in die wêreld kan plaas. As Solidariteit bou, bou hy in die gemeenskap, saam met die gemeenskap,

DEUR CILLESTE VAN DYK

tot voordeel van die gemeenskap. Daar is min dinge so kragtig soos ‘n gemeenskap wat saamwerk. Die geskiedenis het reeds oor en oor bewys dat die krag van die gemeenskap sterker as die mag van die staat is, en daarom word die gemeenskap se steun met hierdie projek in (kollege)boustene omskep wat ook vir die komende generasies ’n baken van hoop sal wees. Een van die doelwitte van die ontwerp van die kampus is om studente so tuis te laat voel dat hulle lewenslank met Sol-Tech ’n band sal wil hê – ’n diep emosionele band wat bevestig sal word deur: • ‘n positiewe emosionele belewenis op kampus; • ‘n omgewing wat die student se identiteit help vorm; en • die kwaliteite en karakter van die instelling wat positiewe gedrag vaslê. Benewens die emosionele band wat die kollege met sy studente sluit, beoog Sol-Tech ook om die gemeenskap by beide akademiese en sosiale interaksies te betrek. Sol-Tech moet ’n integrale deel van die sakesektor en die wyer gemeenskap vorm. 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

KAMPUS-SKOUDAG:

Kom loer self hoe die finale produk gaan lyk!

Ons nooi jou uit om te kom kyk waar ons die nuwe Sol-Tech-kampus gaan bou en hoe dit gaan lyk. Danksy tegnologie gaan jy werklik, met virtuele realiteit, kan sien hoe die finale produk gaan lyk. Hou jou dagboek op 13 September om 11:00 oop en sluit by ons aan! Die grond vir die nuwe kampus is in Solomon Mahlangurylaan geleë, reg langs die Waterklooflugmagbasis en skuins oorkant HI-Q Dastek. Die ingang in Solomon Mahlangurylaan sal duidelik aangedui word.

Oorbruggingsprogram

maak toelating moontlik

FOTO’S: MARTIE MAREE & VERSKAF

ie alle voornemende studente kwalifiseer om dadelik by Sol-Tech te studeer nie. Om hierdie rede het Sol-Tech ’n unieke oorbruggingsprogram ontwikkel waarmee voornemende studente wel toelating tot studies kan verkry. Dié studente sal die basiese beginsels deur vakke soos Wiskunde, Wetenskap, Ingenieursgrafika en -ontwerp en ambagspesifieke tegniese vakke aanleer om sodoende die nodige toepaslike onderbou vir verdere studies te verkry. Skoliere wat tydens hul sekondêre skoolfase die nodige tegniese onderbou wil bekom om toegang tot Sol-Tech se formele tegniese beroepskwalifikasies te verkry, gaan primêr hierby baat vind. Dit word by die kampus aangebied, maar vir die gerief van voornemende studente wat nog op skool is (en nie Wiskunde, Wetenskap of Tegnologie het nie), word die oorbruggingskursusse ook op dorpe soos Wolmaransstad, Bethlehem, Naboomspruit, Klerksdorp en Worcester aangebied. Bruikbare beroepsgerigte kwalifikasies sal altyd Sol-Tech se fokus bly. Behalwe vir die bestaande opleiding in verskillende ambagte, word daar ook gekyk na nietegniese kwalifikasies soos IT, sakebestuur en landbou. Natuurlik word daar beroepsgerigte kursusse vir dames ook in die vooruitsig gestel.

IZELLE PALMER BY SOLLIE, SOL-TECH SE MONSTERBAKKIE.

ADVIES PROPVOL PASSIE

l ooit gewonder hoe jy op ’n loopbaan in ’n ambag moet besluit? Izelle Palmer, bemarkings- en werwingskoördineerder by Sol-Tech, kan jou alles en nog wat vertel waarom opleiding in ’n ambag by Sol-Tech ’n blink toekoms vir jou inhou. WAT BEHELS JOU WERK? “My hoofdoel is om die sewe ambagsrigtings wat Sol-Tech aanbied, te bemark. Vir my is die lekkerste deel van my werk om voornemende studente opgewonde te maak oor ’n toekoms in die ambagsberoepe en die geleentheid wat ek het om ’n geloofwaardige produk aan hulle bekend te stel. My werk is om seker te maak elkeen van ons studente is entoesiasties wanneer hulle praat oor hul studies. Om verhoudings te bou, is ’n groot deel van my werk en ’n mens wil werklik saam met elke student, onderwyser, hoof en ouer ’n pad stap. Dit is uiteindelik waaraan ons ons suksesverhaal kan toeskryf.” HOE HET JY BY SOL-TECH UITGEKOM? “Ek werk al byna 10 jaar in die hoëronderwysomgewing as studenteadviseur. My pad het al voorheen met ambagte asook ingenieurswese gekruis en ek glo dit was so bestem dat ek by Sol-Tech moes uitkom.” www.solidariteit.co.za

04 / 2019

WAAROM ‘N PASSIE VIR TEGNIESE ONDERWYS? “Ek het beslis ’n passie vir tegniese onderwys – nie net die onderwys nie, maar vir ambagsberoepe in die algemeen. Ek glo ook my passie hiervoor dra by tot daardie hoendervleis-oomblikke wanneer ek met voornemende studente praat. Ek het twee ouer broers en as klein dogtertjie het ek graag gestaan en kyk wanneer daar geboor, geskroef en geolie is, min wetend dat dit my eendag in my beroep sou help. Die vierde industriële revolusie is hier en die vinnig veranderende wêreld van tegnologie verg innoverende en vernuwende denke wanneer dit kom by die vak- en loopbaankeuses van ons kinders. Die tegniese opleiding wat ons bied, maak dit moontlik om ons studente in skaars vaardighede op te lei.” WAT IS JOU LEUSE? “Ek het nie ‘n leuse nie, maar wel ‘n aanhaling wat my baie inspireer: ‘Your profession is not what brings home your weekly paycheck, your profession is what you’re put on earth to do, with such passion and such intensity that it becomes spiritual in calling.’ Ek glo dat jy die tipe persoon moet wees wat so ’n roeping het en uitleef en dat jy ongeag waarheen jy op pad is of waar jy jou bevind, altyd waarde toevoeg tot die lewe van ander rondom jou.”

MAAK ’N VERSKIL MET LOOPBAAN AS

STADSBEPLANNER

FOTO: ISTOCKPHOTO.COM

tadsbeplanning is ’n opwindende beroep wat streef na die ekonomiese en sosiale welvaart van ‘n gemeenskap deur grond en infrastruktuur doeltreffend te beplan. Die beplanner se doel is om volhoubare ontwikkeling te stimuleer. Sommige stadsbeplanners fokus op sonering en die vereistes vir grondgebruik, waar ander sypaadjies ontwerp of fokus op die installering van verkeersligte om verkeersvloei te optimaliseer. Ander areas sluit in vervoersisteme (soos die spoorweë), stadsontwikkeling en omgewingsherwinning. Beplanners se take sluit in die ontwikkeling van lang- en korttermynplanne vir die gebruik, groei, onderhoud, en

DEUR MARLI NAIDOO

vernuwing van grond. Hulle monitor ook toepaslike wetgewing en verseker dat alle projekte die regulasies en reëls nakom. Stadsbeplanners sal ook aanbevelings maak wat die toewysing van fondse vir programme en vervoerprojekte betref. Hulle sal studies oor vervoer, lugkwaliteit, behuising en bevolking ontwikkel, ontwerp en implementeer, en dan hierdie studies ontleed om die resultate voor te lê. Hulle sal ook aanbevelings maak wat soneringsregulasies aanbetref, om sodoende sosiale, ekonomiese, omgewings- en gesondheidsprobleme aan te pak. Die kwalifikasie Stads- en Streeksbeplanning is ‘n vierjaar- BSc-graad wat teoretiese en praktiese opleiding bied. Dit is ’n professionele SACPLAN-

geakkrediteerde voorgraadse kwalifikasie, en studente kan ná die voltooiing daarvan aansoek doen vir nagraadse studies (MSc of PhD) in Beplanning. Die program dek ‘n verskeidenheid velde wat Geografie, Ekonomie, Sosiologie en Wiskunde insluit. Beplanningsvakke sluit die ontwerp van stedelike areas, plek-maak in ‘n kultureel diverse konteks, beleid vir die beplanning en bestuur van streke en vele ander in. Die gemiddelde salaris vir ‘n stadsbeplanner in Suid-Afrika is R238 737 per jaar. Hulle kan egter tussen R95 000 en R453 000 per jaar verdien. Stads- en streeksbeplanners is kreatiewe en dinamiese individue wat uitstekend is met probleemoplossing.

JOU LOOPBAANKOMPAS BY SOLIDARITEIT

s jy ‘n stadsbeplanner wil word, het Solidariteit ‘n beroepsgemeenskap wat jou stap vir stap sal bystaan om jou droom waar te maak.

Studiefondssentrum

Solidariteit Helpende Hand se Studiefondssentrum administreer meer as 240 studiefondse ter waarde van R164 miljoen, waarmee hulle reeds meer as 4 000

behoeftiges (8 320 toekennings) se studies moontlik gemaak het. Besoek www.helpendehand.co.za/studiefondssentrum/

Solidariteit Jeug

Solidariteit Jeug fokus daarop om jongmense te help om goeie werk te kry en dié werk te behou. Daar is ‘n groot leemte wat ons jongmense betref. Solidariteit Jeug staan jong-

04 / 2019

www.solidariteit.co.za

mense by met kwessies soos vakkeuses, TPT-punte, studierigtings, begrotings, werkvoorbereiding, die saamstel van CV’s en nog meer om ons jongmense in die werkplek te laat uitstaan. Besoek die webtuiste www.jeug.co.za.

Jou waghond by die werk

Beskerm jou werk. Sluit vandag nog by Solidariteit aan – www.solidariteit.co.za

VAN LINKS: BYKANS 900 ONDERWYSERS HET DIE SOS-KONGRES IN GAUTENG EN DIE WES-KAAP BYGEWOON; DR. THEUNS ELOFF SPREEK KONGRESGANGERS TOE; EN PEPPER DIE ROBOT.

SOS SKEP HOOP VIR

Afrikaanse skole

FOTO’S: VERSKAF

ie Skoleondersteuningsentrum (SOS) se sewende Onderwyserskongres het in Junie vanjaar in Gauteng en Kaapstad plaasgevind. Dit is deur bykans 900 onderwysers en onderwyskenners van reg oor die land bygewoon. Die SOS-kongres is tans die grootste Afrikaanse kongres van sy soort. Onderwysers kon vanjaar uit 90 of 120 inligtingsessies kies, afhangend van of hulle die kongres in die Kaap of Gauteng bygewoon het. Die SOS-kongresse toon merkwaardige groei. Minder as 30 onderwysers het die eerste onderwyserskongres in 2013 bygewoon en kon toe uit slegs sowat 12 inligtingsessies kies. Die onderwysers wat die kongres bygewoon het, is almal reeds bekwaam en toegewyd. Tog, of miskien juis dáárom, het onderwysers vrywillig hul tyd opgegee en energie ingesit om hul kennis op te skerp, in ’n tyd van die jaar wat onderwysers uitgeput en dikwels gedemotiveerd is. Lesings was daarop gemik om onderwysers van praktiese raad te bedien om leerders oor die hele spektrum te hanteer: van die outjies wat spesiale ondersteuning nodig het in lees en

DEUR ELAINE KRIGE

gesyferdheid, tot leerders soos Danielle Kleyn, ’n graad 11-leerder van die Hoërskool Parel Vallei, wat internasionale Wiskunde-olimpiades wen. Selfs hoofde van Afrikaanse skole, wat volgens die SOS se navorsing gemiddeld 10 ure ’n dag werk, het tyd ingeruim om die Leierskapskongres by te woon en by ander ervare skoolhoofde, kenners en leiers van instansies te leer. Afrikaanse onderwysers se harde werk en onberispelike werketiek is een van die redes waarom Afrikaanse skole so gesog is, het dr. Theuns Eloff, hoof van die Dagbreek Trust, tydens die kongres gesê. Dit is ongelukkig ook die rede waarom Afrikaanse skole onder druk is: sprekers van ander moedertale wil óók die beste opvoeding vir hul kinders hê. Dit hoef egter nie tot Afrikaanse skole se nadeel te wees nie. ’n Kongres soos hierdie, waar ’n groep passievolle individue moeite doen om by mekaar te leer, saam te groei en kennis te deel, behoort ’n baken van hoop te wees vir onderrig in Suid-Afrika en veral vir die voortbestaan van Afrikaanse skole en gehalte-onderwys in ons moedertaal. Die fokus van die kongres was veral op die doeltreffende gebruik van teg04 / 2019

www.solidariteit.co.za

nologie in die klaskamer. Pepper, die interaktiewe robot, was onder andere een van die eregaste by die kongres en het heelwat belangstelling gewek! Daarom bied die SOS ook in Julie ’n robotikaseminaar met internasionale kundiges aan om skole toe te rus om robotika deel van die kurrikulum te maak. Tydens die afsluiting van die kongres het dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit, beklemtoon dat onderwysers – en alle verantwoordelike volwassenes – hoop moet skep vir die volgende generasie en die miljoene Afrikaanssprekendes wat kies om nié te emigreer nie. “Ons moet nie op die regering staatmaak om goeie openbare skole te bou en onderhou nie,” het Hermann gesê. Hy moedig Afrikaanse gemeenskappe aan om voorsiening te maak vir gehalteskole van ons eie, met die goeie tegnologie tot ons beskikking. Hermann het verwys na die SOS se Wolkskool, wat oplossings bied vir skole in die platteland wat soms nie meer wêreldklasonderwysers kan kry nie, help om goeie skole in die stad selfs nog beter te maak en op die lange duur ook ’n bekostigbare privaatskoolstelsel daar kan stel. “Danksy gevorderde tegnologie kan ons nou oplossings vind vir probleme wat ons nooit gedink het moontlik was nie!”

GRONDSLAG VIR UITNEMENDHEID DEUR PROF. DANIE GOOSEN

kademia streef nie net daarna om uitnemende opleiding aan studente te bied nie, maar ook om dié studente vanuit haar vertrekpunte in die Christelike geloof en Westerse denktradisie op te voed en te vorm. Akademia verwys na laasgenoemde as haar klassieke opvoedingsideaal. Maar isoleer Akademia nie haarself van die breë wêreld omdat sy haarself in genoemde vertrekpunte anker nie? Gee haar vertrekpunte nie daartoe aanleiding dat sy haarself in ’n klein universitêre hoekie terugtrek nie? Indien ons na talle woordvoerders in die media, aan universiteite en in die politieke lewe luister, sou só ’n gevolgtrekking maklik gemaak kon word. Dié woordvoerders gaan dikwels van die standpunt uit dat universiteite wat tot ’n spesifieke gemeenskap, kultuur, taal en geloofstradisie verbind is, hulself isoleer. Hierdie is egter ’n verkeerde opvatting wat met ten minste twee praktiese argumente aangeveg kan word.

FOTO: VERSKAF

Internasionale bande

Verskeie personeellede van Akademia gaan in die komende maande universiteite in Europa, die VSA en die noorde van Afrika besoek. Die oogmerke van die besoeke is onder meer om akademiese kongresse by te woon en referate aan te bied. Senior lede van Akademia se bestuur en akademiese personeel sal ook in die maande wat voorlê verskeie klassieke opvoedingsuniversiteite in die VSA besoek. Met sommige van hierdie universiteite het Akademia reeds goeie bande. Tydens die besoeke sal personeellede nie net verdere blootstelling aan die bestuurs- en opvoedingsbenaderings van dié universiteite kry nie, maar ook goeie bande met uitnemende akademici smee. Ten grondslag van die besoeke lê die ideaal van Akademia om die hoogste standaarde met sowel onderrig as opvoeding te handhaaf. Akademia meet

JÜRGEN HABERMAS (LINKS) EN PROF. PIETER DUVENAGE (REGS) TYDENS ‘N SEREMONIE IN BAD HOMBURG, DUITSLAND, WAAR ‘N BOEK AAN DIÉ DENKLEIER OORHANDIG IS. DUVENAGE HET DIE ARTIKEL “HABERMAS AND AESTHETICS” TOT HIERDIE PUBLIKASIE BYGEDRA.

haarself nie net aan plaaslike universiteite nie, maar aan die beste internasionale voorbeelde. Genoemde vertrekpunte weerhou Akademia nie daarvan om met dié universiteite te skakel nie. Inteendeel, Akademia kan juis vanweë haar vertrekpunte hartlike verhoudinge met hulle handhaaf.

Veelheid van forums

’n Opvatting wat dikwels gehoor word, is dat gemeenskappe wat vir hulself verantwoordelikheid aanvaar (deur onder meer ’n eie universiteit te skep) die gevaar loop om hulself van die globale wêreld te isoleer. Inderwaarheid verteenwoordig hierdie opvatting deur globaliste nie die ware toedrag van sake nie. 04 / 2019

www.solidariteit.co.za

’n Kenmerk van gemeenskappe wat onder meer vir hul eie tale en kulture (ook op die gebied van die universiteitswese) intree, is om mekaar op ’n veelheid van forums te ontmoet. Op dié forums word gemeenskaplike sake bespreek en antwoorde op uitdagings gesoek. Hier is geen sprake van isolasie nie, eerder van samewerking tussen gemeenskappe. Akademia se internasionale besoeke moet vanuit dié gesigspunt verstaan word. Pleks daarvan om tot óf die eie gemeenskap óf die globale wêreld verbind te wees, is Akademia tot die eie gemeenskap én die globale wêreld verbind. Selfstandige gemeenskappe kom tot hul reg wanneer hulle op die internasionale verhoë aan gemeenskaplike sake deelneem. • Prof. Danie Goosen is die akademiese hoof van Akademia.