Ja, Praktijkboek Hedendaagse Trouwfotografie

Ja praktijkboek hedendaagse trouwfotografie

S onja van Driel

Dit is de digitale uitgave Ja, Praktijkboek Hedendaagse Trouwfotografie Š Sonja van Driel Januari 2014 www.sonjavandriel.nl

Alle rechten voorbehouden.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieĂŤn, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Ondanks alle aan de samenstelling van dit boek bestede zorg kan noch de auteur, nog de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout en/of onvolkomenheid in deze uitgave.

2

Ja 3

Inhoudsopgave 1 Voorwoord

Van de auteur Over bruidsfotografie Voordat de trouwdag begint

2 Apparatuur en Instellingen

Camera en flitser Objectieven Cameramodus De belichtingsdriehoek Diafragma Scherptediepte Sluitertijd ISO Witbalans Lichtmeting RAW versus JPG Flitsen Sonja’s camera- en flitserinstellingen

3 De Compositie 4 Licht en Lichtval

4

5 Het Begin van de Trouwdag

Bij de bruid Bij de bruidegom De eerste ontmoeting De trapscène

6 Trouwen voor de Wet 7 Trouwen in de Kerk 8 Vertrek bij de Trouwlocatie 9 Familie- en Groepsfoto’s 10 Champagne en Bruidstaart 11 De Receptie 12 De Fotosessie Fotolocaties De fotosessie Lopen Details

Inhoudsopgave Interactie Portretten Met de trouwauto

TIP

13 Foto’s ter Inspiratie

De drie knoppen die boven dit boek zijn afgebeeld zijn handige hulpmiddelen:

Astrid de Jong Joshua D’Hondt Floor Godefroy Ronald de Bie Ilona Hartensveld Elinoor Veldman

14 Nawoord

1 - Shareknop om dit boek op social media te delen 2 - Zoekknop om in de tekst van dit boek te zoeken op termen 3 - Vergrootknop om in te zoomen op delen van dit boek

5

1 Voorwoord

6

1 Van de auteur Of het nu om persfotografie, modefotografie of trouwfotografie gaat, iedere fotograaf die mensen fotografeert weet dat de interactie tussen fotograaf en model van grote invloed is op het resultaat. Het contact met degenen die gefotografeerd worden is van essentieel belang voor een geslaagde fotoserie.

De omgang met bruidsparen is van een andere orde dan die met professionele modellen of beroemdheden: de meeste stellen zijn het niet gewend om door een (beroeps)fotograaf in beeld gebracht te worden. Toch wordt iedere fotograaf geacht om de fotosessie in goede banen te leiden.

Een extra dimensie aan het maken van een trouwreportage is dat je in de directe nabijheid van mensen bent die een bijzonder moment in hun leven beleven. Zij vieren hun liefde en gaan een officiële verbintenis aan als partners. De trouwdag is een moment van emotie. Jij als fotograaf staat die dag letterlijk en figuurlijk dichtbij. Je ziet de lach of de traan vaak als eerste, je voelt aan hoe familieverhoudingen liggen

en er wordt je soms vertrouwelijke informatie in het oor gefluisterd. Met dergelijke situaties moet je als fotograaf op een integere manier om kunnen gaan.

Wanneer jij door het bruidspaar en de gasten op die dag als ‘een van ons’ wordt beschouwd, is dat een groot compliment; het bewijst dat je aanwezigheid wordt gewaardeerd. Maar je bent naast de menselijke aspecten bovenal aan het werk. De gebeurtenissen tijdens een trouwdag worden door jou worden vastgelegd. De foto’s moeten qua techniek en compositie tip top in orde zijn zodat in lengte der jaren jouw foto’s de herinneringen van de dag doen herleven.

7

1

Van de auteur

Historisch document

Een trouwreportage wordt, vooral naarmate de jaren verstrijken, een historisch document. Jij creëert een stukje geschiedenis in de vorm van een beeldverhaal.

Zelfs al is het stel stokoud of niet meer in leven, dan worden de foto’s door het nageslacht bekeken om een een blik te werpen op de levens van hun voorouders.

Iedere reportage vereist een constante alertheid. Zowel om te anticiperen op de belangrijke momenten als om deze te vertalen naar een boeiende foto die bovendien technisch in orde is. Ongeacht of het een amateur of beroepsfotograaf betreft, het is een uiterst verantwoordelijke taak.

Iedere dag is uniek; het licht, de mensen, de locatie, het is elke keer anders. En of het nu noodweer is, of dat mensen a-fotogeniek zijn, men verwacht van jou dat het resultaat goed is.

Het heeft enige tijd geduurd voordat ik met zelfvertrouwen bruidsreportages ging maken in een stijl die mijn persoon8

lijke voorkeur heeft: de foto-journalistieke stijl. Toen ik eenmaal mijn camera, de flitser en het interpreteren van het licht volledig begreep, ging ik nog betere foto’s maken. Met de vanzelfsprekendheid om in elke situatie de juiste camera-instellingen te gebruiken hoefde ik immers mijn hoofd niet meer te breken over de techniek. Dat maakte de weg vrij om me te concentreren op de momenten waar het werkelijk om ging; emotie en puurheid!

De informatie in dit boek is gebaseerd op mijn jarenlange praktijkervaring. Je krijgt handvatten aangereikt waarmee je verder kunt bouwen aan jouw eigen specifieke stijl van fotograferen. Er wordt uitleg gegeven over hoe je de trouwdag zowel technisch als inhoudelijk goed in beeld kunt brengen.

Ter ondersteuning is bij de foto’s vermeld welke camera- en flitserinstellingen zijn gebruikt voor de betreffende opname.

Hierbij moet opgemerkt worden dat alle fotografen een eigen aanpak en voorkeur hebben. Je zult van mij niet horen: ‘het

1

Van de auteur

moet zus of het moet zo’. Er zijn collega-fotografen, die, net als ik, journalistieke stijl trouwfoto’s maken en en daarbij hun apparatuur op een andere manier inzetten.

Hun favoriete lens is wellicht een telelens terwijl dat voor mij juist mijn groothoeklens is. En waar de een graag in de manuele cameramodus fotografeert kiest de ander voor de modus van diafragmavoorkeur. Kortom, er is geen goed of fout. Er zijn nu eenmaal meerdere wegen die naar Rome leiden. Wat telt is dat jouw foto’s kwalitatief in orde zijn en dat het bruidspaar tevreden is met de door jou gemaakte foto’s.

Er is uiteraard meer dan alleen de techniek. Naast een eigen manier van het gebruik van de apparatuur heeft iedere fotograaf een andere persoonlijkheid; eentje die van grote invloed is op het contact met het bruidspaar en de gasten eromheen.

Bruidsparen kiezen een fotograaf niet alleen op diens technisch oog of fotografiestijl; de ‘klik’ met de fotograaf is van doorslaggevend belang.

“It’s more important to click with people than to click with the shutter”.

Aldus Alfred Eisenstadt, fotograaf

Oefening baart kunst

Je kunt in dit boek veel leren over hedendaagse en journalistieke stijl bruidsfotografie maar realiseer je wel dat iedere fotograaf tijd nodig heeft om zich te ontwikkelen in de praktijk. Verwacht niet van jezelf dat je gelijk op topniveau presteert.

Iedere topfotograaf is ooit begonnen bij het begin. Het is een kwestie van veel oefenen en van je fouten leren. Na verloop van tijd zal je merken dat er een (trouw) dag komt waarop je je opeens realiseert dat je niet meer bewust nadenkt over de instellingen van je camera of flitser; je stelt ze als vanzelf goed in. Je beseft dat je direct weet of bestaand licht mooi genoeg is of dat dit aangevuld moet worden met flitslicht.

9

1

Van de auteur

Vergelijk het fotograferen maar met autorijden. In het begin, toen je dit moest leren, moest je nog nadenken over het intrappen van de koppeling, schakelen, richtingaanwijzer aanzetten, remmen, gas geven, op het verkeer letten, sturen et cetera. Maar na de nodige jaren rijervaring denk je niet eens meer na over al die handelingen. Het lijkt als vanzelf te gaan. Voor fotograferen geldt precies hetzelfde. Hoe vaker je het doet, des te makkelijker het je af gaat.

De beloning

Wanneer bruidsparen het verslag van hun dag terugzien in een mooi beelddocument is dat van enorme waarde, ook voor de fotograaf. Bruidsparen zijn de meest dankbare klanten voor een beroepsfotograaf.

Die waardering is een grote beloning in zowel mentaal als financieel opzicht. Maar zoals voor alles geldt is een goede voorbereiding het halve werk. Het zal je niet alleen helpen bij het maken van prachtige foto’s maar ook om te genieten van je (werk)dag. Door dit boek te lezen heb je 10

de stap genomen om je verder te ontwikkelen als fotograaf. Vanuit mijn hart, wens ik je daarbij veel succes en plezier.

Sonja van Driel

1

Over bruidsfotografie

Mijn grootouders, in het midden, trouwden in 1917; de Eerste Wereldoorlog was in volle gang. Het is opvallend om te zien dat een bruid toentertijd in het zwart gekleed ging. Pas na 1920 veranderde deze trend en werd het meer en meer gebruikelijk om in een witte of crème-kleurige jurk te trouwen.

Door de jaren heen is bruidsfotografie enorm veranderd. Traditionele trouwfoto’s kenmerkten zich vroeger door het nodige poseerwerk. Bovendien werden in de begintijd van de fotografie alleen statiefoto’s met de familie gemaakt. De grote logge camera’s 11

1

Over bruidsfotografie

voorzien van slechts één enkel negatief lieten het niet toe om een fotoverslag van de dag te maken. Dat is jammer, want hierdoor kunnen we alleen het poserende bruidspaar en de familie zien maar kunnen geen kijkje nemen bij de gebeurtenissen die tijdens een trouwdag plaatsvonden. Waar vroeger slechts een enkele foto werd gemaakt, worden in het huidige digitale tijdperk al gauw zo’n 800 trouwfoto’s geschoten.

Dat is dan alleen nog maar van de ingehuurde fotograaf. Tel alle foto’s erbij op die door familie en vrienden worden gemaakt en het zijn er een paar duizend. Zo worden de herinneringen aan ieder moment vastgelegd.

Journalistieke stijl

Sinds een aantal jaren is er veel vraag naar journalistieke stijl bruidsfotografie. Dit kent een meer ongedwongen en informeel karakter dan de traditionele trouwfoto’s.

12

F5 | 1/30sec | ISO 200 | FL 12mm

1

Over bruidsfotografie

Er wordt niet tot nauwelijks geposeerd en de fotograaf loopt bijna onzichtbaar rond.

Geen statiefoto’s in een studio, geen foto’s van een bruid gedrapeerd over de motorkap van de trouwauto, maar foto’s in documentaire stijl van al hetgeen er gebeurt, zonder geënsceneerde situaties.

Registreren versus regisseren

De journalistieke stijl bruidsfotografie kenmerkt zich door het weergeven van een zo realistisch mogelijk beeld van de trouwdag.

Waar de traditionele fotograaf het maken van de trouwfoto’s eerder regisseert, is het de hedendaagse trouwfotograaf die registreert, zodanig dat de dierbare momen-

ten en de mensen op hun fraaist worden vastgelegd. Omdat de foto-opnames heel natuurlijk tot stand komen, herkennen bruidsparen zichzelf in de foto’s en zien de gebeurtenissen van de dag terug in het beeldverhaal.

Alhoewel veel bruidsparen ook een aparte fotoserie met mooie portretten en spontane foto’s van zichzelf willen hoeft ook een dergelijke fotosessie niet geforceerd te verlopen. Dan denk je misschien dat er geposeerd moet worden, maar dat hoeft niet per se. Een goede fotograaf weet een dusdanige situatie te creëren, dat het maken van een spontane fotosessie als vanzelf lijkt te gaan.

13

1

Over bruidsfotografie

De trouwdag is een speciale dag voor koppels. Er wordt geld, zorg en aandacht besteed aan alle facetten en details van deze dag. De organisatie en praktische zaken zijn belangrijk voor een soepel verloop.

Hoe kun je je als fotograaf zo goed mogelijk voorbereiden om de gewenste reportage te maken?

•

Neem een week van tevoren contact op met het bruidspaar om de details van de dag te bespreken. Informeer naar de aanvangstijden en de locaties. Noteer alle belangrijke adressen en GSM nummers die je nodig hebt tijdens de trouwdag.

•

Vraag het bruidspaar in dit voorgesprek hoe zij de samenstelling van de groepsfoto’s wensen. Op de trouwdag zelf wil men genieten en geen praktische keuzes meer hoeven maken. Bovendien kunnen zij dan van tevoren nadenken over de samenstelling van de groepsfoto’s. Indien er gescheiden of overleden ouders zijn 14

voorkom je zo ‘pijnlijke’ situaties op het fotomoment.

•

Als je onzeker bent over het fotograferen op nieuwe locaties ga dan van tevoren kijken en beoordeel de (licht)omstandigheden. Maak eventueel alvast enkele foto’s. Bij het stadhuis en de kerk vindt men dat niet vreemd. Maar besef wel dat de weers- en lichtomstandigheden geheel anders kunnen zijn op de trouwdag zelf.

•

Let er op dat je GSM uit staat tijdens de plechtigheden of laat deze achter in je auto. Alleen als je je verplaatst van de ene naar de andere locatie kun je je GSM gebruiken.

•

Techniek is altijd onderhevig aan storingen. Zorg als professioneel fotograaf dat je over een back-up camera beschikt.

Mocht je hoofdcamera stukgaan, dan heb je nog een reservecamera en kun je verder gaan met fotograferen.

1

Over bruidsfotografie

Een extra voordeel is dat je op de reservecamera een andere lens kunt bevestigen waardoor je deze niet steeds hoeft te verwisselen. Wanneer je niet over een scala aan apparatuur beschikt, is deze te huur in de vakhandel tegen zeer redelijke prijzen.

•

Het is belangrijk dat je apparatuur compleet en in orde is. Pak je fototas de dag van tevoren al in en zorg voor volgeladen batterijen. Check of alles compleet is: camera’s, lenzen, volle batterijen, memory cards, je checklist met tijden, adressen, routebeschrijvingen, belangrijke telefoonnummers, et cetera.

•

Arriveer altijd op tijd. Hou rekening met mogelijke files en vertraging wanneer je naar het bruidspaar afreist. De trouwdag heeft een tijdsplanning waar niet of nauwelijks van afgeweken kan worden.

Je ‘mist’ bepaalde foto’s als je te laat aankomt.

•

Zorg voor een deugdelijke auto met een volle benzinetank. Pech onderweg kun je je op deze dag niet permitteren.

•

Neem wat te eten en te drinken mee. Je weet immers niet wanneer er een versnapering wordt aangeboden.

•

Voor wat betreft de keuze van je outfit is het goed om je aan te passen aan de setting. Je hoeft uiteraard niet in galakleding te verschijnen maar een spijkerbroek is niet erg gepast.

•

Maak een lijstje van de foto’s die je tijdens de fotosessie in ieder geval wilt maken. Zo’n lijstje geeft je houvast ingeval je ideeën en inspiratie ‘op raken’ tijdens een fotosessie.

15

2

16

Apparatuur en instellingen

2 Camera en flitser Welke apparatuur heb je

nodig?

Een spiegelreflexof systeemcamera met een zoomlens van circa 24-70mm of 18-55mm en een reportageflitser is het minimale aan apparatuur om goede beelden vast te leggen tijdens een trouwdag.

Het merk is niet van belang. Het is een feit dat hoe beter (lees: duurder) de apparatuur, des te kwalitatiever de foto’s zullen zijn. Wanneer je budget het toelaat, is de aanschaf van kwalitatietsapparatuur een goede investering. Realiseer je tegelijkertijd dat geen enkele fotograaf zijn of haar loopbaan is begonnen met de duurste spullen.

Naarmate je langer als fotograaf werkt zal je steeds betere apparatuur willen aanschaffen. Mocht je hierin niet kunnen of willen investeren kan je voor redelijke prijzen bij een cameraverhuurbedrijf professionele apparatuur huren.

Om verschillende redenen is het raadzaam om met twee body’s te werken. Ten eerste omdat je zo altijd over een back-up camera beschikt. Mocht de ene camera het begeven (dit is overigens één keer voorgekomen in mijn jarenlange carrière) is er altijd nog de reservecamera waarmee je verder kunt fotograferen.

Het tweede voordeel is dat je bij het gebruik van verschillende lenzen de lens op de body niet keer op keer hoeft te verwisselen. Dat scheelt tijd en zorgt ervoor dat je het beslissende moment niet hoeft te missen.

17

2 Camera en flitser Investering van apparatuur

Een semi-professionele camera, een paar goede lenzen en een reportageflitser kun je al aanschaffen voor circa 2.000 Ă 3.000 euro. Afhankelijk van je budget en je wensen, kun je uiteraard kiezen voor een duurdere camera.

zoals de Noordpool afreizen).

B

Een grote sensor waardoor er meer pixels in de fotobestanden kunnen worden geplaatst. Dit verhoogt de kwaliteit van de foto’s (toepasbaar voor bijvoorbeeld reclamefotografen die grote en/of kwalitatief hoogstaande afbeeldingen maken).

Wat zijn de voordelen van C Een snellere opnamesnelheid wat beeen dure, professionele langrijk is bij het continue fotograferen van een actie (toepasbaar voor bijvoorbeeld sportfotografen die snelle acties body? moeten fotograferen).

D

Een betere ruisonderdrukking waardoor je de ISO kunt opvoeren om in donkere situaties te fotograferen (toepasbaar voor bijvoorbeeld concertfotografen die op slecht verlichte locaties moeten fotograferen). snelle autofocus wat profijtelijk is A De body is van metaal en niet van po- Ebij Een continue focus (toepasbaar voor bij-

lyester waardoor je in extreme kou kunt fotograferen zonder dat de camera blokkeert (toepasbaar voor bijvoorbeeld natuurfotografen die naar koude gebieden 18

voorbeeld modefotografen die mannequins op de catwalk moeten fotograferen).

2 Camera en flitser Nu zijn de opgesomde voordelen voor een bruidsfotograaf ook belangrijk. Maar laten we realistisch zijn, hoe vaak verblijf jij voor lange tijd met een bruidspaar buiten in de vrieskou? En vergroot jij een trouwfoto tot een groot formaat zoals reclamefoto’s in abri’s? Trekken jouw bruidsparen een sprintje op hun trouwdag? En is een trouwzaal of kerk nu werkelijk zo donker?

Het antwoord laat zich raden.

Kortom, met semi-professionele apparatuur kun je uitstekend uit de voeten. In theorie mag de kwaliteit dan iets minder zijn maar een foto wordt altijd nog gemaakt door een mens en niet door de camera. Het hebben van goede apparatuur is belangrijk maar niet het belangrijkste om een goede fotograaf te zijn. Het is vooral het oog van de fotograaf waar het om draait.

mers van tevoren niet of je genoodzaakt bent om te flitsen. Locaties kunnen slecht verlicht zijn, of het bruidspaar is gepositioneerd in tegenlicht. Flitslicht toevoegen is dan de enige oplossing om een correct belichte foto te maken.

Wanneer je werkelijk betere foto´s wilt maken is een reportageflitser noodzakelijk. Kies bij de aanschaf bij voorkeur de meest krachtige flitser. Het grote voordeel daarvan is de hoeveelheid flitslicht die het af kan geven. Dat is belangrijk want in sommige gevallen is er veel flitskracht nodig om een onderwerp goed te belichten.

Voor tips over je keuze verwijs ik door naar het artikel 8 Aandachtspunten voor de aanschaf van een Reportageflitser.

Een reportageflitser is onmisbaar

Iedere serieuze fotograaf kan niet zonder een goede reportageflitser. Je weet im19

2

Objectieven

Een van de belangrijkste factoren voor het maken van een kwalitatief goede foto is het objectief (lens) op je camera. Helderheid, scherpte, beeldverhoudingen en kleurweergave worden grotendeels door het objectief bepaald.

Veel fotografen investeren eerder in dure lenzen dan in een dure professionele body. De lens is het ‘oog’ van de camera en is van invloed op de kwaliteit van de foto. Het zou niet logisch zijn om een dure

Objectieven met een lang brandpuntsafstand (in dit voorbeeld 70mm) noemt men teleobjectieven. Hiermee trek je als het ware het onderwerp naar je toe.

20

camera met een goedkope lens te gebruiken. De optiek en het goedkope glas zal de kwaliteit van de foto teniet doen. Daarentegen valt er wel winst te behalen bij een professionele lens gevat op een semi-professionele body.

Mocht je twijfelen of je je beschikbare budget in een dure body of een dure lens zal steken, besef dan dat dure objectieven niet alleen de kwaliteit van foto’s ten goede komen maar ook dat een lens zijn waarde blijft behouden.

Dezelfde foto-opname, gemaakt vanaf dezelfde afstand ten opzichte van het gebouw, maar nu met een brandpuntsafstand van 18mm. Hiermee lijkt er afstand tot het onderwerp te ontstaan. De beeldhoek is groter dan bij een teleobjectief.

2

Objectieven

Een kenmerk van objectieven is de lichtsterkte

Onder lichtsterkte verstaan we de grootste lensopening die haalbaar is. Zo kan een

Daarom is het beter om objectieven met een gering zoombereik te gebruiken zoals bijvoorbeeld24-70mm.

In tegenstelling tot lenzen met een vast brandpuntsafstand bieden zoomlenzen het gemak om snel in of uit te zoomen.

Dat maakt het fotograferen makkelijker; zo hoef je niet steeds naar voren of naar achteren te stappen.

De voordelen van lichtsterke objectieven ten opzichte van minder lichtobjectief het volgende kenmerk hebben: 24-70mm en F2.8. Hier is 24mm tot 70mm de brandpuntsafstand en is F2.8 de maximale lensopening (diafragma). Het objectief heeft dus een lichtsterkte van 2.8.

Zoomobjectieven zijn opgebouwd uit een serie ronde lenzen die nodig zijn om alle beeldfouten te corrigeren. Objectieven die veel lenzen nodig hebben zoals zoomobjectieven met een groot zoombereik van bijvoorbeeld 18-200mm, zijn complex.

Dat maakt ze gevoeliger voor beeldfouten.

sterke

• met de grote lensopening kan je fotograferen met een snelle(re) sluitertijd

• met de grote lensopening krijg je meer onscherpte in de achtergrond

• een mooiere kleurweergave • een snellere autofocus

21

2

Cameramodus

Icoontjes zoals tulp, portret, berg e.d. als mede de modus P en AUTO zijn modussen waarbij de camera automatisch het diafragma, de sluitertijd en de

ISO waarde bepaalt.

De cameratechniek ‘beslist’ in deze automatische stand niet alleen de instellingen maar ook of de ingebouwde flitser wordt uitgeklapt om een foto te belichten met flitslicht.

Dat je tijdens een trouwdag niet in één van deze volautomatische standen fotografeert is essentieel. Jij wilt immers zelf controle over de uiteindelijke foto´s hebben en dit niet overlaten aan de keuzes van de automatische instellingen van je camera.

A of Av

Bij het halfautomatische programma A of Av (Aperture of Aperture value) stel je 22

zelf het diafragma in. Op het moment dat je de ontspanknop indrukt, wordt de automatische belichtingsmeter geactiveerd.

Deze meet het terugkaatsende licht van je onderwerp en de camera kiest een passende sluitertijd voor het maken van een correct belichte foto. De diafragmavoorkeurstand wordt gebruikt door professionals en topamateurs die zich bezig houden met reportagefotografie. Het snel kunnen reageren in verschillende situaties kan deze halfautomatische stand vergemakkelijken.

S of Tv

Bij het halfautomatische programma S of Tv (Shutter speed of Time value) kies je ervoor om zelf de sluitertijd in te stellen.

Zodra je de ontspanknop indrukt, wordt de automatische belichtingsmeter geactiveerd. Deze meet het terugkaatsende licht van je onderwerp. De camera kiest vervolgens een passende diafragmaopening voor het maken van een correct belichte foto. De tijdvoorkeurstand wordt door professionals en topamateurs gebruikt.

2

Cameramodus

M

In de M stand (manueel) stel je zelf de sluitertijd en het diafragma in. Op het moment dat je de ontspanknop indrukt, wordt de automatische belichtingsmeter geactiveerd.

Deze meet het terugkaatsende licht van je onderwerp. De belichtingsmeter in de camera geeft aan of je de instelling moet wijzigen om een goed belichte foto te maken. In de regel geldt dat de lichtmeter in het midden moet staan (zie afbeelding).

De Manuele stand lijkt omslachtiger omdat bij iedere foto de sluitertijd en diafragma moeten worden ingesteld. Toch krijg je hier redelijk snel handigheid in en kun je deze manier ‘eigen’ maken. Deze stand wordt vaak gebruikt door professionals en topamateurs.

De manier waarop ik mijn apparatuur gebruik is erop gericht om zoveel mogelijk goed belichte opnames te maken zodat ik achteraf geen foto’s hoef te ‘repareren’ in een fotobewerkingsprogramma.

Dat kost namelijk zeeën aan tijd.

Niet dat een afdruk onbewerkt de deur uit gaat; elke foto wordt nog bewerkt alvorens deze af te drukken of online te plaatsen.

Lees paragraaf Sonja’s camera- en flitserinstellingen welke ‘technische keuzes’ ik maak bij het vastleggen van een trouwdag.

In paragraaf Camera- en flitserinstellingen wordt toelichting gegeven over de instellingen die voor jou wellicht een goede keus zijn.

Maar laten we eerst de techniek eens dieper induiken.

23

2

De belichtingsdriehoek

De belichting van een foto wordt bepaald door drie factoren: 1. Diafragma 2. Sluitertijd 3. ISO

Voor het maken van een correct belichte foto kies je een bepaalde instelling. Deze is afhankelijk van de hoeveelheid aanwezig licht van de scène in de foto.

Diafragma

Genormeerde reeks: F1, F1.4, F2, F2.8, F4, F5.6, F8, F11, F16, F22, F32, F45 en F64.

Hiertussen bevinden zich gedeeltelijke (1/2 of 1/3) stops zoals bijvoorbeeld F3.5, F6.7 et cetera.

Het diafragma bepaalt hoeveel licht er op de sensor valt. Hoe lager het diafragmagetal des te groter de lensopening. Bij een grote opening ontvangt de sensor daar24

door een grotere hoeveelheid licht dan bij een kleine lensopening.

Bij de diafragmawaarde is iedere stop een factor 2 in de oppervlakte van de opening van de lens. Dat houdt in dat iedere stop de helft of het dubbele van de hoeveelheid licht doorlaat.

Sluitertijd:

Genormeerde reeks: 1/8000sec, 1/4000sec, 1/2000sec, 1/1000sec, 1/500sec, 1/250sec, 1/125sec, 1/60sec, 1/30sec, 1/15sec et cetera.

Hiertussen bevinden zich gedeeltelijke (1/2 of 1/3) stops zoals bijvoorbeeld 1/200sec, 1/40sec et cetera.

De sluitertijd is de tijdsperiode waarin de sensor wordt belicht. Hoe langer de sluiter open staat, des te meer licht er op de sensor valt. Bij de sluitertijd is iedere stop een factor 2 in de duur dat de sluiter open staat. Dat houdt in dat iedere stop de belichtingstijd halveert of verdubbelt.

2

De belichtingsdriehoek

ISO:

Genormeerde reeks: ISO25, ISO50, ISO100, ISO200, ISO400, ISO800, ISO1600, ISO3200 et cetera.

Hiertussen bevinden zich gedeeltelijke (1/2 of 1/3) stops zoals bijvoorbeeld ISO 640, ISO 320 et cetera.

De ISO bepaalt hoeveel licht er nodig is voor het maken van een foto. Hoe hoger de ingestelde ISO waarde des te minder licht is er nodig om een correct belichte foto te maken. Bij ISO is iedere stop een factor 2 in de benodigde hoeveelheid licht voor de lichtmeting van een foto. Dat houdt in dat iedere stop de helft of het dubbele van de hoeveelheid licht nodig heeft.

Een wijziging van ĂŠĂŠn van de drie instellingen heeft gevolgen voor de belichting van de foto. Wanneer je in de manuele cameramodus fotografeert en je bij het diafragma een volle stop verandert, moet je eveneens een volle stop veranderen bij de sluitertijd of de ISO waarde. Elke verandering van een volle stop betekent een

halvering of verdubbeling van de hoeveelheid licht dat op de sensor valt.

We nemen het hypothetische geval dat bij een bepaalde hoeveelheid licht een goed belichte foto kan worden gemaakt met de volgende instelling: F8 | 1/250sec | 400ISO Bij het veranderen van het diafragma met 1 stop moet de sluitertijd evenredig met 1 stop worden aangepast. De instelling ziet er dan als volgt uit: F5.6 | 1/500sec | 400ISO Bij het veranderen van de sluitertijd met 1 stop kun je er ook voor kiezen om niet het diafragma maar de ISO evenredig met 1 stop aan te passen. De instelling ziet er dan zo uit: F8 | 1/500sec | 800ISO

25

2

Diafragma

Het diafragma is de lensopening in het objectief. Deze bestaat uit een aantal metalen plaatjes (lamellen) die samen een cirkelvormige opening vormen.

op de hoeveelheid scherptediepte in een foto. Men is vaak in de veronderstelling dat met een grote lensopening van bijvoorbeeld F4 de scène wordt afbeeld met een geringe scherptediepte, oftewel een

Het diafragma heeft als doel de lichthoeveelheid die naar de sensor gaat te regelen. Hoe groter de lensopening, des te sneller het benodigde licht de sensor bereikt. Hoe kleiner de lensopening, des te langer het duurt voordat het licht de sensor bereikt. Met andere woorden, een kleine lensopening vereist een langere sluitertijd dan een grote lensopening. En een grote lensopening heeft een kortere sluitertijd nodig.

onscherpe achtergrond, en dat een kleine lensopening van bijvoorbeeld F16 ervoor zorgt dat het hele gebied scherp wordt afgebeeld. Maar dit is slechts ten dele waar.

Minstens zo belangrijk voor het bepalen van de hoeveelheid scherptediepte in een foto zijn de brandpuntsafstand en het scherpstelpunt. Lees verder over scherptediepte van een foto in de volgende paragraaf.

De lensopening is niet alleen gerelateerd aan de hoeveelheid licht die wordt doorgelaten. Het diafragma heeft ook invloed

26

2

Scherptediepte

Scherptediepte wordt ook wel aangeduid met D.O.F. (Depth of Field). Dit is het gebied van een aanvaardbare scherpte dat zich uitstrekt voor en achter het punt waarop je scherpstelt. Het is dus het gehele scherptegebied in de foto.

De hoeveelheid scherptediepte is afhankelijk van drie factoren:

1)

De instelling van het diafragma (lensopening). Kleine diafragma’s van bijvoorbeeld F16 geven meer scherptediepte dan grote diafragma’s zoals bijvoorbeeld F2.8.

2)

De brandpuntsafstand van de lens.

Een groothoeklens van bijvoorbeeld 24mm geeft meer scherptediepte dan een 200mm lens.

Wanneer je een geringe scherptediepte wilt verkrijgen, bijvoorbeeld omdat je op een portretfoto het gezicht scherp en de achtergrond onscherp in beeld wilt brengen, kun je het beste een telelens gebruiken, het diafragma wijd open zetten en niet ver van het onderwerp gaan staan. Bijvoorbeeld zo: FL* 70mm, F2.8, scherpstelpunt op 1 meter (* Focal Length = brandpuntsafstand).

Wanneer je een grote scherptediepte wilt verkrijgen, bijvoorbeeld om een hele trouwzaal of kerkinterieur scherp in beeld te krijgen, kun je het beste een groothoeklens gebruiken en niet te dicht op het onderwerp scherpstellen. Bijvoorbeeld: FL 14mm, scherpstelpunt op 8 meter. Een kleine lensopening van F16 is niet nodig om een grote scherptediepte te verkrijgen.

F4 zal volstaan.

3)

De afstand tussen de camera en het scherpstelpunt. Scherp stellen op een onderwerp op 10 meter afstand geeft meer scherptediepte dan wanneer dat punt 2 meter zou zijn.

27

2

Scherptediepte Deze trouwzaal is niet zo groot. Vanaf het standpunt van de camera is de afstand tot de wand achter de trouwambtenaar maximaal 6 meter. Er is scherp gesteld op het bruidspaar dat zich op een afstand van circa 1,5 meter van de camera bevindt. Het scherptegebied begint bij 0,82 meter en eindigt bij 8.65 meter. Alles binnen dit gebied wordt dus scherp afgebeeld. Het totale bereik van scherptediepte is 7,83 meter. Met diafragma F4!

F4 | 1/25sec | ISO 800 | FL 12mm | +1 stop

28

2

Scherptediepte Het interieur van deze kerk heeft een totale lengte van circa 30 meter. Er is scherp gesteld op een afstand van circa 15 meter. Dat is het punt halverwege de kerk. Met de genoemde camera-instellingen begint het scherptegebied bij 1,61 m en reikt tot ‘oneindig’.

Omdat alles vóór 1,61m niet in beeld is, is de onscherpte niet waar te nemen.

F4 | 1/20sec | ISO 800 | FL 12mm | +1 stop

29

2 Wat is DOF en wat DOF calculator?

Scherptediepte is een Op deze DOF calculator kun je keuzes ma-

DOF staat voor Depth of Field. Het is het gebied van de scherptediepte in een foto.

Met een DOF calculator kun je uitrekenen welk gebied in een foto scherp wordt afgebeeld. Dit wordt bepaald aan de hand van een bepaald diafragma in combinatie met een bepaalde focusafstand en een bepaald brandpuntsafstand.

30

ken voor de sensorgrootte, de brandpuntsafstand, het diafragma en de focusafstand (de afstand tot het onderwerp waarop je scherpstelt).

Door op ‘Bereken’ te klikken wordt het scherptedieptegebied uitgerekend. Je ziet de afstand waar de scherpte begint, dan de afstand waar de scherpte eindigt en tot slot zie je het totale gebied van de scherptediepte.

2

Sluitertijd

De sluitertijd is gerelateerd aan bewegings(on)scherpte in een foto. Als we een snel bewegend onderwerp hebben en dit scherp willen afbeelden, dan kunnen we het beste kiezen voor een korte sluitertijd. Maar als we de indruk van snelheid willen tonen en ‘beweging’ in de foto willen zien, kiezen we voor een lange sluitertijd.

De mate van bewegingsonscherpte is afhankelijk van drie factoren:

1) De gekozen sluitertijd 2) De mate van de beweging van de

camera

3) De mate van de snelheid van het

bewegende onderwerp

Deze factoren staan allen met elkaar in verband. Zo kan een bewegend onderwerp met een snelle sluitertijd van bijvoorbeeld 1/500sec scherp worden afgebeeld. Een stilstaand onderwerp kan met dezelfde sluitertijd ook scherp worden

afgebeeld. Daarnaast kan een bewegend onderwerp met een sluitertijd van bijvoorbeeld 1/30sec bewegingsonscherpte veroorzaken maar een stilstaand onderwerp kan met dezelfde sluitertijd wel scherp worden afgebeeld.

Zonder ons dit te beseffen, beweegt de camera door de beweging van onze handen en ons lichaam, zelfs wanneer wij denken dat wij bewegingloos staan. Als globale richtlijn geldt dat de langste sluitertijd om uit de hand te fotograferen (met andere woorden, zonder gebruik te maken van een statief) gelijk staat aan de brandpuntsafstand. Dat betekent dat je met een standaardobjectief van 50mm tot 1/50sec uit de hand kunt fotograferen. Bij een objectief van 30mm geldt dat je nog uit de hand kunt fotograferen tot 1/30sec en met een 200mm objectief tot 1/200sec.

Beschouw dit als een globale richtlijn.

Mijn persoonlijke ervaring is dat zelfs met tragere tijden het in veel gevallen (dus niet altijd) goed lukt om bewegingsonscherpte te voorkomen.

31

2

Sluitertijd

De hoeveelheid bewegingsonscherpte is onder meer afhankelijk van de beweging van het onderwerp. Snelle bewegingen vertonen in de foto meer bewegingsonscherpte dan minder snelle bewegingen.

Bekijk de volgende foto’s eens en let op de sluitertijden en de bewegingsonscherpte die veroorzaakt wordt door de bewegingen van de onderwerpen.

F5.6 | 1/10ec | ISO 400 | FL 30mm

In bepaalde gevallen kun je een snelle sluitertijd kiezen om de beweging enigszins te bevriezen. Terwijl je in andere gevallen een trage sluitertijd prefereert om fraaiere resultaten te krijgen; het ‘zien’ van beweging maakt een foto minder statisch.

32

2

Sluitertijd

F4 | 1/20sec | ISO 400 | FL 24mm

Het tonen van bewegingsonscherpte of juist het bevriezen ervan is altijd afhankelijk van de gekozen sluitertijd en de hoeveelheid beweging die in het onderwerp zit. Hoe sneller de beweging des te meer bewegingsonscherpte. Hoe trager de sluitertijd des te meer bewegingsonscherpte.

33

2

Sluitertijd F11 | 1/60sec | ISO 400 | FL 24mm

In het dwarrelen van (rozen)blaadjes zit minder snelheid dan bijvoorbeeld in het strooien van rijst.

Bij tragere snelheden kun je desgewenst tragere sluitertijden instellen.

F6.3 | 1/160sec | ISO 400 | FL 24mm

Bij het strooien van rijst is een sluitertijd van 1/160sec of korter noodzakelijk om de rijstkorrels niet als lange strepen waar te nemen. Hoe korter de sluitertijd, des te minder bewegingsonscherpte wordt veroorzaakt.

34

2 De ISO waarde is de mate van gevoeligheid voor licht op de sensor. Hoe hoger de ISO waarde, des te minder licht nodig is om een goed belichte foto te kunnen maken. Doorgaans gebruik je 100 ISO wanneer je beschikt over veel licht en 800 of 1600 ISO bij weinig licht. Bij een ISO waarde van 1600 heb je dus het voordeel om te fotograferen

ISO bij weinig licht. Maar naarmate je de ISO verhoogt moet je er rekening mee houden dat ruisvorming toeneemt.

De camerafabrikanten ontwikkelen steeds betere technieken om ruis te onderdrukken. Bij het kopen van de meest recente versie van een camera heb je maximaal profijt van een goede ruisonderdrukking.

F2.8 | 1/20sec | ISO 1600 | FL 12mm

In donkere kerken kun je de ISO verhogen naar 1600. Een lichtsterke lens van F2.8 heeft hier het voordeel dat je kunt fotograferen met een snellere sluitertijd dan met minder lichtsterke.

35

2

ISO

F8 | 1/160sec | ISO 400 | FL 12mm

Meestal gebruik ik ISO 400, ook buiten bij voldoende licht. In theorie is het zo dat hoe hoger de ISO, des te meer ruis ontstaat. Maar het verschil in ruisvorming tussen 200 en 400 ISO is verwaarloosbaar en nauwelijks waarneembaar op foto’s. Het voordeel van ISO 400 is dat je zo kunt profiteren van een snelle sluitertijd, wat noodzakelijk is als er veel beweging van het onderwerp is.

36

2

Witbalans

Ieder soort licht heeft een bepaalde kleurtemperatuur en wordt geduid in Kelvin graden. De aanduiding van deze graden heeft niets te maken met onze warmtetemperatuur Celsius. Celsius geeft de warmte in

graden aan, Kelvin geeft de lichtkleur in graden aan.

De volgende tabel toont de kleurtemperatuur van verschillende lichtbronnen.

Lichtbron: Kleurtemperatuur in Kelvin: Kaarslicht 1800 K Zonsop/ondergang 2000 K TL buis 2400 K Gloeilamp 2800 K Halogeen lamp 3200 K Flitslicht 5500 K Daglicht onbewolkt tot schaduw 5600 K Wanneer je fotografeert met de witbalansinstelling Auto (aangeduid met AWB), blijkt het in de praktijk een redelijk accurate kleurbalans te geven.

De voordelen van het instellen van AWB zitten vooral in het gemak. Doordat de kleurbalans bijna altijd vanzelf goed wordt

aangepast, hoef je er verder niet naar om te kijken. Vooral in reportagefotografie waarbij je steeds in wisselende lichtsituaties verkeert en vaak snel moet handelen om het fotomoment te vangen, is dit een groot voordeel.

37

2

Witbalans F4 | 1/30sec | ISO 400 | FL 18mm Witbalans AWB

De belichting bestaat uit binnenvallend daglicht door de ramen links (5600K), het kunstlicht van de kroonluchters (2800K) en het frontale licht van de flitser (5500K). Dit zijn drie verschillende kleurtemperaturen in ĂŠĂŠn beeld.

Omdat de lichtbronnen van de flitser en het binnenvallende daglicht overheersen, is er een redelijk goede kleurweergave. Het enige dat een afwijkende kleurbalans in de foto vertoont, is hetgeen dat door het kunstlicht wordt belicht.

38

2

Witbalans

F5.6 | 1/60sec | ISO 400 FL 20mm | Witbalans AWB | geflitst via het plafond

De belichting bestaat uit binnenvallend daglicht, kunstlicht en flitslicht (indirecte flits via het plafond).

39

2

Witbalans

F4 | 1/15sec | ISO 400 | FL 12mm | Witbalans Kunstlicht

In uitzonderlijke situaties overheerst slechts één kleurtemperatuur. In dit voorbeeld is de trouwzaal volledig belicht door kunstlicht, er schijnt geen buitenlicht naar binnen.

De flitser staat uit. Zo is er sprake van slechts één kleurtemperatuur, namelijk 2800 Kelvin. De instelling van de witbalans is bij deze opname op Kunstlicht gezet.

40

2

Lichtmeting

Spiegelreflex- en systeemcamera’s beschikken over ingebouwde lichtmeters. Het licht dat wordt gemeten, is het licht dat door het onderwerp wordt terug gereflecteerd naar de camera. Eén of meerdere sensoren meten op verschillende punten de hoeveelheid van het binnenkomende reflecterende licht. Aan de hand van deze gegevens wordt een gemiddelde gemaakt welke zou moeten volstaan om een goed belichte foto

te maken.

De lichtmeter in de camera is geijkt op een lichtreflectie van 18%. De camera gaat er dus van uit, dat wat je in de beeldzoeker ziet, een gemiddelde van ongeveer 18% licht reflecteert. Dat is in de meeste gevallen ongeveer wel juist. Maar de mate van reflectie varieert en wordt bepaald door het type en de kleur van het onderwerp.

De automatische lichtmeter in de camera berekent de belichting aan de hand van het terugkaatsende licht van de scène. Zolang het onderwerp een gemiddelde reflectie heeft, zoals in deze foto, zal de lichtmeter een correcte belichting aangeven.

F5.6 | 1/2000sec | ISO 400 | FL 24mm

41

2

Lichtmeting F8 | 1/200sec | ISO 400 | FL 40mm -1 stop

Donkere partijen (de mensen met donkere kleding) reflecteren nauwelijks licht. Dit vertaalt de camera naar een gemiddelde belichting. Zou je de belichting niet aanpassen, is de foto overbelicht. Deze opname is met 1 stop onderbelicht en daardoor correct belicht. Met onderbelichten laat je minder licht toe waardoor de hele foto donkerder wordt.

F14 | 1/400sec | ISO 400 | FL 50mm | geen belichtingscompensatie

Er wordt vaak verondersteld dat het fotograferen van een bruidspaar met kleding in wit en zwart erg lastig is. Toch valt dat wel mee.

Een witte trouwjurk reflecteert veel licht en een donke pak weinig. De combinatie van deze twee brengt de lichtreflectie in balans. Overof onderbelichten is daardoor niet nodig.

42

2

F4 | | 1/80sec | ISO 800 | FL 12mm

Lichtmeting Er zijn situaties waar teveel lichtreflectie is zoals witte muren in een trouwzaal of kerk.

Omdat de automatische lichtmeter in de camera de belichting aan de hand van het terugkaatsende licht van de witte muren berekent is de foto links onderbelicht.

Er is simpelweg teveel reflectie van het licht. De foto rechts is gemaakt met een overbelichting van een stop; de sluiter staat niet 1/80 maar 1/40sec open. Hierdoor is de sensor langer belicht waardoor de hele foto lichter is geworden.

F4 | | 1/40sec | ISO 800 | FL 12mm | +1 stop

43

2

Lichtmeting De foto is gemaakt met 1/125sec. Er is teveel reflectie van het licht dat van buiten door de lamellen naar binnen schijnt.

F5.6 | | 1/125sec | ISO 400 | FL 20mm

De foto is overbelicht met 1 stop; de sluitertijd is verlengd tot 1/60sec.

Dat heeft ervoor gezorgd dat er een langere tijd licht op de sensor viel. De hele foto is lichter geworden en correct belicht.

F5.6 | | 1/60sec | ISO 400 | FL 20mm | +1 stop

44

2

Lichtmeting

F8 | 1/200sec | ISO 400 | FL 18mm | Matrixmeting | +0,7 stop

Bij Matrixmeting, ook wel Meervlaksmeting genoemd, worden alle delen van het beeld gemeten. Op basis daarvan wordt een gemiddelde belichting gekozen, die zowel de schaduwen als de lichte delen goed laat uitkomen. Zie rechthoek in de foto.

Bij Centrummeting worden de delen van het beeld gemeten die in de middelste zone liggen. De foto wordt hierdoor minder beïnvloed door het licht aan de randen van de scène. Zie grote cirkel in de foto.

Bij Spotmeting wordt alleen het licht in het midden van het beeld gemeten. Wat daarbuiten ligt, wordt dus niet meegenomen in de lichtmeting. Zie kleine cirkel in de foto.

Welke meting je ook kiest, je moet de gemeten waarden wel juist interpreteren.

Het is een kwestie van inschatten of het om een gemiddelde reflectie van het onderwerp gaat, of dat je ten opzichte van de meting juist moet over- of onderbelichten

De kunst is om een middentoon te selecteren en daarop de lichtmeting te verrichten.

In de praktijk is Matrixmeting of Centrummeting het meest gebruikt bij reportagefotografen.

45

2

RAW versus JPG

Naast de instellingen op je camera en de keuze voor manuele of halfautomatische camera stand, is er nog een belangrijke keus om te maken: RAW of JPG.

is uiteindelijk het type bestand dat nodig is om door digitale apparaten te worden weergegeven of om te worden afgedrukt als foto.

RAW versus JPG, het is een veel besproken onderwerp onder fotografen. De meningen over de noodzaak van fotograferen in RAW in plaats van JPG lopen nogal uiteen. Maar wat zijn nu precies de verschillen?

Omdat JPG alle pixels samenvoegt ontstaat er in theorie enig kwaliteitsverlies. Dit verlies is nadelig wanneer je een foto uitvoerig gaat bewerken in een fotobewerkingsprogramma. Het corrigeren op kleurzwemen, ruis of helderheid levert bij RAW betere resultaten op dan in JPG. Maar laat je ook niet wijs maken dat je met een JPG bestand ‘niets’ kunt uithalen. Kleine bewerkingen zijn prima mogelijk. Bovendien, als je foto bij de opname al goed belicht wordt, hoeft er niet gecorrigeerd te worden. Je doet dan alleen de minimale bewerkingen om het beeld te verfraaien zoals het verbeteren van contrast, helderheid en verscherping.

Iedere pixel bevat kleurgegevens. Er zijn pixels voor rood, groen en blauw (RGB). Bij het opslaan in een JPG bestand worden die drie kleuren gemengd en samengevat tot één pixel. Het JPG formaat perst de pixels in de bestanden dus samen waardoor deze kleiner worden gemaakt. Bij RAW wordt deze menging niet gedaan waardoor de kleuren rood, groen en blauw intact blijven. Als gevolg daarvan is het RAW formaat veel groter dan JPG. Bij RAW blijven de kleurgegevens onbewerkt beschikbaar; de bestanden zijn in feite nog niet ‘ontwikkeld’ tot foto.

Er is aparte software nodig om het ruwe bestand tot een JPG bestand te maken. JPG 46

2

RAW versus JPG

Plussen en minnen van JPG camera.

- RAW wordt niet door alle software + Vrijwel alle software herkent JPG be- herkent als foto.

standen als foto.

+ +

Snelle verwerkingstijd op de computer.

Geringe opslag op de computer en de geheugenkaart in de camera.

-

Mindere kwaliteit wanneer foto’s uitgebreid worden bewerkt of gecorrigeerd in een fotobewerkingsprogramma.

Plussen en minnen van RAW + Betere resultaten bij uitgebreide foto-

bewerkingen.

+

Betere resultaten bij het corrigeren van foto’s op bijvoorbeeld ruis, kleurzweem en over- of onderbelichting e.d.

-

Trage verwerkingstijd op de computer.

Grote opslagcapaciteit nodig op de computer en de geheugenkaart in de

-

Om de RAW bestanden als JPG foto herkenbaar te maken, moeten deze eerst omgezet worden in een bewerkingsprogramma zoals Lightroom, Photoshop of de bij de camera meegeleverde software.

De keuze voor RAW of JPG hangt af van de eisen die jij als fotograaf aan de eindresultaten stelt. In de praktijk blijkt het kwaliteitsverschil tussen RAW en JPG nauwelijks zichtbaar te zijn. Als je een foto goed belicht en weining fotobewerkingen toepast is er mijns inziens niets op tegen om in JPG te fotograferen. Wil je je werk naar een hoger niveau tillen ligt RAW wellicht meer voor de hand. Ben je professioneel bezig met de fotografie, stel je hoge eisen aan het resultaat en wil je veel fotobewerkingen toepassen? Dan neem je de nadelen voor lief en kies je voor RAW. 47

2

Flitsen

Het is onvermijdelijk om tijdens een trouwdag van tijd tot tijd te flitsen, zowel binnen als buiten. Met bestaand licht fotograferen, zonder enige toevoeging van flitslicht, kan mooie resultaten opleveren, maar in bepaalde situaties is flitsen pure noodzaak.

Bijvoorbeeld omdat het bruidspaar in tegenlicht staat, of omdat de locatie zo donker is dat flitsen de enige optie is.

Bij het maken van een bruidsreportage ontkom je dus niet aan het werken met een reportageflitser. Het gebruik van de uitklapflitser op je camera is absoluut ontoereikend. Met name omdat de flitsafstand te kort is om het onderwerp te kunnen belichten.

48

Wanneer gebruik je de flitser?

• Als het zo donker is dat er onvoldoende bestaand licht is. Bijvoorbeeld tijdens feestavonden en in donkere kerken.

•

Bij tegenlicht, zowel binnen als buiten. Zou je niet flitsen, dan wordt het onderwerp in silhouet afgebeeld.

•

Bij hoeddragende mensen. Het gezicht valt in de schaduw en zou onderbelicht worden als je niet flitst.

•

Als je de voorgrond wilt inflitsen en de achtergrond met opzet wilt over- of onderbelichten.

2

Flitsen

Het is van tevoren niet te voorzien op welke locaties je tijdens een trouwdag moet flitsen. Zo kan een kerk goed verlicht zijn waardoor flitsen overbodig is, terwijl op de feestlocatie onvoldoende licht is en flitslicht toegevoegd moet worden. Ook het fotograferen bij tegenlicht kan in allerlei situaties noodzijkelijk zijn; in de trouwzaal, tijdens de fotosessie op locatie, et cetera.

zondering op deze situatie is wanneer je de kans hebt om indirect te flitsen. In tegenstelling tot frontaal flitslicht kan indirect flitslicht wel een groter gebied met diepte in het beeld correct belichten.

• •

Bij sfeervol licht.

Bij het aansteken van de huwelijkskaars in de kerk.

•

Bij het belichten van een onderwerp op een te lange afstand.

Wanneer gebruik je de flit• Wanneer je foto’s snel achter elkaar ser niet? maakt, bijvoorbeeld bij het rijst strooien.

• Bij overzichtsfoto’s van grote ruimtes De batterijen in de flitser hebben tijd nodig zoals de trouwzaal, kerk, feestlocatie e.d. om na iedere foto op te laden voor het maDe flitser heeft simpelweg niet voldoende ken van een nieuwe foto. lichtcapaciteit om een grote ruimte volledig te belichten.

•

Als er diepte in een foto getoond wordt. Bijvoorbeeld gasten aan een lange eettafel, of bij groepsfoto’s waar de gasten in een paar rijen achter elkaar staan.

Frontaal flitslicht belicht slechts op één bepaalde afstand en kan onderwerpen niet op verschillende afstanden belichten. Uit49

2

Flitsen

Flitslicht heeft een bepaalde maximale flitsintensiteit. Bij geavanceerde flitsers is deze flitsintensiteit, ook wel flitskracht genoemd, groter dan bij de meer eenvoudige versies of de uitklapflitser op camera’s.

Hoe meer flitskracht een flitser heeft, des te langer de afstand het flitslicht kan afleggen om het onderwerp te belichten. Een uitklapflitser heeft slechts een bereik van maximaal vijf meter. Een goede reportageflitser daarentegen kan het onderwerp tot een afstand van wel twintig meter of meer

belichten.

De maximale flitsafstand wisselt per flitser en is bovendien afhankelijk van de camerainstellingen.

Als een flitsfoto onderbelicht is, is de meest voor de hand liggende oorzaak dat het flitslicht de afstand tot het onderwerp niet heeft kunnen overbruggen. Om dit op te lossen of te voorkomen kom je dichter bij het onderwerp of wijzig je de camerainstellingen.

Flitsfoto’s bestaan uit twee lichtbronnen: 1) het flitslicht 2) het aanwezige licht Het flitslicht belicht het bruidspaar (1), de automatische lichtmeter meet het aanwezige licht en met de correct gekozen camera-instelling zorgt deze voor de belichting van de achtergrond (2).

F5.6 | 1/60sec | ISO 400 | FL 50mm | frontale flits

50

2

Flitsen

Indirect flitsen

plafond een donkere kleur heeft is deze niet in staat om het flitslicht terug te reflecIndirect flitsen zorgt voor een zachte, nateren naar het onderwerp. Mocht dat het tuurlijke belichting en veroorzaakt nauwegeval zijn, kun je gebruikmaken van een anlijks enige schaduw van betekenis. De foto´s der reflecterend oppervlak zoals een witte zien eruit alsof er helemaal niet geflitst is. of lichtgekleurde muur.

Bij een wit of lichtgekleurd plafond reflecteert het flitslicht meestal voldoende om het onderwerp te bereiken. Wanneer het

F5.6 | 1/60sec | ISO 400 | FL 50mm | geflitst via het plafond

F5.6 | 1/125sec | ISO 400 | FL 35mm | geflitst via de dakhemel van de bus

Indirect flitsen is ook hier een ideale belich- Zolang het reflecterende oppervlak niet te tingsmethode: het zorgt voor een zachte donker is, kan vrijwel ieder oppervlak het belichting en voorkomt bovendien lichtre- flitslicht reflecteren. flecties in de ramen en de spiegel.

51

2

Flitsen

De flitskop kan zodanig gericht te worden dat het licht wordt gereflecteerd van het reflecterende oppervlak naar het onderwerp. Het punt waar het flitslicht gereflecteerd wordt ligt ongeveer in het midden tussen de flitser en het onderwerp.

Door dit zorgvuldig in te schatten voorkom je dat het reflecterende licht voor of achter het onderwerp valt.

De flitskop kan gekanteld worden in verschillende hoeken; schuin naar achteren, recht omhoog of schuin naar voren.

Afhankelijk van de plek waar het te belichten onderwerp zich bevindt dient dit aangepast te worden.

52

2

Flitsen Vaak wordt verondersteld dat je de flitser alleen gebruikt op donkere binnenlocaties. In dit voorbeeld is ruim voldoende omgevingslicht. Toch moet hier geflitst worden om de bruid niet als silhouet af te beelden. Er is sprake van tegelicht op de achtergrond.

Door te flitsen verhoog je de kwaliteit van een foto. Daarbij is het uiteraard wel belangrijk dat je precies weet hoe een flitser werkt.

Er valt zoveel meer te vertellen over een goed en creatief gebruik van reportageflitsers. Wil je meer leren over flitsfotografie en je reportageflitser? Lees Flitsen met een Reportageflitser. Dit instructieboek wordt bij BOL. com met maar liefst 5 sterren gewaardeerd door lezers.

F5.6 | 1/60sec | ISO 400 | FL 18mm | frontale flits

53

2

Sonja’s camera- en flitserinstellingen

Diafragma: F2.8, F4 of F5.6

geeft stel ik een grotere lensopening en/of een hogere ISO in. Als ik niet meer kan of wil kiezen voor een grotere lensopening en/ of een hogere ISO is het noodzakelijk om met de trage sluitertijd te fotograferen. In zulke gevallen ben ik extra alert op mijn lichaamshouding. Om zoveel mogelijk bewegingsonscherpte te voorkomen zorg ik voor een stabiele houding: ik sta stevig met mijn voeten op de grond, druk mijn ellebogen tegen mijn lichaam aan en hou op het moment dat de ontspanknop wordt ingedrukt even mijn adem in.

Dit bevreemdt je misschien, maar al mijn foto’s krijgen precies de scherptediepte die ik voor ogen heb. Het ligt voor de hand om F4 te kiezen voor het maken van een portretfoto met een onscherpe achtergrond.

Wanneer er een interieurfoto van een kerk met volledige scherptediepte van voor tot achter in beeld gebracht moet worden, gebruik ik ook F4. Dat is een enorm voordeel want met een grote lensopening kan er met een redelijk snelle sluitertijd worden gefotografeerd. In ieder geval een sluitertijd waarbij het gebruik van een statief niet noodzakelijk is. Dat is met name handig als je in ruimtes moet fotograferen waar weiDat wil zeggen, bijna altijd 400 ISO, zelfs nig licht aanwezig is.

Meer hierover in de paragraaf Scherpte- wanneer er buiten gefotografeerd wordt.

In theorie is het zo dat hoe hoger de ISO diepte. is ingesteld, des te meer ruis er ontstaat.

Maar ruisvorming bij 400 ISO is nauwelijks luitertijd sec of sneller waarneembaar in de foto.

In donkere ruimtes verhoog ik de ISO naar In de meeste gevallen kan ik zonder statief 800 of 1600. De lichtsterke lenzen van F2.8 fotograferen tot een sluitertijd van circa geven mij dan het voordeel dat ik kan fo1/25sec. Wanneer de lichtmeter in de catograferen met een snellere sluitertijd dan mera een dergelijke sluitertijd als indicatie wanneer de lenzen niet zo lichtsterk

ISO: 400

S

54

: 1/25

2

Sonja’s camera- en flitserinstellingen

zouden zijn. Stel dat je door de beperking van je lens geen grotere diafragmaopening dan F5.6 kan kiezen, ben je al gauw genoodzaakt om te kiezen voor een zeer hoge ISO waarde en/of een zeer trage sluitertijd voor het maken van een goed belichte opname.

In lichtrijke situaties, zoals bij fel zonlicht, verlaag ik de ISO alleen naar 100 als ik een grote lensopening van bijvoorbeeld F2.8 of F4 wil gebruiken. Dan is 100 ISO noodzakelijk; 400 ISO zou de foto doen overbelichten omdat de maximale sluitertijd kan worden overschreden.

hele opname lichter wordt.

Onderbelichten met 1 stop (-1) komt voor ingeval er veel donkere partijen in beeld zijn. Dat is vaak het geval bij een groepsfoto van mannen in een donker pak. Met -1 stel je de camera in feite zodanig in dat de sluiter 1 stop korter open staat dan de automatische lichtmeter aangeeft. In feite wordt de hele opname donkerder.

Kleurbalans: AWB

Meer hierover in de paragraaf Witbalans.

Onder- en overbelichten: Histogram Hier kijk ik nooit naar en wordt derhalve +1 of -1 stop ook niet behandeld in dit boek. Vroeger, in Tijdens iedere reportage worden er een aantal foto’s gemaakt met een belichtingscompensatie van +1 en -1. Overbelichten met 1 stop (+1) komt voor in situaties waarbij een bruid in een witte bruidsjurk bijna het hele zoekerbeeld vult. Maar ook bij enig tegenlicht wordt vaak overbelicht met 1 stop. Bij 1 stop overbelichting staat de sluiter een stop langer open waardoor de

het analoge tijdperk, bestond er geen histogram dat je kon bekijken. Als fotograaf wist je zelf ook wel dat foto’s veel lichte of juist donkere partijen bevatten. Al helemaal bij bruidsfotografie. Ik zal niet beweren dat een histogram nutteloos is maar bij het maken van bruidsreportages ontbreekt simpelweg de tijd om voor iedere foto het

55

2

Sonja’s camera- en flitserinstellingen

histogram te beoordelen en daar de belich- Met deze handelingen zijn vrijwel alle foto’s ting op te baseren. gelukt. Is dat niet geweldig? De camerainstellingen zijn gebaseerd op gebruiksgemak. Dat lijkt een simpele gedachte, maar daar zit wel een motivatie achter. litsen De genoemde camera-instellingen zijn esDe flitser staat voornamelijk in TTL. Indien mogelijk flits ik via het plafond. Als sentieel voor het maken van goede foto’s. indirect flitsen niet mogelijk is gebruik ik de Door mij niet teveel te (hoeven) bekommeren om de overige instellingen, geeft dat frontale flits.

In donkere ruimtes flits ik bij voorkeur met vrijheid en ruimte om mij te richten op de compositie en het vangen van het besliseen trage sluitertijd.

Op buitenlocaties waar de zon fel schijnt sende moment. In tegenstelling tot studioof architectuurfotografen die soms een activeer ik de stand High Speed flitsen. halve dag bezig zijn met het maken van één Resumerend zijn de enige instellingen die ik foto, maak je als bruidsfotograaf vele honop mijn camera wijzig de volgende (uitzon- derden foto’s. Dan ontbreekt de tijd om voor iedere afzonderlijke foto de perfecte deringen daargelaten): cameratechniek in te stellen.

• Diafragma Wanneer ik geen bruidsreportage maak • ISO maar bijvoorbeeld in de studio fotografeer, • Onder- en overbelichten is er voldoende tijd voor het aanpassen van • Brandpuntsafstand de instellingen. Afhankelijk van de situatie, gebruik ik mijn apparatuur en instellingen En op de flitser: dan ook op een andere wijze.

• Het kantelen van de flitskop

F

• High Speed flitsen • Flitsen met een trage synchronisatietijd 56

3 De compositie

57

3

De compositie

Er is een aantal eigenschappen die bepaalt of een foto goed in elkaar zit. Een correcte fotografische techniek is natuurlijk de basis.

Daarnaast is het de compositie die de kwaliteit van een foto bepaalt.

Composities kunnen voor de hand liggen of juist helemaal niet. De persoonlijke voorkeur van de maker is interessanter dan een foto aan bepaalde compositieregels voldoet.

Deze regels zijn terug te vinden in de literatuur en geven wellicht houvast in het begin van je loopbaan als fotograaf. Als het aan mij ligt laat je je beeldtaal niet beïnvloeden door deze regels. Als we allemaal volgens de compositieregels zouden fotograferen, zou dat in theorie betekenen dat iedereen een goede fotograaf kan worden. Maar onderscheidende fotografen laten zich niet beperken door regels. Liever volgen zij hun originele en authentieke kijk op beeld om zo tot verrassende composities te komen.

Kortom, geef vorm aan je eigen beeldtaal en laat je niet beperken door regels.

Toch is het niet zo dat beroepsfotografen er lukraak op los schieten. Zij kijken wel degelijk bewust naar de beeldvulling alvorens de 58

ontspanknop in te drukken om een foto te maken. Het juiste kader en de invulling van de foto wordt bij de opname al bepaald.

Aandachtspunten

voor de

compositie

• Kies bewust voor ieder detail in het beeld.

Laat alles in de foto ‘er toe doen’. Zelfs al is 70% van je foto gevuld met witte lucht, dan dient dat een doel: jouw doel.

• Plaats de persoon niet te ver op de ach-

tergrond. Hierdoor lijkt de geportretteerde een klein poppetje te worden. Je foto is bij voorbaat mislukt als je moet aanwijzen waar de bruid of de bruidegom in het beeld staat.

• Hou de horizon kaarsrecht of kies ervoor om deze bewust aanzienlijk scheef in beeld te brengen. Een beetje scheef is storend en doet de kijker vermoeden dat je onvoldoende aandacht hebt besteed aan de compositie.

3

De compositie

• Een goede compositie is de kunst van • Als je een onderwerp op de voorgrond het weglaten. Teveel op de foto willen zetten kan chaotisch of ronduit oninteressant overkomen. Tenzij voor een enkele foto, is het niet nodig om in één opname bijvoorbeeld de trouwauto van voor tot achter in beeld te brengen, de trouwlocatie op de achtergrond en het bruidspaar op de voorgrond te plaatsen. Dat is teveel voor één foto waardoor het om niets meer in het bijzonder lijkt te gaan. Focus liever op het hoofddoel.

plaatst, ontstaat er diepte in de foto. Doe je dat niet, kan de foto ook interessant zijn, maar zorg dan dat de achtergrond boeiend genoeg is.

• De keuze van je standpunt is bepalend

voor de compositie. We zien alles meestal vanaf ooghoogte, maar wanneer je vanuit een laag of hoog standpunt fotografeert krijg je vaak boeiende foto’s. Door je knieën gaan, op de grond gaan liggen of juist ergens bovenop klimmen, het zorgt steeds Is de achtergrond erg druk, lelijk of rom- voor een ander resultaat. melig, gebruik dan F2.8 of F4 en zoom in.

Zo creëer je een geringe scherptediepte en Goed, dit is de theorie. Laten we nu de fokomt het onderwerp als het ware los van to’s eens bekijken. de achtergrond. Deze lijkt dan geïsoleerd te staan van de omgeving.

•

• Een belangrijk onderdeel van een por-

tretopname is het elimineren van storende elementen op de achtergrond. Hou goed in de gaten of er geen lantaarnpaal, boom of bosje uit iemands hoofd lijkt te groeien.

Maak eventueel een stap naar opzij of zak iets door de knieën voor betere resultaten.

59

3

De compositie

F6.7 | 1/1400sec | ISO 200 | FL 12mm

Wanneer je ervoor kiest om de horizon recht af te beelden, laat deze dan ook kaarsrecht zijn.

60

3

De compositie

F8 | 1/750sec | ISO 200 | FL 14mm

Het bruidspaar wil graag gefotografeerd worden bij de vuurtoren. Wanneer zij ‘bij’ de vuurtoren staan voor een foto zou hen dat uiterst klein afbeelden. Op de foto zouden zij niet meer herkenbaar zijn als het stel om wie het draait.

Of het nu om een trouwauto of een gebouw gaat, de meeste mensen zijn aanvankelijk geneigd om dicht bij het onderwerp te gaan staan. Beter is het om het bruidspaar op de voorgrond te plaatsen. Zo zijn zowel bruid en bruidegom als het onderwerp op de achtergrond goed zichtbaar.

61

3

De compositie

F5 | 1/80sec | ISO 200 | FL 70mm

Net als in de schilderkunst of de kookkunst is het ‘de kunst van het weglaten’.

Prop niet iedere foto vol met bruidspaar, kasteel, trouwauto en boeket. Focus liever op een van de elementen zodat de foto’s rust uitstralen.

62

3

De compositie

F14 | 1/250sec | ISO 200 | FL 18mm

Deze eenvoudige steiger kan het beeld toch boeiend maken. Door het gebruik van een groothoeklens ontstaat er een speels lijnenspel. Daarnaast is hier met opzet voor een laag standpunt gekozen om een groot deel van de lucht met schapenwolken in beeld te brengen.

63

3

De compositie

F5.6 1/320sec | ISO 400 | FL 12mm

Inzoomen, uitzoomen, het gekozen standpunt, de foto levert steeds een ander perspectief op. De groothoeklens zorgt er hier voor dat de motorkap van de Porsche sterk wordt vergroot. Het geeft de illusie dat de auto zo de foto uit komt rijden.

64

3

De compositie F5.6 | 1/500sec | ISO 200 | FL 12mm

Velen zijn geneigd om vanuit ooghoogte te fotograferen. Toch kan het fotograferen vanuit vogel- of kikkerperspectief verrassende effecten opleveren. Ieder standpunt bepaalt de uitstraling van een foto.

F8 | 1/1000sec | ISO 200 | FL 12mm

Door steeds bewust te kiezen voor de brandpuntsafstand, het standpunt, de afstand tot je onderwerp, de achtergrond en de kadering, ga je beter fotograferen en ontwikkel je een eigen stijl.

65

3

De compositie

F5.6 | 1/125sec | ISO 200 | FL 24mm

Bij het fotograferen vanuit vogelperspectief verandert niet alleen de uitstraling van de foto, de achtergrond levert ook een compleet ander beeld op. Je kijkt letterlijk anders tegen de dingen aan. Wanneer deze foto op ooghoogte zou zijn gemaakt was de achtergrond eveneens zichtbaar in beeld. Door het hoogteverschil wordt hier alleen het gras met de madeliefjes zichtbaar.

Sommige fotografen hebben standaard een keukentrapje in de kofferbak van hun auto liggen om zodoende altijd de mogelijkheid te hebben vanuit de hoogte te fotograferen.

66

3

De compositie

F5.6 | 1/80sec | ISO 400 | FL 50mm

Het kantelen van je camera geeft een speels effect aan je foto’s. Maar pas op dat je dit niet te vaak toepast. Het is de variatie aan fotocomposities die jouw reportage interessant maakt.

67

3

De compositie F4 | 1/60sec | ISO 400 | FL 12mm

De attributen op de voorgrond en het bijzondere plafond geven diepte aan de foto en laten de setting van de locatie goed zien.

F4 | 1/60sec | ISO 400 | FL 50mm

De achtergrond is nogal rommelig. Er liggen allerlei kledingstukken achter de schoenen.

Door te kiezen voor een geringe scherptediepte wordt de nadruk op de schoenen gelegd en geeft de onscherpte van de achtergrond juist een mooi effect.

68

3 F2.8 | 1/800sec | ISO 100 | FL 70mm

De compositie Maak je een portretfoto, dan is het fotograferen vanuit een iets hoger standpunt dan ooghoogte doorgaans de beste keus. Een laag standpunt is al snel onflatteus omdat er zo een onderkin lijkt te ontstaan in het gezicht. Ook de inkijk in neusgaten is niet de manier waarop mensen zichzelf graag terugzien in hun afbeelding.

69

3

De compositie

F11 | 1/750sec | ISO 200 | FL 12mm

Als je een onderwerp beeldvullend wilt fotograferen, kun je twee dingen doen: 1) de camera dichterbij brengen, of 2) meer afstand houden en inzoomen.

Het resultaat is echter heel verschillend. Kom je dichtbij en zoom je uit dan krijgt de opname een grote scherptediepte en een duidelijk perspectief. Als je meer afstand neemt en inzoomt, wordt het perspectief min of meer samengedrukt waardoor je een platter en grafischer beeld krijgt met geringe scherptediepte.

70

4 Licht en Lichtval

71

4

Licht en Lichtval

Strijklicht - Strooilicht - Frontaal licht - Hard licht Zacht licht - Daglicht - Kaarslicht - Kunstlicht Het licht en de lichtval is bepalend voor de 3) de richting van het licht ten opzichte sfeer in een foto. Hard licht (zonlicht), zacht licht (bewolkt licht), strijklicht (licht dat van de zijkant de lens binnenvalt), steeds is de uitstraling van het beeld afhankelijk van het type licht.

In de fotografie is ‘het gouden uur’ een term die wordt gebruikt om het eerste en het laatste uur zonlicht tijdens de dag aan te duiden. De kwaliteit van dit licht heeft een gunstig effect op de foto. Omdat het contrast laag is tijdens het gouden uur zijn schaduwen minder donker en hooglichten minder licht. Daarnaast is de warme kleur van het lage zonlicht vaak gewenst vanwege de mooie zachte kleuren die op de scène vallen.

van het camerastandpunt

Het tijdstip

Serieuze natuurfotografen gaan niet op pad na een of twee uur na zonsopkomst.

Zij gaan pas weer verder met fotograferen vanaf een of twee uur voor zonsondergang. In die tussenperiode is het licht en de lichtval, dus ook de schaduwen, niet geschikt voor natuurfotografie. Als trouwfotograaf kun jij niet bepalen op welke tijden er wordt gefotografeerd. De trouwdag is een geregisseerde dag. Ieder uur is gepland met een activiteit. In veel gevallen is de planning zodanig dat de foto’s van de fotosessie midden op de dag worden gemaakt.

Helaas is dat juist het tijdstip waarop het De belangrijkste factoren van natuurlijk licht het minst mooi is, met name op zonlicht op een rijtje: nige dagen.

1) het tijdstip van de dag 2) de intensiteit van het licht 72

4

Licht en Lichtval

De intensiteit

het licht op de momenten dat je de positie van het bruidspaar ten opzichte van de Als professionele trouwfotografen het voor camera zelf kunt bepalen. Dat is met name het kiezen hadden zouden zij de voorkeur het geval tijdens de fotosessie. geven aan bewolkt licht boven zonlicht. De zon kan een flinke stoorzender zijn voor fotografen. Harde schaduwen en zeer contrastrijk licht zijn het resultaat van fotograferen in de felle zon. Een ander nadeel is dat veel mensen met de ogen knijpen bij fel zonlicht of een zonnebril dragen. Een trouwalbum lijkt dan al gauw gevuld met foto’s van dichtgeknepen of achter zonneglazen verscholen ogen.

De richting van het licht

Frontaal en zijdelings op het onderwerp of tegenlicht, iedere lichtrichting bepaalt een andere sfeer in de foto. Het een of het ander is niet per se goed of fout, het is eerder een kwestie van de situatie zoals die is.

Op het tijdstip, de intensiteit en de richting van het licht heb je geen invloed. Je bent gebonden aan het soort licht zoals dat zich voordoet op de verschillende locaties die je tijdens de trouwdag bezoekt. Je hebt echter wel controle over de richting van 73

4

Licht en Lichtval

F5.6 | 1/400sec | ISO200 | FL 50mm | +1 stop

Zacht licht is diffuus en zorgt voor een egale en natuurlijke belichting van de scène.

Het is een ideale lichtsituatie voor fotografen.

74

4

Licht en Lichtval

F2.8 | 1/125sec | ISO400 | FL 70mm

F5.6 | 1/2000sec | ISO200 | FL 70mm

Bij het maken van portretfoto’s in de schaduw voorkom je schaduwen veroorzaakt door hard zonlicht.

Het harde zonlicht op het midden van de dag veroorzaakt schaduwen in het gezicht. Daardoor zijn met name de ogen niet fraai belicht.

Wanneer je die mogelijkheid hebt is het beter om portretfoto’s te maken op plekken in de schaduw.

75

4

Licht en Lichtval

F4.5 | 1/2500sec | ISO200 | FL 50mm

Vanwege de dagplanning is het vaak alleen mogelijk om de fotosessie te maken rond het middaguur. Het felle zonlicht op dit tijdstip veroorzaakt harde schaduwen. Dat is vooral zichtbaar in de gezichten van het bruidspaar. Fotograferen in de schaduw is de beste keus. Maar stel nu dat je niet beschikt over schaduwplekken? Welke mogelijkheden zijn er als je het bruidspaar in de zon moet fotograferen?

In dergelijke gevallen kies je ervoor om de foto’s zodanig te maken dat de aandacht niet wordt getrokken naar de gezichten maar eerder naar de gehele fotoscène of door interactie van het bruidspaar. Zie volgende drie foto’s.

76

4

Licht en Lichtval

F4.5 | 1/2500sec | ISO200 | FL 50mm

Ben je genoodzaakt om in het felle zonlicht te fotograferen, zorg er dan voor dat het stel niet recht in de camera kijkt. Zorg liever voor interactie. Daarmee verleg je de aandacht van de gezichten naar het tafereeltje.

77

4

Licht en lichtval

F6.3 | 1/750sec | ISO200 | FL 24mm

F11 | 1/250sec | ISO100 | FL 50mm

Afstand nemen en interactie; het trekt de aandacht weg van de harde schaduw- en lichtpartijen. Meer over interactie in het hoofdstuk De Fotosessie.

De schaduwpartijen in het gezicht zijn niet meer storend in beeld wanneer je er de aandacht van wegtrekt.

Het nemen van afstand tot de gezichten en/of het bruidspaar niet de lens in laten kijken zijn goede hulpmiddellen hiervoor.

78

4

Licht en Lichtval

F5.6 | 1/500sec | ISO200 | FL 24mm

Bij het fotograferen van het onderwerp zorg je ervoor dat deze goed en egaal belicht wordt. Ofwel alles valt in het zonlicht, dan wel alles in de schaduw. Bij het maken van groepsfoto’s en de foto’s van het bruidspaar kun je daar rekening mee houden. Het probleem is echter dat je er tijdens de gebeurtenissen van de dag geen controle op hebt. Dat is evident in de situatie zoals op deze foto is weergegeven. In dit geval zijn alleen de gezichten van het bruidspaar mooi belicht. Maar wanneer je meer van de setting wilt laten zien moet je op de koop toe nemen dat de mensen in de schaduw niet goed zijn belicht. Zo zie je maar dat de (licht)situatie niet naar jouw hand is te zetten.

79

5

80

Het Begin van de Trouwdag

5

Bij de bruid

Het is zover. De trouwdag is aangebroken.

De fotograaf begint meestal bij de voorbereidingen van de bruid en arriveert circa een uur voordat de bruidegom aankomt om de bruid op te halen.

Dit moment is een prettige manier om de mensen te laten wennen aan de aanwezigheid van een fotograaf.

Maar ook voor jou als fotograaf is het prettig om zo aan de trouwdag te beginnen. Beschouw het als een warming-up.

Het kan een drukte van jewelste zijn. De bruid, ouders, bruidskinderen, vriendinnen, de kapper en de visagiste, iedereen is in de weer om de laatste hand te leggen aan het begin van de dag. De nervositeit, de opwinding en alle gebeurtenissen geven genoeg materiaal om er bijzondere en memorabele opnames van te maken.

Wat fotografeer je hier zoal?

F4 | 1/30sec | ISO 400 | FL 14mm

81

5

Bij de bruid

Foto’s bij de voorbereidingen • Close-up van de bruidsschoenen, sieraden, hoeden, make-up, het bruidskapsel e.d.

• Familie en vrienden die helpen bij de voorberei ding van de bruid.

• Kapper en visagiste die de bruid mooi maken.

• Het huis en de decoraties binnen en buiten.

• De lach, de traan of de spanning van het moment.

• Het aantrekken van de trouwjurk.

82

5

Bij de bruid F5.6 | 1/60sec | ISO 400 FL 24mm indirect geflitst via een wit plafond

F5.6 | 1/60sec | ISO 400 FL 35mm indirect geflitst via een wit plafond

83

5 Bij de bruid

84

F2.8 | 1/200sec | ISO 400 | FL 70mm

F4 | 1/40sec | ISO 400 | FL 24mm

F2.8 | 1/400sec | ISO 400 | FL 70mm

F2.8 | 1/200sec | ISO 400 | FL 35mm

Bij de bruid 5

F2.8 | 1/200sec | ISO 400 | FL 70mm

F4 | 1/160sec | ISO 400 | FL 24mm Belichtingscompensatie -1 stop

85

5

Bij de bruidegom De bruid en bruidegom zijn meestal niet op dezelfde locatie wanneer zij zich gereedmaken voor hun trouwdag. Wanneer de twee verschillende locaties op korte afstand van elkaar zijn gevestigd, kun je op beide plekken foto’s maken.

F4 | 1/60sec | ISO 400 | FL 35mm

F4 | 1/20sec | ISO 400 | FL 30mm

86

F4 | 1/60sec | ISO 400 | FL 35mm

Bij de bruidegom 5

F5.6 | 1/250sec | ISO 400 | FL 45mm | frontale flits

F5.6 | 1/125sec | ISO 400 | FL 22mm

87

5

De eerste ontmoeting

Dan is het tijdstip van de eerste ontmoeting aangebroken: de bruidegom arriveert bij de bruid. Zij zien elkaar die dag voor het eerst. Het is een mooi moment om te fotograferen en de emotie vast te leggen.

F5.6 | 1/60sec | ISO 400 | FL 35mm | indirect geflitst

F6.7 | 1/60sec | ISO 400 | FL 35mm

88

F4 | 1/60sec | ISO 400 | FL 18mm | indirect geflitst

5

De trapscène

F4 | 1/60sec | ISO 400 | FL 18mm | indirect geflitst via een wit plafond

De zogenaamde trapscène, waarbij de bruidegom onder aan de trap op de bruid wacht, is lastig te fotograferen. Meestal is de lichtsituatie niet ideaal; in een trapgat is het donker. Veelal kun je via het plafond of de muur flitsen.

Bereid je voor: voordat de werkelijke trapscène begint, neem je de gelegenheid om alvast te experimenteren met fotograferen. Voordat de bruid de trap af schrijdt, kun je al foto’s maken in het trapgat. Dat doe je dan alleen maar om te controleren of je de juiste belichtingstechniek toepast. Bij het maken van deze testfoto’s controleer je op het LCD scherm of je de flitser goed hebt gekanteld en of het licht goed reflecteert naar de plaats waar de bruid zich zal bevinden.

89

5

De trapscène

F4 | 1/60sec | ISO 400 | FL 18mm | indirect geflitst via een wit plafond

90

6 Trouwen voor de Wet

91

6

Trouwen voor de Wet

De trouwceremonie kan op allerlei type locaties plaatsvinden. In een prieeltje in een park, op een boot of natuurlijk gewoon in het stadhuis. Ondanks dat iedere trouwdag uniek is lopen de plechtigheden over het algemeen volgens eenzelfde programma.

De ceremonie voor de burgerlijke stand duurt gemiddeld dertig à veertig minuten.

Het begint met het woordje van de ambtenaar. In sommige gevallen spreekt één van de gasten of richten bruid en bruidegom beurtelings het woord aan elkaar. Dan volgen de plechtigheden zoals het ja-woord, de kus, het ondertekenen van de trouwakte door het bruidspaar, de getuigen en de ambtenaar, en tot slot de overhandiging van het trouwboekje.

De foto’s van de ceremonie móeten lukken; er is geen herkansing mogelijk. Wees dan ook goed voorbereid.

Voordat we de foto’s van een complete plechtigheid gaan bekijken eerst een aantal tips op een rij.

92

F5.6 | 1/60sec | ISO 400 | FL 18mm | +1 stop

6

Trouwen voor de Wet

• Zorg dat je bij het gemeentehuis aanwe-

hoog is, dan is er geen andere keus dan de frontale flitsmethode toe te moeten paszig bent voordat iedereen arriveert. Plan in sen. dat je circa twintig minuten voor aanvang van de plechtigheid ter plekke bent. Zo kun Controleer van tevoren of je batterijen je op je gemak de trouwlocatie bekijken vol zijn. Zijn deze bijna leeg, plaats dan volle en de lichtsituatie beoordelen voor het fo- batterijen in zowel camera als flitser . tograferen van de huwelijksvoltrekking.

Voorkom dat je wordt gebeld tijdens de Beoordeel de lichtsituatie ruim voordat ceremonie: zet je GSM uit of laat deze achde gasten en het bruidspaar arriveren. Meet ter in je auto. het licht met de automatische belichtingsmeter in je camera en maak alvast enkele testfoto’s met de benodigde camera-instellingen. Meestal volstaan de instellingen F2.8, F4, F5.6, ISO 400, 800 of 1600 en een sluitertijd van om en nabij 1/60sec.

•

•

•

• Veel trouwzalen zijn vrij licht zodat je de

plechtigheid zonder flitser kunt belichten.

Mocht het zo zijn dat je toch genoodzaakt bent om te flitsen, bijvoorbeeld vanwege onvoldoende licht of omdat het bruidspaar gefotografeerd moet worden bij tegenlicht, maak dan alvast wat testfoto’s.

• Indien dat mogelijk is, flits dan bij voor-

keur indirect via het plafond. Wanneer dit niet mogelijk is, bijvoorbeeld omdat dat te 93

6 Goede

Trouwen voor de Wet

voorbereiding is het daad, de gasten fotograferen! OK, het is

halve werk

Veel startende fotografen worden nogal nerveus wanneer het moment suprême daar is. Daar weet ik alles van. Het bruidspaar dat binnen treedt, het moment van het ja-woord, de ringuitwisseling; het zijn momenten die nooit meer terugkeren. Je kunt nu eenmaal niet om een herhaling vragen.

Een goede manier om je voor te bereiden op de belangrijkste momenten is door opnames te maken die er niet toe doen. Wat ik daar mee bedoel? Denk nog even terug aan de trapscène zoals eerder omschreven.

Alvorens de bruid de trap af schrijdt, heb je testfoto’s kunnen maken op die plek. Diezelfde strategie kun je toepassen voor de unieke gebeurtenissen tijdens de trouwplechtigheden. Stel, je wilt je goed voorbereiden op de binnenkomst van het bruidspaar in de trouwzaal. In de regel zijn zij de laatsten die de zaal binnen treden. Eerst arriveren alle gasten die door dezelfde deur binnenkomen. Dus wat kun je doen? Inder-

94

niet per se nodig om alle gasten te fotograferen, maar fotografeer net zo lang totdat jij je apparatuur goed hebt ingesteld voor het moment dat het bruidspaar arriveert.

De foto’s van de gasten hoeven niet interessant te zijn. Je maakt ze uitsluitend als test en met het doel je voor te bereiden op het moment waar alles om draait; de binnenkomst van het bruidspaar.

F5.6 | 1/250sec | ISO 400 | FL 24mm

6

Trouwen voor de Wet

Overzicht van foto’s in de trouwzaal • Exterieur en interieur in zijn geheel.

• Details van glas-in-lood ramen, de versiering, het boeket, de ringen op een schaal.

• De binnenkomst van het bruidspaar.

• Overzichtsfoto van de trouwzaal met de gasten.

• Ouders, familie en getuigen apart en gezamenlijk.

• De ambtenaar van de burgerlijke stand.

• De gezichtsuitdrukkingen van het bruidspaar tijdens speeches en de plechtigheid.

• Het bruidspaar vanaf de achterkant, zijkant en voorkant.

• Het ja-woord.

• De kus.

• De ringwisseling.

• Het tekenen van de akte door het bruidspaar, de getuigen en de ambtenaar.

• De overhandiging van het trouwboekje.

• Het vertrek uit de trouwzaal.

95

6

Trouwen voor de Wet

De foto’s van de reportage op de pagina’s hierna zijn gefotografeerd met de volgende instellingen: F4 | 1/60sec | ISO 400 | Geflitst via het witte plafond, met uitzondering van de eerste twee foto’s. Er is afwisselend een brandpuntafstand gebruikt van 14 tot 70mm.

Door voor alle foto’s F4 te gebruiken, wordt alles scherp of onscherp afgebeeld. Zoals in de paragraaf Scherptediepte uitgelegd, heeft het scherptegebied vooral te maken met de brandpuntsafstand.

96

6

Trouwen voor de Wet

97

6

98

Trouwen voor de Wet

6

Trouwen voor de Wet

99

6

100

Trouwen voor de Wet

6

Trouwen voor de Wet

101

6

102

Trouwen voor de Wet

6

Trouwen voor de Wet

103

6

104

Trouwen voor de Wet

6

Trouwen voor de Wet

105

6

106

Trouwen voor de Wet

6

Trouwen voor de Wet

107

7 Trouwen in de Kerk

108

7

Trouwen in de Kerk

Voor bruidsparen is de huwelijksvoltrekking in de kerk van grote betekenis. Hier spreken man en vrouw niet alleen het ja-woord uit tegenover elkaar maar ook, of juist, voor God. Deze verbintenis geeft een extra dimensie aan het emotionele moment van de huwelijksceremonie.

Kerkfoto’s zijn het meest formeel ten opzichte van de overige gebeurtenissen op de trouwdag. Waar er tijdens de plechtigheid in het stadhuis en op overige momenten vaak wordt gelachen zal dat in de kerk niet gauw het geval zijn. Of toch in ieder geval niet uitbundig. Een gepaste opstelling van jou als fotograaf is van belang voor een soepel verloop van de kerkdienst.

Diegenen die niet zijn grootgebracht met de gang naar de kerk, zijn onbekend met F8 | 1/250sec | ISO 400 | FL 12mm | +1 stop de gebruiken en tradities. In dit hoofdstuk lees je hoe je je het beste opstelt tijdens de Je komt maar enkele keren in actie. Zo is dienst en welke foto’s je zoal kunt maken. het niet gebruikelijk noch gewenst om gedurende het gebed en de preek te fotograIn de praktijk komt het erop neer dat je tij- feren. In feite fotografeer je alleen tijdens dens een kerkdienst minder foto’s maakt de trouwceremonie en maak je enkele foto‘s tijdens de gezamenlijke zang. dan op andere momenten tijdens de dag.

109

7

Trouwen in de Kerk

De dominee (protestants) of pastoor (katholiek) heeft er vrijwel nooit moeite mee dat er gefotografeerd wordt tijdens het jawoord, de wisseling van de ringen, het ontvangen van de zegen, het aannemen van de bijbel en/of het aanbidden van het Mariabeeld (alleen bij katholieke diensten).

Dominees en pastoors hebben al heel wat fotografen meegemaakt; niet allemaal tot hun genoegen. Daarom de belangrijkste do’s en dont’s op een rijtje:

• Indien er de gelegenheid voor is, stel je

bevindt tenzij je hiervoor toestemming hebt gekregen.

Dat je tijdens de kerkdienst weinig foto’s maakt is niet erg zolang ze maar goed lukken. Ook hier is een goede voorbereiding weer van belang. Zoals eerder uitgelegd kun je van tevoren controleren of je de juiste camera-instellingen hebt ingesteld door eerst enkele testfoto’s te maken, net zoals je dat hebt gedaan bij de trapscène en de huwelijksvoltrekking in het stadhuis.

D

e belichting dan even voor aan de dominee of pastoor Over het algemeen zijn kerken redelijk goed voordat de dienst begint. belicht. Meestal volstaat een diafragma van Fotografeer nooit tijdens het bidden of F2.8, F4 en/of F5.6 in combinatie met 400, de preek.

800 of 1600 ISO en een sluitertijd van circa Loop niet teveel rond in de kerk. Dat leidt 1/30 tot 1/60sec.

• •

af voor de gasten.

• Ga niet faliekant met je rug naar de dominee, pastoor of het bruidspaar staan.

• Sta niet op het altaar; dit is de verhoog-

de plaats waar de dominee of pastoor zich voor een groot gedeelte tijdens de dienst

110

7

Trouwen in de Kerk

Wanneer flits je?

Bij tegenlicht Bijvoorbeeld als het bruidspaar over het gangpad loopt en de buitendeur van de kerk openstaat. Dan schijnt er tegenlicht richting de camera. Niet flitsen zou betekenen dat je het bruidspaar in silhouet ziet.

Bij te weinig licht Sommige kerken zijn zo donker dat je met F2.8 en ISO 1600 (of 3200) uitkomt op een sluitertijd van 1/20sec. Daarmee kun je in principe wel fotograferen zonder te flitsen, je loopt echter het risico dat de foto’s bewegingsonscherpte vertonen.

Wanneer flits je niet?

Als het niet per se nodig is.

Als het onderwerp te ver weg staat.

Als het aanwezige licht sfeervol is.

Bij het aansteken van de huwelijkskaars.

F4 | 1/60sec | ISO 1600 | FL 70mm | +1 stop

Flitsen in deze situatie is niet ideaal: het onderwerp is op te lange afstand verwijderd en de flitsafstand van de flitser is niet toereikend. Het alternatief voor flitsen is het overbelichten van de opname met één stop.

111

7

Trouwen in de Kerk

F4 | 1/30sec | ISO 800 | FL 12mm

Het flitslicht is niet in staat om diepte te belichten als je frontaal flitst. Indirect flitsen via een plafond is dan vaak een oplossing. In deze kerk is het plafond niet alleen erg hoog, het is ook niet wit. Daardoor is het vrijwel onmogelijk om een goede belichting te krijgen met indirecte flits.

112

7

Trouwen in de Kerk Het aanwezige licht in kerken is vaak erg fraai. Flitsen is dan ook niet altijd gewenst. De schoonheid van de lichtval in deze afbeelding zou teniet worden gedaan wanneer er flitslicht wordt toegevoegd.

F4.5 | 1/60sec | ISO 800 | FL 12mm

113

7

Trouwen in de Kerk

Welke foto’s maak je in de kerk • Exterieur en interieur in zijn geheel.

• Details van bijvoorbeeld glas-in-lood ramen, kaars, bloemstukken, bijbel, Mariabeeld, ringen op een schaal of kussentje, e.d.

• De binnenkomst van het bruidspaar.

• Overzichtsfoto van de kerk met de gasten.

• Ouders, familie en getuigen apart en gezamenlijk.

• De dominee of pastoor en de organist en eventuele andere musici of sprekers.

• Het bruidspaar vanaf de achterkant, zijkant en voorkant.

• Het ja-woord, de kus en de ringwisseling.

• Het tekenen van de akte (bij sommige katholieke diensten).

• De communie (bij sommige katholieke diensten).

• Het aansteken van de huwelijkskaars.

• De overhandiging van de bijbel.

• Het knielen bij het Mariabeeld (bij sommige katholieke diensten).

• De zegen van de dominee of pastoor.

• Het vertrek uit/bij de kerk.

114

7

Trouwen in de kerk

F2.8 | 1/40sec | ISO 1600 | FL 70mm

115

7

Trouwen in de Kerk

F4 | 1/20sec | ISO 1600 | FL 12mm | +1 stop

116

7

Trouwen in de Kerk

F4 | 1/30sec | ISO 1600 | FL 70mm

117

7

F4 | 1/30sec | ISO 1600 | FL 70mm

118

Trouwen in de Kerk

7

Trouwen in de Kerk

F4 | 1/30sec | ISO 1600 | FL 70mm

119

F4 | 1/50sec | ISO 1600 | FL 12mm

F2.8 | 1/40sec | ISO 1600 | FL 70mm

120

Trouwen in de Kerk 7

Trouwen in de Kerk 7 F4 | 1/50sec | ISO 1600 | FL 70mm

F4 | 1/100sec | ISO 1600 | FL 50mm | - 0,7 stop

121

7

Trouwen in de Kerk

F2.8 | 1/50sec | ISO 1600 | FL 12mm| +0,7 stop

122

7

Trouwen in de Kerk

F4 | 1/20sec | ISO 1600 | FL 14mm

123

8

124

Vertrek bij de Trouwlocatie

8

Vertrek bij de Trouwlocatie

De plechtigheden zijn achter de rug, het paar is officieel getrouwd en dat zullen ze weten ook. Er komt van alles aan te pas om dit te vieren: rijst, slingers, duiven of champagne. Deze momenten mogen uiteraard niet ontbreken in de fotoreportage. Het zijn korte, unieke fotomomenten.

1/60sec om het onderwerp voldoende te bevriezen. Zet hiertoe de ISO op 400 of, als dat nodig mocht zijn, op 800. Een diafragma van F4 of F5.6 is toereikend maar als er voldoende licht aanwezig is kun je het diafragma gerust op F8 of F11 instellen. Meer hierover in hoofdstuk 2, Scherptediepte.

Waar let je zoal op?

• Maak veel foto’s. Je hebt minder controle hetgeen er gaat gebeuren dus er zul• Bepaal van tevoren je positie. De beste over len vast wel foto’s tussen zitten die je zult

plek is vaak in het midden waarbij je een willen wissen. Hoe meer foto’s je maakt, totaaloverzicht hebt van de scène. Dat andes te meer kans je hebt dat er veel goed dere gasten dit moment eveneens willen gelukte foto’s tussen zitten. vastleggen is logisch maar zorg ervoor dat niemand ‘jouw plek’ inneemt. Jij bent immers ingehuurd als bruidsfotograaf en wordt geacht de beste foto’s te maken van dit feestelijke moment.

• Flits niet! Je moet snel achter elkaar foto’s

maken. Dan heb je niet de gelegenheid om te wachten totdat de batterijen in je flitser weer zijn opgeladen om een volgende foto te maken.

F11 | 1/250sec | ISO 200 | FL 12mm | +1 stop

• Zorg voor een sluitertijd van minimaal 125

8

Vertrek bij de Trouwlocatie

De mate van bewegingsonscherpte is afhankelijk van de bewegingssnelheid van het onderwerp. Snelle bewegingen vertonen meer bewegingsonscherpte dan minder snelle bewegingen. Als er na de plechtigheid bijvoorbeeld duiven worden opgelaten, zit er veel meer snelheid in het onderwerp dan bijvoorbeeld het strooien van rozenblaadjes. Die dwarrelen langzaam naar beneden en vereisen geen ultrasnelle sluitertijd om het onderwerp te bevriezen. Zorg voor de volgende minimale sluitertijden:

• •

F8 | 1/250sec | ISO 400 | FL 18mm

rijst strooien: 1/160sec of sneller

slingers, rozenblaadjes of bellenblaas: 1/60sec of sneller

•

duiven oplaten: 1/250sec of sneller

F8 | 1/250sec | ISO 400 | FL 18mm

126

8

Vertrek bij de Trouwlocatie

F9 | 1/250sec | ISO 400 | FL 14mm

Zelfs bij zoveel beweging als de opvliegende duiven zorgt de sluitertijd van 1/250sec nog voor bewegingsonscherpte.

Het vertrek bij de trouwlocatie is een vrolijk spektakel. Ongeacht of er nu ballonnen, rijst, bellenblaas, duiven of rozenblaadjes aan te pas komen, je kunt hier de meest spontane foto’s maken. Behalve het innemen van de ‘beste’ positie is het

bij het vastleggen van dit moment zinvol om de juiste sluitertijd in acht te nemen.

Het tonen van bewegingsonscherpte maakt de foto interessant maar het instellen van een te trage sluitertijd kan het beeld verprutsen.

127

8

Vertrek bij de Trouwlocatie F4 | 1/40sec | 1600 ISO | 12mm F6.7 | 1/125sec | ISO 400 | FL 12mm

128

Het kiezen van een hoge ISO van 1600 is hier noodzakelijk om zo een sluitertijd van 1/40sec te verkrijgen.

Flitsen zou beslist geen goede optie geweest zijn. Daarmee zou de sfeer van het licht van de lampionnen teniet worden gedaan.

8

Vertrek bij de Trouwlocatie

F5 | 1/60sec | ISO 400 | FL 24mm

129

9 Familie- en Groepsfoto’s

130

9

Familie- en Groepsfoto’s

In de loop der jaren is er veel veranderd aan de invulling van een trouwdag. Waar het er vroeger een stuk formeler aan toe ging en bruidsparen zich moesten schikken naar de wensen van de ouders, is er nu plaats voor het zelf vormgeven van deze speciale dag.

In het verleden werd er voor het maken van formele familiefoto’s extra tijd ingepland.

Tegenwoordig willen sommige bruidsparen liever geen familie- en groepsfoto’s laten maken omdat ze die wat geforceerd en geposeerd vinden. Alhoewel ik een groot voorstander ben van niet-geënsceneerde foto’s, is dit toch wel een belangrijke opname om voor te poseren. Wanneer ik het bruidspaar oude familiefoto’s laat zien, gaan zij gelijk overstag: ja, familieen groepsfoto’s zijn waardevolle beelden.

De waarde van een dergelijke foto neemt

meer en meer toe naarmate de jaren verstrijken. Het laat niet alleen de mensen zien maar toont een tijdsbeeld. Het woonhuis, de kleding, de familieleden, dit alles draagt bij aan foto’s die ooit een historisch beelddocument zullen vormen.

Aandachtspunten voor familie- en groepsfoto’s • Vraag van tevoren aan het bruidspaar

hoe zij de samenstelling van de groepsfoto’s wensen. Op de trouwdag zelf moeten zij genieten en geen keuzes meer hoeven maken.

•

Als degenen die gefotografeerd worden op dezelfde afstand staan van de camera, is een diafragma van circa F4 of F5.6 al voldoende. Echter als de mensen achter elkaar staan en er meer scherptediepte nodig is om iedereen scherp in beeld te krijgen, zorg dan voor een diafragma van circa F5.6 of kleiner in combinatie met een brandpuntsafstand van circa 24mm. Als je met F5.6 scherp stelt op 5 meter afstand begint 131

9

Familie- en Groepsfoto’s

het scherptegebied op 2,54 meter en ein- de schaduw is een mislukte foto. digt op 154 meter. Sla de DOF calculator er Wanneer je foto’s maakt van een groep nog maar eens op na. Dan zal je zien dat je mensen in donkere kleding zal je in veel met F5.6 al een groot scherptedieptebereik gevallen vanwege de geringe reflectie van krijgt. het licht, moeten onderbelichten met circa Hoe meer mensen gefotografeerd moe- één stop. ten worden, des te meer kans op personen Maak een foto van alle gasten tesamen met gesloten ogen vanwege het knipperen en zorg dat het bruidspaar in het midervan. Maak dan ook meerdere foto’s van den staat. Dit kan meestal op een trap dezelfde groep. maar als de groep heel groot is, krijg je Zorg voor een sluitertijd van 1/60sec of niet iedereen goed in beeld. Als je vanuit sneller. Zo voorkom je bewegingsonscherp- de hoogte kunt fotograferen, vanuit een te. raam of vanaf een balkon, verdient dat de voorkeur. Zo krijg je in ieder geval alle Vraag de hulp van de ceremoniemeester gezichten goed in beeld. bij het verzamelen van mensen die gefotoDe meeste bruidsparen willen naast de grafeerd moeten worden voor de groepsfoto van de hele groep ook aparte groepsfoto. foto’s met de ouders, broers en zussen, Mensen zijn van nature geneigd enige aangetrouwde familie, grootouders, getuiafstand van elkaar te houden. Dat veroorgen en ceremoniemeesters, vrienden en zaakt lege plekken in de groepsfoto. Vraag vriendinnen. hen om dichter bij elkaar te gaan staan.

•

•

•

• •

•

•

• Zorg ervoor dat alle gasten ofwel in het

zonlicht staan dan wel in de schaduw. Een deel van de groep in de zon en een deel in 132

Familie- en Groepsfoto’s 9 F7.1 | 1/100sec | ISO 400 | FL 35mm

F11 | 1/500sec | ISO 200 | FL 24mm

133

9

F8 | 1/125sec | ISO 400 | FL 35mm | -1 stop

Met name wanneer mannen in donkere pakken het beeld vullen is het noodzakelijk om de belichting te compenseren met circa één stop onderbelichting. Doe je dat niet, dan zal de foto overbelicht raken.

F9 | 1/500sec | ISO 400 | FL 20mm | +0,3 stop

134

Familie- en Groepsfoto’s

Zorg dat alle gasten ofwel in het zonlicht dan wel in de schaduw staan. Hoewel de gezichten minder mooi belicht worden wanneer je mensen fotografeert in het felle zonlicht, heb je niet altijd de keus om de groep in zijn geheel te verplaatsen naar een plek in de schaduw.

9

Familie- en Groepsfoto’s

Een alternatief voor het maken van de gebruikelijke groepsfoto is het maken van snapshots van de gasten en deze verwerken tot een collage.

135

10 Champagne en Bruidstaart

136

10

Champagne en Bruidstaart

F4 | 1/20sec | ISO 400 | FL 24mm

F5.6 | 1/640sec | ISO 400 | FL 70mm

F5.6 | 1/125sec | ISO 400 | FL 50mm

F4 | 1/180sec | ISO 400 | FL 24mm

137

10

Champagne en Bruidstaart

Na alle plechtigheden is er champagne en dat een toost uitbrengt. taart. Bij aankomst knallen de kurken en Een enkele keer wordt de fles gesawordt er een champagnetoost uitgebracht. breerd. Het woord sabreren is afgeleid van Hoe breng je dit moment in beeld? het Franse woord ‘sabre’ (sabel). Bij het saAls er champagne wordt geserveerd breren wordt met een champagnesabel de staan de glazen en de flessen meestal klaar kurk en het bovenste deel van de fles afgeop een tafel. Maak hier alvast close-up fo- slagen. to’s van nu alles nog compleet is.

Heb niet de illusie dat je de wegvliegende Fotografeer het moment dat de fles kurk kunt fotograferen. Dit gaat ultrasnel; wordt geopend, dan het inschenken van de de kurk vliegt met een snelheid van 230 kichampagne en vervolgens het bruidspaar lometer per uur van de fles.

•

• •

•

F5 | 1/60sec | ISO 400 | FL 12mm | geflitst via het plafond

138

10

Champagne en Bruidstaart Wanneer je de champagnemomenten fotografeert, is de lichtsituatie niet altijd gunstig. In deze serie was het toevoegen van flitslicht noodzakelijk; allereerst vanwege de geringe lichtsituatie maar ook omdat er sprake was van tegenlicht. Op deze locatie kon er indirect geflitst worden via een wit plafond. Indirect flitsen geeft fraaie resultaten in de belichting.

F5 | 1/60sec | ISO 400 | FL 20mm | geflitst via het plafond

139

10

Champagne en Bruidstaart

Na de champagnetoost wordt de foto als een close-up. bruidstaart aangesneden. Het zijn ware Fotografeer nooit op momenten dat de kunstwerken die veel geld kosten. Als hergasten taart eten; ‘etende mensen’ leveren innering wil het bruidspaar een mooie foto geen flatteuze foto’s op. van de complete taart, nog voordat deze is aangesneden.

Meestal volstaat een diafragma F4 of F5.6 Zorg dat je de taart vóór het aansnijden en ISO 400. Als de taart binnen op een tain zijn geheel hebt gefotografeerd. Let op fel staat is flitsen via het plafond de besde schikking op de tafel. Liggen er storende te optie. Is het plafond te hoog of is dit te elementen zoals bordjes en vorkjes naast donker om het flitslicht terug te kaatsen, de taart? Leg deze dan opzij als dat toege- reflecteer dan via een lichtgekleurde muur. staan of mogelijk is.

Is dat eveens niet mogelijk? Flits dan niet, verhoog de ISO waarde naar 1600 of hoger Bij het fotograferen van het aansnijden en fotografeer met het bestaande licht. van de taart maak je zowel een overzichts-

•

•

•

F3.5 | 1/60sec | ISO 400 | FL 50mm | geflitst via het plafond

140

Champagne en Bruidstaart 10

F5 | 1/400sec | ISO 400 | FL 50mm

F5.6 | 1/250sec | ISO 400 | 60mm

F5.6 | 1/125sec | ISO 400 | FL 24mm

141

10

Champagne en Bruidstaart

F5.6 | 1/200sec | ISO 400 | FL 24mm

142

11 De Receptie

143

11

De Receptie

In de regel is de ingehuurde bruidsfotograaf aanwezig tot en met het aansnijden van de bruidstaart. Het nuttigen van een glaasje champagne met een stukje taart is een heerlijke afsluiting van de dag. Maar soms word je gevraagd om ook de receptie te fotograferen. Hier volgen belangrijke tips.

•

Richt je nu vooral op de gasten. Het bruidspaar staat al vaak genoeg op de foto, zij zien ook graag familie en vrienden terug in hun reportage. Met name de vrolijke en spontane blikken bij de felicitaties leveren mooie beelden op.

fotomomenten ontstaan.

•

Het fotograferen van fotograferende mensen levert grappige beelden op.

• Wanneer de receptie op dezelfde locatie

plaatsvindt als het diner kun je hier alvast de mooi gedekte tafels fotograferen.

•

Maak overzichtsfoto’s van de feestlocatie, zowel binnen als buiten.

•

Maak close-up foto’s van hapjes, drankjes en dergelijke.

•

Mensen ontspannen zich en met name na het nuttigen van alcoholische drankjes kunnen er spontane

144

F7.1 | 1/320sec | ISO 400 | 20mm

11

De Receptie

Kinderen laten zich zelden regisseren. Vragen om te lachen voor de camera is dan zinloos. Mocht het kind al besluiten dit wel te doen, zal dit vaak een onnatuurlijke neplach opleveren. Daarnaast, een kind hoeft wat mij betreft niet per se lachend in beeld.

Juist de emotie van het kleine mens maakt een foto krachtig.

Recepties zijn uitstekende momenten om kinderen te fotograferen. Zie je een bijzonder moment, reageer dan snel; zak door de knieÍn om op ooghoogte te komen. Door meerdere foto’s achtereen te maken vergroot je de kans op sprekende beelden die geen toelichting behoeven.

F4 | 1/30sec | ISO 400 | FL 12mm | geflitst via een wit plafond

145

11

De Receptie

F5 | 1/60sec | ISO 400 | FL 30mm | indirect geflitst

F5 | 1/60sec | ISO 400 | FL 30mm | indirect geflitst F4.5 | 1/60sec | ISO 400 | FL 35mm

146

De Receptie 11 F8 | 1/350sec | ISO 400 | 70mm

F5.6 | 1/350sec | ISO 400 | 50mm

147

11

F8 | 1/125sec | ISO 200 | FL 18mm

148

De Receptie

11

De Receptie

F5 | 1/200sec | ISO 400 | FL 18mm | +1 stop

149

12 De Fotosessie

150

12

De Fotosessie

De opbouw van de fotosessie is een subtiel proces. Het gaat er om dat jij als fotograaf iets in gang zet. Zodanig, dat het stel vanzelf een natuurlijke gezichtsuitdrukking krijgt.

Nadat het bruidspaar elkaar voor het eerst op hun trouwdag in de armen heeft gesloten volgt de fotoshoot op locatie. Het voordeel om dit aan het begin van de dag, vóór aanvang van alle plechtigheden, te laten plaatsvinden is dat het bruidspaar er nog tip top uitziet. Ook zijn de meeste daggasten nog niet gearriveerd en hoeven zij hen niet te verlaten voor de fotoshoot. In een enkel geval is dit organisatorisch niet mogelijk en vindt de fotoshoot na alle plechtigheden plaats.

Waar kun je zoal naar toe? Er zijn de alom bekende parkjes en kasteeltjes die je vast wel kent in je eigen omgeving. Maar er zijn legio andere fotogenieke plekken die interessant zijn. Velen denken dat een locatie bijzonder, groots of opvallend moet zijn.

Toch is dat niet per se nodig. De locatiekeuze moet bij het stel passen. Voor een stoer stel dat met hun motor wordt gefo-

tografeerd zal een chicque kasteeltuin niet voor de hand liggen. Dan is fotograferen bij een grafittiemuur of op een oud fabrieksterrein veel passender. Komt het stel uit een kustplaats dan zal het strand wellicht een logische optie zijn.

F6.7 | 1/60sec | ISO 400 | FL 70mm

151

12

De Fotosessie

Suggesties voor buitenlocaties • een kantorenpark met strakke moderne gebouwen • een omgeving met historische gebouwen • een vervallen fabrieksterrein • het strand en de boulevard • onder een viaduct • het bos of het park Suggesties voor binnenlocaties • een trendy café of een bruine kroeg • een museum • een kunstgalerie • de locatie van het avondfeest • een treinstation. Maar let op, hiervoor dient van tevoren schriftelijke toestemming te worden gevraagd bij de spoorwegdienst

152

12

De Fotosessie

De meeste bruidsparen zijn geen professionele fotomodellen die zich met groot gemak laten fotograferen of op commando een willekeurige gezichtsuitdrukking tevoorschijn toveren. Niet alle mensen zijn even fotogeniek. Sommigen weten zich zelfs totaal geen houding te geven voor de camera, of erger nog, ze verstijven! Toch wordt van jou verwacht dat je de fotosessie in goede banen leidt en dat je foto’s maakt zonder geforceerde lachjes. Het bruidspaar herkent zichzelf graag terug in de gemaakte fotoserie, daarom is een natuurlijke uitstraling erg belangrijk.

Mijn persoonlijke ervaring wijst uit dat het niet laten poseren van een bruidspaar helemaal niet moeilijk is. Eventuele vrees voor de camera verdwijnt als sneeuw voor de zon zodra we met de sessie starten. Nooit vraag ik aan het bruidspaar of zij ‘even willen lachen’. Het hoeft ook niet want die lach verschijnt vanzelf. Niet door iets grappigs te vertellen, ik zie mezelf namelijk niet als een grapjas, maar door een sfeer te creëren waarbij zij vanzelf gaan (glim)lachen.

De opbouw van de fotosessie is een subtiel proces. Het gaat er om dat jij als fotograaf iets in gang zet zodat je de beoogde foto’s kunt maken. De volgende aanpak is erop gericht om een interactie uit te lokken waarbij een ontspannen sfeer wordt gecreëerd, met als doel ongedwongen uitdrukkingen en natuurlijke poses te vangen.

F4.8 | 1/125sec | ISO 800 | FL 30mm | frontale flits

153

12

De Fotosessie

De aanpak van de fotosessie • LOPEN: Bij aanvang van de sessie laat

je het bruidspaar lopen. De zogenaamde loopfoto’s leveren prachtige beelden op.

Door hen simpelweg te laten lopen hebben ze niet het gevoel dat ze aan het poseren zijn. Dat is nog eens een makkelijk begin van de sessie.

•

DETAILS: Daarna maak je foto’s van details van het boeket, sieraden, delen van de jurk, schoenen, corsage, stropdas, trouwvervoer, manchetknopen en dergelijke. Jij maakt foto’s terwijl zij in feite niets hoeven te doen behalve dan even stil te staan.

•

INTERACTIE: Vervolgens laat je het stel met elkaar kletsen, in elkaars oor fluisteren of een kus op het voorhoofd geven.

Doordat zij met elkaar bezig zijn hebben zij de camera nauwelijks in de gaten.

•

PORTRETTEN: Tot slot maak je de portretfoto’s. In de camera kijken en poseren? Ja en nee. Later meer hierover.

154

12

Lopen

Je hoeft je niet aan de volgorde van deze aanpak te houden maar ik adviseer je wel om de portretfoto’s als laatste te maken. Als bruidsparen al het gevoel hebben dat er een camera op hen is gericht, dan is het bij deze foto’s. Door ze te laten wennen aan de camera in de eerste drie onderdelen, voelen zij zich op een bepaald moment niet meer ongemakkelijk als zij worden gefotografeerd.

F6.7 | 1/125sec | ISO 400 | FL 70mm

155

12

Lopen

Vraag het bruidspaar niet om te poseren voor de camera. Laat ze liever in actie komen, bijvoorbeeld door ze te laten lopen.

De meeste mensen hebben de neiging om naar de grond te kijken tijdens het lopen. Op de foto ziet een naar beneden gericht gezicht er niet flatteus uit. Vraag het bruidspaar dan ook om naar elkaar te kijken en vang dat moment.

F8 | 1/320sec | ISO 400 | FL 24mm | belichtingscompensatie +1 stop

156

12

Lopen

F8 | 1/320sec | ISO 400 | FL 24mm | belichtingscompensatie +0,3 stop

Bij het fotograferen tijdens het lopen maak je bij voorkeur meerdere foto’s. Niet iedere foto zal wellicht goed lukken.

Kies voor het album de beste foto uit de serie of maak een collage van een aantal foto’s.

157

12

Lopen

F6.7 | 1/250sec | ISO 400 | FL 30mm | belichtingscompensatie +1 stop

158

12

Lopen

F5.6 | 1/250sec | ISO 400 | FL 30mm

159

12

Details

Bruidsparen hebben aandacht besteed aan alle facetten van hun trouwdag. Zij zien dat graag terug in hun reportage. Detailfoto’s zijn dan ook bij uitstek een mooie aanvulling in de fotoserie.

Gebruik een grote lensopening. Zo isoleer

160

je het onderwerp van de omgeving en valt het hoofdonderwerp goed op. De sluitertijd is van minder belang, zolang deze maar snel genoeg is om uit de hand te fotograferen.

12 F5.6 | 1/200sec | ISO 400 | FL 50mm

F2.8 | 1/750sec | ISO 400 | FL 50mm | +1 stop

Details F3.5 | 1/125sec | ISO 400 | FL 60mm

F5.6 | 1/200sec | ISO 400 | FL 50mm | -1 stop

161

12

Interactie

Veel bruidsparen hebben geen idee welke houding zij moeten aannemen wanneer zij gefotografeerd worden. Zij zijn in afwachting van de aanwijzingen van de fotograaf.

Enige aansturing van jouw kant is essentieel. Hoe pak je het aan om die spontane en oprechte blik te vangen, zodanig dat je niet vraagt om te (glim)lachen voor de camera?

Dat doe je door hun aandacht niet te laten vestigen op de camera maar op elkaar.

F5 | 1/500sec | ISO 400 | FL 50mm

162

Vraag hen bijvoorbeeld om te kletsen, te zoenen, simpelweg samen te zijn. Wanneer zij met elkaar bezig zijn hebben ze nauwelijks in de gaten dat jij hiervan foto’s maakt. Door dit soort situaties te creÍren ontstaat er een aangename en ontspannen sfeer. Van deze spontane momenten kun jij profiteren en hoef je niet krampachtig in te grijpen om ze te laten poseren.

12

Interactie

F5 | 1/60sec | ISO 400 | FL 18mm

163

12

F4.5 | 1/350sec | ISO 200 | FL 18mm

164

Interactie

12

Interactie

F14 | 1/200sec | ISO 100 | FL 20mm

Tijdens het maken van de reportage doen zich situaties voor waarbij jij niet hoeft aan te sturen of het stel te vragen een pose aan te nemen; de dingen gebeuren uit zichzelf.

Daar kun je van profiteren. Niet regisseren maar registreren is de beste manier om foto’s te maken in journalistieke stijl.

165

12

Interactie

F8 | 1/1000sec | ISO 200 | FL 50mm

Niet iedereen voelt zich direct gemakkelijk voor de camera. Zet de mensen dan ook niet statisch neer maar zorg voor interactie. Zo geef je op een subtiele manier sturing aan het verloop van de fotosessie.

166

12

Interactie F8 | 1/750sec | ISO 200 | FL 70mm F4 | 1/100sec | ISO 200 | FL 18mm | +0,3

Fotograferen vanuit een hoog of een laag standpunt, het levert steeds een ander beeld op. Zowel het hoofdonderwerp als de achtergrond krijgen een totaal andere beeldvulling bij het kiezen van een ander perspectief.

167

12

Interactie

F8 | 1/1000sec | ISO 200 | FL 50mm

Door het stel te vragen elkaar te omhelzen of vast te houden is het eenvoudig om een passende scène te creÍren en deze vast te leggen. Zaak is wel om naast het fotograferen van deze interactie tegelijkertijd de gehele compositie te bepalen. Is de achtergrond goed in beeld, zoom je in of uit, welk standpunt kies je? Al deze elementen dragen bij aan het eindresultaat.

168

12

F5.6 | 1/1250sec | ISO 200 | FL 50mm

Interactie

F4 | 1/500sec | ISO 400 | FL 50mm

Wanneer het bruidspaar tijdens de fotosessie op elkaar is gericht, realiseren zij zich niet (meer) dat de camera op hen wordt gericht. En dat is precies de bedoeling. Het effect ervan is dat je als fotograaf gebruik kunt maken van hun liefdevolle interactie.

Het stel is gelukkig, ze zijn nu officieel man en vrouw. Logischerwijs wekt dat speciale gevoels op.

169

12

F4 | 1/1600sec | ISO 200 | FL 50mm

170

Interactie

12

Portretten

Stemmingen en gevoelens reflecteren bij de meeste mensen in de ogen. Toeschouwers zien dat. Voel je je rot? Dan straal je dat uit. Voel je je blij? Dan ziet een ander dat ook.

Tijdens een trouwdag zijn bruidsparen in opperbeste stemming. Dat is gunstig voor het maken van stralende portretten. Immers, de uitstraling op het gezicht van mensen bepaalt grotendeels het resultaat van een portretfoto. Het contact tussen fotograaf en model is hierin van doorslaggevende betekenis. Maar er is meer.

het gezicht in de schaduw door de flap van de hoed. Om het gezicht goed te belichten is flitsen noodzakelijk.

• Bij het maken van portretfoto’s stel je scherp op de ogen.

• Een portretfoto wordt voornamelijk ge-

vuld door het gezicht. Het doel is om een mooie gezichtsuitdrukking te zien. Maar hou er wel rekening mee dat de achtergrond ook effect heeft op het totaalbeeld.

• Fotografeer vanuit een zodanig stand-

punt dat de ogen van het model ongeveer op gelijke hoogte staan met de camera. ichtlijnen voor portret Of nog beter: fotografeer enigszins vanuit vogelperspectief. Vermijd fotograferen foto s vanuit kikvorsperspectief; de onderkin van In het algemeen is het creëren van een je model lijkt zo al snel in grootte toe te onscherpe achtergrond het fraaist. Daar- nemen. Dat maakt het gezicht er niet flatmee leg je de nadruk op het gezicht van teuzer op. het model. Kies hiertoe voor een diafragma van F2.8, F4 of 5.6 en een brandpuntsafstand van 50mm, 70mm of groter.

R •

’

-

• Bij voorkeur flits je niet. Echter als de bruid of bruidegom een hoed draagt valt

171

12

Portretten

• Maak portretfoto’s van het bruids-

paar tesamen maar ook van de bruid en de bruidegom apart.

• Vraag voor een portretfoto niet aan

de mensen om te (glim)lachen maar doe of vertel iets waardoor zij vanzelf zullen (glim)lachen.

• Vanwege het risico op dichte ogen

en nuanceverschillen in gezichtsuitdrukkingen, maak je van dezelfde scène meerdere foto’s.

• Als de bruid haar handen onder de kin houdt, let er dan op dat de huid van het gezicht niet gaat plooien. Vraag de bruid om niet echt te steunen maar te doen alsof.

• Maak bij voorkeur portretfoto’s in de schaduw. Fotograferen in fel zonlicht veroorzaakt harde schaduwen in het gezicht.

F5 | 1/500sec | ISO 200 | FL 70mm

172

12

Portretten F4 | 1/60sec | ISO 200 | FL 70mm

Veel mensen zijn geneigd om het model in het midden van het beeld te plaatsen. Plaats het model eens aan de zijkant voor variatie in je werk.

F4 | 1/40sec | ISO 400 | FL 50mm

Het gezicht van de bruid is niet duidelijk in beeld. Dit geeft het portret een mystieke uitstraling.

173

12

Portretten

F5 | 1/1000sec | ISO 200 | FL 50mm

Een effectieve methode bij het maken van een portret is om de partner pal naast jou te laten staan. Deze is dan niet in beeld maar heeft wel degelijk een functie. Laat het paar naar elkaar kijken, met elkaar kletsen, of vraag hen hoe het voelt om nu officieel man en vrouw te zijn. Jouw vraag brengt een liefdevol gevoel teweeg. Het oogcontact dat daarop volgt heeft een groots effect op de uitstraling van de geportretteerde. Je fotografeert zo in feite de reflectie van gevoelens.

174

12

Portretten

F4 | 1/1250sec | ISO 200 | FL 50mm

175

12

Portretten

F4 | 1/500sec | ISO 400 | FL 50mm

176

12

Met de trouwauto

F8 | 1/1000sec | ISO 100 | FL 12mm

Foto’s bij de auto kun je op legio manieren maken. Het lijkt voor de hand te liggen om het bruidspaar ‘bij’ de auto te plaatsen en dan een foto te maken. Maar dat kan al gauw afgezaagd en gewoontjes lijken. Het is een manier die ik zelden toepas. Liever

zoek ik naar andere invalshoeken. Hoe? Door het stel ver naar voren of naar achteren ten opzichte van de auto te positioneren.

177

F3.5 | 1/800sec | ISO 100 | FL 70mm | +0,7 stop F5 | 1/200sec | ISO 100 | FL 70mm

178

Met de trouwauto 12

Met de trouwauto 12

F5 | 1/750sec | ISO 400 | 12mm

F8 | 1/500sec | ISO200 | 14mm

179

F5.6 | 1/350sec | ISO200 | 35mm

F5.6 | 1/350sec | ISO200 | 50

180

Met de trouwauto 12

Met de trouwauto 12

F2.8 | 1/2500sec | ISO100 | 50mm

181

13 Foto’s ter Inspiratie

182

13 Foto's ter Inspiratie Fotografen die aan het begin staan van het ontwikkelen van een eigen beeldtaal kunnen veel leren van fotografen die hun sporen inmiddels hebben verdiend.

Door de lens van een aantal fotografen wordt bijzondere schoonheid uit een trouwdag gehaald. Zelfs op de meest onverwachte momenten zijn deze kunstenaars in staat om beelden vol emotie en puurheid te creĂŤren. Stuk voor stuk zijn zij gepassioneerd over hun werk. Zij voelen haarfijn aan hoe je met bruidsparen omgaat en hoe je de impressie en de sfeer van de trouwdag vastlegt. Zij zijn experts op het gebied van het vangen van de speciale momenten van een bijzondere dag op een ongedwongen en natuurlijke wijze. Kijk en lees mee.

183

13 Astrid de Jong Astrid de Jong, www.astriddejongfotografie.nl Astrid aan het woord: “Sanne en Robin hadden een geheel eigen kijk op hun reportage en gaven heel duidelijk aan wat ze wilden. Ze hebben mij ook wat voorbeelden gestuurd en we hebben daar goed overleg over gehad.

14 september 2012 was voor hun de grote dag. Voor mij was het eigenlijk een vreselijke dag omdat de dag ervoor mijn vader stierf. Al weken stond mijn vervangster paraat en de bruidsparen die mij geboekt hadden waren allemaal op de hoogte, zo ook Sanne en Robin. Op 13 september heeft mijn vader op zijn sterfbed nog tegen mij gezegd “Zal je je best doen vrijdag?”. Mijn mond viel open, hij wist gewoon nog dat ik die dag een bruidsreportage had en ik heb hem natuurlijk beloofd om heel goed mijn best te doen.

Hoewel Sanne en Robin nog

184

niet zeker wisten of ik er zou zijn heb ik ze na overleg met mijn man en moeder, en de stem van mijn vader in mijn hoofd, gebeld en gezegd dat ik er hoe dan ook zal zijn om hun trouwdag te fotograferen.

Het heeft zo moeten zijn. Hij wilde gewoon dat ik er vrijdags zou staan. Hoewel ik ontzettend verdrietig was, was ik ook vastberaden om er iets moois van te maken. Uiteindelijk is het een van mijn beste reportages ooit geworden.”

13 Astrid de Jong

185

13 Astrid de Jong

186

13 Joshua D'hondt Joshua D’hondt, www.joshuadhondt.be Joshua aan het woord: “Deze foto is gemaakt tijdens een lunch in de tuin van een oude boerderij, het toekomstige huis van de bruid en bruidegom. Ik heb gedurende de lunch discreet en rustig rondgewandeld, op zoek naar portretten, mooie en originele standpunten voor overzichten.

Wanneer ik bruid en bruidegom naast elkaar zag zitten voor een klein momentje samen ben ik rustig neer gaan zitten op de grond naast de tafel, met een 70-200mm lens en de camera gereed. Ik heb gewacht en kon dit intieme moment vangen.”

187

13 Joshua D'hondt “Dit is een foto die is gemaakt tijdens het avondfeest op een huwelijksdag van vrienden. Ik ken alle gasten aan tafel en rondom, ik weet niet zeker of ik deze anders had kunnen maken zonder de aandacht van iedereen te trekken. Ik houd van het schilderachtige tafereel, de rommelige drukte en de vele verhaaltjes die zich afspelen rond de tafel. Misschien geen perfect beeld, maar het geeft de sfeer van een warm en overvloedig feest wel goed weer.�

188

13 Joshua D'hondt “Dit is een beeld dat ik tot voor kort nooit gemaakt zou hebben. Maar een topfotograaf vertelde me ooit “Always make the picture and decide after...” Zo gezegd, zo gedaan.

Deze foto vertelt eigenlijk een grappig familieverhaal. Het is ochtend, de familie verzamelt in het appartement van de bruid en bruidegom, en wanneer iedereen klaar is komt de bruid de woonkamer binnen. Veel oh’s en ah’s en applaus en dan … stilte…

Waar is de papa van de bruid? De beste man had een geweldig gevoel voor humor en applaudiseerde dan maar mee van op het toilet. Hij heeft op precies dezelfde manier het huwelijksaanzoek gemist; zo vertelt dit ene beeld de hele anekdote.”

189

13 Floor Godefroy Floor Godefroy. www.floorfoto.com Floor aan het woord: “Voor deze foto heb ik een nominatie bij de Bruidsfoto Award gekregen. Het was de eerste keer dat ik iets instuurde en dan is het natuurlijk fantastisch om meteen genomineerd te worden. De foto werd uiteindelijk derde in de categorie ‘Getting Ready’.

Dit is nu zo’n voorbeeld van ‘het moment’ vangen. De kamer, de jurk, haar houding, alles klopte. Het enige wat ik moest doen was snel reageren.

Het tapijt is paars en het witte schijnsel op de kast maken de kleuren er niet fraaier op.

Had ik de foto in kleur opgestuurd dan was deze waarschijnlijk niet genomineerd.”

190

13 Floor Godefroy “Dit is Julia, een mooie vrouw die gewend is om te poseren en dat zie je. Op deze plek heb ik een stuk of vier foto’s van haar gemaakt totdat dit moment kwam. Het is een kwestie van het moment zien en dan snel reageren.

Als bruidsfotograaf vind ik dat je hard moet werken, iedere keer weer. Nooit denken het is wel goed genoeg en altijd 200% geven om de beste foto’s te maken voor het bruidspaar.”

191

13 Floor Godefroy “Dit vind ik een bijzondere foto omdat het echt een samenwerking was tussen bruidspaar en fotograaf. Het begon ineens hard te sneeuwen. Gelukkig wilde het bruidspaar toch naar buiten. Eenmaal buiten genoot de Vietnamese Nga zichtbaar van de sneeuw. Doordat zij zich niet zo druk maakte over haar jurk die nat werd, was het een ongedwongen en gezellige shoot. Onder alle omstandigheden kun je foto’s maken. You have to be creative.”

192

13 Floor Godefroy “Het komt regelmatig voor dat bruidsparen al kinderen hebben als ze gaan trouwen.

Het fotograferen van het kleine grut levert vaak spontane foto’s op. Omdat je ze niet kunt regisseren moet je als fotograaf goed opletten en anticiperen op wat zou kunnen gaan gebeuren. Dit moment vind ik leuk omdat je zo goed kan zien hoe verschillend de bruidsjongens hun taart eten. De oudste eet met keurige tafelmanieren, de middelste is gretig en de jongste lijkt in extase en gaat helemaal op in al het lekkers.�

193

13 Ronald de Bie Ronald de Bie, www.ronalddebie.nl Ronald aan het woord: “David en Svetlana trouwden in het gemeentehuis van Leiden.

Deze foto is vlak voor de ceremonie genomen. Terwijl de gasten een plek zoeken in de trouwzaal wacht het bruidspaar rustig af tot zij worden binnengeroepen. De zon valt door het raam, precies op het bankje waar het bruidspaar zit. De combinatie van de najaarszon en de schaduwpartijen zorgen voor een fraaie belichting.�

194

13 Ronald de Bie “De standaard geposeerde foto’s zijn hier achter de rug. Bij groepsfoto’s probeer ik dan toch graag nog net iets anders, iets extra’s te doen. Met deze bejaarde man erbij, wist ik gelijk dat ik hem als een soort nestor voorop wilde hebben. Het moest een stoere foto worden, er mocht dus niet gelachen worden. Het ietwat verbaasde kereltje rechts, maakt het voor mij compleet.”

195

13 Ronald de Bie “De bruiloft van Henriette en Marcel was voor mij de meest emotionele in mijn leven.

Marcel heeft 25 jaar lang een relatie gehad met mijn zus. Zij is vier jaar terug overleden. Tijdens de ceremonie waren er mooie en emotionele toespraken; ik kon mij gelukkig achter de camera verschuilen. Deze foto is gemaakt na de ceremonie. Met sloepen gingen we huiswaarts. Midden op het Goesse Meer werd een toost uitgebracht. Voor mij symboliseert deze foto de afsluiting van een moeilijke periode en een mooie nieuwe start in het verschiet voor het bruidspaar.�

196

13 Ronald de Bie “Deze foto is aan de oever van de Kralingse Plas in Rotterdam genomen. De foto is gemaakt met mijn groothoeklens waardoor ook het confetticanon in beeld kon worden gebracht. Patricia en Olaf kregen de volle laag en door dichtbij hen te staan heb ik dit spontane moment kunnen vastleggen. Met deze foto heb ik de prestigieuze Fearless Award gewonnen.�

197

13 Ronald de Bie “Deze foto is gemaakt in kasteel Sparrendaal in Baarn. Een overvolle ceremoniezaal, waar je als fotograaf bijna niet achteruit kan lopen zonder te struikelen over andermans voeten. Het is geweldig om alle gasten zo blij en enthousiast te zien als de bruid door haar vader binnengebracht wordt. Voor mij een heerlijke sfeervolle plaat.�

198

13 Ilona Hartensveld Ilona Hartensveld, www.bruidsreportages.com Ilona aan het woord: “Bij deze foto knalt het intense geluk van het bruidspaar van de foto. Je voelt de oprechte blijdschap van deze mannen. De foto was genomineerd voor de Bruidsfoto Award 2013. Op de achtergrond pak ik de genietende en enthousiast klappende gasten in het beeld mee. Ik werk niet graag met telelenzen, maar gebruik de 24-70mm en kom liever dichtbij mijn onderwerp. Daardoor voel je je als kijker veel meer betrokken bij de inhoud van de foto dan wanneer er met een telelens wordt gefotografeerd. Ondanks dat ik door de dag heen steeds vrij dicht bij het bruidspaar sta, hoor ik achteraf vaak dat ze niet gemerkt hebben dat ik aanwezig was. Dat ervaar ik als een compliment.�

199

13 Ilona Hartensveld “Urban meets classic! De dame met het afro-kapsel en de teenslippers geven mij deze foto een Ed van der Elsken-gevoel. Bij het bekijken van de foto hoor je deze dame ‘congratulations’ roepen. Dat über-zoete, romantische hoeft van mij niet per se. Ik hou juist van wat rauwere beelden en geef ze graag extra journalistieke uitstraling door te kiezen voor een pittig contrast en extra zwarting bij de nabewerking. Dit beeld is voor mij en voor het bruidspaar een geslaagde foto: naast de bruidsjurk en sluier die goed tot hun recht komen past het beeld bij het idee van een ‘stadse’ reportage.”

200

13 Elinoor Veldman Elinoor Veldman, www.elinoorveldman.com Elinoor aan het woord: “In februari 2012 mailde Mareke me dat ze ging trouwen. Ze had de liefde van haar leven gevonden, een hele lieve Australische man. Ze zei dat ze graag zou willen dat ik haar bruiloft zou fotograferen. We maakten een afspraak, samen met Andy, haar aanstaande man. De liefde spatte ervan af bij die twee, ze gaven haast licht. Ik had er gelijk zin in om hun dag te fotograferen.

In het voorgesprek vertelden zij iets anders te willen dan standaard trouwfoto’s; ik moest vooral mijn creativiteit de vrije loop laten. Daarvoor waren zij bij mij aan het goede adres.

Op de stralende maandagochtend van 20 augustus 2012 was het zover: om 7:00 uur stond ik bij Mareke in haar prachtige Amsterdamse appartement om de spannende sfeer van de voorbereidingen van de trouwdag vast te leggen. Toen het tijd was om naar het stadhuis te gaan, pakte de bruid haar fiets bij de hand en liep op haar hakloze schoenen door de stad.

Vlakbij het stadhuis wisselde ze deze om voor haar hoge hakken en vloog haar aanstaande die op haar stond te wachten in de armen.

Na afloop zijn we met zijn allen naar een ontbijtlocatie gefietst. Terwijl ik achterop de fiets zat bij een Australische vriend van Andy fotografeerde ik het bruidspaar. Dit was wel een hele bijzondere manier van vervoer: een echte vintage bruiloft!”

201

13 Elinoor Veldman

202

13 Elinoor Veldman

203

13 Elinoor Veldman

204

13 Elinoor Veldman

205

14 Nawoord

206

14 Nawoord Het zal je na het lezen van dit boek duidelijk zijn geworden: een professionele trouwfotograaf is een multitalent. Velen realiseren zich onvoldoende wat er schuilgaat achter het fotograferen van een trouwdag. Terwijl veel fotografen gespecialiseerd zijn in een bepaalde richting in de fotografie ben je als bruidsfotograaf van alle markten thuis. Er wordt van je verwacht dat je kundig bent in het fotograferen van mensen, stillevens en architectuur. Maar ook dat je de officiële gebeurtenissen en de spontane momenten professioneel in beeld brengt. Dit alles zonder de mogelijkheid van enige herkansing én binnen een beknopt tijdsbestek, soms zelfs van een seconde.

gedachten hebt daadwerkelijk te maken.

Na verloop van tijd zal je merken dat je in staat bent om controle uit te oefenen over de techniek en de compositie bij de invulling van het beeld.

Ga erop uit! Fotografeer zo veel mogelijk in je dagelijks leven of geef jezelf opdrachten.

Duik de natuur in of ga naar de stad om stillevens te maken. Oefen in de kroeg met het maken van de zogenaamde receptiefoto’s.

Organiseer met vrienden en bekenden een fotosessie op locatie. Vraag de koster eens of je foto’s mag maken van het interieur van de kerk. Zo leer je fotograferen in allerlei verschillende situaties.

Ontwikkel je talent

In dit boek heb je kennis opgedaan over het maken van hedendaagse trouwfoto’s.

De praktijk van het fotograferen is echter weerbarstiger dan de theorie. Voordat je een ‘echte’ trouwreportage gaat maken, doe je er goed aan vaak te fotograferen. Je ontwikkelt zo je talenten en leert al doende wat er bij komt kijken om de foto die je in 207

14 Nawoord Met dank aan • Mariska Schomper, kunstzinnige duizenden een lieve, loyale vriendin. Met een • Alle bruidsparen die ik heb mogen foto- poot alert en kundig oog heeft zij mijn teksten

graferen. Zij hebben mij als buitenstaander doorgespit en waar nodig bijgeschaafd. binnengelaten in hun vertrouwde kring op Haar bijdrage heeft dit boek completer geeen bijzondere dag in hun leven. Bovendien maakt. hebben zij het mij toevertrouwd om hier een uniek beelddocument van te maken.

•

Alle bruidsparen die toestemming tot publicatie hebben gegeven. Het ‘inkijkje’ in hun trouwdag is een leerzame bijdrage voor beginnende trouwfotografen.

•

Karin Batenburg, grafisch vormgever en eigenaar van ontwerpburo GrafiKa. Bij het ontwerpen van dit boek keek zij met haar professionele blik over mijn schouder mee en gaf sturing met betrekking tot het ontwerp en de afwerking.

•

Astrid de Jong, Joshua D’hondt, Ronald de Bie, Floor Godefroy, Ilona Hartensveld en Elinoor Veldman. Van deze getalenteerde fotografen uit Nederland en België kunnen beginnende fotografen veel leren over het ontwikkelen van een eigen beeldtaal.

208

14 Over Sonja Na een studiejaar op de Vrije Academie voor Beeldende Kunsten startte Sonja van Driel in 1994 als fotograaf voor dag- en weekbladen. Later richtte zij zich tevens op bedrijfsfotografie en journalistieke stijl trouwreportages en werkte in binnen- en buitenland.

Tegenwoordig deelt zij haar door jarenlange opgedane praktijkervaring en kennis van de fotografie met anderen.

Naast talloze publicaties van artikelen in Pf Magazine en Digifoto schrijft Sonja boeken over fotografietechnieken en het ondernemerschap als fotograaf.

• • • •

Flitsen met een Reportageflitser, van toevalstreffer naar voltreffer Praktijkboek Draadloos Flitsen Opdrachtgever in Beeld, de motieven om voor jou als fotograaf te kiezen Ondernemer in Beeld, de weg naar succes als fotograaf (binnenkort online beschikbaar)

209

210