e
1
រូបសំ គល ់សកមមភព
១. អុីរសែអល
២. អតថបទ បទ
៣. េរឿងេអយគិត
៤. េរបីកបល
៥. របសន
៦. ចុតហមយ
2
មតិកៈ េគលបំណង ែផនកទី១ ១. សេងខបអុីរសែអល…………………………………………………………..…… សែអល…………………………………………………………..……7 …………………………………………………………..……7 ២. សរៈរបស់សរពត៌មន.......................................... ន.............................................................................. .................................................................................... ..........................................16 ......16 ៣. មិតលទ ល ត ទងពី ំ រ....................................................................................................... .......................................................................................................24 ......24 ៤. បេងកតេសៀវេភបងវឹកខួរកូនេកមងែខ មរមរ.................................................... ..................................................... ............................................................29 .......29
ែផនកទី២ ១. យុទ ធសរសតសរងគម៦ …………………………………………………………..37 ម៦ៃថង………………………………………………………….. ……………………………………………………… …..37 ២. ែសអករងជងេនះេទៀត រងជងេនះេទៀត.............................................................................. ជងេនះេទៀត..................................................................................... .....................................................................................55 .......55 ៣. េហតុអី វសតវខយងមនសំ បក? ក?...................................................................... ........................................................................... ..............................61 .....61 ៤. ១០០េរៀលរ ំ រី សលញ់ ........................................................................... ...........................................................................66 ១០០េរៀលរែលកកត ................................................................ ...........66 ៥. របសន............................................................................................................. .................................................................................................................... ............... ...............74 ........74
ែផនកទី៣ ១. សកលបងេទរេបៀបរស់េនែបបមនុសសឆលត..................................... ត.............................................76 .............................................76 ២. បអូនខម ំុ ញ នសំ ណួរេហ យ............................................................................... យ......................................................................................89 ......................................................................................89
៣. ខរំុ ញ គន់ែតេធវអ ំ េពលេអ សះ.. សះ...................................................................... .................................................................................96 ...............................................................................96
៤. សុីឌីផលិតេសៀវេភ................................................................................................ េសៀវេភ................................................................................................110 ................................................................................................110
ែផនកទី៤
ំ ង ឹ ន ំអុី រសែអល ១. ជវី របវតតេមដ េិ មដក សែអលរសត រសតដ ី ប ូ េគ. េគ...................................................120 ..................................................120
ិ សរសតបណតះេកមង............................................................................................135 ២. វធី ............................................................................................135 ុ 3
៣. េរឿងពិត៣យ៉ ង.................................................................................................... ....................................................................................................173 .................................173 ៤. របសន.......................................................................................................................... ............................................................................................................................181 ..181
អវសនកថ អស័យដឋនទក់ទង
4
េគលបំណង េដយសរកបលធងន ់េពក េហយសមបូរេទេដយរបស់គមនរបេយជន ៍េទបចង ់
យកវេចញខ លះេដមបីេអយរសលបនតច ិ រសួលយកតមខន ួល
េទេបះេចលកែនលងណ
ែតមិ នដឹងថយកពួ កវ
េទបសេរមចចិត តទមលក់វេលទព ំ ័រេសៀវេភមួ យកបលេនះ
េទ។ ដ ឹង
មយងេទៀតេដយេម ៉ លេឃ ញពី ឱកស
ិ បទពិ េសធន ៍ជីវត
និង
មនបំ ណងែចកជូននូវចំេណះ
រួមទងករសេងក ំ តផទល ់ខន ួល
ទងទបយែដលបនជួ ំ បរបទះ
តងពី ំ េកត និងេនរបេទសអុី រសែអលេនះ ដល ់មិ តន ត ស ិ សិតទងអស់ ំ េលករគូអនករគូ ពូ មីង
េលកតេលកយយ
ជនរួមឈមទងអស់ ំ គន
េហ យជពិ េសសបអូ នៗ
ិ អន កទងអស់ សរមប់ញុំងេអយជីវត ំ គនកន ់
សិ សសនុសិសសទុកជេមេរៀនេរកខន ួល
ិ េរៀងៗខន។ ំ ណរជីវត ែតសមបូរែបបេទេដយគតិ ទសសនៈ គំនត ិ កនុងដេ ួល
ជករពិ តណស់ វមិ នែមនជភពអសចរយចែមលកអី វ េទសរមប់េសៀវេភមួ យ
កបលេនះ
ប៉ុ ែនតវរគន ់ែតជអវី ែដលពលរដឋមនក់កុងជតិ ន សសន ៍មួយអចេធវប នទុក
សរមប់េអយកូនេចរបុសរសីរបស់កសិ ករ
ែដលធលប់ដរសូ ំ វេអយេគទទួលទន
អន កេនសទែដលធលប់ចប់រតីេអយេគទទួលទន
រគូេនបឋមសិ កសែដលធលប់បន
បេរងៀនេគទុកជេមេរៀនសិ កសប៉ុេណណះ។ វរិ ទ ុ ធ
េទះជយ ៉ងណ
កតរ ី ព ំ ឹ ងមួយែដលនឹងកលយជករពិ ត គឺកហ ំ ស ុ ឆគងខងអកខរ
ចបស់ជនឹងេកតមនេឡ ងជមិ នខនេនកនុងេសៀវេភេនះ
េរពះថវជករ
សកលបងសរេសរេលកដំបូងែតប៉ុ េណណះ ដូេច នះសូមកុព ំ យយមកតច ិ រតួយអី ៕
អុីរសែអល ៃថងទ ី ២៤ ែខកញ ញ ឆន ំ២០១០ 5
6
សេងខបអុីរសែអល
រជធនីៈ
ហសឺរសូសែទបម
ភសផលូវករៈ
ហប វិ រប៉ូ និងអរ៉ប់
រកុមជតិសសន ៍ៈ
ជវីប(៧៥,៣% )
អរ៉ប់(២០,៥%)
េផសងៗ(៤,២%)
រដឋភិបលៈ លទរិ ធ បជធិបេតយយអរស័យសភ ទទួលបនឯករជយៈ ១៤ ឧសភ ១៩៤៨ ៃផទដីៈ
២០ ៧៧០ គីទបូែម៉ រតរកល
របជជនៈ
a) (២០១១) ៧ ៧៤៦ ០០០នក់
b) (២០០៨) ៧ ៤០៦ ៩០០នក់
c) ដង ់សុីេត ៣៦៥,៣នក់/គីទបូែម៉ រតកេរ ចំណូលកនងរបជជនម ន ក់ៈ ២៨ ៦៨៥ដុលលរ/ឆន ំ ុ
ី ច “ទឹកដត ូ របជជនតិ របជជនតិច គមនធនធនធមមជតិ សរតូវេរចីន ប៉ែុ នតបះ៉ មិនបន” បន”
7
អុីរសែអលមនទីតងសថ ំ ិ តេនភគខងេកតៃនសមុរទេមឌី េទរ៉េណ េហ យព័ទ ធ
ិ េដយរបេទសលី ជុំវញ លីបនុន Lebanon េនភគខងេជង សុីរ ី Syria េនភគខងេជង ឈងខងេកត ហសក់ដង Jordan េនភគខងេកត និងេអសសុប ី Egypt េនភគខង
ី ន ់កប់េដយអុី រសែអល េដយមិនរប់បញចលទឹកដី តបូងឈងខងលិ ច។ ែដនដក ូ
ែដលវយដេណតមបនេនកំទបុងសរងគម៦ៃថង េនឆន ំ១៩៦៧ គឺរបមណ២០ ៧៧០គីទបូ
ែម៉រតកេរសរុបទងមូ ំ ល
ែដល២ភគរយគឺជៃផទទក ឹ ។
ៃផទដីសរុបសថិតេរកមរកប
ខណ ័ ឌ ចបប់ េពលែដលរប់បញូ ច ល ហសឺរសូសែទបមខងេកត East East Jerusalem និង េហគល ែទបនៃហ Golan Heights គឺ២២ ០៧២គីទបូែម៉ រតកេរ និងៃផទដីសរុបេរកមកររគប់រគង
របស់អុីរសែអល រួមបញូ ច លកររគប់រគងេដយេយធ និងែដនដីរគប់រគងជនជតិ
ប ៉េលសទីនេនែផនកខ លះៃនតំបន ់ ែវសសែប៉ង West Bank មន២៧ ៧៩៩គីទបូែម៉ រតកេរ។ ិ ិ ក និយយពី អកសធតុវញ អុីរសែអលមន២រដូវគឺរដូវរង(វច ិ ឆ ដល ់េមស)
និងរដូវេកត(ឧសភដល ់តុល)។ ចប់ពីែខេមស ដល ់ែខកញ ញ ករធលក ់េភលៀងគឺវខសត់ ណស់
ដូេច នះេហយេទបអុី រសែអលបនែកៃច នបេច ចកេទសសនសំសំៃចទឹកជេរចីន
រួមមន របព័នធរសរសត ធ ធ រសរសតតណ ំ ក់ទឹក Drip Irrigation ករបនសបទឹកសមុ រទ(ពី ទឹកៃរប មកទឹកសប)ជេដម និងតេមលងៃថលចេំ ពះអន កេរបីរបស់ទក ឹ េរចីន(េលកែលងកសិ កមម)
បីេដះរសយ ភពខសត់ទក េដម ឹ េនះ។ រពះអទិតយគឺជលុយ Sun is money អុី រសែអល ទទួលបនេជគជ ័យណស់
កុងករទញរបេយជន ន ៍ពី ថមពលរពះអទិតយដ ៏សនធក ឹ
សនធប់ សរមប់ជរបភពផគតផ ់ ង គ ់ជថមពលអគគស ិ នីបនមួ យែផនកធំ សរមួលដល ់ករ េរបីរបស់របស់របជពលរដឋ េគនឹងេឃ ញេនេលដំបូលផទះនីមួយៗមនថមពិលសសូល
ទងអស់ ំ ។
អុីរសែអលមនភសផលូវករ២គឺ
ភសហុីបរប៉ូ
Hebrew
និងភសអរ៉ប់
Arabic។ Arabic ហុីបរប៉ូ ជភសេដមរបស់រដឋ េហ យរតូវបននិយយេដយរបជជនភគេរចីន
ិ រតូវបននិយយេដយជនជតិភគតិចអរ ៉ប់។ ជនជតិអុីរសែអល ឯភសអរ៉ប់វញ 8
ិ ី ចំនន ួ េរចីន អចេធវក រទំនក់ទន ំ ងគនជភសអង ់េគលសបនយ ៉ងលអ ដូចែដលកមមវធ ទូរទសសន ៍ជេរចីនបនផសយជភសេនះ
ណមួ យភសអង ់េគលស
គឺរតូវបនដក់
ិ ស កនុងកមមវធ ី ិ កស េអយបេរងៀនតងពី ំ ថនក់ដំបូងេនបឋមសិ កសមកេម៉ ះល ។ ជរបេទស
ិ វល ់នឹងរបតិទន ែតមួ យគត់េនេលពិភពេលក ែដលេនវល ិ ហុប ី រប៉ូ HebrewCalender េហយៃថងឈប់សរមករបស់ករងរ និងសលេរៀនរតូវកំណត់េដយៃថង ៃថងឈប់សរមក រមក ី វ Jewish Holidays។ របស់ជតិជប Holidays
អុីរសែអលេរបីរបព័នស ធ ភនិយម ដូចនឹងសធរណរដឋរបជធិបេតយយ ជមួ យ នឹងករេបះេឆនតសកល។ របធនធិបតីអុីរសែអលគឺជរបមុ ខរបស់រដឋ ប៉ុ ែនតករណី យកិច ចរបស់េលកមនកំណត់ និងភគេរចីនេផតតេទេលពិធជ ី តិេផសងៗ។ សមជិក សភមនក់ ែដលគរទេដយមតិ ំ ភគេរចីនកនុងសភ រតូវកលយជនយករដឋមរនតី ជទូេទ
េលកជរបធនរបស់គណបកសឈនះេឆនតមនសំ េទបងេរចីនជងេគបងអស់
េហយ
េលកគឺជរបមុខរដឋភិបល និងគណៈរដឋមរនតី។ មួ យេទៀតអុី រសែអលរតូវបនអភិ បលេដយសមជិកសភចំនន ួ ១២០រូប។
ករេបះេឆនតសភរតូវរបរពធ េទបងេរៀង
រល ់៤ឆន ំមតង ប៉ុ ែន តករេបះេឆនតដកេសចកតទ ី ក ុ ចិតព ត ី សភអចរំលយរដឋភិបលបន មុ នកលកំណត់។
ចបប់ជមូ លដឋនរបស់អុីរសែអល
េដរតួនទីជរដឋធមមនញ ុ ញ មិ ន
ពរងងធមមនញ េរៀបរយមួយ ែដលេនកនុងឆន ំ២០០៣ សភបនចប់េផតម ុ ញ ជផលូវករ មួ យអរស័យេលចបប់អស់ទងេនះ។ ំ
អុីរសែអលមនរបព័នត ធ ល ុ ករ៣ថនក់ តងេនជប់ ំ នង ឹ មូ លដឋនផទល ់
ថនក់ទបបំ ផត ុ គឺតល ុ ករដំបូងែដល
កនុងរកុងនីមួយៗៃនៃផទរបេទស។
ឯតុលករបនទប់គ ឺ
តុលកររសុក ែដលមុ ខនទីបេរមីេអយទងតុ ំ លករឧទ ធរណ៍ រឺតល ុ ករេដះរសយ
ិ ។ តុលករថនក់ទ៣ ជេមលះេទបងវញ ី រឺខ ពស់បំផត ុ កនងរបេទសអុី រសែអលគឺតល ុ ករ ុ កំពូល មនទីតងេនហសឺ ំ ុ ហសឺរសូសែទបម និងមនមុខនទីេទ វរ ទី១ជតុលករខ ពស់បំផត
9
របស់ឧទ ធរណ៍ និង ទី២ជតុលករយុតតធ ិ ម៌ជន ់ខ ពស់។ កនុងនទីចង ុ េរកយរបស់តល ុ
ករកំពូល គឺអនុញ ញ តបុ គល គ សធរណៈរគប់ ទងរបជពលរដឋ ំ និងមរនតីរជករ ដក់ ពកយបត ង ឹ របឆ ំងនឹងករសេរមចចិតរ ត បស់អជញធរ រឺអនកកន ់អំ ណចរដឋបន។ ចបប់ មូ លដឋន=េសចកតៃ ី ថលថូ រ ន និងេសរីភពរបស់មនុសសជតិ េនកនុងអុី រសែអល មននទី ករពរសិ ទ ធ
និងេសរីភពរបស់ពលរដឋអុីរសែអលទងអស់ ំ ។
អុី រសែអលគឺជ
របេទសែតមួ យគត់កុងតំ ន បន ់ ែដលរតូវបនចត់ថនក់ថ “េសរី” េដយមនករបេងកត
ផទះេសរីភព Freedom House េដយសំ អងេទេលករ ំ ត ិ ៃនេសរីភពពលរដឋ និងសិ ទ ធ នេយបយ។ កងកមលងករពរជតិ ំ អុីរសែអលរួមមនៈ អកស និងកងនវ។
កងទ ័ពេជងេគក
កងទ ័ពេជង
វរតូវបនសថបនេទបងកំទបុងសរងគមអរ៉ប់អុីរសែអលកុង ន
ឆន ំ១៩៤៨។ កងកមលងករពរជតិ ំ អុីរសែអល បនចូលរួមកនុងសរងគមសំ ខន ់ធំៗជ
េរចីន
និងជេមលះរពំែដនកងរបវតត ស ិ រសតដ ៏ខរ ី ល បស់េគ ុន
ែដលេធវេ អយេគកលយជ
របេទសមួ យ កនុងចំេណមរបេទសដ ៏ៃទេទៀត ែដលមនកមលងទ ំ ័ពរបដប់អវុធពូ ែក ចបំងបំ ផត ុ កនុងេលក។ េយធ
ភរៈចំបងរបស់ជនជតិអី ុ រសែអលគឺករបំ េពញកតពវ កច ិ ច
េនេពលែដលពួ កេគមនក់ៗដល ់អយុ១៨ឆន ំ
មនុសសរបុសរតូវបេរមីករ
៣ឆន ំ និងមនុសសរសីរតូវបេរមីពី២ េទ៣ឆន ំ។ ករបេរមីែដលខនមិនបន គឺមនុសស របុសរតូវចូលរួមកនងទ ័ ង ុ ពបរមុ
រួចរតូវបំេពញេបសកកមមជេរចីនសបតហ ៍កនុងកិច ចករ
ជទ ័ពបរមុងេរៀងរល ់ឆន ំរហូតដល ់ពួ កេគមនអយ ុ៤០ឆន ំ
ែតរសតីភគេរចីនរតូវបន
េលកែលងពី កច ិ ចករទ ័ពបរមុងេនះ។ ជនជតិអរ ៉ប់េនអុី រសែអល និងពលរដឋដ ៏ៃទ េទៀតែដលកំពុងជប់រវល ់នឹងករសិ កសសសនេពញេម៉ង
ក ៏រតូវបនេលកែលង
ពី ករបេរមីេយធែដរ។ ជេរមីសេផសងេទៀត សរមប់អនកែដលអចទទួលករេលក
ិ េ ពី កតពវ កច ិ ចេយធ គឺករបេរមីេសវកមមជតិ ដូចជកមមវធ ី សវកមមេនមនទរ ី េពទយ សលេរៀន
និងគេរមងសកមមភពសុខមលភពសងគមមួយចំនន ួ េទៀត។ 10
លទ ធផល
ិ េី កណឌទហនេនះេហ យ ែដលេធវេ អយកងកមលងករពរជតិ ៃនកមមវធ ំ អី ុរសែអល អចរកសបនទហនសកមមរបមណ១៦៨ ០០០នក់ និងទហនបរមុងបែនថមរបមណ ៤០៨ ០០០នក់។ េយធជតិពឹងពក់ជខលងេល ំ របព័នស ធ ពវវុធទំេនប ែដលេចញ បល ង ់ និងតេមលងកនុងរបេទសអុី រសែអលផទល ់ េហយក ៏មននចូ ំ លពី បរេទសខ លះែដរ។
ិ គទនបរេទសគួរកត់សំ គល ់មួ យ ជពិ េសសជំនយ សហរដឋអេមរិចគឺជអន កេធវវ ភ ួ
េយធ
ែដលេគរំពឹងទុកថទឹករបក់នង ឹ េកនេទបងដល ់
៦ពន ់លន
េនទសវតសរ ៍
េរកយ េហ យសហរដឋអេមរិចបរមុងនឹងផតល ់ទឹករបក់ ៣.១៥ពន ់លនេរៀងរល ់១ឆន ំ ពី ឆន ំ២០១៣ ដល ់២០១៨។ អុី រសែអលចំណយ២៤% ៃនរបក ់ចំណូលជតិសរុប ិ ័យករពរ ែតបចបបនន ិ េហ យ។ េលវស បរិមណបនធលក់ចុះមករតឹម៧.៣%វញ ុច អុីរសែអលរកសុីមុ ខរបរអវី ? កសិ កមម
នយករដឋមរនតីអុីរសែអលដំបូងបននិយយថ
គឺជអវី ែដលេយងរតូវេធវម ុនេគ
េរពះេយងអចនឹងចញ់ សរតូវេដយមិ ន
បនរបយុទ ធេដយសរែតករដច ់េពះសលប់។
កសិ កមមរបស់េគេរបីបេច ចកេទសខ ពស់
ណស់
និងគុណភពគឺគរ ួ ជទីគប់ចត ិ ។ ត
ិ ទងបរិ ឯចំែណកទិនផ ន លវញ ំ មណ
អចផគតផ ់ ង គ ់តរមូវករកនុងរសុក េទៀតផង។
េគ
េហ យែថមទងន ំ េចញេទេរករបេទសយ ំ ៉ងសនធប់
េលសេនះេទៀតអុីរសែអលបនែសវងរកមុ ខរបរែដលងយរកចំណូល
បនខ ពស់េផសងេទៀតដូចយ ៉ង
ករផលិតអវុធ
ករៃច នតបូងេពរជ……………។
ិ ក ករផលិតកមមវធ ី ព ុំ យូរទ ័រ(software)
េនៃថងទ១ ី ៤ ែខឧសភ ឆន ំ១៩៤៨ ទីភនក់ងរជតិជីប វ បនរបកសឯករជយជរដឋ អុីរសែអលឯករជយមួ យ។ ៃថងបនទប់ សរតូវរបេទសអរ៉ប់៤ រួមមនៈ េអសសុប ី Egypt
សុីរSyria Sី yria លបនុ Iraq បនេបកករវយរបហរអុី រសែអលេដយ ៊ី នLebanon និងអុឺ រ៉ក់Iraq Ir
េធវសរង ចប់េផតម ស រងគ មអរ៉ប់អុីរសែអល
ArabArab-Israeli
១៩៤៨។ ១៩៤៨
េសឌី
អរ៉េប៊ៀ
Saudi Arabia បនបញូ ច នេយធេទេធវរ បតិបតតក ិ រចូលរួមជមួ យែដរ េដយេនេរកម
11
បញ ជ កររបស់េយធេអសសុីប េយ៉ែម៉ន Yemen ក ៏ដូចគនបនរបកសសរងគម ប៉ុែនត
មិ នេធវស កមមភពេយធេនះេទ។
បនទប់ពីកររបយ ុទ ធសុីសច ់ហុតឈមគនអស់រយៈ
េពល១ឆន ំមក បទឈប់បញ់ ក ៏រតូវបនេធវេ ទបង េហ យរពំែដនបេណ ត ះអសននែដល
សគល ់ថែខសបន ែខសបនទត់ៃបតង Green Line ក ៏រតូវបនបេងកតេទបង ជមួយគននឹងឧបសមពន ័ ធ ហ ៊សក់ដង ់ Jordan ែដលបនសគល ់ជ ែវសសែប៉ង West Bank និងហសឺរសូសែទបមខងេកត East
Jerusalem។ Jerusalem
ិ ឯេអសសុីបវញ
បនកន ់កប់តប ំ នហ៊គ ់ហ៊គ សស
រសីប
Gaza
Strip
េហយជនេភៀសខនជតិ ប ៉េលសទីនរបមណ ៧០០ ០០០នក់ រតូវបនបេណ ត ញេចញ ួល រឺេភៀសខនេចញពី របេទសេនកំទបុងេពលមនជេមលះ។ ួល
អន កជតិនយ ិ មអរ៉ប់ ដឹកនេដយរបធនធិ ំ បតី ហគែម៉ល ែអ៊បែដល ណសឺ រ
ិ សធមិនទទួលសគល ់រដឋអុីរសែអលេទបយ េហ យេធវក Gamal Abdel Nasser បនបដេ រ
របកូករបកសេដមបីកេំ ទចែថមេទៀតផង។ ែអល
និងអរ៉ប់បនេរបះឆ
របកដរវងរដឋករអុី រសែអល
េនឆន ំ១៩៦៦
ទំនក់ទន ំ ងរវងអុីរស
យ ៉ប់យន ឺ េទបងៗឈនេទរកចមបងមួ ំ យយ ៉ងពិ ត និងកងកមលងអរ៉ ំ ប។ ់
កនុងឆន ំ១៩៦៧
េអសសុីបបន
បេណតញភ ភនក់ងររកសសនតភ ិ ពរបស់អងគករសហរបជជតិ UN peacekeepers េចញ េហយែថមទងបនេបះទី ំ តងេនឧបទ ំ ឧបទប ី វ សសយៃណ Sinai Peninsula តងពី ំ ឆន ំ១៩៥៧ មកេមល៉ះ េលសពី េនះេទៀតេអសសុីបបនរបកសពី ករបិ ទផលូវគមនគមន ៍របស់អី ុរស
ែអលមិនេអយេចញចូលេទកនសមុ ់សមុរទរកហម ទរកហម Red Sea េទៀតផង។ អុី រសែអលបន ចត់ទក ុ
សកមមភពទងេនះថជមូ ំ លេហតុៃនសរងគម
ែដលវពិ តជបនផទុះេទបង
ែមនគឺ សរងគម៦ ំ ី រសែអលអចកន ់កប់បន ែវសសែប៉ង ម៦ៃថង SixSix-Day War នេអយអុ West Bank ហ៊គ សស រសីប Gaza Strip ឧបទប ី វ សសយៃណ Sinai Peninsula េហគលែទបន ៃហ Golan Heaights ចំែណកឯរពំែដនហសឺរសូសែទបម គឺរតូវបនពរងីក ែដលរួមបញូ ច ល
ហសឺរសូសែទបមខងេកត East Jerusalem បែនថមេទៀត េហយ ែខសបនទត់ៃបតង Green
12
Line ឆន ំ១៩៤៩ បនកលយជរពំែដនរដឋបលរវងអុី រសែអល និងបណ ត របេទសែដល បនកន ់កប់ជប់ៗេនះ។ ី ទៀត ជថមេ គីបផួរ
េនៃថងទ០ ី ៦
ែខតុល
ឆន ំ១៩៧៣
ជតិជីប វ រងនូវសរងគមយ៉ម ុ
មួ យរបស់េអសសីប ជករវយរបហរគួរេអយភញក់េផអល ុ
និងសុីររី បឆ ំង
ិ េនៃថងទ២ នឹងអុីរសែអល េហយសរងគមេនះរតូវបនបញចប់េទវញ ី ៦ែខតុល េដយ
ជ ័យជំនះបនេទេល អុីរសែអល
គឺេគបនវយរចនកមលងទ ំ ពេអសស ័ ុ ីប
ិ សបត់បង ់យ ៉ងសេបបមណស់ែដរ។ ប៉ុ ែនតេគក ៏ទទួលនូវករវន
និងសុីរ ី
ពួកេយងមិនអចរស់េនបនេទេបសិនណជខ វះរបស់៣យ៉ងេនះ ១. បញ ញ ២. បញ ញ ៣. បញ ញ
13
ចុតហមយ “សូមេមលេទកូនលដ ៏តូចមួយកបលែដលកំពង ុ ែតសុីេសមេនទីវលេនះណ៎ មិនថវជល េឈមលឬ ញី េនះេទ របកដណស់ វនឹងរតូវបន េគេរបីសំរប់អស ូ ទញ របស់ធន ង ៗ ់ ជក់ជមិនខន ័ េនេពលែដលវធំេពញវយេទប ង”
េតអនគតខ ំុ ញ
នឹងេទជយ ៉ងណ?
14
15
សរៈរបស់សរពត៌មន ពត៌មនគឺជឧបករណ៍ដ ៏មនឥទព ិ ធ លបំ ផត ុ កងកររបរស័ យទក ់ទងគន។ វជួយ ុន
ផសពវ ផសយេរឿងែដលរតឹមរតូវមួយ េហយចំេពលលអែថមេទៀត មនន ័យថសមរសប
នឹងេទសៈ កល។ វផតល ់ជូននូវ កររបប់ពីករពិ តេទកន ់អន កសតប់ដ ៏សនធក ឹ សនធប់ ពី អី វ ែដលរតូវ និងអវី ែដលខុស។ ដូេច នះកតី េប ពត៌មនរតូវបនភជប់េទជមួយនឹងករ ិ ផសយដំណឹងមិ នពិ តវញ គឺវហក់ដូចជេភលង សំ រប់ដុតេរលអញជឹង ប៉ុ ែនតេបគត ិ េន
ិ កនុងផលូវលអវញ វជួយេយងេរចីនណស់ កនុងកររបប់ពួកេយងពី ករពិ តែដលេកតមន ិ ពិ ភពែដលពួ កេយងកំពុងរស់េនេនះ។ េទបងជុំវញ
ពួ កេយងមិនអចរបែកកបនជមួ យនឹងករពិ តែដលថ ពួ កេយងរតូវបនផសរ ភជប់ជមួ យនឹងបញ ហ សងម គ យ ៉ងចក់េរសះ
ែដលវពិ បកកនុងកររលស់ខនេចញ ួល
ណស់។ បញ ហ សងគមវជដំេបែដលប៉ ះពល ់ផទល ់ រឺេដយរបេយលេទេល សមជិក សងគមភគេរចីន រឺក ៏ទងអស់ ំ េហយេគអចរប់បញូ ច លដូចជ ភពរកីរក អំ េព ហិងស អំ េព ពុករលួយ
។ េដម
ករសងកតស ់ ងកិនខងសិ ទ ធមនុសស ករេរស េអ ង និងបទឧរកិដជ ឋ
តួនទីយ ៉ងមនរបេយជន ៍មួ យសំ រប់សងគម ពតម ៌ នេដរ
ដូចយ ៉ងបណ ត ញ
សរពត៌មនសពវ ៃថង េនតមទូរទសសន ៍កតី រលកធតុអកសកតី ទំព័រសរពត៌មនកតី គឺជអន កបេញចញបញូ ច លេលបញ ហ សងគមមួ យចំនន ួ ធំ ែដលអនញ ុ ញ តេអយពួ កេយង អចវយតំៃលពី សភពពិ តជក់ែសតងបន។
វជករពិ តែដលេនកនុងយ ុគសម័យខ លះ
និងអណចរកខ លះ ពត៌មនមិ នរតូវបនផតល ់េដយេសរី និងឱកសេសមភពគនកនុងករ
ពិ នត ិ យពិ ចយេទេល ច័ បញ ហ របស់សងគមជចំហ ដូចអវី ែដលសងគមទូេទបនផតល ់េអយ េនះេទ
ប៉ុ ែនតេយងមិ នអចរបែកកបនេទថ
ករពិ តែដលបេញចញទងេនះគឺ ំ មន
េគលបំ ណងផតល ់ជូននូវភពយ ុតតធ ិ ម៌ជន ូ មនស ុ សទូេទ។
16
េនអុី រសែអលេនះ របជជនទូេទមនករយកចិតទ ត ក ុ ដក់នង ឹ តមដនពត៌មន
ិ យ អនកែសតជេរៀងរល ់ៃថងមិនែដលខន ណស់ ពួ កេគេម លទូរទសសន ៍ សតប់វទ ុ
េទបយទក់ទងនឹង
េរឿងរ ៉វែដលេកតមនេទបងេនកងតំ បន ់ែដលេគរស់េន ុន
និង
របេទសរបស់ពួកេគ។ េប សួរថ េហតុអី វ បនជពួ កេគយល ់ថពត៌មនវសំ ខន ់ េនះ ិ ថ ពត៌មនគឺ េយងនឹងបនចេមលយមកវញ មនគឺជអហរខួរកបល េយងរតូវករហូបនំបុង ័ បែនល
សច ់
បីចញ េដម ិ ច ឹ មរូបរងកយរបស់េយងេអយរឹងម ំ
ឯខួរកបលរបស់េយងក ៏រតូវករចំណីលអៗ របស់វ
ឆងញ់ ៗែដរ
និងមនសុខភពលអ
បីកររីកចំេរនធំធត់ េដម
េហយេប គមនអហរសរមប់វេទេតវអចនឹងរស់េដយរេបៀបណ
ចុះ
េបខ ួរកបលទន ់េខសយរទុឌេរទម េតវេនមនអវី េទៀតែដលរឹងម?ំ ចង ់ដឹងេធវដ ំេណរេនតមផលូវនរពឹករពលឹ ម
េយងនឹងេឃ ញសកមមភពមួយ
ចំនន ួ ែដលជភសតុតងបញ ជ ក់ថេតពួកេគេអយតំៃលេទេលពត៌មនដល ់កំរត ិ ណ។
មនអន កខ លះអងគុយអនកែសតេនេពលែដលេគកំពុងអងគុយរង ់ចទបនរកុ ំ ង
េទៀតអនកែសត
េនេពលេគអងគុយេនេល ទបនរកុងេធវដ ំេណរេទេធវក រែតមតង
ឯេនតមហងអហរ
នីមួយៗ
េយងនឹងេឃ ញមនអន កខ លះអនពតម ៌ នខណៈេគ
កំពុងរសស់រសូបអហរេពលរពឹក
ិ ឯេណះវញ េរកយ
លឺ សំេលងពិ ធក ី រ
េរៀងរល ់លងចេទបង
សធរណៈ
អន កខ លះ
ងកមកេនកងរថយនត ឯកជន ុន
េនតមផលូវ
អនពត៌មនលន ់រំពងសឹ ងែតរគប់រថយនត។
ជចុង
េយងនឹងេឃ ញមនកែសតេនពសេពញកែនលង
េនះេហ យជទមលប់ៃនករែចករំែលក
េគេធវែ បបេនះគឺបេញចៀសករ
េបះេចល េដយទុកវេអយអន កែដលខកខនមិ នបនេម លកលពី រពឹក រឺអនកែដល គមនលទ ធភពចំណយ។
ិ យល ័យមនក់ បនរបប់ពីបទពិ េសធន ៍របស់ មិ ត តចស់េរៀនជមួ យគនកលេនវទ
ិ យល ័យ គត់គជ ពូ បេងកតេគ ទក់ទងនឹងពត៌មនថ កលពី ពូេគេរៀនេនសកលវទ ឺ និសសិតមនក់ ែដលចូលចិតអ ត ន
និងសតប់ពត៌មន
17
ិ យនិងទំពរ តមវទ ័ កែសតណស់ ុ
េរពះគត់យល ់ថ
ពត៌មនគឺសំខន ់ សំ ខន ់េរពះេរឿងអី
េរពះវរបប់ពីេរឿងរ៉វ
ែដលេកតមនេទបងមិ នរតឹមែតកនុងរបេទសប៉ុេណណះេនះេទ
ែថមទងរពឹ ំ តក ិ ត រណ៍
ែដលេកតេទបងេល សកលេលកផងែដរដូចជេរគះធមមជតិនន រញួ ជ យដី ខយល ់ពយុះ
ិ តតេិ សដឋកច បនទុះភនេ ំ ភលង ទឹកជំនន ់.....វប ិ ច និងយ ុទ ធសរសតកងករេដះរសយរបស់ របេទស ុន រីកចំេរនទងេនះ.......។ ំ
មិ នែមនពត៌មនែតមួ យមុ ខគត់េទែដលេយងទទួលបន
េនមនចំេណះដឹងទូេទេផសងេទៀតែដលេយងអចេរៀនសូរតបែនថម ចបប់
របវតតស ិ រសត
អញចឹង
សុខភព
វ
សតីពីបរិសថន
នេយបយ..........ហក់បីដូចជឃល ំងបណណល ័យមួ យ
ិ ។ អនុញ ញ តេអយេយងសិ កសរសវរជវយូរអែង វងសឹ ងែតថេពញមួយជីវត
គត់បែនថមយ ៉ងដូេច នះថ
វមិនជករលំបកអី េនះេទ
រគន ់ែតចំណយេពល
ិ ពី ២េទ៣េម៉ងកនុង១ៃថង សំ រប់តមដនពត៌មន េហយេយងអចទទួលបនមកវញ
នូវចំេណះដឹងដ ៏សនធប់ ជពិ េសសគឺ ឱកសជរបស់ មនតៃមលឥតគណន ែដលគត់ កស ទទួលបនពី ពត៌មន។ ក ៏េរពះែតទុកចិតន ត ង ឹ សមតថភពខនឯង បូ កផសំនង ឹ ឱកសមក ួល ដល ់តមរយៈ
របែជង
ករតមដនេនះ
បនជំរញ ុ េអយគត់ហ៊ន
របេលកនឹងកររបកួត
បីបនទទួលអហរូបករណ៍បនតករសិ កសថនក់អនប េដម ុ ណឌិតនិងបណឌិតេន
បរេទស េហយជលទ ធផលគត់ទទួលបនេជគជ ័យយ ៉ងគួរជទីេពញចិត។ ត េគលេដ
េនចំកណ ត ល អន កេនទិសខងេជង ឯគូរបែជងអន កេនទិសខងតបូង ទង២នក់ ំ សិ ថត
េទមុខ១ជំហនគឺអនកនឹងេទដល ់ េនចំងយេសមគនពី េគលេដ មនន ័យថេប េបអនកេដរ
ទីេសមនង ឹ គូរបែជង បែជង
ែតេបអនកេនេសងៀមមួយកែនលងមិនេបះជំហនគឺអនកនឹងេទដល ់ទី
យឺតជងគូរបែជង១ បែជង១ជំហន
ថយេរកយ១ េហយេបនក់ភ័នរចទបំ រត ចទបំេដរ ថយេរកយ១ជំហនគឺអនកនឹង
េទដល ់ទីយត ឺ ជងគូរបែជង២ ុ េរកយ បែជង២ជំហន ចុះេហតុអី វ បនជអន កមិនរត់? ជមតិចង
របស់គត់។ ខងេរកមេនះ
ិ ី ជបទពិ េសធន ៍ៃនករបេងកតកមមវធ
ិ យល ័យៈ សិ កសេនសកលវទ
18
កលែដលគត់កព ំ ុង
គត់ចល ូ ចិតអ ត នពត៌មនណស់ េរៀន
េរៀងរល ់រពឹក
គត់ែតងឈប់ទញ ិ កែសត១ចបប់
េពលេធវដ ំេណរេទសល
ជេរៀងរល ់ៃថង
មិ នែដលខនេទបយ។
លុះេពលេទដល ់ថនក់ អវី ែដលមនផសយេនេល ទព ំ ័រកែសត
ែតងរតូវបននិយយ
តៗគនពី មត់មួយេទមត់មួយ បញ ហ េរគះធមមជតិ េរគះថនក់ចរចរណ៍ ដំណឹងេរជីស
េរសបុគល គ ិកជេដម
ដឹងលឺ រល ់េហតុករណ៍
េធវេ អយមិតក ត ុងថ ន ន ក់ទងអស់ ំ គន
ែដលេកតេទបងរបចៃថង ំ រគន ់ែតមិ នចបស់លស់
ែដលភពរសពិ ភពរសពិ ចរសពិ លគឺជគុណ
សមបតតដ ិ ៏របៃពរបស់មនុសសលងង ់។ ិ ់ េដយេឃ ញថេកតរបេយជន ៍ែបបេនះ េទបគំនត មួ យបនេលចេទបងកនុងខួរកបលរបស់គត ់ គឺគត់ចង ់េអយមនករផតល ់ពត៌មនមក
បីេអយមិតរ េដម ត ម ួ ថនក់ទងអស់ ំ បនអននិងទញសរៈពី វ
ថនក់ជេរៀងរល ់ៃថង ណមយងគិ ៉ តថ
េធវែ បបេនះវក ៏អនុញ ញ តេអយសិ សសបអូន
និងរគូអចេម លបន
េរពះកែសតពត៌មនទងេនះនឹ ំ ងរតូវទុកកនុងថនក់ជឯកសរ ជសមបតត សមបតតរ ិ ម ួ ។ ដូេច នះ
ជដំបូងគត់សំេរចចិតថ ត
និង១ចបប់េទៀតជភសអង ់េគលស
សរពត៌មន២ចបប់ជភសែខ មរ១ចបប់
(លអសរមប់អនកចង ់បេងកនសមតថភពខងភស)។
បនទប់មក គត់បនគណនចំនន ួ លុយ ែដលនឹងរតូវចំណយ របែហលជ១៥ដុលលរ (១ៃថង១ចបប់េសមនង ឹ ១ ០០០េរៀល ៣០ៃថង៣០ចបប់េសមនង ឹ ៣០ ០០០េរៀល រួចគុណវ នឹង២
លុះនឹងេឃ ញ៦០
ចំណយ ៥០ភគរយ
០០០េរៀលេសមនង ឹ ១៥ដុលលរ)។
គត់មិនអចរ៉ប់រងែតមនក់ឯងបនេទ
លុយេរចីនមលឹងៗែដលរតូវ
ប៉ុ ែនតគត់សំេរចថនឹងចំណយ
ឯចំែណក៥០ភគរយេទៀតរតូវែតរបមូលករចូលរួមពី មិតភ ត រ័ កតរបស់
គត់បែនថមេទៀត
ណមយងគត់ ៉ មិនទន ់ចបស់កុងចិ ន តេត នេទបយេទថមិ ត តរួមថនក់
នឹងរពមចូលរួមែដររឺអត់េទ
េដយដឹងរសប់េហយថមនុសសមិ មនុសសមិនងយចំណយលុយ
េដយងយៗេទេលអី វ ែដលេគគិតថឥតរបេយជន ៍េនះេទ េធវយ ៉ងេម៉ ចេទអញចឹងមតងេនះ?
19
សូមបីែត១០០ ត១០០េរៀលកត ី ១០០េរៀលកត។
មិ នបងអង ់យ ូរ គត់ក ៏េរៀបចំេធវរ កដសបញជីសំ ណួរមួ យសនលក ឹ េទបង ែដលមន ២០សំ ណួរ
បីវយតំៃលថេត េដម
របស់គត់រយ ឺ ៉ងណ។
ិ ី មិ ត តទងេនះមនចំ ំ ណប់អរមមណ៍នឹងកមមវធ
ជលទ ធផលេឃ ញថពួ កេគមនចំណប់អរមមណ៍ជខលងសឹ ំ ង
ិ ែតថ៩៩ភគរយឯេណះ។ សបបយចិតែត មនែទន មកដល ់ផទះវញ គត់ក ៏េរតៀមខន ួល ហត់មត់ហត់សមតី
េដមបីពនយល ់បញុ ច ះបញូ ច លមិ តភ ត រ័ កត
ិ េី នះេអយ ដក់កមមវធ
េកតជរូបរងេទបង។ ជួបមនក់នយ ិ យមនក់ ជួប៥នក់នយ ិ យ៥នក់ ជចុងេរកយមិ ត ត របស់គត់ទងរសី ំ ទងរបុ ំ សេសទរែតទងអស់ ំ បនយល ់រពមចូលរួម
សូមបីែតអន កមិ ន
សូវែដលមកសលេសះ ក ៏គត់បនបញុ ច ះបញូ ច លរហូតដល ់ពួ កេគយល ់រសប េហយ
រពមបង ់របក់ែដរ។ ចំណយែត៥០០ ង១ យែត៥០០េរៀលប៉ ៥០០េរៀលប៉ុេណណះកន ះកនង ុ ១ែខ ែតអចទទួលបនកែសត ឹ ទឹកអំ េពមួយែកវក ៏អស់ែដរ ជ េមលរល ់ៃថងេពញ១ េពញ១ែខ មិនលអេទអី ? ៥០០េរៀល េពញ ៥០០េរៀលផ េរៀលផក របេយគសំ លប់របស់គត់។ សិ សសកនុងថនក់ទងអស់ ំ មន៦០នក់ ដូេច នះអចរបមូ ល
បនលុយ ៣០ ០០០េរៀលេសមនង ឹ ៧.៥ដុលលរ េសមនង ឹ ៥០ភគរយ។ េពលសួរេទគត់ ថ មិ នមនភពេសមគនេទែដល ៦០នក់ចណ ំ យ៥០ភគរយ ឯ៥០ភគរយេទៀតទុក
ិ ថ គត់មិនបនគិតដល ់ េអយមនុសសមនក់េទៀតជអន កេចញេនះ គត់េឆលយមកវញ េរឿងេសមគន រឺមិនេសមគនអី េនះេទ ប៉ុ ែនតអី វ ែដលគត់បនគិតដល ់េនះ គឺករចង ់េឃ ញ មិ ត តរួមថនក់ទងអស់ ំ គនេចះរួបរួមសមគគរី បមូ លកំលងគ ំ ន េធវេ រឿងមួ យ របេយជន ៍ពួ កេគេដយខនឯង ួល
ែដលជផល
ជពិ េសសបេរងៀនពួ កេគេដយរបេយលេអយេចះ
ទញរបេយជន ៍ពី សរពត៌មនេនះឯង។
ី នចូលមកដល ់ កែសត២ចបប់(ភសអង ់េគស ែខថមប ល ១ចបប់ និងែខ មរ១ចបប់)
រតូវបនយកមកដល ់ថនក់េរៀនជេរៀងរល ់ៃថង។ យកេទផទះេនះេទ
េដយមិ នអនុញ ញ តេអយនរណ
គត់ក ៏សំ េរចចិតទ ត ញ ិ កែរញចងេផតដក់េសៀវេភ១
សំ រប់ដក់វ
េជៀសវងករបត់ និងភពរេញ៉ រៃញ៉ អត់សណ ត ប់ធនប់ ៃនកែសតទងេនះ។ ំ សតប់ េទដូចមយងែដរ ៉ ចំណយែត៥០០េរៀលេសះកនុង១ែខ ែបរជអចទទួលបនកែសត
20
េម លេរៀងរល ់ៃថងេពញ១ែខ នរណមិ នចប់អរមមណ៍ ចង ់មិ នចង ់ ក ៏រតូវសក១ែខ េម លែដរ។ ចប់េហ យករអធិបបយដ ៏េកបះកបយរបស់គត់
ឯអតថបទសរៈសរពត៌មន
េនះក ៏ចប់ដូចគន។ មិ តទ ត ងអស់ ំ អចែសវងយល ់បែនថមបន ជួនកលមិតអ ត ចនឹងែសវង ិ លសរមប់ជីវត ិ ពី វេដយខនឯង រកេឃ ញអតថរបេយជនដ ៏ ៏វេិ សសវស ួល
មួ យជមិ នខន។
21
េនៃថងណ
វចរបស់រសតី មរនតរ ី ជករមនក់
“ខម វ ុំ ញ នកតរី សៃមមួយថៈ ៃថងណមួយរល ់អន កមតយជតិជីប ទងអស់ ំ របប់ពីមូលេហតុែដលពួកគត់បញូ ច នកូនៗ
បី េអយេទេរៀនថ ែម៉េអយកូនេទេរៀនគឺមិនែមនេដម ឹ ខ ពស់ មនករងរលអៗ េអយពួកកូនមនចំេណះដង រក ឺ ៏ជីវភពធូរធរេនះេទ
គឺេដយសរែតអុី រសែអលរតូវករពួកកូនៗ”
22
23
មិតលទ តលទ ងពី ំ រ ត កនុងភូមិតច ូ មួ យេនទីជនបទឆងយពី ទរ ី ម ួ េខតតគរ ួ សមែដរ
រគួសរកសិ ករមួ យ
ែដលកំពុងតងទី ំ លំេនជលក ខណៈដីភម ូ ិ បនេធវែ រសចំករ ដបែនល ំ បងករ ដំណហូ ំ ប ែផលេសកកេសកះ េហយរពមទងមនចិ ំ ញចឹមសតវមួយចំនន ួ ែថមេទៀតផងរួមមនេគ រកបី រជូក មន ់ ទ និងកូនលតូចៗចំនន ួ ២កបលផងែដរ ែដលពូ ពូ សរ ួ បនយកពួ កវ មកពី កសិ ដឋនរបស់ឪពុ កេកមករបស់គត់។ ពងមន ់ និងពងទរតូវបនរបមូ លជេរៀងរល ់ៃថង រួមជមួ យបែនលរសស់ៗខៗ ីច លវករ់ តូវបនេបះយកមកទុកសំ រប់េបះេអយ ផទះ។
ឈមួញកណ ត លែដលនឹងមកយកដល ់
ិ ចំែនកឯពពួ កសតវពហនៈធំៗែដលេននឹងរទុងខងេរកយផទះវញ
រកបី រតូវបនេរបីសំរប់ជកំល ំងអូ សទញ
រួមមនេគ
និងភជួររស់េនែខេធវែ រសេធវភ លឺ
គឺេលក
ែលងែតកូនលតូចៗ២កបលេនះេទ ែដលមិ នរតូវបនេរបីេធវអ ី ទងអស់ ំ េរពះមឌ ពួ កវេនតូចៗេនេទបយ ណមួយកំលងអូ សទញមនរគប់រគន ់រួចេទេហយ េទប គត់សំេរចចិតល ត ក់ពួកវទង២េនះ ំ
េទេអយបអូ នរបុសរបស់គត់េទ
េរពះេន
ចំករបអូ នគត់េនខ វះកំល ំងអូ សទញេនេទបយ។
ិ និយយពី កន ូ លទងពី ំ រកបលេនះវញ េឈមលទង២។ ំ ពួ កវរស់េនជមួ យ
គន
សុីេសមេនទីវលជមួ យគន
័ គនតងពី ំ េនតូចៗរហូតេពញវយ
របែលងេលងជមួ យគន គឺអីវៗទងអស់ ំ
និងេដកកនុងរទុងជមួយ
ពួ កវសថិតកុងស ន ថ នភពដូចគន
មិ នែដលថ១េធវេ នះេហយ១េទៀតែបរជេធវេ នះេផសងេទ
ិ េបទក ុ ជមនុសសវញ
ហក់បីដូចជបងបអូ នេភលះែដលមនចំណង ់ចំណូលចិតរត បហក ់របែហលគន
រពមទងំ
រូបរងក ៏សឹ ងែតរសេដៀងគនផងែដរ។
េរកយពី បនផលស់ទម ី កេនកនុងលំេនថមី ពួ កវរតូវបនដក់រទុងែបកពី គនេរពះ
រទុងនីមួយៗធំលម ម សត វ១កបលប៉ុេណណះ
ណមួយវងយរសួលចិញចឹមែថទជងដក ំ ់
24
សតវចប់ពី២កបលេនកនុងរទុងែត១។ េពលេវលេចះែតកនលងេទ ពី មួយៃថងេទមួ យ
ៃថង
័ ពួ កវទង២បនចំ ំ េរនវញេទប ងជមួ យនឹងរូបរងដ ៏រឹងម ំ
សអតខុសែបល កពី ពពួ កសតវលធមមត។
ពណ៌សំ បុ រដ ៏រសស់
ី ម បស់វនឹកកនងចិតថ េឃ ញដូេច នះមចស់ថរ ត េប ុ
សិ នជេម លែថទពួ ំ កវេអយបនដិតដល ់ មនសុខភពលអ
កំល ំងមមួ ំ ន
ធន ់នឹង
ករងរធងន ់ និងអចេធវក របនេរចីនេម៉ងេទៀតេនះ គត់នង ឹ អចចំេណញបនរបក់ េរចីនេរកយេពលែដលគត់លក់វេទេអយផទះដេងខកនុងភូមិ
ែដលរតូវករពពួ កពូ ជ
សតវលៗ អ សំ រប់ជកំល ំងពលកមម។
ចំនល ី ៗ អ រតូវបនដក់េអយលទង២សុ ំ ី ជេរៀងរល ់ៃថង ឯរទុងែដលពួ កវេនក ៏ ដូចគន គឺរតូវបនសំ អតយ ៉ងេទៀងទត់ជប់ជរបចករពរកុ ំ េំ អយពួ កវធលក់ខនឈឺ ួល
ិ ក ៏ដូចគន មចស់វបនសកលបងេអយពួ កវអូ សទញ ជដច ់ខត។ ចំែនកករងរវញ របស់របរ
តងពី ំ ទង ំ ន ់រសលៗរហូតដល ់ធងន ់ៗេដមបីេអយពួ កវសុ ំ
េវលករងរក ៏េចះែតេកនេទបងជលំដប់ េពលរពឹកដល ់លងចកនុង១ៃថង។
ពី មួយេពលរពឹកកុង១ៃថង ន
ណឯេពល រហូតតងពី ំ
យ ុទ ធសរសតេនះហក់អំេណយផលែមន
ភពធុននឹង
ករងរក ៏ដូចជសមតថភពកនុងករងររបស់ពួកវបនរីកចំេរន ជេរចីន។
ៃចដនយៃថង
មួ យ មចស់វបនេធលយមត់េនេពលគតក ់ ព ំ ុ ងដក ់ចំនេី អយពួ កវថៈ ពួ កឯងកុខ ំ ល ិជ
េអយេសះ េហយរតូវែតឧសសហ ៍េធវក រងរេទបង េរពះពួ កឯងអចនឹងេទេធវក រ េនឯផទះេលកដេងខបន េប សិនណសមតថភពករងររបស់ពួកឯងខ ពស់ជងេនះ។
ី ច ស់វដូចេនះ លទង២ លឺ សំដម ំ ហក់មនេមទនភពចំេពះខនឯងេរៀងៗខ ន ួល ួល
រួចគិតថ ខនចបស់ ជរតូវបនេគទិញយកេទេធវក រេនផទះដេងខជក់ជមិ នខនេដយ ួល សរែតរូបរងដ ៏មទ ំ និ ំ ង សមតថភពពិ តៗរបស់ខនពួ កវ។ ួល
ចប់តងពី ំ េពលេនះមក ពួ កវបនខិតខំរបឹងែរបងេធវក របេញចញសមតថភព
មបីេអយមចស់ខនរសលញ់ េរៀងៗខនេដ ួល ួល
ជឧទហរណ៍ គឺេនេពលែដលលណ១
អចដឹកជញូ ច នរសូវ១០រេទះកនុង១ៃថង េនះអមួ យកបលេទៀតនឹងខំរបឹងអូ សេអយបន
25
១៣រេទះកនុង១ៃថង េពលេនះចិតច ត ង ់ឈនះចង ់ចញ់ គនបនេកតេទបងរវងពួ កវទងពី ំ រ ែដលេធវេ អយ ចំណងមិតភ ត ពរបស់ពួកវេចះែតថយចុះពី មួយៃថងេទមួ យៃថងមិនដូច
ិ ពី រគមុនេទៀតេទបយ។ ចំែនកមចស់របស់ពួកវវញ កលេប េឃ ញលទង២កន ំ ់ែត
ខិតខំរបឹងែរបងេធវក រងរគត់ក ៏កន ់ែតសបបយចិត ត ែដលនេអយគត់ ំ ផល ត ់ចំណីេទ េអយពួ កវមិ នបនេសមគន គឺេនៃថងណែដលលណមួ យេធវក របនេរចីនេនះចំណី ែដលវនឹងទទួលបនក ៏កន ់ែតបនេរចីនដូចេនះែដរ ែដលជេហតុ១ផងែដរែដលន ំ េអយេកតមនកររចែណនឈននីសរវងពួ កវទង២។ ំ មនក់ៗេនែតចង ់បងហញពី ភពអសចរយរបស់ខន រធងន ់ៗហួសកំលង ំ ួ ល េដយេធវក
ជរបច ំ
ទងទំ ំ ងន ់ែដលពួ កវអូ សទញ
ពួ កវទង២បនធ ំ ល ក់ខនឈឺ េរៀងៗខន ួល ួល
ទងេពលេវលេធវ ំ ក រ
មិ នយ ូរប៉ុ នមន
ចំែណកឯលទ ធផលករងរក ៏កន ់ែតធលក់ចះុ ជ
លំ ដប់ពីមួយៃថងេទមួ យៃថងរហូតឈឺ ធងន ់េធវក រែលងេកត។ េដយេឃ ញសភពធងន ់ធងរេពកែបបេនះ
ិ បន បលពួ កវេអយជសះេសបយេទបងវញ
និងគមនសងឃឹមថអចនឹងជួយពយ គត់ក ៏សំ េរចចិតល ត ក់ពួកវទង២េទ ំ
េអយអន កលក់សច ់សតវេទ េជៀសវងមុ នេពលពួ កវងប់សុ អយនេអយខត។ ំ គិតៗេទគួរេអយេសកសតយណស់
ែដលមហិចត ិ ឆ ពួ កវចង ់បនេនះ
រលយសបសូនយរពមជមួ យនឹងចំណងមិ តភ ត ព
រតូវ
ែដលពួ កវខំសងតងពី ំ េដមមក
ក ៏រតូវបនែបកបក់អស់ ឯសុភមងគល ែដលពួ កវធលប់មនជមួ យគនទងប៉ ំ ុ នមនវេន
ិ ពួ កវផងែដរក ៏រតូវបនផតច ់ សល ់រតឹមែតករចងចប៉ ំ ុ េណណះ េហយសូមបីែតអយុជីវត ឹ ក ៏េដយសរែតមូ លេហតុអី វ េទណ៎? សូមជួយរបប់ផងេម ល ៎? េហយេពលែដលដង ចបស់េហ យកុេំ ភលចនិទនរបប់មនុសសែដលខនរសលញ់ ផង ួល
របស់ពួកេយង។
26
និងជពិ េសសបអូនតូចៗ
វចមសរបស់មតយ
ឯងសំ បរុ េខមេហ យ ែតចិតឯ ត ងកុេំ អយេខមេទៀតេអយេសះកូនរបុស
27
28
េសៀវេភបងវក ឹ ខួរកូនេកមងែខ មរ បេងកត អវី េទជេទព េទពេកសលយ េទពេកសលយ? េកសលយ
ិ ័យអវី មួយ េលវស
ជសមតថភពបុិ នរបសប់អំេណយផលពី ធមមជតិ
ដូចអន កខ លះបុិនរបសប់ខងគូរគំនរូ
េនះេគនឹងេហេគថមនេទព
េកសលយខងគំនរូ បុិ នរបសប់ខងេរចៀងមនេទពេកសលយខងចំេរៀង។ េតេគអច ិ ័យអវី មួ យេដយរេបៀបណ? ដឹងថ មនុសសមនក់មនេទពេកសលយេលវស
បីចង ់ដឹង មនធលប់លឺ ពី រេបៀបពិ េសធន ៍របស់ជនជតិជប៉ុនេទេល េក មងៗ េដម
ិ ័យណែដររឺេទ? ថពួ កេគមនក់ៗមនេទពេកសលយេលវស អយុេរកម១០ឆន ំេនកនុងផទះដ ៏ធំមួយ
ដក់េកមងៗែដលមន
េហយេនកនុងផទះេនះេពរេពញេដយរបស់
របររប់មិនអស់ដូចជេរគឿងេអទបិចរតូនច ិ េរគឿងសិ លបៈ េរគឿងយនត េរគឿងបរិកខរ សំ ភរៈសិ កស......................។
េពលណេគេឃ ញេកមងណមនក់េលងសនិទ ធនឹងរបស់ណ
មួ យេនះ េគនឹងសំ គល ់វទុក េហយចេម ំ លេនៃថងែសអក អទិតយេរកយ ែខេរកយ េទៀត េប សិនណេកមងេនះេនែតបនតេលងែតរបស់ដែដលេនះ េហយមិនខ វល ់នឹង របស់របរេផសងេទៀតេនកនុងផទះេនះេទ
េគនឹងសនមតថ ់ េកមងេនះចបស់ជមនេទព
េកសលយនឹងរបស់ែដលវកំពុងេលងជក់ជមិនខន
េបវមិនចូលចិតវ ត មិ នេលង
័ ជមួ យេនះេទ។ េហយេពលែដលេកមងេនះចំេរនវយេទប ងេគនឹង បណុ ត ះបណ ត លវ
េដយេផតតសំ ខន ់េទតមលទ ធផលៃនករពិ េសធន ៍េនះ។ របែហលករគិតែបបេនះ ជេរឿងរតឹមរតូវេហយេម លេទ
បនជរបេទសជប៉ុនសំ បូរអន កមនសមតថភព
សទត់ជំនញេលអជីពែដលពួ កេគេធវេ រៀងៗខនយ ៉ងេនះ។ ួល
និង
ិ ស វជវធ ី រសតគរ ួ េអយ
សរេស រមួ យ កនុងករចរមញ់ យកអន កមនេទពេកសលយេលែផនកណមួយ មកបងវឹក បងហត់បែនថមេអយឆប់ទទួលបនែផលផក
េដយមិ នចបច ំ ់េរបីកល ំ ំង
និងេពលយូរ
កនុងករបណុ ត ះធនធនមន ុសសថមរី សទបង េដយមិ នដឹងពី ចណ ំ ង ់ចំណូលចិត ត និងបំនន ិ របសប់ពីកេំ ណតរបស់េគេនះ។
29
ិ ងកមកេម លែខ មរេយងវញ
របប់បនេទថ
េទពេកសលយេទេធវក រងរេដយរេបៀបណ? ថៈ
េតេគេរជីសេរសមនុសសមន
អន កទងអស់ ំ គនមនយល ់ដូេច នះេទ
“េទពេកសលយគឺ ិ េដយទឹករបក់បត់ បត់េទេហ េទេហយ” េទពេកសលយគឺរតូវបនជន ់ពនលច
បនេអយតំៃលេទេលអនកែដលមនេទពេកសលយេលករងរអវី មួ យ ចិតេត គេអយេធវក ច ិ ចករេនះេទ
ពួ កេយងមិន និងេលកទឹក
ប៉ុ ែនតេយងែបរជជំរញ ុ េគេអយេទេធវក រងរណ
ិ ។ ែដលអចរកបនចំណូលេរចីនេទវញ
ជក់ែសតងណស់
េបកន ូ េឆលៀវឈលសពូ ែក
ិ ជ េនះ េគនឹងរតូវ ខងេវហ សមបូររទឹសី ត េហយមនបំ ណងចង ់កលយជរគូទសសនៈវជ បនបងអក់េដយឪពុ កមតយ
េទេធវអ ី អករងររគូបេរងៀនហង នឹ
របក់ែខចិញចឹមខន ួល
ឯងមិ នរស់េទ រកករងរអី េផសងេធវេ ទ។ យកេសះចំ ំ នេមស េតេនះ យកេសះចំបងេអយេទកិ មិ នែមនជករសេរមចចិតរ ត បស់រកុមមនស ុ សលងង ់ៗេទរឺ?
បីអចរសង ់មនុសសមនេទពេកសលយយក េដម
េធវយ ៉ងេម៉ ចេទចឹងពួ កេយង េទេធវក របន
កុេំ អយចញ់ ដូនតេយងេនសម័យែខ មររកហមណ៎
ពួ កគត់ពូែក
ិ រី សង ់អន កេចះដឹងយកេទសំ លប់េចល េដយេរបីធម៌រតជក់ ណស់ ដឹងចបស់ពីវធ
ិ ស៊យដែដល ពី ែខ មររកហមរត ់ចូលែខ មរស ែរកងេលអចរស់រនមនជីវត លហឹម។ េផអល គឺេនែតធលក់កនុងអនទក់ដូនតដ ៏ឆលតៃវរបស់ពួកេយងដែដល។
ករសមលុត
បនលច
េធវេ អយេកមងខលច ែរសកយំជទេងដ វ ៏លងង ់េខលរបស់ឪពុ កមតយែខ មរេយង ពួ កេគចិញចឹម កូនេដយេផតតេទេលកយប៉ុ េណណះ
មិ នបនេផតតេទេល ករចិញចឹមចិតរ ត បស់កន ូ ៗ
ំ េទបយ សូមរបប់ថមនុសសគឺចត ិ ត និងកយ េហយវទង២ ល ងំ ២េនះរីកចំេរ នធំធត់ដណ
ិ គន ពួ កគត់មនចំណីសរមប់ែតចិញចឹមកយកូនេទ ឯចំណីសរមប់ចញ ិ ច ឹ មចិតក ត ន ូ វញ
ិ៍ ែណលេចលេមសៀត ែដលពួ កគត់ខែំ ថរកសពី មួយជំនន ់ គមនេទ េនះេហ យជេករតតំ
េទមួ យជំនន ់មិនេអយបតប ់ ង ់េនះ។ េតសតរកសិ សសែដលពូ ែកែដរេត
ិ យល ័យ ដល ់េពលពួ កេគចប់ថនក់វទ
កុទ ំ ន ់ថអត់េអយេសះ
េយងមនករេធវ
ិ យល ័យេទបងេទ ែដលេធវេ ទបងចប់ពីថនក់អនុវទ
េហយេរជីសេរសពួ កេគេអយចូលេរៀនសកល
30
ិ យល ័យេទតមមុ ខវជ ិ ជ ែដលពួ កេគមនពិ នខ ី វទ ៉ យេទៀត េពលថមៗ ុ ទ ពស់េទៀត។ មយងមួ
ី ួ យ អនុញ េនះ រកសួងអប់រេំ ទបែតបនេរៀបចំរបព័នអ ធ ប់រទ ំ េំ នបថមម ញ តេអយសិ សស
ិ យល ័យេរជីសេរសយកមុ ខវជ ិ ជ វទ ិ យសរសតពិត រឺវទ ិ យសរសតសងគមេទតម េនថនក់វទ ចំណង ់ចំណូលចិតរត បស់ខន ួល
អី េរៀនខងនឹងេអយពូ ែក សិ សសទងេនះបនចិ ំ ត។ ត
ិ ផ ជវធ ី លិតធនធនមនុសសតមរេបៀបថមី
ចូលចិតខ ត ង
ប៉ុ ែនតខល ិ ជ ឈប់លក់រកដសេមេរៀនណស់
ឈប់នែត ំ
ិ ចំែណកឯេនរបេទសសងហ ំ គ ព័រវញ
ិ េ េគបនេរបីវធ ី នះ
តងែតពី ំ េកមងៗេរៀនេនបឋមសិ កសមកេមល៉ះ េដយសរអវី ? មនចសុ ំ ភសិ តែខ មរមួ យ េទ “ពត់េឈ ទន ់វេនខ ី ច របេដកូនរបុសរសីទនពួ ់ពួ ់ កវេនេកមង” វេនេកមង” េនះេហ យជគនលះឹ ែដល េធវេ អយរបេទសកូនេកះមួ យេនះរីកចេរមីន
េដយសរែតករចូលរួមកសងពី
សំ ណក់ធនធនមនុសសអស់ទងេនះ។ ំ
ិ ឹ ខួរកូនែខ មរ? នរណេគរតូវជ ងកមករបធនបទវញ អវី េទជេសៀវេភបងវក
អន កបេងកតវេទបង?
េហយអវី ជេគលបំ ណងកនុងករបេងកតេសៀវេភេនះ?
សរមប់សំេលៀងខួរកបលកូនេកមងែខ មរ
េអយកន ់ែតមុ តរសួចរវសរៃវ
វជថម
េហយជន
ជតិែខ មររគប់រប ូ របុសរសី មនរក អចចងរកងវេទបងបន រគន ់ែតអន កមនចំេណះ ដឹងទូេទទូលំទល ូ យ
ជសិ សសចប់មធយមសិ កសទុតយ ិ ភូមិ
រគូបឋមសិ កស
អចរយ
រពះសងឃ អន ករកសុី ជងកង ់ម៉ូតជ ូ ងទបន អន កលក់ដូរ បុ គល គ ិករជករ........................
ិ គឺអចេរៀបេរៀងវបនេហយ ចប់កន ់ប៊ចទ ងអស់ ំ គនេទបង េរពះមនបអូនៗ កូនៗ កមួយៗ
េចៗ
របស់អនកទងអស់ ំ គនជេរចីនពន ់នក់រង ់ចអនេសៀវេភរបស់ ំ បងៗ
េលករគូអនករគូ ឪពុ កមតយ តយយ ពូ មីង របស់ពួកេគ។ អន កទងអស់ ំ គនកុគ ំ ត ិ ថ
ឹ ខួរកូនែខ មរអី វអសចរយ េដយរគន ់ែតលឺ េឈមះវថសុទ ធែតបងវ បងវក មរ ណេនះ ករពិ តវ រគន ់ែតេសៀវេភមយងែដលគូ ៉ សវស ដក់ចងងល ់ េចទសួរ ទមទរករបករសយ
ចង ់ដឹងសមតថភព សកលបងរបជញ េធវេ អយឈឺ កបល និងសំ រច ួ ករគិតេកមងេអយ មុ តរសួច
ចក់ធុ ះនូ ល វបញ ហ េចទទងទបយ ំ
31
ិ ជីវត ិ រស់ ែដលេកតេទបងជទូេទជុំវញ
បីកេុំ អយមនមនទល េនរបស់េគ។ េដម ិ សងស័យេរចីន សូមេលកជគំរខ ូ លះៗ ែដលអន ក ទងអស់ ំ គនអចដក់បញូ ច លកនុងេសៀវេភរបស់អនកទងអស់ ំ គនបនៈ ១.
េប សិនកូនជអន ករគប់រគងេនសលេរៀនមួ យ
ិ សលេនសល ់ េហយថវក
៤០០ ០០០េរៀល។ មនករងរ៣យ ៉ងបនទន ់ ែដលកូនរតូវេរបីលយ ុ ទងអស់ ំ េនះ ិ ែដលរតូវចំណយមនតិចតួចេពក។ េធវវ ប៉ុ ែនតជេរមីសមនែត១គត់ េរពះថវក
េត
កូនេរជីសយក ករេរបីលយ ុ េទេលករងរមួ យណ? ករងរទី ករងរទី១
ដេដ ំ មេឈ
កនុងសលបែនថមរគន ់ជមលបក ់ ុងធ ន ល សលេអយកូន
សិ សស អងគុយេលង ណេធវេ អយបរិសថនកនុងសលរសស់សអតផង។
ករងរទី ករងរទី២ ទិញេសៀវេភអន ដក់បណណល ័យបែនថម េរពះសិ សសៗេនខ វះ េសៀវេភអនខលងណស់ ំ
32
ិ ករងរទី៣ ជួសជុលអគរែដលចស់រទុឌេរទមេអយ បនរបេស រេទបងវញ ករពរករឆប់ពុកផុយេរបីែលងេកត។
ករងរទង៣ខងេល ំ េនះសុទ ធែតសំ ខន ់ទង៣ ំ
េតកន ូ ៗេយងនឹងសេរមចេធវ
ករងរមួយណេទណ៎? េហយេគមនេហតុផលអវី សរមប់គរទករយល ំ ់េឃ ញរបស់ ិ េគ? ចុះអន កវញ េរជីសេធវក រងរមួ យណែដរហង នឹ ? ២.
កូនប ៉ឥទបូវបនរបទបងជប់ជមរនតីរជករេហ យ
កូនជមរនតីទទួលបនទុក
គមនគមន ៍ េរៀបចំសណ ត ប់ធនប់ចរចរណ៍េអយមនរេបៀបេរៀបរយ។ េនកងរកុ ង ុន
ែដលកូនកំពុងេធវក រេនះសមបូរេទេដយផលូវខវត់ែខ វង ែដលជផលូវរបសពវ គន
ងយបណ ត លេអយកកសទះ
ជពិ េសសផលូវែបកជបួន
និងេរគះថនក់ណស់
មនកិច ចករ២យ ៉ងកូនអចេធវេ ដមបីេដះរសយបញ ហ េនះ
ែដល
ប៉ុ ែនតតរមូវេអយកូន
េរជីសយកែតមួ យេទ។ េតមួយណែដលកូនគិតថសកតស ិ មបំ ផត ុ េនះ? កិច ចករទី១
កូនរតូវសង ់សតុបចរចរណ៍េនរគប់ទស ិ ទងអស់ ំ
បេញជៀសរល ់
ករកកសទះ និងេរគះថនក់បណ ត លមកពី កររបជល ់ទិសគន រឺកររបែជង គនេទមុ នេទេរកយ។
33
កិច ចករទី២ កូនរតូវសង ់រងវង ់មូលេនចំកណ ត ល
ផលូវរបសពវ ទង៤េនះ ំ
េធវ
េអយអន កេធវដ ំេណរចូលរងវង ់មតងមួ យៗ បេញជៀសបនករកកសទះ និង េរគះថនក់បនដូចគន
វេនមនេរចីនរប់មិនអស់េទៀត េនកនងខួរកបលរបស់ អនកទងអស់ ំ គនមនក់ៗ ុ
ប៉ុ ែនតប៉ុណឹ ងចុ ណ ះ
សងឃឹមថអន កទងអស់ ំ គនបនយល ់េហ យពី រេបៀប
េមេរៀនែដលរតូវសរេសរចូលកនុងេសៀវេភអន កេនះ។
និងរបេភទ
របប់មង ត េទៀតណ៎
កុខ ំ ល ិជ
េហយកុគ ំ ត ិ ថវគមនរបេយជន ៍េអយេសះ ទល ់ែតអន កេធវវ បន១កបលសិ ន េនះ អន កនឹងដឹងថខនអន កមនតំៃលប៉ុ ណណ។ មយងេទៀត ៉ កុទ ំ ន ់គិតេរឿងទំព័រែវងខអ ី ល ី េរពះ ួល
34
វមិនបនបញ ជ ក់ពីអតថន ័យ និងេគលបំ ណងៃនករសរេសរេទបយ េប េហចណស់ ដំបូងេទបយ រតឹម៤០ េទ៥០ទំព័រគឺវជេរឿងអសចរយមួ យបត់េទេហយ។
១ឆន ំ១កបល ចុះ៤០ឆន ំេទមុ ខេទៀតរហូតដល ់េពលអន កចកេលកេទ េនះអន ក នឹងបនបនសល ់ទុកេសៀវេភ៤០កបល េហយេប សរេសរបន១០នក់ េនះេយងនឹង បនេសៀវេភ៤០០កបល ចុះេប សរេសរបន១លនអន កេនះ េតកន ូ េចេយងសមបូរ
េសៀវេភេមលយ ៉ងណេទ?
េហយេនេពលេនះករគិតរបស់ពួកេគ
ិ ័យ សុីវល
េជឿនេលឿនយ ៉ងេម៉ ចែដរេទ? ចង ់េឃ ញដល ់េហ យ!!!!! កុេំ ភលចចូលរួមសរេសរទងំ អស់គនណជនរួមជំនន ់ទងទបយ។ ំ
35
36
យ ុទ ធសរសតសរង សរងគ ម៦ ម៦ៃថង ៃថងទ០ ី ១ ែខមិន ឆន១ ំ ៩៦៧ េវលេម៉ង៧និង៤៥នទី អុីរសែអលបនេប កករ វយែតប៉ុ នមនេម៉ងប៉ុ េណណះកងយនតេហះចំបង ំ បនកំេទចកងទ ័ពេអសសុីបបនេជគ
ជ ័យ េហយរតូវទប់ទល ់នឹង សរតូវ៣រចក ែដលបនរួមកំល ំងទ ័ពបញូ ច លគនពី េយធ អរ៉ប់៣របេទស
អុី រសែអលបនយកឈនះេដយេរបីេពលរតឹមែត៦ៃថងប៉ុេណណះ។
េតរដឋដ ៏តូចមួ យេនះអចទទួលជ ័យជំនះ េលសមរភូមិ ដ ៏លំ បកកនុងរបវតតស ិ រងគមេនះ
េដយរេបៀបណ?
ភសតុតងែដលបងហញេអយេឃ ញរួមមនៈ ដំេណរែផនករដ ៏សមងត់ែត១គត់
របស់េយធ ករដកពិ េសធន ៍សពវវុធ អន ករយករណ៍សមងត ់ពី សមរភូមិ បនេធវ េអយអុីរសែអលបនយកឈន ឈនះសរងគម៦ ម៦ៃថង។
េនេដមែខមិ ថន ុ ១៩៦៧ ភពតនតឹងៃនករបូ ជសសនបនេកតមនេទបង
របធនធិបតីេអសសុីប េហគប៊ល អ៊ប់ឌល ណរសឺ Gamal Gamal Abdel Nasser បនអំ ពវនវ
រល ់របេទសេនអរ៉ប់ទងអស់ ំ េអយកំេទចអុី រសែអលេចល។
37
អុីរសែអលរតូវទប់ទល ់នឹងរបេទស៣ រួមមន េអសសុប Egypt សុី រ ី Syria និង ី
ហសក់ដង Jordan េដយពួ កេគបនរួមេយធបញូ ច លគន េធវេ អយមនសកតន ុពលយ ៉ងខលងំ
ខងចំន ួនទហនរថេរកះ និងយនតេហះចំបង។ ំ មតិទេូ ទគិតថអុី រសែអល នឹងមិនអចទប់ ទល ់នឹងករវយសនធប់ដ ៏ខលងក ំ ល េនះបនេទ ប៉ុែនតលទ ធផលែដលផទុយនឹងករគិតទុក បនេកត េទបង គឺមិនដល ់១សបតហ ៍ផង អុី រសែអលវយបំបក់របេទសទងេនះអស់ ំ គមនសល ់។ យក ឈនះបនយ ៉ងដូចេមតចេទហ?ន៎
ិ យែដលនេអយអុ េដមបីយល ់ ពី ចកខុវស័ ំ ី រសែអលទទួលជ ័យជំនះ គឺចបច ំ ់ណស់រតូវ
បកេទេដមឆន ំ១៩៦០ េពលេនះែដល យ៉ ូអ៊ សុីដូ ដន ូ Yo’ash Tsiddon ជរបធនែផនកែផនករ
ៃនកងទព័ កងទព័េជងអកសអុី រសែអល IAF (Israel Air Force) ែដលគត់យល ់េឃ ញយ ៉ងចបស់ថ វមិនហួសពី ឆន ំ១៩៦៨េទ ពួ កេគរបកដជេបកករវយរបហរអុី រសែអល។ ករពួ តៃដគន រវងេយធេអសុី ប
និងសុី រ ី
ែដលបនរំពឹ ងទុកថអចេចញពី
េធវេ អយអុីរសែអលរតូវចបំងទង២ទិ ំ សកនុងេពលែតមួយ
វលខសច ់សសយៃណ Sinai Desert ពី ខងេអសសុីប និង
េហគលែទបនៃហ Golan Heights ពី ខងសុី រ ី។ សំ ណួរសួរថ េតអនកអចករពរទប់ទល ់នឹង ករ របហរបនរឺេទ
េបពួកេគេបកកររបយ ុទ ធរពមគន
ដូេច នះែផនករករពររតូវែតរឹងម ំ
ចេមលយេឆលយថវមិនអចេនះេទ
រឹងមតមែដលអចេធវ ំ េ ទបនប៉ុែន តយ ុទ ធសរសតេនះបន
េចទជបញ ហ េទបង គឺថអុី រសែអលមិនអចែបងែចកកមលង ំ េដមបីរបយ ុទ ធនឹងេអសសុីបផង
ហសក់ដងផងនឹងសុី រ ីផងបនកនុងេពលែតមួយេនះេទ
ំ មលងមកែត១រកុ គឺេគរតូវរបមូលផតុក ំ ម
រួចផចង ់សមរតីរបយុទ ធជមួយសរតូវបនែតមួយប៉ុេណណះកនុងករចបំងមតងៗ។ េដមបីេបកករវយ
បកេអយបនខលងក ំ ល
អុីរសែអលរតូវករបំពក់សពវវុធទំេនបៗេទេលកងទ ័ពអកស
របស់េគ។ េនឆន ំ១៩៦៤ រកុមរបស់សុី សដ ុី ន ូ បននឹកេឃ ញែផនករដ ៏អសចរយមួយ គឺែផនករវយ ែផនករវយ កំេទចផលូវេទបងចុះរបស់ទពអកស ័ មិនអចេហះេទបងបន។ បន
េធវយ ៉ងណេអយយន តេហះចំបងអរ ងំ អរ ៉ប់េនជប់នង ឹ ដី
ែផនករេនះសតប់េទហក់ជងយរសួលណស់
ប៉ុែនតបញ ហ គឺេន
រតង ់ថ វមនផលូវរត់ដល ់េទ១០ ែដលមនផលូវអន ុញ ញ តេអយយនតេហះ េហះេទបងបនមន
េរចីនជង៥០កែន លងេទេទៀតឯអុី រសែអលមនយន តេហះចំបងរតឹ ំ មែត២០៦េរគឿងប៉ុេណណះ។
38
ករពិ តវសថិតេល
កងទព័ កងទព័េជងអកសអុីរសែអល
មនករហក វឹ ហន វឺ ដល ់កំរ ិតណសំ រប់កររបយ ុទ ធេនះ
IAF
(Israel
Air
Force)
សំ ណួរសួរថេត
IAF
ថេតពួកេគ អចែបងែចក
យន តេហះចំបងរបស់ ំ ខនបនេទរគប់ េគលេដរបយ ុទ ធបនឬយ ៉ងណ? ួល
ចំេលយមនដូចខង េរកមៈ
ពួ កេគេធវក រហក វឹ ហត់យ ៉ងសវិ ត សវញ ែដលេផតត ់សំ ខន ់េល ភពរហ ័ស
េននឹងដី គឺពីរេបៀបៃនករបំពក់សពវវុធ ិ េទយន តេហះេទបងវញ
ចក់េរបងសង ំ
និងរេបៀបៃនករ
បំេពញេអយយន តេហះ
ិ េទបងវញ ែដលវេរបីរយៈេពលមិនេលស ពី ៧នទីជដច ់ខត េរពះករេធវែ បបេនះ វអន ុញ ញ តេអយ យន តេហះចំបងនី ំ មួយៗ អចបំេពញបនេបសកកមមេរចីនជង៥ដង
កនុងមួយៃថង
ជចំន ួនអតិបរ ិមរតូវែតេធវេ អយ
បន ប៉ុែនតេដមបី សេរមចបនលទ ធផលែបបេនះ ពួ កេគរតូវរបឈមនឹងេរគះថនក់ខលងណស់ ំ ។ ករបំពក់បំប៉ន
អន កេបកយន តេហះចមបំងគឺជេរឿងចបច ំ ់
ែដលវមនដូចជករ
ផតល ់រូបថតពី េគលេដែដលរតូវរបយ ុទ ធ េហយេអយពួ កេគែសវងយល ់ និងចងចវជប់ ំ នង ឹ រកេអេបះដូង
ជពិ េសស
ប៉មរតួតពិ នត ិ យសុវតថភ ិ ព
(ទីបញ ជ ករផលូវរត់របស់យន តេហះ
និងឃលងសត ំ ុ ករគប់)
ហក វឹ ហត់អស់រយៈេពលេលសពី ២ឆន ំេទេទៀត
របស់សរតូវ។
ចំន ួនផលូវរត់របស់យន តេហះ ពួ កេគបនចំណយេពល
ែដលេអយេឈមះថ
ករយកចិត តទុកដក់
េហយមនករេធវេ តសតសកលបង ១. របកួតគនពី ភពរហ ័សេននឹងដី ថអន កេបក១ណមន សមតថភពអចរគប់ ភពអចរគប់រគងវបនលអ ែដលសូមបីែត
និង២.
សមតថភពចងច ភពចងចលំ ំ អិតពី េបសកកមមរបស់ពួកេគ
េយងដស់ពួកេគេអយភញក់េទបងេនេពលអរធតកណ ត លយប់ក ៏េដយ
ឹ ចបស់ពីេគលេដែដលពួ កេគនឹងរតូវទំលក់រគប់ែដរ។ ពួ កេគដង ដរ ផទុយពី អុី រសែអល
វមិនដូចអុី រសែអលេទ
ក៏
ិ កររបុងេរបៀបខនរបឈមនឹ ងសរងគមខងរបេទសអរ ៉ប់វញគឺ ួល
េយធរតូវបនបងឹក វ 39
េហយេរបីកររគន ់ែតជកំលងសំ ំ រប់រកស
េសថរភពកនុងរបេទសប៉ុេណណះ
េនះេទ។
ប៉ុែនតវបរញចស់នង ឹ
មិនែមនសំ រប់កររបឈមមុខដក់គនជមួយអុីរសែអល របតិបតតក ិ រែដលមិនមនករតងចិ ំ តប ត ៉ុនមនេនះេទ
េនៃថង
អទិតយ ទី១៤ ែខឧសភ ឆន ំ១៩៦៧ ទហនរបស់េអសសុប ី បនបញូ ជ នទ ័ពេគេឆពះមកកន ់
វលខសច ់ៃសៃណ Sinai Desert និងរចកេចញចូលរបស់អុីរសែអល េទកន ់សមុរទរកហម Red Sea។
េឆលយតបនឹងករវតទីេនះ អុី រសែអលបនេធវក រេកណឌទ ័ពបរមុងរបស់ខន ួ ល ប៉ុែនតេន
ៃថងអទិតយ ទី០៣ ែខមិថន ុ វេនែតមិនមនករេបករបយ ុទ ធគនេនេទបយ េហយរបព័ន ធផសពវ ផសយសរពត៌មនអុី រសែអលបនេចញផសយថ ិ រតទបប់មកផទះវញ កបួនេយធ
ជករសំ រកចុងសបតហ ៍
ទហនជេរចីន
បនអន ុញ ញ តេអយ
ែដលវហក់ដច ូ ជមិនសមេហតុផលសំ រប់
ិ គឺថេគមិនអចអន ុញ ញ តេអយទហនរតទបប់េទផទះវញបនេទេនចុ ងសបតហ ៍
ខណៈែដលពួ កេគរតូវេធវស រងគមេនេដមសបតហ ៍បនទប់េនះ
ឹ វ ខន េរពះពួ កេគរតូវករបងក ួល
ឯងេអយខលងក ំ ល េហយេបតជញចិត តយ ៉ងេមះមុត មុននឹងកររបយ ុទ ធចូលមកដល ់។
េនរពឹករពហមៃថងច ័នទ ទី០៥ ែខមិថន ុ ឆន ំ១៩៦៧ មូលដឋនទ ័ពអកសេអសសុីបរតូវ
បនទទួលករវយរបហរយ ៉ងតំណំេដយកងកំលងទ ំ ័ពអកសរបស់អី ុរសែអល យន តេហះ 40
ចំបងទ ំ ងអស់ ំ របស់េអសសុីប រតូវបនកំេទច េហយគមន១ណៃនពួ កេគអចេហះេទបងរួច
ី នេនះេទ េរពះផលវរត់រតូវបនកំេទចជមុនរួចេទេហយ។ ែផនកររបស់អី ុរសែអល ពី ដប ូ ែដលេផតតេលករវយរបហរផល ករវយរបហរផលូវរត់របស់យន តេហះជមុ នេនះ តេហះ
បនរបរពឹតេត ទយ ៉ងរលូន។
ឹ ខនេដយរេបៀបណ? េតេយធេអសសុីប ទទួលករវយឆមកេ់ ដយមិនដង ចំេលយគឺរតូវបក ួល
ិ ិ េទខងេលវញ ែដលនិយយពី ករវលេទផទ សរមកចុងសប ះសរមកចុង សបតហ ៍របស់េយធ ែដលអន ករល ់ គនេនទីរកុងទបុងដ ៏
អចេមលេឃ ញេនទំព័រកែសតហសឺ រសូ សែទបម កែសតហសឺរស
ក ៏មនន ័យថមន ុសស
រគប់គន ជពិ េសសរជធនីេនអរ ៉ប់ ដឹងថទហនអុី រសែអលបនឈប់សំរក សំ រប់ករ
ហក វឹ ហត់ករែហលទឹក ជមូលេហតុេធវេ អយេយធេអសសុីប បន ថយកររបុងរបយ ័តនរបស់
ខន។ ួល
ែផនករេយធអុី រសែអលបនសន មត់យកេពលេទៀបភលឺ
ជេវលសរមប់េបកករ
វយរបហរ។ ជទូេទ េដមបីេរបីពនរឺ ល ពះអទិតយេអយចងចំ ំ ែភនកេយធសរតូវ េបសិនណ អន ករបយ ុទ ធពី ទស ិ ខងេកតេឆពះេទទិសខងលិច
អន ករតូវេបកររបយ ុទ ធេនះេនេពលរពឹក។
េពលជិតភលឺ ជេពលែដលទ ័ពអកសេអសសុីបមនកររបុងេជងករ និងហក វឹ ហត់យ ៉ងសកមម
ិ បំផត ុ ប៉ុែនតសកមមភពអស់ទងេនះវនឹ ំ ងថមថយេទវញនេពលបន ទ ប់ េយធនគ ំ ន ចុះចត
េដមបីរសស់រសូបអហរេពលរពឹករបស់ពួកេគ
េនះេហយជឱកសសរមប់អី ុរសែអល
ចប់យន តេហះចំបងេអសស ំ ឹ ដីមិនអចេហះេទបងរួច ុ ីបេអយជប់នង
គមនេរបងរគប់រគន ់
និងគមនលទ ធភពនឹងតបត។ សំ ណួរសួរថ េតេដយរេបៀបណែដលអុី រសែអលដឹងរបកដ
ពី េពលេវល(េទៀបភល)ឺ ដ ៏ពិ សិដេឋ ដមបីេបកករវយរបហរេនះ? ចេមលយេឆលយថ អុីរសែអល
ឹ អំ ពី ទមលប់ៃនសកមមភព រតូវកររបស់ របស់៣យ ៉ងៈ ១.បញ ញ ២.បញ ញ ៣. បញ ញ ជបញ ញ ដង របស់កងទ ័ពអកសេអសសុីប
ែដលេផតតសំ ខន ់េទេលករលួចសត ប់ែខសអត់ទំនក់ទន ំ ងគន
រវងយនតេហះ និងទីបញ ជ ករកណ ត ល។ េម៉ង៧និង៤៥នទី
ី ជេពលែដលយនតេហះចំបងេអសស ំ ុ ីបេននឹងដ
េនះេហយជ
ចំណុចេខសយរបស់េអសសុីបែដលអុី រសែអលបនរកេឃ ញ។ េលសពី េនះេទៀត ករហក វឹ
ឹ សឹ ងែតរគប់ ហន វឺ អន កេបកយន តេហះចំបងំ បនទទួលលទ ធផលយ ៉ងគប់របេស រ គឺពួកេគដង ពី ពត៌មនសរតូវ កែន លងែដលយនេត ហះសំ ចត ឃលងផទ ំ ុកេរគឿងផគតផ ់ ង គ ់េយធ ឃលងរគប់ ំ .........
ទងេនះេហ ំ យ ជសមមិទផ ធិ លែដលទទួលបនពី ករេរបីបញ ញ ។ ប៉ុែនត សួរថេតអនកេបកយន ត 41
ចមបងអុី ំ រសែអលទងេនះ ំ រតូវេធវយ ៉ងណេទបអចេគចរួចពី
រ៉ដរបស់សថនីយ ៍របកស
អសនអរ អ ន រ ៉ប់ បន? េរគះថនក់ខលងណស់ ំ គឺពួកេគរតូវេហះេអយទបជងកំពស់រ ៉ដ គមន ករទក់ទងគនអី ទងអស់ ំ គឺសងត់បំផត ុ ។ ពួ កេគេហះទបណស់ គឺេកៀកនឹងៃផទទក ឹ សមុរទែតមតង េហយវគមនកិច ចករអវី ែដលពួ ក េគរតូវេធវេ រកពី
យកចិត តទុក
ដក់បំផត ុ គមនេសះេទបយករ ងកេឆវងងកសត ំ
េបពំ ុ ដូេចនះ
េទ េគនឹងរបែហស ប៉ះនឹងៃផទ ទឹកសមុរទជមិនខន េហយជ លទ ធផល
គមនអវី េរកអំ ពី ចញ់
េនះេទ ប៉ុែនតជករតងចិ ំ ត តដ ៏េមះមុតណស់ គឺេនទីបំផត ុ ពួ កេគេធវប នសេរមច។ មិនេភលច េទសមសភពៃនយន តេហះែដលេគេរបី
គឺវមនបំពង ់របេហងដ ៏ធំពីខងមុខ
រសូបយកខយល ់ពី ខងមុខមកជួយបន ថយសេមលងម៉សុីនមិនេអយលឺខលងំ បនបំពក់កេមរ៉ កេមរ៉
ផងែដរ
មនតួនទី
និងជពិ េសសេគក ៏
ិ យករូបភពរល ់ករវយរបហរទងអស់ មននទីជអន កផតត ំ
ែដលវអន ុញ ញ តេអយអន កេបកអចវយតៃមលពីភពេជគជ ័យៃនករវយរបហររបស់ខន ួល
ទទួលយកបនរ ឺក ៏អត់
ី ង ចបច ំ ់េធវក រវយរបហរជថមម ត េទៀតឬយ ៉ងណ?ទងេនះេហ ំ យជ
គុណសមបតតៃិ នយន តេហះចមបងែដលេយធអុី ំ រសែអលបនេរបី។ អស់េពលមិនដល ់១២េម៉ងផង
ទ ័ពអកសេអសសុីបរតូវបនេបសសំ អត
េជងរតូវបងខំចត ទពេថម ័ រ ិ ផ ត ល ស់ទច ី ល ូ សមរភូមិវលខសច ់។
អុី រសែអលបនទទួលេជគជ ័យយ ៉ងឧតតមខងទ ័ពអកស េជងខនបនេបះពួ េអយទ ័ពេថមរ យេទមុខ ួល
េហយ
េនះសបញ ជ ក់េអយេឃ ញថ
ដូេច នះេហយវបនផតល ់លទ ធភព
េឆពះេទកន ់តំបន ់កណ ត ល
ែដលជទីលន
សរមប់របយ ុទ ធ គឺជសមរភូមិវលខសច ់ៃសៃណ ជកែនង ល របសពវ រពំែដនគនរវងអុីរសែអល និងេអសសុីប េហយក ៏ជវលខសច ់ដ ៏េកតែហងធំលឹ ង វ េលវយពិ បកកនងកររបយ ុទ ធ។ ុ
42
េយធេអសសុីបបនសង ់សង ់េលណដឋនករពរជេរចីន ពសេពញវលខសច ់ែដល
ជេរគះថនក់ដ ៏ធងន ់ធងរចំេពះអុី រសែអល
ប៉ុែនតសួរថេតេគអចយកជ ័យជំនះេដយរេបៀប
ណេលឧបសគគេនះ?
េដមបីេដះរសយបញ ហ េនះ
េយធអុីរសែអលចបច ំ ់េចះទមលុះេលណដឋនដ ៏មមួ ំ ន
អស់ទងេនះេទ ំ បអចកច ់បំបក់េយធេអសសុីបបន ប៉ុែនតេលណដឋនេនះមនេរចីនណស់ ឹ ទិសមិនដង ឹ តំបន ់េទបយ មិនដង េទៀត។
និងលតសនង ឹ ធ ចូលេកៀកែកបរៗនឹងរពំែដនខងេអសសុីប
ី ម ល ់អុី រសែអលេទៀតេហយ ជឧបសគគថដ
គឺេនសមរភូមិវលខសច ់ៃសៃណេនះ
សមបូរេទេដយខសច ់ម៉ត ់រជយមិនេឆលយតបនឹងកង ់យនយន តេទែដលងយនឹងផុងជប់ណស់
ី ទ អុី រសែអលេនែតអចេដះរសយបនដែដល។ េនឆន ំ១៩៦០អុី រសែអលបន ែតមិនជថវេ េធវក រសកលបងេបកយនយន តេយធេល វលខសច ់របេទសខន ួល
េយធរតូវេបកបរេល វល
ខសច ់ដ ៏ទន ់េលមយេហយពួ កេគរតូវសិ កសពី រេបៀបែដលអន ុញ ញ តេអយពួ កេគអចេបកេចញ បនេនេពលែដលពួ កេគរតូវជប់ផង ុ ។ បញ ហ គឺេនរតង ់ថករប៉ះគនៃនសំ បកកង ់យនយនេត ទ នឹងខសច ់គឺវមនតិចតួច ដូេច នះេគរតូវបន ថយខយល ់េនកនុងកង ់ែដលវនឹងេធវេ អយៃផទៃនសំ បក
កង ់ប៉ះនឹងខសច ់បនេរចីន េនះករេបកបរនឹងេទមុខេដយរលូនគមនជប់គងេទៀតេហ ំ យ ជ
43
ដំេណះរសយដ ៏ឈលសៃវែដលនឹកសមនមិនដល ់។ យ ៉ងេនះកតី បញ ហ ខសច ់មិនែមនជេរឿងែត មយងគត់ែដលអុី ៉ រសែអលរតូវេដះរសយ េនកនុងសមរភូមិវលខសច ់ៃសៃណេនះេទ។
រថពសែដកទំេនបទន ់សម័យរបកបជមួយបេច ចកេទសខ ពស់របស់េអសសុីប រតូវបន
េរបីេនកនងសមរភូ មិវលខសច ់ៃសៃណ ុ
ប៉ុែនតរយៈអស់េពលរបមណជ៤៨េម៉ងប៉ុេណណះ
រថពសែដករប់រយរតូវបនវយកំេទចេដយកងេយធតូចៗរបស់អុីរសែអល។
េតេជគ
ជ ័យដ ៏មិនគួរេអយេជឿេនះេកតេទបងេដយរេបៀបណ? ១កងពលរបស់អុីរសែអល រតូវ របឈមនឹង២កងពលេអសសុីប ដូេច នះមនន ័យថ
ែដលេនពី េរកយ២កងពលេនះមន១កងពលជំន ួយេទៀត
១កងពលអុី រសែអលរតូវទប់ទល ់ជមួយនឹង៣កងពលរបស់េអសសុីប
ែដលកនុងរទឹសតីៃនអន កេធវស រងគមេគហមមិនេអយរបយ ុទ ធជដច ់ខតកលេប
មនក់េហយរតូវរបឈមនឹងសរតូវ៣នក់េនះ។
េយងមនែត
ឯកសរែដលនឹងបងហញពី រេបៀបែដលអច
េអយអុីរសែអលទញរបេយជន ៍ពី ទត ី ងដ ំ ៏េរគះថនក់ៃនសមរភូមិេនះ
រតូវបនរកេឃ ញ
ែដលវមនេគលបំណងកនុងករែសវងរកផលូវវង េហយអចវយរបហរសរតូវបនរគប់េពល
និងរគប់ទស ិ ទងអស់ ំ ។
ទីបំផត ុ
ែផនទីែដលរបប់ពីផូវែដលយនយន ល តអច
និងមិនអចេធវ
ដំេណរបនរតូវបនបងហញ េដយឆលងកត់កររសវរជវអស់េពលរប់ឆន ំ េហយជេរឿងគួរ
េអយអស់សំេណចណស់ថ េដយសរករសិ កសែសវងយល ់យ ៉ងម៉តច ់ ត់ អុី រសែអលបន ដឹងពី
យ ុទ ធសរសតៃនករេរបីទត ី ងភូ ំ មិសរសតទក ឹ ដីរបស់សរតូវបនលអជងសរតូវេទេទៀត។
កររបយ ុទ ធគនរវងរថពសែដក នឹងរថពសែដកក ៏ជេរឿងសំ ខន ់ េហយចបច ំ ់រតូវ មនក ៏យកចិតទ ត ក ុ ដក់ខ ពស់ផងែដរ។ ទសសនៈយល ់េឃ ញរបស់អី ុរសែអល គឺរតូវេរជីសទិញ យករថពសែដកណែដលងយនឹងេធវក រែកៃច ន េដះដូរេរគឿងបនលស់បន េរពះពួ កេគរតូវ េធវេ អយរបេស រេទបងនវូ ែផនកខ លះ ដូចជែផនកករពរ ែផនកបំលស់ទ ី និងែផនករបយ ុទ ធជេដម។
កណុងេផលងរគប់េដមេចលេដយជំន ួស
េគបនបតូរេរគឿងខ លះៃនរថពសែដករួមមនៈ
េដយកណុងេផលងរគប់ថ ី ម ែដលអចេផលងបនរយៈចំងយឆងយ េហយមនភពេលអៀងទប បំផត ុ
សរធតុៃនរទនប់កង ់រថពសែដកថមី
រតូវបនដក់ជំន ួស
របហររបស់សរតូវ។
ែដលសមរសបនឹងករផលស់ទេ ី ល វលខសច ់
និងសរៈធតុេរសបករពររថពសែដករតូវបនបំពក់ទប់ទល ់នឹងករ េដយសរករគិតគូរម៉ត ់ចត់ែបបេនះេហយេទបអុីរសែអលសន មត់
ថេគអចនឹងយកឈនះេលកងពសែដករបស់េអសសុីបបន េរពះរថពសែដករបស់េគមន 44
គុណសមបតតល ិ ជ អ ងេអសសុីប ប៉ុែនតបនច ិ ត បនួចប៉ ត ុេណណះ ែដលកនុងរទឹសី ស ត រងគមេគនិយយថៈ
“េបសិនណអន ករគប់ែតរបេស ិ ត េនះ តរបេស រជងសរតូវអន កែតបនច
អន កនឹងឈនះ”។ជករពិ តែមនគឺ
រគន ់ែតេរបីេពលអស់៣៦េម៉ងប៉ុេណណះ កងពលនន និងទពពសែដកេអសស ័ រ ុ ីបបនេធវក ដកថយ។
េនៃថងពុធ ទី០៧ ែខមិថន ុ ឆន ំ១៩៦៧ េយធេអសសុប ី បនដកថយេទទិសខងលិ ច
េឆពះមកកន ់ ែរពកជីកស៊ូ Suez Canal ែដលពួ កេគ
រតូវេធវក រឆលងកត់រចក
ភន៣ ំ ។ េនកនុងសថនភពភ័យសលន ់េសល
ែបបេនះ
េធវេ អយពួ កេគវេង វងផលូវ
េហយក ៏រតូវបនជប់គងំ េននឹងរចក ភនទ ំ ង៣ ំ
និងទទួលករវយរបហរ
ំ ំ សរង គប់បែនថមយ ៉ងដណ អកសរបស់អុីរសែអល។
វមិនទន ់ចប់េនេទបយេទ
ទិដភ ឋ ពេខលចផសរេនកនុងេពល
េធវក រដកថយពី សមរភូមិវលខសច ់េនៃសៃណរបស់េអសសុីប
េយធេអសសុីបែដលជេឈល សសឹ ក
នឹងករេខសះជតិទក ឹ ។
េដយទព ័
គឺេនៃថងដែដលេនះែដរ
រតូវបនេដះែលងេនវលខសច ់ដ ៏លវឹងេលវយជមួយ
ិ ងកមកខងជនសកមមរបយ ុទ ធអុី រសែអលវញហក់ដូ ចជមិនបងហញ
ពី សភពៃនភពេខសះទឹកេសះ
េទះបីជសី តណ ុ ហ ភពេនេពលេនះេកតយ ៉ងណក ៏េដយ។
េតេយធទង២រកុ ំ មេនះ មនកររបុងេរបៀបខនខ ួ ល ុសគនេដយរេបៀបណ េនកនុងសថនភព
សមរភូមិវលខសច ់េកតែហងែបបេនះ?
ំ ូងរបស់យ ុទ ធជនអុី រសែអលទងអស់ េនេពលរគប់អយ ុចូលបំេរ េយធ គឺេនៃថងដប ំ
ពួ កេគនឹងទទួលបនកងហរកំេដមួយមនក់
ែដលវ
េរបៀបបនេទនឹងទបកំេដអញជឹងសរមប់ពួកេគ
ជ
ករបនសុខំ ននឹ ួ ល ងកំេដេអយេហយ ជពិ េសសកំេដ េនវលខសច ់។ មួយ
ឹ ទឹកយ ៉ងតឹងរ ឹង បទបញ ជ ៃនករផក
រតូវបនដក់េអយរបតិបតតេិ ល កងកមលង ំ
េយធរបស់អី ុរសែអលទងអស់ ំ
គឺកុងន ន ័យេដមបី 45
ឹ ទឹករតឹម ១លីរតប៉ុេណណះកនង១ៃថង ែត បងករេរគេខសះជតិទក ឹ ។ ពី ដំបូងេទបយេយធមនក់ផក ុ
េដយរកុមេពទយទហនបនេធវក រពិ េសធន ៍មួយ
ជករពិ េសធន ៍ែដលេធវេ ទបងេនែខ
សី ហ(ែខេកតជងេគ) េទេលេយធមួយរកុម។ ជលទ ធផល ពួ កេគេធវក រកត់សំ គល ់េឃ ញ ថ
េបសិនណជេយធទងេនះ ំ
បេញចញកមលងេរចី ំ ន
សថិ តេនកនុងតំបន ់ែដលេកតខលងំ
េហយេធវក រងរែដល
េនះបរិមណៃនេញ សពួ កេគអចដល ់េទ១២លីរតឯេណះកនុង១ៃថង ឹ ទឹក១លីរតកនង១េម៉ង។ េយធទងេនះរតូ ំ វែតផក ុ
ដូេច នះពួ កេគបនផតល ់ជេយបល ់ថ
ឹ ទឹករតូវបនែកែរប ពី េយធ បនទប់ពីករពិ េសធន ៍េរកយឆន ំ១៩៥៩មក បទបញ ជ ៃនករផក
ឹ ទឹក១លីរតកនង១ៃថង េទជេយធមនក់ផក ឹ ទឹក១លីរតកនង១េម៉ង េហយេរគដច ់សរៃស មនក់ផក ុ ុ
ឈមកនុងខ ួរកបល និងេរគេខសះជតិទក ឹ ក ៏នឹងមិនេកតមនេទបយ។ ណប៉ូេទបអុងនិយយថ “ទហនរបយ ុទ ធបនេដយអហរ” ធបនេដយអហរ”
មជឈឹមបូព៌
ែដលេនះរបែហលជកររតឹមរតូវចំេពះអុឺរប ុ៉
“ទហនរបយ ុទ ធបនេដយទឹក”
ប៉ុែនតេន
កតតេនះេហយេធវេ អយអុី រសែអលយល ់ថ
ករធនរ ៉ប់រងផគតផ ់ ង គ ់ទឹកគឺជេរឿងសំ ខន ់។ ិ ផទុយពី អុី រសែអលវញ
េយធេអសសុប ី នទទួលករប៉ះពល ់យ ៉ងធងន ់ធងរេដយសរ
ែតកងវះកររបុងរបយ ័តនេទេលករផគត ់ផគង ់ទឹកដល ់ពលទហន ១០០
០០០នក់រតូវសលប់េដយសរែតពួ កេគបនបក់ទព ័
េហយចំន ួនកងទពរបមណ ័
ដច ់វង ូ ៉ េចញពី រកុម
និងជ
២០០គីទបែម៉រត អត់េដកអត់ពួ ន ពិ េសសគឺរតូវបនកត់ផតច ់ពី ករផតល ់ទឹក។ ពួ កេគរតូវេដរ ូ អត់អហរ អត់ទឹក អត់ថនពយបល ំ គឺអតអ ់ ី វ រគប់ែបបយ ៉ង ែដលេនះជតំរយ ុ មួយេធវេ អយ េគសនដ ិ ន ឋ នបនថ
េយធេអសសុប ី រតូវបនបត់បង ់ភគេរចីន
មិនែមនេដយសរករវយ
ិ របហរពី កងកមលងអុ ំ ី រសែអលេទគឺេដយសរែតករដច ់េពះេទវញេទ។ ទីបំផត ុ េនៃថង សុរកទី០៩ ែខមិថន ុ ឆន ំ១៩៦៧
ិ Suez Canal វញ។
េយធេអសសុីបរតូវបនវយបេណតញមកដលែរពកជ ់ែរពកជីកស៊ូ
46
អុី រសែអលបនកន ់កប់បន ែវសសែប៉ង
West Bank និងហសឺរសូសែទបម Jerusalem Jerusalem
ពី ហសក់ដង Jordan េរកយពី កររបយ ុទ ធគនយ ៉ងខលងក ំ ល អស់រយៈេពលែត២ៃថងប៉ុេណណះ។ ប៉ុែនត េនមិនទន ់មនករផទុះអវុធដក់គនេនេទបយេទ
រវងេយធអុីរសែអលនិងេយធសុីរ ី
ដូេច នះ ឥទបូវចប់នយ ិ យពី សរងគមរវងរបេទសទង២េនះ ំ ែដលផទុះេទបងេនេហ េហគលែទបនៃហ
Golan
Heights
ជតំបន ់ែដលហព ំ ុ៊ ទ ័ ធេទេដយភនំ
ែដលអំ េណយផលដល ់សុី រ ីេរបីជរបង ំ
ករពរខនបនយ ៉ងរ ឹងម។ំ ពួ កេគបនទញរបេយជន ៍ពី ភែ នំ ដលេចទៗទងេនះ ំ េដយករ ួល
សងសង ់
សំ ណង ់ករពរសឹ កសរតូវ
Fortification
ជបីៗជួរេនជរមលភនអ ំ ស់ទងេនះ។ ំ
េដមបីមនឱកសអចនឹងយកឈនះ សមរភូមិេនះបន អុី រសែអលចបច ំ ់របមូលកង
កមលងរបយ ំ ុទ ធទងអស់ ំ របស់ខន ួល
ទងកងកម ំ ល ងែដលបនយកឈន ំ ះេលសមរភូមិទង២មុ ំ នក ៏
េដយ(េនេអសសុីប និងហសក់ដង)។ េនៃថងេសរ ៍ ទី១០ែខមិថន ុ ឆន ំ១៩៦៧ អុី រសែអលបន
បនយកឈនះេលសមរភូមិេនេហគលែទបនៃហេនះ េជគជ ័យបន
េហយកតតែដលញ ុ ំងេអយេគទទួល
គឺេដយសរករវយកំេទចរូងសំ ណង ់ករពរសឹ កសរតូវ
ជរមលភនរ ំ បស់សរ ុី ីបនសេរមច។
សំ ណួរសួរថៈ
ែដលេនតម
ឹ េដយរេបៀបណពី េតអុីរសែអលដង
ទីតងកំ ំ បងខ ំ នៃនសំ ណង ់ករពរសឹ កសរតូវអស់ទងេនះ ំ ួល
េបទត ី ងភូ ំ មិសរសតេនះមន
ភនេ ំ រតៀបរតពិ បកយល ់យ ៉ងេនះ? ចេមលយគឺ េអ៊លី ខ ូលន ៍ Eli Cohen ជចរបុរសដ ៏លបីលបញ
បំផត ុ របស់អុីរសែអល។ េអ៊លីបនេធវក រជភនក់ងរេសុ បករណ៍សមងត់េអយរដឋភិបលអុី រសែអល
ែដល
ឹ ចបស់ពីអរ៉ប់ និងជពិ េសសេទេទៀតេនះ េគគឺជជនជតិជីប វ េកតេនអរ ៉ប់ េហយេគដង គឺេគបនកលយជមិតជ ត ិតសនិទ ធនឹងអគគេមបញ ជ ករកងទពជតិ ័ របស់សរ ុី ី
ិកៃនេមបញ តងជសមជ ំ ជ ករជន ់ខ ពស់េទៀតផង។
ពិ និតយេសរ ីពី ទត ី ងមូ ំ លដឋនទពននរបស់ ័ របេទស លំ អិត ខន។ ួល
េអ៊លី
េហយរតូវបនែតង
រតួត មនេសរ ីភពកនុងករេដរ
េហ យេគបនគូរបលង ់ែផនករណ៍យ ៉ង
និងរបមូលបនន ូវពត៌មនដ ៏មនតំៃលយ ៉ងេរចីនសរមប់ជតិសសន ៍កំេណតរបស់ ប៉ុែនតជអកុសល
កិច ចករសមងត់របស់េអ៊លីរតូវបនចប់បនេដយរដឋភិបលសុីរ ី
េហយរតូវបនចប់ខនេនែខមករឆ ន ំ១៩៦៥ ួល
ពី បទបញូ ជ នសរសមងត់េចញពី ផះទ របស់ខន ួល
រួចក ៏រតូវបនបញូ ជ នេទតុលករ និងទទួលេទសពយួរកេនទីសធរណៈ។
47
48
េនៃថងទ១ ី ៨ ែខឧសភ ឆន ំ១៩៦៥ រគួសររបស់េអ៊ េអ៊លី លប ី នេមលជមួយនឹងេសចកតរ ី ន ធត់ បំផត ុ ពី ពិធព ី យួរកេអ៊ េអ៊លី េនតមរបព័ន ធផសពវ ផសយសរធណៈរបស់សរ ុី ី។ េទះបីជយ ៉ងេនះ
ក ៏េដយ
េអ៊លីេធវប នសេរមចន ូវែផនករណ៍ដ ៏មនតំៃលមួយ
គឺករឆលុះបញ ជ ំងេអយខង
អុី រសែអលដឹងចបស់ពីទត ី ងលក់ខ ំ នៃនសំ ណង ់ករពរសឹ ករបស់សរ ុី ី ពី េរពះកលពី េពល ួល េគេនកនុងតំែណង
េគបនផតល ់អនុសសន ៍យ ៉ងគត់មត់េទកន ់េមបញ ជ ករជន ់ខ ពស់េផសង
េទៀត““យ ុទ ធជនរបស់េយងនឹងរតូវរលកេដយសរកំេដៃថងជមិនខន
ដូេច នះេយងរតូវែតេធវអ ីវ
ិ ែតមួយគត់គឺដេដ បីករពរពួ កេគពី កេំ ដរពះអទិតយ េហយវធី េឈ េនតមកែន លង មយងេដ ៉ ម ំ ម សំ ណង ់ករពរសឹ កអស់ទងេនះ” ំ ”។ ងេនះ
េនះេហយជតំរយ ុ សរមប់អុីរសែអល
គឺពួកេគេមល
េឈ អស់ទងេនះដុ េទកន ់កែន លងែដលេដម ំ ះេទបង
ឹ ថសំ ណង ់ករពរ េនះពួ កេគនឹងដង
ែផនករណ៍យ ៉ងលំអិត
និងចំន ួនេយធ
េអយេយធអុី រសែអលន ូវ សឹ កគឺេនពី ខងេរកមេនះ។ េលសពី េនះេទៀត េអ៊លីបនេផញរ ទីតងលក់ខ ំ នរបស់ េយធ ួល
ឹ ទងអស់ គឺេគដង ំ ពី
ពត៌មនរគប់ែបបយ ៉ងពី េយធសុី រ ីេនតំបន ់េនះ។ យ ៉ងេនះកតី ក ៏េនែតមនករបូជឈម
រសស់មិនតិចេទ េដមបីេធវេ អយខនអចចក់រគឹ ះបនមេនេហ ំ គ លែទបនៃហេនះ “ជ ័យជំនះ ួល
នឹងមិនមនេទបយេបគមនពលីកមមេនះ” នះ” “Victory does not come without sacrifice”។ sacrifice” សមរភូមិចង ុ េរកយេនះ
គឺជសមរភូមិលំបកបំផត ុ េនកនុងសរងគម៦ៃថងេនះ
េរពះទី
ែដលជឧបសគគដល ់មេធយបយេធវដ ំេណរ
តងរបយ ំ ុទ ធមនមូលដឋនេលគន ំ រភនេ ំ ភលង ចស់
ិ ណ? េនែតជបញ របស់រថពសែដក។ េតអុីរសែអលជំនះបញ ហ េនះេដយវធី ញ ដែដល។ ក េទបង រកុមពិ េសសមួយរតូវបនបេងត េធវដ ំេណរ
ិ ជរកុមែដលនឹងអចេជៀសផុតពី វបតត ៃិ នមេធយបយ
និងអចវយឆមកេ់ យធសុីរ ីមិនេអយដឹងខន។ ួល
បនទប់ពីសរងគមបនរបរពឹតេត ទ
អស់រយះេពល៤ៃថងជមួយនឹងេជគជ ័យគួរជទីគប់ចត ិ ម ត ក េពលេនះសថនភពគឺបនឈន
ឹ ដល ់ភពវកវរេហ យសរមប់អុីរសែអល។ ឧបសគគចប ំ ងេនទីេនះគឺជវយរបហរេនកនុងរូង
ករពរសឹ ករបស់សរ ុី ី ែដលជសំ ណង ់ដ ៏រឹងម ំ មនរចកខវត ់ែខ វងពិ បកយល ់ េហយងយ នឹងេរគះថនក់បំផត ុ
ិ ប៉ុែនតសួរមកវញថេត
អុីរសែអលមនដំេណះរសយយ ៉ងេម៉ចេទៀត
េហយជមួយនឹងសំ ណង ់ករពរដ ៏សមុគសមញេនះ។
ិ មួយ ករេរជីសេរសរបេភទអវុធគឺជវធី
ដ ៏សមរសបបំផត ុ វជកេភល ំ ង យន តែដលមនរបសិ ទភ ធិ ពកនុងកររបហរទីជិត។
49
50
អុី រសែអលបនៃឆនកេភល ំ ង យន តសរមប់ខនឯង េឈមះថអ៊ អ៊ូសសុ៩ ី មីលីែម៉រត UZI 9mm ួល
ប៉ុែនតជដំបូងេគបនេធវក រេរបៀបេធៀបវជមួយនឹងកេភល ំ ង យន តេផសងមួយេទៀតគឺអ៊ក៤៧ ក៤៧ Ak47។ ំ ង យន តទង២េនះមនៈ ំ Ak47 ភពខ ុសគនរវងកេភល អ៊ក៤៧ ក៤៧ Ak47
អ៊ូសសុ៩ ី មីលីែម៉រត រត UZI 9mm
១. មនរបសិ ទភ ធិ ពកនុងរយះចំងយជិត
១. របសិ ទភ ធិ ពរយះចំងយឆងយ
២. ងយេរបី និងងយផលស់បូ តរបង ់រគប់
២. កមលងខ ំ ល ងំ ពិ បកកនុងករបតូរបង ់រគប់
តូច ងយរសួលកន ់ និងងយបត់ែបនេនកនុងទីចេងអៀត ដូេច នះអ៊ អ៊ូសសុ៩ ី មីលី លែ ី ម៉រត UZI
9mm រតូវបនេរជីសយកេទេរបីកុងករវយរបហររូ ន ងករពរសឹ កសុីរ ីេហយជករពិ តែមនគឺ
វផតល ់ជជំន ួយយ ៉ងខលងដល ំ ់កងកំមលងអុី ំ រសែអល។ េនេពលរពឹកៃថងអទិតយ ទី១០ែខមិថន ុ េយធសុីរ ីែដលលក់ខនេនតមសំ ណង ់ករពរសឹ កទងេនះបនេធវ ំ ក រដកថយ ួល
សរងគម៦ៃថងក ៏រតូវបនបញចប់។
មិនដល ់១សបតហ ៍ផង
េហយ
អុីរសែអលបនយកឈនះដល ់េទ៣
សមរភូមិេផសងគនឯេណះ ដំបូងេអសសុីប ហសកដង ់ និងចុងេរកយេគសុី រី។ េតអី វ េទែដល
ជំរញ ុ េអយមនេជគជ ័យដ ៏អសចរយែបបេនះេកតេទបងេទ? គឺករគ ករគម នសមគគគ ី ន (រសុះគន)
រវង៣របេទសេនះ 51
មួយែផនកគួរគត់សំ គល ់េនះ
េធវក រវយរបហរអុី រសែអលរពម
គនកនុងេពលែតមួយ
និងមួយែផនកេទៀតគឺកររបុងេរបៀបខននឹ ួ ល ងសរងគមបនយ ៉ងលអរបស់
អុី រសែអល េគមនែផនករ េហយវបនអនុវតតន ៍បនរតឹមរតូវតមលំដប់លំេដយ មន ករហក វឹ ហត់បនចបស់លស់
និងដំេណរករេទជមួយនឹងសំ ណង។
សរងគម៦ៃថងរ ឺ?
អុី រសែអលេរតៀមខនរួ ួ ល ចជេរសច។
ឹ ថេធវយ ឹ ពីរេបៀបយក “េបអនកមិនដង េបៀបយកឈនះេនះេទ ឈនះេនះេទ អនករតូវដង ៉ងណេទបចញ់ ”
52
ចុតហមយ
បងរសលញ់ អន ូ ែតបងក ៏រសលញ់
ិ ផទះអូន េកមងៗែដលេរៀនេនសលជត ពូ មីងែដលរស់េនរសុកកំេណតអូន ត យយែដលរស់េនរសុកកំេណតឪពុកមតយ អូនែដរ
53
54
ែសអករងជងេនះេទៀត ករងជងេនះេទៀត ករង កនុងរគួសរមួ យែដលមនកូនរបុសេទលមនក់ កំរពមតយមនែតឪពុ កេនេម ល
ែថទត ំ ងពី ំ េគមនអយុ៩ឆន ំមកេមល៉ះ។ មធយមសិ កសមនក់
ឪពុ ករបស់េគគឺជរគូបេរងៀនេនសល
ចំែណកេកមងរបុសេនះេពញកំេលះេហ យនិង
កំពុងសិ កសេន
ថនក់ទ១ ី ១ ែដលមធយមសិ កសទុតយ ិ ភូមិនង ឹ មកដល ់េនឆន ំេរកយ។ រជុះ សលឹកេឈ ចប់េផតម
សញ ញ បញ ជ ក់ថរដូវរង លងចៃថងមួយ
ខយល ់រតជក់បនធលក់ពីមួយៃថងេទមួ យៃថង
ែដលជ
នឹងឈនចូលមកដល ់នេពលឆប់ៗខងមុ ខេនះេហយ។
េរកយេពលបញចប់ករពិ ភកសកិច ចករសលេនផទះមិតភ ត កតរ ិ ច ួ មក
ិ បនមកទន ់េពលលមមែដល ឪពុ កខនកំ ដវន ួ ល ពុងែតចំអិនអហរេពលលងច ដូេច នះ
េគក ៏របញប់ដក់សំេពៀតចុះ ឪពុ កែដលកំពុងចំអិន
រួចេទជួយេរៀបចំចន
និងហុចេនះហុចេនះេអយ
ទងពី ំ រនក់ឪកូនក ៏និយយគនពី េនះពី េនះរហូតដល ់រួចរល ់។
ិ បនេទបតរេខអវ ដវន ូ
និងងូតទឹកសំ អតខនមុ នេពលមកតុអហរ ួល
បយ
មហូបរតូវេរៀបចំរច ួ ជេរសច ឪពុ កក ៏េហកូន ិ ញំបយកូន ឪពុ កៈ ដវន
ិ ៈ បទ! ពុ ក ដវន
ឪពុ កៈ េម៉ ចកូនេធវម ុ ខេធវម ត់ហក់ដូចជរងខលងេមល ំ ៉ះកូន?
ដវៈិ វរងណស់ពុកឥទបូវ ងូតទឹកអំ បញ់ មិ ញរតជក់សឹងសលប់េទេហយ ឪពុ កញញឹ មបនតច ិ រួចតបយ ៉ងសមតីយ ៉ងែផអមថ
ឪពុ កៈ ៃថងែសអកេនះវនឹងរតជក់ជងេនះេទេទៀតណកូន
ិ ងកេម លមុ ខឪពុ កេដយេងឿងឆងល ់រួចក ៏សួរយ ៉ងរបញប់ថ ដវន ិ ៈ មនន ័យថេម៉ ចពុ ក កូនអត់យល ់េទ ដវន
ឪពុ កៈ ចពុ ំ កនិទនេរឿងមួ យេអយសតប់អញចឹង 55
!!!!!
សំ េពមនក ់ មនបំ ណងនយកេរគឿងសំ មនអន កជំនញ ួ េដរ ំ ភរះេរបីរបស់មួយ
ចំនន ួ យកេទជួញដូរេនឯរសុកនយឆងយមួ យ សំ ភរះឧបករណ៍េរបីរបស់អស់ទងេនះេទ ំ
េរពះេនទីេនះមិនសូវសំ បូរេរគឿង ែដលវជឱកសមួយអចេអយគត ់
ចំេនញរបក់បនេរចីន។ ឧបសគគមួយធំណស់ែដលររងគត ំ ់ មុ ននឹងអចេអយគត់ អចេទដល ់រសុកមួ យេនះ សមុរទទឹកកកមួ យ។
បីឆង វគឺកររតូវចំណយេពលកនលះែខឯេណះេដម ល កត់
វជេរឿងដ ៏លំ បកមួយេរពះភូមិរសុកែដលគត់កព ំ ុ ងរស់េន
េនះមិ នែដលធលក់ទក ឹ កកផងហង នឹ ណមួយេប រតជក់បំផត ុ េនះក ៏េនែតរតជក់១០ដង តិចជងសមុ រទទឹកកកេនះេទេទៀត។ កូនគិតេទេម លថេត គត់នង ឹ ឆលងកត់សថនភពេនះយ ៉ងដូចេមតចេទេទបអច េទដល ់រសុកេនះ។ រសយបញ ហ
ចទុ ំ កកនុងចិតរ ត បស់កន ូ ថ
មិ នែមនតញែតអ រនឹងបញ ហ ូអ
េធវម ូ បកូ ហ នរតូវេរបីែភនក
មនុសសខលងេក ំ តមកគឺេដមបីេដះ
រឺរត់េចលបញ ហ េនះេទ
និងរតេចៀកេដមបីសេងកតពី រេបៀបេធវ
រឺនរណក ៏េដយេអយែតមនឱកស
េបកន ូ មិនេចះ
ពី ពុក
មិ ត តភកតិ
ែដលលឺសមតីអនករបជញចន ិ មនក់នយ ិ យេទថ
ិ ខនេយ មនុសសរគប់រប ូ េនជុំវញ ងសុទ ធែតជរគូរបស់េយង ួល
េទៀតគឺកន ូ រតូវសកលបងេដយខនឯងេទ បជកររបេស រ។ ួល
េហយចបច ំ ់ជងេនះេទ
បកមកអន កេដរសំ េព
ិ េនះវញ គត់មនករេបតជញចិតម ត ទ ំ ណស់ ំ គឺថគត់រតូវែតយកទំនញ ិ ទងេនះេទ ំ លក់េអយខនែតបន េអយែតមនករតស៊ូលះបង ់បតូ រផតច ់មួ យេកតេទបងកូន េនះ ករផលស់បូ ត រមួ យនឹងេកតមនេទបងជក់មិ នខន
ជដំបូងគត់បនគិតពិ ចរណជ
េរចីនដងេទេលបញ ហ របស់គត់ែដលវគឺជភពរតជក ់េនះឯង
ិ ក ក ៏នឹកដល ់យ ុទ ធសរសតទ ័ពពី បុរណសតីពី វធ ី រពរខនពី ខមងសរតូ ំ វ ួល
គិតេហ យគិតេទៀត ថេតពក់អវ
ិ ជ ឆអឹងែដកែសបកសពន ់ វដូចជរតូវេសលៀកសំ េលៀក េរកះករពរខន រឺមួយក ៏ហត់វជ ួល
បំ ពក់េអយរកស់ៗ
រឺមួយក ៏រតូវហត់បនសុខំ នេទនឹ ងភពរតជក់ ួល
េរបីសំេលៀកបំ ពក់រកស់ៗ
គត់យល ់ថេប
វចបស់ណស់អចជួយកត់បនថយភពរតជក់បនមួ យ
56
ចំែនកពិ តែមនែតមិ នអចបនរហូតេពញរយះេពលកនលះែខេនះេទចបស់ជរតូវធលក់ ខនឈឺ ជក់ជមិ នខន ួល
រតជក់េនះ
េហយនឹងមិ នងយនឹងពយបលជេទបយនូវជំងឺផតសយចញ់
ដូេច នះគត់គត ិ ថមិ នេរបីជំេរសទី១េនះេទ
រួចក ៏បកេទគិតេល
ិ គឺករបនសខំ ន ជំេរសទី២វញ ុ ួ ល េតមេធយយបយេនះវយ ៉ងេម៉ចេទ? ជកររសួលណស់
ជដំបូងគត់ក ៏សេរមចចិតផ ត ល ស់បូ ត រផទះគឺេរេទរស់េន
កែនលងែដលមនអកសធតុរតជក់ មនរពិល និងទឹកកកធលក់ផងែដរ។ ពិ តណស់ វលំបកដូចករសមនទុកែមន ផទះអងេភល ំ ង រតជក់េទៀត
គត់មិនអចេចញេទណបនេទេរកពី អងគុយេនកង ុន
រួចរតូវពក់អវរកស់ៗជេរចីនជន ់
ី ទបយសរមប់គត់។ ែតមិ នថវេ
ដូចេនះេហយេនែតមិ នបត ់
មួ យសបតហ ៍េរកយមកគត់ក ៏សកលបង
េសលៀកពក់រកស់ៗែតមិ នេរបីេភលង កំេដខនេទៀតេទប យ ួល
បនទប់មកេទៀតេដកេដះ
សំ េលៀកបំពក់េនកនុងផទះ មិ នយ ូរប៉ុនមនគត់ក ៏របថុយេដកេរកផទះេនរដូវរងរេដយ
រគន ់ែតេសលៀកសំ េលៀកបំ ពក់ធមមតប៉ុ េណណះ បនសុខំ នបន ួល
េធវដ ូចេនះអស់ជេរចីនសបតហ ៍េទប
េលសពី េនះេទេទៀតគត់បនេដកេដះអវេនេរកផទះ
េហយែថម
ទងងូ ំ តទឹកសមុ រទេលងេពលយប់នរដូវរងេទៀតផង។ េធវេ ហ យេធវេ ទៀតសកេហយសកេទៀត អស់ជេរចីនែខមក េនទីបំផត ុ គត់ ក ៏បនសុខំ នបនេទនឹ ងភពរតជក់បន ួល
រពមទងបនឆល ំ ងកតស ់ មុ រទទឹកកកបេដយ
ិ ជទីគប់ចត េជគជ ័យនិងបនលក់ទន ំ ញ ិ អស់ចេំ នញបនរបក់រតទបប់មកវញ ិ ។ ត !!!!!! ិ រួចសួរថ និយយចប់ឪពុ កក ៏ងកេម លមុ ខដវន ឪពុ កៈ
យ ៉ងេម៉ ចេទេហយកូន? វរតជក់េនៃថងេនះេនះ
វមិនែមនជេរឿងសំ ខន ់អវី េទកលែដលថ អវី ែដលសំ ខន ់គឺថកូននឹងរតូវរបុងេរបៀបខន ួល
យ ៉ងដូចេមតចេដមបីទប់ទល ់នឹងភពរតជក់េនៃថងែសអក
ិ ន ទសសនៈវទ ូ យ ិ យថ
ៃថងេនះឆន ំេរកយេនមន
ពុ កធលប់លឺសមតី
វែលងមនេទៀតេហយៃថងេនះឆន ំមុន និង
57
ែត
េបសិនជអន កេរៀបរយអស់េហយ
េនៃថងេនះ
េនះៃថងែសអករបស់អនកនឹងលអឥតេខចះជក់ជមិនខន។ ខន
អវី ែដលពុ កចង ់និយយេនរតង ់េនះ គឺចង ់េអយកូនេចះរបុងេរបៀបអយ បនរួចជេរសចនូវរល ់សពវ កច ិ ចករ
េដមបីមនជំហរេពញេលញកនុង
ករេដះរសយបញ ហ ែដលនឹងេកតេទបងនេពលឆប់ៗខងមុខេនះ ណ មយងេទៀត ៉
សូមកូនកុគ ំ ត ិ ថករលំ បកសមុគសមញែដលកូនកំពុងជួប
របទះសពវ ៃថងេនះវលំ បកណស់ណេនះ
វេនមនអលំ បកជងេនះ
េទេទៀតេនៃថងខងមុ ខ េអយែតកូនរបុសពុ កេនែតដកដេងហម។ កូនញញឹ មបនតច ិ រួចងក់កបល
និយយថកូនយល ់េហ យពុ ក
ករពិ តពុ កចង ់
េអយកូនេចះគិតេអយបនែវងេទមុ ខ និងយល ់ពី សថនភពខនឯងបច បបនន ថេតរតូវ ួល ុច េរៀបចំខនយ ៉ងដូចេមតចេអយបនរួចរល ់ជេរសច ួល
មុ ននឹងេចញេទេធវក រអវី មួ យ
ឹ ពី ចណ ដូចជគតិមួយកូនធលប់លឺរគូនយ ិ យថ ករែដលដង ំ ុ ចខ វះខតរបស់ខនឯង គឺជ ួល
ៃនករអភិវឌឍន ៍។ ចំណុចចប់េផតម ំ រនក់ឪកូនក ៏ទទួល ៍ ឪពុ កញញឹ ម បនទប់មកទងពី ទនអហរេពលលងចេនះយ ៉ងសបបយរីករយេទ៕៕៕
58
ចុតហមយ “របប់កន ូ អនកេទេមល ៎ថ
ី របស់េគបនេធវអ េតជត ី វខ លះសរមប់កមពុជ?” ជ?”
59
60
េហតុអី វ សតវខយងមនសំ បក? ក? តងពី ំ តច ូ រកូចឆមមក ដល ់ខយងធំៗ
េបនយ ិ យពី សតវខយងហក់ដច ូ ជមិ នែដលបនគិតេទ
ែដលេគយកមកទទួលទនេនះេទ
គឺសគល ់
និងេឃ ញជញឹ កញប់
ែតពពួ កខយងរមស់ ែដលេតងវរេលេដមេឈ ទបៗ និងកូនខយងេខចែដលេគេសងរ
ឹ ែដរថរបេភទសតវខយងេនះ ខ លះមនសំ បករសប់តងពី ទូលលក់ែតប៉ុេណណះ។ មិ នដង ំ
ិ េនះេទ េនទីេនះ កំេណត រីឯរបេភទខ លះេទៀតគមនសំ បកតងពី ំ េកតរហូតវអស់ជីវត ចង ់សងកត់ធន ង ់េទេលរបេភទែដលមនសំ បក
ែដលអចេអយវលក់ខនេនេពល ួល
វអសនន រឺេរគះថនក់បនយ ៉ងងយរសួល ថេតមូលេហតុអី វ បនជវធំេទបងជមួ យ សំ បកយ ៉ងធងន ់ែដលរតូវអូ សតមខនជេរៀងរល ់ៃថងដូេច នះ ួល
មយងមនសំ ៉ គល ់េឃ ញ
េទថវមនដំេណរយឺតយ ៉វណស់េដយសរែត សំ បកេនះ។
ិ េប េយងគិតមកជមនុសសវញ វហក់ដូចជ មនុសសមនក់ែដលរតូវេទណមក
ណជមួយឥវ៉ន ់ ពី ១០េទ២០គីទបូជប់ជរបច ំ រឺក ៏ដូចជរសតីមនៃផទេពះមនក់ែដល
រតូវមនដំេណរមួយៗ
េរពះរតូវរទទំងន ់មួ យែផនកេទៀតេទតមខនជប់ ជនិច ច េតវ ួល
មនករលំ បកយ ៉ងណេទហ?ន៎ មនមិតភ ត រ័ កតមនក់ នឹងសតវខយងេនះ
ជកូនសិ សសសលភសចិនបននិទនេរឿងែដលទក់ទង
ទង របប់ពីដំេណរេដម
ែដលនេអយពួ ំ កវមនសំ បកមកដល ់
សពវ ៃថងេនះដូចតេទេនះ៖ !!!!!!
ិ តតន ៍មក កលេដមេទបយសតវមួយចំនន ួ មិ នទន ់វវ
រកសភពលកខណៈ
ដូចជបចបបនន េនះេទ ដូចយ ៉ងសតវខយងេនះឯង វគមនសំ បកជប់នង ឹ ខនសអ ី េនះេទ។ ុច ួល េដយសរធមមជតិេចះែតែរបរបួលេទៗ ពី េភលៀងផគរផលស់បូ តរេទហួតែហង រួចបកមក
ិ េភលៀងផគរវញ
េទតមរដូវជេរៀងរល ់ឆន ំ
េអយពពួ កសតវតច ូ ធំជប ួ របទះករលំបក 61
គឺរដូវវសសធលក់េភលៀងេនះឯងែដលេធវ កនុងករសវះែសវងរកជំរកសុវតថភ ិ ព
កក់េកតេនះ
ិ ណស់ វងយនឹងលិចលង ់បត់បង ់ជីវត
ជពិ េសសពពួ កសតវលិត អ
េបកលណមនេភលៀងធលក ់េរចីន េហយមនទឹកលិ ចេនះ េរពះជំរកពួ កវភគេរចីន
គឺេនទបជប់នង ឹ ដីផទល ់ែតមតង។ ពពួ កសតវលិត អ េលអចេនះរួមមនដូចជ៖ រសេមច សងអរ ចរងិត កណូ ត បតូចធំជេដម ែដលបនខំសវះែសវងរកជំរករជកេភលៀងយ ៉ងលំបក
ិ េនេពលរដូវវសសមតងៗ ចំែណកសតវខយងឯេណះវញ ក ៏មិនខុសពី ពួកវប៉ុ នមនែដរ គឺរតូវហលខយល ់ហលេភលៀង រជកេទ។
ដំណលថ
េដយសរែតខនវេនទេទនេនលេគកគ ម នអវី សំ រប់ ួល
មនៃថងមួយែដលេភលៀងបងអរចុ ំ ុ ះយ ៉ងខលង
ជេពលែដលពពួ ក
សតវលិត អ អស់ទងេនះ ំ កំពុងែសវងរកកែនលងរជកដ ៏កក់េកត និងមនសុវតថភ ិ ព េគចពី ពី កររងសលប់
និងដំណក ់ទឹកេភលៀងដ ៏ធងន ់ៗែដលក ៏ជមូ លេហតុងយេធវេ អយពួ កវ
ិ បនផងែដរ។ កនងចំេណមពួ កវេនះ គឺសត វខយងេនះឯងែដល រងរបួសបត់បង ់ជីវត ុ
បនរបទះេឃ ញជំរករជកមុ នេគ យ ៉ងរឹងអចករពរខយល ់
វជសំ បកទេទយ ៉ងរកស់មួយ
ករពរេភលៀង
េឃ ញដូចេនះ ពួ ករសេមចសងអរកតី
ហក់បីដូចជថម
និងលក់ខនេគចពី សរតូវបនយ ៉ងងយ។ ួល
ចរងិតក ី ត កណូ ត បកតប ី នមកសុំខយងរជកជមួ យ
ផងេរពះេភលៀងេចះែតបងអុរមិ នឈប់អស់ជេរចីនៃថងមកេហយ
ែដលេធវេ អយពួ ក
វពិ បកែសវងរកចំណី រងហវហត់អស់កល ំ ំង េហយេប សិនជគមនកែនលងរជកេនះ េទពួ កវចបស់ជរងដច ់េពះសលប់ជក់ជមិនខន។
ិ ថ េនះគឺជ ចិតដ ត ច ់ណស់ ខយងមិនបនយល ់រពមេទេហយរបប់េទពួ កវវញ
ជំរករបស់េយងែតមនក ់គត់ េយងមិនេអយពួ កឯងរជកេទ ណមួយខយងខលចថសត វ ទងេនះរជកេហ ំ យមិ នរពមេចញពី សំបករបស់វ។ ករភ័យកលយថពពួ កសតវលិត អ ៗ ទងេនះលួ ំ ចសំ បករបស់វ ែតេទរកចំណីក ៏េដយ
េទបខយងមិ នហ៊ នេចញេទណមកមកណេទគឺសម ូ បី
គឺវេនចែតកន ំ ុងសំ បករបស់េនះយ ៉ងរបុងរបយ ័តន។
សរែតេភលៀងេចះែតបងអុរចុះមិនឈប់មិនឈរ
62
ជេរចីនសបតហ ៍មក
េដយ
េធវេ អយពួ ក
ិ បន រសេមច ចរងិត កណូ ត បរងដច ់េពះងប់ជបនតបនទប់។ ងកមកេម លខយងវញ រជកយ ៉ងសុខរសួលេនកនុងសំ បករបស់វេដយមិ នហ៊ នេចញរល ់ខណៈណេទបយ។ រពះអទិតយបនរះេទបងេនៃថងបនទប់មក
ផករីកេសកកសកះ
សំ េលងសតវសលប
បនរំពងេទបងេពញៃរពហក់ជសញ ញ របប់ថ េមឃរសលះេហ យ ែលងមនេភលៀង េទៀតេហ យ ឯេទសភពក ៏រសស់បំរពង េរកយពី បនទទួលទឹកេភលៀងយ ៉ងេជគជជ ំ េរចីនៃថងមក
េឃ ញដូេច នះ
ខយងក ៏សំ េរចចិតេត ចញពី សំបកេដមបីេទែសវងរកចំណី
េរពះបនេរកៀមរកពះេហវហតអ ់ ស់ជេរចីនៃថងមកេហ យ។
េរឿងចំែទបកមួ យបន
េកតេទបង គឺេនេពលែដលវចង ់វរេចញពី សំបក ក ៏រសប់ែតទទួលអរមមណ៍ថខន ួល វរតូវបនជប់សិ អត
េទនឹងសំ បកជទីរសលញ់ យ ៉ងែណនេចញមិ នរួច េទះបី ជខំ
េរបំរស់ខនយ ៉ងណក ៏េដយក ៏មិនអចវេចញបនេទបយ។ ួល េចញជេរឿយៗផងែដរ
ែតលទ ធផលគឺបរជ ័យរល ់េលក
បង ់ករពយយមេនះេចលេទ
ខយងបនសកលបងវ េដយអស់សងឃឹវក ៏េបះ
ែដលជេហតុេធវេ អយសតខ វ យងមនសំ បកយ ៉ងធងន ់
រតូវសពយេទសពយមកេទរគប់ទក ី ែនលងចប់តងពី ំ េពលេនះមក។
!!!!!!
យ ៉ងេម៉ចែដរេរឿងេនះ គួរេអយចប់អរមមណ៍មយងែដរែតកុ ៉ េំ ភលចសួរសំ ណួរ េទេកមងៗែដលអន កនិទនេរឿងេនះផង
ថេតមូលេហតុអី វ បនជខយងរតូវែតអូ ស
សំ បកេទជមួ យរគប់េពលដូេច នះ?
63
ចុតហមយ “សួរខនអន កថៈ េតអញមនករទទួលខុសរតូវ ួល េពញេលញេហ យឬេន
ចំេពះឯកសណ ឋ នែដលអញកំពង ុ ែតពក់េនះ?” នះ?”
64
65
១០០េរៀល ១០០េរៀល រំែលកកតរី សលញ់ វបបធម៌ៃនករេធវក រងរជរកុម របស់ជនជតិែខ មរេយង របស់ដូនតជេរចីន េលកប៊ ប៊ុនច ័នទម៉ុល
ែដលមនសមជិកចប់ពី
ជទូេទគឺទទួលបនលទ ធផលបរជ ័យ
ដូចចរងកឹះមួ យបច ់កច ់មិ នបក់
២នក់េទបងេទ
េទះជមនគតិអប់រ ំ
រឺកណ ំ ពយសមគគអ ី រងកងរបស់
ម។ េនកងេសៀវេភចរិតែខ ចរិតែខ មរជេដ មរ ុន
យ ៉ងេនះកតី
ក ៏េគលគំនត ិ
ទងេនះមិ ំ នបនរជបដក់ជប់ខ ួរកបលរបស់ជនជតិេយងេទបយ។ េតពួកេយងគួរែត ែសវងរកមូ លេហតុទងអស់ ំ គន
ិ ស រកវធ ី រសតេដះរសយ
ិ ី ជែជកេដញេដលពី វធ
បី សរសតទងេនះ ំ រួមរបមូ លកំលងគ ំ ន េដះរសយបញ ហ េនះេអយបនសំ េរច េដម ជរបេយជន ៍សំ រប់ជនជតិេយង ឬយ ៉ងណ? តមេយបល ់
និងបទពិ េសធន ៍ផទល ់ខន ួល
ែដលធលប់ឆង ល កត់កនលងមកតងពី ំ
ិ យល ័យ គមនេទករងរជរកុមដូចជេធវក បឋមសិ កស រហូតមកដល ់វទ ច ិ ចករផទះជរកុម រឺែចកគនជរកុមពិ ភកសេលរបធនបទណមួ យ េភលច!! េនមនមយងែដលេធវ ៉ ជ រកុម គឺេវនេបសសំ អត ែដលមនក់ៗឧសសហ ៍េភលចេហ យេបេធវ គឺែតងបញ ច ំរឺេម លបំ ណ ំ គន ខលចេល សខលចខ វះ។ ប៉ុ ែនត េពលឈនមកដល ់ថនក ់បរិញញប័រត េទបមនករេធវក រ
ី ុទ ធ ងរជរកុមេនះ ែតេនមនលកណ ខ ៈរអក់រអួ លេនេទបយ េរពះជសកមមភពថមស សធ មិ នធលប់េធវទ ល ់ែតេសះ េអៀនមត់េអៀនកមិនហ៊ ននិយយ ណរតូវអងុយ គ
ជុំៗគន
បេញចញមតិ
និងគំនត ិ ែដលខនមន ួល
សតប់គន ំ ត ិ របស់មិតរ ត ម ួ រកុម
តស៊ូករពរគំនត ិ ខនទល ់នឹងគំនត ិ មិតម ត ន ក់ៗកងរកុ ម។ ួល ុន
េធវក រ
ជទូេទលទ ធផលបរជ ័យរឺ
ទទួលលទ ធផលមិនជទីគប់ចត ិ េត ទបយ ចំណុចមួយចំបងជឧបសគគគ ឺ ករមនៈ ែដលវ មន៣យ ៉ងៈ ទី១.
េយងខ ពស់ជងឯងៈ ចំេនះដឹង បទពិ េសធន ៍េយងខ ពស់ជងឯង មូ លេហតុ
66
អី
េយងរតូវសតប់ឯង
សមតីឯងហក់ជសបបនតច ិ
ចឯងេរៀនបនខ ំ ពស់ជងេនះ
ចមកនិ ំ យជមួ យេយង េទបសមតីឯងវៃរប េហយេយងសតប់ចល ូ រតេចៀក។
ទី២. េយងេសមឯងៈ េរៀនរគូជមួយគន ថនក់ជមួ យគន ជំនន ់ជមួ យគនេសះហង នឹ !
េធវឯ ងបេញចញគំនត ិ មក េធវដ ូចឯងជអន ករបជញសី អណ េខម ព សតប់ណស់ ចឯងេរៀន ំ រហូតកលយជរគូអញសិ ន េទបអញសតប់។ ទី៣. េយងទបជងឯងៈ លបីៗែថមេទៀតផង
ឯងេរៀនដល ់ថនក់បណឌិត
ិ ចំែណកេយងវញ
េហយេចញមកពី សល
បញចប់ករសិ កសរតឹមថនក់បរិញ ញ ប័រតកំបុិច
កំប៉ុក មិ នអចេរបៀបនឹងឯងបនេទ ដូេច នះឯងនិយយអី ក ៏រតូវែដរ េយងសុខចិតច ត ញ់ ឯងរគប់ែបបយ ៉ង។ ខល ិ ជ សតប់ណស់!!! មិ នរពមសតប់េហតុផលតកកអី វ ទងអស់ ំ ករេទមនសស អំ ណួត ែតងេកតមន េទបង មិ នសុខចិតេត រៀងៗខន(រឹ ករតូវ។ កបល របកន ់ថខនឯងជអន ួ ល រឹងកបល) ួល
ិ ទីេនះវញ សូមេលកករពិ តមួ យ ែដលមិ នមនេនកនុងេសៀវេភេទ ប៉ុ ែនតជករ
អនុវតតន ៍ជក់ែសតងែតមតងរបស់ជនជតិជវ ជីប វ គឺជករែដលពួ កេគ និយមយកកូនបន្ត ឆន ំគន(ជប់ៗគន) េដយគលលតពី កន ូ មនក់េទមនក់េទៀតយ ៉ងេរចីន២ េទ៣ឆន ំប៉ុេណណះ
ែដលវជេដមទងមួ យយ ៉ងសំ ខន ់ តងពី ំ តច ូ ៗ
េដយសរែត
កនុងករជួយពួ កេគេអយេចះេធវក រងរជរកុម
ពួ កេគមនរកុមរួចជេរសច
សំ រប់េលងជមួ យ
ជែជកជមួ យជេដម េនះេពលេគេចញេរកផទះ របទបូកកនុងសងគម រឺមជឈដឋនែដល
េគរបរស័យទក់ទងជមួយ ែដលជិតសនិទ ធជងេគ
ងយរសួលណស់សំរប់ពួកេគសំ របខន ួ ល ណមជឈដឋន
គឺសលពួ កេគេទៀតេសត
តងពី ំ ករ ំ ត ិ ដំបូងមកេមលះ
ិ ស បនបញូ ច លេទកនុងកមមវធ ី ិ កស
ពី សរៈរបស់ករងរជរកុមនិងផលប៉ ះពល ់ ៃនករែបក
បក់រកុម េរពះេគយល ់ចបស់ណស់ អំ ពី ឥទព ិ ធ លៃនសមគគភ ី ព េហយពនយល ់ថ បីសំេរចករងរធំៗបន េដម
េគមិនអចេធវវ ែតមនក់ឯងបនេនះេទ
រតូវមនករពិ ភកសមូលមតិគនេលចណ ំ ុ ចមួយ
67
េហចណស់ក ៏
ិ រួចជួយេរជមែរជងគនេទវញេទមក
ជេរឿងែដលេជៀសមិនរួច។ រកុមេយធ
េអយកូនតូចៗទងេនះ ំ
សតប់ពីេរឿងរកុមបល ់ទត់
េបកលណែបកបក់ៃផទកុងលទ ន ធផលនឹងេទជយ ៉ងណ
និងេលកយក
សមពីរបស់ អរបហមលីនខូលន ៍ Abraham Lincoln ថ A house devided against itself
ិ cannot stand ផទះមួយ ែដលេធវក ររបឆ ំងែបងែចកខនឯង គឺសគល ់ែតវនសប៉ ុេណណះះ។ ួល
បរញ ជ បេហ យបរញ ជ បេទៀត អនុវតតន ៍េអយេម លមតងេហយមតងេទៀត រហូត
ទល ់ែត គំនត ិ ទសសនៈេនះ វបនចក់ឬសយ ៉ងេរជកនុងខួរកបលរបស់េកមងៗពួ កេគ។ ឥទបូវ ងកមកនិយយពី ទន ំ ក ់ទំនងរបស់អនក ជមួ យនឹងសលេរៀនរបស់អនក
ិ វញ េតវមនភពសនិទ ធសនលដល ់កំរត ិ ណេទ? សូមអងគុយរសៃម៣០នទី សល
ិ យល ័យ១០នទី មួ យណៃនពួ កវ េនបឋមសិ កស១០នទី មធយមសិ កស១០នទី និងវទ ែដលអន កមនភពសនិទ ធសនលជងេគ មនមេនសេញចតនេរចីនជមួយេហ យអនុសស វរីយ ៍អវី ខ លះែដលអន កេនចងច ំ មិ នអចបំ េភលចបនរហូតមកដល ់សពវ ៃថងេនះ?
ិ សពវ ៃថងេនះអចនិយយថមិ នហ៊ នអរកតប ់ នេទ ែតេប េនជំនន ់វេរៀនវញ
ចំេពះឥរិយបថកនុងករសិ កស
េសះ
សូមនិយយថ
សកមមភពេនសលេសទរែតគមន
េរកពី អី វ ែដលតំរវ ូ េដយបទបញ ជ ៃផទកុងរបស់ ន សល
ពនយល ់េមេរៀនេរៀនេនេម៉ងរដឋ ពរងឹងសមតថភពែតប៉ុ េណណះ
និងករអងគុយសតប់រគូ
ិ ជ សំ ខន ់ៗ រួចេរៀនគួរបែនថមេលមុខវជ
ប៉ុ ែនតេនចបនថ ំ
បី េដម
សកមមភពសលែត៣យ ៉ងគត់
ិ យល ័យ ែដលវបនចូលរួមគឺៈ ទី១. កររបលង តងពី ំ បឋមសិ កស រហូតបញចប់ថនក ់វទ សិ សសពូ ែក ទី២. បុ ណយសល ទី៣. ពិ ធដ ី ែងហរសពម សព ត យរបស់នយកសល។ អន កធលប់គត ិ ថនឹងេធវយ ៉ងណេអយសលេរៀន និងថនក់េរៀនែដលអន កកំពុង
ភពសុខដុម និងកររីកចំេរនែដររឺេទ? េប សិន េរៀនមនផកសុខភព ភពរស់រេវក
ណជចំេលយេឆលយថេទ េនះមិ នបច ់សួរេទ សិ សសចបងែដលធលប់េរៀនេនសល របស់អនក និងសិ សសបអូ នែដល នឹងមកេរៀនេនសលរបស់អនកថ ពួ កេគធលប់គត ិ
េនះេទ។ េបសិនណ អន កមិនយល ់ថសលែដលអន កកំពុងេរៀនវជអណូ ត ងែរ៉ ែដល
68
មិនេចះរីងសង ូ អន ក េចអន ក……..េនះេទ េចះរីងសងួតរបស់អនក ជរបស់កន ……..េនះេទ េហយ េធវេ អយមិត ត រួមថនក់
រួមជ មជំនន ់របស់អនកយល ់ដូចអន កេនះេទ
ពួ កេគ
ឹ ថរតូវេធវយ នឹងមិនដង ៉ង
បីែថរកសវេអយបនគង ់វងស និងសុី តកូនតេចេនះេទ។ ណ េដម
័ ័ ័ ័ ំទង ់ និងយ ុវវយ វយកុ មរ វយជ គឺជវយែដលពួ កេយងលូតលស់ ទងរូ ំ ប
រងកយ និងចិតគ ត ន ំ ត ិ េហយវកនលងេទឆប់រហ ័សណស់ ហក់ដូចជេផលកបេនទរ ័ ័ ័ អញចឹង វផទុយនឹងមជឈឹមវយ និងវយជរ ែដលជវយសម ហ ុ គសមញ សំ បូរេដយបញ
ែដលរតូវេដះរសយ រទុឌេរទម េហយមន រឺគមនសុភមងគលអរស័យនឹង អវី ែដល
ិ របស់េគេមលះ។ រតង ់េនះ អចបញ េគបនសង កលពី ករចក់រគឹះដំបូងៃនជិវត ជ ក់ថ
័ ពី វយកុ មរ
័ រហូតដល ់យុវវយគឺ សំខន ់ណស់
័ និងវយជររបស់ ពួកេយងបន
័ េរពះវអចឆលុះបញ ច ំងពី មជឈឹមវយ
ឹ ែដលរតង ់េនះសុំេផតតេទេលចំ ចេំ ណះដង
ថចំេណះដឹងេនះពួ កេគអចរកបនេនឯណ?
េហយសួរ
អចេឆលយបនថរគប់ទក ី ែនលង
និង
េពលេវល ប៉ុ ែនតកែនលងសំ ខន ់ជងេគបំផត ុ របស់ពួកេគគឺ សលេរៀនែដលចត ់ទុក ថជផទះទី២របស់ពួកេគ។ េគ
ពកយផទះមនន ័យថ
កែនលងែដលេយងរស់ជអចិៃរនតយ ៍
េចញចូលញឹ កញប់ បយរពឹក បយៃថងរតង ់ បយលងច េហយមិ នអចខ វះបន េតកន ូ េចែខ មរសពវ ៃថងចត់ទក ុ
សលេរៀនជផទះរបស់ពួកេគេហ យរឺេន?
េអយពួ កេគចត់ទក ុ ដូចេនះេទ? សូមជួយគិតទងអស់ ំ គនេទេម ល ៎ កន ់ែតេរចីន
ិ អ មនវធ ី ចេធវ
ិ ក គឺករមនកមម កមមវធ ី ន ់ែតេរចីន
ភពសនិទ ធសនលរវងសិ សសនិងសលក ងសលក ៏កនែតជិតសនិទ ធ
ករចូលរួម
េតអចនិយយ
ិ គដ ៏េទៀតទត់ បនេទថចំនន ួ សិ សសែដលសអបស ់ ល េរពះែតករធុញ នឹងកលវភ គមនករកំសនតអី វ បនតច ិ េសះេនះ
ក ៏អចនឹងថយចុះផងែដរ
មយងសលគួ ៉ រែតផតល ់
េអយពួ កេគនូវផកសុកភព ចំេណះដឹង ករេលកទឹកចិត ត ករកំសនត និងអនុសស វរីយ ៍កុមរភពដ ៏លអមិនអចបំេភលចបនេទពួ កេគ។
េទះបី ជេនកនុងែខសភពយនត
ិ ី ក ៏មនសថនភពសុញ ំ ុ ំ ឈុតកំសត់រសក ់ទឹកែភនក ផទុះសំ េណចែដរ ឯេនកនងកមម វធ ុ
69
បីសំរល ទូរទសសន ៍ក ៏ដូចគន ែតងមនភជប់ករកំសនតខម ី ល ួយ េដម ួ ភពតនតឹងរបស់អនក
ិ អ ទសសនែដរ ដូចគននឹងកមមវធ ី ប់រេំ យងែដរ វមនេពលកលរតូវលត់ដំ រតូវមម
ញឹ កនឹងកិច ចករសល រឺរំលឹកេមេរៀនសំ រប់របលងផងែដរ ែតេហតុអី វ មិនមនេពល
ិ េវលសំ រប់កស ំ នតសំរប់ពួកេគេទវញ
ិ មសកល រឺមួយអន កយល ់ថវ មសកលវរគប់រគន ់ វស
េហយសំ រប់ពួកេគ? ករគិតែបបេនះគឺវខុសឆគងសេមបមណស់ េហយវគមនករ ផលស់បូ តរអវី េទ ែថមទងកន ំ ់ែតយ ៉ប់យន ឺ េទេទៀត។
ិ ជ មនកមមវធ ី េរចីនណស់ ែដលពួ កេយងអចបេងកតវេទបង េហយវផតល ់ផល
របេយជន ៍ដល ់សិ សស
ជពិ េសសទកទ ់ ងនឹង
ពួ កេគេអយេចះជួយគនតងពី ំ តច ូ េអយេហយ
បីបេរងៀនចិត ត ករងរសបបុរសេដម ក ៏អចដូចជកររបកួតែដលនេទ ំ
រកកររីកចំេរន គឺជអវី ែដលជនជតិេយង មិ នសូវចូលចិតេត នះេទគឺកររបកួតរបែជង េនះឯង
ែតេប របកួត
គឺសី ុសច ់ហុតឈមគនែតមតង
េរឿងទងេនះវអចេធវ ំ ប នជ
ឧទហរណ៍ៈ កររបកួតកីទប កររបកួតគូរគំនរូ ករនិពនធេរឿងអប់រ ំ ករបេរងៀន
ិ ៃី រអេងកៀសថវក ិ សំ រប់េកមងកំរព………………………… ឯកមមវធ ិ ថ របរបៃពណ ំ ី កមមវធ ី ីម មួ យេទៀត បអូ នៗ
គឺករែចកជូនបទពិ េសធន ៍ និងចំេណះដឹងទូេទរបស់េរៀមចបងេទកន ់
និងករបនសល ់ទុកអនស ុ សវរីយ ៍លអៗមុននឹង
ពួ កេគបញចប់ករសិ កសពី សល
ពួ កេគ។
ិ អ ជករពិ តណស់ េដមបីដំេណរករកមមវធ ី ស់ទងេនះ ំ វទមទរេអយមន
ិ សមសភពេរចីនណស់ថវក ធនធនមនុសសែដលទទួលខុសរតូវចំេពះដំេណរករ
ិ ន កមមវធ ី ម ី ួយៗ ករបំផស ុ េអយមនករចូលរួមពី សិកសនុសិសស ែដលករពិ តជក់ ែសតងសលនីមួយៗពិ បក
កនុងករេរៀបចំចត់ែចងខលងណស់ ំ
ប៉ុែនតវមិនែមនជ
ទីបញចប់េនេទបយេនះេទ A little bit wider េអយវទូលយជងេនះបនតច ិ កូនរបុស ជសមតីរបស់រគូមនក់ េនះលអណស់
ំ ណះរសយនឹងេលចេទបង គឺថដេ
បីទងអស់ ទងអស់ ំ គនេដម ំ គន
70
គិតបនតច ិ េទៀត។
ករចូលរួមគឺសំខន ់ណស់
ឃលមួយ ផតល ់ែត
គំនត ិ េទបនេហយ
ទុកអវី ៗេអយពួ កេគេធវទ ងអស់ ំ
ទងករចំ ំ ណយ ករេរៀបចំ ករទទួលរបេយជន ៍។
ំ ន បេងកត ទងពី ំ កររបមូលផតុគ
មន វមិនអត់េទអន កែដលេរៀនេនសលមួ យ រេឺ ធវក រេនសថប័នមួ យ រួច េហយចង ់េឃ ញសល
រឺសថប័នរបស់ខនមនកររី កចំេរន ួល
ប៉ុ ែនតេគមិ នដឹងថនឹងេធវយ ៉ងេម៉ ច?
និងរសស់បំរពងេនះ
េហយេប មនគំនត ិ នឹងេធវ
ក ៏មិនហ៊ នបេញចញ
ិ េទ។ េដយ េរពះខលចថវមិ នរតូវ ខលចេគេស ច គមនអន កគរទ ំ រួចក ៏បំ េភលចវេទវញ េហតុែតករខលចថនឹងបំេភលចេចលឥតរបេយជន ៍េនះ វទុក
ែចកជូនមិ តយ ត ុវជនរួមជំនន ់ជមួ យគន
េទបនឹកេឃ ញចង ់សរេសរ
រគន ់នឹងជួយគិត
ិ ម វគឺជកមមវធ ី ួយ
រតូវបនេអយេឈមះថ ១០០េរៀលរំែលកកត ១០០េរៀលរំែលកកតរី សលញ់ អនុវតតន ៍រតឹមថនក់មធយមសិ កស ចុះ ែដលនឹងេរៀបរប់លំអិត ដូចខងេរកមៈ េគលបំណងៈ
១. េចះេធវក រងរជរកុម
ិ េទមក បងធំជយ ២. េចះជួយគនេទវញ ួ បអូ នកណ ត ល ឯបអូ នកណ ត លជួយបអូ នេព
៣. បេងកតសមគគភ ី ព តមរយៈករែចករំែលក (ចំេណះ ដឹង បទពិ េសធន ៍ កតរី សលញ់ ………..)
អន កចូលរួមៈ
ិ ថវកចំ ណយៈ
ិ យល ័យ) នយកសល រគូៗ សិ សស (ពី បឋមរហូតដល ់វទ មនក់ ១០០េរៀលកនង១ៃថង េនះនឹង៣ ០០០េរៀលកនង១ែខ ុ ុ ៤០នក់កុង១ថ ន ន ក់ េនះនឹង ១២០ ០០០េរៀលកនង១ែខ ុ
ំ ណរករៈ ដេ
ិ ជ ១២០ ០០០េរៀល អចេរៀបចំកមមវធ ី ប ួ ជុំ១បន
ិ យល ័យជួយពរងឹងអនុវទ ិ យល ័យ រកុម១. វទ X ថនក់ទ១ ី ២ ជួយ ថនក់ទ៩ ី X ថនក់ទ១ ី ១ ជួយ ថនក់ទ៨ ី
71
X ថនក់ទ១ ី ០ ជួយថនក់ទី៧
ិ យល ័យជួយពរងឹងបឋមសិ កស រកុម២. អនុវទ X ថនក់ទ៩ ី ជួយ ថនក់ទ ី ៥ និង៦ X ថនក់ទ៨ ី ជួយ ថនក់ទ ី ៣ និង៤ X ថនក់ទ៧ ី ជួយ ថនក់ទ ី ២ និង១ របធនបទសិ កសៈ សំ រប់រកុម១ (េរគះថនក់ចរចរណ៍ សី លធម៌សងគម បរិសថន ិ បទពិ េសធន ៍សិ កស……………..) បទពិ េសធន ៍ជីវត
សំ រប់រកុម២ (សុជីវធម៌ អនម័យខនរបណ សរៈៃនករ ួល េធវល ំ ហត់របណ គូរគំនរូ និទនេរឿងកុមរ……….)
ិ េនះេអយេចញជ េតនរណេគនឹងេចញេទេធវក មមវធី រូបរងេទបង? េតគណ ុ សមបតតអ ិ ី វ ខ លះ ែដលេគមនក ់េនះរតូវមន? មន?
72
73
របសន ផកដ ៏ធំមួយ ែដលអចែបងែចកជេផង តូចៗចំនន កនុងសួនចបរមួយមនេផង ួ ៥។
តូចៗេនះអចដកូ ។ ជទូេទេផង ំ នរុកជ ខ តិរគប់របេភទបនចំនន ួ ៣េដម ចបរបនសេរមចចិតដ ត ំ
នីមួយៗ រគប់សែណតកកនុងេផង
រគប់សែណតកទងេនះ។ ំ
ចបទី១គឺចបរសុក
មចស់សួន
ែតជអកុសលេនែកបរ
េឈ ធំមួយ ែដលមនចប២កបលរស់េនែកបរេនះ េហ យចលួ េនះមនេដម ំ ចសុី
ចំនន េហយវបនចុះទុេំ ល េផង ួ ៣ដង
ិ ែដលរល ់ករចុះរបស់វមតង វេលបរគប់សែណតក១រគប់ េហយវជុះេចញមកវញ
ិ គឺចបៃរព វបនចុះទុច នូវរគប់េលព១រគប់ ចំែណកចបទី២វញ ំ ន ំ ន ួ ១ដង ែដលរល ់ ករចុះរបស់វមតង
វេលបរគប់សែណតក២រគប់
ិ នូវរគប់ េហយវជុះេចញមកវញ
រតលច២រគប់។ េលសពី េនះេទេទៀត មចស់សន ួ ចបរមនចិញចឹមឆមរ២កបល េហយជៃចដនយ
ផកេនះ ពួ កវបនេធវែ មនក់មួយ។ ពួ កវទង២ ំ បនរបែលងគនេនែកបរេផង បកេផង
ែដលបនែបកទី១ េផង
ែដលចបៃរពបនទុំ ជេផង
ទី២ជេផង ែដល ចំែណកេផង
ចបរសុកមិ នបនទុ។ ំ សំ នរួ បនសួរថ េតមនេដមសែណតកប៉ុ នមនេដម នឹងដុះេន រយះេពល២សបតហ ៍ខងមុ ខ?
74
75
សកលបងេទរេបៀបរស់េនែបបមនុសសឆលត េនះជលំដប់េលខេរៀងពី ១ដល ់១០ របស់របេទសែដលមនជនេឆនមេរចីនជង េគៈ
១. ជវីប
២. អលលឺម៉ង ់
៤. សហរដឋអេមរិច ៧. សវីតែឌន
ជនជតិជីប វ តំណពូ ជ
៣. ចរកភពអង ់េគលស ៥. បរង ំ
៨. សវីស
៦. អូរសតលី ៩. អុី តលី
១០. ហូទបង ់។
ែតងែតេទេនេល េគជនិច ចខងបញ ញ ឆលតវងៃវ
ែដលអំ េណយផលពី កេ ំ ណត
ឬមួ យក ៏យ ៉ងណេនះេទ
េនះមិ នដឹងថ
ដូចជសតវសវ
ែដលវមនបញ ញ រេវៀសរៃវជងរជូកជលកខណៈពី ធមមជតិអញចឹងែដរ។ ធលប់លឺថ
ជនជតិជីប វ េនះ មនេគលិ កឈមមយងេនកន ៉ ងខ នរបស់ ពួកេគ ែដលេគលិកឈម ុ ួល
េនះេហ យ ជមូ លេហតុនេអយពួ ំ កេគៃវឆលតេលសពូ ជសសន ៍ដ ៏ៃទេទៀត។ មិ នអច
េឈវងយល ់េអយបនសុីជំេរេនះេទ រគន ់ែតសេងកតបនខ លះ(តិចតួចបំ ផត ុ ) ពី មយទ អតតចរិតរបស់ជនជតិែដលឆលតជងេគេនះ។ វមនដូចខងេរកមៈ េសនហជតិៈ សមតីរបស់របធនធិបតីសហរដឋអេមរិចមនក ់និយយថ េសនហ ជតិ គឺេយងឈរេនខងរបេទសជតិ មិនែមនឈរេនខងរបធនធិបតី រឺក ៏មរនតរ ី ដឋ ករសធរណៈណមួយេនះេទ Patriotism means to stand by the country. It doesn’t mean to stand by the president or any other public official (Theodore Roosevelt)។ Roosevelt) េប សិនណជអន ករស់េនកនុងផទះមួ យ
េហយអន ករគន ់ែតជសមជិកមនក់ែដលចែត ំ
ចំណយ បំ ផលញធនធនេនកនុងផទះ មិ នជួយែថរកសរទពយសមបតតិ និងែសវងរកចំណូល
ចូលផទះេនះេទ េតេគចត់ទក ុ អន កជមនុសសែបបណេទ? រគន ់ែតបំ េពញកតពវ កច ិ ច ជសមជិកដ ៏លអមនក់កនុងរគួសរ លំបកឬ? ដូចជមិនលំ បកេទ គឺរតូវែតមនេមទន 76
ភពែដលបនេកតមកកនុងរគួសរែបបេនះ េហយរបប់ពិភពេលកេទថ
អន កសុខ
រពមទទួលសគល ់ករពិ ត េហយសបបយចិតន ត ង ឹ រស់េនជមួ យវ។
ិ ទញរបេយជន ៍ពី របស់ជំវ ុ ញខ នៈ ួល
អវី ែដលអន កគិតថជរបេយជន ៍គឺរតូវែត
របមូល រតូវែតៃច ន េរពះែភនកអន កភលជ ឺ ងអន កដ ៏ៃទ។ សូមអន កេម លេទអន កែដលមន ែភនកភលទ ឺ ងទបយេទេម ំ ល
ថេតពួកេគរស់េនេដយរេបៀបណ?
សុខរសួលប៉ុ ន
ិ ខនពួ ណពី សភវៈែដលេនជុំវញ កេគ ជពិ េសសគឺថមពល។ អចយកេលបឿនទឹក ួល
ហូរមកេម លទូរទសសន ៍បន អចយកេលបឿនខយល ់មកបំ ភអ លឺ ំ ពូ លេនកនុងផទះបន ែត
ិ ខុសពី ពួ កេគបនតច ពួ កេយងវញ ិ
ី យងគមនេលបឿនខយល ់មហិ មេបកបក់ រតង ់ថទឹកដេ
េទ េហយក ៏គមនរបភពទឹកហូរដ ៏សមបូរសំ េបមអី េនះែដរ ប៉ុ ែនតេយងមនរពះអទិតយ
របស់េយងមួ យ ែដលវមកបំ ភជ លឺ េរៀងរល ់ៃថង។ សួរថធលប់លឺពកយ រពះអទិតយគឺ
ជលុយេទ sun is money េនះេហ យជធនធនែដលមិ នេចះរីងសងួត េរបីតកូនតេច
របស់ពួកេយង។
77
ពក់នទបិកៈ កៈ
ដូនតេយងេរបីពកយ
េយងរតូវរគប់រគងេពលេវល
មិនែមន
អនុញ ញ តេអយេពលេវលរគប់រគងពួកេយងេទ I must govern the clock, not to be
governed by it ជំនស ួ ពកយ េពលេវលគឺជមសរបក់ Time is money ែដលវហក់ដូច ជដក់កហ ំ ិតបនតច ិ
េអយពួ កេយងមនករទទួលខុសរតូវជជងករេធវសរបែហស
បែណតតបេណ ត យែដល ជចរិតគួរេអយសរេស ររបស់មនុសសលងង ់។ ដូេច នះេហយ េទបេននឹងៃដពួ កេយងមនកៗ ់ មននទបិករគប់ៗគនពក់តងពី ំ េកមងរហូតចស់សលប់ក ៏ មនករេគរពេពលេវល
ម៉តណ ់ ម៉តហ ់ ង នឹ
រគួសរនីមួយៗបនបេរងៀន។
ពិ នតយរល ត ិ យរល ់អវី ែដលអន កដ ៏ៃទេអយៈ តយរ េបមិនេពញចិតេត ទ
ជគុណសមបតែិ ត ដលឪពុ កមតយកនង ុ
េតអនកេពញចិតន ត ង ឹ ករេបករបស់េទ?
រតូវេរបីករសេងត ក រតួតពិ នត ិ យេអយែមនែទន
េទបអចរគប់
រគងសថនករណ៍ និងមិនងយធលក់កុងអន ន ទ ក់ៃនករេកងបនលេំ ដយេចតន ឬអេចតន
េដយរបករណមួ យ។
អំ េណយែដលបុ គល គ ិករកុមហន ុ ៊ ជូនេទេលករបធនេគកនុង
ៃថងខប ួ កំេណត អចេកតពី េចតន២យ ៉ងៈ ១.អបអរសទរ និងរិតបនតង ឹ ចំណងមិ ត ត ភពករងរេអយកន ់ែតសអិតរមួត ២. េអយេលករបធនរសលញ់ ចូលចិត ត និង ជួយករពរខនេពលរបរពឹ តក ត ហ ំ ស ុ ។ េរកយេពលទិញរបស់របរ សូមកុេ ំ ភលចេអយ ួល
ិ យ េសះនូវវក ័ ប័រត ទឹករបក់ែដលចំណយេនះ ខ វះរឺេល សឬយ ៉ងណេយងរតូវែតដឹង េអយខនែតបន វជកររបកន ់ចរិតរបកដនិយម និងភលស ឺ វ ងមួ យ។
78
មិនចង ់លឺពកយសុំេទសៈ
ិ ច សូមវន ិ យេទេល ឆ័ ពកយ ’’កំហស ុ ’’ និង’’សុំេទស’’
ថេតពួកវមនទំនក់ទន ំ ងគនយ ៉ងណ? អន កនឹងមិ នេរបីពកយសុំេទសេទ េប សិនណ អន កបេញជៀសរល ់កំហស ុ ទងទបយបន។ ំ
ប ៉មិ នចង ់បនពកយសុំេទសរបស់កន ូ េទ
ិ ឹ ថេហតុអី វ េទ? េរពះប ៉ចង ់េអយកូនគិតសរេទបងវញ កូនដង ពី មូលេហតុែដលន ំ េអយកូនរបរពឹតក ត ហ ំ ស ុ េនះ
របុងេរបៀបេអយរួចជេរសចមុននឹងេធវក ច ិ ចករអវី មួ យ
េហយេរបីពកយសុំេទសេអយបនអបបបរិម េនេពលកូនបំ េពញករងរ េរពះវ ជគនលះឹ នេទរកកររីកចំ ំ េរន។
សងស័យរល ់ករសនយ ំ ៈ ពកយសនយគឺរគន ់ែតជសមតី ែដលអចេចញ ់ករសនយទ សនយទងអស់ ពី មត់មនុសសរគប់ៗរូប
ណមយងវមិ ៉ នអចកំណត់នូវទំហំៃនភពជក់លក់
និង
ឹ ថរវងករសនយជមួ យពកយសមបថ និងករសនយ របកដរបជបនេនះេទ មិ នដង
ជមួ យសកសីជេរចីននក់ មួ យណគួរទុកចិតជ ត ងេទបយ។ អន កអចសនយ ខក ំុ ញ ៏អច
79
សនយ េរពះថវជលទ ធភពចុងេរកយកនុងករទញយកទំនក ុ ចិតព ត ី នរណមនក់ េអយ
េគដឹងលឺថ អវី ែដលបនរ៉យរ៉ប់េនកនុងសនយេនះគឺសុទ ធែតជករពិ ត។ េធវដ ូចេនះ
េហយ
ឹ ែថលងេចះែតេកនេទបងជលំ ដប់ េទបសមតថភពពិ ចរណថលង
ែដលវញ ុ ំង
េអយរបសិ ទភ ិ ធ ពកនុងករសំ េរចចិតេត ល េរឿងេហតុអី វ មួ យកន ់ែតចបស់លស់។
ហមត់េលកៃដៈ
កររបរស័យទក់ទងគនគឺសំខន ់ណស់េនកងកររស់ េន ុន
របស់េយងមនក់ៗ អន កនិយយរបប់ពីេរឿងេនះមកខ ំុ ញ ឯខន ំុ ញ យ ិ យពី េរឿងេនះរបប់អនក
ិ ។ សួរថមេធយបយផលស់បតរ រឺេផទរចំេណះដឹង និងពត៌មនេអយគនេនះវរបរពឹត ត វញ ូ
សរេអយគន ករនិយយ េទេដយរេបៀបណេទបជករលអ? តមករសរេសរេផញរ
គនតមទូរស័ពទ ករនិយយគនតមបណ ត ញអុី នធឺេណត រឺមួយក ៏ជករជួបផទល ់និយយ ទល ់មុខគន។ គមនអវី របេស រជករជួបផទល ់េនះេទ េដយសរថវអចបញ ជ ក់បែនថម េទេល អតថន ័យរបស់គភ ូ គីសនទនរបស់េយង
ិ ររបស់េគ តមរយៈភសកយវក
ែដលវឆលុះបញ ច ំងចូលេរជេទកនុងេបះដូងរបស់េគថពិ ត រឺមួយជកររបឌិ ត។ ដូេច នះ ិ រ េហយេទបពួ កេយងេផតតខលងេទេល ំ ភសកយវក
មួ យណក ៏េដយក ៏រតូវែតេចះវែដរ។ tone of voice 38% body language 55% words 7%
80
កូនទងរបុ ំ សរសីរបស់េយង
មិនជអន កគិត១ែម៉រត
រឺ២ែម៉រតេទមុខៈ
េបអនកសួរេទកន ់ជងកត់សកណ ់
េតេហតុអី វ បនជជនជតិជីប វ សពវ ៃថងេគ
មនក់េនកនុងតំបន ់ែដលអន កកំពុងរស់េនថ
ិ នគ ំ ន បេងកតកូនេរចីនេមល៉ះកនុងរគួសរនីមួយៗ? ជងមនក់េនះនឹងេឆលយមកកន ់អន កវញ
ិ រ ជមួ យនឹងកយវក
េដយយកៃដចងអុលកបលខនឯង ួល
រួចនិយយថជនជតិជីប វ
ពួ កេគមិនគិតរតឹមែត១ែម៉រត រឺ២ែម៉រតេទមុខេនះេទ។
មិនអនុញ ញ តេអយភពទន ់ភលន ់បំផលញៈ
អវី េទជភពទន ់ភលន ់?
ឥទព ិ ធ លរបស់
វយ ៉ងណែដរេទ? េរគះថនក់ែដររអ ឺ ត ់? សតវេត និងខល ែដលជពូ ជអន ករបមញ់ យ ៉ងសហវ
ែតមនបនេម លេឃ ញភពទន ់ភលន ់របស់ពួកវ
េពលរបែលងេលង
ជមួ យកូនៗែដររឺេទ? សនិទ ធសនល សលូតបូត េពរេពញេដយកតរី សលញ់ ។ ថៗេទ
រគប់ែតរបេភទសតវទងអស់ ំ ហង នឹ េទបងេទតមែបបបទ ែសបកសែសបកេខម
សុទ ធែតមនភពទន ់ភលន ់េរៀងៗខន ួល
ពូ ជអំ បូររបស់វ ធូរធរ
រកលំបក
ែដលវសែមតង
ណតួយ ៉ងសតវមនុសសក ៏អញចឹងែដរ
ឆលត
រឺក ៏លងង ់
សុទ ធែតមនភពទន ់ភលន ់
របស់ខនទ ងអស់ ំ ។ សូមសំ គល ់ ជពិ េសសមនុសសរសីទក់ទញខលងណស់ ំ េហយ ួល
សូមរបប់េទសុភពនរីទងអស់ ំ ផងថ រលំបនណ សំ រប់មនុសស
ភពទន ់ភលន ់អន ក
អចរំេលងភនំមួយេអយ
ែតសូមេអយភពទន ់ភលន ់េនះមិ នែមនជករងរង៉កម ់ ិក ញ មញកេ់ នះេទ។ ភពទន ់ភលន ់អចជករសំ ែដង
81
រល ឺ កខណៈពី ធមមជតិមកែតម្ តង។
ិ ម ១. េបជករសំ ែដងៈ វអចបងកេរគះថនក់ ផតល ់ផលជអវជ ជ នបន េរពះវបងកប់ នូវេចតនមួ យរួចជេរសច។ ២. េបជលកខណៈធមម ួ េអយរសលញ់ ចូល លកខណៈធមមជតិៈ គឺគរ ចិតណ ត ស់ ែតសូមេលកចំណុចអរកក់បនតច ិ េទចុះ គឺថជួនកលវទន ់ភលន ់រហូតកលយ
ិ ។ េទជទន ់រជយងយនឹងេធវប បឥតេកតករេទវញ
របក់រគអសននៈ អន កដឹងេទថអវ អវី ៗអចផលស់បូ តរសូមបីែត១ ត១នទី ដូេច នះេហយអន ក
រតូវរបុងេរបៀបខនេអយរួ ចជេរសច សរមប់របឈមមុខនឹងពយុះេភលៀង ែដលនឹងបក ់ ួល េបកមកដល ់អន កេនៃថងណមួ យេនះ។ េនះវរគន ់ែតជតរម តកូនតេចេអយេចះ របយ ័តនរបែយងេនកនុងកររស់េន
ិ ជពិ េសសកររបកបរបរចិញចឹមជីវត ែដលមន
ពកយ២ឃលសរមប់ទក ុ េអយគិត េធវ រឺក ៏សលប់ Do it or you die និងេធវ រឺក ៏ចញ់ Do it or
ិ បនតេធវ you lose។ lose សលប់ េហយនឹងចញ់ មនន ័យខុសគន េប អនកចញ់ អន កេនមនជីវត ី ង សរជថមម ត េទៀតេនៃថងេរកយ
របេទសជតិ
រកសួងមនទរ ី
ប៉ុ ែនតេប អនកសលប់
សលេរៀន
ឱកសែលងមនេទៀតេហ យ។
រកុមហន ុ ៊ សហរគស
េរងចរក
រគួសរ
ិ តតជ បុ គ គលផទល ់ខនចំ គណនីរគអសនន១ េរពះវប ិ យថេហតុនង ឹ េដរមក ួ ល បច ់រតូវមនគណនី
រកពួ កេគេនៃថងណមួយជមិ នខន។ ចូរកុព ំ ឹ ងអន កដ ៏ៃទនូវអវី ែដលេយងអចេធវេ ដយ ខនឯងបន ន ឯងបន ួ ល ឯងបន។
82
េរបីពកយកប ពកយកបល ពកយ កបល
និងអត់ខ ួរៈ
េតរគួសររបស់កន ូ មនសមជិកប៉ុ នមនកបល?
ជំនស ួ េអយ េតរគួសរកូនមនសមជិកប៉ុ នមននក់? ជសំ ណួរែដលអន ករគូៗ បេរងៀន
េនមេតតយយសិ កស សួរេទកន ់កូនសិ សសេនៃថង ពួ កេគចូលថនក់េរៀនេនៃថងដំបូង។ មនុសស គឺកបល ដូេច នះមុ ននឹងកូនេធវស កមមភពអវី ក ៏េដយ ចូរកុេំ ភលចយកកបលកូន េទេរបីេអយេសះ។ មនជករអនុវតតន ៍ជក់ែសតង េដយកត់សក់ខៗ ី ល េអយពួ កេគ
ិ េទៀត េយងយល ់រសប ដឹងថ គមនអវី េនខងេលេនះេរកពី កបលេនះេទ។ មួ យវញ ទងអស់ ំ គនថ
អចេរបីពកយអត់ខួរ អត់ខួរបនជទូ េទដូចជពកយសួសី តអញចឹងែដរ អត់ខួរ
កនុងសងគមរស់េន
ចស់នយ ិ យេទេកមង
រឺក ៏េកមងនិយយេទចស់។
េន
ជឧទហរណ៍
េពលែដលកូនេធវក ច ិ ចករអវី មួយមិ នលអ េរកយពី ករពនយល ់ែណនយ ំ ៉ងលំអិតេហយ
េនះ ឪពុ កមតយែតងនិយយ កូនអត់មនខួរេទអី បនជេរឿងប៉ុ នហង នឹ េធវម ិនបនែដរ ិ បកមកវញ
េនេពលែដលកូនរត់េទសួរឪពុ កមតយវ
ពី េមេរៀនែដលខនេរៀនពី ួល
សលទក់ទងនឹងអជីពរបស់ឪពុ កមតយខន ួ ល រួចពួ កគត ់មិ នអចេឆលយបន កូនក ៏េរបី ពកយថ ម៉កប ់ ៉អត់ខ ួរេទអី
រគន ់ែតសំ ណួរប៉ុនហង នឹ េឆលយមិ នបន។ ដុតេរលខលងំ
ណស់ ពកយអត់ អត់ខ ួរេនះ ជកររំលឹកដស់េតឿនមួ យ េអយរតិះរិះពិ ចរណេអយ ួរ
83
បនម៉តច ់ ត់ជមុនសិ ន
មុ ននឹងចប់េធវក ច ិ ចករអវី មួយ
េរៀន ែសវងយល ់ េរពះខនក ៏មនខួរែដរ។ ួល
រួចេបខនមិ នេចះរតូវែតរបឹង ួល
ំ នេទកែនលងែដលអន ក េយងេចះអី កូនេយងេចះែដរៈ អន កទំលប់ែដររឺេទ នកូ េធវក រ េនៃថងឈប់សរមក របប់ពីេនះពី េនះ េធវប ទបងហញពី កច ិ ចករែដលអន កេធវ ឹ រឺយ ៉ងណ។ មួ យេទៀត ញឹ ក របចៃថង ំ រឺមួយក ៏បេរងៀនពី អី វ ែដលពួ កេគចង ់េចះចង ់ដង ញប់េទ នេគេទជមួ ំ យេពលែដលអន កេទធនគរ េភជនីយដឋន ផសរ.......ជកែនលង ែដលអន កនិយមេទ
ពនយល ់របប់ពួកេគពី លកខណៈកែនលងនីមួយៗ
េអយពួ កេគសួរ។ ករេធវែ បបេនះ
និងេលកទឹកចិត ត
វបងកេអយពួ កេគសុ ំ និងមិនខលចេគខលចឯង
េពលពួ កេគេចញេរកផទះ េរពះអវី ៗេគបនដឹងសគល ់រួចអស់េទេហយ។ េប ែម៉ េទ ផសរទិញមហូប កូនរសីរតូវេទជមួ យែម៉ េបពុកជកសិ ករ កូនរតូវែតេចះេប ករតក់ទ ័រ
េប ពុកជរគូេពទយ េហចណស់កន ូ រតូវែតេចះចក់ថន។ំ
84
េយងគណនរគប់េពលៈ
ខុសែដររេឺ ទេប េយងសូរតេមេលខេនេពលេយង
ហត់កទ ី ប ងូតទឹក េធវម ូ ប? ហ គណនេទបដឹងចំនន ួ ពិ ត ដូេច នះមិ នរតូវរស់េនខ វះទំលប់
គណនេទបយ។ គណនអវី េទ? អចនិយយបន ដូចជចំណូល ចំណយរបចៃថង ំ ម ។ របស់ខនជេដ ួល
គមនេកមងណមនក់ែដលមិនរតូវបនរបប់េអយសូរតេមេលខេន
ិ េនះេទ។ េពលេគេដរេទេរៀន និងរតទបប់មកពី េរៀនវញ
េនមនេរចីនេទៀត
មិ នអចេរៀបរប់អស់េទ
ទុកចសរេសរលំ ំ អិតេនៃថង
េរកយចុះ ែតសូមសរេសរសេងខបេអយយកេទពិ ចរណបនតច ិ ចុះ ៖៖៖ ១. មិ នេបះអវី មួ យេចល េដយវរគន ់ែតជករសំ េរចចិតផ ត ទ ល ់ខនេទ ួល ២. សូមបីែតកំហស ុ តូចតចក ៏េដយ ក ៏រតូវេអយពិ ភពេលកដឹងែដរ
ិ គៃថងែសអកសរមប់អនក ចុះអន កវញ ិ មនសរមប់ខនឯងេហ ៣. ខម ំុ ញ នកលវភ យ ួល ឬេន?
៤. របប់ខម ំុ ញ កថអន កមិ នអច រឺមួយអន កមិ នយកចិតទ ត ក ុ ដក ់ ៥. េពលប ៉េឃ ញកូនេធវក រយឺត ប ៉យំ ៦. របយ ័តេន ពលលឺ ពកយថ “កុ កុេំ ភលច” ៧. េសទរែតលអឥតេខចះ របេស រជងលអឥតេខចះ
85
៨. កុេំ ធវ២ ដងេនកែនលងដែដលេអយេសះ ៩. មិ នបរមមណ៍ពី កហ ំ ស ុ ប៉ុ ែនតបរិមណ និងគុណភព
១០. រតូវែតសទត ់ជំនញេលករងរែដលកំពុងេធវ
១១. ខលចចូលេធវក រយឺត និងេចញពី េធវក រមុ នេម៉ង ១២. េអយបយសុីេរពះចង ់េរបី ១៣. េបៃថងែសអកអន ករវល ់ ខន ំុ ញ ង ឹ រង ់ចរហូ ំ តដល ់ៃថងអនកទំេនរ ១៤.
មកេធវក រ
គឺរតូវេធវរ ហូតករងររតូវបនបញចប់
មិ នែមនបញចប់មុន
ករងរេនះេទ ១៥. េភលចមិ នែមនជបញ ហ េទ ១៦. េប សិនគមនលំហត់េទេអយកូនេយងេដះរសយអី ១៧. ខែំុ ញ រសក អន កែរសក ខន ំុ ញ យ ិ យ
១៨. សអបអ ់ ន កេចះនិយយេដម ែតចូលចិតអ ត ន កេចះរិះគន ់ ១៩.
សួរខនអន កថ ួល
េតអនកមនករទទួលខុសរតូវេពញេលញ
សណ ឋ នែដលអន កកំពុងពក ់េហ យឬេន? ២០. អន កជលអេទ? េប អញចឹងេធវក រងរេនះេទ
86
ចំេពះឯក
ចុតហមយ
“េទះបីជខអ ៥៨ឆន ំេហ យក ៏េដយ ំុ ញ យុ៥៨ឆ ៥៨
ក ៏េពលែដលខក ំុ ញ ន់បចសរេសរៃដេឆវ ៊ិ ង អកសរខ ំុ ញ
ដូចេកមងអយុ៦ឆន ំ េទបនឹងេរៀនសរេសរអញជឹង” ង”
87
88
បអូនខម ំុ ញ នសំ ណួរេហយ ឹ ថឃលរបេយគេនះមិ តទ មិ នដង ត ងអស់ ំ គនធលប់លឺ មិ ត តមនក់របប់ថ
រឺក ៏អត ់េទ
គឺថធលប់បន
រល ់ចំេលយ គឺសទ ុ ធែតមនសំ ណួរ ែតរល ់សំ ណួរមិនែមនសុទ ធែត គិតៗេទមយងែដរសកលបងេដយខ ៉ នឯងេទេទ បដឹងចបស់ ួល
មនចំេលយេនះេទ។ េនះេទ
នូវសំ ណួរលំ បកៗឥតទំនងមួ យចំនន ួ ដូចយ ៉ងៈ េតែផនដីពីដំបូងេទបយេកតមកពី អវី ?
េតេហតុអី វ បនជមនុសសមន២េភទ របុស និងរសី? រតង ់េនះេហយ ចង ់េផតតេលសភវគតិរបស់េក មងៗែដលពួ កវពូ ែកសួរជខលងំ សួរេហយសួរេទៀត
សួរដែដលៗ
គួរេអយធុញណស់។ ឹ និងចំេណះដង
ទរកមួយែដលេកតមកជមួយនឹងបញ ញ
ជករពិ តេទែដល ែតងសពយមកជមួយ
គ។ សូមកុស ំ ួរនរណេគេផសងអី សំ ណួររប់រយពន ់េនកងកបលែដលមនខួររបស់ េគ ុន
ថេតេហតុអី វ បនជពួ កេយងសួរ ិ ក ៏មិនខុសគនប៉ុ នមនែដរ វញ
ចបស់ណស់មកពី ឆល ង ់
ដូេច នះកុខ ំ ល ិ ជ អី នឹងេឆលយេនះ
ចុះកូនតូចៗទងេនះ ំ
េប ខល ិ ជ កុប ំ េងកតពួ កវមក
ធុញណស់សួរេនះសួរ។ មនេធវក រសេងកតេទថ សឹ ងរគប់ៗរគូទងអស់ ំ ែតងនិយយយ ៉ងមត់គត់េរកយ េពលពនយល ់េមេរៀនអស់េពលយ ៉ងយូរថ មក
េបពួកេយងមនសំ មនសំ ណួរ
រគូេរតៀមខនរួ ួ ល ចជេរសចេហយេដមបីេឆលយ
ដឹងចបស់
និងេរតៀមខនជមុ ន ួល
េតេយងគួរែត
សូមសួរ
សតប់េម លេទគត់ហក់បីដូចជ
សំ រប់តបនូវចំងល ់របស់សិសសៗរបស់គត់អញចឹង
របប់េទកន ់ឪពុ កមតយទងទបយែដររ ំ អ ឺ ត់ថ
ជវកតពវ កច ិ ចរបស់
ពួ កគត់ េដយលឺរគប់គនេហយថ ឪពុ កមតយជរគូទ១ ី របស់កន ូ ៗេនះអី ។ េបគត ិ ៗេទ អន កែដលពូ ែក និងឧសសហ ៍សួរ គឺវឆលុះបញ ច ំងពី នស ិ ស័យៃនករ
សអបភ ់ ពលងង ់េខលអញចឹងែដរ។ ំ ន បណុ ត ះកូនៗ ងែដរ ជករលអែដររឺយ ៉ងណ េបពួកេយងនគ
បអូ នៗរបស់ពួកេយង េអយកលយជអន អន កសួរ? ’’សំ ណួរេកតេទបងកន ់ែតេរចីន ចមងល ់ 89
ិ នូវ ចំេណះដង ឹ ែដលជទំមន ប៉ុ េណណះែដររតូវបនកំេទចេចល េហយជំនស ួ មកវញ ង ់ ែដលពួ កេយងចង ់បនេអយវមនេនកងកបលរបស់ កន ូ ៗរបស់ពួកេយង’’។ ុន អវី ែដលពួ កេយងរតូវរបយ ័តន ំ ួ រណ ស់ណ
និងរតូវចងចជនិ ំ ចច
ែដលខនឯងមិ នេចះ ួល
ប៉ុ ែនត
គឺសូមកុព ំ យយមេឆលយនូវរល ់
មិ នយល ់ មិ នចបស់
មិ នអចេឆលយេអយេសះ
េរពះអន កអចនឹង យកទឹកេខម ែដលគមនរបេយជន ៍របស់អនក េទចក ់េអយរបលក់ េលរកដសសរបស់ពួកេគបន។ ចំេលយរបស់អនកអចជេលស េហយេលសេនះ េគបន នឹងកលយជបញ ញ ែកលងកលយ
ែដលជទំងន ់ដល ់កបលរបស់កន ូ អន ក
ិ របស់េគបន។ េពញមួ យជីវត
យ ួរេទយ ួរមក
មូ លេហតុអីៗ!!! បនជេកមងៗពួ កេយង ពុំ មនទំលប់ជអន កចំណប់ខងសួរ?
េដញេដលចង ់ដឹងពី េនះពី េនះ
រហូតទល ់ែតពួ កេគទទួលបនចេមលយែដលពួ កេគ
យល ់ថតកកអចទទួលយកបន។ សូមងកេមលរបភពទង៣ែដលជកែនល ំ ងគូសវស
អតតចរិត និសស័យ ចំេណះដឹង របស់ពួកេគែដលរួមមន រកុមរគួសរ សលេរៀន និងសងគមែដលពួ កេគរស់េន េដយែញកមតងមួ យៗ ដូចខងេរកម៖
ឹ របស់ឪពុ កមតយសិ ១. រកុមរគួសរៈ ដំបូងេមលេទេលចំ ចេំ ណះដង យ ន ខ ពង ់ខ ពស់រ ឺ
អត់ហង នឹ ៎?
អចរបប់កន ូ គត់េអយយល ់ដឹងពី បញ ហ េរគះថនក់ចរចរណ៍បនរឺយ ៉ង
ណ េបសិនជពួ កគត់ មិ នសគល ់ផលកសញ ញ ចរចរណ៍បនេល សពី ១០ផងហង នឹ ។ ជ បនទប់មកេទៀតគឺ របធនបទ
នរបស់ពួកគត់ ឥរិយបថកនងកររស់ េន ុ
មិ នសូវនកូ ំ នជែជកពី
ដូចយ ៉ងនិទនេរឿងអប់រដ ំ ច ូ បណ ត របេទសអភិវឌឍន ៍េគេធវ
ពី ផលអរកក់ៃនេរគឿងេញៀន
រក ឺ រមិនបនទទួលករអប់រជ ំ េដម
េរៀបរប់
ែដលនេអយ ំ
ិ េហ យ េកតបញ ញ ដល ់កូនៗេទ ែតែបរជនិយយេដមអន កដ ៏ៃទ េអយកូនសតប់េទវញ េបកន ូ ហ៊ នលូកមត់សួរ
ិ ភលម ែតងរតូវបនគំហកមកវញ
ឯងេនតូចណស់កេ ុំ ចះ
េគអី គិតែតពី ខេំ រៀនេទ ខំយ ៉ងេម៉ ចេទែម៉ ? ឈប់បនតច និយេដម ិ សិ ន រួចេឆលយ ខំ
ឹ ៃដ ចបស់ជនចូ ឹ េអយអខវក់ដក េរៀនដូច ខំេម លេសៀវេភអី នឹងណ។ អងងត ំ ល
90
ៃរពទងអស់ ំ គន មិ នេចះមិនដឹងេទ ែតបងគប់េអយេគេធវ អន កមតយេអ យអន កមតយ េរពះែតអន កមតយេទបកូនពូ ែកដល ់ថនកម ់ ិ នេចះសួរែបបេនះ កូនសូមអរគុណេហយ ែតកុប ំ នតេធវែ បបេនះដក់េចេទៀតអី ទុកេអយពួ កេគរុងេរឿងផង។
ិ ២. សលេរៀនៈ កែនលងផតល ់ចំេនះដឹងរបចកយនិ ំ ងជំនញសំ រប់ចញ ិ ច ឹ មជីវត
របស់កន ូ ៗពួ កេយង។
តួអងគសំខន ់េនកែនលងេនះគឺនរណេគ? សូមេឆលយថេលក
រគូ អន ករគូេនះឯង ែដលជឬសសីែដលសំ បូរេដយ បនលររេញ៉ រៃញ៉ ពសជុំជិតទំពង ំ តូចៗ េអយពួ កវលូតលស់បនរតង ់លអ រឹងម ំ និងករពរកុេំ អយេគអចលូកកត់ យកេទសលបន។
អជីពេនះ
វសំ បូរណស់េទេដយទឹកចិត តដ ៏ពិ តរបកដ
កនុងករ
ែចករំែលកចំេណះដឹង ែដលចត់ទក ុ ចំណូលបនពី អជីពេនះគឺជេរឿងទី២ប៉ុ េណណះ។ ចទុ ំ កថ
ករដក់សមពធរគប់រប ូ ភពគឺ ភពគឺមិនរតូវមនជដច ់ខត
េរពះវជះឥទព ិធ ល
អរកក់សេមបមណស់ដល ់បរិយកសសិ កស គមនករបេញចញមតិ គមនកិច ចសហរបតិ បតតក ិ រលអេទបយ ជឧទហរណ៍ េបសិនជរគូចត់ទក ុ ខនឯងជតួ ឯកេនកនុងថនក់ េហយ ួល
ពយយមផសយពណិជជកមមខនឯង េដយរបប់ពីសញ ញ ប័រតែដលខនមន សលលបីៗ ួល ួល េនេរករបេទសែដលខនធ ល ប់េរៀន ួល
សថប័នែដលខនកំ ួ ល ពុងបំេពញករងរ
ជជង
បីបងកភពសនិទ ធសនលវេធវេ អយសិ សសនុសិសស ករដក់ខនមកជមិ ត តរបស់សិសស េដម ួល
ទទួលអរមមណ៍េសរី កនុងករជែជក េចទសួរ និយយេលងេស ច ដូចបងដូចបអូ នកនុង
ិ េទមក រកបខ ័ណឌៃនករផលស់បូ ត រចំេណះដឹងគនេអយគនេទវញ
ែដលពួ ករគូៗេន
ិ បញចឹមរបេទសែតងនិយយថ េយងេរៀនពី រេបៀបៃនករបេរងៀន ឯពួ កអន កវញេរៀន ពី រេបៀបែដលរតូវបនេគបេរងៀន
ពួ កេយងគឺកព ំ ុ ងេរៀនទងអស់ ំ គន
ដូេច នះសូមកុំ
ខលចកនុងករបេញចញរល ់មតិេយបល ់របស់អនកេអយេសះ ពួ កេយងក ៏កំពុងែតេរៀន ពី អនកែដរ
និងរល ់កំហស ុ រគប់យ ៉ងរតូវបនេលកែលង។
សិ សសេចះសួរេរចីនរតូវ
បនចត់ទក ុ ថជសិ សស តមផចញ់ ផចលរគូ ចង ់បំបក់មុខរគូ ែដលជគំនត ិ អគតិបំបក់ បីបេងកនចំេណះដង ឹ របស់វ េទជេសងៀម គំនត ិ សិ សស ែដលវេវៀងៃវកងករសួ រេដម ុន
91
សងត់អត់មត់អត់ក
សតប់េចះែតសតប់េទ
សួរក ៏សួរតិចមិនហ៊ នសួរលះអស់ពីចត ិ ត
ខលចរគូចមុ ំ ខ របវតិស ត ិ កសនឹងអភ័ពវជក់ជមិ នខន។ ៣. សងគមៈ វជកែនលងែដលសិ សសជួបផទល ់ ញឹ កញប់ជងកែនលងណៗទងំ
អស់ រកុមមិតភ ត រ័ ក តផទល ់ខន និងរួមជំនន ់របស់េគ រកុមមនុសសេនកនុងសងគមដូចជ ួល
ចស់ៗរពឹទធចរយ ែដលជពិ េសស
កនុងភូមិរសុកែដលពួ កេគរស់េន
និងរបរស័យទក់ទងជមួ យ
ពពួ កមនុសសែដលជះឥទព ិ ធ លេនកនុងសងគម
វរគបដណតប់ករគិត
េហយឥទព ិ ធ លេនះ
ករពិ ចរណរបស់មនុសសជទូេទេនកនុងសងគម
ែដលមន
និសស័យជអន ករងសមពធ។ េប សិនណជមិត ត គឺអចសួរគនបនយ ៉ងងយ ប៉ុ ែនតមិន ដឹងថនិយមនគ ំ ន ជែជកពី េរឿងអវី េនះេទ
ែដលករជែជ ករជែជកែដលមនរបសិ ភ ិ ធ ពរតូវ ករជែជកែដលមនរបសិ ទភពរតូ
េគរពលកខខណ ័ ឌ ៣យ ៉ងៈ ទី១.មនេគលបំណងកងករជែជក ទី២. មនសី លធម៌ និង ុន
ទី៣.
េកតេចញជរបេយជន ៍។ ៍
េហយេប េគលឺករជែជករបស់មនុសសមនេផសងៗ
ិ េនតមទីសធរណៈេផសងៗវញ គឺជរបធនបទែដលទក់ទងនឹងករសិ កស ករងរ បញ ហ រគួសរ
បញ ហ សងគម
ែដលភគេរចីនបរងួមេអយខគ ីល វ ឺ េជៀសមិ នផុតពី េរឿង
ផទល ់របស់គស ូ នទនទងេនះ ំ រទ ឺ ងវ ំ ង ូ ៉ េនះេទ
ជេហតុនេអយេយ ំ ងនិយយបនថ
េគងយនឹងរកណស់អនកែដលនិយយបន២ យបន២ េទ៣ េទ៣េម៉ង ពី ខនឯងេដយមិ នេចះហត់ ួល ែតេគពិ បកែសវងរកអន កសតប់េអយបនេរចីន
ែដលមិនេចះធុញ
នឹងអន កនិយយ
របេភទេនះណស់។ សូមសួរេទេម ល ៎!! ថគួរចប់សរ ួ ពី កែនលងណេទ៎ េហយចំេល យ ែដលរំពឹងទុកេនះអចេកតជែផល
ជផករឺយ ៉ងណ?
ទងេនះេហ ំ យសុទ ធែតជមូ ល
េហតុនេអយពួ ំ កេគខល ិជ និងមិនេចះសួរ េដយគមនេទករបេរងៀនេអយេកមងមន ទំលប់សរ ួ ែដលរបេទសេលកខងលិចែតងបងហត់េកមងៗេគេអយេចះេរបី ឌុបលយ ូ ិ ស ែអ៊ចែកវសសុ សសុិ ន Wh question យ ៉ងបុិ នរបសប់តងពី ំ កម ុ រភពមក េហយវធ ី រសត
េនះេជគជ ័យេទបនក ៏អរស័យ នឹងទំហំៃនកិច ចសហរបតិបតតក ិ ររបស់ឪពុ កមតយពួ ក េគែដរ។
ខងេរកមេនះ
ជបទពិ េសធន ៍ពិ តមួ យរបស់បងបអូ នជីដូនមួ យរបស់មិត ត
92
មនក់
ែដលបនេរៀបរប់ពីគេ ំ រងករណ៍
េរពៀងទុកសំ រប់បងឹក វ បអូ នរបុសគត់
និងយ ុទ ធសរសត
ែដលគត់បនចត់ែចង
េអយកលយជេកមងសកមមេវៀងៃវកនុងករសិ កស
េរៀនសូរតមនក់ជពិ េសស ជអន កពូ ែកកនុងករជជីកសួររកឬសរកគល ់រល ់ចមងល ់ទងំ
ទបយែដលេគមន។
បីេអយេកមងសួរទល ់ែតមនអវី ថមី ែបលកេទបេធវេ អយពួ ក េដម
ី ែបលកៗដូចយ ៉ង េគឆងល ់ យ ៉ងេនះេហ យ ញ ុ ំងេអយគត់េរជីសយកករផតល ់ចំេនះថមៗ
បនេរៀបចំេសៀវេភអនជេរចីន បនទបរ ់ បស់បូ អ នរបុស
លំ ហត ់ភសេផសងៗជេរចីនកបល
ដក់េពញ
ិ ស គត់រពមទងពនយល ំ ់ែណនពី ំ វធ ី រសតេនកុង ន
េលសពី េនះ
ករអន និងេដះរសយលំហត់យ ៉ងេកបះកបយមតងេហយមតងេទៀត យ ៉ងេកបះកបយ រល ់ន ័យេសចកតី
េហយជនិច ចកលែតងសួរជនិច ចថ
េទេនរល ់ចប់ករពនយល ់របស់គត់ ដរប។
មនសំ ណួរអី េអយបងជួយ
េហយចំេល យែដលទទួលបនែតងែតគមនជ
វគមនអវី គួរេអយឆងល ់េនះេទថ
បីអចសំ េរចកិច ចករអវី មួយដ ៏រតចះ េដម
ិ រតចង ់បន វទមទរេអយមនករចំណយខ ពស់ណស់ មិនថេពលេវល ថវក ចិត ត ិ គំនត ិ មន ិ ចករេនះវធំេធងសេមបមេនះ មេនះ ដូេច នះ និងេពលខ លះដល ់អយ ុជីវតក ៏៏មន េបកច េហយេទបគត់គិតថ
ី ទេរពះេនះវរគន ់ជករចប់េផតម ដំបូងែតប៉ុ េណណះ។ វមិនថវេ
អស់កលរប់ែខេទបអពភូ តេហតុមួយេកតេទបង
គឺេនៃថងមួយែដលគតស ់ ួរ
េទបអូនរបុសពី ករសិ កស ថេតវយ ៉ងេម៉ ចែដរ? េហយេសៀវេភអនទងេនះវលអ ំ
េម លេទ?
ិ ពិ បក ចុះលំហត់ទងេនះវ ំ ញ
ឬយ ៉ងណ?
អចេធវប នរក ឺ ៏អត់ហង នឹ ៎?
រួចក ៏បកចូលដល ់ទំលប់ចស់ គឺមនសំ ណួរ រឺអត់? រំេពចេនះ បអូ នរបុសគត់ក ៏េឆលយ
ថមន
សំ រប់សួរ
ប៉ុ ែនតេភលចបត់េទេហយ បងរបប់ថមិ នអី េទ
េរពះមិនបនកត់ទក ុ ចេល ំ កេរកយចកត់ ំ ទក ុ
ប៉ុ ែនតគត់របប់ថគតស ់ បបយចិតណ ត ស់
េលផវឆង គត់គត ិ ថបអ បអូនកំពុងេដរ ូ ល ល ់េហយ
េរពះ
ឹ ពិ តៗ។ ែដលវជផលូវនេគេទចំ ំ េណះដង ៗ
ឹ ថគំនត មិ នដង ិ ែបបេនះសមេហតុ ហុចរបេយជន ៍បនយ ៉ងណេនះេទ េរពះ
វរគន ់ែតជគំនត ិ ទសសនៈមួ យែតប៉ុ េណណះ សូមជួយគិតទងអស់ ំ គន?
93
ចុតហមយ “ខន ំុ ញ ឹងេដរ េឆពះេទមុខេអយរតង ់ បីេទបងេទដល ់កំពល េដម ូ ភនេំ នះ ិ ចុះអនកវញ?” ”
94
95
ខរំុ ញ គន ់ែតេធវអ ំ េព លេអ សះ វគគទី១
ជេចរបុសរបស់ជីតេយធមនក់ និងជជីដន ូ រគូេពទយមនក់ េហយជកូនរបុស
ិ ជ មនក ់ របស់ឪពុ ករគូបេរងៀនទសសនៈវជ
និងមតយអន កលក់ដូរេនផសរមនក់
វុតថជ
ិ ជ សនងដំែណងពី ឪពុ ករបស់ខន។ និសសិតឆន ំទី៤ ែផនកទសសនៈវជ មុ ខមត់ រូបរង កំពស់ ួល កំព ដូចគនខលងណស់ ំ ឪកូនទង២េនះ ំ រួមទងអតត ំ ចរិតផងែដរ សលូតបូត េចះជួយយក
អសរអន កដ ៏ៃទ សបបុរស និងមិនងយចុះចញ់ នឹងេរឿងអវី មួ យេដយងយៗេនះេទ។ សពវ ៃថងេនះ
២ឆន ំមុ ន។ េហតុ ថ៖
វុតថជកូនកំរព
ពី េរពះឪពុ កេគបនែចកឋនេទេហ យកលពី
វុតថបនេរៀបរប់ពីរបវតតៃិ នករជួបគនរបស់ឪពុ កមតយរបស់វ
ែដលបណ ត លេអយឪពុ កេគរតូវចកេលកេនះយ ៉ងឆប់រហ ័សយ ៉ងដូចេនះ ិ គត់ជមនុសសគំរម ឪពុ កខេំុ ញ ឈមះរ៉វ រ៉វន ូ ន ក់របស់ខ ំុ ញ គត់បនបេរងៀនខេំុ ញ អយេចះ
ជួយេគជួយឯង
េប កចិតេត អយទូលយ
េដយឧសសហ ៍េលកយកសមតីមួយរបេយគ
ែដលខម ំុ ញ ិ នអចបំ េភលចរហូតមកដល ់សពវ ៃថងថ អស់គន
’’េប េបសិនជពួកេយងជសតវរជូកទងំ
បីសភ េហតុអី វ បនជរជូ បនេដម ុ មងគលរជូ បនជរជូកមួយកបលមិនអចងប់បនេដ មងគលរជូករប់ពន ់
កបលឯេទៀត? កបលឯេទៀត?’’។
គត់ជំនះេរចីនណស់មុននឹង
េនះ
និងមូ ល
ិ ជ េឈងចប់យកអជីពជរគូបេរងៀនទសសនៈវជ
គឺថតយយរបស់ខច ំុ ញ ង ់េអយគតក ់ ល យជេវជជបណឌិតមនក់
រគូបេរងៀនេនះេទ
ែតេទះជមនករបងខំ
សតីបេនទស
មិនែមនមកេធវជ
ដក់សមពធយ ៉ងណក ៏គត ់
េនែតមិនយល ់រពមែដរ េដយេអយេហតុផលដែដលៗថ៖ ’’’ខ ខច ំុ ញ ង ់ជួយេគ េហយ 96
ករជួយេគពិ តរបកដ
ឹ មិនែមនករជួយផតល ់ជលុយកក់ គឺករជួយផតល ់ចំេនះដង
សំ ភរៈេរបីរបស់េផសងៗអី េនះេទ’’’។ េនះេទ
ពិ តដូចករប៉ ងរបស់គត់ែមន
អស់លទ ធភព
ិ ជ របឆ ំងតយយរបស់ខប ំុ ញ នយល ់រពមេអយគត់េរៀនខងែផនកទសសនៈវជ ទឹកចិតគ ត ត់រហូតគត់បនបញចប់ករសិ កសេដយេជគជ ័យ។
និងេលក
រគេនះគមនេទថនក់អនុ
បណឌិតែផនកទសសនៈ ដូេច នះគត់បនរតឹមែតបនតគរុេកសលយ១ឆន ំេទៀតប៉ុ េណណះ រួចក ៏ ិ ជ េនតមវទ ិ យល ័យ។ ឧបសគគទ២ របទបងចូលរកបខ ័ណឌរដឋេដមបីកលយជរគូទសសនៈវជ ី របស់គត់ក ៏ចប់េកតេទបង េខតតមួ យ
ិ យល ័យមួ យកនងទីរម គឺេឈមះរបស់គត់រតូវជប់េនវទ ួ ុ
ែដលេធវេ អយតយយខម ំុ ញ ិនសបបយចិត ត
ណជីវភពនឹងមិ នអចធូរធរេទបយកនុងអជីពរគូ
េនឆងយែតមនក់ឯងេនះេទ បេរងៀនេនះ។
ដូចែតរល ់ៗេលកអញជឹង
ឪពុ ករបស់ខប ំុ ញ នេទបយ
និងមិនចង ់េអយគត់េទរស់
គមនអវី អចមកររងករសំ ំ េរចចិតរត បស់
ែដលទីបំផត ុ គតប ់ នផលស់េទរស់េនទីេនះែតមនក់ឯង
េដយជួលផទះអន កភូមិរសុកេន។ គត់បេរងៀនពី ថនក់ទ១ ី ០ ដល ់ថនក់ទី១២ េហយេរៀង
រល ់លងចគត់បនេឆលៀតបេរងៀនភសអង ់េគលស េដមបីរកកំៃរបែនថម ែដលជរបក់ សនសំទក ុ សំ រប់យកេទទិញេសៀរេភអនលអៗជេរចីនដូចជ េសៀវេភភសអង ់េគលស
េសៀវេភេរឿងនិទន
ិ ជ ជេដម និងេសៀវេភបណុ ត ះគំនត ិ តមែបបទសសនៈវជ
បីទក េដម ុ េអយេកមងៗកនុងភូមិអនពរងីកចំេនះដឹង
េនេពលពួ កេគទំេនរពី សល
ដូេច នះេទបគត់រតូវជួលបនទប១ ់ បែនថមេទៀតរួចដក់េឈមះថផទ ផទះអន។ អន ពុ កខស ំុ ញ ន ក់េនតងពី ំ បង ់ៃថលផះទ រហូតដល ់មិ នគិតៃថលផះទ
រសលញ់ ចូលចិត តករឧសសហ ៍ពយយម
េដយយយតមចស់ផះទ
និងសនតនចិតដ ត ៏លអរបស់ពុក
េទបពួ កគត ់
ទងពី ំ រចត់ទក ុ គត់ដូចជកូនមនក់អញចឹងេហយមិ នយកលុយកក់អីេទ េហយែថមទងំ ជួយទំនក ុ បំរង ុ េពលខ វះខតែថមេទៀតផង។ គឺេនៃថងឈប់សំរកពី ករបេរងៀន
េនទីេនះេហ យែដលពុ កបនជួបនឹងែម៉
គត់បនេដរផសររកេម លទិញសំ ភរៈេរបីរបស់
ែដលមនទងសំ ំ េលៀកបំពក់ផងែដរ មតយជអន កលកឪ ់ ពុ កជអន កទិញ ទង២នក់ ំ
97
ិ េទមករប់េម៉ងេទបរតូវៃថល ករពិ តេទពុ ករគន ់ែតយកេលស គនបនតៃថលគនេទវញ ចង ់េនែចចង ់ែម៉ ែតប៉ុ េណណះ។ ៣ឆន ំេទបពួ កគត់យល ់ចិតគ ត ន
រប់អនគន
និង
ទក់ទងគនអស់រយៈេពលជិត
េហយបនេរៀបករជមួ យគន
េរកយពី េនះ។ ឥទបូវ
និងបនបេងកតខ២ ំុ ញ ឆន ំ
ខស ំុ ញ ូមនិយយពី មូលេហតុែដលបណ ត លេអយគត់េទេចលពួ កេយង
យ ៉ងឆប់រហ ័សយ ៉ងេនះ ៖៖៖
ដូចែដលបនរបប់េហ យអំ ពី រល ់សកមមភពមនុសសធម៌របស់គត់ អំ េព លម អ ិនែមនសុទ ធែតមនករគរទេនះេទ ំ
ប៉ុ ែនតរល រល ់
េនែតមនអន កភូមិខ លះមិនេពញចិត ត
សកមមភពរបស់គត់ េដយែតងែតតមចំអកមក់ងយ េហយេចទថពុ កេធវព ុ តជ
ចិតល ត េ អ ដមបីទក់ទញចិតអ ត ន កភូមិេអយរសលញ់ ប៉ុ េណណះ ជញឹ កញយ
តមរយៈករេដរបញុ ច ះបញូ ច លឪពុ កមតយរបស់កន ូ សិ សសទងេនះកុ ំ ំ
េអយអនុញ ញ តេអយកូនៗពួ កេគមកេម លេសៀវេភ មួ យពុ កេទបយ។
និងតមបនទុចបងអក់គត់
ែម៉ក ៏បនដឹងពី េរឿងេនះែដរ
និងេរៀនភសអង ់េគលសជ
នឹងែតងទទូចជញយៗេអយគត ់
ឈប់េធវក ច ិ ចករអស់ទងេនះេទៀតេទ ំ យយតមចស់ផះទ ក ៏មនគំនត ិ ដូចែម៉អញចឹងែដរ នែតេអយេគសអ ំ បេ ់ នះេទ ែតជនះេធវវ ដែដល
ែតលទ ធផលគឺ
មិ នបនកររល ់ែតេលកេដយពុ កេន
េលសពី េនះគត់បនថេអយរកុមមនុសសទងេនះធង ំ ន ់ៗថ
មិនរកេទរទពយសមបតតែិ តរកណស់េសចកតល ី ។ អ មិ នរតឹមែតេនែតជនះេធវេ នះេទ
បនែថមទងពរងី ំ កសកមមភពែថមេទៀត
ដូចយ ៉ង បេងកតវគគសិកសខៗ ី ល សំ រប់ពរងឹងករគិតរបស់សិសសៗ មួ យចំនន ួ ែដលខេំុ ញ ន
ចបនមនដូ ំ ចជ
ករអភិវឌឍន ៍ខនឯង ួល
អំ ណចៃនករគិត
ករអប់រខ ំ ួរកបល
បុពវេហតុៃនកររស់................................។ ទេងវេនះ ហក់ដច ូ ជករបញឈឺរដល ់រកុមមនុសស
ែដលសអបគ ់ ត់បែនថមេទៀត
កន ់ែតឃត់កន ់ែតមនៈេធវេ នេពលែដលយល ់ថវជ
េរឿងែដលរតឹមរតូវ េនះជអតតចរិតរបស់ពុក។ តយយមចស់ផះទ និងែម៉ បនរបប់ករ
98
ពិ តពី មូលេហតុ
ែដលពួ កទងេនះសអ ំ បព ់ ុ កថ
របស់ពុកេចះែតេកនេទបង
មកពី ពួ កេគខលចថរបជរបិយភព
និងរបជពលរដឋកុងភូ ន មិរសុកេចះែតរសលញ់ ចូលចិត ត
ែដលអចៃថងណមួយេគអចេរជីសគត ់ជេមភូមិ
រឺេមឃុំជេដម
េដយសរែត
ទឹកចិត តេសមះរតង ់ និងគំនត ិ ៃឆនរបឌិ តដ ៏ភលថ ឺ ល ែដលនេទរកករអភិ ំ វឌឍន ៍រីកចំេរនទងំ
ជីវភព
និងចិត តគំនត ិ របស់របជពលរដឋកុងភូ ន មិែដលេផតតេទេលករអប់រជ ំ ចំបង
របស់គត់។
ខេំុ ញ នចបន ំ គឺេនយប់ៃថងមួយ ជេពលែដលពុ ករតទបប់មកពី ចល ូ រួមកនុងពិ ធ ី
អពហ ៍ពិ ពហ ៍របស់អនកជិតខងកនុងភូមិ
គត់រតូវបនេកមងសទវមួយរកុមសទក់វយ
េធវប ប ឈមមុ ខឈមមត់ និងរបួ សយ ៉ងទំងន ់ែដលរតូវេដកសំ រកពយបលអស់ រប់ែខ
េដយមិ នដឹងថ
មូ លេហតុអីបនជពួ កេគមករកេរឿងគត់េទបយ។
គត់បនពឹ ងេអយមិ តភ ត រ័ កតជរគូដូចគន
ជអន កេនចត់ែចងេម លករខុសរតូវ
ប៉ុ ែនត
មិ ត តគត់េនះមិ នបនយកចិតទ ត ក ុ ដក់ប៉ុនមនេទ ែដលនេអយភពគ ំ ម នរេបៀប និងគមន ិ ័យក ៏េកតមនេទបង វន
ដូេច នះពុ ករតូវបងខំចត ិ ប ត ិទផទះអន
ឯករបេរងៀនេផសងៗ
ទងភសអង ំ ់េគលស និងវគគខក ី ល ៏គមនេទៀតេទបយ។ ទឹកមុ ខរសងូតរសងត់របកបេដយ ភពអស់សងឃឹម
ករបក់ទក ឹ ចិតប ត នេធវេ អយពុ ករសកទមងន ់ជខលងំ
ឯមុ ខរបួ ស
របស់គត់េចះែតកលយ ពី មួយៃថងេទមួ យៃថង មិ នរពមជសះេសបយេសះ។ គត់មិន សូវឃលនបយឃលនទឹក
េហយែតងនិយយែតមនក់ឯងជេរឿយៗ
េហយែតងសួរ
អន កេនកនងផទ ះ និងអន ករល ់គនែដលមកសួរសុខទុកគ ខ ត់ថ៖ េតខខ ំុ ញ ុសអី ? េតខខ ំុ ញ ុសអី ? ុ អករៈកន ់ែតធងន ់ធងរេទបងៗ
េហយគត់េចះែតរបែកកមិនេទពយបលេន
មនទរ ី េពទយេទបយ ែដលបណ ត លេអយរូបរងគត់សគមសគង ំ គមនកំលងគ ំ ម នកំែហង ិ បនយ ូរេទៀតេទបយ និងគមនសងឃឹមថនឹងអចរស់រនមនជីវត
ក ៏េរពះែតគត់មន
ជមងឺេតតណូស និងជមងឺផូវចិ ល តជ ត ទមងន ់។ េនេពលែដលពុ កេហៀបនឹងដច ់ខយលែចក ឋនេទ
គត់បនហមត់ហបៗេអយខេំុ ញ ទជិត
99
េហយហុចរកដសមួ យសនលក ឹ មក
េអយខេំុ ញ ដយេលរកដស់េនះមនសរេសរថ៖
េយងេធវេ សចកតល ី ម អ ិនចបច ំ ់េអយ
ឹ េនះេទ គឺេយងដង ឹ ែតមនក់ឯងគឺវរគប់រគន ់េហយកូនរបុស។ ទងេនះជសមត នរណដង ំ ី ិ ល របស់វុ វត ុ ថ េនេពលែដលេគមិ នទន ់កលយជមនុសសបត់បង ់ករចងច ំ រឺមនុសសវក
ចរិត
េហយខងេរកមេនះគឺជករេរៀបរប់
កលយជមនុសសែបបេនះ
ពី មូ លេហតុែដលបណ ត លេអយេគ
៖៖៖
វគគទ២ ី ឆន ំែដលឪពុ កវុតថ
ិ យល ័យរបស់េគ សកលវទ
បនចកេលកេនះ
វគឺជឆន ំចុងបញចប់ៃនករសិ កសេន
ែដលជចំេនទសមុគសមញមួ យរបស់វុ វត ុ ថ
បនតថនក់អនុបណឌិតតេទមុ ខេទៀត
ថេតេគគួរែត
រឺមួយេរៀនបែនថមគរុេកសលយមួយឆន ំេទៀត
រួច
ិ រតទបប់េទបេរងៀន និងរស់េនជមួ យមតយេនឯរសុកវញ ឬយ ៉ងណ? ចិតច ត ង ់បនត ថនក់អនុបណឌិត មិ នសូវមនប៉ុ នមនេទេរពះមិ នចង ់ចំណយេពលេរចីនតេទមុ ខេទៀត ណរតូវេដះរសយបញហជីវភពផង ចំែនកកររតទបប់េទសនងបនតករងររបស់ឪពុ ក
បនទក់ទញចិតេត គជខលង។ ំ កន ់ែតនឹកដល ់ពកយសមតី និងសកមមភពរបស់ឪពុ កខន ួល កលណកន ់ែតេធវេ អយេគេពញចិតេត ទបង
េហយេនេសកសតយជខលងំ
ណវរតូវបនបញចប់េទកនុងសភពែបបេនះេសះេទបយ
មិ នគួរ
និងមនចិតច ត ង ់បនតេធវក ច ិ ច
បីបំេពញបំ ណងឪពុ ក។ ករទងេនះេអយបន ំ យូរអែងវងតេទមុខេទៀត េដម
កតរី សៃមេនះ មិ នទទួលបនករគរទពី ំ មតយខនេទប យ េរពះគត់មិនចង ់េអយ ួល
វុតថមនវសនដូចឪពុ កខន វុតថេនបនតេរៀនថនក់អនុបណឌិត ួ ល េដយគត់បនបងខំេអយវុ
ិ៍ នតខ លះេអយេរៀន មិ នេអយរត តេទេទៀត េហយគត់នង ឹ លក់ែរសលក់ភលឺ ជេករតដូ
ិ េទ េរកយេពលេរៀនចប់ែសវងរកករងរេធវេ នទីេនះ ទបប់មកេធវក រេនឯរសុកវញ េទ។ មិ នអចរបែកកបន វុតថក ៏យល ់រពមតមមតយ ែតករយល ់រពមេនះគឺេធវេ ទបង 100
េនែតនឹងមុខែតប៉ុ េណណះ
គឺេគបនយកលុយ
មកយកេទេរៀនថនក់ ែដលមតយេផញរ
គរុេកសលយ ែដលចំណយេពលអស់ែត១ឆន ំប៉ុេណណះ េហយសល ់េពញ១ឆន ំេទៀត េគបនេធវក រសម័រគចិត តេនតមអងគករននដូចជ
អងគករសេរងគះកុមរកំរព
អងគ
បីទក ករសេរងគះេកមងតមចិេញចមថនល ់ អងគករយ ុវជនជេដម េដម ុ ជេមេរៀនសំ រប់ ិ ។ អនុវតតន ៍េពលរតទបប់េទរសុកវញ
២ឆន ំបនកនលងផុតេទយ ៉ងឆប់រហ ័ស
ពិ ត
ជេពលែដលវុ វុតថរតូវរបឈមនឹងករ
ិ របស់ខន។ ជមួ យនឹងអវី ែដលេហថបុ ពវេហតុៃនជីវត ួល
បុ ណយចូលឆន ំរបៃពណី
ជតិែខ មរបនចូលមកដល ់ និសសិតែដលផលស់មកបនតករសិ កសេនទីរកុងទងអស់ ំ បន រតទបប់េទភូមិរសុកកំេណតេគ បុ ណយជតិេនះ។
ែតេរៀងៗខន ួល
ជួបជុំរកុមរគួសរអបអរសទរពិ ធ ី
មិ នខុសពី និសសិតេផសងៗេទៀតែដរ
នឹងអំ េណយសំ រប់ជន ូ មតយជទីេគរព
វុតថក ៏រតទបប់េទផទះជមួ យ
និងជទីរសលញ់ របស់ខន ួល
កនុងឱកស
ី នះ។ េរកយពី បនសបបយរីករយ េដយយកចងហន ់េទវតត េលងែលបង ចូលឆន ំថមេ
របជរបិយ រេលងកំ ំ សនតេនតមវតត និងេដរកំសនតតមរមណីយដឋននន កនុងេខតត
ជមួ យមិ តភ ត រ័ កតចស់ៗ
ិ យល ័យជមួយគន ែដលេរៀនេនវទ
អស់រយៈេពលេពញ៣ៃថងរច ួ មក
វុតថបនសំ េរចចិតថ ត
និងមិតភ ត រ័ កតជិតខងផទះ
នឹងរបប់ករពិ តរគប់យ ៉ង
ដល ់មតយ ទងករេរៀនសូ ំ រត និងេគលបំ ណងែដលខនចង ់េធវប នតពីឪពុ ករបស់ខន។ ួល ួល េរកយបយលងចរួចមក
សំ នរ ួ ទី១
ជមួ យនឹងសំ ន ួរ៣ វុតថបនចប់េផតម
េតែម៉ អនុញ ញ តេអយកូនេទេធវជ ទហន េយងេកតសរងគម
រឺេទ
េទកន ់មតយៈ
េបសិនណរបេទស
បីេទរបយ ុទ ធ េហយរដឋរតូវករេយធជចបច ំ ់ េដម
តតងនឹ ំ ងសរតូវេនះ? សំ នរ ួ ទី២
េប ែម៉ មនបត ជ ី េយធ េហយរបេទសមនចលចលេកតសរងគម ែដល េគរតូវបញូ ច នបតរ ី បស់ែម៉ េទេធវជ ទ ័ពរសួច ទហនជួរមុ ខេរតៀមរបយ ុទ ធ
101
របឈមនឹងករសលប់រគប់នទី
េប សិនជមនករេធវសរបែហស
េត
យល ់រពមេអយបត ែី ម៉ េទរេឺ ទ? សំ នរ ួ ទី៣
េប សិនណែម៉ គជ ឺ និសសិតេពទយមនក ់
ែដលនឹងបញចប់ករសិ កសថនក ់
េវជជបណឌិតេនឆន ំេរកយ ៃចដនយអី របេទសេយងមនសរងគមេកតេទបង េហយេគរតូវកររគូេពទយសម័រគចិត ត
ែដលនឹងេទសមរភូមិជយ ួ ពយបល
ទហនែដលរងរបួស និងជនេភៀសសឹ កែដលងយរងេរគះជេដម េត ែម៉ យល ់រពមេទែដររឺេទ? គិតេទេម ល ៎!!! ថេតមតយវុ វុតថេឆលយយ ៉ងដូចេមតច េបគត់មនកូនរបុសែតមនក់ យ ៉ងេនះ? ចំេល យទី១ ែម៉ មនកូនរបុសែតមនក់ប៉ុេណណះ កូនខនឯងេទស ល ប់អញចឹង ួល
េប ែម៉រពមេអយកូនេទដូចជបញូ ច ន
ែម៉គត ិ ថមនរគួសរអន កដ ៏ៃទេទៀតែដលេគ
មនកូនេរចីនជងេនះ គួរែតបញូ ជ នេទៗ េរពះេប បត់បង ់កូនមួ យគឺេន
មនសល ់កូនេផសងេទៀត
ចំេល យទី២ បត ធ ី ល ប់ែតេអបជប់នង ឹ រទូង
សងអនុសសវរីយ ៍ជេរចីនជមួ យគន
ពិ េសសមនកូនជមួ យគនេទៀត
ជ
េប េអយបត េី ទចុះេប ស៊យរតូវរគប់
ិ េទ សួរថេតេអយកូនវរំពឹងនរណ េហយមនប ៉ឯណ បត់បង ់ជីវត េហនឹងេគ? ចំេល យទី៣ េរៀនអស់ទងលុ ំ យៗ
ិ សងឪពុ កមតយផង េហយមិ នទន ់រកបនមកវញ
ណខ វះែត១ឆន ំេទៀតប៉ុ េណណះ ិ ខនឯងផង ចិញចឹមជីវត ួល
បនេទៀត។
េប ចង ់េទ
ិ ខលចមនេរគះដល ់ជីវត
គឺបញចប់ថនក់សិកស
េហយអចរកលុយ
និងសងរគួសរដ ៏មនសុភមងគលបនេដយងយ ឪពុ កមតយក ៏មិនអនុញ ញ តេអយេទែដរេរពះ េដយសរែតេនសមរភូមិគមនសុវតថភ ិ ពេនះ
ិ ទងេកម េទ ចុះៃចដនយអី ខមងបញ់ ំ ចំេទ មិ នអស់ជីវត ំ ង ខតទេទៗ ។
102
មនេហតុមនផល សតប់េទដឹងចបស់ថគត់ជមនុសសអតមនិយម ខលចសលប់ គមនមនសិ ករជតិអីសូមបីែតបនតច ិ
ែតេរបីេលសេនះេលសេនះ
មកកំបងអំ ំ េព
មតយនិងមនុសសរសីែដលរសលញ់ ែដរ
ឯចំេលយគឺដូច
េសមកេរគករបស់ខន ូចេគមិ នដឹង។ សូមេបកវង ់រកចកបនតច ិ ៈ ថពិ តេទ សំ ណួរ ួ ល េធវដ
ទង៣េនះក ំ ៏សួរេទកន ់ គនណស់
មិ នដឹងថករគិតរបស់ពួកគត់ែដលជរសតី
នឹងចំេលយរបស់មតយវុ វុតថ
ែខ មរយ ៉ងណេនះេទបចបបនន េនះ ុច
សូមសកលបងេម ល ៎ េតមតយនិងមិតរត សីររឺ បពនធ
របស់អនក មនករយល ់ែបបេនះែដរ ឬយ ៉ងណ? ែតសូមរបប់ថេនទីេនះអុី រស ែអល មិ នថរសីមិនថរបុសេនះេទ េអយែតដល ់អយុ១៨ឆន ំ រតូវចូលសលេយធ ទងអស់ ំ គន កន ់កេភល ំ ង ដូចគន ករពររបេទសជតិទងអស់ ំ គន។ សូមបិទវង ់រកចក េរកយពី សតប់ចេំ ល យរបស់មតយខន ួល
វុតថបនដឹងចបស់ណស់ពីចត ិ ដ ត ៏ចេងអៀត
ចងអល ់របស់មតយខន ត យ ួ ល ប៉ុ ែនតមិនហ៊ នវយតំៃលេនចំេពះមុ ខគត់េទ មនែតបេណ
តមនឹងេទ។ របប់េនែតរបប់ វុតថបនេម លចំមុខមតយ រួចនិយយថ៖ ែម៉ខម ំុ ញ ន
េរឿងមួ យចង ់របប់ែម៉ បនទប់មកេគក ៏រយរ៉ប់របប់ទងអស់ ំ ទងករលួ ំ ចេទេរៀនេធវ ជរគូ
និងគំេរងករែដលេធវេ នកនុងភូមិរសុកបនព ត ី ឪពុ ក។
លឺ េរឿងទងេនះេហ ំ យ
មតយវុ វុតថខឹងជខលងំ ែតខំសងកតច ់ ត ិ ទ ត ប់កហ ំ ឹ ង រួចសួរេទកូនេដយសមតីអួលេដមកថ
េហតុអីបនជកូនេធវែ បបេនះ? វុតថក ៏េឆលយមួ យៗេទមតយថ េបសិនជកូនមិនខិតខំ បីខនឯងេទ របឹងែរបងេដម ួល
គមននរណេគនឹងមកខំជំន ួសកូនេនះេទ
ខំរបឹងសំ រប់ែតខនឯងែតម ន ួ ល ឯងែតមនក់គត ់េនះ
ិ េតកន ូ គឺជសអីេទវញេទែម៉ ?
ថនឹងនិយយរបប់ែម៉ ថយ ៉ងេម៉ ចេនះេទ
ប៉ុែនតេបកន ូ កូនមិនដឹង
ែតកូនពិ តជចង ់ជួយពួ កេកមងៗទងេនះ ំ
ណស់ កូនមិនចង ់េឃ ញពួ កេគកលយជកមមករសំ ណង ់ កមមករីនេី រងចរក ពលករឆលង ែដនេទេធវក រេនេរករបេទសេនះេទ ិ វករ វស
គឺកន ូ ចង ់េអយពួ កេគ
បុ គ គលិករកុមហន ុ ៊ ធំៗេរបីភសអង ់េគលស
កលយជេវជជបណឌិត
បុ គ គលិកធនគរ
មចស់កសិ ដឋន
មចស់ចក ំ រជេដម េតវមិ នអចឬែម៉ ? ែតវមិ នអចេទរួចេទ េរពះឯងរគន ់ែតជ
103
រគូកប ំ ុិកកំប៉ុកប៉ុ េណណះ េហយឯងមនេឃ ញបទពិ េសធន ៍របស់ឪពុ កឯងេទ េតគត់ ិ េដយរេបៀបណ? រតូវបត់បង ់ជីវត
ែម៉េនសល ់ែតឯងមនក់គត់
មិ នេអយឯងេទេធវេ រឿងជួយេគអី េទៀតេនះេទ។
ឹ ជេលកេហតុផលអវី មកពនយល ់បែនថម មិ នដង
ដូេច នះែម៉ ដច ់ខត
និយយអស់េពលយ ៉ងយ ូរវុ វុតថ
ក ៏ឈប់ជែជករួចសុំមតយេទេដកមុន
បត់េទ។ មួ យសបតហ ៍េរកយមក
វុតថបនរបប់មតយថ
េបសិនែម៉ មិនអនុញ ញ តេអយ
កូនមកេធវជ រគូបេរងៀនេនទីេនះ និងេធវក ច ិ ចករជួយបងហតេ់ កមងៗដូចែដលពុ កធលប់េធវ េនះេទ
កូនសុំែម៉ ចល ូ បំ េរកងទ ័ពេហ យ
េរពះកូនមិនេចះេទរកសុីអីេរកពី ករ
ងរបេរងៀនេគេនះេទ។ លឺេហ យ មតយភញក់ េហយសួរថេហតុអី? ឯងដឹងថករងរ េយធលំបកេទ េនះេទ
ិ ណស់ របថុយជីវត
ែម៉មិនេអយឯងេទេទ។
េហយមិ នដឹងថអនគតនឹងេទជយ ៉ងណ
ករពិ តេទ
វរគន ់ែតជលបិចរបស់វុ វត ុ ថ ែត
បីកមលមតយេគ េអយភ័យរួចរពមេអយេគេនបេរងៀនជិតខន ប៉ុ េណណះ េដម ួ ល មិ នចង ់
េអយេទលំបកឆងយ ឈប់
ណកូនរបុសែតមួ យផង
េហយែថមទងេរៀបចំ ំ ឥវ៉ន ់េទៀត
ដូេច នះេគេនេធវជ របែកកមិ នរពម
េម លេទហក ់ដូចជែមនែទនអញចឹង។
មិ នដច ់ចិតេត អយកូនរពត់ឆងយពី ខន អយករ ីត ព ំ ឹង ួ ល មតយក ៏យល ់រពម ែដលេធវេ
ទុកទងប៉ ំ ុនមនរបស់វុ វត ុ ថ បនសំ េរចទងរសុ ំ ង។ ចប់ពីេពលេនះមកវុ វុតថ ក ៏ដក ់ពកយ
ិ ជ េនវទ ិ យល ័យ ែដលឪពុ កធលប់បេរងៀនកលពី មុន េហយ េធវជ រគូបេរងៀនទសសនៈវជ
ិ បនេប កផទះអន េអយមនដំេណរករេទបងវញ
រពមទងរបមូ ំ លឯកសរបេរងៀន
ិ ។ សកមម វគគខៗ ី ល របស់ឪពុ ក ែដលធលប់បេរងៀនកលពី មុនមកេរៀបេរៀងសរេទបងវញ របស់វុ វត ុ ថ ហក់ដច ូ ជសកមមជងឪពុ កេទេទៀត ខន ួល
េរពះេគមនបញ ញ វងៃវជងឪពុ ក
និងបនសកលបងេធវក ររបទបូកកនុងសង គមេរចីន។
រកុមេកមងៗ
និងពួ ករកុមយុវជនេអយមនចំេណះដឹង
េអយបនសុីជេរមប៉ុ េណណះេទ
េគមិ នរតឹមែតបេរងៀនពួ ក
ឹ ែថលង កនុងករគិតពិ ចរណថលង
េគែថមទងបនបង ំ ហ ត់េកមងៗ
104
និងយ ុវជនេអយេធវ
សកមមភពជកែ់ សតងជួយសងគមមួ យចំនន ួ េទៀតដូចជ កររបមូលលុយសិ សសមកទិញ កូនេឈ ដកន ំ ុងធលសលេដមបីេធវេ អយបរិសថនសលបរិសុទ ធ
ិ ស កមមវធ ី ិ សសចបង
េញៀន,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,,។
និងមនករគរទពី ំ
បេរងៀនសិ សសបអូ នេអយយល ់ដឹងពី េរគះថនក់ចរចរណ៍ េរគះថនក់ៃនករេសពេរគឿង កិច ចកររបស់វុ វត ុ ថ
មនរបសិ ទភ ិ ធ ពខ ពស់
សិ សសនុសិសស និងអណពយបលពួ កេគណស់ េរពះកូនេចរបស់េគហក់ដូចជ ឹ រតូវ សគល ់អរកក់សគល ់លអ រួសរយរកទ មនអតតចរិតេផសង ដឹងខុសដង ់ ក់ និងមន
សមនចិតល ត អ េសមះរតង ់ គួរេអយចង ់រប់អន េរកយពី បនទទួលករបណុ ត ះបណ ត ល
ពី េលករគូវុ វត ុ ថ មក
េនះក ៏េរពះែតវេកតេចញពី ទក ឹ ចិត ត
ដ ៏ពិ តរបកដរបស់រគូមនក់
ែដលចង ់ជួយេគពិ តរបកដែមន។
ដំេណររបស់វុ វត ុ ថ វហក់ដូចគនខលងណស់ ំ នង ឹ ឪពុ ក ែដលេធវេ អយមតយេចះ
ែតមនកររពួយបរមភពីមួយៃថងេទមួ យៃថង។
ចំែណកឯយយតមចស់ផះទ
ក ៏មនករ
រពួយចិតដ ត ូចគន ខលចេចមនវសនដូចឪពុ កខន វុតថ ជេរឿយៗ ួ ល បនដស់េតឿនមតយវុ
េអយជួយឃត់កន ូ ផង កុប ំ េណ ត យេអយកូនេចញមុ ខេចញមត់េពក របយ ័តនេគេធវ ិ េ បបដូចឪខន។ យយត និងមតយរបស់វុ វត ុ ថ ែតងពិ េរគះគន ពី វធ ី ធវយ ៉ងេម៉ចេអយ ួល
េគខលច
រងចល
ែលងហ៊ នេធវក ច ិ ចករេនះតេទេទៀត
េហយេនទីបំផត ុ ពួ កគត ់
ក ៏សំ េរចយករេបៀប ែដលឪពុ កេគរងេរគះមកអនុវតតន ៍។ មតយវុ វុតថ បនជួលេកមងសទវបួ នរបនក់ ំ េអយចស ំ ទ ក់វយេធវប បវុ វុតថ ប៉ុ ែនត កុេំ អយធងន ់ធងរ
រគន ់ែតរបួ សេស ែសបកេទបនេហយ
េធវក ច ិ ចករអស់ទងេនះតេទេទៀត ំ
េប មិនដូេចនះេទ
និងគំរមេគេអយឈប់
េគនឹងទទួលបនេមេរៀនធងន ់
ិ ជមួយនឹងរបួ ស រលត់ដច ់ ជងេនះេទៀត។ ដូចករេរគងទុកែមន វុតថបនមកផទះវញ
ិ េធវជ ែសបកឈមរចមុ ះ េដយរតូវេកមងសទវវយេធវប ប ឯមតយេគវញ មកជួយលង
របួ សេអយ េហយនិយយហក់ដូចជរពួយបរមភ ថ េឃ ញេទៗ របប់េហ យរបប់ េទៀតថេអយឈប់េធវេ ទ
នែតឈឺ ំ ខនឥតអំ េព េទ ួល
105
េនះសំ ណងេហយមិ នធងន ់ធងរ
ដូចពុ កកូន ែម៉ សូមអងវរឈប់េទកូនណ ែម៉ មិនចង ់បត់បង ់កូនេទ។ ខុសពី ចត ិ ប ត ៉ង ណស់
ិ ថ វុតថេនែតមនមុខម ំ េហយហនិយយមករបប់មតយវញ
របួ សប៉ុនៗហង នឹ េនះ មុខ
ខអ ំុ ញ ចរទំាបន
េបសិនណជពួកេគចង ់បញឈប់ខម ំុ ញ ិនេអយេទ
េដយកត់ផ េដយកត់ផតច ់េជងទង២ ងំ ២របស់ខ ំុ ញ
តេទមុខេទៀត
េពលេនះខន ំុ ញ ង ឹ េរបីៃដទង២ ងំ ២សំ រប់វរ
េហយេបកត ់ផតច ់ៃដទង២ ងំ ២ខេំុ ញ ទៀត
េនមនមត់ែដលរតូវេរបីែរសក
េហអន កែដលមនេគលេដេនខងមុខដូចេយងេអយជួយរគេទ បំពង ់ក អស់ជតិទក ឹ ដច ់ខយល ់សលប់ែតមតង។ ទឹកចិតរត បស់វុ វត ុ ថ បនេទបយ រសលេពក
រហូតដល ់ែតសងួត
ែផនករេនះហក់ដច ូ ជមិ នអចបំ បក់
េគេនែតបនតេធវក ច ិ ចករ
ែដលេធវេ អយមតយវុ វុតថមិនអស់ចត ិ ត
មិ នអី េទែម៉
ែដលខនេពញចិ ត តជដែដល ួល
និងចង ់សកលបងេទៀត
ែរកងេលេលកមុ នវ
មិ នសូវធងន ់លមមេអយេគេរៀងចលេទបេលកេនះ
គត់ផតេទពួ ំ កេកមង
សទវេអយេធវប បេអយធងន ់ជងមុ នបនតច ិ ឯពួ កេកមងសទវេពលលឺដូេច នះបនៃដ នឹង េលងបនអស់ៃដេហ យមតងេនះ វយតប់េគេហយបនលុយចយេទៀត។ េលកេនះ
ធងន ់ៗទល ់ែតែមនែទន
ិ េដយខនឯង វុតថមិ នអចរតទបប់មកវញ ួល
បនេទ គឺរតូវពួ កអន កភូមិនគ ំ ន រគមក ឈមេជគកបល ែបកមុ ខែបកមត់អស់ និង សនលបប ់ ត់សមរតីមិនដឹងខនេទប យ។ ួល មកឈមដបខនែបបេនះ ួល និយយបេណតរ
វុតថ!!!ថថ!!!!
េពលែដលេចញមុ ខផទះ
មតយវុ វុតថសលុតចិត ត
េឃ ញេគរគកូនខន ួល
ទឹកែភនកហូរេជគថពល ់
យ ៉ងេម៉ចេទេហ យកូន!!!
ែម៉សំ ុេទសកូន!!!!
េទបងកូន!!! រួចអន កភូមិក ៏ជួយនវុំ តថេទមនទរ ី េពទយសេរងគះបនទន ់េទ។ ២ៃថងបនទប់េទបដឹងខន ួល
យំបេណតរ
េបកែភនកេទបងេឃ ញមតយេនជិតខន ួល
ដឹងខន ួល
ញញឹ មដក់
រួចក ៏សួរថ អន កជនរណេគ? មតយេឆលយថ គឺែម៉ ណកូន កូនចែម៉ ំ មិនបនេទអី វុតថក ៏សួរបន ត ែម៉ ណេទ? មតយក ៏សទុះេទសួរេវជជបណឌិតថកូនគត ់េកតអី បនជច ំ គត់មិនបន េលកេវជជបណឌិតេឆលយទងេរកៀមរកំ ំ ថ សូមេសកសតយផង កូនអ្នក
បនប៉ះទងគិចរតូវកបល
េធវេ អយេគបត់បង ់ករចងច ំ
106
មនចរិតដូចជកូនេក មង
អញចឹងមិនដឹងខុសរតូវអី េទ
េហយជមងឺរបេភទេនះ
មិ នអចពយបលេអយជសះ
កតក អងគយចុះេនេកអី េសបយបនេទបយ សុំេទសផង។ លឺដូចេនះមតយវុ វុតថ ធលក់េថលម ុ ុ
រងចេនេរកបនទ ំ បរ់ ទេហ៊ យំ
នឹកសតយកំហស ុ ខនឯងមិ នគួរេធវែ បបេនះដក់កន ូ ជ ួល
ទីរសលញ់ ែតមនក់គត់របស់ខនេសះ។ ួល
េអយេចញពី មនទរ ី េពទយបនេហយ
២សបតហ ៍េរកយមក
េរពះអករៈជមងឺហក់
វុតថរតូវបនអនុញ ញ ត បនធូរេសបយេរចីន
េហយ អចសំ រកបនតេនឯផទះបន។ លុះេពលមកដល ់ផទះ វុតថចមិ ំ នបនអវី ទងអស់ ំ សូមបីែតេឈមះខនឯង បនទប ់ ួល
ិ ផទះ មតយេឃ ញ ខនឯង ករងរខនជសអ ី ក ៏មិ នដឹង េគេដរសទបេនះសទបេនះជុំវញ ួល ួល
ដូចេនះហួសចិត ត ក ៏អងគុយេនមួយកែនលងយំ រួចេម លេទកូនខន ួ ល រួចនិយយរបប់ខន ួល
ឯងថ មិនគួរណេសះកូនែម៉កលយេទជែបបេនះេសះ េនះក ៏េរពះែតកររសលញ់ ជមួយនឹងភពលងងេខ ់េខ េ អយកូនអនតរយែបបេនះ ់ ល របស់ែម៉េទបេធវេអយកូ យែបបេនះ។ ែបបេនះ
107
ចុតហមយ “ខម ំុ ញ ិនសនយថនឹងមិនេអយបត់បង ់ទឹកដ ី អុីរសែអលសូមបីែតមួយចងអមេនះេទ
េបសិនជអនកទងអស់ ំ គន ឈរេអបៃដេមល ពួកេយ ងរបយុទ ធេនះ”
108
109
សុីឌីផលិតេសៀវេភ មិ នេចះសរេសរជភសបលី អីេទ ែតេចះសរេសរជសំ រយថ ធមមទនឈន ទនឈនះ អស់ទនទងទបយ ំ យ ងទប
មនន ័យថគមនករេអយទនណរបេស រជងករេអយទនជ
ចំេណះដឹងេនះេទ។ សំ ណួរសួរថ េតអី វ េទគឺជទន? ទន ករេអយរបកបេដយដួងចិត ត ិ សេរងគះ ែដលផុសេចញពី រកេអេបះដូងពិ តៗ គមនរបថនអី តបមកវញគឺ ទន។ េត ជទន េគអចេធវទ នេទអន កដ ៏ៃទេនេទសៈកលៈែបបណែដរ? ចំេល យគឺ គួរែតបនេន
ិ មនន ័យ រគប់េពលេវល និងទីកែនលងហង នឹ េអយែតមនចិត។ ត ចុះពកយអំ អំ េណយវ េណយ ញ យ ៉ងណែដរ? េហយេប បូកបញូ ច លពកយទងពី ំ រេនះបញូ ច លគន គឺអំ អំេណយទន អច បករសយថយ ៉ងេម៉ ចែដរេទ?
េដយសរែតកំរត ិ ជីវភពរបស់របជជនេនបចម ឹ ច របេទស
ក ៏ដូចជអុី រស
ែអលេនះធូរធរ េទបេធវេ អយវបបធម៌ៃនករែចករំែលកមនកររីកចំេរន ណមួយ េដយសរករសតប់េទតមសមតីរបស់ដូនតរបស់ពួកេគថ រគប់របស់ទងទបយេន ំ េទបងសរមប់េរបីរបស់ េលេលកេនះសុទ ធែតរតូវបនបេងកត េទបងសរមប់ផល បនបេងកត ត ់កតរី សលញ់
ិ ប៉ុែនតមនុសសវញគឺ រតូវ
ដូេច នះេហយេទបវបនបេរងៀនចិតព ត ួ កេគ
េអយរស់េនេចះែចករំែលកគន ទងរទពយសមបត ំ ិ ត សំ ភរៈេរបីរបស់ និងជពិ េសសកតី រសលញ់ ។ វជករលអណស់ែដលពួ កេគបននគ ំ ន បេងកតកែនលងសំ រប់េធវេ សចកតល ី អ ជេរចីន ដូចយ ៉ងធុងសរមប់ដក់េខអវចស់ៗេនតមទីសធរណៈ ទុកជូនជនរកីរក ែដលខ វះខតនិងកុមរកំរពជេដម ធរ
សមគមន ៍សរមប់ទទួលសំ ភរៈចស់ពីអនកធូរ
ទុកសរមប់លក់េអយអន កមនជីវភពខ វះខតកនុងតំៃលេថកៗ
ដូចជសំ េលៀក
បំ ពក់ េរគឿងរបដប់េរបីរបស់កងផទ ះ េសៀវេភជេដម េហយលុយែដលបនមកពី ុន
ិ ជួយដល ់េកមងកំរព។ េតពួក ករលក់របស់របរទងអស់ ំ េនះ េគទុកសរមប់ជថវក េយងអចេធវប នដូចេគអត់ហង នឹ ? 110
ិ ឥទបូវនិយយពី អំេណយវញ
េតពួកេគចូលចិតេត ធវអ ំ េណយេអយគនេទ
ិ េទមកដល ់កំរត វញ ិ ណ? មនឱកសជេរចីនកនុង១ឆន ំៗ សរមប់ករេអយអំ េណយ
គន
ដូចយ ៉ងេនៃថងទវ ិ ឯករជយជតិ
ពិ ធខ ី ួបអពហ ៍ពិ ពហ ៍
ឹ គុណមតយ ទិវដង
ពិ ធខ ី ប ួ កំេណត
រឺឪពុ ក
ទិវសសន
េហយអំ េណយជេរចីនរតូវបនរបគល ់ជូនគន
ទិវៃនកតរី សលញ់
និងពិ ធេី ផសងៗេទៀត
ដូចជេរគឿងអលងករ
េរគឿងេអទបិច
រតូនច ិ សំ ភរៈបរិកខរកនុងផទះ សំ េលៀកបំ ពក់ េសៀវេភ និងជពិ េសសគឺផកែដលស
បញ ជ ក់ពីករី ត សលញ់ ដ ៏េសមះសបរស ិ ុទ ធ េហយមិ នែមនជរកដសរបក ់េនះេទ។ ិ ក ៏មិ នខុសគនែដរ និយយពី រសុកែខ មរេយងវញ
គឺវមនឱកសេរចីនដូចគន
ែដលេយងអចជូនអំ េណយេទញតិសនតន មិ តភ ត រ័ កត រឺអនកសគល ់គនបន ដូចេនៃថង េទបងផទះ ៃថងែដលេគបញចប់ករសិ កស ៃថងេរៀបអពហ ៍ពិ ពហ ៍ ៃថងខប ួ កំេណត………. និងពិ ធប ី ុ ណយទនេផសងេទៀត។
មនសំ គល ់េឃ ញេទថលុយហក់ដូចជរបស់ែត
មយងែដលពួ ៉ កេយងេរបីជអំ េណយជូនគន
ឹ ពួ កេយងគិតយ ៉ងេម៉ ចបនជៃថង មិ នដង
អពហ ៍ពិ ពហ ៍ក ៏លុយ េទបងផទះក ៏លុយ ខួបកំេណតក ៏លុយ េលកែលងពិ ធខ ី លះប៉ុ េណណះ េហយកំរមនទំលប់ជន ូ គនជេសៀវេភ េសៀវេភ ណស់
ជករជូនធមមទន
ឹ រឺឌី សឯកសរែដលនេអយេក ំ តចំេណះដង
ជរបធនបទសំ ខន ់ែដលចង ់និយយេនកនុងអតថបទមួយ
េនះ។ សតប់េទហក់ដូចជែបល កបនតច ិ េអយេសៀវេភកនុងៃថងេរៀបកររបស់មិតភ ត រ័ កត
េអយឌី សឯកសរេនៃថងេទបងផទះមិតភ ត រ័ កត
ឆកួតេទអី !!!
េបគត ិ ថវមិ នសកស ិ ត មកុង ន
ពិ ធទ ី ងេនះេទ ំ សកលបងេអយេនពិ ធេ ី ផសងេទៀតេទេម ល ៎ ដូចជពិ ធខ ី ប ួ កំេណត 111
ី េដម របកដណស់ថ វ ទិវៃនកតរី សលញ់ រឺឱកសែដលមិ តទ ត ទួលបនករងរថមជ នឹងែបល ក េហយេកតជរបេយជន ៍ដល ់អន កទទួលពិ តៗជក ់ជមិ នខន។ និយយេអយចំចណ ំ ុ ចែតមតងេទ ពី េសៀវេភ និងឌី សឯកសរ ែដលេយង គិតថជធមមទនដ ៏គប់របេស រសំ រប់ជន ូ អន កដ ៏ៃទ។ ចំេពះេសៀវេភគឺងយរកណស់ េនតមបណណគរ
ិ និងតមទីផសរសតីពីេមេរៀនជីវត
របធនបទែដលទក ់ទងនឹងអន កទទួលែតម្ តង
ចំេនះដឹងសកល
ិ ចុះឌី សឯកសរវញ
ជពិ េសស
យ ៉ងេម៉ចែដរ?
រតង ់ េនះយ ៉ប់បនតច ិ េរពះវមិ នសូវសំ បូរែបបេទបចបបនន េនះ មនខ លះែដរដូចជឌី សឯក ុច
សរនិយយពី របសទបុ រណែខ មរ
របបរបល ័យពូ ជសសន ៍ែខ មររកហម…….ែតហក់
ជគមនរបធនបទលំ អិតទក់ទងនឹងអន កទទួលប៉ុ នមនេទ។
រតង ់េនះេហយ
មនគំ គំនត ិ ថមី
ឹ ថអន កទងអស់ មួយមិ នដង ំ គនចប់អរមមណ៍ ឬមួ យក ៏យ ៉ងណេនះេទ? វគឺករផលិត របមូលឯកសរ និងផលិតេដយរេបៀបេម៉ ចមនេរៀបរប់ ឌី សឯកសរេដយខនឯង ួល ដូចខងេរកមេនះ ៖៖៖
អន កទងអស់ ំ គនជអន កសតប់ និងតមដនពត៌មនជរបចែដររឺ ំ េទ? េប សិន ណជអន កសតប់
និងតមដន
ិ យទងអំ េនះរបែហលជសគល ់វទ ំ បលម៉នេនះេហ យ ុ
ិ យសំ េលងសហរដឋអេមរ ិច (VOA) វទយ ិ បរងអនតរជតិ ិ អសុីេសរី (RFA) វទយ ំ (RFI) វទ ុ ុ ុ ិ វ ិ យនីមួយៗខងេល េនះ ិ អូរសតលី (Radio Australia)។ ី ទ វទយ Australia) អន កមនដឹងថេនកនុងកមមវធ ុ ុ មនអវី ខ លះេទ
ពួ កវមិ នរគន ់ែតផសពវ ផសយពី ពត៌មនែដលបនេកតេទបងជរបចៃថង ំ
ិ ព េនះេទ ពួ កវេនមនកមមវធ ី ិ េសសៗេរៀងខនបែនថ មេទៀត ែដលអចេអយេយង ួល ិ ព អចទញយកមកសតប់ េកតជចំេនះបន។ េតពួកវមនកមមវធ ី ិ េសសៗអវី ខ លះ? ិ បរងអនតរជតិ ១. វទយ ំ (RFI) ុ
! ទសសនៈរពឹតក ិ ត រណ៍នេយបយែខ មរ
! ទសសនៈរពឹតក ត រណ៍អសុី
112
! ទសសនៈរពឹតក ិ ត រណ៍េសដឋកច ិ ចែខ មរ
! ទសសនៈសរពត៌មនែខ មរ
! ទសសនៈរពឹតក ិ ត រណ៍េសដឋកច ិ ចពិ ភពេលក
ិ េជគជ ័យ ! នទីជីវត
! នទីសុខភពនិងអនម័យ
! នទីយល ់ដឹងអំ ពី ចបប់នង ិ ជំន ួញ
! នទីរបវតតស ិ រសតែខ មរ
! នទីភម ូ ិ សរសតនេយបយ
! នទីេភញៀវរបចសប ំ ត ហ៍
! នទីបទយកករណ៍
! នទីែខ មរក្រហម
! នទីរពឹតក ិ ត រណ៍អនតរជតិរបចៃថង ំ
ិ យសំ េលងសហរដឋអេមរិច (VOA) ២. វទ ុ ! ពតម ៌ នអនតរជតិ
! ពតម ៌ នអំ ពី កមពុជ
! ពតម ៌ ននេយបយ
! ពតម ៌ នអំ ពី បញ ហ ែខ មររកហម
! ពត ៌មនសិ ទ ធមនុសសនិងចបប់
! ពត ៌មនេសដឋកច ិ ចនិងពណិជជកមម
! ពតម ៌ នបរស ិ ថន
! ពតម ៌ នអំ ពី បញ ហ សងគម
! ពត ៌មនេសដឋកច ិ ច
! ពត ៌មនអំ ពី បញ ហ ជេមលះ
! ពត ៌មនអប់រ ំ
! ពត ៌មនអំ ពី សិលបះនិងកមសនត
! េសចកតរ ី យករណ៍ពិ េសស
ិ អសុីេសរី (RFA) ៣. វទយ ុ ! នទីរសតីែខ មរ
! នទីកសិ កមម
! នទីែខ មរកមពុជេរកម
! នទីសុខមលភពសងគម
! នទីបទយកករណ៍
! អតតបទទក់ទងនឹងនេយបយ និងេសដឋកច ិ ច ិ អូរសតលី (Radio Australia) ៤. វទយ ុ
113
ិ ជ ! នទីពលរដឋវជ
! នទីរពឹតក ិ ត រណ៍បចបបនន ុច ! នទីករមងសងគម
! នទីអភិវឌឍន ៍ជនបទ និងបរិសថន
ិ តំបន ់ ! នទីរពឹតក ិ ត រណ៍ជុំវញ
័ ! នទីសថនយ ុវវយ
! នទីយល ់ដឹងអំ ពី អូរសតលី
ិ រណសនន ! នទីវច ទ
ិ យសរសត ! នទីវទ
! នទីសុខភព
! នទីេសដឋកច ិ ច និងពណិជជកមម ! បទសមភសន ៍សំ ខន ់ៗ
រគប់រគន ់ឬេទរបភពឯកសរប៉ុ ណឹ ង ណ ឌី សរបស់េយង។
សំ រប់យកមកដក់បញូ ជ លកង ុន
ិ ក មិ នែមនេយងដក់បញូ ច លរគប់កមមវធ ី ងឌី ុ ន សែតមួ យេនះេទ
គឺ
េយងែបងែចកវជរកុមពត៌មន រឺអចចំរះុ ជ២េទ៣របេភទនទីបនកនុងឌី សែតមួ យ
ិ េទ។ វអរស័យេទេលរបេភទអន កទទួលេទវញ
ជឧទហរណ៍
េប េគជអន ករកសុី
ិ ែី ដលទក់ទងនឹងេសដឋកច ិ េជគជ ័យរបស់អនក អន កគួរបញូ ច លកមមវធ ិ ច ជំនញ ួ និងជីវត
រកសុីមួយចំនន ួ រឺេប អនកទទួលជអន កែរសចំករ គឺរត ិ ែតរសួល នទីកសិ កមមលណ អ ស់ សំ រប់េគ។ យល ់បនឬេនប៉ុណឹ ង? ណ ឥទបូវនិយយទីកែនលងែដលេយងអចទញយកពួ កវបន និងរេបៀបៃនករ
ចងរកងពួ កវេអយេទជផលិតផលសំ េរច (ឌី សឯកសរ) ។ វមិនេនឯណេរកពី
ំ ូងអន ក េលរបព័នអ ធ ុី នធឺេណតេនះេទ េនះជរេបៀបងយមួ យកនងករែសវ ងរក ជដប ុ
រតូវវយអស័យដឋនេនះ WWW.CAM111.COM រួចយកពកយ Radio បនទប់មកអន កនឹង ិ យទងេនះ េឃ ញេឈមះវទ ំ ុ
ែដលមនេនកុងេនះ ន
ឹ លំអិតពី អី វ េហយចូលេមលពួ កវមតងមួ យៗេទនឹងដង
ិ ទ េហយរល ់កមមវធ ី ងេនះេយ ំ ងសុទ ធែតអចទញយកមកទុក
ជសំ េលង MP3 បនទងអស់ ំ ។ អន កអចេម លលំនតមរូ ំ បភពខងេរកមេនះ
114
115
ំ េរកយពី របមូ ល បនសំ េលងទងអស់ ំ េនះេហយ ដណ ក់កលទី២ េតេយង រតូវេធវយ ៉ងណេទៀត េទបអចេរៀបចំសំេលងទងេនះេអយមកេនជរកុ ំ ម? អន ក
ិ ម ិ ី Adobe Audition ែដលេយងេរបីវសរមប់ អចេរបីកមមវធ ី ួ យជបនតមកេទៀត គឺកមមវធ កត់តសំ េទបង
បែនថមបនថយនូវសំ េលងណែដលេយងមិ នចង ់បន
និងកំណត ់
រយៈេពលែដលឌី សេយងអចផទុកបន។
ំ លិតផលសំ េរច (ឌី ស) ។ កលេវលេនះ ដណ ក ់កលចុងេរកយ គឺករេធវផ
ិ ម េយងរតូវេរបីរបស់កមមវធ ី ួយេទៀតេហ យ វមនេឈមះថ Nero រតូវបនេរបីសរមប់ ចំលងេចញជឌី ស
ែដលអចយកឌី សសំ េលងេនះេទចក់បនេនរគប់ម៉ មស ៉ ីន ុ ចក់
សុីឌីធមមតបនទងអស់ ំ ។
116
របធនបទប៉ុ ណឹ ងរគប់ ណ រគន ់េហ យរឺេន សរមប់េធវជ អំ េណយដល ់អន កដ ៏ៃទ េនះ។ សូមបញ ជ ក់ថ េយងក ៏អចយកឌី សឯកសររបស់េយងដក់លក់េនតមរគឹះ
ិ ែដលចំេនញ បីយកថវក សថនអប់រន ំ ន ទីសធរណៈកនុងឱកសបុ ណយទននន េដម
េនះ ទុកបំេរកុងេគលេដមនុ ន សសធម៌បន ដូចជទិញេសៀវេភដក់កុងបណ ន ណ ល ័យ តមសល ែដលសថិតេនទីជនបទដច ់រសយលេរពះសិ សសេនទីេនះខសត់េសៀវេភ
អនណស់។ សរសតចរយ
សួរខនអន កេទេមលថ ួល
ិ វករ វស
អន កចង ់េឃ ញពួ កេគកលយជេវជជបណឌិត
អន កេបកនវចំបងជតិ ំ ែដររេឺ ទ?
ជបអូ នរបុសរសីរបស់អនកបនែដររឺេទ?
ជកមួយ
ជួយពួ កេគប៉ុណឹ ងលំ ណ បកណស់ណេទឬ?
ជួយពួ កេគេអយេហ យេទេរពះ១០០ ១០០ឆ ១០០ឆន ំេទៀត ឹ អវ េសលៀកពក់អវមិនដង
ទុកពួ កេគជកូន
ឹ េខ េខមិនដង
អន កនឹងែលងេឃ ញេកមងៗែដល មិនែមនសំ បុរេខមៗអត់សច ់អត់ឈម
លងង ់ៗ េហយធំេទបងគមន ករងរអី េធវេ រកពី ែរសចំករ កមមករលីែសង…. ំ សង….ទ ….ទងេនះ េទៀតេទ។ េទៀតេទ
អន កគិតដូចេនះែដររឺអត់ថ
ិ ករអនគឺជអយុជីវតរបស់ ពួកេគ
េគនឹង
កលយជមនុសសែបបណមួ យ អរស័យនឹងេសៀវេភែដលេគបនអន ដូេច នះចំណុច ចប់េផតម
គឺករផតល ់េសៀវេភអនេនះឯង។
រល ់ែតអន កអនមិ ធែត អនមិនសុទែតក ែត ធ កលយជ
ឹ នេនះេទ ឹ នសុ អន កដក ំ ប៉ុែនតរគប់អនកដក ំ ទ ធែតជអន កអន It doesn’t mean all the reader
become the leader, but all the leader must be the reader។ reader
117
ចុតហមយ
េហះេហ រេទ “វមិនែមនជេជង ែតវជអុីរសែអល” សែអល”
118
119
ឹ នអុ ំ ូងេគ ជីវរបវតតេិ មដក ំ ី រសែអលរសត ី ប សែអលរសតដ
េហគលដ ែម៉រ Meir, Golda (orig. Goldie Mabovitch)
េកតៈ ០៣ មិន ១៨៩៨, Kiev, អ៊ុយេរកន (Ukraine) អនិច ចកមមៈ សញ ជ តិៈ ិ ជ ជីវៈ វជ
ិ ក វច ិ ឆ ១៩៧៨ កនុងអយ ុ៨០ឆន ំ អុី រសែអល
ឹ នចលនសស អន កនេយបយ នយករដឋមរន តី អន កដក ំ ូ នីស (Zionism)
១៨៩៨ នងបនេកតេនៃថងទ៣ ី ៃនែខឧសភកនុង KIEV អណចរករូសសុី
120
១៩០២
ឪពុ ករបស់នងបនផលស់េទរស់េនសហរដឋអេមរិច
១៩០៦
រគួសររបស់នងតម Moshe េទរស់េនសហរដឋអេមរច ិ ។ រួចមកនង
េទៀតកនុងរគួសររស់េនកនុង PINS PINSKK
េហយអន កដ ៏ៃទ
ិ យល ័យេហ យទទួលបនបរិញ ចូលេរៀនេនសកលវទ ញ ប័រតែផនកអប់រ។ ំ
នងបនបេរងៀនេនសល Fourth Street បចបបនន Golda Meir School ុច រហូតដល ់ឆន ំ១៩១២។
១៩១២
ិ យល ័យ North Division និង េធវក នងបនបេរងៀនេនវទ រេរកបែនថម សំ រប់ករចយវយ
១៩១៥ ១៩១៧
នងបនចូលរួមជសមជិកផលូវករៃនអងគករ Labour Zionist Organization
គំេរងករមួ យ នងបនេរៀបករជមួ យនឹង Morris េហយបនចប់េផតម េហថ Alivah ( ករេភៀសខនេទទឹ កដីអុីរសែអល និងបនទប់មកែផនក ួល
មួ យៃនអណចរក Ottoman )។ ទងពី ំ រនក់បតរី បពនធរម ួ ជមួ យបងរសីធ ំ របស់ Golda េឈមះ Sheyna បនេភៀសខនេទកន ់តំបន ់រគប់រគងរបស់ ួល ចរកភពអង ់េគលសៃនទឹកដីប ៉េលសទីនកនងឆ ន ១ ំ ៩២១។ ុ
១៩២១
នង និងបត ី បនេភៀសខនេទកន ់ប ៉េលសទីនេដមបីជយ ួ ែសវងរករដឋជីប វ ួល
១៩២៩
នង រតូវបនេបះេឆនតេរជីសតងជ ំ ជំនយ ួ ករៃន រកុមរបឹកសកមមកររសតី
១៩៤៨
នងគឺជរសតីមនក់កុងចំ ន េនមមនុសស២៤នក់ និង មនក់កុងចំ ន េណមរសតី២ នក់ែដលបនចុះហតថេលខរបកសបេងកតរដឋអី ុរសែអល ែខឧសភឆន ំេនះ។
121
េនៃថងទ១ ី ៤
១៩៤៩
នង រតូវបនែតងតងជ ំ ឯកអគគរដឋទត ូ ទី១េទកន ់សហភពសូេវៀត។ នងេធវក រេនទីេនះរយៈេពលខប ី ល ៉ុ េណណះក ៏ចកេចញេនឆន ំដែដល។
១៩៥១
បត រ ី បស់នង Morris ទទួលអនិច ចកមម
១៩៥៦
នងបនកលយជរដឋមរនតីករបរេទសែដលសថិតេនេរកមករដឹកនរបស់ ំ េលកនយករដឋមរនតី David Ben-Gurion ។
១៩៦០
ិ ច នងបនេធវេ រគវន ិ យ ឆ័ ែដលនងបនលក់ វពក់ព័នន ធ ង ឹ ករែដលថ សធរណជនគិតថនងមិ នសកតស ិ មនឹងមុខនទីេទ។
១៩៦៥
នងបនចុះេចញពី តែ ំ ណងគណៈរដឋមរនតី
ពិ េរគះជមងឺនង ិ សំ រកកយពី
មុ ខនទីែដលនងបនេធវអ ស់ជេរចីនឆន ំមក។ ១៩៦៨
នងបនបំ េរករជេលខធិករទូេទអស់េពល៨ែខ
េហ យបនចូល
និវតតន ៍មតងេទៀតេនៃថងទ១ ី ែខសី ហឆន ំេនះ។ ១៩៦៩
ិ េនៃថងទ ី នងបនេងបេចញពី ករចូលនិវតតន ៍ រួចចូលបំ េរកររដឋករវញ ១៧ ែខមិ ន និងទទួលភរកិច ចជនយករដឋមរនរតី ហូតដល ់ឆន ំ១៩៧៤។
១៩៧២
នងបនអំ ពវនវេទកន ់ពិ ភពេលកថ
(ែថរកសរបជពលរដឋរបស់
ពួ កេយងនិងផតនទេទសរល ់អំ េព ឧរកិដែឋ ដលហួសពិ ពណ៌នទងទបយ)។ ំ ១៩៧៣
ិ ទៃផទកង រដឋភិបលរបស់នង រតូវបនេឈលះែបកែខ ញកគន េដយសរវវ ុន
ចំេណមរដឋភិបលសហព័ន។ ធ េលសពី េនះេទេទៀត វគឺកររបឈម ិ ច មុ ខនឹងសំ ណួរដ ៏ចំរង ូ ចំរស់មួយចំនន ួ សតីអំពី ករវន ិ យយ ឆ័ ុទ ធសរសតខស ុ
122
ក ៏ដូចជកេមសយកនុងករដឹកនជទូ ំ េទ
ែដលបនលទ ធផលជកររបុង
េរបៀបខនមិ នសមរសបេនដំណក់ករដំបូងៃនសរងគម Yom Kippur។ ួល ១៩៧៤
នងបនលែលងពី តែំ ណង េហយរតូវបនទទួលទទួលតំែណងបនតេដយ Yitzhak Rabin េនៃថងទ៣ ី ែខមិថន ុ ឆន ំដែដល។
១៩៧៨
នងទទួលអនិច ចកមមេនៃថងទ៨ ី ែខធនូេដយសរជំមឺ ម ង ហរីកេនកនុងទីរកុង Jerusalem កនុងអយ ុ៨០ឆន ំ និងរតូវេគបញុ ច ះសពេន Mount Herzl កនុងទីរកុង
Jerusalem េនៃថងទ១ ី ២ ែខធនូឆន ំេនះ។
េហគលដ
ែម៉រ
បនេធវក របំ េរកុងតួ ន នទីជរដឋមរនីក ត របរេទសរបស់អុីរស
ែអល ចប់ពីឆន ំ១៩៥៦ ដល ់១៩៦៦ និងបនកលយជនយករដឋមរនតីទ៤ ី កនុងឆន ំ១៩៦៩។
ិ គឺគត់បនកលយជវរ ី ជនមនក់ ែដលមនងរថជនរីអនកដក ឹ នជតិ េនទីបំផត ុ ៃនជីវត ំ ទី១ កនុងយ ុគសម័យទំេនប។ ែម៉រ ជតួអងគដឹកនសំ ំ ខន ់មនក់កុងចលនមួ ន យែដលេហ
ថ
សសូនីសសុឹម
(Zionism)
ែដលជចលនតស៊េ ូ ដមបីបេងកតរដឋជីប វ មួយកនុងទឹកដី
ប ៉េលសទីន (Palestine) ជតំបន ់ែដលពួ កជវីបចត់ទក ុ ថជែដនដីកេំ នតរបស់ពួកេគ។
ក រដឋអុីរសែអល ករពិ តណស់ ចលនសស ំ ត សសូនីសេនះឯងែដលជកតតនេទរកករបេង
បនេដយេជគជ ័យ ជកតរី សម័យរបស់ជនជតិជីប វ េនេពលេនះ។
កុមរភព និងចំណង ់ចំណូលចិត ត េហគលដ ែម៉រ បនេកតេនកនងរបេទសអ៊ ុ យេរកន េនៃថងទ០ ី ៣ ែខមិ ន ឆន ំ ុ
១៨៩៨។ េពលគត់មនអយ ុ៨ឆន ំ គត់បនេភៀសខនជមួ យរកុមរគួសរេទរស់េន ួល
សហរដឋអេមរិចកនុងឆន ំ១៩០៦ េដយរត់េគចពី ចលនបំបត់ជតិជីប វ ែដលេធវេ ទបង
កនុងេគលបំ ណងរបឆ ំងនឹងជនជតិជីប វ កងរបេទសរុ សសីេនេពលេនះ។ ុន 123
េរកយមក
ែម៉រ
បនេហចលនេនះថជអំ េព ហិងសរបឆ ំងជនជតិជីប វ
េអយគត់មនករេបត ជញចិតយ ត ៉ងមុ ះមុ ត
ែដលវបនបំ ផស ុ
កនុងករបេងកតរដឋអុីរសែអលមួ យ
ែដល
េពរេពញេដយសនតស ិ ុខ និងសុវតថភ ិ ពមួ យ។
ិ យល ័យ ែម៉របនសិ កសវជ ិ ជ ជីវៈរគូបេរងៀនកនងឆន ំ១៩១៧។ សថិត បនទប់ពីបញចប់វទ ុ
េនេរកមសមពធរបស់ឪពុ កមតយ ែដលពួ កគតយ ់ ល ់ថ មនុសសរសីគរ ួ ែតេរៀបករ
ី រសុន ជជងសវះែសវងរកករងរេធវ ដូេច នះែម៉ ែម៉ររតូវបងខំចត ិ េត រៀបករជមួ យ ម៉ូរ ីស ម៊យឺ (Morris Myerson) ឯករសិ កសេនែតបនជ ត ដែដល។ កនុងឆន ំ១៩២១ ែម៉របនេភៀស
ខនជមួ យ ួល
ម៉ូរ ីស
េទកន ់ែដនដីប ៉េលសទីន
រគប់រគងរបស់ចរកភពអង ់េគលស
ែដលេពលេនះសថិតេនេរកមករ
េហយរស់េនភគេរចីនេដយជនជតិអរ៉ប់ជ
កែនលងែដលគត់ែម៉ ែម៉រ បនចូលរួមចលនយ ុវជនសស សសូនីស។ េរកយេពលមកដល ់ប ៉េលសទីន ទង២នក់ ំ បនចូលរស់េនកនុង គីប៉ូត kibbutz
(លំេនដឋនជសហគមន ៍)
ែតេដយមិនអចបនសុនឹំ ងកររស់េនទីេនះបន
ពួ កេគ
ី Tel Aviv និងេរកយមក ហសឺរស ក ៏ផលស់េទ ែតល អវប ូ ៉ ែទបម Jerusalem ែដលេនទី េនះេហ យែដលែម៉ ែម៉រ
បនករងរជហិរញញិ ក
េនករិយល ័យកិច ចករសធរណៈៃន
សហព័ន ធកមមករ ជអងគករែដលចូលរួមេដយកមមករេនកនុងគីប៉ូត ែដលទីបំផត ុ បន
កលយជសថប័នេសដឋកច ិ ចសំ ខន ់បំ ផត ុ មួ យកងរដឋ អុីរសែអល មនតួនទីជកែនលងេរៀប ុន ិ ស ។ ចំកមមវធ ី ុខមលភព ែសវងរកជំនយ ួ បរេទស និងតួនទីនេយបយជេដម
កំេណតៃនអុីរសែអល េដម ពី ឆន ំ១៩២៨ ែម៉របនកលយជេលខធិករៃន រកុមរបឹកសកិច ចកររសតី េនប ៉េល
សទីន និងជេមដឹកនតំ ំ ណងសហព័នក ធ មមករ។ បនទប់មក កនុងឆន ំ១៩២៩ ែម៉ររតូវបន េបះេឆនតេរជីសតងជរបតិ ំ ភស ូ ំ ខន ់មនក់កុងកិ ន ច ចរបជុំ 124
ពេលក។ អងគករសសូ នីសពិ ភពេលក
ភសតុតងេនះេហ យ
ៃនសកមមភពនេយបយសសនីស។ ជចំណុចចប់េផតម ូ
កនុងឆន ំ
១៩៤០ ែម៉ររតូវបនែតងតងជរបមុ ំ ខដឹកនខងនេយបយៃនសហព័ ំ នក ធ មមករ េហយ ែម៉របនរបឆ ំងនឹង លិខត ិ ពណ៌សអង ់េគលស (British White Paper) េនឆន ំ១៩៣៩ ែដល
កំណត់ចំនន ួ ជនេភៀសខនជតិ ជីប វ មកកន ់ប ៉េលសទីន។ រគេនះែដរ ែម៉របនេរៀបចំ ួល
ករេភៀសខនយ ៉ងសមងត់ខស ុ ចបប់របស់ពួកជវីបមកកន ់ប ៉េលសទីន ួល
ជនជតិជីប វ សថិតកនងស ថ នភពេរគះថនក់េនអុឺ រប ុ៉ ុ
កនុងខណៈែដល
ក ៏េរពះែតសរងគមេលកេលកទី២
និងករេធវទ ក ុ ប ខ ុ កេមនញេដយរបបណសុ របបណសុីអលលឺម៉ង ់។ ់ េពលែដល រដឋបលប ៉េលសទីន (មូលដឋនរគប់រគងសំ ខន ់របស់អង ់េគលស) ់េគលស) បន
ចប់ពួកេមដឹកន ំ ៃន ទីភនក់ងរជីប វ ែដលជែផនកមួ យៃនសថប័នសសូនីស ដក់ពនធ
ធនគរកនុងឆន ំ១៩៤៦េនះ
ែម៉ររតូវបនែតងតងជសកមម ំ របមុ ខដឹកនៃន ំ ទីភនក់ងរ
ជីប វ ខងែផនកនេយបយ។ ែម៉រ សថិតកនងមុ ខនទីេនះរហូតដល ់ កររបកសបេងកតរដឋ ុ
ឯករជយអុីរសែអលេនៃថងទ ី ១៤ ឧសភ ១៩៤៨។ េនេដមឆន ំ១៩៤៨ ែម៉រ បនេធវ ទសសនៈកិច ចេនសហរដឋអេមរិច
បីេរៀបចំករេឃសនែសវងរកជំនយ េដម ួ បនទន ់
សំ រប់ប ៉េលសទីន ែដលវរបកបជមួយនឹងេជគជ ័យដ ៏រតចះរតចង ់។ េនៃថងទ១ ី ៤ ែខ
ឧសភ ែម៉រ បនកលយជសមជិក រកុមរបឹកសរដឋបេណ ត ះអសនន របស់អុីរសែអល កនុងចំេណមអន កចុះហតថេលខ ៃនកររបកសឯករជយមួយេនះ។
ឹ នអុ របមុខដក ំ ី រសែអល អជីពនេយបយខន ែម៉រ បនចប់េផតម ួ ល ជអន កតំណងអុី រសែអល េនសហ
ភពសូេវៀត។
ជមួយនឹងករេបះេឆនតេលកដំបូងៃន
សភអុី រសែអល
(សថប័ន
ិ កំពូលរបស់រដឋ) ែម៉រ បនរតទបប់មកអុី រសែអលវញ និងរតូវបនែតងតងជរដឋ ំ មរនតី រ៉បរ ់ ងខង ពលករ និងសុវតថភពសងគម។ ភ ិ ពសងគម កនុងភរកិច ចេនះ ែម៉រ បនេដះរសយបញ ហ ភពសងគម
ៃផទកុងសំ ន ខន ់បំ ផត ុ របស់អុីរសែអលែដលមនដូចជៈ ករសង ់សង ់លំ េនដឋន និង 125
ករែសវងរកករងរ
សំ រប់ពួកេភៀសខនជតិ ជីប វ ចំណូលថមី ួល
ដ ៏េរចីនសនធក ឹ សនធប់។
ី រសុន’’ ែដល ែម៉រ បនេរៀបែផនករមួ យ រតូវេគសគល ់ថជ ’’ែផនករ ’’ែផនករ ម៊យឺ
អនុញ ញ ត េអយមនករសងសង ់រហូតេរចីនជង៣០ពន ់កែនលង ៃនលំេនដឋនែដល មនមួ យបនទប។ ់ ែម៉រ ក ៏បនពរងីកករសងសង ់អគរបែនថមេទៀត របមណ២០០ខ នង ី ែដលេនមនចំណូលទបេនេទបយ។ សំ រប់រកុមរគួសរេទបេភៀសខនមកថម ួល
Golda Meir. ី ែប៉នហរ៉ កនុងឆន ំ១៩៥៦ នយករដឋមរនតីអី ុ រសែអល ដវត Ben-Gurion) ូ គ ន (David Ben-
បនេហ ែម៉រថ ’’ បុរសដ ៏របៃពបំ ុ ’’ េនកនងករិ យល ័យរបស់គត់ េហយចត់តង ំ ៏របៃពបំផត ុ
េអយែម៉ ែម៉រជំនស ួ កែនលងេលក បរេទស ែប៉នហរ៉ ូគ ន
សុឺតត ូ
ស៊េរ៉ត
(Shertok(Shertok-Sharett)
កនុងចំេណមមុខនទីរដឋភិបលសំ ខន ់ៗរបស់ជតិ។ ចង ់េអយពលរដឋអុីរសែអលទងអស់ ំ មន
ជរដឋមរនតីករ
ជកតរី សម័យរបស់
េឈមះជភសហុីបរប៉ួរ
(Hebrew Name) ែដលវេធវេ អយែម៉ ែម៉រ មនករសទក់េសទរកនងករផ ល ស់បូ តរេឈមះខនេទ ុ ួល
ជ Meir ខណៈចង ់េហកត់ពី Meyerson េទM Myerson។ yerson
126
ឆន ំ១៩៦៦ េដយសរែតភពហត់េនឿយ និងជមងឺ ែម៉របនលែលងពី តែំ ណង។ ែតមិ នបនយូរប៉ុ នមនេនះេទ
េដយទទួលសមពធពី គណបកសនេយបយរបស់ខន ួល
ែម៉របនយល ់រពមទទួលភរៈ ជអន កដឹកន ំ គណបកសពលករ របស់អី ុរសែអល។
វគិតេទជង២ឆន ំបនទប់េនះ
ែម៉របនទទួលេជគជ ័យកនុងករបរងួបបរងួមរកុម
ពលករ៣សំ ខន ់ៗ ែដលបនែបកបក់គនរួមមន Mapai, the Achdut Ha’Avodah និង
ិ the Rafi េអយចូលគនជគណបកសនេយបយែតមួ យវញ េហយកររួបរួមេនះ បន េធវេ ទបងេនៃថងទ០ ី ២
ែខមករ១៩៦៨។
មកដល ់ែខកកកដ
ែម៉របនចូលនិវតតន ៍ពី
ី សកមមភពនេយបយ ប៉ុ ែនតេរកយេពលអនិច ចកមមរបស់េលកនយករដឋមរនតី លឺវស ែអសកូល (Levi
បកសពលករ
Eshkol) Eshkol) ែដលវទំនងជនឹងបងកេអយមនជេមលះេកតេទបងកនុងគណ
កនុងករែសវងរកអន កមកជំនស ួ កែនលងគត់។
ដូេច នះេហយបនជ
ែម៉រ
េងបចកពី ករចូលនិវតតន ៍ េហយឈរជេបកខជន និងជប់េឈមះជ នយករដឋមរនតី
អុីរសែអលេនៃថងទ១ ី ៧ ែខមិ ន១៩៦៩។
នយករដឋមរនតី ័ ំនស់ និងសុខភពរទុឌេរទមក ៏េដយ ែម៉រេនែតពរងឹងសមតថភព េទះជវយជ
បីរបេទសជតិ កនងកំទបងអណតតរ េដម ិ យៈ៩ែខរបស់ខនែដរ។ ជលទ ធផល គណបកស ុ ួល ុ
ពលកររបស់ែម៉ ែម៉រ
បនឈនះេឆនតេនឆន ំ១៩៦៩
ដូេច នះែម៉ ែម៉របនទទួលនទីជនយក
បី រដឋមរនតីសំរប់អណតត៤ ិ ឆន ំ។ កំទបុងេពលេនះ កិច ចខិតខំរបឹងែរបងរបស់ែម៉ ែម៉រ េដម ទទួលបនជំនយ ួ ពី សហរដឋអេមរិច
កនុងកិច ចសេរងគះខងេយធ
និងេសដឋកច ិ ច រតូវ
បនទទួលសគល ់ និងគរទជខ ំ ល ងពី ំ បណ ត សធរណៈជន។ ករធនរ៉ប់រងមួ យេទៀត ែដលខនបនទទួ លពី របធនធិបតីសហរដឋអេមរិច រីឆត និចសុន (Richard Nixon) ួល
គឺករជួយេអយមនករចរចសនតភ ិ ពជមួយ សធរណៈរដឋអរ៉ប់រម ួ (United Arab Republic) កនុងឆន ំ១៩៦៧ េនខណៈេពលែដលជេមលះមួយកនុងចំេណមជេមលះដ ៏សនធក ឹ 127
រវងអុីរសែអល
និងរបេទសអរ៉ប់ជិតខងជេរចីន
(សគល ់ថ
សរងគមអរ៉ប់នង ិ
អុីរសែអល ArabArab-Israeli Wars) Wars បនេកតេទបង។ យ ៉ងណក ៏េដយ អុីរសែអល
កនុងឆន ំ១៩៧៣
និង១៩៧៤
ភពខ វះកររបុងរបយ ័តនរបស់
សំ រប់សរងគមអរ៉បន ់ ង ិ អុី រសែអលមួ យេទៀតេឈមះថ
សរងគមយ៉ម ុ
ី គីបផួរ (Yom Kippur War) ែដលនេអយមនករផ ំ ល ស់បូ ត រអន កដឹកនថម ំ ។ យ ៉ងេនះ
ី ែដល ក ៏ប៉ុែនតករបក់ែបកទស់ែទងគនេនែត ក រដឋភិបលថមដ កតី ែម៉រេនែតអចបេងត
េកតេទបង និងេរកយមក េនៃថងទ១ ី ០ ែខេមស១៩៧៤ ែម៉របនលែលងេចញពី មុ ខនទីជនយករដឋមរនីត។ សូមបីែតសថិតកនុងសភពចូលនិវតតន ៍ក ៏េដយ
បយគឺេនែតសំ ខន ់ដែដល។
វតតមនរបស់ែម៉ ែម៉រេនកនងនេយ ុ
អតថបទសវ័យជីវរបវតតរ ិ បស់ែម៉ ែម៉រ
េឈមះថ
My
Life
បនសថិត េនកនុងមេនគតិសធរណៈជនទូេទថ ែម៉រគឺជជីដន ូ ចិត តលអមនក់ែដលបន
បីជតិ កនងរគែដលរបេទសខនកំ ំ ួយ ែម៉រ ទទួល េរកកឈរេទបងេដម ុ ួ ល ពុងែតរតូវករជន ួយ។
អនិច ចកមមេនៃថងទ៨ ី ែខធនូ១៩៧៨។
វចរមសរបស់ េហគលដ ែម៉រ
’’អន កដឹកនែដលមិ ំ នសទក់េសទមុនេពលបញូ ច លជតិេទចបំងបងហូរឈមេនះមិនសកតិ សមជអន កដឹកនេនះេទ’’ ំ
’’សរុបមករបេទសេនះជរបស់ពួកេយង មិ នមននរណមនក់ចបច ំ ់េរកកពី រពឹក 128
េហយរពួយបរមភពីអី វ ែដលអន កជិតខងរបស់គត ់គិតអំ ពី គត់េនះេទ ឈមជ ័រជជនជតិជី ប វ គឺគមនបញ ហ េទេនទីេនះ’’
’’ដូចែដលរបធនធិបតីនច ិ សុននិយយថ៖ របធនធិបតីជបុគល គ ែដលអចេធវក ច ិ ច ករេសទែតរគប់ែបបយ ៉ង េហយេលកបនេធវេ រឿងជេរចីនែដលគមននរណមនក់ នឹកេឃ ញថនឹងចង ់េធវ’ ’ ’’អំ ណចបំ ពុលរល ់មនុសសរគប់រប ូ ែដលយកអំ ណចដក់ខន’’ ួល ័ ’’វយ៧០ឆ ន ំមិនែមនជបបកមមេនះេទ’’ ’’កុដ ំ ក ់ខនអី ,,,,,,,,,អន កមិ នលអអសចរយដូចេនះេទ’’ ួល ’’ករទះៃដសទរេដយេសមះគឺជេរគឿងលំ អកយែដលអន កសិ លបៈរគប់រប ូ រតូវករ ជធមមជតិ’’ ’’ខជ ំុ ញ អន ករតួតរតេពលេវល ែដលមិ នែមនរតូវបនេពលេវលរគប់រគងេនះេទ’’ ’’ខម ំុ ញ ិ នធលប់េធវេ រឿងអវី មួ យែតមនក់ឯងេទ គឺអី វ ែដលបនសេរមចេជគជ ័យកនុងរបេទស េនះគឺេកតេទបងេដយសរកិច ចសហរបតិបតតក ិ រទងអស់ ំ ’’
129
’’វជករពិ តថពួ កេយងឈនះរល ់សរងគមរបស់េយង ប៉ុ ែនតេយងបនចំណយសំ រប់វ ដូេច នះេយងមិ នរតូវករេជគជ ័យតេទេទៀតេទ’’
’’វមិនមនេរគះថនក់េចទេទបងេរចីនេទចំេពះខេំុ ញ ទកនុងករេធវក ច ិ ចករសធរណៈ
ជមួ យេបះដូងរបស់ខជ ំុ ញ ំនស ួ េអយកបល េហយនរណែដលមិនេចះយំែរសកជមួ យ េបះដូងរបស់េគេទេនះក ៏មិ នេចះេស ចផងែដរ’’
័ ’’វយចំ នស់គដ ឺ ូចជយនតេហះមួ យែដលកំពុងេហះេហរឆលងកត់ពយុះមួ យអញចឹង េហយេពលែដលអន កេនកនុងេនះ អន កមិ នអចេធវអ ី វ បនទងអស់ ំ ’’ ’’អន កមិ នអចនិងមិ នចបច ំ ់ ពយយមលុបបំបត់អតីតកលេនះេទ គឺេដយេហតុថវមិនសកតស ិ មនឹងេពលបចបបនន ’’ ុច ’’ទុទដ ិ ិន ឋ យ ិ មគឺជភពេឆ តឆយែដលជនជតិជីប វ មិ នអនុញ ញ តេអយទក់ទញ ពួ កេគជដច ់ខត’’ ’’ជនជតិេអសុីបអចរត់េទកន ់របេទសេអសុីប ជនជតិសី ុរអ ី ចរត ់េទកន ់របេទស សុីរ ី ឯកែនលងែតមួយគត់ែដលពួ កេយងអចរត ់េទកន ់គឺកុងសមុ ន រទ ដូេច នះមុ នេពល េយងរត់េហចណស់ក ៏រតូវែតរបយ ុទ ធសិ នែដរ’’
130
’’រដឋភិបលសូេវៀតគឺជរបបែដលរបកដនិយមបំ ផត ុ កនុងពិ ភពេលកែដលគមន ឧតតមគតិ’’
’’របវតតជ ិ ទូេទៃនសិ លបៈទំេនបគឺជដំេណរេរឿងរបស់ជនសមញញ ៗែដលពួ កេគមិ ន បនចប់អរមមណ៍តមដន ពី អី វ ែដលពួ កេគកំពុង េដះរសយររឺ បឈម ជមួ យ’’ ’’វមិនមនអវី ខុសគនេទរវងអន កែដលបនសេរមចចិតថ ត នឹងបញូ ច នអន កដ ៏ៃទេទ សមលប់េគ គឺដូចែតគន េហយជួនកលវអរកក់ជងអន កេទសមលប់ផង’’
’’ែឆកែដលេដរញប់េជងេនះ គឺរបែហលជវរកេឃ ញឆអឹងេហ យេម លេទ’’ បីទទួលបនេជគជ ័យ រសតីរតូវែតបំ េពញករងររបស់ខនេអយបនលអ ’’េដម បំផត ុ ួល ជងបុរស’’
’’មិ នរសស់សអតគឺជពរមួ យដ ៏ពិ តរបកដ វជំរញ ុ េអយខអ ំុ ញ ភិវឌឍន ៍ធនធនខងកនុង របស់ខ ំុ ញ រសីសអតមនពិ ករភពមួ យែដលរតូវជំនះ’’
’’វគមនអវី សងស័យេទែដលពួ កបុ រសៗែតសតីបេនទសេរចីនជងសរេស រ សភវគតិ ិ គឺមិននិយយសតីអី វ ទងអស់ របស់េគគឺករសតីបេនទស េប សិនជេគេពញចិត តវញ ំ
ិ ចបស់ជរកេរឿងេឈលះទងមិ ែតេប មិនេពញចិត តវញ ំ នសមេហតុសមផលមិនខន’’
131
’’េយងមិ នេរតកអរនឹងជ ័យជំនះេទ េយងេរតកអរេពលែដលកបបសរបេភទថមី ី ុី រសែអល’’ រតូវបនដ ំ និងេពលែដលសតរប៊ូរេី ចញផកកនុងទឹកដអ
’’េយងមិ នេធវេ អយចលនេយធលូតលស់េទ េយងេធវវ េរពះែតេយងចបច ំ ់ េហយអរគុណរពះជមចស់ែដលេធវេ អយពួ កេយងមនសមតថភព’’ ’’ជនជតិជី ប វ ពួ កេយងមនសរសតវុធអថ ៌កំបងមយ ំ ងកន ៉ ុងកររបយ ុទ ធរបស់ពួកេយង ជមួ យរកុមរបេទសអរ៉ប់ គឺពួកេយងគមនកែនលងេផសងែដលរតូវេទេនះេទ’’
ឹ ែដរថេតរសតីលជ ’’មិ នដង អ ងបុរសេនះខម ំុ ញ ិនហ៊ នសននដ ិ ឋ នេទ ប៉ុ ែនតចបស់ណស់ ពួ កេគមិនអរកក់ជងេនះេទ’’
’’ករេដះែលងរសតីគជ ឺ េរឿងលងីេលងខលងណស់ ំ ែដលវជករេរសេអ ងរបឆ ំងរបស់ ពួ កបុ រសៗ ពួ កេគមិ នអចផតល ់កំេណតេអយកូន េហយវទំនងជគមននរណមនកេ់ ធវេ រឿងអស់ទងេនះេទ’’ ំ ’’អន កនឹងមិ នអចែសវងរកៃដគូដ ៏លអមនក់បនេទ េបមនែតករមិនអនុេរគះេនះ’’
132
ចុតហមយ
កូនតូចរបស់ប៉ កូនេកតកនុងរតកូលសតុកសតម ភ
កូនមនរថយនតជះិ មនអហរសំ បរូ ជវី ជតិ
ិ ដល ់ រស់េនកនងលំេនដឋន ទទួលបនករអប់រដ ំ ត ុ ែដលមនផសុកភពត ំងពី កន ូ េនតូច
ិ កូនមន ែតេបកន ូ េកតកនុងរតកូលរកីរកវញ
កតពវកច ិ រច គន់ែតជអនកដ ំបណុ ត ះវែតប៉េុ ណ ណ ះ
133
134
ិ សរសតបណតះេកមង វធី ុ េយងមិ នបេនទសដូនតរបស់ពួកេយងេទ ទំលក់
េអយរស់េនេល ទក ឹ ដីដ ៏រកខសត់មួយេនះ
ដូចជែរ៉ ដីសំបូរជីវជតិ ៃរពេឈ
ែដលគត់បនយកពួ កេយងមក សឹ ងែតគមនេសះធនធនធមមជតិ
ិ ទឹក................ ែតែបរជអរគុណពួ កគត់េទវញ
ែដលបនដក់លំហត់ដ ៏លំ បកមួ យេនះេអយពួ កេយងេដះរសយ។ និយយេទ េប សិ នណជគមនលំ ហត់ដ ៏សមុគសមញែបបេនះេទ េមល៉ះមិ នសមភពឆលតេវៀងៃវលំ ដប់ ខ ពស់ជងេគេលេលក មិ នអចធលក់មកេលជនជតិជីប វ ពួ កេយងេនះេទ។ អន កអចេរជីសេរស បនថ
អន កនឹងកលយជអន កមនេបសិនណអន កេរជីសយក
ិ ជអន កផលិត រឺមួយវញេទៀត អន កនឹងកលយជអន ករកេបសិនណអន កេរជីសយកជអ្នក នក ទិញ។
េដយសរទសសនៈេនះេហ យេទបពួ កេយងេរជីសយកជអន កផលិត
េយងផលិតអវី ?
គមនអី េរកពី ផលិតផលកសិ កមមេទ
េតពួក
ផគតផ ់ ង គ ់ករហូបរបស់ខនេអយ ួល
បនរគប់រគន ់សិ ន ខណៈែដលសរតូវេនជុំទស ិ ចវយសន ំ ធ ប់រគប់េពលេវលែបប
ិ ថ េធវក េនះ សួរបកមកវញ សិ កមមេដយរេបៀបណេទ េបដីេយងតូច ឯជីវជតិ
ិ រឹតែតខសត់េនះ។ Openyourmind េបកេបះដូងរបស់អនក ជពកយទី១ ក ៏គមន ទឹកវញ
េដះរសយបញ ែដលពួ កេយងនឹកដល ់ដំបូងេគ មុ ននឹងចប់េផតម ហ អវី មួ យ។ េដយសរែតជួបរបទះភពេតកយ ៉កែបបេនះេហ យ
េទបករយកចិតទ ត ក ុ
ដក់ របិតេរបៀង សនសំសំៃច ពិ នត ិ យតមដន ែថទរតូ ំ វបនេធវេ អយចំេរន េទបង។ អន កដឹងេទថ
េយងចត់ទក ុ រល ់រុកជ ខ តិែដលពួ កេយងបនដថ ំ
ិ ញ ណ វមនវ មនវញ
Sensitive េបវខឹងវអចនឹងមិនសុីចណ ំ ី េបវឈឺ មិ នយកវេទមនរ ី ទ េពទយទន ់េពល េទវអចនឹងងប់បន។
ិ មួ យអញចឹងែដរ ដូេច នះទុកពួ កវដូចជជីវត
បណ ត លពួ កេគេដយរេបៀបណេទប ័ េពលេគចំេរនវយេទប ង។
គពរ ំ
បណុ ត ះ
ទញបនអតថរបេយជន ៍ជអតិបរិមេរកយ
135
ិ មតង គឺករបណតះ ចប់រតឹមហង នឹ ចុះពី រក ុ ជ ខ តិ ឥទបូវងកមកនិយយពី មនុសសវញ ុ
ិ កូនេចវញ េយងដូចជធលប់បនលឺថ របេទសកមពុជអន កមនសុភសិ តមួ យនិយយថ “ទំពង ំ សនងឬសសី”
ណស់។
េតែមនឬេទ?
ពួ កេយងបនពិ ចរណរួចេហ យវមនន ័យលអ
សរមប់ពួកេយងមនខ លះែដរ
ែតដូចជមិ នសូវជលអអញចឹងេសះេទបយ
ឹ ថដូនតអន កជមនុសសមនចំេណះដឹងេរជរជះយ ៉ងណេទណ៎ មិ នដង នូវគតិលៗ អ ែបបេនះ។
បនជបនសល ់
សុំេទសេយងដូចជនិយយេរចីនបនតច ិ េហយ
អញចឹងសូម
ិ មតង ថេតគត់មនមតិ បញចប់រតឹមហង នឹ ចុះ រួចសូមផតល ់ឱកសេអយអន កសរេសរវញ យ ៉ងណែដរ? សូមអេញជញ!!!!!!! អរគុណ! សូមេឆលយតបនឹងសមតីខងេលបនតច ិ រតង ់ពកយថ “ទំពង ំ សនងឬសសី” ជករពិ តណស់ វមន ែមន េហយនិយយេពញៗមតព ់ ី មនក់េទមនក់សឹងែតថកូន េកមងក ៏ចែដរ ំ អតថន ័យរបស់វេសមនង ឹ “រលកេរកយរចនរលកមុខ” គឺថអន កែដលនឹង មកជំនស ួ មនុសសចស់រតូវែតេកមងជំនន ់េរកយ។
របជពលរដឋនយ ិ មបរិេភគទំពង ំ ណស់ េតរតូវេធវខ នយ ៉ងណ ួល
ែតបញ ជ ក់ថ
េនរសុកែខ មរេយង
កតតេនះេហយជហនិភយ ័ សរមប់ឬសសី
បីកេុំ អយរកុមមនុសសទងេនះអចចូ េដម ំ លកតយ ់ កទំពង ំ
របស់ខនយកេទឆី បន? រតូវដុះេចញនូវបនលខវត់ែខ វង រចេងងរចងងជឧបសគគដល ់ ួល
អន កែដលប៉ ងមកកត់ឬមួ យក ៏.......(គិតបនតច ិ ) ចុះេប អញជឹងៗ េតទព ំ ង ំ ទងេនះនឹ ំ ងដុះ ធត់យ ៉ងេម៉ ចេទេទ។
ដូេច នះេហយវទមទរនូវដំេណះរសយ១ែដល
េពញេដយយ ុទ ធសរសត
គមនរបជរបិយែតមនរបសិ យែតមនរបសិ ទភពខ ភ ិ ធ ពខ ពស់”
ធលប់លឺេគនិយយេទថ
“មនុសសឆលតេរៀនពី បទពិ េសធន ៍អន កដ ៏ៃទ
“ឆលតេហយ
កនុងករេដះរសយ
ិ តតេិ នះ វគឺករសិ វប ករសិ កសេរៀនសូរត ែដលជជំេរសទី១េហយចុងេរកយេគបងអស់ែដរ។ ែតេរៀនពី បទពិ េសធន ៍ខនឯងប៉ ុេណណះ ួល បនផង”” ពិ េសធន ៍ខនឯងក ៏េរៀនមិនបនផង ួល
ឯមនុសសលងង ់ច ំ
ិ ចំែណកមនុសសមហលងង ់វញសូ មបីែតបទ
ដូេច នះបទពិ េសធន ៍ែដលនឹងរតូវេរៀនសូរត
រតង ់េនះជបទពិ េសធន ៍ៃនករបណុ ត ះបណ ត លកូនេច។
136
យកមកពី ណ?ពី សសន
ធំៗេល េលក
ែតសូមេលកយកមកពី សសនែត៣េទ
េពលេវលរសវរជវមនកំណត់
ប៉ុ ែនតមិនថវេី ទ
អចេធវក ររសវរជវបែនថមេដយខនឯងបនេរពះ ួល អន កែដលសួរេគនឹងទទួលចេមលយ
មូ លេហតុេដយសរែត
េប អនកទងអស់ ំ គនចង ់ដឹងបែនថម “អន កែដលែសវងរកេគនឹងជួប
អន កែដលេទេគះទវរេនះទ រេនះទវរនឹងេបក”
“someone
seek found,ask received, knock the door it will open”។ open” ខងេរកមេនះ ជេមេរៀនសេងខប សតីពី ករទូនមនរបស់សសននីមួយៗ
ិ ស អំ ពី វធ ី រសតកុងករបណ ន ត លកូនេច ុ ត ះបណ
ែដលដករសង ់េចញពី េសៀវេភ៣កបលេផសងគនវមនដូចតេទេនះ ៖៖៖៖៖
េយស៊រូ គឹះ
សមណេគតតម
ជូដ
ិ សរសតរបស់អនកកន់រគឹះសសន ១.វធី ិ ស វធ ី រសតៃនករចិញចឹមបីបច ់កូនេច េអយពួ កេគមនសុភមងគល និងផសុខ ភពលអ
គឺជេមេរៀនែដលមិនរតូវបនបេរងៀនេទដល ់ឪពុ កមតយភគេរចីនេនះេទ។
អន កនឹងបនដឹង និង ែសវងយល ់បែនថម ពី រេបៀបៃនករបណុ ត ះបណ ត លកូនេចែដល 137
របសចកករបំ បក់ទក ឹ ចិតេត កង ម េអយពួ កេគមនករី ត សលញ់ ចំេពះរគួសរ សងគម ជតិ
ជពិ េសសពី រេបៀបៃនករជួយពួ កេគេដះរសយភពរកចិ ំ តត
ទុករខ ពួយរបច ំ
ិ តតផ ិ រស់េនរបស់ពួកេគ។ ករចិញចឹមកូនគួរែតជករកំសនត ៃថង និងវប ិ ូវចិ ល តក ត ុងជ ន ី វត មួ យ
េហយេគលករណ៍ៃនករចិញចឹមកូន
រតូវែតអចធនបនថ
ពួ កេគមន
សុភមងគល កតរី សលញ់ និងមនរបេយជន ៍ជសមជិកដ៍មនតំៃលមនក់េនកនុងសងគម ែដលេគកំពុងរស់េន។
១. រស់េនជមួយគនេដយរេបៀបណ កូនមនុសសមិនែមនជកូនែឆកេទ
ពួ កេគមិ នរតូវបនបងវឹកដូចែដលេយងបងវឹក
ែឆកេនះេទ។ មនុសសជមចស់ែឆក ពី េរពះមនុសសមនករសេរមចចិតផ ត ទ ល ់ខន ប៉ុ ែនត ួល ិ គមនេទ។ សតវែឆកវញ
បងហត់េគ
រគប់រគងេគេនះអន កនឹងបត់បង ់កតរី សលញ់ ពី េគ
េហយអន កនឹងបត់បង ់កូនជេរៀងរហូតេប សិនណអន កពយយមរគប់រគង
និងេធវជ
មចស់េល េគ។ វជករពិ តណស់ថ អន កនឹងរបទះករលំបកពិ តៗ េបសិនណកូន របស់អនករតូវបនបងវឹកហត់ រួចេទេហយេនះ។
រគប់រគង
បញ ជ
សូមកុេ ំ ធវជ មចស់េលពួកេគ
ិ សធភពជមចស់េលខនឯង បដេ ួល
េពលេនះេគនឹងកលយជមចស់េល
ខនឯងរគប់ េពលេវល ជឧទហរណ៍េនេពលែដលេអយអវី មួ យេទកូន េនះវជ ួល
របស់កន ូ េហ យ
វមិនែមនជរបស់អនកេទៀតេទ
េលង........រតូវែតសថិតេរកមករចត់ែចងរបស់េគ
សំ េលៀកបំ ពក់
េរគឿងេកង ម
េទះបី ជេគចង ់ែហកសំ េលៀក
បំ ពក់េចល កច ់កេភល ំ ង បញ់ ទឹកេចល.......វមិនែមនជេរឿងរបស់អនកេទៀតេទ ជក់
ិ មួ យេទពួ កេគ ែសតងអន កបនេអយជីវត
ដូេច នះវជរបស់ពួកេគ
អនុញ ញ តេអយ
ពួ កេគេម លករខុសរតូវ ចត់ែចង សេរមចចិត ត គឺជេរឿងដ ៏រតឹមរតូវមួ យ។ ចទុ ំ កថ
េគនឹងេធវក រតស៊ូរបឆ ំង េដមបី “ភពជមចស់” របស់េគ េរពះវជកតពវ កច ិ ចែដល
138
េគរតូវេធវ កនុងនមជមនុសស។ “ផតល ់េសរីភពដល ់កូន មនន ័យថផតល ់េសរ ីភពដល ់ ខនឯង ួល
បរិចចគភពជមចស់េទេអយកូន
មនន ័យថផតល ់ភពសុខសនតដល ់ភព
ជមចស់របស់កន ូ ”។ ២. សិ ទ ធកនងករចូ លរួមលះបង ់របស់កន ូ ុ អន កគមនសិ ទ ធរបែកកចំេពះសិ ទ ធកនុងករចូលរួមបរិចចគរបស់កន ូ អន កេទ។ ឪពុ ក
ិ មតយជទូេទេរចីនែតេធវក របរិចចគេរចីន ជជងកូនបរិចចគមកវញ លកខខណ ័ ឌ ែបប េនះេហ យេធវេ អយពួ កេគមិនសូវសបបយចិត តេទបយ។ ៃនករបរិចចគរបស់េគ
េហយេបវមិ នបនសេរមចេទពួ កេគនឹងមនកំហឹង
សអបេ ចប់េផតម ់ ខម ព ឪពុ កមតយរបស់េគ។ បរិចចគមកេអយអន ក
ពួ កេគពយយមបេងកនកំរត ិ
អន កចបច ំ ់
អនុញ ញ តេអយកូ នចូលរួម ត
អន កមិនអចបញ ជ េគេអយបរិចចគេនះេទ
បងគប់េអយេគលងចនរួចេហ យគិតថេនះជករបរិចចគេនះេទ។ េធវក របរិចចគ
េហយ
តមរយៈករពយយមេធវេ អយមតយសបបយចិត ត
អន កមិនអច កូនមនកែ់ ដល េដយេគនឹង
បងហញតមសកមមភពមួ យចំនន ួ ដូចជរេអយម ំ ត យេម ល េលកទឹកែតជូនមតយ ហុច េនះហុចេនះេពលមតយកំពុងេធវម ូប ហ េធវរ តប់តមកិច ចករផទះែដលមតយធលប់េធវ េហយ
េប សិនជមតយរពេងយកេនតយ នឹងទេងវអស់ទងេនះ ំ
បងអក់ករ គត់បនចប់េផតម
បរិចចគរបស់កន ូ េហ យ។ កូននឹងគិតថខនមិ នែមនជចំែណកមួ យៃនរគួសរេទ េរពះ ួល
េគមិ នអចចូលរួមបរិចចគសរមប់រគួសរ។
កូនមនភរកិច ចផតល ់េអយអន ក
េគអច
េម លែថទអន ំ កបន មិ នែមនជករសែមតងេទ ែតវជករពិ ត ដូេច នះអន ករតូវែតអត់ ធមតស ់ ងកតច ់ ត ិ ត
អនុញ ញ តេអយខនឯងរតូ វបនយកចិតទ ត ក ុ ដក់ពីេគេដយេជៀសវង ួល
ករសែមតងអរមមណ៍ធុញរទន ់ជដច ់ខត។
139
៣. េដះរសយជមួយនឹងកតរី បថនរបស់កន ូ ិ បងខប ំ នែដររ ឺេទ ឺេទ? ? េតកន ូ អចសេរមចបនេជគជ ័យេដយមិនមនករបងខត េប សិនណអន កចង ់េអយកូនេចះេលងឧបករណ៍តរនតី េហយេអយេគេទេរៀន េលង េដយមិ នបនពិ េរគះេយបល ់ជមួ យេគជមុនសិ នេទ េនះសមតថភពកនុងករ
េលងេភលងរបស់េគនឹងមិនមនកររីកចំេរនេទបយ។ ករសួរចិត តេគ ថេតេគេពញចិត ត សុខរពមេលងេភលងែដររអ ឺ ត់េនះ គឺជេរឿងែដលចបច ំ ់រតូវែតេធវខ នមិ នបន។ ជឧទហរណ៍េបកន ូ អន កជេកមងខូច ខល ិ ជ េរៀន េហយអន កបញូ ជ នេគេអយេទ
សលេយធ េដយគិតថករបងខំេគែបបេនះនឹងេធវេ អយេគែកែរបបន វគឺជករ
ិ េទ។ យល ់ខុសមួ យេទវញ
កូនគួរែតបនសួរពី ចំណង ់ចំណូលចិត ត
បញូ ជ នេអយេទសិ កសែសវងយល ់ពី អវី ែដលជករចូលចិតរ ត បស់េគ
េហយរតូវបន េដយែតងែត
ពី សំណួរមួ យេនះជនិច ចថ “េតមិនមនករងរអវី មួយែដលកូនចូលចិត តេធវេ ទ ចប់េផតម
រឺ?” “Isn’t there anything you would like to do?”។ do?” ជទូេទអន កដឹងេទចំេលយរបស់ពួកេគ
ិ ថ គឺអី វ គឺគមនេទ ដូេច នះកុទ ំ ន ់បងខំេអយេគគិតសេរមចចិតភ ត ល មៗអី របប់េគេទវញ
បីដង ឹ ថ កូនអចជែជកសួរនខំ នឯង មិ ត តភ័រកត រឺមួយនរណែដលកូនទុកចិតប ត ន េដម ួល
ខនកូ ិ ចករអវី ែដរ។ ួ ល នមនចំណូលចិតេត លកច
េឃ ញេហ យរបប់អនកថ
ជចុងេរកយ
ិ េូ នះ េគចង ់កលយជគីមីវទ
េនេពលែដលកូនបនគិត
វមិនចបច ំ ់មនអន កបញូ ជ នេគ
េអយេទេរៀន េអយេគខិតខំអនេសៀវេភ និងគមនអន ករអ៊ូរទេរចី ំ នេនេពលែដល េគេធវេ អយខូចខតរបស់របរេនកនុងមនទរ ី ពិ េសធន ៍ែដរ គមនេទអន កែដលមកបងអក់
េសចកតរី បថនរបស់េគ អន កគិតេទេម ល េតលទ ធផលវនឹងេទជយ ៉ងណ? មនុសសនឹងអនុញ ញ តេអយអន កយករបស់អីវមួយពី េគបន
លុះណែតអន កយក
តមរេបៀបសមរមយ និងមិនេធវេ អយេគអក់អន ់ រឺរកចិ ំ ត។ ត េហយមេធយបយែដល នេអយកូ ំ នកលយជមនុសសេលភលន ់ និងអតមនិយម
140
គឺបណ ត លមកពី អនករបឆ ំង
នឹងបំណងរបថនរបស់េគ អន កដ ៏ៃទ។ ណស់
និងបងគប់េអយេគេធវក រលះបង ់របស់របរខនេអយេទ ួល
ឪពុ កមតយជទូេទកំរនឹងេធវក រសកសួរេយបល ់ពី ករី ត សៃមរបស់កន ូ ៗ
ពួ កគត់េរចីនែតនិយយេរចីនេទេលអី វ ែដលកូនមនរសប់ ដូចយ ៉ងបំណិន
ិ របសប់ផទល ់ខន ិត ៗ អ របស់កន ូ េទវញ ែដលវមិនបនេធវេ អយ ួ ល និងគុណសមបតល
ិ ។ កូនរីកចំេរនេទ ែតែបរជេធវេ អយេគទំេរស អំ នួតេកអងកអងនឹងខនេទវ ញ ួល កូនេកមង
មិ នចូលចិតេត អយនរណចងអុលេអយេធវេ នះេអយេធវេ នះ
គមនករសុំេយបល ់េទ េគេពញចិត ត
ប៉ុ ែនតរបសិ នជអន កអចនិយយជមួ យេកមង
មនករចុះសំ រង ុ
និងមនទំនក់ទន ំ ងលអជមួ យេគេនះ
េអយេគេធវអ ី វ ៗរគប់យ ៉ងបនទងអស់ ំ ។ កំពុងេធវេ ទ
កុេ ំ រជៀតែរជក
េដយ
េហយកលេប អន កអចេរបី
បេណ ត យេអយេក មងៗេធវន វូ អវី
ែដលេគ
និងមិនរតូវពយយមរគប់រគងេគជដច ់ខត
េនះគឺជ
ចិតស ត រសត។ យល ់រសបេទថ េក មងគមនកតពវ កច ិ ចនឹងផលស់បូ តរករគិត ករងរែដលខន ួល
កំពុងេធវេ ទបយ
ប៉ុ ែនតពួកអចេប សិនជមនទំ ទំនក់ទំនងលអ
មិ នែមនេដយសរករ
បញុ ច ះបញូ ច លេទែតទំនក់ទំនងលអ។ ៤. អនុញ ញ តេអយកូនកន ់ករងរផទល ់ៃដ គមនអី សងស័យេទថ ពលកមមេលកម ុ ររតូវបនចត់ទក ុ ថបំ ពនចបប់ ដូចយ ៉ង េកមងេធវក រហួសកលង ំ ជបុ ពវេហតុេធវេ អយ ករលូតលស់រប ូ រងកយ ចិតគ ត ន ំ ត ិ និងចំេនះដឹងរបស់េកមងរតូវបនរងសទ ំ ះ។
េនទីកែនលងណែដលមនករបំ ពរបំ ពន
ចបប់េលករណីែបបេនះ វនឹងមនកររបឆ ំងទមទរជក់ជមិ នខន េហយចបប់នង ឹ រតូវបនអនុមត ័ េទបងេដមបីបងករេកមងៗពី ករបងខំេអយេធវក រងរធងន ់ធងរទងេនះ។ ំ
ករបងខងកូ ំ នមិ នេអយេធវក រងរ េហយជពិ េសសករហមឃត់េកមងជំទង ់ៗ
ិ េដយខនេគផ មិ នេអយែសវងរកផលូវជីវត ទ ល់ ួល
141
រករបក់ចណ ំ ូ លេដយខនឯង ួល
បេងកត
រគួសរផទល ់ខន ួល
វនឹងេធវេ អយពួ កេគមនអរមមណ៍ថពិ ភពេលកេនះមិ នរតូវករ
របកួតរួចេទេហ យ។ េក មង េគេទ មយងេគបនបត់បង ៉ ់េជគជ ័យមុនេពលេគចប់េផតម
ពិ តជចង ់េធវក រណស់
េនេពលេគមនអយ ុ៤
រឺ៥ឆន ំ
េគែតងទទូចឪពុ កមតយ
របស់េគ សុំជយ ួ េធវក រេនះេធវក រេនះ យកសំ រមចក់េចល លងចន.......... េហយ ជករលអ
ឪពុ កមតយរតូវែតអត់ធត ម ទ ់ ទួលយកករជួយេរជមែរជងេនះ
បីេលក េដម
ទឹកចិតក ត ន ូ និងេអយេគសេរមចបននូវបំ ណងសេរងគះរបស់េគផង។ បចបបនន ុច
េក មងរតូវបនអប់រម ំ ិនេអយេធវក រងរអវី េទ
ដូេច នះេគនឹងទទួល
អរមមណ៍ថដូចជមិ នរសណុកចិតេត សះ មិ នចបស់ករេជឿជក់េលខនឯង េនេពល ួល
័ ំទង ់ េគរតូវបនបេញជៀសពី េគទទួលេធវក ច ិ ចករអវី មួ យ។ េពលេគឈនចូលដល ់វយជ របេភទករងរែដលេបកៃដេអយេគទិញសំ េលៀកបំ ពក់ជេរចីន ភ័រកតែដលរតូវដងរតូវែផលនង ឹ េគេទ
និងរប់អនមិត ត
វេធវេ អយេគគិតថខនឯងដូ ចជមនុសសេរក ួល
បំ ផលញសងគម។ សងគមមនក់អញជឹង មិ នេនកនុងសង គម េគក ៏ចប់េផតម
៥. េដះរសយនឹងករអក់អន ់ចិត ត និងេរគះថនក់ជអកុសល េនទីេនះ
ិ ស វធ ី រសតជេរចីននឹងរតូវបនផតល ់េអយឪពុ កមតយសរមប់េរបីកុង ន
ិ ពី របួ សសនម ជមងឺដំងកត់ ករភ័យតក់ ករជួយកូន េអយឆប់សះេសបយេទបងវញ សលុត
ិ តតផ និងវប ិ ូវចិ ល តត
ដូចកូនៗែតងែតជួបរបទះជញឹ កញប់កុងកំ ន ទបុងេពល
លូត
័ លស់ចេំ រនវយរបស់ េគ។ បេច ចកេទសសំ ខន ់បំ ផត ុ ែដលរតូវបនចត ់ទុកជ ភនក់ងរ ពយបលេរគពួ កេគេនះ គឺកររបរស័ កររបរស័យទក់ទងផ យទក់ទងផទ ល ់រវងឪពុ កមតយជមួយនឹងកូន។ សកមមភពមួយចំនន ួ រ៉យរ៉បខ ់ ងេរកមេនះ
ចត់ទក ុ ជឧបករណ ឧបករណ៍សេរងគះ ជ
សកមមភពែដលទទួលរ៉ប់រងកនុងករជួយបុ គល គ ណមនក់ េអយបនធូររសលពី បញ ហ
142
ី ។ េសហ មងថមៗ
ឧបករណ៍សេរងគះេនះ ះ
គួរែតេរបីបញ់ េឆពះេទេលករសេរងគះខង
ជមងឺដំងកត់ និងរបួ សេផសងៗ េហយវមនដូចតេទេនះ ៖៖៖៖ របួសកុមរភព
ិ ជ មនវធ ី េរចីនជួយកូនេនេពលេគេធវេ អយែបកកញចក់េនកនុងផទះ
រឺមួយក ៏
មុ តៃដនឹងកញចក់េនះ គឺថេបេគេនេកមងខេី ច នះ អនុញ ញ តេអយេគយំេអយអស់ចត ិ ត េទវជករេរសចេហ យ។ េនេពលកូនែរសកឈឺ ឪពុ កមតយែតងែតេរបីពកយេពចន ៍ លួងេលម ែដលកូនែតងលឺ ែតងសតប់រប់រយដងរួចមកេហ យេនេពលពួ កេគរតូវ របួ សរេបៀបៗេនះ
ហក់ដូចរំលឹកេគពី កររតូវរបួ សមុនៗអញចឹងែដរ
េបជករលអ
ពយយមកុ កុន ំ យ ិ យអី ិ កនុងករទំលប់ខនមិ ននិយយសតីេន យ លអជង។ វជករលំ បកបនតច ួល
េពលកូនរតូវរបួ ស
ប៉ុ ែនតមិនជករលំ បកេទសរមប់ករបនសុខំ នេអយេនេសង ៀម ួល
សងត់េនះ។ ជទូេទ េប មិនមនករនិយយអី េទេនះ េកមងនឹងយំេរចីនណស់២េទ ៣នទីប៉ុណឹ ងឈប់ ណ េហយ
េរកយមកេគនឹងឈប់យំ ញញឹ ម
ិ ជមិនខន។ េទសភពេដមមុនេពលេគរតូវរបួ សវញ
រួចេហ យនឹងរតទបប់
ទុកេអយេគយំ
េរបៀបបន
ិ ជ នឹងករជួយរំសយភពតនតឹងពី ករឈឺ ចប់អញចឹង េដយមិ នចប់ចេរបី ំ វធ ី ំ នយ ួ អី េផសងេទ។
និយយពី វេទេម ៎កូ េទេមលកូ ៎ ន
143
េប សិនណជេកមងមិ នឈប់ឈឺចប់េដយឯកឯងេនះេទ េគដែដល
េហយេប េគេនែតយំេទៀត
គឺេនែតបនតរង ់ច ំ
របែហលវបណ ត លមកពី វជរបួ សសនម
ចស់េរេទបងក ៏មិនដឹង (ឈឺ មធយមេទ សុំកេ ុំ អយលប់) ករណីេនះករផតល ់ជំនយ ួ ពិ ត ជមនតំៃលណស់។
សួរេគថ
“េតមនអវី េកតេទបងកូន?
រេបៀបេម៉ចេទ? របប់ប ៉ រម ឺ ក ៉ ម ់ កេម ល ៎”។ !!! េក មងែដលបងកករឈឺ ចប់េដយ ខនឯងគឺ រតូវែតបនទទួលករសេរងគះ ួល
េដយកររបស័យទក់ទងយ ៉ងសអិតរមួ ត
!!! បងកលកខណៈេអយេគពនយល ់ពី
ដំេណរេដមទងនូវអវី ែដលបនេកតេទបង
ិ ព ចត់ទក ុ ថជវធ ី យបលចិតស ត រសតមយង ៉
!!! និយយេទកន ់នរណមនកែ់ ដលបន ចប់អរមមណ៍សតប់េនះ នឹងេធវេ អយេកមង បនរសយករឈឺ ចប់ផូវចិ ល ត ត និងេធវេ អយ
ិ េគមនអរមមណ៍លអេទបងវញ
144
េតកន ូ រតូវរបួសេដយ
័តនេទកូ កូន ចងអលបង ហ ញកររបុងរបយ ័តនេទ ុ ឪពុ កមតយជេរចីនទមលប់របប់េទកូនថ “កុេ ំ ធវេ នះកុេ ំ ធវេ នះ រឺមួយកូននឹងរតូវ
េរគះ” “កូននឹងេរគះថនក់ េប សិនណកូនេនែតបនតេធវវ ” និងករទូនមនដ ៏ទុទដ ិ ិន ឋ យ ិ ម
ពី ពកយ ដ ៏េរចីនឥតគណន។ ពួ កគត់ក ៏េរបីរបេយគរប់ពន ់ផងែដរ ែដលចប់េផតម
“កុ”ំ “មិ ូ រតូវរបយ ័តនេលករ “មិនអច” អច” និង“របយ ័ត នខន” ន ួ ល ” កែនលងេនះែដលឪពុ កមតយរគប់រប
េរបីឃលអស់ទងេនះ ំ េហយេជៀសវងករេរបីវេអយបនតិចបំ ផត ុ តមែដលអចេធវ េទបន។
ិ េី ធវេ អយកូនមនសុវតថភ វមិនែមនជករលំបកេទកនុងករែសវងរកវធ ិ ព
ែដលអចេជៀសផុតពី ករេរបីករបងខងេដយសមត ំ ី មត ៉ ៗ ់
ិ ម ែណនពី ំ េហតុផលគឺជេរឿងវជ ជ នគួររបកន ់យក
កនុងករណីេនះករពនយល ់
ដូចយ ៉ងករបងហញថនឹងមនអវី
េកតេទបងេនេពលែកវធលក ់មកដី វនឹងផតល ់ជគំនត ិ ជងករែរសកេអយ “កុេំ ទ
ប៉ ះែកវ!!!! រឺដក់វចុះ!!!!”។
ិ រដ ៏ អកបបកិរយទន ់ភលន ់ សលូតបូត របស និងសេមលងតិចៗមួ យៗ ជកយវក
មនរបសិ ទ ធភពកនុងករបែងវរចិតក ត ន ូ េអយសតប់បងគប់
េហយេប នរណចង ់ទទួល
បនករេដះរសយយ ៉ងេជគជ ័យេលកន ូ េគរតូវែតពរងឹងសមតថភពបែនថមេលកតត អស់ទងេនះ។ ំ កំហឹង កូននឹងេរៀបរប់ពីរពឹត តករណ៍ៃនករសតីបេនទសែដលពួ កេគបនទទួល េប សិន ណេយងបនសែមតងជអន កសតប់យ ៉ងយកចិតទ ត ក ុ ដក ់
បេងកតរពឹតក ិ ត រណ៍េនះេទបង។
សួរេទកូនថ
េហយេលកទឹកចិតេត គេអយ
“មូ លេហតុអី វ បនជកូនមនអរមមណ៍
មិ នលអែបបេនះ?” រឺមួយក ៏ “េតប ៉ រឺមក ៉ ប ់ ននិយយអវី ខុស បនជេធវេ អយកូនទទួល
145
អរមមណ៍ែបបេនះ?”
ករសួរដូេច នះ
វនឹងជួយសរមលដល ់អរមមណ៍ម៉ួ េម៉
និងេធវ
ី ែដល េអយេចញមកេរកនូវអរមមណ៍តប់របមល ់ អនទះអែនទងរបស់កន ូ នេពលថមៗ
ិ ម ជវធ ី ួ យជួយកត់បនថយភពតនតឹងផលូវចិតរ ត បស់កន ូ មួ យកំរត ិ ែដរ។
េប សិនកូនកំពុងែតមនកំហឹង ទុកេអយេគខឹងចុះមិនអី េទ េទះបី កុងករណ ន ី
អន កគឺជជនរងេរគះកនុងេរឿងេនះក ៏េដយ
េអយេគបេញចញកំហឹងេនះេចញមក
ិ យ ៉ងឆប់រហ ័ស។ ផទយេទវញ ិ េរពះជទូេទវនឹងបត់រលត់េទវញ េបអនកពយយម ុ
ិ របតិកមមតប េហយេធវក រសងកតស ់ ងកិនេទេគវញ វនឹងេធវេ អយសថនករណ៍នឹងេទ
ជអរកក់ជងេនះ និងេនែតេកតជបនតេទមុ ខេទៀតមិ នងយចប់េទបយ។ ជករេធវ ី េកតមនថមពលៃនកររំសយចិត ត និងសថនភពរបេស រដូចេដមេទបងវញ
ខណៈ
េយងសុខរពមេអយកូនបេញចញកំហឹងរបស់ខនេអយអស់ េហយមិ នខរី ច បតិកមមតប ួល េទបយេនះដូចែដលថ “ែកវកំពុងេកតកុទ ំ ន ់ចក់ទឹករតជក់ចូលេអយេសះ” េអយេសះ”។ ករភ័យខលច េប សិនណកូនសថិតកនុងសភពភ័យខលច អនុញ ញ តេអយេគនិយយវេចញមក
េហយផតល ់េអយេគនវូ ករេលកទឹកចិត ត
ិ ស េរពះវជវធ ី រសតមនរបសិ ទ ធភពមយង ៉
កនុងសថនភពែបបេនះ។ កំដរកូន េអបរកេសប ផតល ់ភពកក់េកតេអយេគជមួ យនឹង
កតរី សលញ់ រហូតេគបនរគន ់េប រួចេទបសួរេគពី ដំេណរេដមទងែដលេធវេ អយេគ ភ័យខលច
េហយនិយយជមួ យេគពី េរឿងេនះចុះេទបងៗរហូតទល ់ែតេគែលងមន
អរមមណ៍ថេនភ័យខលចេទៀត រួចបែងវរេគេអយេទនិយយពី អនុសសវរយ ី ៍គួរេអយ ិ បីបនលបេ រីករយវញ េដម ់ គកុេ ំ អយនឹកេឃ ញដល ់េរឿងែដលគួរេអយភ័យខលចេនះ េទៀត។
146
េបកន ូ ខលចមិ នហ៊ នេដកមនក់ឯង កុេំ នបនតេអយករភ័យខលចេនះេនញ ុ ំញី េគ
េអយេសះ េដកកំដរជមួ យេគ េហយនេគជែជកពី ំ វរហូតទល ់ែតកនុងចិតេត គបន
ិ េី នះរតូវករេរបីេពលយូរក ៏េដយ។ ខណៈេពលសួរអំ ពី ករភ័យ រសយ េទះបី ជវធ
ខលចរបស់កន ូ េយងអចេរបីឃល “ដូចជ” ជ”។ េពលកូនរបប់ថេគខលចភពងងឹត សួរេទ
េគថ “េតមនអវី េទែដលមនលកខណៈដូចនឹងភពងងឹត?” ែដលករសួរែបបេនះវ ិ គេទេលករភ័យខលចរបស់េគ។ េធវេ អយេគវភ
របែហលជអន កមិ នបនទទួលនូវ
េជគជ ័យេទេនសំ ណួរដំបូង ប៉ុ ែនតេប អនកពយយមេដយអត់ធត ម ់ េនះអន កនឹងទទួល
បនចេមលយឆប់ៗ ែដលរបប់អនកពី ឧបបតតេ ិ ហតុែដលកូនជំពក់ចត ិ ជ ត មួ យ េពលេនះ េហយអន កអចជួយេដះរសយកូន
េដយករនេគនិ ំ យយពី េរឿងរ៉វែដលបនេកត
េទបងទងរសុ ំ ង សតប់ទងអស់ ំ គន គិតទងអស់ ំ គន េដះរសយទងអស់ ំ គន។ ភពេសកេស េពលកូនកំពុងមនទុករខ ពួយ
ដ ៏របេស រគឺសួរេគថ ករចប់េផតម
“េតេគកំពុង
យំពីេរឿងអី ?” េហយេរកយេពលែដលេគេឆលយរួច សួរេគពី ដំេណរេរឿងេអយបន េកបះកបយ។ បនទប់មក េនេពលែដលកូនអន ់យំេហយ អន កអចសួរេគថ “េតកន ូ នឹងយំេរឿងអី េទៀត?”។
ករពិ តេទ
ករែដលបេណ ត យេអយកូនយំរហូតេគឈប់
(អស់ខយល ់) ជករជួយរគប់រគន ់មួ យរួចេទេហ យ ជពិ េសសេនេពលអន កជមនុសស ជំនត ិ នឹងកូន េគអចទុកចិត ត និងពំ នក់អរស័យបន។
កុហ ំ មឃត់េគមិ នេអយយំេដយេរបីពកយថឈប់ ឈប់យេ ំ អយេសះ។ រសយបុ ពវេហតុែដលបណ ត លេអយេគយំ
េដយករសួរពី អី វ ែដលបនេកតេទបង
េហយេអយេគនិយយវេចញេអយអស់រហូតទល ់ែតេគអស់រពួយ
147
េដះ
មនសំ េណច
ិ បន រឺក ៏ទុកេអយេគយំេអយអស់ចត វញ ិ តខណៈអន កកំពុងបេបសអែងអល រឺេអបេគ េនះ។ េទសៈកលៈេនះ មិ នចេរបី ំ ពកយសមតីអី វ េទ េរកពី អត់េអន។ ចិតរត សល េពលកូនមួ េម៉េកតរកហយប៉ ះមិ នបន េយងអចជួយេគបនេដយបែងវរសតិ
ី ែដលទក់ចត របស់េគ ដូចយ ៉ងនិយយេរឿងនិទនថមៗ ិ រត បស់េគ បងហញេសៀវេភគំនរ ូ រូបភព រឺក ៏របស់េលងចែមលកៗ.....ែដលវមនកររសូបទញណស់ចេំ ពះកូនតូចៗ។
ិ ច ី បិតែតេនះជវធ ថវត ី ស់ករ ំ ល ិ បនតច ិ ប៉ុែនតេគអចយកជករបន។ ចូរសេងកតថ េប កូនមិនសបបយចិតេត ទ
េនះវបញ ជ ក់ថេគកំពុងែតធុញរទន ់នឹងេរឿងអវី មួ យជមិ ន
ខន េហយេគកំពុងែសវងរកអវី ែដលថមី ប៉ុ ែនតេគេនរកមិ នទន ់េឃ ញេនេទបយ េនះ ិ េហយជឱកសែដលេយងអចេធវេ អយេគរីករយេទបងវញ
េដយករផតល ់េអយ
េគនូវរបស់អី វ មយងែដលទក់ ៉ ចត ិ ត រសស់រសយ......។ េប េនែតមិ នទន ់មនរបសិ ទ ធភពេទៀត
អន កអចេធវេ អយេគបនេសបយតម
េផសងេទៀតែដលេធវេ អយេគសវហប់មមួ ំ ន។
េពលែដលសគល ់ចិតេត គបនេហ យ
ឹកសច ់ដុំកយ ដូចករេលងកីទបចំបប់ជមួយេគ រក ករនេគមកបងវ ំ ឺ ៏លំ ហត់របណ េពលេនះេយងអចសួរេគបនខ លះៗ
ពី េរឿងសបបយៗែដលេគធលប់បនជួបកនលង
មក េហយចបស់ណស់េនរគដំបូងេគពិ តជសទក់េសទរកនងករនិ យយរបប់បនតច ិ ែត ុ
ី ទ សូមពយយមេលកទឹកចិតេត គបនតេទេទៀត មិ នថវេ
េនះចុងេរកយេគនឹងេរៀបរប់
េចញមកយ ៉ងេកបះកបយពី អនុសសវរីយ ៍ដ ៏រីករយ
ែដលមិ នអចបំ េភលចបនរបស់
ខនជក់ ជមិនខន ួល
េហយរំេពចេនះអន កនឹងេឃ ញចបស់នង ឹ ែភនកថេគបនរតទបប់
ិ េហយ។ មកសភពរសស់រសយេទបងវញ
148
“!!!” វេនមនករជួយេរចីនយ ៉ងេរចីនរេបៀបេទៀត ែដលេយងអចេរបីសរមប់ ជួយកូនៗបន
ី ង ជថមម ត េទៀត
ែដលអន កអចរសវរជវពី ឯកសរដ ៏ៃទេផសងេទៀត។
ចំណុចសំ ខន ់ធំៗែដលេរបីកងករេដះរសយជមួ យនឹងកររកចិ ំ តត ុន
និងរបួ សរបស់
កូនមនដូចជៈ ១.
ជួយេគតិចតួចបនេហ យចំេពះរបួសសនមរបស់កន ូ េប សិ ថតេនកនុងករច ំ
បច ់ រឺក ៏បេណ ត យេអយេគយំេអយអស់ចត ិ តគឺជករេរសច។
២. រំលឹកកូនពី េរឿងអតីតែដលបនេកតេទបង រឺក ៏េលកទឹកចិតក ត ន ូ េអយបក រសយេអយអស់េសចកតព ី ី អី វ ែដលបណ ត លេអយេគមិនសបបយចិត ត។ ៣. បេរងៀនកូនេអយចងចពី ំ អនុសសវរីយ ៍ដ ៏រីករយរបស់េគ
ិ ស ៤. េរបីករនឹកេឃ ញដល ់អនុសសវរីយ ៍ដ ៏រីករយ រឺវធ ី រសតដ ៏ៃទេទៀតែដល
ិ ។ អចទញរសូបេគពី សភពពិ បកចិត តេអយមកកន ់សភពធមមតបចបបនន វញ ុច ិ ព វធ ី យបលទងេនះនឹ ំ ងេធវេ អយកូនមនសុខភពលអ
និងមនសុភមងគលជក់
ជមិ នខន។ សូមបែនថមបនតច ិ េទៀត
ខងេរកមេនះជតរមែដលេគដក ់រសង ់េចញពី គមពីរ
ិ ច រគឹសតសសនជសេងខបេដយេរៀបលំដប់ពីអកសរ A-Z សតីពី វធ ី ញ ិ ច ឹ មបី បច ់កូន ៖៖៖៖ ១. េអយពួ កេគេជឿថពួ កេគរតូវបនករែថរកសពី រពះជមចស់ជនិច ច ិ ២.នពួ ំ កេគមករពះវហរ
៣. ជំរុ រញ ុ ពួកេគេអយមនេគលេដខ ពស់ ៤. អបអរសទរ រល ់ករទទួលេជគជ ័យរបស់ពួកេគ ៥. េលកតេមក ងរពះជមច ស់េនចំេពះមុខពួកេគ តេមកងរពះជម ៦. ចងចិេញចមដក់ អំ េព អរកក់ គមនសី លធម៌ េឃរេឃ េឃរេឃ កចសហវរបស់េគ
149
៧. ផតល ់កតរី សលញ់ េទពួ កេគ ៨. សតប់បញ ហ របស់ពួកេគ
កេនតយ ៩. មិនរពេងយ ចំេពះ ករភ័យតក់សលុតរបស់ពួកេគេនះេទ ១០. ១០. សបបយេរតកអរនឹងទទួលយកករសុំខមេទសរបស់ពួកេគ
១១. ១១. ជួយែថរកសជ ែថរកសជំហររឹងពឹ ង អង ់អច និងករេជឿជក់េលខនឯងរបស់ ពួកេគ ួល ១២. គំរល ូ ម អ ន ក់សំ រប់ពួកេគ ១២. េធវជ
១៣. ១៣. ចត់ទុកពួកេគជមិត តរបស់អនក
កេនតយ ១៤. ១៤. មិនរពេងយ ចំេពះសំ ណួរដ ៏គមនទីបញចប់របស់ពួកេគជដច ់ខត ១៥. ១៥. េបកចំហរពី ខនអន កេអយពួកេគេដញេដល េគេដញេដល ួល ១៦. ១៦. បួងសួងេអយពួ កេគេដយចំៗេឈមះ
១៧. ំ ូ លចិត តរបស់អនកេទកនងចិ ត តរបស់ពួកេគេអយបនឆប់ ១៧. បរញជបករចង ់បន រឺចណ ុ រហ ័សបំផ ុត
១៨. ំ ី ែដលពួ កេគរតូវករចបច ំ ់ ១៨. ចងចអវ
ិ ជយ ១៩. ួ សេរងគះេរសចរសង ់អន កដ ៏ៃទ ១៩. បងហញពួ កេគពី វធី ២០. ច ិ ចករងរេផសងៗ ២០. បេរងៀនពួកេគេធវក ២១. ២១. រតូវយល ់ថពួកេគេនេកមងេនេទបយេទ ២២. ិ យករនិ ២២. រតួតពិ នត យករនិយយសតី ពកយេពចន ៍របស់អនក ២៣. ២៣. ផតច ់ពួ កេគេចញពី ករេសពគប់ជមួយមនុសសអរកក ់ ២៤. ី ងឃឹមេជឿជក់ថពួ កេគនឹងេគរពសតប់បងគប់ ២៤. មនកតស ២៥. ២៥. របថនពរដ ៏របៃពពី រពះជមចស់ដល ់ពួកេគ ំ ូវពួ កេគេអយសលុងស៊បន ់ ង ឹ ករពិ តៃនគមពីររគិសសសន តសសន !!(ពិ !!(ពិ ចរណ)!! រណ)!! ២៦. ២៦. នផល
150
ិ សរសតរបស់ ២.វធី របស់អនកេគរពរពះពុទសសន ធសសន ធ រគប់េបះដូងរបស់េលកឪពុ ក និងអន កមតយទងអស់ ំ វមនេសចកតរី បថនដូចគន
បីសេរមចេគលបំ ណងេនះ វទម មួ យ គឺ “អនគតដ ៏រតចះរតចង ់សរមប់កន ូ ៗ” ៗ”។ េដម
ទរករលះបង ់េរចីនណស់ ទឹកចិត ត េពលេវល.........េប ពំ ុ ដូេច នះេទ លទ ធផលែដលពួ ក គត់នង ឹ ទទួលបន វនឹងផទុយពី កររំពឹងទុកជមិនខន។ កនុងេនះ ចំណុចសំ ខន ់មួ យ
ែដលមិ នអចអវតតមនបន
គឺករទទួ ករទទួលខុសរតូវ
វមិនចប់េទដរបណេកមងេនែត
រតូវបនបេងកតេទបង។ អន កមិ នអចគិតថ ករមនផទះរបណិតេន ែរគលអសរមប់េដក
ី ម ................. េខយ ន ទន ់េលមយសរមប់េកយ អហរសមបូរណ៍ជីវជតិ សំ េលៀកបំពក់ថៗ
វរគប់រគន ់សរមប់ករផគតផ ់ ង គ ់ដល ់តំរវ ូ ករកូនេនះ វគឺជករយល ់ខុសមួ យ របករ
សំ ខន ់ គឺជករបងហញផលូវពី សិ លបះៃនកររស់េន ែដលនេទរកអនគតរតចះរតចង ំ ់
ិ េទេទបជករសំ ខន ់េហយចំបច ់េនះ។ ដល ់កូនេទវញ
ខងេរកមេនះជេមេរៀនខ លះ
ែដលឪពុ កមតយទងទបយអចសិ ំ កសែសវងយល ់ េហយេរបីជរបេយជន ៍បន ៖៖៖៖៖៖ ១. ជរគូទម ី ួយរបស់កន ូ ឪពុ កមតយមិ នែមនមនងរថ ជអន កចិញចឹមកូនែតមយងេនះេទ ៉ ពួ កគត់ែថម
ទងមនងរជរគូ ំ កន ូ ៗែថមេទៀត ែដលរពះពុ ទ ធរទង ់មនដីកថឪពុ កមតយ គឺជរគូទ១ ី របស់កន ូ
ដូេច នះពួ កគត់រតូវែតរបកន ់ករណីយកិច ចរបស់ខនេនះេអយបនខ ជ ប់ខន។ ួល ួជ
រគប់សកមមភព ពកយសមតី ចរិយមយទ...............េអយដឹងខនឯងថគឺ ជរគូរបស់កន ូ ។ ួល ឪពុ កមតយរគប់រប ូ រសលញ់ កូនេច
េហយចង ់េអយពួ កេគខ ពស់មុខខ ពស់មត់
និងមិនែដលគិតប៉ ងេធវអ រកក ់េដយេចតនេល ពួកេគេទបយ ប៉ុ ែនតពកយចស់នយ ិ យ ថ “េបរសលញ់ រសលញ់ េគរកបី អន ករតូវចងពួ កវ េហយេបរសលញ់ កូន អន ករតូវទះគូទ រស 151
(េធវទ ណឌកមម)ពួ កេគ” េគ”។ ជឧទហរណ៍ េប េយងចិញចឹមេគរកបី រសលញ់ ពួ កវ េហយ
អនុញ ញ តេអយពួ កវេដរពសវលពសកលេនះ ពួ កវនឹងសុីបែនលបងករ និងរបស់ របរេនកនុងចំកររបស់អនកដ ៏ៃទ
ខូចខតអស់ទងេនះ ំ
េពលេនះេយងនឹងរតូវេចញៃថលចណ ំ យសងករ
ដូេច នះេហយចបច ំ ់រតូវែតចងពួ កវ។
េយងរសលញ់ ពួ កេគ
ដូចគននឹងកូនេចែដរ
ប៉ុ ែនតេយងក ៏រតូវសតីបេនទសពួ កេគែដរ
ែដលវមិ នមន
ន ័យថ ជករវយដំេគរហូតដល ់សលប់េនះេទ រគន ់ែតជទណឌកមមមួយែដលនពួ ំ កេគ ិ មុ នេពលពួ កេគផុងខនរបរពឹ េអយគិតសរេទបងវញ ត តកំហស ុ ដែដលៗ។ ួល ជដច ់ខត
មនក់ជមួ យកំហឹង
កុន ំ យ ិ យជមួយនឹងកំហឹងេអយេសះ េរពះករបេរងៀននរណ
មិ នែដលនឹងទទួលបនលទ ធផលអវី េទបយ។
រតូវនិយយជមួ យកតី
រសលញ់ េមតត អណិតអសូរ េទបជករលអ ដូចយ ៉ងរបប់កន ូ ៗពី អី វ លអ អវី អរកក់ របប់ពួកេគថប ៉ និងម៉ក ់រសលញ់ ចូលចិតម ត នុសសលអ និងមិនចូលចិតម ត នុសសអរកក់ េទ េពលេនះេបសិនកូនចង ់បនកតរី សលញ់ ពី ឪពុ កមតយ េគចបស់ជេរជីសយកជ មនុសសលអជមិ នខន។
មួ យេទៀត
ដូចជករវយដំមិនរបណីៃដ េឃរេឃដល ់កូន
បេញជៀសករដក់ទណឌកមមកន ូ េពលែដលខនខឹ ួល ង
និងគមនេហតុផល
វនឹងឆលុះបញ ច ំងពី ភពសហវ
ិ សកមមភពែដលនចិ ផទុយេទវញ ំ តក ត ន ូ េអយទទួលសគល ់កំហស ុ
ខនេទ បជកិច ចករែដលមនតំៃល ួល
របរពឹតក ត ហ ំ ស ុ ដែដលេទៀតេហ យ។
េហយពួ កេគនឹងេបត ជញេដយខនឯងថនឹ ងមិ ន ួល
រអ តូវទទួលបនករសរេស រទេងអ វ រកក់រតូវទទួលកររ ិៈគន”់”់ “ទេងវល
២. ករជះឥទព ិ ធ លេលបិតគមន(៍(៍ ចរិតមនតគនកនងវងសរតកូ ល) ុ ករបី បច ់រូបរងកយកូនគឺជេរឿងងយ
រគន ់ែតផតល ់ចំណីអហរេអយបន
រតឹមរតូវជករេរសច េហយេយងងយបងករពី េរគះថនកប ់ ន េដយេផតតករយកចិត ត ទុកដក់េល សរធតុ
ជីវជតិ........ែដលមនេនកនុងចំណីអហរទងេនះ ំ 152
ប៉ុ ែនតករ
ិ បី បច ់ចិតគ ត ន ំ ត ិ កូនវញ ក ៏ដូចគន គឺេយងរតូវផតល ់ចំណីអហរេទេអយចិត តរបស់ពួក េគ ជចំណីអហរែដលគមនជតិពុល និងមិ នបងកជមងឺដល ់ចិតរត បស់កន ូ ។ េប សិនណ េយងេម លរំលងកតតទងេនះ ំ េហយបណ ត លេអយជមងឺទងទបយេនរ ំ ុ ៃរ៉ ំ កុងចិ ន តក ត ន ូ
ិ ព េដយមិ នែសវងរកវធ ី យបលេនះវនឹងធងន ់ធងរេនៃថងណមួ យជមិនខន។
េតេយង
គួរេមលែថរកសចិត តគំនត ិ កូនចប់ពីេពលណ? ចូរចងចថ ំ
លកខណៈរគប់ែបបយ ៉ងេនខងកនុងចិតរត បស់ឪពុ កមតយ
គឺវជះ
ឥទព ិ ធ លជខលងេទេល ំ ចត ិ គ ត ន ំ ត ិ របស់កន ូ ដូេច នះេលកឪពុ កអន កមតយទងអស់ ំ រតូវដឹង ថ េនេពលែដលពួ កេគបនផតល ់កំេណតកូនេនះ វមនន ័យថពួ កេគមនអនុភព យ ៉ងខលងក ំ ល កនុងករគូសឆលក់កន ូ េអយេទជរូបភពែបបណមួ យបន។ មិ នថជករ
គិតែបបណ រឺមួយក ៏កររបកន ់អកបបកិរយ ិ យ ៉ងណ(លអរអ ឺ រកក់)របស់អនកេនះេទ
ិ និងចិត តគំនត គឺវេដរតួនទីយ ៉ងសំ ខន ់កនុងករសថបនជីវត ិ របស់កន ូ អន ក។ េនេពល
េយងេធវស កមមភពណមួ យជេរឿយៗ េនះវនឹងកលយជទនលប់ េរកយមកទនលប់េនះ នឹងកលយេទជឧបនិសស័យ បនទប់មកឈមេយងនឹងទទួលឥទព ិ ធ លពី ឧបនិសស័យេនះ េហយវនឹងៃច នអតតចរិតេយងេទជលកខណៈែបបណមួ យជមិ នខន។
េនះវដូចគន
េទនឹងរុកជ ខ តិមនែផលទងទបយែដរ ំ គឺមិនថរសជតិវែបបណេនះេទ(ែផអម លវីង ជូរ) វេនែតរកសរសជតិេដមដែដលពី រគប់រក ុ ជ ខ តិែដលេយងបនដេនះ។ ំ យ ៉ងេនះេហ យ
េទបគូរសករទងទបយែដលនឹ ំ ងបរមុងខនក ល យជឪពុ កមតយ ួល
េគេនះ រតូវយកចិតទ ត ក ុ ដក់េល ពុមៃ ព នអតតចរិត ចិតគ ត ន ំ ត ិ របស់ខន ួ ល បេញជៀសករឆលង េទកូននូវសនតនអរកក់ទងទបយ។ ំ េតមនដំេណះរសយសរមប់ពួកេគេទ? មន
ជដំបូង េរកយេពលកលយជបត រី បពនធគនរួចមក ករែកែរបចិត ត ជេរឿងសំ ខន ់។ ទង២ ំ នក់រតូវពយយមបេងត ក រគួសរមួយរបកបេដយសុភមងគល ចុះសរមុងគន ែដលអច
សិ កសបនពី ករបេរងៀនរបស់រពះពុ ទ ធៈ
153
១. មនជំេនឿសសន និងចរិតដូចគនៈ ទង២នក់ ំ មិនគួរជំទស់េទេលករេជឿ របស់ៃដគូេទ វជករយល ់េឃ ញផទល ់ខនប៉ ុ េណណះ។ ករណីេនះ េប ពួកេគមិនមន ួល មូ លដឋនរគឹះៃនជំេនឿដូចគនេនះេទ ពួ កេគចបស់ណស់មិនអចរស់េនជមួ យគនបន
យ ូរអែងវងេទ ជលទ ធផលជេមលះជេរចីននឹងេកតមនេទបង េហយគមនសនតភ ិ ព។ ជ
បីកររស់ចះុ ករលអ រតូវមនករែកសរមួលករយល ់េឃ ញេរៀងៗខនេអយសុ ី គន េដម ួល
សំ រង ុ គន។
២. មនចរិយមយទដូចគ ចគន ៈ ែបបបទៃនកររស់េន កររបតិបតតទ ិ េំ នៀមទមលប់
របៃពណីរតូវែតដូចគន េប សិនជមនករែខ វងគនពី ដំបូងេនះ ពិ តណស់នង ឹ មនករ សរមបខនៃនភគី មខងេអយចុះសរមុងនឹងភគីមខងេទៀតជមិនខន។ ួល
ឹ ដូចគនៈ េទះជមិ នមនកំរត ៣. មនករេចះដង ិ ចំេនះសញ ញ ប័រតដូចគនក ៏េដយ
ពួ កេគគួរែតអចនិយយជមួ យគនជដែដល។ េនេពលបតន ី យ ិ យរបពនធយល ់ េហយ េនេពលរបពនធនយ ិ យបតក ី ៏យល ់
េនះេហយជកតតេអយពួ កេគអចេធវដ ំេណរជ
មួ យគនបនែវងឆងយេទមុខេទៀតបន។ ៤. មនចិត តសបបុរសដូចគនៈ មនន ័យថមនករេពញចិតយ ត ល ់រសប និងរសុះ
រសួលគន េនេពលភគីណមនក់មនគំនត ិ ចង ់េធវប ុ ណយ រឺក ៏េធវក របរច ិ ច គ។ ពួ កេគមិ ន គួរជំទស់គន ែដលនឹងនេទរកជេម ំ ល ះកនុងរគួសរេនះេទ។ េពលភគីសងខងមនករគិត
ពួ កេគមនពុ មដ ព ច ូ គន
និងករយល ់េឃ ញដូចគន
ឆន ំងនិងគរមបបនរតូវគនេហ យ។
េនះវមនន ័យថ
ពួ កេគនឹងរស់េនកនុងសុភ
មងគល និងសនតភ ិ ព។ េនះេហ យជមូ លេហតុនេអយកូ ំ នេចពួ កេគលអ េរពះពួ កេគ បនលអជមុនរួចេហ យ ដូេច នះរតូវេរៀបចំខនេអយលអ បនទប់ពីៃថងែដលអន កេរៀបករ។ ួល
154
៣. ករេផទរនិសស័យ ី ៈបុ រសជតិរបស់ខន េនេពលរកុមសថបនិកេរគងនឹងឆលក់រប ូ វរ ួល
ពួ កេគពិ តជេធវវ េដយមនែផនករចបស់លស់
ចបស់ណស់
និងយកចិតទ ត ក ុ ដក់ជទីបំផត ុ
គឺ
េធវយ ៉ងណេអយវសអត េហយមនអយុកលយ ូរអែងវង។ មិ នែមនជកិច ចករែដល នឹងេធវេ អយរួចពី ៃដេនះេទ ប៉ុ ែនតជករងរែដលផុសេចញពី ជេរមចិត ត និងរបកប េដយកតរី សលញ់ ដ ៏េសមះសពិ តៗ។ ករខិតខំ ជមួ យនឹងមេនសេញចតនមិ នតិចេទ ែដលមនេនកុងរូ ន បចមលក់មួយេនះ។ ចិញចឹមកូនក ៏ដូចគន ករេរៀបចំចត ិ តគំនត ិ វមន
សរៈសំ ខន ់ខលង ំ
ិ េទេទៀត ជជងករែដលរគន ់ែតផតល ់កំេណតេអយេគមនជីវត
េរពះថចរិតនិសស័យ និងទមលប់ៃនអន កផតល ់កំេណត វនឹងរតូវបនេផទរេទេអយកូន។ ី ទ ប៉ុ ែនតេបេគជមនុសសអរកក់ េនះកូននឹងេគចមិ ន អន កផតល ់កំេណតចិតល ត វ អ មិនថវេ
រួចពី ដនដ ៏កខ វក់េនះេទ “ឪេចរកូនេចរ ឪបណឌិតកូនបណឌិត” ប៉ុ ែនតមនកតតមយងអច ៉ ែកពួ កេគបន គឺឥទព ិ ធ លៃនមជឈដឋនែដលពួ កេគរស់េន។
េម លមកខនឯងេអយបនចបស់ សិន េដមបីេជៀសវងនូវកងវល ់ែដលេយងមិន ួល
ចង ់បន ថេតេយងសកតស ិ មេធវជ ឪពុ ក រក ឺ ៏មតយេគេហ យឬយ ៉ងណ? េហយេប សិន ណេនមិ នទន ់េពញលកខណៈេនេទបយេទ លអមួយ
ពនយរេពលយកកូនសិ នគឺជជេរមីសដ ៏
េរពះករេធវែ បបេនះជទេងវដ ៏សមេហតុផលមួ យ
ិ ម និងជវធ ី យងជួ ៉ យកត់
បនថយចំនន ួ ៃនមនុសសអរកក់ កចសហវ េឃរេឃេនកនុងពិ ភពេលកេនះផង។ ៤. កតរី សលញ់ បរិសទ ុ ធ ចិត ត និងមត ់របស់ឪពុ កមតយនិយយភសមិ នដូចគនេទ។ មត់នយ ិ យថកូនមិ ន
ិ ចង ់េអយែតកូនលអ គមនេសះគំនត លអ ប៉ុ ែនតចត ិ វ ត ញ ិ ចង ់បំ ផលញកូន ពិ បករកនរណ
155
មនអតតចរិតែបបេនះណស់។ េលសលុប
ែដលេយង
អន កមតយរសលញ់
និងពលី សរមប់កន ូ ខនេរចី ន ួល
នឹងគមននរណមនក់អចគណនបន។
អវី ែដលមនេនកនុង
សភវគតិរបស់ខន រគប់សតវទងអស់ ំ វមិ នែដលលក់េលៀមេទ គិតេឃ ញអវី វនឹង ួល
សែមតងេចញមកេដយេសមះរតង ់
គមនរបថនចង ់បនអវី
គមនអំ ណួតេសះេទបយ
ិ រេផសងចិតេត ផសង េនះផទុយពី មនុសសរសលះ មនុសសមនកលលបិចេរចីនជំពូក កយវក
េធវព ុ ត និងពិ បកទុកចិតប ត ន។ ដូេច នះេហយ េអយពិ តរបកដថ កតរី សលញ់ ែដល អន កមនចំេពះកូនៗវពិ តរបកដែមន េហយវេចញពី េបះដូងផទល ់ មិ នែមនជករ
ិ ខន េបករបស់េទ។ េយងអចេរៀនសូរតពី ធមមជតិជំវ ុ ញ ួ ល ជក់ែសតងសតវ(ឆមរ ែឆក បកសី
........) ពួ កវយកចិតទ ត ក ុ ដក់កន ូ េដយរេបៀបណ ករែថទកូ ំ នេចរបស់ពួកវេដយ
រេបៀបណ មនុសសខ លះ យ ៉ងណ?
េតវមនគំនត ិ អរកក់ចេំ ពះកូន
និងចង ់ទញរបេយជន ៍អវី ពី កន ូ ដូច
ែដលចិញចឹមកូនទុកជឧបករណ៍សរមប់ជយ ួ ចិញចឹមខនេពល ួល
ខនចស់ ឬ ួល
៥. ជគំរស ូ រមប់កន ូ ឪពុ កមតយគឺជកញចក់របស់កន ូ ៗ មិ នថកនុងេទសកលែបបណេទ គមនអវី ែដល
អចេអយពួ កេគឆលុះេរកពី ឪពុ កមតយខនេទប យ។ កូនទទួលយករគប់ែបបយ ៉ង រគប់ ួល
ិ ទីទងអស់ វន ំ
េដយកុគ ំ ត ិ ថសកមមភពរបស់ខន ួល
ិ េនចំេពះមុ ខកូនវមិ នបនផតត
ជប់េនកនុងចិត តរបស់កន ូ េអយេសះ ដូេច នះរតូវចងចថ ំ រគប់ទេងវគបបីក ី ត មិ នគួរគបបី ិ យកេដយខួរកបលកូនទងអស់ កតស ី ុទ ធែតរតូវបនផតត ំ
អញចឹងេហយរតូវមនកររបុង
របយ ័តនបនតច ិ ។ េប េយងេធវក រសេងកតេដយរបុងរបយ ័តន េនះនឹងេឃ ញថ េពលែដល
ិ េយងញញឹ មេទកន ់ទរក វនឹងហក់ជញញឹ មតបមកវញ េធវម ុ ខជូរដូចគនមុ ខជូរ
ិ មកវញ េធវម ុ ខកំែបល ងេលៀនអណ ត តក ៏មិនខុសគន េនះសបញ ជ ក់ថេកមងរបតិកមមតប
156
ិ ញ ណទង៥របស់ នឹងអវី មួ យេដយករដឹងេដយវញ ំ េគ ប៉ុ ែនតេគមិ នយល ់នូវអតតន ័យៃន សកមមភពរបស់មនុសសចស់េនេទបយេទ។ អវី ជកតរី សលញ់ ករសអប់ កររីករយ ភពឯេក...........េក មងមិ នអចកត់ន ័យេសចកតប ី នេទ ែដលេគបនេឃ ញ(របតិកមមតប) េកមងេទ
គឺេគរគន ់ែតអចបញ ជ ក់ពីអី វ
េហយមិ នបនចងអុលបងហញពី អរមមណ៍ពិ តរបស់
ដូេច នះចងចថេកម ំ ងគឺជកំពូលអន ករហ ័សទទួល
និងរហ ័សច។ំ
ចំេណះដឹង
េយងបនទទួលកលពី េកមង អចសថិតេនកនងចិ តរត បស់េយងយ ូរអែងវង និងមិនងយ ុ
នឹងេភលចេទ
ិ គឺពិបកនឹងចងច ំ ប៉ុ ែនតចេំ ណះែដលេយងទទួលេនអយ ុ២០ឆន ំវញ
ណស់។និយយពី មជឈដឋនែដលេនជិតកូនជងេគ គឺរគួសរ េហយឪពុ កមតយេនះឯង ែដលជជនគំរដ ូ ល ់រូបកូនពកយសមតី កិរយ ិ មយទ...ជរគូទ១ ី និងលអបំផត ុ សរមប់កន ូ ។ ៦. សភវគតិកន ូ
ធតុផសំរបស់មនុសសមន២យ ៉ងៈ កយ និងចិត ត។ េយងរតូវករអហរសរមប់
ចិញចឹមកយ ឯចិតក ត ៏ដូចគន វក ៏រតូវករអហរេដមបីរស់ែដរ។ មនុសសមិ នអចរស់
បនេដយរគន ់ែតមនកយេនះេទ េគរតូវរស់ជមួយចិតេត ទៀត ែដលចិតេត ហ យនិង កយេនជមួ យគនរគប់េពលេវល ដូេច នះចំណីរតូវែតរតូវបនផតល ់េអយទងកយទ ំ ងំ ចិត។ ត េតអី វ េទគឺជអហររបស់ចត ិ េត ទ? វគឺករហក វឹ ហន វឺ អប់រន ំ ង ិ បេរងៀនដុះខត េអយចិតល ត រអ ជះថលេទតមេមេរៀនៃនរពះធម៌។ ជករពិ តែមនេហយ េយងរតូវយក ចិតទ ត ក ុ ដក់េលបញ ហ ចិតេត នះ េរពះរល ់សកមមភព ពកយសមតី ឫកពៃនកយទងំ អស់ គឺវឆលុះបញ ច ំងពី លកខណៈៃនចិតទ ត ងអស់ ំ ។ េកមងរបរពឹតដ ត ច ូ នឹងនរណមួ យ
ិ ខនេគ រឺអី វ មួយែដលេនជុំវញ ួល
ដូេច នះចបច ំ ់
បីទក សិ កសពី សកមមភពៃនចិតរ ត បស់េគ េដម ុ ជេមេរៀនសរមប់ែសវងយល ់ពី ពួកេគ។
អវី ែដលរតូវសិ កសដំបូងរួមមនៈ សភវគតិ អរមមណ៍ ទមលប់ និងចរិត ែដលនឹងរតូវ
157
បនបករសយដូចខងេរកម៖
១. សភវគតិៈ គឺជករដឹងពី កេំ ណតែតមតង ចប់ពីេពលចិតេត កតភលម។ វជ
សកមមភពែដលេចះេធវេ ដយខនឯងេដយមិ នមននរណបេរងៀនេទបយ ួល
េហយពួ ក
េយងរគប់គនសុទ ធែតមនទងអស់ ំ និងមិនអចបដិេសធ រឺចង ់លុបបំបត់វេចលេនះ
េទ ចិត ត
ប៉ុ ែនតេយងេនែតអចរគប់រគងវបន។
អន កណែដលអសមតថភពកនុងករបងវឹក
ជទូេទពួ កេគខ វះខតនូវកររគប់រគងសភវគតិរបស់េគ
េហយេគនឹងេធវេ រឿង
គួរេអយអម៉ស់េនកនុងសង គម និងភគេរចីនៃនទេងវទងេនះហក់ ំ បីដច ូ ជទេងវរបស់
ិ សតវអញចឹង។ ផទុយេទវញ អន កែដលសិ កសេរៀនសូរតពី វ េគនឹងមនករខមស់េអៀន
កនុងករបេញចញសភវគតិមូលដឋនរបស់េគណស់។
េអយខនមនភពជមនុ សស ួល
េហតុផលេនះេហ យ
េបចង ់
េយងរតូវែតេរៀនរគប់រគង ់សភវគតិជមូលដឋន
បែណតតបេណ ត យេអយវេលតេចញមកខងេរកេរចីនេពក។ ែដលេយងរតូវដឹងេនេពលេនះ ៖៖៖៖៖៖៖៖
កុំ
សភវគតិអី វ ខ លះេទ
ក. សភវគតិចង ់រស់ៈ តរមូវករអហរេកតមនតងពី ំ េពលចប់កេ ំ ណត គឺ
បីរស់។ កូនឆមរកូនែឆក នឹងែសវងរកេដះេមវេបេដយខន េយងរតូវករអហរេដម ួល
ឯងេរកយេពលវេចញពី េពះេមវ
ដូចគនេទនឹងកូនង ៉ែដរវនឹងយំទរេបដូចគន។
ិ តរមូវករអហរេនះេកតមនតងពី ំ េកតរហូតដល ់សលប់េទវញ េរពះេយងរតូវករ បរិេភគជចបច ំ ់។
ិ ក ៏េរពះែតមនករ ខ. សភវគតិបនតពូជៈ ចិត ត និងកយមនុសសេនែតមនជីវត
ិ មនុសសរបែហលជរតូវផុតពូ ជ បនតពូជេនះឯង។ េបសិនណជគមនករបនតពូជេទ ជីវត េហយេម លេទ
ប៉ុ ែនតសភវគតិមួយេនះអចឈនេទដល ់ករេលមភកមតណ ហ បន
េប សិនណមិនមនកររគប់រគង និងទប់សកត់ េហយេពលេនះតំៃលរបស់មនុសសនឹង ចុះេថកជងសតវតរ ិ ចឆនេទេទៀត។ គិតរតង ់េនះបនតច ិ សតវសន ុ ខមនតរមូវករេភទគឺ
ិ មនរដូវែដលពួ កេគមនតរមូវករេភទអត់? េទតមរដូវវប៉ុ េណណះ ចុះមនុសសវញ
158
ិ ណស់ េគភ័យខលចបំ ផត គ. សភវគតិករពរខនៈ មនុសសរសលញ់ ជីវត ុ ករ ួល
សងកតស ់ ងកិន។ មួ យេទៀតគឺករខលចឈឺ និងខលចសលប់ េពលេនះគំនត ិ េចះករពរខន ួល
បនេកតមនេទបង េហយបនទប់មកករសេរមចចិតរត បយ ុទ ធតទល ់ រឺក ៏រត ់េចញក ៏េលច េចញមកែដរ។ ចំេពះេកមងពួ កេគឆប់តក់សុ លតណស់ េឃ ញអវី ែបលក រឺលឺសេមលងខលងំ ក ៏អចបំ ភយ ័ េគបនែដរ
ដូេច នះកររបយ ័តនខ ពស់រតូវែតបនអនុវតតន ៍េដមបីកេ ុំ អយវ
ដិតជប់កុងចិ ន តេត កមងេអយេសះ។
ឃ. សភវគតិខនឯងសំ ខន ់ៈ េនះេហ យជេដមេហតុនេអយមនុ ំ សសមនភព ួល
ភពអតមនិយម េដយសរករគិតថខនឯងសំ ខន ់ជងេគ និងអសចរយជងេគ ទនទម ឹ ួល េនះែដរ
េមទនភពក ៏េកតមនេទបង។
េម លងយ វេធវេ អយមនុសសចប់េផតម
មនុសសេដយែផអកេទេលេជគវសនៃនពួ កេគនីមួយៗ(អន កមនេម លងយអន ករក)។ ជំពូកមនុសសរបេភទេនះ
េពលេគចប់េចញដំេណរេទណមកណ
រឺេធវក ច ិ ចករអវី
មួ យ ទូេទែតងចង ់េចញមុខេចញមត់ជងេគ(នរណលអជងមិ នបន)។ កនុងរពះធម៌
និយយថ ករយល ់ថលអជង េសមគន អន ់ជងនរណមនក់គក ឺ រគិតែដលនេទរកទុ ំ ក។ ខ ង. សភវគតិសងគមៈ មនុសសជសតវៃនសងគម េគរស់េនកនុងសងគម កនុងរកុម
បកសពួ កខន ួ ល េហយេគមិនចង ់រស់េនែតលេតលែតមនក ់ឯងេទបយ។ ជទូេទ មនុសស
ំ ន ដូចអចេឃ ញរសប់េនតមទីសធរណៈសពវ ទក ែតងរបមូ លផតុគ ី ែនលង េគែតងជួប
ជុំគនមិនថជរកុមតូច រឺរកុមធំេទបយ។ ករចងជរកុមជមួ យគនបន លុះណសមជិក
រកុមមនភពដូចគន ដូចជភសដូចគន ករេសលៀកពក់ដូចគន ចំណង ់ចំណូលចិតដ ត ូចគន
កំរត ិ ជីវភពដូចគន...........េហតុផលេនះេហយបនជមនជតិសសន ៍ និងភសេផសងៗ គនជេរចីនកនុងេលកេនះ។ េនមនក់ឯងគមនេទភពរីករយ េហយេប េយងបេណ ត យ
េអយេកមងេនមនក់ឯង េគនឹងមនអរមមណ៍ថឯេក និងសពឹករសពន ់មិនរហ ័សរហួន
ិ េទបយទងកយសមបទទ ំ ងចិ ំ តគ ត ន ំ ត ិ ។ ផទុយេទវញ េពលេគមនគនេលងជមួ យ េគ
នឹងសបបយេរតកអរ
ែដលអន កអចសេងកតបន
159
េនេពលែដលឪពុ កមតយរតទបប់
ិ ពី េធវក រវញ កូននឹងរត់មកេអបេនេពលពួ កគត់ចល ូ ដល ់កនុងផទះភលម េនះេហ យស
បញ ជ ក់បនថជនិមិតរ ត ប ូ ៃនសភវសងគម។
ច. សភវគតិបែនថមៈ មុ នេពលឈនចូលមកដល ់ៃនរដូវេភលៀង េយងេឃ ញ
វង ូ ៉ រសេមចកំពុងមមញឹ កជញូ ជ នអហររបស់ពួកវ យ ៉ងមមញឹ កដក់សំបុក ឯវង ូ៉
ឃមុំ ក ៏ដូចគនបនេហរពី សួនផកមួ យេទសួនផកមួយេទៀត ទុកជទឹកឃមុំដ ៏ែផអមសរមប់កន ូ ៗរបស់ពួកវ
េរកបជញជក់លំអងផកេដមបី
ិ ក ៏ខិតខំែសវងរក ចំែណកពួ កែកអកវញ
ចំណីយកមកលក់ទក ុ កនុងសំ បុកទុកសុីេនៃថងេរកយែដរ
សកមមភពអស់ទងេនះ ំ
េហយគឺជលទ ធផលៃនសភវគតិបែនថម។ កររបមូ លទុក ជពិ េសសមនុសសគឺជេរឿង ធំដំណ ុ ស់
ពួ កេគរបមូ លរគប់ែបបយ ៉ងែដលវហក់ដច ូ ជពួ កេគេកតមនជមងឺខ វះ
អញជឹង របមូ លេហ យរបមូ លេទៀត របមូលតងពី ំ េកតដល ់សលប់។ សភវគតិមួយេនះ េបមិនេធវក ររគប់រគង
រទ ឺ ប់សកត់េទ
វនឹងនេទរកេសចកត ំ េី លភលន ់ជមិ នខន។
របែមរបមូ លរបស់តច េកមងនឹងចប់េផតម ូ តចទុកជិតខន ំ ៉ ះពល ់ ួ ល េហយនិយយថ “កុប អវី ទងអស់ ំ
វជរបស់ខ”ំុ ញ ។
វនឹងកលយជករកំណញ់
សមបតតស ិ រមប់កន ូ េចេរៀងៗខន ួល
េហយរបមូ លទុកជរទពយ
ែដលក ៏ជេដមេហតុៃនកររបរពឹតអ ត ំ េព ពុ ករលួយ
ដូចេយងេឃ ញសពវ ៃថងេនះរសប់។ ២. អរមមណ៍ៈ លឺពកយេនះញឹ កញប់ណស់ែមនេទ េហយធលប់លឺេគនិយយ ថមនុសសរបុសមនសមរតីនង ឹ ជងនរី មិ នឆប់របតិកមម
ែដលមនន ័យថមនុសសរបុសមនចិតន ត ង ឹ ធឹង
ិ ចិត តេឆវឆវ ចំែណកមនុសសរសីវញ
ឆប់ខង ឹ
របែកកតវ៉េរចីន
តអូញែតអេនះតអូញែតអេនះសមបូរេរឿងណស់។ អរមមណ៍មនន ័យថ គឺករដឹងេនកនុង ិ ញ ណទង៥។ ចិតេត ដយវញ ំ
អរមមណ៍គឺជរបស់មយងែដលេយ ៉ ងអចបងករមិនេអយ
េកតមនេទបងបន េហយេយងអចបំ ផលញវេចលតមរយៈករអនុវតតន ៍សមធិ។
160
៣. ទមលប់ៈ វជលទ ធផលៃនករេធវក ច ិ ចករអវី មួយជដែដលៗ ពី មួយៃថងេទមួ យ ៃថង ដូចយ ៉ងេគសួរសំ ណួរេយងថ េតអនកទមលប់ចល ូ េគងេម៉ងប៉ុ នមន? រួចេយងេឆលយ េទវថេម៉ង១១ េនះវមនន ័យជទូេទេអយែតេម៉ងជិត១១េយងងងុយ េហយរបុង េរបៀបខនចូ ួ ល លេគងេហយ។
មនុសសែដលេនជិតកូនបំ ផត ុ
ទមលប់ខ លះរតូវបនេផទរពី ឪពុ កមតយេទកូនៗ
រឺក ៏ពី រកុម
េរពះេកមងងយនឹងេទរទន ់កនុងករទទួលយកអវី មួ យ
ឆប់រហ ័សណស់។ ចង ់បណុ ត ះទមលប់លដ អ ល ់េកមងគឺជេរឿងងយណស់ គឺវសថិតេល គំររ ូ បស់មនុសសចស់ ជឧទហរណ៍ េប ឪពុ កជមនុសសឧសសហ ៍ និងែតងេរកកពី រពលឹមេទេធវក រជេរៀងរល ់រពឹកេនះកូនចបស់ជេរកកពី រពឹករពហមដូចនឹងឪពុ ក
េគែដរេហ យ។ ចទុ ំ កថទមលប់េនះគឺជជមងឺឆង ល េហយអវី េទជទមលប់របស់អនក? លអ រឺអរកក់? អន ករតូវដឹងេអយរបកដជមុន េរពះវនឹងឆលងេទកូនអន កជមិ នខន។
៤. អកបបកិរ ិយ និងចរ ិតៈ ជសកមមភពែដលអចសំ គល ់េដយវច និង សកមមភព េយងអចលឺ និងេឃ ញ េហយអចេធវក រវយតំៃលបន។ អកបបកិរយ ិ គឺជនិច ចកលចងអុលបងហញតមរយៈទមលប់ៃនសកមមភពរបស់មនុសស
ជឧទហរណ៍
េប េគមនទមលប់ជមនុសសេឈល យ េនះពកយសមតីែដលេគនិយយេចញមកគឺសុទ ធែត ជពកយខ វះករគួរសមទងអស់ ំ
រួមទងសកមម ំ ភពផលូវកយរបស់េគគឺគរ ួ េអយសអប់
រឺអងគយេនះេទ គឺ េខម ព និងមិនគួរជទីចល ូ ចិតេត ទបយ មិ នថេពលេគឈរ េដក េដរ ុ បងហញពី ភពពុំ សមគួរេសះេទបយ។
ិ េបេគមនទមលប់លវ ិ ផទុយេទវញ អ ញ
ឫកព
របស់េគេចះគួរសម និងគួរជទីចល ូ ចិតណ ត ស់។
កនុងករចិញចឹមបី បច ់កូនេច ជករលអរតូវេធវក រកត់សំគល ់េល ចណ ំ ុ ចសំ ខន ់ៗ
អស់ទងេនះ ំ
េហយពយយមេធវក រែកែរបពួ កវមតងមួ យមតងមួ យ។
ចរតង ំ ់េនះថ
“សភវគតិគជ ឺ មូ លដឋនៃនអរមមណ៍ េហយអរមមណគឺជមូ លដឋនៃនទមលប់ ចំែណក ទមលប់គជ ឺ មូ លដឋនៃនអកបបកិរយ ិ និងចរិត”។
161
េសចកតអ ី ធិបបយខងេល
គឺបនផតល ់ជតំរយ ុ ដល ់ឪពុ កមតយទងទបយេអយ ំ
ដឹងពី ភពជមនុសស ែដលវនឹងញ ូ ។ ុ ំងេអយពួ កគត់បនយល ់ពី ឥរិយបថរបស់កន
េហយេនេពលណ បនេឃ ញកររបរពឹតរ ត បស់កន ូ ចែមលកមិនរបៃព ែដលនឹងនេគ ំ
េទរកទមលប់មិនលអ
េលកឪពុ ក
ិ ស បីបងករបន។ រកវធ ី រសតេដម !!!!!!!!!!!!!!!!! !!!!!!!!!!!!!!!!!
និងអន កមតយទងទបយចបស់ ំ ជងយកនុងករែសវង
មិនទន ់អស់េទ ប៉ុ ែនតសូមបញចប់រតឹមប៉ុណឹ ងចុ ណ ះ ចំេពះករ
ិ ស បករសយពី វធ ី រសតបណុ ត ះកូនេចរបស់រកុមអន កេគរពរពះពុ ទ ធសសន។ ែតជករអធិបបយែផនក១
វរគន ់
កនុងចំេណម៣ែផនកៃនេសៀវេភ១កបលេនះែតប៉ុ េណណះ
ប៉ុ ែនតេប សិនណមិតអ ត ន កអនចង ់បនតអនអតថបទេនះទងអស់ ំ េភេនះបន(សូមេម លេនទំព័រខងេរកយ)។
.
162
អន កអចទទួលេសៀវ
ិ សរសតរបស់អនកកន់ ៣.វធី សសនជូដ កន់សសនជូ សសន គមនសកមមភពណមួ យរបស់មនុសសមនេយង
ែដលអសចរយគួរេអយេកត
សរេស រជជងករអប់រក ំ ន ូ របុសរសីបនសមរមយ និងរតឹមរតូវេនះេទ។ មនមនុសស មនក់ែដលរពះជមចស់រសលញ់ ចូលចិតជ ត ខលងំ េគគឺជអន កែដលបូ ជអស់កល ំ ងកយ ំ ចិតរ ត បស់ខនកន ំ ន ូ របុសរសីរបស់ខន។ ួ ល ុងករចិញចឹមបី បច ់ អប់រក ួល ិ ១. ជីវតែដលរពះជម ច ស់ចង ់បនសរមប់សតវេលករបស់រទង ់ “េមលេទឋនសួ េទឋនសួគ ៌
េហយរប់ច ំនួនវង ូ ៉ ផកយអស់ទងេនះ ំ
េតអនកអចរប់
វអស់េទ? េនះេទ””។ រល ់កររបរពឹតេត រឿង ទ? ដូេច នះបណុ ត ះរគប់ពូជរបស់អនកេអយដូចេនះេទ
ី ិ ែដលរតឹមរតូវ និងអំ េព លែ អ ដលបុ គល គ មនក់ៗេធវជ របច ំ ជេរៀងរល ់ៃថងកងជ ុ ន វតរបស់
ពួ កេគេនះ
វមិនមនតំៃលដូចជករបណុ ត ះបណ ត លកូនរបុសរសីបនលអេទតមផលូវ
ែដលរពះជមចស់េធវេ នះេទ
រតឹមរតូវនិងយ ុតធ ិ ត ម៌។
គមននរណមនក់សលប់ទងរសុ ំ ង
ិ កូនៗរបស់េគ ប៉ុ ែនតវអរស័យថជីវត ិ កូនៗ េនះេទ េប សិនណេគេនែតរស់កុងជ ន ីវត ពួ កេគគឺជេនែតបនតនវ ូ ទំលប់ សិ នណេគ
ែបបបទែដលឪពុ កមតយេគបនរបរពឹត ត
របសចកេចញពី ទល ំ ប់ទងេនះ ំ
េហយេប
មនន ័យថឪពុ កមតយេគបនសលប់
េហយ។ មយងមួ ៉ យេទៀត េទះជេគពយយមបរញ ជ បទំលប់ខនេទនឹ ងេកមងដ ៏ៃទ មិ ន ួល
ែមនកូនខនក ៏េដយ ួល
សលប់ជដែដល
ក ៏វមិ នែមនជកររបេស រេទបយ
េហយេនទីបំផត ុ េគេនែត
េរពះេកមងដ ៏ៃទទងេនះនឹ ំ ងរបសេចញពី ទល ំ ប់េគទងរសុ ំ ងមិនដូច
កូនខនឯងេទប យ។ ួល
163
២. េសៀវេភចំហ២កបល េនេពលែដលមនុសសមនក ់រតូវបនផតល ់កំេណតេទបង ២កបលបនេប កេទបងេនពី មុខេគៈ
១.
ិ េសៀវេភជីវត
ភលមេនះមនេសៀវេភ និង២.
េសៀវេភអប់រ ំ
ិ បនេប ក (1. The books of life life and 2. The books of education)។ education) រគន ់ែតេសៀវេភជីវត
ិ របស់េគរួចមក ដូច ដំបូងៃនជីវត េទបងសរមប់កន ូ ង ៉េទបនឹងេកត េនរគចប់េផតម
គនេនះែដរេសៀវេភអប់រក ំ ៏បនេបកេទបងផងែដរ។
េតជំពូកទី១
ិ របស់ទរកមនចំណងេជងដូចេមតចេទ? “គំន ូរៃនករចិញចឹម” ជីវត ម”
េនកងេសៀវេភ ុន
េកមងមិ នចបច ំ ់ខំរបឹងខលងំ រឺក ៏េធវក រេនះេទ ក ៏េរពះែតេគេនខសត់េខសយេន េទបយសរមប់កល ំ ងពលកមម ំ ែដលវជករងរេនេពលអនគតរបស់េគប៉ុ េណណះ។ ំ ូងរបស់េគ ជ េគជមនុសសមនក់េទេហយ េគបនទទួលទនផលែផល ែដលជកមម កមមដប
ិ របស់េគ កមមែដលរទរទង ់ជីវត
អញចឹងអវី េទជកមមដំបូងរបស់េគ?
ជគំ គំន ូរៃនករ
ចិញចឹមពី ម សំណក់មតយរបស់េគ។
ំ ូ ងកនង “េសៀវេភអប់រ”ំ ? “ជំពូក េតេឈមះអវី ែដលេយងគួរដក ់េអយជំពូកដប ុ
ៃនករបងហរកត រគូបេរងៀនជំពូកដំបូងេនះ? អន ក ូ រី សលញ់ ”។ េហយអន កណេគនឹងេធវជ
មតយ
អី មួ យបនលអបំផត េរពះករចប់េផតម ុ
គឺសុទ ធែតេកតេចញមកពី អន កមតយ។
ជអន កបេងកត គឺជអន កអប់រម ំ ុ នេគ េហយេមេរៀនដំបូងបងអស់ែដលរតូវបេរងៀនេនះ គឺកត ករី ត សលញ់ ។ ៣. ពី អនកមតយេទជអន ករគូ អន កមតយជតិជីប វ េទេអយកូនរបស់ខន ួល
ផតល ់អស់រទពយសមបតតទ ិ ងអស់ ំ
ែដលមនេនកនុងេបះដូង
កតរី សៃមដ ៏ធំេធងរបស់គត់គក ឺ រី ត សៃមសរមប់កន ូ ៗ
164
ករគិត
ទងៃថង ំ ទងយប់ ំ គេ ឺ ផតតេលកន ូ ។
កូនៗជតិជីប វ
មិ នអចទញយកនូវេសភ័ណភព
និងភពសមរមយកនុងកុមរភពរបស់ពួកេគ ពី រសមីរពះអទិតយបនរគប់េពលេនះេទ។
កំទបុងេពលជេរចីនជំនន ់ែដលអុី រសែអល បនចំណយេពលនិរេទសខន ួ ល កូនៗជតិ
ជវីបបនេឃ ញពនលរឺ ពះអទិតយ
និងភពរសស់បំរពងៃនធមមជតិតច ិ តួចបំ ផត ុ
ចំណយេពលភគេរចីនកនុង១ៃថងៗ ជប់នង ឹ របណអញចឹង។
ែដល
េទេលករនិរេទសខនហក់ េរបៀបបនជរចវក់ ួល
ទីកែនលងណេទ ែដលពួ កេគអចទញយកេសភ័ណភព ភពសមរមយ ភព
ឆលតវងៃវ និងដេងហមៃនករេចះដឹងរបស់េគបន? ចេមលយគឺ បនពី ករី ត សលញ់ របស់ មតយរបស់េគ និងមួយេទៀត បនពី ពនលរ ឺ បស់េទវត ែដលេព បរបទះនឹងកលន ិ រកអូប
ឈងបៃ ់ នសេមលងខសឹបៗេនកងចេរមៀងរបស់ អនកមតយជតិជីប វ ុន
ែដលេរចៀងេទកន ់
កូនខន កំពុងេដកេនកនុងអរងឹង ជចេរមៀងេរបៀបបនជចេរមៀងបំ េពរ ែដលអន ក ួល ិ ញ ណ បីដស់វញ មតយជតិជីប វ េរបីេដមបីបំេពរកូនេអយេដក។ េអយេដករឺ? េទ!! េទ!! េដម
កូនែដលកំពុងែតេដកលង ់លក់
និងចរឆលក់េនកនុងេបះដូងរបស់េគេអយចងចពី ំ
អតថន ័យៃនកតរី សលញ់ របស់អនកមតយេលកន ូ េទេត
“រត់កូន
រត់េអយេលឿន
ចូលេទកនងផទ ះរបស់រគូកន ូ មតងេហយមតងេទៀត រសវរជវេនះរសវរជវេនះ រល ់អវី ុ ឹ ”។ ែដលកូនចង ់ដង
និយយ ៤. េពលែដលកូនចប់េផតម អវី ក ៏េដយែដលឪពុ កមតយបេរងៀនេទកូន
ិ ជប់មួយ ពួ កេគរតូវបនសល ់ករផតត
េននឹងកូន ប៉ុ ែនតេទះបី ជមនករបណុ ត ះបណ ត លដ ៏របណិតយ ៉ងណកតី ក ៏មិនអចធន
បនថកូនអចនឹងេកចរួចពី របរពឹតក ត ហ ំ ស ុ េនះេទ។
មនកតតមួយអចេដះរសយ
បននិងធនថករបេរងៀនរបស់ឪពុ កមតយ នឹងមិនរបស់ចកពី កូនៗរបស់េគេទបយ
165
ិ ល គឺករេរបីវធ ី ង ួ េលមេអយចកពី ករេធវក ហ ំ ស ុ និងេធវអ ំ េព បបេផសងៗ។ កតតេនះ គឺភពសុីគនរវងករបេរងៀនេដយពកយសមតីរបស់ឪពុ កមតយ
ជមួយនឹងអត ត
ចរិត និងអកបបកិ ិ របស់ពួកគត់។ អកបបកិរយ គត់ កររបរពឹតរត បស់ពួកគត់រតូវែតជឧទហរណ៍ ដ ៏គំរម ូ ួយ
ែដលឆលុះបញ ជ ំងេទេលអី វ ែដលពួ កគត់បនបេរងៀនជរទឹសី តេនះ
ករេធវ
ដូេច នះ កូនរបុសរសីនង ឹ បនេឃ ញជក់ចបស់ថពកយសមតី និងអករៈខងេរករបស់ ឪពុ កមតយខនពិ តជដូចគនគមនអវី មិ នគួរេអយទុកចិតេត ទ។ ួល
អន កគួរឧសសហ ៍បេរងៀនកូនអន ក និងគួរែតនិយយេទកន ់ពួ កេគ។ និយយែត
មួ យមុ ខគឺមិនរគប់រគន ់េទ សូរសមតីែដលេចញពី មត់អនកទងប៉ ំ ុ នមនចបច ំ ់រតូវែតឆលុះ
បញ ច ំងតមសកមមភពជក់ែសតងផងែដរ។ “េនេពលែដលអន កអងគយេនកន ងផទ ះ េន ុ ុ េនតមផលវ េពលែដលអន កេដរ ូ
េនែដលអន កទេរមតខនចុ ួល ះ
េទបង” រឺក ៏េងប
រល ់
សកមមភពទងអស់ ំ េនកនុងផទះ េនខងេរក េពលអន កចូលរឺេពលអន កេចញ ជកល
ែដលអន ករតូវនិយយេទកន ់កូនអន ក េហយបងហញេទកន ់ពួ កេគជសកមមភពផទល ់ ពី អតថន ័យៃនពកយសមតីរបស់អនក។ ិ ៥. វបតត ែិ ដលអរស័យនឹងឪពុកមតយ លកខខ ័ណឌចំបង
សរមប់បងកេអយមនរបសិ ទ ធភពេនកនុងករបេរងៀនរបស់
ឪពុ កមតយគឺគំ គរ ំ រ ូ បស់ឪពុ កមតយ។ យ
េនេលផវ េបឪពុ កមតយបេរងៀនកូនៗេអយេដរ ូល
ិ លអ សុច ចរិតេទៀងរតង ់ ប៉ុ ែនតទេងវរបស់ខនវ ួ ល ញ វផទុយនឹងអវី ែដលបនបេរងៀនេនះ សួរ
ថេតកន ូ នឹងគិតយ ៉ងណចំេពះេមេរៀនអស់ទងេនះ? ំ របស់អនកនឹងរតូវបនេគរពេដយកូនៗរបស់អនក
“ឧតតមគតិ
និងករបេរងៀន
លគឹកណអន កណអន កមិនបនបងហញថអន ក
សអបេ់ ខម ព តំៃលរបស់វេនះេទ” នក” មិនមនជពកយែដល េនះេទ”។ “េគរពឪពុ ក និងមតយអ្នក” នក រតូវរបប់េទកន ់កូនៗែតមយងេទ ៉
ឪពុ កមតយខនឯងក ៏រតូវបងគប់ខនេអយសូ រត ួល ួល
166
និង
របរពឹតត ត មពកយេនះែដរ។ វគមនករេគរពេកតេទបងេទ លុះរតែតឪពុ កមតយផទល ់ អចដក់ជប់ន ូវករេគរព “ឪពុ ក” និង “មតយ” ត ន យ” េននឹងចិតខ ួ ល េហយបងហញវេចញ
មកខងេរកថពួ កគត់មនទំនល ួ ខុសរតូវចំេពះពកយសមតីខនឯងណស់ ថអី េធវហ ង នឹ ួល
ែដលេជៀសវងមិនបច ់បងគប់កន ូ េអយេគរពខនេទ េគនឹងេធវវ េដយខនឯងេប េគ ួល ួល
បនេម លេឃ ញគំររ ូ បស់េយង។ ៦. េទៀងរតង ់ពិ តរបកដ
“េយងមិនគួរនិយយេទកន ់កូនថៈ េយងនឹងេអយរបស់អី វ មួយេទេគ េហយ
ិ ែបរជខកខនមិនបនេអយេគេទវ េនះវនឹងកលយជ បនេអយេគេទវញ យជមរតកៃនករកុហកសរមប់ កូនជមិនខន” ខន”។
ករអប់រដ ំ ៏របេស របំផត ុ
គឺមនមូលដឋនេលករពិ ត។
ិ មនុសស រគឹះដ ៏រឹងមែតមយ ំ ងគត ៉ ់កនុងរចនសមពន ័ រធ បស់ជីវត
េនះរចនសមពន ័ ទ ធ ងរសុ ំ ងនឹងដួលរលំ។ មត់របស់ឪពុ កមតយពួ កេគ
ករពិ តជ
េហយេប អនកដករគឹះេចញ
េអយកូនរបុសរសីេយងចបស់ថ
គមនៃថងនង ឹ េចញមកេទបយនូវេរឿងមិ នូវេរឿងមិនពិ ត
សូមបីែតជេរឿងតូចតចមិនសំ ខន ់ក ៏េដយ
េចញពី គមនេសះ
សំ ខន ់េនកនុងេរឿងលុយកក់
ពិ េសសេរឿងែដលនេអយប៉ ំ ះពល ់ផលូវអរមមណ៍។
និងជ
រកុមអន ករបកបេដយគតិបណឌិត
បនអនុញ ញ តេអយពនយកររបប់ករពិ ត កនុងករណីចបច ំ ់មួ យចំនន ួ ដូចជ ករេដះ
ិ ទ រឺក ៏ករបងកភពរសុះរសួលគនរវង បតរី បពនធ សមជិកេនកនងរកុមរគួសរ រសយវវ ុ ...........ប៉ុ ែនតករនិយយពកយកុហកសអីក ៏េដយេទកន ់កូន
គឺជរបករែដលរតូវេជៀស
វងបំផត ុ េលអី វ ៗទងអស់ ំ ។ េប សិនណកូនរតូវបនបេរងៀនពី សច ចៈ ហក់បីដូចជេគ បនទទួលនូវអវី រគប់យ ៉ងអញជឹង
ប៉ុ ែនតេបពំ ុ ដូេចនះេទ
បន?
167
េតអី វ េទែដលកូននឹងទទួល
៧. ករអប់រ ំមិនែមនជករេអយរងវន ់ និងករដក់ទណឌកមមេទ ទំនក់ទន ំ ងរវងឪពុ កជមួយកូនរតូវែតពឹ ងែផអកេលេហតុផល
ជជងពឹ ងែផអក
េទេល មេនសេញចតន។ េទះកនុងខណៈែដល កូនរបុសមនក់បងហញពី េទពេកសលយ
ដ ៏អសចរយ រូបរងដ ៏រសស់សងហ......របស់ខន ួ ល ែដលបនទបតំៃលបងបអូ នរបស់េគឯេទៀត ក ៏េដយ
ក ៏េគគួរែតទទួលបនករយកចិតទ ត ក ុ ដក់េសមគននឹងបងបអូនេគជដែដលហង នឹ
េរពះអី េប មនករេរសេអ ងរវងកូនមនក់េទកូនមនក់េនះ នឹងនេទរកកររចែណន ំ គនជមិ នខន។
េប សិនណេឃ ញកូនមនេទពេកសលយេលែផនកអវី មួ យ
ដបណ ំ ុ ត ះេទពេកសលយេនះ។
ករយកចិតទ ត ក ុ ដក់ជពិ េសសេទេលកន ូ
េគរតូវែត េនកុង ន
ដំេណរករចិញចឹមបី បច ់កូនគឺជេរឿងដ ៏រតឹមរតូវ និងចបច ំ ់មួយ ប៉ុ ែនតករេធវអ ំ េណយ
រឺសញ ញ ៃនករេពញចិតខ ត ស ុ ធមមត
ែដលចត់ទក ុ បនជករេរស េអ ងកូន(រសលញ់
កូនមិនេសមគន) រវងកូនៗេនះគឺជេរឿងមិ នគួរេអយេកតមនេទបយ។ ៨. ៃដេឆវងរចនេទេអយឆងយ ៃដសតទញមកចូ ំ លជិត កូនអចនឹងេគចេវសមិ នចូលសល េប សិនណឪពុ កសមលុត រឺគរ ំ មកំែហងេគ
េហយវអចេធវេ អយេគខលចរហូតហ៊ នេធវអ ត តឃតេទៀតផង។
កតតេនះេហយេទប
េធវេ អយអន ករបជញបណឌិតផតល ់ជគតិថៈ “េយងមិ នរតូវគំរមកំែហងកូនេដយករេរបី ទណឌកមមេល រងកយេគេនះេទ េគរតូវេដះរសយេដយពកយសមតី រឺក ៏េនេសងៀម”។ ករេធវទ ណឌកមមេលរប ូ កយ កនុងករចិញចឹមបី បច ់កូនេចេទ
ិ ស វមិនែមនជវធ ី រសតែដលរបកបេដយគតិបណឌិត ិ ប “វធ ី ណុ ត ះកូនគួរែតអនុញ ញ តេអយេគដុះដលេទ
តមនិសស័យរបស់េគេទបជករលអ
េរពះេគនឹងមិ នចកឆងយពី នស ិ ស័យេនះេទបយ
័ េទះេគឈនចូលវយចស់ ក ៏េដយ”។ អន កមនដឹងេទថ កូនេយងេគនឹងចកេចញពី
168
ែដនរតួតរតរបស់េយង
េហយេគនឹងែលងខលចេយងេទៀតេហ យ
េយងអប់រក ំ ន ូ ជមួ យនឹងករេធវេ អយេគភ័យខលច
ដូេច នះេប សិនណ
េនះករអប់រេំ នះនឹងចកឆងយពី
រូបកូនេនេពលែដលេគឈប់ខលច ប៉ុែនតេប េយងអប់រក ំ ន ូ ជមួ យនឹងករេធវេ អយេគ ទទួលអរមមណ៍រីករយ
េនះេគនឹងមិ នេបះបង ់េចលអវី ែដលអន កបនបេរងៀនេគ
័ េទបយ េទះបី េគឈនចូលវយចស់ ក ៏េដយ។ ៩. េគលសី លធម៌ទេូ ទខ លះ ឪពុ កមតយចបច ំ ់របុងរបយ ័តនេលករ
ផគតផ ់ ង គ ់ចំណីអហរដល ់កូនៗ
ពួ កគត់
ីវជតិ នឹងជួយដល ់កូនេអយមនករលូតលស់លអ រតូវចបស់ថអហរទងេនះមនជ ំ
ិ េទៀត គួរែតទំលប់េអយកូនៗ បរិេភគែត ទងខងរងកយ ំ និងផលូវចិត។ ត មួ យវញ
ហូប រក េនកនងេពលជក់ លក់ប៉ុេណណះ និងមិនែមនឈរហូប េដរ ឺ ៏េដកហូបេនះេទ ុ គឺអងគុយហូបេននឹងតុ។
“េបសិនណជមនករេធវេ អយរបួសសលកសនមដ ៏តូចមួយ
េនេលខនរបណកូ ន ជលទ ធផលវនឹងមនស េគ””។ មនសលកសនមដ ៏ធំមួយេនកនងេបះដូ ងេគ ួល ុ េកមង
វមនសរៈសំ ខន ់យ ៉ងៃរកែលងកនុងករអប់រក ំ ន ូ របុសរសីទន ់េពលពួ កេគេន បេរងៀនពួ កេគពី តៃ ំ លៃនករមនអនម័យខនរបណ ួល
ករទុកដក់សំេលៀក
បំ ពក់េអយមនសណ ត ប់ធនប់នង ិ សអតបត។ មយងកូ ៉ ន គួរែតរតូវបនបេរងៀនេអយ មនកររបយ ័តនរបែយងេនកនុងករេរបីពកយសមតី និងកររបកន ់ឫកព ចរយ ិ មយទ របស់ខន ួល
មិ នែមនសរមប់េពលែដលទក់ទងេទអន កដ ៏ៃទេនះេទ
ផទល ់ផងែដរ
គឺសរមប់ខនឯង ួល
ែដលគតិមួយេលកេទបងថៈ
“កររបកន ់អកបបកិរ ិយតមសភព
លកខណៈខងេរកជេរឿយៗៃនបុគ គលណមនក់
វជករបងហត ់យ ៉ងមនសុពលភព
មួយ ដល ់ចរិតមយទេនខងកនងរបស់ គ”” ។ េគ ុ
169
“ជករលអណស់ នឹម(សរមប់ទម ឹ េគ
កលែដលេលកឪពុ កអន កមតយទងទបយបនស ំ ព យជប់នវូ
រកបី)
េននឹងមត់របស់ពួកគត់”
េរពះវជករលអកងករន ំ ុន
ពួ កេគេអយេដររតង ់ផលូវ ជពិ េសសដក់ទន ់ពួ កេគេនតូចៗេនេទបយ។ េហយក ៏ជ
េរឿងរបេស រផងែដរ
កនុងករបេរងៀនពួ កេគេអយមនចិតស ត បបុរសចំេពះអន កដ ៏ៃទ
និងរួមទងសតវក ំ ៏ដូចគន។ េលសេនះេទៀត ដស់េតឿនកូនជមុ នថ ហមដច ់ខតករ ិ៍ ម ស់អនកដ ៏ៃទ ែហកេករតខ
ករនិយយេដមេគ
េរពះវមិ នែមនជករលអេទបយ
និងករនិយយបងកច ់បងខូចេគជេដម
និងជពិ េសសកត់ផតច ់ពួ កេគេអយេចញឆងយពី
ិ ខនេគទ អន កជុំវញ ងទបយណែដលន ំ ពួ ំ កេគេអយមននិសស័យែបបេនះ។ ួល
!!!!!!!!!!
ចប់េហ យៗ
សសនទង៣ខងេល ំ
ករបករសយពី េមេរៀនៃនករអប់រក ំ ន ូ េចរបស់រកុម
សងឃឹមថមិតអ ត ន កអនទទួលបនខ លះសរមប់យកេទអន ុវតតន ៍
ជមួ យកូនៗ បអូ ន កមួយ េច េទតមករយល ់េឃ ញរបស់ខនចុ ជ ក់ៈ ទងេនះ ំ ួ ល ះ។ បញ
វរគន ់ែតជគតិប៉ុេណណះ ែដលមិ នែមនមនន ័យថវសុទ ធែតលអរតឹមរតូវ េកតបនជ
របេយជន ៍េនះេទ េរបីកបលអន កពិ ចរណេលពួកសិ នចសេរមចចិ ំ តេត ធវ។
“សូមដកពកយកុហកេចញេអយអស់ពីរបេយគរបស់អនក មុននឹងនិយយវេទកន់កន ូ ៗ”
170
ចុតហមយ ឹ លឺថ ពួកេយ ងជរបជជតិ “េទះបីជេគដង ែដលឆលតជងេគយ៉ ងណក ៏េដយ ក ៏មិនមនជនណមនក់ពី សហរដឋអេមរច ិ ជប៉ុន អុឺរប ៉ុ មកបំេរផលរបេយជន៍ ពក ួ េយ ងេទបយ”
171
172
េរឿងពិ ត៣យ ៉ង
១ ពងេចៀន េរកយពី បញចប់ករសិ កសេនមធយមសិ កសទុតយ ិ ភូមិ
ិ របេទស សិ សសរប់សិបនក់ពីបណ ត េខតតននជុំវញ
ជេរៀងរល ់ឆន ំសិ សសនុ
មិ នថេខតតឆងយៗដូចជ
រពះវ ិ
ហរ រតនៈគីរ ី បនទយមនជ ័យេនះេទ ែតងមកបនតករសិ កសរបស់េគេនរជធនី ភនេ ំ ពញ។ ពិ តណស់ កំរត ិ ជីវភពរបស់រកុមរគួសរពួ កនិសសិតទងេនះេហចណស់ ំ
ក ៏មធយមលមម ទប់ទល ់នឹងករចំណយ ទងៃថល ំ សល ទងករចយវយ ំ កនុងកំទបុង េពលប៉ុ នមនឆន ំែដលពួ កេគរតូវបញចប់ករសិ កសរបស់ពួកេគែដរ មនលទ ធភពមកបនតករសិ កសេនភនេ ំ ពញេនះ។ ទងេនះែតងនិ ំ យយថៃថលសល ិ េទេទបេចទ េទវញ
ភគេរចីនៃនអណពយបលពួ កេគ
គឺវមិ នជបញ ហ េនះេទ
ជពិ េសសៃថលសនក់េន
ែតករចយវយរបចៃថង ំ
ែតេប រគួសរណមនញតិេផេន
ភនេ ំ ពញផទល ់េនះ វនឹងជួយសំ រលបនទុកេគបនមួ យកំរត ិ ែដរ។
មនបនសេងកតពី ផះទ សំ រប់ជល ួ េអយពួ កនិសសិតេនះេទ
សគយណមួ យតំៃលវេចះែតេកនេទបងជលំ ដប់
េទបពួ កេគអច
គឺវបនរីកសគុះ
ិ ភ ិ េហយចំេពះបញ ហ សុវត ថ ពវញ
កែនលងខ លះមន ឯកែនលងខ លះេទៀតក ៏គមន និងជទូេទ រកុមពួ កនិសសិតទងេនះភគេរចី ំ ន
េនជុំគន រួចែចកគនេចញៃថលផះទ េរពះវអចជួយកត់បនថយករចំណយ ណមួយវ មនសុវតថភ ិ ពផង ទងផ ំ ទ ល ់ខន ួ ល និងរទពយធន េរពះមនគនេរចីនេនះអី ។ មី ងៃថលរបស់ធលប់របប់ពីេរឿងកមួយរបុសរបស់គត់មនក់
របុសគត់
វជកូនរបស់បង
ិ យល ័យជមួ យ ែដលបនមកជួលផទះេនជមួ យមិតភ ត រ័ កតែដលេរៀនេនវទ
173
េរកយពី បនដឹងលទ ធផលថពួ កេគទទួលបនអហរូបកណ៍មកបនតករសិ កស
យ ៉ង
ដូេច នះថ៖ ៃថងមួយ
េពលទំេនរពី ករងរ
គត់បនេទេលងផទះជួលរបស់កួយគត់ ម េនះ
េដយនេទជមួ ំ យនំែនកខ លះ និង ែផលេឈ មួយចំនន ួ ផងែដរេអយកយ។ េពលេទ ួម
ដល ់គត់េឃ ញេគកំពុងេបកេខអវមួ យគំនរ
េរពះសល ់មួ យសបតហ ៍េទេហ យ
ទល ់ែតៃថងឈប់សំរកពី សលេទបទំេនរេបកគក់វ។ េគក ៏ផអកសិ ន
រួចមកទទួលរក់ទក់មីង
ពី េនះពី េនះ
ករសិ កស
គនរឺយ ៉ងណ
ករចយវយ
េឃ ញមីងមកេលងដូចេនះ
បនទប់មកទង២នក់ ំ មីងកមួយបនជែជកគន កររស់េនជមួ យមិតភ ត រ័ កតថេតចះុ សំ រង ុ
ករសនទនបនបនតរហូតដល ់េពលៃថងរតង ់
កមួយក ៏អេញជញមី ង
េអយេនបយៃថងរតង ់ជមួយគនមួ យេពលែតមតងេទ ឯមី ងក ៏មិ នជំទស់ែដរ ណេន
ចង ់និយយែណនកម ំ ួយេអយបនយូរផង េរពះបងរបុសគត់បនផត ំ េអយគត់ជយ ួ
េធវជ ែភនក ជរចមុ ះផង។
េរកយមក កមួយក ៏សុំេទផទះបយេធវម ូប ហ មី ងរបប់ថេពលេនះេគបនសលសំល
រតលចជមួ យនឹងសច ់រជូក ចំែណកេអយមិ តភ ត រ័ កតខន ួល
េដយខលចមិ នរគន ់េគក ៏េចៀនពងបែនថម
ែដលេទេរៀនមិនទន ់មកផង។
ណរតូវទុក
េពលែដលជិតរួចរល ់
េហយ មី ងក ៏េទចរងកនបយេម លែរកងមនអវី គត់អចជួយបន ែតអវី ៗរតូវបនចំអិន អស់េទេហ យ ទងបយ ំ ទងមហ ំ ូ ប។ អី វ ែដលគត់លច ួ េឃ ញេពលេនះ គឺកួយគត ម ់
បនេធវេ អយរជុះពងេចៀនមួយចំែណក
ែដលទងអស់ ំ មន៣ចំែណក
ិ យ ៉ងេលឿនរួចដក់វេដយែទបកេនចនមួ យេផសងេទៀត។ េរសេទបងវញ
ែតេគបន
បនទប់ពី
រគបមហូបេអយមិតរត បស់ខនរួ ហ ួ ល ច េគក ៏េលកបយមហូបេចញមក ែដលមី ងរបប់មូ បមន
២ចន
សលមួយមុ ខ
ចំែណកប៉ុ េណណះ
ពងេចៀនមួ យមុ ខ
ែតគត់េឃ ញពងេចៀនមនេនសល ់ែត
ែតគត់េឃ ញមួយចំែណកែដលរជុះេនះ
ដក់ពីេល ។
174
រតូវកមួយគត់ដួសបយ
េពលកំពុងហូប មី ងបនសួរេទកួយគត់ ម ថេហតុអីចបច ំ ់ដួសបយដកព ់ ី េល
ពងេចៀនេធវអ ី ? កមួយគត់េឆលយថ ខទ ំុ ញ ល ំ ប់េទេហ យមីងេអយវេនេកតរសួលហូប។
ឹ ចបស់ណស់ មី ងដង ផទល ់នឹងែភនក េឆលយបនេទ ភ័រកតវេទ
ថវពិ តជចំែណកែដររជុះពិ តែមនេរពះគត់បនេម លេឃ ញ
គត់បនលួចសរេស រដួងចិតក ត ួយគត់ ម ណស់
េហយសួរថឯងអច
ថេហតុអី វ បនជកមួយគត់មិនយកចំែណកែដលរជុះេនះទុកសំ រប់មិត ត
េហយខនហូ បរបស់ែដលលអ ួល
រឺយកចំែណកែដលរជុះេនះហូបជមួ យ
គត់ទងអស់ ំ គនេទេរពះគមននរណេឃ ញថវបនរជុះផងហង នឹ !!
”េតមិត តមនក់ណរបស់អនកមនអតតចរ ិតែបបេនះេទ? ិតែបបេនះេទ?”
175
២ ែបកកង ់េហយពូ មីង មនុសសរប់រយនក់ រល ់ឆន ំ
អចដល ់ពន ់ក ៏មនែដរ
េដយសរែតេរគះថនក់ចរចរណ៍
ទេទៗគួរេអយសតយណស់
ិ ជេរៀង រតូវបនបត់បង ់ជីវត
ែដលជករខតបង ់ធនធនមនុសស
របជជនកំពុងែតតិចផង។
តមេយបល ់ផទល ់ខន ួល
ដំេណះរសយ ែដលអចជួយកត់បនថយករសលប់េនះបន គឺមិនែមនជករសំ ណូម ពរេអយអន កដំេណរទងអស់ ំ េគរពចបប់ចរចរណ៍េនះេទ ឹ មុ នេពលេប កបរេនះែដរ េអយពួ កេគេសពេរគឿងរសវង
េហយក ៏មិ នែមនសុំក ុំ ចំេល យគឺរសួលបំផត ុ
ំ ណរទងេនះេប េធវយ ៉ងណេអយអន កដេ ំ េបករបកន ់សតដូ ំ ចអន កេទគឺវចប់េហយ។ ងេនះ សូមនិយយេរឿងពិ តមួ យៈ
ជទូេទេទេហ យេនភនេ ំ ពញ ករសទះចរចរណ៍ែតងេកតមន ជពិ េសសេន េពលែដលសិ សសនុសិសស េចញពី េរៀន។
និងមរនតីរជករដល ់េម៉ងចូល
ផលូវកមពុជេរកមជផលូវមួ យ
និងេចញពី េធវក រនិង
ែដលសំ បូរេទេដយកររកសុីជញ ួ ដូរ
និងហងលក់ដូរជេរចីនដូចជ ហងសំ េលៀកបំពក់ ហងលកស ់ ំ ភរះេអទបិចរតូនច ិ ហងកុព ំ យូទ ័រ បណណគរជេដម។
េនេល ផូវេនះ ល ៃថងមួយនេពលរេសៀលេម៉ងរបែហល៣ មន២នក់បតរី បពនធ
អន ករកសុីមួយគូរ ជិះម៉ូតអ ូ សង ់កូេរ៉បតជ ី អន កឌុប ឯរបពនធអងគុយេនពី េរកយេដយ
ដក់ជមួ យលួរេផតេនសងខងហក់ដូចជកំពុងដឹករតី រឺមួយក ៏បែនលអញចឹងេធវដ ំេណរ ពី ទស ិ ខងលិ ចចុះពី ផូ វ២៧១មក ល
េឆពះេទទិសខងេកត
ី ិនដឹង។ ទំនងជផសរថមម
េភលង សតុបទី១ែដលគត់រតូវឆលងកត់ គឺជសតុបែដលេនខងសតៃដមនហង ំ The
Pizza Company និងេនខងេឆវងៃដមនហង KFC។ ជួនេពលគនណស់ ជមួ យនឹង ំណលនឹងគត់ែដរ មិ ត តភ័រកតមនក់េទៀតក ៏កំពុងេធវដ ំេណរេល ផូវេនះដ ល
ប៉ុ ែនតម៉ូតគ ូ ត់
សថិតេនពី ខងមុខ។ េពលេនះ មិ ត តែដលអងគុយេនពី េរកយវបនេកះសមេហយេលក 176
ៃដចងអុលេទម៉ូតប ូ ុ រសេនះ និងនិយយថ៖ ម៉ូ តេូ នះកង ់ធូរេហយណ៎!! ឯងែរសករបប់
គត់េទ។ េឃ ញនឹងែភនកែមនថ កង ់ម៉ូតខ ូ ងេរកយេនះធូរខលងណស់ ំ ទន ំ ងជែបក ពិ តែមន
ដូចេនះវេហៀបនឹងហរបប់េទេហយ
ែមននឹងនេអយខូចដល ំ ់េពះេវៀន
ណខលចែរកងកង ់េនះែបកពិ ត
ប៉ ះែលងេកតេរពះមិនែមនធូរធមមតេនះេទ
មយងខ ៉ ល ចែរកងមនេរគះថនក់េដយរបករេផសងេទៀតផង។ របស់ពួកេយងបនមកដល ់សតុបលមម
េលតរកហមេទេហ យ
ៃចដនយអី
គឺេពលេនះពណ៌េភលង សតុប
ដូេច នះម៉ូ តេូ យងក ៏ឈប់
ម៉ូ តទ ូ ង២ ំ
ែដលេនពី មុខ
រួចសងឃឹមគត់ឈប់ែដរនឹងរសួល
របប់គត់ថកង ់េរកយរបស់គត់ែបកេហយ មិ ននឹងសមនអី ម៉ូ ត២ ូ នក់បតរី បពនធេនះ េនែតេទមុ ខេទៀត។ ហួសចិតែត ដរ
ចង ់ជួយគតែ់ ដរែតេប គត់អញចឹងេតនរណជួយបន
ី ហយេម លេទ៎ ។ ១នទីផងគត់ចមិ ំ នបន េមល៉ះសមដូរេពះេវៀនថមេ
177
មិ នដល ់
៣ រកអវី េមលះកូនរបុស ិ តតន ៍ផកមលិះបនរីកសុះសយជខលងកំ បដវ ំ ទបុងឆន ំ២០១០មក
ពី ែដលចប់េផតម
ិ តតេិ របងក ៏បនេកត បលុ កអរ៉ប់ និងរលដលដល ់ទប ី វ អរពិចេទៀតផង ទនទម ឹ នឹងេនះវប
ី ដរ េទបងសរជថមែ
កមពុជក ៏ដូចគន
សងេទប ំ ងៃថលគេឺ នែតជបញ ហ េចទដូចែតរល ់
របេទសេលសកលេលកែដរ។
េទះជយ ៉ងណកតី តំរវ ូ ករេរបីសងេនែតមនេរពះវជករច ំ បច ំ ់ រគន ់ែត ថកត់បនថយជងមុ ន
េប េទណអត់ជិះបនសុខចិតេត ដរ
េហយេប ឆងយេពកអត់
េទ។ សងេទប ំ ងៃថលេអ យេទបង មនក់ៗរអ៊ូេអ យរអ៊ូ ប៉ុ ែនតេនមនេកមងចក់សងម ំ ន ក់ ិ តតរ េឆលៀតេកងចំេនញពី វប ិ បស់អនករត ់ម៉ូ តឌ ូ ុ បរប់រយនក់បនេទៀត។ េតអនកសគល ់ផលូវេទពផនេទ?
អន កអចេទរកេម លបនគឺេនេល ផូវេនះមន ល
សថនីយសងមួ ំ យ។ ទីេនះ សូមនិយយពី បុគល គ ិករបុសេធវក រេវនយប់េនទីេនះមនក់ ែដលរវល ់មមញឹ កជរបចកន ំ ុងករបំ េពញករងរ ែតេនែតឆងល ់ថេហតុអីគត់េន
ែតេធវេ រឿងែបបេនះ រកខលងអី ំ ណ៎?
បងរបុសជីដូនមួ យមនក់ បនរបប់ពីដំេណរេរឿងដូចតេទេនះ គត់េរៀនេវនយប់ កលលងចៃថងមួយេពលគត ់េចញពី េរៀន នឹកចង ់ចក់សង ំ
េរពះវជិតអស់េហ យខលចជិះមិនដល ់ផទះ ណផទះឆងយផង។ គត់បនេប កចូលសថនីយ សងមួ ំ យេនះ ពន លត់មស ៉ ី ុនេហ យបុ រសអន កចក់សងេនះក ំ ៏បនសួរថ៖ អន កចក់សងៈ ំ បងចក់ប៉ុនមនែដរ? បងរបុសៈ ១លីរត បុ រសេនះក ៏ចក់េអយ
េពលេនះបងវក ៏ងកេម លេលងៗេទតរងតំៃលរសប់ែត
គត់ចប់អរមមណ៍ថវខុស
េរពះគត់េឃ ញបុ រសេនះចុ ចុចប៊ូតង ុ េលខ១ េលខ១ែមនែត
សំ រប់ដល ុ ល ប៉ុេណណះមិនែមនសំ រប់១លីរតេទ 178
េហយគត់េឃ ញតំៃលេនេល
តរងដូេច នះ រងវស់០,៩៧លីរត និងតំៃល១ដុលលរ។ ចក់សង១លី ំ រត មិ នែមន១ដុលលរ េនះេទ
ដឹងកនងចិ តណ ត ស់ថវខុស ុ
ែតវដូចជចំនន ួ តិចតួចេពកេទបគត់ខល ិ ជ មត់
័ ច េនះរីករលដលអញចឹងែដរ ថេទ សួរ ប៉ុ ែនតវដូចជអនុញ ញ តេអយករេកងរបវញ
េទ ែរសកេទេអយអន កមកចក់សងដ ំ ៏ៃទបនដឹងផង អំ ពី ទេងអ វ រកក់របស់េកមងចក់
បីេអយវរងចលែលងហ៊ នេទៀត ដូចគតិមួយនិយយថៈ ករេអប សងេនះ ំ េដម ៃដឈរេមលអំ េព អរកក់
េសមនង ឹ ករទះៃដអបអរសទរអំ េព អរកក់
ដលអញចឹងែដរ។ ងែដរ
179
េអយរីកដុះ
180
របសន
ំ ណះរសយ១ ឧបសគ គ៤ដេ
មនរជូក១កបលមនទំងន ់៦៨kg េយងែចករជូកេនះជខន ួ ល និងេជង ែដលេជង
របស់វនីមួយៗមនទំងន ់ ៣kg។
រជូកេនះចង ់េធវដ ំេណរពី កែនលងែដលវកំពុងរស់
េនេទកន ់កែនលងែដលេគពិ ឃត
រកុមរគួសរ
ដូនត
និងញតិសនតនរបស់វ។
កនុងតំបន ់ទង២ ំ មនរដូវដូចគនគឺ ៤រដូវៈ
១. រដូវេកតែដលរពះអទិតយចប់រះេនេម៉ង ៦ និង២៥នទី ២. រដូវសលឹកេឈ រជុះែដលរពះអទិតយចប់រះេនេម៉ង ៧ និង២៥នទី ៣. រដូវផករីកែដលរពះអទិតយចប់រះេនេម៉ង ៨ និង២៥នទី ៤. រដូវរងវែដលរពះអទិតយចប់រះេនេម៉ង ៩ និង២៥នទី
បីបនេទដល ់េគលេដ េដម េហយលកខខ ័ណឌ
វរតូវឆលងកត់ឧបសគគ៤
ិ វរហូតដល ់ទីេនះ ែដលអចរកសជីវត
និងដំេណះរសយ១
លុះរតែតទំងន ់ែដលេន
សល ់បនទប់ពីឆង ល កត់ឧបសគគទង៤របស់ ំ វមិ នេរកម៥០kg។ ឧបសគគទី១
ៃរពចចក
វបនចំណយអស់រយះេពលអស់ ៣០នទី និង កនុងេលបឿន ៩ ០០០ km/s។
េគដឹងថកនុងេពល ១៥នទី វរតូវបត់បង ់អស់ពក់កណ ត លៃនេជង១របស់វ កនុងករ
របយុទ ធជមួយចចកេនះ។
េពលេវល
និង ទី២ គឺេសមគន។
181
និង
ចំងយែដលេរបីកុងឧបសគគ ន ទ១ ី
ឧបសគគទី២
វលខសច ់
េដយសរកំេដៃថងេកតខលងេធវ ំ េ អយវេនឿយហត់អស់កល ំ ង ំ
េហ យបត់បង ់
អស់ទង ំ ន ់មួ យចំនន ួ គឺថេប េធវដ ំេណរអស់ ០.៥km វរតូវរសកសច ់អស់ ១.៥Kg។
ទំងន ់ែដលបត់បង ់គឺទង ំ ន ់េជងរបស់វទងអស់ ំ ឧបសគគទី៣
ទីផសរ
និងសល ់ពី េនះគឺទង ំ ន ់ខនរបស់ វ។ ួល
េពលេវល និង រយះេពលែដលេរបីកុងឧបសគគ ន េនះេសមនង ឹ ឧបសគគទ៤ ី គឺ
១៥ នទី និង ៣km។ វបនភ័យណស់េដយរត់េគចពី ករតមចប់របស់របជជន និងសតវសហវេផសងៗមួ យចំនន ួ េទៀត ដូេច នះទំងន ់ ១ភគ៤ ៃនខនរបស់ វរតូវបន ួល បត់បង ់។
ឧបសគគទី៤
អូរ
កត់ទក វរតូវេដរ ឹ អូ រ
វេហវហត់ជខលងេហ ំ យរតូវករថមពលខ លះេដមបី
ំ ណរតេទមុខេទៀត។ បនតដេ
ជៃចដនយេនតមមតអ ់ ូរមនេដមៃសពមួយចំនន ួ ែដល
អចេអយវេធវជ ចំនប ី ន
ែតៃសពេនះអចសុីបនែតផកេទ
រីកេរកយេពលែដលវរតូវកំេដរពះអទិតយអស់រយះេពល េនះវមនេពលសំ រក មនទំងន ់ ២.៨Kg។
៥នទី
េគដឹងថផកៃសពនង ឹ ៣៥នទី។
ែដលរល ់នទីវសុីផកៃសពបន១
ំ ណះរសយមួ យេនះគឺជអវី ? សំ ណួរ េតដេ
182
ឧបសគគ
ែដលផកៃសព១
ចុតហមយ
ី រសជតិដេឆន “George Washinton ជវរៈបុ ៏ ម ែតមនក់ គត់របស់សហរដឋអេមរច ិ េបសិនណមិនមន ” បុគល គ Abraham Lincoln រ ឺ John F.Kenedy ជេដម
183
អវសនកថ ចុងេរកយេនះ គមនអវី រតូវនិយយេអយបនែវងឆងយេនះេទ រគន ់ែតចង ់របប់ េទកន ់អន កអនទងអស់ ំ គនថ ទងអតថ ំ បទកតី េរឿងកតី ទសសនៈរគប់ែបបយ ៉ងែដលមន សរេសរេនកនងេសៀវេភមួ យកបលេនះ ុ
គឺរគន ់ែតជករយល ់េឃ ញរបស់ជនជតិ
ែខ មរមនក់ប៉ុេណណះ សូមអន កទងអស់ ំ គនកុទ ំ ន ់ទុកចិតេត អយេសះ េរបីកបលរបស់អនក ឹ ែថលងេអយអស់ចត គិតពិ ចរណ ថលង ិ អ ត ស់ចង ់សិ នចទទួ ំ លយក។ របប់មេនសេញចតនផទល ់ខនបនត ច ិ ចុះ ួល
សរេសរេសៀវេភេនះឈឺ កបលខលង ំ
ណស់ េពលខ លះធុញេទៀត។ ចប់១អតថបទរតូវេអយខួរកបលសរមកដល ់២ រឺ៣ៃថង ឯេណះ
ិ បន។ ទរមំាែតអរមមណ៍រជះថលអចចប់សរេសរេទបងវញ
បក់ទក ឹ ចិតែត មនែទន ខនឯង ួល
សឹ ងែតរសក់ទក ឹ ែភនក
មនេពលមួ យ
យកៃដដល ់ជញ ជ ំងយ ៉ងខលងបេន ំ ទស
គឺរចទបំៃដចំលងឯកសរចស់ែដលបនរកសទុកជិត១ែខមកេហយមកជំនស ួ
ឯកសរថមី េធវេ អយបត់បង ់ឯកសរែដលបនសរេសរអស់ជិត១ែខអស់រលីង ប៉ុ ែនត លួងចិត តខនឯង េលកទឹកចិតខ ត នឯង េទបមនកមលងសរេសរវរហូ ំ តបនដល ់ចប់ែបប ួល ួល ” ពកយេនះលអណស់ កុច េនះ។ “េធវក រេសម ំ ង ់ែតដំបូងលុះចុងេរកយខល ិជ ។ រេសមចង ុ េសមេដម ជចុងេរកយមតងេទៀត
ក ៏មិនេភលចែដរនូវករសវគមន ៍នូវរល ់មតិរះិ គន ់ទងំ
ទបយ។ អន កសរេសរគឺជជនជតិអនកេតស សរេសរភសអន កេទេត ខលចអី នឹងសតី េអយថេអយ។ ៃថងទ ី ០៩ ែខសី ហ ឆន ំ២០១១ ...........................................................
184
អស័យដឋនទំនក់ទំនងៈ ករេសនជេសៀវេភ រ ឺមតិរៈិ គន ់រគប់ែបបយ ៉ង................តមរយៈ
1. Facebook: Facebook: Likesus Noone 2. Mail Adress: Adress: noonelikesusvol1 noonelikesusvol1.gmail.com
185
186